Ius Novum 3/2021
KON T ROL A W EW N ĘT R ZNA W ADM IN IST R AC J I P U BLIC ZN EJ JA KO INST RU M EN T SPR AW N EGO Z A R Z ĄDZ A N I A W O J C I E C H M. H R Y N I C K I* DOI: 10.26399/iusnovum.v15.3.2021.26/w.m.hrynicki
KONTROLA – UWAGI WPROWADZAJĄCE Kontrola jest niezbędnym elementem sprawnie funkcjonującego państwa – swego rodzaju arcytworu o wysokiej dynamice rozwoju, który zapewnia przetrwanie sobie i podmiotom go budującym. Już Georg Jellinek wskazywał, że sprawnie działające państwo kieruje określoną społecznością ludzi na danym terytorium poprzez suwerenną władzę przy pomocy instrumentów natury normatywnej. Właściwe regulacje prawne odpowiedzialne są za wykreowanie, a następnie nieustanne wzmacnianie wewnętrznej struktury organizacyjnej państwa, potrafiącej zapewnić przetrwanie władzy1. Dziś do Jellinkowskich trzech elementów konstytuujących państwo (społeczeństwo, terytorium, władza) trzeba dodawać inne, w szczególności akceptację na arenie międzynarodowej, bez której samo wewnętrzne zorganizowanie nie gwarantuje współczesnej „państwowości”. Niezmiennie jednak elementem statuującym współczesne państwo musi być praworządność, w skład której wchodzi dobrze zbudowany system kontrolny, przydatny na przykład w walce z terroryzmem2. W demokratycznym państwie prawnym filarami realizacji zasady praworządności są odpowiedzialność każdej z władz i jej kontrola3.
* dr nauk prawnych, wykładowca na Wydziale Bezpieczeństwa i Nauk Społeczno-Prawnych Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego „Apeironˮ w Krakowie, e-mail: wojciech.hrynicki@onet.pl, ORCID: 0000-0001-7268-6951 1 Więcej: G. Jellinek, Ogólna nauka o państwie, Warszawa 1924, s. 254–295. 2 Więcej: W.M. Hrynicki, The need to create a common European census system in order to prevent terrorism, Mykolo Romerio Universitetas Kaunas, Visuomenės Saugumas ir Viešoji Tvarka 2018, nr 20, s. 65–76. 3 I. Niżnik-Dobosz, Stosunki kontroli w administracji publicznej demokratycznego państwa prawa, Warszawa 2015, s. 47.
