αγροτικά Ε Ι ∆ Ι Κ Η
Ε Ν Θ Ε Τ Η
Ε Κ ∆ Ο Σ Η
Τ Η Σ
Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι ∆ Α Σ
L A R I S S A N E T
«Ψαλίδι» και «οµίχλη» στη νέα ΚΑΠ Μια πρώτη προσέγγιση της κατάστασης όπως θα διαµορφωθεί για τους παραγωγούς
«Οι μειώσεις στις τιμές των δικαιωμάτων θα ξεπεράσουν το 45%» Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Γεωπονικού Συλλόγου ∆ηµήτρης Σοφολόγης • Του Γιάννη Ανδρεάκη
Μ
πορεί οι ενηµερωτικές ηµερίδες µε θέµα τις αλλαγές που επιφέρει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική από το 2014 έως το 2020 να διαδέχονται η µία την άλλη στον κάµπο, όµως το τοπίο παραµένει οµιχλώδες σε σχέση µε την κατάσταση που θα διαµορφωθεί στην ελληνική γεωργία τα επόµενα χρόνια. Χαρακτηριστικές ήταν οι εικόνες που καταγράφηκαν στην πρόσφατη µεγάλη εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στη Λάρισα, όπου παραβρέθηκε ο γενικός γραµµατέας Αγροτικής Πολιτικής και ∆ιεθνών Σχέσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ∆ηµήτρης Μελάς. Μεγάλη η συµµετοχή γεωργών και κτηνοτρόφων από την ευρύτερη περιοχή, καθώς γέµισαν ασφυκτικά µέχρι και οι διάδροµοι του ξενοδοχείου «Imperial», όµως τα ερωτηµατικά παρέµειναν και αυξάνονται µε γεωµετρική πρόοδο ζητώντας απαντήσεις εδώ και τώρα. Η larissanet απευθύνθηκε στον Λαρισαίο πρόεδρο του Πανελλήνιου Γεωπονικού Συλλόγου ∆ηµήτρη Σοφολόγη ζητώντας µια πρώτη προσέγγιση για όσα θα πρέπει να περιµένει ο αγροτοκτηνοτροφικός κόσµος της περιοχής. Στην ερώτησή µας αν θα επέλθουν µειώσεις σε σχέση µε τα χρήµατα που ελάµβαναν µέχρι τώρα οι παραγωγοί ο κ. Σοφολόγης είναι σαφής: «Θα υπάρξουν µειώσεις και θα είναι µεγάλες» και αναλύει: «Από το 2013 στο 2014 υπάρχει µείωση 8,3 % λόγω δηµοσιονοµικής προσαρµογής της νέας ΚΑΠ. Από το 2014 στο 2015 θα έχουµε νέα µείωση 15%, ώστε τα ποσά αυτά να πάνε σε άλλες στηρίξεις της νέας ΚΑΠ. Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί περαιτέρω µείωση 30% στα παλιά δικαιώµατα. Άρα είναι γεγονός ότι οι συνολικές µειώσεις στις τιµές των δικαιωµάτων θα ξεπεράσουν το 45%». Σ’ αυτήν τη µείωση των ενισχύσεων ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Γεωπονικού Συλλόγου καλεί να συνυπολογιστούν οι αυξήσεις κυρίως στο κόστος ενέργειας, αλλά και η αστάθεια που παρατηρείται στις τιµές των αγροτικών προϊόντων, ώστε να σχηµατιστεί η συνολική εικόνα για όσα έρχονται. Ζητάµε από τον κ. Σοφολόγη να σκιαγραφήσει όσους ευνοούνται και όσους βγαίνουν χαµένοι από τις ρυθµίσεις της νέας ΚΑΠ. «Θα µπορούσαµε να πούµε πως ευνοούνται όσοι παραγωγοί έχουν υψηλά ιστορικά δικαιώµατα. Απ’ την άλλη χάνουν οι νέοι αγρότες, κυρίως
αυτοί που µπήκαν απ’ το 2009» δηλώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως «τα δικαιώµατα που θα προκύψουν στο αποσυνδεδεµένο κοµµάτι, ανεξάρτητα από τις καλλιέργειες, δεν µας επιτρέπουν να πούµε πως υπάρχουν ευνοηµένοι τοµείς». Κάποιες από τις βασικές παραµέτρους της νέας ΚΑΠ σύµφωνα µε τον πρόεδρο του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας είναι πως «και στη νέα περίοδο διατηρείται το παλιό µοντέλο των δικαιωµάτων, καθώς το 2015 είναι το έτος κατοχύρωσης των νέων ιστορικών δικαιωµάτων. Αυτά που θα δηλωθούν το 2015 θα ακολουθούν τους παραγωγούς. Μέχρι και τουλάχιστον το 2019 θα έχουν ισχύ τα νέα δικαιώµατα. Ένα ακόµη σηµείο είναι ότι θεσπίζεται προστασία των υψηλών δικαιωµάτων κατά 30%». Ο κ. Σοφολόγης, λόγω των προβληµάτων και των καθυστερήσεων που καταγράφηκαν στα αγροτοπεριβαλλοντικά προγράµµατα – νιτρορύπανση κατά το παρελθόν εκφράζει το αίτηµα τα νέα προγράµµατα να είναι ευέλικτα και οι δικαιούχοι να πληρώνονται σε ετήσια βάση.Ως απάντηση στις απαιτήσεις που φέρνει η νέα ΚΑΠ ο πρόεδρος του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας τονίζει ότι «ο παραγωγός για να είναι βιώσιµος θα πρέπει να έχει διασφαλίσει τη διάθεση της παραγωγής και τη διακίνησή της µέσα από δίκτυα. Η µείωση του κόστους παραγωγής µπορεί να επέλθει µέσα από οµάδες παραγωγών, όπως και η αντίδραση µπορεί να προκύψει µέσα από οµάδες παραγωγών». Ο κ. Σοφολόγης αναφερόµενος στους κτηνοτρόφους τονίζει ότι «µεγάλο θέµα είναι η επιλεξιµότητα των βοσκοτόπων», ενώ σε ότι αφορά τις δενδρώδεις καλλιέργειες επισηµαίνει πως «θα µπουν στο καθεστώς των ενισχύσεων αλλά δεν θα λάβουν τα ποσά που ανέµεναν οι παραγωγοί». Έλλειµµα ενηµέρωσης Ιδιαίτερα επικριτικός είναι πρόεδρος του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας απέναντι στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δηλώνοντας πως «είναι απαράδεκτο από τη στιγµή που γίνονται ενηµερωτικές ηµερίδες, το Υπουργείο να µην απαντάει γραπτώς στα ερωτήµατα που τίθενται. Παράλληλα, οι διευκρινίσεις στις ασάφειες θα έπρεπε να έχουν δοθεί έγκαιρα». «Εφόσον από την 1η Αυγούστου 2014 το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έστειλε στα αρµόδια ευρωπαϊκά όργανα την εθνική πρόταση για τη νέα ΚΑΠ θα έπρεπε να έχει διευκρινίσει τη νέα κατάσταση» και προσθέτει κλείνοντας πως το «τοπίο παραµένει νεφελώδες».
02
αγροτικά
.22
Αειφόρος Γεωργία: πώς
Ένα πρόγραμμα της BARILLA A.E. με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΙΕΤΕΘ/ΕΚΕΤΑ για Άρθρο των Χρ. Καβαλάρης, Χρ. Καραμούτη, Θ.Α. Γέμτου (Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) και Κ. Θεοχαρίδη (Barilla Hellas)
Ο
όρος sustainable development μεταφράστηκε στην χώρα μας ως αειφόρος ανάπτυξη. Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης δόθηκε στην έκθεση της επιτροπής Brundtland του ΟΗΕ (1987) ως η ανάπτυξη που καλύπτει της σημερινές ανάγκες του ανθρώπου χωρίς να θυσιάζει την δυνατότητα κάλυψης των αναγκών των επόμενων γενεών. Η Αμερικανική εταιρεία Γεωργίας (1989) έδωσε τον ακόλουθο ορισμό «Αειφόρος γεωργία είναι αυτή, που σε μακροχρόνια βάση ενισχύει το περιβάλλον και την παραγωγική βάση της γεωργίας; Εξασφαλίζει τις ανάγκες του ανθρώπου σε τρόφιμα και ίνες, είναι οικονομικά βιώσιμη, και ενισχύει την ποιότητα ζωής των αγροτών και της κοινωνίας». Είναι προφανές ότι οι ορισμοί καλύπτουν τρεις περιοχές ενδιαφέροντος: Οικονομικά: που σημαίνει ότι η αειφορική γεωργία πρέπει να εξασφαλίζει ικανοποιητικό εισόδημα και σχετικά ασφαλή ζωή στον αγρότη με εξασφάλιση των αναγκών της κοινωνίας. Περιβάλλον. Θα πρέπει το φυσικό περιβάλλον να μη ζημιώνεται από τη γεωργική δραστηριότητα και οι φυσικοί πόροι να χρησιμοποιούνται με τρόπο που να προστατεύονται. Η γονιμότητα του εδάφους, η ποιότητα του νερού και του αέρα και οι ενεργειακοί πόροι πρέπει να διατηρούνται. Κοινωνική δομή. Η αειφορική γεωργία πρέπει να ενισχύει βιώσιμες αγροτικές κοινότητες και να ενισχύει την υγεία των αγροτών και των εργατών γης. Σύμφωνα με τα πιο πάνω, για να επιτύχουμε την αειφορία θα πρέπει να αναπτύξουμε μία γεωργία η οποία: Θα χρησιμοποιεί ελάχιστες εισροές πρώτων υλών εκτός γεωργίας (μειώνοντας τη κατανάλωση ενέργειας, μειώνοντας τη χρήση χημικών, ανακυκλώνοντας τα στοιχεία και την ενέργεια κ.λ.π.). Θα συντηρεί και θα αυξάνει την γονιμότητα των εδαφών (αποφεύγοντας τη διάβρωση, διατηρώντας/ συντηρώντας/ αυξάνοντας την οργανική ουσία κ.λ.π.). Θα περιορίζει ή θα αποφεύγει χημικές ουσίες που μπορεί να ρυπάνουν το περιβάλλον και ιδιαίτερα τα επιφανειακά και υπόγεια νερά. Θα περιορίζει ή θα αποφεύγει χημικές ουσίες που καταστρέφουν τη φυσική ζωή ή το τοπίο. Θα στοχεύει στη διατήρηση των ισορροπιών της φύσης (βιοποικιλότητα και ενίσχυση των φυσικών τρόπων παραγωγής). Θα διατηρεί ένα ελάχιστο επίπεδο αποδόσεων το ίδιο με το σημερινό επίπεδο, προσπαθώντας παράλληλα να τις αυξήσει για να καλύψει τις ανάγκες ενός ολοένα αυξανόμενου πληθυσμού της γης. Η νέα ΚΑΠ και ο στόχος της αειφορικής παραγωγής Η Κοινή Αγροτική Παραγωγή (ΚΑΠ) εφαρμόστηκε από την αρχή της ίδρυσης της τότε ΕΟΚ. Ο κύριος στόχος ήταν αρχικά η μεγιστοποίηση της παραγωγής τροφίμων και πρώτων υλών με τη χρήση εργαλείων όπως η επιδότηση των προϊόντων και η εφαρμογή μέτρων στήριξης των τιμών συνέβαλλαν στην επίτευξη των στόχων Στις δεκαετίες του 50, 60 και 70 ο στόχος παρέμεινε σταθερός. Στις δεκαετίες του 80 και κυρίως του 90 αρχίζει να αναδεικνύεται ο παράγοντας «περιβάλλον» στις αναμορφώσεις της ΚΑΠ. Στην AGENDA 2000 η προστασία του περιβάλλοντος απετέλεσε βασικό στόχο της ΚΑΠ εξίσου σημαντικό με τη γεωργική παραγωγή. Στον 21ο αιώνα η προστασία του περιβάλλοντος ενσωματώθηκε στην ΚΑΠ. Ήδη η νέα ΚΑΠ (2-13-2020) προωθεί μέτρα «πρασινίσματος» της Γεωργίας με υποχρεωτική εισαγωγή αμειψισπορών και καλλιεργητικών πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον. Η νέα ΚΑΠ που θα εφαρμοστεί για την περίοδο 2014-20 μεταφέρει το βάρος από την ασφάλεια των τροφίμων (food safety) στην εξασφάλιση της διατροφής (food security) καθώς διαπιστώθηκε ότι για να εξασφαλιστούν τρόφιμα για τον προβλεπόμενο πληθυσμό του 2050 (περίπου 9 δισεκατομμύρια) απαιτείται αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας κατά 70%. Καλείται επίσης να ανταποκριθεί σε μια σειρά από ευρύτερες απαιτήσεις των καταναλωτών οι οποίοι πλέον πέρα από την ποιότητα των προϊόντων επιζητούν την υγιεινή διατροφή και την παραγωγή τροφίμων με τις ελάχιστες επιβαρύνσεις στο περιβάλλον. Η νέα αυτή φιλοσοφία περιγράφεται με τον όρο «πρασίνισμα» (greening) της γεωργίας που αποτελεί και το βασικό πυλώνα της νέας ΚΑΠ. Ο αγρότης πρέπει να συμμορφώνεται με τα ελάχιστα περιβαλλοντικά πρότυπα και τις καλές γεωργικές πρακτικές για να δικαιούται επιδοτήσεις. Έχουν αναπτυχθεί σημαντικές πολιτικές για το έδαφος, την βιοποικιλότητα, την προστασία των γενετικών και υδάτινων πόρων, τον περιορισμό και την ορθολογική χρήση των χημικών κλπ. Για το σκοπό αυτό η νέα ΚΑΠ εφοδιάζεται με νέα εργαλεία ενίσχυσης της αειφορίας. Από το 1999, οι πληρωμές της ΚΑΠ έχουν δομηθεί σε δύο πυλώνες: 1) άμεσες πληρωμές στη παραγωγή και μέτρα για τις αγορές 2) Αγροτική ανάπτυξη. Και οι δύο πυλώνες υποστηρίζονται από μια υπηρεσία με συστήματα παροχής συμβουλών στου αγρότες (FAS). Η δομή αυτή παραμένει και στη νέα ΚΑΠ 2014-20. Με τη νέα ΚΑΠ όμως τέθηκαν ειδικοί στόχοι όπως η ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των αγροκτημάτων, η εισαγωγή καινοτομιών, η παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο και η συμβολή στη μείωση της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτή. Ο πρώτος πυλώνας εξειδικεύεται σε (i) βασικές πληρωμές που υποστηρίζουν το εισόδημα των παραγωγών και σε αντάλλαγμα ζητούν από τους αγρότες τη συμμόρφωση με τα πρότυπα και διατήρηση της γης σε καλή κατάσταση (ελάχιστη αγροτική δραστηριότητα και πολλαπλή συμμόρφωση) και (ii) σε μια πράσινη άμεση πληρωμή (προαιρετική) των παραγωγών για να προωθήσουν μέτρα «πρασινίσματος της γεωργίας» που υποστηρίζονται από το δεύτερο πυλώνα (αγροτική ανάπτυξη) που επιτυγχάνεται μέσω εθελοντικών σχημάτων. Αυτά
τα σχήματα εφαρμόζονται μέσω εθνικών ή περιφερειακών αναπτυξιακών προγραμμάτων (Regional Rural Development Programmes RDPs) που ορίζουν τις δράσεις που πρέπει να υιοθετηθούν και εξασφαλίζουν τους πόρους για τη χρηματοδότησή τους. Φαίνεται ότι στη νέα περίοδο της ΚΑΠ θα υπάρξει πίεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ανάπτυξη πολιτικών πρασινίσματος της γεωργίας με τις οποίες πρέπει να συμμορφωθούμε. Ένα πρόβλημα που προκύπτει είναι η μέτρηση των αποτελεσμάτων των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων. Έχει αναπτυχθεί μια μεθοδολογία που εκτιμά όλες τις επιπτώσεις από την παραγωγή μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Αυτή ονομάζεται ανάλυση κύκλου ζωής (Life Cycle Assessment) και εφαρμόζεται σε όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες όπως η γεωργία, η βιομηχανία, το εμπόριο και η παρασκευή φαγητού. Η μεθοδολογία στηρίζεται σε μια σειρά προτύπων ISO και σε δείκτες του IPCC (Guidelines for national greenhouse gas inventories). Έχουν αναπτυχθεί μια σειρά από δείκτες όπως: 1) το αποτύπωμα άνθρακα που εκφράζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, 2) το αποτύπωμα νερού που εκφράζει τη κατανάλωση νερού ανά παραγόμενο προϊόν, 3) το αποτύπωμα χρήσης αζωτούχου λίπανσης (ποσότητα αζώτου ανά μονάδα προϊόντος), 4) τις χρήσεις γης και 5) το αποτύπωμα κατανάλωσης ενέργειας ή εξάντλησης πόρων. Η βιομηχανία αντέδρασε στις απαιτήσεις της κοινωνίας και έκανε σημαντικές προσπάθειες να καταστεί η παραγωγή της φιλική προς το περιβάλλον ή πιο «πράσινη». Η ανάπτυξη «πράσινων» αλυσίδων τροφοδοσίας απετέλεσε αντικείμενο πολύχρονων μελετών. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η εταιρεία Barilla μια πρωτοπόρα βιομηχανία παραγωγής ζυμαρικών που έκανε μια εκτεταμένη έρευνα για την παραγωγή σκληρού σίτου στην Ιταλία με αξιόλογα αποτελέσματα τα οποία και αναφέρονται πιο κάτω. Τα αποτελέσματα αυτά έγινε προσπάθεια να μεταφερθούν και στη χώρα μας. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα από την εφαρμογή στην Ελλάδα. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα Η Barilla ξεκίνησε με μια Ανάλυση Κύκλου Ζωής της αλυσίδας παραγωγής των ζυμαρικών της από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή στην Ιταλία (Εικόνα 1). Χρησιμοποίησε τρεις δείκτες εκτίμησης της αειφορίας: το αποτύπωμα άνθρακα, το αποτύπωμα νερού και το οικολογικό αποτύπωμα που εκφράζει την ένταση των εισροών για την παραγωγή μονάδας προϊόντος.
Εικόνα 1. Ανάλυση κύκλου ζωής της παραγωγής και κατανάλωσης ζυμαρικών από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή. Είναι φανερό από την Εικόνα 1 ότι ενώ το τμήμα της βιομηχανοποίησης των ζυμαρικών έχει πολύ μικρές επιπτώσεις στο περιβάλλον (και αυτό ομολογουμένως επετεύχθη χάρις στους αυστηρούς νομοθετικούς περιορισμούς και τις προσπάθειες της βιομηχανίας), το πρόβλημα φαίνεται να παραμένει στο τμήμα της γεωργικής παραγωγής και στην παρασκευή του φαγητού. Η αειφορική παραγωγή υψηλής ποιότητας σκληρού σίτου Στα πλαίσια των παραπάνω επιδιώξεων ξεκίνησε το 2012 η συνεργασία της εταιρείας BARILLA με το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Με πυρήνα το Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας δημιουργήθηκε μια επιστημονική ομάδα που συμπεριλαμβάνει τα εργαστήρια Εντομολογίας και Φυτοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το εργαστήριο Γενετικής Βελτίωσης και Γεωργίας του ΑΠΘ και το εργαστήριο Εδαφολογίας του ΤΕΙ Λάρισας. Η ομάδα ανέπτυξε ένα δεκάλογο γενικών κανόνων που πρέπει να ακολουθεί ένας παραγωγός για να επιτύχει το βέλτιστο οικονομικό και ταυτόχρονα οικολογικό αποτέλεσμα. Οι 10 κανόνες της αειφορικής παραγωγής συνοψίζονται ως ακολούθως: Αρχικά εφαρμογή αμειψισποράς. Σχεδιάστε και εφαρμόστε μια αμει-
ψισπορά με εναλλαγή καλλιεργειών με διάφορα χαρακτηριστικά (βαθύ – αβαθές ριζικό σύστημα, ψυχανθή). Κατεργαστείτε το έδαφος με σύνεση κάνοντας τη μικρότερη δυνατή αναμόχλευση του εδάφους (μειωμένη κατεργασία) ή ακόμη και «ακαλλιέργεια» (καμία κατεργασία και απ’ ευθείας σπορά με ειδικές σπαρτικές, (Εικόνα 2)). Αναζητήστε την ποικιλία που σας ταιριάζει. Χρησιμοποιήστε πιστοποιημένο σπόρο. Σπείρετε στο χρόνο που πρέπει ανάλογα με την ποικιλία, την κλιματική ζώνη. Χρησιμοποιήστε όσο σπόρο χρειάζεται ανάλογα με την ποικιλία, την ποιότητα του σπόρου, προετοιμασία του εδάφους. Λιπάνετε σύμφωνα με τις ανάγκες των φυτών. (Λίπανση σύμφωνα με τα στάδια ανάπτυξης, εφαρμογή σε δύο ή περισσότερες δόσεις με τις ποσότητες που απαιτούνται). Καταπολεμήστε τα ζιζάνια που είναι περιορισμένα όταν εφαρμόζετε αμειψισπορές και με ζιζανιοκτόνα όταν υπάρχουν. Προλάβετε εχθρούς και ασθένειες που είναι περιορισμένα όταν εφαρμόζετε αμειψισπορές και με ψεκασμούς όταν εμφανιστούν. Επεκτείνετε την αειφορία σε όλο το σύστημα της παραγωγής
Εικόνα 2. Σπαρτική σιτηρών KUHN SD-Liner 3000για ακαλλιέργεια Στην Ιταλία, για την υποστήριξη των αγροτών αναπτύχθηκε ένα πρότυπο καλλιέργειας αναρτημένο στο διαδίκτυο το Granoduro.net. Είναι ένα σύστημα υποβοήθησης του αγρότη να διαχειριστεί τις πληροφορίες για την καλλιέργεια, το έδαφος και τον καιρό και να βοηθηθεί στη λήψη αποφάσεων για τη διαχείριση του αγρού. Αποτελείται από μια δυναμική βάση δεδομένων στην οποία ο συμβεβλημένος γεωργός εισάγει τα στοιχεία της καλλιέργειας του (έδαφος, ποικιλία, χρόνος σποράς κλπ). Το σύστημα χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες και περιλαμβάνει ένα πρότυπο ανάπτυξης για την καλλιέργεια του σιταριού. Παράλληλα λαμβάνει πληροφορίες από ένα δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών σε όλη την Ιταλία. Το λογισμικό καθοδηγεί τους γεωργούς δίνοντας συμβουλές για τη σπορά, για τον κατάλληλο χρόνο εφαρμογής και τις κατάλληλες δόσεις λιπασμάτων, τους κινδύνους εμφάνισης ασθενειών, τους πιθανούς χρόνους για ψεκασμούς κλπ. Ο μελλοντικός στόχος είναι η επέκταση του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών και στη χώρα μας και η διεύρυνση της βάσης δεδομένων για τις ελληνικές συνθήκες. Εφαρμογή στη Θεσσαλία Για την εφαρμογή του δεκαλόγου και αξιολόγησή του έγιναν εφαρμογές σε 9 παραγωγούς που θέλησαν να συνεργαστούν. Στον κάθε παραγωγό ζητήθηκε να χωρίσει το χωράφι του σε δύο μέρη. Στο ένα εφάρμοσε την τεχνική της καλλιέργειας που εφαρμόζει παραδοσιακά (παραδοσιακή καλλιέργεια) και στο άλλο έγινε η καλλιέργεια σύμφωνα με τις οδηγίες της ομάδας (αειφορική καλλιέργεια). Η επιστημονική ομάδα παρακολουθεί τα δύο τμήματα, δίνει οδηγίες στον αγρότη και στο τέλος καταρτίζει οικονομικά και ενεργειακά ισοζύγια και σε συνεργασία με εταιρεία της Ιταλίας γίνεται ανάλυση του κύκλου ζωής για την καλλιέργεια. Ενδεικτικά παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από δύο αγρότες. Οι καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόστηκαν φαίνονται στους Πίνακες 1 και 2. Όπως φαίνεται στον αγρότη του Αρμενίου έγινε μια εφαρμογή και με «ακαλλιέργεια». Οι μεταβολές που έγιναν αναφέρονται κυρίως στη
01
.23
ν ο εμβ ρ ι ο σ
2 0 1 4
ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ε Ι Δ Ι Κ Η
Ε Ν Θ Ε Τ Η
Ε Κ Δ Ο Σ Η
Τ Η Σ
Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Σ
L A R I S S A N E T
Η Λάρισα «αγκάλιασε» την Πολεμική Αεροπορία
Σ
την κατάμεστη αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας έπεσε η αυλαία των τριήμερων φετινών εορταστικών εκδηλώσεων της Πολεμικής Αεροπορίας. Στο ΔΩΛ η εκδήλωση είχε τίτλο «Πολεμική Αεροπορία και Λάρισα» και ο αρχηγός ΤΑ, αντιπτέραρχος Χρήστος Βαΐτσης επισήμανε τους στενούς δεσμούς της Πολεμικής Αεροπορίας με την πόλη αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Είμαστε συνοδοιπόροι και αρωγοί για την ευημερία αυτού του τόπου». Την εκδήλωση άνοιξαν με απαγγελίες ποιημάτων τα νήπια του Παιδικού Σταθμού της 110 Π.Μ. και ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα από την ορχήστρα του Μουσικού Σχολείου Λάρισας και τη μπάντα της Πολεμικής Αεροπορίας. Στην εκδήλωση τονίστηκε: «Από την πρώτη στιγμή η τοπική κοινωνία της Λάρισας αγκάλιασε το προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας και με τη φιλοξενία της κατέστησε τη διαμονή του ευχάριστη και δημιουργική. Σήμερα, το στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό της Αεροπορίας στη θεσσαλική πρωτεύουσα, που ανέρχεται σε 1.500 άτομα περίπου, πλήρως ενσωματωμένο στην τοπική κοινωνία, έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της, συμβάλλοντας στη ζωντάνια της πόλης. Η διάχυτη αγάπη, ο σεβασμός και η εκτίμηση της τοπικής κοινωνίας στο έργο της Πολεμικής Αεροπορίας και στο προσωπικό της, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες ομορφιές της περιοχής και τη θέση της πόλης στο κέντρο της Ηπειρωτικής Ελλάδας, αποτέλεσαν έναν επιπλέον παράγοντα, που οδήγησε μεγάλο αριθμό του προσωπικού της Αεροπορίας, να επιλέξει τη Λάρισα ως μόνιμο τόπο κατοικίας, ανεξαρτήτως του τόπου καταγωγής του. Η πλειοψηφία του προσωπικού κατοικεί πλέον μόνιμα στην ευρύτερη περιοχή, μαζί με τις οικογένειες του, αποτελώντας έτσι σημαντικό παράγοντα της οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης της περιοχής. Αναγνωρίζοντας τη φυσική και ανθρώπινη προσφορά της Λάρισας, η Πολεμική Αεροπορία ανταποδίδει ποικιλοτρόπως. Άξιο αναφοράς είναι το κοινωνικό έργο που παρέχουν οι Μονάδες της Αεροπορίας, από συστάσεως τους μέχρι και σήμερα, στην τοπική κοινωνία. Αεροδιακομιδές, δασικές περιπολίες, παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, αιμοδοσίες και δυναμική συμμετοχή στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και φυσικών καταστροφών, εντάσσονται αδιαμφισβήτητα στο πλαίσιο της αποστολής τους. Οι Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας συνδράμουν στο έργο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας με ανθρώπινο δυναμικό, υλικά και μέσα, με σκοπό τη διαμόρφωση ενός συστήματος αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων, για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και τη διαφύλαξη της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος. Στον τομέα των αεροδιακομιδών, μεταγω-
γικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, εξυπηρετούν συχνά ασθενείς απομακρυσμένων σημείων της χώρας από και προς την πόλη μας, ώστε να νοσηλευτούν άμεσα. Επιπλέον, το αεροδρόμιο της 110 ΠΜ χρησιμοποιείται και από πολιτικά αεροσκάφη για τη μεταφορά ασθενών και ζωτικών ανθρώπινων οργάνων, από και προς τις χώρες του εξωτερικού. Σημαντική η συνδρομή της Αεροπορίας στον τομέα της δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης, σε μια περιοχή ευαίσθητη στις πυρκαγιές κατά τους θερινούς μήνες. Με κατάλληλη οργάνωση και ετοιμότητα, στο πλαίσιο των υφιστάμενων σχεδίων, ομάδες πυρασφάλειας βρίσκονται σε εικοσιτετράωρη επιφυλακή. Επιπρόσθετα, εκτελούνται εποχούμενες και εναέριες περιπολίες σε όλο το νομό κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, προκειμένου η Αεροπορία να συμβάλει ουσιαστικά στην πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Με μοναδικό κίνητρο το συναίσθημα αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο, μια ανιδιοτελής εθελοντική προσφορά ανθρωπιάς του προσωπικού μας, εκφράζεται στις συχνές εθελοντικές αιμοδοσίες που οργανώνει η Υγειονομική Υπηρεσία της ΠΑ, σε συνεργασία με τα τοπικά νοσοκομεία. Άξιο μνείας είναι επίσης το φιλανθρωπικό έργο που έχει να παρουσιάσει η Αεροπορία στο πέρασμα των χρόνων. Συγκεντρώνοντας σε τακτά χρονικά διαστήματα, τρόφιμα, ρουχισμό και παιχνίδια για φιλανθρωπικά ιδρύματα και διοργανώνοντας ποικίλες εκδηλώσεις, ενισχύουμε τους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη. Και η προσφορά δε σταματάει εδώ. Στο πλαίσιο του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας διατίθεται σε σχολεία της περιοχής για να ενημερώσει και να απαντήσει σε ερωτήσεις μαθητών σχετικά με τις στρατιωτικές σχολές. Επίσης, το Αεροδρόμιο επισκέπτονται συχνά σχολεία, προσκοπικοί σύλλογοι και τεχνικές σχολές προκειμένου να ενημερωθούν για την αποστολή του και να γνωρίσουν από κοντά τα πτητικά μέσα που διαθέτει. Η υποστήριξη κοινωνικών και αθλητικών εκδηλώσεων αποτελεί ένα ακόμα πεδίο δράσης για εμάς. Η εναέρια τερματική περιοχή του αεροδρομίου της 110 ΠΜ, τα μέσα του, καθώς και η παροχή ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, διατίθενται συχνά σε αεραθλητικούς συλλόγους, για τη διεξαγωγή πρωταθλημάτων. Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε χωρίς την παραμικρή αμφιβολία να υποστηρίξουμε, ότι στο πέρασμα του χρόνου, η Πολεμική Αεροπορία και η πόλη της Λάρισας, βιώνουν μαζί διαδρομές παράλληλες αλλά όχι ανεξάρτητες. Στόχος μας και για τα επόμενα χρόνια, είναι να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας όταν οι συνθήκες το απαιτούν, με το ίδιο υψηλό αίσθημα ευθύνης και ανιδιοτελούς προσφοράς. Είμαστε δίπλα στους πολίτες της Λάρισας, συνοδοιπόροι και αρωγοί, για την ευημερία αυτού του τόπου».
ΦΩΤ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΝΤΟΣ * Το κείμενο της εκδήλωσης συνέγραψαν ο Σμήναρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης και η Αρχισμηνίας Σοφία Παυλίδου.
ΠολεμικH ΑεροπορIα και ΛAρισα συνοδοιπOροι και αρωγοI, για την ευημερIα αυτοY του τOπου
02
.24
ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ν ο ε μ β ρ ι ο σ
2 0 1 4
Οι επιδ της Πολ Αεροπ που έκ την αν ΦΩΤ. Τάσος
Με όλες τις τιμές γιόρτασε και φέτος η ρυφαίες ήταν οι στιγμές που καταγράφ αεροσκάφους από την ομάδα αεροπο σμηναγό Σωτήρη Στράλη. Επίσης μένου αεροσκάφους Τ-6 από τ δείξεων «Δ
ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
δείξεις λεμικής πορίας κοψαν νάσα ΤζεζαϊρλIδης
η Πολεμική Αεροπορία στη Λάρισα. Κοφηκαν κατά τη διάρκεια της επίδειξης ορικών επιδείξεων «ΖΕΥΣ» και τον έγινε πτήση επίδειξης μεμονωτην ομάδα αεροπορικών επιΔαίδαλος».
03
.25
04
.26
O
ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Οι Λαρισαίοι ήρωες που έπεσαν στο καθήκον ΓρAφτηκαν στο ΠAνθεον της ΠολεμικHς ΑεροπορIας
πως φάνηκε από τη σύντομη ανασκόπηση στην ιστορία της Λάρισας, ένας από τους παράγοντες που την ανέδειξαν σε μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις είναι και η θέση της, αφού βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στον ελλαδικό χώρο. Τα πλεονεκτήματα της γεωγραφικής θέσης της δεν μπορούσε παρά να τα αξιοποιήσει και ο ελληνικός στρατός, όπως και η ελληνική αεροπορία. Έτσι το Σεπτέμβριο του 1912 λίγο πριν την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου, η Λάρισα επιλέγεται ως έδρα του πρώτου λόχου Αεροπορίας. Ο πρώτος αυτός λόχος στελεχώνεται από τους Δημήτριο Καμπέρο, Μιχαήλ Μουτούση και Πανούσο Νοταρά. Οι τρεις αεροπόροι ανακλήθηκαν από τη Γαλλία, όπου εκπαιδεύονταν μετά από τηλεγραφική διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών. Στις 5 Οκτωβρίου εκτελέστηκε η πρώτη αεροπορική αποστολή. Ο υπολοχαγός Καμπέρος λαμβάνει διαταγή από το Υπουργείο Στρατιωτικών να εκτελέσει πτήση αναγνώρισης στο εχθρικό έδαφος στην περιοχή της Τσαριτσάνης. Η πτήση στέφεται με απόλυτη επιτυχία. Ουσιαστική ανασύσταση του Α/Δ έγινε το 1927, όταν κατασκευάστηκαν υπόστεγα και κτίρια. Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους συγκροτήθηκε το Β΄ Σύνταγμα Αεροπλάνων Λάρισας, το οποίο, μετά την οργάνωση της Αεροπορίας σε ανεξάρτητο όπλο, μετονομάστηκε το 1932 σε Β΄ Σμηναρχία Λάρισας. Το αεροδρόμιο της πόλης χρησιμοποιήθηκε ως μία από τις κύριες βάσεις στις επιχειρήσεις καταστολής του κινήματος του 1935. Ειδικότερα το Μάρτιο του 1935 αεροσκάφη Ποτέζ (Potez) 25 εκτέλεσαν αρκετές περιπολίες στις θαλάσσιες περιοχές του Θερμαϊκού, των Β. Σποράδων, του Παγασητικού και του Μαλιακού κόλπου. Από το 1936 η τότε Ελληνική Βασιλική Αεροπορία, πέρασε σε φάση ριζικής αναδιοργάνωσης. Μεταξύ του υλικού που παρέλαβε ήταν 36 καταδιωκτικά PZL P.24 πολωνικής κατασκευής. Μερικά από αυτά αποθηκεύτηκαν στη Βάση της Λάρισας, ενώ με τα υπόλοιπα εκτελέστηκε η εκπαίδευση του προσωπικού στο Σέδες. Από την 30η Αυγούστου του 1940 δώδεκα από αυτά τα αεροσκάφη διατέθηκαν στην 23η Μοίρα Διώξεως με έδρα το αεροδρόμιο Καζακλάρ στον Αμπελώνα Λάρισας. Η Αποστολή της Μοίρας ήταν η προστασία της περιοχής της Θεσσαλίας και των γραμμών ανεφοδιασμού του Στρατού Ξηράς από τις επιδρομές της ιταλικής αεροπορίας στη Θεσσαλία, τον Παγασητικό και το Β. Ευβοϊκό, ενώ αποτελούσε και εφεδρεία για το μέτωπο της Δυτικής Μακεδονίας εναντίον των Ιταλών. Αντίθετα η 2η Μοίρα Παρατήρησης με Α/Φ Μπρεγκέτ (Brequet) 19, που υπαγόταν οργανικά στην Αεροπορική Βάση Λάρισας, μεταστάθμευσε κοντά στο μέτωπο, στο πεδίο Πετράνων Κοζάνης. Στο πεδίο του Καζακλάρ, δηλαδή της περιοχής του Αμπελώνα, εγκαταστάθηκε από την 28η Αυγούστου του 1940, η 32η Μοίρα Βομβαρδισμού με Α/Φ Μπρίστολ Μπλένχαιμ (Bristol Blenheim). Λίγο ανατολικότερα της Λάρισας, στη θέση «Νιάματα» χρησιμοποιήθηκε εντατικά το ομώνυμο πεδίο προσγείωσης από την 31η Μοίρα Βομβαρδισμού, που διέθετε 11 βομβαρδιστικά Potez 633 Grec, γαλλικής κατασκευής. Η γεωστρατηγική σημασία της περιοχής διαφαίνεται ιστορικά από το γεγονός ότι στην περιοχή της Θεσσαλίας λειτούργησαν την περίοδο 1940-41 δύο κύρια αεροδρόμια, δύο βοηθητικά και τέσσερα του εμπιστευτικού δικτύου. Δηλαδή συγκεντρώθηκαν 3 Μοίρες βομβαρδισμού (το σύνολο της ελληνικής δύναμης βομβαρδιστικών), δύο Μοίρες Διώξεως και μία Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου το αεροδρόμιο της πόλης αποτέλεσε ένα από τα ορμητήρια των ελληνικών Α/Φ. Δεν είναι άξιο απορίας λοιπόν το γιατί η θεσσαλική πρωτεύουσα δέ-
χθηκε συνεχείς επιθέσεις από την Ιταλική Αεροπορία και υπέστη μεγάλες ζημιές από τους διαρκείς βομβαρδισμούς (τουλάχιστον 11 φορές). Δεν έφθαναν οι βομβαρδισμοί, ήλθε και ο καταστρεπτικός σεισμός της 1ης Μαρτίου του 1941 που ανάγκασε τις ελληνικές αεροπορικές δυνάμεις σε αναδιάταξη, εξαιτίας των ζημιών στις εγκαταστάσεις του αεροδρομίου. Έναν περίπου χρόνο αργότερα το αεροδρόμιο της Λάρισας καταλήφθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και χρησιμοποιήθηκε ως βάση τους μέχρι την αποχώρησή τους τον Οκτώβριο του 1944. Σημαντική στιγμή στην ιστορία του τοπικού μας αεροδρομίου αποτελεί η επιλογή του, το 1949, για τον εξοπλισμό της 336 Μοίρας Ελαφρού Βομβαρδισμού, με βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης τύπου Χελντάιβερ (Helldiver). Έτσι, στη Λάρισα οργανώθηκε για πρώτη φορά, σχολείο εδάφους για τα συστήματα του Α/Φ και ταχύρρυθμο πρόγραμμα για την εξοικείωση των Ιπταμένων με αυτά. Η Αεροπορική Βάση Λάρισας πήρε τη σημερινή της ονομασία ως 110 Πτέρυγα Μάχης το 1951. Αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης, η πολιτεία με βασιλικό διάταγμα του 1952 και συγκεκριμένα στις 30 Απριλίου συγκροτεί το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας με έδρα τη Λάρισα, το οποίο αρχικά στεγάστηκε σε ξενοδοχείο επί της οδού Ίωνος Δραγούμη 10, διαρρυθμισμένο κατάλληλα, ώστε να καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες του. Η αποστολή του ΑΤΑ σύμφωνα με τη διαταγή συγκρότησης, είναι η προετοιμασία από τον καρό της ειρήνης, των μάχιμων Μονάδων για την ανάληψη επιχειρήσεων όποτε απαιτηθεί, ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου, η διεύθυνση και ο συντονισμός των αεροπορικών επιχειρήσεων. Το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας τον Φεβρουάριο του 1953 μεταστεγάστηκε στη σημερινή του θέση στη συμβολή των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου & Αγιάς. Η πρόοδος σημαντικών έργων που έγιναν στο αεροδρόμιο της πόλης επέτρεψε τη μεταστάθμευση στη Λάρισα αεροσκαφών νέας γενιάς, εξοπλισμένων με σύγχρονα για την εποχή συστήματα. Έτσι η ιστορική 337 Μοίρα αναπτύχθηκε στην 110 Πτέρυγα Μάχης, ενώ τον Ιανουάριο του 1953 ακολούθησε η 339 Μοίρα και τον Απρίλιο του ιδίου έτους
η 338 Μοίρα με αεροσκάφη F-84G. Στις τάξεις της 337 Μοίρας οργανώθηκε το 1953, σε συνθήκες εμπιστευτικότητας και με πρωτοβουλία των Ιπταμένων, το πρώτο Ελληνικό Ακροβατικό Σμήνος. Στα χρόνια που ακολούθησαν συνεχίστηκε η αναβάθμιση του αεροδρομίου με την κατασκευή νέων έργων, προκειμένου να υποστηριχτεί η εκτέλεση επιχειρήσεων με τα σύγχρονα αεροσκάφη που παραλάμβανε η πολεμική αεροπορία. Η περίοδος από το 1977 και μετά αφορά στη δημιουργία υποδομής για αεροσκάφη 2ης και 3ης γενιάς. Έτσι αεροσκάφη F/RF-4 PHANTOM, A-7 CORSAIR και F-16 επιχειρούν από το αεροδρόμιο της πόλης. Σήμερα η 110 ΠΜ «στεγάζει» την 337Μ με αεροσκάφη F-16 BLOCK 52+, από τα πιο σύγχρονα αεροσκάφη που διατίθενται παγκοσμίως, αλλά και την 348 Μ, με τα «ηρωικά» RF-4 που αποτελούν το «μάτι» της πολεμικής αεροπορίας στους ουρανούς, με έμπειρους χειριστές αποφασισμένους να διαφυλάξουν την ακεραιότητα της χώρας ακόμη και με την ίδια τους τη ζωή. Πέρα από το αεροδρόμιο, η Πολεμική Αεροπορία επέλεξε την περιοχή για την εγκατάσταση και άλλων πολύ σημαντικών Μονάδων, που υποστηρίζουν το επιχειρησιακό της έργο. Αυτές είναι το Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων, η 140 Σμηναρχία Επιχειρησιακών Πληροφοριών & Ηλεκτρονικού Πολέμου, η Διοίκηση Αγωγού Καυσίμου στο Ελευθέριο Λάρισας και το 1ο ΑΚΕ στο Κουτσόχερο. Στην πορεία της αεροπορικής ιστορίας, άτομα εμπνευσμένα από την αεροπορική ιδέα, εισήλθαν στις τάξεις της πολεμικής αεροπορίας με στόχο να αποτελέσουν τους σύγχρονους Ικάρους, προσφέροντας στην πατρίδα και τους πολίτες της το αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ευημερία ενός τόπου. Δυστυχώς κάποιοι από αυτούς τους ήρωες δεν είναι σήμερα ανάμεσά μας. Έχασαν τη ζωή τους μέσα σε αυτό που αγάπησαν ίσως περισσότερο από καθετί, το αεροπλάνο. Και όπως λέει ο ύμνος στον αεροπόρο «και αν η μοίρα το καλεί μια μέρα να πεθάνω, θέλω του χάρου το φιλί μες το αεροπλάνο». Εννέα από αυτούς, που πάντα θα τιμούμε και θα θυμόμαστε με σεβασμό και ευγνωμοσύνη για τη θυσία τους, ήταν παιδιά της περιοχής της Λάρισας.
Η γεωστρατηγική σημασία της Λάρισας διαφαίνεται ιστορικά
Η ΛΑΡΙΣΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
Στις 27 Νοεμβρίου 1940 κατά την εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού στην περιοχή Πόγραδετς – Λύν – Ελβασάν, έπεσε ο Υποσμηναγός Μαλάκης Αλέξανδρος. Ο Υποσμηναγός Μαλάκης αποφοίτησε από τη Σχολή της Αεροπορίας το 1938. Λίγα χρόνια αργότερα η Αεροπορία έχασε ακόμη έναν Ιπτάμενο. Ο Αντισμήναρχος Δρίτσας Δημήτριος αποφοίτησε το 1935 από τη Σχολή Αεροπορίας και πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940-41. Αργότερα, μετά την γερμανική εισβολή, έφυγε για τη Μέση Ανατολή, όπου συνέχισε την πολεμική του δράση. Δυστυχώς όμως, στις 8 Δεκεμβρίου 1943, το αεροσκάφος Baltinore της 13ης Μοίρας Ελαφρού Βομβαρδισμού, βγήκε έξω από το διάδρομο, συνετρίβη στο έδαφος και έπιασε φωτιά. Το Νοέμβριο του 1955 αποφοίτησε από το Τμήμα Εφέδρων χειριστών της Σχολής Αεροπορίας, ο Ανθυποσμηναγός Φίλιος Αθανάσιος, με καταγωγή από τον Πυργετό της Λάρισας. Δυο χρόνια μετά, στις 3 Οκτωβρίου 1957, το αεροσκάφος του F-86E, συνετρίβη στην Τανάγρα Βοιωτίας, έξω από το αεροδρόμιο της 114ΠΜ, κατά τη διάρκεια διατεταγμένης αποστολής. Τον Ιούλιο του 1975 αποφοίτησε από τη Σχολή Ικάρων ο Ανθυποσμηναγός Γκιουλμπασάνης Πασχάλης. Στις 2 Ιουλίου του 1976, έχασε τη ζωή του, όταν το αεροσκάφος F-84F της 344 Μοίρας Διώξεως Βομβαρδισμού, στο οποίο επέβαινε ως Νο 2 σχηματισμού, κατέπεσε και συνετρίβη στο Πεδίο Βολής Αμπελώνα Λάρισας, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης βολών. Ένα χρόνο μετά η Πολεμική Αεροπορία και η Λάρισα έχασαν άλλο ένα παλικάρι. Στις 26 Μαΐου 1977 έχασε τη ζωή του, μετά από πτώση του πυροσβεστικού αεροσκάφους της 355 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών, στα Ίσθμια Κορινθίας, ο κυβερνήτης Επισμηναγός Ζιώτας Μιχαήλ, απόφοιτος της Σχολής Αεροπορίας το 1962. Τον Ιούλιο του 1974 αποφοίτησε από τη Σχολή Ικάρων ο Ανθυποσμηναγός Μπιμπίκος Δημήτριος. Στις 21 Νοεμβρίου του 1978, ενώ επέστρεφε από νυχτερινές βολές στο πεδίο βολής Παλαιοχωρίου, το αεροσκάφος του, F-104G, της 336 Μοίρας Διώξεως – Βομβαρδισμού, κατέπεσε στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Πελοποννήσου και Ζακύνθου. Τον Μάιο του 1981 η Λάρισα καμάρωνε για έναν ακόμη Ανθυποσμηναγό, τον Καρακώστα Ευστράτιο. Δυστυχώς όμως, 3 χρόνια μετά την αποφοίτηση του από τη Σχολή Ικάρων, στις 10 Μαΐου του 1984, Πολεμική Αεροπορία και Λάρισα θρηνούσαν το χαμό του, συνέπεια πτώσεως του αεροσκάφους Α-7H της 347 Μοίρας Βομβαρδισμού της 110 ΠΜ. Το 1961 γεννήθηκε στην Ελάτεια Λάρισας ο Καραλής Κωνσταντίνος. Στα 22 του χρόνια αποφοίτησε με το βαθμό του Ανθυποσμηναγού από τη Σχολή Ικάρων. Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1985 το αεροσκάφος Α-7H της 347 Μοίρας Βομβαρδισμού, του οποίου ήταν κυβερνήτης, προσέκρουσε σε κορυφή του όρους Βουτσικάκι του Νομού Καρδίτσας. Ο κύκλος των πεσόντων αεροπόρων, με καταγωγή την περιοχή της Λάρισας, θα κλείσει στις 22 Αυγούστου 1993, όταν το πυροσβεστικό αεροσκάφος CL-215, της 355 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών, κατέπεσε στην περιοχή Άνω Ροδινής Αιγίου. Στο αεροπορικό αυτό ατύχημα, έχασε τη ζωή του ο Ανθυποσμηναγός Παλαμιώτης Κωνσταντίνος, απόφοιτος του κέντρου Εκπαίδευσης Χειριστών Ειδικής Μονιμότητας. Όλους αυτούς τους ένδοξους και αθάνατους νεκρούς, που έπεσαν ηρωικά στο βωμό του καθήκοντος και της συνείδησης, όλους τους ένδοξους και αθάνατους νεκρούς, ανεξαρτήτως καταγωγής, που γράφτηκαν στο πάνθεον της Πολεμικής μας Αεροπορίας, για το μεγαλείο της Ελλάδας, έχουμε καθήκον και αποστολή να τιμάμε, γιατί έτσι η θυσία τους δε θα ναι μόνο ζωντανή ανάμνηση σε μας, αλλά και παράδειγμα, για τις επόμενες γενιές, που θα φωτίσει για την πραγμάτωση σπουδαίων έργων και την προάσπιση υψηλών αξιών. *Το κείμενο συνέγραψε η Αρχισμηνίας Σοφία Παυλίδου.
03
αγροτικά
.27
πρέπει να αναπτυχθεί;
την αναβάθμιση της ποιότητας και το «πρασίνισμα» της παραγωγής σκληρού σίτου λιέργεια η οποία ομολογουμένως έχει αυξημένο κόστος, έγινε υπόθεση ότι το κόστος της αγοράς επιμερίστηκε μεταξύ τριών παραγωγών οι οποίοι τη χρησιμοποιούν από κοινού, κάτι που εξάλλου είναι επιβεβλημένο εξαιτίας και της υψηλής αποδοτικότητας της μηχανής. Στην Εικόνα 5 φαίνεται το αποτύπωμα του άνθρακα από την ανάλυση του κύκλου ζωής του προϊόντος για τα δύο συστήματα παραγωγής. Είναι φανερό ότι για το παραγωγό Α υπάρχει μια σαφής μείωση του αποτυπώματος με την αειφορική μέθοδο ενώ για το δεύτερο προκύπτει μια ελαφρά αύξηση εξαιτίας της χρήσης επιπλέον λιπάσματος. Γίνεται αντιληπτό επομένως ότι η έννοια της αειφορίας θα πρέπει να περιλαμβάνει μια συνολική θεώρηση τόσο του οικονομικού όσο και του οικολογικού αποτελέσματος των συστημάτων παραγωγής. Πίνακας 4. Οικονομική ανάλυση για τον παραγωγό Γ στο Αρμένιο, Λάρισας
ποσότητα σποράς (γενικά οι αγρότες σπέρνουν περισσότερο σπόρο από ότι χρειάζεται) και στη λίπανση. Οι διαφορές στη λίπανση φαίνονται στις Εικόνες 3 και 4. Η κύρια αλλαγή είναι η εφαρμογή μιας επί πλέον δόσης το Μάρτιο κάτι που βοηθά στη βελτίωση της απόδοσης και της κυρίως της ποιότητας του παραγόμενου σίτου (αύξηση πρωτεΐνης). Πίνακας 1. Καλλιεργητικές πρακτικές στον παραγωγό Α στην Ευξεινούπολη, Μαγνησίας
Εικόνα 3. Εφαρμογή αζωτούχου λίπανσης στη παραγωγό Α της Ευξεινούπολης Πίνακας 2. Καλλιεργητικές πρακτικές στον παραγωγό Γ στο Αρμένιο, Λάρισας
δεδομένα από τον Μάρτιο και έπειτα, έδωσε έγκαιρες προειδοποιήσεις και συνιστούσε προληπτικούς ψεκασμούς με μυκητοκτόνα από τις αρχές του Απρίλη. Οι παραγωγοί ωστόσο ήταν επιφυλακτικοί ως προς αυτή την επέμβαση καθώς οι επεμβάσεις με μυκητοκτόνα στο σιτάρι δεν συνηθίζονται στη χώρα μας όπου το κλίμα γενικά δεν ευνοεί τις μυκητολογικές ασθένειες αργά την άνοιξη. Ευτυχώς το χωράφι του παραγωγού είχε περιορισμένη προσβολή. Οι αποδόσεις του σιταριού στο παραγωγό της Ευξεινούπολης ήταν 310kg/στρ για τη παραδοσιακή μέθοδο και 330kg/ στρ για την αειφόρο. Για τον παραγωγό του Αρμενίου για τις τρεις μεθόδους ήταν 400 kg/στρ. για την παραδοσιακή μέθοδο, 425 kg/στρ. για την αειφόρο και 470 kg/στρ. για την αειφόρο με την εφαρμογή ακαλλιέργειας. Η βελτίωση στη μέθοδο της ακαλλιέργειας ήταν αποτέλεσμα της ομοιόμορφης διάταξης των φυτών στο χωράφι (ένδειξη της σημασίας της καλής ποιότητας σπαρτικής) που σε συνδυασμό με μια ενισχυμένη και ομαλότερα κατανεμημένη αζωτούχο λίπανση συνέβαλε στη μεγιστοποίηση του παραγωγικού δυναμικού. Την κάλυψη των δυνατοτήτων της καλλιέργειας μαρτυρά εξάλλου η εντυπωσιακή αύξηση της πρωτεΐνης του σπόρου. Ενώ στη παραδοσιακή καλλιέργεια η μέση περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη ήταν 11,8%, στην αειφόρο ανήλθε στο 13,34% και στην ακαλλιέργεια στο 16,6%! Στους πίνακες 3 και 4 γίνεται οικονομική ανάλυση για τα δύο συστήματα παραγωγής για τους δύο παραγωγούς. Η οικονομική ανάλυση γίνεται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο περιλαμβάνει μόνο τις μεταβλητές δαπάνες παραγωγής που είναι τα ετήσια έξοδα για την αγορά σπόρων και γεωργικών εφοδίων και για την εκτέλεση των εργασιών. Να σημειωθεί ότι οι δαπάνες αυτές είναι οι «εμφανείς» δαπάνες καθώς περιλαμβάνουν έξοδα τα οποία ο παραγωγός θα πρέπει να καλύψει άμεσα μέσα στο έτος. Στο δεύτερο επίπεδο οικονομικής ανάλυσης, εκτός από τις μεταβλητές δαπάνες, περιλαμβάνονται ακόμη και οι σταθερές δαπάνες που αφορούν τα έξοδα της απόσβεσης του κεφαλαίου αγοράς γεωργικού εξοπλισμού μαζί με τους τόκους. Οι δαπάνες αυτές αποτελούν μια «κρυφή» κατηγορία εξόδων την οποία οι παραγωγοί αν και συχνά δεν την λαμβάνουν υπόψη καθότι δεν τους επιβαρύνουν άμεσα, εν τούτοις είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα βρεθούν αντιμέτωποι όταν π,χ, θα πρέπει να ανανεώσουν το γεωργικό τους ελκυστήρα προκειμένου να μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν. Όπως φαίνεται στον πίνακα 3 για τις μεταβλητές δαπάνες, ο παραγωγός Α εξοικονομώντας 1,3€/στρ από τα λιπάσματα (ίδιες μονάδες, φθηνότερα σκευάσματα) και 2,5€/στρ από το σπόρο πέτυχε μια αύξηση της παραγωγής κατά 20 kg/στρ και βελτίωσε το κέρδος κατά 8,6€/στρ. Όταν εξετάζονται οι συνολικές δαπάνες ωστόσο φαίνεται ότι με την παραδοσιακή μέθοδο ο παραγωγός καλλιεργεί έχοντας μηδενικό κέρδος. Η βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας με την εφαρμογή αειφόρων μεθόδων είναι επομένως επιβεβλημένη. Πίνακας 3. Οικονομική ανάλυση για τον παραγωγό Α στην Ευξεινούπολη Μαγνησίας
Εικόνα 5. Ανάλυση κύκλου ζωής για τα δύο συστήματα παραγωγής στους δύο παραγωγούς. Συμπεράσματα Στα επόμενα έτη της ΚΑΠ (2013-2020) οι αγρότες θα πρέπει να ενισχύσουν τον φιλο-περιβαλλοντικό ρόλο της γεωργίας και να κάνουν περισσότερο «πράσινη» την παραγωγή τους. Συστήματα όπως αυτό που περιγράφηκε μπορούν να βοηθήσουν τους παραγωγούς να προσαρμοστούν, να διατηρήσουν τις αποδόσεις τους μειώνοντας το κόστος παραγωγής και αυξάνοντας τα περιθώρια κέρδους και την ανταγωνιστικότητά τους. Τα αποτελέσματα του προγράμματος που περουσιάστηκε δείχνουν τις δυνατότητες συνεργασίας των Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Ιδρυμάτων με εταιρείες του κλάδου και τους αγρότες προς κοινό όφελος. Είναι προφανές ότι απαιτείται διάθεση συνεργασίας αλλά και διάθεση επιμερισμού των κινδύνων των πειραμάτων από όλα τα μέρη. Η πολιτεία (Υπουργείο, Περιφέρεια και γεωργικοί Δήμοι) μέσω των γεωργικών υπηρεσιών τους αλλά και οι αγρότες μέσω των οργανώσεών τους θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο καταλύτη σε τέτοιες συνεργασίες και να συμβάλλουν σε μια πραγματική ανάπτυξη του γεωργικού τομέα της χώρας που θα προσφέρει εισόδημα και θέσεις απασχόλησης. Δηλαδή να δημιουργήσουν τους κρίκους που θα συνδέσουν την έρευνα με την παραγωγή και να μεταφέρουν τα αποτελέσματα τηε έρευνας (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, ερευν ητικά Ιδρύματα) στους αγρότες να τα εφαρμόσουν και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες στα ερευνητικά ιδρύματα να τα μελετήσουν και να δώσουν λύσεις ενώ παράλληλα θα έδιναν κατευθύνσεις για τις χρηματοδοτήσεις της έρευνας. Τα Πανεπιστήμια από τη μεριά τους θα μπορούσαν μέσω των γραφείων διασύνδεσης και διαμεσολάβησης να συμβάλουν και αυτά προς αυτή τη κατεύθυνση.
Εικόνα 6. Φύτρωμα μετά από σπορά με παραδοσιακή μέθοδο και με ακαλλιέργεια.
Εικόνα 4. Αζωτούχος λίπανση στο παραγωγό Γ του Αρμενίου Η ακαλλιέργεια, στον παραγωγό του Αρμενίου, παρουσίασε μεγαλύτερο πρόβλημα με τα ζιζάνια σε σχέση με τις άλλες δύο μεθόδους. Ο κοινός ψεκασμός όμως με τα ζιζανιοκτόνα που χρησιμοποιήθηκαν και στην παραδοσιακή μέθοδο (80 γρ/στρ. Axial + 80 γρ/στρ. Mustang) ήταν αρκετός για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Την άνοιξη του 2014 στη περιοχή του Αρμενίου Λάρισας παρουσιάστηκε έντονο πρόβλημα με τη σεπτόρια στα σιτηρά (Septoria nodorum). Η υψηλή σχετική υγρασία του αέρα και οι ήπιες θερμοκρασίες τη περίοδο της άνοιξης ευνόησαν την ανάπτυξη της ασθένειας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το σύστημα Granoduro.net, παρά το ότι διέθετε μετεωρολογικά
Για τον παραγωγό Γ από την άλλη πλευρά υπάρχει μια αύξηση των δαπανών για τα λιπάσματα κατά 3,6€/στρ. Τα έξοδα αυτά αντισταθμίζονται από τις μειωμένες δαπάνες κατά 3,6€/στρ από τη σπορά ενώ επιπλέον υπάρχει εξοικονόμηση 4€/στρ από τη μη κατεργασία του εδάφους. Σε συνδυασμό με μια αύξηση της απόδοσης κατά 70kg/στρ για την μέθοδο της ακαλλιέργειας προκύπτει μια αύξηση του κέρδους κατά 19,3€/στρ. Να σημειωθεί ωστόσο ότι όσο αναφορά τη δαπάνη για την αγορά της ειδικής σπαρτικής για ακαλ-
Εικόνα 7. Σύγκριση παραδοσιακής και αειφόρου μεθόδου.
04
αγροτικά
.28
Απογραφή εκμεταλλεύσεων αιγοπροβάτων
2η Πανδημοτική Γιορτή Ελιάς στους Γόννους Χρηματοδοτικές ευκαιρίες του τομέα Ελαιολάδου από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020
O
Δήμος Τεμπών σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου (ΔΟΠΑΠΕΠΤ) και την Περιφέρεια Θεσσαλίας-Π.Ε. Λάρισας διοργανώνει τη δεύτερη διήμερη πανδημοτική Γιορτή Ελιάς το Σάββατο 15 και την Κυριακή 16 Νοέμβρη στην κεντρική πλατεία της δημοτικής ενότητας Γόννων. Η γιορτή έχει σκοπό την ανάδειξη και προβολή τόσο της περιοχής όσο και των προϊόντων της Ελιάς και του Λαδιού, έτσι ώστε να ωφελήσει την οικονομία της περιοχής και να αποτελέσει κοινό τόπο συνάντησης ελαιοπαραγωγών, αγροτών, εμπόρων, τυποποιητών και επιστημόνων από την ευρύτερη περιοχή του νομού. Η διήμερη γιορτή περιλαμβάνει επιμορφωτική ημερίδα για τους αγρότες-ελαιοπαραγωγούς στην αίθουσα εκδηλώσεων του πρώην δημαρχείου Γόννων, εκθεσιακά περίπτερα προϊόντων ελιάς-λαδιού και άλλων που έχουν σχέση με το προϊόν από τοπικούς παραγωγούς, τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις του κλάδου, πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά. Οι εκδηλώσεις θα γίνουν σε ειδικά διαμορφωμένο – στεγασμένο - χώρο στον πεζόδρομο της κεντρικής πλατείας δίπλα από την Δημοτική Πινακοθήκη. Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής: Σάββατο 15 Νοέμβρη στις 6 μ.μ.: 1η μέρα γιορτής με εισηγήσεις για την ελιά και το λάδι και συζήτηση πάνω στα θέματα που θα αναπτυχθούν. - Dr Κουρέτας Δημήτρης, Καθηγητής Βιολογίας του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, Πρόεδρος Συμβουλίου Καινοτομίας Περιφέρειας Θεσσαλίας, με θέμα: «Παρεμβάσεις και χρηματοδοτικές ευκαιρίες του τομέα Ελαιολάδου από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020» - Τσαντίλας Χρήστος, Γεωπόνος Εδαφολόγος - Διευθυντής του Ινστιτούτου
Χαρτογράφησης Εδαφών ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» & ΧΑΡΟΥΝΤΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΓΕΩΠΟΝΟΣ με θέμα : «Διαχείριση Ελαιώνα» -Μιχαηλίδης Δημήτρης, Δημοσιογράφος, με θέμα: «Οι κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις στην αγροτική ανάπτυξη - ΜΟΔΟΥΣΑ». - Πολύμερος Γεώργιος, Πρόεδρος Ο.Π. Πουρναρίου, με θέμα: «Εμπειρίες από τη λειτουργία της Ο.Π. Ελιάς στο Πουρνάρι». Κυριακή 16 Νοέμβρη: 2η μέρα γιορτής 11:00 π.μ.: Έναρξη εκδήλωσης 11:05 π.μ.: Χαιρετισμός Δημάρχου 11:15 π.μ.: Χαιρετισμoί επισήμων 11:30 π.μ.: Ομιλία για την Ελιά και το λάδι. 11:45 π.μ.: Πολιτιστικό δρώμενο από τα παιδιά του Μ. Ε. Σ. Γόννων. 11:55π.μ.: Χορευτικά από το παιδικό τμήμα του ΜΕΣ Γόννων. 12:10π.μ.: Μουσικό δρώμενο από την Μουσική Σχολή Δ.Τεμπών 12:30 π.μ. : Πέρας εκδήλωσης Στο χώρο της εκδήλωσης, το διήμερο Σάββατο και Κυριακή θα λειτουργούν στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο περίπτερα προβολής από τους τοπικούς φορείς, τους συνεταιρισμούς, τους παραγωγούς και τους επαγγελματίες με θέματα από την ελιά και το λάδι. Το Λαογραφικό Μουσείο θα είναι ανοιχτό το διήμερο της γιορτής και ο υπεύθυνος του μουσείου Βασίλης Καραβιδές θα ξεναγεί τους επισκέπτες δίνοντας έμφαση σε εκθέματα που έχουν άμεση σχέση με το θέμα. Επίσης το διήμερο αυτό στο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης θα προβάλλονται φωτογραφίες του Δημήτρη Γουγουλιά με θέμα την ελιά και το λάδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
66,8 εκατ. € σε Λαρισαίους παραγωγούς Πιστώθηκαν οι λογαριασμοί 28.287 δικαιούχων με την προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης Ολοκληρώθηκε η πληρωμή της προκαταβολής (50%) της ενιαίας ενίσχυσης για το 2014 σε 656.736 δικαιούχους γεωργούς και κτηνοτρόφους. Το ποσό που πιστώθηκε στους λογαριασμούς των αγροτών ανέρχεται σε 886.450.613,63 ευρώ. Σε ότι αφορά το νομό Λάρισας οι 28.287 δικαιούχοι έλαβαν 66,8 εκ. ευρώ. Οι πληρωμές, όπως τόνισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Κα-
ρασμάνης, διενεργήθηκαν ομαλά και με πλήρη διαφάνεια σε όλους τους Νομούς ενώ τα ποσά που εισέπραξαν οι δικαιούχοι παραγωγοί αντιστοιχούν στην αξία των δικαιωμάτων που έχουν ενεργοποιήσει για το 2014. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επεσήμανε ο κ. Καρασμάνης, μέσα από συνεχείς προσπάθειες κατάφερε να εξομαλύνει σταδιακά τα όποια προβλήματα εμφανίστηκαν στην κατανομή των επιλέξιμων βοσκοτόπων
με στόχο την ομαλή καταβολή της ενίσχυσης σε επίπεδο χώρας και στη συντριπτική πλειοψηφία των κτηνοτρόφων. Η πληρωμή της προκαταβολής της ενιαίας ενίσχυσης αποτελεί μια οικονομική ανάσα για τους Έλληνες παραγωγούς, ώστε να αντιμετωπίσουν τις υποχρεώσεις τους και να προγραμματίσουν τις ανάγκες τους για το επόμενο διάστημα. Στόχος του Υπουργείου είναι να έχει πληρωθεί και η εξόφληση της ενιαίας μέχρι το τέλος του 2014.
Στις 15 Δεκεμβρίου λήγει η προθεσμία για τη διενέργεια των ετήσιων απογραφών των εκμεταλλεύσεων αιγοπροβάτων για το έτος 2014. Επιπλέον, εντός προθεσμίας 15 ημερών (δηλαδή μέχρι τέλος του έτους), το Μητρώο της Εκμετάλλευσης πρέπει να προσκομιστεί από τους κτηνοτρόφους στην κατά τόπους Κτηνιατρική υπηρεσία που υπάγονται για θεώρηση. Εξαίρεση αποτελούν οι δικαιούχοι εξισωτικής αποζημίωσης οι οποίοι είναι απαραίτητο να γνωρίζουν ότι οφείλουν να προσκομίσουν στην Κτηνιατρική υπηρεσία της περιοχής τους το μητρώο της εκτροφής τους έως και τις 15 Νοεμβρίου 2014, προκειμένου να πληρωθούν την εξισωτική του 2014 πριν το τέλος του έτους.
Επιχορήγηση αντιχαλαζικών δικτύων Την επιχορήγηση αντιχαλαζικών δικτύων και συνδυαστικών εγκαταστάσεων αντιβροχικής μεμβράνης σε διάφορες περιοχές της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας, ανακοίνωσε ο ΕΛΓΑ. Αναλυτικά, στην ανακοίνωσή του ο ΕΛΓΑ επισημαίνει πως αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στα προγράμματα πρόληψης και προστασίας της αγροτικής παραγωγής από φυσικούς κινδύνους. Στο πλαίσιο αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε την επιχορήγηση αντιχαλαζικών δικτύων και συνδυαστικών εγκαταστάσεων αντιβροχικής μεμβράνης. Ειδικότερα, στην απόφαση περιλαμβάνονται επιχορηγήσεις εγκαταστάσεων αντιχαλαζικών δικτύων σε καλλιέργειες αμπελιών, κερασιάς, βερίκοκου, μήλων, ροδάκινων, αχλαδιών, ακτινιδίου και δαμάσκηνων. Εγκρίθηκαν 29 αιτήσεις παραγωγών σε 35 αγροτεμάχια σε διάφορες περιοχές της χώρας και ειδικότερα στις Περιφερειακές Ενότητες Αχαΐας, Ημαθίας, Καβάλας, Κοζάνης, Κορινθίας, Λάρισας, Πέλλας, Τρικάλων και Φλώρινας. Το συνολικό ύψος της επιχορήγησης ανέρχεται στα 483.342 ευρώ. Το ποσοστό επιχορήγησης ανέρχεται στο 60% του επιλέξιμου κόστους. Επισημαίνεται ότι για πρώτη φορά η υποβολή αιτήσεων ένταξης στο πρόγραμμα μπορεί να γίνει καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014 και οι εγκρίσεις ένταξης των δικαιούχων στο πρόγραμμα θα γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από το Δ.Σ. ύστερα από την αξιολόγηση των αιτήσεων από τις υπηρεσίες του ΕΛΓΑ.