Keuzevak – lezingenreeks Who the incl***** do you think you are? Wanneer: Semester 1 2021-2022 Tijdstip: Dinsdag 18.30-20.30 uur (11 bijeenkomsten) Docenten: Nathalie Roos en Wieke Teselink (Breitner Academie) EC: 2
Dit keuzevak bestaat uit een lezingenreeks waarvoor wij kunstenaars, ontwerpers en collectieven uitnodigen om vanuit verschillende invalshoeken het onderwerp inclusie te bespreken. Verhalen, onderzoek en thema’s die veelal onderbelicht blijven, ook in het huidige curriculum. Met als doel inzicht te geven in het bestaan van meerdere perspectieven op maatschappelijke kwesties en het belang deze perspectieven te respecteren. De gastsprekers zetten vraagtekens bij culturele diversiteit, genderidentiteit, sociale stempels, vooroordelen en onze relatie met de natuur. Zij doen onderzoek en stellen kritische vragen in hun werk. In elke lezing nemen twee gastsprekers ons mee in hun onderzoek en werk. De aftrap wordt verzorgd door visueel antropoloog Younes Saramifar. Om je een idee te geven van de line up van de lezingenreeks: Jan Hoek vertelt over zijn werk Insider/Outsider, Astrit Ismaili en Julius Thissen presenteren beiden hun artistiek onderzoek met een focus op LGBQTIA+ topics. Eugenie Boon presenteert haar werk waarin ze onderwerpen als ongelijkheid, gender, kolonialisme en identiteit aanhaalt. Raul Balai neemt ons mee in zijn kritiek op de westerse canon en het bestaan van verschillende geschiedenissen en narratieven en Stefan Schäfer belicht het onderwerp inclusie vanuit de relatie tussen human en non-human.
In voorbereiding op de lezingen lezen, luisteren of kijken we gezamenlijk achtergrondartikelen, podcasts of docu’s over het thema. Daarnaast vragen we jullie een actieve rol te vervullen in het modereren van de lezingen. De lezingen worden afgewisseld met bijeenkomsten om te reflecteren op de lezing en de artikelen. Hiervoor gaan we verschillende werkvormen inzetten, waar we gaan reflecteren, discussiëren en filosoferen. De vertaling naar de eigen beroepspraktijk is ook onderdeel van gesprek. Als eindopdracht vragen we jullie een visueel essay te maken, waarin je een bepaalde invalshoek/fascinatie/ onderwerp kiest, geïnspireerd op en door de verschillende lezingen en bijeenkomsten. Deze essays worden gebundeld en getoond binnen de AHK. Het keuzevak is met name gericht op studenten van de Breitner Academie, maar er zijn ook een aantal plekken beschikbaar voor studenten van andere opleidingen van de AHK. Er kunnen max. 20 studenten deelnemen aan het keuzevak. De lezingenreeks wordt live gestreamd en is via die weg toegankelijk voor alle studenten/medewerkers van de AHK. Voertaal: Nederlands of Engels (afhankelijk van deelnemende studenten/ sprekers). Een aantal lezingen zijn in het Engels (zie planning).
Jan Hoek en Bruin Parry Insider-outsider
Julius Thissen– performance
Rui Jun Luong Ik zie ik zie wat jij niet ziet
Who the incl**** do you think you are? Het keuzevak ‘Who the incl**** do you think you are’ ontstond tijdens de golvende activistische beweging in 2020. Na de moord op George Floyd waren er vele demonstraties die aandacht vroegen voor racisme en politiegeweld in de Verenigde Staten. Maar ook in Nederland werd er volop gedemonstreerd. Met als gevolg dat aandacht voor anti-racisme door het hele land resoneerde. In zowel de politiek, media, bedrijfswereld als het onderwijs werd racisme, inclusie en kansengelijkheid onderwerp van gesprek. Zo ook binnen de AHK. Nathalie Roos en Wieke Teselink, beiden docent aan de Breitner Academie, namen het initiatief voor een keuzevak over diversiteit en inclusie. We delen graag een aantal fragmenten uit onze gesprekken met elkaar. Het ontstaan
Uit onze bubbel
Wieke Teselink: Het bespreekbaar maken van inclusiviteit was al langere tijd onderdeel van gesprekken op de Breitner Academie. Bij mij groeide de wens om een actieve bijdrage te leveren in het onderwijs om het gesprek over gelijkheid te voeren. Vanuit een honger om tijd te maken in het onderwijs op de academie voor inclusiviteit en diversiteit, om met studenten hierover in gesprek te gaan, maar ook vooral om zelf te leren.
In elk vrij half uurtje in de online periode van 2020, tussen de reguliere werkzaamheden door, hebben we het idee voor een lezingenreeks over diversiteit en inclusie uitgewerkt tot een keuzevak. Ons programma ging vaak door de mangel. We zochten sprekers zoveel mogelijk buiten ons netwerk en bekende bubbel. We bezochten kunstenaars in hun atelier, hun exposities en performance optredens, struinden op internet en luisterden podcasts. Met als eindresultaat de lezingenreeks ‘Who the incl**** do you think you are’ met als sprekers: Younes Saramifar, Raul Balai, RuiJun Luong, Astrit Ismaili, Julius Thissen, Jan Hoek, Manuel Spoelstra, Roel Heijmans, Naomi Pieter, Eugenie Boon, Stefan Schäfer en Laurie Cluitmans.
Nathalie Roos: Het idee voor dit keuzevak ontstond tijdens een bijeenkomst waar we met docenten onderling spraken over diversiteit en inclusie binnen de Breitner Academie. In plaats van spreken over, wilde ik graag kunstenaars, activisten, collectieven uitnodigen om vanuit hun eigen ervaring en op basis van hun eigen werk over inclusie, of het ontbreken daarvan, te praten. En dat vanuit meerdere perspectieven. Al langere tijd was ik met studenten in gesprek hierover. En zowel bij de studenten als bij mij was er behoefte om de diepte in te gaan met betrekking tot dit thema. Om tijd te hebben voor discussie. Met elkaar te leren, in gesprek te gaan, kritische vragen kunnen stellen en kennis opdoen buiten de canon om.
Nieuwe perspectieven, rolmodellen en verhalen In dit keuzevak hebben we samen geoefend. We hoorden adviezen, wijze woorden en kregen kritische vragen van sprekers en van elkaar. Woorden die benoemden wat we nog niet wisten. Stof tot nadenken. Wieke Teselink: Een student zei na een lezing: “Soms word ik er een beetje moedeloos van… Zoveel interessante, inspirerende en activistische projecten. Maar wat doe ik? Ik doe helemaal niks”. Een gevoel waarin anderen zich misschien wel herkennen. Ik herkende wel wat de student zei. Een gevoel van voorzichtigheid, angst om het verkeerde te zeggen of te weinig argumenten op tafel kunnen brengen passeren ook regelmatig mijn gedachten. Een bijdrage leveren aan een discussie of verandering kan voelen als een zware taak. Door er over te praten, te ontleden en analyseren en vooral door het visueel te maken. Het visueel werken gaf een taal zonder woorden, terwijl de reflecties door mijmerden in onze gedachten. “Ik weet nog niet precies waar het heen gaat, maar dat komt vanzelf”. Toch voelt de student ook de noodzaak in deze thema’s. Eigen ongemak Nathalie Roos: Als docent was je niet degene die alle kennis in pacht had, zeker niet als witte docent met alle privileges van dien. In het keuzevak stond samen leren en ontwikkelen centraal, waaronder kritisch reflecteren op wat het betekent om wit te zijn in deze samenleving, wat er moet veranderen, binnen de maatschappij, de kunstwereld, het onderwijs. De bijeenkomsten tussen de lezingen door boden ruimte om
lastige onderwerpen te bespreken, om kwetsbaarheid te tonen, om ervaringen te delen, kritisch te zijn, maar ook humor. Naast het maken van een visueel essay, als beeldende vertaling van kennis, fascinaties, invalshoeken, ervaringen opgedaan tijdens het keuzevak, hebben we de studenten gevraagd om tijdens de lezingen de sprekers te introduceren en om vragen voor te bereiden voor de sprekers. Ook al was het spannend, net zo goed voor ons als voor de studenten, dit heeft er denk ik wel toe geleid dat de studenten zich nog meer betrokken voelden bij het vak. Er ontstond mede hierdoor een gelijkwaardige sfeer tussen studenten en docenten, als in een gedeelde verantwoordelijkheid voor het vak en de inhoud. Wordt vervolgd Van perspectief kunnen wisselen, je oordeel uitstellen of je aanname bevragen blijft een missie, of je nu in een museum werkt, kunst maakt of voor de klas staat. Kunnen praten over of het benoemen van kwetsbare vraagstukken vergt oefening. In dit keuzevak hebben we hier een begin mee gemaakt. In deze publicatie delen wij het werk van de studenten dat zij tijdens dit keuzevak hebben gemaakt.
Ervaringen en reflecties van studenten Ik heb gemerkt dat ik helemaal niet zo bezig was met inclusie als ik in gedachten had. Ook heb ik geleerd dat het oké is om schaamte te voelen en daarover te praten.
Ik heb geleerd dat diversiteit en inclusie niet hetzelfde is. Wat vooral mijn ogen heeft geopend was toen RuiJun Luong het had over: Hanki Panki Shanghai. Toen ik jong was zongen wij dat ook op de basisschool en zelfs mensen met een Aziatische achtergrond zongen leuk mee.
Ik heb geleerd dat ik mijn blinde vlekken in kaart kan brengen en dat daarbij niet zozeer de lezingen serie als wel de reflectie gesprekken met de medestudenten bepalend zijn geweest. Het was bijzonder om elkaars leefwereld iets beter te leren kennen en het thema zo met elkaar vanuit perspectieven die soms best ver uit elkaar lagen te verkennen. De gekozen werkvormen gaven hierbij een hele fijne ondersteuning.”
Ik heb gemerkt dat ik eigenlijk nooit aan het Caribische deel van Nederland denk. Ik heb dat nooit echt als een onderdeel van Nederland beschouwd op de een of andere manier. Door het college van Eugenie Boon ben ik daar anders naar gaan kijken.
Ik ben nog steeds onder de indruk van de verhalen en de manier waarop de docenten heel gedreven en met liefdevolle aandacht deze leeromgeving hebben ingericht. Als student voelde ik me veilig en daardoor kon ik mij openstellen en van anderen leren. Ik had niet verwacht dat dit zo’n impact zou hebben, ik heb ongetwijfeld nog steeds blinde vlekken maar ben me iets bewuster van mijn eigen denkkader.
…iets wat hand in hand gaat met reflectie, met vragen stellen en antwoorden op de vragen van anderen.
Shannon Veldink The first flower Geglazuurd keramiek
Katja Meijer
Nina Struijk
ARTIeST: Robin Strijd Een kaartenset die bestaat uit 32 inspirerende en inclusieve kaarten. In deze kaartenset komen verschillende illustratoren, bedrijven, gasten en andere artiesten voor. ZO lees je waar ze voor staan of wat ze nog graag willen bereiken in de toekomst.
Maartje Lansen
We spreken voortaan van gelijk Oké laten we het er maar meteen uitgooien, nuchter zoals iedereen mij kent. Gewoon recht voor zijn raap. Ik ben wit, maar ook klein. Een vechtersbaasje ahhh dat had je misschien niet verwacht. De clichébeelden die ik had over mensen van kleur, ik dacht luidruchtig en alleen maar gezeur. Ik betrapte mijzelf op die gedachte. Ja maar dat is toch ook zo. Ze zijn luid? Maar misschien dat hier ook wel meer achter schuilt. Ik zou graag in een andere rol willen kruipen zonder die gedachtes. Mensen van kleur zijn veel meer dan dat. Ik wil het niet alleen hebben over mensen van kleur, maar ook over hoe we inside en outside versmelten opzoek naar een geheel? Dit is een zorg die we allemaal dragen. Kijk eens goed om je heen, voel je je nu nog steeds alleen? Ga eens fluitend op pad je bent geweldig weetje dat? Ik zou een witte bondgenoot worden, en al mijn privileges inzetten om de ruimte te delen. En als er niet genoeg ruimte is moeten we die creëren. Maar we moeten dit samen doen. Ook als ik weer eens in die witte verdediging schiet. Ik kreeg dit vanuit huis uit mee, maar sta open om te praten te begrijpen en hulp op een gevraagd niveau te bieden. Tuurlijk ik heb ook dat gevoel maar een ander gevoel, het is niet te vergelijken met andermans leed. Ik doe ook mijn best om mijn vrouwelijke stem te laten horen. Of over te spreken van ongelijkheid binnen intellectuelen. Maar wat ik hiermee wil zeggen wie je ook bent, wat voor kleur je ook hebt. Je bent uniek, en iedereen is ongewoon. Laat iedereen in zijn verrijking, ongewoonheid, kleur en waarden. Want iedereen is hetzelfde er is geen hoog en laag we spreken voortaan van gelijk.
Julia van der Voort
Priya Saktoe
Jaya Kuijpers
Britt van der Kolk
Eva van Wolferen
Isis de Ruiter
Zolang de tigri niet gehoord wordt, blijft de jager de held Voor een stem van de minderheid, onzekerheid of innerlijke strijd Een stem die al eeuwen pleit voor gelijkwaardigheid Niet gehoord Een schreeuw die ’s nachts je diepste slaap doorboort Maar waar je toch nog een keertje voor omdraait en verder gaat je nachtrust Onbewust of bewust Zolang de tigri niet gehoord wordt, blijft de held de jager Jezelf afvragen Waar sta je, lig je, ga je Wat hoor je, zie je, voel je Maar ook stellen zij jou de vraag En kan het ook jij zijn waar je op jaagt Je bent de jager maar ook de held en de tigri die je vertelt Iets wat roept, maar niet doet Iets wat wil, maar eigenlijk geen fok geeft Kil Soms zo stil Soms zo stil dat je jezelf afvraagt of je het eigenlijk nog wel wil En je toch doorgaat want het is zeker nog niet te laat Om te horen Om wakker te blijven wanneer het je diepste slaap lijkt te doorboren Om alles erbij te betrekken en niet je ogen dicht te knijpen op pijnlijke plekken Want fok in en out Die eeuw was niet voor iedereen goud Dankuwel geschiedenis Zolang de jager de held is, blijft de tigri genegeerd Maar we blijven niet stil Je hoeft de tigri niet altijd te begrijpen Maar ik vraag je je gedachten te slijpen, en soms even verder te kijken Jezelf verrijken Zolang de tigri niet gehoord wordt, blijft de jager de held Tijd dat de jager hoort wanneer de tigri zijn verhaal vertelt
- Yrene van Amstel
Dorian de Rijk
Emmelotte van der Werff
Sarah de Koning
Max Muris
De kast Ik hield van hem. Ik hield echt van hem. Hou als ik eerlijk ben. Hij accepteerde me zoals ik was. Zelfs als ik gek was. Nou accepteren…ik mocht me niet uitspreken over ‘dat’, maar ik was met hem. Dus was ik op het moment niet gewoon hetro? Wat maakt het ook uit. Zolang ik maar weet wie ik ben, toch? Ik hou van hem. Hij was de eerste waar ik zulke diepe gevoelens voor had. Of was hij de eerste die deze beantwoorde? Dus wat maakt het uit dat ik niet kan zeggen dat ik panseksueel ben. Misschien is dit wel beter. Hij is blij toch. Ik ben blij, toch? Nu ben ik blij. Blij en pan. Uit de kast. En er zitten geen hendels aan de binnenkant van die kast. Weetje hoe moeilijk deze te openen? Is als het donker is! Al helemaal wanneer iemand de deur blokkeert. En dan nog durft te zeggen dat je hetro bent, want nu ben je met een man.
6
7
Marit Blaauw
Matilde Jenkyns