Olafur Eliasson researchmap Olafur Eliasson.indd 1
14-03-12 13:51
Loopbaan Olafur Eliasson is geboren in 1967 in Kopenhagen, Denemarken. Hij is geen traditionele kunstenaar maar een beeldhouwer en installatiekunstenaar. Installatiekunst is een vorm van moderne kunst waar de kijker door iets heen of om iets langs moet lopen om het te ervaren. De kunstwerken zijn vaak voor één bepaalde plemk gemaakt, in een museum, buiten of voor een bepaalde tijdsperiode. Bij deze kunstvorm kunnen de kunstwerken zelf vaak niet lang bewaard worden voor volgende generaties. Eliasson bracht zijn jeugd door in Kopenhagen, maar elke zomer ging hij naar Hafnarfjörður in IJsland. Van 1989 tot 1995 studeerde hij aan de kunstacademie “The Royal Acadamy of Arts” van Kopenhagen. Hier leerde hij over de traditionele manieren van het maken van kunst en leerde hij veel over de grote namen in de kunstwereld. Rond dezelfde tijd had hij ook interesse voor de onderwerpen: mensen, neurologisch onderzoek, het zenuwstelsel en Gestalt Psychologie (stroming in de psychologie die menselijke gedragingen niet in afzonderlijke elementen splitst vanwege het unieke karakter van de eenheid in de menselijke waarneming en beleving). Hij houdt zich voornamelijk bezig met de relatie tussen techniek en natuurkundige fenomenen, zoals licht en water, beweging en reflectie en probeert deze elementen in zijn artistieke concept te verwerken. Natuurlijke elementen komen hierdoor bijna altijd bij hem terug. Naast licht en water ook vuur en hout. Dit komt waarschijnlijk doordat hij is opgegroeid in het Noordelijke landschap. Eliasson’s werken lijken simpel, maar heel veel wiskundige berekeningen en voorbereidingen zitten erachter. Sinds 1990 publiceert hij werken van zichzelf. Hieronder staat een lijst met vele werken van 1990 tot 2011. Zijn grootste publiek verkreeg hij met zijn project “The Weather Project” uit 2003. Deze vond plaats in de Turbine Hall in Londen’s Tate Modern Museum. Zo’n 1 miljoen bezoekers heeft hij gehad met dit project. According to Sebastian Smee of the Daily Telegraph, Eliasson “has created some of the most exhilarating, thought-provoking, and vivid works of art anywhere in the world in recent years.” “I think there is often a discrepancy between the experience of seeing and the knowledge or expectation of what we are seeing.” Musea/openbare plekken waar hij heeft geëxposeerd: - Solomon R. Guggenheim Museum, New York. - The Museum of Contemporary Art, Los Angeles. - Londen’s Tate Modern, Londen. - Musée de l’Art Moderne de la Ville de Paris, Parijs. - Center og Art and Media (ZKM), Karlsruhe, Duitsland. - Kunsthaus Bregenz, Oostenrijk. - Venice Biennale, Venetië. - Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam “ Eliasson employs experts in a variety of fields, including architecture, carpentry, metalworking, engineering and structural design, and mathematics.”
researchmap Olafur Eliasson.indd 2-3
Zijn werken/projecten van nu tot 1990: 2011
Façade for Harpa Reykjavik Con cert Hall and Conference Centre Movement microscope Your rainbow panorama 2010 Din blinde passager Innen Stadt Aussen Mikroskop Multiple shadow house The curious museum 2009 360º compass Berliner Treibholz, 2009-10 Starbrick Sunspace for Shibukawa The moving museum Your atmospheric colour atlas Your making things explicit Your watercolour horizon 2008 Melting ice on Gunnar’s land Mirror door (spectator); Mirror door (user); Mirror door (visitor) Take your time Tellurium for A. P. Møller Skolen The colour circle series, part 1 The colour circle series, part 2 The colour circle series, part 3 The inside of outside The New York City Waterfalls Your gyroscope 2007 Cartographic series IV Colour square sphere Phaedra Polyphonic house Serpentine Gallery Pavilion 2007 The large glacier surfer To lufthuller med lys Your mobile expectations: BMW H2R project 2006 Light lab, test I-XII Music wall The Domadalur daylight series (north) The Domadalur daylight series (south) The inverted campfire series The morning small cloud series TV lamp Your negotiable panorama Your uncertainty of colour matching experiment Your waste of time Your wave is 2005 Jokla series Notion motion Round rainbow
Spiral The collectivity project The colour spectrum series The glacierhouse effect versus The greenhouse effect Your black horizon Your invisible house 2004 Cartographic series III Frost activity Opera house chandeliers The descent series Trollakrokar series Umschreibung Your space embracer 2003 La situazione antispettiva Model room Reykjavik series Sonne statt Regen Sphere The blind pavilion The weather project 2002 360° room for all colours Cartographic series II Lava floor Quasi brick wall Remagine (large version) The horizon series Your spiral view 2001 The fault series The mediated motion Windspiegelwand 2000 Cartographic series I Fivefold tunnel The movement meter for Lernacken Your now is my surroundings 1999 1m³ light Double sunset The lighthouse series 1998 5-dimensionel pavillon Green river Ice pavilion Waterfall Yellow fog 1997 Erosion Room for one colour Your sun machine 1996 The waterfall series 1995 Eine Beschreibung einer Reflexion 1994 Moss wall 1993 Beauty 1992 Expectations 1991 I grew up in solitude and silence 1990 Window projection
14-03-12 13:51
In 1995 is hij in Berlijn gaan wonen en werken. Hier heeft hij een studio opgericht: Studio Eliasson. Met een klein team werkte hij daar aan allerlei projecten. Tegenwoordig bestaat het team uit 45 man, van vakmannen tot gespecialiseerde technici, architecten, artiesten, archivisten, koks, geschiedkundigen en administratoren. Ook wetenschappers komen de hoek om kijken. In 2002 werd hij genomineerd voor de Hugo Boss-prijs. In 2006 ontving hij niet minder dan drie onderscheidingen voor zijn werk: • juni 2006 werd Eliasson de Oostenrijkse Friedrich-Kiesler-Preis voor bijzondere prestaties ten aanzien van architectuur en kunst verleend. • juli 2006 werd Eliasson benoemd aan de Universität der Künste in Berlijn. • september 2006 ontving hij de met 500.000 DKK begiftigde Kulturpreis in Denemarken. Op 16 mei 2007 ontving hij de Premio Joan Miró, verleend door de Fondation Caixa Girona en de Fundació Joan Miró in Barcelona. Werken uitgelicht: Green River Elíasson houdt zich ook bezig met zogenaamde Actiekunst. In zijn project Green River (van 1998 tot 2001) verfde hij het water van rivieren op diverse plaatsen in de wereld met niet-giftige verf. De reacties van het, niet vooraf in kennis gestelde, publiek maakten deel uit van het kunstproject. The Weather Project The Weather Project (2003) was een installatie in Tate Modern in Londen. Het project maakte deel uit van de populaire Unilever series. De installatie vulde de open ruimte van de grote Turbine Hall met de representatie van de zon en de hemel. Eliasson gebruikte een benevelingsinstallatie om een fijne mist te creëren met een mengsel van suiker en water. Ook installeerde hij een halfronde schijf, die was gemaakt van honderden mono-frequentie lampen, die zuiver geel licht uitstraalden. Het plafond van de hal was een enorme spiegel, waarin de bezoekers zichzelf konden zien als zwarte figuurtjes tegen een zee van oranje licht. Vele bezoekers reageerden hierop door op de grond te gaan liggen om dit te kunnen ervaren. Notion motion De installatie Notion motion (2005) werd speciaal ontwikkeld voor Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. In de 1500m2 grote installatie visualiseerde Eliasson lichtgolven door een continue wisselwerking tussen licht en water. De interactie tussen die elementen en de bezoeker stond centraal. Light lab Het project “Light lab” is een uit meerdere delen bestaande lichtinstallatie, die speciaal voor het dak van het Neue Portikus (Städelschule) in Frankfurt am Main werd ontworpen. In april 2006 werd het eerste deel van de installatie gepresenteerd - een lichtboog, die er uitzag als een opkomende zon. Your Black Horizon Van 1 augustus tot 31 oktober 2006 werd op het eiland San Lazzaro degli Armeni in de Lagune van Venetië een lichtinstallatie geplaatst in opdracht van de Thyssen-Bornemisza Art Contemporary. Een tijdelijk paviljoen werd gebouwd op het terrein van een klooster om een tentoonstelling te huisvesten: een vierkante ruimte, die zwart was geschilderd met één lichtbron - een dunne lichtstreep, op alle vier wanden gericht, op ooghoogte, om een scheiding te creëren tussen boven en onder. Zijn werk is aangekocht door verschillende musea, onder andere het Guggenheim Museum in New York. Zijn meest bekendste werken: The Weather Project, Waterval project, Notion Motion.
researchmap Olafur Eliasson.indd 4-5
14-03-12 13:51
researchmap Olafur Eliasson.indd 6-7
14-03-12 13:51
Invloeden De natuur is van zeer grote invloed geweest op Olafur Eliasson. De natuurkundige elementen hebben zijn interesse gewekt. Hij wil binnenshuis illusies wekken met natuur fenomenen, zoals mist of het zonlicht. Over zijn project Beauty (regenboog binnenshuis): “There are no secrets, just a fascinating optical phenomenon to behold. Instead of being tempted to look for some veiled gadgetry, the viewer is thus confronted with the thing itself: the fact that light and water in combination produce color.” Van invloed op hem en zijn kunststukken is het publiek. Zij hebben een zeer belangrijke rol, want zij moeten reageren op het stuk. Zij zijn als het waren een deel van zijn kunstwerk. Iemand die een bepaalde invloed op hem heeft gehad is James Turrell. Hij is ook een kunstenaar en maakt gebruik van licht en ruimte. Het werk van Olafur zou af en toe beïnvloed kunnen zijn door James. Ook heeft James net als Olafur naast kunst, psychologie gestudeerd met een speciale interesse in het menselijk waarnemen. Hij maakt licht in zijn kunst een (tastbaar) object en gebruikt het niet als iets “bovennatuurlijks”. Hij creëert net als Gard Blue en Danae geometrische sculpturen van licht.
James Turrell met een paar van zijn werken.
researchmap Olafur Eliasson.indd 8-9
14-03-12 13:51
Technieken In zijn projecten gebruikt Olafur heel veel techniek als bepaalde techniek. Voor zijn project Green River heeft hij water in rivieren groen gekleurd met niet-giftige verf. In zijn project “The Weather Project” heeft hij een benevelinginstallatie gebruikt om de fijne mist te creëren met een mengsel van suiker en water. Ook een ronde schijf van honderden momo-frequentie lampen, die zuiver geel licht uitstraalden. Veel spiegels gebruikt hij ook in zijn projecten. Eliasson gebruikte een benevelingsinstallatie om een fijne mist te creëren met een mengsel van suiker en water. Ook installeerde hij een halfronde schijf, die was gemaakt van honderden mono-frequentie lampen, die zuiver geel licht uitstraalden. Het plafond van de hal was een enorme spiegel, waarin de bezoekers zichzelf konden zien als zwarte figuurtjes tegen een zee van oranje licht. Vele bezoekers reageerden hierop door op de grond te gaan liggen om dit te kunnen ervaren. Voor zijn werk de Notion Motion is speciaal voor in Museum Boijmans van beuningen een installatie ontwikkeld. Het was 1500 m2 groot. Hiermee visualiseerde hij lichtgolven door een continue wisselwerking tussen licht en water. De interactie tussen deze elementen stond centraal. Het project bestond uit een spons, schermen, projectoren, waterbakken en houten vlonders. Your Black Horizon is ook een project dat uit een installatie bestaat. Van 1 augustus tot 31 oktober 2006 werd op het eiland San Lazzaro degli Armeni in de Lagune van Venetië een lichtinstallatie geplaatst in opdracht van de Thyssen-Bornemisza Art Contemporary. Een tijdelijk paviljoen werd gebouwd op het terrein van een klooster om een tentoonstelling te huisvesten: een vierkante ruimte, die zwart was geschilderd met één lichtbron - een dunne lichtstreep, op alle vier wanden gericht, op ooghoogte, om een scheiding te creëren tussen boven en onder. Dit zijn allemaal geen gangbare technieken. Zijn installaties zijn vaak zeer groot en eenmalig. Velen moeten goed kunnen tegen de elementen (o.a. licht, water). Vele berekeningen en technische kennis is dan ook van belang.
researchmap Olafur Eliasson.indd 10-11
14-03-12 13:51
researchmap Olafur Eliasson.indd 12-13
14-03-12 13:51
Milieu Olafur Eliasson heeft vaak diepe gedachtes achter zijn werken zitten. Hier een deel van een interview over zijn werk Notion Motion: Wat levert dit onderzoek op? ‘Zoals ik al zei: zelfinzicht. Ik kan jou wel vertellen dat je denken en oordelen gericht worden door je angsten, behoeften, voorkeuren en afkeren, maar het gaat erom dat je zelf ontdekt hoe dat precies werkt. Je hebt nu ontdekt dat je niet noodzakelijkerwijs golven hoeft te zien. En dat je niet per se hoeft te gaan tellen.’
Namen die in dit gehele interview terugkomen zijn: Moritz * Holbein * Duccio di Buoninsegna * Van der Weyden * Rembrandt * Heda * Mondriaan * Hals * Steen * Tjong-Khing * Van Haarlem * Weissenbruch * Voogd * Kruseman * Van Troostwijk * Platt * Rodríguez * Maris * Freud * Dalí * Leyster * Morisot * Picasso * Aristotles * Augustine * Pico, Erasmus * Francis Bacon * Descartes * Locke * Hume * Kant * Shaftesburry * Hutchinson * Rousseau * Heidegger * Levinas * Plessner * Alisdair MacIntyre * Charles Taylor
Hoe bedoel je? ‘Tellen, iets zien als een ding met eigenschappen, verbanden leggen zoals oorzaak en gevolg -- het zijn allemaal uitdrukkingen van de categorieën waarover Kant schreef. Het zijn manieren om greep te krijgen op de werkelijkheid. Probeer daarzonder maar eens iets waar te nemen: je treft alleen chaos zonder samenhang aan.’ En zulk onderzoek van mijn kijken leidt tot zelfinzicht? ‘Dat is één van de ideeën achter de filosofie van het kijken. Je kunt filosofie opvatten als een soort wetenschap die jou de waarheid over de wereld vertelt. Je kunt haar ook opvatten als een activiteit waarbij je ideeën van filosofen gebruikt om meer inzicht in je eigen kijken, voelen en oordelen te krijgen. Inzicht krijgen in hoe je kijkt naar jezelf, naar een schilderij, naar andere mensen, is een manier om meer te gaan zien en ervaren. Augustinus is een mooi voorbeeld. In zijn Belijdenissen beschreef hij een innerlijke zoektocht die leidde tot zelfinzicht en het ervaren van God. Maar in de latere kerkgeschiedenis werden zijn inzichten vaak verheven tot leerstelligheden. Je mag niet hoogmoedig zijn, maar je dient nederig te zijn. Je mag geen seksuele lusten hebben, maar je moet kuis zijn. Dat soort waarheden en geboden leiden volgens mij niet tot diepe inzichten in de eigen ziel.’ Het lijken heel verschillende manieren van denken over grote waarheden. ‘Er zijn twee belangrijke, grondig van elkaar verschillende wijsheidstradities. De ene wordt gevormd door de dogmatiek. Hiërarchisch wordt bepaald wat waarheid is, wat openbaring, wat dwaling. De andere traditie is gericht op het onderzoek van het eigen denken en voelen, van de eigen waarneming en oordeelsvorming. Deze tweede stroming gaat ervan uit dat je de werking van je eigen denken, voelen en waarnemen echt zelf zult moeten ontdekken. Deze tweede wijsheidstraditie kan je hooguit aanwijzingen geven, bijvoorbeeld door te zeggen dat je tijdens het kijken naar dit waterwerk alert kunt zijn op wat er tijdens je denken en waarnemen gebeurt -- maar die traditie vertelt je niet wat je dan moet zien.’ Is een kunstwerk als dit geschikter voor meditatie dan een lege kerk, een stil klooster of een hard kussen? ‘Misschien niet voor degenen die al goed zijn ingevoerd in meditatietechnieken. Maar voor wie meditatie cultuurvreemd, wezensvreemd en moeilijk is, zou dat inderdaad kunnen gelden. Als mensen besluiten te gaan mediteren, verwachten ze vaak in een gelukzalige toestand van rust terecht te komen, waarvan ze niet weten dat die maar zo kort duurt. Helaas: als ze eenmaal op het kussen of de knielbank zitten, worden ze overspoeld door gedachten. Dat is wanhopigmakend, en in plaats van rustig te worden, raken ze gefrustreerd. Voor hen is zo’n waterwerk een goede steun. Het onderzoeken van je waarnemen en denken door te kijken naar dit kunstwerk, is minder confronterend dan de directe confrontatie met je eigen gedachten. Zoals je kijkt naar de zee, of naar een kampvuur. Wij zijn hier in de gelegenheid om de beelden op ons in te laten werken en vervolgens tot de ontdekking te komen dat we ze niet per se als golven hoeven te zien. Maar hoe kijken we dan? Waarom kijken we zo? Wie zo beschouwend -- en niet veroordelend -- naar zichzelf kan kijken, alsof hij een toeschouwer van zichzelf is geworden, betreedt het terrein van de meditatie.’
researchmap Olafur Eliasson.indd 14-15
14-03-12 13:51
Cultuur De beste man heeft verschillende culturen meegemaakt. Hij is opgegroeid in een Deense cultuur. Het principe van gelijkheid is door de eeuwen heen in deze cultuur geworteld. De IJslandse cultuur is een trotse cultuur. Hun taal is vrijwel niet veranderd, waardoor oude wetenswaardige documenten gelezen kunnen worden. Naast de IJslandse taal zijn het Deens en Engels verplichte talen op de scholen daar. IJsland heeft een liberale inslag. Vrijheid staat hoog. Vrouwenemancipatie is enorm hoog en men werkt in IJsland zeer hard. Zowel in Denemarken als in IJsland is de Lutherse kerk de officiële staatsgodsdienst. Verder heeft hij de Amerikaanse cultuur meegemaakt en leeft hij nu in de Duitse cultuur. In zijn werken zie je veel natuur tegenkomen. Hij is opgegroeid in een wereld met een prachtige natuur (Denemarken & IJsland) en dit heeft hem dan ook zeker beïnvloedt. Olafur Eliasson geeft weinig prijs van zijn achtergrond. Niet omdat zijn leven geen heuglijke feiten telt -- als tiener was Eliasson breakdancekampioen van Scandinavië -- maar omdat de biografie van kunstenaars naar zijn idee een te grote rol speelt in verhalen over kunst.
researchmap Olafur Eliasson.indd 16-17
14-03-12 13:51
Stijl
Meer informatie Bronnen: http://www.olafureliasson.net/works.html http://nl.wikipedia.org/wiki/Olafur_Eliasson http://www.olafureliasson.net/studio.html http://www.utwente.nl/gw/wijsb/organization/boon/fvk_inleiding.pdf http://www.vakantiedenemarken.org/volk-en-cultuur-1.htm http://www.voorbeginners.info/ijsland/volk-en-cultuur.htm http://www.notablebiographies.com/news/Ca-Ge/Eliasson-Olafur.html#b
Aspecten uit de natuur buitenshuis, in kunst verwoorden binnenshuis Het willen creëren van een illusie Het betreft bijna altijd om installatiekunst De kijker is een deel van het kunstwerk
Periodicals Birnbaum, Daniel. “Olafur Eliasson.” Artforum International (April 1998): p. 106. Burton, Johanna. “Olafur Eliasson.” Artforum International (September 2003): p. 224. Dorment, Richard. “A Terrifying Beauty.” Daily Telegraph (London, England) (November 12, 2003). Heartney, Eleanor. “Olafur Eliasson at Bonakdar Jancou.” Art in America (February 2001): p. 135. Maddocks, Fiona. “The Weather Man.” Evening Standard (London, England) (November 20, 2003). Richard, Frances. “Olafur Eliasson.” Artforum International (January 2001): p. 136. Sherman, Mary. “Special Effects.” Boston Herald (February 6, 2001). Smee, Sebastian. “The Artist Who Paints with the Weather.” Daily Telegraph (London, England) (September 30, 2003). Smith, P. C. “Olafur Eliasson at Tanya Bonakdar.” Art in America (December 1996): p. 92. Trachtman, Paul. “James Turrell’s Light Fantastic.” Smithsonian (May 2003): p. 86. Philip Ursprung, “From Observer to Participant: In Olafur Eliasson’s Studio” & interview from “S” chapter. In Studio Olafur Eliasson: An Encyclopedia. Cologne: Taschen, 2008. Caroline Jones, “The Server / User Mode.” Artforum International, October 2007. Read more: Olafur Eliasson Biography - childhood, parents, old, information, born, time, Northern light, Imperfect illusions http://www.notablebiographies.com/news/Ca-Ge/Eliasson-Olafur. html#b#ixzz1n6pUZrXw
Auteur
Abstract, veel kleur
researchmap Olafur Eliasson.indd 18-19
Larissa Kasbergen 0840398 CMD2F
14-03-12 13:51
researchmap Olafur Eliasson.indd 20
14-03-12 13:51