LIFT OFF NIEUW TALENT ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
2017
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
COLOFON / LEESWIJZER
LIFT OFF Conceptontwikkeling
Buro Vonkstof – Petra Boers Redactieteam
Jan Zoet (directeur Academie voor Theater en Dans) Petra Boers Wouter van Loon Interviews & teksten
Petra Boers Hester van Hasselt (Mime, Moderne Theaterdans) Astrid van Leeuwen (Nationale Balletacademie, 5 O’Clock Class) Funmi Adewole (Docent Dans) Met dank aan alle studenten English copy editing
Steve Green
Art direction, grafisch ontwerp
Ontwerphaven – Suzanne Hertogs, Anne de Laat Coördinatie
Wouter van Loon Redactie- en productieassistent
Manfred Kokmeijer fotografie
Nellie de Boer, Eddi de Bie, Kris de Graaf, Bart Grietens, Koen van der Heijden, Tim Hillege, Thomas Lenden, Antoinette Mooy, Flore Muuse, Johan Nieuwenhuize, Ilona Overweg, Robert van der Ree, Olivier Wecxsteen Druk
Janssen/Pers Rotatiedruk Oplage
11.000
Uitgave
Academie voor Theater en Dans – Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Adres
Academie voor Theater en Dans Jodenbreestraat 3 • 1011 NG Amsterdam Postbus 15323 • 1001 MH Amsterdam
Academie voor Theater en Dans blijft graag in contact met haar alumni! Ben je afgestudeerd aan een van de opleidingen van de Academie voor Theater en Dans? Vul dan je e-mailadres en andere adresgegevens in op onze website: ahk.nl/atd/de-atd/alumni We houden je graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. En … zo mis je nooit meer onze jaarlijkse alumni-bijeenkomst!
2 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
ZO STEEKT DE KRANT IN ELKAAR
LIFT OFF WAT LEES JE IN
LIFT OFF is een jaarlijkse uitgave van de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. In LIFT OFF zetten we alle eindvoorstellingen in juni én alle voorstellingen van studenten die dit jaar afstuderen in het zonnetje. Bijzondere en inspirerende voorstellingen van een nieuwe generatie makers en uitvoerenden waarvoor we je van harte uitnodigen! H E T G RO T E P L A ATJ E
WIL JE EEN TOTAALOVERZICHT VAN ALLE VOORSTELLINGEN? - Bekijk alle voorstellingen op datum - Lees de korte info per voorstelling - Bekijk de kaart van Amsterdam met alle voorstellingen per locatie
> pagina 4/5 > pagina 6 t/m 11 > pagina 64
D E V E R D I E P I NG : T H E AT E R
WIL JE MEER WETEN OVER DE THEATERVOORSTELLINGEN? Lees alle interviews met regisseurs, creative teams, makers en spelers
> pagina 12 t/m 29
DE STUDENTEN
BEN JE BENIEUWD WIE AFSTUDEREN IN 2017? Bekijk de foto’s van de nieuwe generatie!
> pagina 31 t/m 34
D E V E R D I E P I NG : DA N S
WIL JE MEER WETEN OVER DE DANSVOORSTELLINGEN? Lees alle interviews met choreografen, artistiek leiders en dansers
> pagina 42 t/m 61
D E T E RUG B L I K
BEN JE BENIEUWD WAT JE VOOR MOOIS HEBT GEMIST? Bekijk de terugblik 2017 met eerdere afstudeervoorstellingen
> pagina 62/63
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
INTRODUCTIE
HOW
SHALL WE
L
{ fotografie: Thomas Lenden }
ACT?
ift off. Los zijn ze. Vertrokken naar een toekomst die spannend en ongewis is. Naar een wereld waarin kansen liggen voor gedreven talenten die besef- En dan gebeurt het. De ontmoeting tussen fen dat kunst er- de binnen- en de buitenwereld. Die kan niet intens genoeg zijn. Docent toe doet. en theatermaker Adelheid Roosen doet Al een aantal jaren zindert het in de dat door samen met studenten van Academie voor Theater en Dans. Er is een vijf opleidingen een denkbeeldig klasvoortdurend gesprek gaande tussen bin- lokaal midden in de maatschappij nen en buiten. Binnen is er de besloten- te zetten. Amsterdam-Noord is het heid en de uitnodiging om je als danser, podium voor WijkSafari maakt School, acteur, maker, producent of ontwerper waarin makers en buurtbewoners elkaar te verdiepen en te zoeken naar een eigen ontmoeten en het verschil tussen persostijl, techniek en verhaal op het hoogst nages uit de wereldliteratuur en echte mogelijke niveau. Slijpen, schuren, bouwen mensen ophoudt te bestaan. aan wie je bent en aan wat je wilt zeggen, in welke taal dan ook. Maar ook virtuoos Dat gebeurt ook in de vele andere afstumogen mislukken om het nog een keer deervoorstellingen en eindvoorstellingen te doen, en nog eens. Van elkaar leren die de komende weken te zien zijn. Van totdat een kunstwerk ontstaat dat alleen krachtige en sierlijke dansers en spelers maar door samenwerking in het hier en tot inventieve en poëtische scenografen, nu kan bestaan. Een kunstwerk dat je van onderzoekende masters en docenten wilt delen met de wereld. tot geëngageerde en ondernemende
‘De ontmoeting tussen de binnen- en buitenwereld kan niet intens genoeg zijn’ producenten en ontwerpers. Allemaal gaan ze de wereld in en allemaal hebben ze ons iets te vertellen. In ons jaarlijkse magazine Lift off presenteren we vol trots wie afstuderen en waar u hun bijzondere voorstellingen en presentaties kunt zien. Op het vernieuwde ITS Festival bijvoorbeeld, of in een van de vele andere locaties in de stad. Binnen en buiten de school. Ik nodig u graag uit te komen kijken naar wat een nieuwe generatie ons kan leren. Jan Zoet — Directeur Academie voor Theater en Dans
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 3
PROGRAMMA
AGENDA
LIFT OFF 2017
DATUM TIJD
VOORSTELLING
31 mei
19.00
1 juni
WAAR
OPLEIDINGEN
RESERVEREN
Time Between Dog and DAS Graduate School Wolf: Master’s Presentations
DAS Theatre, DAS Choreography
dasgraduateschoolfestival.nl
19.00
Time Between Dog and DAS Graduate School Wolf: Master’s Presentations
DAS Theatre, DAS Choreography
dasgraduateschoolfestival.nl
2 juni
19.00
Time Between Dog and DAS Graduate School Wolf: Master’s Presentations
DAS Theatre, DAS Choreography
dasgraduateschoolfestival.nl
3 juni
19.00
Time Between Dog and DAS Graduate School Wolf: Master’s Presentations
DAS Theatre, DAS Choreography
dasgraduateschoolfestival.nl
4 juni
19.00
Time Between Dog and DAS Graduate School Wolf: Master’s Presentations
DAS Theatre, DAS Choreography
dasgraduateschoolfestival.nl
7 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
8 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
9 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
10 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
11 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
12 juni
13.00
Monday Matters: Lezing Klaas van Egmond
B.Building
Theaterdocent Verkort
programmering@ restaurantbureau.nl
14 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
14 juni
19.30
End of Year Performance
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
UC/JMD
brakkegrond.nl
14 juni
20.00
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
atd.amsterdam
14 juni
20.00
Bold in Motion
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
14 juni
20.30
Harry
Veem House for Performance
Mime, D&T, OPP
atd.amsterdam
15 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
15 juni
19.00
SNDO Graduation Works
Frascati 4
SNDO
frascatitheater.nl
15 juni
19.30
End of Year Performance
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
UC/JMD
brakkegrond.nl
15 juni
20.00
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
atd.amsterdam
15 juni
20.00
Bold in Motion
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
15 juni
20.30
Harry
Veem House for Performance
Mime, D&T, OPP
atd.amsterdam
15 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
16 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
16 juni
19.00
SNDO Graduation Works
Frascati 4
SNDO
frascatitheater.nl
16 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
16 juni
19.00
First-Year Presentation
DAS Graduate School
DAS Theatre
atd.amsterdam
16 juni
19.30
End of Year Performance
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
UC/JMD
brakkegrond.nl
16 juni
20.00
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
atd.amsterdam
16 juni
20.00
Bold in Motion
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
16 juni
20.00
‘5’
De Meervaart
5 O’Clock Class
meervaart.nl
16 juni
20.30
Harry
Veem House for Performance
Mime, D&T, OPP
atd.amsterdam
16 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
17 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
17 juni
14.00
End of Year Performance
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
UC/JMD
brakkegrond.nl
17 juni
16.00
SNDO Graduation Works
Frascati 4
SNDO
frascatitheater.nl
17 juni
19.00
SNDO Graduation Works
Frascati 4
SNDO
frascatitheater.nl
17 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
17 juni
19.00
First-Year Presentation
DAS Graduate School
DAS Theatre
atd.amsterdam
17 juni
19.30
End of Year Performance
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
UC/JMD
brakkegrond.nl
17 juni
20.00
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
atd.amsterdam
17 juni
20.00
Bold in Motion
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
17 juni
20.30
Harry
Veem House for Performance
Mime, D&T, OPP
atd.amsterdam
4 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
PROGRAMMA
VOORSTELLINGEN JUNI/JULI
AGENDA
DATUM TIJD
VOORSTELLING
WAAR
OPLEIDINGEN
RESERVEREN
17 juni
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
21.00
18 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
18 juni
14.30
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
atd.amsterdam
18 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
18 juni
20.30
Harry
Veem House for Performance
Mime, D&T, OPP
atd.amsterdam
18 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
19 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
19 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
20 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
20 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
atd.amsterdam
21 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
21 juni
18.30
De dood van Ricky Martin
Academie voor Theater en Dans
ATKA, OPP
itsfestival.com
21 juni
12.30
Harry
Frascati
Mime, D&T, OPP
itsfestival.com
21 juni
19.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
atd.amsterdam
21 juni
20.00
Graduation Performance
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
21 juni
21.00
Harry
Frascati
Mime, D&T, OPP
itsfestival.com
ITS Makers Marathon
Academie voor Theater en Dans
Theateracademies van Nederland
itsfestival.com
22 juni 22 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
22 juni
19.00
Wat vooraf ging aan: Hamlet, Prins van Denemarken
Academie voor Theater en Dans
Regie
atd.amsterdam
22 juni
19.00
SNDO 1 Presents HENOTIC Academy of Theatre and Dance
SNDO
atd.amsterdam
22 juni
20.00
Graduation Performance
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
22 juni
20.00
End of Year Performance
Bijlmer Parktheater
5 O’Clock Class
bijlmerparktheater.nl
22 juni
21.00
De Louteringsberg
locatie: zie website atd.amsterdam
Regie, OPP, Scenografie
itsfestival.com
23 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
Floshal
23 juni
16.00
De Vier Laatste Dingen
ATKA, OPP
itsfestival.com
23 juni
19.00
SNDO 1 Presents HENOTIC Academie voor Theater en Dans
SNDO
atd.amsterdam
23 juni
20.00
Graduation Performance
Academie voor Theater en Dans
MTD
atd.amsterdam
23 juni
20.00
End of Year Performance
Bijlmer Parktheater
5 O’Clock Class
bijlmerparktheater.nl
23 juni
21.00
De Vier Laatste Dingen
Floshal
ATKA, OPP
itsfestival.com
24 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
24 juni
19.00
SNDO 1 Presents HENOTIC Academy of Theatre and Dance
SNDO
atd.amsterdam
25 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
25 juni
Take Off Festival
Academie voor Theater en Dans
Theaterdocent
atd.amsterdam
26 juni
Monday Matters: Eindexpositie
B.Building
Theaterdocent Verkort
programmering@ restaurantbureau.nl
27 juni
20.30
Bold in Motion
Korzo
MTD
korzo.nl
28 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
28 juni
20.30
Bold in Motion
Korzo
MTD
korzo.nl
29 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
30 juni
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
1 juli
12.45
WijkSafari maakt School
De Banne & Floradorp, Amsterdam-Noord
Theaterdocent, Regie, Mime, ATKA, OPP
tolhuistuin.nl
4 juli
20.00
Dansers van Morgen
Nationale Opera & Ballet
NBA
operaballet.nl
6 juli
20.00
Dansers van Morgen
Nationale Opera & Ballet
NBA
operaballet.nl
LEGE NDA AFKORTINGE N ATKA Amsterdamse Toneelschool&Kleinkunstacademie OPP Opleiding Productie Podiumkunsten D&T Design & Technologie MTD Moderne Theaterdans
SCE Opleiding Scenografie SNDO School voor Nieuwe Dansontwikkeling UC/JMD Urban Contemporary (JMD) NBA Nationale Balletacademie
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 5
PROGRAMMA
VOORSTELLINGEN
VOORSTELLINGEN
IN
juni & juli 2017
Een overzicht van de voorstellingen van en met studenten van de Academie voor Theater en Dans.* Kijk voor de meest recente informatie, aanvangstijden en reserveren op: ahk.nl/atd/actueel/agenda
* Bij het ter perse gaan van Lift Off was nog niet alle voorstellingsinformatie bij de redactie bekend.
DAS GRADUATE SCHOOL
TIME BETWEEN DOG AND WOLF: MASTER’S PRESENTATIONS Master presentations from DAS Theatre and DAS Choreography students Abhishek Thapar, Olga Tsvetkova, Annefleur Schep, Cecilia Lisa Eliceche, Noah Voelker, Enkidu Khaled, Noha Ramadan, Gabino Rodríguez
“The relation between what we see and what we know is never settled.” – John Berger We now have an opportunity to consider ‘proposals for seeing’ by our nine graduating students. After two years of study and inquiry into their specific artistic practice, a period of close reading and of applying various lenses, they will be showing work that invites new ways of seeing. An invitation to watch our seeing happening, in the space between what can and cannot be discerned. This is ‘the time between dog and wolf’, as they say in French, when a dog could be a wolf and a wolf could be a dog. A space where many things are still possible, and we become aware of seeing itself. > Read more on page 42-45
Location & dates
DAS Graduate School , Overhoeksplein 2, Amsterdam La Casa de Barro, Oudezijds Achterburgwal 199, Amsterdam 31 May - 4 June 19.00
Reservations
dasgraduateschoolfestival.nl
THEATERDOCENT, REGIE, MIME, ATKA, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
WIJKSAFARI MAAKT SCHOOL 32 studenten van vijf verschillende opleidingen van de Academie voor Theater en Dans werken mee aan WijkSafari maakt School.
32 studenten staan aan het roer van een nieuwe WijkSafari, met 16 adoptieouders, creëren scenes in 10 woningen en verbinden zich met een mensenlandschap van zo’n 80 wijkbewoners, lokale organisaties, buurthuizen, wijk-parels en gebedshuizen. Waarom niet een denkbeeldig immens klaslokaal over een wijk zetten. Waarom niet de openbare ruimte met al zijn magische bewoners als uitgangspunt nemen voor een voorstelling en de WijkSafari tot leerstof maken. Daarom sloegen de Academie voor Theater en Dans en Adelheid|Zina de handen ineen. Vanaf maart woonden 10 studenten 2 weken lang, dag en nacht bij 10 wijkbewoners in Amsterdam-Noord, de zogenaamde adoptiemethodiek. Deze zachtmoedige confrontatie tussen levensscenario’s vormt de basis van de scène, gespeeld in het huis van de adoptieouder|wijkbewoner. Het publiek loopt en wordt vervoerd tijdens de vier uur durende voorstelling van en naar de scènes in de huizen. De WijkSafari is een beproefd concept en was eerder te beleven in Slotermeer, de Bijlmer en Utrecht (Zuilen, Ondiep en Overvecht). Internationaal is Adelheid met de WijkSafari de heftige wijken van Juarez|Mexico en Tepito| Mexico-Stad in getrokken. > Lees meer op pagina 36-39
Speellocatie & data
De Banne (Zuid, Noord) + Floradorp, Amsterdam-Noord 7 juni t/m 1 juli 12.45 (woensdag t/m zaterdag)
Reserveren tolhuistuin.nl
6 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
PROGRAMMA
OPLEIDING THEATERDOCENT VERKORT
MONDAY MATTERS Afstudeermodule van de opleiding Theaterdocent Verkort van en met Kathenka Woudenberg, Jacqueline Boot, Olga Kaat, Saskia Meulendijks, Annette de Ruiter, Eva van Welzenis, Kim van den Bemt en Geert van den Berg
Elke maandag laten we door een ander kunstdiscipline vastleggen. Op 12 juni geeft Hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid Klaas van Egmond een lezing. Onze zoektocht eindigt met een expositie. Daarin nemen we ons publiek mee in wat we ontdekt en geleerd hebben.
> Lees meer op pagina 24-25
Speellocatie & data
B. Building, Johan Huizingalaan 763 A, Amsterdam 12 juni Lezing Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid 26 juni Eindexpositie ‘Monday Matters’
MIME OPLEIDING, DESIGN & TECHNOLOGIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
HARRY Een afstudeervoorstelling van Zoe Demoustier, Rob Smorenberg, Anna Bentivegna, Caroline Sprott, Koen van der Heijden, Ayrton Fraenk (Mime Opleiding) Guido van den Hof (Design & Technologie), Joppe Kos (Productie Podiumkunsten)
‘Besef je wel dat je nu 80 jaar van mijn leven in je handen houdt?’ Over alle spulletjes in zijn bovenwoning heeft Harry een verhaal. Bij Harry heeft de tijd vrij spel, laat hem verjongen en verouderen. En wij worden daarin meegezogen. Onder leiding van Jochem Stavenuiter en bijgestaan door dramaturg Marijn van der Jagt (allebei Mimetheatergroep Bambie) hebben zes studenten van de Mime Opleiding een fysieke weerslag gemaakt van een ontmoeting. Ze noemen hem Harry; die hen tot rust brengt, betovert, opslokt. De grens vervaagt tussen hun observaties en zijn verhalen, tussen zijn verleden en hun toekomst, tussen hun lichaam en het zijne. Is het inleving die hun ledematen doet trillen? Of is het hun levenslust die protesteert tegen de Harry die in iedereen op de loer ligt? > Lees meer op pagina 26-27
Reserveren
Speellocaties & data
programmering@restaurantbureau.nl
URBAN CONTEMPORARY (JMD)
END OF YEAR PERFORMANCE 2017 Studenten van de eerste drie jaren van de opleiding Urban Contemporary (JMD) dansen in werk van hedendaagse choreografen
Choreografen Kader Attou, Iván Pérez, Heidi Vierthaler, Sedrig Verwoert en regisseur Michiel de Regt maken met studenten van Urban Contemporary (JMD) de End of Year Performance 2017. Het met elkaar werken en openstaan voor nieuwe danstalen, steeds opnieuw eigenzinnig gecombineerd met zang en spel zit in de cultuur van de opleiding. Een prachtige staalkaart en heel erg van nu. > Lees meer op pagina 56-57
Speellocatie & data
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Nes 45, Amsterdam 14 t/m 17 juni 19.30 17 juni 14.00
Reserveren brakkegrond.nl
Veem House for Performance, Van Diemenstraat 410, Amsterdam 14 t/m 18 juni 20.30 Frascati, Nes 63, Amsterdam (ITS Festival) 21 juni 12.30 en 21.00
Reserveren atd.amsterdam itsfestival.com
AMSTERDAMSE TONEELSCHOOL&KLEINKUNSTACADEMIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
DE DOOD VAN RICKY MARTIN Een afstudeervoorstelling van Peter Boven, Lisa Ostermann, Milan Sekeris, Sinem Kavus, Benno Veenstra, Emma Linssen, Myrthe Huber, Carmen van Mulier, Femke Arnouts, Puck Pomelien Busser, Machiel Rodenburg, Minne Koole (Amsterdamse Toneelschool& Kleinkunstacademie), Gerard Paulissen (Productie Podiumkunsten)
‘Als je Puertoricaan bent zoek je maar een ander veld om te basketballen’, schreeuwt Baby John schuimbekkend als een hond. Ricky recht zijn exotische rug en kijkt met opgeheven hoofd de dood in de ogen.
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 7
PROGRAMMA
VOORSTELLINGEN ‘Waarom kunnen we niet gewoon vrienden zijn?’, vraagt hij vlak voor zijn levenloze lichaam de straatstenen raakt. De dood van Ricky Martin is een op een waargebeurd verhaal gebaseerde toneelshow, die alles heeft: zang, dans, hard gesproken toneeltekst en zware actualiteiten. Losjes gebaseerd op de West Side Story en alle andere dingen die we de laatste tijd op youtube hebben gezien, maar vooral de West Side Story.
SNDO
SNDO GRADUATION WORKS 2017 A graduation performance by Juan Pablo Cámara, Chengbei Duan, Sigrid Stigsdatter Mathiassen, Mao Nakagawa, Estefano Romani, Tea Teearu and Andrea Zavala Folache (SNDO)
The 4th year students of the SNDO - School for New Dance Development graduate by creating two works next to writing a thesis and completing their internship. Public programs take place in venues outside the school providing the students with professional working conditions and the artistic context.
> Lees meer op pagina 20-21
Speellocaties & data
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 14 juni t/m 17 juni 20.00 18 juni 14.30 21 juni 18.30 (ITS festival)
Reserveren atd.amsterdam itsfestival.com
MODERNE THEATERDANS
BOLD IN MOTION FOTOGRAFIE NELLIE DE BOER
ONTWERP ERLA VAN DER PAUW
Een collaboratie van toonaangevende choreografen en aanstormend danstalent van de opleiding Moderne Theaterdans
End Performance MTD 1,2,3 Modern Theatre Dance
De eerste-, tweede- en derdejaarsstudenten van de opleiding Moderne Theaterdans worden in Bold in Motion uitgedaagd om zowel hun fysieke en creatieve capaciteiten, als hun danstheatrale persoonlijkheid tot het uiterste te drijven. Samen met hedendaagse dansmakers uit binnen- en buitenland creëren zij stukken die gezien mogen worden.
Een divers programma van vier choreografen in één voorstelling: Dunja Jocic werkt met de eerstejaarsstudenten aan een nieuwe productie. Eldad Ben-Sasson gaat aan de slag met de tweedejaarsstudenten. Milan Tomášik maakt in samenwerking met een groep derdejaarsstudenten een nieuwe productie voor Bold In Motion. Matej Kejžar gaat aan de slag met de andere helft van de derdejaarsstudenten. AMSTERDAM 14 - 17 JUNE DEN HAAG 27 & 28 JUNE
14 -17 June 20:00 Academie voor Theater en Dans, Jodenbreestraat 3, Amsterdam Reservations: atd.amsterdam
27 & 28 June 20:30 Korzo, Prinsestraat 42, Den Haag Reservations: korzo.nl
14817 AHK_AFFICHE_MTD_2017_DEF.indd 1
18-05-17 14:58
> Lees meer op pagina 52-53
Speellocaties & data
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 14 t/m 17 juni 20.00 Korzo, Prinsestraat 42, Den Haag 27 & 28 juni 20.30
Reserveren atd.amsterdam korzo.nl
Parallel to the students individual creation processes runs the course Curating and Performance. For the final festival in June the students work with curator Susan Gibb. Being part of the ongoing trajectory spanning three study years, in this context they engage in a ‘hands on’ artist-curator dialogue and process. Since this year another partner enters the course - the graphic design department of the Gerrit Rietveld Academie. Students of both educations receive an applied design assignment to work together in developing visibility material for the graduation festival. > Read more on page 46-49
Location & dates
Frascati 4, Nes 63, Amsterdam 15-17 June 19.00
Reservations frascatitheater.nl
AMSTERDAMSE TONEELSCHOOL&KLEINKUNSTACADEMIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
DE VIER LAATSTE DINGEN
Afstudeervoorstelling van Babette Engels, Chris Peters en Jordy Vogelzang (Amsterdamse Toneelschool&Kleinkunstacademie), Sterre Bijl (Productie Podiumkunsten)
Twee mensen in een verlaten ruimte. Hun eindstation, waar ze al levenslang lijken te wonen. Ze zijn vervormd, vervreemd van zichzelf. Een derde verschijnt. Ze komen niet in actie, maar kruipen in hun hoofd en stellen zichzelf vragen. Is hij onze verlosser? Hoe ga je om met de binnendringer, de vreemdeling die plotseling in jouw ruimte is? > Lees meer op pagina 18-19
Speellocatie & data
Floshal, Cruquiusweg 146, Amsterdam 15 t/m 20 juni 23 juni 16.00 & 21.00 (ITS Festival)
Reserveren atd.amsterdam itsfestival.com
8 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
PROGRAMMA
REGIE OPLEIDING, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN EN SCENOGRAFIE
DE LOUTERINGSBERG Afstudeervoorstelling van Marijn Graven (Regie Opleiding), Karlijn Hemmer (Productie Podiumkunsten), Maartje Prins (Scenografie)
In het midden van zijn levensweg, 24 uur na in een herberg te hebben ingecheckt, schiet kunstenaar Heinrich Von Kleist eerst Henriëtte Vogel neer en daarna zichzelf. De herbergier had hen amper gezien. Hij had hen vaak horen lachen en door de velden zien rennen. Wat hebben ze op hun laatste dag gedaan? In het midden van zijn levensweg daalt Dante met Vergilius in de hel af om de Louteringsberg te beklimmen. Om terug bij zijn Beatrice in het hemelse paradijs te kunnen zijn. De afdaling en de klim zijn een tocht vol ontmoetingen. Hoe
heeft Dante die ervaren? Laat ons nog een laatste tochtje maken samen. Laat ons doen alsof het de laatste uren zijn. Waarin alles mogelijk schijnt. > Lees meer op pagina 12-13
Speellocatie en data
Locatie: zie website atd.amsterdam 16 t/m 21 juni 19.00 22 juni 21.00 (ITS Festival)
Reserveren atd.amsterdam itsfestival.com
5 O’CLOCK CLASS
‘5’ 135 leerlingen van de vooropleiding hedendaagse dans 5 O’Clock Class samen op het podium
Voor het eerst staat de 5 O’Clock Class met een grootschalige productie in de Meervaart. De titel ‘5’ is natuurlijk een verwijzing naar de 5 O’Clock Class, maar ook naar het overkoepelende thema van de voorstelling: de vijf elementen Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water. In de traditionele Chinese filosofie, de Oosterse geneeskunde en de Feng Shui worden deze 5 elementen nog steeds gehanteerd.
DAS THEATRE
FIRST-YEAR PRESENTATIONS Presentations from first-year DAS Theatre students
The first-year DAS Theatre students will share the outcome of their experimentations in short works. Expect a varied programme, with breaks for our traditional servings of finger food. Speellocatie & data
DAS Graduate School Overhoeksplein 2, Amsterdam 16 & 17 June 19.00
Reserveren atd.amsterdam
MODERNE THEATERDANS
GRADUATION PERFORMANCE Een afstudeervoorstelling van Quinty Boer, Rebecca Collins, Katarina Čvorović, Cecilia Ponteprimo, Reindert van Rijn, Hella Vanhemelrijck, Denise Verschut (Moderne Theaterdans)
Het Londense choreografenduo Igor en Moreno maakt voorstellingen die ogenschijnlijk simpel en hartverwarmend zijn, vol precisie, humor en generositeit. Ze houden van verstoppen, uitdagen en onthullen; alleen het noodzakelijke te tonen om alle ruimte te geven aan het publiek. Nu zijn zij in Nederland om samen met de vierdejaarsstudenten van de opleiding Moderne Theaterdans een afstudeerproductie te maken. Samen met het duo onderzoeken zij hoe het enkel-lichaamzijn hen van binnen beweegt. Het resultaat is een brutale, adembenemende en luchtige live-ervaring die ooit begon vanuit een aria. > Lees meer op pagina 54-55
Speellocatie & data
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 21 t/m 23 juni 20.00
Reseveren atd.amsterdam
> Lees meer op pagina 58-59
Locatie & datum
De Meervaart, Meer en Vaart 300, Amsterdam 16 juni 20.00
Reserveren meervaart.nl
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 9
PROGRAMMA
VOORSTELLINGEN
ITS EIGEN WERK MARATHON Eigen werk voorstellingen van afstuderende theatermakers uit heel Nederland
5 O’CLOCK CLASS
END OF YEAR PERFORMANCE Leerlingen van de vooropleiding hedendaagse dans 5 O’Clock Class in een unieke mix van dansstijlen
De Academie voor Theater en Dans stelt op 22 juni een dag lang haar studio’s open: dit jaar krijgt het eigen werk een eigen focus, een eigen dag én een eigen plek binnen het festival. Een avontuurlijke, 12 uur durende marathon van meer dan 20 kortere voorstellingen, gemaakt door bijna 100 studenten. Kijk op de website itsfestival.com voor een overzicht van alle projecten.
De jonge dansers van de 5 O’ Clock Class laten in hun eindvoorstelling zien dat de meest uiteenlopende dansstijlen heel goed kunnen samengaan. De voorstelling wordt heel intiem én voor het eerst interactief. Als toeschouwer kijk je niet alleen naar de voorstelling, je bent er onderdeel van. > Lees meer op pagina 58-59
Locatie & data Bijlmer Parktheater, Amsterdam 22, 23 juni 20.00
> Lees meer op pagina 14-15
Speellocatie & datum
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 22 juni, de hele dag
Reserveren
bijmerparktheater.nl
Reserveren itsfestival.com
REGIE OPLEIDING
SNDO – SCHOOL FOR NEW DANCE DEVELOPMENT
WAT VOORAF GING AAN: HAMLET, PRINS VAN DENEMARKEN
SNDO 1 PRESENTS HENOTIC
Afstudeervoorstelling van Marije Schnabel
VRIJ BEWERKT NAAR WILLIAM SHAKESPEARES’ HAMLET, PRINS VAN DENEMARKEN. Spel: Freek den Hartogh, Nadia van Vuuren, Martijn van der Veen, Liliana de Vries, Hanna van Vliet, Michaël Bloos, en Jacob de Groot Scenografie en kostuum advies: Anouk van Kolfschoten Lichtontwerp: Varya Klosse Productie: Cindy Bakkum 1e inspicient: Eric Bregman * Afstudeervoorstelling Regieopleiding
Reserveren:
WWW.AHK.NL/ATD/ACTUEEL/AGENDA poster-HAMLET-d2.indd 1
HAMLET
Aanvang: 20.30 uur Academie voor Theater en Dans, Grote Zaal Regie: Marije Schnabel* Tekst: Tjeerd Posthuma
WAT VOORAFGING AAN:
23, 24, 26 & 27 MEI ’17
PRINS VAN DENEMARKEN
Een coming of age-verhaal over een ijdele prins die graag volwassen wil worden. Wat vooraf ging aan: Hamlet, Prins van Denemarken is een nieuwe toneeltekst geschreven door Tjeerd Posthuma en geïnspireerd op het toneelstuk Hamlet, Prins van Denemarken van William Shakespeare.
10-05-17 13:34:31
Presentations by SNDO first year students
HENOTIC (adjective) of pertaining to the production of peace and harmony; unifying A safe heaven that aims to give the makers unlimited possibilities to embrace the experiment. The evening unfolds around eleven 10 minute pieces by SNDO students of the first year.
‘Na die lange weken van verdriet, is het wel weer eens tijd voor een feestje’
Location and dates
> Lees meer op pagina 16-17
Reservations
Academy of Theatre and Dance, Amsterdam 22-24 June 19.00
atd.amsterdam
Speellocatie & datum
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 22 juni 19.00 (ITS Festival)
Reserveren itsfestival.com
10 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
PROGRAMMA
THEATERDOCENT
TAKE OFF FESTIVAL Afstudeerfestival van de opleiding Theaterdocent
NATIONALE BALLETACADEMIE
DANSERS VAN MORGEN Eindvoorstelling van de Nationale Balletacademie
Wordt jouw eigen verhaal onderdeel van een voorstelling? Die kans is groot op Take Off, het jaarlijkse festival met werk van afstudeerders van de opleiding Theaterdocent. Op dit festival tonen zij zich als theatermakers en -docenten. Het festival staat in het teken van de veelzijdige en spannende praktijk van de theaterdocent en vindt plaats in de Theaterzaal en studio’s, Academie voor Theater en Dans.
De Nationale Balletacademie viert dit jaar haar dertigjarig bestaan. Speciaal voor deze gelegenheid staat dit jaar Dansers van Morgen in het teken van de Hollandse Meesters van de dans. De voorstelling bevat onder meer werken van Hans van Manen, Rudi van Dantzig, Toer van Schayk, Nils Christe en Ted Brandsen. Maar je ziet ook bijzondere creaties van twee internationale meesterchoreografen: John Neumeier en Christopher Wheeldon. Iva Lešić maakt een werelddanschoreografie, geïnspireerd door de landschappen en luchten van de Hollandse schilderkunst, het Nederlandse doorzettingsvermogen, en de vormen en ritmes van folkloristische dansen van eigen bodem als de Horlepiep en de IJsselmeer.
> Lees meer op pagina 22-23
Speellocatie & datum
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 25 juni
Reserveren atd.amsterdam
> Lees meer op pagina 50-51
Speellocatie & data
Nationale Opera & Ballet, Amstel 3, Amsterdam 4 & 6 juli 20.00 uur
Reserveren operaballet.nl
THEATER
REGIE OPLEIDING, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN EN SCENOGRAFIE CREATIVE TEAM
Marijn Graven, Karlijn Hemmer en Maartje Prins maken de Louteringsberg
Een dubbele zelfmoord. Voor die uitweg kiezen in 1811 de jonge Duitse schrijver Heinrich von Kleist en zijn vriendin. Ze vormt het vertrekpunt voor de Louteringsberg van Marijn Graven (Regie Opleiding), Karlijn Hemmer (Productie Podiumkunsten) en Maartje Prins (Scenografie). Het Creative Team aan het woord over een voorstelling tegen ‘de angst voor de grote leegte’. { tekst: Petra Boers }
.TEGENGIF .VOOR .(DUBBELE) .ZELFMOORD. 12 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
W
aar komt de titel De Louteringsberg vandaan? Marijn: ‘Na de hel te hebben bezocht in mijn afstudeervoorstelling de buitenste duisternis en het zogenaamde paradijs van de Elyzeesche velden heb ik, als bijna afzwaaiend regiestudent, nu de Louteringsberg nog te beklimmen.’ Wat krijgen we te zien? Marijn: ‘Vertrekpunt van de voorstelling is de dubbele zelfmoord in 1811 van de 34-jarige Duitse schrijver Heinrich von Kleist met zijn vriendin Henriëtte Vogel. De Louteringsberg is mijn vierde project dit schooljaar en mijn derde afstudeervoorstelling. Daarom wil ik alle vrijheid nemen tijdens de repetitieperiode om uit te vinden of het eigenlijk wel een voorstelling moet worden, of misschien juist veel meer een ritueel, een collectieve happening, een film of zelfs een wandeling. Om met Strindberg te spreken: “Alles kan gebeuren, alles is mogelijk en waarschijnlijk. Tijd en ruimte bestaan niet; op een pover raamwerk van de werkelijkheid, weeft de verbeelding nieuwe patronen.”’ Wat spreekt jou persoonlijk aan in de voorstelling? Maartje: ‘Wat ik interessant vind is de persoonlijke uitdaging om onzekerheid in je leven te doorstaan, in plaats van je erdoor te laten verteren. Mooi vind ik ook het streven van Marijn om een voorstelling te maken die het publiek als louterend kan ervaren.’
'Liefst wil ik dat er een collectief gevoel van bevrijding ontstaat' Karlijn: ‘De keuze om uit het leven te stappen grijpt mij aan. Je kiest dan tussen twee waarden, waarvan er één volledig in het ongewisse ligt. Niemand weet wat de dood is en wat ze brengt. Dus ik denk dat het onmogelijk is er bewust voor te kiezen. Volgens mij kies je niet voor de dood, maar voor het niet-leven.’ Is ‘zelfmoord’ het thema van de voorstelling? Marijn: ‘Nee, voor mij gaat het over overgave aan de angst voor het ongewisse. Om zo, hopelijk, tot een transformatie van die angst te komen en bevrijding te ervaren. Om niet zoals von Kleist en Vogel voortijdig te eindigen in een zelfgekozen dood Komen we gelouterd uit jullie voorstelling? Marijn: ‘Liefst zou ik zien dat ieder voor zichzelf op de een of andere manier loutering heeft ervaren, en dat er daarop volgend een collectief gevoel van bevrijding ontstaat.
Regie Opleiding Marijn Graven:
Opleiding Scenografie Maartje Prins:
‘IK ZOEK DE GRENZEN VAN HET LICHAAM VAN DE ACTEUR OP’ Hoe zien jouw kostuums eruit? ‘Dat is nog onzeker. De vorm hangt heel erg af van onze gezamenlijke zoektocht.’ Wat is kenmerkend voor jouw werk? ‘Ik vind het interessant om met het kostuum de grenzen van het lichaam van de acteur op te zoeken. Iets te maken wat echt voelbaar is voor de acteur – en voor de toeschouwer. Ook zoek ik naar verschillende manieren om het lichaam van de acteur, het kostuum en de ruimte te verbinden.’
‘HET GAAT OVER OVERGAVE AAN DE ANGST VOOR HET ONGEWISSE’ Hoe raakt het thema jou persoonlijk? ‘Anno 2017 probeer ik mijn eigen angst voor de grote leegte te overwinnen. De leegte na de veilige kaders van de academie. Maar misschien nog wel meer de leegte in het leven an sich, die zich op sommige momenten onafwendbaar aan me opdringt.’ Brengt theater daar een oplossing voor? ‘Ik vermoed dat ieder levend wezen meer dan eens op zijn levenspad een kruispunt tegenkomt en dan wordt bevangen door vrees en onzekerheid over de te volgen weg. Dat gevoel kan bijzonder onaangenaam zijn. Maar als je het volledig durft te absorberen en het niet onderdrukt of ervan wegkijkt, leer je het misschien om te vormen tot een nieuwe mogelijkheid die je niet eerder had gezien.’
Opleiding Productie Podiumkunsten Karlijn Hemmer:
‘WE WILLEN GEZAMENLIJK LOUTEREN’ Wat was voor jou als productieleider de grootste uitdaging? ‘We beginnen pas vijf weken voor de première met het maken van de voorstelling, in collectief verband. Dat is op alle fronten heel spannend en uitdagend. Voor mij is het belangrijk op tijd keuzes af te dwingen. Het moet wel praktisch uitvoerbaar blijven.’ Hoe is de samenwerking in het Creative Team? ‘Voorafgaand aan het project heb ik veel gesprekken met Marijn gevoerd over de thematiek en wat de voorstelling ons kan brengen. Langzaam maar zeker is het team gevormd. Er kwamen nog meer gesprekken en we formuleerden onze gedachtenspinsels. We willen ons - als het ware - gezamenlijk louteren en ik denk dat het daarom een heel persoonlijke voorstelling wordt, zonder privé te zijn.’
DE LOUTERINGSBERG 16 t/m 22 juni, locatie: zie website www.atd.amsterdam > zie pagina 9
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 13
THEATER/DANS
ITS FESTIVAL
Vernieuwd ITS Festival onder leiding van Marcus Azzini
KIES JE EIGEN ROUTE EN LAAT JE VERRASSEN!
VIJF DAGEN, VIJFTIG
VOORSTELLINGEN,
Academie voor Theater en Dans, Amsterdamse Toneelschool& Kleinkunstacademie Myrthe Huber, Milan Sekeris (NORDGROND) Mendocino Sinem Kavus, Benno Veenstra I AM A HUMAN BEING Carmen Mulier DROOMSPEL Puck Pomelien Busser ANTI - GONE
ONTMOETINGEN
Academie voor Theater en Dans, Mime Opleiding Caroline Sprott Daughter of unconscious fate Dennis Tiecken Hoe de dingen lopen
ONTELBARE
ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, Bachelor of Dance Leon Franzke, Nanna Hanfgarn jensen Körper körper Riedon van den Berg & Loris Casalino 1986
Vijf dagen lang is het ITS Festival een bruisende ontmoetingsplek voor theaterstudenten, professionals én theaterpubliek. Maak kennis met de nieuwste generatie theatermakers. En bezoek als extra: de Eigen Werk Marathon. { tekst: ITS Festival }
M
ITS FESTIVAL 21 t/m 25 juni 2017, Brakke Grond, Frascati, Amsterdam EIGEN WERK MARATHON 22 juni, Academie voor Theater en Dans, Amsterdam Kijk voor informatie en tickets op www.itsfestival.com > zie pagina 10
et een heel nieuw team wordt dit ja a r een heel nieuw ITS Festival gemaakt: de focus gaat terug naar de kunst, de inhoud en de context. De kersverse directeur van het festival, Marcus Azzini: ‘Ik nodig de studenten uit om dat wat ze beweegt en beroert te laten horen in de vrije ruimte die het ITS Festival heet. Deze vrije ruimte is geen plek waar je een labeltje opgeplakt krijgt, of eventjes een lauw applausje komt halen, en hup klaar voor de vrije markt. Goed of slecht bestaat hier niet.’ Prijzen afgeschaft Door dit jaar de prijzen af te schaffen is de concurrentie uit het festival gehaald. Het draait nu helemaal om de afstuderende studenten, hún visie en hún werk. Afstuderende studenten van onder andere de Academie voor Theater en Dans (Amsterdam) en Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, Artez (Arnhem) en Toneelschool Maastricht presenteren hun werk. Voor deze nieuwe generatie theatermakers vormt het festival de laatste fase in hun opleiding en de eerste stap in de professionele theaterwereld.
14 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
Vernieuwingsdrang Maar bovenal is het ITS Festival een platform voor de ideeën, experimenten en de vernieuwingsdrang waarmee de jongste lichting theatermakers het veld bestormt. Het festival schept ruimte voor studenten om elkaar te ontmoeten, te inspireren en om op elkaars werk en op het makerschap in het algemeen te reflecteren. Azzini roept de studenten daar ook van harte toe op: ‘Laten wij elkaar ontmoeten en een dialoog voeren. Laten we in ons werk en in ons festival ruimte creëren, voor het uitwisselen van onze ideeën van onze tijd.’ Eigen Werk Marathon Ook nieuw dit jaar is de Eigen Werk Marathon, een avontuurlijke, 12 uur durende marathon van meer dan 20 kortere voorstellingen, gemaakt door bijna 100 studenten. Naast grote, klassikale voorstellingen maken veel studenten ook hun eigen, kortere afstudeervoorstellingen. In een apart traject of als hun enige afstudeervoorstelling, een solo, een installatie of een doorlopende performance met veel ruimte voor experiment en vernieuwing. De Academie voor Theater en Dans stelt hier op 22 juni een dag lang haar studio’s voor open.
ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, Toneelschool Joey Schrauwen, Nick Livramento Silva What sounds like now Steef Verheijen Over de schadelijkheid van tabak Fontys, Dansacademie Ellis van Veldhuizen Beyond Sarah Prescimone OSPITI HKU Theater, Acting Anne Reitsma With my little titties and my phat belly Yari van der Linden, Lars Brinkman Sweet Skinheads Ayla Satijn Beter waren we een maag geweest HKU Theater, Theatre design Yannick Verweij, Jay Slaats, Yentl van Stokkum Hoe kun je lucht bezitten Mariëlle de Bruijn Zelfbeschuldiging Toneelacademie Maastricht, Theatraal performer & KASK Gent, Drama Rosanne Groenendijk, Marieke De Zwaan, Rosie Sommer Festival Toneelacademie Maastricht, Theatraal performer Annelieke Holland Fini Max Wind, Alex Hendrickx Lost in Ambition Toneelacademie Maastricht, Acteursopleiding Romano Haynes THE SEED OF LIFE Arts Umbrella, Vancouver Emanuel Gat, Bruce McCormick, Rachael McNamee
THEATER
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 15
THEATER
REGIE OPLEIDING
16 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Marije Schnabel regisseert Wat vooraf ging aan: Hamlet, Prins van Denemarken
WAS HAMLET
OOIT EEN NAÏEVE DOENER?
‘Ik hou van repertoiretoneel, zoals Griekse tragedies.’ Voor haar eerste afstudeervoorstelling regisseerde Marije Schnabel (28) Phaedra van Seneca, nu is het tijd voor Hamlet. Maar wel een bijzondere Hamlet. { tekst: Petra Boers }
W
aarom kies je voor de klassieker Hamlet? ‘Bij het lezen en herlezen van de Hamlet van Shakespeare merk ik telkens weer hoe prachtig, diep en duizelingwekkend goed het in elkaar zit. Dat maakt het spannend om ermee aan de slag te gaan. Voor mij persoonlijk is Hamlet een van de mooiste verhalen over de werking van verlies binnen een familie, over de angst in de steek gelaten te worden en over de gedachte noodzakelijk recht te hebben op wat er niet (meer) is, of zelfs nooit is geweest.’
Samen met een team van fantastische acteurs en een geweldig artistiek en technische team hebben we het stuk voor ons allemaal tot leven gewekt.’ Wat komen we voor nieuws te weten over Hamlet? ‘Tjeerd is in het stukje tijd gedoken tussen de begrafenis van Oude Hamlet en de bruiloft van Gertrude en Claudius. Was Hamlet altijd al een denker? Of was hij eerst een wat ijdele en naïeve doener? Maakte het besef niet te kunnen zijn wat hij werkelijk wilde zijn, hem tot de geknakte twijfelaar zoals wij hem kennen?’
‘Ik vind het een van de mooiste verhalen over de werking van verlies binnen een familie’ Wat maakt jullie Hamlet uniek? ‘Onze Hamlet is een proloog op de Hamlet van Shakespeare. Vanuit gesprekken over rouw, macht en volwassenwording heeft Tjeerd Posthuma een nieuwe tekst geschreven. Rob Klinkenberg heeft ons adviserend bijgestaan.
En wat krijgen we te zien? ‘Je ziet een familie die na de dood van de oude Hamlet terechtkomt in een vacuüm. Iedereen moet zich opnieuw tot zichzelf en tot elkaar zien te verhouden. Ze zoeken naar de erkenning waar ze denken recht op te hebben.’
Is er voor jou een verband met de huidige tijd? ‘Ja, we leven in een ingewikkelde en naar mijn mening ook wat egocentrische tijd. Het rechtssysteem wordt bevraagd. Waar ligt de macht? We hebben geen duidelijk ijkpunt meer waarop we ons kunnen baseren. Alles gaat heel snel, gaat over onszelf en over wat we nú, in dit moment, willen hebben. Ik denk dat we simpelweg niet altijd kunnen worden wat we willen zijn. En we hebben zéker niet overal recht op.’ Wat zou je graag bij je publiek willen bereiken? ‘Hoe je met verlies omgaat is zowel een hoogstpersoonlijke ervaring, als een ervaring die je met anderen deelt. Je was in tijd en omstandigheid verstrengeld met elkaar en met degene die er nu niet meer is. Hoe moet je verder als dat waar je van hield, of waar je gewend aan was, is verdwenen? Je zoekt naar erkenning, rechtvaardiging voor je gevoelens, maar in contact met anderen zoals in een familie merk je dat voor verlies geen vocabulaire bestaat. Dat vocabulaire maak je samen. Dat geldt ook binnen de wanden van het theater, want dat waar nog geen taal voor was, vindt een gezamenlijk vocabulaire samen met publiek op de vloer’.
WAT VOORAF GING AAN: HAMLET, PRINS VAN DENEMARKEN 22 juni, (ITS Festival) Academie voor Theater en Dans, Amsterdam > zie pagina 10
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 17
THEATER
AMSTERDAMSE TONEELSCHOOL&KLEINKUNSTACADEMIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
Danish Blue maakt De Vier Laatste Dingen onder regie van Johan Simons
ZONDER
GOD
op zoek naar
ZIN
Twee mensen in een verlaten ruimte. Een derde komt binnen. Is het een verlosser of een indringer? Babette Engels (23) en Jordy Vogelzang (25) houden in hun voorstelling De Vier Laatste Dingen de ‘narcistische individualist van nu’ een spiegel voor. Johan Simons regisseert de voorstelling. { tekst: Petra Boers — fotografie: Bart Grietens }
D
Waarom theater? Jordy: ‘Als religie wegvalt, krijg je daar enorm veel vrijheid voor terug. Je wordt op jezelf teruggeworpen. Het leven blijkt zinloos en eindig. Daar kun je van in paniek raken, van die absurditeit. Camus noemt in De mythe van Sisyfus zeven manieren om daarmee om te gaan: zelfmoord, afleiding, ontkenning, acteur, kunstenaar of politicus worden, of de absurde situatie erkennen en accepteren. Wij zijn acteur en kunstenaar geworden.’
Zijn jullie religieus dan? Babette: ‘Nee, maar we zijn wel gefascineerd door religieuze teksten en beelden. De piëta is bijvoorbeeld een van de rijkste beelden ter wereld.’ Jordy: ‘Terwijl religie in onze tijd voor steeds meer mensen steeds minder betekenis heeft. We beleven daardoor nog maar weinig écht samen. Ja, voetbal en Koningsdag, en verder leven we ons eigen leventje langs anderen heen. Babette en ik gebruiken die eeuwenoude verhalen en de rijke symboliek erin.’ Babette: ‘Zonder God zijn wij op zoek naar zingeving. Voor ons leidt die zoektocht tot theater.’
Wat krijgen we te zien in jullie voorstelling? Babette: ‘Je ziet twee mensen in een verlaten ruimte. Hun eindstation, waar ze al levenslang lijken te wonen. Ze zijn vervormd, vervreemd van zichzelf. Een derde komt binnen, valt, en gaat niet meer weg.’ Jordy: ‘Die binnenkomende persoon slaakt een ondefinieerbare dierlijke kreet. “Er is iemand aan het neuken óf aan het sterven”, constateert een van de twee anderen. Dat is tekenend voor ons stuk. Ze komen niet in actie, maar kruipen in hun hoofd en stellen zichzelf vragen: wat doe je als iemand is gevallen en blijft liggen? Ga je helpen? Hoe moet je eigenlijk helpen, troosten of zelfs liefhebben? Deze mensen zijn ervan vervreemd.’
e Vier Laatste Dingen, waar komt die titel vandaan? Babette: ‘We verwijzen naar het einde van de wereld of de eindtijd. De terugkeer van Jezus hoort daar ook bij. In zowel de christelijke, joodse als islamitische religies bestaat de eindtijd uit De Vier Laatste Dingen: dood, oordeel, hemel en hel. Wij gebruiken ze als de titels van de vier bedrijven van ons stuk.’
18 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Wie of wat is Danish Blue? Babette Engels en Jordy Vogelzang van de Amsterdamse Toneelschool&Kleinkunstacademie presenteren zich sinds 2015 als theatermakers-duo Danish Blue (‘Onze lievelingskaas’). Hun eerste voorstelling De Poule Des Doods (2015) werd gevolgd door Lichttekort (2016). Nu studeren ze af op het zelfgeschreven stuk De Vier Laatste Dingen. Ze spelen deze keer met klasgenoot Chris Peters en onder regie van Johan Simons en Koen van Etten, derdejaarsstudent aan de Regie Opleiding.
Opleiding Productie Podiumkunsten Productieleider Sterre Bijl (23):
‘JE WORDT ECHT GERAAKT’
De grootste uitdaging? ‘Het decor en de veiligheid daaromheen. Verder verklap ik daar nog niks over.’
GEVING Die derde persoon, is dat Jezus? Jordy: ‘Ja, af en toe. Hij maakt de hele weg door van de terugkerende profeet: de laatste vier dingen. Hij komt binnen als arme bedelaar. Is hij een echte profeet of een valse? Doet dat ertoe? De andere twee reageren verschillend: één gelooft er heilig in, de ander is veel sceptischer.’ Babette: ‘Het gaat ook over: hoe ga je om met de binnendringer, de vreemdeling die plotseling in jouw ruimte is?’ En, wordt de indringer ‘gekruisigd’? Jordy: ‘Dat verklap ik niet. De indringer heeft wel een doel. Weet hij als een rat, als een parasiet binnen te dringen en de samenleving over te nemen? Die mechanismen krijg je te zien.’
‘Er is iemand aan het neuken óf aan het sterven’ Babette: ‘Je ziet wat mensen doen om bij een doel te komen. Het stuk is een psychologisch bouwwerk. De drie personages spelen een schaakspel: grillig, strategisch en onvoorspelbaar. Ze spelen met maskers: wie ben ik en wat laat ik zien? Kan ik mezelf wel laten zien? Ze manipuleren uit eigenbelang. Ze zijn hoogmoedig en zouden bijna sterven om hun verlangens te bevredigen.’
Wat spreekt jou persoonlijk aan? ‘De afwisseling in emoties die zowel de personages als de toeschouwer doormaken gedurende de voorstelling. Juist door die afwisseling komen bepaalde momenten heel erg binnen en word je geraakt.’ Hoe is de samenwerking? ‘Het is een enorme uitdaging om met zijn allen dit nieuwe stuk te maken. Heel leerzaam en leuk.’
In hoeverre is De Vier Laatste Dingen een spiegel van onze huidige tijd? Jordy: ‘In de huidige tijd zijn we heel erg prestatiegericht en individualistisch, vaak met narcistische trekken. Tegelijkertijd proberen we voortdurend tot de ander te komen. Het enige wat in de weg zit, is ons eigen hoofd, dat vol zit met onszelf. We lijken niet in staat verder te kijken dan vanuit onze eigen positie.’ Babette: ‘Wij bezitten eigenschappen waar we ons voor schamen: egocentrisme, jaloezie, heel erg met prestatie en met jezelf bezig zijn. Onze personages zijn hier een uitvergroting van. Door succes verslaafde individualisten die verzuipen in hun eigen narcistenhel. Die niet meer nader tot anderen kunnen komen.’ Wat willen jullie liefst bereiken bij je publiek? Babette: ‘Natuurlijk dat onze voorstelling langer bestaat dan alleen in de loods. Dat ze doorgaat in het hoofd van ons publiek.’ Jordy: ‘We vergroten uit wat je dagelijks meemaakt. Als we nog twintig jaar zo doorgaan, ziet de wereld er dan zó uit? Het is een tijdloos verhaal over precies deze tijd.’ Tot slot: wat vond Johan Simons van jullie stuk? Jordy: ‘Johan is een fantastische regisseur, hij is echt een held van ons! Hij zei dat hij ons stuk modern vond. En abstract. Een uitdaging om te regisseren.’
DE LAATSTE VIER DINGEN Regie: Johan Simons en Koen van Etten Tekst: Danish Blue 15 t/m 20 juni, 23 juni (ITS Festival), Cruquiusweg 146, Amsterdam > zie pagina 8
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 19
THEATER
AMSTERDAMSE TONEELSCHOOL&KLEINKUNSTACADEMIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
Theatermakers Jan Hulst en Kasper Tarenskeen maken De dood van Ricky Martin
‘KEIHARDE’ 2017-WEST SIDE STORY 20 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Revolutionair was West Side Story (1961) destijds: een musical zonder happy end over geweld, jeugdbendes en immigratieproblematiek. Regisseurs Jan Hulst & Kasper Tarenskeen creëerden een compleet nieuwe versie: De dood van Ricky Martin. Hoe ziet deze West-Side-Story-anno-2017 eruit? { tekst: Petra Boers }
‘L
ike to be in America!’, zingt Jan Hulst het wereldberoemde couplet uit West Side Story. ‘Die tekst beluister je tegenwoordig toch met compléét andere oren?’ Zijn theaterpartner Kasper Tarenskeen – die naast hem zit met een verse latte – knikt instemmend. ‘Die film uit 1961 is sowieso volslagen idioot als je er met de ogen van nu naar kijkt. Ik bedoel: een tuttige en lieflijke musical over keihard straatge-
plaagduwtjes tot vuistgevechten tot de uiteindelijke geweldsescalatie met doden. In onze versie val je meteen met je neus in een brute moord. Een basketballende immigrant is doodgeslagen met een baksteen. Het stuk moet dan nog beginnen.’
studerende ATKA-acteurs, die leven in hun blanke toneelschoolbubbel. De Sharks zijn de hele rest van de wereld buiten hun bubbel: Cliniclowns, immigranten, rivalen van andere toneelscholen, die hun banen afpakken, alles.’
‘Het dansfeest uit het origineel is bij ons een pijnlijke poging tot een inburgeringsrondedans’
Mislukte Jesse Klaver Overeenkomsten met het origineel zijn er ook. Net als destijds snijdt het stuk het na 60 jaar nog altijd urgente immigratievraagstuk aan. Jan: ‘Herinner je je het gezamenlijke dansfeest uit het origineel, waarop de Sharks en Jets elkaar ontmoeten? Bij ons is dat een soort pijnlijke poging tot een inburgeringsrondedans in een armzalig buurthuis. Een goedbedoelende wethouder, denk: mislukte Jesse Klaver, probeert de verschillende culturen met elkaar te laten dansen.’ Kasper: ‘Natuurlijk is er ook de wereldberoemde muziek, in compleet nieuwe arrangementen.’
weld en schrijnende sociale problemen. En dan gezellig samen zingen en dansen.’ Jan protesteert: ‘Het moet niet lijken dat wij een parodie maken! Wij gebruiken het verhaal vooral als kapstok. Daar leent het zich heel goed voor, omdat iedereen het kent.’
Oprechte liefde En het liefdesverhaal, is dat ook een overeenkomst met het origineel? Jan: ‘Voor mij blijft die plotlijn overeind. Oprechte liefde blijft altijd bestaan. Kasper: ‘Op dit moment herschrijven we voor Oostpool niet voor niets ook Romeo en Julia.’
Dood met baksteen Mocht je het verhaal niet kennen: West Side Story was destijds een moderne versie van Romeo en Julia. Het stuk gaat over twee rivaliserende jeugdbendes in de straten van New York, eind jaren vijftig: de Amerikaanse Jets en de Puerto Ricaanse Sharks. Tony van de Jets en Maria van de Sharks worden op een dansfeest smoorverliefd op elkaar. Dat leidt uiteindelijk tot de dramatische dood van Tony. Wat blijft er over van de musicalklassieker in handen van Jan Hulst & Kasper Tarenskeen, een duo dat sinds 2015 bij Frascati Producties uitsluitend lovend ontvangen stukken maakten? Jan, smilend: ‘Niet veel! West Side Story is zo ongeveer de meest beschermde titel in de wereldgeschiedenis. Daarom hebben we niet alleen de titel veranderd in De dood van Ricky Martin; er is geen woord of zin hetzelfde als in het origineel. Wil je dat voor de zekerheid opschrijven?’ Kasper: ‘Ook de verhaallijn hebben we compleet omgegooid. Het origineel bouwt heel traag de spanning op. Van sullige
Met dezelfde schijt dealen Nog meer verschillen? Kasper: ‘De acteurs schakelen in onze versie tussen drie bewustzijnslagen. Allereerst het originele bewustzijn van de karak-
ters uit West Side Story. Maria is bijvoorbeeld gewoon Maria, die verliefd wordt op Tony, lid van de andere bende. De tweede laag is dat de karakters wéten dat dit de duizend-en-zoveelste keer is dat West Side Story verteld wordt. Ze raken bijvoorbeeld compleet in verwarring doordat de moord ditmaal meteen aan het begin wordt gepleegd, in plaats van aan het einde, waar hij hoort: wat moeten ze nú?’ Jan: ‘De derde bewustzijnslaag is dat zijzelf jonge acteurs zijn, die aan de vooravond staan van hun carrière. We maken het stuk zo heel persoonlijk. Deze afstuderende toneelklas heeft allerlei twijfels over de toekomst. Probeer in deze tijd maar eens je brood te verdienen als acteur. West Side Story biedt ook hier een goede kapstok. Ouderen, zoals Tony’s werkgever Doc, geven wijs advies aan de jongeren. Maar die moeten nou eenmaal eerst altijd zelf met dezelfde schijt dealen als de generaties voor hen, voordat ze iets leren.’ Witte toneelschoolbubbel De rivaliserende bendes zijn in de 2017-versie daarom geen Puerto Ricanen en Amerikanen. Jan: ‘Eerst hadden we het briljante idee om afstuderende acteurs van de Amsterdamse Toneelschool&Kleinkunstacademie te laten rivaliseren met die van toneelschool ArtEZ in Arnhem. Dat bleek niet haalbaar. De Jets zijn nu de klas van af-
De latte is leeg. Tijd om te gaan repeteren met de studenten. Hebben ze er zin in? Daarover zijn ze het in ieder geval eens. Jan: ‘Ja, het is echt een hele leuke groep acteurs! Kasper: ‘En supermuzikaal!’
GERARD PAULISSEN Gerard Paulissen van de Opleiding Productie Podiumkunsten studeert af als productieleider van deze voorstelling. Lees meer over Gerard op pagina 40
DE DOOD VAN RICKY MARTIN Regie en tekst: Jan Hulst en Kasper Tarenskeen 14 t/m 18 juni, 21 juni (ITS Festival), Academie voor Theater en Dans, Amsterdam > zie pagina 7
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 21
THEATER
OPLEIDING THEATERDOCENT TAKE OFF FESTIVAL
zich t’ e i w t i akt u nnerd word a m t e ‘H eri h t a w rt herinne
Scènes uit de voorstelling Samen voor ons eigen, die Sebastiaan van Loenen maakte met jongeren in de Schilderswijk in Den Haag 22 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Sebastiaan van Loenen is medeorganisator van het Take Off Festival
KNOERTHARD
WERKEN Wordt jouw eigen verhaal onderdeel van een voorstelling? Die kans is groot op Take Off, het jaarlijkse festival met werk van afstudeerders van de opleiding Theaterdocent. Medeorganisator Sebastiaan van Loenen (25) doet namelijk een spannende try-out met het publiek. { tekst: Petra Boers — fotografie: Johan Nieuwenhuize }
J
e organiseert samen met andere studenten van de opleiding Theaterdocent het Take Off Festival. Waarom? ‘Op dit festival willen we graag onszelf tonen als theatermakers en -docenten. Het festival staat in het teken van de veelzijdige en spannende praktijk van de theaterdocent. Ik verzorg samen met mijn afstuderende klasgenoten de programmering van de avond.’ Van jou staat een scène uit Samen voor ons eigen geprogrammeerd. Met welke doelgroep werkte je aan deze voorstelling? ‘De voorstelling was onderdeel van Theater Na de Dam in de Schilderswijk in Den Haag. Ik werkte bij Samen voor ons eigen met jongeren van tien tot en met vijftien jaar. We speelden voornamelijk voor volwassenen. We hebben de voorstelling binnen twee weken op touw gezet. Dat was knoerthard werken! Mijn grootste uitdaging was niet de doelgroep, maar om iedere keer opnieuw naar het materiaal en de ideeën te kijken.’
Samen voor ons eigen klinkt alsof je stuk een boodschap heeft, klopt dat? ‘Ja, het stuk gaat over herinneren, over hoe je dat doet. En over dat het uitmaakt wie zich herinnert wat herinnerd wordt. Ik heb zeker weten een boodschap! We verschillen, maar we verschillen niet zo veel. En in onze verschillen zitten ook weer veel overeenkomsten. Hoe je naar de dingen kijkt, bepaalt wat ze zijn. Op zichzelf staand is iets vaak niets. Ik ga zelf ook iedere dag de strijd aan met mijn aannames en vooroordelen.’
Op het Take Off Festival ga je ook het publiek betrekken bij het maken van een voorstelling. ‘Klopt, het idee is dat mensen uit het publiek – onder begeleiding – aan het begin van de avond een persoonlijk verhaal optekenen. Gedurende de avond maken niet-afstuderende klasgenoten en eerstejaars op basis van deze verhalen een performance. Die performance krijgt het publiek aan het eind van de avond te zien. Spannend dus voor het publiek om te kijken wat er met hun verhaal is gedaan. Het is een try-out van een groter project, waar ik op dit moment een plan voor schrijf.’
‘Ik ga zelf ook iedere dag de strijd aan met mijn aannames en vooroordelen’ Try-out voor wat? ‘Ik wil het project Op het hart gedragen komend jaar graag stadsbreed uitvoeren. Dan gaan we op zoek naar verhalen van mensen uit alle lagen van de bevolking. Of het gaat lukken dit plan uit te voeren? Dat is een grote uitdaging!’
TAKE OFF FESTIVAL Afstudeerfestival van opleiding Theaterdocent 25 juni, Theaterzaal en studio’s, Academie voor Theater en Dans, Amsterdam > zie pagina 11
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 23
THEATER
OPLEIDING THEATERDOCENT VERKORT
Opleiding Theaterdocent Verkort organiseert Monday Matters
Hangt jouw
TOUWTJE uit de
BRIEVENBUS?
Bij wie hangt er nog een touwtje uit de deur? Met zijn emotionele pleidooi voor meer onderling vertrouwen, raakte D66-politicus Jan Terlouw (85) vorig jaar miljoenen Nederlanders in het hart. Afstuderend theaterdocent Jacqueline Boot (36): ‘Juist theatermakers kunnen een verfrissende bijdrage leveren.’ { tekst: Petra Boers — fotografie: Tim Hillege}
24 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Afstuderend theaterdocenten Kathenka Woudenberg, Jacqueline Boot, Olga Kaat, Saskia Meulendijks, Annette de Ruiter, Eva van Welzenis, Kim van den Bemt en Geert van den Berg voor de B.Building in Amsterdam Nieuw-West
J
an Terlouws oproep in De Wereld Draait Door voor een leefbare wereld met meer vertrouwen riep een storm aan reacties op. Wat vond jij ervan? ‘Ik ben het helemaal met hem eens. In het pamflet dat hij na zijn optreden publiceerde ‘Het touwtje uit de brievenbus & Katoren revisited’ beschrijft hij de zeven grote uitdagingen waar wij voor staan om onze jeugd een toekomst te geven. Het zijn dezelfde opdrachten die de jonge Stach in Terlouws beroemde kinderboek ‘De Koning van Katoren’ moest uitvoeren om koning te worden. Volgens Terlouw zijn ze nog steeds van toepassing op alle problemen waar wij ons nu mee geconfronteerd zien. Van het klimaatprobleem tot de marktwerking in de zorg. Van de botsing met het islamisme tot het gebrek aan vertrouwen in onze democratie.’ Vind je dat je daar als theatermaker iets mee moet? ‘Ja, in onze samenleving is veel wat aangepakt zou moeten worden. Ik denk dat juist wij, als theatermakers, daar een nieuwe, verfrissende visie op kunnen hebben. Ik geloof dat je meer begrijpt
van de wereld en van jezelf als je je – al is het maar heel even – laat overtuigen door de waarheid van een kunstwerk. Wat Heidegger het “onthullen van een wereld” noemt.’ Wat doen jullie concreet met de zeven grote uitdagingen van Terlouw? ‘We maken samen de onderwijsmodule Monday Matters. Zeven maandagen met workshops, interventies, sprekers en ontmoetingen. Elke maandag heeft een thema dat gebaseerd is op de zeven uitdagingen die Jan Terlouw aansnijdt. Wij kijken als docerend theatermakers met volle overtuigingskracht en energie hoe wij die grote thema’s kunnen omvatten en ons eigen maken.’ Waarom organiseren jullie een onderwijsmodule, en bijvoorbeeld geen festival? ‘Een van de uitgangspunten van de nieuwe opleiding Theaterdocent Verkort is het artistiek initiatorschap. Dat je projecten kunt initiëren en opzetten, partners weet te vinden en verbindingen kunt leggen. Daarom hebben wij als klas besloten onze laatste onderwijsmodule zelf vorm te geven. Allemaal zijn we al langer bezig met het vak. Nu bundelen we onze ervaringen, waardoor we
‘We gaan plastic opvissen uit de Amsterdamse grachten’ een rijk en inspirerend programma kunnen neerzetten. We verhuizen naar B. Building in Amsterdam Nieuw-West, het grootste start-up-ecosysteem van Europa.’ Licht eens een tipje van de sluier op van het programma? ‘Je kunt gratis lezingen bezoeken van bijvoorbeeld wetenschapsjournalist Mark Mieras en hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid Klaas van Egmond. We organiseren een basiscursus mindfulness, een workshop Chi Kung. We gaan plastic vissen uit de Amsterdamse grachten en met een onbekende naar het Holland Festival. Elke maandag laten we door een ander kunstdiscipline vastleggen. Onze zoektocht eindigt met een expositie. Daarin nemen we ons publiek mee in wat we ontdekt en geleerd hebben.’
MONDAY MATTERS Afstudeermodule van de Opleiding Theaterdocent Verkort In juni zijn de volgende onderdelen gratis toegankelijk voor het publiek: 12 juni, 13.00 - 15.30 uur, Lezing Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid 26 juni, Eindexpositie ‘Monday Matters’ B. Building, Johan Huizingalaan 763A, Amsterdam > zie pagina 7
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 25
THEATER
MIME OPLEIDING, OPLEIDING PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN, DESIGN & TECHNOLOGIE
Jochem Stavenuiter over Harry
&
‘IK WIL DAT STUDENTEN OUD
KWETSBAAR WORDEN’ HARRY 14 t/m 16 juni, Veem House for Performance, Van Diemenstraat 410, Amsterdam 21 juni, Frascati, Nes 63, Amsterdam (ITS Festival) > zie pagina 7
26 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Een andere documentaire die we bekijken is van de hand van Heddy Honigmann. In haar schitterende O Amor Natural lezen hoogbejaarde Brazilianen de erotische gedichten van Carlos Drummond de Andrade en doen ze ontboezemingen over hun seksuele verleden. In The Monastry, een documentaire van de Deense regisseuse Pernille Rose Gronkjaer wil een 82-jarige man al vijftig jaar lang zijn kasteel tot klooster ombouwen. Hij geeft zijn hele hebben en houwen uit handen voor het verwezenlijken van zijn droom.’
‘Vertrekpunt is een ontmoeting van zes jonge twintigers met een hoogbejaarde man’ Bambie is back! In november komt het legendarische mimetheatergezelschap Bambie terug met een nieuwe voorstelling. Maar voor het zo ver is schuift artistiek leider Jochem Stavenuiter alles opzij voor Harry, de afstudeervoorstelling van studenten van de Mime Opleiding.
Z
{ tekst: Hester van Hasselt — beeld: Ilona Overweg i.s.m. Koen van der Heijden}
e zaten samen op de Mime Opleiding, Paul van der Laan en Jochem Stavenuiter. In 1995, nog tijdens hun opleiding, kwam daar een eigen gezelschap uit voort. Het absurdistische, tragikomische theater van Bambie won vele prijzen en werd geliefd in binnen- en buitenland. Voor sommigen van de afstuderende mimers was Bambi e dé inspiratiebron om naar de Mime Opleiding te gaan. Nu werken ze met hen samen.
Bult kleren Met deze bagage gaan Stavenuiter en de studenten samen aan de slag. ‘Ik vind het spannend om de studenten in contact te brengen met ouderdom. Om te kijken wat er in die ontmoeting ontstaat. Ik wil dat de studenten transformeren, dat ze oud en kwetsbaar worden. Misschien sleep ik morgen wel een bult kleren van Harry aan.’ Is dit zijn gebruikelijke aanpak bij het maken? Stavenuiter: ‘Voor mij bestaat er niet één manier. Je moet altijd weer zoeken hoe je repeteert. Dat kan voor elke voorstelling anders zijn. Bij Bambie wisselen we de invalshoeken voortdurend af: dat betekent dat je ‘s ochtends kan improviseren, ‘s middags met spelopdrachten werkt en de volgende dag een complete scène of een korte performance maakt. In onze voorstelling zie je die variatie altijd terug.’
JOPPE KOS Joppe Kos van de Opleiding Productie Podiumkunsten studeert af als productieleider van deze voorstelling. Lees meer over Joppe op pagina 40
Harry bestaat echt Op het moment dat ik Jochem spreek is Harry nog een werktitel. Wat de voorstelling inhoudt, is nog geheim. Het gaat over ‘mensen in de lente en mensen in de late herfst’. Harry bestaat echt en is 85 jaar oud. Stavenuiter: ‘De studenten hebben mij gevraagd om met een idee te komen, maar ik maak deze voorstelling echt samen met hen. Het vertrekpunt is een ontmoeting van zes jonge twintigers met een oude man. In de eerste week trainen we en bekijken we films, zo bouwen we in hoog tempo een gezamenlijke geschiedenis op. Daarnaast praten we veel over theater, de afgelopen vier jaar hebben de studenten zich ontwikkeld tot heel verschillende makers. Ik vind het interessant om met hen het gesprek aan te gaan.’ Erotische gedichten Een belangrijke inspiratiebron voor Harry is I clown van Fellini. Een fictieve documentaire over oude clowns die niet meer kunnen wat ze willen. Voor de voorstelling Fellini (2013) van het Noord Nederlands Toneel en Ola Mafaalani maakte Stavenuiter eerder al een lange scène op basis van I clown. Stavenuiter: ‘De clowns van Fellini zijn onder mijn huid gekropen. Clowns verbazen zich voortdurend, zij begrijpen het leven niet en dus ook niet de dood. Dat is prachtig en tragisch tegelijk. ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 27
THEATER
SCENOGRAFIE
Vijf jonge scenografen over hun favoriete toneelbeeld
1
EEN WERELD om in te VERDWIJNEN en te V ER DWA L EN 2
‘Mijn kostuums zijn vaak aanleiding tot een scène’ 28 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
4
Welke kunstenaar mag nieuwe, onbekende werelden ontwerpen voor voorstellingen? Met decor, beeld, geluid, licht, kostuums? Dat is de scenograaf. Vijf jonge, afstuderende scenografen tonen hun beste toneelbeeld. ‘Ik wil een magisch-realistische wereld creëren.’ { fotografie: Robert van der Ree }
1
Mirja Bons over haar scenografie voor de theatrale installatie KODAM: ‘Er zijn vier kamers in de installatie. Als toeschouwer kun je nooit alle kamers tegelijk bekijken. Door rond te lopen, monteer je je eigen verhaal. Maar steeds met in je achterhoofd: mis ik nu niet wat aan de andere kant?’
2
Joëlle Snijders over haar kostuums voor KODAM: ‘De kostuums maken een ontwikkeling door. Ze zijn niet slechts een op de speler gehangen constante, maar veranderen telkens door handeling en tijd. Mijn kostuums waren in veel gevallen aanleiding tot een scène.’
‘Mijn belangrijkste interesse is Ruimte zelf ’ 5
3
Maartje Prins over haar scenografie voor De Buitenste Duisternis: ‘Met het ontwerp als geheel wil ik bijdragen aan het creëren van een magisch-realistische wereld. Afzonderlijk koos ik voor materialen en vormen die vooral de fysieke kant van de acteurs en de specifieke personages laten zien.’
4
3
5
Paulina Prokop over haar werk voor Schedule: ‘Ik heb geen scenog ra f ie gema a kt voor de voorstelling, ik heb een concept van ruimte gemaakt dat zich ontwikkelde tot een voorstelling. Mijn belangrijkste interesse is namelijk Ruimte zelf. Als een idee, concept, motief of iets om te bevragen.’
Karmijn Lange over haar scenografie voor Niemand is ooit verloren: ‘Ik zocht naar een wereld waarin het publiek en de spelers konden verdwijnen en verdwalen.’ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 29
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
INFORMATIE
Bij ons krijg je als student de hoofdrol!
REDENEN OM TE STUDEREN AAN DE ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
De Academie voor Theater en Dans is dé opleiding op bachelor- en masterniveau voor alle theater- en dansdisciplines. Jouw artistieke talent, ambities en dromen zijn het startpunt voor ons onderwijs. Acht redenen om bij ons te studeren.
1
Zo is er maar één! Onze academie is uniek in Nederland: wij zijn de enige theater- en dansacademie waar je alles onder één dak vindt. Alle disciplines, alle faciliteiten. Een gemeenschappelijk podium voor vijftien gespecialiseerde opleidingen. Waar we elkaar inspireren. Waar we nieuwe wegen vinden. Conventies te lijf gaan. Samen denken, durven en leren en zo nieuwe ideeën tot leven brengen.
2
Krijg les van ervaren topdocenten Je leert het vak van de beste docenten en gastdocenten. Zij staan met één of beide benen in de beroepspraktijk. Ook werk je met internationale kunstenaars die wij als artist in residence uitnodigen. Bevlogen professionals voeden zo jouw creativiteit en vakmanschap. Ze geven je voeling met een artistieke wereld die constant in beweging is.
3
Leer in het hart van het Nederlandse culturele leven De Academie voor Theater en Dans staat in het centrum van bruisend en vrijzinnig Amsterdam. Je studeert in het hart van het Nederlandse culturele leven. We hebben nauwe contacten met beroemde theaters en gezelschappen als Nationale Opera & Ballet, Frascati Theater, Stadsschouwburg Amsterdam, Toneelgroep Amsterdam, Dansmakers, Ro Theater, Eastman/Sidi Larbi Cherkaoui, Club Guy & Roni en vele andere. Zo bouw je al tijdens je studie een netwerk op dat ertoe doet.
4
Beweeg je in een open sfeer & open community Onze bruisende, internationale academie is een plek waar iedereen vrij kan dromen, denken en maken. Waar ideeën vrij kunnen stromen. Waar diversiteit de norm is. Wij zijn een ‘open source academy’. Een academie voor onafhankelijke geesten die zich graag artistiek willen ontwikkelen. Een creatieve hotspot, waar studenten willen excelleren, elkaar uitdagen en het beste uit zichzelf en anderen halen.
5
Maak samen theater Een creatieve hotspot word je niet zomaar. Bij ons werk je interdisciplinair samen in creative teams aan bijzondere producties. Toekomstige acteurs, performers, regisseurs, dansers, choreografen, vormgevers, decorontwerpers, technici, licht- en geluidsontwerpers en producenten inspireren elkaar in teams tot de mooiste resultaten. Zo leg je als student waardevolle (werk)contacten voor het leven.
6
Maak gebruik van de allerbeste faciliteiten Ons gebouw is speciaal ontworpen voor theater- en dansonderwijs. Elk jaar realiseren studenten maar liefst 400 dans- en theaterproducties. Alle voorzieningen zijn aanwezig om jouw artistieke dromen waar te maken: professionele studio’s, een grote theaterzaal, een danstheater en diverse try-outstudio’s. In het IDlab (Interdisciplinary Digital Lab) maak je kennis met de nieuwste digitale ontwikkelingen, zoals 360-gradenvideo en virtual en augmented reality. Ook ons kostuum- en decorate-
30 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
lier, de afdeling beeldmedia en onze technici en producenten staan voor je klaar. Zo kun je al jouw artistieke plannen realiseren.
7
Doe heel veel praktijkervaring op In de loop van je vierjarige studie doe je bij ons een schat aan praktijkervaring op. Tijdens alle voorstellingen waar je op school aan werkt, vaak begeleid door een gastregisseur of -choreograaf. Tijdens gezamenlijke, discipline-overstijgende projecten waarbij je betrokken bent als acteur, danser, theatermaker, (technisch) producent of ontwerper. En tijdens je stage, waar je een goed idee krijgt van hoe de praktijk buiten de academie eruitziet.
8
Ontwikkel je creatief ondernemerschap Werken in de podiumkunsten betekent: werken in een voortdurend veranderende omgeving. De Academie voor Theater en Dans ondersteunt je in het leggen van een stevige basis als cultureel ondernemer. We leiden we je op tot een persoonlijkheid die in staat is kansen te zien, samenwerkingen te zoeken met andere specialisten en een eigen werkveld te creëren en ontwikkelen. Zodat jij na je opleiding blijvend jouw artistieke bijdrage kunt leveren aan de podiumkunsten.
Meer weten? Kijk voor meer informatie over onze opleidingen, open dagen en voorstellingen op www.atd.amsterdam.
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
FACEPAGE
De nieuwe lichting
WIE STUDEREN IN 2017 AF? Trots presenteren wij: de creatieve spelers, dansers en makers van de toekomst! Dit jaar studeren zij af aan de verschillende opleidingen van de Academie voor Theater en Dans.
AMSTERDAMSE TONEELSCHOOL&KLEINKUNSTACADEMIE
Femke Arnouts
Peter Boven
Puck Busser
Babette Engels
Myrthe Huber
Sinem Kavus
Minne Koole
Carmen van Mulier
Lisa Ostermann
Chris Peters
Machiel Rodenburg
Milan Sekeris
Benno Veenstra
Jordy Vogelzang
MIME OPLEIDING
Hidde Aans-Verkade
Anna Bentivegna
Zoë Demoustier
Emma Linssen
Babette: ‘Ik wil dat de voorstelling doorgaat in het hoofd van de kijker’
Ayrton Fraenk
Senna Gourdou
Jochem Stavenuiter van gezelschap
‘Ik maak de voorstelling echt sámen met de studenten’
Bambie:
Koen van der Heijden
Freek Nieuwdorp
Rob Smorenberg
Caroline Sprott
Dennis Tiecken
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 31
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
FACEPAGE
MODERNE THEATERDANS
Quinty Boer
Rebecca Collins
Kaca Cvorovic
Martina Gabrielli
Wolf Govaerts
Maud Huizing
Robin Nimanong
Reindert van Rijn
Alexandra Tuzova
Hella Vanhemelrijck
Denise Verschut
Marysia Wiercinska
Maria Zhukova
Elizaveta Zhukova
Cecilia Ponteprimo
THEATERDOCENT
Gerbrand Bos
Leander Breen
Sophie van Broekhoven
Nina Certyn
Jantien Fick
Tara Joosse
Edwin Klazinga
Lars Kommers
Sebastiaan van Loenen
Mara van Nes
Lisa Groot Haar
Sebastiaan: ‘Als theaterdocent gaan we een veelzijdige en spannende praktijk tegemoet’
DAS THEATRE
THEATERDOCENT VERKORT Jacqueline: ‘Artistiek initiatorschap is ons uitgangspunt’
Kim van den Bemt
Geert van den Berg
Jacqueline Boot
Olga Kaat
Saskia Meulendijks
Annette de Ruiter
Eva van Welzenis
Kathenka Woudenberg
32 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
Eva Knibbe
Enkidu Khaled
Gabino Rodríguez
Annefleur Schep
Abhishek Thapar
Olga Tsvetkova
Noah Voelker
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
DAS CHOREOGRAPHY
Cecilia Lisa Eliceche
Noha Ramadan
Noha: ‘Choreography is an interplay of potential meanings and sensations’
NATIONALE BALLETACADEMIE
Irene Blankestijn*
Eloise Hazlewood
Toon Lobach
Timothy van Poucke
FACEPAGE
DOCENT DANS
Vince Koffijberg*
* studeert af op een later tijdstip in 2017-2018
Soo Mee Beyers
Eva Croes
Emily van Diermen
Jort Faber
Merel Franx
Irina Hüfner
Eva te Loo
Enero Moestalam
Susanne Planellas Gómez
Nina Stoter
Jaloe Tielens
Kevin Gumbs*
Rochelle Willemsen
* studeert af op een later tijdstip in 2017-2018
URBAN CONTEMPORARY (JMD)
Arletta Boland
Roman Brasser
Donielle David
Reggy Deekman
Rudolf Doelasan
Mathijs van Doormalen
Yara van Fraeijenhove
Jaleesa Grot
Eli ter Hart
Alec Kakisina
Chayenne Lont
Robbie Miksch
Roos Renfurm
Youp Scheffer
Rosalie Schilder
Deion Simon
‘We krijgen van choreografen veel complimenten over onze studenten’
Artistiek leider Gerleen Balstra:
Naomi Walschot
Simone Wanders
Fabian Weijdema
Jason Winter
Sherefa Yorks
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 33
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
FACEPAGE
Juan Pablo Camara
SNDO - SCHOOL VOOR NIEUWE DANSONTWIKKELING
Chengbei Duan
Sigrid Mathiassen
Mao Nakagawa
Estéfano Romani Hernandez
Tea Teearu
Andrea de Zavala Folache
Niek Stroomer
Kees Theunissen
Floris Vermist
Pim Vonk
Paulina Prokop
Joëlle Snijders
DESIGN & TECHNOLOGIE
Bram Anneveldt
George Dhauw
Jasper van der Klauw
Kees: ‘De grootste kick is technisch alles mogelijk maken én comfortabel voor de acteurs’
SCENOGRAFIE
Mirja Bons
REGIE OPLEIDING
Marijn Graven
Amber Stallenberg
Karmijn Lange
Maartje Prins
Paulina: ‘Ik heb geen scenografie gemaakt voor de voorstelling, ik heb een concept van ruimte gemaakt dat zich ontwikkelde tot een voorstelling’
Marije Schnabel
Marije: ‘Shakespeare’s Hamlet zit duizelingwekkend goed in elkaar. Een uitdaging’
PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
Sterre Bijl*
Gwen Croonen
Karlijn Hemmer
Joppe Kos
Sophie Kroese
Joppe: ‘De première is de grootste kick!’ Reana Oppier
Wendy van Os
Gerard Paulissen*
34 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
Luna Ramaker
Thomas van Son
Annet Visser
* studeert af op een later tijdstip in 2017-2018
01 2 I R A U AN J 7 2 R ATE
THE ALLE OKPL
E
S DAN
G IDIN
DA ET M S M R ÉÉN I N RDA EN NDE STE K M A O AAK T 3,
DE ACA
M
R VOO
EN
MIE
JOD
EN
ES BRE
TRA
A
8
EN
TIENTJESACTIE JAN KASSIES FONDS Het Jan Kassies Fonds helpt studenten van alle opleidingen van de Academie voor Theater en Dans hun studie te voltooien. Studenten die zeer grote moeite hebben het collegegeld te betalen, komen in aanmerking voor een bijdrage.
Hiervoor is geld nodig. Daarom starten we de #Tientjesactie.
DOE MEE EN STEUN JOUW COLLEGA’S VAN MORGEN MET EEN TIENTJE PER JAAR!
WWW.JANKASSIESFONDS.NL/DONEER
THEATER
WIJKSAFARI MAAKT SCHOOL
Adelheid Roosen draagt succesvolle theaterformule over aan studenten
GA MEE OP SAFARI IN AMSTERDAMNOORD!
36 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
THEATER
Ontmoet Simon, de helderziende fietsenmaker, Mario, de volkszanger of mevrouw van Ingen, een hypervitale 90-jarige. In de WijkSafari maakt School bespelen studenten een maand lang de huizen en straten van Amsterdam-Noord. Voor het eerst draagt Adelheid Roosen haar succesvolle theaterformule over. { tekst: Petra Boers — fotografie: Thomas Lenden, e.a. }
‘Ik zet graag een denkbeeldig klaslokaal midden in de maatschappij’
‘Soms denk ik: adoptie brengt vrede’
H
et is een onderneming van jewelste: 32 studenten van de Academie voor Theater en Dans staan aan het roer, ze wonen bij en werken met 16 ‘adoptieouders’, creëren scènes in 10 woningen en verbinden zich met zo’n 80 wijkbewoners, lokale organisaties, buurthuizen en gebedshuizen. De gedachte achter de WijkSafari maakt School: waarom niet een immens klaslokaal over een wijk zetten? Waarom niet de openbare ruimte met al zijn magische bewoners als uitgangspunt nemen voor een voorstelling? En dit tot leerstof maken? Uniek in de wereld Daarom sloegen de Academie voor Theater en Dans en Adelheid|Zina de handen ineen. Jan Zoet, directeur van de academie: ‘Het is voor de studenten niet alleen een levensveranderend avontuur, ze leren ook een theatermethode die Adelheid Roosen met haar team heeft ontwikkeld en die uniek is in de wereld. Een nieuwe manier om als kunstenaar letterlijk in de wereld te staan en de grens tussen bezoekers, bewoners en professionele theatermakers te slechten.’ De WijkSafari is inmiddels een beproefd concept. Eerder streek Roosen met haar team neer in Slotermeer, de Bijlmer, Utrecht en ook internationaal: ze trok de heftige wijken van Juarez en MexicoStad in. Niet voor niets won ze dit jaar
de Amerikaanse Gilder/Coigney International Theatre Award voor grenzeloos theater. De jury roemt Roosen om haar voorstellingen op plekken waar de sociale kwetsbaarheid groot is. Alzheimer Waarom draagt Roosen haar methode nu over aan studenten? ‘Ik geef al dertig jaar theatermaken aan de academie. Ik neem mijn studenten sowieso mee het gebouw uit, de wereld in en laat ze tussen mensen plaats nemen. Soms nam ik ze mee naar het alzheimerzorghuis waar mijn moeder woonde en vroeg ik hun om hun hele koorzangrepertoire te zingen, dwalend door de gangen van het huis. Hoe ontroerend was dat, alle deuren gingen open, en de bewoners met alzheimer zwierven zingend achter hen aan. De studenten waren er meer door geraakt dan ik had verwacht. Eén student zei: ik begrijp nu pas wat mijn moeder meemaakt, met haar moeder als alzheimerpatiënt. Ik zag de hele tijd mijn oma.’ Datzelfde effect heeft de WijkSafari, vertelt Roosen. ‘Ik zet graag een denkbeeldig klaslokaal midden in de maatschappij. Zo schets ik het ook in mijn klas. ‘Kijk daar ligt de wijk, dat is je podium, je decor, de mensen die daar bij de tramhalte staan zijn je medespelers, en alles wat je onderweg tegenkomt zijn je rekwisieten. Ik wil de studenten vanuit een ander perspectief laten kijken dan alleen drie muren van het podium, en de ‘vierde wand’. Als je je wilt afzetten tegen een politiek beeld, of bijvoorbeeld met een politicus als Zijlstra in gesprek gaat, moet je met beide benen in de maatschappij staan. Als je Medea leest, zit je in een repetitieruimte en maak je haar vanuit de theorie. Wat ik wil, is dat studenten haar, en andere ‘personages’, op straat herkennen: Medea bestaat niet alleen in de boekenkast van de theaterbibliotheek, zij neemt ook de pont naar Noord.’
Wereldvreemde mensen Voor deze speciale editie van de WijkSafari startten studenten in september 2016 met hun maandenlange research in Amsterdam-Noord. Vanaf maart woonden tien studenten twee weken lang, dag en nacht, bij wijkbewoners, de zogenaamde adoptiemethodiek. Roosen: ‘In een adoptie ontmoeten een speler en een bewoner elkaar, twee mensen die elkaar werkelijk niet kennen. Je komt terecht in omhelzing, afweer, afwijzing en verwondering.’ De confrontatie tussen die twee levens vormt de basis van een scène, die student en wijkbewoner/adoptieouder spelen in het huis van de wijkbewoner. Tijdens de vier uur durende voorstelling loopt het publiek van en naar de scènes in de huizen of wordt het vervoerd. Onderweg creëren studenten Theaterdocent samen met de wijkbewoners scènes in straten, op pleinen en in parken. De studenten Productie Podiumkunsten verzorgen de hele productie. Confronterend Roosen: ‘De studenten hebben enorme stappen gezet. Nieuwsgierig en gedurfd. Moedig dus. Begrijpen en voelen wat anderen meemaken. Soms denk ik: adoptie brengt vrede want iemands levensverhaal horen terwijl je gast in zijn huis bent, doorhuivert je vooroordeel. Probeer het maar eens, het is een confronterende expeditie met jezelf. Het verschuift de kijk op jezelf en daardoor op de wereld. En als die een millimeter verschuift, dat heeft dat al een wonderschoon effect!’ WIJKSAFARI MAAKT SCHOOL 7 juni t/m 1 juli, woensdag t/m zaterdag om 12.45 uur, De Banne (Zuid, Noord) en Floradorp, Amsterdam-Noord Reserveren: tolhuistuin.nl > zie pagina 6
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 37
THEATER
XXXX
Opleiding Productie Podiumkunsten Suzan Slinger (24):
‘IK HAD GELIJK EEN ENORME KLIK MET RONALD’
Opleiding Theaterdocent Mara van Nes (23):
‘IK ZAG MIJN EIGEN HOKJES-DENKEN’
Functie: productie van een van de vijf routes
Functie: research en regieassistentie artistiek team/Adelheid Roosen
Wat zien we in jouw adoptiehuizen? ‘Op mijn route zijn twee adoptiehuizen. Je komt eerst thuis bij Abier, een vrouw uit Egypte met drie zoons. Ze is enorm lief en zorgzaam, maar heeft ook veel geworsteld met haar eigen cultuur en de vrijheid in Nederland. Daarna kom je bij Ronald. Hij heeft net een moeilijke periode achter de rug, maar is hard op weg weer aan het werk te gaan. Ik had gelijk een enorme klik met Ronald. Zijn hond Lupa, een schatje, is echt een steun voor hem, omdat ze altijd blij is hem te zien.’
Was het makkelijk om ‘adoptieouders’ te vinden? ‘Nee, het was een lang proces, met hoge pieken en diepe dalen. We hebben als researchteam Amsterdam-Noord afgestruind, in buurthuizen, cafés, in coffeeshops en op straat. Ik heb wel honderd mensen gesproken en geïnterviewd, op zoek naar locaties, adopties en wijknomaden. Uiteindelijk is daar een selectie uit gekomen van mensen die zowel artistiek als praktisch onderdeel konden zijn van dit project.’
Wat is jouw taak? ‘Ik zorg dat de samenwerking op “mijn” route soepel verloopt. En ik los alle problemen op die onderweg tijdens de route gebeuren. Bijvoorbeeld dat er paraplu’s zijn als het gaat regenen of dat laatkomers instromen in de route.’
Wie van de adoptieouders springt er voor jou uit? ‘Simon! Hij is een echte Jordanees, daar is hij trots op, dat straalt van hem af. Hij is fietsenmaker en manager van zijn zoon, die volkszanger is. Toen hij mij uitnodigde om hem thuis te interviewen, stapte ik vol vooroordelen zijn drempel over. En ja, ik had precies zo’n huis verwacht. Groot en licht, met veel pluche en pastel. Een Griekse zuil naast een kooi met een papegaai. Op dat moment dacht ik dat ik wist wie Simon was. Maar dat was mijn eigen hokjes-denken. Ik had hem totaal verkeerd ingeschat. Ik sta versteld als hij de deur naar zijn studeerkamer opent. Overal boeddha’s, chakrakaarten en krantenartikelen. Simon is in contact met de geestelijke wereld. Hij is paragnost, al wil hij zelf niet dat ik het zo noem, en geeft lezingen door heel het land. Hij begeleidt terminale patiënten op zijn behandeltafel. Hij vertelt mij dat hij net heeft leren lezen en schrijven, op 70-jarige leeftijd! Maar hij vindt het totaal geen meerwaarde hebben:
Wat zien we terug van jouw werk? ‘Hopelijk zo min mogelijk! De bezoekers moeten echt ervaren dat alleen zij, met hun eigen speler, toevallig onderweg zijn in de wijk. Een soepel geheel met allemaal toevalligheden. Terwijl ik op de achtergrond strak de tijd in de gaten houd en dingen klaarzet of opruim.’ Hoe is het om samen te werken met Adelheid Roosen? ‘Adelheid is te gek en zeer inspirerend! Haar onbevooroordeelde manier van kijken naar de ander vind ik ontzettend knap. Daar heb ik heel veel van geleerd.’
38 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
het beperkt hem omdat zijn gedachtes sneller gaan dan zijn handschrift.’ Wat is voor jou de grootste uitdaging in deze safari? ‘De balans te vinden tussen sociaal en artistiek. Soms wil je iets in een voorstelling omdat het artistiek goud is. Maar al het materiaal gaat over échte mensen, over hun leven, verlangens, problemen. Niet iedereen wil alles delen voor een publiek. Door dit project is mijn “mens-zijn” en mijn kunstenaarschap veel dichter bij elkaar gekomen.’ Amsterdamse Toneelschool& Kleinkunstacademie (ATKA) Anne Hofman (24):
‘DIT MAAK JE IN EEN “NORMAAL” THEATER NIET MEE!’ Functie: speler en medemaker Jij woonde twee weken bij je adoptievader Simon, de helderziende. Hoe was dat? ‘Geweldig! Terwijl ik nog met mijn vooroordelen onder de arm binnenstapte, opende hij zijn wereld voor me. Hij vraagt van je – in de eerste seconde dat je oogcontact hebt – om alles wat je hoog probeert te houden, los te laten. Of, zoals hij zelf zegt: geen gezeik! Het leuke is dat je vervolgens twee weken lang alles mag doen wat je wilt: schreeuwen, zingen, gek doen, zwijgen, huilen, pesten, lachen, alles!’ Wat krijgen we van jou te zien? ‘Simon en ik spelen in zijn werkkamer/muziekstudio/massageplek een voorstelling over onze ontmoeting. Twee mensen die een poging doen iets van deze wereld te maken, en van elkaar en van zichzelf. Als je Simons huis binnenkomt, word je begroet door een luid
THEATER
lachend hondje, papegaai Luuk en een overdosis verfrissende warmte. Daarna neem ik het publiek mee door de rest van de route in Banne en Floradorp.’ Hoe vind jij de adoptiemethodiek? ‘Voor mij is het belangrijk dat we naar nieuwe vormen van theater zoeken. Door een wijk en de huizen van bewoners als het theater te zien, transformeert de voorstelling tot iets wat je in een “normaal” theater niet kunt meemaken.’ Waarom moeten we écht komen? ‘Geloof me: je hebt nog nooit op deze manier door een wijk gelopen. Alles is theater. Dit is dé kans om voorbij je eigen hokjes in andermans huis – en hoofd – te kijken. De verhalen die aan bod komen zijn stuk voor stuk schitterend en hebben zeker impact!’ Mime Opleiding Rick van der Steen (22):
‘DRIE MENSEN VAN DRIE GENERATIES WORDEN VRIENDEN’ Functie: speler en scriptschrijver/maker Jij woonde twee weken bij je adoptieouders, buurvrouwen Stien en Saskia. Hoe was dat? ‘Geweldig. We hadden respect voor elkaar en alles was eerlijk en open. Daardoor hebben we over heel veel dingen gepraat. Het bijzondere vind ik hoe drie mensen van drie generaties twee weken samen komen, en hoe er dan een hechte band, vriendschap, ontstaat.’
‘Dit is dé kans om in andermans huis – en hoofd – te kijken’ ziek, acts en ontmoetingen. De route duurt ongeveer vier uur en er spelen acht mensen. In het appartement van wijkbewoner Nicole gaan twee jonge vrouwen, Nicole en speler Charlene, een kwetsbaar gesprek aan over hun verschillen en gelijkenissen. Veel misverstanden, lachbuien en Wat vind jij de meerwaarde van kopjes thee. In het andere adoptiehuis ontmoet de adoptiemethodiek? je speler Martijn die een dialoog heeft met be‘Dat je als acteur twee weken lang met iemand woner M. – via de beamer met een geprojecteerd bent, dag en nacht. Je wordt uit je comfortzone beeld – over hun mislukte communicatie.’ gehaald waardoor je niet alleen je adoptieouder, maar ook jezelf enorm leert kennen. Ik kijk nu Klinkt spannend, wie is M.? met een opener blik, stap eerder op mensen af, ‘M. is 19 jaar, geboren in een vliegtuig, tien taoordeel niet meteen: er zit altijd een verhaal ach- toeages op elke arm, wil bij het korpsmariniers en als hij 25 is een vrouw, huis, vijf kinderen ter iemands ogen.’ – “want zes is hoofdpijn” – en een mooie auto Waarom moeten we écht komen? voor de deur. Door omstandigheden die duide‘Je ziet inspirerend, verrassend ervaringstheater. lijk worden in de voorstelling, onthul ik niet zijn Je komt erachter dat in ieder huis iets herken- naam. Ik heb twee uur zitten kletsen in een cofbaars speelt en dat je niet alleen staat. Je voelt feeshop die hij had uitgekozen, hij met z’n hasj, dat wij allen Nederlanders en mensen van de we- ik met mijn brave muntthee. Veel gelachen, nog reld zijn, mens-zijn. Iets wat we in deze tijd nog meer gepraat. Heel bijzonder.’ wel eens vergeten.’ Nog meer bijzondere bewoners op jouw route? Regie Opleiding ‘Ik koester Mario, een volkszanger die gek is Rosemintje Verpaalen Weijts op André Hazes. In zijn rijtjeshuis heeft hij een (23): complete muziekinstallatie waar hij binnenshuis concerten mee houdt. De stem van Mario klinkt dan even door heel Floradorp. Tijdens de repeti‘IK KRIJG STEEDS ties krijg ik elke keer weer een privéoptreden.’ Je ziet drie mensen van drie generaties die niet wegrennen voor de zoektocht naar zichzelf. Je komt persoonlijke verhalen te weten, maar ook anekdotes over Floradorp. Je zult je geen moment vervelen!’
EEN PRIVÉOPTREDEN VAN MARIO’
Wat vind jij als regisseur de grootste uitdaging? Taak: regie van een van de vijf routes ‘Het juiste evenwicht te vinden tussen schijn en Wat zien we in jouw adoptiehuis? werkelijkheid. De WijkSafari is een soort gethe‘Je belandt in een van de roze huizen in Flora- Wat zien we van jouw werk? atraliseerde docu-fictie, waarin je zorgvuldig om dorp. Daar voel je de hechte band tussen twee ‘Op mijn route zie je twee voorstellingen in hui- moet gaan met heel kwetsbaar materiaal van menbuurvrouwen, de sfeer van humor en respect. zen van wijkbewoners. Onderweg beleef je mu- sen die hun eigen verhalen gedeeld hebben.’ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 39
THEATER
OPLEIDING PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN / OPLEIDING DESIGN & TECHNOLOGIE
THE MAKING OF… Geen podiumkunst zonder professionele producent of video- en geluidsontwerper
{ tekst: Petra Boers — fotografie: Thomas Lenden }
Opleiding Productie Podiumkunsten Productieleider Gerard Paulissen (25):
Productieleider Joppe Kos (24):
Productieleider Reana Oppier (23):
‘VERLIEFDHEIDSWAANZIN’
‘900 STUITERBALLEN’
‘DE DOLLE MENS’
Studeert af bij: Wij doen ons best om u te vermaken, afstudeerproject met Leander Breen (Theaterdocent), De dood van Ricky Martin, afstudeervoorstelling met de Amsterdamse Toneelschool &Kleinkunstacademie. The making of … ‘In Wij doen ons best om u te vermaken spelen tien jonge mannen de verliefdheidswaanzin van het eiland Illyrië. In de NDSM-loods in Amsterdam zag je een eigentijdse bewerking van Shakespeare’s Twelfth Night. Mannen die vrouwen spelen die weer mannen spelen.’
Studeert af bij: KODAM, afstudeervoorstelling met Mirja Bons en Joëlle Snijders (Scenografie) en Amber Stallenberg (Design & Technologie), Harry, afstudeervoorstelling Mime Opleiding. The making of … ‘KODAM is een multidisciplinaire en performatieve installatie, waarin decor, kostuums, video, licht, geluid en performers elkaars mede- en tegenspelers worden. Inhoudelijk is KODAM een pleidooi voor het toelaten van chaos in het dagelijks bestaan.’
Jouw taak? ‘Ik was verantwoordelijk voor een goed verloop van het proces, waarin dromen werkelijkheid werden. Het spelen op, en regelen van de locatie, denken in oplossingen en nieuwe manieren om snel aan geld te komen. Net dat beetje extra doen waardoor je opvalt. Dat is gelukt.’
Jouw taak? ‘Ik bewaakte zowel de voortgang van het artistieke als het productionele proces. Mijn focus lag op het bij elkaar brengen van de verschillende artistieke belangen. De artistieke ideeën heb ik vertaald naar een werkbare vorm en met ieder discipline meegedacht of dit realiseerbaar was.’
Topsamenwerking? ‘Een superfijn team. Leander en ik hebben een toptijd gehad, met veel ondersteuning van een scenograaf en technici die niet afstudeerden. Na ons afstuderen willen we zelfs met dit team verder in het werkveld!’
Topsamenwerking? ‘In ons project studeerden vier studenten van verschillende opleidingen af. Ik vond het bijzonder motiverend hoe wij onszelf hebben opengesteld en uitgedaagd om ons op nieuwe paden te begeven!’
Je grootste kick? ‘Naast een klein budget eigen inkomsten werven en keihard werken om zo’n grote productie te realiseren op een industriële locatie!’
Je grootste kick? ‘De dag dat de première aanbreekt natuurlijk! Wat anders? En die 900 stuiterballen die elke avond uit het plafond op het publiek terecht kwamen.’
40 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
Studeert af bij: Niemand is ooit verloren, afstudeervoorstelling met Gerbrand Bos (Theaterdocent), Karmijn de Lange (Scenografie). The making of … ‘Een doorlopende theatrale installatie van de dolende mens die zich vastklampt, loswrikt en herpakt. De installatie is geïnspireerd op De dolle mens van Nietzsche. De voorstelling gaat voor mij over het dolen in de grote wereld. Wat is de zin van het leven en waar vind je die?’ Jouw taak? ‘Veel! Ik was zakelijk en productioneel verantwoordelijk: voor budgetbeheer, begroting, maar ook voor een goede samenwerking binnen team en school en het op de hoogte houden van alle belanghebbenden.’ Topsamenwerking? ‘Ja, heel inspirerend om met studenten samen te werken die ook afstuderen. Je krijgt nieuwe inzichten, inspiratie en het helpt je jezelf te ontwikkelen.’ Je grootste kick? ‘De montage. Als in de zaal na wekenlang werken alles bij elkaar komt en de voorstelling écht vorm krijgt: geweldig.’
THEATER
Opleiding Design & Technologie Geluidsspecialist Kees Theunissen (22):
‘PINKPOP MET
DEMENTERENDE’
Video- en geluidsontwerper Bram Anneveldt (27):
Voorstellingsleider/ productieleider Niek Stroomer (21):
‘JONGEREN OVER LIEFDE’
‘TRAAG DRAAIEND HUIS’
Studeert af bij: Pinkpop door Toneelgroep Maastricht.
Studeert af bij: Ibsen Huis door Toneelgroep Amsterdam.
Studeert af bij: Sons & Daughters Jr. door Toneelgroep Amsterdam.
The making of … ‘De voorstelling Pinkpop combineert de geschiedenis van Limburg vanaf de jaren 70 met het ontstaan van Pinkpop. Je ziet een liefdesverhaal tussen Wiel en Lies, waarin Wiel dementeert.’
The making of … ‘Ibsen Huis is een toneelstuk gebaseerd op verschillende stukken van Henrik Ibsen. Een groot familiedrama dat zich afspeelt in een draaiend huis, geregisseerd door de Australische schrijver en regisseur Simon Stone.’
Jouw taak? ‘Ik ben zendertechnicus en de assistent van Ray Elderman. Hij doet de technische productie en het geluidsontwerp.’
Jouw taak? ‘Ik hield tijdens de repetities het script bij, cue’de technici, maakte het voorstellingsboek en behield het overzicht. Tijdens de voorstelling ben ik een soort voorstellingsleider.’
The making of … ‘Sons & Daughters Jr is een onderzoekslaboratorium naar de liefde, gespeeld door 25 jongeren tussen de 14 en 19 jaar. Alles is gebaseerd op hun eigen verhaal. Publieksinteractie wordt afgewisseld met theatrale scènes, muziek en dans. De voorstelling brengt een gesprek met het publiek op gang over verliefd zijn, liefdesverdriet, seks, exen, trouwen, enzovoort.’
Je grootste technische uitdaging? ‘Een zender kreeg een hevige regenbui over zich heen. Daarna moest ik hem laten functioneren zonder een zenderwissel. Dit is gelukt!’ Je grootste kick? ‘Het werken met de acteurs en een band met ze opbouwen. Technisch alles mogelijk maken én voor hen comfortabel.’
‘De reacties geven me energie en een trots gevoel!’
Je grootste technische uitdaging? ‘Technisch gezien bleek het niet mogelijk de schijf van het huis te laten draaien op het gewenste tempo van de regisseur: hij kon niet traag genoeg. De eerste repetitiedag baalde Stone daar uiteraard enorm van. Maar na een nachtje slaap had hij zich eroverheen gezet, gelukkig!’ Je grootste kick? ‘Overzicht en duidelijkheid scheppen en stress wegnemen bij de andere technici. Mijn grootste kick op school was trouwens een bestaande schoolproductie van vijfentwintig man verplaatsen naar de Praagse Quadriennale. Ik was eerste man én productieleider en ik ben er trots op dat het gelukt is!’
Jouw taak? ‘Ik was de video- en geluidsontwerper. Ik had veel overleg met de twee regisseurs om constant ideeën uit te wisselen en uit te proberen.’ Je grootste technische uitdaging? ‘We werkten met de losse onderzoeken van de jongeren en daar werd bijna elke dag mee geschoven tijdens de montageperiode. Omdat ik de video en het geluid deed, moest ik snel en flexibel werken. Dit kostte veel tijd en moeite, maar ik ben erg blij met het resultaat.’ Je grootste kick? ‘Dat de ideeën die je bedenkt, werken zoals je had bedacht, en dat je daarmee het publiek soms verrast. Die reacties zijn leuk om te zien en geven me energie en een trots gevoel!’
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 41
THEATRE & DANCE
DAS CHOREOGRAPHY, DAS THEATRE
DAS Graduate School Festival
between
The time
DOG and WOLF
From May 31 to 4 June, DAS Theatre and DAS Choreography artists share their work, as the conclusion of an intensive two years masters research period. This is ‘the time between dog and wolf’, as they say in French, when a dog could be a wolf and a wolf could be a dog. A space where many things are still possible, and we become aware of seeing itself.
{ text: Steve Green }
42 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANS
DAS Theatre
My Home at the Intersection Abhishek Thapar (31) Nationality: Indian ‘Amsterdam is the 13th city I have lived in since leaving 26 years ago, but it’s only now that I’m asking myself how I can live in a place without dwelling in it, so that the act of leaving doesn’t wreck me. So I went back to that childhood home, to a past that me and my family thought we’d forgotten. My Home at the Intersection is about unacknowledged loss, fate and faith, a lemon pickle and my family. It’s an invitation to the audience to enter an intimate experiential space, where I take the them on a journey from the bittersweet sensations of lemons back to my childhood home. DAS Theatre
This project deals with some specific ruptures in my childhood, so working with my family was daunting, but also exciting. It’s the first autobiographical work I’ve ever made, and it was a big challenge for me to share the process and personal narrative with the audience.’
Elegy
Olga Tsvetkova (32) Nationality: Russian < ‘Elegy is about ghosts. I asked three practitioners from various disciplines to join me to produce our own truth about what ghost actually are. After two months of joint effort to form one collective mind that able to operate without compromise, we did realise that ghosts are not really about fear of death at all; they’re about the fear of being forgotten or becoming like a ghost or, worse, getting caught in repetition without memory. I started by exploring the notion of returning – in a literal and metaphorical sense – and then decided to take the ghost as a phenomenon that exists in constant state of returning. They lack memory, but somehow long to come back to being, back into their own story. And when it comes to the audience in particular, I think ghosts are a bit like protons in quantum mechanics, they need an observer otherwise they move differently.’
TIME BETWEEN DOG AND WOLF DAS Master Presentations 31 May - 4 June DAS Graduate School, Overhoeksplein 2, Amsterdam
DAS Theatre
it won’t move without us Annefleur Schep (34) Nationality: Dutch ‘This work stems from paper. The living tree undergoes a radical transformation into dead, rectangular objects: bleached sheets. We’re surrounded by them, but I somehow wanted to get closer to them. The choreographer/performer Burkhard Körner, a 2015 SNDO graduate, shared my interest, so we decided to collaborate on this.
> see page 6
The piece we made is all about the materiality of paper; paper is such a rich material to work with and this is what I wanted to share. The sound of paper tearing open. What torn paper looks like – seeing the fibre sticking out. Time and time again I see resemblances to human skin, that sensitive, living membrane. It defines our appearance, and literally holds us together. I wanted skin and paper to meet. This is a subject very close to my heart and I hope that I have succeeded in opening it up to the audience.’
FIRST-YEAR PRESENTATIONS The first-year DAS Theatre students will share the outcome of their experimentations in short works in a varied programme. 16 & 17 June, DAS Graduate School, Overhoeksplein 2, Amsterdam > see page 10
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 43
DANS
DAS MASTER DAS Choreography
Caribbean Thinkers for a New Europe Cecilia Lisa Eliceche (30) Nationality: Argentinean ‘As the interim outcome of a long-term process, I held a two-week series of free events including a workshop, a lecture, a boat ride and a picnic, all under the umbrella title Caribbean Thinkers for a New Europe. The initial plan for my masters was to use traditions such as ballet, voudoo, cumbia, reggaeton, capoeira and tango to continue my tracing of the mainly colonial processes that formed the basis of capitalism. Things took another course when I started considering my new base of Amsterdam as a former colonial centre, and the traces of colonialism in the city today – in fact I was surprised at how challenging it was to explore colonialism, racism, sexism and classism in this context, in this city. I chose the Caribbean as a space to engage with and learn about Europe from another perspective, and to articulate a history of colonialism and the writing and making of an alternative world. We were joined at our encounters by brilliant Caribbean thinkers, poets, dancers, cooks, radicals, visual artists and academics such as our very special guest the renowned Jamaican scholar Nadia Ellis.’
DAS Theatre
Cursed on a Thursday Noah Voelker (26) Nationality: American ‘My piece Cursed on a Thursday is about uncertainty, the forms of uncertainty that live in all of us: the uncertainty that rises up and whispers in our ears and traps us. I see uncertainty as becoming more and more tangible in these times, and my aim is to help myself and other people conquer that uncertainty. The steps of the programme arose out of my own journey through uncertainty, a journey that began two years ago when a shaman cursed me. Ever since then I’ve been working on a programme that’s useful for me and for those who attend it. It’s been particularly rewarding process to translate my personal experiences into something that can achieve that aim, and now I feel that Cursed on a Thursday can really be effective.’ 44 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DAS Graduate School was established in 2016 by the Academy of Theatre and Dance in order to bring its master’s, doctorate and research programmes together under one roof. DAS Theatre, DAS Choreography and DAS Research have joined forces to invest in the further development of education and research. The school is based in a recently renovated building with a broad range of facilities, and the heart of the building functions as an open and welcoming locale for gatherings and meetings between the arts, science, education and society.
DANS
DAS Theatre
Youssef Enkidu Khaled (32) Nationality: Iraqi ‘As a theatre maker, performer and director, I’ve always been interested in how human beings are shaped by context, and how that context relates to their past, present and possible futures. After studying theatre at the Institute of Fine Arts in Bagdad I explored this subject extensively in my theatre work in Antwerp and Brussels.
DAS Theatre
How Many Thieves Do You Need to Open a Cave?
In my artistic research I investigate how society, education, religion, politics, culture and transformation are influencing human nature and behaviour, while in the work itself I move back and forth between theatre and performance, in my search for new definitions.’
DAS Choreography
Paratactical Noha Ramadan (36) Nationality: Australian ‘The body is always in the world, articulating information through games, riddles and technology in an intimate space with the audience. Choreography is an interplay of potential meanings and sensations, not a fixed object, and I see work as something to destroy.
Gabino Rodríguez (33) Nationality: Mexican
I’m always searching for the movement between different kinds of presence and material. The notion of the periphery is becoming more important to me as I question the relationships between feelings, perception and constructions, away from a central focus position. In Paratactical I’m dealing with transformation, fantasy and augmented space. A continuously moving live video projection complicates the attention of the audience, and makes apparent the relationship between the actual and the virtual. The world is always turning.’
‘What aspirations does fiction have today? What possibilities does fiction offer? These are the questions I engage with in How Many Thieves Do You Need to Open a Cave? And the elements I use in my attempt to answer them are a book, an installation, a video, the presence of two actors, a trip to Greece, a couple, a dream, Odysseus, Ajax, an oracle and honour.
The theatre is a counterpoint to the world. The theatre is the place where words have value, where fiction is fiction, where reality is reality, where what is said matters. The theatre is a refuge for partisans; for a gang of thieves hiding in a cave.’
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 45
DANS
s e r u ct i P O D N S
SNDO - SCHOOL FOR NEW DANCE DEVELOPMENT
s e t a u d ra G in
1 46 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANS
2
1) Juan Pablo Cámara uniTdispersed 2) Sigrid Stigsdatter Mathiassen The coordinates 3) Andrea Zavala Folache some { fotografie: Nellie de Boer }
3
T
he 4th year students of the SNDO School for New Dance Development graduate by creating two works next to writing a thesis and completing their internship.
The first works are usually presented in Spring, the second ones in June. These programmes take place in venues outside the academy offering the students professional working conditions and the artistic context. The Spring works travel to Berlin, to be presented at Uferstudios within the context of an exchange between Berlin based BA programme of HZT and SNDO.
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 47
DANS
SCHOOL FOR NEW DANCE DEVELOPMENT - SNDO
5
4
4) C hengbei Duan The stone is melting 5) Estefano Romani EXPEDITION 6) Mao Nakagawa h e s o 7) Tea Teearu Monumental - The Fallen { fotografie: Nellie de Boer }
48 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANS
s e r u ct i P O D N S
6
es t ua d ra G in
7
SNDO FINAL GRADUATION WORKS 2017
Featuring work by: Sigrid Stigsdatter Mathiassen, Mao Nakagawa, Chengbei Duan, Estefano Romani, Tea Teearu, Juan Pablo Cámara and Andrea Zavala Folache 15-17 June, Frascati 4, Nes 63, Amsterdam > see page 8
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 49
DANS
NATIONALE BALLETACADEMIE
Jubileumeditie Dansers van Morgen in teken van Hollandse meesters
50 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANS
‘Ik hou van de
NEDERLANDSE ‘S T E V I G H E I D’’
De Nationale Balletacademie viert haar 30-jarig bestaan met een eindejaarsproductie waarin de focus op de Nederlandse dans ligt. Met bestaande werken van Hollandse meesters als Hans van Manen, Rudi van Dantzig en Toer van Schayk, maar ook met nieuwe creaties, zoals Iva Lešićs werelddanschoreografie Van eigen bodem. { tekst: Astrid van Leeuwen — fotografie: Olivier Wecxsteen }
I
va Lešić herinnert zich haar eerste tijd in Nederland nog goed, nadat ze als 11-jarige, samen met haar moeder en broer, met een Unicef-konvooi uit haar geboortestad Sarajevo was gevlucht. ‘Ik ging voor het eerst op de fiets naar school en regende voortdurend nat. Een drama! Ik was dat zó niet gewend.’ Ze moet er nu om grinniken: ‘Net als elke Nederlandse vrouw fiets ik nu – weer of geen weer – met een kind vooren een kind achterop en nog een stel boodschappentassen aan het stuur.’ Vuurtoren in branding De Nederlandse stoerheid bevalt haar. ‘Ik houd van dat doorzettingsvermogen, van de kracht van de Nederlanders, hun nuchterheid.’ Lachend: ‘Ik vind het allemaal zo lekker stevig.’ Die ‘stevigheid’ heeft ze dan ook gekozen als een van de uitgangspunten van haar bijdrage aan de (bijna) all Dutch-jubileumeditie van Dansers van Morgen. Ook de Hollandse schilderkunst is een belangrijke inspiratiebron, en dan vooral de landschappen en luchten zoals de schilders van de Haagse school ze vastlegden. ‘Vlakke polders met daarboven donkere novemberluchten, die bij mij beelden oproepen van Nederlanders, zwoegend door weer en wind.’ Een schilderij dat haar in het bijzonder inspireerde, is Mesdags Vuurtoren in de branding. ‘Je ziet daarop die prachtige donkere lucht, maar ook een heftig golvende zee. Ik vind dat zó geweldig: een schilderij is een momentopname, maar toch voel je, wanneer je ernaar kijkt, continu die beweging. Die gedachte neem ik mee in mijn choreografie.’ De horlepiep Lešić (35), zelf opgeleid aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, danste twaalf jaar bij
het Internationaal Danstheater. Sinds 2010 is ze als docent werelddans verbonden aan de Nationale Balletacademie. ‘De lessen werelddans zoals ik die geef, zijn veel vrijer dan de toch grotendeels aan het klassieke ballet ontleende caractèredans. Maar ze zijn weer gestructureerder dan folkloredans. Mijn doel is de leerlingen op het gebied van coördinatie en muzikaliteit uit te dagen en hun daarbij te leren de complete ruimte van de lesstudio of het toneel te gebruiken.’ De choreografieën die Lešić jaarlijks speciaal voor Dansers van Morgen maakt, vormen iedere keer opnieuw een hoogtepunt in de eindejaarsproductie. Tot nu toe liet ze dansers en publiek
‘Je hebt voortdurend het gevoel dat de dansers tegen wind en regen in dansen’ kennismaken met onder meer Indiase, Arabische, Turkse, Spaanse, Armeense en Georgische dans en dans uit de Balkanregio. Een Nederlandse folkloristische choreografie is een primeur voor haar. Althans als choreograaf. ‘Bij het Internationaal Danstheater danste ik wel typisch Hollandse dansen, waaronder de horlepiep en de IJsselmeer. Ik gebruik daar in Van eigen bodem ook zeker elementen uit, zoals ritmes, formaties en partnerwerk.’ Uit hun dak Voor haar choreografie werkte Lešić met twee groepen studenten: 59 leerlingen uit de eerste vier klassen van de Nationale Balletacademie,
die ongeveer tussen de 10 en 14 zijn, en acht bachelor-studenten. ‘Het mooie van de oudere studenten is dat ze zelf al heel veel materiaal aandragen, waarvan ook het nodige in het stuk terechtgekomen is. Bij de kleintjes gaat dat natuurlijk nog niet, maar zij weten je op hun beurt zó te raken met hun onuitputtelijke energie. Laat het woord ‘voorstelling’ vallen, en ze gaan helemaal uit hun dak.’ Flairck Het eerste deel van Van eigen bodem, gemaakt voor de bachelors, is, zegt Lešić, ‘in feite heel abstract en minimalistisch. De lucht is grijs en donker, je hebt voortdurend het gevoel dat de dansers tegen de wind en de regen in dansen. Een gevoel dat versterkt wordt door de geluidsmix die oudleerling Guyllaume Wibowo – die ik zes jaar in de klas heb gehad – gemaakt heeft. Een mix op basis van geluiden van wind, kerkklokken en ritmes.’ ‘In het tweede deel, voor de studenten van NBA 1 tot en met 4, breekt langzaam maar zeker het licht en vervolgens de zon door. Dit deel, gezet op New Dutch Dance Music van de Nederlandse band Flairck, is dan ook veel uitbundiger, met stevige, meer traditionele ritmische folkloredansen. En uiteindelijk gaat iedereen helemaal los, net zoals wij Nederlanders doen wanneer we met mooi weer massaal de terrassen en parken opzoeken.’
DANSERS VAN MORGEN 4 & 6 juli, 20.00 uur, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam > zie pagina 11
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 51
DANS
MODERNE THEATERDANS
Artistiek leider Angela Linssen over eindvoorstelling Bold in motion
Van SPROOKJESACHTIG tot
HARDCORE
‘Een energiebom’, noemt artistiek leider Angela Linssen de jaarlijkse eindvoorstelling van de Opleiding Moderne Theaterdans. De eerste-, tweede- en derdejaars zijn te zien in een avondvullende voorstelling van vier bijzondere choreografen. Van sprookjesachtig tot hardcore fysiek. { tekst: Hester van Hasselt — fotografie: Nellie de Boer}
M
et een lijst wensen van de studenten op zak nodigde artistiek leider Angela Linssen dit jaar vier choreografen uit: de Servische Dunja Jocic, de Israëlier Eldad Ben-Sasson, de Slowaak Milan Tomášik en de Sloveen Matej Kejžar. Angela Linssen: ‘We zoeken specifiek naar choreografen die het onderzoek omhelzen. Die de professionaliteit van het werkveld binnenbrengen, maar ook zin hebben om te werken met jonge mensen die mee-creëren. Ik vind het van het grootste belang om onze studenten op te leiden tot co-creërende dansers. Of ze die vaardigheden nou later gebruiken of niet.’
BOLD IN MOTION Eindvoorstelling Moderne Theaterdans (MTD) choreografie: Dunja Jocic, Eldad Ben-Sasson, Milan Tomášik, Matej Kejžar 14 t/m 17 juni, Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 27 en 28 juni, Korzo, Prinsestraat 42, Den Haag > zie pagina 8
Sprookje en nachtmerrie Het eerste jaar gaat aan het werk met Dunja Jocic. Zij danste jarenlang voor Club Guy and Roni en ontwikkelde sinds 2007 een heel eigen stem. Jocic’ werk is fantasievol en uiterst precies. Zij maakt films en dansperformances. Haar dansfilm Bird werd genomineerd voor het Gouden Kalf. Bird is een thriller over een jongetje, zijn musicerende moeder en een vogel in een kooi. Een sprookje en nachtmerrie ineen. Hardcore fysiek Het tweede jaar krijgt als choreograaf Eldad Ben-Sasson. Met hem kunnen de studenten rekenen op hardcore fysiek werk. Iets waar ze naar snakken na de uiterst trage en ontroerende februari-voorstelling met Thiago Granato. Ben-Sasson was danser van de Batsheva Dance Company in Tel Aviv, een deel van de studenten maakte op een stage in Portugal al kennis met hem. Linssen: ‘Ik wil dat onze studenten tijdens hun schooltijd fysiek uit elkaar worden getrokken. Dat ze een zo groot mogelijk lichaamsbewustzijn ontwikkelen, zodat ze het lichaam optimaal kunnen laten spreken.’ Happy feet Voor het derde jaar zijn er twee choreografen aangetrokken.
52 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
Ieder van hen werkt met de halve klas. Milan Tomášik is medeoprichter van Les Slovaks Dance Collective, een groep Slowaakse dansers die elkaar in Brussel, tijdens hun studie bij PARTS ontmoetten. Hun voorstellingen zijn doorspekt met humor. Milan geeft in heel Europa maar ook in Congo, Mexico en China workshops Playful Presence en Happy Feet. Matej Kejžar volgde de School voor Nieuwe Dans Ontwikkeling en ontwikkelde zijn eigen danspraktijk: Time&Space ReMix. Hij werkte lange tijd met Anne Teresa de Keersmaeker.
‘Ik verheug me op een avond vol verrassende nieuwe ontwikkelingen’ In zijn voorstelling True Romance verschijnen de dansers in uitbundig gekleurde leggings en een ingepakt gezicht. Voor de performance met de derdejaars laat hij zich inspireren door het boek City of the Sun, een utopisch werk van Campanella uit 1602, en muziek van Mussorgski, Bach en Debussy. Energiebom Linssen: ‘In de ochtenduren geven de choreografen les in hun eigen techniek of practice. Het is goed voor de studenten om eens andere docenten te hebben, om te beginnen met een schone lei. Bold in motion werkt altijd weer als een krachtige impuls, een energiebom aan het einde van het schooljaar. Ik verheug me op een avond vol verrassende nieuwe ontwikkelingen en een enorme veelzijdigheid.’
DANS
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 53
DANS
MODERNE THEATERDANS
54 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANS
Londens dansduo Igor en Moreno choreografeert afstudeervoorstelling MTD
‘Enkel-lichaam-zijn’ op ARIA van
VIVALDI
‘Adembenemend, brutaal, geestig en sexy.’ De positieve reacties zijn niet van de lucht. Het Londense dansduo Igor en Moreno maakt voorstellingen die ogenschijnlijk simpel en hartverwarmend zijn. Wat maken ze in Amsterdam? { tekst: Hester van Hasselt — fotografie: Nellie de Boer}
E
en hoogtepunt in jullie werk? ‘Twee weken geleden waren we in Tokio met onze voorstelling Idiot-Syncrasy. Een Japanse jongen mocht van zijn moeder absoluut niet naar Europa om daar te studeren. Na het zien van ons werk liet ze hem gaan.’ Wat gaan jullie maken met de afstuderende dansers in Amsterdam? ‘We hebben doorgaans alleen een beginpunt. Een inhoudelijke fascinatie en een eerste oefening. Wat daaruit precies voortkomt? Geen idee. Een van de studenten Moderne Theaterdans is geschoold in klassieke zang. Dat is interessant omdat we voor deze voorstelling vertrekken vanuit een aria.’ Jullie werken vaker met de stem. Ik zag online een glimp van een paar zingende billen. Een combinatie van stevig spierwerk en hemels gezang. ‘Ja, de stem bepaalt een groot deel uit van het onderzoek. Het is een deel van het lichaam, dat dansers doorgaans nauwelijks exploreren. In onze laatste voorstelling A Room For All Our Tomorrows schreeuwen we veel, wel een half uur lang. Het schreeuwen wordt zingen en mondt dan uit in stilte. Zo breng je met de stem ook een spanningsboog aan.’ Op jullie website krijg je nauwelijks werk te zien. Waarom is dat? ‘We houden sowieso wel van verstoppen, uitdagen en onthullen. Het noodzakelijke tonen en
Student Rebecca Collins:
‘De stem is een deel van het lichaam dat dansers nauwelijks exploreren’ vervolgens alle ruimte geven aan het publiek. In ons werk gaat het echt om de live-ervaring. Die krijg je in een vijfminutenfilmpje niet mee.’ Terug naar de afstudeervoorstelling van de Moderne Theaterdans. Wat is jullie beginpunt? ‘Ons idee is om iemand passief op de grond te laten liggen. Aan de rest van de groep vragen we om met dit lichaam in de weer te gaan. We behandelen het lichaam als iets puur fysieks, een stuk materie. In de aria uit La Fida Ninfa van Vivaldi, zingt de sopraan over hoe de ziel in het lichaam, in de materie, vastgeketend is. Het bewegingsmateriaal van deze voorstelling komt voort uit wat de studenten doen met het lichaam. We willen ook weten wat de oefening bij de dansers oproept. Hoe het enkel-lichaam-zijn hen van binnen beweegt. Dat gesprek met de dansers is essentieel voor ons.’
‘O
‘Ze zoeken heel secuur de essentie van een idee’
nze klas bestaat uit totaal verschillende mensen, een van ons is aan het acteren, een ander volgt lessen bij de Mime Opleiding. Toch willen we samen graag de opleiding afronden. Begin april ontmoette ik Igor en Moreno bij Dansateliers in Rotterdam. Daar deden ze onderzoek voor hun nieuwe voorstelling Smoke. Het materiaal dat ze toonden was nog erg ruw. Maar je zag hoe secuur ze op de zoek gaan naar de essentie van een idee, om die vervolgens heel licht te presenteren: met precisie en humor en een enorme generositeit.’
GRADUATION PERFORMANCE Moderne Theaterdans choreografie: Igor en Moreno 21 t/m 23 juni, Academie voor Theater en Dans, Amsterdam > zie pagina 9
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 55
DANS
URBAN CONTEMPORARY (JMD)
ELEKTRONEN IN B OT SI NG Eindvoorstelling met nieuw werk van vier choreografen en een regisseur
‘Een prachtige staalkaart!’, zo typeert Gerleen Balstra, artistiek leider van Urban Contemporary (JMD), vol enthousiasme de choreografen die dit jaar aan de eindvoorstelling werken. Iván Pérez en Kader Attou bijvoorbeeld. { tekst: Petra Boers — fotografie: Eddi de Bie }
T
raditiegetrouw dansen studenten uit de eerste drie jaren van de opleiding Urban Contemporary (JMD) samen in één avondvullende eindvoorstelling. Artistiek leider Gerleen Balstra: ‘Ook in ons onderwijs werken de eerste-, tweede- en derdejaars kriskras door elkaar. Dat vinden wij als team heel belangrijk. Het jaar waarop je een school binnenkomt is geen niveaumeting, elke student komt binnen met zijn eigen talent. In een groep van 55 leer je meer dan in drie afgebakende klassen. Een student formuleerde het heel mooi: “Je bent een elektron dat veel vaker in een botsing komt. Dat geeft meer leerkansen, motivatie en inspiratie!” Geen attitude Choreografen Kader Attou, Iván Pérez, Heidi Vierthaler en Sedrig Verwoert en regisseur Michiel de Regt hebben dit jaar ‘ja’ gezegd op de uitnodiging te werken met de studenten. Hoe vinden ze de kwaliteit van de studenten? ‘Ik wil niet opscheppen, maar we krijgen veel complimenten van hen’, vertelt Balstra. ‘Ze vinden onze studenten integer, gepassioneerd en enthousiast. Wat ik ook veel hoor: ze hebben geen attitude, of zoals Chris Tandy, assistent van Iván Pérez zei: “Ze staan open voor alles wat ik ze geef.” Voor ons als team is dat mooi om te horen. Het met elkaar werken en openstaan voor nieuwe danstalen zit dus echt in de cultuur van de opleiding.’ Urban taal & theatrale kracht In de End of Year Performance 2017 wil de opleiding zich in zijn breedte en diepte laten zien. Balstra: ‘Uit de voorstelling spreekt echt het karakter van de opleiding: transdisciplinair en heel erg van nu.’ Allereerst Kader Attou. Sinds 2014 heeft het kernteam geprobeerd contact te leggen met zijn company ACCRORAP, vertelt Balstra. Dit jaar is het eindelijk gelukt hem te binden. Van zijn choreogra56 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
fie In the Roots wordt zo’n 20 minuten ingestudeerd. ‘Een topstuk. Ik zag het in Parijs en was verheugd: urban taal en theatrale kracht komen hier samen. Kader Attou valt voor mij in de categorie Hofesh en Sidi Larbi: gevoelige, gedreven en geïnspireerde mensen.’ Virgile Dagneaux, danser van de company, komt het werk instuderen met de groep van negen jongens. Attou zelf komt om de regie te nemen op de goede uitvoering van zijn werk.
‘We krijgen veel complimenten over de studenten’ Leven en dood Van choreograaf Iván Pérez is een deel van Dash te zien. Pérez: ‘Dash is een onderzoek naar onderwerpen rond leven en dood. Het stuk is geïnspireerd op de documentaire Into the Abyss van Werner Herzog. We lenen bijvoorbeeld getuigenissen uit die film. Het stuk bevraagt de manier waarop we tijd waarnemen en de consequenties van onze daden. Kan de dood gerechtvaardigd worden?’ Balstra: ‘Ik ben totally in love met Pérez. Hij maakt contemporary dance, elegant, krachtig, less is more. Een mooie mix van ijle compositie en gevoel. Met heel weinig genereert hij maximale vertelkracht.’ Het werk wordt door Chris Tandy, danser en assistent van Pérez, met twaalf studenten onderzocht en vertaald. Ze geven aan het frame van het bestaande stuk een nieuwe invulling. Tandy werkt dagelijks met de studenten. Pérez zelf houdt op afstand invloed en werkt ook zelf met de studenten. Pérez: ‘Het stuk gebruikt herhaling als fundament van de compositie. Twee microfoons, een fotocamera, een
DANS
oplopende soundtrack en twaalf dansers maken ook deze Dash volgens mij tot een zeer overtuigende voorstelling.’ Japanse films Choreograaf Heidi Vierthaler werkt ieder jaar langere tijd met de derdejaars studenten aan compositie-opdrachten. Uiteindelijk evolueert het materiaal tot een choreografie. Vierthaler: ‘Mijn stuk is gemaakt in nauwe samenwerking met de dansers. Het zijn reizen door verschillende werelden. Die werelden zijn ontstaan door onderzoek en door de atmosfeer van de ruimte op het moment dat we ze creëerden. We proberen de ruimte in kaart te brengen en eindigen in situaties die scènes van een film suggereren. Ik breng ook wat films uit Japan mee die het stuk ondersteunen en die we er subtiel doorheen projecteren.’ Balstra is vol vertrouwen over het resultaat: ‘Elk jaar opnieuw zien we hier
pas anderhalf jaar van school, heeft hij een heel eigen signatuur. Een elegante, geplaceerde dansstaal, altijd beeldend en gevoelsgericht. Wij wilden hem graag een kans als choreograaf geven, want we zien hem als een talent op dat vlak.’ Tekstregisseur als choreograaf Bijzonder dit jaar is de keuze voor de succesvolle toneelregisseur Michiel de Regt. Balstra: ‘Spannend om dans in handen te leggen van een tekstregisseur. Het is de eerste keer dat we dat doen. Onze opleiding staat natuurlijk voor zang, spel en dans. Vaak zie je dat choreografen minder verstand hebben van zang en taal. De Regt heeft dat juist wel. Hij gaat vanuit zijn expertise als tekstregisseur op zoek naar een dans- zang en spreektaal.’ Voor De Regt zelf is het ook een uitdaging. ‘Mijn theatertaal is de afgelopen jaren steeds preciezer geworden in de vorm. Voor mij is dat een interessant ge-
‘Ik heb als maker graag meerdere disciplines tot mijn beschikking om een verhaal te vertellen’ kracht en intensiteit. We vinden het heel belangrijk dat derdejaars met iemand van Heidi’s internationale kaliber kunnen werken.’ Eigenzinnig jong talent De vierde choreograaf is Sedrig Verwoert. Ooit was hij de beste jonge danser van het jaar van Europa, nu is zijn eerste choreografie te zien. Verwoert is een oud-student van Urban Contemporary (JMD) en danste daarna anderhalf jaar bij de internationaal toonaangevende Kibbutz Contemporary Dance Company in Israël. Balstra: ‘Hij stuurde me af en toe filmpjes van zelfgemaakte duetten en improvisaties. Zo jong als hij is,
bied, vorm die inhoud verwekt.’ Wil hij dans en toneel versmelten? ‘Nee, het gaat mij er niet om disciplines te versmelten, of per se met elkaar in aanraking te laten komen. Ik geloof in de authentieke zeggingskracht van iedere discipline op zich en hecht veel waarde aan ieders ambachtelijkheid. Tegelijkertijd heb ik als maker graag meerdere disciplines tot mijn beschikking om een verhaal te vertellen. Soms is het effectief om de inhoud in woord uit te drukken, soms kan dat beter in een beweging of een bewegingssequentie, soms in klank. Het gaat mij erom vorm te creëren vanuit inhoud en met die vorm vervolgens nieuwe inhoud te genereren.’
URBAN CONTEMPORARY (JMD) END OF YEAR PERFORMANCE 2017 Eerste-, tweede- en derdejaars studenten van Urban Contemporary (JMD) dansen werk van choreografen Kader Attou, Iván Pérez, Heidi Vierthaler, Sedrig Verwoert en van regisseur Michiel de Regt. 14 t/m 17 juni 2017, Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Nes 45, Amsterdam > zie pagina 7
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 57
DANS
5 O’CLOCK CLASS
E CHIN SE
5 O’Clock Class bewijst zich in de Meervaart met 135 jonge dansers
HOE DANS JE
De vooropleiding hedendaagse dans 5 O’Clock Class pakt dit jaar dubbel uit. Voor het eerst dansen zo’n 135 jonge dansers een grootschalige eindvoorstelling in de Meervaart. Het thema: hout, vuur, aarde, metaal en water. Later volgen twee intieme, interactieve optredens in het Bijlmer Parktheater. { tekst: Astrid van Leeuwen — fotografie: Kris de Graaf }
‘H
et bruist er lekker. En daar waar het bruist, daar wil je zijn’, zegt Rahana Oemed, over de kans om dit jaar met de 5 O’Clock Class voor het eerst op te treden in De Meervaart in Amsterdam-Osdorp. ‘Het is een theater waar heel veel aan talentontwikkeling wordt gedaan. Studio West, dat educatieprojecten voor jongeren organiseert, zit er, muziekcentrum Aslan treedt er op, net als de Junior Company van Het Nationale Ballet. Het is geweldig om als 5 O’Clock Class in een dergelijk groot en goed geoutilleerd theater te kunnen dansen. En door onze vleugels naar een ander stadsdeel uit te strekken, bereiken we ook weer nieuw publiek.’
‘Vooral vrouwen hebben de kracht en wijsheid om op een goede manier met de natuur om te gaan’ Oemed leidt sinds 2015 samen met Percy Kruythoff de 5 O’Clock Class en de ambities van het tweetal om van hun opleiding ‘de beste vooropleiding voor hedendaagse dans in Nederland’ te maken zijn groot. Kruythoff: ‘We werken tegenwoordig onder meer samen met Nederlands Dans Theater Educatief en met een van de be58 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
fiLOSofiE? langrijkste urbandance-organisaties van ons land: Summerdance Forever. Door deze laatste samenwerking hebben wij nu ook de kans om – naast onze gebruikelijke voorstellingen in het Bijlmer Parktheater – in De Meervaart neer te strijken.’ Urban-kids Hun Meervaart-debuut, dat de titel ‘5’ draagt, moet een grootschalig spektakel worden. ‘Geen verzameling van losse choreografieën, zoals tot nu toe meestal het geval was bij onze voorstellingen, maar één doorlopende productie.’ In totaal staan straks maar liefst zo’n 135 jonge dansers op het podium, omdat de 5 O’Clockers in ‘5’ samenwerken met de jonge urban-dansers van de Mind, Body & Soul School of Art. Kruythoff: ‘Voor die urban-kids is dit een verrijkende ervaring, maar ook voor onze leerlingen: ze leren zóveel van elkaars stijlen.’ Oosterse geneeskunde De titel ‘5’ is natuurlijk een verwijzing naar de 5 O’Clock Class, maar ook naar het overkoepelende thema van de voorstelling. Oemed: ‘We hebben ons laten inspireren door de vijf elementen volgens de traditionele Chinese filosofie, zoals de Oosterse geneeskunde en de Feng Shui ze nog steeds hanteert: hout, vuur, aarde, metaal en water.’ Kruythoff: ‘Binnen die vijf elementen zijn weer allerlei, elkaar vaak tegenwerkende, krachten actief, zoals creatie en destructie, belediging en overreageren. Ook die hebben we als inspiratiebron gebruikt.’ Oemed: ‘In elk dansstuk zie je een of meer van de vijf elementen opduiken. En ja, dat geldt ook voor de al bestaande choreografieën die onderdeel van de voorstelling zijn. Je staat er normaal niet zo bij stil, maar een stuk als Sombra (gemaakt door Oemed – red.) is bijvoorbeeld heel erg verbonden met metaal, terwijl van Percy’s The New Shit het vuur afspat.’ Kruythoff: ‘Vijf danseressen symboliseren de vijf elementen. De natuur staat voorop in de voorstelling, en’, zegt hij lachend, ‘het zijn toch vooral vrouwen die de kracht en wijsheid hebben om daar op een goede manier mee om te gaan.’
DANS
‘We hebben ons laten inspireren door de vijf elementen: hout, vuur, aarde, metaal en water’ Geen ellebogenwerk De twee benadrukken hoe belangrijk in beide producties de input van de 5 O’Clockers zelf is en steken nog even de loftrompet over hun pupillen. Oemed: ‘Het mooie is: ze zijn echt sámen. Bij de 5 O’Clock Class zie je geen ellebogenwerk. De jongeren helpen elkaar, steunen elkaar. Ze willen sámen beter worden. Het is hún energie, hún harde werken, hún zó graag willen, waardoor er zoveel met hen mogelijk is.’ Kruythoff: ‘We reiken ze iets aan, maar vervolgens nemen zij het over. Ze geven elkaar feedback, stimuleren elkaar, en doen dat met een ongelooflijk respect voor elkaar. Echt bijzonder om te zien. Zeker in deze tijd.’
‘5’ 16 juni, 20.00 uur, De Meervaart, Amsterdam > zie pagina 9
END OF YEAR PERFORMANCE 22, 23 juni, 20.00 uur, Bijlmer Parktheater, Amsterdam > zie pagina 10
Sámen beter worden Het optreden in De Meervaart is als het ware een proef, zeggen Oemed en Kruythoff. ‘We hopen er voortaan jaarlijks op te treden. Dus de druk is groot!’ Tot nu toe trad de 5 O’Clock Class door het jaar heen ook op in het Bijlmer Parktheater in Amsterdam-Zuidoost. Aan die samenwerking komt dit jaar een einde. Oemed: ‘Dat is het gevolg van subsidiebezuinigingen bij Stadsdeel Zuidoost. Heel verdrietig natuurlijk, want we hebben een lange en mooie geschiedenis met het theater. Maar het stimuleert ons ook nieuwe kansen te zoeken om ons als opleiding te profileren.’ In juni en december is de 5 O’Clock Class nog wel te zien in het Bijlmer Parktheater. Voor de junivoorstellingen wordt nog hard gewerkt aan het concept. Oemed: ‘Zeker is dat het een heel ander soort voorstelling wordt. Kruythoff: ‘Juist heel intiem én voor het eerst interactief. Als toeschouwer kíjk je niet alleen naar de voorstelling, je bent er onderdeel van.’ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 59
DANCE
DANCE IN EDUCATION
Graduation show is strong starting point for a professional career in dance
G N I C N A D e in drones hav minent d n a s le p p others, a have pro What do m e answer is they a ll ation pieces by u Th common? of the exciting grad ents. Here, our d e u n roles in o nce in Education st cts on what the e a thirteen D ’ Funmi Adewole refl siona ls. s e ‘outside ey ated with non-profe e r c s student ore Muuse } otography: Fl i Adewole — { text: Funm
ph
H T I W
DRONES
60 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
DANCE
T
he final works by the graduating Dance in Education students were a joy to see. They testified not only to the students’ choreographic talent, but also to their ability to produce work under the tight constraints: in ten sessions with mainly amateur dancers and dancers still in training. These conditions are similar to what they might encounter if commissioned to make a work for a school or festival. Inclusive A number of the pieces performed on this night brought together dancers of different backgrounds, ages, and dance experience. If a choreographer is to work with dancers of different kinds successfully, he or she must have the ability to develop an inclusive way of structuring the piece – and also the skill to generate a dance language that is both appropriate and challenging for the dancers. All choreographers showed a strong sense of context, style and design, using lighting and costume – and some of them used sets very effectively, too. The programme of thirteen pieces was long, but exciting.
town where people communicate through body percussion and footwork, meeting on the street to ‘chat’, play and argue. They got the audience clapping and ended with a party number. This is a show that would be perfect for an outdoor summer festival, for example. Animous Vox by Rochelle Willemsen was similarly a crowd pleaser and it would make an effective commercial performance. It featured five brilliant vogue dancers in an unabashed display of male beauty. Jort Faber’s thought-provoking piece Air, a duet exploring the relationship between a talented young dance student and a drone. Ultimately it becomes a metaphor for our increasing reliance on technology, and it would work well in a variety of contexts, such as at a science museum, for example, or as part of a dance festival or hip-hop theatre event.
re people ‘A town whe rough body te th communica nd footwork’ percussion a
Emotionally engaging Three pieces worked especially well for me because their choreographers understood how to work across ‘borders’. Irina Hufer’s Move, Otherwise We Are Lost! started out as three duets and evolved into an ensemble piece, each person supporting the other. The clarity and vision of the choreographer and the committed performances of the dancers, made this piece – with its simple structures such as running, rolling, turning and contact – an astonishing and emotionally engaging experience. Mother on stage Relational structures also undergirded Enero Moestalam’s moving choreography M.A. This intergenerational piece featured three young dancers and Enero’s own mother. She was a striking presence, performing movement and walking infused with what seemed to be a Javanese sensibility. Then she stood still and watched the three younger dancers perform, who each drew from her movements in their own ways. Another intergenerational work was Connected by Eva Te Loo. Her ensemble worked strongly with pulse, travelling on various pathways through the space, connected by the rhythm. The twist was that their focus for the most part was on the audience. As they danced the performers eyeballed the onlookers but hardly looked at each other. This piece really made you think about the nature of their connection. Body percussion Other pieces brought the idea of context came to my mind. Soundcity, a funny and clever piece by Emily Van Diermen, introduced us to a
Self-harm Some of the graduating students decided to explore a political or other serious theme through their work. Nina Stoter’s Lindsay was about self-harm, and it was performed by a dancer of the same name, which suggests it had autobiographical elements. At a certain point the dancer’s back is turned towards the audience as she looks up at a screen showing what might be her memories of a holiday, of a happier time. She then turns toward the audience, hair covering her face, and hits herself in the stomach. It was a vulnerable and courageous piece. Beyond sexiness The Game by Susanne Planellas was a statement against the objectification of women. Her five dancers were dressed in black ‘video vixen’ style, however the solos inserted into this urban dance piece asked us to look beyond the sexiness of the women.
Graduation show: ‘Festival Finale’
O
n 21 and 22 April 2017, the fourthyear Dance in Education students made their presentations as upcoming dance makers in Festival Finale. Each of the students directed a dance piece performed by amateur dancers. The short rehearsal periods (averaging just twenty hours) replicate the intensity of similar creation processes in the professional field. The thirteen dance makers worked with a total of 55 nonprofessionals aged 13 to 59. ‘Outside eye’ Funmi Adewole was asked to reflect on the performances.
sionally interjects by dancing. This scene could have easily been clichéd but there are only short injections of Cuban dance moves, and Kevin Gumbs has the cast dancing in a movement language derived from strutting latino machismo. Merel Franx’s NOLONGERAFRIADOF SUZAN, LEOS&JELLE, uses strong lighting and costumes to take us into the world of three introvert/extrovert club dancers. Their self-focused dancing lets us know their freedom has nothing to do with us. Behave Carefully is a lovely piece by Jaloe Tielens. She worked with young people of mainly African and Surinamese background, creating a modern dance section for them to perform in the first section, before a second section of urban African dance moves that t he y we re more familiar with. Their shy smiles showed they were new to this kind of event but they performed with such panache that on the second night they brought the audience to their feet.
‘There was nothing at all of banality one sometimes fin the ds in community dance perfor mances’
Soo Mee Beyers’ What’s on your mind? referenced Anna de Keersmaeker in its mathematical use of movement phrases and the world of cabaret in its costuming, jazz hands, puppet-like posturing and repetition. It was an intelligent piece that would interest a dance-literate audience, but still broad enough to engage the general public. Another piece referencing a well-known narrative was Eva Croes’ Lex & Roos, a new take on the story of Adam and Eve. The young dancers flounce about on a stage covered with apples, before falling asleep. Then they awaken and begin sparring with each other, ferociously gathering and gobbling up the fruit, any sense of decorum discarded. Havana bar Other pieces transported us into a different world and explored an aspect of lifestyle or memory. Sandman by Kevin Gumbs, for example, was a clever piece set in a bar in Havana. Three men meet, whisper and spar with each other whilst a beautiful waitress looks on and occa-
No banality On the whole, the performances showed that the graduating students were equally adept at teaching, choreographing and producing work that is socially relevant. They demonstrated a strong ability to build relationships and trust with various social groups. They worked skilfully to create pieces that were inventive and artistic, and have potential for further development with inexperienced or amateur dancers. On this graduation show evening, there was nothing at all of the banality one sometimes finds in early professional work or community dance performances. In view of the demands of the dance industry for versatility, these practitioners have made a strong start for a professional career. My very best wishes to all of them for the future!
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 61
TERUGBLIK — AFSTUDEERVOORSTELLINGEN 2016 - 2017
T E R U G B L I K
In Lift Off vind je de voorstellingen van studenten van de Academie voor Theater en Dans die in juni en juli plaatsvinden. Graag zetten we in deze terugblik ook een aantal prachtige afstudeervoorstellingen in de schijnwerpers die al eerder in het seizoen 2016-2017 plaatsvonden. Een performance als pleidooi voor het toelaten van chaos. De mens als schepper van zijn eigen regels bouwt steden waar eerder moeras was, vertelt het water waar het mag stromen en snoert zichzelf in een korset uit geperfectioneerde systemen en vastgelegde handelwijzen. Toeval en impulsen zijn uit den boze in deze, door de mens gemaakte, schepping. Chaos is de
THEATERDOCENT, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
ONDERWEG Een afstudeervoorstelling van Edwin Klazinga (Theaterdocent) en Luna Ramaker (Productie Podiumkunsten) Een theatrale wandeling in de natuur van Amsterdam-West.
Mensen die krom lopen zonder reden te kort gesnoeide bomen naast verlaten kantoorpanden zwangere vrouwen met een dubbele kinderwagen blinde mannen die hun hond kwijt zijn grote gebouwen met kleine deuren chic geklede mensen die rennen toiletjuffrouwen die uit hun blouse gescheurd zijn dunne meisjes met oordopjes die doen alsof ze hardlopen restaurants die genoemd zijn naar een groente spaanse toeristen op kinderfietsen rokende mensen zonder sigaret volwassenen die hoge stemmetjes opzetten tegen kinderen verkeersborden met ludieke proteststickers dikke vrouwen met grote tepels zonder bh fietsers zonder bel die tringtring roepen. Speellocatie & data Amsterdam-West 8 t/m 10 oktober 2016 REGIE OPLEIDING
DE EENZAAMHEID VAN DE KATOENVELDEN Een afstudeervoorstelling van Julie Peters (Regie Opleiding)
Julie Peters over In de eenzaamheid van de katoenvelden: ‘Deze wonderlijke tekst van Bernard-Marie Koltès behandelt een intieme en wezenlijke kennismaking met de ander, en gaat daarmee voor mij over de onvermijdelijke confrontatie met jezelf en je eigen blinde vlekken; het duizelingwekken-
62 _ LIFT OFF _ ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017
de labyrint waar verdriet, woede, angst en verlangen verblijf houden. De emoties die je het moeilijkst onder woorden kunt brengen, komen tot leven in Koltès’ woordenlandschap.’ Speellocatie & data Frascati, Amsterdam 8 t/m 12 november 2016
REGIE, SCENOGRAFIE
DE BUITENSTE DUISTERNIS Een afstudeervoorstelling van Marijn Graven (Regie Opleiding), Mirja Bons en Maartje Prins (Scenografie)
grootste vijand voor de status quo. KODAM is een multidisciplinaire en performatieve installatie waarin decor, kostuums, video, licht, geluid en performers elkaars medeen tegenspelers worden. Speellocatie & data
Academie voor Theater en Dans,
De kinderen des koningrijks zullen Amsterdam 26 t/m 28 januari 2017 uitgeworpen worden in de buitenste duisternis: aldaar zal weening zijn en knersing der tanden. (Mattheüs 8:12) REGIE, SCENOGRAFIE
PHAEDRA
Een kille herfstdag in het jaar des Heren 2020. Regisseur Eva ontmoet haar toneel schrijvende bloedbroe- Een afstudeervoorstelling van Marije der Matthijs op zijn woonboot aan Schnabel (Regie Opleiding) en de rafelrand van de stad. Ze hebben Maartje Prins (Scenografie) maar één doel: de internationale theaterpodia bestormen en veroveren. Speellocatie & data Frascati 4, Amsterdam 6 t/m 10 december 2016
SCENOGRAFIE, DESIGN & TECHNOLOGIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
KODAM Een afstudeervoorstelling van Mirja Bons en Joëlle Snijders (Scenografie), Amber Stallenberg (Design & Technologie) en Joppe Kos (Productie Podiumkunsten)
TERUGBLIK — AFSTUDEERVOORSTELLINGEN 2016 - 2017
Phaedra heeft hartstochtelijke gevoe- THEATERDOCENT, PRODUCTIE lens voor haar stiefzoon Hippolytus. PODIUMKUNSTEN In de jarenlange afwezigheid van haar man Theseus groeit dit folterend verlangen. Phaedra weet haar hartstocht niet langer te beteugelen. Phaedra is een Grieks mythologisch stuk geschreven door Seneca. In deze bewerking door Marije Schnabel in Een afstudeervoorstelling van Leander samenwerking met Eva Jansen Ma- Breen (Theaterdocent) en Gerard nenschijn wordt het stuk opgevoerd Paulissen (Productie Podiumkunsten) in een prachtig decor van Anouk van Kolfschoten met waanzinnige kostuums van Maartje Prins.
WIJ DOEN ONS BEST OM U TE VERMAKEN
SCENOGRAFIE, OPLEIDING PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
SCHEDULE Graduation work by Paulina Prokop (Scenography) and Luna Ramaker (Production and Stage Management)
We created schedules to catch and frame - time. Light is an indication of change. This performance aims to capture, direct, perform and schedule - the light.
ben zij zeventig non-professionals bij elkaar gebracht, die de artistieke handtekening van de dertien studenten zullen laten zien. Een verzameling van uiteenlopende festiviteiten die tijdens de afgelopen maanden van repetities zijn uitgebloeid tot volwaardige danskunstwerken. De jonge makers staan de trappelen om zich in het werkveld te begeven en laten u voor de laatste keer in deze samenstelling zien wat de toekomst kan verwachten.
Speellocatie & data
Speellocatie & data
SNDO
MIME OPLEIDING
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 31 januari 1 t/m 4 februari 2017
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 21 & 22 april 2017
FESTIVAL PLAYTIME 2017
GRADUATION WORKS 2017 –
Graduation works by Juan Pablo Cámara, Duan Chengbei, Sigrid Stigsdatter Mathiassen, Mao Nakagawa, Estefano Romani, Tea Teearu and Andrea Zavala Folache (SNDO)
Ben je wie je speelt of speel je wie je bent? Tien jonge mannen dompelen onder in de verliefdheidswaanzin van het eiland Illyrië. Mannen die vrouwen spelen die weer mannen spelen, om en om en om elkaar aflossend. Glimlachloze entertainers, druktemakers met een drankprobleem. Iedereen is blind van liefde, vol van zelfverheerlijking of wil het liefst zijn, wat ze nooit zullen worden, hoe hard ze hun best ook doen om zichzelf, elkaar en u te vermaken. Want zelfs op een zonnig eiland, regent het weleens pijpenstelen. Speellocatie & data
NDSM loods, Amsterdam -Noord 6 t/m 9 april 2017
The 4th year students of the SNDO School for New Dance Development graduate by creating two works next to writing a thesis and completing their internship. The first works are usually presented in Spring, the second ones in June. These programs take place in venues outside the school offering the students professional working conditions and the artistic context. The Spring works travel to Berlin, to be presented at Uferstudios within the context of an exchange between Berlin based BA program of HZT and SNDO Locations & dates
PART ONE, Veem House for Performance, Amsterdam 16-18 March 2017 PART TWO, Frascati, Amsterdam 23-25 March 2017
Theater Frascati Amsterdam
WELCOME TO THE WALRUS
Playtime Festival 19-22 april 2017
Location & dates
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 29 maart t/m 1 april 2017 DOCENT DANS
FESTIVAL FINALE Een afstudeerproductie van Emily van Diermen, Enero Moestalam, Eva Croes, Eva te Loo, Irina Hüfner, Jaloe Tielens, Jeanne van Beek, Jort Faber, Kevin Gumbs, Merel Franx, Nina Stoter, Rochelle Willemsen, Soo Mee Beyers en Susanne Planellas Gómez (Docent Dans)
THEATERDOCENT, SCENOGRAFIE, PRODUCTIE PODIUMKUNSTEN
NIEMAND IS OOIT VERLOREN
Een afstudeerproductie van Hidde Aans-Verkade, Anna Bentivegna, Zoë Demoustier, Ayrton Fraenk, Senna Gourdou, Koen van der Heijden, Freek Nieuwdorp, Rob Smorenberg, Caroline Sprott en Dennis Tiecken (Mime Opleiding)
De Mime Opleiding presenteert Playtime. Een klein festival waar vierdejaarsstudenten hun eigen werk laten zien en/of zich tonen als speler. Werk dat prikkelt en vragen oproept. Werk dat gezien mag worden! Laat je meenemen door de fascinaties van deze makers en spelers van de toekomst.
Een afstudeerproductie van Gerbrand Bos (Theaterdocent), Karmijn Lange (Scenografie) en Reana Oppier (Productie Podiumkunsten)
Niemand is ooit verloren is een doorlopende theatrale installatie van de dolende mens die zich vastklampt, loswrikt en zich herpakt.
Speellocatie & data
Frascati Theater, Amsterdam 19 t/m 22 april 2017
Speellocatie & data
Academie voor Theater en Dans, Amsterdam 13 t/m 16 maart 2017
De vierdejaarsstudenten van Docent Dans presenteren hun afstudeervoorstelling FESTIVAL FINALE! In deze laatste gezamenlijke voorstelling hebACADEMIE VOOR THEATER EN DANS 2017 _ LIFT OFF _ 63
ALKMAAR
PURMEREND/ALKMAAR
HA
AR
HA LE
AR
M
M
LE
M
ER
M
DI
ER
HO
EN
HET IJ
ER
IN
KA
AR ST LEM RA M AT E R
CENTRAL STATION
E
T
KAD
CH RA
AT
T
RA
CH
M
GE
DA
VO
AL W RG BU OR
VO
RO K IN
P R I N S E N G R AC H T
OZ
LT L
AA
AT LSTRA V IJ Z E HOBBEMAKADE
FERDINAND BOLST R AT
AMSTELSTATION HUGO DE VRIESLAAN
N SP
VE
E ID S
EE ER
SE
V R IJ H
DIEMEN/AMERSFOORT
BEETH OVEN ST RA AT
A AT
VICTORIE PLEIN
LA A N
W ZIJDE
BO UL EV AR D
PRESIDENT KEN NEDYLAAN
ACADEMIE VOOR THEATER EN DANS
Jodenbreestraat 3, Amsterdam 14 t/m 18 & 21 juni De dood van Ricky Martin > ZIE PAGINA 20-21
14 t/m 17 juni Bold in Motion > ZIE PAGINA 52-53
21 t/m 23 juni Graduation Performance > ZIE PAGINA 54-55
O PA
22 juni DE BOELELAAN ITS Makers Marathon EUR
AMSTELV EENSE W E G
STR
G
EUS
WE
NA
TEL
ER
A AT
RKS
LIN
R PA
AMS
ME
STR
STE
AT
LS
PER
OO
AT TRA
TRA
AA
DA P
S AUT
> ZIE PAGINA 9
WIB
BUITENVELDERTSE
16 & 17 juni DAS Theatre First-Year Presentations
MUIDERPOORT STATION
Oosterpark
THEATER
> ZIE PAGINA 22, 23
> ZIE PAGINA 42-45
ADE
EUROPA PLEIN
BIJLMERPARK-
Anton de Komplein 240, DE BOELELAAN Amsterdam Nes 45, Amsterdam 22 & 23 juni 14 t/m 17 juni 5 O’Clock Class End Of Year End of Year Performance 2017 > ZIE PAGINA 56-57 Performance DAS GRADUATE SCHOOL
AN
GOOISE WEG CHU RCH ILLL AAN
O RO
> ZIE PAGINA 24-25
AMSTELVEEN DE BRAKKE GROND
Overhoeksplein 2, Amsterdam 31 mei t/m 4 juni Time Between Dog and Wolf: Master’s Presentation
LA
T RAA
> ZIE PAGINA 14-18
EN
AN
T TRAA
21 juni Harry E22 RING A10
A AT
Sarphati park
R IJ N S
> ZIE PAGINA 46-49
Johan Huizingalaan 763a, Beatrixpark Amsterdam 12 & 26 juni Monday Matters
PSTR
SCHELDE PLEIN
PARN ASSU SWE G
Nes 63, Amsterdam 15 t/m 17 & 19 juni SNDO Graduation works 2017
B.BUILDING
IDD
RST
URBA
EM
DE
FRASCATI
STADION PLEIN
MINERVA PLEIN
CUY
E RT
LKA
CEINTU
APOLL OLAA N
LOCATIES
TSK
STE
ALB
ROELOF HARTPLEIN
AT
URI
MA
WETERING PLANTSOEN
AM
TRA
FREDERIKS PLEIN
E
TA G
T AA
L
SES
AD
AN
STR
EG
DE
ES AIR
SK
OU
EG
E
ER
NW
EW
AT
SPE
UD
VA
NSEW
INN
B
RA
TEL
HO
LE A E RT NB VA S T R A A
E LV E E
ING
EN
ST
PL
REMBRANDT PLEIN
AMS
ST AD
MUSEUM PLEIN
EG
S ELI RN T CO HUY T SC RAA ST
AMST
KO N
RKW
LK
ER
WEE
SE
T AA
H TS E U TR ECA AT ST R
CORNELIS LELYLAAN
S PA
AD
T RAA
L
D EI
R ST
ER OT T P. P R A AT ST
EM
KK
XST
OFT HO P C R A AT ST
L WIL
RI
RNI
T RAA
LEIDSE PLEIN
OOM
Vondelpark
VA
WATERLOO PLEIN
G UR
MUNT
KST
SURINAME PLEIN
RT
OO H A N S T E L IJ K DEL SKA E DE
OOSTERDOKS KADE
NIEUWMARKT
SPUI
DIJ
EG
OV E
VEEM KAD E P IE T H E IN KADE
NZ
DAM
DER
FDW
POSTJESWEG
T RAA
IJHAVEN
RA
L
K
RA
SP OR UIS T
NG RE
KE
HE
SIN
SE
GR
IZE
PR
RS
IN
HT AC
NG
S AU NAS
L
BIL
HOO
E22 RING A10
KIN
ST KER
EL
WA
ND
WESTER MARKT
HT
RG
JAVA EILAND
HE
R AC
BU
INS
ENG
MA
MERCATOR PLEIN
STATIONS PLEIN
PR
RA AT
ROZ
HOOFDDORP PLEIN
DE
IJ TU NN
NOORDER MARKT
N ST N G A LE JA N VA
DEN HAAG AMSTERDAM AIRPORT SCHIPHOL
DE
TU
HA
Kijk voor meer informatie en aanvangstijden op: ahk.nl/atd/actueel/ agenda
Rembrandt park
UT
YT
JK
BO
HAARLEM
RU
SE N LOMMERWEG
HAARLEMMERWEG
> ZIE PAGINA 16-17
22 t/m 24 juni SNDO 1 Presents HENOTIC > ZIE PAGINA 10
25 juni Take Off Festival > ZIE PAGINA 22-23
VEEM HOUSE FOR PERFORMANCE
Van Diemenstraat 410, Amsterdam 14 t/m 18 juni Harry > ZIE PAGINA 14-18
UTRECHT
NATIONALE OPERA & BALLET
Amstel 3, Amsterdam 4 & 6 juli Dansers van Morgen
FLOSHAL Cruquiusweg 146, Amsterdam 15 t/m 20 & 23 juni De Vier Laatste Dingen > ZIE PAGINA 18-19
> ZIE PAGINA 50-51
KORZO
DE MEERVAART
Meer en Vaart 300, Amsterdam 16 juni ‘5’ > ZIE PAGINA 58-59
DE BANNE &
FLORADORP
Amsterdam-Noord 7 juni t/m 1 juli WijkSafari maakt School > ZIE PAGINA 36-39
Prinsestraat 42, Den Haag 25 juni 27 & 28 juni Bold in Motion > ZIE PAGINA 52-53