Ius Novum 2/2021
Pu blic zność roz pr aw y w post ępowa n i u k a r n y m, a j ej ogr a n ic z en i a w z w i ąz k u z og łosz en i em sta n u epi dem i i M ałgorzata Z imna * DOI: 10.26399/iusnovum.v15.1.2021.16/m.zimna
1. Wprowadzenie Naczelne zasady procesu karnego kształtują jego model i tym samym realizują ważne funkcje społeczne. Jawność jako jedna z takich właśnie zasad wywiera wpływ na cały system wymiaru sprawiedliwości. W XXI wieku postępowanie karne rozwinęło rolę społeczeństwa, jaką pełni ono przez uczestnictwo w procesie. Poprzez przekazywaną informację kształtują się nowe etapy świadomości społecznej oraz uczestników postępowania. 1 Jawność postępowania karnego (zarówno zewnętrzna, poprzez dostęp publiczności, jak i wewnętrzna, względem stron) to naczelna zasada procesu karnego, wyznaczająca jego model. Wraz z innymi klauzulami stanowi system zasad, pociągając za sobą wiele konsekwencji proceduralnych. Zasada jest wzorcem procesowym oraz wskazówką dla organów i uczestników procesu. Jako gwarancja rzetelnego procesu, mieszcząca się w konstytucyjnych definicjach, wskazuje kierunek prowadzenia postępowania, kształtuje zachowanie się organów prowadzących oraz uczestników, stanowiąc szczególną rolę dla praktyki procesu karnego. Jawność należy do jednej z najważniejszych cech demokratycznych systemów procesu karnego. Zasada jawności, poprzez swoje znaczenie w procesie, wyznacza zakres gwarancyjny postępowania. Korzyści czerpane zeń są tak doniosłe, że jej funkcja w procesie nie może być zagrożona, a stosowanie powinno odbywać się w szerokim zakresie. Jawność rozprawy umożliwia kontrolę społeczną nad działalnością sądów, wywiera wpływ wychowawczy, doprowadzając do potępienia sprawców przestępstw przez opinię publiczną, kształtuje poczucie prawne bezpieczeństwa, służy * dr, Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego, e-mail: malgorzata.zimna@ lazarski.pl, ORCID: 0000-0002-6875-3450
