How to Kunstenaar

usama Barbara Kruger Anish apoor Melanie Bonajo erwin af Olafur Eliasson maurizi attelan Louise Bourgeois An ene HOW TO KUNSTENAAR tin hgal shirin neshat yoko on ara walker chris ofili erwin urm Cindy Sherman jan hoek ans Eijkelboom Pippilotti Ri amian Hirst Kehinde Wiley n auch Christian Marclay Dav ockney Floris Kaayk ai weiw rayson Perry guerilla girls rida Sedoc Jeff Koons zorro igl Neo Matloga christo isa

Rory Pilgrim Barbara Kruger Anish Kapoor Melanie Bonajo Christo Olafur Eliasson Antony Gormley Louise Bourgeois Banksy Anne Geene Eylem Aladogan HOW TO KUNSTENAAR Kara Walker Tino Sehgal Yoko Ono Harmen de Hoop Özgür Kar Cindy Sherman Erwin Wurm Floris Kaayk hans Eijkelboom Pipilotti Rist rineke dijkstra Lonneke van der Palen Christan Marclay Rinus van Velde David Hockney Hito Steyerl Jeff Koons Grayson Perry Farida Sedoc Cai Guo Qiang Kehinde Wiley Neo

Welke hedendaagse kunstenaars moet je in elk geval kennen? Wat maken ze, hoe werken ze? En hoe vertaal je hun werkwijze naar prikkelende, inspirerende kunstopdrachten? Kortom: How to kunstenaar?

De eerstejaars studenten van de Breitner Academie hebben zich op deze vragen gestort en maakten het boek How to kunstenaar: een naslagwerk en inspiratiebron voor de kunstles en een springplank voor alle soorten makers.

INLEIDING

How to kunstenaar is een serie kunstopdrachten die aansluiten bij de blik en werkwijze van uiteenlopende hedendaagse kunstenaars.

Bij de selectie is gestreefd naar diversiteit; er is bewust gekozen voor een groot aandeel vrouwelijke en zwarte makers en voor een balans tussen internationaal bekende namen en lokale helden. De selectie is verre van compleet en wil geen ranglijst zijn - kunst is geen verkiezing.

Dit boek is ontstaan in samenwerking met de makers van het boek Wicked Arts Assignments: Emiel Heijnen en Melissa Bremmer van het lectoraat Kunsteducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Heijnen en Bremmer vroegen kunstenaars, musici, theatermakers, dansers en kunstdocenten om die ene favoriete kunstopdracht te delen waarin alles samenkomt: hun artistieke visie, hun pedagogische opvatting en de liefde voor een bepaalde techniek of methode. Zo’n ogenschijnlijk simpele, maar uitdagende opdracht wordt gekenmerkt door ‘enabling constraints’: beperkingen die prikkelen en uitnodigen om inventief te zijn, zoals de regels van een spel.

De studenten van de Breitner Academie zijn gestart met het onderzoeken en uitvoeren van een groot aantal Wicked Artsopdrachten. De resultaten hiervan zijn te zien op www.wickedartsassignments.com. Vervolgens hebben de studenten eigen kunstopdrachten ontwikkeld, die aansluiten bij het werk van de selectie kunstenaars. Op de linkerpagina wordt steeds het werk van de kunstenaar getoond, op de rechterpagina staan de bijbehorende opdrachten. De opdrachten zijn getest en uitgevoerd door de studenten en deelnemers uit verschillende doelgroepen.

How to kunstenaar is een kennismaking met uiteenlopende hedendaagse kunstenaars en een bootcamp voor de kunstles ineen. De opdrachten leiden niet tot één antwoord of eindresultaat en het zoeken is soms belangrijker dan het vinden. Namens de studenten veel spannende invallen en onverwachte ontdekkingen gewenst, Wypke Jannette Walen en Oskar Maarleveld Docenten aan de Breitner Academie en begeleiders van dit project

INHOUD

AI WEIWEI............................................................................................. 8 ANISH KAPOOR................................................................................. 10 ANNE GEENE..................................................................................... 12 ANSELM KIEFER................................................................................ 14 ANTONY GORMLEY.......................................................................... 16 ATELIER JOEP VAN LIESHOUT....................................................... 18 BANKSY.............................................................................................. 20 BARBARA KRUGER............................................................................ 22 BAS JAN ADER................................................................................... 24 BILL VIOLA......................................................................................... 26 CECILY BROWN.................................................................................. 28 CHRIS OFILI........................................................................................ 30 CHRISTIAN MARCLAY...................................................................... 32 CHRISTO............................................................................................. 34 CINDY SHERMAN.............................................................................. 36 DAMIEN HIRST.................................................................................. 38 DAVID BADE....................................................................................... 40 DAVID HAMMONS............................................................................. 42 DAVID HOCKNEY............................................................................... 44 DONALD JUDD................................................................................... 46 ERWIN OLAF...................................................................................... 48 ERWIN WURM.................................................................................... 50 FARIDA SEDOC.................................................................................. 52 FEMMY OTTEN.................................................................................. 54 FIONA TAN......................................................................................... 56 FISCHLI & WEISS............................................................................... 58 FLORIS KAAYK................................................................................... 60 FRANCIS UPRITCHARD.................................................................... 62

GERHARD RICHTER.......................................................................... 64 GIJS FRIELING................................................................................... 66 GRAYSON PERRY.............................................................................. 68 GUERILLA GIRLS............................................................................... 70 HANS EIJKELBOOM.......................................................................... 72 HELMUT SMITS................................................................................. 74 HENRY TAYLOR................................................................................. 76 HERMAN DE VRIES........................................................................... 78 IRIS KENSMIL..................................................................................... 80 ISA GENZKEN.................................................................................... 82 ISABELLE ANDRIESSEN................................................................... 84 JAMES TURRELL............................................................................... 86 JAN HOEK........................................................................................... 88 JEFF KOONS...................................................................................... 90 JEFF WALL......................................................................................... 92 JENNY HOLZER................................................................................. 94 JOOST CONIJN.................................................................................. 96 JORDAN WOLFSON.......................................................................... 98 JR.......................................................................................................100 KARA WALKER.................................................................................102 KEHINDE WILEY..............................................................................104 KOOS BUSTER..................................................................................106 LEVI VAN VELUW.............................................................................108 LONNEKE VAN DER PALEN............................................................110 LOUISE BOURGEOIS........................................................................112 LUC TUYMANS.................................................................................114 MARC QUINN...................................................................................116

MARINA ABRAMOVIC.....................................................................118 MARLENE DUMAS...........................................................................120 MELANIE BONAJO..........................................................................122 MAURIZIO CATTELAN....................................................................124 MIKE KELLEY...................................................................................126 NAM JUNE PAIK..............................................................................128 NEO MATLOGA................................................................................130 NEO RAUCH......................................................................................132 OLAFUR ELIASSON.........................................................................134 PETER DOIG.....................................................................................136 PIPILOTTI RIST................................................................................138 QUENTLEY BARBARA.....................................................................140 RAQUEL VAN HAVER......................................................................142 RICHARD LONG...............................................................................144 RINEKE DIJKSTRA..........................................................................146 RINUS VAN VELDE..........................................................................148 SARAH LUCAS.................................................................................150 SHIRIN NESHAT...............................................................................152 TAKASHI MURAKAMI.....................................................................154 THEO JANSEN.................................................................................156 TINO SEHGAL..................................................................................158 TRACEY EMIN..................................................................................160 WE MAKE CARPETS........................................................................162 YAYOI KUSAMA...............................................................................164 YOKO ONO........................................................................................166 ZANELE MUHOLI.............................................................................168 ZORO FEIGL......................................................................................170

Ai Weiwei

—

HOW TO 1. Maak drie opvallende grafische posters met je eigen politieke boodschap. Hang deze op drukke plekken in de openbare ruimte op.

2. Bedenk een actie of tijdelijke installatie met een grote hoeveelheid van een alledaags gebruiksvoorwerp, waarmee je mensen aan het denken zet over een onrecht of misstand in de wereld.

#film #installatie #veelheid #censuur #vrijheid #misstand #mensenrecht

“Without freedom of speech there is no modern world, just a barbaric one“ Ai Weiwei (1957, China) staat bekend om zijn scherpe kritiek op de Chinese maatschappij en zijn strijd voor wereldwijde mensenrechten. Hij is in China vaak in de problemen gekomen met zijn werk. Hij is niet meer welkom in zijn geboorteland, heeft jaren in Berlijn gewoond en woont en werkt tegenwoordig in Engeland. In zijn indrukwekkend grote installaties gebruikt hij vaak een grote

hoeveelheid voorwerpen - krukjes, reddingsvesten, handgemaakte zonnebloempitjes - om een gezicht te geven aan grote problemen in de wereld, zoals het vluchtelingenbeleid of de Chinese censuur.

Anish kapoor

—

HOW TO 1. Maak een sculptuur waarbij je de overeenkomst tussen twee tegengestelde onderwerpen zoekt, zoals: licht en schaduw, buiten en binnen, organisch en geometrisch, man en vrouw, etc.

2. Gebruik reflecterend materiaal om de leegte vorm te geven in een kunstwerk.

#sculptuur #installatie #tegenstelling #eenheid #kleur #leegte #materie #oostwest

“De leegte heeft vele gedaanten“ Anish Kapoor (1945, India) is een Britse kunstenaar van Indiase afkomst. Hij groeide op in India en vertrok naar Engeland voor zijn studie. Hij maakt vaak grote sculpturen en installaties, waarin zowel oosterse als westerse aspecten te zien zijn. Hij speelt met massa, vorm, kleur en leegte en zoekt naar harmonie tussen contrasterende elementen zoals organisch/geometrisch, licht/ donker, leeg/vol, binnen/buiten, zwaar/licht, zijn/niet-zijn. Door zijn werk word je op het verkeerde been gezet en word je je ervan bewust dat we onze ogen niet altijd kunnen

geloven. Zo maakte hij het werk Afdaling in het ongewisse: een zwarte cirkel op de vloer, waarbij je niet direct kunt zien of het een gat of een plat vlak is. De enorme sculptuur Cloud Gate heeft een spiegelend oppervlak, waardoor je vooral de omgeving en de veranderende lucht ziet. De zware vorm wordt tegelijkertijd licht.

anne geene

—

HOW TO 1. Kies een plek in je eigen leefomgeving uit. Fotografeer alle onderdelen van deze plek. Orden de foto’s tot series waarin een terugkerend verband te zien is qua kleuren en patronen.

2. Onderzoek een plant of organisme en zoek naar een herhaling of patroon dat je nog niet eerder was opgevallen. Leg dit heel nauwkeurig fotografisch vast.

#fotografie #boek #verzameling #catalogus #ordening #context

“Fotografie is een heel goed medium om dingen mee te verzamelen; als je iets fotografeert, heb je het“ Anne Geene (1983, Nederland) is gefascineerd door regels en uitzonderingen in de wereld van planten, dieren en de dingen om ons heen.

Voor haar kunstwerken is ze op zoek naar visuele overeenkomsten, patronen, contrasten en opmerkelijke verschijnselen. Geene doet dit bijvoorbeeld door bladeren naast elkaar te leggen en met hun kleurverschillen een kleurpatroon creëren. Of door de grillige vormen van vogelpoep te fotograferen. Ze bekijkt haar

onderwerpen op een manier die tussen de methode van een archivaris, bioloog en kunstenaar in zit. Haar onderzoek en bevindingen maakt ze zichtbaar in zorgvuldig gepresenteerde fotowerken en in boekvorm.

—

Anselm Kiefer

HOW TO 1. Zoek op welke historische gebeurtenissen er in jouw geboortejaar hebben plaatsgevonden. Gebruik één gebeurtenis als uitgangspunt voor een schilderij of sculptuur. Maak het groot en onheilspellend.

2. Zoek op straat naar een voorwerp en verwerk dit in een kunstwerk over een historische plek.

#installatie #schilderij #verval #materie #mythe #collectiefgeheugen

“Art is longing. You never arrive, but you keep going in the hope that you will” Anselm Kiefer (1954, Duitsland) maakt enorme installaties en schilderijen die wel een paar honderd kilo kunnen wegen. Hij verwerkt ijzer, houtskool, hooi, as, zand, haren en bijvoorbeeld een oude kinderwagen in meterslange werken vol verwijzingen naar grote thema’s als oorlog, mythologie en alchemie. Door schilderkunst te combineren met ruimtelijke materialen doorbreekt hij het platte vlak. Elk materiaal roept associaties op: een donker landschappen vol

bladergruis en roestig metaal verwijst naar een oorlogsplek en een werk met de sprookjesachtige titel Karfunkelfee laat een goudglinsterende jas zien in een onheilspellend met bloed bevlekt bos.

antony gormley

—

HOW TO 1. Maak een ruimtelijk kunstwerk dat je met jouw eigen aanwezigheid compleet maakt.

2. Maak een lichaam op ware grootte met materiaal dat je in de natuur vindt.

3. Maak een draagbare sculptuur voor op je eigen lichaam, met spullen die je in je woonkamer/keuken/slaapkamer vindt.

#sculptuur #installatie #lichaam #menselijkemaat #ruimte #natuur #kosmos

“The human body is the best work of art“ In het werk van Antony Gormley (1950, Engeland) is de mens de maat van alle dingen. Hij onderzoekt de relatie tussen het menselijk lichaam en de ruimte om ons heen, waarbij hij vaak zichzelf als startpunt neemt. Zo sierden in 2007 een reeks afgietsels van zijn eigen lichaam de skyline van Londen. Voor een dam bij Lelystad ontwierp hij het 26 meter hoge beeld Exposure: een hurkende man die uitkijkt over het omringende landschap. Naarmate de zeespiegel stijgt, zal de dam verhoogd worden en raakt

de hurkende man steeds meer begraven onder de grond. Gormley ziet zijn sculpturen als stille punten in een veranderende wereld, die iets vertellen over de relatie van de mens met de natuur en de kosmos.

atelier joep van lieshout

—

HOW TO 1. Ontwerp een gebouw waarin twee menselijke bezigheden centraal staan.

Kies uit: sport, seks, eten, vechten, slapen, produceren, sterven. De buitenkant van het gebouw moet zichtbaar maken wat er binnenin gebeurt.

2. Ontwerp een gebouw dat het leven verbetert. Gebruik foto’s van verschillende gebouwen, print die uit en voeg stukken hiervan samen tot nieuw gebouw.

3. Maak een werk waarbij zowel groei als verval evenveel aandacht krijgen.

#installatie #architectuur #meubel #systeemkritiek #humor #rebellie

“Ik maak uitsluitend kunst waar niemand op zit te wachten“ Atelier van Lieshout is de werkplaats van Joep van Lieshout (1963, Nederland), waar hij met zijn collectief kunstenaars werkt aan humoristische en maatschappijkritische sculpturen en gebruiksruimtes.

Atelier van Lieshout is niet bang om controversieel te zijn. In de grote steigerinstallatie Sportopia wordt sport met seks verbonden. De Technocraat is een enorme installatie waarin 1.000 burgers worden gereduceerd tot kleine radertjes in een systeem van voedsel, uitwerpselen en

alcohol om biogas te produceren. Het dystopische project Slave-City is een 21e-eeuws concentratiekamp met slechts één doel: winst maken. En AVL-Ville is de vrijstaat die Atelier van Lieshout realiseerde in de haven van Rotterdam, compleet met eigen voedselvoorziening, een grondwet en een wapenwerkplaats. Zo zoekt Atelier van Lieshout naar nieuwe manieren om naar de maatschappij te kijken en geeft het tegelijk kritiek op de vorm waarin de maatschappij nu is georganiseerd.

banksy

—

HOW TO 1. Maak een kunstwerk dat je daarna vernietigt, leg de vernietiging vast. Maak van de vernietiging een nieuw kunstwerk.

2. Maak een verontrustend kunstwerk met gebruik van krantenkoppen.

3. Plaats een kunstwerk in een openbare ruimte, zoals een supermarkt, park of school. Het werk moet in eerste instantie niet opvallen, en pas als je goed kijkt moet het werk zichtbaar een kritiek zijn op de omgeving.

#streetart #grafitti #protest #openbareruimte #politiek #anoniem

“Art should comfort the disturbed and disturb the comfortable“ Banksy (1973, Engeland) is een straatkunstenaar die in de openbare ruimte maatschappijkritisch en humoristisch werk maakt. Hij werkt illegaal en onaangekondigd en heeft daarom zijn identiteit verbogen gehouden. Hij is beroemd geworden door zijn vele tegendraadse en spectaculaire stunts. Zo heeft hij zijn werk ongezien in bekende musea geplaatst en opende hij het “anti-pretpark” Dismaland als parodie op Disneyland. In 2018 werd tijdens een veiling het werk Banksy’s Girl With

Balloon automatisch vernietigd door een papierversnipperaar, die Banksy verstopt had in de lijst. Zijn werk is zeer geliefd onder kunstkopers, maar zelf verzet hij zich tegen de kunstwereld en de commercie. Hij werkt niet alleen in Groot-Brittannië, maar is ook gespot in de VS en Palestina. Banksy werkt vaak met spuitbus en sjablonen, om zijn werk snel te kunnen maken en zo zijn anonimiteit te behouden.

—

barbara kruger

HOW TO 1. Combineer bestaand beeld uit de massamedia met een kritische oneliner.

2. Combineer een zelfportret met een geëngageerde boodschap.

3. Maak een remake van een reclame en verwerk daarin jouw beeld over de wereld.

#poster #wallwrap #foto #oneliner #slogan #protest #massamedia #engagement

“Listen: our culture is saturated with irony whether we know it or not“ Barbara Kruger (1945, VS) heeft zowel beeldende kunst als grafische vormgeving gestudeerd. Als grafisch ontwerper en hoofd van de afdeling vormgeving werkt ze voor verschillende tijdschriften. Deze designachtergrond is goed zichtbaar in haar werk als beeldend kunstenaar. Ze gebruikt de beeldtaal van de massamedia om haar eigen kritische sociale en politieke boodschappen over te brengen. De slogans die in de massamedia moeten aanzetten tot consumptie, vervangt ze door kritische,

agressieve oneliners zoals “I shop therefore I am” (ik winkel, dus ik besta). Krugers werk wordt getoond in musea en galeries, maar ook op posters, T-shirts, plastic tassen en in bushokjes, stations of andere plekken in de publieke ruimte. Zo bereikt ze een ander publiek dan in het museum en is de boodschap van haar werk nog onverwachter.

Don’t mind your make-up, you’d better make your mind up

—

bas jan ader

HOW TO 1. Maak een werk waarin je speelt met zwaartekracht.

2. Zoek de zwaartekracht op. Leg dit vast door middel van fotografie of film.

3. Maak een zelfportret waarin je jezelf in een lastige of ongemakkelijke situatie vastlegt.

#performance #film #fotografie #zwaartekracht #wonderbaarlijk #verdwijnen

“Het lichaam van de kunstenaar als zwaartekracht, maakt hem tot meester van zichzelf“ Bas Jan Ader (1942 - 1975, Nederland) is een pionier in performancekunst. Hij liet een klein maar opvallend oeuvre na van foto’s en korte films. In veel van zijn werken zocht hij de grens op van waar de mens toe in staat is, of belichtte hij de kwetsbaarheid van de mens en de kunstenaar tegenover emotie, natuur en de elementen. Hij deed performances geïnspireerd door de zwaartekracht en andere fysische verschijnselen, en legde dit vast op foto’s en films. In 1975 stak hij met een kleine

zeilboot de Atlantische Oceaan over in het kader van zijn laatste kunstproject In search of the Miraculous (Op zoek naar het wonderbaarlijke). Tijdens deze tocht raakte hij vermist; een jaar later werd zijn lege boot voor de kust van Ierland gevonden. Zijn raadselachtige verdwijning heeft hem wereldwijd bekend gemaakt, en zet je aan het denken over zijn houding en toewijding als kunstenaar.

bill viola

—

HOW TO 1. Verbeeld de dood of afscheid in een video of foto. Gebruik hierbij een van de vier elementen (water, aarde, lucht of vuur).

2. Maak een video van één minuut die de kijker het gevoel van tijd laat verliezen.

#videokunst #tijd #aarde #water #vuur #lot #ritueel #geboorte #dood

“Art is, for me, the process of trying to wake up the soul“ Bill Viola (1951, VS) is een van de pioniers van de videokunst. In zijn werk staan de grote thema’s van het leven centraal: geboorte, sterfelijkheid en de dood. Hij gebruikt vaak de elementen aarde, vuur, lucht en water om een nieuwe symboliek te verbeelden, waarbij hij de aloude thema’s verbindt aan het heden. In zijn werk zie je ook zijn interesse in rituelen, het zen-boeddhisme en christelijke mystiek terug. Zijn werk is vaak monumentaal van aard: grote, hypnotiserende projecties waarin

mensen een trage verandering ondergaan. Bij The Passing verliest de kijker het gevoel van tijd doordat de voorstelling extreem is vertraagd. Bill Viola maakt werk dat het leven vertraagd of uitvergroot en plaatst zichzelf en de toeschouwer als het ware buiten de tijd.

cecily brown

—

HOW TO 1. Maak een groot schilderij waarbij het alleen na lang kijken te ontdekken is wat het voorstelt. Gebruik als titel: Gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

2. Maak een abstract schilderij met zoveel mogelijk verschillende huidskleuren.

#schilderij #kleur #lichaam #expressie #beweging #sensueel

“I love the trick of painting“ Cecily Brown (1969, Engeland) maakt grote, expressieve schilderijen waarin de verf in een woeste maalstroom over het doek beweegt. De schilderijen lijken te leven – details, lichaamsdelen en kleuren dansen door elkaar heen. Brown heeft een liefde voor het schilderen van het (naakte) lichaam. Ze is bekend geworden met een serie sensuele schilderijen met mensen in erotische poses (The Skin Game), waarin de verfstreken omgetoverd zijn tot huid en vlees. Je raakt niet snel uitgekeken op haar werk: hoe langer je kijkt, hoe

meer je ontdekt, maar je krijgt er nooit helemaal grip op. Haar werk heeft vaak verrassende, verhalende titels, zoals Waarom zijn er mensen zoals Frank in de wereld?. De titel geeft de kijker richting, maar onthult tegelijkertijd niet wat er te zien is. ‘Het is een kwestie van kijken. Er is geen eindbestemming’, zegt Cecily Brown over haar eigen werk.

—

chris ofili

HOW TO 1. Maak een kritisch, ironisch werk over ras of seksueel stereotypering. Gebruik hierbij (minimaal) één type materiaal dat niet per se bedoeld is om kunst mee te maken.

2. Zoek afbeeldingen van de traditionele Igbo kunst uit Nigeria en laat je hierdoor inspireren voor een werk over de huidige tijd.

#schilderij #mixedmedia #kleurrijk #olifantenpoep #vooroordeel #stereotype #glitter

“I just hope that when black people look at me, they don’t see someone superhuman” Chris Ofili (1968, Engeland) is een schilder die werk maakt dat vooroordeel en ongelijkheid aan de kaak stelt.

Hij kreeg de bijnaam ‘The Elephant Man’ nadat hij een grote kunstprijs had gewonnen met schilderijen waar hij onder andere glitters, foto’s en olifantenpoep in had verwerkt. Ofili heeft Nigeriaanse roots die je terugziet in zijn werk. Hij confronteert het witte publiek op een ironische manier met zijn optreden als zwarte kunstenaar. ‘It’s what people really want

from black artists, we’re the voodoo king, the witch doctor, the drugdealer.

I’m giving them all that’, heeft hij wel eens gezegd. Zijn werk is enorm kleurrijk en vrolijk, maar het is niet alleen lichtvoetig. Zijn schilderijen gaan in op onder meer racisme, politiek en geloofsovertuiging.

—

christian marclay

HOW TO 1. Maak een beeldend werk aan de hand van een audiofragment zonder het audiofragment in het werk te laten horen.

2. Sample! Maak een video, ruimtelijk of tweedimensionaal werk waarin je alleen bestaande beelden mag gebruiken.

#muziek #film #installatie #performance #remix #sample

“You start with an idea but then so many things can happen” Christian Marclay (1955, VS) is een videokunstenaar, componist en muzikant. Als student brak hij langspeelplaten in stukken, monteerde ze weer in elkaar en “bespeelde” ze vervolgens in een performance met platenspelers. Marclay maakt videoen geluidswerken, muziekstukken, performances, illustraties en nog veel meer. De rode draad in zijn werk is geluid, welk medium hij ook gebruikt.

Hij samplet vaak bestaand beeld- en audiomateriaal, dat hij op een

collage-achtige manier inzet. Een van zijn meest ambitieuze projecten is The Clock: een 24 uur durende montage van honderden bestaande filmfragmenten, waarbij in ieder fragment een klok in beeld is die real time de tijd aangeeft. Marclay heeft drie jaar aan de film gewerkt, samen met een team assistenten die de hele filmgeschiedenis doorploegden.

christo

—

HOW TO 1. Zoek buiten een alledaags object en bedenk een toevoeging die mensen anders naar object laat kijken.

2. Maak een landart kunstwerk in een stuk natuur door er tijdelijk een onverwacht element, kleur of materiaal aan toe te voegen.

3. Maak een installatie met meerdere ingepakte voorwerpen.

#landart #installatie #architectuur #sitespecific #tijdelijk

“I think it takes much greater courage to create things to be gone than to create things that will remain“ Christo is het kunstenaarsduo Christo (1935, Bulgarije - 2020, VS) en zijn vrouw Jeanne-Claude (1935, Marokko - 2009, VS). Zij zijn bekend geworden als de ‘inpakkunstenaars’: ze wikkelden monumentale gebouwen en bruggen in doeken die ze vastbonden met touw. Zo transformeerden ze de Pont Neuf in Parijs en de Rijksdag in Berlijn tot reusachtige kunstwerken, die voor iedereen gratis toegankelijk waren. Ook maakte ze projecten in het landschap, zoals een 40 kilometer lang wit gordijn door de heuvels in California (Running Fence) en 11

eilanden in Miami die met een roze stof omringd werden om aandacht te vragen voor het milieu (Surrounded Islands). De voorbereiding kostte meestal jaren van overleg, maar dit maakproces was tegelijk een belangrijk onderdeel van het werk. Alle werken waren tijdelijk, na twee weken was er niets meer van de transformatie van het gebouw of de plek te bekennen.

cindy sherman

—

HOW TO 1. Maak een foto van jezelf met een nieuwe persoonlijkheid: Bedenk een alter ego dat anders is dan hoe mensen jou gewoonlijk zien. Geef een naam aan je alter ego. Maak een outfit voor je alter ego. Maak een serie foto’s van jezelf als je alter ego in een omgeving die goed bij dit karakter past. Zorg dat je houding en gezichtsuitdrukking overtuigend het karakter van je alter ego uitstralen.

#fotografie #filmstill #verkleedpartij #scene #alterego #stereotype

I feel I’m anonymous in my work.

When I look at the pictures, I never see myself; they aren’t self-portraits.

Sometimes I disappear” Cindy Sherman (1954, VS) is een fotograaf die zichzelf als model inzet in al haar werk, maar ze maakt geen zelfportretten. Ze speelt een rol in haar foto’s: ze gebuikt make-up, pruiken en kostuums en een bijzondere achtergrond om zichzelf om te toveren tot een personage, als een acteur in een film. Zo heeft ze series gemaakt van zichzelf als heldin uit de film-noir, sekspop, ijdele oude dame, lijk, vreemde clown, figuur uit de

kunstgeschiedenis, en nog veel meer.

Met veel humor, props, overdrijving en een liefde voor films speelt ze al ruim 30 jaar alle mogelijke vrouwelijk rollen. Haar werk wordt vaak gezien als commentaar op de clichébeelden en stereotypen van de vrouw en hoe de vrouw in beeld gebracht wordt.

—

damien hirst

HOW TO 1. Een relikwie is een overblijfsel of een voorwerp dat met een heilige in aanraking gekomen is. Zoek iets in de natuur dat niet meer leeft en presenteer dit als een extreem waardevol, heilig relikwie.

2. Presenteer iets hedendaags als een kunstvoorwerp uit de oudheid.

#sculptuur #installatie #shockeren #kunsthandel #anatomie #dood #waarde

“What I really like is minimum effort for maximum effect“ Damien Hirst (1965, Engeland) maakt extreem werk dat veel media-aandacht krijgt en dat de grenzen van de kunst op zoekt. Zijn werk is sensationeel en het wordt voor astronomische bedragen verkocht. Een dode haai op sterk water, werken met vlindervleugeltjes of een koeienkop in een vitrine bezaaid met vliegen. Zijn met diamanten bedekte schedel koste miljoenen om te maken en werd verkocht voor 50 miljoen dollar. Op de biënnale van Venetië 2017 bracht hij het publiek in verwarring met een enorme tentoonstelling van opgedoken schatten, met een verzonnen verhaal over een gezonken schip.

Beelden van goden – gemaakt van kostbare materialen zoals goud en marmer – bleken als je goed keek hedendaagse stripfiguren en beroemdheden, zoals Mickey Mouse, Kate Moss en Pharrel Williams. Critici waren zoals altijd verdeeld over Hirsts werk: was dit een geniaal commentaar op de vergankelijkheid van onze cultuur, een middelvinger naar conceptuele knutselkunst of een heel slimme verkooptentoonstelling? Hirst had weer eens ieders aandacht weten te vangen.

david bade

—

HOW TO 1. Maak van piepschuim & purschuim een installatie met als thema beweging en verf het één kleur.

2. Werk in een groep van minstens 4 personen. Maak allemaal een eigen schilderij of sculptuur met zoveel mogelijk restmateriaal, waarin je jouw persoonlijke blik op de huidige samenleving verwerkt. Voeg alle werken samen in een ruimtevullende installatie.

#installatie #sculptuur #kleur #samenwerken #afval #verzameling

“Uitwisseling van mensen, ideeën en enthousiasme door kunst, het oppoken van de verbeelding“ David Bade (1970, Curacao) maakt vrolijke, chaotische, energieke installaties en schilderijen vol verhalen. Hij gaat vaak intuïtief te werk, zonder vooropgezet plan. Tijdens het maken krijgt zijn werk de uiteindelijke vorm. Hij verwerkt uiteenlopende materialen en voorwerpen in zijn installaties en beelden: spullen uit de wegwerpmaatschappij en met weinig status zoals piepschuim, purschuim, oude bladeren, rubber en autolak.

Vaak schildert hij de samengestelde werken uiteindelijk in eenzelfde kleur.

Humor is een belangrijk element in zijn werk. Hij maakt niet alleen werk voor musea en galeries en de openbare ruimte, maar organiseert ook community art-projecten met buurtbewoners, jongeren en studenten. De bezoekers van zijn tentoonstellingen mogen soms meebouwen aan zijn projecten. In schijnbare wanorde en met ongeremde verbeeldingskracht zet hij zijn publiek in beweging.

David Hammons

—

HOW TO 1. Verander de Nederlandse vlag zo dat hij volgens jou meer klopt bij het Nederland van nu.

2. Maak een kunstwerk dat symbool staat voor minimaal twee culturen. Gebruik een symbool uit een cultuur en mix dit met elementen uit een andere cultuur.

#installatie #blackpower #straat #afroamerika #dagelijksleven

“Outrageously magical things happen when you mess around with a symbol“ David Hammons (1953, VS) maakt zorgvuldige en esthetische werken van allerhande gevonden materiaal, zoals afgeknipte haren uit kapperszaken, kippenbotjes, flessendoppen en lege drankflessen. Zijn bekendste werk is African American Flag (1990), een aangepaste versie van de Amerikaanse vlag met de kleuren van de Pan-Afrikaanse vlag (rood, groen, zwart). Die kleuren staan symbool voor black freedom. Met dit werk laat

Hammons zien dat de normale Amerikaanse vlag alleen representatief is voor witte Amerikanen en niet voor Afro-Amerikanen. Veel van zijn werk gaat over racisme en andere maatschappelijke onderwerpen die daarbij komen kijken, zoals armoede en gentrificatie.

david hockney

—

HOW TO 1. Maak een foto van een uitgesproken saai uitzicht in je omgeving. Maak hier een exotisch uitzicht van door alle kleuren te veranderen. Je kan hierbij over de foto heen schilderen of tekenen, of je kan op een iPad of op de computer werken.

2. Maak een fotoserie van eenzelfde onderwerp gezien vanuit 10 verschillende richtingen. Maak een (digitale) collage waarin je de foto’s zo samenvoegt dat het lijkt alsof je het onderwerp tegelijkertijd van meerdere kanten kunt bekijken.

#schilderij #waarneming #ruimte #kleurrijk #landschap #levenslust

“Ik wil de mensen leren kijken.

De wereld is veel meer dan één perspectief“ David Hockney (1937, Engeland) kijkt op een intense en frisse manier naar de alledaagse wereld om zich heen, met een speciale fascinatie voor ruimte, beleving, licht en intense kleuren. Waar fotografie alles vanuit één standpunt bekijkt, speelt Hockney met de manier waarop wij als mens in beweging een steeds veranderend perspectief ervaren. Als schilder probeert hij meerdere momenten en standpunten te combineren, terwijl een foto vanuit een standpunt je blik bevriest. Een van zijn bekendste

schilderijen is A Bigger Splash (1967) waar een plons in een chic zwembad met losse streken en verfspatten is geschilderd. Hockney blijft voortdurend experimenteren met de grenzen en mogelijkheden van zijn kunst. Hij werkt vaak met nieuwe en actuele technieken. Zo was hij een van de eerste kunstenaars die op een iPad ging werken. Geïnspireerd door de kubisten combineert hij meerdere opnames of aanzichten of maakt landschappen opgebouwd uit meerdere schilderijen.

—

donald judd

HOW TO 1. Gebruik 10 legosteentjes en maak met deze stenen zo veel mogelijk combinaties. Leg alle combinaties vast.

2. Maak een kunstwerk van of met glas.

Documenteer dit werk op verschillende momenten van de dag en met verschillende lichtinval.

3. Maak een ruimtelijk kunstwerk met simpele, rechthoekige vormen met egale kleurvlakken. Plaats het werk in een contrasterende omgeving.

#sculptuur #minimalisme #plexiglas #staal #geometrie

“Ik houd van simpele vormen“ Donald Judd (1928-1994, VS) is een van de hoofdvertegenwoordigers van het minimalisme. Hij begon als schilder, maar wilde liever niet dat zijn werk aan de muur zou hangen. Hij begon te experimenteren met objecten in de ruimte, om een vorm te vinden als combinatie tussen schilderen en beeldhouwen. Hij kwam uit op simpele geometrische vormen: series van kubussen en rechthoeken, gemaakt van industrieel materiaal als aluminium, staal of plexiglas, vaak in egale kleuren. Donald Judd ontwierp ook stoelen, tafels en architectonische ingrepen - allemaal op dezelfde minimalistische, geometrische

manier. Zijn werk wordt geroemd om de precisie en zuiverheid van vorm, maar is ook wel eens bekritiseerd als te minimaal. Judd is het daar vanzelfsprekend niet mee eens: “De dingen en wij bevinden zich in dezelfde wereld, op een feitelijke manier zijn we dus één geheel. Kunst moet daarom algemeen zijn, maar op hetzelfde moment bijzonder, anders dan andere dingen.”

—

erwin olaf

HOW TO 1. Maak een gestileerde foto van geweld.

Bedenk een heftige situatie en breng die heel zorgvuldig in beeld alsof het een reclamefoto is. Let op aankleding, belichting, houding en gezichtsuitdrukking. Niks mag je aan het toeval overlaten.

2. Maak een glamourfoto waarin je de schoonheid van het verouderde menselijk lichaam belicht.

#fotografie #stilering #schoonheid #kwetsbaarheid #eenzaamheid

“Ik houd van de afwijking van de norm, want juist die afwijking is het zout der aarde” Erwin Olaf (1959, Nederland) begon zijn carrière met uitdagende, kinky feestfoto’s, waarin hij dikke vrouwen, dwergen en extreem gespierde mannen in bondage-achtige taferelen opvoerde. Gedurende de jaren is zijn werk verstilder en soberder geworden. In de serie Grief bijvoorbeeld zie je zorgvuldig gestileerde, eenzame mensen, die doodstil wachten in hotelkamers. Erwin Olaf regisseert zijn foto’s heel precies: elk detail is in scène gezet en uitgelicht. Decorbouw,

kostuums, visagie, belichting, modellen en nabewerking – met een hele crew werkt hij om tot zijn foto’s te komen. Naast zijn vrije werk maakt hij foto’s in opdracht, meestal in de reclamewereld, maar hij heeft ook een reeks portretten van het koningshuis gemaakt. Erwin Olaf noemt zichzelf een enorme estheet en een visueel verteller, die schoonheid uit alles en iedereen wil halen.

erwin wurm

—

HOW TO 1. Verander een alledaags voorwerp zodat je het aan het denken zet over alledaags menselijk gedrag.

2. Maak een serie foto’s waarbij alledaagse voorwerpen op een ongewone manier gebruikt worden.

3. Maak een tijdelijke sculptuur in de openbare ruimte door een onverwachte of ongebruikelijke houding aan te nemen.

Maak hier een video van 30 seconden van of een serie van minimaal 10 foto’s.

#installatie #oneminutesculpture #foto #humor #absurdisme #kritiek

“My works emphasize those aspects that you usually try to avoid in a work of art: the ridiculous, the embarrassment, the stupidity“ Erwin Wurm (1954, Oostenrijk) bekijkt de wereld met veel humor en een groot gevoel voor het absurde. Hij maakt werk waarin hij de spot drijft met misstanden in de consumptiemaatschappij. In de serie Fat Houses en Fat Cars lijden zijn huizen en auto’s aan obesitas. In Instructions on How to be Politically Incorrect laat hij zien hoe je sociale taboes doorbreekt – bijvoorbeeld door in iemands soep te spugen of een bom in je onderbroek

te verstoppen. Zijn bekendste werken zijn misschien wel de One minute sculptures, waarbij het publiek uitgenodigd wordt om mee te doen en zelf voor even een kunstwerk te worden.

Erwin Wurm laat ons lachen en becommentarieert tegelijkertijd ons dagelijks gedrag.

farida sedoc

—

HOW TO 1. Maak een poster in zwart/wit, waarop je op een grafische manier aandacht vraagt voor iets wat in jouw ogen moet verbeteren in de wereld. Kopieer de poster minimaal 30 keer en hang de poster op plekken waar veel mensen komen.

2. Ontwerp een shirt dat gedragen kan worden bij een demonstratie.

#hiphop #streetart #fashion #installatie #collage #remix #protest #macht #ongelijkheid

“Het is belangrijk om een kritische benadering te hebben bij alles wat je aanpakt“ Farida Sedoc (1980, Nederland) is een kunstenaar uit Amsterdam. Haar werk heeft vaak een connectie met straatcultuur en hiphop, maar ook met de stad en de diverse inwoners.

Ze onderzoekt met haar werk zowel de identiteit als de ideologie van de straatcultuur. Hiermee richt ze de aandacht op blinde vlekken en misstanden in de maatschappij.

Politieke vraagstukken rond ongelijkheid, genderpolitiek en culturele diversiteit zijn onderwerpen die zij vaak terug laat komen. Sedoc werkt op een grafische manier in verhalende prints, kleurrijke posters en op kledingstukken.

femmy otten

—

HOW TO 1. Maak met klei of hout een sculptuur van een nog niet bestaand mythisch wezen.

2. Ontwerp en maak een monument voor jouw meest magische droom. Maak dit monument van spullen uit je eigen omgeving.

#sculptuur #installatie #performance #ambacht #oudheid #mythe #schoonheid #verlies

“Maak wat niet bestaat, of nog beter: maak wat je niet kunt bedenken“ Femmy Otten (1981, Nederland) wil in haar werk verhalen vertellen die niet meteen te doorgronden zijn. Ze gebruikt daarbij verschillende disciplines. Ze maakt tekeningen, schilderijen, beeldhouwwerken van hout, installaties en performances, die allemaal een magische wereld lijken te vertegenwoordigen. In haar zoektocht naar schoonheid, creëert ze elegante en nieuwe mythische figuren die doen denken aan Etruskische prinsessen, Griekse of

Romeinse goden, en die tegelijk eigentijds zijn en een contrast vormen met de rationele en wetenschappelijke realiteit.

—

fiona tan

HOW TO 1. Maak een fotoserie van 10 foto’s waarmee je een verhaal of herinnering vertelt. Maak eerst 40 foto’s en kies de 10 foto’s uit die voor jou de sfeer van het verhaal het beste weergeven.

2. Maak een video van 1 minuut over een persoonlijke geschiedenis. Gebruik aleen ‘found footage’ (en geen zelfgefilmd materiaal).

#film #montage #hergebruik #herinnering #herhaling #tijd

“I like the notion that life is a story being told. Like a child who wished the same tale told over and over, I repeat in my head my favorite scenes“ Fiona Tan (1966, Indonesië, woont en werkt in Amsterdam) maakt films en installaties waarin ze de grenzen en ruimtes van tijd verkent. Zelf zegt ze te willen beeldhouwen met de tijd. Ze onderzoekt herinnering, geschiedenis en de manier waarop we kijken. Wat zien we echt en wat denken we te zien, als we naar beelden kijken? Ze werkt met bestaand beeldmateriaal zoals archiefbeeld en met zelfgemaakt beeld, dat ze zo met elkaar combineert dat er een nieuwe

betekenis ontstaat. Ze stelt fundamentele vragen over het gebruik van film en fotografie om verhalen te vertellen en herinneringen mee op te halen.

fischli & weiss

—

HOW TO 1. Maak een miniatuurscene met mensfiguren gemaakt van etenswaren.

Zorg ervoor dat ze actief bezig lijken te zijn. Fotografeer de scene vanaf verschillende standpunten.

2. Maak een sculptuur van willekeurige objecten waarvan de naam begint met de eerste letter van je eigen naam.

3. Maak in 15 minuten twee sculpturen die het tegenovergestelde van elkaar uitbeelden.

#duo #multidisciplinair #watiskunst? #humor #vervreemding

“I was never afraid of the stupid joke, the joke that’s so bad it’s embarrassing“ Peter Fischli (1952, Zwitserland) en David Weiss (1946-2021, Zwitserland) werkten 33 jaar als duo. Hun werk zit vol humor en ironie. Ze halen vaak inspiratie uit de dagelijkse voorwerpen en gebeurtenissen om hen heen.

Ze zijn vooral bekend geworden door Der lauf der dinge, een video van een kettingreactie, gemaakt met voorwerpen die een doorgaande beweging veroorzaken. Omdat het steeds spannend blijft of de beweging stokt of doorgaat, gaat er een hypnotiserende werking vanuit. Fischli & Weiss

zoeken de grens op van wat onder kunst kan vallen, door bijvoorbeeld tijdschriftcovers of ansichtkaarten in een installatie te gebruiken en humor of amateurisme in te zetten. Zo maakten ze een serie amateuristische kleiwerken over belangrijke momenten in de geschiedenis. Het werk oogt in eerste instantie als werk van jongeren gemaakt bij een buitenschoolse activiteit, waardoor de belangrijke momenten in de geschiedenis minder groots en belangrijk lijken.

Floris Kaayk

—

HOW TO 1. Toon een futuristische nachtmerrie in een video van één minuut. Gebruik hierbij elektronische onderdelen.

2. Ontwerp een futuristisch object waarin de vordering van de technologie zichtbaar is.

#storytelling #scifi #hoax #maakbaremens #animatie #fictievedocumentaire

“Fantasie als realiteit presenteren, dat is de aanzet geweest tot al mijn latere werk“ Floris Kaayk (1982, Nederland) sleept het publiek mee met verhalen over fictieve, technologische ontwikkelingen en de gevolgen daarvan. Zo liet hij in het online project The Modular Body een toekomstig menselijk lichaam zien, dat ontworpen en gecreëerd is met behulp van 3D-printtechniek en celcultuur technologie. De fimpjes over Oscar, de zo in elkaar te klikken mens, lijken bedrieglijk echt. In 2011 kwam Floris

Kaayk wereldwijd in het nieuws met een bericht over zijn alter ego Jarno Smeets, de eerste mens die zelf zou kunnen vliegen als een vogel. Op de video zie je hem echt vliegen!

Achteraf bleek dat alles heel slim in scène was gezet.

francis upritchard

—

HOW TO 1. Maak een sculptuur waarbij je een mensfiguur presenteerd als een vreemd en net ontdekt wezen. Gebruik alleen voorwerpen die je hebt gevonden in de kringloopwinkel.

2. Maak of verbeeld een klederdracht voor een nog niet ontdekt (buitenaards) volk.

3. Maak een beeld of schilderij van een stamhoofd van een nog niet ontdekt (buitenaards) volk.

#sculptuur #mens #2ehands #sciencefiction #volkenkunde

“All the things that hippies hoped would happen, or felt might happen, didn’t“ Francis Upritchard (1976, NieuwZeeland) maakt fantasierijke beelden van uitzonderlijke figuren, afkomstig uit zelfverzonnen stammen en planeten. Met veel oog voor detail maakt ze geloofwaardige personages van klei, papier-maché, kralen, aardewerk en textiel, uitgedost in zelfontworpen kleding. Upritchard bedenkt ook de hele cultuur om haar personages heen: schrift, leefwijze,

geloof, sjamanisme, enz. Ze combineert elementen van science fiction, fantasy en oude culturen in een presentatie die refereert naar een volkenkundig museum.

gerhard richter

—

HOW TO 1. Maak van krantenknipsels en uitgeprinte foto’s een geheel nieuw beeld, waarin de originele foto’s niet meer te herkennen zijn.

2. Probeer drie verschillende kunststijlen te verwerken in één kunstwerk.

3. Schilder 2 foto’s na en geef er een geheel eigen draai aan door middel van de kleur.

#schilderij #snapshot #knipsel #stijlmix #onderzoek #bewerking

“I believe that art has a kind of rightness, as in music, when we hear whether or not a note is false“ Gerhard Richter (1932, Duitsland) is een toonaangevende kunstenaar die veel hedendaagse schilders heeft beïnvloed. Richter zoekt de grens van de schilderkunst op. Sinds de jaren zestig schildert hij in veel uiteenlopende stijlen. In het begin werkte Richter vaak op een fotorealistische manier, maar daarna probeerde steeds meer nieuwe methodes en technieken toe te passen in zijn schilderijen, zoals bijvoorbeeld frottage (het doordrukken van structuren). Hij krast in de verf en schraapt de verf weer weg, of

werk met een druppeltechniek.

Daarmee vervaagt hij de contouren en verwijst zo naar de onscherpte van een snapshot. In zijn latere werken zie je veel invloeden van het abstract expressionisme, Popart, Neo-Dada en Fluxus terug.

gijs frieling

—

HOW TO 1. Maak een muurschildering die de belangrijkste fases in jouw leven schematisch weergeeft.

2. Laat iemand anders een decoratief schilderij maken. Schilder hier met brede kwaststreken zelf een ander patroon overheen zonder de onderlaag helemaal weg te schilderen.

3. Bedenk een nieuw geloof en schilder daar een altaar voor.

#muurschildering #volkskunst #religie #verhaal #interieur

“Religieuze afbeeldingen hebben we hard nodig, omdat het natuurwetenschappelijk wereldbeeld niet in staat is om voldoende betekenis te geven aan ons leven“ Gijs Frieling (1966, Nederland) maakt schilderijen en (tijdelijke) muurschilderingen waarin hij religie en natuur centraal zet. De schilderingen zien er in eerste instantie decoratief en vrolijk uit, maar door de fantasievolle en verhalende beelden en de aandachtige kwaststreken kun je er steeds meer inhoud en raadsels in ontdekken. Frieling heeft gezegd dat het

schilderen op muren voor hem vooral een manier is om controversiële, vaak religieuze onderwerpen te schilderen, zonder dat het afstoot of dat het voor eeuwig hoeft te zijn.

—

grayson perry

HOW TO 1. Beschilder een vaas of pot op een gezellige/deocoratieve manier en gebruik daarvoor een ongezellig/onprettig thema of onderwerp.

2. Maak een vrolijke spotprent over een probleem in de maatschappij in een decoratieve stijl.

#object #installatie #keramiek #wandtapijt #humor #ambacht #traditie #spot #maatschappijkritiek

“Mistakes is your style“ Grayson Perry (1960, Engeland) is vooral bekend om zijn vazen en wandtapijten. Het werk lijkt in eerste instantie vrolijk en onschuldig door het decoratieve karakter, maar vaak zit er een geëngageerd of tegendraads onderwerp in verstopt. Zijn schijnbaar traditionele keramische vazen en wandtapijten zien er van een afstand mooi en braaf uit, totdat je dichterbij komt en de details ziet: dan ontdek je voorstellingen die hedendaags, confronterend en vaak geestig zijn. Zo geeft hij in zijn werk commentaar op de Engelse truttigheid en de tegenstelling tussen de lower-, middel- en upper class. Perry lijkt zichzelf niet al te serieus te nemen, terwijl zijn werk toch best diepgaand is. Hij heeft zich nooit veel zorgen

gemaakt over status en originaliteit.

Hij maakt kunst op basis van wat hij leuk vindt en waar hij plezier aan beleeft. Hij kopieert soms bestaande kunst en geeft er een eigen draai aan, waardoor er met elementen van deze tijd iets nieuws ontstaat. Perry verschijnt vaak in het openbaar als zijn vrouwelijke alter ego Claire in opvallende outfits en heeft een grote schare fans.

—

Guerilla girls

HOW TO 1. Versier jouw woonplaats met attributen die staan voor gelijkheid.

2. Creëer een veilige plek voor iedereen, ongeacht geslacht, geaardheid of afkomst. (Bijvoorbeeld Instagram account of een boekje in de supermarkt).

3. Demonstreer op een creatieve manier door iets toe te voegen aan de reclame in de openbare ruimte.

#actie #poster #sticker #video #humor #seksisme #feminisme #protest

“We believe in an intersectional feminism that fights discrimination and supports human rights for all people and all genders.”

The Guerrilla Girls (1985) is een activistische groep van anonieme, vrouwelijke kunstenaars. Zij willen seksisme, racisme en corruptie in de kunstwereld aan het licht brengen en bestrijden. Ze willen er vooral voor zorgen dat vrouwelijke kunstenaars gelijkwaardige aandacht krijgen in de kunstwereld. De kunstenaars dragen gorillamaskers in het openbaar om anoniem te blijven; hierdoor leggen ze de focus op het probleem dat ze

aankaarten en niet op wie ze zelf zijn.

Ze hebben al honderden projecten over de hele wereld uitgevoerd, waarin ze met posters, acties, stickers, boeken en video’s misstanden aan de kaak stellen. Hun handelsmerk is humor en een bonte grafische vormgeving.

hans eijkelboom

—

HOW TO 1. Maak twee portretreeksen van een vriendengroep waarbij bij de ene serie iedereen zoveel mogelijk als groep overkomt en bij de andere iedereen zoveel mogelijk uniek is.

2. Maak een fotoserie van mensen uit je omgeving op zo’n manier dat ze veel op jou lijken (door bijvoorbeeld jouw kleren aan te trekken, in jouw omgeving te fotograferen, een herkenbare houding aan te laten nemen).

#fotoserie #stad #winkelstraat #kleding #identiteit #originaliteit

“Ben ik een product van mezelf of van mijn omgeving?“ Hans Eikelboom (1949, Nederland) maakt al 40 jaar foto’s waarbij hij identiteit onderzoekt. Tot zijn bekendste werken behoren de series van mensen in winkelstraten van wereldsteden als New York, Tokyo, Mexico Stad en ook Amsterdam of Rotterdam. Hij staat stil op een drukke plek in een stad en fotografeert in een korte tijd een reeks gewone mensen die ‘toevallig’ hetzelfde uiterlijke kenmerk hebben,

een kledingstuk of tasje. Hierdoor laat hij zien dat het door de hedendaagse kledingindustrie lastig is om origineel voor de dag te komen, maar tegelijkertijd dat iedereen zich probeert te onderscheiden in kleine aspecten.

—

Helmut smits

HOW TO 1. Bedenk een nieuwe functie voor een elektronisch apparaat. Leg in een foto vast wat de nieuwe functie van het apparaat is.

2. Maak van een vuilnisbak een voorwerp dat leuk is om te gebruiken.

#interventie #humor #hack #openbareruimte #kijkomjeheen #frisseblik #allesismateriaal #spelen

“Wat ik belangrijk vind is twijfel.

Wanneer mensen echt met een bepaalde zekerheid iets stellen te weten, dan vertrouw ik dat niet“ Helmut Smits (1974, Nederland) is een multidisciplinaire en conceptuele kunstenaar. Hij voert zijn ideeën op uiteenlopende manieren uit en maakt regelmatig gebruikt van zijn omgeving en alledaagse objecten. Zijn kunstwerken geven vaak op een humoristische, slimme en speelse manier commentaar op de maatschappij of op alledaagse situaties.

henry taylor

—

HOW TO 1. Maak een portretschilderij uit de oudheid na en verander de witte personages in hedendaagse zwarte beroemdheden.

2. Maak een kunstwerk over de mensen uit je omgeving die volgens jou meer aandacht verdienen.

#schilderij #sculptuur #portret #dagelijksmateriaal #familie #cultuur #ongelijkheid

“My paintings are what I see around me. They are my landscape paintings“ Henry Taylor (1958, VS) maakt voornamelijk grote portretten van familieleden en vertegenwoordigers van de Afro-Amerikaanse cultuur. Hij schildert op verschillende materialen, waaronder lege sigarettenpakjes, wasmiddeldozen, graandozen, koffers, kratten, flessen, meubels en canvas. Hij wijst in zijn kunstwerken op het overwegend witte perspectief in de kunstwereld en de sociale en politieke kwesties waarmee

Afro-Amerikanen tegenwoordig te maken hebben. Van raciale ongelijkheid, dakloosheid en armoede tot het belang van familie en gemeenschap.

herman de vries

—

HOW TO 1. Verzamel in een uur tijd 15 natuurlijke objecten in je directe omgeving. Kijk op een nieuwe en aandachtige manier naar deze objecten door een van de volgende methodes te gebruiken: - Fotografeer de objecten van heel dichtbij zodat je niet meer goed ziet waar het een onderdeel van was.

- Teken de objecten allemaal na. Verklein of vergroot alles tot het formaat van maximaal 5 cm.

2. Kies een stuk natuur uit van 5 x 5 meter en verzamel zoveel mogelijk objecten die kleiner zijn dan je hand. Neem een wit of licht gekeurd vlak en orden alle gevonden objecten op minimaal 3 verschillende manieren en maak van elke ordening een duidelijke foto van bovenaf. Variatie: maak een timelapse van je ordeningen.

“Iets is nooit hetzelfde als iets anders“ herman de vries (1931, Nederland) ziet de natuur als kunst op zich. Hij probeert de kijker de schoonheid en kunst van de natuur te laten ervaren door te selecteren, ordenen, herschikken en het maken van installaties.

Door het ordenen van wat er al is, wil hij de aandacht vestigen op zowel de eenheid als de diversiteit van wat zich om ons heen bevindt. Hij maakt voornamelijk gebruik van natuurlijk materiaal, waarbij hij het toeval en de

natuurlijke processen als verkleuring en verval onderdeel laat zijn van het werk. de vries werkt vaak op locatie met het materiaal en de mogelijkheden die daar beschikbaar zijn. Door zijn naam zonder hoofdletters te schrijven verzet hij zich tegen hiërarchie.

#installatie #reeks #assemblage #collage #natuur #waarnemen #bewustworden

iris kensmil

—

HOW TO 1. Leg een vorm van ongelijkheid vast waar jij zelf mee te maken hebt gehad.

2. Portreteer iemand uit je omgeving die ongezien of op een bescheiden manier de wereld heeft verbeterd.

#schilderij #portret #blacklivesmatter #emancipatie #ideaal #verbonden #roots “Ik vind schilderkunst fascinerend: als je begint, dan is het een hoop geploeter, het kost tijd voordat je je eigen stijl hebt gevonden, een stijl die overeenkomt met wat je wilt verbeelden. Maar je bouwt steeds iets op“ Iris Kensmil (1970, Nederland) portretteert voorvechters van de zwarte emancipatie – een stoet aan zwarte filosofen, auteurs, activisten en muzikanten komt langs in haar schilderijen. Ze is zelf van Surinaamse afkomst en ze voelt zich zeer verbonden met de personen die ze schildert. Voor de Biënnale van Venetië (2019) maakte ze een indrukwekkende portrettengalerij van zwarte activisten, auteurs en politici.

In samenwerking met The Black

Archives, een archief waar de geschiedenis van zwarte Nederlanders wordt vastgelegd, deed ze onderzoek naar zwarte vrouwen die zich inzetten voor hun idealen voor een betere wereld. Kensmil maakt de geschiedenis completer door deze mensen onder de aandacht te brengen. ‘Ik zag vrouwen – vooral van kleur – met tranen in de ogen voor de portretten staan’, vertelde ze na de opening van de Biënnale.

isa genzken

—

HOW TO 1. Breng je kritiek op de hedendaagse maatschappij in beeld door een alledaags gebruiksvoorwerp aan te passen.

2. Maak van een oud voorwerp een voorwerp dat aansluit bij de hedendaagse maatschappij.

#installatie #sculptuur #video #foto #boek #mixedmedia #gebruiksvoorwerp #schoonheid #random #nieuw

“Een sculptuur is eigenlijk als een foto: ze kan knettergek zijn, maar ze moet toch een aspect hebben dat ook in de realiteit zit“ Isa Genzken (1948, Duitsland) maakt sculpturen en installaties waarin ze regelmatig alledaagse gebruiksvoorwerpen en producten uit de consumptiemaatschappij verwerkt. Dit combineert ze met veel verschillende materialen zoals hout, gips, epoxihars, beton, plastics en kunststoffen.

Alle elementen arrangeert ze samen tot een onverwachte, ogenschijnlijk toevallige combinatie. In het werk van Genzken neemt transparantie vaak een belangrijke rol in. Ze gebruikt

bijvoorbeeld glas, doorzichtige stof en openingen in betonnen constructies. Met haar werk wil ze kritisch reflecteren op de hedendaagse cultuur, media en maatschappij.

isabelle andriessen

—

HOW TO 1. Maak een sculptuur waarbij jouw favoriete geur centraal staat.

2. Fotografeer het ontastbare.

3. Boetseer het sterfelijke.

#installatie #sculptuur #timebased #sitespecific #organisme #chemie #transformatie #dystopie

“You are the last generation that will die“ Isabelle Andriessen (1986, Nederland) maakt werk over het contrast tussen de eindigheid en het verlangen naar onsterfelijkheid. Ze maakt sculpturen en installaties, waarbij verandering en zintuigelijke waarneming centraal staan. In haar werk zie je een liefde voor materialen die van tijdelijke aard zijn, of materialen die ontastbaar zijn zoals licht, geur en geluid. Haar sculpturen veranderen: ze stollen, zweten,

gloeien, smelten, roesten, kristalliseren of scheiden stoffen af. De werken lijken een eigen leven te leiden en Andriessen speelt hiermee met de grens tussen mens (levend) en object (niet-levend).

james turrell

—

HOW TO 1. Laat jouw gevoel voor een ruimte uitkomen in een foto door de ruimte totaal anders te belichten. Maak een foto voor en na de aanpassing.

2. Maak een kunstwerk met als thema isolement en gebruik licht als belangrijkste element.

#installatie #landart #lichtkunst #waarneming #kleur #lucht #skyspace

“I like to use light as a material, but my medium is actually perception. I want you to sense yourself sensing - to see yourself seeing“ James Turrell (1943, VS) houdt zich in zijn werk vooral bezig met de ervaring van licht en ruimte. Zo ontwerpt hij unieke ruimtes waar hij speelt met het gebruik van licht. Hij wil werk maken dat de kijker helpt bewuster en intenser waar te nemen. De ervaring die dan ontstaat, staat voor hem centraal. Veel werk van Turrell heeft tijd en rust nodig om het goed te kunnen ervaren. Turrell werkt al sinds 1977 aan een eigen observatorium in een enorme krater van een vulkaan in

Arizona. Deze Roden Crater is zijn levenswerk waarin hij zijn visie op licht en ruimte in dag en nacht weergeeft. Vanuit deze krater ervaart de bezoeker straks, liggend en naar boven kijkend in een omgekeerde kom, de immense diepte van het hemelgewelf. Deze indrukwekkende ervaring wordt ieder moment van de dag letterlijk anders gekleurd door het licht van zon, maan of sterren.

jan hoek

—

HOW TO 1. Ga zelf ‘zwerven’ en portretteer een nieuwe ontmoeting. Laat de geportretteerde de instructies geven voor de foto.

2. Vraag aan iemand met een hoge functie, wat zijn kinderdroom was. Maak een portret waarbij je deze kinderdroom zichtbaar maakt. Dit kan bijvoorbeeld door de persoon in een decor te plaatsen of de foto digitaal te bewerken.

#fotografie #model #outsider #imago #zelfbeeld #fantasie #droom

“Het valt niet van tevoren te voorspellen wat er gebeurt, en veel werk is het product van een eerdere mislukking“ Jan Hoek (1984, Nederland) maakt werk waarin hij speelt met stereotypen, beeldvorming en vooroordelen.

Zo portretteerde hij een voormalige verslaafde in Amsterdam als supermodel, taxichauffeurs uit Nairobi als filmsterren en liet hij 30 tattookunstenaars een zelfportret van henzelf op zijn lichaam zetten. Ook werkt hij samen met de modellen die we niet veel in media zien, om zo ook hun ideaal te verbeelden. Zo liet hij voor

het fotofestival in Breda een plus size model en een vriend met het syndroom van Down hun ideale fotoshoot vormgeven. Hij verkoopt zijn werk via zijn eigen website waarbij het inkomen van de koper maatgevend is voor de verkoopprijs.

jeff koons

—

HOW TO 1. Maak een saai en onbelangrijk voorwerp speciaal door het in een felle kleur te schilderen of te bedekken met glimmend materiaal.

2. Zet je huisdier in de spotlight en presenteer het als een celebrity.

3. Mix een heel goedkoop voorwerp met een beroemd kunstwerk.

#sculptuur #fotografie #glamour #kitsch #commercie #overtreffendetrap

“When people make judgements, they close all possibilities around them“ Jeff Koons (1955, VS) zoekt expres de grens op van kunst en goede smaak; hij werkt met thema’s als verleiding, platheid en alledaagsheid.

Koons gebruikt elementen uit de populaire cultuur en mixt dat met elementen uit de “hoge kunst”. Men noemt zijn werk afwisslend postmodern, camp of gewoon kitsch. Zijn werken zijn vaak enorm groot en erg kleurrijk. Hij kiest onderwerpen en vormen die weinig pretentie uitstralen en vergroot die of maakt die heel exclusief. Zo heeft hij veel

ballondieren heel groot en in glanzend materiaal uitgevoerd. Tegenwoordig besteedt Koons het maken van zijn kunstwerken regelmatig uit aan zijn werknemers, zij zijn verantwoordelijk voor veel keuzes en de productie van het werk. Het doen van zaken is voor hem ook een belangrijk talent, hij is niet vies van commercie en is momenteel een van de bestbetaalde hedendaagse kunstenaars.

jeff wall

—

HOW TO 1. Jeff Wall speelt in zijn werk met wat wij belangrijk genoeg vinden om te fotograferen en de betrouwbaarheid van herinneringen. Kies een onbelangrijk moment van gisteren. Zet dit moment opnieuw in scène. Fotografeer het zo dat het een heel belangrijk moment lijkt te zijn.

2. Maak een foto, waarin je een situatie schetst met een verstopt raadsel dat opgelost kan worden.

#fotografie #filmisch #momentopname #suspense #raadselachtig #scene

“The spontaneous is the most beautiful thing that can appear in a picture, but nothing in art appears less spontaneously than that“ Jeff Wall (1946, Canada) maakt zogeheten ‘documentary fiction’: geënsceneerde foto’s van scènes die echt plaats hebben gevonden of die plaats gevonden zouden kunnen hebben. In de vaak digitaal samengestelde foto’s creëert hij bedriegelijk normale taferelen uit het dagelijks leven: ruziënde mensen in een textielwerkplaats of een ontmoeting op straat. Alles in de foto geeft hij aandacht. Door de zorgvuldig doordachte uitwerking en de precieze

belichting krijgt ieder detail een functie waardoor het geheel tegelijk een uitzonderlijke, bijzondere uitstraling krijgt. De foto’s lijken daardoor echter dan de werkelijkheid.

jenny holzer

—

HOW TO 1. Kies een quote van Jenny Holzer en maak hier een beeldend werk bij om de boodschap te versterken.

2. Schrijf of kies een statement van een regel waar jij achter staat en plaats dit op een verassende manier in de openbare ruimte. Leg dit vast.

3. Maak een typografische poster en gebruik hierbij het element licht om het te presenteren.

#tekst #licht #openbareruimte #statement #confrontatie #eigenstem

“I used language because I wanted to offer content that people - not necessarily art people - could understand“ Jenny Holzer (1950, VS) is een Amerikaanse conceptuele kunstenaar die vooral bekend staat om haar op tekst gebaseerde openbare kunstprojecten. Ze onderzoekt hoe taal wordt gebruikt als een vorm van communicatie en miscommunicatie. Holzer heeft gedurende haar hele carrière een verscheidenheid aan media gebruikt, waaronder grootschalige projecties, LED-displays, T-shirts en posters. In 1977 begon Holzer haar eerste echt openbare serie, getiteld Truisms: uitdagende eenregelige stellingen, gedrukt in een cursief

vetgedrukt lettertype. Met de Truisms confronteert ze de kijker en zet hem aan het denken, zoals “men are not monogamous by nature” en “money creates taste”. Dit soort opmerkingen lokt veel publieke discussie uit. Ze probeert zo in haar werk een boodschap over te brengen die ook voor niet kunstzinnige mensen begrijpelijk is.

joost conijn

—

HOW TO 1. Maak een kunstobject dat jou kan vervoeren. Probeer het ook uit en leg dit vast!

2. Ontwerp een compleet nieuw voertuig dat gemaakt is van gevonden materiaal (bv. op de sloop of op straat).

3. Maak een kunstwerk op een manier waarvan iedereen denkt dat jij dat niet kan. Maak een video van het maakproces.

#reis #machine #avontuur #film #boek #openeind #zelfdoen “Ik hou er niet van om dingen te herhalen. De ervaring van iets voor de eerste keer doen, daar gaat het mij om, de overwinning op iets waarvan je eerst niet wist of het zou lukken. Het ene volgt uit het andere, daar vaar ik op” Joost Conijn (1971, Nederland) is een kunstenaar, uitvinder en avonturier.

Hij houdt ervan zichzelf op de proef te stellen – bijvoorbeeld door zelf machines te maken, waar hij geen opleiding in heeft gehad. Met een zelfgebouwd vliegtuig vloog hij van Amsterdam naar Kenia. Hij bouwde het vliegtuig nadat een docent hem zei dat dit nooit zou kunnen lukken.

Met een op hout gestookte, houten auto reisde hij naar Oost-Europa. Hij zoekt altijd de grenzen op van wat

mogelijk is en hij houdt van de spanning of iets hem wel of niet zal lukken. De gebeurtenissen en ontmoetingen die hij tijdens zijn reizen met die vervoersmiddelen meemaakte, zijn voor Conijn net zo belangrijk als het vervoersmiddel zelf.

Zijn reizen en ontmoetingen legt hij vast op film, foto’s en in boeken.

jordan wolfson

—

HOW TO 1. Maak een stop motion waarin je een nachtmerrie verwerkt.

2. Maak iets leuks van iets lelijks.

#animatie #installatie #media #populairecultuur #technologie

“What if I got really angry with you right now without any context? And it was real anger. What would you say?“ Jordan Wolfson (1980, VS) onderzoekt met zijn werk geweld, seksisme en racisme binnen de populaire cultuur. Dit doet hij met behulp van verschillende media, van video’s tot indrukwekkende en aanstootgevende installaties. Hij haalt zijn inspiratie uit reclames, internet en de technologie-industrie. Deze inspiratie gebruikt hij om raadselachtige verhalen te vertellen. Hij werkt met nieuwe technologieën als robots en computeranimatie, en maakt hiermee werken die door hun grimmige

karakter angstaanjagend overkomen.

Zo maakte hij een installatie met een marionetachtige jongenspop aan kettingen, die met veel lawaai over de museumvloer sleept en langzaam aangetast wordt en slijtsporen nalaat.

Met deze kunst onderzoekt Wolfson gevoelige onderwerpen die voorkomen in de Amerikaanse cultuur en hedendaagse samenleving.

jr

—

HOW TO 1. Maak een vrolijke/positieve fotoserie over mensen die negatief in het nieuws zijn gekomen.

2. Maak een portretreeks van een minderheid die die te weinig zichtbaar is en plaats deze in de openbare ruimte.

3. Maak een portretserie van ouderen of jongeren waarin je ze anders in beeld brengt dan we meestal te zien krijgen in de media.

#fotografie #portret #straat #respect #trots #underdog

“The real art is in the street, is making the artwork, and for that you have to involve people. The action is actually the artwork“ JR (1983, Frankrijk) gebruikt de wereld als zijn atelier en maakt enorm grote fotowerken die hij onder andere op monumentale gebouwen plakt. JR maakt vaak portretten van mensen uit de omgeving en plaatst deze vervolgens op gebouwen en objecten op straat. Portraits of a generation is een bekend project dat is ontstaan naar aanleiding van de Franse rellen in 2005, waar Frans-Afrikaanse jongeren een conflict hadden met de Franse politie. Als respons maakte JR

portretten van deze jongeren om te wijzen op de heersende stereotypes over deze groep en plakte de portretten op muren van huizen in de rijke wijken van Parijs. JR noemt zichzelf een ‘photograffeur’, een samenvoeging van de woorden fotograaf en graffiti artiest. Hij wil de wereld en betere plek maken door vooroordelen en aannames over bepaalde groepen mensen te overstijgen met zijn werk.

kara walker

—

HOW TO 1. Draai het om: maak zwart > wit en maak wit > zwart.

2. Maak een werk waarin je het koloniale verleden van Nederland ter discussie stelt. Gebruik een foto of kunstwerk uit het verleden waar je een nieuwe lading aangeeft door er dingen uit te knippen en aan toe te voegen.

#silhouet #installatie #BLM #stereotype #slavernij #zwartwit

“In the beginning it was all black and white“ Kara Walker (1969, VS) is bekend geworden door haar muurvullende scènes met zwarte, uitgeknipte papieren silhouetten over de afro-amerikaanse geschiedenis. In een misleidende decoratieve stijl richt ze de aandacht op de pijnlijke tijd van de slavernij op de plantages in het zuiden van de Verenigde Staten en op racistische en seksistische typeringen, die het beeld van de AfroAmerikaanse slaven mede hebben bepaald. Haar kunstwerken, waarin

expliciete seksuele stereotypen een grote rol spelen, halen schaamtevolle herinneringen op, die doorwerken tot in onze eigen tijd. Ze confronteren ons daarmee met onze eigen denkbeelden over mensen die als ‘anders’ worden gezien.

—

kehinde wiley

HOW TO 1. Vervang de hoofdpersoon in een historische afbeelding door iemand met een andere culturele achtergrond.

2. Maak een trots portret van iemand die niet (veel) in het museum te zien is en ontwerp een achtergrond op basis van de cultuur van de geportretteerde.

#schilderij #portret #cultuur #macht #goud #geschiedenis #minderheid

“If art can be at the service of anything, it’s about letting us see a state of grace for those people who rarely get to be able to be seen that way“ Kehinde Wiley (1977, VS) laat zich inspireren door werken van oude meesters, waarbij hij de historische figuren door zwarte modellen vervangt. Soms zijn deze modellen bekende rappers of andere hedendaagse iconen, maar Wiley zoekt zijn modellen ook op straat. Hij schildert in een hyperrealistische stijl die doet denken aan de portretten uit de 17e en 18e eeuw. Achter de portretten plaats hij uitbundige, kleurrijke achtergrondpatronen die verwijzen

naar naar textiel en decoratieve patronen uit verschillende culturen.

Deze liefde voor sterk contrasterende tegenstellingen komt voort uit het verlangen om ideeën over identiteit en beeldvorming te compliceren. Hoe kom je verder dan de beeldvorming in de reguliere media en hoe geef je een draai aan stereotyperingen? Met zijn werk stelt Wiley vragen bij onze samenleving, identiteit en gender.

koos buster

—

HOW TO 1. Kies 10 dingen die je echt vies vindt en maak er een mooi kunstwerk van.

2. Maak een eerbetoon aan iemand waaraan je je ergert zonder dat je mening te duidelijk zichtbaar is.

#keramiek #object #lelijkisookmooi #10dingendieikhaat #knulligheid #humor

“Ik ben in ieder geval beter in kleien dan ik laat zien“ Koos Buster (1991, Nederland) maakt doodnormale gebruiksvoorwerpen, zoals stopcontacten of schoonmaakartikelen, na in keramiek. Buster spreekt liever van kleien in plaats van keramiek, omdat dat dichterbij knutselen ligt en omdat hij het knullige, imperfecte van knutselen erg waardeert. In zijn werk geeft hij aandacht aan voorwerpen en onderwerpen die normaal als oninteressant of lelijk worden gezien. Zo werkt hij aan een doorlopende serie Sierborden van alles wat ik niet leuk vindt, met onder

andere een cruiseschip, 9/11, Johan Derksen, een glas melk, witlof, de sneldienst naar Terschelling en een aantal quotes. Omdat veel kunst in zijn ogen te knap gemaakt of te pretentieus is, maakt hij expres werken die er wat onhandig uitzien.

levi van veluw

—

HOW TO 1. Maak een portret waarin het gebruikte materiaal belangrijker is dan het personage.

2. Bedenk een patroon dat je hele blad kan vullen. Teken dit patroon ervolgens op een portretfoto, portrettekening of op een echt hoofd van een bekende.

#fotografie #video #installatie #portret #patroon #structuur #controle #surrealisme

“Het kan soms zinloos aanvoelen, maar uiteindelijk is het heel spannend om de volledige controle te hebben over het maken van iets compleet nieuws“ Levi van Veluw (1985, Nederland) heeft een hele serie zelfportretten gemaakt waarbij hij zichzelf bedekt op uiteenlopende manieren: met vilt, modelbouwboompjes, stenen, stippen enzovoort. Het werk van Van Veluw gaat over de logica en denkprocessen van de mens in relatie tot de natuur en alle materie om ons heen.

De fascinatie voor patronen en ordening is ontstaan uit een droom in zijn jeugd. In die droom was zijn kamer gevuld met ballen die alle

kanten op rolden. Hij probeerde de controle te krijgen over deze ballen maar dat mislukte steeds. Dit gegeven heeft hij onder andere verwerkt in een installatie waarin hij zijn kinderkamer heeft gereconstrueerd met enorm veel houten blokjes.

lonneke van der palen

—

HOW TO 1. Maak een remake van een magisch mooie foto met objecten die je op straat vindt. Gebruik een flitser om het werk te belichten.

2. Leg de ‘verscholen schoonheid’ van de straat op een spectaculaire manier vast in een foto door te spelen met licht, standpunt, kleur, context en uitsnede. Doe dit zonder gebruik te maken van een fotobewerkingsprogramma of filter.

#fotografie #magie #vervreemding #dagelijksedingen #schoonheid

“Er ligt zoveel schoonheid verscholen op elke hoek van de straat“ Lonneke van der Palen (1985, Nederland) is een fotograaf die de kijker versteld wil laten staan van de alledaagse wereld om ons heen. Ze wil geen onderscheid maken en bekijkt alles met dezelfde interesse.

In plaats van gewoon vast te leggen wat ze ziet, plaatst ze alledaagse indrukken in een nieuw en vervreemdend licht. Bijvoorbeeld door de manen van een paard roze te belichten of door een spannende compositie van vuilniszakken te maken.

Hierdoor raakt de kijker geboeid door

kleine dingen normaal over het hoofd gezien worden. Ze werkt op locatie en ze maakt ook geënsceneerd werk in de studio. Ze gebruikt vaak twee handflitsertjes, die ze altijd bij zich heeft, en die het beeld onverwacht of theatraal kunnen maken – hiermee bereikt ze het filmische karakter van de beelden die ze in haar hoofd heeft.

louise bourgois

—

HOW TO 1. Maak een foto waarin je de grootste angst uit je jeugd zo precies mogelijk in beeld brengt, zoals je het zag toen je klein was.

2. Maak een kijkdoos van een recente nachtmerrie. Fotografeer dit op verschillende manieren met verschillende belichting.

#sculptuur #monumentaal #symbool #kindertijd #angst #intiem #dagboek

“An artist can show things that other people are terrified of expressing“ Louise Bourgeois (1911, Frankrijk - 2011, VS) maakte werk met symbolische beelden en een sterke onderliggende lading. Onprettige ervaringen uit haar jeugd spelen een grote rol in haar werk. Ze verbeeldde thema’s als angst, seksualiteit, overspel, schuld en macht, vervreemding, feminisme en onderdrukking in nachtmerrieachtige beelden, die met hun vorm en formaat grote indruk maken. Een terugkerend onderwerp in haar werk is een enorme spin. Zij zag de spin als symbool van bescherming en herstel

en als verwijzing naar haar moeder.

Daarnaast staat de spin voor dreiging, omdat zij valstrikken aanlegt om prooien te vangen. Bourgeois werd in de jaren ‘60 echt bekend onder een groot publiek en was daarmee een van de eerste wereldwijd geaccepteerde vrouwelijke kunstenaars in een door mannen gedomineerde kunstwereld. Veel hedendaagse vrouwelijke kunstenaars geven aan dat zij heel belangrijk is geweest voor de emancipatie in de kunstwereld.

luc tuymans

—

HOW TO 1. Kies een onbelangrijke foto uit de recente fotogalerij op je mobiel en schilder deze groot na met spaarzaam kleurgebruik.

2. Kies een belangrijk moment uit de geschiedenis en maak hier een schilderij in pasteltinten van.

3. Maak een 2D-werk dat rust uitstraalt, maar waar een verborgen lading in schuilt.

#schilderij #geschiedenis #verborgenverhaal #filmscene

“Een goede raad die ik aan de jongere generatie zou willen geven, is dat ze eerst de tijd moet nemen om iets te ontwikkelen vooraleer ze met iets naar buiten komt“ Bijna alle beelden die Luc Tuymans (1958, België) schildert, zijn gebaseerd op bestaand materiaal: tekeningen, zelfgemaakte foto’s, gevonden afbeeldingen en stills uit films. Hierbij probeert hij steeds te focussen op specifieke betekenissen die verder gaan dan wat er wordt getoond.

Daarbij is de inhoud vaak gebaseerd op historische feiten en materiaal, zoals in Wandeling (1986). Dit ogenschijnlijk rustige beeld van een wandeling in een park, verbergt een beladen onderwerp, namelijk de nazi’s

in Berlijn. De figuratieve schilderijen van Tuymans bevatten weinig kleur en worden gemaakt met snelle penseeltrekken met natte verf, wat een wazig effect met zich meebrengt.

Het gebruik van fotografische technieken als afsnijding en extreme close-up geeft een filmachtig beeld.

Vaak verdiept Tuymans zich in één onderwerp en werkt dit uit in verschillende schilderijen.

marc quinn

—

HOW TO 1. Maak een zelfportret met lichaamseigen materiaal.

2. Richt een standbeeld op voor de schoonheid van de onvolmaakte mens.

#sculptuur #lichaam #standbeeld #bloed #perfectie #imperfectie #zichtbaarheid #menszijn

“Ik denk dat wetenschap zoekt naar antwoorden, kunst zoekt naar vragen“ Marc Quinn (1964, Engeland) houdt zich bezig met thema’s als lichamelijkheid, verval en conservering. Hij experimenteert met organische, kwetsbare en afbreekbare materialen, waaronder brood, bloed, lood, bloemen en DNA. Hij bevraagt onze visie op het “het mens zijn”. Quinn maakt deel uit van een toonaangevende groep die zichzelf The Young British Artists noemt. Deze groep domineerde in de jaren ’90 de Britse kunstscene en stond bekend om de radicale aanpak van het maken en

beleven van kunst. Zo heeft Quinn een bevroren zelfportret gemaakt met ongeveer 5 liter van zijn eigen bloed.

In een zeer traditionele, realistische stijl heeft hij beelden gemaakt voor de openbare ruimte, van mensen die doorgaans geen standbeeld krijgen.

Bijv. de gehandicapte zwangere kunstenares Alison Lapper, die door een ziekte geen armen en benen heeft en de Black Lives Matter-activiste Jen Reid. Quinn plaatste de standbeelden op plekken waar daarvoor standbeelden stonden van historische figuren.

marina abramovic

—

HOW TO 1. Probeer met een handeling of oefening jezelf bijna uit te putten en leg dit vast op video.

2. Probeer een frustratie of een ruzie met een ander persoon zonder woorden vast te leggen.

3. Bedenk een performance over intimiteit op een plek in de openbare ruimte waar veel mensen zijn.

#performance #pijn #risico #kwetsbaar #contact #aanwezig

“Art has to be disturbing“ Marina Abramović (1946, Servië) is een pionier op gebied van performance en videokunst. In de jaren ‘70 vormde ze een duo met Ulay (pseudoniem van Frank Uwe Laysiepen), met wie ze performances gaf waarbij het eigen lichaam centraal stond. Hun performances vroegen veel van hun uithoudingsvermogen. Zo hingen ze enige tijd met het volle gewicht iedere aan een kant van een gespannen boog, of schreeuwden ze, met hun gezichten dicht bij elkaar, net zo lang naar elkaar tot ze geen stem meer hadden. Ook stonden ze beiden naakt in een nauwe doorgang van een expositie, zodat de bezoekers hen met moeite konden passeren. In hun werk onderzochten ze onder andere de verhoudingen tussen man en vrouw en de sterfelijkheid en

kwetsbaarheid van de mens. In hun laatste performance liepen ze over de Chinese muur, waarbij ze elk aan één kant begonnen en elkaar na drie maanden halverwege tegenkwamen.

Na deze performance besloten ze als stel en als kunstduo uit elkaar te gaan. Abramović heeft daarna nog veel spraakmakende performances gehouden. In het MoMa (NY) voerde zij een 3 maanden durende performance uit getiteld The Artist is Present.

Hierbij zat ze gedurende de openingstijden in stilte op een stoel in het atrium van het museum. Bezoekers konden op een stoel tegenover haar plaatsnemen om haar in stilte recht in de ogen te kijken, zo lang als zij zelf wilden. Abramović zat 736 uur op de stoel, en maakte oogcontact met ruim 1500 mensen.

—

marlene dumas

HOW TO 1. Schilder met inkt op nat papier een serie van onscherpe gezichten uit de opgeslagen foto’s van je telefoon.

2. Maak een schilderij van een gezicht dat je in de krant hebt gevonden, met alleen de kleuren grijs, donkerblauw en donkerrood.

3. Knip delen van gezichten uit een krant/ tijdschrift en maak er een volledig gezicht van door het aan te vullen met verf.

#schilderij #mens #zichtbaarmaken #existentie #spanning #kijkenindeziel

“Ik sta de hele tijd open voor het toeval“ Marlene Dumas (1953, Zuid-Afrika) schildert hoofdzakelijk portretten en figuren die door de grove, rauwe en gelaagde techniek een innerlijke wereld lijken bloot te geven. Haar ervaringen met de apartheid en ongelijkheid in Zuid-Afrika hebben haar sociaal en politiek bewust gemaakt. In haar werk combineert ze persoonlijke ervaringen met erotisch, sociaal en politiek geladen werk.

Dumas gebruikt voor haar werk vaak fotografische nieuwsbronnen. Ze heeft daarnaast een groot archief aan zelf geschoten snapshots, polaroidfoto’s en duizenden foto’s gescheurd uit tijdschriften en kranten. Haar

schilderijen zijn echter nooit een letterlijke weergave van de foto’s: ze maakt een andere uitsnede, gebruikt alleen een detail van de foto of ze gebruikt een ander kleurenpalet.

Dumas is een van de beroemste hedendaagse schilders. Musea en verzamelaars overal ter wereld hebben werk van haar in de collectie.

—

melanie bonajo

HOW TO 1. Bouw een eigen wereld waar iedereen gelijk wordt behandeld en de manier waarop mensen met elkaar omgaan totaal anders is. Gebruik je fantasie.

2. Documenteer het verschil en de overeenkomst tussen jou en een ander door middel van een fotoserie.

3. Schilder een ode aan diversiteit zonder woorden. Gebruik je lichaam als canvas.

#video #installatie #performance #kleurexplosie #intimiteit #spiritualiteit #fantasy #erotiek #vrouwzijn

“Met intimiteit kunnen we de wereld redden“ Melanie Bonajo (1978, Nederland) onderzoekt thema’s als intimiteit en sociale isolatie in een technologische wereld. Ze behandelt vragen als: Hoe leven we samen? Hoe gaan we met elkaar om? Is er in deze wereld nog plek voor intimiteit? In haar werk doet ze een voorstel voor het herverdelen van macht. Ze stelt de rol van de vrouw, zoals wij die hoofdzakelijk zien, ter discussie. Ook drukt zij uit dat we niet altijd alles zo serieus moeten nemen. Met haar dromerige foto’s en films, kleurige installaties, psychedelische aankleding en kostuums laat ze zien dat ons zelfbeeld ook een fantasie is. Ze

toont ons wat voor toekomst er mogelijk is met een beetje fantasie en humor. Ze legt dit alles vast als een nog-niet-ontdekte, ideale cultuur, waarbij ze gedachtes, erotiek en emoties verwerkt op een humoristische en zelfrelativerende manier.

maurizio cattelan

—

HOW TO 1. Steel het idee van een beroemde kunstenaar en gebruik dit voor het maken van een eigen werk.

2. Richt een serieuze tentoonstelling in als eerbetoon aan een normaal, dagelijks voorwerp.

3. Maak een kunstenaar belachelijk door middel van een 3d object.

#sculptuur #interventie #ophef #satire #kunstwereld #insidejoke

“Originality is an overrated concept, and a bit old-fashioned“ Maurizio Cattelan (1969, Italië) volgde geen kunstopleiding, maar werd al snel bekend in de kunstwereld met zijn tegendraadse en satirische sculpturen en installaties. Vaak bedenkt hij een concept en laat hij anderen hier een beeld van maken.

Cattelan is een van de meest populaire en controversiële kunstenaars in de hedendaagse kunstscene. Zijn speelse en uitdagende gebruik van materialen, objecten, gebaren en onderwerpen roept altijd veel reactie op. Hij maakte bijvoorbeld een wassen beeld van de paus die door een meteoriet wordt geraakt, en een beeld van Hitler met het lichaam van een kind dat aan het bidden is. Deze

werken lokten veel discussie uit.

Cattelan maakt graag inside jokes voor kunstliefhebbers, met verwijzingen naar bestaande kunst en clichés over de kunstwereld. Zo liet hij een dubbelganger voor hem de interviews doen met de kunstpers, plakte hij met tape een banaan op een galeriemuur en zette hij een gouden toiletpot, getiteld America, in het Gugenheim museum, waarvan de bezoekers daadwerkelijk gebruik konden maken.

mike kelley

—

HOW TO 1. Maak een sculptuur die de overgang naar volwassenheid weergeeft.

2. Maak een sculptuur door knuffels aan elkaar te naaien.

3. Plaats een knuffel in een volwassen context.

#installatie #sculptuur #video #fotografie #muziek #speelgoed #seksualiteit #anarchie

“Art was a profession I chose specifically in order to be a failure“ Mike Kelley (1954-2021, VS) wilde met zijn werk de grenzen tussen hoge en lage kunst doorbreken. Hij bracht zijn fascinatie voor de populaire “lage” cultuur (onder andere knuffels, ambachtswerk en stripverhalen) samen met zijn eigen identiteit, twijfel en seksualiteit. Kunst mocht in zijn

ogen lelijk en ongemakkelijk zijn.

Kelley werd bekend met zijn werk van samengebonden knuffels, gebaseerd op jeugdherinneringen. Opgroeien, rebellie en transformatie zijn terugkerende thema’s in zijn werk.

nam june paik

—

HOW TO 1. Maak een video van 1 minuut door een minuut lang op een creatieve of ritmische manier te zappen tussen tv-kanalen en dit te filmen.

2. Maak een videoclip van 1 minuut door een minuut een nummer af te spelen naast de tv. Zet de tv aan zonder geluid en film de beelden van de tv zo dat ze lijken te kloppen bij de muziek.

#installatie #video #muziek #elektronica #pionier #technologie

“Our life is half natural and half technological. Half-and-half is good. You cannot deny that high-tech is progress“ Nam June Paik (1933, Zuid-Korea - 2006, VS) was een Amerikaanse kunstenaar met roots in Zuid-Korea.

Hij wordt ook wel de uitvinder van de videokunst en de digitale kunst genoemd. Nam June Paik hield veel performances waarbij video en beeld een belangrijk thema waren. Ook is hij bekend van zijn grote installaties waarin elektronica een grote rol speelt. Paiks werk is vaak een mix tussen Oost en West, tussen oude culturele tradities en nieuwe ontwikkelingen, zoals de opkomst van de tv.

Dit is goed zichtbaar bij het werk TV-Buddha (1974): een installatie

waarbij een 18e-eeuws houten Boeddhabeeld zichzelf ‘bekijkt’ op een modern televisietoestel. Naast toonaangevend kunstenaar is Paik ook visionair en pionier. Paik zag al vroeg in wat de impact van massamedia zou zijn. Zo introduceerde hij de term ‘elektronische snelweg’ en voorspelde daarmee al in de jaren ‘70 de toekomst van communicatie, de mobiele telefoon en het internet. Zijn werk is multidisciplinair, experimenteel, innovatief, speels en van grote invloed op de generaties na hem.

neo matloga

—

HOW TO 1. Breng een ode aan iemand die niet vaak in de spotlights staat door een aantal momenten uit zijn dagelijks leven te verbeelden.

2. Zoek een foto uit je jeugd en beplak of beschilder deze zo dat het een scène uit een fantasy-film zou kunnen zijn.

#schilderij #collage #foundfootage #jeugdscene #nostalgie #thuis #vrienden

“I let the painting tell me what to do” Neo Matloga (1993, Zuid-Afrika) maakt monumentale tekeningen, schilderijen en collages van het gezinsleven van zwarte huishoudens in Zuid-Afrika. Hij laat herkenbare taferelen zien: mensen die samen eten, dansen of elkaar liefhebben. Het zijn intieme scènes die enerzijds universeel en herkenbaar zijn, maar voor een westers publiek ook nieuw zijn. Zwarte mensen worden op tv eerder als slachtoffer, geweldpleger

of activist in beeld gebracht dan als gewoon, dagelijks gezin. In de bevreemdend verknipte hoofden in de Matloga’s collages gaat dan ook een politieke lading schuil.

neo rauch

—

HOW TO 1. Laat een opzwepend nummer de basis vormen van jouw schilderij of tekening.

2. Verander een alledaagse omgeving in een vervreemdend sprookje (maak gebruik van photoshop).

3. Maak een (foto)collage met als onderwerp het gebrekkige contact tussen mensen in deze tijd.

#schilderij #olieverf #droombeeld #vervreemding #betovering #onuitlegbaar

“For me, painting means the continuation of dreaming by other means“ Neo Rauch (1960, Duitsland) maakt schilderijen waarin hij in een virtuoze schilderstijl allerlei beelden en herinneringen combineert tot een soort droomcollages. Alles wat hij maakt komt uit zijn herinnering of fantasie. Hij maakt geen gebruik van foto’s en hij maakt geen voorstudies.

Hij zegt dat hij met een foto als voorbeeld wel sneller vooruit zou komen, maar dat het werk dan niet meer uit hemzelf zou komen. Vaak laat hij zich inspireren door opzwepende muziek op te zetten. Wat hij

laat zien is een wereld van contrasten: van contact en volkomen gebrek aan contact, van schoonheid en het volledig ontbreken van schoonheid.

Een wereld waarin iedereen een evenwicht zoekt, een reden, een doel, een richting. Met zijn mix van een techniek uit het verleden en beelden uit onze tijd heeft hij de schilderkunst weer opnieuw onder de aandacht gebracht in de hedendaagse kunstwereld.

olafur eliasson

—

HOW TO 1. Maak een weerbericht vermomd als kunstwerk.

2. Maak een kunstwerk waarvan het eindresultaat verandert door de weeromstandigheden.

3. Maak een kunstwerk met water en licht als het belangrijkste materiaal.

#installatie #landschap #klimaat #natuurfenomeen #techniek #zorgvoordewereld

“Having an experience is taking part in the world. Taking part in the world is really about sharing responsibility“ Olafur Eliason (1967, Denemarken) houdt zich bezig met relatie tussen techniek en natuurlijke fenomenen, zoals licht, water, beweging en reflectie. Hij zegt dat het ondervinden van een bewuste ervaring betekent dat je deelneemt aan de wereld, en dat kunst je daarbij kan helpen. Deze deelname zorgt ervoor dat je verantwoordelijkheden met elkaar deelt.

Veel van zijn werk heeft onze omgang met de wereld en het klimaat als onderwerp. Zo maakte hij een zon van lampen voor het plafond van de turbinehal in de Tate Modern in

Londen. Deze enorme, goud gloeiende, stralende bal van geel licht trok enorm veel enthousiaste bezoekers.

Ook van ander natuurlijke fenomenen maakte Eliasson installaties, zoals een waterval onder een brug of een compleet miniatuur-rotslandschap in een galerie.

—

peter doig

HOW TO 1. Maak een foto van een landschap.

Schilder dit zo goed mogelijk na en gebruik voor elke kleur op de foto de tegenovergestelde kleur.

2. Verzamel 3 verschillende foto’s en combineer ze tot een nieuw beeld.

Schilder dit na met nieuwe kleuren.

3. Neem een jeugdherinnering van een bijzondere plek. Kies iets dat je nog goed voor je kunt zien. Schilder de plek en verbeeld je gevoel erbij in een in kleur.

#schilderij #landschap #weids #gelaagdheid #filmisch #raadselachtig

“What’s important to me is time, and being able to allow the paintings to go through quite ugly phases and not destroy them“ Peter Doig (1959, Schotland) staat bekend om zijn tijdloze, exotische landschapschilderijen. In eerste instantie lijken de schilderijen tamelijk romantisch, door het heldere kleurgebruik en de ogenschijnlijk idyllische sfeer van de landschappen. Maar als je beter kijkt, ontdek je dat er onder de oppervlakte een mysterieuze en soms grimmige laag in schuilgaat. Het werk van Doig is vaak geïnspireerd op

foto’s - niet fotorealistisch maar eerder magisch-realistisch. Zijn werk is heel gewild en zijn frisse manier van schilderen heeft veel hedendaagse kunstenaars geinspireerd.

—

pipilotti rist

HOW TO 1. Maak een video van een minuut waarin je op een vrolijke manier protesteert.

2. Maak een fotoserie of een film van een minuut waarop je een dagdroom vastlegt.

3. Maak een rebelse videoclip van 1 minuut voor de popgroep Les Reines Prochaines.

#video #installatie #sitespecific #kleurexplosie #spelen #dromen #verwonderen #techniek #wetenschap

“I like to tickle out all that is possible from a machine and take it to the limits“ Pipilotti Rist (1963, Zwitserland) maakt videokunst waarbij het publiek onderdeel van de installatie wordt.

Haar werk heeft vaak een maatschappelijke inhoud. Op een brutale, humoristische en vervreemdende manier speelt zij met verwachting en vooroordelen. Haar naam heeft ze ontleend aan de rebelse Pippi Langkous uit de verhalen van Astrid Lindgren. Ze ziet zichzelf, net als Pippi Langkous, als een vrouw die op tegendraadse wijze de wereld

onderzoekt. Haar werk wordt als feministisch gecategoriseerd, terwijl ze zelf haar kunst meer ziet als een middel om vastgeroeste ideeën aan te kaarten en als een eigenzinnige manier om de wereld te bekijken.

—

quentley barbara

HOW TO 1. Maak van een ongebruikelijk materiaal een heel klein of heel groot portret van een familielid dat je weinig ziet.

2. Vergroot een belangrijk voorwerp uit je jeugd tot een sculptuur van minimaal één meter hoog en één meter breed. Gebruik alleen karton en duct tape.

#sculptuur #monumentaal #familieband #vrienden #materiaalvandestraat #ode #cultuur #trots

“Meestal maak ik werken die autobiografisch zijn, die gaan over mijn verhaal en van mijn familie en vrienden“ Quentley Barbara (1993, Curaçao) zat op de Koninklijke Academie in Den Haag en studeerde af met sculpturen van mensen die belangrijk voor hem zijn, gemaakt van goedkoop materiaal als karton en ducttape. Zo maakte hij de indrukwekkende installatie The Foreigners, met meer dan levensgrote portretten van zijn familie. Door middel van het kunstwerk zocht Barbara toenadering tot zijn familie.

“Mijn familie bestaat grotendeels uit elektrotechnici. Ze keurden mijn keuze om kunstenaar te worden in eerste instantie af omdat ze meer

financiële stabiliteit voor me wensten.

Ik wilde een kunstwerk maken dat ze zouden begrijpen en trots zouden maken.” Als kunstenaar geboren in Curaçao ziet hij zijn kunstenaarschap als ontsnapping aan de vooroordelen die er bestaan over de jonge generatie in Curaçao.

raquel van haver

—

HOW TO 1. Maak een werk waarin verschillende mensen met wie je iets moois hebt gedeeld op ware grootte samenkomen in één scène.

2. Verbeeld een levensbepalende herinnering van iemand die je niet goed kent. Gebruik 4 verschillende materialen.

3. Maak een reliëf gebaseerd op de ontmoetingen tijdens reizen die je hebt gemaakt. Gebruik alleen beelden die je niet vindt in reisgidsen of als je de bestemmingen opzoekt via google.

#schilderij #reis #ontmoeting #diversiteit

“Ik ben vooral een verhalenverteller, en ik wil graag verhalen delen. Er valt namelijk veel te leren van verhalen“ Raquel van Haver (1983, Colombia) maakt naar ­eigen zeggen ‘luide’ ­schilderkunst. Met haar monumentale doeken waarop veel diverse mensen te zien zijn, wil ze de overeenkomsten tussen groepen mensen benadrukken. Ze schildert in dikke lagen olieverf, gemixt met uiteenlopende materialen zoals gips, spuitbus, kunststof, houtskool, teer, papier, as, mobieltjes en haar. Door deze hoeveelheid aan materiaal worden de schilderijen een reliëf. De inspiratie voor haar werk ligt bij de foto’s die ze tijdens haar vele reizen maakt. Het

gaat haar om gelijkenissen die ze laat zien in compilaties van foto’s, die ze maakt tijdens haar onderzoek naar diverse groepen. Ze maakt werken waarin ervaringen uit Amsterdam (Zuidoost), Zimbabwe, Colombia, Trinidad en Tobago, Cuba, Londen en andere plaatsen met elkaar vermengd raken en waarin ze de multiculturele samenleving op een expressieve manier verbeeldt.

—

richard long

HOW TO 1. Maak buiten een tijdelijk landart-werk met objecten uit de natuur. Gebruik daarbij juist vormen die je in de natuur niet vaak tegenkomt.

2. Maak een wandeling van een uur.

Verzamel onderweg materiaal dat je tegenkomt en maak hier achteraf een sculptuur van.

#sculptuur #wandeling #landart #steen #gevonden #tijdelijk #performance

“ I like the idea that art can be made anywhere, perhaps seen by few people, or not recognized as art when they do“ Richard Long (1945, Engeland) is een beeldhouwer in de breedste zin van het woord, die kunst maakt in de natuur met natuurlijk materiaal, ook wel Land Art genoemd. De inspiratie voor zijn werk ligt in zijn persoonlijke ervaringen, geografische geschiedenis en planten en materialen uit de omgeving, zoals water, rotsen en modder. Hij maakt werk dat zijn fysieke aanwezigheid en beweging zichtbaar maakt. Ook maakt hij tijdelijk werk, door bijvoorbeeld een sculptuur te maken tijdens een wandeling in de natuur en deze wandeling vast te leggen in foto’s. Zo

liet hij in A Line Made By Walking (1967) een rechte lijn in het landschap ontstaan door heen en weer te lopen.

De omgeving en de omstandigheden bepalen zijn werkproces. Long wilde de traditionele beeldhouwkunst vernieuwen door ook buiten het museum of de galeries te werken met materialen die al in de natuur aanwezig zijn. Hij heeft ook tijdelijke installaties gemaakt in musea met materiaal dat hij op een locatie heeft gevonden, en dat hij in cirkels, lijnen of vlakken neerlegt in de museumzaal.

rineke dijkstra

—

HOW TO 1. Maak een serie foto’s met verschillende lichaamshoudingen, maar dezelfde gezichtsuitdrukking. Laat hiermee zien hoe lichaamshouding de emotie achter een foto kan veranderen.

2. Bepaal bij welke ‘groep’ jij jezelf kunt indelen (zoals tiener, vogelspotter, activist, vader, etc). Maak een fotoserie van 6 mensen die bij dezelfde groep in te delen zijn. Fotografeer in de open lucht.

Gebruik daarbij ook flitslicht.

#fotografie #video #portret #kwetsbaar #kijken #bekekenworden

“Foto’s tonen méér dan het echte leven doet“ Rineke Dijkstra (1959, Nederland) maakt voornamelijk portretfoto’s. Ze fotografeert, meestal in een serie, mensen die deel uitmaken van een bepaalde groep - o.a. moeders, tieners, soldaten, jongvolwassenen, feestende mensen, vluchtelingen of stierenvechters. De focus van haar werk ligt op het vastleggen van gedachtes en onderliggende emoties.

Door naast het daglicht ook nog met flitslicht te werken krijgen haar foto’s een onalledaagse sfeer. Ze laat de

kwetsbare, lege, stoere of onzekere kant van de geportretteerde mensen zien door ze te fotograferen op een niet-geposeerd moment. Zo legt ze niet alleen de buitenkant vast maar zet ze ook de onderhuidse gevoelens op de voorgrond.

rinus van de velde

—

HOW TO 1. Geef jezelf een dubbelleven: breng jezelf in beeld in een verzonnen situatie, op zo’n manier dat het lijkt alsof het echt heeft plaatsgevonden.

2. Vervals je eigen verleden. Maak een reeks foto’s of tekeningen waarbij je gebeurtenissen uit je leven aanpast.

#tekening #houtskool #monumentaal #fictie #regisseur #inscenezetten

“Kunstenaars zouden altijd voor zichzelf moeten creëren, nooit voor de toeschouwers“ De werken van Rinus van de Velde (1983, België)zijn gebaseerd op gevonden foto’s of foto’s van geënsceneerde scenes in zelfgebouwde decors. Hij werkt vaak op groot formaat in zwart/wit, in een bijna fotografische tekenstijl met veel aandacht voor licht en schaduwwerking. Vaak worden de foto’s door hemzelf in zijn studio in scène gezet en in veel van zijn werk is hij zelf terug

te zien. Het overkoepelende thema in zijn werk is de spanning tussen echt en onecht. Door fictieve situaties heel geloofwaardig neer te zetten speelt hij met de betrouwbaarheid van de beelden om ons heen.

sarah lucas

—

HOW TO 1. Maak twee abstracte beelden waarin je nog net een man en vrouw kunt herkennen.

2. Maak een fotoserie van objecten uit je dagelijkse omgeving, waarin je verwijst naar verschillende genders. Maak het sexy met een beetje humor.

#sculptuur #installatie #brutaal #humor #gender #dagelijksevoorwerpen #nogmeerpenissen

“I think art should be amateur, it should be done for love“ Sarah Lucas (1962, Engeland) maakte deel uit van de Young British Artists, een groep kunstenaars die in de jaren ‘90 de kunstscene bestormde. Het werk van Lucas werk verwijst vaak naar feminisme en seksualiteit. Ze probeert de absurditeit van machtsverhoudingen en gewoontes te belichten met kritische humor. In haar werk maakt ze vaak gebruik van alledaagse materialen en objecten om zo geslachtkenmerken en stereotypen weer te geven. Zo reduceert zij

mensen tot een kaal frame met borsten of een penis, wat eerder doet denken aan puberale lol dan aan serieuze kunst. Zo zaait ze vrolijke verwarring en speelt ze met clichés.

shirin neshat

—

HOW TO 1. ‘Een beeld zegt meer dan 1000 woorden’. Geef een foto extra kracht door er minimaal 100 woorden aan toe te voegen.

2. Schrijf een tekst bij een foto, die het zowel het beeld als de inhoud verandert.

3. Bedenk een nieuw ritueel voor een belangrijk aspect van het leven (geboorte, dood, liefde, afscheid). Laat een groep mensen dit ritueel uitvoeren in de natuur en leg dit vast.

#fotografie #video #zwartwit #machtsverhouding #islam #ritueel

“Art is no crime. It’s every artist’s responsibility to make art that is meaningful“ Shirin Neshat (1957, Iran) vertrok op haar 17e vanuit Iran naar Los Angeles om te studeren aan de kunstacademie. Na ruim 16 jaar bracht ze in 1990 voor het eerst weer een bezoek aan haar vaderland. Deze hernieuwde kennismaking maakte diepe indruk.

Neshat richt zich sindsdien op het onderzoeken en becommentariëren van haar relatie tot haar land, de Islam en in het bijzonder de positie van de vrouw en de man/vrouw-verhouding.

Ook zoekt ze naar nieuwe manieren om rituelen en spiritualiteit te verbeelden. Dit doet ze bijvoorbeeld door foto’s te beschrijven met Arabische teksten. In haar video’s zien we groepen mannen of vrouwen in een landschap symbolische handelingen of choreografieën uitvoeren.

takashi murakami

—

HOW TO 1. Bedenk een cartoon-figuur (hoofdpersoon) en teken deze herhaaldelijk op een vel papier totdat er geen leeg stuk meer over is.

2. Doe onderzoek naar de strip en comiccultuur. Maak een werk met elementen uit 3 verschillende strips. Laat de karakters elkaar ontmoeten in een collage, animatie of digitaal werk.

3. Kleur een kinderkleurplaat met zoveel mogelijk ongebruikelijke kleuren in.

#schilderij #sculptuur #character #MrDob #kleur #manga #anime

“For children of my generation, anime was an escape from Japan’s loser complex following World War II. Anime wasn’t foreign. It was our own“ Takashi Murakami (1962, Japan) maakt werk dat barstensvol zit met verwijzingen naar de media en comic/ anime cultuur. Zo wil hij de grenzen tussen hogere en lagere kunst vervagen; hij wordt ook wel gezien als de Japanse Andy Warhol. Zijn stijl wordt omschreven als de Superflat stijl. Deze stijl wordt gekenmerkt door grote egale kleurvlakken en door anime en manga geïnspireerde

figuren. Murakami’s werk vertoont overeenkomsten met popart en het postmodernisme en heeft daarnaast veel verwijzingen naar de Japanse cultuur.

theo jansen

—

HOW TO 1. Ontwerp een zelfbedacht schepsel dat zich aanpast aan een hedendaags probleem. Verbeeld zowel de oorspronkelijke versie als de aangepaste versie.

2. Ontwerp een fictief beest dat zich kan voortbewegen door middel van de wind.

3. Ontwerp een dier dat door bestaande omstandigheden moet evolueren. Teken de evolutie in ten minste 3 stappen .

#strandbeest #omstandigheden #evolutie #kinetischekunst #pvcbuis

“Geef me nog een paar miljoen jaar, en mijn strandbeesten zullen volledig zelfstandig leven“ Theo Jansen (1948, Nederland) werkt al ruim 30 jaar aan zijn collectie strandbeesten. Dit zijn bewegende constructies van onder andere pvcbuis en doek, die zelfstandig kunnen bewegen en ‘leven’ op het strand met behulp van de wind. Door de ontwerpen steeds weer aan te passen en verder te ontwikkelen laat Jansen de strandbeesten als een echt organisme evolueren; ze gaan steeds beter en complexer voortbewegen en passen zich aan de

weersomstandigheden aan. Doordat Jansen met niet natuurlijk materiaal werkt geeft hij op indirecte manier commentaar op de manier hoe wij met de wereld en met de levende organismes omgaan.

tino sehgal

—

HOW TO 1. Bedenk een choreografie die gebaseerd is op alledaagse handelingen, met herhaling als belangrijk element. Voer dit uit in de openbare ruimte waarbij voorbijgangers onverwacht deel uit maken van de performance en leg dit vast.

2. Laat zoveel mogelijk mensen een korte, door jou bedachte choreografie uitvoeren leg dit vast. Monteer dit in een film van 1 minuut.

#performance #onverwacht #situatie #gesprek #interactie

“What can we create with just ourselves, without things and technology?“ Tino Sehgal (1976, Engeland) is een danser en choreograaf die performances ontwikkeld voor de openbare ruimte. Hij werkt daarbij met zowel getrainde dansers als amateurs. Hij gebruikt geluid, taal, beweging, drama en interactie. Zo heeft een keer een groep kinderen in een galerie laten spelen: zonder speelgoed of technologie – puur om te kijken wat de kinderen zouden doen. De opdracht resulteerde in een nogal chaotische galerie met rennende en

schreeuwende kinderen. In het Stedelijk Museum liet hij performers in een stikdonkere museumzaal gesprekken aangaan met het publiek.

De ontmoetingen en situaties die zo ontstaan, zijn de eigenlijke kunstwerken. Zijn uitvoeringen verwijzen naar de kunstgeschiedenis, huidige kunst, de wereld en de mensen er deel van uitmaken.

—

tracey emin

HOW TO 1. Maak een kunstwerk dat kan helpen een verloren liefde te vervangen.

2. Maak een kunstwerk met de quote “I don’t believe in love, but I believe in you” als titel. De materiaalkeuze moet de quote versterken.

#installatie #video #schilderij #tekst #textiel #fotografie #lust #wanhoop #liefde #verlangen #pijn #eerlijk

“I don’t believe in love, but I believe in you“ Tracey Emin (1963) gebruikt alleen gebeurtenissen uit haar eigen leven als uitgangspunt voor haar werk.

Haar problematische jeugd, liefdesverdriet en haar gevecht met alcohol verwerkt ze in installaties, gedichten, films, foto’s en performances. Emin deelt in haar kunst vaak uiterst intieme gedachten, gebeurtenissen en beelden met haar toeschouwer. Zo heeft ze ooit een tent gemaakt waarin

alle namen van haar bedpartners waren geborduurd - Everyone I ever slept with (1963-1995) - en heeft ze zichzelf vaak in een dronken staat of tijdens groot verdriet gefotografeerd.

Emin was onderdeel van de zeer succesvolle group Young British Artists.

we make carpets

—

HOW TO 1. Verzamel zoveel mogelijk voorwerpen van dezelfde kleur en maak hier een sculptuur van.

2. Sorteer verschillende objecten op kleur (minimaal drie kleuren) en creëer met deze kleuren een abstact werk.

3. Maak een stempel van een gebruiksvoorwerp en maak hiermee één of meerdere patronen. Bewerk het gebruiksvoorwerp niet.

#installatie #wegwerpspul #kleurrijk #patroon #waardeloos #waardevol

“We’re looking for the beauty in the material we are working with“ Het collectief We Make Carpets (2009, Nederland) maakt site specific installaties van alledaagse voorwerpen en heeft daarmee de kunstwereld veroverd. Hun werk wordt geëxposeerd in toonaangevende musea van Australië tot de Verenigde Staten. Het uitgangspunt is steeds een gebruiksvoorwerp of materiaal dat door de massa-industrie in enorme aantallen voorhanden is. Met dit voorwerp maakt We Make Carpets fascinerende, kleurrijke composities, waarbij de ordening en symmetrie van het

geheel doet vergeten dat het gemaakt is van iets dat we normaal niets bijzonders vinden. Een schuursponsje, een frietvork of een wasknijper lijken door deze toepassing een waardevol materiaal. We Make Carpets ziet een werk nooit los van de plaats waarvoor het is bestemd. En het gekozen materiaal staat altijd in relatie tot de plek. Afhankelijk van de plek komen er ideeën voor ordening en formaat.

yayoi kusama

—

HOW TO 1. Maak een kunstwerk waardoor een ander een beeld krijgt van hoe het in jouw hoofd tekeergaat.

2. Knip een grote hoeveelheid stickers in een simpele vorm van dezelfde kleur. Maak een serie foto’s waarbij je de stickers gebruikt om de wereld om je heen te laten “overnemen”.

#installatie #neurose #aliceinwonderland #controle #grenzeloosheid #universum #stippen

“Since my childhood, I have always made works with polka dots. Earth, moon, sun and human beings all represent dots; a single particle among billions“ Yayoi Kusama (1929, Japan) maakt installaties die de hele ruimte in bezit nemen en waar de bezoekers helemaal in kunnen verdwijnen. Kusama is in haar werk veel bezig met oneindige herhaling en gevoelens van onzekerheid, controle en obsessie. Ze heeft last van zogenaamde obsessief-compulsieve neuroses. Met haar werk probeert ze de kijker een kijkje te geven in haar hoofd. Veel van haar werk bestaat uit installaties en kunstwerken die volledig bedekt zijn

met stippen (polka dots). Op losse kunstwerken oogt dit nog decoratief, maar als je je als bezoeker in een van haar installaties begeeft, kan je het gevoel krijgen dat je in Kusama’s hoofd bent - inspirerend en beklemmend tegelijkertijd.

High all the time To keep you off my mind

Gotta stay high all my life To forget I'm missing you

—

yoko ono

HOW TO 1. Jij bent zelf het canvas. Laat een groep mensen waar je bekend mee bent op jou tekenen, schilderen, schijven en verbeelden wat ze je gunnen.

2. Stel je voor dat je dit je laatste dag op aarde is. Wat zou je als je laatste kunstwerk maken?

#performance #muziek #experiment #alledaagseverwarring #activisme #hetpubliekmaaktdekunst

“You think I’m small, but I have the whole universe in my mind“ Yoko Ono (1933, Japan) is een van de belangrijke pioniers van conceptuele kunst en performance kunst. Haar werk heeft vaak een activistische ondertoon; ze houdt zich onder andere bezig met feminisme, vrede en het milieu. Yoko Ono begint met een beknopt omschreven concept en laat het werk daarna ontstaan door experiment en participatie van publiek. Veel van haar vroegere werk is gebaseerd op opdrachten die ze mondeling of schriftelijk met publiek deelde. In 1964 verzamelde Ono meer dan 150 van haar opdrachten in het boek Grapefruit. De opdrachten variëren van haalbaar tot bijna

onmogelijk. De resultaten van de opdrachten zijn afhankelijk van de verbeelding en creativiteit van haar publiek. De resultaten zijn niet per sé de kunst, het gaat vooral om de zoektocht en om het proces.

zanele muholi

—

HOW TO 1. Maak een serie contrastrijke zwart-wit portretten van personen binnen de lhbt+ gemeenschap.

2. Maak een zelfportret waarin je speelt met de stereotypen van jouw gender.

Gebruik hierbij attributen en een zelfontworpen achtergrond.

#fotografie #lhbtiq+ #rollenspel #activisme #verkleedpartij #haatmisdrijf

“Fine artists deal with finery, but I deal with painful material“ Zanele Muholi (1972, Zuid-Afrika) is een fotograaf die de zwarte transgender en lesbische gemeenschap Zuid-Afrika in beeld brengt. Ze noemt zichzelf liever activist dan kunstenaar: ze strijdt met haar werk voor de positie van mensen binnen de lhbt+ gemeenschap, in Zuid-Afrika in het bijzonder, die veel geconfronteerd worden met discriminatie en geweld.

Zo heeft ze in de serie Visual Sexuality: Only half the Picture mensen geportretteerd die slachtoffer zijn van haatmisdrijven en verkrachtingen. In de serie Hail the dark lioness staat ze zelf model.

In geënsceneerde poses, verkleed met huishoudelijke attributen die ze in

haar directe omgeving vindt, speelt ze met het stereotype beeld van de zwarte vrouw of transgender. Haar werk is confronterend, fantasievol, soms speels en altijd indrukwekkend.

zoro feigl

—

HOW TO 1. Maak een bewegende sculptuur waarin je een zwaar of log voorwerp laat dansen.

2. Vervorm het lastig vervormbare.

#installatie #beweging #techniek #machines #zwaartekracht #spelen

“Spelen is een serieuze bezigheid.

Het is een oefening in het verwonderd zijn, in het vatten en begrijpen, maar ook in het verrast worden“ Zoro Feigl (1983, Nederland) zet materiaal in beweging in indrukwekkende mechanische installaties. Zijn installaties bestaan veelal uit industriële materialen zoals kabels, touw, staal, rubber, machines en plastic, die hij door aandrijving laat dansen, draaien, kronkelen of spartelen.

Voorbeelden hiervan zijn dansende tl-buizen, naar het wateroppervlak bewegende tuinslangen of duizend balletjes die omhoog in plaats van

naar beneden rollen. Hij probeert zijn materiaal volledig te doorgronden om te kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen. Als kijker zie je de strijd tussen de materie en de maker: het materiaal lijkt niet te willen bewegen, maar het doet het toch.

Logge machines of onderdelen krijgen door de ingrepen van Feigl iets sierlijks, menselijks en organisch.

COLOFON

Grafisch ontwerp Lisanne Souwer Luna dos Santos Knikkink Margot Mertens Shanya Steen Met veel dank aan Emiel Heijnen & Melissa Bremmer Rafael van Crimpen Hannie Kortland Alle vrienden, opa’s en oma’s, voorbijgangers, oppaskinderen, buren, ouders en andere wicked artists die de opdrachten in dit boek enthousiast hebben getest en uitgevoerd.

Eerste druk, oplage 75 Augustus 2021 Dit boek is onderwijsmateriaal gemaakt door en voor de studenten van de Breitner Academie en heeft geen winstoogmerk.

Rory Pilgrim Barbara Kruge Anish Kapoor Melanie Bonaj Christo Olafur Eliasson Ant Gormley Louise Bourgeois B Anne Geene Eylem Aladogan Kara Walker Tino Sehgal Yo Ono Harmen de Hoop Özgür K Cindy Sherman Erwin Wurm Floris Kaayk hans Eijkelboo Pipilotti Rist rineke dijkstr Lonneke van der Palen Chris Marclay Rinus van Velde Da Hockney Hito Steyerl Jeff K Grayson Perry Farida Sedoc Cai Guo Qiang Kehinde Wiley

RIS kensmil ANTHONY gormle ames Turrell david bade mi kelley femmy otten BANKSY iona tan donald judd erwin olaf bas jan ader christo joost conijn peter doig banksy cecily brown theo ansen marc quinn anselm kiefer takash murakami nam june paik LEVI AN VELUW Marina Abramovic we make carpets tracey emi rancis upritchard herman Welke hedendaagse kunstenaars moet je in elk geval kennen? Wat maken ze, hoe werken ze? En hoe vertaal je hun werkwijze naar prikkelende, inspirerende kunstopdrachten? Kortom: How to kunstenaar

De eerstejaars studenten van de Breitner Academie hebben dit boek gemaakt om de beeldende kunstles van inspirerende bronnen en opdrachten te voorzien. Let’s make art class contemporary again!

De Breitner Academie is dé opleiding voor docent beeldende kunst en vormgeving in Amsterdam.