OnsRecht, mei 2012 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 116de jaargang | nummer 5 | mei 2012

4-5 Sociale verkiezingen 7-20 mei

8-9 WAA R O M D E I N D E X BELANGRIJK IS

10-11 J O N G E R E N OV E R D E VA K B O N D

Standpunt Verkiezingen Campagne Koopkracht Vernieuwing Industrie In de marge Over de grenzen PC336 Internationaal Arbeids-gericht Inbox Welzijn Film Film Boek Financiën Ontwikkeling Alternatief geld De lezer schrijft Indexaanpassing Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

3 4 6 8 10 12 13 13 14 15 16 18 19 19 20 22 22 23 24 26 28 30 30 30 30 31 32

Europees beleid gaat echt foute kant uit Kiezen voor ‘samen’ Plannen staatssecretaris voor Fraudebestrijding stemmen FAN positief Indexterroristen hebben het op ons inkomen gemunt Sylvie, Thomas en Tom beseffen hoe belangrijk vakbond wel is Economische werkloosheid bij Agfa-Gevaert Kinderbijslag voor jonge werkzoekenden

Boekhouders, advocaten en architecten weigeren index te veralgemenen Griekse vakbonden trachten bevolking weer hoop te geven Werk je in de zorgsector? Zin om verpleegkundige te worden? “Grens tussen armoede en normaal bestaan is heel dun” Salmon Fishing in the Yemen Wuthering Heights Denken als ambacht “Financieel systeem dichter bij de mensen brengen” Loopbaanbegeleiding evolueert naar brede dienstverlening Ruilhandel terug van weggeweest Ledenbijdrage in beschutte werkplaatsen

Almaar meer mensen tonen interesse voor ruilhandel. In deze tijden van economische crisis is ruilhandel een aantrekkelijk middel om geld te besparen. Lokale ruilhandel blijkt ook een toffe manier om menselijke contacten aan te zwengelen en het gemeenschapsgevoel te versterken. Ons Recht legt uit hoe je kan ‘letsen’ en focust ook op het Torekesproject in Gent. Lees er alles over op p. 28-29.

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Europees beleid gaat echt foute kant uit ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

Het collectieve overleg wordt als hinderlijk voor de concurrentie beschouwd, net zoals minimumbepalingen over lonen of andere werknemersrechten een verstoring van het vrijemarktprincipe zijn.

Een mens zou voortaan schrik hebben wanneer er weer een Europese top in zicht is. Niet omdat circuleren in het centrum van Brussel voor gewone burgers dan redelijk lastig is. Niet omdat ’s avonds op de gezichten van Sarkozy, Merkel of andere Camerons kijken zo onvrolijk is. Wel omdat de opeenvolgende Europese topbijeenkomsten een rekenkundige rij vormen van maatregelen die de werknemers telkens weer op nieuwe saneringen en besparingen prepareren.

Het soberheidsbeleid dat na elk van die vergaderingen kenbaar wordt gemaakt is sociaal destructief en economisch rampzalig. Meer geleerde mensen dan ik – Paul Krugman, de Nobelprijswinnaar voor economie, om er maar één te noemen – waarschuwen al enkele jaren voor de desastreuze gevolgen van de onfortuinlijke mix die de Europese bewindvoerders uit de hoed toveren. Het recent goedgekeurde Europese stabiliteitsmechanisme, onthoud de verderfelijke afkorting ESM die ons de komende jaren nog menigmaal zuur zal opbreken, werd gecombineerd met het zogenaamde Budgettaire Pact. Dit laatste heeft de heel uitdrukkelijke bedoeling om autonoom in de nationale wetgevingen in te grijpen. Eerst kregen nationale overheden de verplichting om hun begroting, voor ze bij de nationale parlementen werd ingediend, voor te leggen aan de technocraten van de Europese Commissie. De vermelde recente maatregelen gaan nog verder: de schuldopbouw van nationale staten wordt bij voorbaat als blijvend Europees onwettelijk bestempeld. Eigenlijk wordt de Grondwet van België gewoon terzijde geschoven. Artikel 174 van de Grondwet maakt het Parlement verantwoordelijk voor rekeningen en begrotingen. Van de Europese commissie of een of andere vazallenclub als Ecofin is daaromtrent in de Grondwet geen sprake. Zou een deskundig iemand eens willen bekijken of wat er Europees allemaal bedisseld wordt wel strookt met enkele grondwettelijke principes?

dan niet uit de bankwereld, nemen het roer over en confisqueren het politiek democratisch beleid. Nationale Parlementen staan buitenspel en het Europees Parlement heeft al nooit echt in het spel meegespeeld. Het zogenaamd democratisch deficit, een tekort aan democratische inspraak en controle, neemt in Europa toe in plaats van af. Buitenbaan

Daarmee wordt niet alleen ingegrepen in de nationale begrotingspolitiek, maar worden ook sociale en syndicale rechten naar de buitenbaan verwezen. Het collectieve overleg wordt als hinderlijk voor de concurrentie beschouwd, net zoals minimumbepalingen over lonen of andere werknemersrechten een verstoring van het vrijemarktprincipe zijn. Onmiddellijk daarop aansluitend is er het volgende aan de hand: grensoverschrijdende solidariteitsacties en –stakingen worden als een aantasting van Europese concurrentieprincipes beschouwd en daarom zo goed als onmogelijk gemaakt. Syndicale vrijheden en de strijd voor de verbetering of vrijwaring van de arbeidsvoorwaarden, de sociale bescherming, de armoedebestrijding, het gevecht tegen uitsluiting zullen in de zeer nabije toekomst lastiger te handhaven zijn. Meer dan ooit dreigen juridische argumenten te worden gebruikt om indien nodig via Europese juridische instanties acties als ongeoorloofd te laten beoordelen. Dat is geen kwaadwillige verkeerde interpretatie, het is de weg die de saneringsfanatici en werkgeverslobby’s goed voorbereid aan het plaveien zijn. Geen sociaal beleid

De hele schuldenkwestie maakt onze fundamentele bekommernis over fiscale rechtvaardigheid nog prangender. In de Europese logica primeert één principe: minder schulden, dus minder uitgaven en dan heb je ook minder staatsinkomsten nodig. Dat eindigt in minder belastingen. Zogenaamd een aantrekkelijk verhaal voor iedereen, maar het betekent vooral dat er geen verschuiving van lasten naar vermogens, hoge inkomens, vennootschappen zal komen. En dat je dus geen sociaal beleid meer gevoerd krijgt, want daarvoor zullen de centen ontbreken. Het betekent ook dat een actief tewerkstellingsbeleid alleen nog uitmondt in het wegsaneren van werkloosheidsuitTechnocraten keringen en het drukken van de loonkosten. Maar los van de procedurele kant van de zaak is er Het is dus geen toeval dat zowel werkgevers als uiteraard de ernstige bezorgdheid over de inhoud. menig Belgisch minister of staatssecretaris de Het lijkt er staalhard op dat economische groepen loonkosten als énig agendapunt naar voren schuien financiële spelers de politieke machtsorganen ven voor het debat in de komende maanden. Net in de Europese Unie en de nationale staten buiten- zoals het geen toeval is dat wij dat slechts als één spel hebben gezet of ze compleet in de macht heb- stukje van het probleem beoordelen. Een breder ben gekregen. Er is een weloverwogen proces van en ander debat, in België én in Europa, dat is onze beleidsconcentratie aan de gang. Technocraten, al eis. Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

Marijke Persoone

De vakbonden hadden het in de voorbije maanden zwaar te verduren. ‘Ouderwets’, ‘maatschappelijk onverantwoord’, ‘alleen begaan met oudere werknemers’, dezelfde verwijten doken op in alle Europese talen. Toeval of niet? Waarom moeten de vakbonden in het verdomhoekje? Wie heeft daar belang bij? Veel wordt duidelijk als je ziet hoe Europa de diepe economische crisis aanpakt.

Kiezen voor ‘samen’ Sociale verkiezingen van 7 tot 20 mei

4 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Europa zou borg staan voor democratie, volledige tewerkstelling en sociale vooruitgang. Maar het pakte iets anders uit. In Spanje, dat zijn arbeidsmarkt versoepelde op aandringen van Europa, vindt meer dan de helft van de jongeren geen baan. En in Nederland krijgen honderdduizenden werknemers te horen dat de pensioenfondsen met hun spaarcenten hebben gegokt en dat ze hun oude dag zuiniger zullen moeten doorbrengen. België wordt na een besparingsronde van elf miljard euro door eurocommissaris Olli Rehn streng aangemaand om nog eens twee miljard extra te besparen. Doet België dat niet, dan dreigt het zware boetes te moeten betalen. Nauwelijks is die operatie achter de rug of het nieuwe huiswerk komt eraan: vijf miljard euro snoeien in 2013, drie miljard in 2014 en nog eens drie miljard in 2015. Ook de index, de pensioenen en de arbeidsmarkt moeten over de hekel. België heeft kennelijk nog te veel sociale bescherming. In Duitsland, het veelgeprezen modelland dat nieuwe tewerkstelling creëerde, zijn er 1,4 miljoen mensen die een soort van job hebben maar te weinig verdienen om menswaardig te leven. Veel werknemers met een mini-job die met elkaar concurreren op de arbeidsmarkt, dat houdt de lonen laag. Eén op zes Europeanen leeft in armoede, maar het aantal miljonairs neemt jaar na jaar toe. In plaats van welvaart voor iedereen creëert het Europese project almaar meer ongelijkheid. Geen tegenspraak

‘Economic governance’ is nu het motto van Europa. Vrij vertaald: alles in dienst van het kapitaal. De democratische façade brokkelt af. Europese regeringsleiders gedragen zich als waterdragers van de beurzen en de ratingbureaus. De ghostwriters van de ‘haute finance’ schrijven de Europese richtlijnen. Hun ordewoorden klinken unisono: openbare dienstverlening privatiseren, een flexibele arbeidsmarkt, langer werken en besparen, besparen, besparen, op kap van de werkende bevolking weliswaar. Het echoot als een orakel dat vertrekt van op de Griekse Acropolis en nazindert tot in Charleroi en Zwevegem. Misschien is het vakbondbashen in zo’n context niet zo toevallig.

verkiezingen Aandeelhouders, bedrijfsleiders en politici reageren zenuwachtig, bang dat er een eind komt aan de race naar almaar meer winst. Maar er is nog iets anders dat hen erg nerveus maakt. De asociale crisisremedies zetten de vraag naar rechtvaardigheid en herverdeling hoog op de agenda. Er worden lastige vragen gesteld. Waarom wordt speculatie niet resoluut aan banden gelegd? Waarom blijven de één procent superrijken buiten schot? Waarom betalen alleen gewone mensen belastingen? Waarom krijgen bedrijfsleiders riante bonussen terwijl ze honderden werknemers ontslaan? Waarom betalen grote multinationals geen eurocent belastingen? Woordvoerders van het grote vermogen verzinnen, met het angstzweet in de handen, antwoorden die de lastige vragenstellers het zwijgen moeten opleggen. Siegfried Bracke (N-VA) wringt zich in bochten om uit te leggen wat voor een ramp het zou zijn voor de armen als er geen rijken zouden zijn. Baron Buysse moet even slikken – of beeld ik me dat maar in? – wanneer hij aan de verzamelde pers uitlegt dat de 434.000 euro loonsverhoging voor ‘ceo’ Bert De Graeve bovenop zijn ‘basisloon’ van 1,78 miljoen euro al lang geleden was afgesproken. Voorstellen

werkloos? Dan heb je jezelf niet goed gemanaged. Weg met de vakbond en weg met de verzorgingsstaat die de mensen pampert van de wieg tot aan het graf, luidt het. Die kritiek is niet nieuw. In crisisjaren duikt hij telkens opnieuw op. Kiezen voor ‘samen’

Vakbonden krijgen het verwijt conservatief en ouderwets te zijn. Ouderwets is: vasthouden aan verworven rechten, lange opzegtermijnen bij ontslag, de sociale zekerheid en de index verdedigen. Strijden voor het behoud van kwaliteitsvolle en betaalbare openbare diensten en zorg is niet meer van deze tijd. Campagnes voor een eerlijke fiscaliteit jagen investeerders weg en schaden de economie. De bonden moeten dringend moderniseren, zo luidt het. ‘Verantwoordelijke vakbonden’ aanvaarden dat Europa aan onze lonen en pensioenen raakt. ‘Moderne vakbonden’ beseffen dat een flexibele arbeidsmarkt, waarbij patroons goedkoop kunnen ontslaan, een zegen is voor de tewerkstelling. Alleen vakbonden die in dit plaatje passen zullen overleven, stellen de critici. Kortom, een moderne vakbond zou moeten zwijgen en knikken. Heel wat vakbondsafgevaardigden voelden zich door de zware kritiek persoonlijk gekrenkt en aangevallen in hun engagement voor hun collega’s. Maar ze haken niet af. Integendeel, ze voelen zich gesterkt in hun overtuiging dat de vakbond meer dan ooit nodig is. Ze discussiëren erover op het werk, op café, onder vrienden. En het resultaat is hartverwarmend. Duizenden nieuwe kandidaten hebben zich gemeld voor de sociale verkiezingen. Ook jonge mensen willen het opnemen voor hun collega’s. Zij steken hun nek uit voor een solidaire toekomst en voor een economie op mensenmaat. Zij kiezen voor ‘samen’. En jij? Mogen ze op jouw stem rekenen?

Vakbonden en andere sociale organisaties stellen niet alleen lastige vragen. Ze komen ook aanzetten met hoogst vervelende voorstellen: de notionele intrestaftrek afschaffen, een vermogensbelasting invoeren, komaf maken met de belastingfraude. Het onbarmhartige neoliberale antwoord op de crisis duldt geen tegenspraak. Wie nog maar suggereert dat er andere politieke keuzes mogelijk zijn wordt naar de vorige eeuw gekatapulteerd. Belangen collectief verdedigen zou niet meer van deze tijd zijn. Iedereen is nu individueel verantwoordelijk voor het eigen leven, de eigen studies, de eigen loopbaan, de eigen gezondheid, de eigen oude dag. Lees meer op www.uwjobonswerk.be en Kamp je met stress of een burn-out of ben je http://sv2012.lbc-nvk.be

Twee manieren om geldig te stemmen Met een lijststem

Met naamstem(men)

Je kiest voor het ACV én je stemt in met de volgorde van de kandidaten op de lijst. Je kleurt het bolletje bovenaan de tweede lijst.

Wil je liever een andere volgorde op de lijst? Dan kan je één of meerdere naamstemmen uitbrengen. Je kleurt het bolletje achter één of meerdere namen op de ACV-lijst. Let er wel op dat je niet méér naamstemmen uitbrengt dan er effectieve mandaten te begeven zijn. Dan wordt je stem opnieuw een lijststem.

ACV

Mijnheer A

Mevrouw B

Mijnheer C

Mevrouw D

ACV

Thatcher achterna Wanneer ik de recente kritieken op de vakbonden beluister heb ik een heel sterk déjà vu-gevoel. Aan het einde van de jaren ’70 werd ik actief bij de vakbond. Ook toen was het crisis. Is die trouwens sindsdien al ooit weggeweest? Met de regelmaat van een klok kondigden politici het einde van de tunnel aan. Ondertussen regende het ontslagen, herstructureringen, bedrijfssluitingen en besparingsplannen. Sinds het midden van de jaren ’70 was er een hardnekkige campagne tegen de index. Ja, ook toen. De werkende bevolking liet zich niet doen. Stakingen volgden elkaar op. Tijdens bedrijfsbezettingen werd gediscussieerd over zelfbeheer en de maatschappelijke rol van bedrijven. En ook toen waren aanvallen op vakbonden en actievoerders niet uit de lucht. Stakers werden in bepaalde kranten afgeschilderd als ‘onverantwoorde avonturiers’. Vakbondsleiders die niet meewerkten met de operatie matiging kregen het verwijt ‘dogmatisch’ en passé te zijn. Aanvallen tegen de vakbonden en aanvallen tegen de verzorgingsstaat en de sociale voorzieningen kwamen vaak uit dezelfde mond. En was het niet de Britse premier Margaret Thatcher die in 1987 de stelling verkondigde: “There is no such thing as society. There are individual men and women and there are families…” ? Het was haar overtuiging dat ieder individu verantwoordelijk was voor zichzelf en op eigen houtje de ongefortuneerde medemens moest helpen. Dezelfde Iron Lady verklaarde de oorlog aan de vakbonden. Ze noemde ze ‘de Britse ziekte’ en ‘de binnenlandse vijand’ en ze liet de Britse mijnwerkersvakbond infiltreren door de inlichtingendiensten. Tot vandaag heeft het Verenigd Koninkrijk erg repressieve antivakbondswetten. Het huidige rondje vakbondbashen is niets nieuws onder de zon. Organisaties die werknemers verenigen om een samenleving uit te bouwen op solidaire basis zijn altijd een doorn in het oog voor wie rendement en winst als hoogste goed ziet.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

Plannen staatssecretaris voor Fraudebestrijding stemmen FAN positief “John Crombez heeft wel maar beperkte mogelijkheden” Denis Bouwen

Een delegatie van het Financieel Actie Netwerk (FAN) ging op 6 maart op de koffie bij John Crombez, de staatssecretaris voor Fraudebestrijding. Beide partijen zullen elkaar in de toekomst geregeld ontmoeten. Guido Deckers, die het thema rechtvaardige fiscaliteit volgt bij het ACV, vertelt over de ontmoeting met Crombez. Ons Recht: Verwacht het FAN meer van deze

bestrijden.” het ‘una via’-systeem. Dankzij dat systeem “Grote fraudeurs kunnen hun straf ontlopen wordt erg snel beslist wie een fraudedossier door een minnelijke schikking te treffen. Een zal behandelen, het gerecht of de fiscus. Hoe groot schandaal. Na het faillissement van dan ook een vooruitgang. Want nu werkt de Sabena bleek dat de nationale luchtvaart- Bijzondere Belasting Inspectie (BBI) soms maatschappij een zwarte kas gebruikt had vier of vijf jaar aan een dossier en moet het om het loon van haar kaderleden te verdub- daarna alsnog bij het gerecht belanden. Daar belen. Een kwalijke zaak voor het bedrijf, mogen ze dan helemaal van nul beginnen. In de fiscus en de sociale zekerheid. De ver- de toekomst zou een ‘una via’-comité uitmazekeraar Axa Assurances Vie Luxembourg ken wie een dossier behandelt. Bij justitie speelde een sleutelrol in het fraudedossier. zou elk hof van beroep een gespecialiseerd Maar Axa betaalde een boete van twee mil- parket tegen grote belastingfraude krijgen, joen euro en kwam zo niet voor de rechter. het fiscaal auditoraat.” Tweehonderd gewezen Sabéniens klaagden Ons Recht: Crombez hoopt door de strijd tegen de gang van zaken aan maar vingen bot. De fiscale en sociale fraude 720 miljoen euro per wet op de minnelijke schikking is een mooi voorbeeld van klassenjustitie. Zelfs de Liga voor de Mensenrechten voert actie om de Alleen in Griekenland, wet af te schaffen.” Italië, Spanje en

staatssecretaris dan van zijn voorgangers in de strijd tegen fiscale en sociale fraude? Guido Deckers: “Jazeker. Vorige federale regeringen maakten altijd plannen om fraude te bestrijden maar pakten het allePortugal is de zwarte maal weinig efficiënt aan. John Crombez wil Gespecialiseerde teams ernstig werk leveren maar wettelijk heeft hij economie nog groter. maar beperkte mogelijkheden. De staatsse- Ons Recht: De staatssecretaris wil gespecicretaris maakt van de nood een deugd en aliseerde teams inzetten en onderstreept de jaar binnen te halen. Maar volgens het FAN pakt de fraude aan met de middelen die hij belangrijke rol die justitie moet spelen. heeft. Een voorbeeld is de manier waarop Guido: “Hij heeft gelijk. Je hebt gespecia- wordt er elk jaar voor 20 miljard euro gefrauhij het misbruik van managementvennoot- liseerde teams nodig om de ingewikkelde deerd? fraudeconstructies te kunnen ontwarren. G u i d o : Volgens een studie van de schappen wil aanpakken.” De diverse sociale en fiscale controlediensten Oostenrijkse professor Friedrich Schneider Ons Recht: Crombez wil de klemtoon leggen op moeten dan ook optimaal samenwerken. En zou de zwarte economie in België in 2010 de strijd tegen ‘de grote georganiseerde fraude’? justitie moet ook zijn rol spelen. De verjaring maar liefst 17,9 procent van het bruto binGuido: “Ik ben bang dat de staatssecretaris van grote fraudezaken had als gevolg dat er nenlands product (BBP) vertegenwoordide grote georganiseerde fraude maar moei- een commissie fiscale fraude werd opgericht. gen. Alleen in Griekenland, Italië, Spanje en lijk zal kunnen uitroeien. Het bankgeheim Die commissie deed 108 voorstellen om de Portugal is het nog erger. Op basis van de is nog niet helemaal opgeheven en er is nog grote en georganiseerde fraude terug te drin- studie van Schneider kom je voor ons land altijd geen vermogenskadaster. Twee ele- gen. Eén van de voorstellen is bijvoorbeeld zelfs uit op een geschatte fraude van 61 milmenten die nodig zijn om fraude efficiënt te om justitie efficiënter te laten werken door jard euro. Volgens fiscaal expert Michel Maus 6 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

campagne Het Financieel Actie Netwerk (FAN) verwacht veel van de nieuwe staatssecretaris voor Fraudebestrijding, John Crombez.

onderaannemer in dienst neemt. Van zodra een opdrachtgever een contract afsluit moet dat worden gemeld bij de RSZ.” “Naar het voorbeeld van wat er in de bouw gebeurt, wordt nu voor andere sectoren een wettelijk kader uitgewerkt om een systeem van hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden in te voeren of te verfijnen. Die hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ook doorgetrokken voor de betaling van het loon. In sommige sectoren bestaan er ingewikkelde constructies om onderbetaalde arbeidskrachten te laten werken zonder een sanctie te riskeren. Dat probleem werd de jongste jaren nog groter omdat de grenzen binnen de Europese Unie werden opengesteld. Wie profiteert wanneer personeel ondermaats wordt betaald, zal door een aanpassing van de wet niet langer vrijuit gaan.” Managementvennootschappen Ons Recht: Crombez heeft ook beloofd om iets

liep de Schatkist in 2010 maar liefst 26 miljard euro aan inkomsten mis als gevolg van fraude. Als we de fraude in België kunnen beperken tot het niveau in de rechtstreekse buurlanden, doen we acht miljard extra in de Schatkist belanden. Vergeleken met dat bedrag is de doelstelling van John Crombez dus nog erg miniem.” Malafide onderaannemers

De ministerraad keurde op 24 januari 2012 een pakket van 16 maatregelen goed ter bestrijding van fiscale en sociale fraude. Welke van die maatregelen vind jij bijzonder positief of waardevol? Guido: “De maatregelen tegen malafide onderaannemers vind ik erg goed. In de bouw werden op dit vlak eerder al maatregelen genomen. Die aanpak wordt nu uitgebreid naar de vleesindustrie en andere fraudegevoelige sectoren.” “In de bouwsector wordt vaak gewerkt met ingewikkelde constructies met aannemers en onderaannemers. Voor een opdrachtgever een overeenkomst afsluit met een aannemer, heeft hij er alle belang bij om te weten of die aannemer schulden heeft bij de fiscus of de RSZ. De opdrachtgever is immers hoofdelijk aansprakelijk voor het volledige schuldsaldo van zijn aannemer. Hij is niet hoofdelijk aansprakelijk als hij respectievelijk 35 of 15 procent inhoudt op elke factuur van de aannemer die hij betaalt en dat geld rechtstreeks aan de RSZ of fiscus stort. De schuld van de aannemer wordt zo afbetaald. Die regel geldt ook wanneer de aannemer op zijn beurt een Ons Recht:

te ondernemen rond de managementvennootschappen die sommigen gretig misbruiken om belastingen te ontwijken. Guido: “De staatssecretaris verdient een pluim omdat hij het misbruik van managementvennootschappen niet wil laten voortduren. Maar organisaties als het VBO en Unizo saboteren de boel door de Raad van State in te schakelen.” “Er is een antimisbruikbepaling voor operaties die louter en alleen dienen om belastingen te ontwijken. Crombez wilde die bepaling aanpassen omdat ze door allerhande rechtspraak niet efficiënt werd toegepast. Met de nieuwe regeling zou de fiscus constructies kunnen aanpakken die als hoofddoel hebben belastingen te ontwijken en die in strijd zijn met de belastingwetgeving. De belastingplichtige zou de fiscus ervan moeten overtuigen dat het hoofddoel niet was om belastingen te ontlopen. Als dat niet zou lukken, zou de fiscus de operatie kunnen ‘herkwalificeren’. Volgens belastingexperts kreeg de fiscus zo een bazooka in handen. Die kritiek werd gevolgd door de Raad van State, die waarschuwde voor een mogelijke onverenigbaarheid met de Grondwet. De fiscus zou de bevoegdheid krijgen om belastingen te heffen, terwijl dat volgens de Grondwet de bevoegdheid van het parlement is.” “De regering had oren naar de kritiek en liet aan de werkgevers weten dat de wet zou worden aangepast. In de nieuwe wet staat nu dat de fiscus een dubbel bewijs moet leveren om een fiscale constructie te kunnen aanpakken. Fiscalisten zijn blij met de aanpassing omdat de macht van de belastingdienst wordt beperkt.”

Actie rond Tax Justice Day op 31 mei “Belastingen zijn de prijs voor onze beschaving en voor onze sociale welvaartstaat. Het is de mooiste uitvinding van de democratie. Als verantwoordelijke burger wil ik die belastingen betalen. Als ze rechtvaardig zijn.” Dat verklaarde de gerenommeerde filmregisseur Luc Dardenne vorig jaar, meer bepaald op de eerste Tax Justice Day op 31 mei 2011. Op 31 mei van dit jaar organiseert het Financieel Actie Netwerk (FAN) haar tweede feestelijke Tax Justice Day, de Dag van de Rechtvaardige Fiscaliteit. Veel reden om te feesten is er niet. De aanvallen tegen de progressiviteit van ons belastingsysteem gaan gewoon door en het zijn nog altijd de gewone mensen die de meeste belastingen betalen. Ook de nieuwe federale regering laat het grote geld voort ontsnappen. Redenen genoeg dus om actie te voeren! De Olympische spelen komen eraan en dan worden er medailles uitgereikt. Ter gelegenheid van Tax Justice Day worden nu medailles uitgereikt aan veel mensen, met daarop een speciale boodschap. Een medaille heeft twee kanten. Enerzijds heb je de diensten die openbaar worden verstrekt, anderzijds moeten die wel worden betaald dankzij belastingen. De belastingdruk is nu wel erg onrechtvaardig verdeeld. Eind mei zal het FAN bij de treinreizigers, de gewone belastingbetalers, in Vlaanderen actie voeren. Het FAN ijvert voor rechtvaardige belastingen en verdedigt het openbaar vervoer en andere openbare diensten. In Franstalig België wordt actie gevoerd door de vrienden van het Réseau pour la Justice Fiscale (RJF). Na de lokale acties aan een aantal treinstations sporen zoveel mogelijk ‘belastingspookjes’ van het FAN en RJF naar Brussel-Centraal. Daar worden op een nationale persmeeting met animatie drie olympische medailles uitgereikt. Publieke financiën zijn noodzakelijk voor een sterke publieke en sociale dienstverlening. Mensen met grote vermogens moeten meer worden aangesproken via een vermogenskadaster en een vermogensbelasting. De sterkste schouders moeten eindelijk ook de zwaarste lasten dragen. Zoiets is alleen mogelijk als er een vermogensbelasting komt. Op www.hetgrotegeld.be kom je meer te weten over het FAN.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

koopkracht

Indexterroristen hebben het op ons inkomen gemunt Kandidaten genoeg om koopkracht werknemers te ondermijnen Ferre W yckmans en Frans Geerts

Er is een merkwaardige wedstrijd aan de gang. De inzet is om het meest drastisch de automatische indexering van lonen en sociale uitkeringen van de tabellen te halen. Bij de Vlaamse christendemocraten en de Vlaamse en Waalse liberalen zijn er die in een nek-aan-nek-race strijden om de N-VA daarbij naar de kroon te steken. Met hardnekkigheid worden voorstellen gelanceerd die allemaal variaties op hetzelfde thema zijn. Allemaal mikken ze op lagere loonkosten voor de werkgevers en allemaal resulteren ze in minder koopkracht voor de werknemers.

eenvoudig helder kan politiek soms zijn. Niks in de zakken (al zeker niet meer in die van de werknemers), niks in de mouwen. Dit alles in het belang van de concurrentiekracht, met altijd opnieuw dezelfde perfide redenering: de werknemers leveren in om de bedrijfsresultaten op te krikken. Foute boel, we blijven het zeggen. In het verleden bleek de index een uniek middel om de koopkracht op peil te houden. Zonder de aanpassing van de lonen aan de levensduurte zou de koopkracht zijn gedaald. De indexering behoedde de Belgische economie voor een erg onfortuinlijke tuimeling naar beneden. Daarom nog even het ABC van de automatische indexering op een rijtje. Op de website van de Federale Overheidsdienst Economie vind je ook bijzonder duidelijke informatie over dit onderwerp: http://statbel.fgov.be/ nl/statistieken/cijfers/economie/consumptieprijzen/.

solidariteit tot stand brengt tussen de werknemers van de verschillende sectoren en tussen actieve en niet-actieve werknemers. Dat moet vooral zo blijven want het is een factor van sociale en economische stabiliteit.

In onze buurlanden moeten de vakbonden bij de sectoronderhandelingen telkens opnieuw de eis op tafel leggen om het koopkrachtverlies, veroorzaakt door de inflatie, in te halen. Wordt er geen cao afgesloten, dan is er geen loonsverhoging en ook geen koopkrachtaanpassing. Onze automatische indexering is, behalve voor de sociale uitkeringen en de lonen in de openbare sector, niet bij wet geregeld maar door cao’s in de sectoren. Vandaar de varianten in ‘modaliteiten’ en tijdstippen van indexering. Toch zijn er nog altijd werknemers voor wie de automatische indexering niet is gegarandeerd omdat ze de pech hebHendrik Bogaert (CD&V), de staatssecretaris ben dat hun paritair comité niet functiovoor Ambtenarenzaken en Modernisering Automatische indexering neert. Er is dus extra werk aan de winkel. van de Openbare Diensten, formuleerde De toepassing van de index moet worden naar eigen zeggen een ‘behoedzaam en De automatische indexering is het mecha- uitgebreid, niet ingekrompen. Met alle aanredelijk voorstel’. Hij wil vier jaar lang één nisme dat de lonen en de sociale uitkeringen vallen op de index zal het erg hard nodig zijn procent indexaanpassing niet toepassen. automatisch aanpast aan de levensduurte. om weerwerk te bieden. Maar zoiets komt wel neer op twee index- Zo’n automatische indexering is uniek in Het ACV start met een grote campagne Europa. Hierdoor wordt de koopkracht van sprongen. rond het behoud van de index. Meer Er is bij dit alles één voordeel, dat van alle loon- en weddetrekkenden en alle uitkedaarover lees je op www.indexo.be. de duidelijkheid. De werkgevers winnen ringstrekkers in ons land beter beschermd altijd, de werknemers verliezen altijd. Zo dan in het buitenland. Het is een systeem dat

Begrippen die je moet kennen is slechts ten dele waar. Het gaat immers enkel over ‘consumptieprijzen’ en niet over Inflatie betekent dat de prijzen stijgen waar- ‘investeringen’. Dat betekent concreet dat door je met hetzelfde bedrag almaar min- de aankoop van een woning niet wordt der kan kopen. Als de lonen parallel met de meegerekend. Maar de aankoop van een inflatie stijgen, blijft de koopkracht gelijk. woning neemt wel een belangrijke hap uit Lonen of prijzen die niet aangepast zijn aan het gezinsbudget. de inflatie zijn nominale lonen of prijzen. In reële lonen of prijzen is de inflatie inbegre- Spilindex pen. De inflatie wordt gemeten door middel Als lonen de spilindex volgen, betekent dit van de index der consumptieprijzen. dat ze worden aangepast aan de levensduurte, telkens wanneer de prijzenindex Index der consumptieprijzen een bepaalde grens overschrijdt. Zo zulDeze index geeft de evolutie aan van de len bijvoorbeeld bij een spil van twee prototale kostprijs van de volledige index- cent de lonen met twee procent worden korf. In die korf vind je zo’n 500 produc- verhoogd telkens wanneer het prijsniveau ten en diensten die de gemiddelde Belg met twee procent is toegenomen. De spil‘consumeert’. Deze index zou de evolutie index volgt dus de levensduurte met een weergeven van de levensduurte. Maar dat zekere vertraging. Te meer daar in nogal Inflatie

8 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

wat gevallen die spilindex gedurende twee opeenvolgende maanden moet zijn overschreden voor hij wordt toegepast. Periodieke index

Bij een periodieke indexering wordt de aanpassing van de lonen aan de levensduurte op geregelde tijdstippen doorgevoerd. Zo kunnen de lonen bijvoorbeeld jaarlijks op 1 januari of per trimester worden aangepast. De duur van deze periodes wordt bepaald in een collectieve arbeidsovereenkomst en kan dus van sector tot sector verschillen. Indexcommissie

De indexcommissie is een raadgevende commissie, samengesteld uit zeven academici en telkens zeven vertegenwoordigers

RUBRIEKSNAAM

De automatische indexering is meer dan eens aangevallen en gemanipuleerd, met als doel om loonaanpassingen af te remmen. Een voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt is ‘de kwestie van het broodje’ uit 1965. Het broodje vertegenwoordigde alle kleine bakkerijproducten in de toenmalige indexkorf. De bakkers vroegen een prijsverhoging voor brood, broodjes, sandwiches en koeken. De minister van Economische Zaken keurde alle prijsverhogingen goed, behalve die van het broodje, want die zou de index doen stijgen. Een andere indexmanipulatie speelde zich af in de hete zomer van 1976. De droogte had de prijzen van groenten, fruit en aardappelen de hoogte in gejaagd. Om te vermijden dat daardoor de index te snel zou stijgen liet de minister van Economische Zaken drie maanden lang de index berekenen zonder rekening te houden met die producten.

Sprongen De zwaarste aanval op de index had plaats ten tijde van de regering

Martens-Gol: de zogenaamde indexsprongen. Drie jaar na elkaar werd bij wet een loonindexering van twee procent ingehouden. Daar dragen we nu nog altijd de gevolgen van. De drie niet toegekende indexaanpassingen (1981 – 1982 en 1983) werden vanaf 1984-85-86 doorgestort naar de sociale zekerheid. De werkgevers beweren nog altijd dat zij dus een hogere bijdrage aan de sociale zekerheid moesten betalen. Dat klopt dus helemaal niet. De werknemers kregen de loonaanpassing niet zelf, het geld werd doorgestort aan de sociale zekerheid. Het zijn dus de werknemers die extra aan de sociale zekerheid hebben bijgedragen. Sinds 1987 werden de indexaanpassingen opnieuw toegepast, maar wel op het loon van vóór de indexsprongen uit 1981. Daardoor laten de gevolgen zich nu nog altijd voelen. Dat zit zo. Stel dat je een maandloon had van 1.500 euro in 1982, dan was je loon eind 1986 zonder indexsprongen opgelopen tot 1.720 euro in plaats van 1.864 euro. In 1987 werd de indexering van twee procent verrekend op het loon van 1.720 euro en niet op dat van 1.864 euro. Zo blijft het negatieve

van werknemers- en werkgeversorganisa- huishoudbudgetonderzoek. ties. Ze komt elke maand samen om het Na lichte aanpassingen in 2008 en 2010 telt maandelijkse indexcijfer te bepalen en de korf nu 520 producten. Die producten, geeft advies bij hervormingen van de index. ook ‘getuigen’ genoemd, worden ‘gewogen’ Voor de Tweede Wereldoorlog werd ze de in functie van hun belang in het huishoud‘commissie van het dure leven’ genoemd. budget. Stel bijvoorbeeld dat de prijs van een wasmachine gelijk is aan de maandelijkse huurprijs van een flat, dan zal die Indexkorf huurprijs toch zwaarder doorwegen in de In de indexkorf zitten goederen en dien- korf omdat er wel maandelijks huur moet sten waarvan de prijzen elke maand wor- worden betaald, maar niet elke maand den genoteerd om het indexcijfer te bere- een nieuwe wasmachine wordt gekocht. kenen. De samenstelling van de korf Daarnaast is er ook een ‘geografische wordt om de twee jaar lichtjes bijgestuurd weging’. De prijzen van de ‘getuigen’ woren om de acht jaar grondig herzien om den genoteerd op 65 verschillende plaatsen gelijke tred te houden met veranderende in België (lokaliteiten) en daarna gewogen eet- en drinkgewoonten, nieuwe vormen in functie van het inwonersaantal. van vrijetijdsbesteding, nieuwe toestellen De weging ent zich op de uitgaven van een op de markt. Hiervoor baseert de index- gemiddeld gezin. Dat valt nadelig uit voor commissie zich op de resultaten van het gezinnen met een laag inkomen. Zo laat de

effect van de indexsprongen doorwerken. De gecumuleerde achterstand door de indexsprongen is inmiddels al opgelopen tot een maandloon per jaar.

Tragere indexaanpassing Een andere vorm van manipulatie is het vertragingsmechanisme dat ingevoerd werd in september 1983. Sindsdien gebeurt de indexaanpassing van de lonen niet meer op basis van het maandelijks indexcijfer, maar op basis van het rekenkundig gemiddelde van de indexcijfers van de voorbije vier maanden. Dat resulteert in wat officieel ‘ de afgevlakte index’ heet. Ook de gezondheidsindex die sinds 1994 van kracht is betekent een manipulatie die de index afslankt. De waarde van dat indexcijfer wordt berekend door alcoholische dranken (in de winkel gekocht of in een café geconsumeerd), tabakswaren en motorbrandstoffen, met uitzondering van LPG, uit de indexkorf te halen. De gezondheidsindex stijgt minder snel en zo gaat er koopkracht verloren, zeker wanneer de olieprijzen de hoogte inschieten. Op http://statbel.fgov.be/nl/ statistieken/cijfers/economie/consumptieprijzen/ kan je de gevolgen hiervan zo aflezen.

Welke politieke ingrepen waren er al?

indexweging de huurprijs meetellen voor slechts zes procent. Voor mensen met een laag inkomen bedraagt de huur vaak 30 procent of meer van hun budget. Voeding wordt op 20 procent van de gezinsuitgaven geschat, terwijl arme gezinnen ongeveer 30 procent van hun inkomen aan voedsel spenderen. Vermits de weging van de producten te weinig het uitgavenpatroon weerspiegelt van de lage inkomens, gaat hun levensstandaard er jaar na jaar op achteruit. Voor de loontrekkenden kunnen de vakbonden loonsverhoging eisen om het reële koopkrachtverlies ongedaan te maken. De enige manier om dat verlies te compenseren voor de uitkeringstrekkers is het welvaartvast maken van de sociale uitkeringen. Vandaar dat dit voor de vakbonden altijd een belangrijk strijdpunt is geweest.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

RUBRIEKSNAAM

Sylvie, Thomas en Tom beseffen hoe belangrijk vakbond wel is “Er zijn genoeg geëngageerde jongeren met een sterke mening”

LBC-NVK”, herinnert Thomas Plesters zich. grootouders. Er wordt nog te vaak vanuit de Dat gebeurde deels uit traditie. Ik kom uit vroegere inzichten gewerkt. Bedrijven besefZijn jongeren niet meer warm te een familie waar de vakbond goed vertegen- fen almaar beter dat ze gezond kunnen zijn als het aan de basis goed zit. Je moet niet woordigd is.” krijgen voor de vakbond? Best alleen vechten voor rechten voor werknewel. Alleen uiten ze graag opboumers maar voor een evenwicht dat werkbaar Rechten en plichten wende kritiek en hebben ze een is voor iedereen. Zeker in deze economisch eigenzinnige kijk op de vakOns Recht: Welke rol moet de vakbond spelen onstabiele tijden.” bond anno 2012. Ons Recht laat in jullie werkomgeving? drie jongeren aan het woord, de Sylvie: “In de non-profit werken is niet altijd Kritiek Franstalige Sylvie Legrand en zo vanzelfsprekend. De mensen in onze sectwee Vlamingen, Tom Windey en tor zijn dikwijls niet goed genoeg geïnfor- Ons Recht: Wat vinden jullie van de werking Thomas Plesters. Sylvie is lid van meerd over hun toekomst als werknemer. van jullie vakbond? de Franstalige tegenhanger van de Of misschien zoeken ze niet genoeg naar Sylvie: “Ik kan daar moeilijk over oordelen. LBC-NVK, de CNE. Tom en Thomas informatie. Misschien zou mijn vakbond Mijn contacten met de CNE (ACV) beperkten me meer kunnen informeren over mijn rech- zich vooral tot vragen over mijn rechten als zijn aangesloten bij de LBC-NVK. ten en plichten als werkneemster. Als ik aan werkneemster met een deeltijds of viervijfde “Aan het eind van mijn studies, in december andere jongeren in de non-profit denk, zie ik contract. Met het kantoor in Nijvel had ik wat 2008, werd ik lid van de CNE”, vertelt Sylvie dat ze te weinig kaarten in handen hebben conflicten toen ik werkloos werd. Ik werd van Legrand. “Ik werd lid op aanraden van mijn om voor zichzelf op te komen. Ik moet mijn het kastje naar de muur gestuurd en diverse moeder, die zelf werkt in het ‘Maison de mening dus wel nuanceren. Misschien ga ik van mijn documenten raakten verloren. In l’Emploi’. Jonge en oudere vrienden advi- zelf te weinig op zoek naar informatie.” een e-mail aan de verantwoordelijke verwees seerden me eveneens om lid te worden van Thomas: “De vakbondsafvaardiging kan ik daar ook naar. Daarna werd de situatie heel de vakbond. Aanvankelijk was ik vooral lid sturend optreden wanneer er beslissingen vlug aangepakt en opgelost. Jammer dat het om een werkloosheidskas te hebben en om moeten worden genomen op bedrijfsniveau. zover moest komen voor een gewoon organibeter mijn rechten als werkneemster te ken- In die afvaardiging zitten mensen die wor- satorisch probleem.” nen. De meeste van mijn familieleden waren den verkozen om de werknemersbelangen “Mijn zus had enorme moeilijkheden met al lid van de CSC (ACV). Toen ik een vakbond te verdedigen in de ondernemingsraad en het ACV in haar eerste jaar als werkneemzocht, ging ik dus geen rondje maken maar het comité voor preventie en bescherming ster. Ook toen moesten we aan één van onze besefte ik meteen dat ik bij de CNE moest op het werk (CPBW). De leden van de vak- vrienden, die bij het ACV werkt, vragen om bondsafvaardiging moeten hun houding tussenbeide te komen. Zonder tussenkomst zijn.” “Op een kleine onderbreking na ben ik al zoveel mogelijk aftoetsen bij de rest van de van die vriend had mijn zus heel wat geld bijna mijn hele leven lid van de vakbond”, werkvloer.” moeten terugstorten, wat ze nooit verwacht legt Tom Windey uit. “Mijn vader was altijd Tom: “Ik zie de vakbond als bemiddelaar tus- had. Uiteindelijk werd de gevraagde terugbelid van de vakbond en zette zich in voor de sen werkgever en werknemer. Beide kanten taling geannuleerd.” plaatselijke afdeling. Ik kreeg de vakbond moeten begrip opbrengen en inzicht tonen. Tom: “Met de algemene werking kom ik dus met de paplepel ingegoten. Meer en De vakbonden moeten hun rol wel aan de zelden in contact. Maar ik ervaar wel dat meer besef ik dat een vakbond echt nuttig huidige tijd aanpassen. Het is gelukkig lang gestelde vragen snel en correct worden geleden dat werknemers in het Westen behandeld. Lastig is dat de merknaam LBCen nodig is.” “Toen ik een jaar of zes geleden bij Imtech nog sterk onderdrukt werden en alleen NVK niet zo sterk aanwezig of bekend is. Infra begon, werd ik meteen lid van de maar plichten hadden. Met dank aan onze In mijn bedrijf, Imtech Infra, hebben we Denis Bouwen

10 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

vernieuwing Soms hebben jongeren dezelfde waarden als ouderen maar vragen die gewoon om een eigentijdse vertaling.

Wie zijn ze? Sylvie Legrand woont in Nijvel. Ze werkt in Brussel als psychologe bij een vzw die werkt met jongeren. Momenteel werkt ze viervijfde. Gentenaar Thomas Plesters werkt bij het technologiebedrijf Imtech Infra. Zijn werkgever besteedde hem uit aan een klant in Torhout. “Bij die klant los ik allerlei problemen rond energietoevoer op”, vertelt Thomas. Tom Windey woont in Stekene en werkt ook bij Imtech Infra, maar dan in Drongen. Hij is teamcoördinator.

betrekkelijk veel jonge werknemers en een jonge directie. Doorgaans weten collega’s onder welk paritair comité ze vallen – omdat zoiets op het loonstrookje staat – en of ze lid zijn van het ACV, het abvv of de blauwen. Maar weinigen weten dat de bediendepoot van het ACV eigenlijk LBC-NVK heet.” Thomas: “De basis is er al om de vakbond te moderniseren. Je hebt al vormen van persoonlijke begeleiding, het opleidingscentrum voor paritair comité 218 (Cevora), de opleidingsdagen. Maar veel informatie bereikt het publiek niet genoeg. Spijtig. Jammer is ook dat ik wel mijn vakbondsbijdrage betaal maar geen vakbondspremie heb in PC 218. Ik hoef geen geld terug te krijgen maar wil wel weten dat het gebruikt wordt om de vakbond beter te laten draaien. Met de vakbondspremies in een reeks sectoren krijg je volgens mij een groep slapende leden die niet bezig zijn met de vraag wat er met de centen gebeurt.”

Thomas: “Vrienden en jongeren zien de vak-

Verkeerd beeld

bond vaak als iets oubolligs dat vooral belangen van vroeger verdedigt voor de oudere generatie. Iedereen van mijn leeftijd is er al lang van overtuigd dat we langer zullen moeten werken. Het is naast de kwestie om daar een punt van te maken en er een algemene staking rond te organiseren, vind ik. Over de algemene staking van eind januari werd trouwens heel onduidelijk gecommuniceerd door de bonden.” Tom: “Bij Imtech Infra is het beeld van de vakbond redelijk gunstig. Toen er op 30 januari die algemene staking was, deden redelijk wat mensen eraan mee. Ze begrepen de motieven wel maar vroegen zich ook af of er niet te pas en te onpas wordt gestaakt. En ze vroegen zich af of te veel stakingen het imago van België en de economie niet dreigden te ondermijnen. Zelf denk ik dat we als vakbond misschien beter front vormen met de werkgevers. De politiek beslist van alles in naam van het volk maar laat werknemers en werkgevers opdraaien voor haar wanbeleid.”

Ons Recht: Hebben mensen een goed beeld van

Vernieuwing

de vakbond? Sylvie: “Ik denk dat het beeld van de vakbond niet goed is. Er wordt vaak verwezen naar gevallen waarin de vakbond niet hielp. Maar zelden wordt er verteld over situaties waarin de vakbond wél het verschil maakte. Zo krijgen mensen natuurlijk een verkeerd beeld van de vakbonden. Eén van mijn vriendinnen wil zich nu aansluiten bij een vakbond. Maar ze gaat eerst alle organisaties af. Ze vertelt over wat ze ziet en meemaakt, echt bemoedigend is het niet, het is allemaal zo ingewikkeld. Soms heb je ook schrik om bij de vakbond te gaan omdat sommige werkgevers daar slecht op reageren. Wie weet verlies je wel je werk door lid te worden?”

Ons Recht: Doet de vakbond genoeg voor

geren?

jon-

Sylvie: “Ik vind van niet. Na je studies, zelfs

hogere studies, ben je veel te weinig geïnformeerd over wat je moet doen en waarom. Over wat je te wachten staat en wat je moet ondernemen. Gelukkig heb ik een mama die mij flink wat informatie gaf. Jammer toch dat jongeren geen informatie krijgen voor ze de schoolbanken verlaten. Ze zouden veel beter moeten weten wat er allemaal op hen afkomt.” “Jonge leden van de vakbond worden te veel aan hun lot overgelaten. Ik schreef me in als lid, kreeg een betalingsdocument en dat

was het dan. Er werd niets verteld over de diverse mogelijke vormen van dienstverlening. Je krijgt wel documenten om te lezen maar je zou toch ook mondeling een minimum aan informatie moeten krijgen.” Tom: “De vakbond kan zeker beter doen. Nu zijn er voor jongeren vaak nog te veel vraagtekens. Onze grootouders leverden grote inspanningen voor verworvenheden die nu vanzelfsprekend worden gevonden. Hierdoor ontbreekt vaak het gevoel dat die verworvenheden moeten worden verdedigd.” Thomas: “De vakbond mikt teveel op behoud en te weinig op vernieuwing. Er wordt te weinig geluisterd naar jongeren. Soms hebben jongeren dezelfde waarden als ouderen maar vragen die gewoon om een eigentijdse vertaling. Ik vind solidariteit bijvoorbeeld een mooi begrip maar je moet de link zien te leggen met de waarden van het individu. Waarom kan er geen forum zijn waar ik kan discussiëren met mogelijke gelijkgezinden? Op zo’n forum zou ik me misschien veel meer thuis voelen dan in het brede PC 218.” Indignados Ons Recht: Wat kan de vakbond doen om meer

voeling te krijgen met twintigers en dertigers?

Sylvie: “Op straat zie je dikwijls mensen die

je trachten te overtuigen om lid te worden van deze of gene organisatie. Ik beweer niet dat de vakbond die toer moet opgaan. Maar een opinieonderzoek zou heel wat pertinente gegevens kunnen opleveren voor de vakbond. In dit interview antwoord ik op jullie vragen en geef ik mijn mening. Heel wat andere jongeren zouden precies hetzelfde kunnen doen. De vakbonden zouden zo een veel betere kijk op hun dagelijkse werking kunnen ontwikkelen.” Tom: “De vakbond moet inspelen op de dingen waar jongeren mee bezig zijn en hen bereiken via de sociale media. Er zijn genoeg geëngageerde jongeren met een sterke mening. Kijk maar naar de protestacties in de Arabische wereld of de ‘indignados’. Probeer als vakbond zulke bewegingen te steunen, begeleiden en leiden. Zo werk je aan de toekomst en vernieuw je de eigen organisatie.” Thomas: “Durf te veranderen als vakbond en richt de blik naar morgen. Maak een platform dat individuele bezoekers kan ‘triggeren’. In de sociale media mis ik de vakbond nog te veel als frisse wind. Alles rond communicatie en informatie moet veel beter en grondiger worden aangepakt.” “Ik raad de vakbond aan om de platgetreden paden te durven verlaten, nieuwe vormen uit te proberen en groepen te ontwikkelen die een duurzame maatschappelijke ontwikkeling nastreven.”

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

industrie

Economische werkloosheid bij Agfa-Gevaert

Negatieve bijklank werkt demotiverend

Jan Deceunynck

Sinds de financiële crisis is economische werkloosheid ook voor bedienden mogelijk. Aanvankelijk gold het nog als tijdelijke maatregel om de crisisperiode te overbruggen, maar inmiddels is het systeem definitief ingevoerd. In nogal wat industriële ondernemingen wordt gretig gebruik gemaakt van het systeem. Zo ook bij Agfa-Gevaert in Mortsel. Ons Recht vroeg aan de LBC-NVKvertegenwoordigers Luc Van Den Broeck, Wim Logghe, Fabian Bricourt en Koen Zeuwts hoe werkgever en werknemers het nieuwe systeem appreciëren.

Voor de directie van Agfa-Gevaert blijkt het systeem een godsgeschenk. Zeker nu de regering-Di Rupo de toegang tot het brugpensioen sterk bemoeilijkte. “AgfaGevaert is een bedrijf in transitie”, leggen de militanten uit. “De daarmee gepaard gaande personeelsafbouw werd vooral gerealiseerd via systemen als brugpensioen en tijdkrediet. Economische werkloosheid voor bedienden is nu voor de werkgever een handig alternatief.” Ons Recht: En wat vinden de werknemers van de economische werkloosheid? Luc Van Den Broeck: “Het wordt toch heel wat minder goed onthaald dan brugpensioen en tijdkrediet. Hoewel dit, op de keper beschouwd, ook vormen van werkloosheid zijn, hebben ze een positieve bijklank. Ze 12 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

worden gelinkt aan een betere levenskwa- wat papierwerk kijken bij tijdelijke werkliteit, een verbetering van de combinatie loosheid. Je moet een heel arsenaal aan werk-gezin. De werkgevers spreken sma- formulieren piekfijn en foutloos invullen lend wel eens van ‘de uitwassen van de life- om de uiteindelijke werkloosheidsvergoestyle-generatie’, maar werknemers stapten ding te kunnen ontvangen. Mensen vragen wel dankbaar in de aangeboden systemen.” zich af hoe zoiets mogelijk is in dit computertijdperk.” “De werknemers stellen zich ook vragen Denigrerend over het verdere administratieve verloop. Ons Recht: En dat is met tijdelijke werkloos- Wie behandelt mijn dossier? Hoe en wanheid anders? neer krijg ik mijn geld? Wat mag ik op een Koen Zeuwts: “Tijdelijke werkloosheid werkloosheidsdag wel of niet doen?” wordt als eerder denigrerend of zelfs bedreigend ervaren. Zeker in een bedrijf als Agfa- Ons Recht: Wie beslist over de vraag wie er Gevaert. Het grootste deel van de werkne- tijdelijk werkloos wordt? mers is begonnen in de jaren ’70, vóór de Wim Logghe: “Ook op dat punt is er een tewerkstellingscrisis van eind jaren ’70. groot verschil met brugpensioen en tijdkreVelen van hen kwamen recht van de school- diet. Brugpensioen is voor wie er volgens de banken bij ‘den Agfa’ terecht. Het bedrijf cao voor in aanmerking komt. Tijdkrediet genoot lang de reputatie dat het een ‘werk- is er op vrijwillige basis, of algemeen in het gever voor het leven’ was. En nu, aan het kader van een herstructurering. Over ecoeind van dit vlekkeloze parcours, worden nomische werkloosheid wordt door de plaatdeze mensen met werkloosheid geconfron- selijke chef beslist: die berekent de volumeteerd! Tijdelijke werkloosheid weliswaar, vermindering in omzet, vertaalt die naar volumevermindering in werk, bekijkt zijn maar toch.” “Bovendien moeten de werknemers een aan- personeelsgroep en duidt mensen aan. Er tal persoonlijke zaken meedelen aan de RVA wordt gestreefd naar evenredigheid, maar en aan vakbondsafgevaardigden. Op de for- dat kan nooit helemaal. Op veel plaatsen mulieren moet informatie worden ingevuld voelen personeelsleden zich dan ook geviover hun huwelijk of hun echtscheiding, de seerd, niet gewaardeerd.” samenstelling van het gezin, eventuele inva- “Een bedrijf denkt best goed na voor het liditeitsbijpassingen voor de kinderen, het begint met economische werkloosheid”, beroep van de partner, het eventuele zelf- klinkt het bij de militanten van Agfastandige bijberoep. De mensen beschouwen Gevaert. “Zowel de werkgever als de vakbond hebben er administratief een flinke dat vaak als een aanslag op hun privacy.” kluif aan. Verder vergt de invoering tijdrovende gesprekken met alle betrokkenen en Rompslomp leidt deze vorm van besparing tot ongerustOns Recht: Dat brengt ons bij de administra- heid en demotivatie bij het personeel. De tieve rompslomp. Hoe wordt die ervaren? lasten wegen misschien wel zwaarder door Fabian Bricourt: “Er komt inderdaad heel dan de lusten.”

RUBRIEKSNAAM in de marge wf

Kinderbijslag voor jonge werkzoekenden

Patrick… alleen onder de vrienden

Op initiatief van Philippe Courard, de staatssecretaris voor Gezinnen, zal de betaling van de kinderbijslagen met drie maanden worden verlengd voor jonge werkzoekenden tijdens de periode van de instapstage. Door die maatregel zullen jonge werkzoekenden hun kinderbijslag blijven ontvangen zolang ze geen loon of werkloosheidsuitkering krijgen. Ze blijven natuurlijk onderworpen aan de voorwaarden voor de toekenning van de kinderbijslagen.

staatssecretaris Courard via een koninklijk besluit een verandering door, en dat met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2012. Voortaan wordt de kinderbijslag behouden tijdens de twaalf maanden van de instapstage.

“Het is essentieel om het stelsel van de werkloosheidsuitkering en dat van de kinderbijslagen opnieuw op elkaar af te stemmen”, zegt Philippe Courard. Jongeren moeten tijdens de periode van de instapstage kunnen rekenen op de uitbetaling van hun kinderbijslag en dat tot aan het einde van hun stage van twaalf maanden. Dat is sociaal rechtvaardig. Laten we niet vergeten dat Sinds 1 januari 2012 is de wachttijd die je deze kinderbijslagen essentieel zijn, zelfs moet doorlopen om een werkloosheidsuit- van levensbelang voor families die leven in kering te krijgen omgezet in een ‘beroeps- een precaire situatie.” inschakelingstijd’ en verlengd van negen naar twaalf maanden. Zo ontstond er een Ongeveer 10.300 jonge werkzoekenden krijverschil tussen de regels rond de werkloos- gen nu kinderbijslag in België. Voor de uitheidsuitkeringen en die rond de kinderbij- breiding van de betaling naar twaalf maanslag. den is in de begroting van 2012 ongeveer 6,5 Om het probleem op te lossen voerde miljoen euro opgenomen.

Menig politiek verantwoordelijke of patronaal vertegenwoordiger zal ondertussen maar wat blij zijn dat Patrick De Maeseneire, de topman van Adecco, vaker in de buurt van Zürich dan op de Grote Markt van Brussel te spotten valt. Zo is de kans op een onverwachte, gênante ontmoeting redelijk gering. Wie wil na ’s mans uitspraken op 20 april in een uitzending van Kanaal Z, nog met die rekel in de buurt worden gezien? Met sommige vrienden heb je geen vijanden meer nodig. Want zeg nu zelf. Publiekelijk bedrijfsleiders oproepen om liefst heel snel België te verlaten is al licht inciviek gedrag. Maar er meteen de quote bovenop gooien dat dubbel vakantiegeld en eindejaarspremies een luxe zijn die we ons niet meer kunnen veroorloven, is gewoon te gek voor woorden. Van iemand die, zonder bonussen, 3,2 miljoen euro per jaar aan loon krijgt mag je toch enig redelijk denkvermogen verwachten. Empathische capaciteit mag ook van een gigantisch goed betaalde ‘ceo’ verwacht worden en als dat teveel gevraagd is, blijft zwijgen uiteraard ook nog een fraai betaalde optie. Adecco kwam al eerder in het nieuws met de bewuste BBB-lijst die er werd gebruikt om bedrijven te bedienen die aangaven dat ze liever geen allochtone uitzendkrachten in dienst wilden nemen. BBB staat voor Blanc-BleuBelge, wat een verwijzing is naar een zuiver Belgisch koeienras. Het Belgisch strafwetboek stelt een reeks misdrijven strafbaar die een inbreuk vormen op de reputatie of de eer van een persoon. Misdrijven als laster, eerroof, belediging, kwaadwillige ruchtbaarmaking. We hoeden ons dus voor te grof gebekte reacties op de fulminante uitspraken van mijnheer Patrick, want voor je het weet heb je een proces aan je broek. Maar misschien toch een schuchtere oproep: Adecco als interimkantoor bezigen lijkt me geen eersteklas syndicale optie. En willen Kim Clijsters en de wielerploeg Lotto-Belisol misschien toch maar op zoek gaan naar een andere co-sponsor dan Adecco? Veel sympathie voor België wordt daar op dat Zwitsers hoofdkantoor toch niet gespuid. Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

over de grenzen annick aerts

Sociale onrust in Europese luchtvaart

Europees onderzoek naar arbeidsomstandigheden Eurofound is een Europees instituut dat sinds 1990 op vaste tijdstippen onderzoek doet naar de arbeidsvoorwaarden in Europa. Begin april publiceerde het instituut zijn vijfde onderzoek. Hierbij werden 44.000 werknemers en zelfstandigen uit de 27 EU-lidstaten bevraagd over hun arbeidsomstandigheden. Het onderzoeksinstituut wil langetermijntrends blootleggen en politici en werkgeversen werknemersorganisaties middelen geven om het beleid rond de kwaliteit van arbeid voort te ontwikkelen. Wat blijkt uit het jongste onderzoek? Sinds 1991 zijn werknemers nog altijd evenveel blootgesteld aan fysiek gevaar. Psychosociale risico’s die een grote impact kunnen hebben op de gezondheid van 14 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Zandstralen is een techniek om een jeans een bleek, versleten uitzicht te geven. De techniek is erg schadelijk voor de gezondheid van werknemers. Ze hoesten voortdurend en hebben ademhalingsmoeilijkheden. Tot twaalf uur per dag moeten ze werken in stoffige en slecht verluchte lokalen. Medische zorgen zijn onvoldoende aanwezig. Vorig jaar verklaarde een groot aantal modeketens en jeansmerken publiekelijk dat ze het zandstralen zouden verbieden in hun toeleveringsketen. Het engagement kwam er na actie van de Schone Kleren Campagne. Maar in Bangladesh wordt nog altijd gezandstraald, zo blijkt nu. Volgens een

fabriekseigenaar is het onmogelijk om de ontwerpen van modeketens te realiseren zonder gebruik van de techniek. De korte leveringstermijnen zijn de belangrijkste oorzaak. Andere verklaringen wijzen erop dat er nu ’s nachts wordt gezandstraald om te vermijden dat inspecteurs vaststellingen kunnen doen. Op die manier wordt het verbod omzeild. De internationale Schone Kleren Campagne richt opnieuw een oproep tot modeketens en merken. Er worden meer maatregelen gevraagd om het gebruik van de techniek een halt toe te roepen. Om het verbod te doen naleven zal er zeker nauw moeten worden samengewerkt met plaatselijke vakbonden en mensenrechtenverenigingen. De overheden moeten ook optreden. Lees meer op www.schonekleren.org.

De Europese burgerluchtvaart werd de jongste jaren geconfronteerd met veel veranderingen en nieuwe regels. In diverse landen leidde dat de voorbije maanden tot sociale onrust. De redenen hiervoor zijn divers. Croatia Airlines incasseerde de voorbije tien jaar serieuze verliezen. Het management is volgens de Kroatische vakbonden niet in staat om het tij te keren. De onderneming weigerde te praten over het eisenpakket dat de vakbonden opstelden met het oog op een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst. Hierdoor nam het ongenoegen nog toe. Het gevolg was een 24-urenstaking om nieuw overleg af te dwingen. In Duitsland waren er ook acties op tal van luchthavens. De bagageafhandelaars waren erg misnoegd over het uitblijven van een deftig akkoord over hogere lonen. Vanuit de vakbond Ver.di werd minstens 200 euro extra loon per maand geëist. In Nederland voerden de douanemedewerkers actie op Schiphol. De vakbond eiste een fatsoenlijke cao met ruimte voor loonsonderhandelingen en loopbaanperspectieven voor jongeren. Bij de Spaanse maatschappij Iberia toonden de bonden zich verontrust over de lancering van de lagekostenmaatschappij Iberia Express. Dat project bedreigt de jobs en arbeidsvoorwaarden bij Iberia. In Hongarije kondigde de overheid de sluiting van terminal 1 op de luchthaven van Boedapest aan. Aanleiding was het faillissement van Malév Hungarian Airlines. De maatregel leidde al tot het ontslag van 198 werknemers. De harde concurrentie heeft in heel Europa gevolgen voor het sociaal overleg.

Gezandstraalde jeans niet verdwenen

werknemers, zijn vaak te wijten aan een hoge werkdruk, een gebrek aan autonomie, ethische conflicten en werkonzekerheid. De meeste werknemers leven in een tweeverdienersgezin. Bij 40 procent werken beide partners fulltime en bij 29 procent werkt één partner parttime. Het onderwijs, de gezondheidszorg en de financiële sector melden meer dan gemiddeld innovatieve praktijken op de werkvloer. Vijfenvijftig procent van de werknemers beweert dat hun talenten in overeenstemming zijn met hun job, dertien procent wil meer training en 32 procent zegt meer verantwoordelijkheid aan te kunnen. Bij 52 procent van de werknemers is er een werknemersvertegenwoordiger op de werkvloer. Achttien procent maakt gewag van een onevenwicht tussen werk en privéleven. De balans wordt evenwichtiger door factoren als deeltijds werk, geen lange werktijden, regelmatige werkuren en de mogelijkheid om op korte termijn verlof te nemen voor dringende situaties. Eurofound doet ook beleidsaanbevelingen. Een kwaliteitsvolle job is namelijk één van de sleutelelementen om tot een slimme, inclusieve en duurzame groei te komen. Meer informatie: www.eurofound.europa.eu.

Kosovaarse vakbondsleider in Servië vrijgelaten De internationale vakbondswereld en Amnesty International maakten zich grote zorgen over de arrestatie van Hasan Abazi in Servië. Hasan Abazi is een 65-jarige vakbondsleider van de Kosovaarse metaalvakbond. In de jaren ’90 maakte Kosovo nog deel uit van Servië. Hasan Abazi werd aangehouden terwijl hij op weg was naar een internationale vakbondsvergadering in Kroatië. Hij werd opgepakt op basis van een arrestatiebevel uit 1995 voor misdaden tegen de Grondwet en de veiligheid van de Servische republiek. Kort voor het ter perse gaan raakte bekend dat Hasan vrijgelaten werd. Er was twee weken lang online campagne gevoerd om de vakbondsleider vrij te krijgen. Met succes dus. De Servische regering ontving bijna 8.000 boodschappen over het lot van de vakbondsman. In november 2011 werd online druk uitgeoefend op de regering van de Fiji-eilanden. Die actie resulteerde in de vrijlating van twee belangrijke vakbondsleiders.

PC336

Boekhouders, advocaten en architecten weigeren index te veralgemenen Vrije beroepen organiseren met VBO en Unizo sociale achteruitgang

De koopkracht op peil houden is slim. België heeft de crisis beter doorstaan dan de buurlanden. Voor 98 procent van de werknemers wordt het loon automatisch geïndexeerd. Dat is verankerd in sectorakkoorden. Twee procent van de werknemers heeft nog geen recht op automatische loonindexering. Dat is bijvoorbeeld het geval in de sector van de vrije beroepen. De werkgevers in die sector weigeren de indexering te aanvaarden. Zij vinden de index ‘iets uit de vorige eeuw’.

Ook aan de onderhandelingstafel is te merken dat de arrogantie van de werkgevers toeneemt. Zij voelen zich gesterkt door de neoliberale koers van Europa. Voor de werkgeversorganisatie VBO van Jef Colruyt en Duco Sickinghe (Telenet) moeten de werknemers inleveren op hun index. Jef Colruyt verdient jaarlijks 1.548.252 euro, Duco Sickinghe 1.551.597 euro. En zij vinden dat wij moeten inleveren? De LBC-NVK en ACV beantwoorden die arrogantie met de krachtige campagne www.indexo.be. Koopkrachtverlies

In de sector van de vrije beroepen (paritair comité 336) konden de bonden het koopkrachtverlies beperken tot twee procent. Bij de ondernemingen zonder loonindexering gaan de lonen op 1 december 2012 met vier procent naar omhoog, met een maximum van 100 euro. Maar dat is niet genoeg om het verlies aan koopkracht te compenseren. Voor 2011-2012 mag je de normale loonindexering rekenen op zo’n zes procent. Er is dus twee procent koopkrachtverlies. Verdien je meer dan 2.500 euro bruto, dan neemt het koopkrachtverlies nog toe. Voor een loon van 2.000 euro spreek je over een verlies van 557 euro op jaarbasis en 22.272 euro over een carrière van 40 jaar. Veel geld, wat de negatieve reacties verklaart van onze leden op dit sectorakkoord (zie kader). Maar het was vier procent of niks. En dan kan je die vier procent niet laten liggen. Ook al is er geen zinnig argument

Hugo Vander Elst

te bedenken om werknemers uit te sluiten van de automatische loonindexering, waar 98 procent van de werknemers wel recht op heeft. Werkgevers triomferen

De werkgevers triomferen over het sectorakkoord in PC 336. Op de website van Unizo lees je vooral wat er allemaal niet in het akkoord staat. Geen invoering van een automatische indexering, geen loonsverhogingen bovenop de index (0,3 procent), geen vakbondspremie, geen vakbondsafvaardiging, geen brugpensioen. Bravo Unizo! Eerst 40 jaar het sectoroverleg blokkeren (in PC 200) en daarna de sociale achterstand bestendigen. Dat is hun specialiteit. In sectoren waar de middenstandsorganisaties deelnemen aan het sociaal overleg zie je in vergelijking met andere sectoren een lagere arbeidskwaliteit en een gemiddelde loonachterstand van 20 tot 30 procent. Doorzichtig

Het akkoord voor de vrije beroepen maakt duidelijk waar de werkgevers naartoe willen. Tweejaarlijkse onderhandelingen over de koopkracht in plaats van een automatische loonindexering. In heel wat sectoren waar de vakbonden weinig of geen druk kunnen uitoefenen zou je zo het koopkrachtverlies alleen maar gedeeltelijk goedmaken. Dat zijn sectoren met doorgaans lage lonen en weinig arbeidskwaliteit. Hopelijk versterkt de toenemende krapte op de arbeidsmarkt de komende jaren de onderhandelingspositie van de bonden in die achtergebleven sectoren. De volledige tekst van het sectorakkoord bij de vrije beroepen vind je op www.lbc-nvk.be.

LBC-NVK-leden uit de sector reageren “Het voorstel is beter dan niets natuurlijk. Bij ons bestaat geen enkele afspraak en is blijkbaar ook niets bespreekbaar. Het is telkens een zenuwslopende bedoening om aan te tonen dat je wel degelijk een verhoging van het salaris waard bent. Het wordt hoog tijd dat er vaste afspraken komen. Het verloop van personeel in onze sector heeft grotendeels te maken met het feit dat het thema verloning alleen bespreekbaar is op het moment dat je wordt aangeworven.” “Een jaar of twee geleden belandde ik na een ontslag bij een kantoor van een gerechtsdeurwaarder. Ik stond ervan versteld dat er niets extra’s voorzien was, zoals bijvoorbeeld een kilometervergoeding. Zonder indexering van de lonen zijn we helemaal gezien. Vroeger had ik een kilometervergoeding, een aanvullend pensioen, een hospitalisatieverzekering. Nu niets behalve mijn loon. Niet toegeven dus. Toegeven is verliezen!” “Een automatische indexaanpassing is noodzakelijk om de koopkracht te behouden. Mijn werkgever paste de index toe en er waren zelfs ecocheques voorzien in 2010 en 2011. De automatische overschakeling naar het paritair comité van de vrije beroepen is voor mij een grote achteruitgang. Gedaan met de indexaanpassing en de ecocheques.” “Naar mijn mening is dit een slechte zaak. De automatische loonindexering moet zeker behouden blijven. Mijn werkgever volgt nog altijd de afspraken van paritair comité 218. Niet veel soeps maar nog altijd beter dan wat er bestaat in paritair comité 336. Mijn collega’s denken er net zo over.” “Persoonlijk kan ik er niet mee akkoord gaan, want als er een verschil ontstaat ben ik bang dat mijn werkgever het akkoord zal toepassen in plaats van de index te volgen.” “Ga asjeblief voor die automatische indexering. Momenteel heb ik alleen maar een beperkt uurloon. Geen maandloon, geen vergoeding voor woon-werkverkeer... Waarom moet onze regeling verschillen van die in andere sectoren? In de sector van de vrije beroepen zijn de lonen sowieso al ontzettend laag. Met deze regeling gaat het nog verder bergaf.”

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

Griekse vakbonden trachten bevolking weer hoop te geven “Belgische vrienden, bekijk jullie leiders met een kritisch oog” Luk Vandenhoeck

Ons Recht: Nikos, hoe ervaar je zelf de crisis

in Griekenland? Wat raakt je het meest? Het zwaar geteisterde Griekenland Nikos Apostolou: “Als je me vraagt naar de gevolgen van de crisis, wil ik in de eerheeft een faillissement kunnen ste plaats verwijzen naar wat er gebeurt voorkomen dankzij massale steun op het vlak van de sociale zekerheid. Hoe van Europa en het Internationaal moeten jonge koppels zonder werk en met Monetair Fonds (IMF). In ruil jonge kinderen het volhouden? Ik vind het moest het land verregaande angstaanjagend dat oudere mensen moeten bezuinigingen doorvoeren. De rondkomen met een maandelijks pensioen bevolking reageerde woedend. van 600 euro, waarvan ze dan nog 150 euro Vakbondsman Nikos Apostolou nodig hebben voor geneesmiddelen; zo hougeeft zijn kijk op de Griekse crisis. den ze amper 15 euro per dag over om van te leven. De levensduurte in Griekenland Nikos Apostolou is bij de Griekse media- verschilt weinig van die in België, het leven vakbond Pospert verantwoordelijk voor de is hier hooguit vijf tot tien procent goedkointernationale relaties. Pospert is actief bij per. Uitgaven die het leven echt aangenaam de openbare en private omroepen en orga- maken zoals een vakantie in de zomer of uit niseert alle werknemers, met uitzondering eten gaan met familie in een ‘taverna’ – een van de journalisten die een eigen vakbond hebben. Nikos is elektronisch ingenieur in de tv-studio’s van de openbare omroep ERT. Hij werkt mee binnen de Europese koepel van mediabonden Euro-MEI. In ons land zijn de LBC-NVK, ACV-Transcom, BBTK en ACOD lid van die Europese koepel.

internationaal

16 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Griekse gewoonte – zijn gewoon niet meer mogelijk.” “Ik vrees dat de toestand alleen nog maar zal verergeren en verwacht catastrofale effecten op onze jongeren. Bij mensen van rond de 30 jaar ligt de werkloosheid nu rond de 50 procent. De criminaliteit neemt gevoelig toe. Allemaal het gevolg van een strenge herverdeling van de welvaart ten voordele van de ‘dikke portefeuilles’ en ten nadele van de middenklasse. Typerend voor het kapitalisme.” Regering Ons Recht: Wat vind je van de politiek van de Griekse regering? Nikos: “Onze regering gedraagt zich als het directiecomité van een bedrijf. Ze probeert de problemen van de NV Griekenland op te lossen zonder stil te staan bij de gevolgen van hun beslissingen voor de mensen. De De gewone Grieken zijn het vertrouwen in hun politieke klasse kwijt.

RUBRIEKSNAAM politici die Griekenland met de huidige miserie opzadelden zitten nu weer in de regering en zeggen dat ze het land ‘zullen redden’. Wie gelooft die mensen nog? Hoe kunnen de Grieken hun regering nog vertrouwen als je weet dat niemand van diegenen die verantwoordelijk zijn voor de huidige crisis voor het gerecht is gebracht?” “Ik deel de mening van vele Grieken die vinden dat de regering niets met hen inzit. De politieke klasse wil vooral de banken redden en het opnemen voor de mensen met grote vermogens die alle belastingen ontduiken. Zoiets leidt tot grote woede bij de slechtbetaalde werkende mensen en de gepensioneerden die almaar meer belastingen moeten betalen. Het grootste probleem in Griekenland is dat er zoveel belasting wordt ontdoken. Maar de regering onderneemt daar amper iets tegen. Ze maakt alleen de armste burgers nog armer.”

Algemene stakingen Ons Recht: Welke acties ondernemen

de vakbonden en wat is hun strategie?

Nikos: “De vakbonden riepen op tot

algemene stakingen en betogingen. Maar het antwoord op die oproepen was niet wat het had moeten zijn. In Athene en zijn haven, Piraeus, leven in totaal 4,5 miljoen mensen. Terwijl de betogingen hooguit 200.000 deelnemers op de been brachten. De verklaring daarvoor? Veel mensen geloven niet meer dat het anders kan. De bonden hebben de plicht de mensen opnieuw hoop te geven.” Heb je een boodschap voor vakbondsmensen in Vlaanderen en België? N i kos: “Aan mijn Vlaamse en Belgische vakbondsvrienden geef ik de raad om op hun hoede te zijn. Het zal niet blijven bij Griekenland. Ons Recht:

Verandert de recente schuldherschikking iets? Nikos: “Ik geloof niet dat er een echte regeling is gevonden voor onze schulden. Niemand geeft zoveel geld voor niets.”

Ons Recht:

Wat doen de mediavakbond Pospert en de andere bonden zelf? Hoe gaan zij om met de Griekse crisis? Nikos: “De meeste vakbonden proberen de gevolgen van de regeringsbeslissingen te bestrijden. Tegelijkertijd proberen ze te begrijpen wat de oorzaken zijn van de huidige situatie. Zodra dat beter duidelijk is, moet er worden gecommuniceerd met de wanhopige werknemers, die wachten op een uitleg die getuigt van gezond verstand. Het Griekse volk snakt naar de waarheid. De bonden moeten de mensen hoop geven en hen leiden in hun strijd.” Ons Recht:

Nikos Apostolou, actief bij de Griekse mediavakbond Pospert.

De politieke klasse wil vooral de banken redden en het opnemen voor de mensen met grote vermogens.

Wij zijn heel dankbaar als we zien dat Belgen en andere Europeanen hun solidariteit uiten via de slogan ‘We zijn allemaal Grieken’. Ik wil de Belgen ervoor waarschuwen om niet de fouten te maken die wij in Griekenland maakten. Blijf jullie leiders altijd kritisch bekijken, zowel de politici als de bazen bij de vakbonden.”

LBC-NVK, ACV-BIE en CNE staan schouder aan schouder Samenwerking in plaats van rivaliteit Ferre W yckmans

Het ACV komt al sinds lang op voor ‘een beter gemeenschappelijk statuut’ voor arbeiders en bedienden. Dat standpunt werd op een Algemene Raad in 2008 opnieuw naar voren gebracht. Het jaar 2013 wordt cruciaal voor de ontwikkeling van een beter statuut voor alle werknemers. De LBC-NVK, ACV-BIE en CNE hebben samen vastgesteld dat de drie ACV-centrales in heel wat sectoren leden hebben: arbeiders, bedienden, kaderleden, Nederlandstaligen en Franstaligen. Afzonderlijk en samen zijn we de sterkste vakbond in elk van de regio’s. De tewerkstellingssituatie verschilt sterk van sector tot sector. In de bouw en aanverwante sectoren zijn er bijvoorbeeld veel meer arbeiders dan bedienden of kaderleden. De arbeiders zijn aangesloten bij ACV-BIE, de bedienden en kaderleden zijn lid van de LBC-NVK of CNE, al naargelang ze Nederlandstalig of Franstalig zijn. In andere sectoren ligt de verhouding tussen arbeiders en bedienden anders. In de sectoren gas en elektriciteit hebben alle werknemers het statuut van bediende maar de structuren in het noorden en het zuiden zijn verschillend. Elke specifieke situatie in elke sector is natuurlijk historisch te verklaren. Zo’n situatie zou kunnen leiden tot rivaliteit tussen de drie centrales. Maar onze prioriteit bestaat erin om het syndicalisme en het ACV in het algemeen vooruitgang te doen boeken. Zo wordt het mogelijk een beter statuut af te dwingen voor alle werknemers. Als onze huidige syndicale grenzen aanpassingen nodig zullen hebben, zal de beste aanpak erin bestaan om met de drie centrales samen oplossingen op maat te zoeken die mikken op doeltreffend vakbondswerk ten dienste van de werknemers. In dit kader ondertekenden de LBC-NVK, ACV-BIE en CNE al op 14 november 2011 een gemeenschappelijke verklaring waarin ze zich engageerden om in de komende twee jaar in al hun gemeenschappelijke sectoren initiatieven te nemen om de onderlinge samenwerking te verbeteren. Die initiatieven zijn bedoeld om onderling informatie uit te wisselen over de arbeidsvoorwaarden en waar mogelijk ook al echt nauwer samen te werken. Het voorbereidende werk en overleg hierover is volop bezig. De beleidsinstanties van de centrales en sectoren moeten dit alles in goede banen leiden. In een wereld waar rivaliteit en concurrentie elke dag lelijk huishouden zijn onze centrales er fier op voor solidariteit en samenwerking te kunnen kiezen. Dat is ons handelsmerk.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

arbeids-gericht marc weyns

Loonbeslag op vakantiegeld Het zijn harde tijden voor heel wat werknemers. Wie de betaling van een lening niet gebolwerkt krijgt, kan aanlopen tegen een loonbeslag. Om te vermijden dat werknemers helemaal kopje ondergaan bij een financiële tegenslag, werden er grenzen vastgelegd voor het loonbeslag: de werknemers moeten immers een minimaal inkomen behouden om overeind te kunnen blijven. De loongrenzen geven aan welk netto-inkomen elke maand voor de werknemer moet overblijven. Wanneer een werknemer ontslagen wordt en een opzegvergoeding krijgt, moet voor de berekening van de grenzen van het loonbeslag het nettobedrag worden gespreid over het aantal maanden dat gedekt wordt door die opzegvergoeding. Dat is ook logisch want de werknemer moet immers met die vergoeding zien rond te komen gedurende datzelfde aantal maanden. Een eindejaarspremie wordt betaald voor de arbeidsprestaties van een heel jaar maar mag toch worden samengevoegd met het gewone maandloon. Dat heeft dan vaak tot gevolg dat er van die premie weinig of niets meer overblijft voor de werknemer. Wel schiet de terugbetaling van zijn schuld daarmee natuurlijk wel een eind op. Maar wat met het vertrekvakantiegeld dat aan een bediende betaald wordt bij het einde van de arbeidsovereenkomst? Het arbeidshof van Gent besliste op 9 maart 2012 dat het enkel en het dubbel vakantiegeld gewoon mogen worden samengeteld, terwijl de grenzen voor het loonbeslag wel apart moeten worden toegepast. Het vertrekvakantiegeld mag dus niet worden samengeteld met het gewone loon dat wordt betaald voor de laatste gewerkte maand of het deel van het dertiende maandloon dat op hetzelfde moment wordt betaald.

Loondiscriminatie niet inroepen tegen werknemers De Europese regelgeving is duidelijk: het loon mag niet langer mee worden bepaald op basis van de leeftijd van de werknemer. Maar heel wat paritaire comités hebben wel loon-cao’s afgesloten waarin de leeftijd één van de criteria was. De meeste van die cao’s werden inmiddels aangepast aan de Europese richtlijn. Hier en daar blijft nog wel een oude cao overeind. Nu rijst vooral de vraag of de werknemers zich voor de voorbije jaren – toen voor de meeste bedrijfssectoren nog leeftijdsgebonden loonbarema’s van toepassing waren – nog wel kunnen beroepen

op die leeftijdbarema’s. Of kan een werkgever die de loonafspraken aan zijn laars lapte de dans ontspringen op basis van die Europese richtlijn die al ruim tien jaar bestaat? Het arbeidshof van Antwerpen stelde in een arrest van 3 mei 2011 klaar en duidelijk dat de werkgever – die zelf niet het slachtoffer is van de leeftijdsdiscriminatie – de onwettigheid van de leeftijdsgebonden loonbarema’s niet kan inroepen als verweer wanneer een werknemer eist om achterstallig loon uitbetaald te krijgen. Alleen werknemers die vinden dat ze benadeeld werden door de leeftijdsbarema’s kunnen de discriminatie inroepen. Het arbeidshof bevestigt hiermee het standpunt dat ook al eerder door enkele andere rechters was ingenomen.

Loon voor feestdagen. Wat met veranderlijk loon? Het contract dat een handelsvertegenwoordiger met zijn werkgever sloot, bepaalt dat hij recht heeft op een commissieloon voor de zaken die hij aanbrengt. Meteen voegt het contract eraan toe dat in het commissieloon ook het loon voor de wettelijke feestdagen begrepen is. De werkgever past die regeling gedurende een aantal jaar ook zo toe. Bij het einde van de arbeidsovereenkomst betwist de werknemer die contractuele afspraak; hij is van mening dat ze strijdig is met de Feestdagenwet. Maar de werkgever buigt niet en de zaak wordt voorgelegd aan de rechter. 18 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

De uitspraak van het arbeidshof van het achterstallige loon voor de feestdagen Brussel op 27 mei 2011 is glashelder. De te betalen. Niet alleen voor de feestdagen Feestdagenwet zegt dat bedienden die van het laatste jaar maar voor de hele perigeheel of gedeeltelijk met een veranderlijk ode van de tewerkstelling. Te weinig loon loon worden betaald voor elke wettelijke betalen is immers een misdrijf. Een ononfeestdag recht hebben op hun gewoon vast derbroken reeks van steeds dezelfde strafloon en op een dagelijks gemiddelde van bare fouten is een zogenaamd voortgezet het veranderlijk loon dat ze verdienden. Die misdrijf waarvan de verjaringstermijn pas wettelijke bepaling is dwingend in het voor- begint te lopen vanaf het laatste strafbare deel van de werknemer. Dus is de clausule feit. De burgerlijke vordering om die strafin het contract dat in het commissieloon bare nalatigheid recht te zetten kon in dit meteen ook het loon voor de feestdagen zit geval dus teruggaan tot het begin van de nietig. De werkgever wordt veroordeeld om arbeidsovereenkomst.

inbox

Werk je in de zorgsector? Zin om verpleegkundige te worden? Monique Bra am

Schrijf je in voor het Project 600. Een uniek opleidingsproject dat werknemers uit de zorgsector de mogelijkheid geeft om een diploma van verpleegkundige te halen. Drie jaar lang ruilen cursisten hun werkplek in voor de schoolbanken. De cursisten studeren met behoud van loon. Hun jobs worden ingevuld door nieuwe werknemers die zo de weg vinden naar de zorgsector. En de kersverse verpleegkundigen gaan na hun opleiding een nieuwe uitdaging tegemoet. Je kunt je nu nog inschrijven voor een nieuw traject dat in september 2012 start.

RUBRIEKSNAAM

monique bra am

Index De automatische indexering van de lonen wordt vanuit diverse hoeken onder vuur genomen. Toch is het systeem van levensbelang om de koopkracht in stand te houden. De bescherming die de index biedt, zorgt ervoor dat je inkomen mee stijgt met de levensduurte. En dat is wel nodig met de almaar stijgende prijzen van energie en brandstof. Een indexaanpassing is dus geen extra loonsverhoging. Om het indexverhaal en onze standpunten te verduidelijken, is het ACV met een campagne begonnen. Misschien heb je al een krabbiljet ontvangen en ben je al eens naar www.indexo.be gesurfd. Nog geen krabbiljet gezien? Kijk dan op www.indexo.be en ontdek of jij de winnaar bent. Lees meer over de campagne en bereken met de indexcalculator wat het ontbreken van een indexaanpassing voor jouw koopkracht betekent.

Kaderleden: www.nvk.be

De LBC-NVK biedt hooggeschoolden en kaderpersoneel een NVK-netwerk aan. NVK staat voor Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel. Netwerken, elkaar ontmoeten en uitwisselen, daar draait het om bij het NVK. Er worden workshops, infodagen en seminaries georganiseerd voor kaderleden. Voor jonge starters en professionals, maar ook voor ervaren en doorgewinterde kaderleden en werknemers met een leidinggevende functie. Jonge starters kunnen hun startersloon laten berekenen op Sabine, cursiste in het derde jaar: “Het project geeft kan- www.startersloon.be en zo ontdekken hoeveel ze waard zijn op de arbeidssen aan mensen die vroeger de gelegenheid niet hadden markt. Het actieve kaderlid met wat jaren ervaring kan een beroep doen op om verpleegkundige te worden of die er op dat moment ons salarisadvies. Wil je weten wat de prioriteiten zijn voor de komende jaren? niet aan dachten om voor een beroep als verpleegkun- Lees en/of download dan het NVK-programma. En natuurlijk is er het tijddige te kiezen. Zo kwam ik als 34-jarige opnieuw op de schrift voor kaderleden, online te lezen en elke drie maanden in de brievenschoolbanken terecht. Ik zou het nooit hebben aange- bus bij NVK-leden. durfd zonder de financiële steun van dit project.” Al lid van de LBC-NVK maar nog niet geregistreerd als kaderlid? Doe dat vandaag Ruim 2.800 verzorgenden, administratieve krachten en nog via www.nvk.be. Dan krijg jij binnenkort ook het Kadermagazine in de logistieke medewerkers studeerden sinds de start af als bus. verpleegkundige. De LBC-NVK is één van de drijvende krachten achter dit project en is tevreden dat dit waar- www.jeloopbaan.be devolle project ook dit jaar weer van start kan gaan met Op deze website van het ACV vind je een uitgebreid aanbod aan dienstverlening, een nieuwe groep studenten. Franky volgde de opleiding en werkt nu als verpleeg- workshops en infosessies rond allerlei thema’s met betrekking tot je loopbaan. kundige: “Je moet gebeten zijn door je ideaal. Dankzij Loopbaandienstverlening is dienstverlening op grond van individuele conhet project kon ik mijn droom om verpleegkundige te tacten tussen de werknemer en de loopbaandienstverlener, al dan niet aangeworden alsnog waarmaken. Vroeger werkte ik als klus- vuld met collectieve sessies. Het LBC-NVK-Centrum voor Loopbaanbegeleiding jesman in een instelling, nu ben ik verpleegkundige in is één van deze dienstverleners. Het centrum biedt via deze site een aantal workshops aan: rond solliciteren, je cv, maar ook rond een thema als burnout. een ziekenhuis.” Via www.jeloopbaan.be kan je je inschrijven voor deze workshops. Via www.loopbaanontwikkeling.be kan je je ook inschrijven voor de startToelatingsvoorwaarden bijeenkomsten die het LBC-NVK-Centrum voor Loopbaanbegeleiding organiNiet iedereen kan deelnemen aan het project. Je seert. De startbijeenkomsten vormen het beginpunt van een meer intensief moet voldoen aan alle toelatingsvoorwaarden. Om traject van loopbaanbegeleiding. te beginnen moet je werken in de federale privésector gezondheidszorg, meer bepaald in één van de vol- LBC-NVK en sociale media gende deelsectoren: privéziekenhuizen, niet-openbare woonzorgcentra (rustoorden voor bejaarden en rust- en - Facebook: www.facebook.com/lbcnvkactueel. Onze vriendenpagina speelt kort op de bal, veel aandacht voor de actualiteit, met aanvullingen van oplettende verzorgingstehuizen), thuisverpleging, revalidatiecen‘vrienden’. tra, bloedtransfusiecentra van het Rode Kruis, beschut wonen en wijkgezondheidscentra. Daarnaast heb je - YouTube: www.youtube.com/vakbondlbcnvk: de LBC-NVK heeft een eigen YouTubekanaal. We zetten er videoboodschappen en reportages op. Neem minstens drie jaar anciënniteit in de sector en werk eens een kijkje en laat je commentaar achter. je op dit moment minstens halftijds. Je behaalde ten hoogste een diploma middelbaar onderwijs en je moet - Picasa: http://picasaweb.google.com/lbcnvkfoto: voeren we actie, dan nemen we foto’s. En zetten we een selectie op picasa, onze fotodatabank. na de inschrijving slagen voor de selectieproeven. De inschrijvingsdocumenten kan je downloaden via - Twitter: http://www.twitter.com/lbcnvk: twitteren doen we ook, meestal om onze acties en aanwezigheid ten velde aan te kondigen. www.lbc-nvk.be of www.wittewoede.be. Zorg dat je ze op tijd bezorgt aan het FE.BI, de vzw voor werk en vor- - Blog: het maandelijkse standpunt van onze algemeen secretaris online, aangevuld met andere meningen en ideeën: http://lbc-nvk.blogspot.com ming in de non-profit: www.fe-bi.org. Inschrijven kan nog tot 18 mei. Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

welzijn

“Grens tussen armoede en normaal bestaan is heel dun”

Thea Vangossum leerde leven met kleine portemonnee

haar dorp en zag zo hoe de Commissie van Openbare Onderstand, het huidige OCMW, Armoede wordt heel dikwijls geasmensen in armoede probeerde te helpen. Op vraag van haar man bleef Thea op zeker socieerd met de ellende van de ogenblik thuis en waagde ze zich in de zelfgrootstad. Maar armoede komt standige kinderopvang. Toen haar rug te natuurlijk net zo goed voor in een slecht werd, volgde ze een opleiding tot pasdorp. Thea Vangossum woont toraal werkster. Nadien gaf ze godsdienstin Lint, een fraai dorp vlakbij de les op twee lagere scholen in de regio. Ze Pallieterstad Lier. “In mijn dorp werkte ook nog bij het bisdom Antwerpen. is er toch flink wat verdoken “Mijn man verliet me in 1996”, legt Thea uit. armoede”, vertelt ze. “Mensen “Maar ik trouwde daarna met een andere komen er meestal niet graag voor man, die later stierf. Ik ben nu een gepensiuit dat ze het met een kleine poroneerde met een overlevingspensioen. Mijn temonnee moeten stellen.” Thea kinderen zijn dertigers en zijn allemaal de deur uit.” ondervond aan den lijve hoe dun “Door de scheiding van mijn eerste man en de grens wel is tussen arm zijn gezondheidsproblemen ondervond ik hoe en een normaal bestaan leiden. makkelijk je van een normale situatie naar Zorgen voor kinderen trok Thea altijd al aan. een leven in armoede kan tuimelen. Na het Jarenlang werkte ze als kleuterleidster. Ze vertrek van mijn man bleef ik achter met had ook een baan bij het gemeentehuis in drie kinderen en zeer beperkte inkomsten. Denis Bouwen

20 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Thea Vangossum: “Het pijnlijkste zijn de momenten waarop je jouw kinderen iets moet ontzeggen. Iedere ouder doet zijn best om zijn kinderen al het mogelijke te geven.”

Het was zo erg dat ik bij momenten de brievenbus niet durfde leeg te maken. Ik kon dat fysiek en mentaal niet aan. Op zulke momenten nam een buurvrouw dat van me over.” Tekort Ons Recht: Hoe zou jij het begrip armoede uit-

leggen aan mensen die er zelf niet mee geconfronteerd zijn? Thea: “Ik heb het vaak over mensen die met een kleine portemonnee moeten leven. Armoede heeft vele verschijningsvormen maar het heeft altijd met één of

ander tekort te maken. Er is ook zoiets als helpen, mag gratis iets uitkiezen. Voor in de grootstad zie je extreme, schrijnende emotionele armoede, een gebrek aan gene- gezinnen met tieners doen we iets extra’s armoede. In het dorp is het allemaal veel genheid of aandacht. In veel gevallen hangt door hen bij hun Vormsel of Lentefeest een meer verdoken. Een gebeurtenis als de sluidat allemaal met elkaar samen. Ik vergelijk aankoopbon te geven van de kledingketen ting van Opel Antwerpen was ook voor somarmoede wel eens met een kleverig spinnen- die de kledingbeurs sponsort. Bij geboortes mige huishoudens in Lint een drama. Wie web. Als er niemand opdaagt om je uit dat en eerste communies doen we momenteel de enige kostwinner was en zijn job bij Opel web te bevrijden, zit je vast.” verloor, kreeg het heel moeilijk. Ik ken een ook een inspanning.” “Wie een krappe portemonnee heeft, moet “Rond Nieuwjaar hebben we elk jaar onze koppel waarvan de man bij Opel werkte. Die elke uitgave beginnen af te wegen. Kan ik verwenbeurs. Op die beurs delen we was- man vond door zijn leeftijd geen nieuwe job dit weekend wel een pint pakken in café ’t middelen, wasverzachters en badproduc- meer maar kan nu gelukkig wat bijverdieHoefijzer? Zoiets dus. Op die manier wordt ten van een bekend merk uit. Veel mensen nen als PWA’er. Zijn vrouw ging noodgefinanciële armoede ook sociale armoede en kunnen in de winkel kiezen of ze een duur dwongen ook werken.” beland je in een neerwaartse spiraal. Uit of een goedkoop product nemen. Wie een eigen ervaring weet ik dat je wel sterker en kleine portemonnee heeft, heeft de luxe Ons Recht: Wat is het pijnlijkste wanneer je mondiger kan worden als je de juiste men- niet om te kunnen kiezen. Op de dag van in armoede leeft? Thea: “Het pijnlijkste zijn de momenten sen rondom jou hebt.” onze verwenbeurs kan het dus wel.” waarop je jouw kinderen iets moet ontzegOns Recht: Zelf ben je actief bij de groep gen. Iedere ouder doet zijn best om zijn Inloophuis Kiemen? kinderen al het mogelijke te geven. Ik herThea: “Oorspronkelijk was Kiemen eerder Ons Recht: De groep heeft ook een inloophuis? inner me hoe mijn dochter geen geld had een denkgroep. De leden dachten samen Thea: “In ons inloophuis, dat gerund wordt om belegde broodjes te kopen toen ze in na over armoede en schreven lezersbrie- door vrijwilligers, staat de deur elke woens- Geel studeerde. Maar zij loste dat praktisch ven naar kranten en bladen. Via Kiemen dagnamiddag open. Mensen kunnen er op: ze kocht samen met een vriendinnetje wilde ik mijn eigen kennis graag doorgeven kleren wassen of drogen, een koffie drin- eten bij de kruidenier en knutselde zo zelf aan anderen in dezelfde situatie. In België ken, een praatje slaan. Elke week passe- broodjes ineen. Hun voorraadjes mochten bestaan er allerlei financiële tegemoetkoze deponeren in de koelkast van het schoolmingen maar je moet alleen de weg kennen. secretariaat.” Zelf ontdekte ik ooit het bestaan van een Een instelling zoals Ons Recht: Leef je nu nog altijd in armoede? subsidie voor het vervoer naar school van het OCMW is er voor Thea: “Ik heb momenteel een inkomen waar mijn dochter.” veel mensen het ook moeten mee stellen. “Ik engageer me ook al lang voor Welzijnszorg iedereen, los van de Vroeger was het erger. Maar mijn inkomen en weet zo veel over armoede. Gaandeweg financiële situatie. blijft aan de krappe kant om er nog een aanwerd ik een vechter in het leven: soms een tal jaar mee voort te kunnen. Ik snap heel beleefde vechter, soms een brutaaltje. Het Iedereen kan daar goed waarom zoveel jongeren aan pensiis heel vermoeiend om telkens opnieuw te om hulp vragen. oensparen doen. Ook al zou het veel beter moeten uitleggen waarom je een bepaalde zijn om de wettelijke pensioenen op te krikrekening niet nu meteen kan betalen. Of om altijd opnieuw je gebrek aan grote inkom- ren er gemiddeld zes of zeven mensen. Het ken.” sten te moeten bewijzen wanneer je een gebeurt ook dat vrijwilligers bij iemand studiebeurs voor je kind vraagt. Het vreet thuis langs gaan.” energie om altijd opnieuw alles te moeten aantonen. Soms wordt het dan al eens te Ons Recht: Hoe ziet armoede eruit in een welvarend dorp als Lint? veel.” “Geen diploma wegens “Zelf aarzelde ik niet om het OCMW of de Thea: “In ons dorp hoeft niemand op straat sociale dienst van de school van mijn kin- te slapen. Maar je vindt hier redelijk wat zes euro schuld” deren aan te spreken. Een instelling zoals armoede als gevolg van echtscheidingen of het OCMW is er voor iedereen, los van de andere tegenvallers in het leven. In een klas De dochter van Thea Vangossum financiële situatie. Iedereen kan daar om van dertig kinderen vind je er zeker drie die volgde een opleiding orthopedische hulp vragen. Ook al is een aantal regelin- het risico lopen om het minder goed te hebtechnieken aan een school in Geel. gen uiteraard gekoppeld aan inkomenscri- ben. Je hebt in ons dorp nogal wat mensen “Op die school werd ik altijd goed die budgetbegeleiding krijgen. In een aantal teria of andere voorwaarden.” geholpen”, erkent Thea. “Maar toen gevallen lieten ze zich door winkels krediemijn dochter haar diploma behaalde, ten of afbetalingsformules aansmeren. De liep het toch even mis: mijn dochter Waardig bestaan reclame van sommige bedrijven is al te verkreeg haar diploma niet mee naar Ons Recht: Wat doet Kiemen precies? leidelijk. Zo doen mensen uitgaven die ze huis omdat er nog een rekening van Thea: “Als lid van Welzijnszorg en ATD- beter zouden vermijden.” welgeteld zes euro onbetaald bleef.” Vierde Wereld wil Kiemen mensen met een “Ik herinner me het geval van een man van Het zat Thea zo hoog dat ze er een beperkt budget bijeenbrengen. Het is een bijna 80 jaar die internet had laten aansluikleine rel rond ontketende. “En parochiale werkgroep die open staat voor ten door Telenet én Belgacom. Hij besefte dat werkte. Uiteindelijk mocht mensen met alle mogelijke achtergronden. niet goed wat hij aan het doen was en had mijn dochter haar diploma toch De groep ijvert voor een waardig bestaan een technicus van elk bedrijf binnengelaten. meenemen. Opmerkelijk: in de voor iedereen. Vroeger deelden we soms Het kostte mij nadien een week tijd om dat Adventsperiode hingen op de school geld uit, dat doen we nu niet meer. Die taak allemaal recht te zetten.” wel affiches rond ‘armoede wegwerwerd overgenomen door het Lintse OCMW.” ken’ en Broederlijk Delen.” “Kiemen houdt elk jaar een kledingbeurs Ons Recht: Hoe vergelijk je de armoede in het waar mensen voor heel weinig geld kle- dorp met die in een stad als Antwerpen? ren kunnen kopen. Wie op de beurs komt Thea: “Ik weet niet wat het ergste is maar Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

film k arin seberechts

Wuthering Heights

Zalmen kweken op het Arabisch schiereiland: goed idee… (Ewan McGregor)

Salmon Fishing in the Yemen Sinds de filmkijkende gemeenschap massaal smolt voor ‘Four Weddings and a Funeral’ en ‘Notting Hill’, loopt de filmproducerende wereld zich de vellen van de voeten op zoek naar soortgelijke kaskrakers.

verhaal’ dat de diplomatieke betrekkingen met het MiddenOosten opkrikt en tegelijk een kiespotentieel van twee miljoen Britse sportvissers kan paaien… Het zou allemaal bijzonder snor zitten mocht ‘Salmon Fishing’ helemaal op de gevatte en lichtjes hilarische leest geschoeid zijn waarmee hij ons een dik eerste halfuur kan verblijden. Ook wie nog nooit over de originele roman heeft gehoord, voelt echter aan zijn water dat Lasse Chocolat Hallström niet is opgetrommeld voor de flegmatieke humor, maar voor de hogervermelde romantische noot. En nee, daar is ook al weinig mis mee, al boet de film daardoor aan snedigheid in. De ecologische en filosofische blablabla die vooral naar het einde toe tussen de leute en de passie opborrelt, mogen de makers voor mijn part wél in een diepe put in Jemen begraven. Mooie Emily Blunt is de geliefde van dienst, maar vooral McGregor en een fameus cabotinerende Kristin Scott Thomas slepen ons het grootste end mee in dit lichtvoetige divertimento. Il était dans Trainspotting, informeerde een Brusselse medetoeschouwster haar vriendin die niet wist waar ze Dr. Jones eerder had gezien. Tja. Lang geleden.

U weet wel: zo’n schroomvallige romance met hakkelende maar ironisch van de tongriem gesneden Engelsmannen genre Stephen Fry, maar dan fraaier (genre Hugh Grant dus). Tweeddragers die in hun entourage minstens één excentriekeling van het geestige type tellen. Wat geestigheid en ironie betreft, kon het beslist slechter dan deze vermakelijke verfilming van Paul Tordays romandebuut ‘Salmon Fishing in the Yemen’. Ewan McGregor doet een Hugh Grantje als Alfred Jones, een duffe visserij-expert die zijn werk op het ministerie bijzonder ernstig neemt. Zo ernstig dat hij een mooie juffrouw met een dure naam en een nog duurder plan wandelen stuurt. Harriets firma vertegenwoordigt namelijk een hobbyhengelaar en sjeik die in Jemen 10.000 Britse zalmen wil uitzetten. Dit van de pot gerukte bedenksel komt als geroepen voor Patricia, de pr-vrouw van de Britse premier. Die is drin- ‘Salmon Fishing in the Yemen’ gend op zoek naar een ‘positief komt op 9 mei in de bioscoop. 22 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Een zwarte man die met zijn hoofd op een muur inbeukt, hortend camerawerk met in en uit focus glijdende close-ups van ‘elementen’ in een bar landschap, gierend klankdecor én discoachtige titelletters… De aanhef van ‘Wuthering Heights’ verraadt het meteen: dit is geen huistuin-en-keukenverfilming van Emily Brontës literaire klassieker.

van afkomen, hebben het met andere woorden niet meer onder de markt dan hun ‘baas’. Arnold houdt haar Heathcliff – een jongetje nog – gefascineerd in het vizier en laat hem net zoals in ‘Fish Tank’ op een weergaloze manier in beeld verliefd en volwassen worden. Maar de grandioze natuur, met haar modder, eeuwige wind en regen, grashalmen en tikkende twijgen, kevers, motten en vlinders, licht, donker en regenbogen, hoestende mensen en jakkerende honden, dwingt nog het meest ontzag af. De manier Brits filmtalent Andrea Arnold waarop Arnold haar fysiek en (‘Red Road’ en ‘Fish Tank’) moreel verweerde mensen in houwt grote stukken uit het de aarde plant, levert magistrale ‘gothische’ verhaal en legt het scènes op: Heathcliffs doop, de restant bloot tot op de zenuwen. innige, tactiele momenten tusHaar kijk op de gedoemde liefde sen Heathcliff en Catherine, de tussen boerendochter Catherine zowat uit een Millet-schilderij Earnshaw en de als kleuter in geplukte teraardebestelling, Liverpool van de straat geplukte om maar een paar voorbeelden Heathcliff – samen opgegroeid te noemen. in het onstuimige heideland in Het slotgedeelte, met totaal niet Yorkshire – is driest én subtiel. gelijkende volwassen acteurs, Barbaars én sensueel. Arnolds is louter dramatisch bekeken aanpak is zowel visueel als nar- sterker en blijft op het eerste ratief onorthodox maar leunt gezicht letterlijker bij de roman. in wezen nauw aan bij Brontës Maar het mist de impact van het origineel. briljant zintuiglijke ‘kinderverDe meedogenloosheid waar- haal’ dat de film domineert. mee Heathcliff twee families én Wuthering Heighs editie 2011 zichzelf te gronde richt, stamt is met 128 minuten een hele zit in beide werken uit de hard- en een taaie noot om te kraken, vochtigheid die hem als donkere maar de binnenkant is delicieus. outsider in een barse gemeenschap en omgeving te beurt is ‘Wuthering Heights’ draait gevallen. De honden, die er in sinds 2 mei in de Belgische deze film bijzonder bekaaid zalen. Solomon Glave in Andrea Arnolds onorthodoxe maar magistrale Brontëverfilming

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Denken als ambacht

De levenswijsheid van tien Vlaamse filosofen Joël De Ceulaer

“Laat het denken maar aan de paarden over, die hebben een grotere kop”, hoorde ik mijn grootvader wel eens zeggen. Journalist Joël De Ceulaer zocht voor Knack tien (mannelijke) ex-hoogleraren filosofie op en vroeg hen onder andere of een leven als denker hen gelukkig had gemaakt. Nee, zeiden ze allemaal. Het was interessant, ze zijn dankbaar dat ze het hebben mogen doen, maar gelukkig? Nee.

en ‘Ben ik gelovig of niet? Ik weet dat eigenlijk niet’ (IJsseling). Enkele ondervraagden zijn ongelovig maar vinden dat een rabiate anti-theïst als Richard Dawkins overdrijft. “Die man oordeelt voortdurend over dingen waar hij helemaal geen verstand van heeft”, vindt IJsseling. Drie of vier filosofen vinden Spinoza, samen met Hume, Popper, Kant en - of all people - Karl Marx één van de interessantste denkers die ze kennen (‘Voor mij dat is niet op te heffen, daar kun je niets aan biedt Spinoza troost omdat hij uitlegt hoe doen. Je kunt er ook niemand schuldig aan je je leven kunt laten leiden door de rede’ – verklaren. Zo is de mens.” Ulrich Libbrecht: Vermeersch). Op Mao, Sartre en Heidegger “Zolang mensen niet ontwikkeld zijn (...) hebben ze daarentegen wel wat aan te mer- hebben ze de geborgenheid van traditioken. Maar het interessantst zijn de heren nele religies nodig. Zodra dat wel het geval toch wanneer ze hun mooiste dada’s naar is, zullen ze zich emanciperen. Ook in de islam zal dat gebeuren.” voren schuiven.

De tien emeriti zijn Diderik Batens, Rudolf Boehm, Herman De Dijn, Hubert Dethier, Samuel IJsseling, Ulrich Libbrecht, Erik Oger, Herman Roelants, Etienne Vermeersch en Jaap Kruithof. Batens is de jongste (68), Boehm de oudste (85). Vier professoren doceerden in Gent, vier in Leuven, één in Brussel, één in Antwerpen. Allemaal keken ze voor De Ceulaer diep in Mensen doen elkaar ‘t eigen hert, wat telkens een toegankelijk, veel verdriet aan, zijn eerlijk gesprek opleverde met weinig illusies, tussen een geïnteresseerde leek en een ver- zo lastig voor elkaar. standige man die niets meer te winnen of En dat is niet op te verliezen had. Niemand van de heren filosofen bezondigde te heffen. zich aan technicaliteiten als ‘wat zijn de geldigheidscriteria van uw vraag?’ of ‘wat is de waarheidswaarde van mijn antwoord?’. En Goudklompjes hier en daar werden wijze woorden gesproken waar een zoekende, denkende, twijfe- Een paar goudklompjes. Diderik Batens: “De mens is een product van de biologische lende mens nog wat aan heeft. evolutie en is in die zin dus helemaal niet zo speciaal. Er gaapt geen kloof tussen de God mens en de andere diersoorten.” En: “Als Over de relatie tussen wetenschap en wijs- je naar de geschiedenis van de wetenschap begeerte heerst er tussen de filosofen een kijkt, kom je meer verkeerde ideeën tegen opvallende consensus. “De vragen die over- dan iets anders. Maar ze hebben (intussen) blijven, de vragen waarop nog geen gespe- wel gefunctioneerd.” Rudolf Boehm: “Marx cialiseerde wetenschap een antwoord heeft, en Hegel gingen er van uit dat er in de dat zijn filosofische vragen”, zegt Diderik geschiedenis van de mensheid niets gebeurt Batens. Ook over het al dan niet bestaan zonder zin, dat de geschiedenis (...) ondervan God is bijna iedereen het eens, zij het weg is naar een doel. Dat klopt natuurmet de nodige nuances: van ‘Ik steek daar lijk niet.” Hubert Dethier: “Kant heeft ons geen tijd in. Ik houd ook geen rekening met geleerd dat je de bikkelharde werkelijkheid de kans dat er kabouters bestaan’ (Batens) niet kunt ontkennen, maar tegelijk moét je over ‘God bestaat waarschijnlijk niet, maar dat doen om te kunnen leven.” ik zou soms graag willen dat hij wel bestond’ Samuel IJsseling: “Mensen doen elkaar veel (Dethier) tot ‘De kosmos is god’ (Libbrecht) verdriet aan, zijn zo lastig voor elkaar. En

Geluk

Erik Oger: “Als je het geluk rechtstreeks najaagt, loopt het (...) voortdurend voor je weg, zoals de horizon. Maar als je iets anders nastreeft, door je bijvoorbeeld toe te leggen op iets wat je goed kunt en graag doet, vind je misschien het geluk.” Herman Roelants: “Er zijn volgens mij drie problemen waar we als samenleving echt grote middelen zouden moeten voor inzetten: armoede, het placebo-effect en alternatieve, hernieuwbare energiebronnen.” Etienne Vermeersch: “Ik vind dat je vooral moet proberen het lijden te verminderen, veeleer dan het geluk te verhogen.” Jaap Kruithof: “Fundamentalisme is hét gevaar van de toekomst. Het wordt gecreëerd door onbestemde angst. En dan heb ik het niet alleen over moslimfundamentalisme, of dat van links of rechts. Fundamentalisme zit vaak in kleine dingen. Kijk! Een vlek op mijn trui. Wat zeggen de mensen dan? “Je moet die trui uitdoen en een propere trui aantrekken.” Kan mij dat wat schelen! Die hele hetze tegen vlekjes: waarop is die nu gebaseerd?” GUTENBERG DENKEN ALS AMBACHT Joël De Ceulaer Uitgeverij De Bezige Bij 200 blz. Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

RUBRIEKSNAAM

“Financieel systeem dichter bij de mensen brengen” Netwerk Vlaanderen heet voortaan FairFin allemaal uitspookten met het geld in hun pensioenfondsen. Dat geld werd, op zijn zachtst gezegd, niet altijd erg ethisch of duurzaam geïnvesteerd. Bij de vakbond vonden we dat de bonden hierover toch hun zeg moesten kunnen doen, via de nationale en Europese ondernemingsraden.” Op zijn zestigste ging Tjeu met brugpensioen en begon hij wandelingen, wandelvakanties en trektochten te begeleiden. “Maar Netwerk Vlaanderen vroeg me toen om ook vrijwilligerswerk te doen in hun organisatie. Ik zag dat meteen zitten en ben nu lid van de Algemene Vergadering en bestuurslid bij FairFin. Af en toe werk ik mee aan een vormingsavond. Ik onderhandel ook mee met bankdirecties rond de eis om duurzamer en ethischer om te gaan met hun middelen en met de centen van hun klanten.”

Vlaanderen zijn naam veranderen in FairFin? Tj eu: “De organisatie die sinds kort Netwerk Vlaanderen, de organiFairFin heet ging dertig jaar geleden van start. Ze werkte naar het voorbeeld van satie die mensen anders wil laten het ‘Netzwerk Selbsthilfe’, een initiatief omgaan met geld, heet sinds in Berlijn. De Berlijners hadden een fonds kort FairFin. “Wat we doen, lijkt gecreëerd dat gestijfd werd door een grote misschien een strijd van David groep mensen. Al die mensen stonden één tegen Goliath maar we geloprocent van hun inkomen af ten behoeve ven echt dat ons werk lonend is”, van organisaties uit de welzijnssector en de stelt Tjeu Tijskens, een vroegere sociale economie. Zulke organisaties konvakbondsman die nu bestuursden dankzij het fonds renteloze of goedkope lid en vrijwilliger van FairFin is. kredieten krijgen. In Vlaanderen kwam er analoog Netwerk Vlaanderen, met min of Een jaar of zes geleden was Tjeu Tijskens bij meer dezelfde doelstellingen.” de LBC-NVK nog nationaal secretaris voor “Gaandeweg ging de klemtoon in Vlaanderen de financiële sector. Als nationaal secretaris meer en meer liggen op een andere omgang kwam hij in contact met medewerkers van met geld. Het oorspronkelijke gedachtegoed Netwerk Vlaanderen, het huidige FairFin. werd toevertrouwd aan de dochter Netwerk In samenwerking met Netwerk Vlaanderen Rentevrij. Netwerk Vlaanderen ging almaar organiseerde hij vormingen voor militan- Inspiratie uit Berlijn vaker vorming geven en campagnes voeren ten bij banken en verzekeringsmaatschaprond schadelijke investeringen, duurzame pijen. “Vormingen over wat hun werkgevers O n s R e c h t: Waarom moest Netwerk alternatieven en manieren om het financieel Denis Bouwen

24 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

financiën Tjeu Tijskens, hier op het ‘geboortefeest’ van FairFin: “Als beweging wil FairFin onafhankelijk blijven van elke bank om in alle vrijheid haar kritische stem te kunnen laten horen”.

duurzame spaarrekening onder de naam ‘Krekelsparen’. Netwerk Vlaanderen verdiende een commissie op dat Krekelsparen. Zo hadden we meer armslag om een vermogen op te bouwen waarmee we renteloze of goedkope leningen konden verstrekken.” “Op zeker ogenblik gingen de ASLK en de Generale Bank samen op in Fortis. En Fortis werd uiteindelijk overgenomen door het Franse BNP Paribas. In die zin is het huidige FairFin min of meer een partner van die bank.” “Maar Fairfin stelt wel voorwaarden om te kunnen samenwerken met een bank. We willen dat banken een ondergrens in acht nemen wanneer ze investeringen doen. Met die ondergrens heb ik het over criteria op het vlak van milieu, mensenrechten, wapenhandel en steun aan dictatoriale regimes. De ASLK voldeed aan de criteria. Maar BNP Paribas gaat op een aantal punten niet ver genoeg en er is ook te weinig transparantie over de manier waarop ze hun beleid toe-

In een economie waarin maximale winsten primeren is er geen aandacht voor de maatschappelijke en ecologische gevolgen van de manier waarop die winsten worden verdiend. systeem dichter bij de mensen te brengen. Het werd noodzakelijk om de naam van de organisatie daar sterker op af te stemmen, vandaar de keuze voor FairFin. Sinds een aantal jaar werken we samen met collega’s uit andere landen en het is handig meegenomen dat we nu een naam hebben die ook elders wordt begrepen.” Krekelsparen Ons Recht: Netwerk Vlaanderen was via de ASLK bij Fortis beland en valt nu dus onder BNP Paribas Fortis? Tjeu: “FairFin moet de nodige middelen vergaren om leningen te kunnen geven aan organisaties uit de non-profit en de sociale economie. Onze middelen komen onder meer uit giften en uit de rentebedragen die spaarders bij de Triodos Bank al dan niet volledig afstaan aan ons. In onze zoektocht naar meer middelen lanceerden we ooit samen met de ASLK een

betalen.” “FairFin pleit voor een systeem dat rekening houdt met andere waarden dan geld en dat ten dienste staat van een sociaal rechtvaardige en vreedzame samenleving. Een samenleving die duurzaam omgaat met onze aarde en met mensen. Wij zijn niet blind voor het financiële systeem zoals het nu bestaat maar we willen wel ijveren voor een andere omgang met geld. FairFin kiest voor waarden als transparantie, ethiek, duurzaamheid, een eerlijke fiscaliteit, minder invloed van ‘de markten’. En het wil ook dat er minder riskant wordt omgesprongen met geld.” Ons Recht: Wat is jullie relatie met de Triodos

Bank?

“Het doet ons plezier dat een instelling als de Triodos Bank bewijst dat het ook anders kan. Voor mensen die bewust anders willen omgaan met geld promoten wij Triodos als een goed alternatief. Het is een bank met een laag risico op schadelijke investeringen. Wij willen dat meer banken hun beleid omgooien zodat we ook aan hen een positief oordeel kunnen geven. Hierover onderhandelen we trouwens met de directies van banken. Als beweging wil FairFin onafhankelijk blijven van elke bank om in alle vrijheid haar kritische stem te kunnen laten horen.”

Tjeu:

Anders omgaan met geld, het klinkt prachtig natuurlijk. Maar kijk naar de bokkensprongen van ondernemingen als Electrabel, Telenet, Belgacom of AB InBev. Het lijkt wel of de wereld meer en meer alleen maar om geld draait. Tjeu: “Het lijkt misschien op een strijd van David tegen Goliath maar wij geloven dat ons werk zeker vruchten afwerpt. Dankzij onze volgehouden inzet kwam er bijvoorbeeld een wet die investeringen in controversiële wapens verbiedt. Op een aantal plaatsen steunen we het gebruik van complementaire munten (het LETSpassen. Een gevoeligheid waarover we nu systeem), iets waardoor de overheid en individuele burgers zien hoe het anders kan. gesprekken voeren.” Krekelsparen is al jarenlang een succes. En de Triodos Bank groeit gestaag. We vertrouAndere waarden wen erop en zijn ervan overtuigd dat almaar Ons Recht: Kan je de filosofie van FairFin meer mensen zich individueel en samen met eens wat beter uitleggen? ons kritisch opstellen tegenover al wat de Tjeu: “In de jongste versie van onze visie- banken doen met het geld van hun klanten.” tekst maken we de vaststelling dat de markteconomie tegenwoordig de samenleving Ons Recht: Doet FairFin ook iets in het domineert. Alles met waarde is blijkbaar nog Zuiden? maar alleen uit te drukken in geld. In een eco- Tjeu: “FairFin heeft geen eigen projecten in nomie waarin maximale winsten primeren het Zuiden. Maar via onze website promois er geen aandacht voor de maatschappe- ten we wel bijvoorbeeld Alterfin. Dat is een lijke en ecologische gevolgen van de manier financieringsmaatschappij die in het Zuiden waarop die winsten worden verdiend. Het helpt om spaar- en kredietinstellingen uit te enige wat telt, zijn de onbegrensde produc- bouwen. Instellingen die toegankelijk zijn tie en winst. Wat zijn daarvan de effecten? voor bevolkingsgroepen die sociaal en ecoDe vernietiging van het leefmilieu, oorlog en nomisch zwakker zijn.” geweld, ongelijkheid, honger en overbevolking. Een prijs die wij niet willen of kunnen Surf naar www.fairfin.be. Ons Recht:

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

ontwikkeling

Loopbaanbegeleiding evolueert naar brede dienstverlening

Niet alleen voor werknemers, ook voor werkzoekenden

Saskia De Bondt

Het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBCNVK is voor meer en meer leden een vaste waarde aan het worden. Alleen al in 2011 vonden meer dan driehonderd deelnemers hun weg naar de begeleidingen van het CLO. Het aanbod wordt op almaar meer plekken bekend. Werknemers starten met een rugzak vol vragen aan een persoonlijk traject. Ze doen dat om zich opnieuw comfortabel te kunnen voelen in hun werksituatie.

dienstverlening mikte alleen op mensen met een job en was gratis voor leden van het ACV. Niet-leden betaalden een kleine bijdrage. Dat was mogelijk omdat elk traject gesubsidieerd werd door de overheid. Deze dienstverlening wordt voortgezet. Maar ze is nu sterk uitgebreid. Nieuw in het aanbod

Nieuw is dus dat er nu ook trajecten zijn voor mensen die werk zoeken en niet uitsluitend voor wie al aan de slag is. Naast de zuiver individuele trajecten werd een degelijk groepsprogramma ontwikkeld. Het volledige loopbaantraject kan je volgen in drie dagen. In het Naarmate het aanbod van het CLO aan kader van het groepsprogramma wordt bekendheid won, steeg ook de vraag naar gezocht naar de vaardigheden, ‘groeibegeleidingen. Het loopbaancentrum zag punten’, energiebronnen en interesses dat het tijd werd om op de groeiende vraag van ieder lid van de groep. Mooi meein te spelen en nieuwe wegen te verkennen. genomen is dat deelnemers punten Sinds dit jaar wil het CLO àlle leden van het uitwisselen en bij elkaar herkennen. ACV bereiken, niet alleen de leden die aan Samen zoeken naar antwoorden in het werk zijn. De voornaamste doelstelling een veilige omgeving is belangrijk om een is nu om mensen die werken en werkzoe- loopbaantraject af te leggen. Elke deelnekenden te helpen en bij te staan. mer in de groep heeft uiteraard ook speciVroeger bood het CLO individuele tra- fieke en uiterst persoonlijke werkthema’s. jecten loopbaanbegeleiding aan. Die Over die persoonlijke werkthema’s wordt

26 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

een dialoog georganiseerd via twee individuele gesprekken. Die gesprekken sluiten aan op het groepsprogramma. Bedoeling is om vragen uit te diepen die nog niet

beantwoord zijn na het groepstraject. Een deelnemer getuigt: “Wat ik vooral sterk vond aan de groepssessies was het gevoel niet alleen te zijn in een situatie van twijfel. Het idee dat er nog anderen zijn die hetzelfde meemaken is sterk. Bovendien hebben we via groepssessies leren reflecteren over onszelf. Waar ben ik goed in? Wat zijn mijn waarden? Of waar krijg ik energie van? In welke werkomgeving zou ik mezelf zien? In de individuele sessies kon ik doorvragen over mijn eigen professionele kader en daar tips over krijgen. Bovendien bouwen de sessies ook telkens voort op elkaar.” Volgens de deelnemer is het ‘fijn achteraf met de mensen uit de groep contact te houden om te zien waar zij uiteindelijk terechtkomen’. “We merken van elkaar dat we niet bij de pakken blijven zitten. Dat is ook motiverend voor mezelf. Hoewel ik nog altijd niet veranderd ben van functie. Want ja, de uiteindelijke verandering heb je uiteraard zelf in de hand. De loopbaanbegeleiding geeft de middelen om verandering op gang te trekken. Ikzelf kreeg energie van het volgen van de groepssessies.” Workshops

Een groepsloopbaanprogramma kan je nadien mooi combineren met een reeks workshops die het CLO aanbiedt. In de workshops leer je op een interactieve manier meer over een thema dat te maken heeft met werken. Er zijn bijvoorbeeld workshops over sollicitatietechnieken, de voorbereiding van een selectiegesprek, omgaan met burn-out of een netwerk uitbouwen en gebruiken. Bij het CLO kan je ook terecht voor een kort coachingtraject. In één of twee persoonlijke gesprekken wordt een concrete vraag beantwoord. Bijvoorbeeld de vraag hoe je jouw cv zo aantrekkelijk mogelijk kan maken als je voor een job solliciteert. Of de vraag hoe je een functioneringsgesprek moet voorbereiden Tijdens zo’n gesprek kan je ook aangeven wat je zelf wil veranderd zien aan de inhoud van je werk. De diverse trajecten kan je afzonderlijk volgen of aan elkaar knopen. Heel wat deelnemers volgen eerst een workshop. Enkele weken later komen ze langs voor een individueel gesprek. Anderen volgen een individuele loopbaanbegeleiding en nemen aan een workshop deel. Op die manier stel je een eigen traject samen dat zo goed mogelijk aansluit bij je noden. Met de nieuwe aanpak sluit het CLO perfect aan bij het grotere plaatje van de loopbaandienstverlening van het ACV. Het Centrum voor Loopbaanontwikkeling, de bijblijfconsulenten van het ACV, regiopropagandisten en enkele centra gekoppeld aan het ACV werken samen om zoveel mogelijk leden te bereiken die met persoonlijke vragen zitten. En de hele dienstverlening is gratis.

Programma CLO voor zomer en najaar 2012 Waar? Wanneer? Wat? Mechelen dinsdag 22 mei infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Hasselt woensdag 23 mei infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Leuven woensdag 30 mei infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Gent maandag 25 juni infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Kortrijk dinsdag 26 juni workshop sollicitatietechnieken. Op weg met een sterk cv en een goede motivatiebrief Antwerpen vrijdagen 6, 13 en 20 juli groepsloopbaanprogramma Kortrijk dinsdag 4 september infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Leuven woensdag 5 september infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Antwerpen vrijdag 7 september workshop burn-out, signalen herkennen en een uitweg vinden Antwerpen dinsdag 11 september workshop sollicitatietechnieken. Op weg met een sterk cv en een goede motivatiebrief Hasselt woensdag 12 september infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Antwerpen dinsdag 18 september workshop sollicitatietechnieken. Vertrek stevig naar je sollicitatiegesprek Hasselt woensdag 10 oktober Tussen kwaliteit en valkuil: hoe zet je je positieve kwaliteiten optimaal in op je werk? Gent maandag 15 oktober infosessie: loopbaanbegeleiding, wat is dat? Inleiding op individueel traject Mechelen dinsdag 16 oktober workshop sollicitatietechnieken. Op weg met een sterk cv en een goede motivatiebrief Neem zeker een kijkje op www.jeloopbaan.be. Daar vind je het hele aanbod. Ook op de eigen website www.loopbaanontwikkeling.be vind je heel wat info. Via de websites kan je je meteen inschrijven voor een startbijeenkomst of een workshop of een e-mail met vragen versturen. Nog informatie nodig? Bel naar het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK op het nummer 03 / 220 89 50 of e-mail naar loopbaancentrum@acv-csc.be.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

alternatief geld

Ruilhandel terug van weggeweest Letsen, Torekes, swappen: vervangen ze binnenkort de euro? Monique Bra am

Ruilhandel, de oudste vorm van zakendoen, zit in de lift. Alles draait niet langer om euro’s maar om ‘letsen’ of ‘torekes’. De opmars van de ruilhandel anno 2012 houdt verband met de economische crisis want je kan immers geld besparen. Maar het heeft ook te maken met de hernieuwde

zoektocht naar menselijk contact in onze zogenaamd zaligmakende individualistische maatschappij. Lokale ruilhandel brengt mensen opnieuw bij elkaar en versterkt het gemeenschapsgevoel. Ons Recht zet een paar vormen van ruilhandel op een rijtje. We bezochten de LETS-groep in

Leuven, misschien wel de bekendste vorm van moderne ruilhandel. Daarnaast stapten we af bij het Torekes-project in Gent. En wat dacht je van ‘swappen’, erg populair onder jonge vrouwen, én de commerciële ruilhandel in Zwitserland en Duitsland?

LETS-Leuven: hoeveel moet ik u? Martine knipt het haar van Geert. Wannes krijgt de computer van Simone weer aan de praat. Geert behangt de woonkamer van Eva. Jos en Louis spitten de tuin om van Martine. En Eva kookt voor Jos. Zo werkt LETS.

“In de toekomst willen we de nieuwkomers tijdens de eerste zes maanden begeleiden. Bovendien proberen we letsers te stimuleren door sociale momenten te organiseren. Twee keer per jaar geven we een brunch voor nieuwkomers en doorgewinSociaal netwerk LETS ofwel het ‘Local Exchange Trading terde letsers. Iedereen brengt iets te eten System’ ontstond in de jaren tachtig in Om het beginnende letsers wat makkelij- mee. Er zijn standjes waar tweedehands spulCanada, waar mensen uit noodzaak weer ker te maken organiseert LETS-Leuven een letjes worden aangeboden. Zo creëren we een gingen ruilen toen de werkloosheid plotse- paar keer per jaar een startmoment. Dan netwerk waarin het plezierig wordt om voor ling enorm steeg. Het systeem waaide over komen de nieuwe letsers samen, worden ze de ander iets te doen of plezierig tout court.” naar Europa en in 1994 ging in Leuven de vertrouwd gemaakt met de ideeën van LETS eerste Vlaamse LETS-groep van start. Agnes en leren ze letsen en kijken naar hun eigen www.letsvlaanderen.be www.letsleuven.be Haesendonck, contactpersoon van de aanbod, hun sterke kanten. Leuvense groep: “LETS-Leuven is één van de grootste groepen in Vlaanderen met ongeveer 200 actieve letsers. We werken met ‘ikuutjes’. De term komt van ‘hoeveel moet ik u’.” oude kast of fiets. Recent werd een workshop gegeven rond ‘assertief letsen’. Ook de groep vaart hier wel bij: aan tevreden letsers heeft de groep meer.”

Agnes:

Wanneer ben je een goede letser? “De meerwaarde van letsen ligt volgens mij op het menselijke vlak. Je vergroot je sociale netwerk, ontmoet andere mensen, sluit vriendschappen. Daarom moet een goede letser sociaal vaardig zijn, hij of zij moet makkelijk contacten kunnen leggen en genieten van het omgaan met mensen. Een letser doet het niet in de eerste plaats voor ‘het geld’ maar eerder uit ecologische of ideologische overwegingen.” Ons Recht:

Agnes:

Ons Recht:

karwei?

Wie bepaalt de waarde van een

“De letsers bepalen onderling hun prijs, een erg omzichtige activiteit. Die prijs kan variëren van persoon tot persoon en van moment tot moment. Soms is dat een symbolische IKU (nvdr. ‘Ik-uutje’). Je onderhandelt over de prijs en het is belangrijk dat beide partijen zich daar goed bij voelen. Onze website is er om je aanbod bekend te maken of je vraag te stellen. Misschien zoek je iemand om tijdelijk voor jou te koken. Maar je kan ook een product verkopen, bijvoorbeeld een

28 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Agnes:

In de tuin werken is één van de karweien waarmee letsers hun ruilhandel realiseren.

Torekesproject in Gent: “Geef mensen hun wijk terug”

Wouter Van Thillo werkt bij Samen levingsopbouw Gent en beheert de ‘Torekes’: “De Rabotwijk in Gent is een typische volkswijk. Vroeger bevolkt door arbeiders die in de fabrieken werkten, nu geëvolueerd naar een multiculturele, dichtbevolkte wijk. Samenleven is niet altijd gemakkelijk in zo’n wijk. Het project Torekes wil daarom een sociale meerwaarde creëren. Ofwel de bewoners hun wijk teruggeven door initiatieven om samen aan de buurt te werken te stimuleren en te belonen. Samen pleinen opknappen, zwerfvuil opruimen of braakliggende terreinen omvormen tot volkstuinen bijvoorbeeld.” Ons Recht: Hoe geraakt een bewoner aan Torekes en waarvoor kunnen ze worden gebruikt? Wouter: “Een bewoner kan eenmalig actie ondernemen en zo Torekes verdienen. Bijvoorbeeld door zijn gevel te schilderen, een geveltuintje te maken of bloembakken te plaatsen. Dat maakt de buurt aangenamer en levert Torekes op. Daarnaast kan een bewoner zich voor langere tijd engageren. Zo zijn er mensen die elke week een plein onderhouden of een straat proper maken. Ook daarmee verdienen ze Torekes. Die Torekesbiljetten kunnen ze uitgeven in buurtwinkels of aan het Torekesloket voor toffe cadeaus.”

Veel keuze

De Torekes zijn dus een aanvulling op de euro? Wouter: “Torekes zijn complementair geld. Onze munt staat los van de euro en wij bepalen zelf de wisselkoers. Tien Torekes is 1 euro en één Toreke staat voor tien eurocent. De kracht van het systeem zit ‘m in de keuzemogelijkheden. Mensen kunnen heel veel verschillende dingen doen met de Torekes. De biljetten kunnen bij ons loket worden ingewisseld, bijvoorbeeld voor spaarlampen of tickets van De Lijn. Daarnaast accepteren heel wat lokale handelaars Torekes. Zo kan je de Torekes inwisselen voor brood, groente of andere voedingsmiddelen. Je kan ermee langsgaan bij de fietsenmaker om je fiets te laten repareren. Of zelf een deal sluiten met andere buurtbewoners.”

Het Torekesproject in Gent beloont wie zich inzet voor mooiere straten, propere pleinen of een beter milieu. Positief gedrag wordt beloond met torekesbiljetten die de bewoners kunnen omruilen in winkels of aan het Torekesloket.

Met de Torekes kan je artikelen betalen in een gewone winkel.

gezinnen deed sinds het ontstaan van het project, eind 2010, aan een actie mee. Dat is nog niet genoeg natuurlijk. De verscheidenheid aan nationaliteiten en de vele talen maken het er niet gemakkelijker op om het project bekend te maken. We werken nauw samen met lokale wijkorganisaties zoals het wijkgezondheidscentrum en de vzw’s Jongeren en Rocsa. Die kennen de bewoners het beste. Zo konden we bijvoorbeeld veel allochtone bewoners bereiken die het idee van de volkstuinen erg genegen waren. Zij huren deze tuintjes met Torekes die ze verdienen door bijvoorbeeld het terrein van de tuintjes mee te onderhouden of elders in de wijk actief te zijn in de publieke ruimte.” “Voor veel mensen is het inkomensverhogende effect een belangrijk motief om in te stappen. Mensen met weinig geld zijn erg blij met de Torekes die ze verdienen om zo brood en eten te kopen of kleding voor hun kinderen. Daarnaast zijn er ook bewoners die het niet zozeer doen voor ‘het geld’, maar voor het karwei op zich. Hun beloning bestaat erin dat een plein of straat daadwerkelijk leefbaar wordt. De Torekes brengen die twee groepen bij elkaar.”

Ons Recht:

Wie bereik je met dit project? “Zowat tien procent van de

Ons Recht: Wouter:

Sociale meerwaarde

De aanpak rond het Witte Kaproenenplein is een mooi voorbeeld van ‘sociale meerwaarde’. Tot voor kort was dat plein nog een ‘etterbuil’ in de wijk. Door een geïntegreerde aanpak van Samenlevingsopbouw Gent, wijkorganisaties en bewonersgroepen is het plein omgetoverd tot een aangename rustplaats in de wijk. De Torekes waren een middel om mensen ertoe aan te zetten om het plein schoon te maken en herop te bouwen. Gezamenlijk hielpen de bewoners de publieke ruimte uit te bouwen. Zo krijg je een project dat gedragen wordt door de bewoners, iets waar veel meer zorg wordt voor gedragen. Elke week onderhoudt een bewoner het plein in ruil voor Torekes. Zo is een duurzame opvolging verzekerd. www.torekes.be

Zwitserse bedrijven ruilen goederen en diensten Naast de sociale ruilhandel beleeft ook de commerciële ruilhandel een heropleving. De oudste nu nog bestaande vorm van commerciële ruilhandel tussen bedrijven is de WIR, de Wirtschaftsring in Zwitserland die in 1934 werd opgericht als reactie op de crisis. In het Zwitserse systeem spreken ondernemingen onderling af dat een bedrijf een WIR-krediet van de koper krijgt wanneer het iets verkoopt. Bij de koper ontstaat eenzelfde bedrag aan schuld in WIR. Bij een economische recessie blijkt het volume van de WIR te groeien, waardoor veel ontslagen en werkloosheid worden vermeden. Trekt de economie weer aan, dan loopt de handel in de alternatieve munt weer terug. Als complementaire munteenheid draagt de WIR bij tot de stabiliteit van het hele financieel-economische systeem. Momenteel telt het systeem meer dan 80.000 leden en haalt het een jaaromzet van ongeveer twee miljard Zwitserse frank (1,66 miljard euro). Diverse landen bestuderen dit commerciële principe. Sinds 2003 kan je bijvoorbeeld in de Duitse deelstaat Beieren betalen met Chiemgauers, een plaatselijke ‘munt’ die is gekoppeld aan de euro en die bedoeld is om de lokale economie te stimuleren. Sommige economen durven zelfs te suggereren dat een systeem zoals de Chiemgauer de Griekse crisis zou kunnen bestrijden. Wordt vervolgd? www.wir.ch - www.chiemgauer.info

Shoppen of swappen? Is het onlangs gekochte oranje truitje toch niet je dat? Knellen je prachtige schoenen net iets te veel? Op een ‘swapping’ kan je miskopen ruilen ofwel swappen voor artikelen van een ander. Swappen wordt almaar populairder onder modebewuste jonge vrouwen. Swapping.be organiseert evenementen waarop je jouw kledingstukken kunt aanbieden. Je verdient daarmee swap-dots waarmee je andere items kunt kopen. Het is ook mogelijk om zelf een kledingruilparty organiseren. Een prettig en goedkoop alternatief voor shoppen. www.swapping.be www.stoppenmetshoppen.be

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

uitbetaling vakbondspremie

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

VAKBOND NIEUWE STIJL T.V.H. - DESTELBERGEN

Ik ben geen lid van de LBC-NVK omdat ik een gepensioneerd ambtenaar ben. Maar mijn vrouw is wel lid. Elke maand lees ik met aandacht diverse artikelen in Ons Recht. Het maartnummer van Ons Recht publiceerde een interessant interview met filosoof Thomas Decreus, die het had over de vernieuwing van de vakbond. Ik vind dat vakbonden in het algemeen zich beter moeten ‘verkopen’ aan het publiek. Ze zitten nu in het defensief en leggen veel te weinig uit waarom ze nodig zijn en wat hun doelstellingen zijn. Uiteraard maken vakbonden fouten en verdedigen ze soms al eens iets dat eigenlijk moeilijk te verdedigen is. Maar het gaat over de grondlijn.

Als er gestaakt wordt, melden de media dat de publieke opinie van mening is dat burgers niet mogen worden gegijzeld door stakende vakbondsleden. Die mening hoor je het vaakst bij stakingen van ambtenaren en in het openbaar vervoer. Een staking veroorzaakt per definitie hinder: hoe kan je anders druk uitoefenen op een directie? Als er gestaakt wordt, zijn de werkgevers mee verantwoordelijk voor de hinder omdat zij te weinig de eisen van hun personeel willen inwilligen. Duidelijk hierover communiceren zou veel ergernis wegnemen of de onvrede juister kanaliseren. Nu doet de vakbond alsof de reactie van het publiek van geen tel is. Let daarmee op want vroeg of laat zou het stakingsrecht wel eens ernstig kunnen worden beperkt.

Ledenbijdrage in beschutte werkplaatsen In Ons Recht van april vond je de brochure ‘Waarmee kunnen we u helpen?’. Op blz. 18 van die brochure werden de diverse ledenbijdragen beschreven. Maar de zetduivel speelde ons parten. Voor valide bedienden, werkzaam in beschutte werkplaatsen, bedraagt de juiste maandelijkse ledenbijdrage 14,02 euro. Het volledig juiste overzicht van de ledenbijdragen is terug te vinden op onze website www.lbc-nvk.be. Op de site surf je naar de rubriek ledenvoordelen, subrubriek lidmaatschap: huidige tarieven.

indexaanpassing april 2012 202.00 215.00 219.00 227.00 313.00

kleinhandel in voedingswaren kleding- en confectiebedrijf diensten en organismen voor technische controles en gelijkvormigheidstoetsing audiovisuele sector apotheken en tarificatiediensten

30 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,0143 vorige lonen x 1,0329 vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,02

Metaal

Non-ferrometalen

In de metaalsector wordt dit jaar een vakbondspremie van 95 euro uitbetaald. De uitbetalingsperiode loopt van 15 april tot 31 juli. De premie wordt betaald aan de gesyndiceerde bedienden en kaderleden die in 2011 werkten in de metaalsector (paritair comité 209). Onder het PC 209 vallen alle metaalbedrijven met een productieactiviteit in België en de studiebureaus die voor die ondernemingen werken. Het gaat niet om garages, carrosseriebedrijven, de metaalhandel of de erkende controleinstellingen. Om recht te hebben op de premie moet de bediende of het kaderlid in 2011 ten minste één maand effectief gewerkt hebben in een metaalbedrijf en lid zijn van de LBC-NVK sinds ten minste 1 oktober 2011. Ook moet de bediende aangesloten zijn op het moment van uitbetaling. Werkloze bedienden en bruggepensioneerden hebben nog recht op deze vakbondspremie wanneer zij in 2011 nog minstens één maand werkten en effectief prestaties leverden in een metaalbedrijf (en aan de voorwaarden qua lidmaatschap voldoen). Hetzelfde geldt voor wie in 2011 in volledige loopbaanonderbreking/tijdkrediet ging of in 2011 langdurig ziek werd. Bedienden en kaderleden in de metaalsector, aangesloten bij de LBC-NVK, krijgen een formulier. Dat formulier moeten ze ingevuld terugbezorgen aan hun vakbondsafgevaardigde of aan het gewestelijke LBC-NVKsecretariaat van hun woonplaats. Wie geen formulier kreeg, kan contact opnemen met zijn LBC-NVK-secretariaat. De uitbetaling gebeurt via overschrijving op de individuele bankrekening.

In de sector van de non-ferrometalen (paritair comité 224) is er een vakbondspremie van 95 euro. De premie wordt uitgekeerd van 15 april tot 31 oktober 2012. Voor de bedienden en kaderleden bij Umicore, Aurubis en Nyrstar is er een eigen bedrijfspremie. Om de vakbondspremie in de non-ferrometalen te krijgen moet je in 2011 minstens één maand lang in de sector hebben gewerkt. Langdurig zieken worden gelijkgesteld. Gepensioneerden en bruggepensioneerden hebben recht op de premie als ze in 2011 nog minstens één maand lang effectief gewerkt hebben. De premie geldt alleen als je uiterlijk op 31 maart 2012 lid was van de LBC-NVK. Je moet ook in orde zijn met de betaling van je bijdragen op het ogenblik dat de premie wordt uitgekeerd. Het geld wordt uitbetaald op basis van een origineel attest dat je ontvangt van de werkgever. Je moet het ingevulde attest bezorgen aan je LBC-NVKsecretariaat.

Begrafenisondernemingen In de sector van de begrafenisondernemingen (paritair comité 320) wordt de vakbondspremie uitgekeerd tussen 2 april en 30 september 2012. Voor bedienden die minstens 115 dagen werken is er een premie van 110 euro. Werk je tussen de 65 en 114 dagen, dan krijg je een premie van 55 euro. Als arbeidsdagen gelden de effectief gepresteerde dagen en de ‘dagen gelijkgestelde afwezigheid’. Het aantal uren, gepresteerd tijdens een arbeidsdag, speelt geen rol. De tewerkstellingsattesten werden in de maand februari verstuurd naar de werkgevers. Nadien werden die attesten door de werkgevers aan alle personeelsleden bezorgd.

achterklap

ons recht

walter

Bond Zonder Naam Nu de goede pater er niet meer is om ons elke maand op een pakkende spreuk te vergasten (‘Mijn laatste woord: dankbaarheid’), wil ik zelf wel eens proberen. Er is me onlangs iets opgevallen, waar ik misschien iets mee kan doen.

De vrouw van een kameraad is de attentste mens die ik ken. Krisje wordt door haar familie en vrienden op handen gedragen. Ze informeert uit het diepste van haar hart naar hun gezondheid en die van hun kinderen, vergeet geen enkele verjaardag, luistert aandachtig naar hun klachten en hun verhalen, is gul met cadeautjes, ook zonder de minste aanleiding, en straalt de hele tijd vriendelijkheid en vreugde uit. Een heilige, zou je kunnen zeggen, een waardige ambassadrice van de Bond zonder Naam. Pater Bosmans zou fier op haar zijn. Hoewel... Er is één uitzondering, één mens tegenover wie Krisje zich gedraagt als een helleveeg, een furie, een harpij, een heks. Rob, haar man. Ze bekritiseert hem de hele tijd, negeert hem als hij iets vertelt, lacht hem uit in zijn gezicht, haalt midden in een discussie haar schouders op en gaat zonder uitleg de kamer uit. Als Rob A zegt, zegt zij B, de boeken die hij leest deugen niet en als hij hun kinderen berispt, valt ze hem af. Krisje slaat voortdurend haar ogen op naar de hemel, alsof ze de goden om geduld smeekt. Ze vliegt op voor het minste geringste, ze sist bevelen en ze vindt alles wat hij voor haar doet normaal. Wat ze in bed uitspoken, of net niet, daar durf ik niet eens aan te denken. Als we haar bezig zien en horen, denken we allemaal: arme Rob, arme kerel, hoe houdt hij het in godsnaam bij haar uit? Het heeft jaren geduurd eer ik mijn vriend er durfde op aan te spreken. Heel voorzichtig polste ik naar zijn gevoelens. Wat was er toch met zijn vrouw de laatste tijd? Ging het nog wel goed in hun huwelijk? Was ze ziek? De overgang misschien? Werd het allemaal te veel op haar werk?

ze zagen elkaar nog echt héél graag. Hij was het gewend, die grillen en die nukken. Hij lette er al niet meer op. Zo gaat het nu eenmaal in een huwelijk, nee? Kijk, dat is een interessante gedachte. Ja, zo gaat het in veel huwelijken. Eerst zijn er de bloemen en de geschenken en de lieve woordjes. Er wordt gecharmeerd en gelachen als in een feuilleton. Het jonge stel struikelt over zijn eigen voeten om het elkaar naar de zin te maken. Dan gaat langzamerhand de eerste blijdschap weg. De echtelieden worden gewend aan elkaar. Ze worden gewend aan elkaars aanwezigheid, ze hebben beloofd dat ze zullen doorgaan met hun huwelijk, ze rekenen erop dat de ander niet zal weglopen en dus beginnen ze zich allerlei hebbelijkheden te permitteren. In een goede relatie moet je toch alles tegen elkaar kunnen zeggen, nee? Als er iemand is tegen wie je mag zagen en zeuren en bij wie je jezelf kan zijn, dan is het toch je man, je vrouw? Dikke, oude huiskat

Meneer en mevrouw doen hun best niet meer. Ze worden in het huwelijk inderdaad zichzelf. De persoon die ze het liefst van al zien, de man of de vrouw voor wie ze hebben gekozen, zonder wie ze niet meer verder zouden kunnen leven, wordt na enkele jaren huwelijksslijtage behandeld als een luie leerling, een irritante werknemer die er de kantjes afloopt, een dikke, oude huiskat die ruivend uit de zetel wordt gejaagd. “Hoe dikwijls moet ik dat nog zeggen?” “Je wéét toch dat ik daar niet tegen kan?” “Soms zou ik denken dat je het met opzet doet.” “Wat is dat voor een belachelijke vraag?” Gelijk welke vriendschap zou na zo’n behandeling ontploffen, elke Poolse werkster gaf meteen haar ontslag, maar Krisje en Rob gaan door alsof er niets aan de hand is, grommend en knorrend, ondanks hun grote liefde voor elkaar.

Pater Bosmans zou er in zijn wijsheid een mooie spreuk over hebben gemaakt. “Omdat een man trouw is, is hij nog geen hond.” Of: Grillen en nukken “Weet je nog hoe verlegen je was toen je haar Zijn reactie was de enige die ik niet had ver- de eerste keer vroeg?” Of: “Pomp die huwewacht. Oh? Deed Krisje zo? Het was hem lijksband af en toe eens op.” nog niet opgevallen. Ja, nu je het zegt, soms Benieuwd wat mijn vrouw er zal van zeggen. was ze wel eens wat kortaf. Maar nee hoor,

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 | 31