Ons Recht by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 116de jaargang | nummer 1 | januari 2012

ÂŠ foto: IMAGEGLOBE

14-15 Di Rupo regeert

6-7 R EC H TVAA R D I G E F I S C A L I T E I T I N D U I TS L A N D

29 L E R E N D N E TW E R K LEIDINGGEVENDEN

Standpunt Verkiezingen Campagne Congo Welzijn Regeerakkoord Werkloosheid Sociaal Wetgeving Arbeids-Gericht Inbox Ontwikkeling In de marge

Welzijn Film Boek Over de grenzen Ontwikkeling De lezer schrijft Indexaanpassing Achterklap Vanmol

3 4 6 8 10 12 14 16 17 18 19 20 21 21 22 23 23 24 24 25 26 27 28 29 30 30 30 31 32

Leugens en provocaties Inge, Sarah en Kevin geven LBC-NVK jong gezicht Rechtvaardige fiscaliteit staat ook in Duitsland op agenda Verkiezingen leiden tot grote frustraties in Congo Vakbondsmilitant wordt rijst- en maniokboer in Beneden-Congo Niet iedereen kent recht op vaderschapsverlof Plannen regering-Di Rupo beloven weinig goeds Regering-Di Rupo voert activering werklozen nog op Jaar begint met ‘nieuwe bedienden’ en nieuwe opzegtermijnen Wet maakt economische werkloosheid voor bedienden definitief mogelijk Loonnorm kan veel beter verdwijnen Sectorakkoord voor personeel winkelketens “Diversiteit opleggen is veel moeilijker dan er samen over nadenken” Zorgsector houdt ‘optocht van miserie’ Advocaten, boekhouders, architecten weigeren index aan hun werknemers Grappig boek over 542 dagen regeringsvorming Armoederisico veel groter voor mensen met een kleurtje Fassbender a go-go Sherlock Holmes in het Huis van Zijde “Leiding geven betekent compromissen sluiten” Eindejaarspremie uitzendarbeid - Opleiding buiten de werkuren Barteren

De DR Congo is en blijft een prachtig land dat enorm tot de verbeelding spreekt. Eind november trokken vele miljoenen Congolezen naar de stembus om een nieuwe president te verkiezen. De uittredende president, Joseph Kabila, werd officieel uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Alleen, heel wat Congolezen zetten daar ernstige vraagtekens bij. Vakbondsmilitant Joris Smis, de zoon van een Belgische vader en een Congolese moeder, is ondertussen een groot landbouwproject aan het uitbouwen in Beneden-Congo. Hij verwacht veel van zijn nieuwe leven als ‘boer in Congo’. Lees er meer over op p. 8-11.

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Leugens en provocaties ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

Van Quickenborne verdient wellicht al de titel van ‘onze beste ledenwerver’. Al zitten Bart De Wever & Co hem wel op de hielen.

Het zou de titel kunnen zijn van een toneelstuk van Anton Tsjechov of een film van Woody Allen. De woorden lijken ons gepast voor de regeerverklaring van de regering-Di Rupo. Het is een welbewuste beoordeling die we maken. Een zware uitspraak, maar we doen er géén woord vanaf.

‘Leugens’ omdat voor, tijdens en na de publicatie van de regeerverklaring beweerd werd dat er een eerlijke verdeling van de lasten zou komen. Dat de sterkste schouders de zwaarste lasten zouden dragen en dat er, godbetert, niet geraakt zou worden aan de rechten van werknemers met tijdkrediet, bruggepensioneerden of werklozen. Maar het tegendeel is waar. Er heerst een geforceerde algemene blijdschap omdat we eindelijk een regering hebben. Maar neem eens een kijkje op de website www.degevolgen.be, speciaal ontwikkeld door het ACV. Wie de teksten daar leest, merkt pijnlijk duidelijk wat er door het nieuwe regeerakkoord écht verandert. Er wordt contractbreuk gepleegd. Toegekende rechten en aangegane engagementen worden teruggeschroefd. Ook al zullen er misschien toch nog ‘overgangsmaatregelen’ worden getroffen. De pensioenrechten zullen verminderen voor bruggepensioneerden die al met brugpensioen zijn. De uitkeringen voor schoolverlaters zullen zakken. Werklozen, niet alleen nieuwe, zullen over het algemeen lagere uitkeringen krijgen. En werklozen tussen 50 en 55 jaar zullen regelrecht op hun werkloosheidsuitkeringen moeten inboeten. Ambtenaren zullen op hun pensioenen en hun pensioenrechten inleveren. Wie beweert dat dit niet klopt, liegt gewoon.

de parlementaire commissies en beheerscomités zouden worden geloodst. In plaats van te overleggen wil ‘Quickie’ gewoon ‘iedereen overtuigen’. Langer werken en de pensioenen verminderen voor wie niet lang genoeg werkt, zo luidt de boodschap. Uitgerekend in ons land, waar de pensioenen al betrekkelijk laag zijn. De inlevering op de pensioenen zal worden goedgekeurd door parlementairen die al na twintig jaar loopbaan en vanaf 52-jarige leeftijd recht hebben op een volledig pensioen. Een pensioen dat zomaar eventjes 75 procent van een parlementaire wedde bedraagt. Provocatie heet zoiets. ‘Nog te soft’

De superprovocateurs zitten niet alleen in de regering. De N-VA blijft verkondigen dat alle aangekondigde saneringen in de pensioenen, de brugpensioenen en de werkloosheidsuitkeringen een goed begin zijn maar nog niet ver genoeg gaan. Het is allemaal ‘te soft’. Niet aan de index raken vinden ze bij de N-VA ook veel te zacht. Naarmate arbeiders, bedienden, kaderleden en ambtenaren beter worden geïnformeerd over de échte gevolgen van de keuzes van de nieuwe regering, wordt het voor hen veel duidelijker dat de bewindsploeg absoluut verkeerde beslissingen neemt. Eigenlijk maakt de nieuwe regering de vakbonden sterker zonder het te beseffen. Van Quickenborne verdient ondertussen wellicht al de titel van ‘onze beste ledenwerver’. Al zitten Bart De Wever & Co hem wel op de hielen. Lachertje

De solidariteit moet niet komen van wie niets of weinig heeft, maar van wie veel heeft en weinig geeft. Zelfs het blad Trends komt tot de vaststelling dat de Belgische vennootschapsbelasting eigenlijk een lachertje is. De sterkste schouders, lees de grote vermogens, worden ontlast in plaats van belast. Contractbreuk Naast het alibi van de solidariteit is er ook nog Na de werknemersbetoging van 2 december 2011, dit ‘argument’: “Het moet van Europa!”. Alsof de waaraan 80.000 leden van de vakbonden deelna- Europese maatregelen genomen worden zonder men, kondigde de regering sociaal overleg aan. dat er één Belgische politicus bij betrokken is. De Maar die belofte werd 14 dagen later gewoon gebro- Europese voorzitter is Herman Van Rompuy. En ken. Wordt contractbreuk het handelsmerk van de de Europese Commissaris voor Handel is Karel nieuwe regering? De Gucht. Alle beslissingen in de Europese Raad Maar ook provoceren kunnen ze in de nieuwe worden eenparig genomen, dus ook met de goedbewindsploeg. De kersverse minister van keuring van de Belgische ministeriële vertegenPensioenen, Vincent Van Quickenborne, verklaarde woordigers. Leugens, provocaties… en onrechtdat zijn pensioenplannen nog voor Kerstmis door vaardigheid. Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

verkiezingen

Inge, Sarah en Kevin geven LBC-NVK jong gezicht

Sarah Van Weyenberge (BNP Paribas Fortis)

denis bouwen

De vakbond is niks voor jongeren. Denk je? Welnee. Inge Ilands (UZ Leuven), Sarah Van Weyenberge (BNP Paribas Fortis) en Kevin Maes (Telecenter) bewijzen het tegendeel. Alle drie zijn ze militant bij de LBC-NVK en staan ze op de lijst voor de sociale verkiezingen in mei. Een weloverwogen keuze, zo blijkt. Ons Recht: Wat heeft jullie ertoe bewogen om

actief te worden bij de vakbond? “In ons ziekenhuis loopt er veel goed maar er gaat ook wel eens iets verkeerd. Geregeld hoor je je collega’s vertellen over ergernissen die hen bezig houden. Ik was al jaren lid van het ACV en wilde dolgraag iets bereiken voor mijn collega’s. Pas in oktober 2008 kwam ik in dienst bij het UZ, de sociale verkiezingen van dat jaar waren toen net voorbij. Nu voel ik me sterk genoeg om militant te worden en op de lijst te staan. Met de steun van de meer ervaren collega’s kom ik er wel. Ik ben overigens zelf naar de hoofdafgevaardigde getrokken met de vraag of ik me kon engageren.” Inge Ilands ( UZ Leuven):

4 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Kevin Maes (Telecenter) Kevin Maes (Telecenter): “Toen ik elf jaar geleden bij Telecenter aan de slag ging, was daar geen vakbondswerking. Acht jaar terug werd een preventiecomité (CPBW) opgericht. Eén van de leden van dat comité ging op zeker ogenblik met pensioen: zij wilde mij als opvolger omdat ik ‘toch een grote klep had’. Zo werd ik actief bij de vakbond, ook al had ik voordien geen ambities in die richting.” Sarah Van Weyenberge ( BNP Paribas Fortis): “Ik ben sinds eind 2006 in dienst bij Fortis. De LBC-NVK vroeg me in 2007 of ik bereid was als jongere op de lijst te staan bij de sociale verkiezingen in 2008. Ze vonden mij een geknipte kandidate. Maar ervoor uitkomen dat je de vakbond in het hart draagt is niet altijd zo makkelijk. In ieder geval, met een klein hartje en een beetje schrik begon ik aan vakbondswerk te doen. Ook ik wilde graag iets ten goede veranderen voor andere mensen. Ik raakte meteen verkozen, zowel voor het preventiecomité als voor de ondernemingsraad. Militant zijn betekent natuurlijk een hoop extra werk. Enkele jaren geleden moesten er op onze EDP-afdeling 500 mensen vertrekken. Ik werd toen echt overstelpt met vragen van werknemers. Momenteel ben ik de enige jongere in de ondernemingsraad, de jonge collega’s bij de andere bonden haakten af.” Bij het UZ Leuven is het niet makkelijk om jongeren te rekruteren. “Maar met een persoonlijke aanpak lukt het al beter om tot jongeren door te dringen”, aldus Inge. “We

“Bewuste keuze voor overlegsyndicalisme”

Inge Ilands (UZ Leuven)

zijn nu toch al met drie nieuwe militanten.” “Jongeren lid maken is ook bij ons moeilijk”, erkent Sarah, werkzaam bij BNP Paribas Fortis. “Bij Telecenter zagen het we aantal leden gevoelig stijgen na de overname van onze firma”, weet Kevin.

“Solidair denken en zijn is voor mij vanzelfsprekend.” “De bedrijfscultuur in een bank is natuurlijk sterk ego-gericht. Jongeren moeten sterk presteren en concurreren om hogerop te geraken. Dat individualisme vloekt wat met de solidariteitsgedachte die de vakbond voorop stelt. Bij de bank lanceerden we al wel een jongerenwerking om de vakbond meer te promoten. Maar die werking bereikt alleen wie al lid van de vakbond is of interesse heeft.” Sarah:

Gulden middenweg Ons Recht: Waarom hebben jullie voor de LBC-NVK (ACV) gekozen? Inge: “Ik voel me echt thuis bij het ACV dat de solidariteit verdedigt en veel aandacht geeft aan vrouwen en jongeren. Het ACV is de grootste vakbond in België en kiest voor overlegsyndicalisme.” Kevin: “Bij ons thuis kregen we de band met het ACV met de paplepel ingegoten. Maar ik

trok ook mijn eigen ogen open. Bij het ABVV zag ik nogal wat ‘brulapen’, met veel blabla en weinig boemboem. Het ACV is veel meer een bemiddelaar die naar de gulden middenweg zoekt. Dat ligt mij veel beter.” Sarah: “Mijn vader was lang actief in vakbondskringen. Na mijn studies werd ik lid van het ACV zonder me verder veel vragen te stellen. Solidair denken en zijn is voor mij vanzelfsprekend. Als ik naar de andere bonden bij de bank kijk, merk ik dat de LBCNVK (ACV) toch de speler is die beredeneerd te werk gaat en die werknemers grondig informeert. Zo versturen we elke maand onze Argus-newsletter elektronisch naar alle personeelsleden.”

radeloos. Wat moet je dan doen als vakbondsafgevaardigde? Ik wist niet wat te zeggen en kon haar alleen een knuffel geven.” “Als vakbondsmilitant hoor je soms ook informatie die grote gevolgen kan hebben voor je werkomgeving maar waarover je toch moet zwijgen. Zoiets wringt uiteraard. Van nature uit wil je de collega’s juist informeren, geruststellen en troosten.” Inge: “Het mag best worden benadrukt dat vakbondsmilitanten veel vrije tijd investeren om collega’s van dienst te zijn. Als ik verkozen raak, wil ik helpen om meer personeel op de vloer te krijgen. En ook een vuist maken voor betere startlonen voor jongeren. Op 9 juni deelden we bij het UZ nog washandjes uit met de boodschap dat Ons Recht: Hoe ervaren jullie het vakbonds- de patiënten misschien ooit zichzelf zouwerk in de praktijk? Of wat zijn jullie verwach- den moeten wassen zonder akkoord in de tingen? non-profit.” Kevin: “Toen ik vakbondsmilitant werd, wist ik maar weinig van wanten en was ik Reacties vaak afhankelijk van wat de werkgever me wilde vertellen. Door zelf informatie te zoe- Ons Recht: Hoe reageren anderen als ze horen ken ontdekte ik dat de werkelijkheid soms dat jullie bij de vakbond actief zijn? toch ‘een tikkeltje anders’ was. Op basis van Inge: “Bij mij reageren de collega’s erg posimijn ervaring durf ik te stellen dat het aan- tief. Ze stuurden me zelfs e-mailtjes om me tal dagen syndicaal verlof voor militanten te aan te moedigen voor dit interview.” beperkt is. Nieuwelingen hebben nog veel Kevin: “Nogal wat jongeren zijn niet echt meer ondersteuning nodig. Zelf kijk ik de bezig met de thema’s waar de vakbond rond dingen soms wel tien keer na om zeker te werkt. Ze aanvaarden dat ze niet te veel verzijn dat ik collega’s goed informeer. Ik steek dienen, wonen vaak nog thuis en willen zich veel op van de ‘werkgroep contact centers’ vooral amuseren. Pas tussen hun 25ste en bij de LBC-NVK en vraag soms raad aan een hun 30ste worden ze gevoelig voor de vakbond. Als je een jongere lid wil maken, krijg collega-militante bij een ander bedrijf.” Sarah: “Ik kon gelukkig wel terugvallen op je vaak de vraag wat die er persoonlijk kan ervaren militanten van de LBC-NVK. Toen aan hebben en wat de vakbond voor hem ik naar de bijeenkomsten van de onderne- of haar kan doen. Ik antwoord daar redelijk mingsraad begon te gaan, zat ik daar eerst algemeen op. Precieze beloftes kan je uitermet open mond te luisteren. Ik had geen aard niet doen.” benul van wat daar allemaal besproken werd.” Microgolfoven

Kevin: “Voor mij was het even opkijken dat het preventiecomité een uur lang kon palaveren over een beschadigde microgolfoven in de keuken. Moesten we een nieuwe kopen of niet? Het lijkt banaal maar dat is het niet. Zoiets kan wel degelijk gevaarlijk zijn.” Sarah: “Je kan je voorstellen hoe het dan is wanneer het in de ondernemingsraad gaat over het voortbestaan van een bank (Fortis). Op zo’n moment zijn er voortdurend nieuwe ontwikkelingen en moet je in zeven haasten een newsletter schrijven. Vakbondswerk is dan even een voltijdse job. Toen Fortis in slechte papieren zat, moest ik overuren presteren om mijn gewone werk rond te krijgen.” “Toen het lot van onze bank aan een zijden draadje hing, beleefden we erg emotionele momenten. Ik herinner me een vrouw die samen met haar man bij Fortis werkte; ze hadden samen veel Fortis-aandelen gekocht. Die vrouw kwam toen snikkend bij, ze was

“Ik voel me echt thuis bij het ACV dat de solidariteit verdedigt en veel aandacht geeft aan vrouwen en jongeren.”

“Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen (lacht). Ik was nog maar 22 jaar toen de LBC-NVK bij mij kwam aankloppen. Mijn ouders en mijn zus reageerden positief op mijn engagement. Sommige jongeren vinden zoiets heel positief. Anderen denken dat vakbondsmensen alleen maar staken, een grote mond opzetten of klagen. Onzin, natuurlijk.” Kevin: “Ik kom soms erg enthousiast thuis, bijvoorbeeld als ik mee een nieuwe cao heb kunnen afsluiten. Maar met mijn vrouw hoef ik daar niet echt over te praten. Zij denkt dat het toch niet helpt. Maar je kan

Sarah:

toch heel wat realiseren. Je moet er wel over communiceren met de collega’s, zelfs als je maar kan verhinderen dat de prijs voor een kop koffie op het werk verdubbelt.” Inge: “Vanuit de vakbond kan je een waslijst aan resultaten boeken. Trouwens, niemand zal extra loon of een dertiende maand afwijzen omdat het van de vakbond komt.” Rechtstreeks aanspreken Ons Recht: Hoe kunnen we jongeren nog meer

warm maken voor de vakbond? “Misschien is een sociaal medium als facebook wel een waardevol kanaal?” Kevin: “Een brede campagne naar jongeren, daar geloof ik niet meteen in. Maar militanten kunnen jongeren wel persoonlijk aanspreken.” Sarah: “Mensen rechtstreeks aanklampen helpt zeer zeker, ook als je nieuwe leden wil werven. Als er nieuwe werknemers worden onthaald, is het misschien geen slecht idee om daar een jonge militant naartoe te sturen: zo zien jongeren dat de vakbond er ook voor hen is. Moeten we niet meer nadenken over ludieke acties? En nadenken over wat er juist leeft onder jongeren en met welke informatie we hen kunnen helpen en plezieren?” Inge:

Ons Recht: Wat zijn jullie grote verzuchtingen

in jullie bedrijf?

Inge: “Meer volk op de werkvloer en betere

lonen voor starters zijn voor mij prioritair. Verder wil ik dat er precieze jobbeschrijvingen komen voor logistiek personeel.” Kevin: “Bij Telecenter konden we al heel wat verbeteren. Maar in het algemeen betalen de contact centers slecht. We krijgen 0,3 procent meer loon: de werkgever wil dat in maaltijdcheques toekennen, wat voordeliger is voor het personeel. De maaltijdcheques die we al langer krijgen bedragen amper 2,50 euro per dag. Verder werken wij gewoon tegen het minimumbarema, zonder groeps- of hospitalisatieverzekering. Als we bepaalde streefcijfers halen, krijgen we wel eens een loonbonus. Blijvende loonsverhogingen binnenhalen is erg moeilijk.” Sarah: “De LBC-NVK bereikte al heel wat bij BNP Paribas Fortis. Ik wil me extra blijven inzetten voor jongeren en vrouwen. De bank moet ook meer vaste arbeidscontracten geven; nu zijn er te veel tijdelijke contracten die niet worden verlengd. De werkzekerheid blijft een heikel punt.” “We varen nu onder Franse vlag maar mogen niet echt klagen over ons nieuwe moederbedrijf, BNP Paribas. Tot nu toe komen de Fransen alle gemaakte afspraken na. Ook al is het voor hen zeker wennen aan het intense sociaal overleg dat we in België kennen. Een troef voor ons is dat de Belgische poot momenteel goed presteert.”

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

campagne

Rechtvaardige fiscaliteit staat ook in Duitsland op agenda Dienstenvakbond Ver.di trekt mee aan de kar nancy pauwels

In ons land is het Financieel Actie Netwerk (FAN) de grote voortrekker in de strijd voor rechtvaardige fiscaliteit. Maar in Duitsland leeft het thema net zo goed. Hoe pakt de Duitse dienstenvakbond Ver.di de strijd voor een eerlijke fiscaliteit aan? Zijn de eisen in Duitsland vergelijkbaar met de verzuchtingen van het FAN? Ons Recht sprak hierover met Ralf Krämer, vakbondssecretaris bij Ver.di.

Waarvoor staat Ver.di en wat houdt uw job precies in? Ralf Krämer: “Ver.di vertegenwoordigt 13 branches in de dienstensector, in de gezondheidssector en de zorg, het vervoer, de telecommunicatie, de media en de handel. Het is een vakbond met twee miljoen leden. Ik werk bij het hoofdbestuur in Berlijn en hou me daar bezig met economische kwesties zoals fiscaal beleid en herverdelingspolitiek. Samen met mijn collega’s help ik onze standpunten te bepalen. Daarmee stofferen

die uitgerekend werknemers en uitkeringstrekkers hard treft. Sinds 2000 werden de belastingen geregeld verminderd ten voordele van ondernemingen en mensen met meer vermogen. De vermogensbelasting nam sinds 1996 niet meer toe.” Trend ombuigen Ons Recht: Wat zijn de krachtlijnen van jullie

kijk op rechtvaardige fiscaliteit? “Wij willen de trend ombuigen in de richting van een rechtvaardige fiscaliteit en ervoor zorgen dat de openbare dienstverlening beter wordt gefinancierd. We eisen de herinvoering van het hoogste belastingtarief van 50 procent, in ruil voor een lager tarief voor de lagere inkomens. Ver. di vraagt verder een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 Ralf:

Ons Recht:

we onze debatten, zowel intern als met de buitenwacht.” Ons Recht: Sinds wanneer is rechtvaardige fiscaliteit een thema voor Ver.di? Ralf: “Rechtvaardige fiscaliteit staat al op onze agenda sinds de start van Ver.di in 2001. We vinden het belangrijk dat de rijken genoeg belastingen betalen, overeenkomstig hun inkomsten en vermogens. Zo kunnen werknemers met een kleiner inkomen wat worden ontzien. De overheid moet haar inkomsten op een sociaal rechtvaardige manier vergroten zodat ze haar publieke en sociale taken fatsoenlijk kan financieren.” “In Duitsland werd in de voorbije twintig jaar dertig procent van de jobs bij de overheid afgebouwd of geprivatiseerd. Vooral met het argument dat er geld tekort was. Er is juist nood aan meer jobs en investeringen, vorming, degelijke gezondheidszorg en andere sociale diensten. En aan een ecologische overgang. Maar hiervoor zijn extra inkomsten voor de overheid nodig.” Ons Recht: Hoe onrechtvaardig is de fiscaliteit vandaag in Duitsland? Ralf: “Het aandeel van de btw in de belastingontvangsten werd de jongste tien jaar alleen maar groter. De btw is een belasting

Ver.di eist een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen.

6 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen. De tarieven van de belasting op vennootschapswinsten moeten worden verhoogd.” “Op inkomsten uit roerend vermogen, bijvoorbeeld dividenden, zou niet langer 25 procent belasting moeten worden betaald; die inkomsten willen we, net als de lonen, onderwerpen aan de gewone inkomstenbelasting. Allerlei achterpoortjes om belasting te ontwijken dienen gedicht. De belastingfraude moet sterk worden bestreden. En we eisen een taks op financiële transacties. Ver.di werkt hierrond samen met andere vakbonden en met derden zoals Attac, sociaal bewogen wetenschappers, ngo’s , sociale organisaties en mensen uit kerkelijke bewegingen. Ons ‘Tax Justice’-netwerk vormt een goed referentiekader.” Ons Recht: Konden jullie al iets realiseren van

jullie eisen? Ralf: “Het lukt ons toch al om politieke partijen en het brede publiek anders te laten denken over belastingen. In 2000 was er nog een algemene politieke consensus dat de belastingen op vennootschapswinsten, dividenden en grote inkomsten moesten worden verlaagd. Die consensus is er nu niet meer. De Duitse regering steunt de invoering van een taks op financiële transacties. Ook al willen de liberalen (FDP) alleen zo’n taks aanvaarden als alle EU-landen meedoen.” “Op het vlak van het begrotingsbeleid konden we nog geen koersverandering afdwingen. Nog niet al te veel partijen steunen ons pleidooi voor een rechtvaardige fiscaliteit als hefboom om de overheid meer inkomsten te bezorgen. De klemtoon ligt nog altijd op uitgaven verminderen en de welvaartsstaat inkrimpen. Het credo van neoliberale kringen dat ze nu ook aan andere landen in de eurozone willen opleggen.” Jan met de pet

Hoe denkt Jan met de pet over rechtvaardige fiscaliteit? En wat zeggen de media? Ralf: “De gewone mensen voelen goed aan dat de huidige situatie onrechtvaardig is. In brede lagen van de bevolking overheerst het beeld dat de rijken op alle mogelijke manieren hun deel van de belastingplicht willen ontwijken. Recente schandalen over belastingfraude van rijken via Zwitserland hebben dat beeld nog versterkt. In de media werd over die kwestie trouwens meteen veel bericht.” “Er is meer weerstand tegen een verslechtering van de openbare diensten en de overheidsfinanciën als gevolg van stijgende staatsschulden dan tegen een eventuele verhoging van de belastingen. Meer en meer mensen raken gewonnen voor het idee van een rechtvaardige fiscaliteit, ook al is die Ons Recht:

“Duitsland is geen model voor Europa” Neoliberale kringen kunnen bij ons het ‘Duitse model’ niet genoeg de hemel in prijzen. “Maar Duitsland is helemaal geen model voor Europa”, zegt de Duitse vakbondskoepel DGB. Bij onze oosterburen eisen de bonden dat de arbeidsmarkt opnieuw beter wordt geregeld.

minimumloon invoert. Uitzendwerk moet aan meer regels worden onderworpen. Het moet ook worden betaald zoals normaal werk. De overheid moet loondumping en het misbruik van mini-jobs en contracten van beperkte duur aanpakken. Werklozen mogen niet worden gedwongen om eender welke slecht betaalde job te aanvaarden. Ver.di wil dat de algemeen verbindend verklaarde cao’s ruimer worden toegepast.”

Het ‘Duitse model’ staat voor een afbouw van de automatische indexkoppeling, een matiging van de lonen, een vermindering van de regels op de arbeidsmarkt en een aftakeling van de sociale zekerheid. De gevolgen laten zich raden: Duitsland is dé Europese kampioen op het vlak van lage lonen. “Het gaat niet op om je concurrentiepositie en welvaartsgroei te baseren op a-typische werkgelegenheid”, verklaarde de vakbond IG Metall nog in de zomer.

Ons Recht: Eén politoloog bestempelde de Duitse vakbonden als ‘papieren tijgers’. Jullie zouden strijdvaardiger moeten worden, meer moeten demonstreren, staken en samenwerken met werklozen en armen. Nu werken jullie te veel samen met de werkgevers, luidt de kritiek. Is die kritiek terecht? Ralf: “Ver.di is een vakbond met veel strijdlust. Om succes te boeken moeten genoeg van onze leden bereid zijn om te staken. Dat is niet het geval bij elke vakbond in Duitsland. Ver.di is ook een erg ‘politieke’ vakbond. Maar ook wij willen niet alleen maar oproepen om te betogen en actie te voeren. Je moet ook genoeg mensen kunnen op de been brengen. We werken daaraan.”

Wat wil Ver.di veranderen aan het Duitse model? En hoe vinden jullie dat de arbeidsmarkt beter moet worden geregeld? R a l f K r ä m e r : “Het belangrijkste voor ons is dat Duitsland een wettelijk

Ons Recht:

gedachte nog niet gesteund door een brede politieke beweging.” Via www.campact.de wordt ook campagne gevoerd tegen een belastingakkoord tussen Duitsland en Zwitserland. Waarover gaat dit en wat staat er op het spel? Ralf: “Als dat belastingakkoord erdoor komt, zullen vermogens die door Duitsers naar Zwitserland werden versast tegen een ‘vast tarief’ worden belast. In ruil worden die mensen niet strafrechterlijk vervolgd en blijven ze anoniem. Volgens het mogelijke akkoord zouden fraudeurs minder betalen dan wat ze hadden moeten ophoesten als ze niet hadden gefraudeerd of als ze waren betrapt onder de oude regels.” “Dit omstreden akkoord ondermijnt ook het EU-principe dat lidstaten automatisch gegevens kunnen uitwisselen. Als het wordt aanvaard, dreigen andere lidstaten dit slechte voorbeeld te volgen. Met steun van de sociaaldemocraten (SPD) hopen wij dit akkoord tegen te houden in het parlement van de deelstaten; in dat parlement hebben de christendemocraten (CDU/CSU) en liberalen (FDP) geen meerderheid. Als het lukt, kan er opnieuw worden onderhandeld en kan kan de belastingontduiking strenger aangepakt worden.” Ons Recht:

‘Vermogensbelasting nu’ Ons Recht: Jullie hebben ook de campagne ‘Vermogensbelasting nu’ (Vermögensteuer jetzt). Kan je daar wat uitleg over geven? Blijkbaar hebben de plaatselijke ‘superrijken’ ook iets gezegd rond het idee om meer te worden belast? R a l f: “Het Tax Justice-netwerk en www.campact.de werken actief samen om van een belasting op erg grote vermogens een realiteit te maken. Online loopt de petitie ‘Vermogensbelasting nu’ op www.vermoegensteuerjetzt.de. Die wordt gesteund door een aantal bekende Duitsers en veel actieve leden van Ver.di. De oproep is al getekend door verscheidenen tienduizenden mensen. Een minderheid van de mensen met veel vermogen nam ook een eigen initiatief.”

Komt er een ‘campagne rechtvaardige fiscaliteit’ zoals die rond het minimumloon? Ralf: “Diverse vakbonden, waaronder Ver.di, voerden in de voorbije jaren campagne voor minimumlonen. Die campagne zal weldra succes opleveren. Wat we rond rechtvaardige fiscaliteit en de vermogensbelasting doen, is niet van dezelfde orde. In 2013 zijn er weer verkiezingen. Of we in de aanloop naar die verkiezingen ook een nationale campagne rond rechtvaardige fiscaliteit opzetten, is nog een open vraag. Maar ik ben er zeker voor te vinden.”

Ons Recht:

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

RUBRIEKSNAAM

Verkiezingen leiden tot grote frustraties in Congo Uitslagen ongeloofwaardig voor aanzienlijk deel bevolking Ondanks hun miserabele leefomstandigheden - of misschien juist daardoor – wilden vele Congolezen erg graag stemmen. Zij hoopten op bewindslieden die minder gefixeerd zouden zijn op hun eigenbelang. Hoe zou je zelf zijn? Denis Bouwen

In het onmetelijk grote Congo, een land met circa 70 miljoen inwoners, zijn vele miljoenen kiezers op 28 november 2011 naar de stembus getrokken om een nieuwe president en een nieuwe Nationale Assemblee te verkiezen. Ondanks grote logistieke en andere problemen lukte het toch om de verkiezingen in redelijke omstandigheden te laten plaatsvinden. Al waren nadien de beschuldigingen van fraude zeker niet uit de lucht.

De uittredende president, Joseph Kabila (PPRD), slaagde erin aan de macht te blijven. Volgens de – controversiële – officiële uitslagen kreeg Kabila 49 procent van de stemmen bij de presidentsverkiezingen. Opposant Etienne Tshisekedi (UDPS) scoorde een dikke 32 procent. Die laatste weigerde de officiële resultaten te aanvaarden. Een andere belangrijke opposant, Vital Kamerhe (UNC), tekende eveneens bezwaar aan. Het Europese middenveld vaardigde zowat honderd mensen af om de verkiezingen te observeren. Onder hen diverse ACV’ers en vertegenwoordigers van andere Belgische vakbonden en ngo’s. De vorige presidents- en parlementsverkiezingen dateerden van 2006. Ook toen kwam Joseph Kabila als winnaar van de presidentsverkiezingen uit de bus. 8 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Voor de jongste verkiezingen leken zowel Kabila als Tshisekedi er zeker van te zijn de overwinning te zullen behalen. Tshisekedi sprak erg opruiende taal, weinig verstandig in een land als Congo waar zoiets al snel kan uitmonden in betogingen en gewelddadige incidenten. De Congolese autoriteiten en buitenlandse diplomaten spraken graag over ‘vrije, democratische en transparante verkiezingen’. Alle politieke partijen zouden een gelijkwaardige toegang tot de media krijgen. De praktijk was toch anders. Alleen het kamp van president Kabila kon de grote middelen inzetten. Historische opposant

Tshisekedi, de ‘Sfinks van Limete’, is de man die al onder dictator Mobutu de Congolese oppositie belichaamde. De 79-jarige opposant is voor een flink deel van de Congolezen de figuur die voor een positieve verandering in het land zou kunnen zorgen. Maar de leider van de UDPS boezemt heel wat Congolezen ook schrik in: zij vinden hem ongeschikt als mogelijke president en vrezen dat de inwoners van de Kasaï onder Tshisekedi veel macht naar zich toe zouden trekken. De Kasaï is het traditionele bolwerk van de UDPS, ook al zegt de partij graag dat ze ook elders in het land hopen aanhangers heeft. Het was treffend dat veel Congolezen – ondanks hun miserabele leefomstandigheden of misschien juist daardoor – erg graag wilden stemmen. Zij hoopten op bewindslieden die minder gefixeerd zouden zijn op

hun eigenbelang. Hoe zou je zelf zijn? Voor de presidentsverkiezingen waren er elf kandidaten, allemaal mannen. Naast Kabila en Tshisekedi was Vital Kamerhe (UNC) de enige die nog een rol van betekenis speelde. Kamerhe runde in 2006 de verkiezingscampagne van Kabila maar liep over naar de oppositie. ‘Casinodemocratie’

In de Nationale Assemblee waren er 500 zitjes te begeven. Voor die plaatsen waren er niet minder dan 18.000 kandidaten, onder wie slechts twaalf procent vrouwen. Congolese parlementsleden hebben een aantrekkelijk financieel statuut. Geen wonder dat velen stonden aan te schuiven. Critici waarschuwen dan ook voor een ‘casinodemocratie’, waarbij nogal wat verkozenen des volks vooral geïnteresseerd zijn in vergoedingen, mooie 4x4-wagens en andere extra’s. Congo heeft een aantal politieke instellingen maar het democratiseringsproces is er nog erg broos. De lange dictatuur van Mobutu liet diepe sporen na. Alle schade herstellen, de corruptie terugdringen en de bevolking opnieuw hoop geven is een werk van lange adem. Voor elke president en elke regering, van welke signatuur die ook mogen zijn. Een beperkte elite zit in Congo aan de vetpotten en leidt een erg comfortabel bestaan. Maar de doorsnee Congolees is berooid en moet elke dag schrapen en improviseren. Amper zes procent van de bevolking heeft stroom. Officieel werk hebben is voor een

congo minderheid weggelegd. De meeste Congolezen werken in wat dan ‘de informele sector’ heet. Een maandloon van pakweg 400 of 500 dollar is voor de meesten een onbereikbare droom. Ondanks een zekere democratisering en vrijheid van meningsuiting loopt er nog heel wat fout. De rechten van de mens worden met voeten getreden. Mensenrechtenactivisten, journalisten, vakbondslui en anderen worden bedreigd, opgesloten of zelfs vermoord als ze een te kritische stem laten horen. Een schoolvoorbeeld is de mensenrechtenverdediger Floribert Chebeya, die in juni 2010 om het leven werd gebracht. Géén verloren zaak

Is Congo dan een verloren zaak? Voor cynici zal het antwoord op die vraag ‘ja’ zijn. Maar cynisme zet geen zoden aan de dijk. Er vallen ook positieve punten aan te stippen. Congo is in wezen een ‘slapende reus’ met een erg jonge en groeiende bevolking die snakt naar werk en naar kansen om zich te kunnen ontplooien. Het land is een ‘geologisch schandaal’, zoals de Congolezen zelf graag zeggen: aan koper, kobalt, goud, tin, diamant, hout en andere grondstoffen geen gebrek. De landbouw zou opnieuw veel sterker moeten worden ontwikkeld. Als dat gebeurt, kan Congo een graanschuur voor heel Afrika kunnen worden. Congo is ook een land met een vriendelijke bevolking en prachtige natuur, ideaal om het toerisme te ontwikkelen. Alleen al op basis van waterkracht kan Congo gigantisch veel stroom opwekken, voor eigen gebruik en voor de export. Voor ondernemende buitenlanders, ook Belgen, is er in het land zeker veel te doen. Ook al laat het ondernemingsklimaat nog veel te wensen over. Middenveld

Vakbonden, ngo’s en verenigingen vormen een dynamisch middenveld in het land. De Congolese vakbond CSC wordt uitdrukkelijk gesteund door het ACV. Zo is er in Lubumbashi een bloeiende sociale school die syndicalisten opleidt en bijschoolt. En er zijn talloze verenigingen die het bijvoorbeeld opnemen voor de mensenrechten, de emancipatie van de vrouw en minderheden. Je hebt ook vele ‘kleine verhalen’ die hoopvol stemmen. Zoals het verhaal van de kleine ondernemer Isaac Sumba Maly, die vanuit Lubumbashi het toerisme in Katanga tracht te promoten. Ngo-medewerkster Sophie is dan weer een jonge Congolese die een ouderloos jongetje van drie jaar onder haar hoede nam terwijl ze door Congo rondzwierf. Nu is ze zijn mama. Dan Bomboko leeft in Kinshasa en speelt het daar klaar om een kleine uitgeverij van stripverhalen en schoolboeken te runnen. En een sterke vrouw als Marië-Noël Cikuru neemt het in Bukavu (Zuid-Kivu) op voor de slachtoffers van verkrachtingen. Méér weten over de DR Congo en alles wat daar gebeurt? Dan is de drietalige website CongoForum ‘the place to be’ voor jou: www.congoforum.be.

“Medewerkers in stembureaus zijn échte winnaars” Kris Van Elsen en Eric Delecluse, allebei veteranen van het ACV, maakten deel uit van de stevige waarnemingsmissie die het Europese middenveld naar de Congolese verkiezingen stuurde. Zij vertellen over hun indrukken.

zozeer in de stembureaus.” Eric heeft veel bewondering voor de ontelbare Congolezen die op de verkiezingsdag de stembureaus bevolkten en die met beperkte middelen fantastisch werk leverden. Meestal waren dat jonge mensen. “Ik zie het veel Belgische burgers niet doen. Sommige stembureaus waren ver verplaatst. Desondanks gedroegen de kiezers zich redelijk gedisciplineerd.”

“Ik was al vaker in Congo maar deze missie was toch speciaal”, zegt Eric Delecluse. “Globaal was de waarnemingsmissie goed voorbereid maar Geloofwaardigheid in Kinshasa viel de organisatie toch wat tegen. De medewerkers van de Het waarnemingswerk van Kris Van Congolese kiescommissie (CENI) Elsen speelde zich af in de stad Likasi gedroegen zich heel correct in de in Katanga. “Daar scoorde Kabila bijna stembureaus in Kinshasa. Samen met 80 procent van de stemmen. Ik zag mijn collega’s kon ik er heel rustig en er geen chaos, geweld of intimidatie. zonder beperkingen observeren wat er Er werd daar vlot gestemd ondanks allemaal gebeurde.” de gebrekkige infrastructuur en de Het viel Eric op dat verreweg de slechte staat van de klaslokalen die meeste kiezers positief reageerden op als stembureaus dienden. De medede waarnemers. “Sommigen vonden werkers in de vele stembureaus zetten het zelfs spijtig dat wij niet bevoegd zich geweldig in. Zij zijn de échte winwaren om bepaalde mankementen te naars van de democratie in Congo.” corrigeren. De Congolese bevolking In de volkswijken van Likasi noteerde keek duidelijk uit naar de stembusgang. Kris een erg grote opkomst. “Per stemEr was tevredenheid over het feit dat er bureau zag je daar makkelijk 400 tot opnieuw kon worden gestemd. Vooral 600 mensen die wilden stemmen.” de aanhangers van president Kabila “Onder de Congolezen was er heel en opposant Tshisekedi waren ervan wat discussie over de geloofwaardigovertuigd dat hun man het zou halen. heid van de verkiezingen en de manier Als de tegenstrever toch zou winnen, waarop ze werden georganiseerd”, kwam dat voor hen neer op fraude. Een vertelt Kris. “Sommige kandidaten groot deel van de kiezers leek te verriepen zich al vooraf uit als winnaar, wachten dat er na de verkiezingen veel anderen voorspelden dat er op grote meer welvaart en welzijn zou komen. schaal bedrog zou worden gepleegd. Zij dreigen natuurlijk ernstig ontgooAls waarnemer heb ik gezien hoe honcheld te worden.” derden mensen zich inzetten om van Congo een echte democratie te maken Eerlijke uitslag? met leiders die echt verkozen zijn door de bevolking.” De presidentsverkiezingen werden Wie door een Europese bril kijkt, gewonnen door Joseph Kabila. “Of heeft een andere blik omdat er in de uitslag eerlijk was, kan ik moeilijk Europa zoveel anders is. “Maar wie beoordelen omdat ik als waarnemer met Congolese ogen kijkt, hoopt dat maar een minuscuul deel van al het er verkozen leiders komen die rekenobservatiewerk deed”, stelt Eric. “Waar schap afleggen aan de bevolking, kieik aanwezig was, werd het geheim van zen voor de ontwikkeling van hun land, de stemming tamelijk goed geresde menselijke waardigheid respecteren pecteerd. Op dat niveau zag ik geen en investeren in onderwijs en gezondgesjoemel. Je kan wel bedenkingen heidszorg. In Europa pleiten sommimaken bij de compilatie, zeg maar gen voor regeringen van technocraten het samenvoegen van alle cijfers van en democratie via facebook en twitter stembureaus. Op dat punt was het in maar een echte democratie is alleen Kinshasa een ongelooflijke warboel mogelijk als mensen in volle vrijheid die het onmogelijk maakte om heel hun mening kunnen geven, zich kunjuist te observeren. Als er gefraudeerd nen organiseren en zich mogen engais, zal het vermoedelijk in de ‘centres geren in politieke partijen.” de compilation’ gebeurd zijn en niet

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

RUBRIEKSNAAM

Vakbondsmilitant wordt rijst- en maniokboer in Beneden-Congo Rijke, verwende Europeaan uithangen is niets voor Joris Smis

Denis Bouwen

“Normaal zou ik hiermee gewacht hebben tot aan mijn pensioen. Maar alles kwam in een stroomversnelling terecht toen ik de juiste mensen tegen het lijf liep.” Aan het woord is Joris Smis, vakbondsmilitant van de LBC-NVK bij de afvalophaler Veolia. Joris kiest voor een nieuw leven als ‘boer’ in de Democratische Republiek Congo. Meer bepaald in de provincie Beneden-Congo.

Joris Smis is de zoon van een Bruggeling en diens Congolese vrouw uit Bukavu (ZuidKivu). Zijn vader werkte in Congo en Rwanda als mijnbouwingenieur. “Ik werd in 1963 geboren in de stad Bukavu. Daar woonde ik tot 1973. In dat jaar liet de Zaïrese dictator Mobutu eigendommen van buitenlanders zaïriseren en moest mijn vader het land verlaten. Maar het Afrikaanse virus bleef kriebelen en uiteindelijk trok vader naar Rwanda.” Na studies aan de ULB woonde Joris zelf opnieuw een tijdje in Congo, toen nog Zaïre. In België stichtte hij een eigen bedrijfje waarmee hij wagens, autobanden, kaas en zelfs trouwringen exporteerde naar Rwanda en Oost-Congo. “In 1994 vond in Rwanda de vreselijke genocide plaats en verloor ik een belangrijk deel van mijn cliënteel. Ik moest me heroriënteren en ging aan de slag bij Biffa, het huidige Veolia dat zal worden overgenomen door Van Gansewinkel.”

10 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Maar Afrika liet Joris nooit los. “Om de twee jaar reisde ik wel naar Congo of een ander Afrikaans land. Ik heb nog familie in de Kivustreek en bezit een huis in Bukavu. Mijn huis daar werd al wel twee keer geplunderd.” Joris is zelf getrouwd met een vrouw van Congolese oorsprong, Marie-Thérèse Blaton. Het paar heeft drie schoolgaande kinderen. Marie-Thérèse komt uit Kimpese, een stadje in de provincie Beneden-Congo. Bij Joris leefde al langer het plan om ooit een bestaan uit te bouwen in Congo. “Eigenlijk was dat iets voor mijn pensioen”, zegt hij. “Maar er komt nu veel sneller schot in de zaak omdat ik de juiste mensen ben tegengekomen.” Die ‘juiste mensen’ zijn een Congolese ambtenaar annex zakenman en de Belgen Alain Stoeffs en Yves Speeckaert. Samen met hen willen Joris en zijn echtgenote een flink uit de kluiten gewassen landbouwproject verwezenlijken in Seke-Banza, een stadje in Beneden-Congo waar zo’n 25.000 mensen wonen. “Door mijn eigen geschiedenis lag de Kivu meer voor de hand maar dat deel van Congo is nog niet overal stabiel genoeg. Dus werd het Beneden-Congo, het gebied waaruit mijn echtgenote afkomstig is.” ‘De Morgenstond’

De initiatiefnemers richtten een eigen vennootschap op, Kuma Kukiele, wat ‘De Morgenstond’ betekent in het Kikongo. Ze willen rijst, maniok, aardappelen, bonen en pili-pili verbouwen. “Onze Congolese partner

stelt 360 hectare, zeg maar 720 voetbalvelden, ter beschikking. Maar we sloten ook contracten af met een aantal families uit de streek. Zo kunnen we op termijn wel 3.000 hectare grond bebouwen.” Ook oudstrijders van de vermoorde president Laurent-Désiré Kabila worden bij het project betrokken. “In de buurt van Seke-Banza is er een dorp waar allemaal oudstrijders wonen die grond kregen van papa Kabila. Na zijn dood kregen die geen geld meer van de staat. We sloten met die mensen een overeenkomst zodat we ook hun gronden mogen gebruiken. Zij krijgen een stukje van de oogst. En als we personeel aanwerven, krijgen zij voorrang.” Geologische experts analyseerden de grond en gaven advies over middelen om die te verbeteren. Het Belgische investeringsfonds BIO legde geld op tafel om een studie te laten uitvoeren door een landbouwkundige uit Gembloux. De initiatiefnemers moesten ook een ‘businessplan’ op papier zetten en alles grondig becijferen. “In feite zijn we al ruim twee jaar bezig met het project”, zegt Joris. “We hebben al een eerste keer rijst geoogst. Het resultaat was niet slecht maar het kan nog veel beter. Onze eerste maniok zullen we eind dit jaar oogsten. Andere teelten zullen er naderhand bijkomen.” “Uiteraard kruipt er veel geld in het hele project”, erkent de ondernemende Belg. “De diverse aandeelhouders leggen centen op tafel. Maar we hopen ook kapitaal te krijgen via BIO of andere investeringsmaatschappijen met interesse voor Afrika.”

congo

Fatsoenlijk betalen

Het bedrijfje Kuma Kukiele heeft nu al tien mensen in dienst en doet daarnaast ook een beroep op ‘journaliers’, dagloners dus. “De benodigde kennis moesten we voor een deel elders in Congo gaan zoeken. Werknemers die van wanten weten moet je fatsoenlijk betalen, dan kan je er ook beter op vertrouwen. Onze agronoom bijvoorbeeld zou in Kinshasa 300 dollar per maand verdienen. Wij betalen hem 600 dollar en geven hem nog wat extra voordelen, een doordachte keuze.” De plaatselijke bevolking reageert erg positief op het project. “Door ons initiatief kunnen de kleine boeren nieuwe kennis opdoen en krijgen ze degelijk zaaigoed. Ze kunnen onze landbouwmachines gebruiken en zo meer rendement halen. We zoeken ook naar vormen van samenwerking met plaatselijke landbouwcoöperatieven.” Maar hoe breng je de geoogste gewassen naar Kinshasa en andere afzetmarkten waar ze kunnen worden verkocht? Geen gemakkelijke vraag in een land als Congo, waar de basisinfrastructuur veel te wensen overlaat. “Dat valt best mee”, antwoordt Joris. “We moeten 22 kilometer aardeweg overbruggen, al de rest is asfalt. We werken samen met lokale transporteurs maar hopen wel ons eigen vervoer uit te bouwen. Heel wat bruggen in de streek werden al heraangelegd. En met de Belgische Technische Coöperatie (BTC) sloten we een akkoord om bepaalde wegen in goede staat te houden.” De nieuwe ondernemers hopen ook iets te

kunnen betekenen voor de hele gemeenschap machines inzetten. En we moeten ook hier in Seke-Banza. “In het plaatselijke ziekenhuis en daar bomen rooien om aan landbouw te of de lagere school is zeker verbetering te rea- kunnen doen.” liseren. Als zulke voorzieningen erop vooruit gaan, is dat ook goed voor ons personeel. Het Pendelen is dus in ons eigen belang om op dat vlak In een eerste fase zal Joris geregeld heen en inspanningen te leveren.” weer pendelen tussen Congo en België. Zijn vrouw en kinderen zullen pas later verhuiSteun provincie zen naar Congo. Joris vergelijkt de situatie in Over de steun van de provincie Beneden- beide landen: “Hier hebben we veel stress en Congo is Joris Smis erg te spreken. moeten we hard presteren en productief zijn. “Gouverneur Floribert Mbatshi Mbatshia We praten veel over vrije tijd maar hebben omringde zich met een flinke groep experts, er niet al te veel. Onze vrijheid is beperkt, er allemaal mensen die al een hele carrière ach- zijn veel te veel regeltjes en het leven lijkt wel ter de rug hebben. Die experts helpen ons voorgeprogrammeerd. In een land als Congo geweldig en dat zonder gepeperde factuur kan ik veel meer bereiken in het leven. Je te sturen. Zoiets zag ik nog nergens anders hebt daar meer vrijheid om iets te ondernein Congo. Het is dan ook geen toeval dat men. Natuurlijk besef ik goed dat ik bevoorwe in Beneden-Congo ook Zuid-Afrikanen, recht ben in vergelijking met de doorsnee Spanjaarden, Duitsers en zelfs Roemenen Congolees.” tegenkomen die er willen investeren.” De huidige Congolese machthebbers oogs“Ons project draait al redelijk goed. Het is ten veel kritiek. Echte vooruitgang lijkt er in groot maar ook weer niet té groot. We pro- Congo amper te zijn, de leefomstandigheden fileren ons bewust zoveel mogelijk als een van de bevolking zijn niet verbeterd, de rechCongolees bedrijf met een Congolese baas. ten van de mens staan er zwaar onder druk Het zou dom zijn als ik daar zou circuleren en de corruptie blijft een nijpend probleem. als rijke, verwende Europeaan. Mijn verplaat- “Dat is allemaal waar maar in de afgelopen singen doe ik niet met een dure 4x4 maar vier jaar was er toch een evolutie”, stelt Joris. gewoon met de motorfiets.” “Congo komt van heel ver maar je ziet toch Joris vertelde ook aan andere LBC-NVK- vooruitgang. Zo is de Route Nationale tussen militanten over zijn project in Congo. “Heel Kinshasa en Matadi weer helemaal in orde wat mensen zijn enthousiast”, ervaart hij. gebracht. In Kinshasa wordt hier en daar het “Een enkeling vraagt me of ik daar de neoko- afval opgehaald en ze hebben daar nu zelfs loniaal zal gaan uithangen. Maar die vrees is containerparken.” ongegrond, zoiets zit niet in mij. We moeten wel met onze tijd meegaan en dus moderne Corruptie

Samen met zijn vrouw en andere partners richtte vakbondsmilitant Joris Smis de vennootschap Kuma Kukiele (‘De Morgenstond’) op. Ze gaan in Beneden-Congo rijst, maniok, aardappelen, bonen en pili-pili verbouwen.

Als het om corruptie gaat, stelt Joris zich ‘koppig’ op. “In een stad als Kinshasa is het aartsmoeilijk om alle corruptie te ontwijken”, erkent hij. “Maar ik doe altijd mijn uiterste best om niet te moeten betalen voor een stempel of een handtekening. Van mijn vader leerde ik dat je nooit als eerste iets moet geven. Als je je principieel opstelt, weten ze na verloop van tijd wel dat je geen zacht eitje bent.” Op 28 november 2011 werden in Congo veelbesproken presidents- en parlementsverkiezingen gehouden. De meerderheid rond president Joseph Kabila deed er alles aan om aan de macht te blijven, terwijl de oppositie er maar niet in slaagde om aan één zeel te trekken. Uiteindelijk werden de presidentsverkiezingen gewonnen door Kabila, ook al hoopte een aanzienlijk deel van de Congolezen op een machtswissel in de veronderstelling dat die zou kunnen leiden tot betere leefomstandigheden. De familie Smis behoudt ondertussen haar woning in Meise, bij Brussel. “Als er ooit problemen zouden opduiken, hebben we zo altijd een plek waarop we kunnen terugvallen.”

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

welzijn

Niet iedereen kent recht op vaderschapsverlof Werkgever doet er soms lastig over

dat niet iedere werknemer vandaag zomaar een recht op tijdkrediet kan opeisen. Ons Recht focust hier bewust op het vaderschapsverlof. Anders gezegd, het recht van een papa om bij de geboorte van een kind afwezig te zijn op het werk. Tien dagen

Vic Van Kerrebroeck

Heeft een papa in deze tijden van grote werkstress nog wel genoeg tijd om zich over een pas in de wieg gelegde boreling te ontfermen? Hoe kan papa zijn verlangen om tijd te besteden aan zijn kleintje combineren met de eisen waaraan hij moet voldoen als werknemer? En welke rechten heeft hij in vergelijking met vaders in andere westerse landen? Ons Recht heeft het voor u onderzocht.

Leessleutel ‘Goed betaald’= minstens 66 procent van het gederfde loon × = geen wettelijk voorzien recht ⁰ = onbetaald verlof ⁰⁰ = betaald tegen minder dan 66 procent van het gederfde loon of inkomensafhankelijk ofwel geen algemeen recht ⁰⁰⁰ = betaald voor het volledige verlof dan wel gedeeltelijk tegen minstens 66 procent van het gederfde loon * = op basis van geplafonneerd loon Flexibiliteit: 1 = verlof kan in één keer of in verschillende delen worden opgenomen 2 = verlof kan volledig vrij worden opgenomen binnen een bepaalde periode na de geboorte 3 = extra verlof in geval van meerdere geboortes en grote families [ ] = geeft aan dat vaders als zij dat wensen een ander soort verlof kunnen opnemen naar aanleiding van de geboorte van hun kind – een apart vaderschapsverlof bestaat echter niet in dit land (1) IJsland: de wet kent hier geen afzonderlijk vaderschaps-, moederschaps- of ouderschapsverlof. Er is alleen één geboorteverlof van negen maanden voorzien waarvan één derde voor de vader, één derde voor de moeder en één derde voor beide ouders die het onder elkaar kunnen verdelen. (2) Italië: vaders kunnen drie maanden betaald verlof opnemen in geval van uitzonderlijke omstandigheden, bijvoorbeeld de dood of ernstige ziekte van de moeder. (3) Noorwegen: merk op dat de wet hier tevens twaalf weken verlof voorziet vallend onder het ‘ouderschapsverlof ’ maar wel enkel en alleen gereserveerd voor vaders. (4) Portugal: de wet voorziet geen afzonderlijk vaderschapsverlof, wel een deel ouderschapsverlof exclusief op te nemen door de vader. (5) Slovenië: twee weken verlof wordt tegen 100 procent van het gederfd loon betaald; voor de rest van het verlof is een vergoeding voorzien vanuit de sociale zekerheid gebaseerd op het minimumloon. (6) Zweden: net zoals in Noorwegen voorziet de wet hier een exclusief bijkomend verlofrecht voor vaders van 60 dagen (onderdeel van het ‘ouderschapsverlof’).

Uit allerlei studies blijkt dat het belangrijk is dat ouders snel en actief kunnen ‘investeren’ om een hechte band met hun kinderen te creëren. Bij heel kleine baby’s zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling. Zeker in die periode hebben kinderen er alle belang bij om zoveel en zo vlug mogelijk tijd door te brengen met hun ouders. Het is dan ook belangrijk dat er goede wettelijke regelingen zijn die dit in de hand werken. Net als in heel wat andere landen heb je in België drie soorten verlof voor ouders die vlak na de geboorte van hun kind zorg willen geven aan de boreling: het moederschapsverlof, het ouderschapsverlof en het vaderschapsverlof. Volgens sommigen kan je ook tijdkrediet opnemen om voor kleine kinderen te zorgen. Hierbij dient wel opgemerkt Land

Samen vatting

Australië

Lengte van het postnatale verlof (weken)

Goed betaald

Flexibiliteit

België

°°°

Denemarken

Duitsland

°°° ×

Estland

Finland

°°°

3+bonus4

1 en 2

Frankrijk

°°°

Griekenland

°°°

2 dagen

Betaald

Ierland

Italië

×1

Kroatië

Luxemburg

[°°°]

[2 dagen]

Nederland

°°°

2 dagen

Nieuw-Zeeland

Noorwegen2

° ×

Portugal

°°° ×3

Oostenrijk Polen Rusland

Slovenië

°°

134

1 en 2

Spanje

°°° ×

°°

°°° ×

Tsjechië Hongarije IJsland Verenigd Koninkrijk Zweden

Zwitserland

12 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Totaal

De regeling rond vaderschapsverlof is in 2012 al tien jaar van kracht. Volgens die regeling is er een recht op tien dagen verlof voor alle vaders die in de privé-sector werken of die als contractuele werknemer aan de slag zijn in de openbare sector. Die tien dagen moeten worden opgenomen in de vier maanden die volgen op de geboorte van het kind. De eerste drie dagen moeten verplicht worden opgenomen. Hiervoor wordt het volledige loon uitbetaald. Voor de daaropvolgende zeven dagen bedraagt de uitkering 82 procent van het – geplafonneerde – brutoloon. Sinds de invoering van het vaderschapsverlof in 2002 blijken almaar meer mannelijke werknemers dit recht uit te oefenen. Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen liet onderzoek doen naar de

°°° ×1

“Tijd voor praktische dingen en voor je vrouw”

Wouter is risicoanalist bij een grote bank in Brussel. In die job maakt hij allerhande berekeningen om het risico in te schatten van de aandelentransacties in de marktenzaal. De vrouw van Wouter, Els, is al twee keer bevallen van een zoon. “Bij elk van beide geboortes nam ik mijn tien dagen vaderschapsverlof doorlopend op, vanaf de geboorte”, vertelt Wouter.

Uit onderzoek blijkt dat 81,3 procent van de ondervraagde mannen vaderschapsverlof opneemt naar aanleiding van de geboorte van hun kind. Maar niet iedereen weet van het bestaan van het recht op vaderschapsverlof af.

mate waarin het recht werd gebruikt. Zo bleek in de tweede helft van 2008 dat 81,3 procent van de ondervraagde mannen vaderschapsverlof had opgenomen naar aanleiding van de geboorte van hun kind. Niet iedereen wist van het bestaan van het recht op vaderschapsverlof af. Zowat één kwart van de ondervraagde mannen bleek niet op de hoogte te zijn. Bij de mannen die hun vaderschapsverlof wilden opnemen, bleek circa tien procent moeilijkheden te ondervinden. Soms lag de werkgever dwars en dreigde hij ermee de werknemer te ontslaan of hem geen promotie toe te kennen. Gelukkig kunnen aanstaande vaders sinds kort – net als zwangere vrouwen – van een bescherming tegen ontslag genieten. Die bescherming kan een aantal vervelende situaties helpen te voorkomen. Al blijft er natuurlijk altijd een risico dat de werkgever ermee dreigt om de werknemer een lagere functie te geven.

het stelsel van ouderschapsverlof – een kleine maand thuis te zijn voor de baby? En zo ja, tegen welke vergoeding? Hoe goed of hoe slecht zijn de Belgische vaders ‘bedeeld’ als we vergelijken met hun lotgenoten in het buitenland? De tabel op p.12 vat de situatie in 28 westerse landen samen. Globaal kan je zeggen dat iets meer dan de helft van de onderzochte landen – 17 van de 28 – het vaderschapsverlof in één of andere vorm kent. Waarbij vaderschapsverlof wordt omschreven als het wettelijk toegestane verlof tijdens de vrij korte periode na de geboorte voor vaders, bovenop eventueel ouderschapsverlof. Spanje en Finland

In de meeste gevallen varieert het ouderschapsverlof tussen twee en tien dagen, al dan niet volledig vergoed. Uitschieters in het klassement zijn Spanje (15 dagen), Finland (18 dagen met mogelijk nog twaalf ‘bonusdagen’ voor vaders die de laatste twee weken Bedienden van het voorziene ouderschapsverlof Volgens het onderzoek zijn er soms ook opnemen) en Slovenië (90 dagen). organisatorische problemen omdat het Het Europees Parlement keurde in oktoniet altijd gemakkelijk is een vader- ber 2010 nog een ontwerp van richtschapsverlof in te plannen in iemands lijn goed waardoor elke moeder in de werkschema. Met name bedienden en Europese Unie recht zou krijgen op minkaderleden blijken hiermee te worden stens 20 weken volledig betaald moegeconfronteerd. Gevolg is dat som- derschapsverlof. Vaders zouden recht mige mannen hun vaderschapsverlof krijgen op minstens twee weken betaald helemaal laten vallen of minder dagen vaderschapsverlof. Helaas wezen de opnemen. meeste bevoegde ministers uit de lidOver het algemeen nemen de mannen staten dit voorstel af. Zij vonden het ‘te echter in het kader van hun beschikbaar duur voor de werkgevers’. jaarlijks verlof of op basis van een ander Komt er misschien nog een comprostelsel nog een aantal extra verlofdagen mis uit de bus waardoor alle papa’s en op. Hoelang zou het vaderschapsverlof mama’s in Europa toch een minimum ideaal moeten duren? Op basis van de aan betaald vaderschaps- en moederervaringen kom je aan een gemiddelde schapsverlof krijgen? Dat is verre van van 22 dagen als antwoord op die vraag. zeker. De vakbond doet al het mogeZijn er nu landen waar kersverse vaders lijke om de kwestie op de agenda te effectief het recht hebben om – los van houden.

“Ik twijfelde geen moment over de vraag of ik die dagen al dan niet zou opnemen. De personeelsdienst bij de bank liet me weten dat ik recht had op tien dagen vaderschapsverlof en ik plande ze dan ook in. Voor zover ik weet oefenen alle vaders dit recht uit in onze onderneming.” Tijdens zijn vaderschapsverlof had Wouter tijd om praktische dingen te regelen. De geboorte van de baby aangeven bij het gemeentehuis, geboortekaartjes afhalen en versturen, vrienden en familieleden ontvangen die naar de boreling kwamen kijken. “Als je je eerste kindje krijgt, is dat een grote verandering in het leven van een mens. Mijn vrouw en ik hadden het toen nodig om veel bij elkaar te zijn en te wennen aan de nieuwe situatie. Onze oudste zoon, Niels, had veel last van reflux zodat we weinig rust kenden. Die tien dagen vaderschapsverlof waren dan ook meer dan welkom.”

Tweede zoontje Els beviel nog van een tweede zoontje, Stijn. “Toen Stijn werd geboren, hield ik me wat meer met Niels bezig”, legt Wouter uit. “Mijn vrouw had het zo iets rustiger, eerst in het ziekenhuis en daarna thuis als ze borstvoeding gaf. Toen ik opnieuw moest gaan werken, vroegen we aan onze ouders om wat bij te springen tijdens de soms moeilijke voedingsmomenten. We waren net verhuisd, dus stak ik ook heel wat tijd in ons nieuwe huis.” “Misschien zou het niet slecht zijn om te voorzien dat het vaderschapsverlof met enkele dagen kan worden verlengd als dat noodzakelijk blijkt. Bijvoorbeeld voor een kindje met reflux of een andere aandoening. Zoiets zou dan op doktersvoorschrift kunnen gebeuren.” Ouderschapsverlof vroeg Wouter nog niet aan. “Er zullen nog genoeg momenten komen waarop één van ons op de kinderen zal moeten letten, bijvoorbeeld in de grote vakanties. Sommige van mijn collega’s bij de bank namen al wel viervijfde of enkele maanden ouderschapsverlof op. Hun motieven daarvoor lopen uiteen. Dikwijls hoor je dat er geen voltijdse opvang is in de crèche of tijdens de zomermaanden. Het gebeurt ook vaak dat iemand zijn huis bouwt, verbouwt of renoveert. Zoiets is natuurlijk eigen aan de leeftijd van de meeste van mijn collega’s; het zijn jonge dertigers, en die kopen nu eenmaal vaak tegelijkertijd een woning en kindjes.”

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

regeerakkoord

Plannen regering-Di Rupo beloven weinig goeds Heel wat krasse beslissingen die slecht te verteren zijn Ferre W yckmans

Heeft deze regering het beste met jou voor? De maatregelen van de nieuwe federale regering onder leiding van Elio Di Rupo staan in een verklaring van meer dan 180 pagina’s. Al die maatregelen hier opsommen of zelfs maar kort samenvatten is een onmogelijke opgave. Ons Recht zet toch een reeks erg krasse beslissingen op een rijtje. Het zal voor velen slikken worden, zoveel is duidelijk. Het regeringswerk moet dus écht wel anders. Pa, ma… mag ik nog wat langer thuis blijven wonen?

Je moet actief meewerken aan een actieve begeleiding naar werk door de VDAB of Actiris. Het enige wat vast staat is dat je medewerking om de vier maanden zal worden geëvalueerd. Na de twaalfde maand wachttijd moet je drie positieve evaluaties kunnen voorleggen, anders krijg je geen uitkering.

Als schoolverlater krijg je pas na twaalf maanden recht op een ‘inschakelingsuitkering’, de vroegere wachtuitkering. Tot nu toe was dat voor de meesten negen maanden. Dat is dus drie maanden langer wachten op een uitkering. Elio Di Rupo (PS) leidt de nieuwe federale regering.

wachttijd zit, ziet plotseling zijn wachttijd met drie maanden verlengd. Wat dus betekent dat hij slechts omstreeks eind juni 2012, na twaalf maanden werkloosheid, recht heeft op een uitkering. Als er een positieve evaluatie is. Is die er niet, dan maak je pas na zes maanden opnieuw kans om een inschakelingsuitkering te krijgen.

Dan heb je in het beste geval een inschakelingsuitkering na twaalf maanden werkloos- Hebben we het hier over grote bedragen? heid. Maar je inschakelingsuitkering stopt Oordeel zelf! Die bedragen worden dus onverbiddelijk na drie jaar voor (gewone) voortaan later of niet meer toegekend. samenwonenden en voor 30-plussers. Ook • Gezinshoofden: 1.021,54 euro/maand als je heel die tijd het uiterste gedaan hebt • Alleenstaanden: om aan een job te geraken. < 18 jaar: 290,16 euro/maand 18-20 jaar: 456,04 euro/maand Er is alleen een uitzondering voor jonge- >= 21 jaar: 755,30 euro/maand ren beneden de 30 jaar die gezinshoofd of • Samenwonenden: alleenstaande zijn of die een partner hebben - bevoorrechte (werkloos, jonger dan 30 met alleen een vervangingsinkomen. Heb jaar, samenwonend met partner die je geen drie positieve evaluaties, dan wordt alleen een vervangingsinkomen heeft) je wachttijd verlengd, tot je in totaal drie < 18 jaar: 263,38 euro/maand opeenvolgende viermaandelijkse evaluaties >= 18 jaar: 423,02 euro/maand kunt voorleggen. - « gewone » - niet-bevoorrechte < 18 jaar: 248,82 euro/maand Die verlenging van de wachttijd geldt al voor >= 18 jaar: 397,02 euro/maand wie dit school- of academiejaar afstudeert. Erger, wie al in 2011 afstudeerde en in de 14 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Job kwijt? Dikke pech! Werkloosheidskeringen vloeien weg!

Voor de eerste drie maanden werkloosheid krijg je vanaf 1 januari 2013 een hogere uitkering (65 in plaats van 60 procent van het ‘begrensde loon’). Vanaf 2012 begint na 15 tot 24 maanden werkloosheid de uitkering te zakken om uiteindelijk een strikt minimum te bereiken. Oordeel zelf… • Gezinshoofden: 1.069,38 euro/maand • Alleenstaanden: 898,30 euro/maand • Samenwonenden (ook bij sterk verminderde arbeidsgeschiktheid, minder dan 66 procent): 474,50 euro/maand • Nog onduidelijk wat er gebeurt met de werkloze samenwonenden met een partner met alleen een vervangingsinkomen. Van meet af aan heeft het ACV tegen de regering gezegd dat die minima te laag zijn om rond te komen. Het minimum voor een gezinshoofd ligt 30 procent onder de Europese armoedenorm en is voor een

alleenstaande elf procent te laag. Als er kinderen zijn, is het nog erger. En nog het meest van al als je veel huishuur moet betalen. Deze verzuchtingen vielen bij de regering in dovemansoren.

• Bij herstructurering - De leeftijd van 50/52 jaar wordt vanaf 2013 opgetrokken naar 55 jaar • Bij economische moeilijkheden - De leeftijd wordt vanaf 2012 opgetrokken van 50 naar 52 jaar - In de volgende jaren wordt de leeftijd met zes maanden opgetrokken tot 55 jaar (vanaf 2018)

Landingsbanen? Voortaan pas vanaf 55 jaar (in plaats van 50 jaar). Je moet 25 jaar loopbaan in plaats van 20 jaar loopbaan kunnen bewijzen. Overstappen naar brugpensioen of vervroegd pensioen wordt moeilijk.

Maar een beperkt aantal werklozen ontkomt aan dit nieuwe stelsel van dalende uitHet leven wordt flink duurder. Wij keringen: gezinshoofden en alleenstaanden werknemers betalen de crisis, niet die 55 jaar of ouder zijn, werklozen met al de speculanten behoorlijk wat beroepsverleden, tijdelijke Het regeerakkoord bouwt de gelijkstel• Het regeerakkoord plant een kleine verwerklozen en werklozen die deeltijds wer- lingen af… hoging van de belastingvrije som met 200 ken (met inkomensgarantie-uitkering). De perioden die met werken worden gelijkeuro (vanaf 2013) voor inkomens onder de gesteld, worden verminderd. Wat nadelig is 24.410 euro per jaar. Een doekje voor het Deze nieuwe regels zullen vanaf juli 2012 van voor de berekening van het pensioen. bloeden, want het regeerakkoord laat ons kracht worden. Voor wie vandaag al langdumeer betalen. rig werkloos is, komen er overgangsmaatre- Tijdkrediet en landingsbanen: • Verhoging van de roerende voorheffing gelen. Wat met de samenwonenden met een het is niet meer wat het is van 15 naar 21 procent op obligaties, kassterk verminderde arbeidsongeschiktheid bons enzovoort. van 33 procent? Dat is vandaag onduidelijk. Gewone regeling tijdkrediet (huidige regeling tijdkrediet -50 jaar) • Vermindering van de aftrek voor - eigen woning En dan is er nog een reeks andere aanpassin- • Nog alleen een basiskrediet van 1 jaar, naargelang de gekozen formule komt dat - kinderopvang gen aan de werkloosheidsverzekering. neer op - levensverzekering - 1 jaar volledige onderbreking - pensioensparen • Vanaf 1 juli 2012 wordt het recht op anci- 2 jaar halftijds • Afschaffing van de belastingvermindeënniteitstoeslag voor oudere, langdurig - 5 jaar 1/5 ring voor energiebesparende investerinwerklozen met 20 jaar beroepsverleden gen (behalve dakisolatie) maar toegekend vanaf 55 jaar. Nu is dat • De mogelijkheid om dit sectoraal uit te breiden wordt beperkt tot maximum • Verhoging van de btw van 12 naar 21 pronog vanaf 50 jaar. drie jaar, en dan uitsluitend op basis van cent voor digitale tv • Vanaf 2013 zal je voor de arbeidsmarkt strikte motieven. Op dit moment zijn dat • Verhoging van de accijnzen op alcohol en beschikbaar moeten blijven tot 60 jaar bijvoorbeeld studies of kinderen opvoetabak (nu is dat nog tot 58 jaar). In zones met den. Maar ook die lijst zal worden aange- • Verhoging van de kosten van een bedrijfseen lage werkloosheid zal die leeftijd tot past. wagen voor de werknemers 65 jaar kunnen worden opgetrokken. Wie - In tegenstelling tot het basiskrediet van • Verhoging van de kosten van een kleine werk weigert, wordt geschorst in de werk1 jaar, zijn deze extra jaren niet pro rata wagen door afschaffing van de premie loosheid… Zelfs nog een jaar voor je pende gekozen formule. schone wagens sioen. • Je kan pas tijdkrediet opnemen na 5 jaar beroepsverleden waarvan 2 jaar in de En wij zullen de rekening Bruggepensioneerde? Jij wordt onderneming. ‘werkloze met bedrijventoeslag’ gepresenteerd krijgen van: • Voor je pensioenrechten wordt alleen 1 maar daar blijft het niet bij!!! jaar tijdkrediet gelijkgesteld met gewerkte • de nucleaire taks, die door Electrabel naar Het regeerakkoord verstrengt de vooraloude gewoonte zal worden doorgeretijd (tenzij bij gemotiveerd tijdkrediet). waarden… kend in de kilowattuurprijs • In normale omstandigheden • de bankentaks, die nu al tot gevolg heeft Loopbaanvermindering met 1/5 · Brugpensioen op 56 jaar na 40 jaar Loopbaanvermindering met 1/5 kan alleen dat de banken nieuwe kosten aanrekenen loopbaan nog in het kader van de gewone regeling • de aardgasprijzen, die de hoogte ingaan · Vakbonden en werkgevers moeten hier- tijdkrediet. • de tarieven van het openbaar vervoer, die over afspraken maken in het volgend stijgen. Interprofessioneel Akkoord (IPA). Lukt dat niet, dan zal de regering beslissen! · Brugpensioen op 58 jaar - Is nog maar mogelijk tot eind 2014 - Vanaf 2015 is eventueel nog een ‘medisch’ brugpensioen mogelijk Lees er alles over op www.degevolgen.be! - Vanaf 2015 wordt een overgangsreEindelijk is er een nieuwe federale gime voorzien voor vrouwen regering. Met een erg zware sanering · Brugpensioen op 60 jaar voor de boeg. Gekoppeld aan zoge- Wordt vanaf 2015 de nieuwe regel en naamde structurele hervormingen. Van pas na 40 jaar loopbaan de arbeidsmarkt. En van de pensioe- Als bij de evaluatie in 2014 blijkt dat nen. De werkgevers zeggen dat de herer nog te weinig oudere werknemers vormingen evenwichtig zijn. Het ACV aan de slag zijn, wordt de brugpensizegt dat de plannen onrechtvaardig oenleeftijd tegen 2020 opgetrokken zijn. Wat dat voor jou betekent, lees je tot 62 jaar in alle details op www.degevolgen.be.

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

werkloosheid

Regering-Di Rupo voert activering werklozen nog op Nuchtere bedenkingen bij hardere aanpak de inflatie. De regering besliste om voor die beide jaren de aanpassing De gemiddelde Belgische van de vervangingsinkomens aan de stijgende levensduurte met bijna de werkende bediende is een helft te verminderen. groot pleitbezorger van een Er komen ook strengere voorwaarhardere aanpak van onze den op het vlak van de ‘beschikbaarwerkloze medemens. Althans, heid voor de arbeidsmarkt’. Als de dat moet blijken uit een afstand tussen de woon- en werkrecente enquête uitgevoerd plaats niet meer dan 60 kilometer in opdracht van het uitzendbedraagt (in plaats van vroeger 25), bureau Tempo-Team. Diverse wordt geen rekening gehouden met nuchtere of kritische bedende duur van de uithuizigheid en van kingen dringen zich op. de verplaatsingen. De controlerende instantie zal een werkloze nu sneller Als we de enquêteurs moeten gelodan vroeger – voordien pas na zes ven, is de ‘gemiddelde Belg’ van mening werklozen zou, nog altijd volgens de onder- maanden werkloosheid – kunnen verplichdat langdurige werklozen verplicht moe- vraagde bedienden, groter moeten worden. ten om een job te aanvaarden die niet aanten worden om zich bij of om te scholen. Hoe meer opleidingen, des te meer kan- sluit bij het eerder uitgeoefende beroep of Een meerderheid van de Belgische bedien- sen op de arbeidsmarkt, zo redeneren de het behaalde diploma. Wil de werkloze niet den zou vinden dat elke werkloze na meer bedienden blijkbaar. meewerken, dan dreigt hij vlugger te wordan één jaar werkloosheid verplicht moet den geschorst. worden om elke werkaanbieding te aanvaar- Nood aan evenwicht den, totdat er zich een meer geschikte job En de werkgevers? aandient. Acht op de tien bedienden acht Houdt de visie van ‘de gemiddelde Belgische het niet meer dan normaal dat de werkloos- bediende’ steek? Bent u het persoonlijk al Maar, zo zult u zeker vragen, wat zullen de heidsuitkeringen verminderen naarmate dan niet eens met deze kijk? Interessante overheden en bedrijven doen om meer jobs vragen, zeker. Maar los van die vragen is te verzekeren en creëren en de tewerksteliemand langer zonder werk zit. Is het schandalig dat medeburgers zulke het nuttig om even kort na te gaan wat de lingsvoorwaarden te verbeteren? Op dat opvattingen koesteren? Op zich is het nieuwe regering-Di Rupo op dit vlak plant vlak zijn er tot nu toe weinig of geen conbegrijpelijk dat heel wat mensen er zo over of onderneemt. Elio Di Rupo en zijn ploeg crete maatregelen aangekondigd. Laat staan denken. Ook de vakbond is er vast van over- moesten rekening houden met de verzuch- dat er spijkerharde garanties zijn gegeven. tuigd dat elke mens beter af is wanneer hij tingen van diverse ‘achterbannen’ en belan- In de toekomst zouden de ondernemingen of zij een nuttige bijdrage kan leveren aan gengroepen. Slaagden zij erin een akkoord in België na sociaal overleg een plan moede samenleving. En dat de samenleving te sluiten dat volgens de vakbond evenwich- ten opstellen over de tewerkstelling van oudere werknemers. That’s it. Afwachten beter af is met een zo klein mogelijke werk- tig is ? wat zoiets in de praktijk kan betekenen voor loosheid. Maar de werkloosheid vermindert oudere werklozen of werknemers. Hetzelfde niet vanzelf. Er moet dus een degelijk beleid Even de feiten op een rij geldt voor extra acties of maatregelen die zijn dat hierop inzet. Hoe dan ook zullen werklozen voortaan de Vlaamse regering misschien plant. Als zonder enige twijfel strenger worden aange- die er al komen. In het kader van de nieuwe Rechtvaardigheid pakt. Zoals een deel van de bevolking blijk- staatshervorming zullen de bevoegdheden De vakbond is het er ook mee eens dat baar vraagt. Voor de meeste werkzoekenden voor de arbeidsmarkt worden overgeheveld financiële maatregelen doelmatig zijn om zal de uitkering in de toekomst sneller zak- naar de regio’s. Wat zal Vlaanderen in dit het gedrag van mensen en ondernemingen ken dan vroeger het geval was. Zo zal iedere verband uit zijn hoge hoed tevoorschijn te sturen. Maar het is wel de vraag of een nieuwe werkloze vanaf nu ten vroegste na toveren om de eigen bemiddelingsdiensten hardere financiële aanpak ook loont in tij- 16 maanden werkloosheid en ten laatste na meer middelen en mogelijkheden te geven? den van recessie. En of zo’n hardere aanpak vier jaar werkloosheid terugvallen op de Het staat alleszins vast dat we de problemen ook rechtvaardig te noemen is. huidige minimumuitkeringen. op onze arbeidsmarkt niet zomaar even snel Bent u alleen streng voor werklozen? Nee, Voor de goede orde: die minimumuitke- zullen oplossen door mensen méér op te want ook de overheid en de werkgevers ringen bedragen op dit ogenblik voor een jagen en hen zonder passende ondersteumogen best een extra inspanning leveren. alleenstaande 898 euro, voor iemand met ning de armoede in te drijven. Ziet u het al Zo denkt een overgrote meerderheid dat gezinslast 1.069 euro en voor een samenwo- voor zich, werklozen die moeten leven van zowel de overheid als de bedrijven meer nende werkzoekende 474 euro. Nog voor de een lage forfaitaire werkloosheidsuitkering moeten investeren om werklozen op te lei- goede orde: die bedragen liggen nog altijd elf en die dreigen in armoede weg te zakken? den en om te scholen. In Vlaanderen zou- tot dertig procent onder de armoedenorm. Een zulke aanpak zal werklozen zeker niet den de bedrijven meer met de VDAB moeten Hou er ook rekening mee dat de uitkeringen motiveren en zal hen niet het nodige zelfsamenwerken om werklozen aan een job te in 2013 en 2014 meer dan waarschijnlijk een vertrouwen geven om een gepaste baan te helpen. Het aanbod van opleidingen voor stuk minder zullen worden aangepast aan vinden. Vic Van Kerrebroeck

16 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

sociaal

Jaar begint met ‘nieuwe bedienden’ en nieuwe opzegtermijnen

zijn er geen uitzonderingen; hun opzegtermijn ligt zonder uitzondering lager dan de huidige formule Claeys. In bepaalde gevallen zelfs meer dan 50 procent lager. Behalve de duur van de opzegtermijnen Niet elke verandering betekent vooruitgang verandert er aan de ontslagregeling voor bedienden eigenlijk niets. Nieuw is wel dat voor de berekening van de anciënniteit Peter Tierens modale bediende in de nieuwe regeling toch voortaan rekening moet worden gehouminder krijgen dan de formule Claeys. In den met een voorafgaande ononderbroDe opzegtermijnen voor arbeiders theorie zullen bedienden met twaalf jaar ken tewerkstelling als uitzendkracht in de of meer anciënniteit een langere opzegter- onderneming. Het is dan wel vereist dat de zijn ongelooflijk kort in België. Ons land werd hiervoor al op de vingers mijn krijgen (tot 9,6 procent winst). Maar werknemer binnen de zeven dagen na het getikt door het expertencomité van dat is dus alleen de theorie. De nieuwe einde van het laatste uitzendcontract wordt regeling geldt namelijk alleen voor nieuwe aangeworven voor een identieke functie. het Europees Sociaal Handvest. De bedienden. Bovendien moet ze voor 8 juli Ook nieuw is de belastingvrijstelling voor korte opzegtermijnen voor arbei2013 alweer moet worden veranderd van vergoedingen die worden opgestreken in het ders staan bovendien in schril conhet Grondwettelijk Hof. De nieuwe regels kader van een ontslag. Die vrijstelling geldt trast met die voor bedienden, een gelden dus uitsluitend voor bedienden met voor alle ontslagen sinds 1 januari 2012. Ze situatie die de voorbije tientalniet meer dan twee jaar anciënniteit. En die geldt zowel voor arbeiders als voor bedienlen jaren almaar vaker discriminegroep levert onmiskenbaar in. den, los van de datum van hun indiensttrerend werd genoemd. Zeer terecht. Maar zelfs als de nieuwe regeling na 2013 ding. Alleen bedienden met een jaarloon onverkort zou behouden blijven, dan nog hoger dan 62.934 euro (2012) zijn uitgesloEr werden in het verleden al diverse stap- kan je moeilijk beweren dat de modale ten. De belastingvrijstelling geldt niet alleen pen gezet om de opzegtermijnen voor arbei- bediende erop vooruit gaat. Ongeveer 80 wanneer je de opzeg echt moet presteren ders minder te laten afwijken van de rege- procent van de ontslagen treft werknemers maar ook bij vrijstelling van prestaties of ling voor bedienden. Zo sloot de Nationale in de eerste vier jaar van hun loopbaan bij de bij verbreking. Ze is wel beperkt tot een Arbeidsraad bijvoorbeeld in 1999 cao num- onderneming; één op vier overleeft zelfs het bedrag van ongeveer 600 euro (geïndexeerd mer 75. In diverse bedrijven en sectoren eerste jaar niet. Voor die groep bedienden bedrag), dat vanaf 2014 wordt verdubbeld. werden in de afgelopen jaren ook gelijke ontslagregelingen geëist en afgedwongen voor arbeiders en bedienden. Opzegtermijnen bedienden sinds 1 januari 2012 De sociale partners zetten die trend voort in het IPA 2011-2012. Ze namen daarin Jaarloon 3 maanden Helft van 3 maanden per begonnen Helft van opnieuw langere opzegtermijnen voor maximum per begonopzeg Wg anciënniteitsschijf van 5 jaar opzeg Wg arbeiders op. Als pasmunt werden de opzeg30.535 ¤/j nen anciën(max. 3 (max. 3 termijnen voor de hogere bedienden forfainiteitsschijf maanden) maanden) tair bepaald en enigszins korter gemaakt. van 5 jaar Ondertussen werden de IPA-afspraken Jaarloon Opzeg voor Opzeg vanaf verwerkt in de arbeidsovereenkomstenhoger dan 1/1/2014 1/1/2014 wet. Voor de bediendenpopulatie dienen 30.535 ¤/j zich veranderingen aan, meer bepaald voor Te bepalen Te bepalen <3 j: 91 d <3 j: 91 d <5 j: 45 d werknemers die meer verdienen dan 31.467 bij overeenbij overeen3-4j: 120 d 3-4j: 116 d 5-10 j: 90 d komst na komst na 4-5 j: 150 d 4-5 j: 145 d > 10 j: 135 d euro (grensbedrag 2012) en die na 31 decemontslag of ontslag of 5-6 j: 182 d 5-6 j: 182 d > 15 j én > ber 2011 bij een nieuwe werkgever aan de door rechter door rechter Vanaf 6 jaar: Vanaf 6 jaar: 61.071 ¤/j: slag gaan. Tot voor kort werden de opzeg(Claeys) (max. 4,5 30 dagen 29 dagen 180 d termijnen voor deze groep bepaald op basis maanden; per begonper begonvan de ‘formule Claeys’. Voortaan zullen die 6 maannen jaar nen jaar termijnen worden afgeleid uit een forfaiden als loon anciënniteit anciënniteit taire tabel, op basis van de begonnen anci>61.071 ¤/j) ënniteitsjaren (kijk in het schema). Geen afwijkingen mogelijk via sectorale cao

Formule Claeys

Het is niet zonder belang dat er voor de nieuwe bedienden wordt afgestapt van de formule Claeys. Die formule, die geregeld wordt herzien, heeft immers een bewezen ‘degressief effect’ op de opzegtermijnen (tot meer dan één procent per jaar). Bovendien leidt de toepassing ervan op het terrein en in de rechtbanken tot onaanvaardbare verschillen en rechtsonzekerheid. Anders dan bepaalde populaire media schreven, zal de

Als loon > 61.071 ¤: opzegtermijn bepaalbaar bij indiensttreding (minstens 3 maanden per begonnen 5 jaar)

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

wetgeving

Wet maakt economische werkloosheid voor bedienden definitief mogelijk Er zijn wel voorwaarden en beperkingen Peter Tierens

Economische werkloosheid is een systeem dat de werkgever de mogelijkheid geeft om de uitvoering van de arbeidsovereenkomst te schorsen op grond van puur economische motieven. Voor arbeiders bestaat het systeem al sinds 1954. Als gevolg van de economische crisis werd de voorbije jaren een ‘crisisschorsing’ voor bedienden ingevoerd, een maatregel die geënt was op de regeling voor arbeiders en die diverse keren werd verlengd. Nu krijgt die economische werkloosheid voor bedienden een definitief karakter, een uitloper van het interprofessioneel akkoord (IPA) 2011-2012.

werkloosheid ook een maximale duurtijd: 16 weken voor periodes van volledige schorsing en 26 weken voor periodes van gedeeltelijke schorsing. Worden beide systemen De economische werkloosheid voor bedien- gecombineerd in eenzelfde jaar, dan stemden is definitief mogelijk sinds 1 januari men twee weken gedeeltelijke arbeid - los 2012. Het systeem staat beschreven in arti- van het aantal werkdagen - overeen met één kel 77 (1-7) van de Wet van 3 juli 1978. Wat week volledige schorsing. Als een werkgever zijn de voorwaarden om de nieuwe regeling economische werkloosheid invoert, moet te kunnen toepassen? hij dat altijd doen voor één of meer volledige kalenderweken.

aantal arbeiders in de onderneming. Voor een werkgever economische werkloosheid kan invoeren, moet hij de RVA en de ondernemingsraad – of de vakbondsafvaardiging – informeren over zijn plannen. De start van de economische werkloosheid moet uiterlijk acht kalenderdagen op voorhand worden gemeld aan de betrokken bedienden. De werkgever kan een lopende regeling van tijdelijke economische werkloosheid altijd vroegtijdig stopzetten.

Volledig of gedeeltelijk In moeilijkheden

Vergoeding

De werkgever kan kiezen voor een tijdelijke volledige, dan wel gedeeltelijke schorsing Economische werkloosheid voor bedienden Per dag tijdelijke werkloosheid krijgt van de arbeidsovereenkomst. Hij moet daar- kan alleen bij ondernemingen in moeilijkhe- de bediende een werkloosheidsuitkebij wel rekening houden met beperkingen. den. Dat zijn privé-ondernemingen die, in ring, verhoogd met een supplement ten Zo moet de regeling bij een gedeeltelijke vergelijking met 2008, hun omzet, produc- laste van de werkgever of het Fonds voor schorsing over minstens twee werkdagen tie of bestellingen met minstens tien pro- Bestaanszekerheid. Het supplement is afgeper week gaan. De economische werkloos- cent zagen teruglopen. Of privé-bedrijven sproken in de cao of het ondernemingsplan heid moet altijd kunnen worden gekoppeld die in het voorbije kwartaal hun arbeiders en is minstens gelijk aan het bedrag dat de gedurende minstens tien procent van de tijd arbeiders zouden ontvangen bij economiaan een cao of een ‘ondernemingsplan’. Per kalenderjaar heeft de economische economisch werkloos maakten, los van het sche werkloosheid. Is het stelsel van tijdelijke werkloosheid voor bedienden ingesteld door een ondernemingsplan, dan moet het Cao in metaalsector over economische werkloosheid supplement minstens vijf euro per ‘inactiviteitsdag’ bedragen. Er zijn omstandigheden Door de wet van 12 april 2011 kan sinds de crisismaatregelen te ‘omkaderen’. waarin van het minimumsupplement van 1 januari 2012 economische werkloosOp 5 december 2011 werd in de metaal vijf euro kan worden afgeweken, maar het heid ook voor bedienden worden ingeeen nieuwe sectorcao afgesloten die de mag nooit lager zijn dan twee euro per dag. voerd in ondernemingen die zich in voorwaarden regelt om vanaf 1 januari Tijdens een periode van volledige of gedeelmoeilijkheden bevinden. Tot eind 2011 2012 economische werkloosheid te kuntelijke economische werkloosheid kan de waren de zogenaamde crisismaatrenen toepassen. Meer informatie over die bediende onmiddellijk een einde maken aan gelen van kracht. In het kader van die sectorcao kan je krijgen bij de gewesde arbeidsovereenkomst. Hij hoeft daarbij maatregelen werd in de metaalsector telijke secretariaten van de LBC-NVK of geen rekening te houden met een opzegtereerder al een sectorcao afgesloten om bij LBC-NVK Industrie. mijn of opzegvergoeding. 18 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

overleg

Loonnorm kan veel beter verdwijnen

Academici bevestigen kritiek vakbond

Blijkbaar valt alleen de werknemers uit de privé-sector de onwaarschijnlijke eer te beurt om de Belgische economie te mogen redden door loon in te leveren. Peter Tierens

Selectief

De sociale partners moeten om de twee jaar vaststellen met hoeveel procent de lonen in de privé-sector maximaal mogen stijgen. Een verplichting die sinds 1996 bestaat en die aansluit bij een volgehouden politiek van loonmatiging waarmee al in 1976 werd begonnen.

Blijkbaar valt alleen de werknemers uit de privé-sector de onwaarschijnlijke eer te beurt om de Belgische economie te mogen redden door loon in te leveren. Voor andere groepen wier inkomen eveneens economisch relevant is, liet de regering simpelweg na een gelijkaardige loonmatiging op te leggen: zelfstandigen (al dan niet met managementvennootschap), beoefenaars van een vrij beroep, renteniers, Vlaamse en andere ambtenaren, politici, allemaal groepen die buiten schot bleven. Wel heel selectief dus. Ook de prijzen van consumptiegoederen zoals gas en elektriciteit werden ongemoeid gelaten. Toch merkwaardig op een moment dat er wel andere belangen te verdedigen zijn dan die van de bedrijven en hun bankrekeningen. Tijdens de onderhandelingen die de voorbije maanden gevoerd werden in de sectoren en bedrijven was maar al te vaak te horen dat ‘de loonnorm dit jaar geen loonstijgingen toelaat’. Pech gehad dus? Dat is alleszins de meer ideologisch dan juridisch gekleurde analyse van werkgeversorganisaties en hun adviseurs.

In het interprofessioneel akkoord (IPA) 2011-2012 was sprake van een loonnorm van nul procent voor 2011 en 0,3 procent voor 2012. Veel stelt dat niet voor. Zelfs niet wanneer je rekening houdt met de vrijwaring van loonindexeringen en mogelijke baremaverhogingen. Niet iedereen geniet van een indexering van zijn loon. Bovendien kan zo’n operatie soms ook negatief uitvallen. En barema’s zijn alleen ruim verspreid bij bedienden. Toch voelde de regering-Leterme zich na de afwijzing van het IPA geroepen om de schamele loonnorm via een koninklijk besluit (KB) op te leggen. “Noodzakelijk voor de vrijwaring van ’s lands concurrentievermogen”, luidde het unisono bij deze sterartiesten, hierin stevig bijgetreden door ‘backing Amper toepasbaar vocals’ uit de wereld van de werkgeversorganisaties, ‘onafhankelijke denktanken’, juri- De LBC-NVK ziet dat toch enigszins anders. dische dienstverleners en rechts-liberale Want de loonnorm is in de reglementering zo slecht uitgewerkt dat hij in de praktijk politici.

niet of nauwelijks toepasbaar is. Bovendien is het KB waarin de loonnorm 2011-2012 opgenomen werd op tal van punten in strijd met de wet, iets waar de Raad van State de regering zelfs al fijntjes op wees. Meer fundamenteel is dat je moeilijk kan volhouden dat een systeem van loonmatiging dat al 35 jaar bestaat nog in overeenstemming is met het verdragsrechtelijk verankerd recht op ‘vrij’ collectief overleg. Het ACLVB diende in dat verband nog een klacht in bij de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). Onlangs brachten twee Gentse academici, Patrick Humblet en Jan Vanthournout, een boek op de markt waarin ze uitgebreid ingaan op de toepassing en de rechtsgeldigheid van de loonnorm. “Amper toepasbaar en op tal van punten onrechtmatig”, luidt het verdict in grote lijnen. Een bevestiging uit onverdachte hoek van de analyse die de vakbond maakt. Betekent dit het einde van de loonnorm? Een grondig debat kan alleszins niet langer uitblijven. Dat de loonnorm juridisch niet afdwingbaar is en als beperking van het sociaal overleg beter verdwijnt, is voor de LBC-NVK een uitgemaakte zaak. In een moderne democratie hoort de overheid het collectief overleg en de verspreiding van sociale welvaart immers te stimuleren, eerder dan ze hopeloos te bemoeilijken. Wordt zeker vervolgd.

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

arbeids-gericht marc weyns

Onkostenvergoeding of loon? De werkgever moet zorgen voor de nodige werkmiddelen voor de werknemer en de kosten dragen die voortvloeien uit de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Het gebeurt wel vaker dat bedrijven afspreken om een kostenvergoeding te betalen aan de werknemer. Als die vergoeding de werkelijke kosten overstijgt of als de werknemer zelfs geen kosten heeft, gaat het in feite over de betaling van loon waarbij het bedrijf en de werknemer trachten te ontsnappen aan de RSZ-bijdragen en de belastingen. Een bedrijf neemt een werknemer in dienst en in de arbeidsovereenkomst komen ze een maandelijks nettoloon overeen van 1.300 euro. De werkgever is ‘gul’ op het vlak van de kostenvergoedingen: 400 euro voor benzine en 400 euro ‘representatievergoedingen’. In een apart contract over het gebruik van de bedrijfswagen wordt afgesproken dat de benzine betaald wordt door de werkgever. De werknemer wordt jammer genoeg ziek en om die reden wordt zijn arbeidsovereenkomst stopgezet. Maar de werkgever wil nog even natrappen en eist van de werknemer 860 euro voor de benzinefacturen die hij betaalde. De werkgever beweert dat het om een ‘onverschuldigde betaling’ gaat; de werknemer kreeg daar immers al een vergoeding voor. In een arrest van 24 december 2010 maakt het arbeidshof van Luik duidelijk dat de werkgever daarmee over de schreef gaat. Het bedrijf had de bedoeling een nettoloon te waarborgen van ongeveer 2.100 euro. Die overeengekomen kostenvergoedingen waren dus een verdoken loon en de werkgever heeft helemaal niet het recht dat terug te eisen.

Geen discriminatie van diabetespatiënt Een werknemer wil havenarbeider worden en moet hiervoor een erkenningprocedure doorlopen. Daar hoort ook een medisch onderzoek bij. De werknemer is een insuline-afhankelijke diabetespatiënt en dat is voor de arbeidsgeneeskundige dienst reden genoeg om hem te weren als kandidaat. De werknemer vecht die beslissing aan, krijgt van de arbeidsrechtbank ongelijk maar volhardt in zijn strijd en legt zijn zaak voor aan het arbeidshof van Antwerpen. Het arbeidshof besluit dat insuline-afhankelijke diabetes een handicap is omdat het de toegang tot het beroepsleven bemoeilijkt. Bovendien is het een ziekte van lange duur. Dat heeft concreet tot gevolg dat bij de medische beoordeling van de geschiktheid van een kandidaat moet worden

gekeken naar de eventuele gevolgen van de aandoening voor het functioneren in een specifieke functie. De arbeidsgeneeskundige dienst keek ten onrechte naar de algemene geschiktheid voor om het even welk soort havenarbeid. Misschien zijn er jobs waarvoor de kandidaat niet geschikt is, maar voor andere is hij heel waarschijnlijk wel geschikt. Het arbeidshof hield ook rekening met de recente inzichten over de behandeling van diabetes. Door een goede behandeling zijn diabetici almaar beter in staat een beroep uit te oefenen zonder dat daarbij een onverantwoord veiligheidsrisico wordt gelopen. Het arbeidshof vernietigde op 21 november 2011 de beslissing van de arbeidsgeneeskundige dienst. Bovendien werd die dienst veroordeeld om een schadevergoeding te betalen omdat de antidiscriminatiewet werd overtreden.

Eenmalige afwezigheid is nog geen contractbreuk Sportclubs en arbeidsrecht, ze botsen wel eens vaker. Bij een betrekkelijk kleine voetbalclub zijn de verwachtingen hoger gespannen dan de werkelijke sportieve resultaten verantwoorden. En dan komt de trainer in het vizier. Op 17 november krijgt die een telefoontje van de manager dat hij ontslagen wordt. Daags nadien verschijnt de trainer niet op de club; maar geen nood want al meteen wordt een nieuwe trainer voorgesteld aan de regionale pers. De trainer eist zijn ontslagvergoeding, maar de club beweert dat hij zelf het contract verbrak door niet op de training te verschijnen van 18 november. Toch maar een weinig sportieve houding van de club. Het arbeidshof van Brussel trekt de rode 20 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

kaart voor de club. Uit e-mailverkeer en uit een verklaring van de manager blijkt wel degelijk dat de club het contract verbrak op 17 november. Hoe valt het bovendien anders te verklaren dat er op 18 november al een nieuwe trainer kon worden voorgesteld? De rechters gaan nog een stap verder. Zelfs

wanneer de trainer op één training ongewettigd afwezig bleef, kon daaruit nog niet worden afgeleid dat hij de bedoeling had de arbeidsovereenkomst te verbreken. Twee keer ongelijk dus voor de voetbalclub. Het arbeidshof kende de gewezen trainer een ontslagvergoeding toe.

inbox

Sectorakkoord voor personeel winkelketens Chris Van Droogenbroeck

De werknemers van de winkelketens hebben sinds 9 december 2011 ook een sectorakkoord. Het akkoord slaat op iedereen die werkt in een filiaal dat door de grote ketens zelf wordt uitgebaat (paritaire comités 202, 311 en 312). De afspraken gelden niet voor wie in een gefranchiseerde winkel werkt en ook niet voor wie in dienst is bij een zelfstandige winkelier die onder zijn eigen naam en logo de zaak uitbaat.

Zoals bij alle andere sectorakkoorden is ook in dit geval rekening gehouden met de regels uit de IPA-wet (IPA staat voor interprofessioneel akkoord, nvdr). De specifieke situatie in de sector wordt wel niet verwaarloosd. Wat gebeurt er namelijk? Grote winkels doen elkaar voortdurend de duvel aan. Er heerst een constante prijzenoorlog waardoor de concurrentie op het scherp van de snee wordt gevoerd. De grote spelers beconcurreren andere ketens en hun eigen winkels via hun eigen franchisenetwerk. Hierdoor komen de goede loon- en arbeidsvoorwaarden in de grootdistributie op de helling te staan. Eigenlijk zouden de loon- en arbeidsvoorwaarden in de hele distributie moeten worden geharmoniseerd. Op basis van de betere afspraken in de grootdistributie. Het winkelpersoneel draait nu mee op voor de gevolgen van de bikkelharde concurrentie onder de winkelketens. Daaraan moet een einde worden gemaakt. Het is noodzakelijk

om de lonen en de arbeidsvoorwaarden beter op elkaar af te stemmen. De jongste overlegronde was een eerste gelegenheid om stappen in die richting te zetten. De IPS-wet bood erg weinig marge voor extra loon. Er was dus niet veel ruimte om de lonen te verhogen. Maar toch zal het winkelpersoneel vanaf 1 januari 2012 het brutoloon voor voltijdse prestaties zien stijgen met 7,18 euro. Volgens het nieuwe sectorakkoord wordt de fietsvergoeding opgetrokken tot 0,15 euro. En voor wie voor het woon-werkverkeer een privé-vervoermiddel gebruikt, zit er ook een stijging van de terugbetaling in. Voor verplaatsingen met het openbaar vervoer werd al langer een terugbetaling van 80 procent afgesproken. Andere stappen richting harmonisering worden gezet in het kader van de arbeidsorganisatie. In winkels met minder dan twaalf personeelsleden kan iemand met drie jaar anciënniteit voortaan vragen om zijn contract uit te breiden naar 22 uur (of 24 uur in paritair comité 202). Werk je in een winkel met meer dan twaalf personeelsleden? Dan kan je voortaan een contract van 24 uur vragen als je minstens vijf jaar anciënniteit hebt. Wie vijf jaar anciënniteit heeft en de vraag stelt, zal voortaan ook kunnen worden ingepland met een minimale dagprestatie van vier uur, terwijl dat voordien drie uur was. Lees de volledige versie van het nieuwe sectorakkoord op www.lbc-nvk.be. Je kan de tekst ook vragen aan je vakbondsafgevaardigde.

monique bra am

Berekeningsmodules Wat is het verschil tussen je bruto- en nettoloon? Op hoeveel vakantiedagen heb ik recht? En hoe zit het met mijn ontslagvergoeding? Of wil je weten wat de hoogte van je vergoeding bij tijdkrediet is? En wat hou ik over bij brugpensioen? Deze, en nog andere, berekeningsmodules vind je terug op www.lbc-nvk.be. Handige en betrouwbare online modules. Sommige modules kan iedereen gebruiken, voor andere moet je je wel even registreren op de website omdat dit exclusieve leden- en militantenservices zijn. Je vindt de link in het snelmenu op de homepagina of je klikt via de rubriek sociale wetgeving naar ‘berekeningsmodules’.

Jongerenservice: www.startersloon.be Een erg specifieke service verlenen we aan pas afgestudeerden en jonge starters op de arbeidsmarkt. Met vragen rond een eerste werkervaring of de zoektocht naar werk, loon, werkomstandigheden, solliciteren, cv… kan je terecht bij Sensor, het jongerennetwerk van de LBC-NVK. Wil je weten wat je waard bent bij de start van je loopbaan? Surf naar www.startersloon en vraag een startersloonadvies. Zo kom je te weten wat je startersloon is op basis van een bepaalde functie of diploma. In samenwerking met het Centrum voor Loopbaanontwikkeling organiseren we ook workshops over solliciteren, je cv enz. Meer info vind je op www.nvk.be of www.jeloopbaan.be.

www.jeloopbaan.be Op deze website van het ACV vind je een uitgebreid aanbod aan dienstverlening, workshops en infosessies rond allerlei thema’s met betrekking tot je loopbaan. De loopbaandienstverlening is een dienstverlening op basis van individuele contacten tussen de werknemer en de loopbaandienstverlener, al dan niet aangevuld met collectieve sessies. Het LBC-NVK-Centrum voor Loopbaanbegeleiding is één van deze dienstverleners. Het centrum biedt via de site een aantal workshops aan: rond solliciteren, je cv, maar ook rond een thema als burnout. Via www.jeloopbaan.be kan je je inschrijven voor deze workshops. Via www.loopbaanontwikkeling.be kan je je ook inschrijven voor de startbijeenkomsten die het LBCNVK-Centrum voor Loopbaanbegeleiding organiseert. De startbijeenkomsten vormen de aanzet tot een meer intensief traject van looopbaanbegeleiding.

LBC-NVK op facebook De LBC-NVK is sinds geruime tijd actief op facebook. Volg ons op facebook en vooral, discussieer met ons mee. Reageer op onze standpunten, deel je ervaringen, laat weten hoe jij erover denkt en maak onze pagina bekend bij je vrienden. http://www.facebook.com/lbcnvkactueel

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

ontwikkeling

“Diversiteit opleggen is veel moeilijker dan er samen over nadenken” Lerend netwerk voor leidinggevenden Monique Bra am

Onze maatschappij is heel divers en gekleurd. Dat merk je ook op de werkvloer. Je hoort diverse talen spreken, werknemers vragen verlof voor onbekende feestdagen. Hoe ga je daar als leidinggevende mee om? Leid jij een cultureel divers team en wil je op een eerlijke en sociale manier omgaan met diversiteitsvragen en veranderingen? Sluit je dan aan bij het lerend netwerk van leidinggevenden die op basis van eigen ervaringen mee willen zoeken naar oplossingen en meer kennis willen verwerven rond het leiden van multiculturele teams. Ons Recht sprak met Chadia Bendada, LBC-NVKdiversiteitsconsulente en één van de coördinatoren van het project.

Veel bedrijven hebben multiculturele teams en afdelingen. Als er op de werkvloer meer mensen van uiteenlopende origine komen, kan dat heel wat veranderingen op gang brengen. “Culturele diversiteit vormt dan ook de scope van dit ‘lerend netwerk’. We richten ons op leidinggevenden die al

Chadia:

NVK-kadernetwerk Het NVK, de kaderwerking bij de LBC-NVK, organiseert regelmatig netwerkinitiatieven rond thema’s als ethiek en bedrijfsvoering, werkstress, verloning, grensoverschrijdende tewerkstelling, telewerk en leiding geven. De netwerksamenkomsten zijn bedoeld om de kennis en vaardigheden van leidinggevenden, kaderleden en kadervertegenwoordigers te versterken en om de vakbondswerking en het sociaal overleg te stofferen. Belangstelling? Registreer je in het kadernetwerk via www.nvk.be.

22 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

ervaring hebben met de multiculturele werkvloer. Hoe geef jij leiding aan je multicultureel team? Krijgen allochtone werknemers dezelfde kansen als autochtone collega’s? Is er een diversiteitsbeleid en kan je je als leidinggevende vinden in dit beleid? Of heb je zelf het diversiteitsbeleid mee uitgebouwd?” Workshops

verlofperiodes? Of een workshop rond je positie als leidinggevende. Hoe creëer je je eigen stijl van leiding geven in combinatie met het ontwikkelen van (meer) interculturele competenties?” Beleid

Uiteraard speelt het beleid van een bedrijf een belangrijke rol. Soms ben je als leidinggevende betrokken partij wanneer er een diversiteitsplan wordt opgesteld. Vaak is er echter sprake van een top-down-benadering en moet je als leidinggevende louter maatregelen uitvoeren. Chadia: “In één van de workshops komt dit beleidsaspect expliciet aan bod. Welke rol speel je als leidinggevende en wat zou het beleid – de directie – moeten doen om jou als direct leidinggevende goed te laten functioneren? In het beste geval worden leidinggevenden vanaf het begin betrokken bij het proces. Het is belangrijk om mensen van de werkvloer, ook de directe leidinggevenden, te betrekken. Zij hebben de nodige ervaring en kennis. Door samen te werken creëer je een draagvlak in de onderneming en ontwikkel je samen de nodige kennis en vaardigheden om een diversiteitsbeleid te doen slagen.”

Tussen februari en juni 2012 organiseert het NVK, het kadernetwerk van de LBCNVK, samen met de diversiteitswerking van de LBC-NVK en het integratiecentrum De 8, workshops over culturele diversiteit op de werkvloer. De workshops mikken op LBC-NVK-leden die een leidinggevende baan uitoefenen en al wat ervaring hebben op het terrein. Van februari tot juni

Hoe worden de workshops inge- Vier workshops: donderdag 16 februari, donderdag 22 maart, dinsdag 24 april en Chadia: “Uitgangspunt vormen de erva- dinsdag 19 juni 2012. Telkens van 18.00u tot ringen van de deelnemers. Op basis van 21.00u. Je schrijft in voor alle workshops. deze ervaringen en in samenwerking met Plaats: Elewijtcenter, Tervuursesteenweg experts zoeken we naar werkbare metho- 564, 1982 Elewijt-Zemst. des en brengen we oplossingen aan die De workshop richt zich op LBC-NVK-leden kunnen worden vertaald naar praktijksi- met een leidinggevende functie in een tuaties. Zo is er een workshop rond inter- multicultureel team. Er wordt een actieve culturele vraagstukken. Hoe kan ik mijn inbreng van de deelnemers verwacht. Het team of dienst organiseren en tegelijker- aantal inschrijvingen is beperkt. tijd tegemoet komen aan vragen rond Meer info en inschrijven via het NVKniet-traditionele feestdagen of afwijkende kadernetwerk: kader@acv-csc.be Ons Recht:

vuld?

in de marge wf

En de winnaar is…

Optocht van miserie De werknemers uit de zorgsector zijn op vrijdag 25 november 2011 opnieuw op straat gekomen voor een meerjarenakkoord. Ze deden dat met een heuse ‘optocht van miserie’ in Brussel.

Een zorgsector zonder enig perspectief is een onmiskenbare achteruitgang, zowel voor de mensen die er werken als voor zij die zorg nodig hebben. Het is hoog tijd om te investeren in de zorg. De actievoerders maakten die boodschap duidelijk met een optocht met ziekenhuisbedden. Ze ondervonden veel solidariteit van de collega’s uit de Het is voor de LBC-NVK onaanvaard- Vlaamse sectoren. baar dat er nog altijd geen meerjarenakkoord is in de federale gezondheids- Bedoeling is om nog vaker actie te voesector. Momenteel ontbreekt het aan ren. Op vrijdag 2 december was de nonelke afspraak of planning voor die sec- profit al prominent aanwezig op de tor. nationale vakbondsbetoging in Brussel.

Het weekblad Knack roept acteur Matthias Schoenaerts uit tot man van het jaar, rundskop aan de top. Het mag, maar het is toch net wat te weinig vet op de soep. De lezers van De Standaard vinden dat Yves Leterme de lauwerkrans verdient. Och ja, een inspanning die lang duurt mag worden beloond. Bart De Wever is voor Le Soir dan weer ‘l’homme de l’année’, al gaat het hier niet om een oprecht bedoelde eer, denk ik. In Nederland stelt het blad Elsevier dat premier Mark Rutte de onbetwiste man van het jaar is, wat hem door Geert Wilders wordt misgund. Al had een toekenning van die titel aan de jonge Angolees Mauro Manuel – die ondanks massaal protest geen permanente verblijfsvergunning kreeg - nog een Moerdijkse après-gewetensrust kunnen bieden. Door zijn overlijden op 18 december haalt Vaclav Havel waarschijnlijk de postume eer nog net binnen in de Tsjechische Republiek. Hoe het juist in Israel gesteld is met die prijskamp is me onbekend, de kans dat het een betogende Palestijn is lijkt zo goed als nihil. Maar we willen ons graag laten verrassen. In Libië zal Kadhafi voor het eerst sinds jaren naast de beker pakken, zijn rijk bleek de eeuwigheidstoets niet te kunnen doorstaan. Eerst de Fransen, daarna de Navo en ook onze eigen Pieter De Crem beïnvloedden de uitslag. In Congo is het debat over deze prijs wat naar het achterplan verschoven na het verkiezingsproces dat voorlopig door Joseph Kabila is gewonnen. Bij de Russen zal Vladimir Poetin eigenhandig bepalen of hij dan wel zijn vazal Dmitri Medvedev de beker in ontvangst mag nemen. En in Noord-Korea is het nog maar de vraag of het de pas overleden Kim Jong-Il, dan wel zijn zoon Kim Jong-Un wordt die deze eer te beurt valt. Waarschijnlijk is de bij voorbaat gekozen pretendent al vroeg gekend. Er worden daar immers niet al te veel vragen gesteld en er wordt ginder nog minder echt gekozen. De antwoorden op alle mogelijke vragen daar boven de 38ste breedtegraad worden gegeven door de overleden Kim Il-Sung, die als enige heerser ter wereld nog na zijn dood regeert, de man heeft de status van ‘Eeuwige President’. Het Amerikaanse weekblad Time roept ‘De demonstrant’ uit tot man van het jaar, het had ook de vrouw van het jaar kunnen en mogen zijn. Laat me bij die nominatie toch enige genoegdoening voelen. Demonstranten bepalen gelukkig weer een beetje mee de richting en de lijn. Zonder demonstranten geen Arabische lente. Zonder demonstranten zouden de Europese economische scherpslijpers helemaal ongemoeid worden gelaten. En zonder demonstranten zou vakbondswerk alleen aan de onderhandelingstafel worden beslecht, niet goed, want de straat heeft ook haar rechten. Laten we dat in 2012 vooral niet vergeten.

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

PC 336

Advocaten, boekhouders, architecten weigeren index aan hun werknemers Middenstand regeert het land Hugo Vander Elst

De regeringsonderhandelaars zijn van de index afgebleven. Maar de werkgevers en de liberalen zitten niet stil. De liberalen hopen dat Europa de discussie snel heropent. Het VBO en Unizo weigeren een indexsysteem af te spreken in de nieuwe paritaire comités. Die houding is in het nadeel van 100.000 werknemers.

tussen vakbonden en werkgevers ‘Wereldrecord’. Zo heet op sectorvlak. Geen cao, geen het pas verschenen boek gewaarborgde index. De mini- waaraan Canary Pete, male sectorlonen stegen de voor- één van de huiscartoobije tien jaar gemiddeld met 80 nisten van je lijfblad Ons procent door indexaanpassingen Recht, zijn medewerking en 20 procent door loonsverhoverleende. Het originele gingen. Cijfers die illustreren hoe belangrijk de index is om de koop- boek gaat over de 542 kracht te beschermen en armoede dagen regeringsvorming tegen te houden. Onderzoek van die België achter de rug het sociaal secretariaat SD Worx heeft. Cartoonist Canary naar de loonevolutie in het pari- Pete en politiek journatair comité 218 (bedienden in de list Eric Donckier geven groothandel, ICT, bouw en derge- hun kijk op de kwestie. lijke) geeft aan dat de inflatie de jongste 40 jaar met 400 procent Op 6 december 2011 legden de steeg, terwijl de indexaanpassin- leden van de nieuwe regering-Di gen de lonen slechts lieten klim- Rupo de eed af. Opluchting bij men met 360 procent. veel bezorgde en geëngageerde

De cao-onderhandelingen voor de werknemers bij de beoefenaars van vrije beroepen zitten geblokkeerd op de index. Bij de werkgevers is te horen dat ze om Arrogant Unizo de twee jaar over de koopkracht willen onderhandelen. Geen auto- Er wordt flink geschoten op de matische loonindexering. Voor werknemers en hun vakbon2011-2012 zou dat neerkomen op den. Voorlopig hoogtepunt is de vier procent loonsverhoging per 1 tegenbetoging van Unizo op onze december 2012. Alles inbegrepen. actiedag van 2 december. Wat Alleen voor de werknemers zon- een arrogantie. Als de middenstanders hun belastingen zouden der loonindexering. betalen zoals de gewone mensen, zouden de werknemers niet op Wanneer ben jij straat moeten komen voor een aan de beurt? sociaal rechtvaardige begroting. Veel werknemers die in dienst En de media laten begaan. Geen zijn van iemand met een vrij vragen over gebrek aan burgerzin. beroep hebben natuurlijk index- De middenstand regeert het land. verhogingen. Maar die zijn niet Ook in de paritaire comités waar gewaarborgd door een collectieve de sectorakkoorden worden arbeidsovereenkomst (cao). Wat onderhandeld organiseren de zelfis nu de strategie van de werk- standigenorganisaties de sociale gevers? Stap 1: het nieuwe sys- achteruitgang. Waar Unizo onderteem opleggen aan de werkne- handelt, is de voorbije tientallen mers zonder loonindexering: het jaren 20 tot 50 procent loonachis vier procent loonsverhoging of terstand opgebouwd tegenover niks. Stap 2: de werknemers de de lonen voor vergelijkbare jobs loonindexering afpakken en het in andere sectoren. Tijd om deze nieuwe systeem (stap 1) opleg- arrogantie van antwoord te diegen. Stap 3: lukt zoiets voor de nen. En daarbij zullen we de jaarvrije beroepen, dan ook in de lijkse ‘Dag van de klant’ niet overnieuwe paritaire comités sociale slaan. secretariaten en non-profitorganisaties (andere dan gezondheidszorg, welzijn, cultuur). Stap 4: de druk verhogen op sectoren waar Werk je bij een architect, de automatische indexering nog advocaat, boekhouder, … Doe wel gewaarborgd is. dan mee aan onze enquête Index cruciaal De index wordt alleen gewaarborgd door een cao, gesloten

Grappig boek over 542 dagen regeringsvorming

voor werknemers van vrije beroepen op www.lbc-nvk.be. Op je loonfiche moet het nummer van het paritair comité staan: 336.

24 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

burgers, die de politieke crisis niet langer konden aanzien. Maar het duurde wel meer dan 540 dagen voor België verblijd werd met een nieuwe federale regering. Een triest Olympisch en Wereldrecord. België haalde wereldwijd de krantenkoppen en nieuwsbulletins met zijn aanslepende politieke crisis. Belgische toeristen kregen zelfs in Zuid-Afrika de vraag of we nu nog altijd geen regering hadden. In Zuid-Afrika!

Maar mensen vergeten snel. Zeker de droevige dingen. Daarom sloegen Eric Donckier en Canary Pete de handen in elkaar en maakten ze samen een boek waarin alles nog eens haarfijn wordt uitgelegd. Donckier is politiek hoofdredacteur bij de krant Het Belang van Limburg. Canary Pete is een bekende cartoonist die onder meer in Ons Recht en Gazet van Antwerpen publiceert. Het boek vertelt in tekst en cartoons over het moeizame parcours van informateurs, preformateurs, formateurs en koninklijk verduidelijkers, de titanengevechten tussen Elio Di Rupo en Bart de Wever, de impasse bij de CD&V en de queeste van Open VLD. Eric Donckier brengt een helder relaas, Canary Pete legt de vinger op de wonde en tovert een milde monkellach op je lippen. ‘Wereldrecord’ is een grappig boek over een niet zo grappig thema. Het is een historisch document(je) en een feelgoodboekje. Dit boek, dat 114 pagina’s telt, verscheen bij Vertelpunt Uitgevers.

welzijn

Armoederisico veel groter voor mensen met een kleurtje Hallucinante cijfers over ‘gekleurde armoede’ Jan Deceunynck

Het gaat helemaal niet de goede kant op met de armoede in ons land. Dat blijkt ook dit jaar weer uit de cijfers die opgelijst worden in het ‘Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting’ van het Centrum OaSeS (Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad) van de Universiteit Antwerpen. “Hallucinant”, noemen de onderzoekers de cijfers. Liefst twaalf procent van de mensen in ons land loopt het risico om in armoede te belanden.

procent, 36 procent en 37 procent voor mensen met wortels in Turkije, Oost-Europa of buiten Europa. Mensen met Marokkaanse roots spannen de kroon: 54 procent van hen loopt in ons land het risico ‘arm’ te worden. Hardnekkig

Een belangrijke maar pijnlijke vaststelling is dat de gekende remedies om armoede te bestrijden bij deze doelgroep niet volstaan. Tot nu toe bleken werk en opleiding manieren om uit de armoede te ontsnappen. Maar ‘gekleurde armoede’ is hardnekkig; 32 procent van de hooggeschoolde en zelfs 46 procent van de werkende niet-Europeanen leeft in ons land in ‘cumulatieve armoede’. Dat wil zeggen dat ze gevoelig onder het lanNaast algemeen cijferwerk focuste OaSeS delijk gemiddelde scoren op minstens twee dit jaar op ‘gekleurde armoede’, de armoe- van de drie armoededomeinen: huisvesting, decijfers voor personen van buitenlandse financiële middelen en financiële stress. Als afkomst. En die zijn nog onthutsender dan redenen halen de onderzoekers aan dat de cijfers voor autochtonen. hooggeschoolde migranten vaak een job uitHet op zich al dramatische cijfer van twaalf oefenen beneden hun kwalificaties. Liefst 63 procent loopt voor allochtonen op tot 18 procent van de hooggeschoolde Turken en procent voor medeburgers van Noordwest- Marokkanen voert een job uit beneden zijn Europese origine, 22 procent voor wie uit kwalificaties. Zuid-Europa komt en respectievelijk 33 De banen die mensen van vreemde afkomst in ons land uitoefenen zijn vaak jobs die weinig of geen opleiding vergen. Jobs met

slechte loon- en arbeidsvoorwaarden. Ook discriminatie door werkgevers speelt hier zeker een rol. Nog al te dikwijls krijgen mensen van vreemde afkomst weinig of geen toegang tot een ‘gewone’ job. De onderzoekers gingen ook na in hoeverre onze sociale zekerheid deze situatie kan corrigeren. Uit een bevraging bleek alvast dat de meerderheid van de bevolking vindt dat ‘allochtonen’ ook recht hebben op sociale uitkeringen, als ze tenminste de Belgische nationaliteit hebben en minstens een jaar in België gewoond of gewerkt – en belastingen betaald – hebben. Voor het aanzuigeffect – de stelling dat de genereuze welvaartsstaat massaal migranten zou aantrekken – vonden de onderzoekers dan weer geen bewijs. Migratie heeft andere oorzaken dan het aanzuigeffect. Om de druk van de migratie op de welvaartsstaat te beperken pleit OaSeS voor twee sporen: een migratiebeleid en een integratiebeleid. Al wie wettelijk in België mag verblijven, moet realistische kansen krijgen om te participeren en zich te integreren. Ze moeten de kans hebben om de taal te leren en discriminatie moet worden vermeden. Zoniet dreigen laagbetaalde jobs en onzekere arbeidsstatuten te leiden naar armoede – en dus extra druk op de welvaartsstaat.

De harde cijfers 35,5 procent procent van de alleenstaande ouders met kinderen bevindt zich in België onder de armoedegrens. l 36 procent van de kinderen (> 18 jaar) in armoede leeft in een gezin met twee volwassenen en drie of meer kinderen. l De groep werkzoekenden die drie tot vier jaar werkloos zijn, nam tussen augustus 2010 en september 2011 toe met 20,6 procent. l In het zesde jaar secundair onderwijs heeft 71 procent van de nietBelgen te kampen met schoolachterstand. l

Eén derde van de allochtone jongens en een vierde van de allochtone meisjes verlaat het secundair onderwijs zonder diploma. l 70 procent van de Turkse en Marokkaanse nieuwkomers zonder Belgische nationaliteit is overgekwalificeerd voor zijn of haar job. l Mensen zonder papieren kampen met een erg groot armoederisico. Zelfs als ze werken bedraagt dat risico 93 procent. Dat hoeft niet te verwonderen, want vaak moeten ze het zien te rooien met een maandinkomen van minder dan 145 euro. l

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

film k arin seberechts

Fassbender a go-go Oké, Bradley Cooper is de meest sexy acteur op aarde. Of Ryan Gosling, als het van zijn vurige achterban afhangt. Maar Michael Fassbender (‘Angel’, ‘Fish Tank’, ‘Inglorious Bastards’), ook absoluut niet onaardig om zien, is zonder twijfel de boeiendste én de bezigste. Michael nam in 2011 niet minder dan zes films op. Voor de helft daarvan mag u zich voor mijn part al in de eerste weken van het nieuwe jaar naar de Belgische bioscopen reppen.

zichzelf meer reserve opgelegd. ‘Shame’ is minimalistischer, afstandelijker en beheerster dan zijn voorganger, maar de impact is er niet minder om. De vertolking van Fassbender is ondanks de uitzinnige aard van zijn personage ongemeen subtiel en drijft met een weergaloze precisie op de toon van de film. Het langzame ritme en de geconcentreerde en berekende regie – die bizar genoeg evenveel focust op Brandons gezicht als op zijn lichaam – maken van dit stuitende verhaal over een op het eerste gezicht nogal ‘luxueuze’ obsessie een verbijsterende tragedie. McQueens in perfecte beelden gevatte drama kleedt deze perverse man, die ergens in de loop van zijn leven om welke reden Halsoverkop zelfs als het om ‘Shame’ gaat. dan ook emotioneel heeft afgehaakt en niet Fassbender is fenomenaal in dit nu al veel- meer in staat is om een normale relatie aan besproken psychologisch drama van Steve te gaan, helemaal uit. Een ijzingwekkende McQueen, waarin hij een man speelt die afdaling in ontreddering, zelfvernietiging zich totaal in seks verliest. In een koel en totale eenzaamheid. Brandons verhaal ogend Manhattan tuigt Brandon Sullivan en wat er mogelijk aan voorafging, zouzijn lege bestaan als medewerker voor een den niet misstaan in het kabinet van Carl zakenfirma op met seks. Hij rijgt de neuk- Gustav Jung. partijen aan elkaar: met hoeren, toevallige passantes en wat hij aan vrouwelijk schoon A Dangerous Method bij elkaar kan scharrelen. Tussendoor jogt hij, verslindt hij porno en slaat hij geregeld In ‘A Dangerous Method’ kruipt Fassbender met evenveel gereserveerde branie in de de hand aan zichzelf. De haarscheurtjes in Brandons routine wor- huid en achter de brillenglazen van de den heuse barsten wanneer zijn zusje uit LA Zwitserse grondlegger van de analytische komt overwaaien. De breekbare Sissy (Carey psychologie. David Cronenberg koppelde Mulligan, innemend alweer) brengt letterlijk Fassbender aan de wisselvallige Keira kleur maar vooral ook chaos in zijn leven… Knightley, die als de Russische hysterica Fassbenders tweede ‘duet’ met beeldend Sabina Spielrein het begin van de film nipt kunstenaar McQueen is zo mogelijk nog zonder kleerscheuren doorkomt, maar hallucinanter dan het eerste. Na het afmat- voorts wel overtuigt. Toch zijn het niet de tende en bijzonder plastische ‘Hunger’, soms pikante onderonsjes tussen Jung en waarin de acteur op een weerzinwek- zijn patiënte die dit essayistische werk van kende manier in de huid kroop van IRA- de vroegere meester van de vleselijke horror hongerstaker Bobby Sands, heeft McQueen gensters bezorgen.

26 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Die slaan, bizar genoeg, wel uit de uitvoerige en intelligente dialoogsequenties tussen Jung en Freud. Gesprekken tussen twee van de grootste denkers uit de vorige eeuw die almaar bitser worden en die de pijnlijke breuk tussen de pioniers van de psychoanalyse scherpzinnig in beeld brengen. En ten slotte loopt Fassbender in ‘Jane Eyre’ aan de zijde van de piepjonge Mia ‘Alice in Wonderland’ Wasikowska op een heerlijk smeulende manier Mr. Rochester te wezen. Cary Fukunaga, Californiër van JapansZweedse komaf, levert keurig werk met zijn zoveelste versie van Charlotte Brontës meer dan 160 jaar oude klassieker. Scenarioschrijfster Moira Buffini gooide het origineel chronologisch wat om, maar Fukunaga’s benadering oogt hoe dan ook puur en zit qua sfeer dicht op het origineel. Dame Judi Dench doet als mevrouw Fairfax zoals verwacht een stevige duit in het zakje en Fukunaga’s mooie, zij het sombere beelden mogen er wezen. Het zijn echter vooral de romantische en combattieve tête-à-têtes tussen Jane en Rochester die deze ‘Jane Eyre’ bijzonder genietbaar maken. “You transfix me, quite”, vertrouwt de zwijmelende Rochester ‘zijn’ Jane toe. Wij mogen hopen dat deze fascinerende Duitse Ier (of omgekeerd) ons nog lang en vaak zal transfixen… ‘A Dangerous Method’ kwam op 4 januari in de Belgische zalen. ‘Shame’ en ‘Jane Eyre’ zijn te zien vanaf 11 januari. Links: verbijsterende afdaling in ontreddering en eenzaamheid (Michael Fassbender) Rechts boven: scherpzinnige schets van de clash tussen Freud en Jung (Fassbinder met Viggo Mortensen als Freud) Rechts onder: puike ‘gotische’ romantiek (Fassbender en Mia Wasikowska)

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Sherlock Holmes in het Huis van Zijde Anthony Horowitz Wie zijn de beroemdste helden uit de literatuur? Don Juan doet het al goed sinds 1620. Er is Faust en madame Bovary voor de kenners en Harry Potter voor de jongsten onder ons. James Bond zal ook wel bekend zijn tot diep in Papoea-Nieuw-Guinea. Van de boeken van Agatha Christie over Hercule Poirot zijn twee miljard (!) exemplaren verkocht. Maar zou de allerbekendste verzonnen figuur ter wereld toch niet Sherlock Holmes kunnen zijn?

Verenigde Staten komt het hele oeuvre in 2018 in het publieke domein. In de regel wil dat zeggen dat elke uitgever vanaf dan alle verhalen mag herdrukken zonder ook maar een cent auteursrechten te moeten betalen aan de nieuwe eigenaar. Alleen: Sheldon Reynolds was een uitgekookte zakenman. Hij nam een wereldwijd patent op de beroemdste personages uit de verhalen: Holmes zelf natuurlijk, zijn vriend en assistent John Watson, Mrs. Hudson, de huishoudster, en zelfs de bloeddorstige ‘Hound of the Baskervilles’, de duivelse hond uit Doyles roman uit 1902. Elke sterveling die sindsdien ook maar iets commercieels van plan is met één van die personaToen de Engelse schrijver sir Arthur Conan ges – een stripverhaal, een toneelstuk, een Doyle in 1930 stierf, had hij het meege- televisiebewerking (zoals nu op Canvas), maakt dat er in Londen protestmarsen wer- een begeleide Sherlock Holmeswandeling den georganiseerd omdat hij het in 1894 in door Londen – moet een deel van zijn winst zijn boek ‘The Memoirs of Sherlock Holmes’ afstaan aan de nieuwe ‘Sir Arthur Conan had aangedurfd zijn held te laten omkomen Doyle Literary Estate’. in de watervallen van Reichenbach. Conan Doyle had met Sherlock Holmes goed geboerd. Na een aarzelende start in 1887 Een nieuw waren zijn verhalen in Engeland aangesla- Holmesavontuur, zo gen. Het blad ‘The Strand’, waarin de eerste serie was verschenen, moest zijn oplage ver- geschreven dat het hogen en de brave dokter Doyle moest en uit de pen van sir zou een tweede reeks verhalen verzinnen. Daarna was hij het beu, maar zijn lezers Arthur Conan Doyle lieten niet af en er verschenen nog drie had kunnen komen. nieuwe verzamelbundels en twee Sherlock Holmesromans. Er kwamen verfilmingen en televisieseries, het huis waar Holmes Een lange inleiding, alleen maar om te zegwoonde in Baker Street werd een bede- gen dat een nieuw Sherlock Holmesverhaal, vaartsoord en de naam Sherlock Holmes meer dan 80 jaar na de dood van de schrijwerd in de hele wereld synoniem voor een ver, een literaire gebeurtenis is van de eerslimme, excentrieke detective. ste orde. De Engelse schrijver Anthony Na de dood van de schrijver werden zijn Horowitz, bekend van zijn jeugdromans en boeken telkens opnieuw vertaald en her- zijn tv-bewerkingen van de Poirotverhalen drukt, tot grote vreugde van zijn familie. van Agatha Christie, kreeg de officiële toeNet als de erfgenamen van Hergé waak- stemming om een nieuw Holmesavontuur ten de Doyles angstvallig over de literaire te bedenken en het zo te schrijven dat het nalatenschap van hun vader, tot ze zich in uit de pen van sir Arthur Conan Doyle had 1976 uit geldnood verplicht zagen het hele kunnen komen. Sherlock Holmesoeuvre te verkopen aan een Amerikaanse televisieproducer, Sheldon Nooit verschenen Reynolds. Acht jaar lang liep Horowitz rond met het idee voor hij zich waagde aan ‘The House Uitgekookt of Silk’. Zijn inleiding en het eerste hoofdHet copyright op de Sherlock Holmes- stuk, die in aanvang waarschijnlijk alleen verhalen liep in Europa af in 2000, in de maar dienden om de kritische erfgenamen

te overtuigen van zijn talent, zijn niet minder dan briljant. Horowitz vertelt – in de bekende Victoriaanse schrijfstijl van dokter Watson, die zogezegd alle avonturen van zijn vriend heeft te boek gesteld – waarom één verhaal van Holmes tot nu toe nooit is verschenen. “De gebeurtenissen die ik ga beschrijven waren eenvoudigweg te schandelijk, te stuitend om in druk te verschijnen. Het is niet overdreven om te suggereren dat de structuur van de maatschappij erdoor uiteen zou kunnen scheuren en (...) dat kan ik niet riskeren.(...) Als ik klaar ben (...) zal ik het manuscript inpakken en opsturen naar de kluis van Cox en Co. in Charing Cross. (...) Ik zal instructies geven dat het pakket pas over honderd jaar mag worden geopend.” Zo moet een nieuwe Sherlock Holmesroman beginnen en hoewel ‘de schandelijke gebeurtenissen’ voor lezers uit de 21ste eeuw al lang niet meer zo onthutsend zullen zijn als een eeuw geleden, garandeer ik zowel de nieuwe als de trouwe fans een paar aangename, spannende, gezellig-ouderwetse winteravonden, bij voorkeur met een goed glas whisky bij de open haard. Het is helemaal zoals de Britse krant The Guardian het schreef: “Alle elementen zijn aanwezig, niets van belang werd over het hoofd gezien. En toch: kan Horowitz ons verbazen, ons doen huiveren? Geeft hij ons ‘de vlotte deducties, de snelle gedachtesprongen die toch altijd gebaseerd zijn op onwrikbare logica’ waar de lezers van Sherlock Holmes recht op hebben? Uit de grond van ons hart is het antwoord: ja. GUTENBERG HET HUIS VAN ZIJDE Anthony Horowitz Uitgeverij Prometheus 319 blz. Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

In Hongarije heeft de rechtse regering van Viktor Orban het voorbije anderhalf jaar systematisch tal van vakbondsrechten aangetast. Het sociaal overlegsysteem ligt onder vuur. De nieuwe arbeidswetgeving die nu op tafel ligt, volgt dezelfde trend. Goede werkomstandigheden afdwingen wordt nog moeilijker. Werkgevers kunnen op basis van deze wetgeving oude conflicten met vakbonden hernemen om alsnog juridische sancties te vragen. Van dat negatieve klimaat maken werkgevers nu al gebruik om vakbonden te vervolgen. Tamas Székely, de leider van de chemievakbond, moet voor de rechtbank verschijnen. In een artikel in hun ledenmagazine klaagde hij Bridgestone aan omdat het geweigerd had een werknemer naar het ziekenhuis te brengen. De werknemer moest zelf de bus nemen. Het is de eerste keer in twintig jaar dat een vakbondsleider naar de rechtbank moet zonder voorafgaand sociaal overleg. De zes vakbondsconfederaties deden een oproep aan de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) om deze wetgeving onder de loep te nemen. Dat resulteerde in een aantal aanbevelingen. Sommige passages moeten worden aangepast zodat ze niet meer in strijd zijn met de IAO-bepalingen rond de vrijheid van vereniging. Verder wil de IAO een betere bescherming voor vrouwen die uit zwangerschapsrust terugkeren. Gelijk loon voor gelijk werk moet worden gegarandeerd. De IAO doet een oproep om werk te maken van een goed sociaal overleg op nationaal niveau. Een belangrijke stap om het sociale klimaat te verbeteren.

Vakbondsrechten in Turkije Diverse mondiale vakbonden zijn ongerust over de manier waarop Turkije de vakbondsrechten niet respecteert. Eén voorbeeld hiervan is het verhaal van de Turkse vakbond TUMTIS. Op 17 januari moeten vertegenwoordigers van die vakbond in Ankara voor de rechtbank verschijnen in een proces dat al begon in 2007. De werkgever van de logistieke firma Horoz Kargo beschuldigde de vakbondsvertegenwoordigers van TUMTIS ervan ‘een criminele organisatie te hebben opgezet’ en stuurde hen de laan uit. Voor de vakbondsvertegenwoordigers was dat de zoveelste intimidatie om het vakbondwerk op de werkvloer te fnuiken. Ook in de onderwijssector blijft vakbondswerk niet ongestraft. Daar zijn 25 vakbondsvertegenwoordigers veroordeeld tot meer dan zes jaar gevangenisstraf. Reden: ‘het stellen van terroristische daden’. De 28 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Wereldwijd akkoord bij Danone

partners het belangrijk dat de fundamentele noden van de werknemers rond hospitalisatie, medische raadplegingen, zorg Op 29 september 2011 ondertekende voor zwangeren gedekt zijn door lokale de multinational Danone samen met stelsels en/of verzekeringen co-gefinande mondiale voedingsvakbond IUF een cierd door Danone en zijn werknemers. wereldwijd akkoord. Het is de eerste keer IUF is blij over het akkoord dat niet alleen dat op dit niveau afspraken gemaakt wor- de 100.000 werknemers van Danone aanden rond gezondheid, veiligheid, werkom- belangt maar ook onderaannemers en uitstandigheden en stress. Wereldwijd zal zendkrachten. www.iuf.org Danone vanaf nu werken aan een beleid van stresspreventie. Elk bedrijf van de Danone-groep zal vanaf nu dit kaderakkoord volgen. Dit is gekoppeld aan een verplicht overleg tussen management en werknemersvertegenwoordigers om het geschetste kader om te zetten. Zij moeten bepalen hoe ze stressfactoren voorkomen, opsporen, vermijden en aanpakken. Onafhankelijke artsen kunnen worden ingeschakeld om de gezondheid van elke werknemer te controleren. In dit akkoord belooft het management geen onderscheid te maken tussen werknemers van het eigen concern, uitzendkrachten of van onderaannemers. Onderaannemers zullen hierop worden aangesproken en hun werknemers zullen worden betrokken bij bij veiligheidstrainingen. Daarnaast vinden de sociale © foto: imageglobe

Hervorming arbeidsrecht in Hongarije

onder meer te wijten aan de aanwezigheid van gewapende groeperingen. De helft van de bevolking is jonger dan 15 jaar en heeft nog nooit echte vrede gekend. Er heerst ook een cultuur van wetteloosheid, vooral bij de illegale ontginning van natuurlijke rijkdommen. Oost-Congo heeft namelijk ertsen in overvloed. De helft van de concessies is in handen van militaire groeperingen die de illegale praktijken organiseren. Zoiets is alleen mogelijk door de zwakte van het staatsapparaat en de daaruit voortvloeiende straffeloosheid. De cultuur van geweld sijpelt door tot op de werkvloer. Seksuele intimidatie, ontslag van zwangere vrouwen en onmenselijke werkomstandigheden zijn belangrijke thema’s waarrond vakbonden werken. Ze willen de krachten bundelen om te werken aan een oplossing voor deze complexe problematiek. www.ituc-csi.org De internationale gemeenschap kan hierbij niet onverschillig blijven. Niet alleen de verkrachtingen maar ook de illegale exploitatie Vrouwen in Oost-Congo van ertsen moeten worden veroordeeld. In het oosten van de Democratische De internationale vakbondsconfederatie Republiek Congo zijn vrouwen het slacht- ITUC neemt de oproep ter harte en pleit al offer van extreem brutaal seksueel geweld. een tijd mee voor een sterkere staat en een Veel van deze feiten worden gepleegd door stabiele regio. Lees meer hierover in het rapgewapende bendes. Uit een studie bleek dat port ‘Stop violence and impunity”, te vinden er in 2006 en 2007 niet minder dan 28 ver- op www.ituc-csi.org. krachtingen per uur plaatsvonden. Dat is vakbonden zijn het niet eens met deze uitspraak en vragen een vrijspraak. Een derde actueel voorbeeld is dat van de Turkse vakbond actief bij de Duitse multinational GEA. Met behulp van de politie liet het bedrijf 62 werknemers buitensluiten. Ze waren allemaal lid van de vakbond. Het optreden van GEA staat in schril contrast met de gedragscode die de groep ondertekende en waarin de vrijheid van vereniging aan bod komt. Voor de hele internationale vakbondswereld tonen de voorbeelden duidelijk aan dat het vakbondswerk in de verdrukking komt. De Turkse eerste minister Erdogan moet zijn verantwoordelijkheid opnemen. Dit negatieve klimaat verdient zijn afkeuring. Erdogan moet mee actief pleiten voor het respecteren van de fundamentele arbeidsnormen.

ontwikkeling

“Leiding geven betekent compromissen sluiten” Militante Anne Snoeckx vertelt over haar werk Anne Snoeckx, LBC-NVK-militante bij de kledingketen WE: “De collega’s zijn eerder blij met mijn engagement. Ik krijg geregeld de vraag hoe ze iets best aanpakken. Niet alleen van collega-winkelmanagers, maar ook van het hoofdkantoor.” Jan Deceunynck

Het aantal winkels dat wordt opengehouden door zelfstandige eigenaars, neemt af. Almaar meer worden winkelstraten bevolkt door filialen van grote ketens. Ze worden gerund door zaakvoerders, werknemers tussen het uitvoerend winkelpersoneel en de directie. De positie van die mensen is niet altijd benijdenswaardig. De ‘targets’ of doelstellingen die ze van hogerhand opgelegd krijgen, moeten ze in overeenstemming brengen met de wensen en noden van hun medewerkers. Een dagelijkse evenwichtsoefening, met veel ‘geven en nemen’, zoveel is zeker.

Ook de relatie met de directie ligt soms moeilijk. “Er wordt veel verwacht van de winkelmanagers. Maar de budgetten die we krijgen zijn altijd heel krap. Harder werken met minder volk is dus de opdracht. We moeten gelukkig niemand ontslaan, maar we krijgen wel minder uren toegewezen.” Dat is voor het personeel niet meteen de plezierigste boodschap. Als winkelmanager probeert Anne daarom de informatie die ze krijgt te filteren. “Als ik alles zou vertellen wat ik van de verkoopdirecteur te horen krijg, zou dat weinig geruststellend zijn voor mijn medewerkers. Het zou ook demotiverend zijn. Ik filter dus. Wat ik niet relevant vind, hou ik voor mezelf.” Al 27 jaar in dienst

Anne Snoeckx werkt al 27 jaar bij WE. Het gevolg is dat ze nu wel wat sterker in haar schoenen staat in haar contacten met de directie. “Ik zit er al langer dan zij, de ver“Geven en nemen is heel belangrijk”, weet koopdirecteur wordt zowat om de drie Anne Snoeckx, die twee vestigingen van jaar vervangen”, lacht Anne. “Ik ken de de modeketen WE runt in de Kempen. “Je manier waarop WE werkt. En ik ken de moet compromissen sluiten. Proberen de procedures. Ik heb ze in veel gevallen zelf doelstellingen van WE te verzoenen met mee opgesteld. Het helpt ook dat ik redewat goed is voor het personeel.” lijk wat volk ken binnen ons bedrijf ken.” Bij de vorige sociale verkiezingen werd Als voorbeeld haalt Anne de regeling voor Anne in de ondernemingsraad verkozen. zondagwerk aan. “Wie op zondag werkt, Ook dat zorgt ervoor dat de directie met mag de dan gepresteerde uren in de peri- haar vaak wat ‘voorzichtiger’ is dan met ode daarna compenseren. Maar je praat andere collega’s. “Soms merk ik dat ze bij al snel over vier of vijf mensen voor een andere collega’s wat meer druk durven zondag. Als die allemaal de dagen nadien uit te oefenen om iets erdoor te duwen.” willen compenseren, lukt dat natuurlijk Gelukkig is er geen afgunst bij de colleniet. Want dan zit je met een personeels- ga’s. “Zij zijn eerder blij met mijn engatekort. Dan kan je dus als ‘store manager’ gement. Ik krijg geregeld de vraag hoe niet voor iedereen goed doen. Gelukkig ze iets best aanpakken. Niet alleen van hebben de medewerkers daar wel begrip collega-winkelmanagers, maar ook van voor. Maar het is niet altijd gemakkelijk.” het hoofdkantoor.”

NVK helpt je te groeien! Zoek je een juiste middenweg tussen de eisen van je management en de behoeften van je personeel? Wil je oog hebben voor de kwaliteit van het werk voor zowel jezelf als je medewerker, als hefboom voor een goed draaiende winkel? Dan nodigt het NVK, de afdeling van de LBC-NVK die focust op kaderleden, je graag uit op onderstaande bijeenkomsten. - Leiding geven, een aparte stijl Over de rol van leidinggevenden als ‘vertaler’ tussen de doelstellingen van het management en de verzuchtingen van de werkvloer

dinsdag 31 januari 2012, 14 tot 17 uur, Martelarenlaan 8, 3010 Kessel-Lo. - Werkdruk en tijdsdruk? Timemanagement als oplossing Over timemanagement als remedie tegen stress, deadlines, agendaproblemen en een moeizame relatie met je chef en medewerkers

dinsdag 28 februari 2012, 18 tot 21 uur, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen De workshops van het NVK-kadernetwerk zijn bedoeld voor zaakvoerders, shopmanagers, directe leidinggevenden van winkels en zaken uit de distributie. Het aanbod mikt op werknemers met een leidinggevende job die verantwoordelijk zijn voor een team en qua niveau tussen de directie en het personeel zitten. Meer info op www.nvk.be. E-mailen kan naar kader@acv-csc.be.

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

de lezer schrijft AANVALLEN OP DE INDEX P.D. - EEKLO

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be

De Vlaamse werkgeversorganisatie VOKA en haar politieke vazalAnonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van len moeten dringend stoppen met de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats hun aanvallen op de index. Het van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen is door hun niet aflatende geldworden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te honger dat de prijzen stijgen en lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie dat er dan ook na vier maanden ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat een afgevlakte gezondheidsindex de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan. wordt toegepast. Door de afvlakking wordt de koopkracht maar ten dele behouden. verdienen zoveel te weinig in ver- UITZENDSECTOR C.D.C. - GENTBRUGGE Volgens de Centrale Raad voor het gelijking met onze buurlanden. Bedrijfsleven (CRB) bedraagt de Maar zelfs met de 3,15 procent In Ons Recht van december verBelgische loonhandicap tegenkomen we nog niet aan dezelfde scheen een lezersbrief over de over onze belangrijkste handels- koopkracht als onze buren. Als uitzendsector. De brief heeft me partners, Nederland, Frankrijk de grondstoffenprijzen stijgen, sterk aangegrepen. en Duitsland, 4,65 procent. Maar rekenen onze bedrijven dat veel Zelf ben ik ook al een aantal jaar de werkgevers weigeren rekening meer door in de consumenten- op de sukkel. Ik heb een bachete houden met de miljarden sub- prijzen dan economisch verant- lordiploma, volgde allerhande sidies die de bedrijven krijgen woord en meer dan in onze buur- cursussen en heb vele jaren werkvia allerlei RSZ-verminderingen. landen. Ik vind dat niet uit. Dat ervaring. Ook ik werd het slachtWanneer we daar wel rekening staat ook in het rapport van de offer van de wanpraktijken van mee houden, krimpt de Belgische CRB. Daarnaast hebben we de ordinaire uitzendbureautjes, de loonhandicap tot 1,25 procent. duurste energieprijzen uit de EU, ‘maffia’ waarnaar lezer C.L. uit Tegelijkertijd ligt volgens die- wat onze koopkracht ook aantast. Halle verwees. Zulke uitzendbuzelfde CRB de productiviteit van Het is nergens voor nodig om de reaus lokken je, laten je een halve de Belgische werknemers 6,9 pro- index te ‘hervormen’, wel integen- dag lang tests doen en vernederen cent hoger dan die in onze buur- deel. Er zijn meer argumenten om je zelfs. Nadien volgt een doodse landen. Kort gezegd: België heeft de vroegere index te herstellen en stilte: de bureaus laten niets meer geen loonhandicap maar het zijn die echt toe te kennen in plaats van zich horen. onze buurlanden die er één heb- van in een afgevlakte vorm. De Tenzij dan maanden later soms, ben van 3,15 procent tegenover waarheid heeft ook haar rechten. als je al ergens anders aan de slag bent. Ook dan trachten ze je te België. Of nog anders gezegd, wij

Eindejaarspremie uitzendarbeid

Opleiding buiten de werkuren? Cevora betaalt tot 375 euro terug

In het decembernummer van De eindejaarspremie bedraagt Ons Recht is in de tekst over de 8,22 procent van de lonen die je eindejaarspremie voor de uit- als uitzendkracht verdiende tus- Werk je of heb je gewerkt zendkrachten (PC 322) een fout sen 1 juli 2010 en 30 juni 2011. in een bedrijf van parigeslopen. In de kolom ‘Bedrag Het brutobedrag van de premie tair comité 218 en betaal van de premie’ bedraagt de wordt verminderd met de RSZ- je zelf voor een opleibedrijfsvoorheffing niet 18 pro- bijdrage van werknemers (13,07 ding buiten de werkcent maar wel 23,22 procent. procent) en de bedrijfsvoorhefuren? Geniet dan van de De juiste tekst is dus: fing (23,22 procent).

indexaanpassing december 2011 303.00 filmbedrijf

vorige lonen x 1,02

In het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB), ook wel paritair comité 218 genoemd, werden de lonen geïndexeerd op 1 januari 2012. Meer informatie hierover vind je op internet door te surfen naar http://218.lbc-nvk.be.

30 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

lokken met ‘een interessante aanbieding’. Het is om de muren op te lopen. Voor mij is het een raadsel met welk geld deze ‘consulenten’ worden betaald. Wie of wat sponsort dit handeltje ? Na zes maanden miserie met de uitzendsector was ik de wanhoop nabij. Ik hield het voor bekeken en solliciteerde alleen nog rechtstreeks bij bedrijven, al dan niet spontaan. Toen zag ik ergens een interessante annonce, weliswaar via een uitzendkantoor. Ik kende het kantoor niet en besloot het toch nog eens te proberen. Opnieuw een halve dag tests ondergaan. Maar het loonde. Sinds begin 2010 ben ik aan de slag. Weliswaar bij diverse firma’s maar ik mag toch niet klagen. Ik werd hierbij geholpen door het bureau Secretary Plus. Daar doen ze wél echt hun best en zoeken ze werk voor hun kandidaten. Er is dus een groot verschil tussen ordinaire bureaus – die je beter mijdt als de pest – en degelijke uitzendkantoren. Wie werk zoekt, moet vooral niet opgeven. Het lukt wel. Blijf in jezelf geloven. En laat je niet naar beneden halen door de ‘juffrouwtjes’ in sommige bureaus.

opleidingscheques van CEVORA. Je kan rekenen op een financiële tussenkomst tussen 100 en 375 euro per schooljaar.

Het moet wel gaan om beroepsopleidingen die aansluiten bij je job als bediende. Informaticaopleidingen bijvoorbeeld kunnen wel, een persoonlijkheidstraining – bijvoorbeeld over assertiviteit – niet. De opleiding moet plaatsvinden

buiten de werkuren en je moet ze zelf betalen. Je moet ook slagen voor de eindproef. Hoe vraag je de tussenkomst?

Surf daarvoor naar www.cevora. be/premiesvoorbedienden. Daar vind je het vereiste document. Als je buiten de werkuren een beroepsopleiding volgt bij CEVORA, krijg je één opleidingsdag gratis plus 40 euro vergoeding voor verplaatsings- en opleidingskosten. Voor de opleidingen kan je een kijkje nemen op www.cevora.be/aanvullendopleidingsdag. Meer informatie nodig? E-mail dan even naar Annemie Plessers (a.plessers@acv-csc.be).

achterklap walter

Barteren

Ik ben in staat om een televisieprogramma op te nemen via Telenet. Ik kan een heel dun nageltje in de muur slaan voor een heel licht Heel vroeger, voor het geld was schilderij en de stop uit een champagnefles prutsen zonder er meteen een oog bij in te uitgevonden, bedienden de menschieten. Ik kan één lekkere cocktail klaarsen zich van ruilhandel om hun maken, een Maiden’s Prayer, hoewel de keuzin te krijgen. Romeinse soldaken daarna een ravage is en ik soms de delen ten kregen hun soldij uitbetaald in gin en cointreau met elkaar verwar. zout. De Indianen van het eiland Ik kan iemand aanspreken in het Nederlands, Manhattan ruilden hun gebied het Frans en het Engels en daarna met sucmet de Duitser Peter Minuit voor ces een kort gesprek met hen voeren, tot ze een hoop waardeloze kralen. Op me de weg vragen naar het Rivierenhof, want school ruilden we knikkers. ik heb niet de minste zin voor oriëntatie. Ik kan goed en diep slapen. Ik kan ademen. Als het slecht gaat nemen bedrijven in In gedachte zag ik me al, door honger gedreZwitserland opnieuw hun toevlucht tot het ven, langs de straten van de grootstad dwazogeheten barteren, waarbij ze goederen en len, met een paar scherpe nageltjes en een diensten uitwisselen zonder dat er geld bij fles champagne in de hand. Overal liepen te pas hoeft te komen. Ik bedoel maar: ruil- mensen van wie ik iets gedaan hoopte te handel is zo oud als de straat en er is geen krijgen. Ik zei hen vriendelijk goeiedag in enkele reden waarom we ons met ons allen de drie mij bekende talen en probeerde hen in deze onzekere tijden niet opnieuw aan warm te maken voor een partijtje barteren, het barteren zouden wagen. maar niemand, o niemand wilde iets van zijn Meteen denkt een mens dan natuurlijk aan welstand afstaan, toch niet in ruil voor wat zijn eigen barterkwaliteiten. Het is allemaal vakkundig geadem of een hardgekookt ei. goed en wel als je een crack bent in koken of schilderen of het aanzetten van knopen. Sterven van de honger Jeroen Meus kan zijn boekhouder gerust betalen met een maandelijkse schranspar- De angst sloeg me om het hart. Zou ik dan tij voor vier personen in zijn restaurant. Een de enige niet-barteraar worden van de beetje elektricien zal altijd wel een commer- samenleving, een man die zou eindigen op çant in wijnen en likeuren vinden bij wie hij de trappen van de kerk, met een wanhopig een paar spots in het plafond mag schroe- bordje in zijn hand: “Kan uw trui opvouwen, ven in ruil voor een kistje Chateau-Neuf-du- wat geeft u ervoor?”. Pape. Als ik zie hoe mijn garagist naar zijn Ik zou sterven van de honger, en wat meer vrouwelijke klanten loert, zie ik hem in staat is: ik zou me belachelijk maken ook. om het met hen op een akkoordje te gooien En ineens, het was rond Kerstmis, schoot er als hun Mini weer eens een groot nazicht me iets te binnen. Ik dacht: misschien vindt iemand mijn stukjes voor dit blad wel leuk. nodig heeft. Maar ikzelf? Welke eigenschappen heb ik in Als ik nu eens voorstelde om thuis bij de godsnaam op de vrije markt te gooien, waar- mensen iets voor ze op te schrijven, in ruil voor iemand die een beetje bij zijn verstand voor een of andere warme hap? Deden de is, me iets waardevols in ruil zou willen minstrelen dat dan ook niet, mutatis mutangeven? Ik wil best barteren tot ik erbij ga lig- dis, in de Middeleeuwen, als ze liefdesliedjes gen, maar om met succes te ruilen moet een zongen aan het hof? mens toch minstens met zijn tweeën zijn? Ja, dat zou ik doen. Als het ooit zover komt dat we ons met ons allen aan de ruilhanOntnuchterend del moeten begeven, kom ik met mijn lapHet was een ontnuchterend gewetenson- top aan uw deurtje krasselen, in de hoop derzoek van mijn kunnen en falen, vooral op een frisse pint en een portie rode kool omdat ik in de praktische sector, waarbij met worst. een mens zijn handen moet gebruiken, wei- Ik heb drie schrijfstanden: om te lachen, om nig of niets in de pap te brokken heb. Ik kan te huilen en neutraal. U zegt het maar. En een ei koken, dat is waar, en ik kan mijn voor gebakken ganzenlever met gekarametruien opvouwen zoals ze dat in de winkel liseerde schijfjes appel draag ik de boel nog doen. Ik kan behoorlijk fotokopieën maken. zelf voor ook.

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

ons recht verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 | 31