Ons Recht, januari 2013 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 117de jaargang | nummer 1 | januari 2013

10-11

ÂŠ foto: IMAGEGLOBE

Superrijken moffelen hun centen goed weg

12-13 VEEL JONGEREN ZO N D E R W E R K

28 A L D I PAST O P E N I N G ST I J D E N AA N

Standpunt Industrie ANPCB Begroting Begroting In de marge Fiscaliteit Crisis Over de grenzen Service Welzijn Arbeids-gericht

Luchtvaart Inbox Sociale Zekerheid Leeftijd Film Film Boek Distributie Privacy De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassingen Achterklap Vanmol

3 4 5 6 8 9 9 10 12 14 15 16 18 19 19 20 21 21 22 24 26 26 27 28 29 30 30 30 30 31 32

Beter statuut voor alle werknemers: teller loopt Herstructureren gaat maar door bij Alcatel-Lucent Colruyt Group Services zoekt voortdurend naar achterpoortjes Regering toont zich erg hardvochtig Lonen blokkeren of dividenden bevriezen? Ledenbijdrage stijgt in januari Duizenden miljarden euro’s verborgen in belastingparadijzen Jongerenwerkloosheid scheert hoge toppen in Europa Loonbrief onder de loep genomen Armoede is ook opdracht voor lokale besturen Lees Ons Recht digitaal! Belastinggids 2013 Stroef overleg bij VLM Airlines Centrum voor Loopbaanontwikkeling, tot je dienst! “Regionalisering kinderbijslag wordt erg moeilijke klus” Heel wat werknemers lijden onder stereotypen Kill List The Perks of Being a Wallflower Kennis is geluk Aldi verruimt zijn openingstijden vanaf 1 april Mag de werkgever e-mails van werknemers lezen?

Nieuwe loongrenzen 2013

De recente maatregelen van de regering-Di Rupo zijn géén sociale maatregelen. Je kunt alleen maar afwijzend reageren wanneer er wordt beslist om de lonen minstens twee jaar lang te blokkeren en zo goed als zeker geen loonsverhogingen toe te kennen in de komende zes jaar. Dit is geen herstelbeleid maar pure afbraakpolitiek. Het ergste van dit alles is dat alleen de werknemers worden getroffen. Ferre Wyckmans doet het hele verhaal uit de doeken op p. 6-7.

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM

standpunt.

Beter statuut voor alle werknemers: teller loopt

Van een ‘harmonisering naar boven’ willen de werkgevers niet weten. Alles wat er verbeterd wordt voor de arbeiders, moet worden afgepakt bij de bedienden. Een onbespreekbaar scenario.

Sinds 1 januari scheidden er ons nog 196 dagen van een noodzakelijk nieuwe wet die de discriminatie tussen arbeiders en bedienden moet wegwerken. Zo luidde in 2011 het verdict van het Grondwettelijk Hof, dat stelde dat de kwestie tegen 8 juli 2013 moest worden afgerond. Al sinds 2003 zit het ACV op dezelfde lijn. Een standpunt dat op 18 november 2008 nog eens klaar en ondubbelzinnig werd bekrachtigd door de algemene raad van het ACV.

Maar sindsdien leverde het sociaal overleg jammer genoeg geen millimeter vooruitgang op. Het is dan ook redelijk onthutsend dat de werkgeversvereniging VBO net voor de jaarwisseling verkondigde dat deze tijdbom moest worden ontmijnd en dat het tijd werd dat de vakbonden en de regering afspraken zouden maken. “Hoe sneller, hoe beter. Er mag geen kostbare tijd verloren gaan”, klonk het. Wat een hypocrisie. Nog onthutsender wordt het wanneer de werkgevers zeggen dat de harmonisering van de statuten voor hen geen extra kosten mag veroorzaken. Van een ‘harmonisering naar boven’ willen ze niet weten. Met andere woorden: alles wat er verbeterd wordt voor de arbeiders, moet worden afgepakt bij de bedienden. Laat er niet de minste twijfel over bestaan: voor ons is zoiets een onbespreekbaar scenario.

aantal vakantiedagen is in functie van gepresteerde en gelijkgestelde dagen. Het enkel vakantiegeld – dat is het loon voor de dagen dat je vakantie neemt – wordt, zoals nu voor de bedienden, betaald door de werkgever. Het dubbel (aanvullend) vakantiegeld kan worden betaald door paritaire vakantiekassen en wordt berekend op alle betaalde bestanddelen van het loon. 5. Economische werkloosheid kan voor alle werknemers, maar niet in ondernemingen zonder handelsfinaliteit, in niet-conjunctuurgevoelige bedrijven en van de overheid afhankelijke sectoren. Er dient een gedegen controle en aanvraagprocedure te zijn. En het inkomen van de werknemers moet worden gegarandeerd door een aanvulling bovenop de werkloosheid door de werkgever (of een sociaal fonds). 6. Bij ziekte moet de werknemer kunnen rekenen op een gewaarborgd maandloon, dat wil ook zeggen dat de ‘carenzdag’ wordt afgeschaft. 7. Op het gebied van opzeg moet vooraf alles worden gedaan om ontslagen te vermijden. Dat wil zeggen dat er ontslagprocedures moeten zijn, maar ook een recht op vorming en op outplacement. De opzegtermijn wordt bepaald in functie van de dienstjaren en stemt overeen met één maand per begonnen jaar met een minimum van drie maanden. Het spreekt ook voor zich dat rechten van werknemers die momenteel gunstiger zijn op basis van de huidige wetgeving, niet kunnen worden teruggebracht tot lagere nieuwe rechten.

Eisen ACV Paritaire comités

Bij de start van dit nieuwe jaar willen we bij u zeker geen verwarring creëren. Graag herhalen we kort en krachtig de eisen van het ACV. Die eisen komen erop neer dat alle werknemers een beter statuut moeten krijgen. 1. Wij willen een wettelijke sokkel die werknemers beter beschermt, waarbij collectieve onderhandelingen de aanvullende individuele bescherming bieden. 2. De proefperiode kan, maar moet niet, voor elke werknemer worden afgesloten. Die proeftijd bedraagt, afhankelijk van het loon, minimaal één maand en maximum zes maanden. En elke voorafgaande tewerkstelling bij de werkgever met een contract van bepaalde duur of als uitzendkracht maakt een nieuw proefcontract onnodig en onmogelijk. 3. De loonbetaling gebeurt per maand, eventueel op basis van een voorschot. En de loonberekening is gebaseerd op de arbeidsprestaties, dat wil zeggen dat de arbeidstijden ook moeten worden geregistreerd. 4. Voor de jaarlijkse vakantie pleiten we voor een eenvormige berekening en betaling. De vakantiedagen worden bepaald op basis van een wettelijke vakantietabel waarin staat wat het

Dat zijn onze klare eisen. Uiteraard zal nog een hele reeks andere aspecten moeten worden geregeld. Onze huidige overlegstructuren voorzien immers in sommige gevallen in onderscheiden paritaire comités voor arbeiders en bedienden. Als dat onderscheid wegvalt, zal dit ook betekenen dat er een hertekening van die paritaire comités moet komen. Maar zoiets zal echt wel de nodige tijd vergen. En nog meer tijd zal er nodig zijn om al de honderden cao’s die de afgelopen tientallen jaren rechten hebben opgebouwd in loon- en arbeidsvoorwaarden op elkaar af te stemmen. Dat alles harmoniseren is geen werk dat zomaar en met de vingerknip wettelijk kan worden geregeld. Er zal daarover uitgebreid moeten worden overlegd, te beginnen bij het inventariseren van de aard van de verschillen. Overigens zijn niet alle verschillen te beschouwen als discriminaties. We geven op één punt het VBO absoluut gelijk: er is nu geen tijd meer te verliezen. Het ACV staat al jaren klaar met een duidelijk en uitgewerkt standpunt. Nu moeten de besprekingen dringend echt van start gaan. 8 juli 2013 nadert met rasse schreden. Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

Herstructureren gaat maar door bij Alcatel-Lucent Management heeft flink wat steken laten vallen

industrie

De slechte resultaten van Alcatel-Lucent hebben ook te maken met de eurocrisis en de besluiteloosheid van het management. Peggy Schuermans

De directie van Alcatel-Lucent kondigde op 18 oktober voor de tweede keer in 2012 een reorganisatie aan. In België moesten 290 jobs sneuvelen, in heel Europa een veelvoud daarvan. Op 26 november klonk het dat er in ons land uiteindelijk 280 banen zouden verdwijnen.

Alcatel-Lucent is een leverancier van communicatiesystemen die volledig gebaseerd zijn op software. De afgelopen jaren verschoof de klemtoon richting netwerken en internet. Maar de glorie lijkt langzaam te verbleken door de krimpende marges en bikkelharde concurrentie uit China. Het bedrijf verkoopt ook diensten aan gsm-operatoren als Base en maakt IP-gerelateerde producten. Ooit telde Alcatel-Lucent, toen nog Bell, 15.000 werknemers. Vandaag zijn dat er nog 1.630, van wie 1.514 in Antwerpen en 116 in Namen. Zoals de kaarten nu liggen, dreigen er tegen eind dit jaar 280 mensen minder in dienst te zijn. Besluiteloosheid

De slechte resultaten hebben niet alleen te maken met de concurrentie uit het oosten. Ze zijn deels ook te wijten aan de eurocrisis en de besluiteloosheid van het management. Sinds de fusie van Alcatel en Lucent in 2006 liet het management flink wat steken vallen op het gebied van commercieel, financieel en strategisch beleid. 4 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Meer en meer wordt er vanuit Parijs en vanuit de internationale divisies buiten België gedirigeerd. Het lokale management heeft almaar minder greep op de tewerkstelling in België. De plaatselijke directie zegt voor de Belgische jobs te knokken maar veel effect heeft het allemaal niet. Parijs beweert de Belgische werknemer naar waarde te schatten maar toch scoort België het hoogst qua aantal ontslagen. Iets meer dan 17 procent van alle werknemers in ons land moet weg. Mooie waardering. Voor de vestiging in Namen vreest de vakbond het ergste. Die vestiging krijgt geen Waalse subsidies meer en begin 2014 loopt de huurovereenkomst voor het gebouw daar af. Algemeen directeur Ben Verwaayen wil niet alleen jobs schrappen maar ook het aantal vestigingen verminderen. Dat belooft dus weinig goeds. Verwaayen heeft als hobby om lonen te bevriezen en kosten te besparen. Over zijn riante salaris of zijn meerwaarde voor het bedrijf wordt weinig of niets gezegd.

Europese markt stilaan minder belangrijk wordt. Wanneer activiteiten in de vitrine worden gezet, bevestigt dit de bange vermoedens. Voor de werknemers valt het te hopen dat de vakbond zich vergist. Momenteel focust de vakbond op de lopende besparingsronde. Bij vorige reorganisaties lukte het veel werknemers aan boord te houden via interne mutaties. Met de nieuwe herstructurering is die mogelijkheid echter heel beperkt. Het jobverlies kan zelfs nog groeien omdat de ‘managed services’ (het onderdeel dat gsm-masten installeert en onderhoudt) en de ‘contractors’ (externen aan wie werk wordt uitbesteed) nog niet in het aangekondigde cijfer zitten. Alle werknemers zitten in hetzelfde schuitje. Al doet het management er alles aan om de solidariteit te dwarsbomen door te verkondigen dat er in sommige afdelingen geen ontslagen zullen vallen. De vakbond tracht de mensen degelijk te informeren en hen voor te bereiden op wat zal komen. Elke job bij Alcatel-Lucent is misschien wel bedreigd, nu of op korte of middellange termijn. Overheid reageert niet Voor de jaarwisseling werden pamfletten De overheidssubsidies die de onderneming uitgedeeld en werd een symbolische begraopstrijkt dragen maar weinig bij tot de fenis gehouden om de ernst van de situwerkgelegenheid. Ook nu reageert de over- atie uit te leggen. Oplossingen zullen niet heid niet op de verdere ontmanteling van op een gouden schoteltje worden aangeboeen belangrijk hoogtechnologisch bedrijf den. De vakbond zal hoogstwaarschijnlijk als Alcatel-Lucent. De regering heeft de moeten vechten voor fatsoenlijke afspramond vol van reconversie maar laat wel ken. Hiervoor is de steun van het personeel onderzoek en ontwikkeling zomaar wegsij- noodzakelijk. pelen uit België. Hoe dan ook is de vakbond strijdlustig. We ‘Wat zal de toekomst nog brengen voor zullen tot het uiterste gaan om een aanAlcatel-Lucent?’, vraagt de vakbond zich vaardbare oplossing af te dwingen. af. Onrechtstreeks krijgt de vakbond wel wat informatie. Het aanvoelen is dat de

anpcb

Colruyt Group Services zoekt voortdurend naar achterpoortjes Directie past regels graag aan zonder enig overleg eens is de directie overtuigd van haar grote gelijk en moet de vakbond het daar maar Bij Colruyt Group Services, een mee doen. Bovendien heeft Colruyt de kwavennootschap uit de Colruyt-groep, lijke gewoonte om niet of erg laat te reageren op brieven van de vakbond. lopen ze niet warm voor sterk binKortom, bij Colruyt Group Services zijn de dende spelregels. Het bedrijf is werknemers en hun vertegenwoordigers al voortdurend op zoek naar achterheel wat gewend. Niet zo lang geleden was poortjes die het mogelijk maken er echter een provocatie die kon tellen. om de loonkosten te drukken. Wat was er aan de hand? Daarvoor moeColruyt Group Services werd in 2008 opge- ten we terugkeren naar 2010. Het conflict richt en is een samensmelting van alle draaide rond de toepassing van de regels ondersteunende diensten van de Colruyt- voor feestdagen. Maandenlang werd er groep. Door de nieuwe structuur te creëren gediscussieerd over de manier waarop feestdeed Colruyt een groot deel van zijn werkdagen moesten worden berekend voor werknemers in het paritair comité 218 terechtkomen. Voor de LBC-NVK is het duidelijk dat de distributiegroep PC 218 vooral wil gebruiken De ervaring leert dat om de collectief onderhandelde voordelen zo beperkt mogelijk te houden. Het perso- Colruyt Group Services neelsbeleid komt erop neer dat de directie weinig voelt voor sterk beslissingen neemt op basis van adviezen van juristen. bindende spelregels. De ervaring leert dat Colruyt Group Services weinig voelt voor sterk bindende spelregels. Investeren in een degelijk sociaal overleg is nemers die hun 36-urige werkweek presteergeen prioriteit. Meestal zoekt de directie den in vier dagen. Colruyt Group Services haar toevlucht in allerhande ‘bedrijfspoli- stelde zich zo stug op dat de vakbond wel cies’. Het grote voordeel voor de directie is gedwongen werd om de sociale inspectie in dat ze die regeltjes te pas en te onpas kan te schakelen. aanpassen zoals het uitkomt. Zonder enige vorm van overleg. Een legertje bedrijfsjuristen is permanent op zoek naar achterpoortjes om de wetten anders toe te passen of te interpreteren. Het bedrijf gaat zo te werk om zoveel mogelijk te kunnen besparen op de loonkosten. Moeten we daar echt verbaasd over zijn? Niet echt misschien. Voor zijn winkels werkt Colruyt tenslotte ook met een prijsbarometer die voortdurend vergelijkt met de concurrenten. En toch. Via ons vakbondsnetwerk weten we dat Colruyt in werkgeverskringen het nodige aanzien geniet. De vroegere personeelsdirecteur werd soms gevraagd om op infosessies het beleid van zijn onderneming uit te leggen. Als een bedrijf zo’n status heeft, moeten de LBC-NVK en haar zustervakbond CNE dan ook nauwlettend erop toezien dat Colruyt de wetgeving – in de ruimste zin van het woord – stipt toepast. Robert Veekman

Sociale inspectie

In november 2012 kregen de vakbondsafgevaardigden in de ondernemingsraad een korte verklaring die erop neerkwam dat de sociale inspectie het standpunt van de LBC-NVK onderschreef. Extra toelichting werd daarbij niet gegeven. Bij de vakbond heerste grote euforie. Logisch, want het had van de militanten veel tijd, energie en doorzettingsvermogen gevergd om de discussie over de feestdagen geen stille dood te laten sterven. Meteen stuurde de LBC-NVK een ludiek vakbondsbericht naar het personeel. De directie reageerde enkele dagen later met een bericht waarin ze opriep om ‘correcte informatie te geven’. Schoorvoetend gaf het bedrijf toe dat de sociale inspectie de vakbond gelijk had gegeven en dat er een correctie moest komen voor zowat 70 werknemers. In één adem werd ook op een belerende toon gezegd dat Colruyt aan de studiediensten van de overheid zou vragen om het dossier te analyseren. Volgens Colruyt zou de inspectie niet consequent redeneren en handelen. De LBC-NVK had gedacht dat Colruyt Group Services voor één keer zijn ongelijk zou erkennen. Niet dus. Het bedrijf toont zich gewoon een slechte verliezer.

Dovemansgesprek

Onze vakbondsmilitanten trachten altijd via intern overleg meningsverschillen bij te leggen. Spijtig genoeg draaien gesprekken heel vaak uit op een dovemansgesprek. Meer dan Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

Regering toont zich erg hardvochtig Maatregelen komen neer op pure afbraakpolitiek

De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), een orgaan van de Verenigde Naties, heeft De recente regeringsmaatregelen een hele reeks ‘conventies’ gemaakt, waarvan veruit het grootste deel ook door België zijn géén sociale maatregelen. Ook werd onderschreven. In conventie nr. 98 uit al beweren sommigen graag van 1949 staat ondubbelzinnig het recht op vrije wel. Je kunt alleen maar afwijzend loononderhandelingen opgenomen. Die reageren wanneer er wordt beslist conventie wordt op een schabouwelijke om de lonen minstens twee jaar manier naar de prullenmand verwezen. Zo lang te blokkeren en zo goed als worden de werknemers in hun koopkracht zeker geen loonsverhogingen toe geraakt. En, we herhalen het graag, alleen te kennen in de komende zes jaar. zij worden getroffen. Zoiets heeft niets meer te maken met een Meteen wordt ook geraakt één van de essenherstelbeleid. Dit is pure afbraakpolitiek. tiële onderdelen van het vakbondswerk. De Het meest schrijnende van dit alles is dat regering zegt nu dat de vakbonden zes jaar alleen de werknemers worden getroffen. Er lang niet meer mogen onderhandelen over is geen andere inkomensgroep waarvoor de lonen. Volgens de minister van Economie, er een wettelijke maatregel komt die de Johan Vande Lanotte (sp.a), hebben de vakinkomsten blokkeert. De Belgische overheid bonden ‘nog andere taken genoeg dan over begeeft zich daarmee op het gevaarlijke pad loonsverhogingen te discussiëren’. Werk van het ‘wettelijk verbod op collectief loon- genoeg, inderdaad. De bonden moeten de overleg’. Het wordt vakbonden en werkge- sociale afbraak bestrijden en werken aan vers bij wet verboden om nieuwe loonaf- een socialer en rechtvaardiger samenleving. spraken te maken. Dat zijn praktijken die Van ‘sociale politici’ mag je verwachten dat je in halve dictaturen mag verwachten maar ook zij die strijd voeren. Maar stilaan wordt toch niet in een parlementaire democratie. duidelijk dat de vakbonden hoe langer hoe Ferre W yckmans

6 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

minder op de steun van de politiek moeten rekenen. Meer flexibiliteit

De regeringsmaatregelen blokkeren niet alleen de lonen van de werknemers. Ook op andere vlakken wordt geprobeerd om de werkgevers ter wille te zijn. Zo vindt de regering het prima dat de bonden met de werkgevers praten over ‘meer flexibele arbeid’. In het jargon van de regering wordt dat ‘de modernisering van het arbeidsrecht’ genoemd. Dat is codetaal voor meer flexibiliteit in de vorm van langere werkdagen, langere werkweken, meer overuren. Eigenlijk zouden de werkgevers liever niet meer willen overleggen met ondernemingsraden of vakbondsafvaardigingen. Ook hier is het dus eens te meer de bedoeling om de vakbonden buitenspel te zetten. Minder regels voor flexibiliteit en geen loonsverhogingen volstaan nog niet. Tegelijkertijd komt er een nieuwe ‘fiscale amnestie’. De derde keer dat zoiets gebeurt. Net als bij de twee vorige keren wordt er

begroting De overheid geeft nog maar eens amnestie aan belastingfraudeurs. Ongetwijfeld tot groot genoegen van de liberaal Didier Reynders (MR), ook al is die dan geen minister van Financiën meer.

De staatssecretaris voor Fraudebestrijding, John Crombez (sp.a), verklaarde op zeker ogenblik dat hij ontslag zou nemen als de regering met Zwitserland een deal zou sluiten over de regularisatie van zwart geld. Het dreigement maakte weinig indruk en bleek bovendien erg loos. België besliste gewoon om nog maar eens fiscale amnestie te geven. Wie zijn belastingen niet correct betaalde, wordt dus niet bestraft maar extra beloond. Dat is geen fraudebestrijding maar fraudebeloning. Grote vermogens

België haalt 53,9 procent van de belastinginkomsten uit arbeidsinkomens en maar 7,3 procent uit grote vermogens. Het vermogen van alle Belgische gezinnen is heel ongelijk verdeeld. De 1,6 procent allerrijkste Belgen bezitten al een vijfde, de rijkste tien procent heeft twee derde van de Belgische gezinsrijkdom. Bij gebrek aan een vermogenskadaster zijn dat trouwens onderschattingen. Uit onderzoek van PriceWaterhouseCoopers – zeker geen linkse club – blijkt dat de inkomsten uit vermogen veel minder worden belast dan in onze buurlanden. Daardoor liggen de belastingen op arbeid veel te hoog. Je zou dus echt wel verwachten dat deze cijfers van de Nationale Bank van België toch op een regeringstafel belanden. Niet echt, zo blijkt. Op het vlak van belastinghervormingen leiden de regeringsmaatregelen tot geen enkele trendbreuk. Haast integendeel. Voor meerwaarden van holdings, die voorDe lijst van dien helemaal waren vrijgesteld, wordt nu een belasting ingevoerd van – hou je vast maatregelen ter – 0,4 procent. In feite blijven die meerwaarbestrijding van sociale den dus zo goed als vrijgesteld. De uiterst minieme heffing moet 95 miljoen euro oplefraude is drie keer veren in 2013. Er blijven gigantische meerlanger dan die van de waarden over die niet worden belast. Opnieuw zal de fiscale en sociale fraude maatregelen tegen de krachtig worden aangepakt. De fiscale fiscale fraude. fraude aanpakken moet 127 miljoen euro aan inkomsten opleveren. Ook de fiscale amnestie wordt gezien als bestrijding van fraude. Daar staat de teller voor 2013 op gezegd dat ‘dit echt wel de laatste keer zal 513 miljoen euro. Nog eens 93 miljoen moet zijn’. Fiscale amnestie verlenen wil zeggen worden gerealiseerd door de sociale fraude dat belastingen, belastingschulden en boe- te bestrijden. tes deels worden kwijtgescholden en dat er geen gerechtelijke vervolging komt wan- Werklozen neer inkomsten eerst niet zijn aangegeven en uiteindelijk toch worden gemeld. Didier De lijst van maatregelen ter bestrijding van Reynders (MR) is dan misschien niet meer sociale fraude is drie keer langer dan die de minister van Financiën, hij slaagde er van de maatregelen tegen de fiscale fraude. toch grandioos in om de maatregel te laten Niet de kapitaalbezitters worden door de regering in het vizier genomen. Wel de uitvoeren door zijn collega-ministers.

werklozen, de zieken, de leefloontrekkers, de OCMW-uitkeringen, de werknemers, de lage looninkomsten. Stuk voor stuk staan ze in het lijstje. En ja, de vakbonden krijgen hier een specifieke rol toebedeeld; deze regering is dan ook dol op de vakbonden. Zoals bekend keren de vakbonden ook uitkeringen uit aan hun werkloze leden, naast de hulpkassen voor werkloosheidsuitkeringen voor wie dat niet via de vakbond wil geregeld zien. Voor zieken is er een gelijkaardig systeem via de ziekenfondsen. De uitbetalingsinstellingen werken daarbij met volledig afzonderlijke en – terecht – door de overheid gecontroleerde structuren en boekhoudingen. Vakbonden krijgen, net zoals de ziekenfondsen, voor hun werk een vergoeding. Moesten die uitbetalingsinstellingen er niet zijn, dan zouden de uitkeringen moeten worden betaald via een veel groter uit te bouwen hulpkas. Binnen de regering werd besloten om nog maar eens, en flink, te snoeien in de administratiekosten van de uitbetalingsinstellingen. Tegelijkertijd kunnen de vakbonden en de OCMW’s ‘bonussen’ verdienen als ze meewerken aan de bestrijding van sociale fraude. De vakbonden krijgen dus het verzoek om minder de belangen van werklozen te verdedigen en een apparaat van controle en sociale fraudebestrijding te worden. Als uitkeringsinstelling krijg je minder geld om werkloosheidsuitkeringen uit te betalen maar dat kan je dus compenseren door werklozen te controleren, uit te sluiten en aan te geven. Perfider hebben we het eigenlijk nog nooit gelezen of meegemaakt. Arme bejaarden

Van tergend gesproken. Bij diegenen die moeten leven op basis van de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) wordt 24 miljoen euro bespaard in 2014. De inkomensgarantie voor ouderen is een uitkering die toegekend wordt aan bejaarde personen die te weinig financiële middelen hebben. Of een bejaarde er recht op heeft, hangt af van andere bestaansmiddelen en inkomsten die er zijn. Het gaat dus niet om een uitkering die automatisch wordt toegekend. Het basisbedrag van die inkomensgarantie voor ouderen bedraagt 661,24 euro per maand en is maximaal 991,86 euro per maand. In 2012 werd in het kader van de IGO 455 miljoen uitbetaald aan 104.000 gerechtigden. En in 2014 wordt daarop 24 miljoen bespaard, in het kader van de bestrijding van sociale fraude. Dat is een inlevering van 5,3 procent voor een groep die van het minimum moet leven. Zo ben je zeker dat de armoede zal groeien. Bij arme bejaarden 5,3 procent bezuinigen en holdings bedenken met een prulbelasting van 0,4 procent. Kan je de wanverhouding waar de regeringsmaatregelen van getuigen nog beter illustreren? Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

begroting

Lonen blokkeren of dividenden bevriezen? Vakbondsafgevaardigden LBC-NVK geven hun mening De afgevaardigden uit de internationale is voor een belasting op grote vermogens. handel wijzen op de hoge productiviteit Het is bijzonder ergerlijk te lezen dat de De federale regering heeft eind en flexibiliteit in hun sector. Maar voor de regering zonder probleem in staat is een werkgevers is het blijkbaar nooit genoeg. ‘kadaster van de arme vermogens’ aan te november haar begrotingsakZe willen nog meer goedkope overuren, leggen. Ze wil in 2013 en 2014 respectievekoord voor 2013 bekendgemaakt. de berekening van de arbeidstijd op jaar- lijk twaalf en 24 miljoen euro besparen op Premier Elio Di Rupo leek een basis, gesplitste shiften en meer van dat het ‘gewaarborgd inkomen voor bejaarden’. tevreden man. “We bespaarden fraais. Voor veel werknemers is de combi- Hoe wil de regering dat klaarspelen? “Door 18 miljard euro in één jaar. Nooit natie werk-gezin nu al onhoudbaar. Langer een inkomensonderzoek, rekening houdend eerder ging een regering zo’n werken in zulke omstandigheden is niet met het vermogen op basis van informatie uitdaging aan”, luidde het. De menselijk. En daar bovenop nog een loon- van de fiscus en notarissen”. minister van Financiën, Steven stop en een goedkopere indexkorf is totaal Een kadaster van de arme vermogens staat Vanackere, voegde er geruststelonaanvaardbaar. Dat zou goed zijn voor in de begrotingsmaatregelen 2013 ingelend aan toe dat ‘de regering de de economie. Oh ja? Wie zal de producten schreven maar een kadaster van de rijkste burgers maximaal gespaard had’. nog kunnen kopen als de koopkracht van vermogens kan niet. “Dat kunnen we toch de werkende bevolking blijft krimpen? We niet laten gebeuren”, zeggen de afgevaarEen kleine rekensom toont dat de ene bur- moeten dringend de ongelijkheid in beeld digden. Het ACV moet dwars liggen. “Alleen ger wat meer ontzien wordt dan de andere. brengen van wie inlevert en wie de kassa door dwarsliggers kunnen treinen rijden”, De afgevaardigden van de LBC-NVK uitten hoort rinkelen. stellen de militanten uit Leuven. hierover hun ongenoegen op de bestuurDe toon bij onze 165 raadsleden was verontlijke raad van 9 december. Een greep uit Acht miljard euro waardigd en strijdbaar. Gewoon maar laten hun reacties. betijen kan niet. De werknemers kunnen De militanten uit de distributie pikken het Vanuit de Leuvense regio komt een sterke de politiek van sociale afbraak en groeiniet dat de begroting geen ruimte laat voor oproep voor een actieplan om een vermo- ende ongelijkheid een halt toeroepen. We onderhandelingen over loonsverhogingen gensbelasting af te dwingen. De regering moeten de mensen voorrekenen wat ze zulbuiten de index en baremaverhogingen. Het moet ermee ophouden om het geld bij ons len inleveren en wat anderen opstrijken aan winkelpersoneel heeft lage lonen. Bijna nie- te halen. Een progressieve vermogensbelas- bonussen, dividenden, onbelaste meerwaarmand kan een voltijds contract bemachti- ting op fortuinen boven één miljoen euro den en winsten. Of, zoals een afgevaardigde gen. Velen moeten de laatste dagen van kan de staatskas elk jaar acht miljard euro het treffend verwoordde: “Ze moeten niet iedere maand gespannen tellen om de eind- opbrengen. Daar is een breed maatschappe- de lonen maar de dividenden bevriezen”. jes aan elkaar te knopen. In de sector wer- lijk draagvlak voor; 75 procent van de Belgen ken veel alleenstaande vrouwen met kinderen. Een groep met veel verdoken armoede. Wie zal de producten nog kunnen kopen als de koopkracht van de werkende bevolking Het Jaarboek Armoede leert dat de kloof blijft krimpen? tussen arm en rijk nooit groter was in ons land. Eén op de zeven Belgen is arm. En van de eenoudergezinnen leeft 38 procent in armoede. De vakbondsafgevaardigden kennen de schrijnende situaties maar al te goed. Onze lonen worden bevroren, om te beginnen voor twee jaar, misschien wel voor zes jaar. De voorbije vier jaar waren de loonsverhogingen ook al niet veel soeps. En op onze index wordt 0,4 procent bespaard, omdat wij zuinig leven met witte producten en koopjes. Die twee maatregelen zullen ons in de komende jaren miljarden kosten. Marijke Persoone

En de werkgevers? Die krijgen nog maar eens een lastenverlaging. Nu al meer dan tien miljard euro per jaar. En ze kunnen vrolijk blijven genieten van de notionele interestaftrek, die maar lichtjes wordt verminderd. Voor de rijken is er nog maar eens fiscale amnestie. Die bevolkingsgroep hoeft nog altijd niet te vrezen voor een vermogensbelasting. 8 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Lagere lasten

RUBRIEKSNAAM in de marge wf

Ledenbijdrage stijgt in januari

Ferre W yckmans

De Algemene Raad van het ACV heeft op dinsdag 23 oktober een verhoging van de ledenbijdrage goedgekeurd. In feite gaat het om een indexering. De vorige bijdrageverhoging dateert van twee jaar geleden.

Sinds 1 januari 2013 is het ACV-lidgeld verhoogd met 0,90 euro per maand (dat is minder dan een halve kop koffie) voor wie een baan heeft en met 0,45 euro voor niet-actieven. Een bijdrageverhoging is nooit plezierig, maar deze keer, vonden de raadsleden, kwam het moment wel erg ongelegen. Het is crisis, de werkloosheid stijgt en veel werklozen zullen een lagere uitkering krijgen. Maar de verhoging zou natuurlijk niet worden voorgesteld worden als ze niet nodig was. Zoals gezegd wordt door deze bijdrageverhoging alleen een aanpassing aan de gestegen prijzen doorgevoerd. Bijna 75 procent van onze kosten bestaat uit loonkosten, die zijn niet door loonsverhogingen gestegen, wel door de indexering ervan. Maar ook andere kosten nemen uiteraard toe. Ook voor ons geldt dat de brandstof- en energieprijzen zijn gestegen. Drukwerk, verzending, verzekering, telefoon- en andere secretariaatskosten. Het hoeft geen betoog dat slechts weinig van de gebruiksgoederen in prijs dalen. We doen het echt wel zuinig aan en diverse uitgaven zullen tegen het licht worden gehouden. Maar we willen en kunnen

Wisconsin aan de Noordzee

uiteraard niet inboeten aan dienstverlening en strijdvaardigheid. Onze ledeninkomsten vormen 93 procent van onze inkomsten, we hebben er dus alle belang bij onze leden te verzorgen. Bijdrage per 1 januari 2013 (in euro) Vanaf 21 jaar

15,92

Jeugd - 21 jaar

14,43

Brugpensioen

10,68

Zieken (+1jaar)

6,01

Werklozen

9,93

Zieken (-1 jaar)

9,93

Loopbaanonderbreking zonder verg./onthaalouders

4,03

Vol. loopbaanonderbreking met vergoeding

7,33

Beschutte en soc. werkplaats - omkadering

14,92

Beschutte en soc. werkplaats +21 j

7,20

Beschutte en soc. werkplaats - 21j

7,15

Studenten met wachtvergoeding

7,33

Part-time Deeltijdse leerplicht en leercontract

10,80 4,15

Australische vakbondscollega’s vertelden een aantal jaar geleden haast onbegrijpelijke verhalen over het ‘wettelijk verbod’ om cao’s te sluiten waarin loonsverhogingen werden opgenomen. We geloofden onze ogen en oren niet, maar we werden met ondubbelzinnige bewijzen geconfronteerd. Bij de Aussies riskeerden werkgevers die zo’n cao sloten met een vakbond gevangenisstraf, net zo goed als vakbondsbestuurders die zich niet aan de wet hielden. Ondernemingen konden bovendien ook nog fikse boetes krijgen als ze deze wet overtraden. In de Amerikaanse staat Wisconsin, waar de vakbonden buitenspel zetten en werklozen bestraffen zowat het waarmerk is van de Republikeinse meerderheid, gelden gelijkaardige regels. En die smet verspreidt zich over meerdere staten in de VS. Het model om het collectief overleg te fnuiken is ondertussen ook een Europese verworvenheid geworden. En Brussel kan als Europese hoofdstad blijkbaar niet achterblijven. De regering-Di Rupo zal de kwalijke en erg twijfelachtige eer genieten om als eerste recente Belgische regering ooit een formeel en wettelijk verbod in te stellen op het voeren van loononderhandelingen. Daarmee wordt dus niet alleen een trend gevolgd die zich ook Europees aftekent, maar wordt België een gidsland van het ‘niet sociaal overleg’. Bedrijven die gigantische winsten maken en nauwelijks of geen belastingen betalen – niet toevallig zijn dat vaak dezelfde soort bedrijven – mogen dus hun aandeelhouders rijkelijk belonen, maar het wordt hen verboden om de lonen te verhogen. In werkgeverskringen knipperen ze nog met de ogen, want van zoveel politieke dienstbaarheid hadden ze daar zelfs niet kunnen dromen. België aast op goede punten op het Europese scorebord, waarop werknemersrechten niet vermeld staan en waarbij alles wijkt voor ‘de concurrentiekracht’. De beste leerling van de klas in het vak sociale afbraak. De proclamatie lonkt. Ondertussen is onze Belgische belastinginspectie met een nooit geziene ijver druk bezig om fraude op te sporen in de voetbalkantines waar jonge spelertjes een bonnetje voor een drankje krijgen, wat beschouwd wordt als ‘betalen in het zwart’. Terwijl het echte zwartgeldcircuit in de hogere voetbalregionen blijkbaar ongekend was. Evenwichtige maatregelen op fiscaal en sociaal vlak, ze blijven ver weg in ons land.

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

RUBRIEKSNAAM

Duizenden miljarden euro’s verborgen in belastingparadijzen Superrijke elite weet haar vermogen goed weg te moffelen Renilde De Busschop

Het Financieel Actie Netwerk (FAN), een netwerk van vakbonden, sociale groeperingen en Noord-Zuid-bewegingen, ijvert al geruime tijd voor een rechtvaardige fiscaliteit. Overal, en dus ook in België, dragen vooral mensen met kleine en gemiddelde inkomens de zwaarste fiscale lasten, constateert het FAN. Het grote geld ontsnapt aan de fiscus. Dat is nog maar eens aangetoond in een recente studie over het verborgen geld in belastingparadijzen.

10 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

fiscaliteit Belastingparadijzen staan bekend om hun discretie, een stevig bankgeheim en erg liberale regels voor allerhande commerciële en financiële activiteiten.

zo’n belasting kan dienen om aan ontwikkelingssamenwerking te doen en het klimaatprobleem aan te pakken. Kwestie van billijkheid

Op het niveau van de Europese Unie groeit het besef dat het niet volstaat om alleen nationaal te vechten tegen belastingfraude en –ontwijking. Gezamenlijk optreden is noodzakelijk. James Henry, een vooraanstaand adviseur van het Britse Tax Justice Network, maakte een nauwgezette schatting van het geld dat wereldwijd voor de belastingautoriteiten wordt verborgen in meer dan 80 ‘offshore centra’. Dat zijn landen of gebieden die speciale belastingvoordelen geven aan buitenlanders; soms gaat het zelfs om een complete vrijstelling van belastingen. De offshore centra staan bekend om hun discretie, een stevig bankgeheim en erg liberale regels voor allerhande commerciële en financiële activiteiten. Voor banken uit de VS en Europa is het nogal eenvoudig om ‘offshore’ een filiaal of bijkantoor op te richten. De omvang van het verborgen geld is gigantisch: in 2010 ging het wereldwijd om 17.000 miljard euro. En die schatting slaat dan nog alleen op het financieel vermogen. Heel wat vastgoed, jachten, renpaarden en goud zit eveneens in offshore structuren zodat het onmogelijk is de uiteindelijke eigenaars te kennen.

Belastingfraude en -ontwijking zijn een groot probleem omdat overheden daardoor belangrijke inkomsten mislopen. Volgens de Europese Commissie moet de strijd hiertegen niet alleen worden opgevoerd omdat het extra inkomsten oplevert maar ook omdat zoiets niet meer dan billijk is. De overgrote meerderheid van de belastingplichtigen in de EU komt zijn fiscale verplichtingen na. In deze economisch moeilijke tijden mogen die eerlijke belastingplichtigen niet nog eens de dupe zijn wanneer er extra belasting wordt geheven om het verlies door belastingfraude te compenseren, zegt de Commissie. In maart 2012 kwamen de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten overeen dat concrete maatregelen tegen belastingfraude en -ontwijking voorrang moeten krijgen. De Europese Commissie gaf al aan op welke niveaus actie zal moeten worden ondernomen. Betere samenwerking

De Commissie wil dat de lidstaten hun belastingdiensten beter doen werken om belastingen beter te kunnen innen. Er is ook nood aan een nauwere samenwerking tussen de belastingdiensten uit de lidstaten. Verder moeten de vastgestelde leemtes in de Rol banken Europese Spaarrichtlijn worden weggewerkt. Bijna de helft van het financieel vermogen, De Spaarrichtlijn regelt hoe rente wordt verstopt in die offshore centra, is in handen belast die in een lidstaat wordt betaald aan van een superrijke elite. James Henry wijst inwoners uit een andere lidstaat. Uit evaook op de onfrisse rol die grote internati- luaties blijkt dat er vaak vennootschapsonale banken spelen. Uit een analyse van structuren, gevestigd in offshore centra, de top-50 van de internationaal opererende worden geplaatst tussen de uitbetalende privébanken blijkt dat zij eind 2010 samen 9.300 miljard euro aan financieel vermogen in het buitenland beheerden voor privéklanten, onder meer via ‘trusts’ en stichtingen. Vaak gaat het om banken die door de belastingbetaler tijdens de financiële crisis moesten worden gered omdat ze te groot waren om ze te laten failliet gaan. Henry hoopt dat zijn studie een aansporing is om creatief na te denken over de vraag hoe deze misbruiken in de toekomst kunnen worden voorkomen. Zelf doet hij het voorstel om landen vaker automatisch gegevens te laten uitwisselen en om beter te registreren wie uiteindelijk profiteert van financiële opbrengsten. De Brit wil ook dat er wordt nagedacht over de vraag hoe je de grote hoeveelheden onbelast vermogen en onbelaste inkomsten het best kan gebruiken. Zelf pleit hij ervoor om in de landen van de OESO een bescheiden belasting te heffen op het vermogen dat op anonieme wijze wordt beheerd door de top50 van de privébanken. De opbrengst van

instelling en de werkelijke genieter van de rente. Zo kan de werkelijke genieter van de rente buiten het toepassingsgebied van de Spaarrichtlijn blijven. Bovendien ontwikkelden financiële instellingen nieuwe producten die net niet onder de Spaarrichtlijn vallen. De lidstaten zijn het in essentie eens over de aanpassingen die nodig zijn. Volgens de Commissie moeten die aanpassingen zo vlug mogelijk worden goedgekeurd. Dezelfde aanpassingen zullen nodig zijn in de overeenkomsten die met Zwitserland, Andorra, Monaco, Liechtenstein en San Marino werden afgesloten. Die overeenkomsten regelen hoe rente wordt belast die daar wordt uitgekeerd aan inwoners van de EU. Volgens de Commissie moet de automatische uitwisseling van informatie worden opgevoerd. Ze wil ook meer samenwerking tussen belastingdiensten, financiële inlichtingendiensten, instanties van de sociale zekerheid en het gerecht, zowel nationaal als internationaal. Samen met het FAN voeren de vakbonden al geruime tijd campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit. Een van de belangrijkste eisen uit die campagne is een doorgedreven strijd tegen belastingfraude en -ontwijking als middel om de kloof tussen de overheidsinkomsten en -uitgaven te dichten. Die eis krijgt nu steun uit onverdachte hoek want de Europese politieke leiders willen er iets aan doen. Een eerste stap. In een tweede stap moeten nu concrete maatregelen worden uitgewerkt en doorgevoerd.

Lees meer over de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit op www.hetgrotegeld.be

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

RUBRIEKSNAAM

Jongerenwerkloosheid scheert hoge toppen in Europa Commissie maakt geen werk van ernstig relancebeleid Lieveke Norga

Jongeren die werk zoeken zijn de eerste slachtoffers van de crisis die Europa in haar greep houdt. Een generatie jongeren heeft op onze arbeidsmarkt niets dan afwijzing en teleurstelling gevonden. De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) pleit voor een beleid dat banen creëert zodat de vraag naar arbeid groeit. In een recente nota van de Europese Commissie werd 12 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

alleen wat gemorreld aan de aanbodkant.

De mantra van ‘langer werken’ domineert nog altijd het debat over de werking van onze arbeidsmarkt. Maar sinds enkele jaren loopt de jongerenwerkloosheid als een alarmerende rode draad door de tewerkstellingscijfers in de eurozone. Tegenover elke vier jongeren met werk in België staat er één die zonder job zit. Met een dramatische jeugdwerkloosheidsgraad van net geen 20 procent scoort ons land nog iets beter dan het Europese gemiddelde van 22,4 procent. Ook al dient gezegd dat het cijfer in

een stedelijke agglomeratie als Antwerpen boven het Europese gemiddelde ligt. Het vreselijkst is de situatie in landen als Griekenland en Spanje. Slechts de helft van de jongeren die daar werk zoeken komt aan de bak. Duitsland

Duitsland kan fraaie statistieken voorleggen met maar 7,9 procent van de jongeren die werkloos zijn. Bij de kwaliteit van de jobs van de jonge Duitsers die wel werken kan je vermoedelijk heel wat vraagtekens plaatsen. Zo is er in Duitsland het systeem

crisis Griekenland is één van de landen waar de werkloosheid heel diepe wondes slaat. Maar de helft van de jongeren die werk zoeken komt daar aan de bak. Dat leidt uiteraard tot veel onvrede.

dat daarnaast de werkloosheid in de voorbije jaren het sterkst steeg bij jongeren die hoger opgeleid zijn. Wie wel werk vindt, moet het vaak stellen met een weinig stabiel contract van korte duur onder het niveau van de gevolgde opleiding. Dat verkleint dan weer nog meer de kansen voor laagopgeleiden, die worden geconfronteerd met buitenissige werkgeversverwachtingen die niet in verhouding staan tot de eigenlijke inhoud van jobs. Het meest somber zijn de vooruitzichten voor de 14 miljoen mensen onder de 30 die op dit moment geen job hebben, maar evenmin één of andere opleiding of stage volgen. Net voor de zomer besteedde de IAO op haar congres extra aandacht aan het probleem van de jongerenwerkloosheid. Het probleem doet zich niet alleen voor in Europa maar ook in de rest van de wereld. Via een reeks aanbevelingen wil de IAO landen tonen hoe ze uit deze vicieuze cirkel met gigantische maatschappelijke gevolgen voor de toekomst kunnen geraken. De IAO wil dat landen vooral groei aanmoedigen die werk creëert; ze moeten dus uitdrukkelijk kiezen voor de creatie van jobs. Overheden kunnen de vraag aanzwengelen en investeren in arbeidsintensieve infrastructuurprogramma’s. Een andere aanbeveling bestaat erin om loon- en opleidingssubsidies toe te kennen. België had zo het ‘win-win-plan’ maar dat werd ondertussen afgevoerd. Als de overheid ingrijpt langs de vraagkant, kan de economie zodanig worden gestimuleerd dat er jobs bijkomen in plaats van te verdwijnen. Zo kan je een negatieve cyclus van de ‘één euro’-jobs, waarbij werkzoeken- omzetten in een opwaartse beweging. den worden verplicht om tegen mini-lonen kleine, deeltijdse banen te aanvaarden. Dat OESO resulteert in een nefaste, neerwaartse druk Ook de Organisatie voor Economische op het gemiddelde loon. Van de jonge werklozen in de eurozone is Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), maar liefst één derde al langer dan twaalf een samenwerkingsverband van 36 landen, maanden werkzoekend. Dat zo’n achter- trekt aan de alarmbel en wijst erop dat de stand nog moeilijk in te halen is, laat zich jongerenwerkloosheid diepe wonden slaat. raden. De persoonlijke schade voor de mil- Individuen worden getroffen en de maatjoenen jongeren waarover het gaat, is dan schappij als geheel net zo goed. ook onherstelbaar en groot. Eurofound, een Volgens de OESO moet er meer worden geïnonderzoeksinstituut van de Europese Unie, vesteerd in ondersteuning bij het zoeken berekende ook de economische kosten. Elk naar werk. In Vlaanderen heb je het dan jaar zou de EU maar liefst 150 miljard euro over de VDAB. De OESO raadt ook aan het mislopen door de betaalde uitkeringen, sociale vangnet te versterken zodat jonge gemiste inkomensbelastingen en verspilde werklozen de lastige periode van werkloosheid fatsoenlijk kunnen overbruggen, ook productiviteit. als die langer dan enkele maanden duurt. Zo vermijd je dat jongeren in het zwarte of Ook hooggeschoolden grijze circuit belanden om de touwtjes aan Bij laaggeschoolde jongeren scheert de elkaar te kunnen knopen. werkloosheid recordcijfers. Opvallend is In België besliste de regering vorig jaar

– ondanks luid protest van de vakbonden – om de wachttijd voor een uitkering te verlengen en de voorwaarden te verstrengen. Alsof de dramatische toestand op de arbeidsmarkt de individuele verantwoordelijkheid zou zijn van jonge schoolverlaters. De OESO waarschuwt tot slot ook voor stageplaatsen en opleidingen die weinig resultaat opleveren omdat ze jongeren geen echte kans geven om door te stromen naar een volwaardige job. Europese aanpak

Op 5 december stelde de Europese Commissie een pakket aan adviezen voor waarmee ze de EU-lidstaten wilde aanmoedigen in de strijd tegen de gigantische jeugdwerkloosheid. Spijtig genoeg is in de adviezen weinig terug te vinden van de opbouwende ideeën van de IAO en de OESO.

Van de jonge werklozen in de eurozone is maar liefst één derde al langer dan twaalf maanden werkzoekend.

De adviezen van de Commissie gaan onder meer over maatregelen om het aantal stageen opleidingsplekken te vergroten en de kwaliteit ervan te verbeteren. Verder wordt gezocht naar middelen om de geografische mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt op te krikken zodat ook jongeren uit afgelegen en achtergestelde gebieden kunnen meedingen naar jobs die er in regio’s met meer bedrijvigheid wel zijn. Van jobcreatie door de Europese overheid is géén sprake. Er worden geen middelen uitgetrokken om mensen aan de slag te zetten waar de maatschappelijke noden het grootst zijn. Financiële sancties voor landen die niet genoeg vooruitgang boeken in de strijd tegen de jongerenwerkloosheid? Ook daar is geen spoor van terug te vinden. Op andere beleidsdomeinen, die vermoedelijk hoger scoren op de prioriteitenlijst van de eurocraten, zwaaide de Commissie eerder wél met mogelijke sancties. Denk maar aan de vermindering van de loonkosten en de inkrimping van de begrotingstekorten. Almaar meer internationaal gerenommeerde economen delen ondertussen de overtuiging dat zo’n streng besparingsbeleid de werkloosheidsproblemen alleen maar groter maakt. Van een relancebeleid dat overheden aanmoedigt om te investeren in de economie, is op Europees niveau jammer genoeg geen sprake. Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

over de grenzen annick aerts

Brand in Bangladesh

Al geruime tijd voert IndustriAll, de monIn Bangladesh verloren op 24 november diale industrievakbond, campagne tegen meer dan 120 arbeiders het leven toen de precaire arbeid. In zijn recente rapport ‘The Tazreen Fashions-fabriek in vlammen op Triangular Trap’ waarschuwt de vakbond ging. Het gaat om één van de vele texvoor de wereldwijde explosie van uitzendtielbedrijven die in de regio werken voor arbeid. Volgens Ciett, de mondiale spreekgrote westerse winkelketens. Tazreen buis van de uitzendsector, zijn de jaarlijkse Fashions werkte onder meer voor C&A, verkoopopbrengsten gestegen van 83 milEnyce, Ace en Dickies. jard euro in 1996 naar 203 miljard euro in De concurrentie tussen de textielbedrij2009. In dezelfde periode verdubbelde het ven is hevig. Vertegenwoordigers van de aantal uitzendkrachten. winkelketens komen elk jaar hun bestelIn landen zoals Mexico werkt in de elektroling plaatsen en bepalen de maximale nica-industrie 60 procent van de werkneproductieprijs. Elk jaar wordt er opnieuw mers met een uitzendcontract. Bij Nokia beknibbeld op de prijzen. Op hun beurt China werkt 30 procent van de werknemers klagen de winkelketens over de moorals uitzendkracht. Er is een enorme groei dende concurrentie in hun sector. Maar van het aantal uitzendkrachten in Europa. dat mag niet langer het excuus zijn om Tegelijkertijd blijven grote uitzendkantoren de veiligheidsproblemen te blijven negeen Ciett lobbyen om alle wettelijke beperren. De ketens zijn mee verantwoordekingen op uitzendarbeid te schrappen. lijk voor het tragische en onnodige verHierbij vergeten ze de negatieve gevolgen lies aan levens. van uitzendwerk te belichten. Om die reden organiseerde de Schone Eén van de mythes is dat uitzendwerk een Kleren Campagne een actie voor de C&Agoede manier is om een vaste baan te vinwinkel in Brussel. Ook in India, Hong den. Uit een onderzoek bij de leden van de Kong, Nederland, Spanje, Oostenrijk, Australische vakbond blijkt dat 54 procent van de uitzendkrachten meer dan twee jaar lang in dezelfde positie blijft. Een andere mythe die Ciett in stand houdt, is dat uitzendarbeid geen vervanging is voor vaste contracten. Voorbeelden uit landen als Turkije, Rusland en Colombia tonen het omgekeerde aan. Is uitzendarbeid een bewuste levensstijl voor de werknemer in kwestie? Uit een enquête van het Nederlandse bureau Somo in de elektronicasector blijkt dat uitzendkrachten vooral uitkijken naar een vast contract. IndustriAll vindt het belangrijk dat de mythes worden ontkracht. Wereldwijd wil de bond actie blijven ondernemen en uitzendarbeid in het sociaal overleg op de bedreigingen en intimidaties om een kliagenda zetten. Wil je meer weten over deze campagne? maat van angst te creëren. www.industriall.org Een treffend voorbeeld is het verhaal van Burcu Sonbahar. Een week voor ze ontslagen werd, moest ze naar het kantoor van de DHL Turkije saboteert personeelsmanager komen. Die zei dat ze tevreden waren over Burcu’s werk maar dat vakbond ze de verkeerde keuze aan het maken was. De mondiale transportvakbond ITF is mis- Burcu was namelijk lid van de vakbond. DHL noegd over de anti-vakbondsacties die wist van het vakbondslidmaatschap omdat DHL in Turkije onderneemt. Een uitvoe- veiligheidsagenten alle namen moeten noterig rapport over de aanvallen werd opge- ren van werknemers die een piket bezoesteld door de Amerikaanse professor John ken. Een week later volgde haar ontslag. Een Logan. Het rapport wijst op een gecoör- ontslagpremie krijgt Burcu alleen als ze niet dineerde en geraffineerde anti-vakbonds- naar de rechtbank stapt. actie bij DHL Turkije. De hoogste niveaus Het management hield ook een persovan het management zijn erbij betrok- neelsbijeenkomst nadat een werknemer ken. Er is sprake van onwettige ontslagen, openlijk erop had aangedrongen om de 14 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Zwitserland en Duitsland waren er acties. Een facebookcampagne vergrootte de druk op C&A. De inspanningen hadden resultaat. C&A verklaarde zich bereid om actie te ondernemen en Schone Kleren op de hoogte te houden. Uiteraard moet dit verder worden opgevolgd. Daarom stuurde Schone Kleren meteen een bericht terug naar C&A. Schone Kleren moedigt C&A aan en vraagt om een onafhankelijk onderzoek. Eerdere audits konden de brand in Bangladesh niet voorkomen. Hoe kunnen de verbeterde audits – die C&A belooft – dat wel? Slachtoffers moeten een financiële compensatie krijgen. Geen liefdadigheid maar een echte compensatie voor de families die in samenspraak met de Bengaalse vakbonden wordt bepaald. Verder wil Schone Kleren dat C&A aansluit bij het sectorale veiligheidsprogramma, zoals de Campagne al jaren vraagt. Met dat programma werken diverse bedrijven samen om de brandveiligheid in de kledingsector te verbeteren. www.wereldsolidariteit.be

Explosie uitzendarbeid in industrie

werknemersrechten te verdedigen. “Je bent met ons of tegen ons”, zei het management op de bijeenkomst. “Wie tegen ons is, zal worden ontslagen.” DHL voerde individuele gesprekken met werknemers om een financiële vergoeding te beloven als ze geen vakbondslid werden. Volgens het moederbedrijf in Duitsland schendt het bedrijf in Turkije geen vakbondsrechten. Ze zullen intern onderzoeken wat er waar is van de klachten. ITF wil het bedrijf onder druk blijven zetten en organiseerde op 12 december op tal van plaatsen actie. Voor ITF is het hoog tijd dat er mondiale afspraken komen rond het respect voor vakbondsrechten. Het rapport en meer informatie vind je op: www.itfglobal.org

service

Loonbrief onder de loep genomen Marc Weyns

Bij de betaling van het loon moet de werkgever een loonbrief geven aan alle werknemers. Sociale secretariaten en werkgevers maken die loonbrief vaak heel ingewikkeld, met vele eigen codes en omschrijvingen die niet helder zijn. Daarom publiceert Ons Recht deze korte leidraad over de belangrijkste gegevens die een werknemer moet krijgen.

Bij wie is de werknemer juist in dienst? Bij welke vennootschap? Dat is lang niet altijd even duidelijk. Daarom moet de loonbrief de naam en het adres van de werkgever vermelden.

Verder staan op de loonbrief ook de naam van de werknemer en de voornaam – of minstens de beginletter ervan – en zijn inschrijvingsnummer bij de werkgever.

1 3

5 6

Op welke periode slaat de loonafrekening? Ook dat staat op de loonbrief.

De werknemer kan per uur worden betaald, of per maand, per dag of op basis van het aantal stuks dat hij heeft verwerkt. Die omvang van de arbeidsprestaties moet zijn aangeduid. Ook 7 9 10 11 12 13 het basisloon – uur- , dag- of maandloon, stuk- of prestatieloon – moet terug te vinden zijn. Veel werknemers hebben een loon volgens een loonbarema dat in een cao is overeengekomen. Heel wat van die cao’s bepalen dat de werkgever de werk6 Het loon moet in geld worden betaald, • Het bedrag dat aan bedrijfsvoorheffing nemers schriftelijk moet inlichten in maar er zijn een paar uitzonderingen. ingehouden wordt volgens de belastingwelke klasse of looncategorie hun funcAls er voordelen in natura worden wetgeving. ( 11 ) tie thuishoort. Zo’n afspraak werd bijbetaald, moeten ze ook klaar en duide- • Als er bedragen vrijgesteld zijn van belasvoorbeeld gemaakt in het aanvullend lijk op de loonbrief staan. tingen moeten ook die apart worden vernationaal paritair comité voor bedienmeld. ( 12 ) den (PC 218). 7 Alle loonelementen moeten worden Uiteraard vermeldt de loonbrief ook samengeteld en het totale brutoloon Na al die gegevens staat het nettoloon te het loon dat verschuldigd is. Zowel het moet worden vermeld. lezen op de loonbrief. loon in geld als in natura. Misschien worden dan nog enkele bedragen Het loon in geld is: • het gewone loon voor het geleverde Op het loon moet de werkgever inhoudin- afgetrokken: de voorschotten die al werden gen doen en de loonbrief moet dat allemaal betaald of het deel van het loon waar beslag werk op werd gelegd door een schuldeiser. De wet • maar ook toeslagen en het loon voor correct en gedetailleerd weergeven. overwerk, feestdagen en inhaalrust- • De inhoudingen voor de sociale zeker- zegt dat het allemaal in detail moet worden heid (normaal is dat 13,07 procent van vermeld. dagen, het loon bij ziekte en andere het loon)( 8 ) Uiteindelijk geeft de loonbrief het bedrag schorsingen van de arbeidsovereen• Sommige bedragen zijn vrijgesteld van weer dat werkelijk moet worden betaald. komst inhoudingen voor de sociale zekerheid ( 13 ) • het vakantiegeld (voor de bedienden) (SZ). Dat moet terug te vinden zijn. ( 9 ) • alle premies (voor nachtwerk, late uren, weekendwerk enzovoort) • Het belastbaar bedrag (normaal: het brutobedrag – de SZ-inhoudingen). ( 10 ) ( 5 )

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

Jan Deceunynck

Overal te lande worden nieuwe gemeenteraden geïnstalleerd en treden nieuwe schepenen en burgemeesters aan. Het Jaarboek Armoede 2012, dat in december werd voorgesteld, bezorgt de nieuwe beleidsploegen alvast stof tot nadenken. Want armoede bestrijden is in grote mate ook een opdracht van de lokale besturen, luidt de boodschap in het boek.

Laten we beginnen met het goede nieuws: de armoedecijfers in België zijn niet flink gestegen in de voorbije jaren. Ze zijn redelijk stabiel te noemen. Maar dat brengt ons dan naadloos bij de volgende, veel minder geruststellende vaststelling: de cijfers zijn wel schrikwekkend hoog. Bijna één Belg op zeven is arm en moet rondkomen met een inkomen onder de armoededrempel. Dat ligt voor alleenstaanden op zowat 1.000 euro. Voor een koppel met twee kinderen bedraagt het 2.101 euro.

Armoede is ook opdracht voor lokale besturen

Crisis slaat toe

Eén Belg op zeven leeft in armoede

Achter de hoge armoedecijfers gaat een hele samenloop van factoren schuil. In de afgelopen jaren drukte de ernstige economische crisis een zware stempel. Sinds 2007 steeg het aantal faillissementen gevoelig. In de eerste negen maanden van 2012 tekende de RVA meer faillissementen op dan in het hele jaar 2007. Tussen 2008 en 2011 nam het aantal niet werkende werkzoekenden toe met ruim 19 procent. Het aandeel van de Vlaamse volwassenen in een huishouden waar niemand werkt klom in diezelfde periode van 7,9 naar 8,6 procent. De statistieken komen erop neer dat inmiddels 15 procent van de Vlamingen aangeeft problemen te hebben om elke maand de touwtjes aan elkaar te knopen. Bij eenoudergezinnen gaat het zelfs om meer dan 39 procent. Onverwachte grote aankopen – bijvoorbeeld wanneer de wasmachine stuk gaat of de auto onherstelbaar blijkt – brengen meer dan 26 procent van de Belgen in de problemen. Uit het onderzoek van de Universiteit Antwerpen, dat aan de basis ligt van het Jaarboek Armoede, blijkt ook dat ‘nieuwe armen’ stevig moeten inboeten aan levensstijl. De auto blijft vaker aan de kant staan, een avondje uit of een restaurantbezoekje wordt geschrapt. Wie willens nillens de schijn probeert op te houden om ‘mee’ te zijn met de oude vriendenkring, vergroot de

De kloof tussen arm en rijk was nooit groter dan vandaag. In de voorbije twintig jaar raakten de inkomens almaar ongelijker verdeeld.

16 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

welzijn schuldenberg en komt in een neerwaartse spiraal terecht. De kloof tussen arm en rijk was overigens nooit groter dan vandaag. In de voorbije twintig jaar raakten de inkomens almaar ongelijker verdeeld. De 30 procent armsten zagen hun aandeel in het totale inkomen van ons land dalen van 11,2 naar 8,3 procent. Terwijl de tien procent rijksten hun aandeel juist konden vergroten van 27,3 naar 31,9 procent. Het leefloon en de werkloosheidsuitkeringen zijn te laag om een menswaardig inkomen te garanderen. De grotere degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen die eind vorig jaar werd ingevoerd, zal nog meer mensen in de problemen doen belanden. Wanneer de kloof tussen arm en rijk vergroot, is dat niet alleen nefast voor de ‘onderkant’ van de samenleving. Zoiets treft de hele samenleving. De groeiende kloof doet bijvoorbeeld het aantal mentale problemen, gezondheidsproblemen en criminele feiten stijgen. Klassieke recepten volstaan niet

Uiteraard is het gevecht tegen armoede in grote mate een opdracht voor de Europese, federale en gewestelijke overheden. Zij moeten een beleid uitstippelen dat het risico op armoede verkleint. Maar de onderzoekers merken dat de klassieke recepten niet genoeg uithalen. Het Belgische sociaal beleid kon niet voorkomen dat de problemen verscherpten. En op het vlak van armoedebestrijding botst het zogenaamde activeringsbeleid op zijn grenzen omdat de meerderheid van de mensen in armoede niet te activeren is. Zo is 31 procent van die mensen in armoede àl aan het werk, terwijl 42 procent inactief is wegens ziekte of handicap of een opleiding volgt. Slechts 25 procent is werkloos en kan dus misschien via activering weer op de benen worden geholpen. Tegelijkertijd blijkt dat 48 procent van de mensen in armoede laaggeschoold is. Werk vinden voor die groep is verre van vanzelfsprekend, al helemaal in crisistijden. Menswaardige uitkeringen blijven voor dit deel van onze bevolking dus van essentieel belang. Ook op het vlak van onderwijs slaagt de overheid er niet in het aantal vroege schoolverlaters, jongeren zonder diploma dus, terug te dringen. De voorbije jaren liep het cijfer een klein beetje terug, mogelijk omdat de arbeidsmarkt een weinig aantrekkelijk alternatief bood aan jongeren die last hadden van schoolmoeheid. Om de school ook in minder barre economische tijden attractief te houden, zal moeten werk worden gemaakt van meer flexibele, individueel aangepaste leertrajecten die te combineren zijn met een job.

Lokaal beleid

Vermits de armoede bleef toenemen ondanks de inspanningen van de overheid, ontstonden lokaal almaar meer initiatieven, dikwijls gedragen door vrijwilligers. Zij proberen de grootste noden te lenigen en acute problemen op te lossen. Denk maar aan initiatieven als voedselbedeling, wijkgezondheidscentra, sociale kruideniers en opvang van daklozen. Onder de noemer ‘sociale innovatie’ wijst het Jaarboek Armoede op het belang van zulke lokale initiatieven. Zij verdienen meer ondersteuning vanwege het beleid. En daarin kan het lokale niveau een belangrijke rol spelen. Almaar meer mensen moeten bij voedselbanken aankloppen voor hun dagelijkse voedingsbehoeften. Naar de voedselbank gaan helpt ook om geld uit te sparen dat kan dienen voor andere noodzakelijke uitgaven. De voedselbanken ontstonden in veel gevallen vanuit burgerinitiatieven, maar ze krijgen het steeds moeilijker. Ze worden bevoorraad op basis van de overschotten bij de voedselproducenten, maar die bevoorrading is in tijden van crisis verre van zeker. Een verontrustende situatie voor de overheid, die toch op de voedselbanken rekent als ‘extra sociaal vangnet’. Ook op dat vlak kan en moet de overheid wellicht de nodige ondersteuning bieden. Behalve voedselbanken zien de onderzoekers ook andere sociale innovatieprojecten die lokale beleidssteun verdienen. Zoals bijvoorbeeld de ‘brede scholen’. Dat zijn projecten waarbij vanuit de school wordt gewerkt aan brede leer- en leefomgevingen voor gezinnen die in de buurt wonen. De school zorgt daarbij niet alleen voor onderwijs maar begeleidt ook jongeren en hun gezinnen op maat zodat ze zich emanciperen en meer participeren. Een ‘brede school’

betekent lokaal maatwerk, dat samenwerkt rond lokale noden en behoeften. Andere lokale initiatieven zijn de wijkgezondheidscentra. Omdat gezondheidszorg voor mensen in armoede vaak een luxeproduct blijkt, duiken er lokale initiatieven op die proberen om ziektes te voorkomen en aan gezondheidspromotie doen. Wijkgezondheidscentra bieden een laagdrempelige dienstverlening en willen niet in het minst ook mensen betrekken en de sociale samenhang in wijken en buurten versterken. Middenveldorganisaties

Ook op andere terreinen kan het beleid inspelen op lokale initiatieven die weerwerk bieden tegen armoede. Denk maar aan vormen van buurtsport, die een aanbod creëren naast de georganiseerde sportclubs die minder toegankelijk zijn voor kansengroepen. Of aan middenveldorganisaties die helpen om kwetsbare groepen mee op de digitale snelweg te krijgen. Er zijn ook socioculturele organisaties die activiteiten hebben om mensen in armoede meer te laten participeren. Het lokaal beleid heeft dus een belangrijke rol te spelen op het gebied van armoedebestrijding, al is het dan vaak als katalysator van bestaande basisinitiatieven. Maar het mag daarbij niet blijven. Want in tijden van besparingen bestaat altijd het gevaar dat zo de eigen verantwoordelijkheid afgewenteld wordt. Zo beschouwt bijvoorbeeld de Europese Commissie initiatieven van sociale innovatie als een middel om te besparen in budgettair moeilijke tijden. Er wordt verwacht dat burgers vanuit hun persoonlijke engagement en creativiteit oppakken wat de overheid om budgettaire of andere redenen niet (meer) wil doen. En dat is uiteraard niet de bedoeling.

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

arbeids-gericht marc weyns

Verkeerde ontslagreden op C4 Een werknemer komt in 2005 in dienst en in januari 2010 wordt hij ontslagen omdat zijn gedrag niet te rijmen valt met de opdrachten die hem werden toevertrouwd. De werkgever schrijft dat ook zo op de C4. De RVA straft de werknemer omdat hij zelf schuld heeft aan zijn werkloosheid: zes weken lang krijgt hij geen uitkering. Maar de werknemer is het niet eens met de reden van zijn ontslag en vraagt uitleg bij de ex-werkgever. De werkgever herhaalt nog eens wat hij al eerder op de C4 schreef, maar voegt daar geen enkele verdere toelichting bij. De werknemer vindt de formulering op de C4 foutief en vindt dat zijn ontslag ten onrechte gebeurde. Hij wil zijn gelijk halen en stapt naar de arbeidsrechtbank. Het arbeidshof van Luik onderzocht de zaak grondig. De rechters kwamen op 20 april 2012 tot het besluit dat de werkgever een overdreven en eenzijdig negatieve voorstelling had gegeven van de feiten. De werknemer legde weliswaar geen vlekkeloos parcours af, maar er waren zeker ook heel gunstige evaluaties en verklaringen over de werknemer. De mindere punten in het functioneren konden misschien wel een reden zijn om een einde te maken aan de arbeidsovereenkomst, maar de verklaring dat ‘het gedrag onverzoenbaar was met de toevertrouwde opdrachten’ was duidelijk verkeerd waardoor de werknemer een morele schade leed. En dus moest de werkgever een nieuwe en correcte C4 afleveren en werd hij veroordeeld om een symbolische morele schadevergoeding te betalen.

Zwangere werkneemster niet zomaar ontslaan Een werkneemster die haar werkgever inlicht over haar zwangerschap is beschermd tegen ontslag. De werkgever mag alleen maar een einde maken aan de arbeidsovereenkomst als hij bewijst dat het ontslag niets te maken heeft met de zwangerschap. Het volstaat niet dat de werkgever aantoont dat het economisch minder goed gaat met de onderneming, hij moet ook bewijzen dat die economische reden aan de basis ligt van het ontslag. Een schoonmaakbedrijf verloor een grote

De werkgever kan een einde maken aan de arbeidsovereenkomst van de werknemer. Hij alleen heeft de sleutel in handen en hoeft met niemand te overleggen. De werkgever moet alleen de opzegtermijn naleven. En zelfs als hij dat niet wil doen, kan hij het contract eenvoudig verbreken en de opzegvergoeding betalen aan de werknemer. Een opzegtermijn of –vergoeding is bedoeld om de werknemer de kans te geven een passende baan te vinden bij een ander bedrijf. Voor bedienden met een brutojaarloon van meer dan 32.254 euro moet de duur van de opzegtermijn worden bepaald in akkoord tussen de werkgever en de bediende. Die termijn mag niet minder zijn dan drie maanden per begonnen tewerkstellingsperiode van vijf jaar. Is er geen akkoord, dan kan de arbeidsrechtbank de opzegtermijn of –vergoeding bepalen. De rechter houdt bij zijn beoordeling rekening met 18 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Opzegvergoeding bij financiële moeilijkheden

klant en ontsloeg een zwangere werkneemster. Maar twee dagen voor het ontslag had die werkgever twee nieuwe uitzendkrachten aan het werk gezet op de werf waar ook de zwangere werkneemster aan het werk was. En bovendien had die werkgever niet minder dan 81 werkaanbiedingen gepubliceerd op de website van de VDAB. Het arbeidshof van Antwerpen oordeelde dan ook dat de werkgever niet had bewezen dat het ontslag niets te maken had met de zwangerschap. De onderneming werd veroordeeld om een vergoeding van zes maanden loon te betalen.

de anciënniteit, de functie, het loon en de leeftijd van de bediende. Een analyse van de rechtspraak wijst uit dat de rechters doorgaans een opzegvergoeding toekennen van één maand loon per jaar tewerkstelling in het bedrijf. Een werkgever die beweerde met financiële problemen te kampen, ontsloeg heel wat bedienden en wenste geen opzegtermijn te respecteren. Hij verbrak de arbeidsovereenkomsten en betaalde de minimale opzegvergoeding. Zijn argument was simpel: er zijn financiële problemen en dus moeten de bedienden maar tevreden zijn met de minimale vergoeding. Zo waren de bedienden twee keer de pineut: ze verloren hun job en kregen bovendien een lagere vergoeding

dan het bedrag waar ze normaal recht op hadden. Het arbeidshof van Antwerpen was in enkele arresten van 10 december 2012 erg duidelijk. De opzegvergoeding compenseert de schade die de bediende lijdt wanneer het contract plotseling verbroken wordt. Als de werkgever financiële problemen zou hebben, is die schade voor de bedienden niet kleiner. Door alleen de minimale vergoeding te betalen, wentelde de werkgever het ondernemingsrisico af op de ontslagen bedienden. Een dat was helemaal niet de bedoeling van de wetgever. Het arbeidshof veroordeelde het bedrijf om de normale opzegvergoedingen te betalen.

In Ons Recht van juni lanceerden we de digitale versie van Ons Recht. Al wie Ons Recht liever online leest of wie de papierberg wil verminderen, kan zich sindsdien abonneren op een maandelijkse Ons Recht-mail. De actie leverde meteen een massa digitale abonnees op. Al bijna 10.000 Ons Recht-abonnees stapten inmiddels over naar de digitale versie. Uit de lijst met nieuwe digitale abonnees van november trok een onschuldige hand volgende winnares: Lutgarde Breugelmans uit Herenthout. Zij kreeg haar tablet al thuis bezorgd. Wil jij ook graag Ons Recht digitaal lezen? Vul dan snel je gegevens in op http://onsrecht. lbc-nvk.be.

Belastinggids 2013 Marc Weyns

De LBC-NVK maakte 35 jaar lang een belastinggids. Het was een boek met de regels en tarieven van de bedrijfsvoorheffing en informatie over de belastingberekening. De jongste jaren was er ook een versie op cd-rom.

Via de belastinggids wilde de LBC-NVK vooral een hulpmiddel aanreiken om een juiste aangifte te doen voor de personenbelasting. Met een gedetailleerde toelichting bij de diverse fiscale aftrekposten. Het boek of de cd-rom werd bezorgd aan alle leden die de bon invulden die elk jaar werd gepubliceerd in de december- en januarinummers van Ons Recht. In 2013 wordt het anders. Alle

leden zullen de belastinggids vanaf mei kunnen consulteren op de website van de LBCNVK (www.lbc-nvk.be). Een bon invullen hoeft dus niet lager: al onze leden krijgen toegang tot de belastinggids 2013. De belastinggids van de LBC-NVK wordt niet ondersteund door een berekeningsprogramma. De FOD Financiën biedt op haar website wel zo’n berekeningsprogramma, Tax-Calc, te

vinden bij de online diensten op www.belgium.be/nl/belastingen/inkomstenbelastingen. Via Tax-on-web, ook vermeld onder de online diensten, kan je jouw aangifte digitaal doen. Onze belastinggids en het programma van de FOD Financiën vullen elkaar dus goed aan. Zodra de belastinggids 2013 online te consulteren is hoort u het van ons.

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

luchtvaart

Stroef sociaal overleg bij VLM Airlines Vertragingsmanoeuvres zetten geen zoden aan de dijk Paul Buekenhout

Het rommelt in het Belgische vliegwezen. Brussels Airlines blijft met veel moeite overeind na een zware looninlevering van het personeel. Het bedrijf krijgt ook steun van de federale overheid. Bij Thomas Cook en Jetair is er net zo goed een neerwaartse spiraal op het vlak van loon- en arbeidsvoorwaarden. De Vlaamse trots VLM, gevestigd in Antwerpen, staat er ook niet al te best voor.

VLM kwam enkele jaren geleden in handen van CityJet, dat zelf deel uitmaakt van de groep Air France-KLM. CityJet heeft het Ierse Dublin als thuishaven. De activiteiten van VLM in België en Nederland werden opgenomen in een groter geheel. Sinds de overname werden stelselmatig activa weggehaald bij VLM. Vroeger had VLM zeggenschap over de eigen vliegtuigen, ‘slots’ en vliegroutes. Nu is dat helemaal anders. Het bedrijf hangt volledig af van andere maatschappijen in de groep. Voor de vakbond is het erg belangrijk om de transparante afspraken uit het verleden om te zetten in cao’s. De LBC-NVKafvaardiging tracht al sinds 2008 cao’s af te sluiten voor het vliegend personeel. Maar telkens opnieuw botsen die inspanningen

20 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

op vertragingsmanoeuvres en sabotagepogingen van het management. Wanneer de vakbondsafvaardiging zich bereid verklaart om zelf de teksten te schrijven, wordt de deur op een kier gezet. Het is toch de normaalste zaak van de wereld om afspraken duidelijk op papier te zetten. De bemanningen van de toestellen vragen niets meer dan wat mag, kan en moet worden gedaan volgens de regels die gelden in de luchtvaart. Sommige punten die gevoelig liggen moeten nu eindelijk duidelijk worden omschreven. Afspraken graag

De vakbond vraagt om een afsprakenkader. Bijvoorbeeld voor werknemers die met de eigen auto naar VLM-stations als Eindhoven en Luxemburg rijden, over het aantal ‘night stops’ voor leden van het cabinepersoneel en over de hotels die het personeel mag gebruiken. Er wordt niet meer gevraagd dan wat vroeger al van toepassing was en wat als normaal en redelijk werd beschouwd. De jongste jaren begon VLM almaar meer te eisen van de bemanningen. Plotseling werden afspraken anders uitgelegd door eenzijdige beslissingen van de nieuwe broodheren in Ierland. Dat had ook te maken met wissels in het management en het gebrek aan schriftelijke afspraken. Vroeger werkte het cabinepersoneel tussen 6.00u en 23.00u. Nu is er een evolutie naar jobs waarbij de mensen vele nachten weg zijn van huis. Met alle nefaste gevolgen van dien voor hun sociaal leven. Een zoveelste reden om regels op papier te zetten.

Rechten en plichten

Als er een duidelijk afsprakenkader komt, wordt het voor de vakbondsafvaardiging ook makkelijker om over bepaalde kwesties te praten. Het moet heel helder worden wat de rechten en plichten zijn van de werknemers en van de werkgever. De Belgische en Nederlandse bonden zitten op dat vlak op dezelfde golflengte. Alleen wordt de boodschap nog altijd niet begrepen door het nieuwe management. De penibele situatie bij Air France en KLM speelt natuurlijk ook een rol. Het noodlijdende Air France wil CityJet van de hand doen en er dienen zich enkele mogelijke kopers aan. Dat veroorzaakt onrust bij het personeel. “Wij werknemers zijn sterk begaan met onze reizigers”, was te horen op de informele informatiemomenten. “Het werk zullen we niet zo snel neerleggen. Maar de spanningen tussen de vakbondsafvaardiging en het management lopen stilaan zo hoog op dat we niets meer kunnen uitsluiten.” Verzoening

Er werd een verzoening aangevraagd. Op 4 december werd duidelijk afgesproken binnen welke termijn het management de voorgestelde cao’s rond werktijden en arbeidsvoorwaarden moet afwerken. De bal ligt nu in het kamp van de werkgever. Nog meer uitstellen of vertragen is niet meer aan de orde, zei het verzoeningsbureau duidelijk. Mister White, de zoveelste nieuwe manager, kan zich niet langer verschuilen achter uitvluchten. De werknemers van VLM in België en Nederland willen dat hun arbeidsvoorwaarden duidelijk op papier komen zodat ze meer zekerheid hebben wanneer er zich een nieuwe eigenaar aandient.

inbox

Centrum voor Loopbaanontwikkeling, tot je dienst! De LBC-NVK heeft een eigen erkend loopbaancentrum, het Centrum voor Loopbaanontwikkeling. Bij het CLO kan je terecht als je individuele coaching wil krijgen rond vraagstukken in de werksituatie. De medewerkers helpen je ook om meer geschikt werk te zoeken. Ze steunen je bij het nemen van beslissingen en bij het omgaan met lastige veranderingen in de werksfeer. Sollicitatieadvies wordt ook verstrekt. En er zijn workshops over allerlei thema’s. Bijvoorbeeld over de vraag hoe je eigen competenties kan benoemen. En over de vraag hoe je een burn-out herkent en ermee omgaat. Een greep uit het aanbod in het voorjaar van 2013: Individuele loopbaantrajecten in Antwerpen, Mechelen, Gent, Leuven, Hasselt, Herentals, Kortrijk. Info en inleiding krijg je op een startbijeenkomst:

Gent, ACV-verbond, Poel 7, 9000 Gent Maandag 4 februari, 18.00u – 21.00u Maandag 29 april, 18.00u – 21.00u Antwerpen, LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen Vrijdag 11 januari, 13.30u – 16.30u Vrijdag 8 februari, 13.30u – 16.30u Leuven, ACV-verbond, Martelarenlaan 8, 3010 Kessel-lo Woensdag 7 maart, 18.00u – 21.00u Woensdag 5 juni, 18.00u – 21.00u Mechelen, ACV-verbond, Onder den Toren 5, 2800 Mechelen Dinsdag 21 mei, 18.30u – 21.30u Kortrijk, ACV-verbond, President Kennedypark 16 D, 8500 Kortrijk Woensdag 6 maart, 17.30u – 20.30u Hasselt, ACV-verbond, Mgr.Broekxplein6, 3500 Hasselt Woensdag 27 februari, 13.30u – 16.30u Loopbaanprogramma in groep: driedaagse

Driedaagse in Gent, telkens op vrijdag 8 en 22 februari en 8 maart, 9.30u tot 16.30u

Driedaagse in Antwerpen, telkens op woensdag 3, 17 en 31 juli, 9.30u tot 16.30u

LBC-NVK Centrum voor Loopbaanontwikkeling Is één van je nieuwe voornemens voor 2013 om je carrière een ‘boost’ te geven? Is het tijd voor verandering? Heb je het gevoel dat je talenten niet genoeg aan bod komen in je huidige job? Het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK geeft je de kans om onder professionele begeleiding na te denken over je job, je loopbaan, opleidingen en de plaats van werk in je leven. LBC-NVK-leden kunnen zich gratis inschrijven voor een startbijeenkomst. Op startbijeenkomsten krijg je info over het hoe, wat en waarom van loopbaanontwikkeling. Je krijgt een beeld van wat je er wel en niet van kan verwachten. Je leert er meer over onze aanpak en de oefeningen die we gebruiken. Ben je gewonnen voor de aanpak? Dan kan je je inschrijven voor het eigenlijke traject. Een coach begeleidt je verder en samen maak je een actieplan op. Je kan ook kiezen voor een groepsaanpak. Dan schrijf je je beter in voor een loopbaanprogramma in groep. Drie bijeenkomsten leren je meer over je eigen werksituatie, je competenties en je uiteindelijke jobdoelwit. Meer info en inschrijven doe je via www.loopbaanontwikkeling.be.

Folders en brochures De LBC-NVK vindt het belangrijk om haar leden correct te informeren. Via www.lbc-nvk.be kan je een breed scala aan publicaties downloaden. Sommige kan je ook in papieren vorm online bestellen. Naast een aantal voorstellingsfolders over het vakbondslidmaatschap en de diensten van de LBC-NVK vind je op de site ook een flink pak sectorfolders. En, ere wie ere toekomt, het ACV (waar de LBC-NVK deel van uitmaakt) beschikt over een erg uitgebreide portefeuille van wel 60 uitgaven. Vooral de folders over werkgebonden thema’s vallen bij de leden erg in de smaak: de brochure over de nieuwe regels voor het tijdkrediet en zorgverlof of folders over arbeid en zwangerschap, outplacement, uitzendarbeid, werkloosheid, studentenarbeid, vakantie… om er maar een aantal te noemen. Maar je kan ook de Visie online lezen. Vakbondsafgevaardigden vinden extra info als ze inloggen. Denk aan Vakbeweging online… Meer info, downloads of online bestellen: www.acv-online.be (publicaties en documentatie).

LBC-NVK en sociale media

Workshops

Een goed CV en motivatiebrief Mechelen, 22 februari, 13.30u – 16.30u Gent, 22 maart, 10.00u – 13.00u Sterk naar je sollicitatiegesprek Mechelen, 12 maart, 18.30u – 21.30u

monique braam

Gent, 22 maart, 14.00u – 17.00u Burn-out, signalen herkennen en op weg naar herstel 5 april, 10.00u – 16.00u

Naast onze website laten we via de sociale media onze stem horen. Via twitter, facebook en youtube klinkt onze boodschap door. Volg ons via deze media: Word fan van onze facebookpagina: www.facebook.com/vakbondlbcnvk

Info vinden en inschrijven kan via www.loopbaanontwikkeling.be of www.jeloopbaan.be. Of stuur ons een e-mail: loopbaancentrum@acv-csc.be. Nog vragen? 03 / 220 89 50.

Twitter: www.twitter.com/lbcnvk Youtube: www.youtube.com/vakbondlbcnvk

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

RUBRIEKSNAAM

“Regionalisering kinderbijslag wordt erg moeilijke klus”

Professor Bea Cantillon pleit voor meer selectief systeem

Denis Bouwen

De uitbetaling van de kinderbijslagen zal in de komende jaren verhuizen van de federale overheid naar Vlaanderen, Wallonië, Brussel en de Duitstalige gemeenschap. Professor Bea Cantillon, die het Antwerpse Centrum voor Sociaal Beleid (CSB) runt, omschrijft de regionalisering als ‘een gigantisch moeilijke operatie die zeker meer dan twee jaar zal vergen’. Ze pleit ook voor een selectiever kinderbijslagstelsel zodat de steun meer terechtkomt bij de gezinnen die er echt nood aan hebben.

België geeft elk jaar zo’n zes miljard euro uit aan kinderbijslagen. Maar het huidige systeem is verouderd en te weinig efficiënt en bestrijdt de kinderarmoede te weinig, stelt professor Cantillon. “Meer dan twintig jaar lang veranderde er niet veel meer in de kinderbijslag”, constateert de onderzoekster. “De kinderbijslagen werden niet meer aangepast aan de stijgende welvaart en het systeem werd niet hervormd. Momenteel zijn de uitkeringen ontoereikend. De kinderbijslag werd niet genoeg opgetrokken voor de groepen die er 22 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

het meeste nood aan hebben. Zo werd een deel van de bevolking nog meer de armoede in geduwd.” Officieel werd de kinderbijslag in België ingevoerd door een wet uit 1930. “In de periode daarvoor waren er in België en Frankrijk ondernemers met het hart op de juiste plaats die niet blind waren voor de veel te lage lonen en de sociale onrust. Zij wilden een inspanning doen zonder de lonen echt te verhogen. Dat leidde tot het idee om extra geld te geven aan arbeiders met kinderen.” Het idee kreeg almaar meer navolging maar op zeker ogenblik ontstond er zo een vorm van ‘concurrentievervalsing’. Bedrijven met veel personeelsleden met kinderen raakten gehandicapt ten aanzien van ondernemingen waar minder werknemers met kinderen voorkwamen. Het probleem leidde tot de oprichting van ‘compensatiekassen’ die het risico moesten ‘solidariseren’. In 1930 werd de kinderbijslag dan verplicht. “Het was de bedoeling om de arbeider uit het proletariaat te halen. En de maatregel kwam ook neer op armoedebestrijding in haar zuiverste vorm”, aldus professor Cantillon. Na de oorlog werd de kinderbijslag een deel van de sociale zekerheid. Er kwamen kinderbijslagen voor ambtenaren en zelfstandigen. De bedragen werden geleidelijk opgetrokken. In de jaren 1950 en 1960 werd

“De kinderbijslagen werden niet meer aangepast aan de stijgende welvaart en het systeem werd niet hervormd. Momenteel zijn de uitkeringen ontoereikend.” het systeem almaar genereuzer voor steeds meer mensen. “Meer en meer werd de kinderbijslag gezien als een maatregel om gezinnen te helpen zodat ze de opvoeding van de kinderen konden betalen. Het idee won veld dat niemand welvaartsverlies mocht lijden omdat hij kinderen grootbracht. De kinderbijslag werd een vorm van solidariteit waarbij gezinnen zonder kinderen een bijdrage leverden voor gezinnen met kinderen. Horizontale solidariteit heet zoiets.” Voor sommige groepen kwamen er verhoogde kinderbijslagen, zoals voor wezen en invaliden. Later kwamen er sociale toeslagen voor wie langdurig van een uitkering

sociale zekerheid Bea Cantillon: “Je hebt uitermate moedige politici nodig om de kinderbijslag voor ‘de middenklasse’ te verminderen en zo meer geld vrij te maken voor werklozen, zieken, invaliden en leefloontrekkers met kinderen. Geen enkele Vlaamse minister zal zoiets durven te verdedigen.”

moet leven. De kinderbijslag is ook hoger in functie van de ‘rang van het kind’ en van de leeftijd. Armoede

Is de kinderbijslag nog een sterk wapen in de strijd tegen kinderarmoede? Bea Cantillon: “De kinderbijslag is daar zeker belangrijk voor maar minder dan vroeger omdat de bedragen jarenlang niet meer werden aangepast. Als we dit nog twintig jaar volhouden, wordt de kinderbijslag voor het eerste kind volkomen irrelevant en verliest het systeem aan kracht. Er moet dus een welvaartsaanpassing komen en het systeem moet ook selectiever worden. Door jarenlang de bijslagen niet te verhogen kon de overheid veel geld uitsparen. Het is ondenkbaar om dat allemaal in te halen. Dus moeten we onze pijlen meer mikken op gezinnen in armoede.” Ons Recht:

hoe moet Vlaanderen het systeem hervormen? “De hele operatie zal zeker meer dan twee jaar vergen. Er zal ook een flink prijskaartje aan hangen. We moeten ervan uitgaan dat het budget voor de kinderbijslag niet echt zal groeien. De Vlaamse overheid was van plan 25 miljoen euro uit te trekken voor een ‘kindpremie’ maar stak dat idee weer in de koelkast.” “Feit is dat de politiek weinig maneuvreerruimte heeft. Je hebt uitermate moedige politici nodig om de kinderbijslag voor ‘de middenklasse’ te verminderen en zo meer geld vrij te maken voor werklozen, zieken, invaliden en leefloontrekkers met kinderen. Geen enkele Vlaamse minister zal zoiets durven te verdedigen.” “Wel politiek haalbaar is een ingreep waarbij we een nieuw systeem bedenken voor de nieuwgeboren kinderen. Na 25 jaar zou die ingreep dan ten volle effect hebben. Hoe dan ook moeten we geen spectaculaire veranderingen verwachten.”

Ferre W yckmans

Cantillon:

De Gezinsbond reageerde afwijzend op uw pleidooi voor een meer selectieve kinderbijslag. Cantillon: “Het is normaal dat een lobbygroep als de Gezinsbond zo reageert. In de jaren 1990 hield ik een gelijkaardig pleidooi en ook toen waren er negatieve reacties. Ons Recht: De kinderbijslag zal verschuiven Een extreme selectiviteit hoeft er voor mij naar de regio’s. Een goede zaak? niet te komen. Maar het moet wel selectieCantillon: “Ik was er nooit een voorstan- ver worden zodat we in sterkere mate de der van om de kinderbijslag te splitsen maar gezinnen helpen die daar echt behoefte aan de politiek heeft nu eenmaal de beslissing hebben. De Gezinsbond zegt dat iedereen genomen. Het komt er nu op aan de regio- voor elk kind evenveel moet krijgen en dat nalisering zo vlot mogelijk te laten verlo- de bedragen moeten stijgen. Prima, maar pen. En dat ligt niet voor de hand. Er zijn waar vinden we het geld daarvoor?” nu vier stelsels, één voor werknemers, één voor ambtenaren, één voor zelfstandigen Goede raad en één voor de gewaarborgde kinderbijslag. Die hebben allemaal verschillende toeken- Ons Recht: Er zal in het Vlaams Parlement ningsregels. En voor de groep van de amb- nog veel worden gepalaverd voor de kinderbijtenaren is er dan nog een versnippering. slag hervormd is. Heeft u goede raad voor de Dat allemaal op een goede manier naar de politieke klasse? gemeenschappen verschuiven wordt gigan- Cantillon: “Ik zou de Vlaamse parlementariërs zeker aanraden om het debat niet tisch moeilijk.” “Het valt te verwachten dat de kinderbijsla- uit te stellen tot de bevoegdheid effectief gen mettertijd zullen verschillen van regio is overgedragen. Te hooggespannen vertot regio. Ook al ging het in het debat over wachtingen zijn wel uit den boze want de de splitsing nooit over andere verwachtin- budgettaire ruimte is beperkt. Het zal ook gen bij Vlamingen en Walen ten aanzien nog redelijk lang duren voor de bevoegdvan de kinderbijslag. In een eerste beweging heid over de kinderbijslag daadwerkelijk zullen er zeker geen efficiëntiewinsten zijn, kan worden uitgeoefend.” wel integendeel. We zullen het aantal com- “Er moet nu worden geïnvesteerd in de splitputersystemen moeten vermenigvuldigen sing van de kinderbijslag, in samenspraak met vier, om maar één voorbeeld te geven. met de federale diensten die het huidige Over het Kanaal spraken Noord-Ierland en systeem goed kennen en met de andere Engeland juist af om éénzelfde computer- gemeenschappen. Het is nodig om over systeem te gebruiken met het oog op meer allerlei punten goede afspraken te maken. Maar ik ben bang dat het broodnodige overefficiëntie.” leg er nooit zal komen. Eigenlijk zouden de politici een soort ‘commissaris van de regeWeinig ruimte ringen’, een manager zeg maar, moeten aanOns Recht: Wanneer zal de regionalisering duiden om de hele operatie in goede banen van de kinderbijslag rond zijn? En, belangrijker, te leiden.” Ons Recht:

Federale aanpak is veel beter

Ook voor de LBC-NVK is het nooit een eis geweest om de kinderbijslagregeling te regionaliseren. Dat heeft voornamelijk te maken met het feit dat de kinderbijslag volwaardig deel uitmaakt van ons systeem van sociale zekerheid… en dat moet ook zo blijven. Uitgerekend voor de sociale zekerheid hebben we als werknemersorganisatie altijd ervoor gepleit om de federale structuur te behouden. Er is immers geen reden te bedenken waarom we voor de sociale zekerheid andere regels in Vlaanderen, Wallonië of Brussel zouden moeten hebben. Een geregionaliseerd kinderbijslagstelsel geeft geen enkel antwoord op enkele van de problemen die Bea Cantillon citeerde. De vakbond is het volmondig eens met professor Cantillon wanneer ze de nadruk legt op het probleem van de armoedebestrijding. En de sociale zekerheid kan ertoe bijdragen om dat probleem aan te pakken. Maar armoede bestrijden kan je niet reduceren tot de sociale zekerheid. De opdrachten van de sociale zekerheid bestaan erin om inkomens te compenseren bij loonverlies of om aanvullende vergoedingen te geven om kosten te kunnen dragen, zoals bij de gezondheidszorg en inderdaad de kinderbijslag. Rechtvaardige belastingen

Armoede is een complex fenomeen en heeft vele oorzaken en vormen. Een mank lopende inkomensherverdeling is een essentiële oorzaak van armoede. Veel meer dan de sociale zekerheid resulteert een echte rechtvaardige fiscaliteit dan ook in een fundamentele herverdeling van rijkdom en in het bestrijden van armoede. Als de sociale zekerheid de scheefgetrokken inkomensherverdeling moet rechttrekken, betekent dit dat het de werknemers zijn die de eigen onderlinge verdeling moeten verhelpen. Dat lijkt ons een al te beperkte en vooral eenzijdige remediëring. Werknemers betonen onderling al flink wat solidariteit via de sociale zekerheid. Maar een fiscale herschikking is noodzakelijk zodat ook andere inkomens meer solidariteit opbrengen. Armoede verdient veel aandacht, veel middelen ook. Die middelen moeten worden gevonden door rijkdom te herverdelen en alle soorten inkomens genoeg te laten bijdragen. Daarvoor zijn rechtvaardige belastingen nodig. Voor personen, bedrijven en vermogens.

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

leeftijd

Heel wat werknemers lijden onder stereotypen CGKR brengt vooroordelen over jongeren en ouderen in beeld oudere werknemers ‘duur, minder gemotiveerd, fysiek zwakker en dus minder proHans is een 52-jarige bediende ductief’. ‘Ze staan weigerachtig tegenover veranderingen, zijn minder snel mee met op de boekhouding van een farhightech en zijn niet flexibel, nostalgisch, maceutisch bedrijf in de buurt beschermd en gesloten.’ Nog steeds volgens van Zaventem. Recent zag hij een de ondervraagden zijn ouderen ook ‘loyaal, promotie glansrijk aan zijn neus matuur, rustig en altruïstisch’ en hebben ze voorbijgaan. Zijn bazen vonden vooral veel ervaring waar anderen voordeel dat een man van die leeftijd ‘te uit halen. sloom’ was om nog promotie te Jongeren worden door de ondervraagden maken. Lieve is een 24-jarige omschreven als ‘mensen met een gebrek aan vrouw uit Eeklo met nauwelijks ervaring’. ‘Ze zijn lui en nonchalant, arrowerkervaring. Dat gebrek aan gant, vrij zelfzeker en veeleisend. Ze willen ervaring speelt haar flink parvooral een evenwicht tussen hun beroepsen privéleven, zijn ambitieus en carrièregeten bij het zoeken naar werk. richt, onstabiel en onzelfstandig, respect‘Leeftijdsgebonden stereotypen’ hebben loos en niet loyaal.’ nogal wat invloed bij sollicitaties en afdan- Daartegenover staat dat jongeren wel helekingen en in het algemeen op de arbeids- maal mee met de internettrends zijn, dynamarkt. Het Centrum voor Gelijkheid van misch, open, leergierig, creatief en innovaKansen en Racismebestrijding (CGKR) liet tief. ‘Ze zijn het product van een generatie die invloeden recent grondiger onderzoe- die voor haar mening durft uit te komen.’ ken. De bevindingen werden gebundeld in Onder werkgevers leven er gelijkaardige het rapport ‘Te jong – te oud. Stereotypen vooroordelen, zeggen de onderzoekers. Zij en vooroordelen met betrekking tot leeftijd beschouwen oudere werknemers vooral als op de werkvloer’. ‘behoudende en kritische mensen’ en vinden Volgens de ondervraagde werknemers zijn dat jongeren ‘te veel focussen op status en Denis Bouwen

zich veel bekwamer achten dan ze in werkelijkheid zijn’. ‘Jong’ en ‘oud’

De ondervraagde werknemers vinden dat je op de arbeidsmarkt nog ‘jong’ bent tot 30 jaar. Vanaf 55 jaar ben je ‘oud’. Ze zeggen ook dat werkgevers werknemers nog vlugger als oud afdoen door de grens op 50 jaar te leggen. Volgens de onderzoekers blijft het stereotiepe beeld bestaan van de oudere werknemer die zich moeilijk aanpast. “Maar het is wel minder nadrukkelijk aanwezig.” Het stereotype van de jongere die het evenwicht tussen werk en privéleven erg belangrijk vindt, blijft onverminderd bestaan. Maar oudere werknemers respecteren jongeren ook wanneer ze opkomen voor meer levenskwaliteit. Jozef De Witte, directeur van het CGKR, constateert dat werknemers en werkgevers beseffen dat er vooroordelen en stereotypen leven op de werkvloer. “Er wordt erkend dat er een sociale beeldvorming bestaat rond jong en oud. Om die vooroordelen te ontkrachten moeten jongere en oudere werknemers vaker met elkaar in contact komen. We moeten streven naar meer heterogene groepen op het werk. In het onderzoek valt bijvoorbeeld op oudere werknemers de wens uitspreken om nauwer samen te werken met jongeren. De werkgevers zijn zich hiervan bewust maar lijken er niet actief mee bezig te zijn.” Arbeiders, bedienden, kaderleden en werkzoekenden hebben allemaal vooroordelen over oudere werknemers. Maar die vooroordelen zijn niet altijd dezelfde. Bij arbeiders leven meer negatieve dan positieve vooroordelen. Zo vinden ze bijvoorbeeld dat ouderen zich meer permitteren omdat ze denken dat het teveel kost om hen te ontslaan. Verder zien ze ouderen als mensen die liever autonoom werken maar wel creatiever zijn, vlotter alleen beslissingen nemen, minder begeleiding vergen en bekwamer zijn dankzij hun beroepservaring. Betrekkelijk veel arbeiders gaan ervan uit dat ouderen nog voor de pensioenleeftijd hun loopbaan willen stopzetten.

Bedienden

24 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Onder de bedienden leeft het idee dat ouderen meer stress hebben dan jongeren. Ook zij denken vrij vaak dat ouderen graag voor de pensioenleeftijd willen stoppen met werken. Ze geloven relatief vaak dat ouderen

Klaagzang over anciënniteitsbarema’s is op zijn minst sterk overdreven Marc Weyns

Zijn anciënniteitsbarema’s een hinderpaal voor oudere werknemers die naar een nieuwe baan zoeken? De werkgevers zeggen dat wel, maar klopt hun bewering ook?

willen vooral een hefboom in handen krijgen om zonder meer de lonen naar beneden te halen. In de paritaire comités sloten de sociale partners een akkoord over de loonbarema’s en de minimumlonen. Zo werd gestreefd naar een billijk loon voor alle werknemers en werd de loonongelijkheid in de hand gehouden. Veel werkgevers, gesteund door de nationale politiek en Europa, willen van de collectieve loonafspraken af. Er is een sterke tendens om het loon nog louter individueel te regelen. Als dat werkelijkheid wordt, laten de gevolgen zich wel raden: de inkomensongelijkheid zal hand over hand toenemen en de minimumlonen komen nog meer onder druk te staan. Als de onderzoekers de suggestie doen om ‘na te denken over anciënniteitsbarema’s’, zetten ze de deur open voor veel grotere ongelijkheden dan ze willen bestrijden.

De meeste bedienden zetten elk jaar of om de twee jaar een stapje vooruit met hun loon. Dat gebeurt voor een flink deel van hun loopbaan op basis van de anciënniteitsbarema’s. De looncarrière van arbeiders is doorgaans anders opgebouwd; voor die groep werknemers zijn anciënniteitsbarema’s veel minder of niet van toepassing. Als anciënniteitsbarema’s echt een grote drempel zijn bij de aanwerving van oudere werknemers, dan zou je verwachten dat zoiets alleen voor de bedienden geldt en niet voor de arbeiders. Nochtans is het voor iets oudere arbeiders die hun baan verliezen, een even groot probleem als voor bedienden om ander werk te vin- ‘Brugpensioen’ Het brugpensioen overboord gooien is den. De klaagzang van de werkgevers over een tweede suggestie van de onderzoede anciënniteitsbarema’s is onterecht of kers. De overgrote meerderheid van de op zijn minst heel zwaar overdreven. Ze werknemers zijn in het brugpensioen gelukkiger zouden zijn als ze hun beroepsactiviteiten afbouwen. Arbeiders, bedienden, Kaderleden denken al snel dat oudere werknemers te duur zijn in verhouding tot hun kaderleden en ‘rendement’. Ouderen zijn in hun ogen werkzoekenden nauwkeuriger in hun werk maar hebben ook meer tijd nodig om iets nieuws te leren. hebben allemaal Vooral bij de kaderleden leeft het geloof dat ouderen in hun functie ‘blijven hangen’ en vooroordelen over zo geen kansen geven aan jongeren. oudere werknemers. Werkzoekenden zien ouderen als werknemers met een hoger werkverzuim die vaker Maar die vooroordelen depressief en sociaal geïsoleerd zijn op het zijn niet altijd dezelfde. werk. Ze zijn in verhouding meer de mening toegedaan dat oudere werknemers hun job moeten afstaan aan jongeren en dat ze in bij promotierondes, in verband met promohun functie blijven hangen. Zelfstandigen blijken het minst bevooroor- tiemogelijkheden en bij ontslagen. deeld ten aanzien van ouderen op de werk- “Een vaststelling die haaks staat op de heervloer. In verhouding met andere groepen sende opvatting dat ouderen de grootste slachtoffers zijn bij aanwerving, ontslag beschouwen zij iemand pas later als ‘oud’. en opleidingen”, aldus De Witte. In ander onderzoek merkte het CGKR dat vooral Discriminatie 45-plussers af te rekenen hebben met disVolgens het onderzoek ervaarde ‘minstens criminatie. Maar zelf-gerapporteerde disacht procent’ van de werknemers in de voor- criminatiegevoelens blijken toch het meest bije vijf jaar gevoelens van discriminatie op voor te komen bij jongeren. basis van de leeftijdsgroep waartoe ze beho- Straffe kost is dat bijna één werknemer ren. De ‘juniors’ (18-34 jaar) ervaarden dit op drie het gerechtvaardigd vindt om bij het meeste, met name bij het nemen van aanwervingen te discrimineren op basis belangrijke beslissingen, bij aanwervingen, van leeftijd. Nogal wat werknemers lijken

– tegenwoordig spreken we van ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’ of SWT – beland als gevolg van een keuze die de werkgever maakte: herstructurering, collectief ontslag, besparingen of gewoon plaats ruimen voor anderen. Die werknemers lopen bij hun sollicitaties steevast aan tegen hun leeftijdshandicap. Van de 50-plussers vindt nog amper zes procent een nieuwe baan en bij de 55-plussers zakt dat tot amper twee procent. Is het dan verkeerd dat de werknemers na hun ontslag een toeslag krijgen van hun werkgever? Bovendien kunnen werknemers alleen maar met brugpensioen als ze een lange loopbaan achter de rug hebben. Nog eens het mes zetten in het brugpensioen zonder genoeg garanties dat oudere werknemers elders nog aan de slag kunnen, valt gewoon niet te aanvaarden. Als bovendien wordt verwacht dat oudere werknemers langer aan het werk blijven, moet er ook veel gebeuren om jobs ‘werkbaar’ te maken. Nog niet zo lang geleden klaagde een groot sociaal secretariaat zelf aan dat de werknemers in België tussen hun 30ste en 50ste worden uitgeperst als citroenen. het discriminerend gedrag van werkgevers zelfs goed te praten. “Iets wat tot nadenken stemt.” Jozef De Witte kan niet anders dan concluderen dat er een ‘zekere tolerantie’ is ten opzichte van leeftijdsgebonden discriminatie. Aanbevelingen

De onderzoekers die de enquête uitvoerden voor het CGKR pleiten ervoor om werkgevers, vakbondsafgevaardigden, werknemers en scholen bewust te maken van het bestaan van vooroordelen in het algemeen. Werkgevers en werknemers moeten ook nadrukkelijker de boodschap krijgen dat leeftijd géén rekruteringscriterium mag zijn volgens de wetgeving. Nog steeds volgens de onderzoekers is het geen slecht idee om bedrijven te stimuleren om werknemers meer in heterogene groepen te laten samenwerken. Sensibiliseringscampagnes voor werknemers en lezingen voor werkgevers worden ook aanbevolen. Veel heikeler zijn de suggesties om ‘te zoeken naar alternatieven voor het anciënniteitsgebonden beloningssysteem’ en om ‘het brugpensioen te herdenken’. Ook al erkennen de onderzoekers dat werkgevers en werknemers ‘nog niet klaar zijn’ voor bepaalde discussies. Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

film k arin seberechts

The Perks of Being a Wallflower

Verontrustende duik in het ongerijmde (Neil Maskell).

Kill List Wat als Mike Leigh of Ken Loach op hun oude dag psychotisch zouden worden en toch zouden doorgaan met films maken? Misschien kwamen zij dan wel ergens uit in de buurt van ‘Kill List’.

kunnen in een hotel een vetbetaalde opdracht gaan halen. Een lijstje met om te leggen heerschappen. Tot daar de nog ‘logisch’ aandoende aanloop van een grimmig relaas met onverhoedse kronkels. Zo onverhoeds zelfs dat ‘Kill List’ onderweg niet één maar twee keer van genre verandert. Laat het ons, om geen al te grote tip van de sluier op te lichten, een onbehaaglijk sociaal drama noemen dat een duik neemt in het ongerijmde. Manipulator Wheatley vertelt onderkoeld en zet zijn gedeeltelijk geïmproviseerde scènes secuur in beeld. Tussendoor sluist hij een paar uitzinnige geweldexplosies zijn film binnen, die een uitzonderlijk sterke maag vergen. Maar het blijft aldoor biologerend kijken – én luisteren – naar deze akelig bizarre film die alvast één van de meest verontrustende bioscoopervaringen wordt van het jaar. Bevreemdend, beangstigend en alleszins niet for the fainthearted. Met sterke, authentieke vertolkingen van Neil Maskell, Michael Smiley en MyAnna Buring.

De tweede film van Ben Wheatley begint bij kibbelende echtelieden in een vrijstaande woning. Er is in geen tijd 40.000 pond doorgesast, de jacuzzi in de tuin staat leeg, manlief heeft al in geen maanden nog wat uitgericht, mevrouw doet haar beklag in het Zweeds aan de telefoon. Het geliefde zoontje hoort gespannen toe. De sfeer verpietert nog wanneer een Ierse kameraad met zijn nieuwe vriendin komt aanwaaien. Het etentje onder vrienden is een fiasco; de tafelgesprekken stokken, de heer des huizes neemt een veel te groot stuk vlees op zijn bord, mevrouw serveert de saus onwelvoeglijk in een maatbeker... Aan de positieve zijde ligt er financiële beterschap in het verschiet. De vrienden, Irakveteranen met een kwalijke ‘Kill List’ komt op 9 januari voorgeschiedenis in Kiev, 2013 in de Belgische zalen

In het vorig nummer van Ons Recht is onder de foto en de titel The End of Watch een foute tekst geslopen. De juiste recensie kunt u lezen in de online-versie van het decembernummer van Ons Recht, te vinden op www.lbc-nvk.be.

26 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Een film die David Bowies ‘Heroes’ prominent op de soundtrack en in één van zijn mooiste scènes zet, kan nooit helemaal fout zijn. Stephen Chbosky’s verfilming van zijn eigen coming of ageroman is misschien meer een geslaagd charmeoffensief dan een voldragen film. Maar aanstekelijk is ‘The Perks of Being a Wallflower’ alleszins.

zijn eigen origineel en al helemaal aan de geplogenheden van het genre. Zijn portretje van een getroebleerde adolescent laat zich bekijken als een kruising van ‘Donnie Darko’ (met Jake Gyllenhaal) en een doordeweekse highschoolfilm. Charlies jeugdtrauma weegt nogal door in deze vrij stereotiepe illustratie van teenage angst, en wordt naar verhouding uiteindelijk iets te licht afgewikkeld. Maar de empathie waarmee de nieuwe regisseur zich tussen zijn jonge perJe moet al een erg grumpy old sonages nestelt, is aandoenlijk. exemplaar van het mensdom En de soundtrack van hun drozijn om niet een heel klein men – met The Smiths, Dexys beetje overstag te gaan voor Midnight Runners, The Cocteau al dat jeugdig reikhalzen naar Twins – doet ‘The Perks’ nostalde eerste grote romantische gisch kolken. openbaring en het navenant Emma Watson, Logan Lerman getrappel op de drempel van de en vooral Ezra Miller stappen volwassenheid. Wallflower of over de clichés van het genre muurbloem van dienst Charlie heen en zetten lieflijke vertolstapt anno 1991 met zwaar kingen neer. Chbosky toont gemoed de highschool binnen. in deze vertederende periodeNog 1.384 dagen te gaan. De schets dat het ook spannend, fragiele jongen heeft een moei- heerlijk en verwarrend was om lijk jaar achter de rug en vindt jong te zijn zonder social neteerst alleen aanspraak bij zijn works en zonder itunes, ipad, leraar literatuur. Maar dan iphone, iwhatever. Toen de neemt de extravagante laatste- telefoons nog een antenne hadjaars Patrick hem op sleeptouw den en de dieren net niet meer en leert Charlie afgezien van spraken… spacecake ook diens stiefzusje ‘The Perks of Being a Sam kennen. Chbosky houdt zich in zijn Wallflower’ is sinds 2 januari in debuut naar verluidt netjes aan de bioscoop te zien.

Jeugdig trappelen op de drempel van de volwassenheid (Emma Watson en Logan Leman).

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Kennis is geluk Joost Zwagerman

De Nederlandse schrijver Joost Zwagerman (49) heeft sinds twee jaar een wekelijkse column in De Volkskrant. Als hij over kunst schrijft, heet de rubriek ‘Zwagerman kijkt’, als hij het over literatuur heeft ‘Zwagerman leest’. Zijn 45 beste kijken leesstukjes bundelde hij in ‘Kennis is Geluk’.

Niet iedereen zal het eens zijn met de uitspraak ‘Kennis is geluk’. Sommigen vinden net dat onschuld, niet-weten, argeloosheid iemand gelukkig maken, dat te veel weten, te veel denken een mens bezwaart. Hoewel hij van zichzelf zegt dat hij ‘geen kunstkenner is, maar wel een ongeneeslijke kunstliefhebber’, zweert Zwagerman bij kennis. Dankzij boeken en artikels van anderen heeft hij meer dan eens kennis gemaakt met het werk van schrijvers en kunstenaars die hem blij maken, die hij voor altijd zal blijven volgen. Op hun beurt maken zijn enthousiaste columns ons dan weer nieuwsgierig naar de artiesten en schrijvers die hij heeft beschreven. Cindy Sherman, John Currin, Jan Sluijters, Cy Twombly waren namen die nieuw voor mij waren, maar door Zwagermans stukjes – ze zijn zelden langer dan vijf bladzijden – zijn het vanaf nu oude bekenden, over wie ik méér wil weten, van wie ik het werk zal herkennen, die ik nooit meer onverschillig voorbij zal lopen in een museum of een galerie. Kennis is nu ook voor mij geluk geworden. Cindy Sherman

Neem nu de Amerikaanse fotografe Cindy Sherman (geb. 1954). Ik had altijd gedacht dat Van Gogh en Rembrandt de onbetwiste kampioenen van het zelfportret waren. Van Rembrandt zijn er tachtig bekend, van Vincent ongeveer veertig. Ze maakten hun schilderijen omdat ze geen geld of geen tijd hadden voor een model en hun eigen kop natuurlijk altijd beschikbaar was. Cindy Sherman daarentegen maakt uitsluitend portretten van zichzelf, alleen zien we op geen enkel portret wie ze zélf is. Sherman is net zo goed actrice als fotografe. Op elk van haar foto’s beeldt ze iemand anders uit: een clown, een filmster

uit niet-bestaande films, een overdadig geschminkte vrouw op leeftijd, een sekspop, een personage uit een meesterwerk uit de Renaissance. Tegelijk maakt ze van elk zelfportret ook nog tien of twintig varianten, zodat er dit jaar letterlijk honderden ‘Shermans’ te zien waren in een grote overzichtstentoonstelling in het MOMA in New York. Ze heten allemaal ‘Untitled’ en ze dragen allemaal een nummer. Joost Zwagerman doet zijn best om Cindy’s foto’s, haar ‘kunst’, te duiden. En daar gaat hij dan: “Het is het oeuvre van een vrouw die haar hele leven lang een magiër wil zijn, een tovenaarsleerling die als geen ander hem hebben geïmiteerd of gepersifleerd. beseft dat de illusie die achter elke tovertruc Over de kunstschilders die in navolging van schuilt even interessant is als de truc zelf.” ‘L’origine du monde’ van Courbet (1886) het vrouwelijke geslachtsdeel op hun manier hebben afgebeeld. Over het verschil tussen Massamoordenaar kunstkenners die beweren dat je – om Van We zijn bereid Zwagerman te geloven op Gogh te waarderen – alles over hem moet zijn woord, maar dan, in een andere column, weten (predikant, arm, afgesneden oor, valt het hem op dat Anders Breivik, de zelfmoord) of de anderen die volhouden Noorse massamoordenaar, in een politie- dat alleen zijn werk belang heeft en anders auto exact dezelfde rode trui aanheeft als niets. ‘De man met de roze anjer’ op het schilderij Zwagerman weet veel, is nieuwsgierig en van Andrea Solario uit 1495 en dat Breiviks associeert moeiteloos. Hij vraagt zich af veiligheidsgordel er net zo uitziet als de waarom mensen sneller wenen bij het luisceintuur van de man op het schilderij. En teren naar muziek dan bij het bekijken van weer heeft Zwagerman een verklaring: “In een kunstwerk, hoewel hij dan weer heel het christendom geldt rood als het symbool interessant uitweidt over de kunst van van het offerbloed (...) en ik heb het sterke Mark Rothko en waarom je ook daarbij travermoeden dat Breivik zichzelf beschouwt nen kan laten. als een martelaar (...).” Ik vind hem het sterkst als hij kijkt, maar Bedoelt Zwagerman nu echt dat de moorde- ook in de katern ‘lezen’ geeft Zwagerman naar uit Noorwegen met opzet een rode trui ons verhelderende inzichten mee. Lees aanhad als een symbool? Dat hij zijn auto- zeker zijn columns over de reden waarom gordel heeft omgedaan om op het schilderij schrijvers schrijven, over hoe weduwen van van Andrea Solario te lijken en niet omdat bekende auteurs de biografieën van hun de agent naast hem hem ertoe heeft ver- mannen in de weg staan en waarom het plicht? geen enkele zin heeft om een schrijfcursus te volgen als je veel te weinig leest. ‘Kennis is geluk’ is een verrijkende, bewonParijs derende, enthousiaste bundel voor iederWie allergisch is voor dit soort kunstpraat- een die van boeken, van schilderijen of van jes, kan die passages in ‘Kennis is geluk’ Zwagerman houdt. maar beter overslaan, want er is genoeg om wél opgetogen over te worden. Zwagermans stuk over Parijs bijvoorbeeld, waarin hij stelt dat die stad allang geen kunststad meer is, maar alleen nog ‘een Mekka voor Kennis is geluk het dwepen met het culturele verleden’. Of Joost Zwagerman zijn column over de vrouwen-bij-het-raam Uitgeverij De Arbeiderspers van Johannes Vermeer en de artiesten die 285 blz, mét illustraties Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

distributie

Aldi verruimt zijn openingstijden vanaf 1 april Vakbond onderhandelt met succes over voorwaarden Fleur Nuyens

Als gevolg van de maatregel veranderen de werktijden voor zowat 4.600 bedienden. De vakbonden zetten alles op alles om stevig te onderhandelen over de voorwaarden. Met succes. Winkels kunnen in België open zijn tot 20.00u. Op vrijdag zelfs tot 21.00u. Diverse grote supermarktketens benutten de mogelijkheden sinds jaren en openen zelfs stelselmatig ook ’s ochtends vroeger hun deuren. Het meest recent besloten Colruyt en Lidl om hun openingsuren uit te breiden. En er komen ook voortdurend nieuwe spelers bij. Zoals Red Market van de Delhaizegroep en het Nederlandse Albert Heijn. Nieuwkomers kiezen bijna meteen voor de ruimste openingstijden. Zo stijgt de druk in de hele sector. Veranderingen in openingstijden veroorzaken immers een sneeuwbaleffect bij de concurrenten. Iedereen vecht tenslotte voor zijn deel van de koek. Maar voor de werknemers betekent het wel dat ze nog meer beschikbaar moeten zijn voor hun werkgever. Bij Aldi zag het personeel de bui al een tijdje hangen, zeker na de beweging die Lidl had gemaakt. Ook Aldi past dus weldra zijn openingstijden aan, zij het nog redelijk beperkt. Aldi wil zijn klanten plezieren, het marktaandeel minstens behouden en de jobs vrijwaren.

De openingstijden in de distributie liggen al jaren onder vuur. Nu verruimt ook de keten Aldi haar openingsuren vanaf 1 april 2013. De winkels zullen dan open zijn van 8.30u tot 19.00u. Per week komt dat neer op zes uur extra. Het personeel was zeker geen vragende partij.

Het was al jaren geleden dat er bij Aldi nog eens kon worden onderhandeld over betere loon- en arbeidsvoorwaarden. De verwachtingen van het personeel waren hooggespannen.

Per winkel zal de vakbondsafvaardiging bekijken wat precies de nood is qua aantal in te zetten uren. Een groot werk maar de militanten nemen hun opdracht heel ernstig. Voor elke categorie komt er ook een baremaverhoging aan. Bovendien zijn er afspraken gemaakt over hogere maaltijdcheques, een optimalisering van de premies voor assistenten, extra baremastappen voor de filiaalleiders, een betere verloning van de flexibiliteit en toeslagen voor de prestaties na 18.00u (30 procent door de week en 100 procent op zaterdag). Dat de nieuwe openingstijden er komen, is Lang onderhandeld en blijft een bittere pil voor de werknemers. Het onderhandelingsproces bij Aldi nam Mooi pakket Maar ze zijn wel tevreden over het totale bijna acht maanden in beslag. Van een leien pakket dat werd bereikt. dakje liep het zeker niet. De werknemers Zowel rond de kwaliteit van jobs als rond Het valt te vrezen dat het verhaal van de wilden dat de veranderingen haalbaar en extra verloning is er hard gewerkt. In alle openingstijden hiermee nog niet ten einde werkbaar zouden zijn in de winkels. Ze ver- winkels of filialen komen er extra uren bij. is. In het kielzog van Aldi zullen ook de slaDe ‘vliegende ploeg’ wordt stevig uitgebreid. gerijen van Renmans langer open willen zijn. langden ook een extra verloning. De leden van de LBC-NVK stuurden de En het recht op vrije zaterdagen is nog ver- Renmans zit op dezelfde plekken als Aldi. onderhandelingen duidelijk mee aan, en sterkt. De onderhandelingen bij die keten moeten met resultaat. Het was al jaren geleden dat De filiaalleiders kunnen voor een vierdaagse nog van start gaan. Ook bij Renmans wordt er bij Aldi nog eens kon worden onderhan- werkweek kiezen als ze dat wensen. Vanaf het overleg geen makkelijke klus. Hoe dan deld over betere loon- en arbeidsvoorwaar- hun 55ste kunnen ze zelfs één vijfde tijd- ook is het werk van de LBC-NVK in de sector den. De verwachtingen van het personeel krediet opnemen. nog lang niet klaar.

28 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

waren hooggespannen. Dat er bij Aldi hard gewerkt moet worden, kan iedere klant wel vaststellen. De bezetting in de filialen is strikt afgemeten, het aantal handjes beperkt. Een Aldi-filiaal kan je dan ook niet vergelijken met een grote supermarkt. Het personeel lost gaten in de bezetting meestal collegiaal op en zoiets vraagt toch een zekere flexibiliteit. Bij Aldi is het altijd balanceren op een koord. Werkstress is soms gezond, maar lang niet altijd. Veranderingen koppelen aan goede afspraken was absoluut noodzakelijk. Op dat punt scoorde de vakbond zeker.

privacy

Mag de werkgever e-mails van werknemers lezen? Advies Privacycommissie geeft uitleg Beroepsmatige mails moeten wel gewoon kunnen worden behandeld en verwerkt, ook Almaar meer werknemers gebruiEr zijn drie basisprincipes die de werkgever wat de inhoud betreft vermits die e-mails altijd in het oog moet houden als hij contro- te maken hebben met de uitvoering van de ken het internet voor hun werk en les wil uitvoeren, zegt de commissie: arbeidstaak. communiceren via het elektronisch • de controle moet een geoorloofd doel Bij dubbel gebruik van het e-mailsysteem informaticasysteem van de werkhebben en mag niet overmatig zijn. Het zijn de rechten en belangen van de werkgegever. De grens tussen beroepsmoet op voorhand duidelijk zijn waar de ver en de werknemers moeilijk te verzoenen. matig gebruik en privégebruik controle voor dient en hoe de gegevens De oplossing ligt volgens de commissie voor vervaagt. Tijdens hun werkuren nadien kunnen worden gebruikt; de hand: laat de werknemers hun privémails surfen of e-mailen vele werkne• de werkgever moet duidelijk aan de werk- lopen via een persoonlijk e-mailadres (bijmers wel eens voor dingen die met nemers vertellen in welke mate het inter- voorbeeld een hotmailadres). hun werk niets te maken hebben. net- en e-mailgebruik in de onderneming Bedrijven stellen ook almaar vaker wordt toegelaten en op welke manier de Persoonlijk adres tablets, smartphones of laptops toegang of de controle zal worden gereAls de werkgever het privégebruik van zijn geld;. ter beschikking om het werk uit • binnendringen in de privacy moet zoveel e-mailsysteem heeft verboden, mag hij erte voeren. Die draagbare toestelmogelijk worden beperkt. De klemtoon van uitgaan dat alle e-mails een beroepsmalen kunnen de werknemers ook moet liggen op preventiemaatregelen tig karakter hebben, zeker de verstuurde buiten hun werkuren gebruiken en en als die onvoldoende blijken, kan de berichten. daardoor worden de werkuren in werkgever misbruiken vaststellen. De Wanneer het dubbel gebruik van het e-mailde praktijk almaar flexibeler. Werk werkgever moet een stappenplan vol- systeem van de werkgever behouden blijft, en vrije tijd lopen zo door elkaar. gen zoals omschreven in cao nr. 81. Pas moet de werkgever aanvaarden dat hij de wanneer dat allemaal niet genoeg blijkt elektronische postbus van de werkgever niet Een werkgever wil graag weten waarmee de om een vermoed misbruik vast te stellen, in zijn geheel rechtstreeks kan consulteren. werknemers bezig zijn en hij moet ook zijn mag de werkgever kennis nemen van de Wat is het belangrijkste besluit van het bedrijf goed organiseren. De werknemers communicatie waar een werknemer aan advies van de Privacycommissie? Een werkwillen niet blootstaan aan overdreven en gever die de basisprincipes respecteert, mag deelnam. ongeoorloofde controles van de werkgever. Werknemers hebben het recht in beperkte het professioneel e-mailgebruik van de Ook in de arbeidsrelatie blijft de privacy mate privécommunicatie te voeren op de werknemer controleren. Dat is een opmerkevan de werknemers overeind; het Europees werkvloer. Met het oog op hun privacy lijke versoepeling van vroegere standpunten. Hof voor de Rechten van de Mens maakte beveelt de commissie aan om beroepsmaWie het zelf allemaal nog eens grondig dat eerder al duidelijk in enkele belangrijke tig en privémailverkeer te scheiden. arresten. Privémails die tijdens de werkuren worden wil nalezen, kan de volledige aanbeveling Mag de werkgever het e-mailverkeer van ontvangen of verstuurd, zijn niet bestemd nr. 08/2012 van 2 mei 2012 (53 bladzijde werknemers controleren en mag hij de om door de werkgever te worden vernomen den) terugvinden op inhoud lezen van de e-mails die een werk- of ontvangen. In geen geval mag de werk- www.privacycommission.be/nl/ infobrochure-cybersurveillance. nemer verstuurt tijdens de werkuren of gever kennis nemen van de inhoud ervan. met een toestel van de werkgever? Het is een kwestie die volop evolueert. De Privacycommissie wordt zowat overstelpt met vragen van werkgevers en werknemers. En dus bracht de commissie een advies uit waarin de belangrijkste punten op een rijtje worden gezet. De commissie erkent uitdrukkelijk dat werknemers ook op het werk recht hebben op de bescherming van hun privacy. Maar in de arbeidsrelatie heeft de werkgever leiding en toezicht op het werk van de werknemers. Op het werk is de privacyverwachting van de werknemers bijgevolg minder groot dan wanneer ze diezelfde handelingen stellen in de privésfeer. Het gezagsrecht van de werkgever houdt in dat hij vrij is om het interneten e-mailgebruik op het werk toe te staan of te verbieden. Basisprincipes

Marc Weyns

Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 |

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

ROUWVERLOF ARTEVELDEHOGESCHOOL - GENT

Als studenten postgraduaat rouw – en verliesconsulent willen wij graag onze mening kwijt over het wetsvoorstel dat de regeling rond het rouwverlof wil veranderen. We vragen ons af of dit wetsvoorstel dood en begraven is. Het gaat om een voorstel dat het rouwverlof wil uitbreiden met zeven extra verlofdagen voor werknemers die worden geconfronteerd met het overlijden van een samenwonende partner of van een kind, ongeacht of het gaat om een eigen kind dan wel om een kind van een partner met wie men samenwoont. Die verlofdagen kunnen vrij worden opgenomen in de zes maanden die volgen op de dag van het overlijden. Door verlof toe te kennen voor die bijzondere omstandigheden wordt de rouw van de werknemer erkend. Wij onderschrijven het pleidooi om te komen tot een cultuur die rouw erkent als een gezonde reactie op verlies. Het wetsvoorstel is een signaal om ‘rouw’ te accepteren. Wij geloven in een cultuur die tolerant is ten aanzien van verlies en pijn. En in een samenleving die ruimte geeft

om als persoon heen en weer te bewegen tussen verlies en herstel. Rouwen is niet universeel en uniform. Elke persoon rouwt op zijn of haar eigen manier en het kan voor iedereen anders zijn. Volgens ons zou dit rouwverlof en de uitbreiding ervan ook moeten gelden voor ouders van een levenloos geboren kind. Natuurlijk zijn zelfs tien dagen rouwverlof niet toereikend. Het rouwproces is niet te vatten in een tijdslijn. Rouw heeft geen eindpunt. Het is een levenslang proces van zoeken naar een betekenisvol leven zonder de overledene. Daarom is dit wetsvoorstel een belangrijk signaal naar de persoon in rouw en naar zijn werkomgeving. Wellicht biedt dit kansen aan werkgevers en werknemers om na te denken en inspanningen te leveren om een sfeer te scheppen waarin de rouwende werknemer steun mag ervaren om het ondraaglijke draaglijker te maken. Rouwen is geen ziekte maar een natuurlijk gegeven bij een verlieservaring. Wij, studenten en docenten van het postgraduaat rouwen verliesconsulent, vragen aan de politiek om het voorstel tot de wijziging van de regeling voor het rouwverlof niet te laten sterven.

30 | JANUARI 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

uitbetaling vakbondspremie Uitzendkrachten

de 65 dagen mogen hoogstens vijf dagen tijdelijke werkloosUitzendkrachten die lid zijn heid – wegens economische van de LBC-NVK krijgen ook nog werkloosheid, technische werkeens een vakbondspremie wan- loosheid of crisiswerkloosheid neer hun eindejaarspremie via voor bedienden – als uitzendonze diensten wordt uitgekeerd. kracht worden meegeteld. De vakbondspremie bedraagt Treed je als uitzendkracht in 95 euro en geen 90 euro zoals vaste dienst bij de gebruiker in Ons Recht van december ten waarbij je onmiddellijk daaronrechte werd vermeld. voor als uitzendkracht was Om aanspraak te kunnen maken tewerkgesteld? Dan heb je al op de eindejaarspremie moet je recht op een eindejaarspremie 65 dagen hebben gewerkt in de als je in de referteperiode minreferteperiode, die loopt van 1 stens 60 dagen hebt gewerkt. juli 2011 tot 30 juni 2012. Voor

Nieuwe loongrenzen 2013 In de Arbeidsovereenkomstenwet wordt op diverse plaatsen met loongrenzen gewerkt. Sinds 1 januari 2013 zijn de geïndexeerde bedragen (in euro): Wettelijk bedrag

Geïndexeerd bedrag 2012

Geïndexeerd bedrag 2013

16.100

31.467

32.254

19.300

37.721

38.665

32.200

62.934

64.508

De loongrens van 32.254 euro is belangrijk voor het scholingsbeding, de berekening van de opzegtermijnen, de tegenopzeg, het non-concurrentiebeding en het sollicitatieverlof.

de proeftijd. De loongrens van 64.508 euro speelt een rol bij de opzegtermijn, het non-concurrentiebeding, de duur van de tegenopzeg en het scheidsrechterlijk beding.

De loongrens van 38.665 euro Meer gedetailleerde informatie bepaalt de maximale duur van vind je op www.lbc-nvk.be.

indexaanpassingen 211.00 226.00 315.01 327.01 327.02 330.00 336.00

petroleumnijverheid en -handel internationale handel, vervoer en logistiek technisch onderhoud, bijstand en opleiding in de luchtvaartsector beschutte werkplaatsen Vlaamse Gemeenschap beschutte werkplaatsen Franse Gemeenschap gezondheidsinrichtingen en -diensten vrije beroepen

vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,014 vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,02 vorige lonen x 1,02

achterklap walter

Kerstcadeaus Een houten rekje met vijf streekbieren. Een boek met recepten voor 500 cocktails. Een doosje met papieren onderleggers, met op elke onderlegger een versierpraatje in het Engels (‘I want to have all of your children’). Een verzameldvd van de serie Bonanza. Een Bongobon voor een voetmassage.

zich niet kennen maar hij voelt zich wel een tikje droevig en alleen. En omdat hij zo goed komedie heeft gespeeld, krijgt hij volgend jaar waarschijnlijk weer een gids. En dan is zijn cadeau eigenlijk nog een pareltje van empathie. We hebben in zijn geval tenminste ‘reizen’ onthouden en ‘Italië’ en dat Neef Jos kan lezen en schrijven. Het is echt een cadeau voor hém en niet voor ons. Maar wat moeten we denken van een man die met Kerstmis sexy lingerie koopt voor Ik heb er een apart rekje voor, voor al die zijn vrouw? Koopt hij die spulletjes voor vergezochte, van de pot gerukte, mislukte haar of voor hem? Wil zij echt de Sexy kerstcadeaus. Dit jaar zijn er weer zes bij- Little Geisha van Victoria’s Secret of liegekomen: twee geurkaarsen en een kande- ver iets warms voor de winter? En hoe zit laar, een cd met fanfaremuziek en een paar het met een vrouw die haar man een abonlelijke sokken. De roman ‘De schaduw van nement geeft op Bio-Wellness of De Natte de wind’ van Carlos Ruiz Zafon. lucht, alleen maar omdat zij zo graag naar Een econoom, ene meneer Waldfogel, heeft de sauna gaat? uitgerekend dat alleen al in de Verenigde Staten elk jaar met kerstmis voor miljar- Samenzwering den dollars aan verkeerde geschenken worden uitgedeeld. Zelden, zegt hij, bereikt een Kerstgeschenken zijn een goed volgehoucadeau de 90 procent-grens, waarmee hij den samenzwering van de middenstand. wil zeggen dat geen enkel geschenk de ont- Het is als met een ridderorde van het Hof: vanger zoveel plezier doet als wanneer hij je vraagt ze niet en je weigert ze niet. gewoon de tegenwaarde ervan zou gekregen Ieder jaar proberen miljoenen mensen zich hebben in geld, zodat hij zijn eigen cadeaus in te beelden waar miljoenen anderen blij mee zouden zijn en in miljoenen gevallen had kunnen kopen. Het fenomeen van de verkeerde geschen- zitten ze er naast. Soms veel, soms weinig, ken kan ons veel leren over de Aard van de maar volgens meneer Waldfogel altijd minMens. Neem nu het geval van Neef Jos. Neef stens tien percent. Jos gaat dikwijls met vakantie naar Italië. Er zijn twee oplossingen, als we ervan uitWe geven hem dus een mooie reisgids over gaan dat cadeaus verplicht en onvermijdeToscane, met foto’s van Siena, Pisa en San lijk zijn, een noodzakelijk goed. Iedereen Gimignano (14 euro bij de Slegte). Neef Jos koopt een geschenk voor zichzelf en laat heeft al twintig boeken over Toscane, waar- het afgeven door een bevriend persoon, of onder drie keer de reisgids in kwestie. Hij is iedereen geeft iedereen geld. vorig jaar voor het eerst naar de Caraïben Maar er is nog een derde manier, de mooigegaan omdat hij Toscane zo beu is als een ste van allemaal en ideaal voor wie écht van koude pizza margherita, maar hij neemt de Kerstmis houdt. We vragen wat onze geliefgids in ontvangst als was het de Nobelprijs den het liefst zouden hebben, we gaan naar de winkel en noteren de prijs en op de magivoor de Vrede. “O fijn. Dat jullie dat nog wisten van Italië!”, sche avond doneren we allemaal samen onze zegt hij met een dankbaar gezicht. “Een bedragen aan een edel doel. Denk aan al die miljarden die goed terecht zouden komen reisgids, dat doet altijd plezier.” bij mensen die anders nooit een cadeautje krijgen. Opblaaspop En sta er daarna geen seconde bij stil wat Neef Jos had veel liever een krat Johnnie zij met ons geld allemaal voor prullen aan Walker gekregen of een abonnement op elkaar zullen geven. Het is hun goed recht. P-magazine of een opblaaspop met één Het is Kerstmis voor iedereen. been in de lucht, maar hij is beleefd. Hij laat

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

ons recht verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 117de jaargang | JANUARI 2013 | 31