Biga, home to Samiye-Turkey

Today, we have our own house and we are happy in Spain, always with Moldavia in our heart.

My son speaks 5 different languages and study at university and our daughter is also an excellent student.

90

BIGA, HOME TO SAMIYE.

Turkey Ilimen Aysenur Ibrahim Donmez

My name is Samiye. I was living in Afghanistan with a big family. We had a big house and a big garden. My father was a farmer. We grew vegetables and fruits. My sister was planting flowers.

A swing was hanging from a branch of a tree and my friends came to play with me. One of my brothers was in charge of bringing firewood, another took the cattle to pasture.

But one day, the war started. My father then decided to leave with the family for Turkey.After the "goodbye" to grandparents, uncles, neighbors and friends, we left by car.

After a week we reached Iran. Crossing Iran was very dangerous because thieves kidnapped people and required a ransom.

Then a wheel of the car broke. My mother and the children walked while the men pushed the car. We had to spend the night in the forest being very careful because soldiers were patrolling.

The "smuggler" called another car which took us to Tehran, the capital of Iran, where we stayed for three days. We then continued the trip, but at the border, soldiers sent us back to Iran.

We wanted to reach Turkey. We followed a mountainous road, climbing for more than fifteen hours. After a night spent hidden behind a large rock, we resumed our walk.

We climbed mountains, drank the water that fell from that mountain. My parents were scared because soldiers were everywhere. We were thus able to cross the Turkish border.

Thanks to a friend of my brother, we were able to escape the police and reach Biga after eighteen hours on the road. In Biga, we received identity cards and we were able to go to school to learn to read and write.

For two years, we are living in Biga and I hope that no one will experience such an adventure.

102

ORIGINAL TEXTS

Antonio, de la Sicile à Flénu

Je m’appelle Antonio. Ma famille vivait en Sicile. A la fin de la deuxième guerre mondiale, les bombes avaient détruit beaucoup de maisons et d’usines. Il n’y avait plus de travail.

Comme beaucoup d’Italien, mon père a accepté de venir travailler en Belgique dans les mines de charbon. Le voyage en train durait deux jours. A ce moment, seuls les hommes partaient travailler.

Nous avons rejoint notre père un an et demi plus tard. Les mineurs vivaient dans des baraquements en tôles près de la mine et des terrils. Pendant que les hommes travaillaient, les femmes s’occupaient des repas, de la lessive, de nettoyage.

Le travail des mineurs était dur et dangereux. Pour travailler, il fallait montrer son permis chaque jour. Pour se protéger du gaz, les mineurs descendaient dans la mine avec un canari. Si le canari mourait, il fallait partir parce qu’il y avait du gaz dangereux.

Le travail était dur et dangereux. Il fallait parfois ramper pour atteindre le charbon. Des chevaux vivaient dans les galeries pour tirer les wagonnets emplis de charbon.

J’avais deux frères et une sœur. A partir de six ans, les enfants allaient à l’école et apprenaient le français.

Les enfants jouaient aux billes, au football, aux bâtons et parfois, nous allions au cinéma. Nous jouions sur les terrils, on descendait les pentes du terril assis sur des cartons ou des plaques en fer.

Mon père est mort à 45 ans, atteint de silicose, maladie des poumons due aux poussières de charbon.

A 18 ans, je suis retourné en Italie. On m’a dit que j’étais étranger, que j’étais Belge. Grâce à mes études, je suis devenu photographe. Je me suis installé à Flénu.

Моята българска приказка

Моята история започва в село Узинки, на остров Спрус в щата Аляскa, Съединените щати. Единственият транспорт до град Кодиак е или със самолет, или с лодка. Игрите ни варираха със сезоните: игри със съседските деца, катерене по дърветата, разходки по плажа и изследване на приливите – това бяха основните ни забавления през летните месеци. А през зимата – спускане с шейни, пързаляне и игри в снега – беше ни достатъчно, за да се забавляваме.

Катеренето по дървета беше друга форма на забавление. Прекарвах дълго време на върха на някое дърво просто взирайки се в далечината. Чудех се какво има там!? Какво можеше да се види зад онези хълмове? И онези планини – как изглежда светът от другата им страна? Много ярки са спомените ми от зимните месеци – риeнето на снега от къщите, риболовът в леда с брадва, за да стигнем до водата и да ловим риба, подобна на дъговата пъстърва, но най-вълнуващо беше пързалянето по замръзналите езера и блата. Събирахме се деца и се състезавахме, и играехме хокей. Мисля, че всеки знаеше как да се пързаля и това беше толкова привично за нас, колкото и карането на колело.

Обучението си завърших в гимназията в Кодиак. Имаше много дискриминация, насочена към „децата от село”. Записах се на най-трудните курсове по математика, а също и класовете по компютри. Вероятно това е и мястото, на което развих моето постоянно желание да стигам до същността на нещата. По това време кубчето на Рубик беше популярно и аз се научих как да го редя. Станах и шампион по шах в гимназията за 1982-1983г.

През лятото на 1984 г. започнах да се занимавам с търговски улов на сьомга. Използваме мрежи. Рибата се съхранява в контейнери, изолирани с лед, така че да се държи на студено. След това пристига лодка, претегля улова и го откарва в Кодиак за обработка в консервирана или замразена сьомга.

През 2005 г. реших да опозная по света и планирах пътуване до Европа, по-точно България. Защо България? Защото с появата на интернет започнах да общувам с Милена, българка, с която бяхме разменили много мнения за различни неща от живота. С времето моето любопитство и заинтересованост се засилваха и аз бях решен да се запозная на живо с нея. След като получих паспорт, планирах маршрутът ми: Узунки – Кодиак – Анкъридж – Сиатъл – Лондон – София, България. Милена беше на летището, за да ме посрещне. По време на този първи престой опознах културата и важните места на България като София и манастирите. Запознах се и с родителите на Милена.

В месеците след завръщането ми в Аляска, аз си припомнях преживяното и реших да се върна в България. Този път прекарах коледните и новогодишни празници в Пазарджик. Щях да пристигна през декември и да остана за Коледа и Нова година, общо за около две седмици. Маршрутът ми беше сходен като първия път. Езиковата бариера между мен и нейните родители, от една страна, беше забавна, но и малко притеснителна.

Върнах се в България за трети път с виза валидна 90 дни, за да прекарам там празниците в края на 2006 г. Милена беше намерила езикова школа, в която да взема уроци по български език. В края на този престой се страхувах, че никога повече няма да видя този прекрасен човек, с когото се бях запознал. На 02.01.2007г. аз отново трябваше да си тръгна от България. Тази раздяла беше по-трудна от предишните две. Бях започнал да харесвам Милена много. През лятото на 2007г. имахме много добър улов на сьомга. Разбира се, поддържах връзка с Милена и кандидатствах за нова

виза, валидна от месец септември до месец ноември.

Този път намеренията ми бяха различни. Избрах годежен пръстен и го взех с мен в България. Много дълго обмислях решението дали да купя годежен пръстен. Не исках да прекарам живота си без Милена да е част от него и се надявах, че пръстенът е стъпка в правилната посока. Около средата на септември аз и Милена пътувахме през прохода Троян. На връщане аз отбих на едно място, където човек може да направи хубави снимки на долината. Беше настъпил мигът. В момента, в който Милена слизаше от колата, аз паднах на коляно, отворих кутийката с годежния пръстен и я помолих да се омъжи за мен. Тя прие.

Оженихме се на 16 ноември 2007 г. в Пазарджик. След мило тържество с родителите на Милена и нейните приятели, потеглихме към черноморието за медения месец.

След раждането на първото ни дете Виолета през юли 2008 г., нашето малко семейство посети родителите ми през октомври 2009 г.

Оттогава, обикновено пътуваме до Аляска през летните месеци и там аз ловя сьомга с търговска цел. През останалото време от годината сме в България. Създавам и поддържам приложения за андроид през зимните месеци и помагам на тъст ми с различни „селски” работи, като подрязване на овошки и на лозето и събиране на реколтата през есента.

109

UNA VALIGIA PIENA DI SOGNI

Un pensiero si fa strada: lasciare la Romania. Quella sera tornai a casa stanchissima. La strada sembrava interminabile, il viale alberato aveva l’aspetto di un grande tunnel senza uscita. Un pensiero continuava a martellarmi nella testa: perché continuare a vivere in quel modo?

Il lavoro che svolgevo, dalla mattina alle 8:00 fino a sera alle 11:00, dietro a un bancone di un bar, mi toglieva ogni energia. Più volte avevo ascoltato i progetti di uomini e donne che si avvicendavano in quel bar, chi voleva emigrare in Francia, chi in Italia, chi in Germania e chi per Paesi ancora più lontani. Si sognava un lavoro con altre prospettive, senza essere più sfruttati per pochi soldi. Con questi pensieri camminavo assorta per quella strada semideserta. Quei progetti erano anche i miei.

A casa della zia Entrata in casa, mi assalii quell’odore che a volte mi nauseava. Mi aspettava la solita minestra costituita dagli avanzi del pranzo che si consumava a mezzogiorno. La casa dove ero ospitata apparteneva a mia zia, la quale pretendeva una pigione che mi lasciava mensilmente con pochi spiccioli. Mia zia era tutta protesa verso il figlio a cui destinava cibo migliore e soldi. Per me, nessun gesto di affetto, nessuna carezza, solo qualche parola gentile dallo zio acquisito. Non c’era altra scelta, avevo più volte pensato di cambiare vita, ma quella sera, ingoiando la mia minestra, presi la decisione definitiva: andare via! La partenza per l’Italia con tanti sogni nella valigia Ero una giovane

donna con tanti sogni da realizzare, così l’8 settembre del 2005, sono partita dalla Romania alla volta dell’Italia. Nella valigia avevo raccolto le cose più care: pochi vestiti, un paio di scarpe e qualche ricordo dei miei genitori, di un papà ormai anziano e della mia povera mamma che non c’era più. A quell’epoca, per varcare la frontiera, bisognava dichiarare di essere turisti ed essere in possesso di 500 euro, per poter far fronte alle spese di prima necessità.

Quel giorno, lo ricordo come fosse ieri, ero l’unica a possedere soldi miei, guadagnati con tanti sacrifici, gli altri che viaggiavano con me, avevano dovuto chiederli in prestito. Partimmo per l’Italia ma il pullman dove viaggiavo, venne fermato in Austria, per sospetto traffico di droga. Sull’autobus calò un silenzio surreale, la paura che quel sogno potesse finire da un momento all’altro mi rendeva particolarmente ansiosa. Di tanto in tanto si udivano dei lamenti soffocati provenienti da un paio di file più indietro rispetto al mio posto a sedere. Era una ragazza. Sudava, aveva un viso pallidissimo e storceva la bocca in una smorfia di dolore. Qualcuno le chiese se stesse male. Ci accorgemmo che era in attesa, forse di cinque, sei mesi. In breve, cominciò a contorcersi, così decidemmo di chiamare le guardie per farla soccorrere. Dopo un po’ arrivò un’ambulanza a sirene spigate e la ragazza venne trasportata in ospedale.

Non ricordo quanto tempo siamo rimasti fermi in quel pullman, finalmente, l’autista ci raggiunse e ci comunicò che potevamo proseguire il nostro viaggio.

Prima destinazione: Firenze. La prima destinazione è stata Firenze. Alla stazione dove scesi con la mia valigia, mi sentii smarrita. Ero in una città sconosciuta di cui avevo sentito parlare. Era la città dei grandi poeti e dei grandi pittori del passato. Man mano che camminavo, la determinazione a cambiare vita si faceva sempre più strada nel mio cuore. Per la prima volta ho visto la magnifica cattedrale di Santa Maria del Fiore dai colori marmorei sul verde acqua e rosa pallido. Una vera meraviglia! Ho ancora negli occhi l’altezza del campanile di Giotto. Mi fermai di colpo, esattamente lì era il luogo dell’appuntamento. “Elena!” Sentire pronunciare il mio nome, in quel luogo sconosciuto, mi fece sobbalzare, finalmente vidi le mie amiche, Delia e Romina. Ci abbracciammo con affetto. Avevo le lacrime agli occhi per la gioia, ma subito quell’euforia si spense, perché mi comunicarono che il lavoro che mi avevano promesso, non c’era più!

Lo sconforto cominciò a farsi strada, l’inizio della mia nuova vita non era affatto semplice. Avevo grossi problemi con la lingua, la cultura, le tradizioni e persino il clima: faceva un gran caldo! Tutto era diverso rispetto alla Romania. Tra le tante difficoltà, con l’aiuto delle mie amiche, riuscii a trovare un lavoro precario che mi permise di resistere un po’ di tempo. A volte sentivo il peso di essere

“straniera”, la diffidenza nei confronti di chi proveniva da altri luoghi, era spesso molto evidente.

L’incontro d’amore Il tempo passava, il lavoro mi assorbiva, ma a giorni stabiliti, incontravo le mie amiche ad altri amici provenienti dalla Romania. Fu così che in un bar, dove trascorrevamo qualche ora di spensieratezza conobbi Adrian. Lui mi guardava e io corrispondevo il suo sguardo. Ci innamorammo quasi subito, e i progetti di realizzare i miei sogni, cominciarono a combaciare con i progetti del mio ragazzo. Avevamo le stesse idee per il nostro futuro, volevamo una nuova vita in Italia, un paese che piaceva ad entrambi, ed trovare un buon lavoro così da avere l’opportunità di avere una casa, una famiglia insieme.

Il Matrimonio in Romania Nel 2007, con il mio futuro marito, siamo tornati in Romania e finalmente abbiamo coronato il nostro sogno d’amore. Le nozze si svolsero secondo il rito ortodosso, la nostra religione. Pochi erano gli invitati presenti, anche il piccolo rinfresco che organizzammo fu molto semplice. Ma non importava, da quel momento non ero più sola, cominciava una strada di concreta speranza. Insieme, siamo tornati in Italia, dove non serviva più il permesso di soggiorno perché la Romania era entrata a far parte dell’Unione Europea.

Una nuova casa in Italia- la nascita di Andrei I fratelli di mio marito lavoravano in Campania e così anche noi siamo arrivati in questa regione. Io trovai lavoro a Salerno presso una signora. Il clima mite, il mare dalle mille sfumature di azzurro, la città mi aveva accolto e fu così che mettemmo, finalmente, le nostre nuove radici a Lancusi, un paese poco distante dal centro cittadino.

Da quel momento è cominciata la nostra vera vita: ben presto mi resi conto di essere in attesa di un bambino. Il 27 gennaio del 2009, è nato Andrei, il nostro anello di congiunzione tra la Romania e l’Italia. La Romania resta il luogo del cuore, e ogni anno, con entusiasmo, vi torniamo, ma l’Italia, ormai, è il nostro futuro e quello di Andrei.

115

UMA AVENTURA, UMA NOVA VIDA

Eu morava num prédio situado em Cajuru, uma pequena cidade do estado de São Paulo, no Brasil. Cajuru é um nome dado pelos antigos indígenas e que significava “entrada do mato”. É uma cidade pequena que fica a cerca de 750 km de Brasília, a capital do país e cerca de 600 km do Rio de Janeiro, a “Cidade Maravilhosa”.

Cajuru é conhecida por ter nos arredores dezenas de cascatas. Uma das melhores recordações que tenho é descobrir essas cascatas com a minha família. Passava horas na água, a mergulhar e a brincar. São um pouco de paraíso na Terra!

As minhas aulas eram sempre de manhã. À tarde fazia os trabalhos de casa e jogava futebol na rua. O futebol é uma paixão no Brasil! Como morava perto de uns tios, brincava muito com os meus primos. Mas também passava muito tempo no telemóvel.

Passei o início da pandemia ainda no Brasil. Tínhamos aulas através da televisão, uma iniciativa da secretaria de educação de São Paulo para que os alunos tivessem acesso às matérias escolares, dado que as escolas fecharam. Tive de passar mais horas a estudar para compensar a falta do apoio direto dos professores. A ideia de vir para Portugal surgiu de uma discussão entre os meus pais. A vida no Brasil estava mais perigosa, menos segurança e mais crimes. O preço dos produtos não parava de subir. A Covid veio aumentar o desemprego e a criminalidade.

Quando os meus pais se entenderam, decidiram que nos mudaríamos para Portugal, onde tínhamos uma tia que havia emigrado há seis anos. Ela ajudou-nos a preparar a mudança: documentos para entrar no país, um trabalho para o meu pai, um sítio para viver. Fizemos uma viagem de carro de mais de 7 horas até Brasília, para apanhar o avião no aeroporto internacional.

Quando cheguei a Portugal, tive medo de como seria a minha nova vida, a minha nova escola… Como no Brasil e em Portugal se fala a mesma língua – Português – não estava à espera de dificuldades nesse aspeto. No entanto, há muitas palavras diferentes, outras palavras que utilizamos com significados também diferentes e o sotaque do Português Europeu é diferente do Português do Brasil, o que dificulta, por vezes, a minha compreensão e comunicação.

O facto de ter família e haver muitos brasileiros a viver em Portugal, ajudou-nos muito. Há associações que apoiam a nossa integração em Portugal e até promovem atividades para nos lembrarmos do Brasil: música, comida, jogos de futebol, festas populares…

Na escola, os meus colegas e professores acolheram-me muito bem. Foi muito mais fácil fazer amizades do que estava à espera. Muitos sentem curiosidade e fazem-me perguntas sobre o meu país natal e a minha cidade. A parte da comunicação está a evoluir e consigo entender melhor as pessoas.

Os meus pais trabalham muito. No início não foi fácil a minha mãe arranjar emprego, mas depois conseguiu. Aqui sentimos que há mais segurança nas ruas e na escola. Estou feliz com a minha vida em Portugal!

119

TENERIFE, TIERRA DE SALVACIÓN

Moldavia, ¿lo conoces? Es mi país. Mi nombre es Olga. Vivía en un pueblo con mi marido. A finales de 1990 me casé, después nació mi primer hijo. Mi marido era responsable de un departamento en una gran empresa. Un día, fuimos a cenar con familiares, a unos 50 kilómetros de nuestra casa.

Durante esa noche, un robo tuvo lugar en la empresa. Mi marido fue erróneamente acusado del robo y fue encerrado en el calabozo una noche. Una vez que fue liberado, mi marido cambió de trabajo, pero había veces que no pagaban los salarios y era difícil seguir así. Tuvimos que tomar una difícil decisión: emigrar a otro país buscando un futuro mejor para nuestro hijo.

Fue una difícil decisión para nosotros en 2001. Finalmente optamos por ir a España. Mi marido iba a ir primero, mi hijo y yo, iríamos más tarde. Esta decisión cambió nuestras vidas.

Desde Moldavia, él viajó a Alemania en autobús. Ahí, un amigo tenía que esperarlo para ayudarle, pero a la llegada no había nadie esperando. Siguió el viaje hacia Madrid en tren, donde otro amigo que le iba a esperar tampoco apareció. Estuvo unos días en casa de un familiar lejano, y posteriormente siguió su viaje rumbo a Tenerife.

Durante tres años, estuve en contacto con mi marido a través de cartas y llamadas de teléfono.

Después de unos años difíciles en mi pueblo de Moldavia, nuestra familia volvió a estar juntos 5 años después de la llegada de mi marido a España, ya que mi hijo y yo nos trasladamos a Tenerife con él. Estando en España, años después nació mi hija.

En Tenerife, aprendí a hablar español correctamente. Conocí a otros compatriotas moldavos que se convirtieron en amigos. Participé en muchas actividades del colegio de mis hijos, incluso hicimos obras de teatro.

En 2008, con la crisis inmobiliaria de España, tuvimos tiempos complicados. Nuestra casa fue embargada por el banco.

Hoy en día, tenemos nuestra propia casa y somos felices en España, aunque Moldavia está en nuestro corazón. Nuestro hijo habla 5 idiomas y estudia en la universidad, nuestra hija es también una excelente estudiante.

Biga, Samiye’nin evi

Benim adım Samiye. Afganistan’da büyük bir aileyle yaşıyordum. Büyük bir evimiz ve büyük bir bahçemiz vardı. Babam bir çiftçiydi. Sebze ve meyve yetiştirdik. Kız kardeşim çiçek dikiyordu.

Bir ağaç dalından salıncak sallanıyordu ve arkadaşlarım benimle oynamaya geldi. Kardeşlerimden biri odun getirmekle görevliydi, diğeri sığırları otlağa götürdü.

Sonra bir gün savaş başladı. Babam daha sonra ailesiyle birlikte Türkiye’ye gitmeye karar verdi. Dedelere, amcalara, komşulara ve arkadaşlara «elveda» ettikten sonra arabayla yola çıktık.

Bir hafta sonra İran’a ulaştık. İran’ı geçmek çok tehlikeliydi çünkü hırsızlar insanları kaçırdı ve fidye istedi.

Sonra arabanın bir tekerleği kırıldı. Adamlar iterken annem ve çocuklar yürüdüler. araba. Askerler devriye gezdiği için geceyi ormanda çok dikkatli geçirmek zorunda kaldık.

“Kaçakçı” başka bir araba çağırdı ve bizi üç gün kaldığımız İran’ın başkenti Tahran’a götürdü. Daha sonra yolculuğa devam ettik ama sınırda askerler bizi İran’a geri gönderdi.

Türkiye’ye ulaşmak istedik. On beş saatten fazla tırmanarak dağlık bir rotaya devam ettik. Büyük bir kayanın arkasına saklanarak geçirdiğimiz bir gecenin ardından yürüyüşümüze devam ettik. Dağlara tırmandık, o dağdan düşen suyu içtik. Ailem korktu çünkü askerler her yerdeydi. Böylece Türkiye sınırını geçebildik.

Ağabeyimin bir arkadaşı sayesinde polisten kaçmayı başardık ve on sekiz saatlik yolun ardından Biga’ya ulaştık. Biga’da nüfus cüzdanlarımızı aldık ve okuma yazma öğrenmek için okula gidebildik. İki yıldır Biga’da yaşıyoruz ve umarım kimse böyle bir macera yaşamaz.

Rédaction des textes Claude Declève- Christel Declève Mariya Bonova Anna Maria Gladieri-Giovanna Mendola-Sirella Ronda Sandra Pereira -Guillermo Lozano -Ilimen Ausenur-Ibrahim Donmez

Illustrations Ludovic Cuche

Conception graphique Laure-Anne Carrera

Direction artistique Jean-Marc Vanoevelen

Impression Imprimerie Snel

Diffusion Amnesty International

126

127

128