Ons Recht, nummer 2, februari 2012 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 116de jaargang | nummer 2 | februari 2012

8-9 Pact voor vijftigplussers graag!

4-5 SOCIALE VERKIEZINGEN

18-19 BESCHUTTE W E R K P L AATS E N

Standpunt Verkiezingen Campagne Langer werken Pensioen Tijdkrediet Europa Luchtvaart Shopping Distributie Sociale economie Arbeids-Gericht Inbox Economische werkloosheid Interim In de marge Distributie Media Film Boek Over de grenzen Statuut De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassingen Achterklap Vanmol

3 4 6 8 10 11 12 14 15 16 18 20 21 22 23 23 24 25 26 26 27 28 29 30 30 30 31 32

Bij het Antwerpse Havenbedrijf verdwijnen alle arbeiderscontracten. Voortaan hebben alle werknemers daar het bediendestatuut. Daarmee zet het Havenbedrijf een belangrijke stap in de richting van een gelijke behandeling van alle werknemers. Lees er meer over op p. 29.

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Het kan echt anders! Straffe madammen bij de vakbond Schreeuw naar meer rechtvaardigheid is ook in Portugal te horen ‘Leeftijdspact’ geeft ouderen veel meer kansen op arbeidsmarkt Langer werken is de boodschap Strengere voorwaarden voor tijdkrediet en loopbaanvermindering Europese loonnorm is zwaard van Damocles boven hoofden werknemers Ooit was het fijn om in de luchtvaart te werken ACV en Unizo hebben veel bedenkingen bij Uplace Afbrokkeling zondagsrust heeft negatieve effecten op hele maatschappij LBC-NVK scoort mooie resultaten in beschutte en sociale werkplaatsen

Ook voor bedienden dreigt economische werkloosheid Uitzendkrachten in logistiek kennen vaak hun rechten niet Vakbondswerk krijgt stilaan vorm bij Bio-Planet Veel ergernis over sociaal overleg bij tv-zender VTM Margin Call Tinker Tailor Soldier Spy Hoe durven ze? Bediendecontracten voor alle contractuelen bij Antwerps Havenbedrijf

standpunt. Het gaat niet over een generatiekloof maar over een fiscale kloof.

ferre w yckmans algemeen secretaris

Het vakbondsverzet tegen genomen en geplande maatregelen van de regering is op zijn beurt op merkwaardig groot verzet gestoten. Naast de werkgevers was er uiteraard ook weerstand van ministers en politieke partijen, niet alleen van de meerderheid overigens. En ook de gemiddelde journalist liet zich erg laatdunkend uit over het werknemersverzet. Zich kanten tegen besparingen is blijkbaar not done. Het zou uit de tijd zijn en godbetert slecht voor ons sociaal model. De aanhoudende pogingen om de publieke opinie besparingen aan te praten, zijn gelukt. Verontwaardiging mag in het buitenland – Occupy-bewegingen worden fraai verfrissend genoemd zolang ze in de buurt van Wall Street blijven. En indignado’s hebben sympathie voor zover ze in Spaanssprekende landen blijven. Maar vakbondsprotest bij ons, ho maar!

Het kan echt anders! allerhande, inclusief hypothecaire, neemt toe. Conclusie: er groeit een gigantisch inkomensprobleem. Niet ingrijpen zal dat alleen maar verergeren. Verontwaardiging is dus zeer op zijn plaats, ook hier. Meer dan een generatieconflict is er een probleem van generatiearmoede. Die voorkomen is veel efficiënter dan ze nadien te bestrijden. De oorzaak van de krappe overheidsbudgetten en de onrechtvaardige inkomensspreiding is te wijten aan bij het feit dat grote groepen weinig of geen belastingen betalen. VBO-voorzitter Rudy Thomas verkondigt in het buitenland aan eenieder die het wil horen dat België voor de bedrijven een belastingparadijs is. En of hij gelijk heeft! De theoretische vennootschapsbelasting bedraagt 33,9 %. Maar dat is dus theorie. De echte gemiddelde belastingdruk voor vennootschappen is 11 % dus nauwelijks 1/3 daarvan. En dat gemiddelde verbergt nog grote verschillen. Er zijn bedrijven, multinationals, die 0 % belasting betalen. Grote vermogens ontsnappen aan enige belastingheffing. En daar wordt niets aan gedaan.

Er moeten dus geen lagere pensioenen, werkloosheidsuitkeringen of lonen komen. Zelfs niet ‘van Europa’… Tenzij men verder weigert te werken aan die gemiddelde vennootschapstaks, de transDaarom alsnog een poging om uit te leggen waar actietaks of een vermogensbelasting. De momenhet ten gronde over gaat. Besparingen in de soci- teel bespaarde 11 miljard en de komende 3 milale zekerheid en in de overheidsbudgetten zouden jard die ‘Europa ons land oplegt’ kunnen perfect nodig zijn omdat we aan de limiet van het finan- ontweken worden, de boetes incluis. Als anderen cierbare zitten. Er zijn geen middelen meer. Dus dan gewone mensen óók belastingen betalen, is minder uitkeringen en minder overheidsdiensten. er redelijk snel meer dan die ettelijke miljarden Dé kernvraag is hoe dat komt? Niet omdat de pen- gevonden. Dat is de kern van de discussie. Dat is sioenen of de werkloosheidsuitkeringen de laatste de kern van ons perfect uitvoerbaar alternatief tijd schrikbarend zouden zijn toegenomen. Al zou (zie www.dealternatieven.be). dat geen luxe zijn, want de armoedecijfers nemen onrustwekkend toe – in Vlaanderen, in Brussel Het gaat niet over een generatiekloof. Het gaat en in Wallonië. Sociaal gerechtigden, maar ook over een fiscale kloof, die men weigert te dichten. steeds meer werkenden, krijgen het met uitkerin- Het gaat niet over langer werken om het systeem gen en/of loon niet meer gerooid. Het aantal leef- overeind te houden. Het gaat over rechtvaardiloners, ook bij jongeren, stijgt. Het aantal gezin- ger verdeling van de fiscale lasten. Als dat niet nen dat de energiekosten niet meer kan dragen, gebeurt, zullen we onophoudelijk druk op onze neemt exponentieel toe, evenals het aantal men- inkomens en onze lonen moeten blijven verdrasen wiens energie- en watertoevoer wordt afge- gen. Daar passen wij voor. Vóór 30 januari en sloten. En het aantal niet meer afgeloste leningen daarna. Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

verkiezingen

Straffe madammen bij de vakbond “Individueel dienstbetoon geeft grote voldoening”

Christina Verhofstadt (Roularta)

Monique Bra am

De sociale verkiezingen worden in mei 2012 gehouden. Een scharniermoment voor de inspraak van werknemers in hun bedrijf of organisatie. Christina Verhofstadt (Roularta), Denise Schellemans (BASF) en Nadya Farouz (Colruyt) zijn drie ‘straffe madammen’ die in hun onderneming met verve opkomen voor de belangen van hun collega’s. Trekken vrouwen op een andere manier aan de vakbondskar dan mannen? Is er zoiets als een vrouwelijke ‘toets’? Pakken vrouwen een conflict anders aan dan mannen? Ons Recht zocht het uit.

Waarom werden jullie actief bij de vakbond? Christina, een kaderlid bij het mediabedrijf Roularta en actief in de ondernemingsraad, Ons Recht:

4 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Denise Schellemans (BASF)

Nadya Farouz (Colruyt)

in het preventiecomité en als vakbondsafgevaardigde: “Mijn ouders waren zelfstandigen, dus van thuis uit heb ik de vakbondsmicrobe niet meegekregen. Wel heb ik altijd een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel gehad. En dat rechtvaardigheidsgevoel is mijn drijfveer geweest om bij Roularta aan vakbondswerk te gaan doen.” Denise werkt bij het chemiebedrijf BASF en is actief in de ondernemingsraad, in de Europese ondernemingsraad, in de Duitse raad van toezicht en als vakbondsafgevaardigde: “In 1993 was er een grote betoging tegen het Globaal Plan van Jean-Luc Dehaene. Nadien vroegen collega’s mij de vakbondswerking mee uit te bouwen. (lachend) Ik was toen geen lid van de LBCNVK en werkte deeltijds als medisch laborante bij BASF. Het bleek lastig om die job te combineren met vakbondswerk. Ik kreeg een positie als vrijgestelde zodat ik mijn volledige parttime kon invullen met vakbondswerk. En zo werd ik een syndicale bezige bij.” Nadya heeft een job bij de supermarktketen bij Colruyt en draait mee in het preventiecomité: “Bij mij gaven enkele persoonlijke ervaringen de doorslag om me te engageren als vakbondsmilitante. Na een gesprek met een militant besloot ik me mee in te zetten voor de goede zaak. Bij Colruyt is er een erg actieve vakbondswerking waarbij teamwerk voorop staat. Ik kreeg een

tijdlang een ‘peter’ die me begeleidde in het vakbondslabyrint. Een hele goede ervaring. Ondertussen vond ik mijn draai en oefen ik nog iedere dag met veel goesting en plezier mijn vakbondsmandaat uit.” Gemengd

Komen er bij jullie genoeg vrouwen op bij de sociale verkiezingen en stromen die door naar een vakbondsmandaat? Denise: “Toen ik in 1994 begon, was ik de enige vrouw bij de militanten. Van meet af aan trachtte ik met zoveel mogelijk collega’s te praten en een band op te bouwen. Het is belangrijk om mensen hun verhaal te laten doen. Om vertrouwen te creëren. Het helpt zeker als je jouw menselijke kant laat zien. Zo ging ik bijvoorbeeld met onze sociale dienst mee op bezoek bij zieke collega’s thuis. Ik hoorde vaak dat ik ‘mijn roeping gemist had’. Dat sociale aspect sprak me enorm aan. Ik denk wel dat ik een voorbeeldrol vervulde; na mij werden nog veel andere vrouwen ook actief bij onze vakbondswerking. Momenteel hebben we een ‘gezonde mix’. Want het is belangrijk om een gemengde groep te vormen, met zowel mannen als vrouwen.” Nadya beaamt: “Bij ons is teamwerk ook erg belangrijk. De LBC-NVK-werking bij Colruyt bestaat uit zowat 30 militanten. De groep Ons Recht:

is erg gemengd: mannen, vrouwen, jongeren, doorgewinterde militanten en nieuwkomers. Zo kunnen we uiteenlopende kwaliteiten verenigen. Vrouwen krijgen bij ons minstens evenveel kansen. We zorgen er bijvoorbeeld voor dat er altijd een manvrouw-duo op de vergaderingen van het preventiecomité en de ondernemingsraad aanwezig is.”

eigenlijk mijn parttime wel wat overstijgt. Maar dat vind ik niet erg. Ik zit ook geregeld in Duitsland door mijn mandaten in de Europese ondernemingsraad en de raad van toezicht. Maar om dit werk te kunnen doen, moet je keuzes maken. Ik besef dat ik mijn vijf kinderen te weinig gezien heb de afgelopen jaren, al spreken de kinderen dat tegen. De tijd die ik samen met hen doorbreng, tracht ik zo intensief mogelijk beleOns Recht: Doen vrouwen anders aan vak- ven door echt dingen samen te doen. Het bondswerk dan mannen? Ofwel: wat zijn jullie is de kwaliteit die telt, niet de kwantiteit.” sterke kanten? Nadya: “Mannen zijn in een dialoog of bij Godsgeschenk onderhandelingen soms wat vuriger. Ik denk dat vrouwen een wat kalmere aanpak Ons Recht: Hoe blijven jullie zo gedreven? hebben. Hoe rustiger je blijft, des te meer Waaruit halen jullie je voldoening? Nadya: “Als ik iemand heb kunnen helpen, je kunt bereiken.” Christina: “Ik leg misschien toch andere ben ik altijd content. Zoiets doet me deugd. accenten dan mijn mannelijke collega’s. Weten dat je een juist antwoord op vragen Voor mij is het thema werk & gezin heel van je collega’s hebt en dat je hen op weg belangrijk. Uit eigen ervaring en door kan helpen als ze iets moeten beslissen over gesprekken met mijn vrouwelijke collega’s hun loopbaan of werksituatie. Bij Colruyt weet ik hoe moeilijk het is om een drukke werken veel jonge mensen, heel wat moejob te combineren met een hectisch gezins- ders ook. Ik krijg dan ook een heleboel vraleven. Zwangere vrouwen en jonge vrou- gen die te maken hebben met zwangerschap, welijke collega’s werken vaak onder grote borstvoedingsverlof en tijdkrediet. Dat perdruk. Het is belangrijk erop toe te zien dat soonlijke contact, het individuele dienstbegemaakte afspraken naar behoren worden toon geeft veel voldoening.” opgevolgd. Anno 2012 geldt dat ook almaar meer voor (jonge) vaders.” Denise voegt eraan toe: “Klopt, de tijden zijn veranderd. Denk maar aan het stijgende Als ik iemand heb aantal echtscheidingen. Co-ouderschap legt ook beslag op vaders. Almaar meer mannen kunnen helpen, komen naar me toe met vragen rond zorg- ben ik altijd content. verlof of tijdkrediet. Ik heb geen zin om mannen en vrouwen anders te behandelen, Dat doet deugd. maar het is een feit dat het thema arbeid & gezin hoog op de vakbondsagenda staat. Werk en gezin

Christina: “Ik blijf gedreven omdat ik weet

dat er bij ons nog heel wat werk aan de winkel is. De werkgever moet beseffen wat voor zwaar? In combinatie met je job, je thuissitu- een godsgeschenk een actieve vakbondsatie? werking eigenlijk is. Als vakbondsmilitanChristina: “De combinatie werk & gezin ten geven we immers signalen en spelen is voor mij niet echt lastig maar dat komt we vragen van het personeel door aan de omdat mijn kinderen al ouder zijn. Een erg werkgever die daar dan iets mee kan doen. veeleisende baan combineren met een vak- Zo kan de werkgever ervoor zorgen dat het bondsmandaat waar je ten volle voor wil personeel zich beter in zijn vel voelt. Een gaan, is wel heel moeilijk. Gelukkig kon situatie waarbij iedereen wint. Bedrijven ik na veel gesprekken met mijn werkgever floreren wanneer de werknemers tevreden afspraken maken en is mijn takenpakket en gemotiveerd zijn.” een beetje verlicht. Zo blijft er meer ruimte Ons Recht: Wat zijn jullie actiepunten voor over om mijn mandaat uit te voeren.” Nadya: “Het is altijd een hele puzzel om je de komende jaren? Rond welke thema’s willen gezinssituatie zo goed mogelijk af te stem- jullie zeker voort werken? men op je werk en omgekeerd. Zeker omdat Denise: “Ik vind het erg belangrijk om onze ik met wisselende uurroosters werk. Maar ik vakbondsploeg wat te verjongen. We prodenk dat zoiets voor alle werkende vrouwen beren jonge collega’s warm te maken voor een hele opgave is. Avondvergaderingen heb een mandaat. Dat lukt aardig, maar het is niet gemakkelijk. Jongeren zijn vooral bezig ik nauwelijks, dat scheelt natuurlijk wel.” Denise: “Ik heb het geluk dat ik door BASF met hun carrière – en dat is ook logisch. In ben vrijgesteld om mijn parttime volledig te onze onderneming zoek ik naar maniebesteden aan vakbondswerk. Met als gevolg ren om iedereen tevreden te stellen. Dat dat ik een heel ruim takenpakket heb dat is niet altijd gemakkelijk. Bij ons bestaat Ons Recht: Valt het vakbondswerk jullie soms

een vijfprocentregeling voor het opnemen van tijdkrediet. Dat betekent dat niet alle aanvragen kunnen worden ingewilligd. Tegelijkertijd is het voor de ‘achterblijvers’ niet altijd even makkelijk. Zij dichten de gaatjes omdat ze meer taken krijgen. Hoe laveer je daar als vakbond tussen? Welke oplossingen draag je aan? Het thema flexibiliteit zal ook de komende jaren wel hoog op de agenda blijven staan.” Christina: “Een belangrijk verkiezingsthema is het loonbeleid. Het is essentieel om een doorzichtig loonbeleid te hebben. Een ander thema is stress. De hoge werkdruk maakt mensen ziek. Uit ongenoegen vertrekken veel collega’s en het zal steeds moeilijker worden om nieuw personeel te vinden. We moeten dan ook zoeken naar structurele oplossingen, anders snijdt ons bedrijf zichzelf in de vingers.” “Ik kijk uit naar de komende sociale verkiezingen omdat ik bij Roularta dolgraag een goed team wil uitbouwen van vakbondsmensen die allemaal aan één zeel trekken. Nu gebeurt alles eerder individueel maar er is nood aan een sterk collectief. Ik zou nog meer op de mensen willen afstappen en met hen willen praten over hun noden en behoeften. Anders gezegd, onze vakbondswerking moet een duidelijk gezicht krijgen.” Meer info over de sociale verkiezingen? - www.wordacvkandidaat.be - http://sv2012.lbc-nvk.be - Bel de kandidatenlijn 078/150.555 of neem contact op met één van onze LBC-NVK-secretariaten

Sensor, netwerk voor schoolverlaters trekt naar jobbeurzen Het jongerennetwerk Sensor van LBCNVK wil de band met studenten aanscherpen. Net zoals vorig jaar, neemt Sensor deel aan een aantal afstudeerbeurzen aan universiteiten. Een geknipte kans om kennis te maken met Sensor in de praktijk. Wat kunnen we voor je betekenen op de jobbeurzen? • Onze experts geven je ter plaatse individueel loonen sollicitatieadvies. • Je kan je inschrijven op het e-zine Sensor, dé bron over werk en loon. • En natuurlijk kan je meedoen aan een leuke wedstrijd met leuke prijzen. Bezoek dus zeker de Sensorstand op de jobbeurzen... Meer info over het waar en wanneer van de jobbeurzen, vind je op www.nvk.be.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

campagne

Schreeuw naar meer rechtvaardigheid is ook in Portugal te horen Lieve Meersschaert schetst problemen in haar nieuwe thuisland Kristin Meersschaert

De LBC-NVK werkt met hart en ziel mee aan de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit in België. Het is duidelijk: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. In een groeiend aantal landen van Europa weerklinkt dezelfde roep. Ook in Portugal. Ons Recht praatte met Lieve Meersschaert, een Vlaamse die al 33 jaar in Portugal leeft en werkt. Hoe kijkt zij, vanuit Portugees perspectief, aan tegen de nood aan een rechtvaardige fiscaliteit?

Wie een beter idee wil krijgen van de scheef- Lieve: “Zeer zeker. We moeten met zijn trekkingen in ons fiscaal systeem, moet allen samen de bestaande onrechtvaardigzeker eens kijken naar ‘De Fortuinjagers’. heden aanklagen. Zo kunnen we de regeDie documentaire kan je vinden op Youtube, ring en het parlement dwingen om wetten meer bepaald door te surfen naar www.you- en decreten te veranderen en vastgeroeste tube.com/vakbondlbcnvk. Het gaat om een vormen van corruptie en misbruiken te ontfilm die nu al meer dan 100.000 keer beke- mantelen.” ken is. Stel je voor. Problemen bij de vleet

Lieve, ook jij bekeek ‘De Fortuinjagers’ op Youtube. En je reageerde Ons Recht: Laten we vanuit de Belgische situatie de sprong maken naar Portugal. In 2011 enthousiast? Lieve Meersschaert: “Ik vond het inder- haalde Portugal de media met zijn slechte daad een knappe documentaire. Omdat begrotingscijfers. Hoe is de situatie daar nu? ze duidelijk maakt waar het ‘grote geld’ in Lieve: “Een eerste groot probleem in België te vinden is, waar de corruptie zit en Portugal is de wijze waarop de begroting wat de oorzaken zijn van de crisis. De film wordt opgesteld. Welke begrippen worden toont wat er allemaal ten goede zou moeten gebruikt in de financiële balansen? En hoe Lieve werkte aan het begin van haar loop- veranderen.” worden de staatsuitgaven gewaardeerd? Een baan drie jaar lang voor de christelijke arbeivoorbeeldje: al het werk dat staatsambtenadersbeweging, meer bepaald bij de KAJ in Ons Recht: Vind jij het belangrijk dat een vak- ren doen, wordt gezien als een uitgave voor de Kempen. In Portugal draaide ze mee bond als de LBC-NVK energie steekt in de strijd de overheid. Wordt hetzelfde werk gedaan in een vakbond voor dienstmeisjes. Lieve voor een rechtvaardige fiscaliteit? door een privé-bedrijf, in opdracht van de engageert zich sinds jaren voor kansarmen in Lissabon. Ze heeft dan ook veel inzicht in het armoedeprobleem in het land. De Vlaamse werkte ook op het Portugese ministerie van Financiën. Kortom, een vrouw die zeker ook een interessante mening heeft over rechtvaardige fiscaliteit. Bij ons bedacht het Financieel Actie Netwerk (FAN), waarvan de LBC-NVK en het ACV deel uitmaken, niet minder dan negen voorstellen om het belastingsysteem rechtvaardiger te maken. Zo wordt er gepleit voor een belasting op grote vermogens, de volledige opheffing van het bankgeheim, een beperking van het gebruik van de notionele intrestaftrek, een taks op de superwinsten van Electrabel en een belasting op meerwaarden. De belastingadministratie moet alle middelen en mogelijkheden krijgen om haar werk goed te doen. Europees en internationaal moet werk worden gemaakt van een taks op financiële transacties. Landen moeten automatisch informatie kunnen uitwisselen over financiële producten. En er moet een minimale vennootschapsbelasting komen in heel Europa. Op 6 december trad in ons land de nieuwe federale regering aan. Het regeerakkoord van de nieuwe coalitie maakte de eisen van het FAN opnieuw brandend actueel. “Neen Lieve Meersschaert engageert zich al lang bij de dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’, aan blinde bezuinigingen. Wij hebben alter- in een wijk met veel migranten, net buiten Lissabon. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de natieven”, zeggen de vakbonden en het FAN. inwoners van de wijk Cova da Moura. © foto: gratis ter beschikking gestld door rui palha

O n s R echt:

6 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

staat maar tien keer duurder, dan spreken ze van ‘outsourcing’ en zien ze dat als een stimulans voor de economie.” “Maar er is in Portugal een tweede groot probleem. Veel overheidsopdrachten gaan naar ‘politieke vrienden’, die als wederdienst verkiezingscampagnes financieren. Die praktijken kom je vooral tegen op het niveau van steden en gemeenten. Op het eiland Madeira zagen we hoe ongedekte ‘openbare werken’, uitgevoerd door familieleden of vrienden van de gouverneur, enorme gaten sloegen in de Portugese schatkist. En toch werd de gouverneur van Madeira herkozen.” “Een derde probleem van formaat is wat er allemaal kan in de banksector. Zo hielden de aandeelhouders van de BPN-bank (Banco Português de Negocios) alle winsten voor zich zolang de zaken goed draaiden. Toen die bank op de klippen liep, werd ze gekocht door de Portugese staat. Daarna werd ze voor een vriendenprijsje overgedragen aan BIC, een bank die toebehoort aan een dochter van de president van Angola, José Eduardo dos Santos.”

RSI-trekkers zijn kinderen en bejaarden. In de groep van 23 procent die in aanmerking kan komen voor de arbeidsmarkt vind je drugsverslaafden, personen met een mentale handicap en mensen van boven de 55 jaar. ” Wordt de roep groter naar een sociaal rechtvaardige oplossing voor de crisis in Portugal? Lieve: “Het is tragisch om te zien dat jongeren die van de universiteit komen in fastfoodrestaurants tafels moeten schoonmaken zonder uitzicht op een betere job. ‘Rustig blijven, anders raak je ook dit werk kwijt’, lijken ze te denken.” Ons Recht:

“Er is een reële repressie tegen al wie zich verzet. De Portugese regering maakt haar huiswerk voor de troïka – de Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) – en wij moeten allemaal braaf mee straf schrijven, zonder eindejaarspremie of vakantiegeld te krijgen. Een drama in Portugal, waar velen die centen nodig hebben om hun verzekeringen en achterstallige rekeningen te betalen.” “Het aantal ‘indignados’ of verontwaardigden is wel aan het groeien. Er zijn debatten op tv en er wordt ook veel over de problemen geschreven. Op 24 november was er nog een enorme betoging in alle Portugese steden.”

“Nog een probleem is dat zowat twintig grote Portugese ondernemingen hun officiële zetel in Nederland hebben om belastingvoordelen binnen te rijven. De managers van die bedrijven zeggen op tv dat ‘iedereen’ zijn bijdrage moet leveren om de crisis te bedwingen. Als gevolg van politieke beslissingen wordt in 2012 in Portugal 23 dagen méér gewerkt: er zijn vier feestdagen geschrapt, de Portugezen krijgen minder Armoede vakantiedagen en ze moeten meer uren per dag werken dan voordien. Ondanks de neo- Ons Recht: Wat is de invloed van de slechte liberale pleidooien in de Portugese media begrotingssituatie op de leefomstandigheden waren zelfs liberale politici begin dit jaar van de kansarmen in de wijk Cova Da Moura verontwaardigd nu ook de eigenaars van een en op het buurtcentrum De Moinho? erg bekende plaatselijke supermarktketen Lieve: “In mijn wijk in Lissabon zijn de mensen het al jaren gewend om in armoede naar Nederland trekken .” te leven. Armoede is voor hen niets nieuws. In Cova Da Moura vind je veel immigran‘Profiteurs’ ten uit het Afrikaanse land Guinée-Bissau. O n s R echt: Leeft er in Portugal een Die Guinezen tonen zich enorm solidair: maatschappelijk debat rond de fiscaliteit? wie rijst heeft, deelt die met de anderen. Lieve: “De Portugese middenklasse wordt er De buurvrouw brengt tien broodmandjes voortdurend toe aangespoord om de finan- naar de Moinho, van een restaurant in de ciële problemen in het land te koppelen aan naburige wijk dat over kop ging. Er zijn wel ‘de profiteurs van de RSI’. Het letterwoord in toenemende mate problemen met drugs RSI staat voor ‘rendimento social de inser- en diefstallen.” ção’, zeg maar het systeem dat een sociaal “De mensen hebben geen centen om elke inkomen uitkeert om migranten, zigeuners maand 75 euro te betalen voor de crèche of en ‘werkonwillige’ armen te integreren in de kleutertuin. Net als vroeger laten ze kinde maatschappij. De Portugese minister deren van acht jaar zorgen voor de baby’s van Buitenlandse Zaken, Paulo Portas, deed die thuis blijven terwijl de ouders gaan wernogal populistische uitspraken over deze ken of werk zoeken.” kwestie. Hij is de voorzitter van de chris- “In ons buurtcentrum werken 80 personen tendemocratische partij CDS.” voltijds. Ze komen vooral uit de wijk zelf. De “Maar de socioloog Eduardo Vitor Rodrigues financiële touwtjes aan elkaar knopen wordt publiceerde een grondige studie – ‘Escassos een probleem voor het centrum. We zoeken Caminhos’ of ‘Schaarse uitwegen’ – die de nu naar een oplossing door onze creativiteit hypocrisie blootlegde. Gemiddeld wordt in te gebruiken en mensen diensten te laten Portugal een ‘RSI’ van amper 89 euro per uitwisselen zonder dat er betalingen aan te maand uitgekeerd. En 77 procent van alle pas komen.”

Buurtwerking ‘Moinho da Juventude’ De dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’ werd informeel gelanceerd in 1984. Drie jaar later werd de buurtwerking officieel opgericht door de bewoners, die de migrantenwijk meer kansen wilden geven. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de inwoners van Cova da Moura en wil hen helpen om zich creatief te integreren in de Portugese maatschappij. Er wordt daarbij uitgegaan van de culturele eigenheid van de bewoners. Bij de buurtwerking worden tal van sociale, culturele en economische activiteiten georganiseerd voor kinderen, jongeren en volwassenen. Enkele voorbeelden: kinderopvang, een kleuterschool, buitenschoolse kinderopvang, muziek- , dansen sportgroepen, opleiding tot kinderhulp met diploma van secundair onderwijs, opleiding tot ervaringsdeskundige, cursussen om te leren lezen en schrijven, begeleide tewerkstellingsprogramma’s. In 2007 kreeg de Moinho de prijs voor de Rechten van de Mens van het Portugese parlement. Momenteel werken 80 mensen, vooral uit de wijk, voltijds bij de vereniging. De website van de buurtwerking vind je op www.moinhodajuventude.pt.

Wie is Lieve Meersschaert? Lieve Meersschaert komt uit het Waasland. Na haar opleiding tot psycholoog aan de KU Leuven begon haar beroepsleven in 1968 op de studiedienst van de toenmalige Boerinnenbond in Leuven. Daarna werkte Lieve drie jaar lang bij de KAJ in de Kempen. In 1978 besloot ze om naar Lissabon te verhuizen en er mee te draaien in de vakbond en coöperatieve die was opgericht door dienstmeisjes. Na een bijscholing in systeemanalyse kon ze in 1985 aan de slag op het Informatica-instituut van het Portugese Ministerie van Financiën. Sinds 1982 woont Lieve, samen met haar echtgenoot, in Cova da Moura. Een ‘clandestiene wijk’ met meer dan 6.000 inwoners, net buiten de Portugese hoofdstad Lissabon. Er wonen vooral Afrikaanse migranten, afkomstig van de Kaapverdische eilanden en uit Guinée-Bissau en Angola. In die wijk stonden Lieve en haar man mee aan de wieg van het buurthuis, de ‘Associação Cultural Moinho da Juventude’.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

langer werken

‘Leeftijdspact’ geeft ouderen veel meer kansen op arbeidsmarkt “Werkgevers die niet consequent zijn moet je financieel bestraffen” Wat bleek? Bijna de helft van die bedrijven minder slecht dan vrouwen. In 2005 was wierf in 2011 mensen aan maar amper 27 er bij vijftigplussers een werkzaamheidsOudere werknemers in dienst procent toonde belangstelling voor veer- graad van 30 procent. “De toestand verbetigplussers. Nog geen acht procent mani- terde enigszins maar we zitten nog altijd nemen? Veel werkgevers tonen festeerde interesse voor vijftigplussers. een dikke tien procent onder het Europese er nauwelijks interesse voor. In de Bevindingen die niet echt verbazen maar gemiddelde”, stelt Vandenberghe. “België harde economische realiteit is de wel verontrusten. Vincent Vandenberghe behoort tot de EU-lidstaten die het slechtleeftijdsgrens voor nieuw personeel (UCL) is zich bewust van het probleem en ste scoren in dit verband.” al gedaald tot 40 jaar, zo bleek uit pleit voor een ‘Leeftijdspact’. Hij heeft Bepaalde economisten zeggen dat er te veel een recente enquête. Schrijnend en remedies om de kwestie aan te pakken. Veel financiële stimuli zijn die werknemers aandieptreurig. Vincent Vandenberghe, resoluter dan tot nu toe gebeurde. moedigen om vervroegd uit te treden en dat professor aan de UCL in Louvainhet aanbod aan vijftigplussers – qua profiela-Neuve, heeft interessante voorDe economist Vandenberghe ging zich op len – te wensen overlaat. “Maar er schort stellen om meer vijftigplussers zeker ogenblik verdiepen in het lot van ook iets fundamenteels aan de vraag naar aan de slag te helpen of te hououdere werknemers op onze arbeidsmarkt. vijftigplussers vanwege de werkgevers. Heel “Economisten moeten het debat stofferen en wat bedrijven willen geen oudere werkneden. Voorstellen die misschien doen evolueren”, zegt hij zelf. “Soms cho- mers behouden of aanwerven. Wie ouder is niet altijd overeenstemmen met queer je mensen met de informatie die je dan 45, heeft het erg moeilijk om nog aan de ideeën van de vakbond maar publiceert, dikwijls stuit je op onverschil- de bak te komen.” die wél aanzetten tot discussie. ligheid.” Een sociaal secretariaat hield recent een Op dit ogenblik bedraagt de ‘werkzaam- De wetenschapper staaft zijn stelling: “Meer enquête bij bijna 800 Belgische onderne- heidsgraad’ bij vijftigplussers in België dan 85 procent van alle aanwervingen gaat mingen met minder dan 800 werknemers. circa 37 procent. Mannen scoren op dit punt over mensen die jonger dan 45 zijn. De 30tot 40-jarigen vertegenwoordigen ruim een kwart van alle aanwervingen. Terwijl de categorie tussen 45 en 55 jaar slechts een dikke tien procent uitmaakt. Toch wel iets om bij stil te staan.” Voor 55- tot 64-jarigen liggen de brutolonen in ons land gemiddeld een vijfde hoger dan voor 36- tot 44-jarigen, gaat de prof voort. “De werkzaamheidsgraad van oudere werknemers ligt lager in landen waar de brutolonen op latere leeftijd in verhouding hoger uitvallen. We zien dat vooral bij mannen, veel minder bij vrouwen.” Denis Bouwen

Trend in Europa

De meeste regeringen in Europa nemen of plannen maatregelen om meer vijftigplussers aan de slag te krijgen? Vincent Vandenberghe: “Klopt. We zien landen die de wettelijke pensioenleeftijd optrekken, werknemers later met brugpensioen laten vertrekken en afspreken dat je een langere loopbaan nodig hebt om een volledig pensioen te krijgen. De Duitsers kondigden als eersten een verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar aan. Onze nieuwe regering-Di Rupo wil de pensioenleeftijd niet verhogen maar wel strengere voorwaarden hanteren voor mensen die © foto: daniël rys

Ons Recht:

8 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Professor Vincent Vandenberghe (UCL): “Ik vind het verontrustend dat er in België zo weinig gebeurt om het aantal werkaanbiedingen voor vijftigplussers te doen stijgen.”

met brugpensioen willen gaan. In Frankrijk steeg de pensioenleeftijd van 60 naar 62 jaar.” “Fundamenteel is de vaststelling dat er te weinig jobkansen zijn voor vijftigplussers, niet alleen in de privé-sector maar ook bij de overheid. Ik vind het verontrustend dat er in België zo weinig gebeurt om het aantal werkaanbiedingen voor vijftigplussers te doen stijgen. Demografisch valt er niet aan te ontkomen: het aandeel van die groep in onze bevolking zal nog groeien. En de politiek zal de mensen dwingen om langer te werken. Maar zal onze arbeidsmarkt al die vijftigplussers wel kunnen absorberen? Daarover maak ik me grote zorgen.” “De Franse regering verhoogde niet alleen de pensioenleeftijd maar beperkte ook de werkloosheidsuitkeringen in de tijd, tot twee jaar. Als oudere werklozen daar geen werk meer vinden, worden ze abonnees van de Franse tegenhanger van ons OCMW.” Zijn de geciteerde maatregelen onvermijdelijk? Vandenberghe: “Ja, tenminste als we onze sociale zekerheid willen in stand houden. Arbeid nog zwaarder belasten is géén optie. We moeten zoveel mogelijk mensen doen werken, niet alleen ouderen maar ook jongeren. Momenteel zitten jongeren veel te lang op de schoolbanken. In Wallonië studeer je nu al vijf jaar aan de universiteit, veel te lang. Hopelijk gaat Vlaanderen niet dezelfde toer op.” “In Zweden zijn vijftig- en zestigplussers in verhouding veel vaker aan het werk dan bij ons. Het kan dus wel degelijk. Al geef ik toe dat Zweedse jongeren wel heel erg lang studeren. We moeten er in België naar streven zo weinig mogelijk mensen afhankelijk te maken van de gemeenschap: dat betekent meer werkloze jongeren aan het werk krijgen en het aantal brugpensioenen beperken.” Ons Recht:

Brugpensioen Ons Recht: Uit diverse hoeken is er kritiek op

de brugpensioenen. Moeten die volgens u op termijn verdwijnen? Vandenberghe: “We moeten de brugpensioenen afschaffen op voorwaarde dat er allerlei maatregelen worden getroffen om vijftigplussers veel meer kansen op de arbeidsmarkt te geven. Als we de brugpensioenen zonder zulke maatregelen schrappen, zullen vijftigplussers veel meer risico lopen om werkloos en arm te zijn.” “We kennen al langer het Win-winplan, bedoeld om onder meer oudere werknemers aantrekkelijker te maken voor werkgevers. De nieuwe regering wil een andere maatregel, het Activaplan, uitbreiden naar alle vijftigplussers, ook diegenen die wel werk hebben. En ze wil de sociale bijdragen verlagen voor werkgevers die vijftigplussers

aanwerven. De regering-Di Rupo zet dus stappen in de goede richting maar er zal nog véél meer nodig zijn.” “Sommige collega-economisten vinden zulke maatregelen vooral een verspilling van geld. Maar ik zie dat toch enigszins anders. Als het zo lukt om meer oudere werknemers aan de slag te krijgen of houden, kan de staat geld besparen. We moeten de sociale bijdragen voor vijftigplussers blijven verminderen. En zeker vermijden dat de staat àlle inspanningen moet dragen. De sociale partners moeten hun deel van het werk doen. We moeten meer investeren in vorming van vijftigplussers en ergonomische ingrepen aanmoedigen. Vakbonden en werkgevers moeten willen investeren in langere loopbanen van werknemers. Het moet mogelijk worden om loonbarema’s te veranderen en daarbinnen naar nieuwe evenwichten te zoeken. Oudere werknemers zijn nu betrekkelijk duur, wat verklaart waarom werkgevers ze vaak willen dumpen. Bij economische schokken zijn oudere werknemers doorgaans het kind van de rekening: zij mogen als eersten vertrekken.” “Eigenlijk zou de regering met de sociale partners een akkoord moeten maken om de loonkosten voor vijftigplussers te verlagen. Daarnaast moeten bedrijven en sectoren zich erop voorbereiden dat het personeelsbestand zal verouderen.”

wil vijftigplussers meer activeren maar de vakbond ABVV houdt dat tegen in de raad van bestuur van Forem. Jongeren activeren wordt in Wallonië al meer aanvaard dan vroeger, maar het ligt veel gevoeliger als het om vijftigplussers gaat. In Vlaanderen is de mentaliteit toch anders op dat punt. Al zeg ik er meteen bij dat er in Vlaanderen ook gewoon veel meer jobs zijn. Wallonië heeft ook niet zoveel middelen om een activeringsbeleid te voeren. Hetzelfde geldt voor Brussel.” “Als mijn Leeftijdspact er komt, moeten we waarschijnlijk minder geld uitgeven voor onze sociale zekerheid omdat meer mensen zullen werken en bijdragen. We moeten in België de moed opbrengen om alle arbeidsmarktmaatregelen te inventariseren en de middelen anders en beter in te zetten. Bijvoorbeeld om vijftigplussers en migranten meer kansen te geven.” “Sommige liberale denkers willen de nettolonen laten zakken tot bijna iedereen werk heeft. Maar die redenering is al te simpel. Zo jagen we meer mensen de armoede in.” Mentaliteit

Veel werkgevers zijn niet consequent. Enerzijds klagen ze dat er te weinig vijftigplussers werken. Anderzijds ontslaan ze hen wel of werven ze hen niet aan. Ook aan die mentaliteit moet nog veel veranderen. Vandenberghe: “Ik wil mijn Leeftijdspact gerust met een extra maatregel uitbreiden. Als een bedrijf of sector te veel oudere werknemers laat vertrekken, kan de staat dat financieel afstraffen, bijvoorbeeld door Wie ouder is dan 45, de sociale bijdragen te verhogen. In de VS heeft het heel moeilijk bestaat trouwens een gelijkaardige maatregel. De sociale zekerheid verzekert niet om nog aan de bak alleen werknemers maar óók werkgevers. te komen. Als werkgevers meer lasten afwentelen op dat stelsel, is het niet meer dan logisch dat ze er ook meer toe bijdragen.” “Quota voor vijftigplussers zou ik niet meteen invoeren. Ik verkies om met financiële sancties te werken. Je kan ook elk jaar inforPact matie publiceren over het percentage vijftigOns Recht: U breekt een lans voor een plussers in bedrijven en sectoren. Wie slecht Leeftijdspact met een reeks ingrediënten? scoort, gaat dan met de billen bloot. Heel Vandenberghe: “Inderdaad. Vorming moet wat ondernemingen zijn als de dood voor veel meer worden opengetrokken zodat ook slechte reclame.” werknemers boven de 40 aan hun trekken komen. De lonen moeten minder stijgen in Ons Recht: Wie zou uw idee van een functie van het aantal dienstjaren. Als die Leeftijdspact kunnen steunen? beide voorwaarden vervuld zijn, kunnen we Vandenberghe: “Objectief bekeken zal de brutoloonkosten selectief maar gevoelig ik met mijn ideeën beslist meer gehoor verminderen, weliswaar zonder dat de werk- vinden in Vlaanderen dan in Franstalig nemer netto slechter af is. En we moeten België. In Vlaanderen staat iemand als ook diensten als de VDAB en Forem beter Frank Vandenbroucke (sp.a) erg dicht bij wapenen zodat ze oudere werkzoekenden mijn opvattingen. En wanneer ik voor een veel beter en intensiever kunnen begelei- selectieve verlaging van de loonkosten pleit, merk ik zeker sympathie bij de Franstalige den.” “In Wallonië worden werkzoekenden nu humanisten (cdH). Ook al wil die partij te nog veel te weinig gevolgd en begeleid. De weinig voorwaarden koppelen aan lagere Waalse minister van Werk, André Antoine, loonkosten.” Ons Recht:

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

pensioen

Langer werken is de boodschap

Nieuwe federale regering hervormt pensioenen

Chris Van Zeghbroeck

Met een ongezien slakkengangetje werd in 2011 een nieuwe federale regering gevormd. Ruim 500 dagen denkwerk bezorgde ons land zelfs een ‘wereldprimeur’. In schril contrast hiermee pakte de kersverse minister van Pensioenen, Vincent Van Quickenborne, met een nooit geziene snelheid het pensioendossier aan. Van Quickenborne communiceerde erg onhandig en negeerde het sociaal overleg. Dat leidde tot luidkeels protest van de vakbonden. Gelukkig kon het ACV toch al bereiken dat het oorspronkelijke regeerakkoord op een aantal punten zal worden aangepast. Zeg maar: verbeterd. Wat verandert er nu precies? Vervroegd pensioen

Vandaag kan je met vervroegd pensioen vanaf 60 jaar, en dat na 35 jaar loopbaan. Ambtenaren zelfs na vijf jaar. De leeftijd en loopbaanvereiste worden vanaf 2013 stapsgewijs opgetrokken. Tegen 2016 kan vervroegd pensioen pas op 62 jaar na 40 jaar loopbaan. Dat geldt voor werknemers, zelfstandigen en het algemeen stelsel van de ambtenaren. Er zijn uitzonderingen voor lange loopbanen, zoals je in de tabel kan lezen. De leeftijd en loopbaan verhogen kan werknemers in problemen brengen als ze al in opzeg zijn geplaatst met het oog op een vervroegd pensioen. Wie op 61 jaar en na 36 10 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

loopbaanjaren zijn opzegtermijn beëindigt in 2013, voldoet aan de huidige voorwaarden maar niet aan de nieuwe bepalingen. Vervroegd pensioen zou dan onmogelijk zijn. Een amendement bepaalt dat er overgangsmaatregelen zullen komen voor werknemers van wie de opzeg begint vóór 1 januari 2012 en eindigt na 31 december 2012. Hetzelfde zal gebeuren voor werknemers die in het kader van een ‘pseudobrugpensioen’ vóór 28 november 2011 met de werkgever een overeenkomst van vervroegde uittreding op 60 jaar afsloten. Die werknemers zullen nog met vervroegd pensioen kunnen als ze minstens 35 jaar loopbaan kunnen aantonen. Bijzondere regelingen

is gebaseerd op 45 loopbaanjaren. Maar een aantal categorieën heeft wel een afwijkende pensioenleeftijd en loopbaanvereiste. Zo kunnen zeevarenden met pensioen vanaf 60 jaar, ondergrondse mijnwerkers vanaf 55 jaar en bovengrondse mijnwerkers vanaf 60 jaar. De piloten in de burgerluchtvaart kunnen na 30 jaar dienst met pensioen. Het cabinepersoneel na 34 jaar werken. De twee laatste groepen betalen extra bijdragen. En beroepsjournalisten krijgen een verhoogd wettelijk pensioen, waartegenover eveneens een extra eigen bijdrage staat. Vanaf 1 januari 2012 worden die bijzondere regelingen geleidelijk afgestemd op de algemene regeling. Hun pensioenen zullen voortaan worden berekend op basis van vijfenveertigsten en niet op basis van een meer voordelige breuk. Was je op 1 januari van dit jaar 55 jaar of ouder? Dan word je volledige pensioen nog altijd berekend op basis van de oude berekeningsmethode. Het regeerakkoord gaf aan dat voor de min55-jarigen de rechten die al vóór 1 januari 2012 waren opgebouwd, ook zouden worden herberekend volgens de nieuwe voorwaarden. Contractbreuk in de zuiverste zin van het woord natuurlijk. Aanpassingen van het regeerakkoord hebben de verworven pensioenrechten voor de voorbije loopbaanjaren nu gevrijwaard. Enkel de jaren vanaf 1 januari 2012 zouden volgens het nieuwe stelsel worden berekend, voor de min-55-jarigen dan. De bijkomende pensioenbijdragen voor beroepsjournalisten en vliegend luchtvaartpersoneel blijven voorlopig bestaan. De regering kan dat in de toekomst wel veranderen. De pensioenhervorming staat in de Wet Diverse bepalingen, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 30 december 2011. Het is nu nog wachten op de concrete uitvoering van de overgangsmaatregelen.

De wettelijke pensioenleeftijd voor werkne- Er zijn nog meer hervormingen op het vlak van mers bedraagt nu 65 jaar. Aan die leeftijd de pensioenen. Die komen in volgende numwordt niet geraakt. Een volledig pensioen mers van Ons Recht aan bod.

Datum

Minimumleeftijd

Loopbaanvoorwaarde

Uitzonderingen lange loopbanen

2012

60 jaar

35 jaar (vijf jaar voor statutairen)

geen

2013

60,5 jaar

38 jaar

60 jaar met 40 loopbaanjaren

2014

61 jaar

39 jaar

60 jaar met 40 loopbaanjaren

2015

61,5 jaar

40 jaar

60 jaar met 41 loopbaanjaren

2016

62 jaar

40 jaar

60 jaar met 42 loopbaanjaren en 61 jaar met 41 loopbaanjaren

tijdskrediet

Strengere voorwaarden voor tijdkrediet en loopbaanvermindering Nieuwe regering draait duimschroeven aan Ivo Verrey t

Het regeerakkoord van de nieuwe regering-Di Rupo kondigde al aan dat het tijdkrediet aanzienlijk zou veranderen. In het Belgisch Staatsblad van 30 december 2011 werd de daad bij het woord gevoegd door de publicatie van het uitvoeringsKB van 28 december 2011.

De voorwaarden om uitkeringen te krijgen bij tijdkrediet of loopbaanverminderingen worden strenger gemaakt. En het recht op uitkeringen wordt nog meer in de tijd beperkt. Voor oudere werknemers wordt het recht op hogere uitkeringen bij loopbaanvermindering met een vijfde of tot de helft pas mogelijk vanaf 55 jaar. Om te beginnen is het zo dat de nieuwe regels alleen het recht op uitkeringen bij de RVA veranderen. Het is cao 77bis die het recht op tijdkrediet en loopbaanvermindering bij de werkgever regelt; die cao blijft, al dan niet voorlopig, onveranderd. Zullen werknemers nog een uitkering kunnen krijgen als ze gebruik maken van die cao? Dat is een ander verhaal. Cao 77bis beschrijft drie rechten die werknemers kunnen aanspreken om hun loopbaan te onderbreken of te verminderen: het recht op tijdkrediet (voltijds of halftijds gedurende twaalf maanden), het recht op loopbaanvermindering met een vijfde (gedurende 60 maanden) en het bijzondere recht op loopbaanvermindering (met een vijfde of tot de helft) voor 50-plussers. Het nieuwe koninklijk besluit vervangt de drie regelingen door slechts twee stelsels waarvoor uitkeringen betaald worden: enerzijds het recht op tijdkrediet voor twaalf maanden, anderzijds het recht op loopbaanvermindering voor 55-plussers. Opmerkelijk is ook dat bij het tijdkrediet een verschil wordt gemaakt tussen ‘gemotiveerd’ en ‘niet-gemotiveerd’ tijdkrediet.

de helft of met een vijfde. Voor de werknemer die een gemotiveerd tijdkrediet wil nemen, volstaat het om twee jaar in dienst te zijn van de werkgever wanneer de aanvraag wordt gedaan. Hij moet dus nog geen vijf jaar beroepsloopbaan als loontrekkende hebben. In het KB staat overigens uitgebreide informatie over de definitie van zorgverlening, opleiding en zieke of gehandicapte kinderen.

loopbaanvermindering gedurende 24 maanden in halftijds tijdkrediet of 60 maanden met een 1/5 vermindering van de loopbaan. Een combinatie van de vorige drie kan ook maar dan beperkt tot een voltijds equivalent van twaalf maanden. Anders gezegd, het aparte recht op 60 maanden vermindering met een vijfde verdwijnt in de nieuwe uitkeringsregeling; het wordt wel opgenomen en in mindering gebracht bij het gewone en beperkte recht op tijdkrediet. Wanneer een werknemer zijn tijdkrediet aanvraagt, moet hij al minstens vijf jaar loontrekkende geweest zijn, waarvan twee jaar bij de huidige werkgever.

3. Bijzonder recht voor oudere werknemers

2. Uitkering bij gemotiveerd tijdkrediet

4. Vanaf wanneer?

Het recht op uitkeringen bij tijdkrediet wordt uitgebreid met een bijkomend recht op uitkeringen voor bijzondere motieven. Hier gaat het om het ‘gemotiveerd tijdkrediet’. Naast de eerder vermelde periodes van twaalf, 24 of 60 maanden krijgt een werknemer die een gemotiveerd tijdkrediet neemt extra uitkeringen gedurende 36 maanden als het tijdkrediet moet dienen om zorg te verlenen of een opleiding te volgen. De extra uitkeringen gelden zelfs 48 maanden lang als het tijdkrediet wordt gebruikt om te zorgen voor een ziek of gehandicapt kind. De bijkomende periodes voor gemotiveerd tijdkrediet worden wel niet proportioneel verhoogd bij een loopbaanvermindering tot

Bij het bijzonder recht op loopbaanvermindering hebben oudere werknemers vanaf een bepaalde leeftijd recht op een verhoogde uitkering. Die leeftijd stijgt nu van 51 naar 55 jaar. Werknemers die dit recht willen uitoefenen, moeten voortaan minstens 25 jaar loopbaan hebben, in plaats van de 20 jaar voordien. Wie een ‘zwaar beroep’ heeft, kan al vanaf 50 jaar de verhoogde uitkering krijgen. Zware beroepen zijn bijvoorbeeld werk in wisselende ploegen, onderbroken diensten, of een ploegenstelsel met nachtprestaties.

De nieuwe regels gelden niet voor aanvragen die al werden ingediend voor 1 januari 2012. Ze slaan wel op alle eerste aanvragen of aanvragen tot verlenging die ingaan op of na 1 januari 2012. De oude regels blijven gelden voor aanvragen die ingingen op 1 januari 2012 maar die al vóór 28 november 2011 schriftelijk werden gemeld aan de werkgever en vóór 24 december 2011 werden ontvangen bij de RVA. Er zijn ook 50-plussers die al van het bijzonder recht voor oudere werknemers genoten maar geen aanvraag tot de pensioenleeftijd gedaan hadden. Zij kunnen dit bijzonder recht nog één keer verlengen voor een periode die loopt tot de pensioenleeftijd onder de oude regels.

Het recht op tijdkrediet komt erop neer dat er alleen uitkeringen worden betaald voor voltijds tijdskrediet gedurende twaalf maanden of het equivalent daarvan in

1. Uitkering bij niet-gemotiveerd tijdkrediet

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

europa

Europese loonnorm is zwaard van Damocles boven hoofden werknemers Commissie gaat haar boekje flink te buiten Jan Deceunynck

De Europese Commissie heeft sinds dit jaar een nog stevigere zeg over de loonvorming van de Europese lidstaten. Kortweg wordt die zeggingskracht de ‘Europese loonnorm’ genoemd. Maar het gaat een stuk verder dan wat je onder die noemer zou verwachten… Opletten geblazen dus.

Wie in ons land over een ‘loonnorm’ spreekt, denkt aan de hoogte van de lonen. De groei van de lonen wordt in het tweejaarlijkse interprofessioneel akkoord (IPA) besproken en beperkt door de sociale partners. De Europese Commissie wil de duimschroeven veel meer aandraaien. Nancy Pauwels, economiste op de studiedienst van de LBC-NVK, legt uit tot hoever die ambities reiken.

alarmmechanisme in werking. Dan kunnen aanbevelingen met sancties volgen. Zo kan de Commissie bijvoorbeeld aanbevelen om de lonen te laten zakken of de index te laten wijken.” “De loonnormwet gaat dus niet alleen over het niveau van de lonen maar ook over de vraag hoe lonen tot stand komen. Het is een wet die een impact heeft op het hele systeem dat de lonen bepaalt. Als cao’s te veel de vrije concurrentie hinderen, zullen die moeten wijken voor Europese maatregelen. En als de uitkeringen te hoog zijn of te lang duren, is ook dat voor de Commissie een oorzaak van te hoge lonen en moeten de uitkeringen minder genereus worden. Minimumlonen en indexmechanismen zullen er ook aan moeten geloven want die hebben niets te maken met de productiviteit en verzwakken dus de concurrentiekracht van onze ondernemingen. Aanwerven en ontslaan moet flexibeler, want te weinig flexibiliteit betekent ook extra kosten. Jobs moeten worden gecreëerd door de ontslagbescherming te verminderen en uitkeringen af te bouwen.” “Met de maatregelen wentelt de Commissie de concurrentieproblemen over de hele lijn af op de werknemers. Werkgevers moeten flexibeler kunnen handelen om economische schokken op te vangen. En werknemers worden de buffer die alle economische schokken moet opvangen. Zij moeten inleveren wanneer het economisch moeilijker gaat. Als het van de Commissie afhangt, moet daar al ons nationaal overleg voor wijken.” “De Europese loonnormwet is dus véél meer dan een percentage bepalen voor mogelijke loonstijgingen. Met zulke verregaande liberale maatregelen dreigt Europa de rechten van werknemers gevoelig terug te schroeven.”

Waar komt de Europese wet over de loonnorm vandaan? Nancy Pauwels: “Die wet maakt deel uit van de wetten over het economisch bestuur, die vorig jaar in september in het Europees Parlement zijn goedgekeurd. Met die wetten wil Europa het economisch beleid in de lidstaten sterker harmoniseren en de grote concurrentieverschillen wegwerken. Zoals er een Europese norm bestaat voor het begrotingstekort van drie procent, wil de Europese Commissie ook de nationale lonen in het gareel houden en ingrijpen wanneer die meer stijgen dan de productiviteit. Ze wil dat preventief doen door aanbevelingen uit te vaardigen wanneer er ernstige voortekenen zijn dat de situatie uit de hand dreigt te lopen, met negatieve gevolgen voor de hele eurozone. Maar er zijn ook sancties aan die aanbevelingen verbonden. Vrijblijvend zijn ze zeker niet.” Monti-clausule Ons Recht:

Ons Recht:

norm?

Hoe werkt die Europese loon-

Nancy Pauwels: “Het principe is heel eenvoudig. Lidstaten worden met elkaar vergeleken aan de hand van een reeks indicatoren. Eén van die indicatoren heeft te maken met de lonen. De Commissie werkt met een scorebord met waarschuwingsdrempels per indicator. Als die waarschuwingsdrempels overschreden worden, treedt een

12 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Cao’s afsluiten is het werk van de vakbonden en werkgevers. De Commissie erkende dat ook in de Monti-clausule, die op aandringen van de vakbonden werd opgenomen in de loonnormwet; een clausule die zegt dat de Commissie de nationale praktijken moet respecteren.” “Alleen blijkt die clausule niet veel voor te stellen. De Duitse bondskanselier Angela Merkel liet al verstaan dat ze geen moeite heeft met cao’s tussen werkgevers en werknemers, maar wel met het feit dat die later algemeen verbindend worden verklaard, met bijna kracht van wet. En, toeval of niet, in Duitsland is de dekkingsgraad van cao’s laag en ze neemt nog af. In ons land worden bijna alle werknemers gedekt door cao’s, in Duitsland nauwelijks twee derde van de werknemers. Bij onze oosterburen zijn in verhouding ook veel minder mensen lid van een vakbond. Maar één werknemer op vijf is daar aangesloten bij een vakbond. Bij ons één op de twee. In Duitsland worden vooral mensen met lage inkomens almaar minder gedekt door cao’s. Zo worden cao’s uiteraard dode letter.” “Angela Merkel pleit ook voor flexibele ‘opt out’-clausules, waardoor werkgevers in neerwaartse zin kunnen afwijken van de bestaande cao’s. Ze wil bijvoorbeeld lagere starterslonen, een uitstel van loonstijgingen en bonussen in functie van de concurrentiekracht of in ruil voor werkzekerheid. Alleen in Duitsland vind je procentueel zoveel werknemers die onder ‘opt out’-clausules vallen.” Gevaar voor België

Ons Recht: Hoe groot is de kans dat de Commissie ook in ons land zal ingrijpen? Nancy Pauwels: “Het is helemaal niet denkbeeldig dat de Commissie ook in België zal willen ingrijpen. In landen als Griekenland, Spanje, Portugal en Italië Ons Recht: Kan de Commissie dat zomaar? trok Europa zich niet het minste aan van Nancy Pauwels: “Nee. De Europese vak- de Monti-clausule. Daar legde de Commissie bonden protesteerden al herhaaldelijk koudweg maatregelen op die volstrekt geen tegen de gang van zaken. Het verdrag van rekening houden met het nationale loonLissabon zegt duidelijk dat Europa niet overleg. In die landen moeten de ambtebevoegd is voor de lonen. Europa gaat zijn narenlonen en de minimumlonen worden boekje te buiten met die verregaande ingre- verlaagd, in de privésector worden de lonen pen. De Commissie heeft helemaal niets te bevroren of zelfs verminderd, ontslagverzeggen over de lonen in de EU-lidstaten. goedingen worden afgeschaft en er komen Zoiets is het terrein van de sociale partners. bedrijfs-cao’s met slechtere voorwaarden

RUBRIEKSNAAM

dan sectorale cao’s. Zo snoeit de Commissie “Verder zijn te lage lonen een grotere bedreiflink in de rechten van werknemers en vak- ging voor de stabiliteit in de Eurozone bonden. De dag dat er in België volgens de dan te hoge lonen. Dat blijkt uit de cijfers EC een ernstig probleem is met de competi- van het zo geroemde ‘gidsland’ Duitsland. tiviteit, zullen de eisen van Europa wellicht Door de lage Duitse lonen komt de koopeven streng zijn.” kracht in ons grote oostelijke buurland in het gedrang. Zonder koopkracht is er niet Ons Recht: Lossen die besparingen iets op? genoeg consumptie. En dus ook geen groei. De problemen in de genoemde landen zijn toch Het Duitse model is gericht op export, niet niet kleiner geworden? in het minst naar de rest van Europa. Maar Nancy Pauwels: “Klopt. Los van de als ook daar de koopkracht vermindert, bedenking dat de Commissie haar boekje valt daar net zo goed de consumptie stil. te buiten gaat met de loonnormwet, zijn Exporteren is belangrijk, maar je hebt ook de vakbonden er ook van overtuigd dat de een gezonde binnenlandse markt nodig om maatregelen helemaal niet werken. De vak- te consumeren en te investeren. Het Duitse bonden staan met die analyse niet alleen. model bedreigt zo de stabiliteit in de euroOok het Internationaal Monetair Fonds zone. Maar de Duitse loondumping wordt (IMF) en de Organisatie voor Economische niet bestraft.” Samenwerking enOntwikkeling (OESO) waarschuwden vorig jaar al dat het Europese Verstandig alternatief besparingsfetisjisme een recessie zal veroorzaken. Ze worden daarin bijgetreden door Ons Recht: Wat moet er dan wel gebeuren? vooraanstaande economen in binnen- en Nancy Pauwels: “We moeten werk maken buitenland. Eén van die economen is de van een structurele verbetering van de conNobelprijswinnaar economie Paul Krugman. currentiepositie: onderzoek en ontwikkeling De nieuwe minister van Overheidsbedrijven, promoten om nieuwe producten en producPaul Magnette, mag dan wel flink op zijn tiemethoden te creëren, vernieuwende prodonder hebben gekregen voor zijn kritiek ducten en diensten commercialiseren. Onze op Olli Rehn – de Europese commissaris economie moet worden geheroriënteerd in van Economische en monetaire zaken - en de richting van een groene, duurzame ecode Commissie, hij oogstte ook applaus van nomie. Als we het willen hebben over de concurrentiekracht, moeten we praten over veel vooraanstaande economen.” “De Europese Commissie stelt de verkeerde meer dan de kostprijs van arbeid.” diagnose. Studies tonen aan dat het niet “De neerwaartse spiraal die nu wordt ingemeteen een groot probleem is dat de lonen zet, zal niet leiden tot een economisch hernaar omhoog gingen. Wél dat de kosten van stel of een grotere concurrentiekracht. En het kapitaal hoger lagen dan de opbrengst al evenmin tot een groter vertrouwen. Wat ervan. Maar aan dat probleem wordt op de Commissie ook moge hopen. De aanpak van de Commissie zal alleen resulteren in geen enkele manier iets gedaan.”

meer ongelijkheid en armoede in de eurozone. Een beleid dat mikt op méér tijdelijke jobs, uitzendarbeid, deeltijdse banen en lage lonen, jaagt mensen de armoede in. Dat is klontjesklaar als je kijkt naar het zo bewierookte Duitse model. In Duitsland steeg het aandeel van de ‘werkende armen’ in de beroepsbevolking de voorbije vijf jaar van 4,8 procent naar niet minder dan zeven procent. Lees er de internationale onderzoeken maar op na. De kloof tussen de middelgrote en hoogste inkomens werd in diezelfde periode nog wijder. En de inkomens van de mensen uit de laagste inkomensgroepen zakten met tien procent.” “Het dient ook gezegd dat het aantal dollarmiljonairs nergens in Europa zo groot is als in Duitsland. In 2010 telde het land ruim 924.000 dollarmiljonairs, bijna één derde van het totale aantal in Europa. De inkomsten uit vermogens en van ondernemers stegen er in de afgelopen tien jaar met wel 48 procent. Terwijl de lonen van de werknemers in dezelfde periode met amper 14 procent verbeterden.” Waardig werk en waardige lonen zijn voor de LBC-NVK, het ACV en de vakbonden in het algemeen dé prioriteit. Cao’s zijn niet het probleem maar juist een deel van de oplossing. Uit onderzoek blijkt dat cao’s de lonen eerder matigen dan doen ontsporen. Bovendien resulteren ze samen met minimumlonen in minder ongelijkheid. Europa heeft dus baat bij onderhandelde cao’s. Het is belangrijk dat zulke cao’s en minimumlonen zoveel mogelijk werknemers beschermen. De blinde besparingsdrift van Europa is bijzonder kwalijk, en kan ons alleen met een serieuze recessie opzadelen.” Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

luchtvaart

Ooit was het fijn om in de luchtvaart te werken Veel onvrede bij piloten en cabinepersoneel Marijke Persoone

De piloten en het cabinepersoneel van de luchtvaartmaatschappijen hebben op 22 december 2011 actie gevoerd. Ze hadden pas gehoord dat de regeringDi Rupo hen tien jaar langer wil laten werken. Nu kunnen ze, na een vliegende loopbaan, op 55 jaar stoppen met werken. “Geen uitzonderingen meer”, vindt de nieuwe minister van Pensioenen, Vincent Van Quickenborne.

We leven langer, dus iedereen kan met de glimlach aan de slag blijven tot 65 jaar, zo luidt de redenering. Na 540 dagen zonder regering moet dit plan vliegensvlug worden doorgevoerd. Geen tijd voor overleg. Europa, weet je wel, en natuurlijk ook de ratingbureaus. De piloten en het cabinepersoneel betalen heel hun loopbaan extra pensioenbijdragen om op 55 jaar te kunnen stoppen met werken. Jarenlang extra betalen voor iets wat je aan het eind van de rit niet krijgt, is volgens Van Quickenborne géén contractbreuk. Het recht om op je 55ste te stoppen met vliegen kwam er niet zomaar. Voor veiligheidsjobs met veel verantwoordelijkheid en na een loopbaan in superflexibele omstandigheden is dat geen luxe. Logisch dus dat de vakbonden hierover dringend met de minister willen praten. Veiligheidsjobs

Jarenlang je werk aanvatten en eindigen op elk mogelijk uur van de dag of de nacht, beseft de minister wel wat zoiets doet met een mens? Terwijl je bioritme elke dag overhoop wordt gehaald, moet je fris en met de glimlach een degelijke service leveren. Na de zoveelste ‘jetlag’ moet je met volle concentratie honderden passagiers veilig naar de andere kant van de wereld vliegen. Shifts van dertien uur of meer zijn geen uitzondering. Het gaat om veiligheidsjobs, gekoppeld aan een strenge medische controle. En, eerlijk gezegd, voor de passagiers is dat een hele geruststelling. Piloten bij wie een gehoor- of gezichtsprobleem wordt vastgesteld moeten een punt zetten achter hun vliegcarrière. Voor zulke situaties kunnen ze zich verzekeren tegen inkomensverlies. Maar die verzekering 14 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

stopt wel op 55 jaar. Zijn ze ouder dan 55 jaar en hebben ze minstens twintig jaar lang gevlogen? Dan kunnen ze met pensioen. Een volledig pensioen hebben ze na dertig jaar vliegen, het cabinepersoneel na 34 jaar. Boven de 55 jaar zal het aantal gezondheidsproblemen en medische afkeuringen toenemen. Wie medisch wordt afgekeurd, zal in de toekomst werkloos worden of van een ziekteof invaliditeitsuitkering moeten leven, met een lager inkomen dan het huidige pensioen. Wat schiet de samenleving daarmee op? Vliegen is niet gezond

De regering vindt dat het vliegend personeel tien jaar langer moet werken. Ze verwijst daarbij naar ‘de stijgende levensverwachting’. Puur cynisme? Of hebben de ministers gewoon geen weet van de ernstige gezondheidsrisico’s die piloten en cabinepersoneel lopen? Verscheidene internationale onderzoeken wezen uit dat het risico op kanker gevoelig hoger ligt bij piloten en cabinepersoneel dan bij de doorsneebevolking. Straling en toxische elementen in de binnenlucht van het vliegtuig zijn de boosdoeners. Olielekken die de airco vervuilen komen dikwijls voor, maar zijn moeilijk op te sporen. Dat is niet schadelijk voor een passagier die sporadisch

het vliegtuig neemt. Anders is het voor wie werkt in een vliegtuig. Naast een verhoogd risico op kanker worden ook problemen met het immuunsysteem gemeld, concentratiestoornissen, problemen met de luchtwegen en chronische vermoeidheid. Verkeerde politieke keuze

Als je tien jaar langer moet werken, verwacht je in ruil daarvoor op zijn minst maatregelen die de job werkbaar kunnen houden. Vergeet het maar. Voor de regering-Di Rupo moet ook het tijdkrediet eraan geloven. Vliegen combineren met de zorg voor een gezin is niet vanzelfsprekend. Een zware, flexibele baan jarenlang voltijds volhouden is dat evenmin. Bij de luchtvaartmaatschappijen bestaan lange wachtlijsten voor werknemers die tijdkrediet willen nemen. Als de regering die mogelijkheid aan banden legt en bovendien de perioden van tijdkrediet nog maar beperkt gelijkstelt met gewerkte dagen, voelt het vliegend personeel zich twee keer gepakt. De piloten en het cabinepersoneel ervaren de regeringsmaatregelen als fundamenteel onrechtvaardig. Wie hard werkt, wordt zwaar aangepakt. En wie de crisis heeft veroorzaakt, blijft buiten schot. Een verkeerde politieke keuze.

shopping

ACVen enUnizo Unizohebben hebbenveel veel ACV bedenkingenbij bijUplace Uplace bedenkingen Plannen voor nieuw shoppingcenter oogsten flinke kritiek Plannen voor nieuw shoppingcenter oogsten flinke kritiek

Kristel Vandamme

In de omgeving van de Makro in Machelen, nabij Vilvoorde en Brussel, zal in de komende jaren hoogstwaarschijnlijk flink wat gegraven, gebouwd en gewerkt worden. Tenminste, als het omstreden project ‘Uplace’ er inderdaad komt. De meeste vergunningen, behalve dan die voor milieu, werden al afgeleverd. Er is dan ook veel kans dat de promotoren binnen afzienbare de eerste spadesteek zullen kunnen zetten. Maar het project roept nogal wat vragen op.

De gronden voor Uplace zullen eerst misschien moeten worden gesaneerd. Het gaat om een ‘brownfield’, een terrein waar vroeger allerlei industrieën gevestigd waren en dat mogelijk vervuild is. Uplace wordt een gemengde, stedelijke ‘ervaringsbestemming’ met beleveniswinkels, publieke ruimten, kantoren, amusement, cultuur, ‘wellness’ en hotels. Een megalomaan project van de voorzitter van Club Brugge, Bart Verhaeghe. De zakenman mikt op 55.000 vierkante meter verkoopoppervlakte, erg vergelijkbaar met het Wijnegem Shopping Center nabij Antwerpen. Maar wat bedoelen de promotoren met beleveniswinkelen? Zelf formuleren zij het zo: “Een beleveniswinkel is een type winkel waarin beleven een ervaring – plezier, geestelijke of intellectuele verrijking, een

gevoel van betrokkenheid, het prikkelen van zintuigen, een emotie – wordt nagestreefd door middel van elementen zoals authenticiteit, klantenparticipatie, ‘try en buy’-formules, het design van de winkel, de geleverde service enzovoort. Hierdoor staat het belevingsaspect centraal en niet de louter fysieke verkoop van het product.” Niet gewoon winkelen om te winkelen dus, maar iets wat voor vrouwen én mannen een absolute hobby moet worden. Bestaande winkels

Volgens de projectontwikkelaars zou er geen negatieve invloed op bestaande winkels mogen zijn omdat ze streven naar ‘een totaal nieuwe beleving van het winkelen’. Een gewaagde stelling. Toen het Waasland Shopping Center heropend werd, bleek dat een rechtstreeks effect te hebben op de winkelstraten in het centrum van Sint-Niklaas. De winkeliers in Vilvoorde en omstreken vrezen dan ook het ergste als Uplace gebouwd wordt. Bij Uplace verwachten ze elk jaar niet minder dan acht miljoen bezoekers. Akkoord, er zou wel worden geïnvesteerd in diverse vormen van openbaar vervoer maar desondanks zullen er toch wellicht nog 25.000 auto’s extra per dag richting Machelen tuffen. Het vrachtwagenverkeer zal ook toenemen omdat Uplace toch moet worden bevoorraad. De gronden liggen aan een nu al verzadigd knooppunt van de Ring rond Brussel. Als de verkeersdrukte nog vergroot, zal dat de leefbaarheid in Machelen en omgeving verminderen. Uplace wil al in 2015 zijn deuren openen. Kunnen De Lijn, de MIVB en de NMBS tegen

dan alle geplande voorzieningen treffen? Dat is zeer de vraag, te meer daar de diverse overheden extra moeten besparen. Andere megaprojecten

Maar er wordt nog zwaar gelobbyd voor andere megaprojecten. Nog eens 70.000 vierkante meter shopping aan de Brusselse Heizel en 60.000 vierkante meter aan de Van Praetbrug. Al die geplande shoppingcenters zijn teveel van het goede. Ze dreigen een zware opdoffer te worden voor de reeds bestaande shoppingcenters en winkelkernen in Brussel en omstreken. Bij Uplace zouden in de verkoop 770 mensen tewerkgesteld worden. Maar tegelijk zullen er zeker jobs sneuvelen in winkels in Vilvoorde, Westland Shopping, Cora Shopping en Woluwe Shopping. Er is bitter weinig kans dat de tewerkstelling in Brussel en de rand ‘netto’ zal groeien. Ondertussen is er overleg bezig tussen de provincie Vlaams-Brabant en Brussel. Toch valt te vrezen dat de projectontwikkelaars het pleit zullen winnen en de diverse projecten zullen verwezenlijken. De vakbond is overigens bang dat Machelen in de toekomst zal vragen om te worden erkend als ‘toeristisch gebied’. Als dat gebeurt, zal er van alles worden voorzien om je te ontspannen en te overnachten. Werken op zondag is dan niet meer veraf. Welke bedrijven azen al op een winkel bij Uplace? Onder meer Abercrombie & Fitch, Dries Van Noten, Armani, Fnac, Nike, Lego, Playstation, Apple, Bang & Olufsen, Vanden Borre, Delhaize, Porsche en BMW.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

Afbrokkeling zondagsrust heeft negatieve effecten Afbrokkeling zondagsrust op hele maatschappij heeft negatieve effecten op hele maatschappij

‘De dag des Heren’ of ‘24/7’? ‘De dag des Heren’ of ‘24/7’?

Chris Van Droogenbroeck en Dirk Beyne

“Heilig steeds de dag des Heren”, zo hebben we indertijd uit onze catechismus geleerd, maar almaar meer krijgt een ander gebod de overhand: “Werk flexibel, 24 uur per dag, zeven dagen per week en 365 dagen per jaar”. Ergens tussen die twee uitersten ligt misschien een oplossing die aansluit bij de sociaaleconomische context van vandaag.

Sinds keizer Constantijn in 321 de ‘dies solis’ of dag van de zon als algemene rustdag instelde, zijn er altijd uitzonderingen geweest. Boeren mochten op zondag het veld bewerken als de weersomstandigheden dat vereisten. Ook in onze moderne maatschappij is iedereen het erover eens dat sommige activiteiten op zondag moeten plaatsvinden. Zorg voor zieken, politie, brandweer en openbaar vervoer zijn enkele sectoren van dienstverlening die permanent verzekerd moet blijven. In fabrieken waar de machines niet kunnen of mogen worden stilgelegd, werkt het personeel in ploegen en 16 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

om de mensen op hun vrije dag te bedienen zijn heel wat horecazaken ’s zondags open. De trend om ook ’s zondags winkels open te doen, kwam vele jaren geleden op gang in de grote meubelzaken. Later volgden de tuincentra en de winkels in de toeristische centra. Vandaag lijkt het in de hele distributie noodzakelijk om 24 uur op 24 en zeven dagen op zeven klaar te staan om de klant te bedienen. Waarom eigenlijk? En wat zijn daarvan de gevolgen? Dag voor je gezin

Een gezamenlijke vrije dag is dikwijls de enige gelegenheid om sociale, religieuze, sportieve of familiale activiteiten te plannen. Een dag waarop gezinnen als geheel functioneren en waarop de ouders zich ongestoord met hun kinderen kunnen bezighouden. Het is dan ook niet te verwonderen dat kerken en sportverenigingen zich inzetten voor het behoud van de algemene rust op zondag. Maar er spelen nog andere argumenten. Zo tonen studies aan dat zondagswerk meer nadelige gevolgen heeft op kinderen dan werk op andere a-typische momenten. Ouders blijken die ‘verloren’ zondag niet te compenseren door op een ander ogenblik meer tijd met hun

kinderen door te brengen. Logisch, vermits die kinderen dan op school zitten. Kerkgangers kunnen eventueel nog op zaterdagavond hun wekelijkse afspraak met God nakomen, maar grotere gebeurtenissen zoals doop- en communiefeesten vinden ’s zondags plaats. Voetballen wordt lastig als de keeper en de spits op verschillende momenten vrij zijn. Onregelmatige uurroosters maken het bijna onmogelijk om te repeteren voor de toneelkring of de harmonie, om schilderles te volgen, of om aan bloemschikken te doen of te dansen. Om af te spreken met familie of vrienden, zal je eerst een doodle moeten lanceren. De vrijheid van vergadering (politiek, syndicaal) zal nog wel bestaan maar in de praktijk niet meer mogelijk zijn. Vermits de mens een sociaal wezen is, heeft het verlies van die sociale activiteiten een negatief effect op het fysiek en geestelijk welzijn van ieder individu en uiteindelijk op de hele maatschappij. En waarom zouden we dat moeten aanvaarden? Omdat tegenwoordig iedereen altijd alles nu wil? Niet over een uur, niet morgen, maar nu! En omdat de winkels daarop moeten inspelen? Omdat het een economische noodzaak is? Omdat de concurrenten anders met je marktaandeel gaan lopen?

distributie zullen zich in een ongenadige concurrentiestrijd storten en de kleine buurtwinkels zullen mee moeten. Totdat ze eraan kapotgaan. Als alleen nog de grote winkels overblijven, zullen die hun verloren centen wel recupereren door de prijzen opnieuw te laten stijgen. Jammer genoeg is dit alles geen fictie. Door de uitbreiding van de Europese Unie in oostelijke richting kwamen er heel wat lidstaten bij waar de wetgeving nog lang niet vergelijkbaar is met die in de traditionele lidstaten. In de vroegere Oostbloklanden is de wetgeving helemaal niet voorzien op zoveel economisch geweld. Je vindt daar vaak geen enkele reglementering rond de openingstijden van winkels. Bovendien is de Europese regelgever ervan

Duitsland

afspraken verschillen van deelstaat tot deelstaat

Estland

alle winkels

Finland

kleine winkels: alle zondagen

overtuigd dat nog te veel nationale wetten de verdere eenmaking van de Europese markt in de weg staan. België en andere West-Europese landen kregen van ‘Brussel’ de commentaar dat de winkelsector het best met minder regels kan stellen; want dat zou de concurrentie aanwakkeren en de verdere groei van de sector mogelijk maken. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat diverse nationale overheden de crisissfeer aangrijpen om allerlei veranderingen door te voeren die anders nooit zouden kunnen. In het recente verleden bestond in een aantal landen de neiging om meer zondagsopeningen mogelijk te maken. In België werd in 2007 voor het laatst strijd geleverd rond de zondagsrust. Enerzijds werd toen de wetgeving over de erkenning van toeristische centra aangepast, anderzijds werd de 20 jaar oude afspraak over de drie koopzondagen aangepast. Sindsdien is het wettelijk kader niet meer veranderd. Dankzij de nieuwe wetgeving kwamen er nog wel ‘erkende toeristische centra’ bij. Sinds 2007 maken winkels en koopcentra ook veel meer gebruik van de mogelijkheid om zes keer per jaar een koopzondag te houden. Het zondagwerk in de sector is dan ook duidelijk toegenomen.

grote winkels: zondagen van 15/8 tot Kerstdag

European Sunday Alliance

Niet meer consumptie

Stel dat alle winkels 24 uur op 24 open zijn, zoals in almaar meer landen nu al het geval is. Zullen de klanten dan ook meer consumeren? Uiteraard niet. Alleen de kosten worden hoger. Als de openingstijden verdubbelen, stijgen alle exploitatiekosten: verwarming, verlichting, onderhoud en personeel. Iedereen weet dat de kosten gelijke tred moeten houden met de opbrengsten. Dus moet er worden bespaard. Op verwarming en verlichting valt niet veel te besparen, dus zal het via de personeelskosten moeten gebeuren: minder mensen inzetten voor meer werk of minder loon betalen aan meer mensen. Grote distributiebedrijven

Welke winkels kunnen op zondag open? Cyprus

alle winkels

Denemarken

grote winkels: 22 zondagen kleine winkels: alle zondagen

Frankrijk

voedingswinkels: alle zondagen tot 13.00u verdere afspraken per departement

Griekenland

regels per departement

Hongarije

alle winkels

Ierland

alle winkels

IJsland

alle winkels

Italië

alle winkels

Kroatië

alle winkels

Letland

alle winkels

Litouwen

alle winkels

Luxemburg

alle winkels tot 13.00u toegestane uitzonderingen: hele dag

Malta

alle winkels

Nederland

alle winkels op 12 koopzondagen

Noorwegen

De LBC-NVK stond samen met de Duitse en Oostenrijkse collega’s mee aan de wieg van de European Sunday Alliance. In de voorbije zomer staken 65 erg uiteenlopende organisaties – allemaal lid van de European Sunday Alliance – nog de koppen bijeen. Ze discussieerden over de vraag hoe de Europese campagne voor het behoud van de zondagsrust kon worden voort uitgebouwd. De Internationale Sectorfederatie UNI Commerce schreef ondertussen haar eigen actieplan. Samen met haar nationale partners voert UNI Commerce Europa campagne bij Europarlementariërs en bij nationale politici. De vakbond wil dat die politici meer aandacht opbrengen voor de nadelige gevolgen van zondagen laatavondwerk.

geen beperking in toeristische gebieden

Eisen

alle winkels de drie zondagen voor Kerstmis

UNI vraagt aan de EU- instellingen en de nationale overheden om maatregelen te nemen ter bescherming van de werknemers in de sector. De vakbond eist dat alle regelingen rond openingstijden het resultaat zijn van overleg tussen de sociale partners. Volgens UNI kunnen werknemers nooit worden gedwongen om op zondagen, feestdagen of laat ’s avonds te werken. Laatavonden zondagwerk moeten degelijk worden gecompenseerd, in eerste instantie met genoeg inhaalrust tijdens de normale werktijden. Werk op atypische momenten moet ook deugdelijk worden beloond.

kleine winkels: alle zondagen Oostenrijk

winkels in toeristische gebieden

Polen

alle winkels

Portugal

alle winkels

Slovakije

alle winkels

Slovenië

alle winkels

Spanje

alle winkels op 12 koopzondagen aangevuld met regionale afspraken

Turkije

alle winkels

Verenigd Koninkrijk

alle winkels

Zweden

alle winkels

Meer informatie vind je op www.europeansundayalliance.eu. Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

sociale economie

LBC-NVK scoort mooie resultaten in beschutte en sociale werkplaatsen Hogere koopkracht, meer vakantiedagen en nieuwe functieclassificatie Sofie Diels en Kris De Block

fo to :

da n

iël

ry s

De beschutte werkplaatsen maken deel uit van de sociale economie. Je hebt ook sociale werkplaatsen zoals de kringloopwinkels en bedrijven voor groenonderhoud. De LBCNVK stroopt sinds lang de mouwen op om de loonen arbeidsomstandigheden in de werkplaatsen gevoelig te verbeteren. En de resultaten mogen zeer zeker worden gezien.

18 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Bij de beschutte en sociale werkplaatsen vind je zinnige en waardevolle jobs voor mensen uit ‘kansengroepen’. In de beschutte en sociale werkplaatsen werken tegenwoordig 26.000 mensen.

In het geval van de beschutte werkplaatsen bestaat de doelgroep vooral uit mensen met een arbeidshandicap die tijdelijk of definitief niet meer terecht kunnen in het normale economische circuit. De werkplaatsen worden hiervoor gesubsidieerd door de overheid en stellen mensen tewerk onder begeleiding van monitoren. Een beschutte werkplaats moet ervoor zorgen dat haar doelgroepmedewerkers interessant en waardevol werk doen en zo positief bijdragen tot de samenleving. Het werk dat ze doen kan heel uiteenlopend zijn. Werk dat in de werkplaats zelf gebeurt of in het bedrijf van een opdrachtgever. De LBC-NVK levert de nodige inspanningen opdat het personeel van beschutte werkplaatsen zo goed mogelijk begeleid wordt op de werkvloer. En dat gebeurt op enkele niveaus. VIA-akkoord

Om te beginnen zijn er om de vijf jaar onderhandelingen over een Vlaams Intersectoraal Akkoord (VIA). In 2011 lukte het voor de vierde keer om zo’n akkoord af te sluiten. Via tripartiete onderhandelingen tussen de Vlaamse overheid, de werkgevers en vakbonden. De bonden proberen steevast om de loonen arbeidsvoorwaarden te verbeteren voor de werknemers uit de Vlaamse non-profit. Het lukte bijvoorbeeld om voor de beschutte werkplaatsen een groter vormingsbudget af te dwingen. Dat geld wordt gestort in een paritair beheerd fonds. Met die centen worden werkgebonden vormingen en opleidingen georganiseerd voor het personeel uit de sector. De bonden speelden het verder klaar om de andere Vlaamse non-profitsectoren bij te benen wat betreft het aantal vakantiedagen voor de 35- tot 44-jarigen.

Wie ouder dan 35 is, krijgt er sinds dit jaar 2,5 dagen ‘vrijstelling van arbeidsprestaties’ bij. In 2013 komen daar nog eens 2,5 dagen bovenop. Er zal ook werk worden gemaakt van een moderne functieclassificatie. Terwijl het nieuwe akkoord loopt, zullen inspanningen worden gedaan om ‘een functietapijt aan te leggen’. Bedoeling is om alle functies in beschutte en sociale werkplaatsen te screenen en ze tegenover elkaar af te wegen. Dat moet gebeuren op basis van vooraf bepaalde parameters. Geen eenvoudige klus, maar wel een belangrijke stap op weg naar een nieuw en geactualiseerd verloningssysteem.

Op het vlak van de loonen arbeidsvoorwaarden wordt een aanvullende vergoeding bij tijdelijke werkloosheid voorzien. Soms kan een groep werknemers niet aan het werk omdat er economische problemen zijn of omdat het weer slecht is. Zowel in de sociale werkplaatsen als in de beschutte werkplaatsen krijgen die mensen van de werkgever een aanvullende vergoeding omdat ze niet kunnen werken en dus inkomsten verliezen. De bonden praten geregeld met het kabinet van de Vlaamse minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie, Freya Van den Bossche, over alles wat nodig is om de sector te moderniseren en in te spelen op de economische crisis. Die crisis heeft Knelpuntberoepen een grote impact op een sector die vaak als De LBC-NVK wil verder bepaalde knelpunt- toeleverancier werkt. beroepen aanpakken. Bijvoorbeeld het In 2009 werd de sector duidelijk geconfronberoep van monitor in de sociale economie. teerd met de gevolgen van de economische Werknemers uit de Vlaamse non-profitsec- crisis. Veel bedrijven konden geen werk toren die tijdens hun schooltijd niet de kans meer geven aan de beschutte werkplaatsen hebben gehad om hogere studies te doen en de werknemers dreigden flink wat loon en die toch als monitor aan de slag willen, te verliezen. zullen met behoud van loon een opleiding voor een knelpuntberoep kunnen volgen. Ze moeten wel eerst slagen in een toelatingsexamen. Er wordt ook een financieel mechanisme geïnstalleerd zodat de werkgever de Met stappen naar een betrokken werknemer vlot kan vervangen volwaardige dertiende zolang dat nodig is. Niet voor niets is de LBC-NVK de vakbond maand en een tweede van morgen. Er is ook aandacht voor het inkomen van werknemers uit de non-pro- pensioenpijler, wordt fit die met pensioen gaan. In het vorige VIA- de koopkracht in de akkoord werd voorzichtig gestart met een sectorale tweede pensioenpijler. De afspra- sector stilaan verhoogd. ken daarover werden in het nieuwe VIAakkoord verankerd. En de bijdrage gaat zelfs naar omhoog. In de loop van 2012 moet dit voor elke werknemer erg concreet worden. Opleidingsproject De koopkracht van de huidige werknemers wordt zeker niet vergeten. Nog altijd is De bonden gebruikten die situatie om een er geen volwaardige dertiende maand in positief project uit te bouwen. De tijd die de non-profitsectoren. Maar het nieuwe vrijkwam door het gebrek aan werk werd akkoord zet wel opnieuw een stap in de gebruikt om de werknemers opleidingen en bijscholing aan te bieden. Hiervoor werd goede richting. een extra budget in het vormingsfonds gebruikt. Bij het kabinet werd ervoor gepleit Dertiende maand om ongebruikte subsidies voor de sector te Voor de beschutte werkplaatsen is afgespro- investeren in het opleidingsproject voor de ken dat de doelgroepwerknemers binnen de beschutte werkplaatsen. twee jaar jaar gemiddeld aan 87 procent van Het overleg met het kabinet wierp vrucheen volwaardige dertiende maand zullen ten af. Nu er opnieuw een crisissfeer heerst, komen. Ook de omkadering van de bedien- hopen de bonden eens te meer de vrijgekoden gaat er de komende jaren op vooruit. Zij men centen te laten investeren in een nuttig evolueren eveneens naar een volwaardige project voor de werknemers uit de sector. dertiende maand. De sector van de beschutte en sociale werkTot slot werden betere afspraken gemaakt plaatsen is volop in beweging. Een nieuwe voor de werknemersafgevaardigden. Die uitdaging is het geplande ‘maatwerkdecreet’, krijgen nu per effectief mandaat 20 dagen dat van kracht moet worden in 2014. De verlof voor vakbondswerk (per vier jaar). vorige Vlaamse regering en de sociale partAllemààl betaald, wat tot voor kort niet zo ners tekenden een beginselakkoord dat door was. Dat betekent dat de werknemersafge- de huidige Vlaamse regering moest worden vaardigden heel wat onbetaald werk lever- uitgevoerd. En er wordt inderdaad werk van den voor hun collega’s in de werkplaatsen. gemaakt.

‘Maatwerkbedrijven’

Er is nu een goedgekeurde conceptnota met als titel ‘Maatwerk in het kader van collectieve inschakeling’. Volgens die nota willen de sociale partners en de overheid samen streven naar een verbeterd en vereenvoudigd systeem van werken in de sociale economie. Het document schetst een nieuwe kijk op het werk in een maatwerkbedrijf en spreekt ook over nieuwe regels. Maatwerkbedrijf wordt de nieuwe naam voor beschutte en sociale werkplaatsen en voor invoegbedrijven. De conceptnota brengt ook een nieuwe kijk op de subsidiëring, begeleiding, omkadering en structuur van maatwerkbedrijven. Bij de bonden heerst vertrouwen op dit vlak. Op termijn zal het lukken om te komen tot één grote sector met dezelfde loonen arbeidsvoorwaarden. Hoe dan ook een uitdaging van formaat. De LBC-NVK is betrokken partij bij de uitvoering van het nieuwe VIA-akkoord. Nieuwe akkoorden creëren nieuwe uitdagingen. Het lukte om de koopkracht op te krikken door een hogere eindejaarspremie. De volledige dertiende maand is er nog niet maar het scheelt niet veel of dat doel wordt bereikt. Er kwamen ook extra vormingscenten zodat iedereen zijn werk zo goed mogelijk kan doen. Toeslagen voor prestaties op niet-sociale momenten (avonden, weekends) doen hun intrede in de sociale werkplaatsen. Ook daar is er veel aandacht voor de combinatie van werk en gezin. Jongere werknemers

Voor de wat jongere werknemers is er ook vooruitgang: de beschutte werkplaatsen worden geharmoniseerd met de sociale werkplaatsen. Er komen vijf extra vakantiedagen bij voor 35- tot 44-jarigen. Zonder de inspanningen voor een volledig nieuwe functieclassificatie te vergeten. Bij de onderhandelingen over het volgende VIA-akkoord zal over nieuwe barema’s kunnen worden gepraat. Kortom, de grote non-profitbeweging staat niet stil. Dit hele verhaal uitwerken, de problemen goed aanvoelen en degelijk overleg plegen wil zeggen dat er op alle niveaus prima militanten nodig zijn. In de maatwerkbedrijven, regionaal en nationaal. Momenteel kan de LBC-NVK rekenen op een grote groep gemotiveerde vakbondsmilitanten. Maar hier en daar is versterking absoluut welkom. In de sociale werkplaatsen is er nog niet overal overleg. Een extra stimulans voor de vakbond en de vele militanten met het oog op de komende sociale verkiezingen. Met vereende krachten kan bijzonder véél worden bereikt.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

arbeids-gericht marc weyns

Auteursrechten Wie een idee in een concrete en originele vorm giet, is een auteur. Het gaat daarbij lang niet alleen om letterkundige werken; ook een voordracht, een reclametekst, een foto, muziek, juwelen ontwerpen, een audiovisuele montage enzovoort kunnen als auteurswerk worden beschouwd. Heel veel werknemers zijn in het kader van hun arbeidsovereenkomst creatief bezig en maken auteurswerk. Wie plukt de vruchten van dat werk? De werknemer of de werkgever? Verwijzend naar de Auteurswet van 1994 legde het Hof van Cassatie in een arrest van 3 juni 2010 duidelijk uit hoe de vork aan de steel zit. Wie een creatief werk maakte, heeft het recht om zijn naam te verbinden aan dat werk. Dat heet het ‘morele auteursrecht’. Zoiets geldt ook voor werknemers: de werkgever mag niet de pluimen op zijn hoed steken. Belangrijker zijn echter de vermogensrechten. Wie heeft het recht op de geldelijke opbrengst van het werk? De werknemer is de bezitter van de vermogensrechten van zijn werk, tenzij hij met zijn werkgever uitdrukkelijk iets anders overeenkwam. Voor computerprogramma’s geldt wel een andere regeling. De werknemer die een computerprogramma schrijft is er de vader van, maar de werkgever mag het te gelde maken. Ook hier kan een andere overeenkomst worden gesloten. Die bijzondere wettelijke regeling is alleen op werknemers van toepassing; iemand die het statuut van zelfstandige heeft en – misschien zelfs langdurig – samenwerkt met een onderneming, is de eigenaar van de computerprogramma’s die hij schrijft. Voelt die verschillende behandeling niet wat wrang aan?

Commentaar op Facebook breekt werknemer zuur op Ook een werknemer heeft het recht om zijn mening te uiten over het bedrijf waar hij werkt. Dat lijdt geen twijfel, maar toch mag hij daarin niet te ver gaan. In enkele recente vonnissen verklaarden de arbeidsrechtbanken dat er ook op de socialenetwerksites grenzen zijn. Een werknemer stuurde e-mails naar zijn collega’s vol beledigingen en verwijten over zijn chef. Hij werd de laan uitgestuurd om dringende reden. De werknemer vocht dat ontslag aan en zijn werkgever sloeg terug met een tegeneis omdat de werknemer vertrouwelijke bedrijfsinformatie publiek te grabbel had gegooid op LinkedIn. Op 4 februari 2011 aanvaardde de Brusselse arbeidsrechtbank die tegeneis omdat de werknemer zakenen fabrieksgeheimen had onthuld. Artikel 17 van de Arbeidsovereenkomstenwet legt

immers een vertrouwelijkheidsplicht op aan de werknemer. In een ander geval leverde een kaderlid van een beursgenoteerd bedrijf diverse keren ongezouten commentaar op Facebook. Ook hier vond de rechter dat de commentaren beledigend waren en schade toebrachten aan het bedrijf. De werknemer verweerde zich tegen het ontslag, vooral met het argument dat zijn werkgever zijn privacy schond door op zijn facebookpagina’s te grasduinen. Dat argument veegde de rechtbank van de tafel: wie een commentaar schrijft op Facebook hoort te weten dat zijn commentaren publiek worden: “Het systeem via vrienden van vrienden kunnen inloggen is volkomen lek en oncontroleerbaar voor de facebookhouder.” Als de werkgever terechtkomt op de facebookpagina’s van een werknemer, schendt hij daarmee de privacy helemaal niet. De arbeidsrechtbank van Leuven concludeerde in een vonnis van 17 november 2011 dat het ontslag terecht gegeven was.

Ontslag tijdens gedeeltelijke werkhervatting Een werknemer werkt gedurende vele jaren voltijds en krijgt dan met een ernstig gezondheidsprobleem te kampen. Hij blijft een hele tijd lang volledig van het werk afwezig. Later kan hij gedeeltelijk zijn werk hervatten. Dat gaat gedurende een aantal jaar goed, maar op zeker ogenblik verbreekt de werkgever toch de arbeidsovereenkomst. De werkgever berekent de ontslagvergoeding op basis van het loon voor de gedeeltelijke arbeidsprestaties. Iets waar de werknemer het niet eens mee is. Het arbeidshof in Brussel moet de knoop doorhakken. De werkgever beweert dat er bij de gedeeltelijke werkhervatting een nieuwe deeltijdse arbeidsovereenkomst ontstond en dat er dus ook alleen maar sprake kan zijn van 20 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

een deeltijdse ontslagvergoeding. Maar de geschorst. Er ontstaat dan wel géén nieuwe rechter volgt die redenering niet. Wanneer deeltijdse arbeidsovereenkomst. Dus moet een werknemer na een periode van volle- de ontslagvergoeding worden berekend op dige arbeidsongeschiktheid het werk slechts basis van het normale voltijdse loon. Het gedeeltelijk hervat, wordt de oorspron- arrest van 3 januari 2011 is glashelder gemokelijke arbeidsovereenkomst gedeeltelijk tiveerd.

inbox monique bra am

www.degevolgen.be www.dealternatieven.be

met minstens 50 werknemers. Met de website www.pc311.be wil de LBC-NVK, op een toegankelijke manier informatie verspreiden onder het winkelpersoneel. Je vindt er Het recente federale regeerakkoord liegt alles over je loon en de arbeidsvoorwaarden er niet om. De gevolgen van de voorgeno- in de sector. Je kan er je verhaal kwijt, je men besparingen zullen voor iedere burger vindt er getuigenissen van collega’s en je voelbaar zijn. Wat zijn de gevolgen van de kan vragen en reacties achterlaten. Kortom, sanering voor jou als werknemer? De regels een ontmoetingsplek waar werknemers uit voor brugpensioen veranderen, we zullen PC 311 hun verhaal kwijt kunnen. En sinds allemaal langer moeten werken, de afspra- kort kan je ook meepraten op de facebookken rond tijdkrediet worden fors ingeperkt pagina Straffe Stoten. en als je zonder werk valt krijg je te maken www.pc311.be met sterk verminderde werkloosheidsuitkeringen. Maar het kan ook anders. Het ACV LBC-NVK gaat heeft een alternatief voor de besparingen. internationaal Je vindt alles over de regeringsmaatregelen De LBC-NVK sluit haar ogen niet voor op www.degevolgen.be en Europees en mondiaal vakbondswerk. Wel www.dealternatieven.be. integendeel. De vakbond is sterk betrokken Werk je in paritair bij internationale vakbondsinitiatieven. Zo werden internationale projecten opgezet comité 311? waarbij de LBC-NVK de vakbonden elders Het paritair comité 311, dat zijn alle ‘grote op deze aardbol steunt in de uitbouw van kleinhandelszaken’: winkelbedrijven die hun organisatie. non-food verkopen in een aantal filialen, Op Europees vlak steunt de LBC-NVK de

uitbouw van Europese ondernemingsraden. Daarnaast is de LBC-NVK actief lid van Europese sectorvakbonden. Op mondiaal vlak geeft de LBC-NVK bijvoorbeeld steun aan de Schone Kleren Campagne en levert ze haar bijdrage rond internationale kaderakkoorden en sociale rechten. De LBC-NVK bericht ook over het vaak moeizame en soms gevaarlijke vakbondswerk wereldwijd en roept op tot solidariteit. Uiteraard zijn er ook op wereldvlak banden met belangrijke vakbondsfederaties. http://internationaal.lbc-nvk.be

LBC-NVK op facebook en twitter De LBC-NVK is sinds geruime tijd actief op facebook en twitter. Volg ons, en vooral, discussieer mee. Reageer op onze standpunten, deel je ervaringen, laat weten hoe jij erover denkt en maak onze pagina’s bekend bij je vrienden en collega’s. http://www.facebook.com/lbcnvkactueel http://www.twitter.com/lbcnvk

rin a a w g n i id le p o n e e Kies je blijft groeien Nederlands voor anderstaligen Informatica Pc-initiatie, internet, presentatie rekenblad, tekstverwerking, gegevensbeheer, hardware, netwerken, EHBO voor de computer, besturingssystemen, Mac-initiatie, Mac-iLife, desktop publishing, programmeren, webdesign & webscripting, grafische programma’s, multimedia, digitale fotografie, foto- & videobewerking en CAD. Handel en administratie Boekhouden-informatica, maritiem medewerker en toerisme & onthaal. Diverse studierichtingen Algemene vorming, kant, kapper, schoonheidsverzorging, koken, hotelbedrijf, wijnkenner, bierkenner, autotechniek en digitale fotografie. Personenzorg Polyvalent verzorgende, begeleider in de kinderopvang, jeugd- en gehandicaptenzorg, intercultureel werk en tandartsassistent. Hoger onderwijs Graduaat boekhouden, graduaat bedrijfsorganisatie en graduaat fiscale wetenschappen. Let op: het opleidingsaanbod verschilt per centrum.

Centra voor Volwassenenonderwijs LBC-NVK ‘Antwerpen’ - 03 220 89 00 extra vestigingsplaatsen te Boom en Borgerhout. ‘Beringen’ - 011 42 98 29 extra vestigingsplaatsen te Lummen en Herk-de-Stad. ‘Borgerhout’ - 03 235 99 24 extra vestigingsplaatsen te Brasschaat, Kalmthout en Wuustwezel. ‘Mortsel’ - 03 449 06 27 ‘Sint-Niklaas’ - 03 776 29 49 extra vestigingsplaatsen te Beveren, Dendermonde, Stekene en Wetteren. ‘Turnhout’ - 014 47 13 18 extra vestigingsplaats te Hoogstraten.

Meer informatie?

www.lbconderwijs.be

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

economische werkloosheid

Ook voor bedienden dreigt economische werkloosheid Erik Van den Heede

Sinds 1 januari 2012 kunnen ook bedienden ‘economisch werkloos’ worden. Dat betekent dat werkgevers onder bepaalde voorwaarden de arbeidsovereenkomst kunnen schorsen. Gedurende die tijd ontvangt de bediende een werkloosheidsuitkering van de RVA en een aanvullende vergoeding van de werkgever. Wet van 12 april 2011

Behoud van tewerkstelling in ondernemingen in moeilijkheden

Economische werkloosheid moet er voor zorgen dat de tewerkstelling kan behouden blijven in een periode dat een onderneming in moeilijkheden zit. De onderneming moet aantonen dat er een daling is van de omzet, de productie of de bestellingen met minstens 10% of dat er 10% werkloosheid is bij de arbeiders. Om te garanderen dat de maatregel niet misbruikt wordt moet er vooraf een cao worden afgesloten. Dit kan zowel een sector- als een ondernemings-cao zijn. Momenteel zijn er al in drie sectoren een cao afgesloten, nl. in de sectoren metaal, textiel en papiernijverheid. Waar geen cao wordt afgesloten, kan een ondernemingsplan worden opgesteld. Dit plan moet voorgelegd worden aan een nationale paritaire commissie die zal oordelen of de ondernemingsregeling aan alle wettelijke voorwaarden voldoet.

Welke schorsing?

De schorsing kan volledig of gedeeltelijk zijn, met een minimum van 2 arbeidsdagen per week. Volledige schorsing mag per kalenderjaar niet meer dan 16 weken bedragen. Bij de gedeeltelijke schorsing bedraagt de maximumtermijn 26 weken. Bij combinatie van volledige en gedeeltelijke schorsing tellen 2 weken gedeeltelijke schorsing voor 1 week volledige schorsing. Wat betekent het voor je inkomen?

De bediende ontvangt van de RVA voor de werkloze periode een uitkering. Die bedraagt 70% (samenwonende) of 75% (alleenstaande of gezinshoofd) van het begrensde brutoloon (2.324,21 euro in januari 2012). Daarnaast moet de werkgever een aanvullende vergoeding betalen. Deze vergoeding moet afgesproken worden in de cao of het ondernemingsplan en moet minstens even groot zijn als deze voor de arbeiders in dezelfde onderneming. Invoering Voor alle concrete informatie over de evenVóór de maatregel kan worden ingevoerd tuele regeling in jouw onderneming en de moet de werkgever de RVA minstens 14 gevolgen voor je persoonlijke situatie, neem dagen voordien inlichten. Ook de onder- je best contact op met je LBC-NVK afgevaarnemingsraad of de vakbondsafvaardiging digde of met het LBC-NVK secretariaat van moet worden ingelicht. De werkgever kan je regio. ten vroegste 14 dagen na die kennisgeving © foto: daniël rys

Met de wet van 12 april 2011 wordt de mogelijkheid tot het invoeren van tijdelijke werkloosheid voor bedienden vanaf 1 januari 2012 ingevoerd. Deze wet geeft uitvoering aan het ontwerp van het Interprofessioneel Akkoord, dat een aantal elementen van toenadering tussen het arbeiders- en bediendestatuut voorzag. LBC-NVK heeft zich verzet tegen dit ontwerp van IPA omwille van de afbouw van het bediendestatuut dat daarin werd voorzien. Uiteindelijk werd het IPA niet ondertekend. De regering in lopende zaken heeft wel een aantal elementen van het ontwerp van IPA opgenomen in de ‘Wet van 12 april tot uitvoering van het compromis van de Regering met betrekking tot het Interprofessioneel akkoord’. Naast de nieuwe opzegtermijnen voor arbeiders en bedienden werd ook de economische werkloosheid voor bedienden vanaf 1 januari 2012 ingeschreven in de wet op de

Arbeidsovereenkomsten. De economische overgaan tot effectieve invoering van de werkloosheid voor bedienden is een speci- schorsing. Vooraleer de werkloosheidsperifieke regeling die aan strengere voorwaar- ode begint moet alle inhaalrust voor overden is gebonden dan deze van de arbeiders. uren opgenomen zijn.

22 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

in de marge

Uitzendkrachten in logistiek kennen vaak hun rechten niet De wetgeving zegt dat uitzendkrachten dezelfde rechten hebben als andere werknemers op het vlak van veiligheid, opleiding en informatie. Maar ACVAntwerpen had heel andere ervaringen toen het op 20 december 2011 actie voerde rond de manier waarop uitzendkrachten geïnformeerd worden. Een actie aan de Antwerpse Waaslandtunnel.

Aan die tunnel vertrekken op diverse tijdstippen bussen met uitzendkrachten. Mensen die werken in de logistiek op Antwerpen-Linkeroever en die allemaal het bediendestatuut hebben. Dikwijls gaat het om werknemers die niet zo goed Nederlands kennen. Hierdoor weten ze bijna niets over hun loonen arbeidsvoorwaarden. Voor sommige werkgevers is het dan ook een fluitje van een cent om onwetende werknemers te misbruiken. Voor de vakbond is het erg belangrijk om deze groep werknemers te informeren. De actievoerders in december deelden foldertjes in verstaanbare taal uit. Er werd persoonlijk gepraat met werknemers die op hun bus stonden te wachten. De uitzendkrachten kregen ook de ‘brochure uitzendarbeid’ aangeboden. In die brochure staat bijvoorbeeld uitleg over het recht op een eindejaarspremie en op een

vakbondspremie. Bij een onderneming als Logisport, een onderdeel van Katoennatie, zijn er voor de uitzendkrachten geen maaltijdcheques. Werknemers met een ander contract hebben er wel maaltijdcheques. Het ACLVB en de BBTK tekenden daar een cao die de werkgever in staat stelt om zo’n onderscheid te maken. Uit de gesprekken met de uitzendkrachten kwam ook informatie over schrijnende toestanden op. Tal van deze mensen werken al vijf of zes jaar lang met een uitzendcontract. Dikwijls dan nog met weekcontracten. De ACV-actievoerders hoorden verhalen over onveilige werkomstandigheden die indruisen tegen de wet over het welzijn op het werk. Ook uitzendbureaus buiten hun werkkrachten soms uit. Zo vertelde een werknemer dat hij een vast contract gekregen had na vijf jaar lang uitzendarbeid te hebben gedaan. De man moest nog wel elke maand 70 euro betalen voor vervoer om op zijn werk te geraken. En dat terwijl zulke uitzendarbeiders tegen het minimumloon werken. De actie oogstte erg veel sympathie bij de uitzendkrachten. Die vroegen trouwens om af en toe ‘bezoek’ te krijgen van de vakbond. Het ACV zorgde ter plekke voor dienstverlening. Zo lukte het om sommige mensen lid te laten worden. Samen met de LBC-NVK werd afgesproken om de actie nog te herhalen. ‘Waardig werk voor iedereen’ is een recht, punt andere lijn.

Fiscale beveiliging Laat ik beginnen met een waarschuwing. Een mens moet voor zijn eigen gezondheid – en die van zijn huisgenoten – gedoseerd de maatregelen van de nieuwe federale regering tot zich nemen. Overdaad kan inderdaad kwalijke gevolgen hebben. Een indigestie dreigt bij het doornemen van alle maatregelen die stuk voor stuk, zo zei Alexander De Croo van Open VLD toch, ‘ons sociaal model moeten waarborgen’. Werkloosheidsuitkeringen worden verminderd, pensioenrechten worden afgebouwd en energiebesparende maatregelen zijn fiscaal niet langer prioritair. Wiens sociaal model veilig wordt gesteld, dreigt met de dag minder duidelijk te worden. Gelukkig wist aan het eind van het jaar een vriendelijke vrouw me ongevraagd per telefoon te melden dat er nog altijd fiscale aftrekmogelijkheden bestaan als ik mijn huis wil beveiligen. Er moet wat schorten aan de selectie van het te telefoneren doelpubliek in het callcenter waar die mevrouw werkt. Hoe ik op haar lijstje beland ben, is me een compleet raadsel. Want zeg nu zelf, een rijwoning met minder dan vijf meter gevelbreedte, valt niet direct onder de ‘uiterlijke tekenen van welstand’. Zelfs een amateurinbreker weet dat hij hier best zijn materiaal niet voor uit zijn tas moet halen, professionals rijden zo’n woning meewarig schuddebollend voorbij. Mijn verwondering over het feit dat die belastingvriendelijke beveiliging bestaat maakte – na het erg korte ‘niet geïnteresseerd’-gesprek – plaats voor ergernis dat de maatregel nog altijd bestond. Bij de regeringsonderhandelingen moeten ze toch hebben onderzocht wat er allemaal aan maatregelen was. Daarna hebben de onderhandelaars dan geoordeeld en beslist welke maatregelen moesten worden gehandhaafd of afgeschaft. Over inspanningen rond huisbeveiliging werd dus wetens en willens geconcludeerd dat zoiets fiscaal moet blijven worden aangemoedigd. Nu ben ik tegen inbraken en geef ik toe maar weinig begrip te hebben voor diefstal. Maar om nu bewust eigenaars die hun eigendom beveiligen fiscaal te blijven belonen… In tijden van crisis moet je prioriteiten bepalen. Deze maatregel hoort daar niet bij te zitten, denk ik dan. Uiteraard kan de redenering luiden dat diefstallen vermijden ertoe leidt dat de politie en het gerecht minder zwaar worden belast. Maar zo kan je nog wel meer redeneringen bedenken. Gedaan met het openbaar vervoer, laat de mensen zelf voor hun verplaatsingen zorgen. Of ontwikkel jouw ‘leer-het-zelf-pakket’ en ons onderwijs kan ook meteen met wat minder.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

distributie

Vakbondswerk krijgt stilaan vorm bij Bio-Planet LBC-NVK hoopt werkdruk te verminderen en lonen op te krikken Bakkeleien over de koffie en de suiker is niet echt aan Patrick besteed. “Ik wil graag inhoudelijk werk leveren.

belangrijke ‘missing link’. In totaal werken er al bijna 150 mensen bij Bio-Planet. De kleine winkelketen Bio-Planet is “Bio-Planet hoopt tegen 2020 twintig extra winkels op te richten”, weet Patrick. een filiaal van Colruyt dat gespe“Daarnaast zijn er plannen om kleine wincialiseerd is in de verkoop van kels rond hetzelfde idee uit te bouwen.” biologische en ecologische proWerken in een groeibedrijf is uiteraard pretducten. Bio-Planet bestaat al een tiger dan een baan hebben bij een ondernejaar of tien en heeft nu zeven ming die moet reorganiseren en saneren. “In vestigingen. Patrick Hufkens is die zin is het erg dankbaar om bij Bio-Planet bij het bedrijf de vakbondswervakbondswerk te kunnen verrichten.” king van de LBC-NVK uit de grond Voor Patrick vakbondsafgevaardigde van de aan het stampen. “Grote wantoeLBC-NVK werd, zat hij met vragen over het standen hoef je in onze onderuurrooster bij zijn bedrijf. Een uurrooster neming niet verwachten”, vertelt dat nogal ingewikkeld in elkaar zat. “Met mijn vragen trok ik naar LBC-NVK-secretaris Patrick. “Maar via de LBC-NVK Veerle Verleyen in Halle en zo ging de bal wil ik wel een goede spreekaan het rollen. Nu ben ik dus kandidaat voor buis voor de werknemers zijn.” de sociale verkiezingen die in mei plaatsPatrick Hufkens (54) is sociaal bewogen vinden. Op de kernvergaderingen van de en allergisch aan onrecht. Sommige van LBC-NVK bij Colruyt (Halle) heb ik al een en zijn voorvaderen, eenvoudige boeren uit ander bijgeleerd.” de Kempen, leverden al rond 1900 sociale strijd bij de cementfabrieken in Sint-Jozef Extra personeel Rijkevorsel. Geen wonder dat hij de man is die de basis legt voor de LBC-NVK-werking Bakkeleien over de koffie en de suiker is bij Bio-Planet. “Maar ik wil dat uiteraard niet echt aan Patrick besteed. “Ik wil graag niet alleen doen”, zegt Patrick. “Ik ga zeker inhoudelijk werk leveren. De werkdruk is bijop zoek naar collega’s om de handen in voorbeeld soms echt een probleem. Als we de directie kunnen overtuigen om wat extra elkaar te slaan.” De supermarktketen Colruyt begon een jaar personeel aan te werven, wordt het veel aanof tien terug met het concept Bio-Planet. genamer werken voor iedereen. Aan de loonGeïnspireerd door voorbeelden in Duitsland en arbeidsvoorwaarden kan ook nog veel werd een eerste Bio-Planet geopend in verbeteren. Vroeger viel Bio-Planet onder Kortrijk. Tegenwoordig zijn er ook win- paritair comité 201 (zelfstandige kleinhankels in Gent, Dilbeek, Turnhout, Mechelen, del), nu onder PC 202 (kleinhandel in voeLeuven en Brugge. Antwerpen is nog een dingswaren), toch al een stap vooruit. Maar Denis Bouwen

24 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

de lonen blijven aan de lage kant.” Secretaris Veerle Verleyen: “Wanneer Colruyt met een nieuw concept van start gaat, kiest het vaak voor een paritair comité dat minder gunstig is. Maar uiteindelijk komt zo’n activiteit toch wel terecht in het PC waar ze thuishoort. Met de vakbond trachten wij zoveel mogelijk activiteiten onder het PC van het moederhuis te laten vallen. Dat is beter voor de werknemers en beter voor de syndicale slagkracht. Een pluspunt bij Colruyt is wel dat de onderneming veel werk zelf doet en niet uitbesteedt. Zo hebben ze hun eigen transport, IT-afdeling en schoonmaakdienst.” Winkelbezoeken

Patrick heeft ondertussen al een reeks bezoeken aan de winkels van Bio-Planet achter de rug. “Door de winkels te bezoeken leer je de collega’s kennen en hoor je wat er allemaal leeft op de werkvloer. Nadien kan ik alle verzuchtingen vertalen naar een programma voor de sociale verkiezingen.” Extra kandidaten voor de LBC-NVK vinden is een uitdaging. “Eerst moet je een band met de mensen opbouwen. Pas daarna zullen sommigen open staan voor het idee om ook op te komen. Het is al een mooie start als je collega’s kan helpen met informatie die ze zoeken, bijvoorbeeld over de jeugdvakantie, de seniorvakantie of het educatief verlof. Als ze zien wat de vakbond kan betekenen, begrijpen ze ook beter waarom syndicaal werk zo nuttig en noodzakelijk is.”

MEDIA

Veel ergernis over sociaal overleg bij tv-zender VTM Spelregels sociaal overleg zijn geen vodje papier

Het rommelt in het medialandschap. Eind 2011 was een donkere periode voor Gazet van Antwerpen, voor het persagentschap Belga en voor VMMa, de moeder van de zenders VTM en 2BE. De ontslagen zijn niet zozeer te wijten aan slechte bedrijfsresultaten. Wel aan de schrik dat 2012 een barslecht jaar zal blijken.

De zenuwen staan op scherp in het vooruitzicht van de grote strijd om de kijker die zich in 2012 als bikkelhard aankondigt na de overname van VT4 en VijfTV door Wouter Vandenhaute , de bekende baas van Woestijnvis. Bij VMMa, waar op dit ogenblik geen algemeen directeur is, heeft Christian Van Thillo – de topman van de Persgroep, waartoe VMMa behoort, zijn troepen op scherp gesteld met zijn sleutelwoorden ‘focus’ en ‘keuze’. Op 18 november sprak hij zijn werknemers toe onder de slogan ‘Fit for the future’. Het bedrijfsmodel van VMMa is gebaseerd op bijna driekwart van de reclamebestedingen op televisie in Vlaanderen. Na 23 jaar alleenheerschappij verandert het landschap. Woestijnvis steekt niet onder stoelen of banken dat het de kaarten grondig wil herschudden. Het gemeenschappelijk vakbondsfront van de LBC-NVK en de BBTK had wel oren naar het feit dat het bedrijf zich moet wapenen voor de toekomst en stelde zich constructief op. Maar het is de manier waarop die veel kritiek uitlokt. ‘Fit for the Future’ moet niet alleen bedrijfseconomisch gelden maar ook sociaal.

lucht. ‘Wait and see’, luidde toen de boodschap. Afgesproken procedures zijn blijkbaar een vodje papier voor de directie van de populaire familiezender. En op een druk bijgewoonde personeelsvergadering, georganiseerd door het vakbondsfront, bestempelde de directie het sociaal overleg als een te verwaarlozen fenomeen. Het lijkt wel iets uit de geschiedenisboeken van de vorige eeuw. De directie en de personeelsverantwoordelijken bij VMMa hebben de mond vol van een aanpak die draait rond competenties. Uit die hoek zou je verwachten dat de regels van het sociaal ten volle nageleefd worden. Een simpele uitnodiging met een agenda om samen rond de tafel te zitten was blijkbaar teveel gevraagd. Als een werkgever de mond vol heeft van ‘transparant overleg’ en ‘samen constructief naar oplossingen zoeken’ mag je toch wel billijke ontslagvergoedingen verwachten. In 2008 konden werknemers nog met opgeheven hoofd het bedrijf verlaten dankzij een degelijk sociaal plan. Drie maanden extra loon betekent voor VTM per ontslagen persoon gemiddeld de waarde van een spotje in ‘prime time’. De ontslagcriteria worden overigens erg dubbelzinnig toegepast. Kortom, geen wonder dat een vakbondsdelegatie begint

te koken van woede. Vaste medewerkers met jarenlange dienst worden de laan uitgestuurd met een zoethoudertje als de formule Claeys en dan mogen ze blij zijn want de directie ‘heeft een echte inspanning gedaan’. Althans, zo heet dat dan. Werknemers met meer dan twintig jaar dienst passen niet meer in het strategisch plan. Een ballast op de winstdoelstellingen? De toekomst is aan de freelancers of productiehuizen. Voor het personeel raakt de emmer der vernederingen stilaan vol. Rouwband

Op woensdag 21 december organiseerde het vakbondsfront een geslaagde rouwbandactie rond de ontslagen werknemers. Dat leverde applaus op voor de strijdbare vakbondsdelegatie. Twee dagen later riep de voorzitter op het verzoeningsbureau op om dringend werk te maken van een transparant en constructief sociaal overleg. Hopelijk valt dat niet in dovemansoren bij het management. De spelregels van het sociaal overleg zijn geen vodje papier. Vanuit de bonden wordt aangedrongen op een sociaal plan, gekruid met verse tomatenroomsoep en stevige gehaktballetjes.

Pol Buekenhout

Ondernemingsraad

De afgesproken ontslagprocedure werd ernstig met voeten getreden. Feit is dat de werknemersvertegenwoordigers letterlijk tussen de soep en de patatten ingelicht werden over de nakende herstructurering op 18 november 2011. Kort voordat het personeel zou worden toegesproken werd aan de secretaris van de ondernemingsraad en enkele andere werknemersvertegenwoordigers koudweg meegedeeld dat er een aantal ontslagen zou vallen. Op de ondernemingsraad van 17 november was er nog geen vuiltje aan de Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

film k arin seberechts

Tinker Tailor Soldier Spy Schuif die uitslovers van een James Bond en Jason Bourne even aan de kant en savoureer de meest onbewogen geheimagent van het ‘vrije Westen’: George Smiley.

Jong geleerd… is aangewezen, vóór de muziek stopt (‘Rookies’ Zachary Quinto en Penn Badgley)

Margin Call “Op een gegeven moment stopt de muziek en blijven we zitten met de grootste zak stinkende smurrie uit de geschiedenis van het kapitalisme”...

Een simpel maar treffend beeld van het beurswezen in de voorbije jaren. We schrijven voorjaar 2008. Net voor hij met zijn schamele doos kantoorrestjes op de keien belandt, stopt een ontslagen afdelingshoofd bij een investeringsfirma in Wall Street zijn protegé een usb-stick in handen, met de dringende vraag om er een blik op te werpen. De raketingenieur, die één en ander af weet van cijfers, komt na een paar uur rekenen tot de vaststelling dat er achter de triljoenen aan ‘assets’ die het bedrijf in portefeuille heeft uitsluitend ongedekte rommel zit. Hoog tijd dus voor een nachtelijk crisisberaad. De redding komt letterlijk van hogerop: de in allerijl per helikopter opgetrommelde ‘big boss’ zal ervoor zorgen dat in elk geval niet zijn bedrijf met de zak stinkende smurrie blijft zitten als de muziek stopt… Heeft u het intussen wel gehad met al die stuitende verhalen over de klaplopers uit Wall Street en consoorten die de wereld met een financiële kater opscheepten? Slaat u ook met een ietwat nijdige ruk de financiële pagina’s van uw krant om? Zeer begrijpelijk. Maar wie graag in een kleine twee uur tijd aanschouwt hoe het economische bestel naar de

haaien wordt geholpen, kan ik toch ‘Margin Call’ aanbevelen. Debutant J.C. Chandor toont u namelijk hoe het er ongeveer aan toe gaat aan de binnenkant van de gebouwen die Michael Moore in ‘Capitalism: a Love Story’ spottend tot ‘crime zone’ omdoopte en met een politielint omwikkelde. ‘Margin Call’ lijkt af en toe op een spot voor de datasystemen van Bloomberg, maar het is bovenal een strakke en intrigerende thriller over een vreemde biotoop waarin onder meer het als ‘entertainmentkosten’ wegzetten van facturen voor hoeren en drank (76.000 euro per persoon en per jaar) tot de geplogenheden behoort. Chandor wurmt zijn cynische reddingsoperatie in een afgepast tijdsbestek (een kleine 24 uur), loopt geconcentreerd en zenuwslopend alle echelons van het kapseizend bedrijf af en laat verkopers en rekenaars snedig met elkaar clashen. Zo wordt die hele wantoestand toch nog een beetje aardig om zien… Noteer prima acteerwerk van acteurs als Kevin Spacey, Jeremy Irons, Stanley Tucci en een verrassende patente Simon Baker (‘The Mentalist’). ‘Margin Call’ loopt sinds 25 januari in de Belgische zalen.

26 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

De in trenchcoat gehulde MI6diender, ontsproten aan het brein van auteur en vroeger geheimagent John LeCarré, is in alles de tegenpool van Bond en Bourne. Op het eerste gezicht dan toch, want er woelt nogal wat onder Georges schild van onaangedaanheid. Smiley wordt na een faliekant afgelopen missie in Boedapest in volle Koude Oorlog samen met zijn baas (‘Control’) bij MI6 (‘the Circus’) aan de deur gezet. Een tijdje later wordt hij officieus teruggehaald om een mol te ontmaskeren die van op het hoofdkwartier in Londen informatie doorspeelt aan de Sovjets. Smiley moet één voor één zijn oude werkmakkers op de rooster leggen om de waarheid bij elkaar te puzzelen… LeCarré zal beslist niet gemord hebben dat de productiefirma de regisseur voor deze ‘Tinker Tailor Soldier Spy’ in Zweden is gaan lenen. Tomas Alfredson (‘Let the right one in’) filmt stijfhoofdig effen en heeft van bij de moedwillig academisch gemonteerde introductie de juiste toon te pakken. Langzaam, gedempt en sinister. De Zweed drenkt zijn secuur geschreven (door Peter Straughan en wijlen Bridget O’Connor) en in uitgekiende kaders gedwongen

intrige in een zompig kleurenpalet, waarin iedereen er verfrommeld en ‘depri’ uitziet. Alfredsons sublieme spionagethriller wordt voorbeeldig getrokken door Gary Oldman als koele, door het verraad van zijn vrouw verscheurde ondervrager. De grootse cast (met onder meer John Hurt, Colin Firth, Benedict ‘Sherlock!’ Cumberbatch) kruipt met hem in de huid van elkaar bespiedende lieden die zelfs hun eigen schaduw niet vertrouwen. Naast geniepig bloedstollend is Tinker Tailor Soldier Spy ook een trieste staalkaart van versmachte emoties. In een voor de film bedacht kerstfeestje trekken ze stuk voor stuk aan ons voorbij: de bittere melancholici die grote liefdes – hetero of homo – achterhielden of smartelijk uit hun leven schrapten. ‘For the greater good’, of zoiets. Ga zeker kijken naar deze Britse klassieker op zijn Zweeds. En ga dan nóg eens kijken om, als u weet wat u weet, te aanschouwen hoe briljant Alfredson – in elk detail, in elk beeld, in elk geluid – verraad en verlies op uw netvlies tovert. Een snoepje. ‘Tinker Tailor Soldier Spy’ komt op 8 februari in de Belgische zalen.

Sublieme spionagethriller met koele en troosteloze dienders (Benedict Cumberbatch en Gary Oldman)

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Hoe durven ze? Peter Mertens

Als u het boek van Peter Mertens heeft gelezen, zal u het achteraf niet kunnen zeggen: “Wir haben es nicht gewusst”. In een heldere taal, met straffe voorbeelden en overtuigende cijfers, legt Mertens zijn lezers uit hoe het kapitalisme, het systeem waarvan de wereld al eeuwenlang alle heil heeft verwacht, zichzelf stilaan aan het vernietigen is, hoe dat komt en wat de gevolgen daarvan zullen zijn.

Mertens stelt voor alle 88.000 Belgische miljonairs – dat wil zeggen iedereen die behalve een eerste woning van maximum 500.000 euro ook nog één miljoen euro bezit – te belasten volgens het 1-2-3-principe: één procent op het vermogen boven één miljoen, twee procent op het deel boven twee miljoen en drie procent op alles boven drie miljoen. Op een gemiddeld fortuin van 8,7 miljoen zou zo’n Belgisch miljonairsgezin dan elk jaar 188.000 euro moeten betalen, waardoor de taks elk jaar 8,7 miljard zou opbrengen voor de staatskas.

Het is geen opwekkende lectuur. Voor iemand als ik, die zelden de economische bijlage van de krant bekijkt, wekte ‘Hoe durven ze?’ achtereenvolgens verbazing, angst en woede op. Wie dit boek kan lezen zonder een overtuigde Indignado te worden, moet wel familie van de struisvogel zijn. Peter Mertens is sinds 2008 de opvolger van Ludo Martens als voorzitter van de politieke partij PVDA. Hij is socioloog van opleiding, werkte als arbeider in de Gentse Kanaalzone en zwoer bij zijn aanstelling het maoïsme en het stalinisme af. De economische theorieën van Marx daarentegen blijven volgens hem accuraat en actueel, maar hij weerhoudt zich ervan hem in zijn boek uitvoerig te citeren. Wat Mertens wél citeert, zijn statistieken, te beginnen die waaruit blijkt dat vijftig grote ondernemingen, waaronder ExxonMobil, Solvay, Telenet, Electrabel, Janssen Pharmaceutica en Arcelor/Mittal, in 2010 slechts 1,04 procent belastingen betaalden aan de Belgische staat. Via fiscale spitstechnologie ‘ontweken’ deze bedrijven bijna negen miljard euro belasting, hoewel ze samen een winst hadden geboekt van 27 miljard.

Na de miljonairs neemt de auteur de ban- nieuwe jobs zijn gecreëerd. Dat klopt, maar ken in het vizier. Volgens zijn berekening men vergeet erbij te zeggen dat slechts een zijn er in de Europese wijk van Brussel onge- kwart van die nieuwe arbeidsplaatsen een veer 15.000 lobbyisten actief (voor 736 par- loon oplevert dat voldoende is om van te lementsleden!), van wie drievierde voor de leven. (...) 1,4 miljoen werknemers verdiebedrijfswereld werkt. Na de bankencrisis nen slechts 5 tot 8 euro per uur. Dat zijn van 2008 moesten die lobbyisten verhinde- armen die werken, de working poor.” ren dat er een te strenge Europese banken- In één adem neemt Mertens de verdediging wetgeving zou komen. Ze zijn daar glans- op zich van de modale Griek. Volgens hem rijk in geslaagd, stelt Mertens. Volgens hem verdienden duizend Griekse redersfamilies zijn sommige banken zo groot geworden, zo in 2010 de som van 15,4 miljard euro – zes machtig en zo arrogant dat zij ‘too big to fail’ miljard euro méér dan de inkomsten uit toezijn en heelder regeringen kunnen bedrei- risme – en betalen ze – alweer via een resem gen: “Als u ons laat vallen, ontploft het hele fiscale maatregelen – haast geen cent belastingen aan de staat. De Griekse financiële systeem.” De auteur stelt dan ook voor de banken zo crisis is volgens Mertens dus niet de schuld gauw mogelijk publiek te maken, ‘zoals de van zogezegd luie, veel te vaak vakantienepost, het spoor- en luchtvervoer, water en mende Grieken, maar van de Griekse milenergie, ziekenhuizen, scholen en univer- jonairs die de rijkdom van het land via een siteiten publiek zouden moeten zijn’, als achterdeur naar het buitenland versassen. waarborg tegen wild speculerende bankiers ‘Hoe durven ze’? gaat nog meer dan 200 en riskante operaties met onze spaarcenten bladzijden door met het slopen van heilige villa’s en het verdedigen van de gewone man, en pensioenen. tot elke lezer op het eind niet anders kan dan om gerechtigheid te roepen en uit te kij‘Duits model’ ken naar een schuldige. Maar dan rijzen de Deel twee van ‘Hoe durven ze?’ heet ‘Europa existentiële vragen op: waarom is véél voor in het moeras’. Mertens citeert Bart De de meeste mensen nooit genoeg? Hoe komt Wever (N-VA) die vorig jaar op een bijeen- het dat eerdere pogingen om de maatschapkomst van 160 ondernemers een lans brak pij eerlijker en rechtvaardiger te maken jamvoor ‘het Duitse model’. Volgens De Wever merlijk mislukt zijn? En dan is er nog die ‘waren de sociale hervormingen in Duitsland ene vraag: “Wie zullen we verantwoordelijk hard, maar ze wierpen wel hun vruchten af’. stellen voor de grote hold-up? Kruisig hem!” Akkoord. Maar wie? Peter Mertens weerlegt deze bewering door de Duitse schrijver Günter Walraff (‘Ik, Ali’) HOE DURVEN ZE? aan te halen in De Standaard: “Wablieft? De De euro, de crisis en de grote hold-up armoede in Duitsland daalt? Integendeel Peter Mertens (...), ze wordt structureel. Men zegt dat de Uitgeverij EPO voorbije jaren in Duitsland twee miljoen 350 blz.

Miljonairstaks

Deze cijfers zetten meteen de toon van het boek en effenen voor Mertens het pad naar één van zijn meest concrete voorstellen: de invoering van de zogenaamde miljonairstaks, een belasting op miljoenenvermogens. Als het waar is dat 0,5 procent van de wereldbevolking 38,5 procent van alle rijkdom op onze planeet bezit, lijkt zo’n taks niet onredelijk.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

Bij de vorming van de regering van conservatieven en liberaal-democraten in het Verenigd Koninkrijk stond een grondige hervorming van het arbeidsrecht op de agenda. Bedoeling was de flexibiliteit zo groot mogelijk te maken voor werkgever en werknemer. Maar er moest wel worden rekening gehouden met de billijkheid en de concurrentieomgeving van een bedrijf. In oktober 2011 begon de regering de bevolking hierover te raadplegen. Maar dat leverde niet al te veel aanpassingen op. Het recht om flexibele werkuren te vragen als je kinderen onder de 17 jaar hebt, zal worden ingetrokken. Werknemers kunnen niet langer vrije tijd vragen om vorming te volgen. Om de hervorming vlugger door te voeren vroeg de regering aan Adrian Beecroft, een werkgever en geldschieter van de Conservatieven, om een rapport te schrijven. In de krant Daily Telegraph lekte een deel van het rapport uit, het stuk over de wetgeving rond onrechtmatig ontslag. Volgens Beecroft zou het te ingewikkeld zijn om werknemers te ontslaan die niet goed presteren. Het is al te gemakkelijk om een ontslag aan te klagen en een compensatie te vragen. De auteur van het rapport vond dat werknemers zonder enige motivatie moeten kunnen worden ontslagen. Tenminste, als de werkgever dezelfde verbrekingsvergoeding betaalt als bij een ander ontslag. In de praktijk zullen zo zeker werknemers worden ontslagen omdat de werkgever ze niet in het hart draagt. Adrian Beecroft staat achter zijn rapport. Maar de Britse vakbonden hebben veel vragen over het document. De auteur is zeker geen neutrale deskundige op het gebied van arbeidsrecht. Voor de bonden is het zeer twijfelachtig of de voorstellen de economie zullen ten goede komen. Werknemers zullen voortdurend bang zijn om te worden ontslagen. Hun loyaliteit zal zeker niet vergroten, hun koopkracht al evenmin. Wat er nu verder gebeurt met het rapport, is onduidelijk. De bonden zijn bang dat het gevaar voor sociale afbraak niet geweken is.

Onwettige ontslagen in Cambodja

werknemers vreedzaam vlakbij beide hotels. Toeristen werden geïnformeerd via foldertjes in het Engels. Op vraag van De Cambodjaanse stad Siem Reap is de werkgevers trad de politie op tegen de bekend om zijn historisch patrimonium actievoerders. Normaal moet de politie Angkor Wat. Het Angkor Village Hotel en alleen Angkor Wat beschermen. het Angkor Village Botanical Resort zijn Ook de rechtbank werd benaderd door twee vijfsterrenhotels die dichtbij dit de werkgevers. Zonder nieuwe bewijswerelderfgoed liggen. Bij toeristen staan last gooide de rechter van de eerste proze bekend om hun vriendelijke personeel cedure het roer compleet om en sprak hij en unieke ligging. Maar in de internatio- de werkgevers vrij. nale vakbondswereld hebben ze niet zo’n De CTSWF diende een klacht in bij het fijne reputatie. Tussen 25 juli en 6 augus- Cambodjaanse ministerie van Justitie. tus 2011 werden bij de twee hotels samen En de mondiale voedingsvakbond IUF 70 tot 90 werknemers de laan uitgestuurd. nam contact op het ministerie van Het ontslagen personeel kwam bij de vak- Toerisme over de rol die de toeristenpobond CTSWF aankloppen in verband met litie gespeeld had. onbetaald loon, onwettige loonsvermin- Zelf actie ondernemen kan via deringen, een verbod om jaarlijks ver- http://cms.iuf.org. lof en feestdagen op te nemen en wantoestanden op het vlak van veiligheid en gezondheid. Op 4 juli vorig jaar richtte de CTSWF bij de hotels een vakbondsafvaardiging op. In overeenstemming met de wetgeving. Twee weken later bedachten de hotels allerlei uitvluchten om werknemers te kunnen ontslaan. De ontslagen werknemers verzamelden buiten de hotels om meer uitleg te krijgen. Een onwettige staking, vonden de werkgevers, die de actie nadien gebruikten als officiële uitleg voor de ontslagen. De CTSWF trok naar de rechter om de ontslagen werknemers opnieuw in dienst te laten nemen. Van de rechter kreeg de vakbond gelijk. Nadien betoogden de

procent verminderen. Alleen zo kan worden vermeden dat de temperatuur tegen 2100 met twee graden Celsius stijgt. Op diverse gebieden zijn er grote uitdagingen. Zo moet het milieu meer worden gerespecteerd maar moeten ook jobs in de energiesector worden gered. Er is dus nood aan een overgangsperiode, in afwachting dat we meer duurzame energie gebruiken. Door zo’n overgangsperiode worden de rechten van de werknemers uit de sector gegarandeerd. En het kan. In de Amerikaanse stad Vakbond en Centralia (staat Pennsylvania) werken de vakbond en de milieubeweging goed samen. milieubeweging werken Aanvankelijk zag de vakbond daar het niet samen zitten om de steenkoolcentrale Transalta Zowel het Internationaal Vakverbond (IVV) te sluiten. In die centrale werken 250 menals het Europees Vakverbond (eVV) onder- sen. Na tal van gesprekken concludeerden nemen al jaren actie tegen de klimaatopwar- de vakbond en de milieubeweging dat de ming. Het IVV en het eVV willen de uitstoot centrale alleen maar dicht kon als bepaalde van koolstofdioxyde tegen 2020 minstens voorwaarden vervuld zouden worden: met 25 tot 40 procent inkrimpen. Tegen milieu en werkzekerheid moeten samen2050 moet die uitstoot zelfs met 80 tot 95 gaan, er moet opnieuw worden geïnvesteerd 28 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Meer flexibiliteit in Verenigd Koninkrijk?

in de lokale gemeenschap en er is een overgangsperiode nodig. In de praktijk zal de steenkoolcentrale in twee fases gesloten worden. Tegen 2025 zal 40 procent van het personeel de pensioenleeftijd hebben bereikt. De andere werknemers krijgen meer tijd om ander werk te zoeken. Transalta beloofde de huidige centrale te vervangen door een installatie op aardgas. En milieuactivisten hopen dat er tegen 2025 in de streek meer investeringen zullen gebeuren in hernieuwbare energie. Niet iedereen bij de vakbond of bij de milieubeweging is gelukkig met de deal. De gesprekken liepen ook niet altijd van een leien dakje. Maar het voorstel van een sluiting in fases bleek een cruciaal kantelmoment tijdens de onderhandelingen. Gevolg is ook dat de regio ‘Pacific Northwest’ tegen 2025 geen steenkoolcentrales meer zal hebben. Lees meer op www.etuc.org en www.sierraclub.org

statuut

Bediendecontracten voor alle contractuelen bij Antwerps Havenbedrijf Provincie Antwerpen gaf al eerder goede voorbeeld Denis Bouwen

Bij het Antwerpse Havenbedrijf verdwijnen alle arbeiderscontracten. Voortaan hebben alle werknemers daar het bediendestatuut. Frans Marivoet, secretaris bij ACV Openbare Diensten, doet het verhaal. Ons Recht: Wat werd in essentie bedongen bij

het Antwerpse Havenbedrijf? “Sinds 1 januari 2012 krijgt iedereen die nieuw aangeworven wordt bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen een bediendecontract. Alle arbeiders die al in dienst waren, kregen in december het voorstel om over te stappen naar het bediendestatuut, zonder ingewikkelde overgangsformules. Er zullen dus geen arbeiderscontracten meer zijn bij het bedrijf. Alle werknemers zullen een bediendecontract krijgen in het kader van de regels zoals ze nu bestaan.” Frans Marivoet:

Ons Recht: Kan je wat meer vertellen over de

onderneming?

Frans: “Het Antwerpse Havenbedrijf is een

uitgesproken dan in Antwerpen.” “Op zeker ogenblik merkten wij in het gewest Antwerpen dat ruim 30 procent van onze werknemers contractuelen waren. Toen konden we niet meer naast de feiten kijken. Het ging om mensen die hetzelfde werk deden als de vastbenoemden. Wij vonden dat zij recht hadden op dezelfde arbeidsvoorwaarden. Er waren verschillen op het vlak van pensioenen, werkzekerheid en de regeling bij ziekte.”

1 januari 2012 is dat dus ook in orde. Eerder hadden we al een aanvullende ziekteverzekering binnengehaald.”

Ons Recht: Het Antwerpse provinciebestuur publieke onderneming. Eigenlijk gaat het om gaf eerder het goede voorbeeld? diensten die vijftien jaar geleden nog onder Frans: “De provincie Antwerpen voert al het Antwerpse stadsbestuur vielen. Het langer een toekomstgericht beleid. Bij de Havenbedrijf vervult opdrachten die je in provincie had je dezelfde discriminatie tusalle havens terugvindt en die een openbaar sen contractuelen en vastbenoemden. De karakter hebben: vergunningen verlenen, provincie beet de spits af door alle arbeiconcessies toekennen, dokken en sluizen derscontracten af te schaffen. In 2008 werd beheren, het verkeer managen en onderhoudswerken uitvoeren. Daarnaast zijn er Ons Recht: Verschillen vaststellen is één ding, daar een pensioenfonds opgericht om het verschil tussen overheids- en werknemersook exploitatiediensten zoals het bagger- ze wegwerken is nog wat anders? bedrijf, de sleepdienst en het kraanbedrijf.” Frans: “Iedereen vast benoemen zou het pensioenen helemaal weg te werken. Elke “Bij het Havenbedrijf werken zowat 1.500 eenvoudigste zijn om de verschillen weg te contractueel bij de provincie, van schoonmensen, de helft arbeiders en de helft werken. Maar die oplossing was voor vele maakster tot departementshoofd, heeft nu bedienden. Van de arbeiders hebben er 290 lokale besturen onbespreekbaar. Langs een bediendecontract.” het contract van arbeider. De andere arbei- werkgeverskant werd er juist voor gepleit om iedereen contractueel te maken. Wij Ons Recht: Wat doet dit jou concluderen ders zijn nog vastbenoemd.” maakten van de nood een deugd en zoch- over de strijd voor één werknemersstatuut? Ons Recht: Is het uniek wat jullie konden ten naar een andere manier om de arbeids- Frans: “Dit dossier heeft andere klemtorealiseren bij het Havenbedrijf? nen in de publieke sector dan bij privébevoorwaarden gelijk te trekken.” Frans: “Eigenlijk wel. In de voorbije tien- “Bij het Antwerpse Havenbedrijf konden we drijven. Maar het gaat wel om hetzelfde vaktallen jaren zagen we, ondanks acties van sinds 2002 gedaan krijgen dat er een aanvul- bondsbeginsel: we willen geen discriminatie de vakbond, het aantal contractuelen bij lend pensioen wordt uitgebouwd. Zo kregen meer onder werknemers. Niet tussen vastde lokale en regionale besturen met twee de contractuelen hetzelfde pensioen als de benoemden en contractuelen, en niet tusprocent per jaar stijgen. Hun aantal nam vastbenoemden. Bleven nog de werkzeker- sen arbeiders en bedienden. We moeten alle toe tegenover het aantal vastbenoemden. heid en de regeling bij ziekte. Hiervoor bood werknemers aan de beste arbeidsvoorwaarElders in het land is die trend nog meer het bediendecontract een oplossing. Sinds den helpen.” Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

de lezer schrijft

VAKBONDSACTIES R.D. - SINT-JAN-IN-EREMO

Als lid van de LBC-NVK wil ik graag mijn ongenoegen uiten over de acties van de vakbonden tegen de besparingsplannen van de nieuwe federale regering. Het is hoog tijd dat de vakbond zich wat constructiever opstelt. Uiteindelijk zullen we toch allemaal moeten inleveren en zullen onze ‘verworven rechten’ niet kunnen standhouden. Vaak heb ik de indruk dat de bonden denken dat jobs aan de bomen groeien. Maar jobs worden gecreëerd door ondernemingen. Als boekhouder op rust heb ik jarenlang gemerkt dat het verdomd moeilijk is om tewerkstelling te behouden. De bonden moeten hun negativisme opgeven en samenwerken met het bedrijfsleven zodat onze jongeren een toekomst hebben. Terecht worden de excessieve bonussen bij de banken aangeklaagd door een vakbond als de LBC-NVK. Maar toch keurt de LBCNVK de ‘bonussen’ bij de Dexia Holding goed. Ik maak me overigens geen illusies: mijn brief zal niet worden gepubliceerd.

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

N.v.d.r. Beste boekhouder op rust… We publiceren uw brief niet alleen maar reageren er zelfs graag op. Inderdaad krijgen we voortdurend te horen dat ‘we allemaal moeten inleveren’. Maar klopt dat verhaal wel? Moeten werklozen op hun beperkte uitkeringen inleveren? Moeten gepensioneerden hun al te lage pensioenen nog zien zakken? En moeten oudere werknemers die ontslagen worden voortaan geen aanvullende vergoeding – brugpensioen – meer krijgen? Op al die vragen antwoorden wij

uitbetaling vakbondspremie

resoluut neen. Omdat mensen die werken, ouderen en jongeren, niet verantwoordelijk zijn voor de crisis. Net zoals werklozen, ouderen en jongeren, evenmin verantwoording dragen voor die crisis. En zoals de werknemers van de Dexia Holding, bedienden en kaderleden, niet verantwoordelijk zijn voor het debacle bij Dexia. Het is prima om aberraties op het vlak van variabele beloning en allerhande bonussen in te perken of af te schaffen bij banken en andere bedrijven. Maar dat mag toch niet betekenen dat bedienden en kaderleden plotseling met een enorm inkomensverlies worden opgezadeld? De LBC-NVK heeft altijd gezegd dat de zekerheid van gewoon loon, waarop belastingen en socialezekerheidsbijdragen worden betaald, voor ons de enige echte keuze is. Dat is ook de lijn die we als vakbondscentrale bij de Dexia Holding hebben aangehouden.

veertigplussers aan te werven en leggen in feite de grens tussen ‘oud’ en ‘niet oud’ op 35 jaar! De nieuwe federale regering wil nochtans dat we allemaal langer werken. Met uitzondering dan van politici. Die krijgen al na vier jaar dienst meer pensioen dan het gemiddelde pensioen van een werknemer uit de privésector na 45 jaar werken. Uit de statistieken van Eurostat blijkt dat alleen Waalse, Brusselse en Sloveense werkloze vijftigplussers een kleinere kans op nieuw werk hebben dan hun Vlaamse werkloze leeftijdgenoten. In de meeste andere landen hebben werkloze vijftigplussers minstens twee keer zoveel kans om nog werk te vinden. Bij ons, in Vlaanderen en in België, betekent werkloos worden op wat oudere leeftijd al te vaak dat je definitief uitvalt uit het arbeidsproces. De nieuwe regering duwt oudere werklozen de armoede in. Zij verlengt de leeftijd tot wanneer ze moeten beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. De regels voor brugpensioenen worden gevoelig strenger gemaakt. Voor werkgevers wordt het nog goedkoper om ouderen aan de deur te zetten. Het gevoerde beleid zal vermoedelijk een averechts effect hebben, zo valt te vrezen. Eigenlijk willen de werkgevers dat er zoveel mogelijk goed opgeleide werklozen zijn die onmiddellijk kunnen worden ingezet – voor het geval dat ooit nodig zou blijken. De werkgevers hopen zo de lonen te drukken en de winsten te verhogen. Doet een werknemer wat moeilijk? Geen probleem: er staan genoeg werklozen klaar om zijn job over te nemen. Zeker is dat het beleid rond werkloze vijftigplussers compleet mislukt is. Maar de nieuwe regering lijkt niet zinnens om op dit vlak grondig het roer om te gooien.

Vakbondspremie beschutte werkplaatsen

Vakbondspremie textiel- en breigoednijverheid

Vanaf 6 februari 2012 wordt in de sector van de beschutte werkplaatsen de vakbondspremie uitbetaald. Om recht te hebben op de premie moet je aangesloten zijn bij een erkende werknemersorganisatie. Ook moet je vorig jaar gewerkt hebben in een onderneming die valt onder de sector van de beschutte werkplaatsen (paritair comité 327). De premie geldt niet voor uitzendkrachten en jobstudenten. Wie de volle bijdrage betaalt, krijgt een premie van 86,76 euro per jaar of 7,23 euro per gepresteerde maand. Betaal je de verminderde bijdrage, dan krijg je een premie van 54,54 euro per jaar of 4,55 euro per gepresteerde maand. De rechthebbenden kregen van hun werkgever een tewerkstellingsattest dat recht geeft op de premie. Dat attest moet worden terugbezorgd aan de Dienst Vakbondspremies van de LBCNVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen of aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

In de periode van 1 februari tot 15 juli 2012 wordt aan de gesyndiceerde bedienden uit de tex- OUDERE tiel- en breigoednijverheid (PC WERKZOEKENDEN 214) een vakbondspremie van P.D. - EEKLO Volgens een enquête van een sociaal 123,90 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de pre- secretariaat zijn bedroevend weinig mie moet de werknemer sinds bedrijven bereid om vijftigplussers 1 november 2011 lid zijn en in in dienst te houden. Bedrijven heborde zijn met de betaling van de ben het er zelfs moeilijk mee om ledenbijdrage. Het lid moet in 2011 minstens één dag in de textielsector hebben gewerkt. indexaanpassing januari 2012 De werknemer behoudt het recht op de premie als hij in 2011 202.00 kleinhandel in voedingswaren vorige lonen x 1,01 minstens één maand in de sec210.00 staalsector vorige lonen x 1,02 tor werkte en daarna werkloos 214.00 textielnijverheid en het breiwerk vorige lonen x 1,02 werd, in voltijds tijdkrediet ging 216.00 notarisbedienden vorige lonen x 1,0074 of met (brug-) pensioen vertrok. 218.00 Comité voor de bedienden vorige lonen x 1,0317 Langdurig zieken hebben ook 220.00 voedingsnijverheid vorige lonen x 1,0317 recht op de premie. 221.00 papiernijverheid vorige lonen x 1,0113 Het attest dat u ontvangt moet 222.00 papier- en kartonbewerking vorige lonen x 1,0113 volledig ingevuld worden terugbezorgd aan het plaatselijke 306.00 verzekeringswezen vorige lonen x 1,031795 LBC-NVK-secretariaat. Leden uit 308.00 maatschappijen voor hypothecaire de sector die geen attest kregen, leningen, sparen en kapitalisatie vorige lonen x 1,0039 kunnen best contact opnemen 309.00 beursvennootschappen vorige lonen x 1,003856 met hun LBC-NVK-secretariaat. 310.00 banken vorige lonen x 1,0039 311.00 grote kleinhandelszaken vorige lonen x 1,02

30 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

achterklap walter

Verkiezingen Ik weet het, ik ben er vroeg bij, maar daar is een goede reden voor. Bij ons vinden de volgende gemeenteraadsverkiezingen pas plaats in oktober, maar in Frankrijk en in Amerika kiezen ze dit jaar een president en ik heb nu al een gouden tip voor alle ijveraars en propagandisten die hun mannetje op de troon willen krijgen. Sla die zondag uw tenten op vlak voor de school waar al die miljoenen mensen voor vier of vijf of zes jaar hun lot uit handen moeten geven, breng zo’n grote luidspreektoeter mee en u heeft gewonnen spel.

geweest. Maar gelukkig ontdekte ik op tijd de Evolutietheorie, de Big Bang weet u wel, en het overleven van wie het best is aangepast. Ik geef toe, het is ook maar een theorie, maar het lijkt me voorlopig de beste die we hebben en ik kan prima leven met de zinloosheid van het bestaan. Maar daarnet belden twee keurige heren aan. Ze waren gepokt en gemazeld in de leer van Jehova en weerlegden Darwins verhaal in een handomdraai. Die zeven dagen van het scheppingsverhaal, die moest ik niet zo letterlijk nemen, de complexe informatie in ons DNA kon onmogelijk per ongeluk zijn ontstaan. Hier is ons blaadje, zeiden ze, neemt u dat maar eens rustig door. Ik ben niet bezweken, ik heb hen van mijn erf gejaagd, een mens moet érgens zijn grenzen stellen, maar ik wil maar zeggen: het gevaar Dat komt zo: de meeste mensen zijn beïn- van de beïnvloeding loert achter elke hoek. vloedbaar tot op de laatste seconde. Neem nu mezelf. Opgegroeid in een katholiek Melk gezin, eerste en plechtige communie gedaan, doodsbang gemaakt met de duivel en de hel En dan hebben we het nog maar over iets en dan beginnen te twijfelen. Moest iemand onbelangrijks als de zin van het leven! Wat echt voor eeuwig branden als hij niet op moet het niet zijn als we onze oren naar de tijd kon biechten? Voor wie moest God in voedingsspecialisten laten hangen? Melk is de Tweede Wereldoorlog supporteren: voor goed voor elk, ik hoor het Joris Driepinter de Duitse soldaten met ‘Gott mit uns’ op nog zeggen. Nee, beweren de nutritionishun gesp of voor de Engelsen met hun ‘God ten zoveel jaar later, sojamelk is veel gezonsave the Queen’? Kende de Heer echt mijn der dan koeienmelk, een mens is toch geen diepste gedachten en zo ja: waarom barstte kalf? Pas op voor het zout, was nog zo’n kreet. Zout kan geen kwaad, bleek vorig jaar. hij dan niet in lachen uit? Ik las als puber een dun boekje over Sartre, Alcohol is nefast, behalve voor de Fransen gooide de godsdienst overboord, noemde want die schijnen door al die wijn net weer me een existentialist en was een tijdje minder hartaanvallen te krijgen. gerust. Tot het communisme probeerde Je moet veel fruit eten, de vezels zijn prima mijn zieltje te winnen. De leer van het volk en er zitten veel vitaminen in, vooral vlak was een mooie gedachte. Ik heb ooit zelfs onder de schil. En wat hoor ik gisteren nog het rode boekje van voorzitter Mao weer? Fruit na de maaltijd is vreselijk ongegekocht, maar toen liet iemand me het zond. Volgens meneer Montignac beginGuinness Recordboek zien en daar stonden nen de appelen en de peren dan te gisten ze, mijn nieuwe helden, op bladzijde 201, bij en te rotten in je maag. Ik was al bereid om de ‘Grootste massamoordenaars aller tijden’. hem op zijn woord te geloven, maar ik heb Ik was op slag genezen van de Leer, maar hem daarnet even opgegoogled en de arme nog steeds op zoek en dus kwam ik onver- man blijkt op zijn 66ste aan ‘een langdurige ziekte’ te zijn overleden. Heeft hij zijn eigen mijdelijk bij de Boeddha terecht. dieet dan wel gevolgd? Ik bedoel maar: als je een beetje bij wil blijDiertjes en piertjes ven, moet je om de zoveel tijd toch je hele Toffe peer, die Siddhartha: weg met het gedachtekraampje herbehangen? Of zou ik lijden, respect voor de diertjes en de pier- het schilderen? De ene zegt zus, de andere tjes, leve de gulden middenweg. Boeddha zegt zo. Ik denk dat ik bij de gemeenteraadshad me kunnen krijgen, ware er niet die verkiezingen mijn oren maar eens zal dichtdomme rekenfout met de reïncarnatie stoppen.

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

ons recht verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 | 31