Ons Recht, april 2009 by LBC-NVK

ONS RECHT

113DE JAARGANG NUMMER 4 APRIL 2009

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

¬ ONDERHANDELINgEN IN DE SECtOREN ¬ REMEDIES VOOR DE INtERNAtIONALE CRISIS ¬ IBM tREKt ZICH VAN REgELS NIEtS AAN ¬ VECHtEN VOOR WAARDIg WERK IN INDONESIË

WITTE WOEDE WERKT Geen cynisMe

inhoud

Ons Recht 3 Rechtvaardige fiscaliteit Snoeien in sociale zekerheid is een heilloze weg.

4 witte woede als tegengif voor moedeloosheid en cynisme Met de juiste doelstellingen krijg je veel mensen op de been. De sectoronderhandelingen gebeuren in moeilijke omstandigheden. De LBC-NVK vecht voor jobs, koopkracht en een beter evenwicht tussen werk en gezin. · p. 6

6 onderhandelingen in sectoren onder ongunstig gesternte Sommige bedrijven klagen zonder reden steen en been.

7 wat loopt er fout bij justitie? Achterstand stapelt zich op bij de arbeidsrechtbanken.

8 vakbonden geven hun remedies voor internationale crisis Werknemers betogen voor verandering en duurzaamheid. De ultraliberale ideeën zorgden voor veel onheil. Voor de vakbonden moet het helemaal anders. Er is nood aan een nieuw sociaal, economisch en politiek model. · p. 8

9 lbc-nvk bedenkt concrete oplossingen voor problemen in bedrijven Tijdelijke werkloosheid voor bedienden is een fetisj.

10 nationale arbeidsraad krijgt 100ste cao rond Een laboratorium voor sociale vernieuwing.

12 Arbeids-gericht 13 informaticabedrijf ibm rijgt sociale misdrijven aan elkaar Regels zijn er om te worden nageleefd. IBM is een grote naam in de informaticawereld. Op sociaal vlak laat de onderneming wel veel steken vallen, zo blijkt. · p. 13

14 karel de meyere: “zit aan het stuur van je eigen loopbaan” Opbouwend advies in moeilijke tijden.

15 werknemers buurtdienst isis zijn allemaal bedienden Sociale economie zorgt voor zinvol werk.

16 werkgeversbijdrage in kostprijs treinkaartje stijgt naar 75 procent Er is nu ook een ‘ecocheque’.

De roep om waardig werk klinkt internationaal. Ook in Indonesië trachten vakbonden de bakens te verzetten. · p. 20

19 ‘low impact man’ beperkt zijn ecologische voetafdruk

2 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

20 indonesië, halfweg tussen uitbuiting en waardig werk Meeste werknemers werken in informele sector.

22 samen in actie, want werknemers zijn geen gereedschap Wie kan leven van nog geen 1,50 euro per dag?

23 Over de grenzen 24 In de marge 24 ontslagen niet langer taboe in uitzendbranche Adecco saneert, Accent werft aan.

25 crisismaatregelen alleen na doordacht overleg Ga niet over één nacht ijs, zegt Gino Dupont.

25 Indexaanpassingen 25 Inbox 26 Film 27 Boek 28 filmfestijn open doek brengt ‘broze wereldfilm’ Tachtig prenten uit alle hoeken van de wereld.

29 De lezer schrijft 30 lbc-nvk antwerpen reikt eretekens uit Doe je aanvraag tegen uiterlijk 30 juni.

30 Uitbetaling vakbondspremie 31 Achterklap 32 Papaver

standpunt Ferre wyckMAns · ALgeMeen secretArIs

De studiedienst van Dexia pakte eind maart uit met het nieuws dat de economie op het punt stond om weer op te veren. Goed voor de prijs voor de meest optimistische voorspelling. In het klassement van het realisme laten we de prijsbeker toch nog maar even in de kast staan. Een financiële instelling die eind 2008 nog vervaarlijk dicht bij de afgrond stond, beweert dat we de tunnel zo goed als uit zijn. Tegelijk kondigt de Hoge Raad voor Financiën hel, verdoemenis en nog lelijker dingen aan tot minstens 2014. Wie schetst onze verbazing bij zoveel tegenstrijdigheid?

eit is dat er na het debat over een herstelplan-bis, afgevoerd wegens geen centen, weer hardop gedroomd wordt van snoeien, de tering naar de nering zetten, inperken en andere minder opwekkende vooruitzichten. Redenen zat vinden sommigen om de staatshervorming als alleenzaligmakend middel weer van onder het stof te halen. Op een moment dat dit land kreunt onder werkbedreigende en –vernietigende boodschappen worden communautaire verzuchtingen als oplossing gepresenteerd voor een crisis die zich van lands- of taalgrenzen niets aantrekt. De regering verklaarde in 2009 geen maatregelen te treffen die de ongerustheid van de Hoge Raad voor Financien kunnen temperen. Maar dat is een ampele geruststelling. Wij willen nu al duidelijk stellen dat de vakbonden een besparing in de sociale zekerheid ook na 2009 niet zullen aanvaarden. OCMW’s signaleren dat het aantal leefloners onder jongeren, bejaarden, vrouwen en andere groepen schrikbarend toeneemt. Diverse studies tonen aan dat de pensioenen te klein zijn om rond te komen. Een stijging van de werkloosheid staat gelijk met een inkomensdaling van werknemers. De CM voert terecht een campagne om de inkomens van langdurig zieken te verhogen (je kan de petitie tekenen op www.cm.be).

Ongerust Nu al zijn we doodongerust over mogelijke begrotingsmaatregelen die mikken op besparingen. We hebben immers een donkerblauw vermoeden dat de politiek zich in het vooruitzicht van de verkiezingen wat gedeisd wil houden. Na de verkiezingen van 7 juni zullen dan wel de besparingsmaatregelen concreet worden uitgewerkt. De bonden willen zich ook al voorbereiden. Niet omdat ze tegen de gezondmaking van de overheidsfinanciën zijn, wel integendeel. De werknemers hebben daar alle baat bij. Maar je kan ook andere dingen doen dan snoeien in de sociale uitgaven. Wij willen het vooral over de inkomsten hebben. Het regime Reynders staat borg voor een falend beleid. Er is een verkommerde financiële administratie die niet de nodige rechts- én hulpmiddelen krijgt om degelijk werk en intense controles te doen. België scoort belachelijk pover op het gebied van controles. De schaamteloze – waarschijnlijk grappig bedoelde – quote van minister Didier Reynders, die het invullen van een belastingformulier vergeleek met het invullen van de Lotto, verraadt ’s mans diepste cynische zielenroerselen. Je hebt alleszins meer kans om de Lotto te winnen dan om een controle van de belastingen te krijgen. Een simpele verge-

Rechtvaardige fiscaliteit lijking met de buurlanden leert dat er door het gebrek aan controles alleen al jaarlijks 10 miljard euro de mist ingaat. Een som die gelijk is aan de totale uitgaven voor werkloosheidsuitkeringen, brugpensioenen en tutti quanti. Manke, om niet te zeggen onbestaande, controles die per jaar overeenstemmen met vijf keer het tekort waar de sociale zekerheid in 2009 tegenaan kijkt. Of nog anders gezegd: met 20 procent extra inspanningen aan controle – en dat is dus geen belastingverhoging – haalt de overheid meteen een bedrag op dat gelijk is aan het tekort in de sociale zekerheid.

schuldig verzuim Liever dan dat te doen wordt er voorspeld en verkondigd dat er moet worden bespaard. Besparingen die linea recta leiden naar minder sociale zekerheid en minder publieke dienstverlening. Uiteraard is niet alleen Didier Reynders verantwoordelijk voor deze koers. Het gaat om een collectieve politieke verantwoordelijkheid van deze en vorige regeringen die gelijk staat met schuldig verzuim. Meer dan over besparingen willen wij het hebben over een rechtvaardige fiscaliteit. Daarover blijft het oorverdovend stil op alle fronten. Er is op dat terrein evenwel flink wat recht te trekken. Bijvoorbeeld door het ongedaan maken van de schande die notionele intrestaftrek heet. Deze fiscale spitstechnologie geeft bedrijven de mogelijkheid om fiscale kortingen te krijgen. Die kortingen komen wel de aandeelhouders maar niet de werknemers ten goede, noch inzake tewerkstelling, noch inzake investeringen. En de aftrek is uiteraard ook een slechte zaak voor de staatskas. Iedereen zegt en schrijft het, de druk op inkomsten uit werk en de druk op de loonkosten is groot. Dat is zo omdat er geen druk bestaat op andere inkomsten. Belasting op vermogen wordt niet geheven. En de belasting op roerende inkomsten is gebaseerd op belachelijk lage tarieven. Energie voor particulieren wordt getaxeerd tegen een BTW-tarief van 21 procent, het tarief voor luxeproducten. Maar een verlaging van de BTW op restaurantkosten naar 6 procent geniet wel grote politieke steun. En er wordt opnieuw gedacht aan het fiscaal aftrekbaar maken van restaurantuitgaven. In plaats van fiscaal het geweer van schouder te veranderen wordt wel eens te meer moord en brand geschreeuwd over de aangroei van het aantal bruggepensioneerden. Alsof dat de oorzaak is van het probleem. De wereld op zijn kop. n

Het gebrek aan belastingcontroles kost de overheid elk jaar 10 miljard euro

APrIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 3

non-profit

Witte woede als tegengif voor moedeloosheid en cynisme LBC-NVK komt ook op voor ‘zorgzame samenleving’

e non-profit is in België goed voor zo’n 300.000 werknemers uit de gezondheidszorg, de welzijnssector en de cultuur. Sectorale onderhandelingen in de non-profit zijn sterk afgestemd op het vijfjaarlijkse ritme van de politiek. Pas in oktober 2010 loopt het vijfjarenakkoord in de sector af. Genoeg anticiperen en op het juiste moment onderhandelen is en blijft de boodschap. Nog voor de zomervakantie start de LBC-NVK met de voorbereidingen voor de nieuwe onderhandelingen. In de herfst toetst de bond in alle instellingen een reeks ideeën en voorstellen bij de basis. Vanaf januari 2010 is het tijd voor de echte onderhandelingen. Gesprekken die erg ingewikkeld zijn in een gefederaliseerd land. De LBC-NVK bouwde de Witte Woede als dynamische actiebeweging uit. De talloze gesprekken met militanten en leden resulteren in ideeën die in het sectoraal overleg bruikbaar blijken. Dat blijkt ook uit de inhoud van vorige akkoorden. “Zo deden we het voorstel om mensen in de laatste fase van hun loopbaan minder te laten werken zonder loonverlies. Op die manier kunnen ze het langer volhouden. Een ander voorstel speelde in op de nood aan een aanvullend pensioen.” 4 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Harmonisering lonen “De harmonisering van de lonen was een superzwaar dossier. Vroeger verdiende een verpleegkundige in een rusthuis bijvoorbeeld veel minder dan in een ziekenhuis. Een aantal jaar lang staken we bijna alle centen voor loonsverhoging in de harmonisering van de lonen. Niet vanzelfsprekend, maar het gebeurde wel. Die aanpak vergrootte de solidariteit zodat we nu dikwijls met alle geledingen samen acties kunnen opzetten.” “Sinds het ontstaan van de Witte Woede, zo’n 20 jaar geleden, lukte het ons de loon- en arbeidsvoorwaarden gevoelig te verbeteren”, constateert Selleslach. “Het personeel krijgt ook meer maatschappelijke waardering. We vechten niet alleen voor betere lonen, maar ook voor extra jobs en een uitbreiding van de zorg. Als de werknemers in de non-profit goed worden behandeld, kan de sector als geheel goed evolueren. We komen op voor een zorgzame samenleving en niet alleen voor eigen belangen.” De sociale strijd in de non-profit levert resultaten op dankzij een nauwe samenwerking met de achterban. “Tot in de kleinste instelling toe.” De LBC-NVK kiest ook voor gedurfde voorstellen die uiteindelijk vruchten afwer-

pen. “Toen we bijvoorbeeld in 1998 voor een echt werknemersstatuut voor de onthaalouders begonnen te vechten, werden we weggelachen. Maar elf jaar later lukte het dan toch om het af te dwingen. De aanhouder wint.”

Extra jobs Sinds 1998 kwamen er in de non-profit zo’n 15.000 jobs bij dankzij lastenverminderingen, de zogeheten ‘sociale Maribel’. “Als uitloper van het jongste interprofessioneel akkoord (IPA) bereikten we dat er nog eens 3.800 banen worden gecreëerd. Extra jobs hebben zeer tastbare effecten. De werknemers merken het meteen wanneer er in hun team iemand bijkomt die kan helpen met bijvoorbeeld verzorging of begeleiding. Er is ook afgesproken dat we werkzoekenden uit de textiel en de metaalsector zullen omscholen zodat ze in de non-profit aan de slag kunnen.” De economische crisis heeft maar een beperkte invloed op de non-profit. “Uiteraard kan de overheid iedere euro maar één keer uitgeven. Maar ook in economisch gunstige tijden verkondigt de staat altijd dat er niet genoeg geld is. Tegelijk snijdt de politiek in haar eigen inkomsten door lastenverminderingen en andere maatregelen. Voor het akkoord voor

non-profit

Denis Bouwen

“De vele vakbondsacties haalden de non-profit uit het moeras. Wij lieten de problemen niet voort verzieken. Moedeloosheid en cynisme zijn niks voor de LBC-NVK. De beweging van de Witte Woede blijkt daar een goed tegengif voor. Als je de juiste doelstellingen kiest, krijg je een hele hoop mensen mee om ergens voor te knokken.” Aan het woord is Mark Selleslach, de strijdbare nationaal secretaris voor de non-profit bij de LBC-NVK. 2005-2010 moesten we anderhalf jaar lang actie voeren. En toen had je helemaal geen economische recessie. In die periode had iedereen de mond vol van de vergrijzing, maar er werd te weinig rond ondernomen.”

Poen scheppen Voor de LBC-NVK is de sluipende commercialisering een voortdurende bron van bekommernis. “Commerciële spelers staan dikwijls voor slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, kwaliteitsverlies en een minder betaalbare dienstverlening. De vakbonden moeten ervoor zorgen dat de financiële onderbouw van de sociale zekerheid en de regels solide genoeg blijven. We moeten voorkomen dat sommige marktkramers in de zorg poen komen scheppen zonder al te veel te denken aan de mensen om wie het eigenlijk draait.” Bij de Antwerpse ZNA-ziekenhuizen kon de sociale strijd de oprichting van de commerciële vennootschap Synartes dwarsbomen. “Synartes is maar één voorbeeld. In België zien we de commercialisering sluipend oprukken. Ze jagen de burgers schrik aan met de boodschap dat de zorg niet betaalbaar zal blijven.” “In Nederland, Engeland en Frankrijk staat de commercialisering al veel verder. Bij onze

Historische doorbraak voor onthaalouders Honderden onthaalouders betoogden op vrijdag 13 maart in de straten van Brussel. Sinds jaren eisen de onthaalouders een volwaardig werknemersstatuut. Met zo’n statuut krijgen ze, net als anderen, recht op een volwaardig loon, betaalde vakantie en alle sociale rechten. Wat blijkt? Het statuut komt er. Eindelijk. Een belangrijke doorbraak. De vertegenwoordigers van de onthaalouders gingen nog maar ’s langs bij de diverse bevoegde kabinetten. Actievoeren in een gefederaliseerd land is geen makkie. Na een gesprek met Joëlle Milquet, de federale minister van Werk en Gelijke Kansen, kon Fatiha Dahmani melden dat het volwaardige werknemersstatuut er eindelijk komt. Dahmani is nationaal verantwoordelijke kinderopvang bij de LBC-NVK. Het nieuws maakte de actievoerders ontzettend blij. Vanaf 1 januari 2010 krijgen alle nieuwe onthaalouders het statuut. Wie al in het beroep zat, kan vanaf dan kiezen voor dit statuut. De overwinning is een historische doorbraak in een strijd die ruim tien jaar duurde. Pioniers als Nelly Vandepol, Linda Thielemans en Ingrid Bouvry verenigden zich lang geleden in een belangengroep van onthaalouders. De groep zocht en vond aansluiting bij de LBC-NVK en kreeg zo veel meer slag-

noorderburen werd de thuiszorg verkwanseld aan de privé-sector. Dat leidde tot honderden ontslagen, nog méér wachtlijsten en kwaliteitsverlies. De commercialisering deint daar uit naar de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg. In België is het nog niet zo erg, maar toch: één derde van de rusthuisbedden in ons land zit al in commerciële handen. Ook hier pleiten werkgeverskringen en sommige partijen voor méér commercialisering, minder regeltjes en minder taken voor de overheid. In andere sectoren zie je vandaag waartoe zoiets kan leiden.” Filmmaker Michael Moore pakte in 2007 uit met de documentaire ‘Sicko’. “Daarin zie je hoe verzekeraars in de VS bepalen of een patiënt een operatie krijgt. In Nederland zijn er plannen om ziekenhuizen dividenden te laten uitkeren aan aandeelhouders. Willen we die toer op? Neen toch. Reden te meer om de grote slagkracht van de Witte Woede te behouden. Alleen met sterke vakbonden kan je de commercialisering tegengaan.”

kracht. Wim Hardy, de vroegere nationaal verantwoordelijke kinderopvang, vormde de beweging van onthaalouders om tot een echte vakbondswerking. Op een ACV-congres kreeg hij hiervoor de ‘prijs van het syndicaal initiatief van 2002’. Een jaar later was er al een eerste resultaat. De onthaalouders kregen toen een sociaal statuut dat hen uitzicht gaf op de terugbetaling van gezondheidszorg, uitkeringen bij ziekte en invaliditeit, pensioen en opvanguitkeringen voor de ontbrekende plaatsingsdagen. Maar ze hadden geen recht op jaarlijkse vakantie of op werkloosheidsuitkeringen. De invoering van een volwaardig statuut maakt een eind aan die sociale ongelijkheid. In de komende weken en maanden wordt het statuut nader ingevuld.

‘Politieke stakingen’ Soms krijgen de militanten achter de Witte Woede het verwijt dat ze aan politiek doen. “Natuurlijk voeren wij politieke acties”, reageert Selleslach. “Als de politiek over de zorgsector en over de budgetten beslist, is het toch logisch dat we ons richten tot de politieke verantwoordelijken? De kleur van de bewindspersoon maakt niets uit, wat onze critici ook mogen beweren. Als we actie voeren, willen we de bewindslieden met de neus op de feiten drukken. Dat kan dankzij de ervaringen van onze mensen in het werkveld.” Aan actiebereidheid zal het de komende maanden niet ontbreken. In de gehandicaptenzorg bijvoorbeeld wil de Vlaamse regering voorlopig geen nieuw vijfjarenakkoord afsluiten. “Het argument is dat het economisch zo moeilijk gaat. Maar een gehandicapte die al twee jaar lang op een plaats wacht, heeft daar geen boodschap aan. De werkdruk is trouwens veel te hoog in de gehandicaptenzorg.” n APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 5

SECTOR-CAO’S Marijke Persoone

De Belgische economie zou dit jaar met 3 tot 4 procent krimpen. Het begrotingstekort van de overheid dikt aan tot ruim 3 procent. Tienduizenden banen staan op de tocht. Er is de massale tijdelijke werkloosheid voor arbeiders en de zware druk om zoiets ook voor bedienden te aanvaarden. Een mens kan zich betere omstandigheden dromen om aan sectoronderhandelingen te beginnen. Maar ook in moeilijke tijden zet de LBC-NVK zich in voor meer rechten en meer zekerheid voor bedienden en kaderleden.

De Persgroep boekt veel winst en saneert toch.

Onderhandelingen in sectoren onder ongunstig gesternte

Inzet voor werkzekerheid, koopkracht en beter evenwicht werk-gezin

n december sloten de sociale partners een interprofessioneel akkoord (IPA) af voor 2009 en 2010. Zo’n IPA is een solidariteitsakkoord dat van groot belang is voor de zwakkere werknemers. De minimumlonen optrekken, sociale uitkeringen welvaartsvast maken, de terugbetaling van woonwerkverplaatsingen regelen, het zijn enkele klassiekers in zo’n akkoord. In het zog van het IPA volgen de onderhandelingen in de sectoren en later soms ook nog in ondernemingen.

Koopkracht en werk We waren het stilaan gewoon dat het IPA een ‘indicatieve loonnorm’ bepaalde. Door de economische terugval stemden de bonden deze keer uitzonderlijk in met een loonenveloppe van maximum 250 euro netto: 125 euro dit jaar en 125 euro in 2010. De maatregel wordt concreet ingevuld in de sectoren. De LBC-NVK kiest voor de maximale invulling van de en-

veloppe, mét een blijvend karakter. De bediendevakbond pleit ook voor een hogere werkgeverstussenkomst in de kosten van het openbaar vervoer. Goed voor de portemonnee, en het milieu vaart er wel bij. Diverse sectoren zijn nog de leeftijdsbarema’s aan het omzetten in ervaringsbarema’s. De Europese Unie wil dat de lidstaten een eind maken aan elke vorm van discriminatie. Ook discriminatie op basis van leeftijd. Maar voor de LBC-NVK mag niemand door de omschakeling loonverlies lijden. Toegegeven, werknemers die hun job dreigen te verliezen, liggen niet wakker van loonsverhogingen. Zij willen vooral hun werk houden. De LBC-NVK zal samen met de werknemers vechten voor elke job.

Niet overal ellende Het kan niet dat bedrijven de economische crisis misbruiken om sociale verworvenheden terug te

6 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

schroeven en inleveringen af te dwingen. Niet overal gaat het even slecht. Sommige bedrijven kondigen ontslagen aan en keren ondertussen ongegeneerd dividenden uit aan de aandeelhouders en betalen riante lonen en bonussen aan hun toplui. De staaldraad- en staalkoordgroep Bekaert bijvoorbeeld haalde herhaaldelijk het nieuws met zware reorganisaties en honderden ontslagen. Maar Bekaert zag tussen 2007 en 2008 zijn winst groeien van 162 naar 192 miljoen euro. Het dividend per aandeel steeg van 2,76 euro naar 2,80 euro. De winst per aandeel, vóór eenmalige kosten (bijvoorbeeld herstructureringskosten) nam toe met 60 procent. En er zijn wel meer voorbeelden (zie kadertje). Niet de werknemers moeten voor de crisis opdraaien, maar zij die hem veroorzaakten met hun niet te stillen geldhonger. Zo luidde op 9 maart de boodschap van 2.000 vakbondsmilitanten op de

trappen van de Beurs in Brussel. In Athene, Barcelona, Lissabon, Parijs, Londen betoogden honderdduizenden leden van vakbonden met dezelfde boodschap.

Kwaliteit In de sectoren maken de onderhandelaars van de LBC-NVK zich niet alleen sterk voor werkzekerheid en koopkracht maar ook voor een betere kwaliteit van het werk. Het recht op vorming en een leefbare balans tussen werk en gezin staan vooraan op het verlanglijstje.

Vorming Publicaties van werkgevers hebben de mond vol van ‘competentiemanagement’ en ‘levenslang leren’. Woorden genoeg, maar waar blijven de daden? In 2003 al beloofden de werkgevers 1,9 procent van de loonmassa te besteden aan vorming en opleiding. Om de twee jaar hernieuwden ze die belofte, maar we zijn er nog

JUSTITIE

Saneren wegens de crisis of om meer winst te maken? Enkele voorbeelden van ondernemingen die ondanks mooie winsten een reorganisatie aankondigen of doorvoerden :

De Persgroep Publishing

lang niet. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven citeert het cijfer van 1,12 procent. En dan maar klagen dat er niet genoeg opgeleid personeel is. De LBC-NVK zal in de sectoren niet alleen opkomen voor een globaal opleidingsbudget. Maar net zo goed voor het individuele recht op vorming, met extra aandacht voor laaggeschoolden. Want wat blijkt? In alle geïndustrialiseerde landen gaan het inkomen en de tewerkstelling van laaggeschoolden erop achteruit. De crisis heeft nog een nefast effect. Heel wat ondernemingen ontslaan tijdelijke werknemers. Erg voor wie ontslagen wordt. Maar ook wie blijft, deelt in de klappen. De werkdruk verhoogt en werkgevers behandelen hun personeel als marionetten. Werkgevers die zo handelen, redeneren kortzichtig. Een leefbare combinatie van werk en privé-leven is niet alleen voor de werknemers maar ook voor het bedrijf gunstig. De vakbond wil dan ook de bestaande akkoorden over tijdskrediet, klein verlet, anciënniteitsdagen en brugpensioen verlengen en verbeteren. n Wil je graag de onderhandelingen in jouw sector op de voet volgen, surf dan geregeld eens naar www.lbc-nvk.be.

(Het Laatste Nieuws, De Morgen, De Tijd): winst in 2007: 27 miljoen euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 25,8 procent winstmarge: 10,2 procent

Corelio (vroeger VUM – De Standaard en Het Nieuwsblad): winst in 2007: 1 miljoen euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 2,4 procent

Samsonite Europe (de kofferproducent): winst in 2007: 30,9 miljoen euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 29,6 procent winstmarge: 12,5 procent

AMI Semiconductor Belgium (computerchips): winst in 2007: 855.000 euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 5,5 procent winstmarge: 0,35 procent

Punch Powertrain (CVT-transmissies voor de auto-industrie): winst in 2007: 9,8 miljoen euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 32,0 procent winstmarge: 22,8 procent

Janssen Pharmaceutica (geneesmiddelen): winst in 2007: 673,8 miljoen euro rendabiliteit van het eigen vermogen: 16,6 procent winstmarge: niet minder dan 37,7 procent

Wat loopt er fout bij Justitie? Marc Weyns

‘Justitie’ maakte de voorbije weken weer geen al te beste beurt. Heel veel aandacht ging uit naar de Fortis-affaire die voor een flink deel leek te draaien rond ‘une guerre des juges’.

et is allerminst een fraai verhaal, maar de gewone burger ondervindt ongetwijfeld meer hinder van de opnieuw oplopende termijnen van gerechtelijke procedures. Bij de arbeidsrechtbanken was er tot voor kort weinig of geen achterstand. Een werknemer die noodgedwongen een procedure begon tegen zijn werkgever, mocht een vonnis verwachten na 9 tot 10 maanden. Die termijn loopt nu op tot 15 maanden. In Brussel is de situatie nog veel erger. De directe oorzaak is het besluit om – zonder enige begeleidende maatregel – de dossiers over de collectieve schuldenregeling over te dragen aan de arbeidsrechtbanken. Een burger die financieel in de knoei zit kan niet failliet gaan. Wel kan een beroep worden gedaan op de rechter om een plan op te stellen en zo de problemen op te lossen. Dat plan is de collectieve schuldenregeling. In één klap werden duizenden van die dossiers naar de arbeidsrechtbanken toegeschoven. Een groeiende achterstand is het resultaat.

Grondige reorganisatie Wat valt hieruit te leren? Dat je problemen niet kan oplossen met losstaande maatregelen, zeker niet als die ondoordacht zijn. Er is een grondige aanpassing nodig van ‘Justitie’. Een deel van de

oplossing kan erin bestaan versnipperde rechtbanken samen te voegen tot grotere gehelen. Velen pleiten daar al langer voor en wijzen op de volledig achterhaalde indeling van ons landje in 27 gerechtelijke arrondissementen. De grenzen daarvan zijn nog getrokken op grond van de afstand die een paardenkoets in één dag kon afleggen.

Schaalvergroting Het pleidooi voor schaalvergroting is terecht. Maar het zou verkeerd zijn alle rechtbanken – eerste aanleg, koophandel, arbeidsrechtbank – zomaar op één hoop te gooien. Als afspiegeling van een heel complexe maatschappij werd ook het recht heel ingewikkeld. Juristen kunnen niet langer het hele terrein van het recht goed in de vingers hebben. Van magistraten kan je niet verwachten dat ze specialisten zijn op het vlak van fiscaliteit, milieurecht, sociaal recht, financieel-economisch recht en personen- en familierecht. Het terrein dijt bovendien almaar uit; zo werd het informaticarecht al een heuse aparte rechtstak. Bovendien heeft haast elk rechtsdomein een steeds belangrijkere Europese en internationale dimensie. Schaalvergroting is oké, maar wie alle heil verwacht van de samenvoeging van alle rechtbanken tot één centrale rechtbank, gaat wel erg kort door de bocht. Tot slot nog dit. De achterstand bij de arbeidsgerechten loopt op door de vele dossiers van collectieve schuldenregeling. Dat betekent dat vele burgers en gezinnen in zware financiële problemen zitten. Een louter juridische aanpak is geen antwoord op die schrijnende realiteit. n

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 7

INTERNATIONAAL

Vakbonden geven hun remedies voor internationale crisis Ultraliberale model werkt van geen kanten

Ferre Wyckmans

Premier Herman Van Rompuy en José Manuel Barroso, de voorzitter van de Europese Commissie, kregen op 23 maart van ACV en ABVV een ‘internationale verklaring’. De bekommernissen van de Belgische vakbonden sluiten perfect aan bij de verzuchtingen van de internationale vakbonden. Voor de financiële en economische crisis betekenen landsgrenzen helemaal niks. Internationaal willen de bonden reageren op de politieke antwoorden die de G20-top eind maart in Londen trachtte te geven. De G20 verenigt de 19 landen met de grootste nationale economie en de EU. Economische crisissen komen het hardst aan in ontwikkelingslanden. Zelfs het Internationaal Muntfonds waarschuwde hiervoor. De inspanningen voor de Milleniumdoelstellingen, het anti-armoedeprogramma van de Verenigde Naties, dreigen de mist in te gaan. Tot de zwaksten horen in elke economie ook de werknemers. Ook zij dreigen meer dan wie ook voor

de crisis te moeten opdraaien, zowel in ontwikkelde als in ontwikkelingslanden. Om de crisis aan te pakken is er dus absoluut nood aan een meer intensieve armoedebestrijding en een tewerkstellingsbeleid. Alleen kijken naar de belangen van de aandeelhouders of de financiële markten is eenzijdig en vooral verkeerd.

Sociaal rechtvaardig Het zou dom zijn te denken dat de economie zich weldra wel zal herpakken en dat alles dan weer zijn oude gangetje kan gaan. In de voorbije twintig jaar bleek het ultraliberale model duidelijk niet te werken. Een nieuw model moet sociaal rechtvaardig, ecologisch leefbaar en economisch efficiënt zijn. Zo’n nieuw sociaal, economisch en politiek model moet komaf maken met de ongelijkheden die nu op alle niveaus zijn ingebakken. Dat is geen slogantaal, maar de kern van het antwoord van de bonden. Het is de essentie van de vakbondseisen aan de mensen die nationale en internationale verantwoordelijkheid dragen. Een herstelplan moet mikken op duurzame groei, die steunt op meer jobs via overheidsinvesteringen. De bonden vragen veel aandacht voor de kwetsbaarste groepen. Zeker zij hebben het vangnet van een goede sociale zekerheid nodig.

8 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Openbare diensten Kwaliteitsvolle openbare diensten zijn geen luxe, laat staan alleen een kostenpost. De privé-sector veroorzaakte de financiële crisis en trok zich niks aan van het algemeen belang. Vreemd toch dat liberalen en werkgevers minder openbare dienstverlening blijven vragen. Terwijl er gretig vraag is naar overheidssteun als de markt uit de bocht vliegt. Bankroete banken dienen genationaliseerd. Het gaat niet op alleen ‘rommelkredieten’ naar de overheid toe te schuiven en de winstgevende brokken na een tussenkomst van de overheid weer in handen van poenscheppers te deponeren. Er zijn nieuwe regels nodig op het gebied van controle en markttoezicht. Gezinnen dienen beschermd tegen woekerkredieten. Tegelijkertijd moeten belastingsparadijzen worden afgeschaft. Via internationale regels moet de drang om belastingsystemen in te krimpen een halt worden toegeroepen. Voor de ontwikkelingslanden is er nood aan kredietvoorwaarden die inspelen op hun noden en mogelijkheden.

Geen loon inleveren Loon inleveren is uit den boze. Via collectieve onderhandelingen kan de loonongelijkheid worden tegengegaan. Menswaardige minimumlonen zijn een absolute noodzaak. Concurreren door de lonen in te krimpen geeft geen inkomens- of werkzekerheid.

Pensioenen van werknemers moeten beter worden beschermd. Als pensioenfondsen in aandelen investeren of buitensporige risico’s nemen, zijn er te weinig garanties. Dit in tegenstelling tot stelsels die niet op kapitalisatiebasis werken. Vanuit milieu-oogpunt vragen de vakbonden een verstrekkend en ambitieus akkoord over de klimaatveranderingen. Op dit punt is er in december een belangrijke top in Kopenhagen. Het gevraagde akkoord zal ook een impuls geven aan een duurzame, groene economie. De economische, financiële en sociale instellingen dienen omgevormd tot een doeltreffende ‘wereldregering’ die juridische en rechtvaardige normen en instrumenten ontwikkelt. Wat de bonden eisen, is geen flauwe mengelmoes van eisen en voorstellen. Wel een pakket dat mikt op verandering en duurzaamheid. Op 28 maart betoogden enkele honderden Belgische vakbondsmensen samen met duizenden anderen om aan de vooravond van de G20-top de werknemerseisen in de verf te zetten. Op 15 mei zijn er in Brussel, Praag, Berlijn en Madrid veel grotere betogingen van de Europese bonden. De werknemers moeten hun eigen stem krachtig laten weerklinken. n Verdere informatie volgt op www.acvonline.be en www.lbc-nvk.be.

CRISIS

LBC-NVK bedenkt concrete oplossingen voor problemen in bedrijven Marnix Sandrap: “Werkgeversorganisaties spelen pervers spel”

“A

Hoe staan de werknemers er tegenover? Marnix Sandrap: “Die zijn uiteraard niet blij als ze moeten inleveren. Maar ze willen wel een inspanning doen als we uitleggen dat het over een uitzonderlijke en tijdelijke maatregel gaat waardoor ze netto niet zo heel veel verliezen.” Ons Recht:

Premies Ons Recht: Hoe proberen jullie de inlevering te beperken? Marnix Sandrap: “Verschillende pistes zijn mogelijk. In een aantal gevallen geven de federale en Vlaamse overheden premies bij arbeidsduurvermindering. Om te beginnen heb je het tijdskrediet. Als voltijdse werknemers daar gebruik van maken om viervijfde te werken, krijgen ze van de federale overheid een aanvullende premie. Maar tijdskrediet is niet voor iedereen mogelijk of wenselijk. Het moet een vrije keuze zijn voor de werknemers. In Vlaanderen kan je de inlevering nog verzachten met compenserende premies in het kader van de herstructurering van de onderneming. Er is ook nog een wet die Johan Vande Lanotte invoerde, maar waarvan nooit veel gebruik werd gemaakt. Ook daar-

Jan Deceunynck

ls vakbond zijn we wel degelijk bereid om constructief mee te zoeken naar oplossingen”, legt LBC-NVK-secretaris Marnix Sandrap uit. “Dat blijkt uit een hele reeks recente cao’s die gingen over arbeidsduurvermindering.” Sandrap onderhandelde over een flink aantal van zulke cao’s. De akkoorden blijken een realistisch alternatief voor de fetisj van de tijdelijke werkloosheid. De betrokken bedrijven hangen dat niet altijd graag aan de grote klok. “Voor alle duidelijkheid: ik wil de deur niet wagenwijd openzetten voor zulke cao’s. Maar in concrete situaties is het soms de politiek van het minste kwaad.”

De vakbonden kanten zich tegen de overhaaste invoering van tijdelijke werkloosheid voor bedienden. Steken de bediendebonden dus hun kop in het zand voor de economische crisis? In geen geval. in staan federale premies voor werknemers die hun arbeidsduur verminderen bij een herstructurering. Een probleem is wel dat deze regelingen voor onbepaalde duur gelden en dus een halve remedie zijn voor tijdelijke situaties. Daar bovenop vragen we ook van de werkgever een inspanning. Ook hij moet een stukje van het loonverlies compenseren.” Heeft de inlevering ook gevolgen op langere termijn? Marnix Sandrap: “Het uitgangspunt is dat de werknemers akkoord zijn dat ze een tijdlang wat minder verdienen. Maar daarna mogen ze geen schade meer ondervinden. We maken in onze cao’s duidelijke afspraken over wat de arbeidsduurvermindering betekent voor het vakantiegeld, de eindejaarspremie of het aanvullend pensioen. Die mogen niet berekend worden op basis van de verminderde arbeidsduur. En als er uiteindelijk toch een ontslag volgt, moet ook de ontslagvergoeding berekend worden op het oorspronkelijke loon. Over de Ons Recht:

werkloosheidsvergoeding kunnen we helaas geen afspraken maken. Die berekent de RVA op het loon bij uitdiensttreding en zal dus lager zijn. Daarom moeten de werkgevers in dat geval een compenserende vergoeding betalen. Zo is meteen ook de volle werkloosheidsvergoeding geregeld.”

Portemonnee Ons Recht: Wat betekent de arbeidsduurvermindering voor de portemonnee van de werkgever? Marnix Sandrap: “Een flinke besparing. Een werknemer die voltijds 3.000 euro bruto verdient en dan overschakelt naar 80 procent, verliest per maand ongeveer 110 euro. Maar de werkgever kan per maand 800 euro besparen per werknemer. Géén kleingeld. Het is dus een fabeltje dat tijdelijke werkloosheid de enige mogelijkheid is om uit de moeilijkheden te geraken.”

Stellingenoorlog O n s R ec h t: Waarom blijven de werkgevers maar herhalen dat de vakbonden weigeren de problemen aan te pakken?

Marnix Sandrap: “Sommige politieke kwatongen en hardleerse werkgeversorganisaties spelen een pervers spel. Ze hebben hun zinnen gezet op tijdelijke werkloosheid voor bedienden en willen niet van wijken weten. Onze alternatieven halen de druk wat van de ketel en zijn dus een streep door hun rekening. In ondernemingen merken we dat de werkgevers liever onderhandelen zonder hun federaties erbij te betrekken. De bedrijven willen een concrete oplossing voor hun problemen en hebben geen belang bij een stellingenoorlog.” “De verwijten van de werkgeversorganisaties raken overigens kant noch wal. In de regio Oudenaarde begon ik begin januari al te onderhandelen in drie dossiers. Een maand later waren die gesprekken rond en zat ik al te onderhandelen bij een aantal andere bedrijven. De werkgeversorganisatie VOKA constateerde pas op 4 maart dat er iets loos was. En dan verwijten ze ons dat we niet meewerken? Dat is wel de omgekeerde wereld.” n

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 9

Denis Bouwen

De Nationale Arbeidsraad sloot op 1 april haar 100ste collectieve arbeidsovereenkomst af. En da’s geen grapje. Voorzitter Paul Windey ziet de Nationale Arbeidsraad als ‘een laboratorium dat altijd een paar jaar op de buurlanden voorop loopt’. “De Vlamingen in de raad letten sterk op wat er in Nederland en Duitsland gebeurt. En de Franstalige Belgen hebben veel oog voor Frankrijk.”

indey komt uit een familie die zich sterk engageerde in de christelijke arbeidersbeweging ACW. Zijn loopbaan speelde zich voor een deel af bij de vakbond ACV en op het nationaal ministerie van Tewerkstelling. Tien jaar lang was hij lid van de Belgische permanente vertegenwoordiging bij de Europese Unie. “Op Tewerkstelling werkte ik onder de ministers Luc Van den Brande en Miet Smet. Schitterende momenten maakte ik daar mee. Zo schreef ik mee aan de tekst van

Nationale Arbeidsraad krijgt 100ste cao rond

Andere landen inspireren laboratorium voor sociaal overleg

het sociaal hoofdstuk dat in het EU-verdrag is opgenomen. Voor de EU-richtlijn over de Europese ondernemingsraad (1994) hield ik ook flink mee de pen vast. Tien jaar geleden kon ik Jo Walgrave opvolgen als voorzitter van de Nationale Arbeidsraad.” Als voorzitter moet Windey een neutrale positie innemen. “Ik moet ervoor zorgen dat werkgevers en vakbonden elkaar verstaan en tot akkoorden komen. Bij de EU leerde ik dat het zinloos is om je kwaad te maken. Onderhandelaars zitten altijd aan tafel met een verlanglijstje van hun achterban. Net als in een goed huishouden moeten ze proberen tot een winwinsituatie te komen.” De Nationale Arbeidsraad staat minder ver af van de dagelijkse praktijk dan menig werknemer denkt. “Het minimumloon bijvoorbeeld werd in de afgelopen

10 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

twee jaar twee keer opgetrokken via een cao in de NAR”, geeft Windey als voorbeeld. “En het populaire tijdskredietstelsel kreeg ook binnen de NAR vorm.”

Bakens van stabiliteit De Nationaal Arbeidsraad sloot onlangs haar 100ste cao af. Een heuglijk moment? Paul Windey: “Onze instelling werd opgericht in 1952. Pas sinds 1968 kunnen we cao’s afsluiten. Honderd cao’s in zowat 40 jaar lijkt niet veel. Maar die nationale cao’s zijn wel bakens van stabiliteit. De honderdste cao gaat over de vraag hoe je op de werkvloer moet omgaan met alcohol en drugs. Het is een cao van de nieuwe stijl. We schrijven niet als een strenge schoonmoeder voor wat er allemaal moet gebeuren. Wel vertrekken we van de vraag wat het doel is en wat er minimaal ONS RECHT:

moet gebeuren om dit te bereiken. De cao over alcohol en drugs verplicht werkgevers en werknemers alleen de dialoog over het thema aan te gaan. Met de bedoeling om tot afspraken te komen. Er zijn wel meer van die cao’s nieuwe stijl, bijvoorbeeld over e-mailverkeer of stress op het werk.” “De nieuwe aanpak is enigszins geïnspireerd door de geest van

De NAR past zich aan de staatshervorming aan. We willen wel garanties voor de solidariteit: rond sociale zekerheid en arbeidsrecht moet de eenheid in België behouden blijven.

overleg “In een vorig interprofessioneel akkoord maakten de sociale partners afspraken over bonussen (resultaatsgebonden premies, nvdr). De NAR werkte dit dossier verder uit, en de tekst werd in een recordtempo in het parlement gestemd. Uniek zijn de ‘ecocheques’ die we bedachten als manier om de werknemers meer nettoloon te geven. Een idee dat zeker navolging zal krijgen.” “Een heikel dossier ging over de vraag hoe je pesterijen op het werk moet aanpakken. De NAR schreef hierover een cao maar Laurette Onkelinx – op dat moment de bewindsvrouw op Tewerkstelling – trok het dossier naar zich toe en bedacht een wettelijke regeling die slechter was dan ons voorstel. Wij wilden vooral de nadruk leggen op preventie en een menselijke aanpak. Onkelinx hechtte meer belang aan sancties en procedures.”

Paul Windey:

de EU. De zogenaamde subsidiariteitsgedachte betekent dat beslissingen op het meest geschikte niveau moeten worden genomen. Binnen de NAR vinden we ook dat de sociale dialoog moet primeren op wetten en regeltjes. Zo’n houding past veel beter bij de manier waarop een moderne onderneming moet werken.” ONS RECHT: Waar houdt de Nationale Arbeidsraad zich allemaal mee bezig? Paul Windey: “Enerzijds sluiten we nationale cao’s af. Die schetsen rond een aantal thema’s de contouren zodat sectoren en bedrijven beter kunnen onderhandelen. Anderzijds geven we op basis van overleg tussen werkgevers en vakbonden adviezen over sociale vraagstukken. Die adviezen gaan over kwesties uit het arbeidsrecht, tewerkstelling en grote delen van de sociale zekerheid.” “Over een actueel thema als tijdelijke werkloosheid voor bedienden praten we formeel alleen als de tijd er rijp voor is. Maar dat is nu niet het geval. Informeel is er wel al overleg over zo’n dossier, met name binnen de Groep van 10, die bestaat uit de toponderhandelaars van werkgevers en bonden.”

“Heel nuchter bekeken is het secretariaat van de NAR een logistiek bedrijf dat zorgt voor vergaderzalen, koffie, broodjes en documentatie zodat de sociale partners met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Zo bekeken run ik dus een cateringfirma.” (lacht) ONS RECHT: De focus binnen de NAR evolueerde duidelijk? Paul Windey: “Vroeger ging er weinig aandacht naar het Europese beleid. Tegenwoordig vertegenwoordigt dat meer dan één derde van onze activiteiten. De NAR volgt op de voet wat er op Europees niveau gebeurt. Zo creëren we een taal en een manier van denken die steeds meer lijken op wat er in de rest van Europa gebeurt. We onderzoeken wat andere Europese landen doen en lanceren niet zomaar wat nieuwe, zotte ideeën.” “In het verleden discussieerden onze leden vooral over thema’s als loonvorming en brugpensioenen. Gaandeweg groeide de interesse voor de combinatie van werk en gezin, privacy, duurzaamheid, veiligheid en milieu.”

Pesterijen op het werk ONS RECHT: Noem ’s wat markante dossiers die de NAR behandelde?

Toen de NAR werd opgericht, was België een unitair land. Nu leven we in een federale staat met gemeenschappen en gewesten. Paul Windey: “Veel aspecten van ONS RECHT:

het arbeidsmarktbeleid zijn nu in handen van de gewesten. De NAR past zich aan de staatshervorming aan. We willen wel garanties voor de solidariteit: rond sociale zekerheid en arbeidsrecht moet de eenheid in België behouden blijven. Het federale niveau dreigt verder uitgekleed te worden. Een instelling als de NAR kan er mee voor zorgen dat er toch genoeg samenhang blijft.” “De Vlaamse jobkorting, een fiscale maatregel, betekende een barst in ons sociaal systeem. Vlamingen die in Brussel of Wallonië wonen krijgen de korting bijvoorbeeld niet. Om nog te zwijgen van de Franstalige Belgen. Zo’n situatie leidt tot spanningen, ook onder ons personeel.” “Binnen onze raad zitten we natuurlijk ook met Vlamingen en Franstaligen. Maar in de praktijk geeft dat zelden problemen, ook al hebben beide groepen zeker eigen gevoeligheden. Sinds een jaar of vijf praat iedereen gewoon zijn eigen taal zonder dat er nog tolken aan te pas moeten komen.” n

“Stakingen zijn zoals pest of cholera. Als ze de kop opsteken moet je ze meteen bij de wortel uitroeien, of ze verspreiden zich snel.” Vakbondsmensen hoorden in februari hoe een advocaat van Carrefour die straffe uitspraak deed in de rechtbank van Bergen. Carrefour zelf ontkende dat de advocaat de uitspraak had gedaan.

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 11

arbeids-gericht marc weyns

Werknemer aansprakelijk wegens herhaalde fouten Een werknemer moet met een kleine vrachtwagen klanten aan huis bezoeken om diepvriesproducten te verkopen. Bij elke verkoop ontvangt hij het geld contant. Blijkbaar maakt hij daarbij fouten want herhaaldelijk zijn er inventaris- of kastekorten. De werkgever pakt de werknemer daarover aan en laat hem een schuldbekentenis ondertekenen. Daarin gaat de werknemer ermee akkoord dat er maandelijks 150 euro van zijn loon afgehouden wordt. Enige tijd later verbreekt de werkgever de arbeidsovereenkomst en betaalt hij een opzegvergoeding. De werknemer vindt dat hij niet hoeft op te draaien voor de kastekorten en dat hij de schuldbekentenis onder zware druk ondertekende. Het geschil wordt aan de rechter voorgelegd. De arbeidsrechtbank van Turnhout oordeelde op 8 december 2008 dat de werknemer geen bedrog pleegde maar toch aansprakelijk was omdat er een herhaalde lichte fout in het spel was. De rechter vond het niet bewezen dat er een ongeoorloofde dwang uitgeoefend was om de schuldbekentenis af te dwingen. De inhoudingen op het loon gebeurden dus correct.

Verschillende vennootschappen Een werknemer komt in dienst van een NV die een Gamma-winkel uitbaat. Vier maanden later wordt hij overgeplaatst naar een Gamma-winkel in een andere gemeente. Die tweede winkel wordt uitgebaat door een BVBA, een andere vennootschap dus. Bij de overplaatsing krijgt de werknemer opnieuw een proefperiode opgelegd. Op de allerlaatste dag van die proefperiode maakt de werkgever een eind aan het arbeidscontract. De werknemer betwist de geldigheid van die tweede proefperiode. De arbeidsrechtbank van Hasselt ging de concrete feiten grondig na. Het ging wel over twee verschillende vennootschappen, maar de onderlinge banden waren groot; ze hadden dezelfde personeelsverantwoordelijke en behoorden tot dezelfde groep. Qua economische bedrijvigheid vulden de vennootschappen elkaar aan. Dit alles deed de rechter op 22 december 2008 besluiten dat er slechts één werkgever was. De tweede proefperiode was dus ongeldig en de werkgever werd veroordeeld tot de betaling van de normale opzeggingsvergoeding gelijk aan drie maanden loon.

12 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Ziek zijn is geen fout Een werknemer wordt ziek, meldt dat meteen aan de werkgever en bezorgt het medisch attest. Blijkbaar verloopt het herstel veel minder goed dan aanvankelijk gedacht want er volgen niet minder dan vier verlengingen van de ziekteperiode. Wanneer de werknemer opnieuw aan het werk kan, vraagt de werkgever of hij eerst zijn jaarlijkse vakantie wil opnemen. Tegen het einde van die vakantieperiode wordt de werknemer opnieuw ziek; de werkgever wordt op de hoogte gebracht en een medisch attest wordt opgestuurd. Die laatste ziekteperiode is er voor de werkgever teveel aan. Hij ontslaat de werknemer wegens dringende reden. Volgens de werkgever neemt de werknemer ‘een onaanvaardbare houding aan die er alleen op gericht is misbruik te maken van de bestaande wetgevingen’. Op 22 december 2008 fluit de arbeidsrechtbank van Tongeren de werkgever terug. De rechter erkent dat de opeenvolgende afwezigheden van de werknemer vervelend zijn voor het bedrijf, maar er is helemaal niet bewezen dat er misbruik in het spel is. De werkgever had een controlearts kunnen sturen, maar deed dat niet.

ZIEK ZIJN IS GEEN FOUT !

De dringende reden werd dus ten onrechte ingeroepen.

Dringende reden nauwkeurig omschrijven Een werknemer is sinds enkele jaren in dienst als commercieel afgevaardigde. Op een dag krijgt hij een aangetekende brief waarin hem koudweg wordt meegedeeld dat hij ontslagen is wegens dringende reden. De werkgever geeft twee motieven: “Fraude tegenover de werkgever door herhaaldelijke leugens over niet gedane klantenbezoeken. Herhaaldelijk niet invullen van de contractueel overeengekomen arbeidstijd.” Voor het arbeidshof in Antwerpen is die omschrijving zo vaag en algemeen geformuleerd dat het niet mogelijk is de ernst van de feiten te beoordelen. De rechters kunnen niet nagaan of de aangevoerde feiten dezelfde zijn als degene die de reden voor het ontslag waren. Bovendien kon de werknemer zich niet verdedigen omdat hij niet kon weten wat hem precies verweten werd. De rechter besliste op 20 oktober 2008 dat het ontslag wegens dringende reden onregelmatig werd gegeven. De werkgever moest dan ook een opzegvergoeding betalen.

sociaal Koen Dries

In het informaticaweekblad Datanews bedacht Stephan Vanhaverbeke, de chef van het sociaal departement van de werkgeversorganisatie Agoria ondergetekende met het label ‘knoeier’. Een zelden geziene persoonlijke aanval. Wat maakte de man zo kwaad? Welke wet of norm werd overtreden? De patronale omertà, zo blijkt.

goria is bijzonder boos omdat de LBC-NVK in het vakblad vertelt welke werkgevers dagelijks de sociale misdrijven aan elkaar rijgen. Recent ging het om IBM, het bedrijf dat ook de voorzitter is van de sector ‘Agoria ICT’. IBM waant zich boven de wet verheven. In 2008 pleitte IBM nog voor de arbeidsrechtbank in Brussel dat je van een Amerikaans bedrijf toch niet mag verwachten dat het de wetgeving van een land als het onze naleeft. Gelukkig tevergeefs. Agoria kon de indiscretie van de vakbond maar weinig waarderen. Voor de LBC-NVK was de maat vol toen het finaal fout liep met de procedure om het arbeidsreglement bij IBM te veranderen.

Inspectie Het begon al in 2002, met een inspectie na klachten over discriminatie van werknemersvertegenwoordigers en ouder personeel. Elk jaar werd te weinig vakantiegeld uitbetaald. Overloon werd te laag berekend. Wekelijks wordt illegaal ‘s nachts en ’s zondags gewerkt. Voor zowat de helft van het personeel worden alle overuren geschrapt, voor de andere helft loopt de overurenteller illegaal in de honderden. Verplaatsingstijden worden niet betaald, sectorale loonsverhogingen worden niet toegekend, IBM neemt niet genomen vakantie en dagen arbeidsduurvermindering in beslag. Cao 32bis – die de sociaalrechtelijke gevolgen van een overname regelt – is iets voor andere bedrijven, de taalwetgeving een vodje papier en ga zo maar door. Ten tijde van politieke verkiezingen presteerde IBM het zelfs om

Informaticabedrijf IBM rijgt sociale misdrijven aan elkaar Amerikaanse werkgever veegt Belgische regels aan zijn laars een werknemer, op Binnenlandse Zaken dan nog, 24 uur ononderbroken aan het werk te houden. Wat de veiligheid betreft, spant een brand in een ‘datacenter’ de kroon. Jarenlang hoonde IBM de vakbondsvraag naar veiligheidsmaatregelen in het Comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) weg. Tot de boel in vlammen opging. De preventieadviseur verbood de toegang tot de gebouwen wegens de erg giftige rook. Ondanks dit verbod stuurde het management de werknemers onbeschermd de giftige rook in om de machines te redden. Het bedrijf hield dit zorgvuldig uit de kranten om de klanten niet te verontrusten. Aan het beleid veranderde niets. Dankzij de inspectie kwamen er in 2003-2004 toch veranderingen. Voortaan zou de regel worden dat personeel toch compensatie kreeg voor overuren. Het vakantiegeld werd correct uitbetaald. En IBM tekende zelfs een cao voor de wachtdiensten. Er was toen nog geen Mia maar even leek het erop dat IBM toch het licht had gezien. Ondanks gestook van Agoria erkende de onderneming de sociale dialoog voor kaderleden en zelfs de noodzaak om de onts l a g p r a ktijk menselijker te maken. Maar tussen droom en daad zitten tegenwoordig managementbonussen in de weg, en schrik voor de Amerikanen.

Teruggefloten Een eerste deelakkoord over de werkzekerheid stond amper op papier, of de directie floot de eigen onderhandelaars al terug. In 2005 presteerde IBM het in kortgeding te pleiten dat de sociale partners – en dus zijzelf via Agoria – een bende prutsers zijn die de Europese Herstructureringsrichtlijn fout omzetten. Op die manier zouden we met cao 24 (collectief ontslag) en de Renault-wet onder de Europese minimumregels zitten. Volgens IBM moeten de slachtoffers van een illegaal collectief ontslag de Belgische staat vervolgen, en niet de werkgever die ontsloeg. Agoria vond sindsdien nog geen minuutje zelfrespect om IBM tot de orde te roepen met de vraag de eigen handtekening te respecteren. Voor alles wat niet met wachtdiensten te maken had, ging

IBM dus weer de illegale toer op. In 2008 dwong de inspectie het bedrijf om formeel te laten stemmen over een arbeidsreglement dat de boel moest legaliseren. Na maanden uitstel en twee laatste verzoeningsvergaderingen met de inspectie, stelde die vast dat ook deze oplossing voor IBM niet haalbaar was. Het paritair comité zou nu moeten beslissen, maar ook daar waakt Agoria. De werkgeversorganisatie is boos omdat dit in de openbaarheid komt. Niet omdat de voorzitter van Agoria ICT de wetgeving aan zijn laars lapt. Het wordt tijd dat onze overheid de regels doet naleven. Zo niet blijven bedrijven als IBM België behandelen als een kolonie. En Agoria? Daar zijn ze een ‘deontologische code’ aan het voorbereiden om zulke problemen op te lossen. Deontologie is daarmee alvast een nieuw ‘soldenwoord’. n

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 13

werk

Karel De Meyere: “Zit aan het stuur van je eigen loopbaan” Opleiding en innovatie broodnodig in het bedrijfsleven

Monique Braam

Reorganisaties en collectieve ontslagen volgen elkaar op. De economische crisis treft velen. Snoeien in de personeelskosten lijkt voor werkgevers vaak dé enige logische oplossing. Karel Demeyere, technisch adviseur bij de VDAB, ziet alternatieven. Je kan de crisis ook heel anders aanpakken, zegt hij. Ons Recht luisterde geboeid naar Demeyeres ideeën.

olgens Karel Demeyere zijn ontslagen soms nodig. Maar er bestaan ook alternatieven. Bedrijven moeten uitgerekend nù investeren in opleiding en vorming. Ze moeten werknemers stimuleren om tijdskrediet en andere vormen van loopbaanonderbreking aan te spreken en meer ruimte geven aan vernieuwing en creativiteit. Zo bereiden zich ze goed voor op de kenniseconomie en op de ‘oorlog om talent’ die zeker opnieuw zal opflakkeren. Daarnaast moeten bedrijven alle overbodige luxe en tekenen van status schrappen. “Gooi de extra uitgaven overboord, maar hou je werknemers”, stelt de adviseur. En hij heeft nog meer raad: maak werk van een ‘intern uitzendbureau’. Zo kan je werknemers op andere plekken inzetten of achterstallig werk eindelijk aanpakken.

organisaties is er minder werk en komt er arbeidstijd vrij. Gebruik die tijd om werknemers bijscholing te laten volgen. We evolueren naar een kenniseconomie. Niet investeren in opleiding breekt ons straks zuur op.” Hoe anticiperen we het beste op de kenniseconomie en op de ‘oorlog om talent’ die na de crisis onvermijdelijk weer zal uitbreken? Karel Demeyere: “De basisvoorwaarde is investeren in opleiding, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten. In ideale omstandigen gaan zulke investeringen gepaard met samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven. Dat is vooral een ONS RECHT:

De innovatieve kracht van een bedrijf steunt op investeringen in kennis. verantwoordelijkheid voor overheid en werkgevers. Daarnaast moeten werknemers en burgers permanent investeren in bijscholing en vorming. Leren stopt niet wanneer je je diploma op zak hebt. De werkgever moet dit aanmoedigen maar de werknemer heeft ook een eigen verantwoordelijkheid.

ONS RECHT: Welk alternatief sorteert volgens u het meeste effect? Karel Demeyere: “Een toverformule bestaat niet. Ieder bedrijf moet op maat van zijn situatie zoeken naar haalbare oplossingen. Mij lijkt het voor bedrijven nu het gedroomde moment is om te investeren in opleiding. In veel 14 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Diensten voor loopbaanbegeleiding kunnen dit ondersteunen. Zit aan het stuur van je loopbaan, probeer initiatieven te nemen en wacht niet tot het te laat is.” ONS RECHT: Hebben de werkgevers geen belangrijke verantwoordelijkheid? Karel Demeyere: “Absoluut. Een personeelsdienst of humanresourcesafdeling van een bedrijf zou de pure administratieve dienstverlening moeten inkrimpen. Dat deel van het werk kan je automatiseren. De personeelsdienst moet vooral talenten ontwikkelen. Iedere werknemer zou een persoonlijk ontwikkelingsplan moeten hebben dat tegemoet komt aan de noden van het bedrijf én de werknemer. Van de poetsvrouw over de administratieve bediende tot de manager. Bedrijven die met zulke ontwikkelingsplannen werken, zijn beter gewapend tegen crisissen. De innovatieve kracht van een bedrijf steunt op investeringen in kennis.” ONS RECHT: Maar in tijden van economische crisis zijn bedrijven toch niet bezig met vernieuwing? Karel Demeyere: “De crisis kan werken als een katalysator. Nu moet je stilstaan bij vragen zo-

als: vervaardigen we wel de juiste producten? Zit het goed met ons design en onze afzetmarkten of dringt een andere aanpak zich op? Als er wat te veel personeel in een onderneming is, vormt dat een goede uitgangsbasis om creativiteit en innovatie te stimuleren. Daar moet je letterlijk ruimte voor maken. En juist nu hebben bedrijven de ruimte om innovatieteams in te voeren. Ik vergelijk het wel eens met Darwin: mutaties in de biologie zijn wat innovaties voor de economie betekenen. Als innovatie uitblijft, word je weggeselecteerd uit de mondiale markt.” n

Activeer je loopbaan in tijden van crisis • Vanaf 1 april hebben alle werknemers recht op 1 jaar gratis webleren via de VDAB. Meer info: www.vdab.be • Het LBC-NVK Centrum voor Loopbaanontwikkeling kan je helpen om je loopbaan een nieuwe draai te geven: www.loopbaanontwikkeling.be • Op www.loopbaanontwikkeling.be vind je nog een aantal handige tips om je loopbaan te activeren (auteur: Karel Demeyere)

sociaal Denis Bouwen

CV-regiopropagandist Jan Van Passel legde in 1996 de basis voor de vereniging zonder winstoogmerk ISIS. Destijds in Limburg, meer bepaald in de streek van Herk-de-Stad, Halen en Lummen. Heel wat laaggeschoolde vrouwen zaten zonder werk. En veel senioren vroegen om aanvullende thuiszorg. Gaandeweg breidde ISIS zijn werking uit tot heel Limburg. Momenteel wordt ook heel VlaamsBrabant bediend. In 2005 nam ISIS het management van de gelijkaardige vzw De Leuning over. Beide organisaties werken nu nauw samen. “In de besturen van ISIS en De Leuning vind je nog altijd vertegenwoordigers van het ACV en ACW”, zegt Stijn De Winter, die verantwoordelijk is voor het oosten van Vlaams-Brabant. “De link met de christelijke arbeidersbeweging is er zeker nog. Ook al hebben we een aanbod voor iedereen.”

Bewuste keuze De zowat 700 werknemers van ISIS en De Leuning hebben allemaal een bediendecontract. “Een bewuste keuze, ook al kost het ons meer geld. Het bediendestatuut geeft meer zekerheid en bescherming. De mensen krijgen een vast loon, maaltijdcheques, een verplaatsingsvergoeding en tot 56 vakantiedagen.” Eén van de afdelingen geeft poetsen huishoudhulp aan jongere gezinnen. “De kwaliteit van het werk vinden we erg belangrijk.

Bedrijven uit de sociale economie geven in VlaamsBrabant werk aan 6.000 mensen. De sociale economie wil zinvol werk creëren voor mensen uit ‘kansengroepen’. Via projecten die een maatschappelijke meerwaarde opleveren. De buurtdienst vzw ISIS levert poetsen huishoudhulp, thuiszorg met dienstencheques en seniorenassistentie. Opmerkelijk: alle medewerkers hebben een bediendestatuut.

Werknemers buurtdienst ISIS zijn allemaal bedienden Zinvol werk in de sociale economie

We houden sterk rekening met de uren waarop onze werknemers kunnen werken. In de privé-sector is dat niet altijd het geval.” ISIS heeft ook een thuiszorgpoot met dienstencheques. De medewerkers van die afdeling gaan bij senioren en hulpbehoevenden schoonmaken, wassen, strijken, koken en boodschappen doen.

Gezelschap Onder de vlag ‘seniorenassistentie’ is ISIS een heuse gezelschapsdienst aan het uitbouwen. “De werknemers van die tak gaan bij klanten langs om een oogje in het zeil te houden, een wandeling te maken, een praatje te slaan. Zo kunnen mensen langer thuis wonen in comfortabele omstandigheden. Ook mantelzorgers doen hun voordeel met het bestaan van zo’n dienst.” De meeste werknemers hebben geen voltijds uurrooster en kiezen daar ook zelf voor. “Vaak zijn het mensen die op de gewone arbeidsmarkt minder kansen maken. Maar we geven ook kansen aan kandidaten die misschien net iets te hoog opgeleid zijn maar om een andere reden een job op maat verkiezen.”

Op een ‘flexibiliteitskaart’ melden de werknemers op welke uren ze wel, soms en zeker niet kunnen werken. “Werken met die kaarten is een gepuzzel. Maar dankzij dit systeem kunnen we tegemoet komen aan de noden van personeel en klanten.” Een deel van de klanten van ISIS zijn tweeverdieners die voor sommige taken hulp van buitenaf goed kunnen gebruiken. “Maar het merendeel van onze klanten zijn senioren die al of niet hulpbehoevend zijn. Velen van hen vinden ons via de thuisverpleging, het OCMW, het ziekenfonds, de sociale dienst van het ziekenhuis of het centrum voor algemeen welzijnswerk.” ISIS hangt sterk af van overheidssubsidies. Veel geld verdienen is niet de bedoeling. “Door een efficiënte bedrijfsvoering willen we wel maatschappelijke winst realiseren en dus de ontvangen subsidies optimaal laten renderen.”

Oneerlijke concurrentie? Gewone bedrijven beschouwen de sociale economie wel ’s als ‘oneerlijke concurrentie’. “Voor sommige van onze diensten kunnen

klanten met dienstencheques betalen. Daar kan ik me voorstellen dat de privé-sector ons kritisch bekijkt. Maar veel van onze werknemers zouden in de privé-sector maar moeilijk aan de bak komen. Seniorenassistentie is trouwens iets wat privé-spelers niet aanbieden.” De economische crisis lijkt ISIS weinig te raken. “In 2009 komen er netto nog zeker meer dan 100 werknemers bij. Bij onze comfortdiensten merken we dat sommige klanten wel wat beknibbelen op het aantal uren. Maar in de thuiszorg of de seniorenassistentie zie ik geen dalende trend. De voorbije maanden kregen we wel opvallend meer sollicitaties dan anders. Misschien vallen de zwaksten elders weer als eersten uit de boot?” n

De bedrijven uit de sociale economie in Vlaams-Brabant zetten van 20 tot 26 april de deuren open voor het grote publiek. Meer informatie over deze openbedrijvenweek lees je op www.kwaliteitwerkt.be.

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 15

woon-werkverkeer

Werkgeversbijdrage in kostprijs treinkaartje stijgt naar 75 procent Nieuwe cao 98 voert ‘ecocheque’ in

Ivo Verreyt

De Nationale Arbeidsraad sloot op haar zitting van 20 februari 2009 diverse nieuwe cao’s af. Eén van die cao’s gaat over het woon-werkverkeer. Een andere cao voert de zogenaamde ecocheque in. Ons Recht zoomt even in op de belangrijkste punten. ao 19octies is zeker interessant voor veel van onze lezers. Deze cao gaat over de verhoging van de werkgeverstussenkomst in het abonnement van de NMBS. Het februarinummer van Ons Recht berichtte uitgebreid over de financiële bijdrage die werkgevers moeten doen in de kosten die werknemers maken om zich te verplaatsen tussen hun woonplaats en hun werk. De nieuwe cao 19octies brengt een belangrijke verandering aan voor werknemers die het openbaar vervoer gebruiken. De werkgeversbijdrage in de kostprijs van een treinkaartje stijgt van 60 naar 75 procent. De nieuwe tabel in bijlage geeft de forfaitaire bedragen van de verhoogde werkgeversbijdrage. Deze tabel moet met terugwerkende kracht vanaf 1 februari 2009 toegepast worden. Behalve de aanzienlijke verhoging van de werkgeverstussenkomst is er nog iets nieuws: de tabel zal gelden voor de jaren 2009 en 2010, zonder dat de cijfers geïndexeerd worden. Elke twee jaar zal in de Nationale Arbeidsraad opnieuw onderhandeld worden over een aanpassing van de forfaitaire bedragen. De nieuwe tabel dient ook als basis voor de werkgeverstussenkomst voor werknemers die gebruik maken van andere openbare vervoermiddelen (zoals beschreven in het februarinummer, nvdr).

Opgelet Maar het is wel opletten geblazen. In heel wat paritaire comités en ondernemingen zijn er ook cao’s voor werknemers die zich met eigen vervoermiddelen verplaatsen. Die cao’s verwijzen meestal ook naar de tabel met de werkgeverstussenkomst in treinkaarten van de NMBS. De nieuwe tabel mag voor zulke cao’s niet gebruikt worden. In cao 19octies staat namelijk dat de sectoren en ondernemingen tot 30 juni de tijd krijgen om hun cao’s aan te passen. Tot die datum moet de geïndexeerde tabel gebruikt worden die gebaseerd is op een werkgeverstussenkomst van 60 procent, en die in het februarinummer van Ons Recht verscheen. Als de sectoren of ondernemingen een nieuw akkoord sluiten dat gekoppeld wordt aan deze tabel (60

16 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

procent), zal de verhoging van de werkgeverstussenkomst als gevolg van de indexering niet aangerekend worden op de onderhandelingsenveloppe van 125 en 250 euro van het interprofessioneel akkoord (IPA) 2009-2010. Als de sectoren of ondernemingen géén nieuw akkoord sluiten vóór 1 juli 2009, worden de bestaande cao’s gekoppeld aan de nieuwe tabel (75 procent). De verhoging van 60 naar 75 procent wordt dan wel aangerekend op de onderhandelingsenveloppe, die dan waarschijnlijk meteen opgesoupeerd wordt.

Groene cheque Cao 98 voert de zogenaamde ecocheques in. Het idee om ‘ecocheques’ of ‘groene cheques’ toe te kennen

ontstond tijdens de besprekingen over het IPA 2009-2010. De marge voor loonsverhoging bleek heel gering te zijn. Om de koopkracht van de werknemers toch enigszins te verhogen spraken de sociale partners af een onderhandelingsenveloppe vast te leggen van maximum 250 euro per werknemer. Voor 2009 mag hiervan maximaal 125 euro worden toegekend. Het gaat om nettobedragen die geen enkele bijkomende sociale of fiscale last mogen betekenen voor de werkgevers. Om dit te realiseren werd onder andere een nieuw voordeel geïntroduceerd, de ecocheque. Dat is een cheque waarmee je ecologische producten en diensten kan kopen. De regering was op vraag van de sociale partners bereid ecocheques vrij te stellen van socialezekerheidsbijdragen en inkomstenbelasting, voor zover aan enkele voorwaarden werd voldaan. Binnenkort zal het Belgisch Staatsblad de nodige wettelijke bepalingen hierover publiceren. Een van de voorwaarden voor de vrijstelling van fiscale en parafiscale inhoudingen is dat ecocheques enkel mogen dienen voor de aankoop van ecologisch verantwoorde goederen of diensten die voorkomen op een lijst die de Nationale Arbeidsraad bij cao bepaalt. De NAR deed dit in cao 98 van 20 februari 2009. De cao creëert geen automatisch recht op ecocheques. Net zoals bij maaltijdcheques moet het recht op ecocheques afgesproken worden via een sectorale cao of een cao in de onderneming. n Op de ACV-website www.ecocheque.be vind je zeer gedetailleerde antwoorden op diverse vragen. Wat is een ecocheque? Wie krijgt hem? Hoe lang is een ecocheque geldig? Hoe ziet zo’n cheque eruit? En wat kan je ermee kopen?

Werkgeverstussenkomst in treinkaart WEEKTREINKAART (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105

9,40 9,40 9,40 10,20 11,00 11,70 12,40 13,10 13,80 14,50 15,20 15,90 16,60 17,30 18,00 18,70 19,40 20,10 20,90 21,60 22,30 23,00 23,70 24,40 25,00 26,00 26,50 27,00 28,00 28,50 29,50 31,50 33,00 35,00 36,50 38,50 40,00 41,50 42,50 44,00 45,50 47,50 49,50 52,00 54,00 56,00 58,00 60,00 62,00

5,50 6,10 6,70 7,30 7,90 8,40 8,90 9,40 9,90 10,40 11,00 11,50 12,10 12,60 13,10 13,60 14,10 14,60 15,30 15,80 16,30 16,80 17,40 17,90 18,40 19,10 19,50 19,90 20,60 21,00 21,80 23,30 24,40 26,00 27,50 29,00 30,00 31,50 32,00 33,50 34,50 36,00 38,00 40,00 41,50 43,00 44,50 46,00 48,00

106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

64,00 66,00 68,00 70,00 72,00 74,00 76,00 78,00 81,00 82,00 84,00 86,00 88,00 91,00 93,00 95,00 97,00 99,00 101,00

49,50 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 61,00 63,00 64,00 66,00 67,00 69,00 71,00 73,00 74,00 76,00 78,00 79,00

MAANDTREINKAART (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

31,00 31,00 31,00 34,00 36,50 39,00 41,50 43,50 46,00 48,50 51,00 53,00 55,00 58,00 60,00 62,00 65,00 67,00 70,00 72,00 74,00 77,00 79,00 81,00 84,00 86,00 88,00 91,00

18,30 20,50 22,30 24,40 26,00 28,00 30,00 31,00 33,00 35,00 37,00 38,50 40,00 42,00 43,50 45,00 47,50 49,00 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 62,00 63,00 65,00 67,00

AFSTAND PRIJS VANAF 1/2/2009 WERKGEVERSBIJDRAGE VANAF 1/2/2009

1 2 3

29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160

93,00 95,00 99,00 105,00 111,00 116,00 122,00 128,00 134,00 138,00 142,00 146,00 151,00 158,00 165,00 172,00 179,00 186,00 192,00 199,00 206,00 213,00 220,00 227,00 233,00 240,00 247,00 254,00 261,00 270,00 274,00 281,00

68,00 70,00 73,00 78,00 82,00 87,00 91,00 96,00 101,00 104,00 107,00 111,00 115,00 120,00 126,00 132,00 137,00 143,00 148,00 153,00 160,00 165,00 171,00 177,00 181,00 187,00 192,00 198,00 203,00 211,00 214,00 220,00

161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

288,00 295,00 302,00 309,00 315,00 322,00 329,00 336,00

225,00 231,00 236,00 242,00 246,00 253,00 258,00 264,00

TREINKAART VOOR 3 MAANDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

87,00 87,00 87,00 95,00 103,00 109,00 116,00 122,00 129,00 136,00 142,00 149,00 155,00 162,00 168,00 175,00 181,00 188,00

52,00 57,00 62,00 68,00 74,00 78,00 83,00 88,00 93,00 98,00 103,00 108,00 113,00 118,00 122,00 127,00 132,00 137,00

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 17

195,00 201,00 208,00 214,00 221,00 227,00 234,00 241,00 247,00 254,00 260,00 267,00 278,00 294,00 310,00 326,00 342,00 358,00 374,00 386,00 397,00 409,00 424,00 443,00 462,00 481,00 500,00 520,00 539,00 558,00 577,00 596,00 615,00 634,00 654,00 673,00 692,00 711,00 730,00 757,00 768,00 787,00 807,00 826,00 845,00 864,00 883,00 902,00 921,00 940,00

142,00 147,00 152,00 157,00 162,00 167,00 172,00 177,00 182,00 187,00 191,00 197,00 206,00 218,00 229,00 244,00 256,00 268,00 282,00 291,00 299,00 310,00 322,00 336,00 354,00 368,00 383,00 400,00 415,00 430,00 447,00 462,00 477,00 493,00 509,00 524,00 538,00 553,00 568,00 592,00 601,00 615,00 631,00 646,00 661,00 676,00 691,00 708,00 723,00 738,00

TREINKAART VOOR 12 MAANDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7

312,00 312,00 312,00 339,00 367,00 390,00 414,00

185,00 204,00 224,00 243,00 264,00 280,00 297,00

18 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

437,00 461,00 484,00 507,00 531,00 554,00 578,00 601,00 625,00 648,00 672,00 695,00 718,00 742,00 765,00 789,00 812,00 836,00 859,00 883,00 906,00 930,00 953,00 991,00 1.049,00 1.106,00 1.164,00 1.222,00 1.279,00 1.337,00 1.378,00 1.419,00 1.460,00 1.514,00 1.583,00 1.651,00 1.719,00 1.787,00 1.856,00 1.924,00 1.992,00 2.061,00 2.129,00 2.197,00 2.266,00 2.334,00 2.402,00 2.471,00 2.539,00 2.607,00 2.703,00 2.744,00 2.812,00 2.880,00 2.949,00 3.017,00 3.085,00 3.154,00 3.222,00 3.290,00 3.359,00

314,00 331,00 348,00 366,00 383,00 402,00 420,00 436,00 455,00 472,00 489,00 507,00 524,00 542,00 560,00 579,00 596,00 614,00 632,00 650,00 667,00 684,00 701,00 733,00 776,00 818,00 871,00 914,00 957,00 1008,00 1039,00 1070,00 1108,00 1149,00 1201,00 1265,00 1317,00 1369,00 1429,00 1481,00 1534,00 1597,00 1650,00 1703,00 1763,00 1816,00 1869,00 1922,00 1975,00 2028,00 2114,00 2146,00 2199,00 2252,00 2306,00 2359,00 2412,00 2466,00 2529,00 2583,00 2637,00

TREINKAART VOOR DEELTIJDS WERKENDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39

10,30 10,30 10,30 12,00 13,30 14,30 15,30 16,10 16,80 17,50 18,20 18,80 19,50 20,10 20,70 21,30 21,90 22,50 23,10 23,70 24,30 24,90 25,50 26,00 26,50 27,50 28,00 28,50 29,00 29,50 30,50 32,50 34,00

7,40 8,60 9,50 10,30 11,00 11,60 12,10 12,60 13,10 13,60 14,20 14,60 15,00 15,50 15,90 16,40 16,90 17,30 17,70 18,20 18,70 19,10 19,50 20,20 20,60 21,00 21,30 21,70 22,60 24,10 25,00

40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

36,00 37,50 39,00 41,00 42,50 44,00 45,50 47,50 50,00 53,00 55,00 58,00 60,00 62,00 65,00 67,00 69,00 71,00 73,00 76,00 78,00 80,00 81,00 83,00 86,00 -

27,00 28,00 29,00 31,00 32,00 33,00 34,50 36,00 38,00 40,50 42,00 44,50 46,00 47,50 50,00 52,00 53,00 55,00 57,00 59,00 61,00 62,00 63,00 65,00 67,00 -

(*) Eveneens geldig voor treinkaarten in gemengd verkeer NMBS/TEC.

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

milieu Sven De Scheemaeker & Patrick Van Holderbeke

Klimaatverandering. Het groeiende wak in de Noordelijke IJszee, slinkende gletsjers, apocalyptische overstromingen, woestijnen die oprukken, de verschraling van de biodiversiteit. Aan onheilstijdingen is er geen gebrek. Maar wie brengt het ook echt op om zijn gedrag aan te passen en zo te helpen het tij te keren? Steven Vromman, alias de ‘Low Impact Man’, wilde zijn leven beteren. Onder het motto ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf ’. Het afdelingsbestuur Oudenaarde van de LBC-NVK inviteerde dit jaar de Low Impact Man op zijn nieuwjaarsreceptie. De 47-jarige Vromman, een medewerker van de vzw Ecolife, besloot wel heel drastisch het roer om te gooien. Hij nam een half jaar loopbaanonderbreking om zijn persoonlijke CO2-uitstoot en ‘ecologische voetafdruk’ tot een aanvaardbaar minimum te beperken. De Low Impact Man, wat betekent dat precies?

ONS RECHT:

‘Low Impact Man’ beperkt zijn ecologische voetafdruk Steven Vromman gooit roer drastisch om

Steven Vromman: “De gemiddelde Belg heeft een ecologische voetafdruk van 5,5 hectare. In wereldperspectief is dit absoluut onhoudbaar. Als elke wereldburger ons welvaartspeil zou overnemen, dan zouden we 3,5 wereldbol nodig hebben. Ik wou gedurende zes maanden mijn voetafdruk tot 1,6 hectare herleiden. Zeg maar: mijn impact op het ecosysteem aarde reduceren.” ONS RECHT: Je levenskwaliteit ging er waarschijnlijk op achteruit? Steven Vromman: “Toch niet. Ik leef gewoon anders, bewuster. Ik heb geen auto en gebruik altijd het openbaar vervoer. Zo kom ik ook overal. Besparen op gas, water en elektriciteit is ook erg belangrijk. Een waterkoker, strijkijzer, microgolfoven en droogkast kan je aan de kant schuiven. Je kan de verwarming een graadje lager zetten, investeren in isolatie en spaarlampen en regenwater gebruiken om de wc door te spoelen. Als je de meterstanden begint bij te houden, ga je automatisch veel bewuster omspringen met je energiebehoeften.” “Ik leef ook als vegetariër en koop alleen nog lokale, onverpakte

en seizoensgebonden artikelen. Zo heb ik amper één kilogram restafval per maand. Ik koop geen nieuwe spullen meer maar trek altijd naar de kringloopwinkel.” Op sociaal vlak werd je rijker van je leven als Low Impact Man? Steven Vromman: “Zéér zeker. Ik werd meteen lid van de LETSgroep in Gent. LETS (Local Exchange Trading System, nvdr) verenigt mensen die vrijwillig goederen, diensten, tijd en kennis uitwisselen. Zo kan ik via een virtueel betalingsmiddel (vaak een uurwaarde) tangolessen krijgen van een LETS-genoot. Daarna draag ik dan bijvoorbeeld mijn eigen steentje bij door op andermans kinderen te passen. Ik kan een tandem gebruiken als ik mijn laptop even uitleen. Het kost je niks, het is duurzaam en je leert een pak boeiende mensen kennen.” ONS RECHT:

ONS RECHT: Je eigen gedrag veranderen is allemaal goed en wel, maar wat als grote ondernemingen deze hele mentaliteitswijziging aan hun laars lappen? Steven Vromman: “De vzw Ecolife kan bedrijven steunen. Met het programma EcoTeam@Work geeft Ecolife een gedragsgerichte trajectbegeleiding rond interne milieuzorg (IMZ) op de werkvloer. Die begeleiding is gebaseerd op een nulmeting en een milieugedragsscan. Via de scan meet Ecolife het milieubewustzijn, het milieugedrag en de actiebereidheid van de werknemers. Na het invullen van de scan blijkt er al een zichtbare verbetering van het milieugedrag. Ecolife wil natuurlijk de milieuimpact van organisaties verminderen. De vereniging werkt daarbij

van onderuit. Onder begeleiding van een externe coach zetten één of meer groepjes van zo’n tien personeelsleden – EcoTeams –acties op om het milieugedrag van hun collega’s positief te beïnvloeden. Een EcoTeam is geen praatbarak of denktank. Zo’n team tracht collega’s op een speelse manier te sensibiliseren. Maar ook meer structurele ingrepen zijn mogelijk. Een ‘keyboard kidnapping’ om openstaande deuren en ramen onder de aandacht te brengen, een receptie in de traphal om het gebruik van de trap te promoten, computerschermen die de gebruiker bedanken wanneer ze ’s nachts ook even mochten rusten. Het zijn maar enkele voorbeelden van ludieke acties.” n Meer info vind je op www.ecolife.be.

Ecologie op de planken Als Low Impact Man oogstte Steven Vromman veel aandacht in de media. Weldra staat hij met zijn boodschap op de planken. Met het theaterstuk ‘Tegen de lamp’ wordt weer een nieuw publiek aangeboord. De acteurs Dimitri Leue en Jonas Van Geel schreven samen een ‘ecologisch theaterstuk’. “De ecologische toekomst van onze wereld staat daarin centraal”, vertelt Vromman. Het toneeldecor is composteerbaar. ‘Energiefietsen’ worden ingezet om stroom te produceren. Transporten gebeuren met een kleine vrachtauto die rijdt op koolzaadolie. De 50 voorstellingen lopen van 23 september tot 30 november. Interesse in het toneelstuk? Surf dan naar www.tegendelamp.be.

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 19

“Volgende generatie politici moet kleur bekennen”

Peter Heirman

“Strengere arbeidswetten? Hogere lonen? Meer bescherming voor werknemers? Dan trekken bedrijven gewoon weg naar landen waar ze daar geen last van hebben.” Met die dooddoener slaan werkgevers en profeten van de vrije markt je om de oren als je pleit voor menswaardige lonen en arbeidsomstandigheden. “Wij bewijzen langzaam maar zeker dat het ook anders kan”, zegt Rekson Silaban, de voorzitter van KSBSI, de grootste vakbondsconfederatie in Indonesië.

“M

ijn land zit op een keerpunt”,vertelt Silaban. “Ofwel gaan we voort op de weg van de sociale en economische vooruitgang, ofwel blijven we steken in een scenario 20 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

van uitbuiting en sociale conflicten. De volgende generatie politici zal kleur moeten bekennen.” Indonesië is met 237 miljoen inwoners de op twee na grootste democratie ter wereld. De archipelstaat heeft er een bewogen decennium opzitten. In 1998 werd dictator Soeharto na volksprotesten van de macht verdreven. Na enkele jaren van politieke instabiliteit, gewelddadige conflicten en natuurrampen (de tsunami in 2004, een aardbeving in 2006) kwam het land onder de huidige president Susilo Bambang Yudhoyono (‘SBY’) in rustiger vaarwater terecht en werd de democratie voort uitgebouwd. De jongste 5 jaar ontpopte KSBSI zich tot een stevige partij aan de onderhandelingstafel. “Aanvankelijk kozen we voor het harde verzet, met demonstraties en stakingen. Werknemers werden in dit land zwaar uitgebuit, hadden bijna geen rechten en verdienden nauwelijks genoeg om te overleven. Bovendien werden de vakbonden onder dictator Soeharto bijzonder bloedig onderdrukt. Die traditie van

gewelddadige sociale verhoudingen krijg je niet zomaar van de ene op de andere dag uit de geesten van werkgevers en politieke machthebbers.”

Onderhandelingstafel Toen SBY in 2004 aan de macht kwam, keerde het tij geleidelijk. Rekson Silaban: “Hij was de eerste die echt met ons wilde praten. Toen gooiden wij zelf het roer om. We kozen voor de weg van het overleg. Wat niet wil zeggen dat we ons niet langer verzetten tegen sociale wantoestanden. Maar nu is het klimaat zo dat we meer bereiken aan de onderhandelingstafel dan aan het stakingspiket.” Die strategie van onderhandelen wierp al haar vruchten af. KSBSI ontwikkelde met steun van Wereldsolidariteit en het ACV heel wat knowhow en schreef mee aan een nieuwe arbeidswet die sinds 2003 van kracht is. “Daarin vind je belangrijke verwezenlijkingen, zoals het minimumloon. Per provincie werd, in functie van de levensduurte, een minimumloon vastgelegd. Dat wordt ook automatisch geïndexeerd.

Indonesië, halfweg tussen uitbuiting en waardig werk

internationaal Blijft het feit dat minimumlonen in Indonesië nog altijd te laag zijn. In de regio van de hoofdstad Jakarta ligt het minimum op 970.000 rupiah (zo’n 75 euro) per maand. In de regio van Jogjakarta, in het zuidoosten van Java, ligt het minimumloon op amper 580.000 rupiah (circa 45 euro). Van zulke bedragen kan je in Indonesië niet overleven. Gevolg? Mensen kloppen massaal overuren of nemen er nog een tweede job in de informele sector bij. Werkweken van meer dan 50 uur zijn dan geen uitzondering.”

Informele sector En die informele sector levert nog altijd het gros van de werkgelegenheid. Naar schatting 80 procent van de werknemers in Indonesië werkt in de informele sector. Dat betekent dat ze als zelfstandige of in dienstverband werken, maar altijd zonder vast contract. Ze werken in fabrieken, in kleine ateliers voor de textiel-, metaal- of houtindustrie of als seizoensarbeider in de landbouw. Sommigen rijden rond met taxi’s of riksja’s of drijven een handeltje als straatverkoper in etenswaren, sieraden, kleding en dergelijke. Veel bedrijven stellen mensen te werk zonder contract of met een tijdelijk (dag-, week- of maand-) contract. Die werknemers vallen buiten de arbeidswet en hebben dus geen enkele sociale bescherming. Ze kunnen van de ene op de andere dag aan de deur gezet worden, krijgen geen loon in geval van ziekte en bij ontslag vallen ze zonder inkomen, zonder opzegvergoeding. “Het probleem is dat de regering de arbeidswet sinds 2003 stelselmatig versoepelde”, legt Silaban uit. “Bedrijven hebben nu het recht om werknemers te outsourcen, met name diegenen die geen kernactiviteiten uitvoeren. Die vallen dan ook buiten de arbeidswetgeving, met nog lagere lonen en zonder sociale bescherming. De facto verzeilen ook zij in de informele economie. Concreet zakte de voorbije 5 jaar het aantal werknemers met een formeel arbeidscontract van 38 naar 28 miljoen. Wij willen net de omgekeerde beweging maken. Meer mensen moeten met een vast contract aan de slag kunnen.”

minimale uitkering en voor amper één jaar. Daarna vallen ze op niets terug.” En opnieuw geldt Jamsostek enkel voor werknemers in de formele sector, dus met een contract van onbepaalde duur. “Toch proberen we ook voor informele werkers een systeem van sociale zekerheid uit te bouwen. We proberen ze te verenigen om in groep een eigen sociale kas op te richten. Zo staan ze niet met lege handen wanneer ze ziek worden of een arbeidsongeval hebben. Niet vanzelfsprekend, want vaak is er in hun geval geen werkgever om een deel van de sociale bijdragen op zich te nemen zodat alle lasten voor hun rekening zijn. Tegelijk proberen we ze ook te adviseren, bijvoorbeeld over hoe ze hun zelfstandige handel het beste runnen, hoe ze meer rendement kunnen halen uit hun activiteit.”

Te weinig controle Globaal kan je stellen dat de afgelopen jaren heel wat vooruitgang geboekt is. “We hebben inderdaad een degelijke arbeidswet en geleidelijk aan zijn we een sociale zekerheid aan het opbouwen”, vertelt Silaban. “Maar het blijft nog teveel papierwerk. Wetten blijven te vaak dode letter. Veel werkgevers lappen het minimumloon of andere aspecten van de arbeidswet aan hun laars. Je kunt wel klacht indienen bij de arbeidsrechtbank, maar die werkt dikwijls zeer traag of is corrupt. Er is veel te weinig controle op de toepassing van de arbeidswetgeving. Dat heeft onder meer te maken met de gedecentraliseerde structuur en het bestuur van het land. Wat nationaal wordt afgesproken, sijpelt heel moeilijk door naar de lokale overheden. De oplossing? Dat de sociale partners mee kunnen toezien op de controle van de arbeidswetten.”

Naar schatting 80 procent van de werknemers in Indonesië werkt in de informele sector.

Sociale bescherming De voorbije jaren bouwde KSBSI samen met de overheid en de werkgevers een systeem van sociale bescherming uit, de zogenaamde Jamsostek. Het stelsel geldt voor werknemers van de privé-sector. Werknemer en werkgever storten elk een bijdrage in een fonds. Dat fonds biedt bescherming voor arbeidsongevallen, ziekte, pensioen en voor het dragen van de overlijdenskosten. “Het is een systeem dat nog moet groeien, maar we moesten dan ook van nul vertrekken. Mensen kunnen nu bijvoorbeeld op hun 60ste met pensioen, maar met een

al het nieuwe India genoemd. “Het bewijs dat sociale en economische vooruitgang hand in hand kunnen gaan. Ik zou zelfs meer zeggen. Voor een duurzame economische groei heb je ook sociale vooruitgang nodig. Als je de productiviteit en de kwaliteit op peil wil houden, moet je mensen motiveren. En hoe doe je dat? Door ze een redelijk loon te betalen en ze in veilige en menswaardige omstandigheden te laten werken. Alleen durft onze overheid nog te weinig die richting kiezen. Ik ben absoluut niet bang van delocalisatie. Indonesië heeft een uitstekende ligging en is erg vlot bereikbaar over water. Nu moet de regering durven te investeren. In mensen en in infrastructuur.”

Nieuwe politieke generatie In Indonesië zitten ze nu met een overaanbod aan laaggeschoolde werknemers en een nijpend tekort aan gekwalificeerde arbeiders. “Hiervoor is vorming nodig, op grote schaal. Daarnaast moet de overheid dringend investeren in wegen en de uitbouw van havens. Dat zou een gigantische troef zijn om nieuwe bedrijven aan te trekken. SBY en zijn regering durven nog te weinig kiezen voor positieve verandering en bestrijden niet doortastend genoeg de corruptie. Het zal wachten zijn op de volgende politieke generatie. En, geloof me, die staat klaar.” Ondertussen blijft KSBSI niet op zijn lauweren rusten. “We hebben nog heel wat werk op de plank liggen”, besluit Silaban. “De verdere uitbouw van Jamsostek, voor meer werknemers en met betere uitkeringen, en de uitwerking van een werkloosheidsverzekering, zoals die bijvoorbeeld al in Thailand bestaat.” n

Geweld tegen bonden De decentralisatie zorgt er ook voor dat vakbonden niet overal vrij kunnen werken. “De centrale overheid laat ons al langer in alle vrijheid ons werk doen. Ze beschouwen ons zelfs als een volwaardige gesprekspartner. Sommige lokale overheden, die vaak nauw verweven zijn met plaatselijke werkgevers, denken daar nog altijd anders over. Vakbondsafgevaardigden worden nog altijd bedreigd met ontslag of zelfs gewelddadig aangepakt. En af en toe gebeurt het nog altijd dat onze mensen enkele maanden in de cel moeten doorbrengen. Maar we laten ons daar niet door afschrikken. De gewone werknemer nog wel, die heeft vaak nog schrik om lid te worden of voor zijn rechten op te komen. Of hij is niet eens op de hoogte van zijn rechten.” De trage maar gestage sociale vooruitgang staat de economische groei in Indonesië niet in de weg. De voorbije jaren kwam die steevast boven de 6 procent uit. Indonesië wordt zelfs

Rekson Silaban, de voorzitter van de Indonesische vakbondsconfederatie KSBSI. APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 21

internationaal

Samen in actie, want werknemers zijn geen gereedschap Vakbondsrechten worden elke dag geschonden

ciale bescherming af te dwingen. Samen in actie.

sociaal overleg in je onderneming kan je de werkgever vragen om een gedragscode aan te nemen. Een gedragscode die het bedrijfsbeleid rond waardig werk vorm geeft, controle mogelijk maakt en duidelijk bepaalt wat er met overtredingen wordt gedaan. Militanten bij multinationals kunnen een stap verder gaan. Zij kunnen, al dan niet via de Europese Ondernemingsraad, streven naar een Internationale Kaderovereenkomst (IKO). Dat is een cao die voor alle werknemers van het bedrijf waar ook ter wereld vastlegt wat hun minimale arbeidsnormen zijn. Campagne voeren in je onderneming doe je niet alleen. Een geslaagde actie bereid je voor met je collega’s van de ondernemingskern en in goed overleg met je vakbondssecretaris. Vergeet ook niet dat we deze campagne samen met de andere vakbonden voeren. Spreek dus ook je collega’s van andere bonden aan! Samen in actie voor waardig werk.

Campagne in onderneming

Folder

Om van waardig werk een speerpunt te maken in de bedrijfscultuur in Noord en Zuid, is er in de eerste plaats actie op de werkvloer. Werknemers moeten de krachten kunnen bundelen om op te komen voor betere werkomstandigheden. Ze moeten het respect voor de fundamentele arbeidsnormen, zowel in het eigen bedrijf als bij dochterbedrijven en toeleveranciers, afdwingen bij hun werkgever. Door samen te schaften, de pins of stickers te dragen en de actiekaarten te ondertekenen, maken werknemers duidelijk aan hun werkgever dat ze opkomen voor waardig werk wereldwijd. Wat kan jij doen? Met zoveel mogelijk ondertekende actiekaarten trek je als vakbondsvertegenwoordiger naar je werkgever. Via het

Een leidraad nodig? Kijk dan in de ondernemingsfolder. Die vind je bij je vakbondssecretaris en bij de dienst onderneming van je verbond. Daarin wordt haarfijn uitgelegd wat het doel is van de campagne en hoe je die stap voor stap aanpakt. Een checklist helpt je om ook voor je eigen bedrijf, dochterbedrijven en toeleveranciers uit te zoeken hoe het zit met waardig werk en het respect voor de fundamentele arbeidsnormen. Alle ondertekende actiekaarten worden op het ‘waardig werk secretariaat’ verzameld en uiteindelijk overhandigd aan de werkgeversorganisaties. n

Jaklien Broekx

Het beste middel tegen armoede is waardig werk. En dat begint bij een fatsoenlijk loon. Het lijkt vanzelfsprekend. Maar toch verdient de helft van alle werkende mensen ter wereld minder dan 1,50 euro per dag. Werken en straatarm blijven, dat klopt niet. Daarom voeren Wereldsolidariteit en ACV samen met de andere vakbonden en een aantal ngo’s de volgende twee jaar actie rond waardig werk.

1.11.11 trok de campagne op gang met de slogan ‘Werknemers zijn geen gereedschap’. Tussen 1 en 21 mei 2009 staan ACV, Wereldsolidariteit, ABVV, ACLVB en FOS-socialistische solidariteit aan het roer. Dan komt de campagne op de bedrijfsvloer, zowel in grote als kleinere ondernemingen. Waardig werk komt er niet zonder ‘vrijheid van vereniging’. Hoe kan je beter een menswaardige job afdwingen dan door je te verenigen in een vakbond? Pas wanneer werknemers zich kunnen én mogen verenigen, kunnen ze duidelijk maken ‘dat ze geen gereedschap zijn’, hun problemen zichtbaar maken en overheden en werkgevers onder druk zetten. Vrijheid van vereniging, het recht op collectieve onderhandelingen en het recht op staking, kortweg de ‘syndicale rechten’, zijn fundamentele rechten, maar ze worden elke dag wereldwijd geschonden.

Moorden op vakbondslui Volgens het jongste jaarrapport van het Internationaal Vakverbond (IVV) werden in 2007 niet minder dan 91 vakbondsleden vermoord. Zowat 5.463 vakbonds-

mensen werden gearresteerd en 8.627 werknemers werden ontslagen omdat ze lid waren van een vakbond. Wist je dat meer dan de helft van alle werknemers ter wereld zich niet kan of mag verenigen? Landen als China, India, Brazilië en zelfs de VS ratificeerden de conventie over de vrijheid van vereniging van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) nog altijd niet. Zolang vakbondsrechten niet overal worden gerespecteerd, zullen werknemers tegen elkaar worden uitgespeeld. En zullen werkgevers hun werknemers als gereedschap behandelen. Met als gevolg een voortdurende druk op de lonen en de sociale voorzieningen wereldwijd, informalisering van jobs en meer flexibiliteit. Om dit een halt toe te roepen, moeten mensen zich overal kunnen verenigen. Vakbonden in Noord en Zuid zijn nodig om menswaardig werk, een fatsoenlijk loon en so-

22 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Meer info op www.acvonline.be of www.wereldsolidariteit.be. Materiaal bestellen kan bij de centraal propagandist van je verbond.

OveR de gRenzen AnnIck Aerts

gelijkwaardigheid man en vrouw Almaar meer vrouwen hebben toegang tot een hogere scholing, grotere gelijkheid op het vlak van juridische rechten en meer kansen op de arbeidsmarkt. Daarnaast heeft een groeiend aandeel van vrouwen een goede positie in de politiek, bij vakbonden, in het bedrijfsleven en in de academische wereld. Maar is daarmee de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen volledig bereikt? Verre van. In vele delen van de wereld krijgen vrouwen geen gelijk loon voor gelijk werk. De toegang tot het onderwijs is niet overal gegarandeerd. Zelfs de gezondheidszorg is niet altijd even toegankelijk voor mannen en vrouwen. Dit jaar nam het Internationaal Vakverbond naar aanleiding van de Wereldvrouwendag op 8 maart de mondiale loonkloof tussen man en vrouw opnieuw onder de loep. Dat gebeurde in 20 landen. Het IVV baseerde zich op gegevens die via de gegevensbank ‘Wageindicator’ (www.loonwijzer.be) beschikbaar zijn. De databank verzamelde 300.000 enquêtes die individueel via een website werden ingevuld. Wat blijkt? De gemiddelde loonkloof bedraagt 22,4 procent. In Brazilië is het verschil tussen man en vrouw zelfs 38,5 procent. Aan het andere uiterste bevinden zich Paraguay, Denemarken, Zweden en de Russische Federatie, waar het verschil rond de 12 procent schommelt. In de meeste landen vergroot de kloof naarmate vrouwen ouder worden. Hongarije en Polen vormen hierop wel de uitzondering. Daar verdienen vrouwen van alle leeftijden gemiddeld minder. Beter opgeleid zijn heeft tegen de verwachtingen in een negatief effect op de loonkloof. Dat is onder meer te wijten aan het feit dat beter opgeleide vrouwen onder hun niveau werken om voor het gezin te kunnen zorgen. Het onderzoek toont ook aan dat lid zijn van een vakbond een positieve invloed heeft op de loonsver-

schillen. Dit effect verhoogt zelfs als er een vakbondsvertegenwoordiger op de werkvloer is. Door collectieve arbeidsovereenkomsten zijn vakbonden in staat de kloof wat meer te dichten. IJveren voor een gelijke verloning blijft dus een belangrijke opdracht voor de bonden. Vakbonden moeten vrouwen overtuigen om lid te worden. Zo krijgen ze meer armslag om werknemers goed te vertegenwoordigen en degelijke cao’s af te sluiten. De politiek moet ook haar duit in het zakje doen. In de huidige crisis moet je niet alleen voor werknemers uit de sleutelsectoren jobs beschermen en vorming aanbieden. Dat is even goed nodig in de dienstensectoren, die veel vrouwen tewerkstellen. Meer informatie op www.icftu.org en www.etuc.org.

noorwegen breidt vaderschapsverlof uit Wereldwijd blijven vrouwen in hun huishouden grotendeels verantwoordelijk voor de zorg voor hun kinderen. Die situatie blijft de tewerkstellingskansen van vrouwen belemmeren. In landen waar de overheid veel maatregelen neemt om de combinatie werk en gezin te vergemakkelijken nemen in verhouding meer vrouwen deel aan de arbeidsmarkt en is de loonkloof kleiner. Het eerste land dat betaald ouderschapsverlof voor mannen invoerde, was Zweden in 1974. Sindsdien sprongen ook andere landen op de trein. Noorwegen bijvoorbeeld. Noorse ouders kunnen 44 weken lang thuis blijven tegen 100 procent van hun loon. Of 54 weken met 80 procent loonscompensatie. Negen weken hiervan zijn gereserveerd voor de vrouw en zes weken voor de man. Als het verlof niet wordt opgenomen, vervallen deze rechten. De

resterende weken kunnen vader of moeder in onderling overleg opnemen. Studies wijzen uit dat 90 procent van de vaders dit recht gebruikt. Dit jaar kondigde de Noorse overheid aan dat ze het vaderschapsverlof wil verhogen met vier weken. De Noren willen het totale gezinsverlof verruimen met twee weken. De overige twee weken willen ze aftrekken van het deel dat de ouders vrij kunnen verdelen onder elkaar. Vanaf juli 2009 zal de nieuwe maatregel ingaan. Het enige nadeel van dit systeem is dat het recht op vaderschapsverlof afhangt van de job van de vrouw. Voor de geboorte van het kind moet de vrouw minstens deeltijds werken. Noorwegen wil bekijken of het vaderschapsverlof een recht kan worden dat los staat van de tewerkstelling van de vrouw.

crisis treft Filipijnse vrouwen zwaar De economische crisis gaat gepaard met een zware sociale crisis die zowel mannen als vrouwen op de arbeidsmarkt raakt. Tegelijkertijd vergroot de huidige economische toestand de ongelijkheid tussen man en vrouw. Dit negatieve effect is vaak groter in ontwikkelingslanden. Onderzoek toont aan dat mannen in westerse landen vaker werken in industrieen die op lange termijn aan het afbouwen zijn. Vrouwen werken er vaker in dienstverlenende sectoren die stabieler zijn. In semi-industriële landen komen veel vrouwen terecht in arbeidsintensieve productiebedrijven die werken voor de export. Zulke bedrijven zijn gevoeliger voor schommelingen. Daarnaast werken in deze landen vrouwen vaker in de landbouw en de voedselproductie. Als de voedselprijzen stijgen en er minder voedsel geëxpor-

teerd wordt, zijn vooral vrouwen de pineut. Op de Filipijnen staaft onderzoek van een onafhankelijk bureau deze bevindingen. Zeven van de tien ontslagen in vrijhandelszones treffen vrouwen. Vrouwen maken er 72,3 procent uit van de werknemers in de elektronica en 86,5 procent van het personeel in de textielsector. Voor de vrouwen die in de zones aan de slag blijven, staat het inkomen sterk onder druk omdat de wekelijkse arbeidsduur zakt. Werknemers kunnen er maar twee tot drie dagen per week werken en verdienen onvermijdelijk minder. Om hetzelfde inkomen te behouden gaan vrouwen vaak in het zwart werken als pedicure of manicure. Zonder de nodige opleiding te hebben gevolgd. Andere vrouwen moeten om voedsel bedelen of gaan zware schulden aan. In de informele sector zijn 34 procent van de werknemers vrouwen. Zulke activiteiten hangen vaak samen met de landbouw. Zeven van de tien boeren heeft geen gronden en vrouwelijke werknemers worden aanzienlijk minder betaald. Volgens het Filipijnse vrouwencentrum CWR bestaat de enige oplossing erin dat vrouwen de kans krijgen opleiding te volgen. Ze moeten zich organiseren en de krachten bundelen om de crisis te boven te komen. Op lange termijn zou de hele landbouwsector hervormd moeten worden. Er is ook nood aan een grootschalig industrialiseringsproces. Alleen zo kan het inkomen van de gemiddelde burger stijgen.

‘Op weg naar een socialer europa’ De LBC-NVK organiseert op maandag 18 mei om 19.00u in Antwerpen een gespreksavond rond het thema ‘Op weg naar een socialer Europa’. Met europarlementariër Jean-Luc Dehaene en Ronald Janssen van het Europees Vakverbond. De avond vindt plaats in het auditorium van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. Inschrijven via kader@ acv-csc.be. Meer inlichtingen via 03/220 87 37.

APrIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 23

in de maRge

“Wij helpen je om te doen wat je wilt. Vrede en veiligheid, het is onze opdracht.” Zo klinkt de wervende boodschap waarmee de 60-jarige Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) jongeren wil aanspreken. het reclamebrein van de NAVO wilde graag in de jongerensfeer blijven en ondersteunt daarom de boodschap met een filmpje op youTube. het digitale kleinood kan net zo goed voor een energieleverend drankje of een discoavond dienen. Dat zegt veel over de inventiviteit die de NAVO aan de dag legde. het zegt ook alles over het gebrek aan kennis over wat jongeren boeit, denk ik dan. De website maakt wel melding van onwaarschijnlijk boeiende jongereninitiatieven die in de pijpleiding zitten. Want de jeugd van tegenwoordig weet niet meer waar de NAVO voor staat. En nog minder waar dat allemaal goed voor is. Op de Nederlandse televisie lopen rekruteringsclips voor de Nederlandse Defensie. Clips die overigens kwalitatief veel beter gemaakt zijn dan wat NAVObaas Jaap de hoop Scheffer wist te fabriceren vanuit zijn Brusselse kantoor. In de Nederlandse filmpjes wordt met angstaanjagend veel gemak een gefingeerde gijzeling ongedaan gemaakt. het verhaaltje eindigt met beelden die bijna aan een vakantiestrand doen denken. Reclame is en blijft een verpakte leugen. De winkel van de Belgische Defensie richt zich ook resoluut op de jeugd. Word één week militair! De alombekende jongerenstages leren het jonge volkje Defensie van dichtbij te beleven. Maar ook heel wat andere activiteiten spitsen zich toe op jongeren. Defensie trekt op eenvoudig verzoek met een informatiestand of een attractie naar alle grote jongerenevenementen. het kan aan mijn leeftijd liggen, maar niets van dat alles roept ook maar een greintje enthousiasme op. En ik moet inderdaad eerlijk toegeven, ik ben het slachtoffer van een oncontroleerbare subjectiviteit. Telkens weer bekruipen me weinig lieve gevoelens wanneer het gaat om iets waar Pieter De Crem mee te maken heeft. Als het de man mag geruststellen: ook zijn voorganger André flahaut kon me niet behagen. Er moet dus iets meer aan de hand zijn. Een militaire boodschap moet mij niet overtuigen van het feit dat men mij daar helpt ‘om te doen wat ik wil’. het is trouwens fout de indruk te wekken dat veiligheid moet dienen om iedereen te laten doen wat hij of zij wil. Als dat het leidmotief is in een gemeenschap, loopt het gegarandeerd verkeerd af. n

24 ons recht | 113de jaargang | APrIL 2009

Ontslagen niet langer taboe in uitzendbranche Adecco schrapt 150 banen

roBert VeekMAn

Ook in de uitzendsector laat de economische crisis sporen na. Adecco Interim wil 150 werknemers laten afvloeien. Bij concurrent Accent Interim komen er wel kantoren en personeel bij. Een lichtpuntje. Of een stunt? De reorganisatie bij Adecco was geen donderslag bij heldere hemel voor de vakbondsafgevaardigden in het bedrijf en de militanten uit de werkgroep uitzendkantoren. Voor de LBCNVK was het al langer duidelijk dat Adecco het schot voor de boeg zou lossen in de sector. In november 2008 probeerde het management al de kosten te drukken. De afgevaardigden kregen toen in de ondernemingsraad twee scenario’s voorgeschoteld. In één van die scenario’s stond toen al dat er een mogelijk personeelsoverschot van zo’n 75 voltijdse eenheden was. De bonden probeerden constructief naar een tijdelijke oplossing te zoeken. Maar al hun pogingen werden beleefd van tafel geveegd. Zelfs toen de grote rivalen met tijdelijke oplossingen uitpakten, bleef het oorverdovend stil bij Adecco.

Op dinsdag 3 maart meldde de directie officieel dat ze wilde reorganiseren. Ze deed dat in een luxehotel. Mooie symboliek. Adecco wil 150 werknemers de laan uitsturen. In die context tracht het bedrijf de vakbondsafgevaardigden te overhalen om allerlei maatregelen te slikken. Bij het ter perse gaan lopen de gesprekken nog volop. Het management lijkt vooral uit te zijn op een zo goedkoop mogelijk sociaal plan.

pijnlijk De administratieve diensten van Adecco moeten het meeste bloeden. Twee weken na de aankondiging van het collectief ontslag verhuisden die diensten naar een ultramodern gebouw. De nieuwbouw oogt erg riant. Een iets spaarzamere aanpak had misschien een hoop ontslagen kunnen overbodig maken. Wie het nieuwe gebouw bezoekt, heeft niet de indruk dat er een crisis is. Concurrent Accent bracht een goednieuwsshow in de media. Accent plant 40 nieuwe kantoren en wil dit jaar nog 120 extra werknemers aanwerven. Goed nieuws of een stunt? De LBC-NVK is blij als er jobs bijkomen. Eerst zien of Accent zijn plannen ook uitvoert. n

navO

inb X MonIque BrAAM

digitale facelift voor Ons Recht

Ons Recht is al een aantal jaren mee op de digitale snelweg. Sinds 2003 wordt het blad digitaal bewaard. Sinds dit jaar kan je het ledenblad van de LBC-NVK ook virtueel doorbladeren. Als je naar de rubriek ‘publicaties en documentatie’ surft, zie je Ons Recht in de linkernavigatie staan. ‘Dubbelklik’ brengt je naar de huidige jaargang. Vanaf januari 2009 kan je naast de bekende download van het nummer en het eventuele dossier nu ook ‘losse’artikelen downloaden. Daarnaast klik je best eens op de cover van Ons Recht. Zo kan je pagina voor pagina Ons Recht ‘lezen’, inzoomen op artikelen en de bladspiegel vergroten. Een handig en gebruiksvriendelijke manier om snel Ons Recht te doorgronden. (registreren/inloggen verplicht)

crisismaatregelen alleen na doordacht overleg Gina Dupont: “Ga niet over één nacht ijs”

De economische crisis eist ook in de textielindustrie haar tol. Sommige werkgevers uit de sector willen hun personeel voor de crisis laten opdraaien. Ze dwingen werknemers om loon in te leveren, tijdskrediet op te nemen, onbetaald verlof te pakken of minder uren te presteren. Gino Dupont, vakbondssecretaris bij de LBC-NVK: “Bepaalde werkgevers maken hun werknemers wijs dat ze de voorgestelde maatregelen moeten aanvaarden. En dat het niet anders kan. In werkelijkheid kan de werkgever zijn werknemer nooit verplichten in één of ander systeem te stappen.” De LBC-NVK waarschuwt alle bedienden en kaderleden om niet zomaar klakkeloos in te stemmen met crisisvoorstellen van de werkgever. “Bepaalde keuzes doen je niet alleen loon verliezen maar hebben op korte

termijn ook invloed op de eindejaarspremie, het vakantiegeld, de maaltijdcheques. En op lange termijn op de ontslagvergoeding, het werkloosheidsgeld en de pensioenrechten.” Uiteraard kunnen werknemers perfect meedenken wanneer het erom gaat oplossingen te zoeken voor de problemen in hun onderneming. “Maar het is niet slim om over één nacht ijs te gaan”, zegt Dupont. “Onderzoek goed of er sprake is van een tijdelijk of een structureel probleem. Ga ook na hoe je het bedrijf zoveel mogelijk kan laten besparen zonder de werknemers te hard te treffen. In een aantal bedrijven bleek het al mogelijk goede oplossingen uit te werken op maat van de organisatie en van de werknemers.” Wanneer de werkgever voorstelt om dringend crisismaatregelen te treffen, hebben werknemers er alle belang bij de zaak collectief en doordacht aan te pakken. De LBC-NVK wil graag helpen te vermijden dat werknemers de crisis moeten betalen.

INDEXAANpASSINgEN VANAF FEBRuARI 2009 308.00 309.00 310.00 313.00

maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie beursvennootschappen banken apotheken en tarificatiediensten

vorige lonen x 1,0017 vorige lonen x 1,001709 vorige lonen x 100017 vorige lonen x 1,02

lbc-nvk en web 2.0 We zetten onze eerste voorzichtige stappen in de wereld die Web 2.0 heet: weblogs, facebook, picasa... • Vanaf april starten we met een eigen LBC-NVKweblog ter ondersteuning van campagnes, acties of studie- en inleefreizen. Een studiereis/stage naar Zweden bijt de spits af... LBC-NVK-medewerkers bloggen vanuit Scandinavië. • Ook vind je de LBC-NVK terug op Facebook. Tik LBC-NVK in en je wordt naar onze fanpagina gestuurd. Let op, er is jammer genoeg een ghostwriter actief op Facebook: er bestaat (nog) een tweede ‘fake’ facebookpagina van de Centrale. Kies voor de juiste pagina, namelijk die met de meeste fans. We hebben Facebook gevraagd om de ghostwriter te verwijderen. • Verder kan je fotoreportages van LBC-NVKacties en -manifestaties en andere activiteiten al een tijdje terug vinden op de onze fotosite: http:// picasaweb.google.nl/LBCNVKfoto. Laat gerust je commentaar achter.

Opleiding en loopbaanbegeleiding - vorming Karel Demeyere (VDAB) zei het al: “Leren stopt niet bij het behalen van een diploma” (zie interview op blz. 14). De LBC-NVK vindt dat ook. Opleiding en vorming ondersteunen je loopbaan. Er bestaat heel wat info over vorming en opleiding. Zoveel dat je door de bomen het bos niet meer ziet. De LBC-NVK verzamelde op www.lbc-nvk.be de belangrijkste links rond vorming en opleiding en zette ze op een rijtje. Je surft er naar toe via publicaties en documentatie, links, vorming en opleiding.

loopbaanontwikkeling Twijfel je over je baan en carrière? Het LBC-NVKCentrum voor Loopbaanontwikkeling geeft je de kans om met professionele begeleiding na te denken over je job, je loopbaan, opleidingen en de plaats van werk in je leven. Eén adres: www.loopbaanontwikkeling.be.

APrIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 25

film

fighter kArIn seBerechts

Het zal wel aan mij liggen, maar ik kan moeilijk voorbij Scandinavische films. Er is altijd wel iets dat steekt of blijft hangen bij het werk van onze noordse buren, hoe petieterig ook. De Deense regisseuse Natasha Arthy, die we nog kennen van de mooie jeugdfilm ‘Mirakel’, slaat met ‘Fighter’ bekende paden in: die van de ‘coming-of-age’-film. En zoals gebruikelijk in films is opgroeien geen sinecure. Zeker niet wanneer dat gebeurt in twee totaal verschillende culturen. De mooie Aicha uit Noord-Kopenhagen droomt van een zwarte band in het kung-fu. Maar volgens haar conservatieve Turkse

vader hebben meisjes niks te zoeken in vechtsporten. Zeker niet wanneer ze samen met jongens moeten trainen. Aicha moet studeren en dokter worden, net zoals haar oudere broer Ali. Aicha schrijft zich dan maar achter haar vaders rug in bij een eliteclub. Ook buiten de mat kan ze het meteen goed vinden met haar vaste ‘sparring partner’ Emil. Wanneer haar ‘onbetamelijke geheim’ uitkomt, laat de Turkse gemeenschap zich van haar smalste kant zien…

Ray Eddy, een moeder met twee zonen van 5 en 15 jaar, harkt al jaren de kleintjes bij elkaar om een nieuwe, dubbele ‘trailer’ (stacaravan) te kopen. “Dan kunnen ze die ouwe tot een blokje stampen en aan de Chinezen verkopen.” Helemaal schrapen wordt het wanneer manlief de eerste aanbetaling vergokt en daarna zelf met de noorderzon verdwijnt. Haar mans auto vindt Ray terug bij Lila Littlewolf, een lijzige Mohawk-meid met aardig wat akkefietjes op haar kerfstok. De jonge Indiaanse, die haar eigen kind elders ziet opgroeien, stommelt zo’n beetje door het leven. Af en toe klust Lila wat bij: via de

it like Beckham meets Lola Rennt meets Crouching Tiger, Hidden Dragon; Arthy haalt de mosterd de wereld rond. Maar zoals Coppola ooit zei: afkijken mag. Als je het maar goed doet. ‘Fighter’ is vanaf 29 april 2009 te zien in de Belgische zalen.

vleugels Het zou nogal voortvarend zijn om Arthy’s verhaal over groeipijnen en het worstelen met kennelijk in steen gehouwen culturele tradities ‘nieuw’ te noemen. ‘East is East’, ‘Ae fond kiss’, ‘Kebab Connection’,… allemaal gingen ze de Deense met enige glans voor. Maar Arthy’s energieke aanpak met focus op beweging en behendigheid geeft de film vleugels. De kleine karateka Semra Turan is een ontwapenende nieuwkomer. En het bizar geelgroen coloriet bezorgt het geheel een bijzonder ca-

frozen River kArIn seBerechts

chet. Arthy raakt dramatisch af en toe de pedalen kwijt en maakt aan het eind een vrij onverklaarbare, onorthodoxe bocht. Maar dat belet niet dat ‘Fighter’ een charmant en bijdetijds meisjesportret is geworden, met aarzelende sensuele momenten en heerlijk slow-motion loop- en kung-fu-werk. Bend

dichtgevroren rivier middenin onbewaakt Mohawk-gebied smokkelt zij ‘illegalen’ van Canada naar de VS. Alles wat ze nodig heeft, is een wagen met een grote koffer. Met Kerstmis in aantocht en een akelig lege koelkast, wordt de verleiding voor Ray wel erg groot… Het is altijd een beetje met kromme tenen uitkijken wanneer Amerikaanse filmers het plebs in aanschouw nemen. Haveloze lui in vale kamerjassen en gammele caravans; het heet dat Europese filmers er doorgaans beter mee wegkomen dan hun Amerikaanse evenknieën. Maar debuterend regisseur Courtney Hunt mag het schaamrood met recht en rede achterwege laten. Haar ‘Frozen River’ is namelijk een verrassend meeslepend vertelde thriller, met berooide Amerikanen in de hoofdrol.

bleke realiteit De filmmaakster poot haar toevallige lotgenotes neer in een onver-

26 ons recht | 113de jaargang | APrIL 2009

Vechten om los te komen van onwrikbare tradities. (Semra Turan en kung fu-meester Xian Gao) biddelijke natuur en een bleke realiteit, maar treurwilgen tref je niet aan op haar pad. Daarvoor slalomt deze nieuwelinge te behendig alle meligheden van het sociale genre voorbij. Hunt zet sociale uitsluiting, racisme, vooroordelen en mensenhandel op de kaart, maar niet in het uitstalraam. Frozen River is een bekommerd drama over koele tantes die ondanks alles niet verkleumd raakten. Courtney Hunt reikt haar uitstekende cast – dames Melissa

Leo en Misty Upham, maar ook de jonge Charlie McDermott als puberzoon T.J. – bijzonder trefzeker geschreven personages aan. Verademende humor valt er in dit donkere kerstverhaal dan weer nauwelijks te rapen. Maar wie een bedrijf van stacaravans droogjes ‘Versailles’ noemt, kan je in elk geval wél enig relativeringsvermogen aanwrijven. ‘Frozen River’ is vanaf 15 april 2009 te zien in de Belgische zalen.

‘Trailer trash’: koel maar niet verkleumd. (Misty Upham en Melissa Leo)

bOek

het succes van slechte seks Dirk Draulans

gutenBerg

Ruim op tijd voor de feestelijkheden rond Darwin - Charles Darwin werd in 1809 geboren, zijn revolutionaire meesterwerk verscheen 150 jaar geleden - publiceerde Knackjournalist Dirk Draulans zijn eigen Darwinboek: een turf van 480 bladzijden met 31 lekker bekkende hoofdstuktitels als ‘Neuken met Neandertalers’, ‘Sperma ophoesten en uitspuwen’, ‘Een orgaan zo lang als een autobus’ en ‘Met een machete door het schaamhaar’.

De meeste mensen willen zich conformeren met de rest. Daarom slinkt de kans dat iemand hulp biedt bij een ongeval naarmate er meer getuigen zijn. En blonde haren worden geassocieerd met jeugd. Daarom kan blond ook in verband gebracht worden met domheid, want jonge mensen weten nu eenmaal minder dan oude. Vlak voor de eisprong kleden vrouwen zich onder invloed van hun hormonen gedurfder, met dus meer kans op seks. Met dit soort van bewezen en half-bewezen theorieën staat het boek van Draulans vol. Het is een plezier om ze te lezen en voort te vertellen. Of wat hij aanhaalt ook allemaal waar is, is een andere kwestie.

Oude vos De typische branietitels van Draulans zijn niet eens zo vergezocht. Uiteraard draait in het wetenschappelijke werk van Darwin alles rond partnerkeuze, voortplanting, overerving en dus seks. De hoofdlijnen van de evolutietheorie zijn inmiddels wel bekend. Maar Draulans toont met honderden voorbeelden ook aan hoe Darwins theorie kan verklaren waarom we een midlifecrisis krijgen, wat intuïtie is, waarom mannen tepels hebben, wat het voordeel was van rechtop lopen, waarom vrouwer een hogere stem hebben dan mannen en hoe het komt dat er een racist schuilt in ieder van ons. Sommige van zijn verhalen zijn echte ‘eye-openers’. Vrouwen gaan op zoek naar de beste – lees: de rijkste, sterkste, slimste – vader voor hun kinderen. Daarom zou één man op 25 een kind opvoeden waarvan hij de vader niet is. In plaats van enkel tepels zouden vrouwen borsten hebben ontwikkeld omdat mensenkinderen met hun platte gezichten anders wel eens zouden kunnen stikken tijdens het drinken.

Tijdens mijn lectuur zat ik de hele tijd te denken aan die slimme, geestige oude vos van een Karel van het Reve en zijn bundel ‘Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes’. Karel van het Reve door Gerard steevast genoemd: ‘Mijn geleerde broer’- was een gevreesd en bewonderd columnist. In 1979 ging hij in de krant in discussie met twee biologen, Maarten ‘t Hart en Dick Hellenius. Onderwerp van hun debat: de evolutietheorie van Darwin. Ook van het Reve vond het zo mooi dat je geen stap kon zetten zonder dat die theorie bevestigd werd. Zingt een leeuwerik, dan doet hij dat om een wijfje te lokken. Zingt een andere vogel niet, dan is dat opdat zijn vijanden hem minder gauw zullen vinden. Als een bruin hert over een bruine akker loopt, is dat bruin van die ree een schutskleur. Als diezelfde ree met haar witte achterste mijlenver zichtbaar is, is dat opdat haar jongen haar beter kunnen volgen. Ja, zo kan ik het ook, zei de geleerde professor in 1979, en zo zeg ik het hem na.

Natuurlijk twijfelt geen zinnig mens aan het genie van Darwin. Maar het is grappig dat net als Freud de tegenstanders van zijn theorieën een of andere neurose verweet, Draulans vindt dat de creationisten, die geloven in Gods schepping in zeven dagen, een perfecte illustratie zijn van Darwins theorie van de variatie: mentale variatie zal ervoor zorgen dat er altijd mensen met afwijkende meningen ontstaan. Repressieve tolerantie, geloof ik dat ze zoiets noemen.

choqueren Het meest is Draulans in zijn element als hij kan choqueren, bijvoorbeeld door de liefde van haar mythes te ontdoen of de menselijke eigenwaan te doorprikken. Ik citeer, op pagina 26: “De mens verschilt alleen maar in gradatie van de andere diersoorten.” Pagina 127: “Verliefdheidshormonen hechten zich in de hersenen aan dezelfde ankerplaatsen als de cocaïne en heroïne van drugsverslaafden.” Pagina 134: “Wij zijn niet gemaakt om gelukkig te worden, wel om ons voort te planten”. Pagina 151: “De nieuwe man is een biologische afwijking, een uitzondering in de natuur”. Pagina

217: “Vrouwen tolereren mannen omdat het beter is voor hun kinderen.” Pagina 398: “Als de goden van de oude Grieken op Grieken leken, en de goden van de Afrikanen zwart waren, hoe zouden de goden van koeien er dan uitzien, mochten ze goden hebben?” Het ergerlijkst is de auteur als hij zijn persoonlijke ‘bêtes noires’ als voorbeelden gebruikt van een of andere weinig flatterend evolutionair gebrek: arme Patrik Van Krunkelsven, Luc Versteylen, Koen Wauters, Herman Schuermans, Herman Brusselmans, Noël Slangen, Marc Reynebeau, Hugo Claus, Mieke Vogels en Eddy Demarets. De schrijver durft. En ook dat is evolutionair te verklaren. Volgens hem nam de genvariant DRD4, die mezen dapper maakt en ‘skydivers’ en oorlogsjournalisten stuurt, de voorbije duizend jaar sterk toe. Hij moet dus een voordeel hebben, mijmert Draulans. En hij besluit: misschien is onze wereld echt wel aan de durvers... Het succes van slechte seks Dirk Draulans Uitgeverij Meulenhoff-Manteau 480 blz.

APrIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 27

festival Leo Lauwerysen

Het Filmfestival Open Doek pakt elk jaar uit met een brede waaier aan films, documentaires en evenementen. Het jaarlijkse filmfestival in Turnhout is een tien dagen durend feest voor filmliefhebbers, cineasten en jongeren. Open Doek groeide uit tot het op één na grootste filmfestival in Vlaanderen. Alleen ‘Gent’ is groter. Het festival wil ‘de broze wereldfilm’ tonen aan een breed publiek. Dit jaar is het al aan de 17de editie toe. Open Doek wil een representatieve staalkaart van het rijke aanbod aan actuele wereldcinema presenteren. Elk jaar werkt het festival samen met muzikanten, kunstenaars en fotografen. Het filmfestival kan al langer rekenen op de steun van de LBC-NVK. De bediendevakbond kant zich tegen elke vorm van bekrompenheid en promoot de openheid van geest. De LBC-NVK behartigt de belangen van bedienden en kaderleden hier, maar wel met oog voor alles wat er in de wereld gebeurt. In het bioscoopcomplex Utopolis kan je terecht voor zowat 80 films uit alle hoeken van de wereld. Alles bij elkaar zijn er 175 vertoningen. Sommige films werden al uitgebracht, andere waren te zien op andere festivals of beleven hun Belgische première in Turnhout. Centraal staat de competitie. De cineasten die de competitie winnen, krijgen meer mogelijkheden om hun prent in België verdeeld te zien. Op zondag 3 mei reikt de festivaljury de ‘Canvas-award’ uit. Aan die prijs is een geldbedrag van 10.000 euro verbonden. Een jongerenjury deelt een prijs van de Nationale Loterij uit.

Premières Het algemeen programma bestaat uit regionale en nationale premières, films die je anders in Turnhout nauwelijks tegenkomt. Naast nieuwe films van regisseurs van wie het festival in het verleden al werk toonde, zal de winnaar van de Gouden Beer 2008,

Filmfestijn Open Doek brengt ‘broze wereldfilm’ Van 24 april tot 3 mei in Turnhout

het controversiële ‘Tropa de Elite’ uit Brazilië, te zien zijn. Net als de Grote Prijswinnaar van Gent, het Turkse ‘The Market, Teza’ van de Ethiopiër Haile Gerima. En ook de Canneswinnaar ‘Tulpan’. Onder de noemer Vrouwenkracht selecteert het festival films van vrouwelijke cineasten. Deze vrouwen staan te popelen om hun films te kunnen maken en hun visie op de wereld te delen met het publiek. Het wordt tijd om de wereld meer door een vrouwelijke bril te bekijken, na jaren van vooral mannelijke invalshoeken, ook in de filmindustrie. Open Doek programmeert ook een familieaanbod. Een toegankelijk aanbod wereldcinema, met als uithangbord de reeks films van Ciné2. Op weekdagen is er telkens om 14.00u een interessante vertoning, met een inleiding én een achterafje in het festivalcafé. Ook voor jongeren is er een specifiek parcours. Uit het algemene programma werd een selectie gemaakt voor alle leerlingen boven de 15 jaar op middelbare scholen in de Kempen en voor alle studenten van de Kempense hogescholen. De competitie van de jongerenjury is gekoppeld aan die selectie. Jongeren die hieraan willen meedoen krijgen een extra korting op de kostprijs van een festivalticket (3 euro in plaats van 7 euro) en een uitnodiging voor de exclusieve openingsavond van het jongerencircuit.

sluiten bij de campagnes voor het recht op waardig werk. Specifiek vanuit de LBC-NVK willen we ter ondersteuning van de campagne Waardig Werk een filmavond vullen op woensdag 29 april. En wel met twee documentaires over de problematiek van dienstmeisjes en huisarbeid: ‘Lakshmi and Me’ en ‘The Silent Monologue’. Aanvullend kan er worden nagepraat in Cine-klap.

Gratis kaarten Redenen genoeg dus om naar Open Doek af te zakken. Voor

leden van de LBC-NVK hebben we 25 x 2 gratis toegangstickets ter beschikking voor een film naar keuze. Geïnteresseerden emailen voor 20 april hun naam, adres en lidnummer naar lbcnvk.persdienst@acv-csc.be, graag met de vermelding ‘gratis tickets Open Doek’. n

Praktisch: Van 24 april tot 3 mei 2009 in Utopolis, Turnhout Programma online vanaf 1 april - ticketverkoop vanaf 20 april www.opendoek.be

Waardig werk Anno 2009 worden steeds meer sterke documentaire films gemaakt. Documentaires die het publiek raken, overal een uitstekend onthaal krijgen en lovende commentaren oogsten in de pers. Dit filmgenre verwierf zijn vaste plek op het filmfestival. Voor 2009 is er een ruim aanbod, bijvoorbeeld over muziek of over thema’s die aan-

28 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

Het affichebeeld van de 17e editie van Open Doek komt uit het Filipijnse Serbis. De in de Filipijnen bekende actrice Jaclyn Jose zit achter de kassa van een oude haveloze bioscoop in het centrum van Manilla. Ooit was het een mooie uitgaansgelegenheid, nu dient de plek als werkterrein voor mannen die zich prostitueren.

de lezer schrijft

vermogensbelasting

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons Recht Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be

rinummer overigens zeer terecht voor de versnelde invoering van een vermogensbelasting. Kunnen we op dit punt als LBC-NVK geen bredere alliantie opzetten met de andere vakbonden en andere middenveldorganisaties zoals Netwerk Vlaanderen?

e.v.o. - herzele

Ferre Wyckmans pleit in het maartnummer van Ons Recht voor een vermogensbelasting. Een pleidooi dat mij kwaad maakt. Ik behoor tot de ‘gelukkigen’ die dankzij zwaar sparen en een erfenis nog een bescheiden vermogen hebben. Het staat de LBC-NVK vrij om voor een vermogensbelasting te pleiten. Maar ik heb hierbij wel kanttekeningen. Zo slonk mijn vermogen sinds de beurscrash met één derde. Een crash die ik alleen maar kon ondergaan. Als een vermogensbelasting de rest van mijn vermogen verder zal aantasten, zal ik een reeks dingen niet langer kunnen doen. Ik laat bijvoorbeeld een gewezen zware drugsverslaafde gratis bij mij inwonen. Deze man werkt in een sociale werkplaats. Hij krijgt van mij hulp voor zijn levensonderhoud en kan nu ook sparen voor zijn oude dag. Ik help ook mijn twee dochters, al dan niet werkloos en met zware kinderlast, hun rekeningen te betalen. Verder laat ik projecten uitvoeren die de staat zo graag aanprijst, op het vlak van zonne- en grondenergie. Ik moet ook mijn woning onderhouden en reparaties laten doen. Als mijn oude trouwe computer het begeeft, moet ik een nieuwe kopen, of gedaan met de communicatie. Idem dito voor mijn bescheiden autootje. Ik woon op het platteland, en kan niet zonder auto. Slechts een greep van de dingen die ik met mijn vermogen doe. Ik ben werkloos en vind geen andere job meer wegens ‘te oud’, ‘te duur’ en ‘te hoog opgeleid’. Waarvoor dank. Het zijn mensen met spaarcenten die deze rotmaatschappij nog enigszins draaiende houden omdat zij nog een zekere koopkracht hebben. Laten we een duidelijk onderscheid maken. Je hebt vermogende mensen die zich sociaal engageren. En je hebt egoïsten en antisociale mensen die neerkijken op niet-vermogenden en alles voor zichzelf oppotten. Je mag niet iedereen op één hoopje vegen. N.v.d.r. De reactie van de lezer wijst op de vele mythes die circuleren rond de voorstellen over een vermogensbelasting. Die mythes en verwarring worden bewust gecreëerd en in stand gehouden door diegenen die om ideologische redenen van

Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan. geen vermogensbelasting willen weten. Rond de vermogensbelasting stelt het ACV voor een progressieve belasting in te voeren (eerste stap) op de vermogens boven de 500.000 euro. Daarnaast een meerwaardebelasting op aandelen, obligaties en opties die zakt naarmate mensen die waardepapieren langer bijhouden. Zo ontmoedig je speculatie. In onze voorstellen gaat het dus niet over de situaties die de lezer schetst.

werkloosheidsgeld a.j. - rotselaar

Het maartnummer van Ons Recht berichtte over de ‘hogere werkloosheidsuitkeringen dankzij het interprofessioneel akkoord’. “Wie nu al langer dan 12 maanden werkloos is en het maximumbedrag krijgt, ontvangt sinds 1 januari van dit jaar 0,8 procent meer”, lees ik in het artikel. Ik heb het ongeluk al sinds 2002 werkloos te zijn – een klassiek voorbeeld van een ‘te dure vijftigplusser’ – maar krijg wel het maximumbedrag uitgekeerd. In mijn ogen heb ik ook recht op die 0,8 procent extra. Maar ik krijg ze niet. Volgens mijn plaatselijk ACVdienstencentrum heb ik een ‘maximumbedrag van categorie 58’, maar geldt voor die groep de verhoging niet. De 0,8 procent extra blijkt voorbehouden voor maximumtrekkers van categorie 59, mensen die nog maar een jaar of drie werkloos zijn. De daguitkering voor categorie 59 is op zich al iets hoger, wat hen op maandbasis zo’n 20 euro meer oplevert. Dankzij de 0,8 procent extra krijgen ze er nu nog een tiental euro bovenop. Een verschil van pakweg 30 euro per maand. Mooi voor hen, maar nog altijd geen vetpot. Maar wat met de aanpassing aan de levensduurte voor categorie 58? En meer nog, voor alle anderen die niet het maximum krijgen? Geldt nu ook al voor werklozen het principe: wie al het meest heeft, krijgt ook het meest extra? Deed het ACV hier wel genoeg

bedrogen en belogen naam en adres bij de redactie bekend

voor de laagste uitkeringen? N.v.d.r. De doelgroep voor de verhoging met 0,8 procent kon inderdaad nauwkeuriger worden omschreven. Concreet wordt het maximumbedrag per dag met 0,8 procent opgetrokken voor wie werkloos werd tussen 1 januari 2007 en 30 september 2008. Wat de welvaartsvastheid betreft, is er alleen voor de pensioenen op geregelde tijdstippen een soort ‘welvaartsverhoging’ bovenop de index. Voor de andere sectoren wordt het budget voor welvaartsvastheid doorgaans gebruikt voor punctuele verbeteringen aan het stelsel. Dit geldt ook voor de sector van de werkloosheid. Een deel van het geld werd daar gereserveerd om de loongrenzen te verhogen; dit slaat alleen op wie werkloos wordt nadat de loongrens werd opgetrokken. Andere verhogingen gelden voor iedereen. De minimale werkloosheidsuitkeringen zijn wel telkens verhoogd.

gaza en vermogensbelasting a.g. - kuringen

Als lid van de LBC-NVK was ik blij met de Gazacartoon die in het februarinummer van Ons Recht verscheen. De cartoon hing wekenlang bij mij op kantoor. Ook in Vlaanderen staat de joodse lobby erg sterk en pluist ze de media uit op zoek naar berichten over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Wie een kritische stem laat horen, krijgt onmiddellijk reactie en wordt als ‘antisemiet’ bestempeld. Misschien moet Ons Recht maar ’s een interview afnemen van een Palestijnse vakbondsvertegenwoordiger die uitlegt welke immense schade er werd toegebracht door de recente oorlog in Gaza? Ferre Wyckmans pleit in het februa-

In het februarinummer van Ons Recht verschenen artikels over de schrijnende toestanden in de distributie. Ik kan ervan meespreken, als 52-jarige werkneemster die 34 jaar lang werkte als verkoopster van groenten en fruit. Onze winkel is nu in handen van een zelfstandige eigenaar. Altijd deed ik mijn werk met hart en ziel. Vier jaar geleden ging ik viervijfde werken om meer tijd te hebben voor mijn familie, mijn vrienden en mezelf. Jarenlang had ik weinig familiaal en sociaal leven omdat het werk in de winkel me zo vaak opeiste. In maart 2008 kreeg ik een rughernia en moest ik van de dokter thuis blijven. Enkele maanden later werd ik met spoed geopereerd wegens verlammingsverschijnselen. Na een erg lange revalidatie mocht ik van de artsen opnieuw een stukje werken. Mijn werkgever wilde niet met de voorgestelde regeling instemmen. Ik moest er maar het beste van te maken, kreeg ik te horen. Eind december moest ik me aanmelden bij de bedrijfsarts van mijn werkgever. Mijn werk in groenten en fruit mocht ik vergeten, en mijn uurrooster werd veranderd. Ik moest opnieuw ’s zaterdags komen werken. Mijn wereld stortte in. Ik mocht blij zijn dat ik mocht werken als kassierster, werd me verteld. Een fatsoenlijk gesprek met mijn werkgever bleek niet mogelijk. De sociale inspectie gaf me gelijk met mijn klachten, maar zei ook dat er geen sancties bestonden voor de handelwijze van mijn bedrijf. Op je 52 ste kassawerk leren doen is niet zo simpel. Ik deed mijn werk als verkoopster veel liever. Nu sta ik op de rand van een diepe depressie. De werkgever stak een mes in mijn rug. Zo word je dus behandeld als vijftigplusser. De bazen praten niet meer tegen me. En mijn collega’s al evenmin omdat ze niet meer willen of mogen. Op een recent personeelsfeestje werd ik zelfs niet meer uitgenodigd. Ik voel me bedrogen, belogen en misbruikt.

APRIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 29

LBC-NVK Antwerpen reikt eretekens uit Aanvraag moet tegen 30 juni binnen zijn

Het is al geruime tijd geleden dat LBC-NVK Antwerpen nog eretekens uitreikte voor leden met vele jaren lidmaatschap. Dit najaar pikt het afdelingsbestuur Antwerpen opnieuw aan bij de traditie. Op zaterdag 17 oktober is er een huldigingsfeest met de uitreiking van gouden, zilveren en bronzen eretekens van het ACV. Om in aanmerking te komen moet je lid zijn van de LBC-NVK en wonen of werken in het arrondissement Antwerpen. Wie een bronzen ereteken wil krijgen, moet 25 jaar lid zijn van het ACV of 15 jaar actief militant zijn. Voor het zilveren ereteken moet je 35 jaar bij het ACV aangesloten zijn of 25 jaar actief militant zijn. Als je 45 jaar

lang lid bent van het ACV of 35 jaar actief militant bent, maak je kans op een gouden ereteken. Alle jaren ononderbroken lidmaatschap bij het ACV, als lid van de LBC-NVK of een andere beroepscentrale, komen in aanmerking. Je kan het ereteken aanvragen bij LBCNVK Antwerpen, Nationalestraat 111113, 2000 Antwerpen. Stuur de ingevulde strook met de post terug. Of stuur alle gevraagde informatie per e-mail naar lbcnvk.Antwerpen@acv-csc.be. Alle aanvragen moeten uiterlijk op 30 juni toekomen bij LBC-NVK Antwerpen. Stuur je aanvraag zo vlug mogelijk op zodat het mogelijk is alle materiaal op tijd te verwerken. In september krijgen de aanvragers van een ereteken een persoonlijke uitnodiging om, samen met de partner, het huldigingsfeest op 17 oktober bij te wonen.

LBC-NVK ANTWERPEN AANVRAAGSTROOK ERETEKEN ACV Naam en voornaam:........................................................................................................................................................... Adres: (straatnaam en nr)................................................................................................................................................. (postcode en woonplaats)................................................................................................................................................ Geboortedatum + plaats................................................................................................................................................... LIDNUMMER:.......................................................................................................................................................................... AANSLUITINGSDATUM ACV: .............................................................................................................................................. MILITANT SINDS (indien van toepassing): .................................................................................................................... Telefoonnummer: .............................................................................................................................................................. E-mailadres thuis (niet verplicht): . ............................................................................................................................... Huidige werkgever of beroepssituatie (op rust, werkzoekend, langdurig ziek, …) .................................................................................................................................................................................................

✂

STROOK VERZENDEN AAN LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111 113 – 2000 Antwerpen of via e-mail: lbc-nvk.Antwerpen@acv-csc.be vóór 30 juni 2009.

30 ons recht | 113de jaargang | APRIL 2009

uitbetaling vakbondspremie Internationale handel, vervoer en logistiek In de sector internationale handel, vervoer en logistiek (paritair comité 226) wordt sinds 1 maart de vakbondspremie uitbetaald. Die premie bedraagt 100 euro. De uitbetalingsperiode loopt tot 30 september 2009. Om recht op te hebben op de premie moet de werknemer uiteraard lid zijn van de vakbond en tewerkgesteld zijn in de sector. De sector omvat onder meer de bedrijven die aan internationale handel doen, het vervoer van goederen over de weg en te water, de havenbedrijven, de koerierbedrijven, expeditieondernemingen enzovoort. Het bedrijf waar je werkt moet vanzelfsprekend onder de sector vallen. Bij twijfel kan je je licht opsteken bij het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat. In principe moet de vermelding ‘PC 226’ op de maandelijkse loonfiche staan. Bezorg het volledig ingevulde premieattest aan je LBC-NVK secretariaat en gebruik zo je recht om de premie te innen.

Non-ferro Van 15 april tot 31 oktober wordt in de sector non-ferrometalen (PC 224) een vakbondspremie van 80 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de premie moet je vorig jaar ten minste een maand in de sector gewerkt hebben. Ook moet je minstens sinds 1 december 2008 lid zijn van de LBC-NVK en in orde te zijn met de betaling van de ledenbijdrage op het ogenblik dat de premie wordt uitbetaald. Langdurig zieken worden gelijkgesteld. Gepensioneerden en bruggepensioneerden hebben ook recht op de premie als ze in 2008 nog minstens een maand in de sector gewerkt hebben. De rechthebbenden krijgen van hun werkgever een attest, dat ingevuld moet worden terugbezorgd aan het plaatselijke LBC-NVKsecretariaat of de dienst vakbondspremies van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen (tel. 03/220.87.11). Deze regeling geldt niet voor de bedienden en kaderleden van Umicore, Cumerio en Nyrstar; zij hebben een eigen bedrijfspremie.

Socioculturele sector In de socioculturele sector (PC 329) krijgen de gesyndiceerde werknemers een vakbondspremie van 37 euro uitbetaald als ze de volledige vakbondsbijdrage betalen. Wie de bijdrage voor deeltijdse werknemers betaalt, krijgt een premie van 18,50 euro. Om recht te hebben op de premie moet je sinds 1 oktober 2008 bij de vakbond aangesloten zijn. Je moet ook vorig jaar minstens één dag gewerkt hebben in de sector. Uiteraard moet je ook in orde zijn met de betaling van de vakbondsbijdrage op het ogenblik van de uitbetaling. De tewerkstellingsattesten die recht geven op de premie, moeten ingevuld en ondertekend worden terugbezorgd aan uw plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

Ons Recht VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Marc WEYNS

Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK VORMGEVING: peer DE MAEYER DRUKKERIJ: Corelio printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

lbc-nvk-secRetaRiaten • 9300 AALst, Hopmarkt 45 tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 AntwerPen, Nationalestraat 111-113, tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 Brugge, Oude Burg 17 tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BrusseL, pletinckxstraat 19 tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DenDerMonDe, Oude Vest 146 tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 gent-eekLo-ZeLZAte, poel 7 tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 hALLe, Vanden Eeckhoudtstraat 11 tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 hAsseLt, Mgr. Broekxplein 6 tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IePer, St. Jacobsstraat 34 tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 kortrIjk, president Kennedypark 16D tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LeuVen, L. Vanderkelenstraat 32 tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 MecheLen-ruPeL, Onder den toren 5 tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 ouDenAArDe, Burgschelde 5 tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 roeseLAre, H. Horriestraat 31 tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 sInt-nIkLAAs, H. Heymanplein 7 tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 turnhout, Korte Begijnenstraat 20 tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVoorDe, toekomststraat 17 tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be ALgeMeen secretArIAAt 2000 AntwerPen, Sudermanstraat 5 tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

slecht nieuws wALter

Het was wel even schrikken, onlangs, toen ik ’s morgens de krant uit de brievenbus haalde. “Wereldeconomie stevent af op catastrofe”. Een mens komt op een winterochtend met moeite uit zijn nest, heeft net zijn bokshandschoenen en zijn kogelvrije vestje aangetrokken, is bereid er op kantoor weer eens flink tegenaan te gaan en pats, dan krijg je zoiets op je bord. Wereldeconomie stevent af op catastrofe... Oké, ik wist dat het hier en daar niet goed ging met de zaken, volgens mij allemaal door dat gedoe met die banken. Maar als je het zo zwart op wit op het eerste blad van de gazet ziet staan... Wat moest ik doen? Iemand waarschuwen? Vrouw en kinderen misschien? “Lieverds, ik heb slecht nieuws. Het staat vandaag in De Standaard. De wereldeconomie stevent af op een catastrofe.” Neen, dacht ik, laten we ze nog maar niet ongerust maken, misschien waait het wel over. We leven nog en morgen is er weer een dag. We zullen wel zien. Ook op de trein gebaar ik van kromme haas. Half en half vrees ik dat we door de wereldeconomie de halte Nekkerspoel niet zullen halen. Maar het slechte nieuws lijkt nog niet overal te zijn

doorgedrongen. Ook op het werk gaat alles zijn gewone gangetje. Somers van Boekhouding toont foto’s van zijn nieuwe lief. Sterckx van Klantenbeheer vertelt een mop. Zou ik vanmorgen dan zo scheel hebben gekeken? We stevenen toch af op een catastrofe? “We?”, wat zeg ik? De hele wereld moet er volgens de krant aan. Ik ga slapen, zoek op internet nog gauw even het bouwplan op van een atoomschuilkelder en droom de hele nacht van een nest jonge catastrofes. De volgende morgen schijnt de zon. Ik hoor een vogel fluiten. Mijn vrouw ziet er content uit. De kinderen vertrekken lachend naar school. Simpele zielen, denk ik, weten ze dan niet dat de wereldeconomie... Ik vouw mijn krantje open en leg het naast mijn bord. “Banken verliezen honderd miljard per seconde.” Mijn god! Het zal toch niet waar zijn, zeker? Honderd miljard per seconde! Dat is per uur... En per dag... En dat allemaal met ons geld. Ik kijk door het venster. Buurman vertrekt naar zijn werk. Hij zwaait naar zijn vrouw. Hij knipoogt naar zijn kinderen. Knipoogt?! Zwaait?! Is die man misschien debiel? Terwijl hij van eerste naar tweede versnelling schakelt, hebben de banken weer vijfhonderd miljard verloren.

Euro! Zelfs geen oude Belgische frank! Wat valt er in godsnaam nog te knipogen? Bang kijk ik om me heen. Bewoog die muur niet een beetje? Was dat barstje er gisteren al? Waarom blijft die onnozele zon nu schijnen? Ben ik dan de enige die de ernst van de situatie door heeft? Ook de volgende dagen houdt mijn krantje me op de hoogte. “99,9 procent van banen op de tocht.” “Geen herstel verwacht voor 3014.” “Hongersnood dreigt nog voor de winter.” “Eerste wolven gesignaleerd in randgemeenten.” En opeens begrijp ik het. De pers wil ons wakker schudden. De kranten willen niet dat we later zouden kunnen zeggen: “Had ik dàt geweten...” Ze nemen hun lezers au sérieux en zo hoort het ook. Per slot van rekening zijn we geen kleine kinderen meer en de waarheid heeft haar rechten. Meteen besluit ik mijn steentje bij te dragen. Nog dezelfde avond e-mail ik mijn krant een serie nieuwe koppen door. Volgens mij zijn ze bijzonder geschikt voor pagina één. Hard maar eerlijk. “Ook dit jaar 100.000 Belgen dood.” “Paus formeel: in hemel geen rijstpap met gouden lepeltjes.” “Rode Duivels niet naar WK 2010.” Ze zien maar wat ze ermee doen.

APrIL 2009 | 113de jaargang | ons recht 31

Het ‘lentecadeau’ van Annemie Turtelboom