Ons Recht juli/augutus 2009

ONS RECHT

113DE JAARGANG NUMMER 7 JULI-AUGUSTUS 2009

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

¬ RAKe KLAPPeN BIJ PuNCH GRAPHIX ¬ klAAR VOOR de cRisismAAtReGelen ¬ HOLeBI’S OP De WeRKVLOeR ¬ DIReCTIe DI NeeMT GAS TeRuG

VAkbOndsweRk

in indOnesiË nOG LanG Geen PaRaDiJs

inhoud

Ons Recht 3 GEVAAR! relanceplannen op de weg 22 callcenter sitel speelt Werknemers dreigen weer kind van de rekening belangrijke klanten kwijt te zijn.

4 vakbond az groeninge verhindert vertrek sterilisatiedienst

Delegatie biedt weerwerk.

23 arbeidsrechtbank is geen goktent Justitie moet betaalbaar blijven.

Knokken tegen commercialisering.

Wim Penninckx, secretaris bij de LBC-NVK, kreeg rake klappen bij Punch Graphix. De vakbondsdelegatie bij het bedrijf laat zich niet doen. · p. 5

5 agressieve aandeelhouder werkt punch graphix in de kijker

23 deal over indexering in verzekeringssector Er komt een financiële compensatie.

Guido Dumarey ziet werknemers als ‘legoblokjes’.

6 terug aan het werk na psychische klachten Bedrijfsarts kan mee zoeken naar oplossingen.

8 sector-cao’s In metaal, PC218, distributie en papier.

24 bonden verdedigen statuut personeel bij dienstverlener ceva Staking doet bedrijf bijdraaien.

25 werkhervattingstoeslag voor oudere werklozen Er zijn wel voorwaarden aan verbonden.

10 lbc-nvk en acv staan klaar voor ‘crisismaatregelen’

25 In de marge

Website geeft meer uitleg.

De LBC-NVK en het ACV staan klaar voor de toepassing van de veelbesproken ‘crisismaatregelen’. Ze doen er alles aan om misbruiken te voorkomen. · p. 10

12 nancy de mesmaeker: “wij leven in een paradijs”

26 Film 27 Boek

Solidariteit met Indonesië.

14 Over de grenzen

28 volwassenenonderwijs LBC-NVK valt sterk in de smaak Gebruik de kortingsbon!

15 lang niet alle holebi’s komen uit de kast op de werkvloer Impliciete homofobie komt nog vaak voor.

29 lbc-nvk’ers bedwingen mont ventoux Fietsen voor het goede doel.

16 vakbond acftu is bezig aan stille opmars in china

29 Inbox

Land links laten liggen is geen optie.

Op wettelijk vlak veranderde er al veel voor holebi’s. Maar de mentaliteit veranderen is een werk van lange adem. Ook op de werkvloer. · p. 15

18 Arbeids-gericht 19 VAKBONDSWERK DOEN IS LANG NIET OVERAL VANZELFSPREKEND Provinciaal Integratiecentrum West-Vlaanderen ging uit de bocht.

20 actie bij winkels van di doet inhalige werkgever inbinden Directie dreigt 34 zaken te sluiten.

21 lbc-nvk verkent nieuwe communicatietechnieken bij piocheur De drogisterijketen DI is in handen van de steenrijke Albert Frère. Het personeel legt zich niet zomaar neer bij de plannen van een inhalige werkgever. · p. 20

Vakbondswerk bij Blokker, Casa, Bart Smit en Leen Bakker.

2 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

30 De lezer schrijft 30 Uitbetaling vakbondspremie 31 Achterklap 32 Vanmol

stAndpunt

© Foto: BELGa

GeVAAR! Relanceplannen op de weg

Ferre wyckMAns · ALGeMeen secretArIs

Van vele kanten weerklinkt de roep naar een nieuw relance- of herstelplan van de federale regering. Voor werknemerskringen niets om superenthousiast over te zijn. Dat komt door de boodschappen die meestal gepaard gaan met deze roep.

Voor de harde roepers blijkt ‘relance’ overeen te stemmen met besparingen op sociaal vlak en extra steun voor bedrijven.

D

e reden hiervoor is symptomatisch simpel. Bedrijven moeten worden gesteund, zeggen de roepers.

En vermits de staatsfinanciën er niet zo rooskleurig voor staan, is het zaak om de directe staatsuitgaven in te krimpen. Minder overheid, minder ambtenaren, minder openbare dienstverlening… het bekende, afgezaagde deuntje van werkgevers, liberalen en middenstanders.

Het bespaarde geld moet niet dienen om de staatsfinanciën op orde te krijgen, maar om de privé-sector te steunen. Liefst via fiscale cadeaus. Zo eenvoudig is de logica van sommigen.

Voeg daaraan toe dat de crisis de sociale zekerheid onbetamelijk hard raakte. Minder inkomsten en meer uitgaven. Eind 2009 loert een tekort van 4 miljard euro om de hoek. Hoorde iemand iets over voorstellen om extra belastingen op vermogens te heffen om het gapende gat te dichten? Nee dus.

Het valt te vrezen dat er in de sociale zekerheid een pijnlijk ingrijpende besparingsronde op komst is. In het kielzog van de eerste variant van het herstelplan.

uitkeringstrekkers Bezuinigen in de sociale zekerheid betekent minder inkomsten voor uitkeringstrekkers. Net de bevolkingsgroep die het minst tegen een stootje kan.

Europese beleidsmakers promoten fors de privatisering van de gezondheidszorg. Zolang die plannen meer aandacht krijgen dan de zorgsector met publieke centen is te vrezen dat het flink de verkeerde kant uitgaat. Wie de zorg privatiseert, geeft ‘de markt’ vrij spel. Iedereen weet wat de vrije markt al aan fraaie dingen liet zien in de fi-

nanciële sector. Willen we een gelijkaardige catastrofe in de gezondheidszorg en de sociale voorzieningen? De vraag stellen is ze beantwoorden. Voor de LBC-NVK is het antwoord op de vraag ‘loud and clear’: nooit.

Herstelplannen zoals sommigen ze bepleiten zullen de werknemers in geen enkel opzicht dienen. Zulke onzalige plannen dienen bestreden. Een verwittigd mens is er twee waard.

De vakbonden moeten zich voorbereiden. Ze zullen niet lijdzaam toezien hoe de rechten van en voorzieningen voor werknemers worden geofferd op het ‘altaar van de relance’. Het weerwerk moet van de bonden komen. Alleen zij zijn de rechtmatige verdedigers van werknemers en sociale uitkeringstrekkers.

Het verleden leert ons waartoe besparingen kunnen leiden. Besparingen waren nog nooit in het nadeel van het beter begoede deel van de bevolking. Altijd opnieuw zijn het de loontrekkenden die het gelag betalen. Het liedje van de jobkortingen en geregionaliseerde kinderbijslagen is fout gecomponeerd. Wie dat liedje aanheft, zingt vals en bewijst de werknemers en sociaal verzekerden géén dienst.

bocht van 180° Voor de vakbonden betekenen herstelplannen iets heel anders. De politiek mag eens werk maken van een meer rechtvaardige inkomensverdeling en dus een bijsturing van de fiscaliteit. Dat is niet hetzelfde als een algemene belastingverlaging. Als de overheid nu eens de belastingen correct zou innen, met name op vermogens en bij bedrijven? Zoiets zou een bocht van 180° zijn op het kramikkige parcours van Didier Reynders. Maar wie voor meer rechtvaardigheid in de fiscaliteit opkomt, is al gauw een ‘naïeve wereldverbeteraar die de economie kapot maakt’.

Onze vraag is dan: wie veroorzaakte de economische crisis die we nu beleven? Antwoord: niet de werknemer, en niet de sociaal verzekerde. Wél de speculanten, de goeroes van het vrije marktdenken en de roekeloze toplui van financiële instellingen in alle landen. Elk herstelplan is fout en ethisch onverantwoord als het die kringen niet met hun verantwoordelijkheid confronteert. Van onze bewindslieden mogen we zo’n ‘ethisch réveil’ verwachten. Méér zelfs, we dringen daarop aan. 

Het verleden leert ons waartoe besparingen kunnen leiden. Besparingen waren nog nooit in het nadeel van het beter begoede deel van de bevolking.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 3

GEZONDHEIDSZORG

Vakbond AZ Groeninge verhindert vertrek sterilisatiedienst Commercialisering bij ziekenhuis nipt vermeden

Bij het Kortrijkse ziekenhuis AZ Groeninge rommelde het flink in juni. De directie speelde met het plan om vanaf december de dienst sterilisatie – die de medische apparatuur steriel maakt voor gebruik – uit te besteden aan het Duitse Sterima-Vanguard. De vakbonden haalden zowat alle argumenten voor de uitbesteding onderuit.

Een staking en andere acties misten hun doel niet. Uiteindelijk trok de directie de plannen in.

Jan Deceunynck

L

BC-NVK-secretaris Dimitri Knockaert is opgelucht. Het forse protest kon dan toch op de valreep de beslissing in de goede richting beïnvloeden. “Als AZ Groeninge voor de bijl was gegaan, zou wellicht ook de rest van de Vlaamse ziekenhuizen snel dezelfde weg ingeslagen zijn,” legt hij uit.

Sterima-Vanguard is een grote speler op de Duitse sterilisatiemarkt. Het bedrijf wilde ook in België voet aan de grond krijgen.

“Sterima-Vanguard had een entree gevonden via AZ Groeninge en wilde later, met die referentie op zak, de rest van het land veroveren. De beslissing in Kortrijk toont aan dat zo’n dienst uitbesteden verre van vanzelfsprekend is.

Noch omwille van de prijs, noch omwille van de praktische problemen die zoiets zou meebrengen.

De directie van AZ Groeninge kwam na rijp beraad en veel denkwerk tot hetzelfde besluit als wij: de dienst sterilisatie uitbesteden is een slecht idee.”

Ons Recht:

Wat had de uitbesteding

betekend?

Dimitri Knockaert: “De Duitsers zouden de sterilisatie overnemen

met alle personeel erbij. Aan hun loon- en arbeidsvoorwaarden zou niet geraakt worden. Voor Sterima-Vanguard was het personeel cruciaal. Zij moesten de knowhow leveren.”

Geen besparing Ons Recht: Hoe zou de uitbesteding dan een besparing hebben opgeleverd voor AZ Groeninge?

D i m i t r i K n o c k a e r t: “Er zou geen besparing zijn geweest. Dat geeft de directie nu ook toe. Ook plaatsgebrek was geen motief voor de uitbesteding. Want het is praktisch niet werkbaar om de sterilisaties in de gebouwen van Sterima-Vanguard te doen, op 7 kilometer afstand van AZ Groeninge.

Een groot stuk van het werk zou sowieso nog binnen de ziekenhuismuren moeten gebeuren.”

“Ook de flexibiliteit zou bij een uitbesteding verminderen. De sterilisaties zouden moeten passen in een strikt aanleverschema met langere doorlooptijden, terwijl de eigen dienst heel flexibel kan inspelen op de noden.”

“Het enige argument voor de uitbesteding was nog de verantwoordelijkheid. Die wilde het ziekenhuis afwentelen op de externe partner. Ze zijn als de dood voor

4 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Amerikaanse toestanden, waarbij patiënten een ziekenhuis verantwoordelijk stellen voor medische fouten bij het steriliseren. Maar ook dat argument snijdt geen hout volgens juristen: het ziekenhuis zou te allen tijde verantwoordelijk blijven.”

Waarom trokken jullie als vakbond zo fel van leer tegen de plannen?

D i m i t r i K n o c k a e r t: “Omdat commercialisering de sector geen goed doet. Voor de werknemers zou er ogenschijnlijk niet veel veranderd zijn, want ze behielden hun loon- en arbeidsvoorwaarden.

Maar wat als de kennis is overgedragen? Zou Sterima-Vanguard ze dan ook nog aan boord houden?

Of dan kiezen voor goedkopere werkkrachten?”

“In ieder geval zou de uitbesteding twee soorten personeelsleden creëren, met erg verschillende loonvoorwaarden: de mensen die overkomen van AZ Groeninge en de werknemers die Sterima-Vanguard zelf aanwerft.”

“AZ Groeninge dreigde bovendien een speelbal te worden van Sterima-Vanguard. De massale knowhow die het ziekenhuis nu in handen heeft, zou zijn weggevloeid Ons Recht:

naar het privé-bedrijf.”

Veldslag Ons Recht:

Is het gevaar nu gewe-

ken?

“We wonnen een veldslag, maar zeker nog niet de oorlog. De commercialisering bijt zich steeds hardnekkiger vast in de non-profit. Hier was het de eerste keer dat in ons land een kernactiviteit van een ziekenhuis werd bedreigd. In het verleden ging het om onderhoud of catering. De dienst sterilisatie raakt echt de kern van de ziekenhuiswerking. Het is een medische taak.

Als we accepteren dat zulke taken worden uitbesteed, kunnen we net zo goed meteen ook de operaties uitbesteden. Zoals de schillen van een ui wordt de hele non-profit afgepeld.”

“Langzaam maar zeker dreigt de hele zorgsector te worden gecommercialiseerd. Waar dat toe leidt, kan je nu al zien in de ons omringende landen: een zorg met twee snelheden – kwaliteit voor wie het kan betalen, heel wat minder voor minder kapitaalkrachtigen – en een uitgehold statuut voor het personeel. Een commercieel bedrijf moet nu eenmaal ergens zijn winst vandaan halen.” 

Dimitri Knockaert:

technologie

Agressieve aandeelhouder werkt Punch Graphix in de kijker “Werknemers zijn legoblokjes waarmee je kan puzzelen”

Denis Bouwen

De West-Vlaming Guido Dumarey weet hoe hij zijn bedrijf, Punch Graphix, in de schijnwerpers kan krijgen. De brave aandeelhouder vond er niets anders op dan LBC-NVKsecretaris Wim Penninckx op 10 juni af te troeven. “Ik liep inderdaad klappen op”, zegt Penninckx. “Maar dat is niks in vergelijking met de vele honderden gezinnen die al het slachtoffer werden van de keiharde herstructureringspolitiek van deze zakenman.”

B

© foto: Daniël Rys

ij Punch Graphix (Lier) werken ruim 200 bedienden en arbeiders. Het bedrijf maakt grote industriële printmachines. Er is ook een fabriek in Heultje die de inkt voor de machines produceert.

De aandelen in Punch Graphix zitten verspreid over diverse bedrijven uit de Punch-groep. In die groep vind je ook bijvoorbeeld Punch Telematix,

Punch Automotive, Punch Powertrain en Punch Technix.

De notoire zakenman Guido Dumarey is aandeelhouder in Punch Graphix. Voor Dumarey lijken alle middelen goed om geld te verdienen. Zo kocht hij vorig jaar nog de wielenproducent Hayes Lemmerz (Hoboken). Een maand na de overname doekte hij de fabriek gewoon op. Bij Punch Graphix zit Dumarey niet in het management.

Toch laat hij er geregeld van zich horen. “Ik hoorde al veel verhalen over de verbale uitschuivers van de man”, vertelt Wim Penninckx.

“Zelf had ik nog maar het genoegen om een minuut of drie met hem te kunnen praten.”

Weinig respect De aandeelhouder is iemand die bitter weinig respect opbrengt voor de mensen in zijn bedrijven.

“Werknemers zijn voor hem legoblokjes waarmee je kan puzzelen.

Zo besliste hij ooit zonder boe of ba een personeelsvergadering te organiseren om de vakbondsdelegatie in een kwaad daglicht te stellen. Guido Dumarey is ook iemand die eigenhandig beslist dat werknemers een dag niet mogen komen werken. En een man die ie-

mand blijft slaan terwijl die op de grond ligt.”

In de huidige economische omstandigheden ziet Punch Graphix zijn orderboekje flink krimpen.

“De printmachines die ze maken, zijn typische investeringsgoederen. Maar vroeg of laat moeten de afnemers toch nieuwe bestellingen plaatsen. Elders in de Punchgroep vallen nog zwaardere klappen. Vooral in de bedrijven die voor de autosector werken.”

Eind 2008 zette Punch Graphix 15 werknemers aan de deur. Drie maanden terug aanvaardden de bedienden er om viervijfde te werken. “Nu wil Punch Graphix opnieuw 25 mensen kwijt, 21 bedienden en vier arbeiders. Zogezegd onder druk van de bankiers.

Als er geen nieuwe reorganisatie gebeurt, moeten onze schulden worden herschikt, zegt het management.”

Sterke delegatie Voor het eerst wordt de directie geconfronteerd met een sterke vakbondsdelegatie die zich niet wil laten doen. “Met de steun van het personeel en op basis van de wettelijke procedures eist de delegatie een

serieus sociaal overleg. De directie legde een voorstel van sociaal plan op tafel, maar dat was voor de bonden onverteerbaar.”

Aandeelhouder Dumarey reageerde flink geïrriteerd op de harde opstelling van de vakbondsdelegatie. Hij wilde de werknemers een dag thuis houden, maar dat liep anders. De mensen beslisten om toch te komen werken. Op 10 juni werd Wim Penninckx aangevallen door de verbolgen aandeelhouder. “Van een hoogoplaaiende ruzie was geen sprake”, zegt de vakbondssecretaris. “Mijn belager haalde plotseling naar mij uit. Hij stopte pas met slaan toen er enkele mensen kwamen aangelopen.

Twee werknemers en een bewaker zagen wat er gebeurde. Ik kwam er met de schrik en een paar gekneusde ribben vanaf.”

De Lierse politie hoorde op de radio het verhaal over de agressie.

Ze stuurde agenten langs om de aandeelhouder op te pakken voor ondervraging. Penninckx deed aangifte van de feiten. “Bij de herstructurering van VW Brussel (nu Audi) ging het er ook bijzonder heftig aan toe. Maar nog nooit was ik persoonlijk aangevallen.”

Punch Graphix besefte dat Guido Dumarey zwaar over de schreef ging. “De directie excuseerde zich voor de agressie. De aandeelhouder wordt niet meer betrokken bij de sociale onderhandelingen.

Een directeur van Punch International werd aangesproken om de gesprekken te voeren.

Die man gaf blijk van een heel andere aanpak. Er is dan ook hoop dat we een fatsoenlijk sociaal plan kunnen afdwingen. Het valt te hopen dat Punch lessen trekt uit de gebeurtenissen. Als de groep nog wil reorganiseren, moet dat gebeuren op een sociaal verantwoorde manier, en niet met de botte bijl.” 

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 5

Terug aan het werk na psychische klachten Goed overleg moet terugkeer naar werkvloer mogelijk maken

Jan Deceunynck

F

rans Van Dyck is bedrijfsarts bij de externe preventiedienst Idewe. In 2008 werkte hij mee aan een onderzoek van Prevent. “Verzuimbegeleiding begint bij het eerste contact over het verzuim,” legt Van Dyck uit. “Maar zo’n eerste contact kan ook al veel verknoeien.”

Op psychische aandoeningen rust nog altijd een taboe. Hoe zit dat op de werkvloer?

Frans Van Dyck: “Dat hangt af van diverse factoren. De duur van de aandoening is belangrijk. Als het gaat om kortdurende problemen, lossen die zich binnen enkele weken vaak quasi vanzelf op. Dan weten de werkgever of collega’s vaak zelfs niet waarom iemand afwezig was.

Soms kunnen collega’s met psychische problemen ook op veel begrip rekenen. Ook al vallen ze geregeld uit, toch wordt dat aanvaard door hun collega’s. Werknemers in deze situatie hebben dikwijls minder carrièremogelijkheden. Hun afwezigheden worden ‘getolereerd’ zolang ze hun collega’s niet storen.”

Ons Recht:

Het probleem wordt waarschijnlijk groter naarmate het verzuim langer duurt?

Frans Van Dyck: “Het wordt inderdaad moeilijker als het gaat om langdurig verzuim. Zeker wanneer iemand langer dan vier maanden afwezig is, denken wij dat je bijzondere aandacht moet besteden aan de terugkeer. Veel heeft te maken met de werkomgeving. Tijdens de eerste tien dagen afwezigheid nemen begripvolle collega’s het werk nog vlot over. Daarna vermindert dat begrip. Het contact met de werkvloer neemt af, zeker als het gaat om zware psychische problemen met eventueel zelfs een opname in de psychiatrie.”

“Op de werkvloer wordt de werknemer mogelijk ook vervangen. Soms door een uitzendkracht, in andere gevallen structureel. Als de zieke werknemer dan terugkomt, ziet hij plots dat iemand anders zijn werk overnam of dat zijn werkplek werd ingenomen.”

Ons Recht:

Ons Recht:

Hoe kan je onaangename verrassingen

vermijden? © foto: Daniël Rys

Psychische problemen worden onderschat. Liefst één derde van het ziekteverzuim op het werk is te wijten aan psychische aandoeningen.

Na een lange periode van afwezigheid terugkeren naar de werkvloer is dikwijls niet gemakkelijk. Werkgever, werknemer, bedrijfsarts en behandelende arts moeten in onderling overleg naar een goed terugkeerscenario zoeken.

6 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Frans Van Dyck: “Open kaart spelen en de situatie bespreekbaar maken is altijd de beste oplossing. De werkgever moet trachten het contact te onderhouden om de latere terugkeer te vergemakkelijken. Maar de werknemer

moet begrijpen dat de werkgever vragen stelt over zijn gezondheidstoestand en zijn vooruitzichten. Dat is niet noodzakelijk een vorm van controle of een inbreuk op zijn privacy, maar het kan de terugkeer vergemakkelijken. Van meet af aan moet duidelijk zijn dat de werkgever contact wil houden vanuit een gezonde empathie. De werkgever moet dus geen diagnose stellen of aanvechten. Hij kan wel voorstellen om het papierwerk in orde te houden of eventueel naar aangepast werk te zoeken.”

Rol bedrijfsarts Ons Recht:

Wat is de rol van de bedrijfsarts in dit

verhaal?

“De bedrijfsarts kan mee zoeken naar oplossingen zodat de zieke werknemer weer aan het werk kan gaan. Wat is de impact van het werk op het ziek-zijn? En vice versa? Misschien kan een aangepast uurrooster een oplossing zijn? Of misschien is er wel aangepast werk mogelijk. Dat kan als tijdelijke oplossing, maar misschien ook definitief. Elk bedrijf is anders. Er zijn geen standaardoplossingen. Maar als bedrijfsarts kan je inschatten wat haalbaar is. Het belangrijkste is dat de terugkeer wordt voorbereid. Dat alle betrokkenen weten wat ze kunnen verwachten.”

“Een goed voorbeeld is het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS). Voor mensen met zo’n syndroom is weer aan de slag gaan moeilijk. Soms gaat het goed, maar dan plots weer niet meer. Het vergt veel creativiteit om daar een mouw aan te passen en een aanpak te vinden die voor iedereen past. Dat vergt overleg en een goed voorbereide terugkeer.”

“Wanneer je naar de juiste oplossing zoekt, moet je alle betrokkenen raadplegen. De bedrijfsarts zal dus contact opnemen met de behandelende arts, maar ook met de werkgever en met de patiënt. Zo kan hij inschatten wat de wensen en mogelijkheden zijn. En als er geen terugkeer meer mogelijk is, kan hij ook mee zoeken naar de best mogelijke oplossing.”

“Zo was er onlangs een 25-jarige man die al een paar keer geprobeerd had weer aan het werk te gaan. Uiteindelijk zag hij zelf in dat zoiets niet realistisch was. De man gaf zelf aan naar een beschutte werkplaats te willen overstappen.

We regelden het zo dat hij in dienst bleef bij zijn werkgever tot zijn dossier bij het ‘Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap’ in orde was en hij aan de slag kon

Frans Van Dyck:

GEZONDHEID

Veel bedienden met psychische problemen Het toplijstje van de oorzaken van ziekteverzuim is in België in drie bijna gelijke delen opgesplitst. Dat blijkt uit ‘Disability Management als meerwaarde bij jobbehoud en re-integratie’, een rapport van Prevent uit april 2008. Prevent is een kennisinstituut dat beroepsrisico’s wil voorkomen.

in de werkplaats. Pas op dat moment werd zijn contract beëindigd. Hoewel de werkgever ook al eerder medische overmacht had kunnen inroepen om het contract stop te zetten.”

Bespreekbaar Ons Recht: Hoe staan werkgevers en werknemers tegenover dit proces van begeleide terugkeer?

Frans Van Dyck: “We merken dat werkgevers almaar meer aandacht tonen voor het probleem en de mogelijkheden. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt zijn ze beducht voor de economische kostprijs van een vervanging. Kennis waarin werd geïnvesteerd, dreigt verloren te gaan. Werkgevers hebben dus wel oog voor de voordelen van begeleiding. Steeds vaker vragen werkgevers naar vorming over de vraag hoe leidinggevenden best contact houden met langdurig zieke werknemers.”

“Ook bij werknemers is het thema zeker bespreekbaar. Alles hangt af van het vertrouwen.

Als ze het gevoel hebben dat hun werkgever ze niet vertrouwt en liefst zo snel mogelijk terug aan de slag wil, dan werkt het niet natuurlijk.

Maar als ze overtuigd zijn van de oprechte bezorgdheid van de werkgever, willen ze graag meewerken. Je mag ook niet vergeten dat hun uitkering meestal heel wat lager ligt dan hun loon.”

ventie en Bescherming op de Werkvloer (CPBW)?

“De leden van het Comité moeten ervan overtuigd zijn dat wij als bedrijfsartsen geen controle willen uitoefenen.

Maar dat we in het belang van de patiënt mee willen ijveren voor een zo vlot mogelijke terugkeer naar de werkvloer. Die terugkeer wordt gemakkelijker door actieve aandacht en inspanningen. Het is op dat vlak dat bedrijfsartsen een meerwaarde kunnen bieden. Ze kennen de werkvloer en kunnen mee zoeken naar alternatieven voor het ziekteverzuim. Iedereen wordt daar beter van. Uiteraard is het voor het CPBW ook een belangrijke taak om erop toe te zien dat de terugkeer bevorderen een recht maar geen verplichting wordt. Het mag niet te ver gaan. De leden van het Comité moeten erop toezien dat de rechten van de uitgevallen werknemer niet geschaad worden. Want dat kan ook niet de bedoeling zijn.”  Frans Van Dyck:

Het grootste deel van het ziekteverzuim (34,7 procent) is te wijten aan ziektes van klinische aard. Dat gaat dan van een griepje tot hartproblemen of kankers. De tweede grootste groep (32,8 procent) heeft te maken met psychische stoornissen. Dat kan dan gaan van een dipje tot bijvoorbeeld depressies, psychosen of schizofrenie. Die categorie wordt op de voet gevolgd door aandoeningen van het bewegingsapparaat (32,5 procent). Bijvoorbeeld breuken of spierletsels.

Er zijn wel duidelijke verschillen tussen arbeiders en bedienden. Bij mannelijke arbeiders stijgt het aandeel van de bewegingsaandoeningen tot 40 procent en krimpt het psychisch verzuim tot 26,9 procent. Bij vrouwelijke bedienden wordt het verzuim voor 40,9 procent veroorzaakt door psychische aandoeningen. In die groep vertegenwoordigen bewegingsletsels 25,7 procent van de gevallen van ziekteverzuim. De percentages van vrouwelijke arbeiders en mannelijke bedienden schipperen tussen beide uitersten.

Het aandeel van de ziektes van klinische aard blijft in de diverse groepen zo goed als stabiel (tussen 31,4 en 33,4 procent).

Aantal invaliden per ziektegroep naar statuut Mannelijke arbeiders

26,9%

Vrouwelijke arbeiders

Mannelijke bedienden

Vrouwelijke bedienden

34,9%

39,3%

40,9%

Ons Recht: En de behandelende artsen?

“Op dat vlak verloopt het vaak nog moeizaam. De behandelende artsen gaan vaak zeer zelfstandig tewerk. Ze houden niet altijd rekening met het werk of de jobinhoud. Die artsen staan niet in contact met de werkvloer, hebben meestal slechts de informatie van hun cliënt en kunnen dus moeilijker oordelen over de arbeids(on)geschiktheid. Bij een opname in de psychiatrie zou het behandelingsteam een veel actievere rol in de voorbereide terugkeer moeten spelen.”

Ons Recht: Welke rol speelt het Comité voor PreFrans Van Dyck:

31,4%

31,7%

Totaal

32,8%

33,4% 32,5%

33,1%

40%

33,7%

28,9%

25,7%

34,7%

Bron: RIZIV, cijfers uit 2006

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 7

sector-cao’s ??

Akkoord rond in metaalsector Erik Van den Heede

Ook in de metaalsector is er een nationaal akkoord voor 2009 en 2010. In het akkoord staan onder meer afspraken over de koopkrachtverhoging, aanvullende pensioenen en vorming. De metaalsector is goed voor 75.000 bedienden ??? en kaderleden.

De nettokoopkrachtverhoging bedraagt 125 euro in 2009 en 250 euro in 2010. Ze wordt uitgekeerd in de vorm van ecocheques. Na 2010 loopt de verhoging voort.

Op bedrijfsniveau kan worden onderhandeld over de omzetting van de premies in maaltijdcheques, hospitalisatieverzekering, aanvullend pensioen of ecocheques.

Vanaf 2011 zullen de werkgevers minstens 1,77 procent van het jaarloon moeten besteden om het aanvullend pensioen op te bouwen. Tijdelijke werknemers en uitzendkrachten hebben voortaan dezelfde rechten op vorming en outplacement als vaste werknemers. Er zal meer tijd en geld gaan naar vorming en opleiding.

Woon-werkverplaatsingen met het openbaar vervoer (NMBS) worden voortaan voor 75 procent terugbetaald. De mogelijkheden voor brugpensioen worden verlengd.

Cao voor 400.000 bedienden in aanvullend paritair comité niet tot afdankingen zal overgaan.

Ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging moeten vooraf dezelfde informatie bezorgen aan het paritair comité.

Schorsing Eén van de mogelijke crisismaatregelen is de tijdelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst. Als een bedrijf die maatregel wil gebruiken, moet een aanvullende vergoeding betaald worden bovenop de vergoeding die in de wet staat.

Het sectorakkoord biedt een oplossing voor de belangrijkste knelpunten uit de wet. Bedienden en kaderleden hadden vooral moeite met de ‘crisisschorsing van de arbeidsovereenkomst’. Het zag ernaar uit dat werkgevers die maatregel eenzijdig zouden kunnen opleggen. Dat zette veel kwaad bloed. De crisisschorsing dreigde ook een ferm inkomensverlies op te leveren. Dat is nu gelukkig vermeden. 

In het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienen (ANPCB) is er ook een nieuw sectorakkoord. De vakbonden konden een verlaging van de minimumlonen verhinderen.

Paritair comité 218 regelt de loonen arbeidsvoorwaarden in 35 sectoren en 56.000 bedrijven, van metaal- en voedingshandel, ‘IT’ en callcenters tot de dagbladpers.

Eén op twee bedienden wordt tegen het minimumloon betaald: minimum 1.500 euro bruto, einde barema maximum 2.500 euro. De minimumlonen beschermen is dus van kapitaal belang. Die minima verdedigen is ook de beste loonwaarborg voor collega’s die boven het sectorbarema worden betaald.

Geen nieuwe discriminaties Het leeftijdsbarema was eenvoudig en zeker. Maar het ervarings-

© foto: Belga

Crisismaatregelen Er is ook een akkoord in het kader van de nieuwe wet over de crisismaatregelen.

Een strikte procedure van informatie en overleg met de vakbondsafvaardiging moet worden nageleefd.

De verschillende crisismaatregelen moeten worden onderzocht.

Zowel het effect op de economische situatie van de onderneming als de gevolgen voor bedienden en kaderleden moeten worden besproken. Alle praktische afspraken moeten via overleg worden gemaakt. Sluitstuk van dit overleg is de garantie dat de onderneming

Hugo Vander Elst

8 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

barema is minder eenvoudig en minder zeker. Dus moesten de bonden erg alert zijn om bij de overgang naar het ervaringsbarema nieuwe discriminaties te vermijden. Discriminatie van werknemers met gezondheidsproblemen, in gedwongen werkloosheid of met loopbaanonderbreking.

Tijdskrediet opnemen mag niet worden afgestraft.

Uitzonderlijk parcours De werkgevers wilden ecocheques geven in ruil voor lagere minimumlonen. Langetermijnbelangen opofferen voor de korte termijn. Voor de LBC-NVK kon dat nooit het compromis zijn. Opkomen voor zwakkere werknemers en werknemers in moeilijkheden is voor de vakbond uitermate belangrijk.

Concreet De nieuwe sectorcao bevat afspraken over koopkrachtverhoging: 125 euro in ecocheques in 2009 en 250 euro vanaf 2010. In bedrijven waar de vakbond aanwezig is, kunnen de cheques voor 31 oktober 2009 worden omgezet in een gelijkwaardig voordeel. Er zijn ook afspraken voor deeltijdse werknemers. En het plafond voor terugbetaling van privé-vervoer naar het werk klimt naar 24.000 euro.

De nieuwe functieclassificatie zal geen functies in een lagere looncategorie doen belanden. Er komt dus géén vermindering van de minimumlonen.

Overschakelen naar een ervaringsbarema zal gebeuren met bescherming van het loon. De afspraken over tijdskrediet zijn verlengd. Voor brugpensioen op 58 jaar wordt een anciënniteitsvoorwaarde van twee jaar ingevoerd.

Brugpensioen op 56 kan nog altijd bij tien jaar anciënniteit en 20 jaar nachtwerk.

Het vormingsinstituut voor PC 218, Cevora, krijgt extra middelen. En ‘waardig werk’ en ‘diversiteit’ kunnen aan bod komen op het sociaal overleg in de bedrijven. 

Meer details over het sectorakkoord op www.lbc-nvk.be.

??

Grootdistributie maakt afspraken voor 2009 en 2010 Chris Van Droogenbroeck

In de distributie keurden de nationale belangengroepen van de paritaire comités 202, 311 en 312 op 28 mei het ontwerp van sectorakkoord met een ruime meerderheid goed.

Het nieuwe sectorakkoord gaat in met terugwerkende kracht vanaf 1 april 2009 en loopt af op 30 juni 2011.

© foto: Belga

Op basis van het interprofessioneel akkoord (IPA) krijgt elke voltijdse werknemer dit jaar 125 euro koopkrachtverhoging. In 2010 stijgt dit bedrag naar 250 euro en dat blijft ook na 2010 verworven.

In de ondernemingen zal men zelf invullen op welke wijze de extra koopkracht wordt toegekend. Ze moeten een bedrijfscao afsluiten tegen uiterlijk 30 oktober.

In de ondernemingen zonder eigen cao zal een sectorregeling automatisch worden toegepast.

Hoe ziet die regeling eruit? Werknemers die minstens 27 uur per week presteren, krijgen in november van dit jaar 125 euro in ecocheques. In juni 2010 ontvangen ze 250 euro aan ecocheques.

Werknemers die 20 uur of meer

presteren, krijgen 100 euro in november 2009 en 200 euro in juni 2010.

Wie minstens halftijds werkt, krijgt respectievelijk 75 en 150 euro. Werknemers die minder dan halftijds werken, ontvangen 50 en 100 euro, met uitzondering van de werknemers die werken met een contract van 8 uur per week. Die laatsten incasseren nog 37,5 en 75 euro. Heb je geen volledig dienstjaar? Dan krijg je een bedrag op basis van het aantal maanden tewerkstelling in het dienstjaar.

De sectorregeling wordt eind 2010 geëvalueerd. Vanaf 2011 kan ze worden omgezet in een ander systeem, mogelijk een brutoformule.

Verplaatsingskosten De tussenkomst voor wie het openbaar vervoer gebruikt, klimt naar 80 procent. Vanaf 1 februari 2010 stijgt de tussenkomst bij gebruik van privé-vervoersmiddelen naar 70 procent.

Wat het brugpensioen betreft, blijft de minimumleeftijd 58 jaar.

De sectorregeling wordt verlengd tot en met 31 december 2011. In het sociaal fonds is er een regeling waardoor 50-plussers met halftijds tijdskrediet van het sociaal fonds een bijpassing krijgen van

Cao’s in papiersectoren 148,74 euro. Die regeling loopt voort.

Alle bestaande akkoorden worden verlengd voor de duurtijd van dit akkoord.

Paritaire comités Wie Ons Recht vaak leest, weet dat de lonen en werkomstandigheden in de distributie variëren van paritair comité tot paritair comité. De winkelketens spelen dat ook uit in de onderlinge concurrentieslag.

Ze zetten allerhande constructies op om zoveel mogelijk in de PC’s met de laagste lonen terecht te komen.

Eind vorig jaar trokken de bonden met hun grieven naar de federale minister van Werk, Joëlle Milquet.

De minister gaf de sociale partners de opdracht de paritaire comités in de sector zo te herschikken dat er geen oneerlijke concurrentie meer mogelijk is op de kap van de werknemers.

In het nieuwe sectorakkoord belooft Fedis, de werkgeversfederatie van de grootdistributie, actief mee te denken in een speciale werkgroep. De werkgroep moet haar bevindingen tegen eind 2010 presenteren. Tot die tijd zeggen de grote ketens toe om geen winkels meer van paritair comité te veranderen. 

Frank De Vos

In de papierproductie (paritair comité 221) en de papierverwerking (paritair comité 222) zijn er nieuwe sectorcao’s.

Voor PC 221 werd naar aloude traditie een kader gecreëerd voor de ondernemingen. Binnen de bedrijven moet verder worden onderhandeld. De sectorovereenkomst bevestigt wat werd afgesproken in het interprofessioneel akkoord: 125 euro koopkrachtverhoging in 2009 en 250 euro vanaf 2010.

Er werden ook afspraken gemaakt over een nieuw indexeringssysteem vanaf 1 januari 2009. De indexering vindt plaats per 1 januari en per 1 juli. Als de prijzen dalen (deflatie), zal dit geen invloed hebben op de lonen.

De vakbondspremie in de papierproductie klimt naar 98 euro in 2009 en 100 euro in 2010. De sectorale systemen voor brugpensioen – vanaf 56 jaar met 33 jaar anciënniteit waarvan 20 jaar in nachtprestaties en vanaf 56 jaar met 40 jaar beroepsverleden – worden verlengd tot 31 december 2010. Het brugpensioen op 58 jaar moet worden besproken op bedrijfsniveau.

Voor de papierverwerking (PC 222) komt de loonsverhoging er via de invoering van maaltijdcheques. Op 1 juni 2009 wordt het bedrag van de maaltijdcheque opgetrokken met 0,50 euro. En op 1 januari 2010 komt daar nog eens 0,50 euro bij.

De bonden eisten ook de invoering van een vakbondspremie.

Maar hiervoor hadden de werkgevers naar verluidt geen mandaat.

De vormingspremie stijgt wel naar 32 euro in 2009 en 34 euro in 2010. De systemen voor brugpensioen – op 56 en 58 jaar – zijn verlengd tot 30 juni 2012.

In de twee sectoren zijn alle lopende cao’s, ook die op het vlak van vorming, bevestigd en verlengd. 

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 9

LBC-NVK en ACV staan klaar voor ‘crisis­ maatregelen’ Advies geven en misbruiken voorkomen is de boodschap

A

an de timing schort toch één en ander. De wet over de crisismaatregelen werd van kracht toen ze in het Staatsblad gepubliceerd werd. De vakbonden kregen welgeteld één week op om sectorniveau collectieve afspraken te maken met de werkgevers. Als dat niet lukte, kwam het initiatief te liggen bij de werkgevers in de bedrijven.

In ondernemingen met een vakbondsafvaardiging moeten de directies eerst proberen een deal te sluiten over de crisismaatregelen. Als dat binnen de 14 dagen niet lukt, kan de werkgever een ondernemingsplan voorleggen aan een commissie die over de geldigheid ervan oordeelt. Dit moet allemaal gebeuren in volle zomervakantie. Een erg ongelukkige timing.

De bonden zijn bang dat dit hier en daar tot misbruiken zal leiden. In elk geval willen ze de werknemers met raad en daad bijstaan. De LBC-NVK-secretariaten en de ACV-dienstencentra staan paraat. Heel wat nuttige informatie verschijnt op een speciale website van de LBC-NVK en CNE, www.crisismaatregelen.be.

Concreet zijn er dus drie crisismaatregelen die lopen tot eind december 2009. De regering kan, na een advies van de Nationale Arbeidsraad, beslissen om ze te verlengen tot 30 juni 2010. Hoe zit het nu ook weer precies?

10 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Crisis-arbeidsduurvermindering Een eerste maatregel is de ‘tijdelijke collectieve crisis-arbeidsduurvermindering’. Die kan slaan op alle voltijdse werknemers in een bedrijf of op een specifieke categorie van werknemers uit de onderneming. Werknemers die hun arbeidsprestaties verminderden, worden beschouwd als voltijdsen.

Voor deze maatregel is geen individueel akkoord met de werknemer nodig. Het gaat om een cao op bedrijfsniveau.

De arbeidsduurvermindering bedraagt één vijfde of één vierde. Voor het loonverlies is er een financiële compensatie. Bij één vijfde arbeidsduurvermindering spreek je van minstens 150 euro of 250 euro als een vierdaagse werkweek wordt ingevoerd. Bij één vierde arbeidsduurvermindering gaat het om minstens 187,5 euro of 287,5 euro als een vierdaagse werkweek wordt ingevoerd. De bedragen zijn brutocijfers.

De werkgever betaalt de looncompensatie.

Hij krijgt een vermindering van zijn werkgeversbijdragen. Vanaf het trimester waarin de arbeidsduurvermindering wordt ingevoerd tot het trimester waarin de arbeids-

duurvermindering op zijn einde loopt.

De vermindering van werkgeversbijdragen is 600 euro per trimester voor een vermindering met één vijfde. En 750 euro voor een reductie met één vierde. Beide bedragen klimmen naar respectievelijk 1.000 en 1.150 euro als de arbeidsduurvermindering wordt gekoppeld aan de invoering van een vierdaagse werkweek.

Ten minste driekwart van deze bedragen moet dienen om het loonverlies van de werknemers te compenseren.

Andere maatregelen Er zijn nog twee andere crisismaatregelen, het crisistijdskrediet en de crisisschorsing. Alleen voor bedrijven in economische moeilijkheden.

De onderneming moet aantonen dat ze in economische moeilijkheden verkeert. Bijvoorbeeld omdat de omzet met 20 procent terugliep.

Of omdat er 20 procent economische werkloosheid onder de arbeiders is. Een daling van de bestellingen kan soms ook gelden als ‘economische moeilijkheden’.

Het crisistijdskrediet en de crisisschorsing kunnen worden ingevoerd door een cao bin-

In ondernemingen met een vakbondsafvaardiging moeten de directies eerst proberen een deal te sluiten over de crisismaatregelen.

Ferre wyckMAns

De federale regering nam eind april een beslissing over drie ‘crisismaatregelen’. Het juninummer van Ons Recht berichtte al over die maatregelen. De wet en de bijbehorende uitvoeringsbesluiten verschenen ondertussen in het Belgisch Staatsblad. Tijd voor een ‘update’.

© Foto: BELGa

cRisis Voor het crisistijdskrediet is een individueel akkoord nodig met de werknemer. De arbeidsduur vermindert met één vijfde of met de helft, en dit gedurende één tot zes maanden.

Die termijn kan wel worden verlengd.

Van de RVA krijgt de werknemer met crisistijdskrediet een maandelijkse financiële brutocompensatie. Vermindert de arbeidsduur met één vijfde? Dan bedraagt de brutocompensatie 188 euro of 248 euro, al naargelang de werknemer ouder of jonger dan 50 jaar is. Is er een halvering van de arbeidsduur? Dan betaalt de RVA een compensatie van 442 euro. De werkgever kan een extra vergoeding geven. Werknemers met verminderde arbeidsprestaties worden gelijkgesteld met voltijdse werknemers in nog te bepalen takken van de sociale zekerheid.

www.crisisma

telijke schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst’.

Deze maatregel komt neer op een volledige of gedeeltelijke schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor bedienden. Er is géén individueel akkoord nodig met de werknemer.

Bij deze maatregel moet de cao of het ondernemingsplan de duur meedelen van de volledige of gedeeltelijke schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Met een maximum per kalenderjaar van 16 weken voor een volledige schorsing en 26 weken voor een gedeeltelijke schorsing.

Wat is mogelijk? Een volledige schorsing van de uitvoering van het arbeidscontract op alle dagen van de week. Een vermindering van de arbeidstijd met minstens twee werkdagen per week. Of een combinatie van beide. Bij een combinatie is een regime van twee weken gedeeltelijke schorsing gelijk aan één week volledige schorsing. Het regime moet voor minstens één week worden ingevoerd.

De sector of bedrijfscao of het ondernemingsplan moeten melden welke (verplichte) vergoeding de werkgever betaalt bovenop de crisisuitkeringen voor de schorsing van de uitvoering van het arbeidscontract. Die bijpassing moet minstens gelijk zijn aan het supplement dat er is voor arbeiders van dezelfde werkgever die werkloosheidsgeld ontvangen bij een schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst om economische redenen. De werknemer en de RVA moeten minstens zeven dagen op voorhand worden ingelicht.

Hoe zit het nu juist met die financiële compensatie? De werknemer krijgt van de RVA – via de uitbetalingsinstelling, dus ook het ACV – op elke dag van de schorsing een ‘crisisdaguitkering’. Die uitkering wordt berekend op basis van het ‘geplafonneerde salaris’ van 2.206 euro bruto per maand.

Wie samenwoont, krijgt 70 procent van het geplafonneerde salaris uitgekeerd. Anders gezegd maximaal 59,4 euro per dag of 1.544,4 euro per maand. Alleenstaanden of gezinshoofden krijgen 75 procent uitgekeerd. Met andere woorden 63,65 euro per dag of 1.654,9 euro per maand. Al deze cijfers zijn brutobedragen. Bovenop deze bedragen betaalt de werkgever dus nog een supplement.

Bij een crisisschorsing blijven de werknemers voltijds of halftijds in dienst onder de voorwaarden van hun arbeidscontract. Het contract is geschorst maar de werknemers behouden wel de rechten die daaraan verbonden zijn.

Een schorsing kan alleen nadat de werkgever aan de werknemer alle ‘recupdagen’ toekende waarop hij recht heeft. 

atregelen.be

nen de week na inwerkingtreding van de wet.

Dit gebeurde voor de bedienden in de metaalsector en de textielsector. Als er niet tijdig een sectorcao kwam of als de sectoren aangaven dat ze geen plannen hadden, waren de bedrijven aan zet.

Is er een vakbondsafvaardiging? Dan moet een bedrijfscao worden opgesteld. Gebeurt dat niet op tijd, dan moet er een ‘ondernemingsplan’ op tafel komen. Zo’n plan moet worden goedgekeurd door een ‘ad hoc’-commissie met vijf vertegenwoordigers van de werknemers, vijf vertegenwoordigers van de werkgevers en drie vertegenwoordigers van de regering. Voor ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging geldt het principe van het goed te laten keuren ondernemingsplan.

In de sectorcao, de bedrijfscao of het ondernemingsplan moet uitdrukkelijk staan dat ze slaan op het stelsel van de individuele en tijdelijke vermindering van de arbeidsprestaties. Er moeten ook maatregelen in staan die mikken op het behoud van zoveel mogelijk jobs.

crisistijdskrediet Het crisistijdskrediet is eigenlijk een individuele en tijdelijke vermindering van de arbeidsduur voor voltijdse arbeiders en bedienden.

Die maatregel kan worden toegepast op één of meerdere werknemers in een bedrijf.

Het crisistijdskrediet staat los van het gewone tijdskredietstelsel. Er dient dus geen rekening te worden gehouden met de klassieke criteria voor tijdskrediet: het aantal jaar dienst; rekening houden met een maximumtijdskrediet; de regel dat niet meer dan 5 procent van het personeel in een bedrijf met tijdskrediet mag zijn.

Er zijn ook werknemers die hun arbeidsprestaties al met één vijfde of met de helft inkrompen in de zes maanden voor de inwerkingtreding van de nieuwe wet. Zij kunnen met terugwerkende kracht genieten van de nieuwe regeling. Er zijn wel twee voorwaarden. Ze moeten een overeenkomst sluiten met hun werkgever.

En de werkgever moet gebonden zijn door een cao of ondernemingsplan.

Het bedrijf moet op dat moment voldoen aan de criteria op het vlak van ‘economische moeilijkheden’. Als dat het geval is, wordt de duur van de vermindering van de geleverde arbeidsprestaties niet afgetrokken van de maximale duur van het tijdskrediet tijdens de loopbaan van een werknemer. De werknemer in kwestie krijgt dan een hogere uitkering.

crisisschorsing Je hebt ook de zogenaamde crisisschorsing.

Of, iets ingewikkelder uitgedrukt: het ‘stelsel van tijdelijke en collectieve volledige of gedeel-

Meer informatie vind je op www.crisismaatregelen.be JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 11

??

Nancy De Mesmaeker: “Wij leven in een paradijs”

Reis naar textielfabrieken in Indonesië maakt onvergetelijke indruk

Chris Van Droogenbroeck

Belgische vakbondsmensen brachten in het kader van de Schone Kleren Campagne een beklijvend bezoek aan Indonesië.

Ze wilden te weten komen hoe de aankooppraktijken van grote distributeurs in het Westen invloed hebben op de loon- en arbeidsvoorwaarden van arbeiders en arbeidsters in de Indonesische textielfabrieken. Nancy De Mesmaeker maakte de reis mee. Ze is assistent-filiaalleider bij de winkelketen Aldi en vakbondsmilitante van de LBC-NVK. “Wij leven in een paradijs”, zegt Nancy na haar reis.

D

e Belgen reisden in februari naar Indonesië. Ze ontmoetten vakbondsmilitanten en bezochten diverse bedrijven in Jakarta.

Op de eerste dag van hun verblijf maakten ze kennis met de verantwoordelijken van de vakbondsfederatie Garteks. Ons Recht voelt Nancy De Mesmaeker aan de tand.

Sillaban en andere mensen van Garteks. Raja Martua en Elly Rosita Sillaban zijn de ondervoorzitter en de voorzitter van de vakbond.

Jonge mensen, maar ze bekleden toch al heel belangrijke functies.”

“De textielsector vertegenwoordigt in Indonesië 65 procent van het bruto nationaal product. Alleen al op Java werken 30 miljoen mensen in de sector. Acht op de tien textielwerkers zijn vrouwen. En maar liefst 95 procent moet het stellen met een contract van korte duur.

Bedrijven veranderen vaak van eigenaar en van naam. Of ze verhuizen naar een andere plek waardoor werknemers die al kans maken op een contract van onbepaalde duur hun rechten niet kunnen doen gelden.”

“Ook in Indonesië zie je dat de crisis haar tol eist. Er komen minder bestellingen binnen en reeds geplaatste orders worden afgezegd. Eén van de redenen waarom het contract van veel werknemers niet verlengd wordt. Op een fatsoenlijke sociale zekerheid hoeven de mensen niet te rekenen. De zogenaamde ‘sociale zekerheid’ in Indonesië is er alleen voor werknemers met een contract van onbepaalde duur.”

Werktijden Ons Recht:

Ons Recht:

Bij Garteks werd je al meteen een heel

stuk wijzer?

“Inderdaad. Wij hadden een gesprek met Raja Martua, Elly Rosita

Nancy De Mesmaeker:

12 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Hoe zit het met de werktijden en de

lonen?

“Normaal werken ze in Indonesië acht uur per dag en zes dagen per week, dus in een 48-urige werkweek. Vol-

Nancy De Mesmaeker:

gens de wetgeving mogen werknemers per dag maximaal vier overuren presteren. Wanneer de deadline voor leveringen nadert, worden arbeidsters dikwijls verplicht overuren te doen.”

“Het wettelijke minimumloon per maand bedraagt ongeveer 1,07 miljoen rupiah, omgerekend 71 euro. Er is ook een sectoraal minimumloon. Dat bedraagt 1,2 miljoen rupiah ofwel 78 euro.”

“Voor het eerste overuur per dag wordt een toeslag van 10 procent betaald, voor het tweede 15 procent en vanaf het derde 20 procent.

Zo kunnen werknemers hun basisloon wat aanvullen. Maar ze komen niet aan een bedrag van 1,8 miljoen rupiah, wat een alleenstaande toch nodig heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien.”

“Tijdens onze reis vertelde een arbeidster ons bijvoorbeeld dat ze 600.000 rupiah moest betalen voor een kamer van zo’n tien vierkante meter. Met haar loon kon ze onmogelijk een gezin onderhouden. Zelfs met twee uit werken gaan was geen garantie om rond te komen, zei die vrouw. Haar echtgenoot verkocht eten op straat. Hij verdiende nog minder dan zijn vrouw in de textielfabriek. In Indonesië zijn er niet zoveel grote winkels. Een groot deel van de handel zit in het informele circuit.”

Aldi Ons Recht: Jullie bezochten ook bedrijven?

Nancy De Mesmaeker:

“We hadden bijvoor-

inteRnAtiOnAAl beeld een ontmoeting met werkneemsters van PT Elok, een ondergoedfabrikant die 3.000 mensen werk geeft. PT Elok levert ook aan de winkelketen Aldi. Ik had een reclamefolder van Aldi mee, en daarin stond textiel dat de Indonesiërs hadden gemaakt. De mensen waren verwonderd te zien wat Aldi vraagt voor het textiel dat zij tegen schamele loontjes produceren.”

“De werkneemsters bij PT Elok verdienen een basisloon van 1,1 miljoen rupiah. Daarnaast krijgen ze per dag 3.000 rupiah (20 eurocent) als maaltijdvergoeding. Aanvankelijk bedroeg die maaltijdvergoeding maar 1.600 rupiah, maar na een staking was het bedrijf bereid wat meer te geven. In Indonesië kan je overigens niet gemakkelijk staken. Je moet eerst de toestemming krijgen van de politie.”

“Onze delegatie ging ook langs bij het bedrijf PT Megariamas. Na dat bezoek nam Emilia Yanti, de voorzitster van de vakbond GSBI, ons mee naar een ontmoeting met werkloze arbeidsters. Bij PT Megariamas werden in augustus vorig jaar 447 werknemers, onder wie 434 vrouwen, aan de deur gezet. Dat gebeurde na een staking. Uit de verhalen van de arbeidsters bleek hoe de werkgever vakbondsmensen weert en probeert vakbondswerk onmogelijk te maken. Als bekend raakt dat je lid bent van een vakbond, vind je nergens nog werk.”

Andere kijk Ons Recht: Wat onthou jij vooral van deze reis?

“Er moet in Indonesië nog heel veel gebeuren op het vlak van syndicale vorming. Garteks moet nog een hele weg afleggen. Door mijn reis kijk ik nu anders tegen de dingen aan. Wanneer ik nu in de Aldi ondergoed uitpak, denk ik geregeld aan vijf vrouwen die lid waren van Garteks en die bh’s maakten voor Aldi. Het merk Pierre Cardin doet me nu denken aan de ontslagen vrouwen die met hun kinderen aan de deur van een wijklokaaltje stonden.”

“Wij leven in een paradijs als je weet hoe de mensen in Indonesië moeten werken. Hoeveel ze daar maar verdienen. Hoe ze daar omspringen met hygiëne en veiligheid. Er is daar zo weinig wettelijk geregeld. En de weinige regels worden slecht nageleefd.”

“Onze sociale zekerheid in België is een groot goed, zoveel is zeker. Het belang daarvan is onbeschrijflijk groot. Ik ben erg blij dat onze vakbond, de LBC-NVK, nu met een internationaal project start in Indonesië. De strijd van de werkneemsters daar is een eerlijke strijd, een roep om waardig werk.”

“Als er nu nog mensen komen vertellen dat ‘al die vreemdelingen’ van ons willen profiteren, mogen ze ’s gaan kijken in Indonesië, waar ze onze kleren maken. Want het zijn wij die van hun harde werk profiteren.” 

nancy De mesmaeKeR:

Een beeldverslag van de reis kan je krijgen bij het Schone Kleren Secretariaat, telefoon 02 / 246 36 81 of campagne@schonekleren.be.

lbc-nVk werkt samen met textielvakbond Garteks Knokken voor waardig werk in de praktijk

De LBC-NVK loste op 1 juni 2009 het startschot voor een twee jaar durende samenwerking met de Indonesische textielvakbond Garteks. Een project dat de Indonesiërs zal steunen bij de uitbouw van hun vakbondswerk.

Even situeren. Indonesië bestaat uit 17.508 eilanden en ligt in Zuidoost-Azië. Op de 6.000 bewoonde eilanden leven meer dan 237 miljoen mensen. Indonesië is het op drie na dichtst bevolkte land ter wereld. Alleen al in de hoofdstad Jakarta wonen 13 miljoen mensen. In België zijn we met iets meer dan 10 miljoen.

Garteks is de kleding- en textielfederatie van KSBSI. De vakbondskoepel KSBSI werd opgericht in 1992 en is met meer dan 500.000 betalende leden de grootste onafhankelijke vakbond in Indonesië.

Sinds lang is Garteks een actieve partner in de internationale Schone Kleren Campagne.

Elly Rosita Sillaban, de voorzitster van Garteks, nam in 2005 deel aan de ‘schoneklerenvorming’, een initiatief van de LBC-NVK en de Schone Kleren Campagne voor militanten uit kledingketens. Door de voortdurende contacten met Elly Rosita groeide het idee om een heus samenwerkingsproject op poten te zetten.

De vakbonden in Indonesië zijn nog jong. Ze moeten nog veel doen om zich beter te structureren. En vooral om mensen te overtuigen lid te worden van de vakbond. Bedrijven sluiten er vaak van de ene dag op de andere hun deuren. Ze verhuizen dan naar andere, goedkopere streken, al dan niet in Indonesië.

flexibele contracten De plaatselijke werkgevers zijn ook verzot op zeer flexibele arbeidscontracten. Ze geven haast alleen nog contracten van bepaalde duur. Werknemers zijn zo bang om hun contract niet verlengd te zien dat ze liever geen

lid worden van een vakbond. Het is van cruciaal belang dat een vakbond als Garteks zijn (potentiële) achterban goed informeert en organiseert. Geregeld houdt de bond introductievergaderingen. De middelen zijn beperkt zodat het niet altijd lukt daaraan een vervolg te breien.

Garteks heeft het lastig om een degelijke opleiding te geven aan vakbondsmilitanten en kaderleden van de bond. Een ander probleem is dat alleen de vakbond met het grootste aantal leden in een onderneming kan onderhandelen over een cao. In nog geen vijf procent van alle bedrijven worden cao’s afgesloten.

Redenen genoeg om Garteks te helpen. De LBC-NVK wil ertoe bijdragen dat Garteks zijn aanwezigheid kan versterken in de bedrijven in de ruime omgeving van Jakarta.

De bond wil een betere vorming organiseren en nieuwe werkingen in bedrijven uit de grond stampen. Garteks wil representatiever worden.

Alle werknemers in Indonesië hebben er baat bij dat vakbonden een tegenmacht kunnen vormen tegen het ultraliberale beleid van het nog jonge Indonesische ‘establishment’. De arbeidswetgeving en het sociaal overleg laten er nog veel te wensen over.

Voor ons in het Westen en voor de vakbondswerking in de winkels in België wordt het project een mooi vormingsinstrument.

Door de nauwe relatie met Garteks krijgen we uit de eerste hand informatie over de productie van de artikelen die in onze winkels in de rekken liggen. De leden en militanten van de LBC-NVK zullen ervaren hoe de wereldeconomie elke dag ingrijpt in ons leven. De mannen en vrouwen uit de textielindustrie in het Zuiden krijgen nu een naam en een gezicht. Hun strijd tegen de verschuiving van productie en nog méér flexibiliteit verschilt niet van de strijd die wij hier voeren tegen filialisering, uitbesteding of franchisering.

De LBC-NVK komt op voor waardig werk. In de praktijk. Nu ook samen met Garteks.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 13

OVeR de GRenzen AnnIck Aerts

oliegigant chevron onder de loep Ondanks de wereldwijde economische crisis noteerden oliemaatschappijen als Shell, Chevron en Exxonmobil vorig jaar erg mooie resultaten. Een netwerk van nietgouvernementele organisaties of ngo’s zag zijn kans schoon bij de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Chevron. Ze publiceerden een uitgebreid rapport om de aandeelhouders van de groep te wijzen op de ‘ware kostprijs van hun aandelen’.

De ngo’s verzamelden feiten en getuigenissen over mensenrechtenschendingen en milieudelicten in de hele wereld. In het Latijnsamerikaanse Ecuador bijvoorbeeld krijgt Chevron het verwijt het Amazonewoud te hebben vervuild. Chevron houdt vol alles te hebben gedaan om het betrokken gebied schoon te maken. Toen Chevron in de bewuste streek vertrok, nam een ander bedrijf er de activiteiten over en bleef het vervuilen. Tijdens een rechtszaak in april 2008 gaf een onafhankelijke expert een andere versie van de feiten dan Chevron. De rechters oordelen in het najaar definitief.

In Birma betaalt Chevron dan weer miljoenen dollars aan het militaire regime. De groep heeft aanzienlijke belangen in dat land. Chevron sponsort een handelsvereniging die lobbyt tegen de economische boycot van Birma.

Het netwerk van ngo’s voerde actie voor het gebouw waar Chevron zijn aandeelhouders liet bijeenkomen. Op de vergadering zelf konden activisten drie vragen stellen. Ze eisten meer details over het mensenrechtenbeleid van de multinational. Niet meer dan 28 procent van de aandeelhouders steunde die vraag.

De ngo’s wilden ook graag weten welke criteria Chevron hanteert om te beslissen over investeringen of eigen productie in landen met een twijfelachtige reputatie op het vlak van mensenrechten. Die vraag kreeg de steun van 26 procent van de aandeelhouders.

De activisten vroegen verder hoe Chevron de milieunormen in andere landen beoordeelt.

Voor die vraag kregen ze steun van 7 procent van de aandeelhouders.

Het ngo-netwerk is niet ontevreden over de actie rond Chevron. Vroeger kregen gelijkaardige acties zelden meer dan 10 procent steun.

De ngo’s zetten hun campagne voort. Vroeg of laat moet Chevron naar onze aanbevelingen luisteren, redeneren ze. Meer details vind je op http://truecostofchevron.com/.

14 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUstUs 2009

Ikea zet werknemers onder druk

Moorden op vakbondsleiders

De Zweedse winkelketen Ikea profileert zich graag als een maatschappelijk verantwoorde ondernemer. Op de website van het bedrijf lees je dat ze zichzelf een gedragscode (met de naam IWAY) oplegden. In die gedragscode staat wat leveranciers kunnen verwachten van Ikea en wat het bedrijf van zijn onderaannemers verlangt.

Ikea onderschrijft naar eigen zeggen internationale verklaringen over de rechten van de mens, fundamentele principes en rechten op het werk en milieu en ontwikkeling.

Maar de Amerikaanse vakbond UFCW vindt dat Ikea de eigen gedragscode soms met voeten treedt. In de streek van San Diego werd de keten betrapt op het gebruik van anti-vakbondstactieken. Op een speciaal georganiseerde meeting waarschuwde de personeelsafdeling daar om vooral geen lid te worden van de vakbond.

Het voorbeeld toont aan dat Ikea zijn gedragscode nog moet verfijnen. De groep moet ervoor zorgen dat de code geen dode letter blijft. De wereldwijde dienstenbond UNI kan Ikea helpen de code in de praktijk te brengen.

Momenteel onderhandelen de vakbond in Zweden en UNI over een wereldwijde kaderovereenkomst. In die overeenkomst moeten sluitende afspraken worden gemaakt.

UNI mikt op een wereldwijd vakbondsnetwerk bij Ikea. Op die manier moeten de bonden namens het personeel met één stem kunnen spreken. Zo versterken ze hun positie wanneer ze onderhandelen en de naleving van de afspraken eisen. Meer informatie lees je op www.uniglobalunion.org.

Vakbondswerk is in sommige landen nog altijd levensgevaarlijk. Dat kan je afleiden uit het jaarrapport 2008 van het Internationaal Vakverbond (IVV).

Het rapport vertelt over de schendingen van arbeidsrechten in zo’n 143 landen. Vorig jaar werden 76 vakbondsleiders vermoord. Alleen al in Colombia waren er 49 moorden. Guatemala staat ook bovenaan de lijst van gevaarlijkste landen voor vakbondsleiders. In de Filipijnen, Venezuela, Honduras, Irak, Nigeria, Panama, Tunesië en Zimbabwe lopen vakbondsmensen eveneens ernstige risico’s.

Het rapport meldt 7.500 ontslagen wegens vakbondsactivisme. Tweeduizend van die ontslagen vielen in Turkije. De cijfers zijn maar het topje van de ijsberg want vaak worden de feiten gewoon niet geregistreerd.

In Birma, China, Laos, Noord-Korea, Vietnam en andere landen zijn enkel vakbonden toegelaten die onder staatscontrole staan. In Saoedi-Arabië is elke vakbondsactiviteit onmogelijk.

De economische crisis weegt volgens het IVV zwaar op de vakbondsrechten. In Afrika reageerden regeringen vaak met harde repressie wanneer werknemers zochten naar manieren om hun inkomsten te vergroten.

In vrijhandelszones werden werknemers nog meer geconfronteerd met aanvallen en uitbuiting. Ook andere werknemers met precaire statuten ervaarden de gevolgen van de crisis.

In de industrielanden is overigens net zo goed sprake van verontrustende trends op het gebied van werknemersrechten.

Op http://survey09.ituc-csi.org/ krijg je nog een beter idee van de situatie in bepaalde landen of continenten.

Gelijke behAndelinG

lang niet alle holebi’s komen uit de kast op de werkvloer Mentaliteit veranderen doe je niet in een handomdraai

gifte. En discriminatie aantonen is ook niet zo simpel.”

Holebi’s kiezen vaker voor dienstverlenende jobs en werk met veel menselijke contacten. Homomannen vind je verhoudingsgewijs veel bij de overheid, in het onderwijs en in kantoren. “In bediendenjobs zal je heel wat holebi’s tegenkomen”, denkt Van Leirberghe. “Uit onderzoek van de SERV bleek dat holebi’s nogal wat problemen ondervinden in het onderwijs en de zorgsector. Niet toevallig sectoren waarin menselijke verhoudingen en gezagsrelaties heel belangrijk zijn. In de bouw en de transportsector zou het meevallen met de discriminatie van holebi’s.”

DenIs BoUwen

Bijna 70 procent van de voetballers uit eerste klasse ziet homo’s in het voetbal niet zitten. Dat bleek uit een recente enquête van een sportblad.

Ondanks alle veranderingen in de wetgeving is een gelijke behandeling van holebi’s nog niet overal vanzelfsprekend.

De mentaliteit veranderen is een werk van lange adem. Hoe zit het met holebi’s op de werkvloer? Katrien Van Leirberghe en Yvan Brys doen een boekje open.

V

an Leirberghe en Brys werken bij Çavaria, de organisatie die tot voor kort nog gewoon Holebifederatie heette. Çavaria neemt het op voor holebi’s en transgenderpersonen.

Eind juni stond de holebi-beweging onder de titel ‘Pink Power’ stil bij haar geschiedenis en haar toekomst. “Holebi’s discrimineren is nu wettelijk verboden”, zeggen Katrien Van Leirberghe en Yvan Brys. “Homoseksuele paren kunnen trouwen. En ze kunnen zelfs kinderen adopteren, al is er een kloof tussen theorie en praktijk. Kortom, de wetgeving is op diverse punten ten goede veranderd. Desondanks is onze strijd nog lang niet gestreden. Vooroordelen uitroeien blijkt niet zo makkelijk. Er is nog altijd veel homofobie in onze maatschappij.”

Niet alleen in het voetbal ligt homoseksualiteit nog gevoelig. Uit recent onderzoek blijkt dat één op vijf jongens in Vlaanderen liever niet gezien wordt met een holebi. Jonge holebi’s worden op school veel meer gepest dan jonge hetero’s. Vijftien procent van de

lesbische of biseksuele meisjes probeerde al minstens één keer om zichzelf van het leven te beroven. En er is meer. Als een lesbische vrouw een baby krijgt, kan haar partner niet automatisch ‘vaderschapsverlof ’ krijgen. Tenzij de werkgever daar niet moeilijk rond doet.

Bijna 40 procent van de holebi’s ervaart ‘impliciete homofobie’ in de werkomgeving. “Ze worden geconfronteerd met roddels, grapjes, spottende opmerkingen of homofobe uitspraken. Vooral tijdens informele momenten zoals de koffiepauze.”

Geen risico’s nemen

Zowat 12 procent heeft te maken met ‘expliciete homofobie’. “Die mensen worden zwaar beledigd, voelen zich uitgesloten of worden in extreme gevallen ontslagen.”

Onderzoek bij de Vlaamse ambtenarij (2008) wees uit dat 20 procent van de homo’s en 29 procent van de lesbiennes daar al meemaakten dat een homo- of biseksuele collega verbaal werd geïntimideerd. Nog hogere percentages meldden ervaringen met ‘seksueel getinte insinuaties’ of het gebruik van scheldwoorden.

In 2008 stelde het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) 92 dossiers op over discriminatie op grond van seksuele voorkeur. “Zestien dossiers gingen over discriminatie op de werkvloer”, vertellen Van Leirberghe en Brys. “De cijfers zijn maar het topje van de ijsberg. Veel mensen doen gewoon geen aan-

Hoe zit het eigenlijk met de situatie op de werkvloer? “In de werksfeer is het niet voor iedereen vanzelfsprekend om open te zijn over de eigen seksuele voorkeur”, weet Van Leirberghe. “Tijdens de proefperiode en de ‘integratiefase’ bij een nieuwe werkgever zwijgt meer dan de helft van de holebi’s over de geaardheid. Vooral in grote bedrijven willen ze geen risico’s nemen. Hoger opgeleide holebi’s zijn minder open over hun privéleven omdat ze meer te verliezen hebben bij negatieve reacties. Veel mensen gaan strategisch om met hun seksuele oriëntatie.”

Yvan Brys werkte zelf een tijdlang bij een callcenter. “Dat bedrijf was eigendom van een homokoppel.

Maar als de eigenaars op vakantie gingen, moesten wij wel aan de klanten vertellen dat ze ‘op zakenreis’ waren.”

expliciete homofobie

Vakbonden Vlaamse vakbonden doen betrekkelijk weinig rond holebi’s. De European Trade Union Confederation (ETUC) publiceerde in 2008 wel een folder rond holebi’s.

“Vakbonden zouden onderzoek naar de behandeling van holebi’s op de werkvloer kunnen aanmoedigen”, oppert Yvan Brys. “Holebi’s voelen zich beter thuis bij een vakbond wanneer ze merken dat die ook begaan is met hun situatie. De bonden zouden de holebibeweging ook kunnen steunen rond het vaderschapsverlof voor meemoeders.”

Bij Çavaria hebben ze wel goede contacten met de diversiteitsconsulenten van de vakbonden. “De Vlaamse vakbonden integreren het holebi-aspect in hun bredere campagnes rond diversiteit, alleszins een positief punt.”  De Nederlandse Commissie Gelijke Behandeling (CGB) publiceerde in juni nieuw onderzoek. Homoseksuele mannen en vrouwen voelen zich in hun werkomgeving nog steeds onprettig behandeld wegens hun seksuele voorkeur, zo bleek. Meer informatie op www.cgb.nl.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 15

© foto: Photonews

Monique Braam

Een vakbond in China? Onmogelijk. China is toch het land waar met de arbeidsrechten en werkomstandigheden een loopje wordt genomen? Waar kinderarbeid gemeengoed is? Waar ‘sweatshops’ werknemers uitbuiten en de rijkdom niet eerlijk verdeeld wordt? Toch is er in China een vakbond, de ACFTU. Die bond is na tientallen jaren van repressie en onmacht aan een stille opmars bezig en probeert het tij te keren voor de meer dan 700 miljoen werknemers van wie er zo’n 170 miljoen gesyndiceerd zijn. Hoe staat het Westen tegenover de ACFTU? Moet je als Belgische vakbond wel of niet samenwerken met zo’n staatsvakbond?

In China is maar één vakbond toegelaten.

De All-China Federation of Trade Unions (ACFTU), opgericht in 1925 door onder meer Mao Zedong, is een eenheidsvakbond die erg nauwe banden heeft met de Chinese Communistische Partij. De vakbondsleiding is automatisch lid van de Partij.

Dat wekt internationaal wrevel. Van een echte vakbondsvrijheid of vrijheid van vereniging kan je niet spreken. Sommige westerse ngo’s en (vak-) organisaties vinden dat alleen vrije vakbonden voor echte vooruitgang kunnen zorgen. Maar de jongste jaren nam de ACFTU zijn rol als verdediger van werknemersrechten zeer ter harte. Zowel het Europees Vakverbond als het ACV denken dat de ACFTU steun verdient.

Migranten De ACFTU staat traditioneel sterk in de staatsbedrijven, lees de industriële sectoren. Die maken ongeveer een derde uit van de Chinese economie. De vergevorderde sociale wetgeving (44-urenweek, vijfdagenweek, verbod op kinderarbeid, voldoende hoge minimumlonen) wordt doorgaans goed nageleefd. Daarnaast zijn er in China veel joint ventures tussen Chinese bedrijven en westerse multinationals. Ook daar staat de vakbond betrekkelijk sterk en is er in veel gevallen sprake van collectieve onderhandelingen naar westers model.

De grote problemen op het vlak van uitbuiting, kinderarbeid en slechte loon- en arbeidsvoorwaarden vind je in (privé-) sectoren als de bouw en de mijnen en bij de vele privé-onderaannemers die werken voor grote westerse merken en ketens. In die bedrijven werken de Chinese migranten die van het arme platteland naar de rijkere oost- en zuidkust trekken. De jongste tientallen jaren verlieten meer dan 200 miljoen mensen hun geboortegrond. De verwachting is dat tegen 2020 nog eens 200 miljoen Chinezen die stap zullen zetten.

Ze werken vaak 11 uur, dag in dag uit, slapen in overvolle slaapzalen en eten in povere bedrijfskantines.

16 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

internationaal

Vakbond ACFTU is bezig aan stille opmars in China ACV en LBC-NVK kiezen voor samenwerking

De vakbond bestaat in hun bedrijven nauwelijks. De migranten dragen met hun erg lage lonen in grote mate bij tot de gigantische exportindustrie in het oosten en zuiden van China. Ze blijven verstoken van een goede sociale zekerheid, degelijk onderwijs of deftige huisvesting.

Met de campagne ‘Go West’ wil de overheid de migratie indijken én het platteland verder ontwikkelen. China wil ook het binnenland moderniseren en mee laten profiteren van de economische groei. Vandaar dat de overheid grote sommen geld pompt in grote infrastructuurwerken in het binnenland. Tegelijkertijd wordt werk gemaakt van een sociale zekerheid voor iedereen.

Wat denken ACV en LBC-NVK ervan?

China kan prat gaan op een indrukwekkend palmares. Het land werd in dertig jaar tijd de op drie na grootste wereldeconomie.

Alleen Amerika, Japan en Duitsland doen beter. China is marktleider voor steenkool, staal, kunstmest en tv-toestellen. Het land maakt tweederde van alle kopieermachines, dvd-spelers, schoenen en speelgoed. Tegen 2025 zou China’s aandeel in de wereldeconomie verdubbelen.

ACV-voorzitter Luc Cortebeeck voorspelt: “Na de crisis zal China de nieuwe trekker van de economie worden. China mikt op 8 procent groei. Landelijke gebieden zullen verder ontwikkeld worden. De banken zijn liquide en het land zal de verouderde industrie ecologisch verantwoord moderniseren. De lonen zullen stijgen om de mensen aan te moedigen meer te consumeren.”

De export naar Amerika verminderde, maar de ‘Zuid-Zuid-handel boomt’. China’s export naar Latijns-Amerika en India nam met 50 procent toe. En het land investeert op grote schaal in Afrika.

Marijke Persoone (LBC-NVK): “Door de tendens naar een wereld met meerdere economische spelers kunnen we het ons niet permitteren om China links te laten liggen.

De alleenheerschappij van Amerika verbrokkelt, andere landen komen op. China is één van die landen. Samenwerking met de Chinese vakbond kan ten goede komen aan werknemers bij ons en in China.”

Arbeidscontracten Maar ook de ACFTU draagt de jongste tijd een flinke steen bij. Met het aantreden van politiek leider Huo Jintao in 2002 leek een kentering nabij. “Het komt erop aan de taart groter te maken en eerlijker te verdelen”, zeiden de nieuwe leiders. De vakbond krijgt daarin een cruciale rol toebedeeld.

Aan de basis ligt de wet op de arbeidscontracten die in 2008 van kracht werd. De wet wil misbruiken wegwerken die vooral migrantenarbeiders treffen. Ze stelt dat er bij afwezigheid van een schriftelijk contract automatisch een contract van onbepaalde duur wordt gegeven. Een afspraak die voor de migranten als muziek in de oren klinkt. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt rond het sociaal overleg en het afsluiten van cao’s. De duur van proefperiodes en uitzendarbeid wordt beperkt. De wet verplicht de overheid om strengere controles op lonen, overuren en arbeidsvoorwaarden uit te voeren. Zonder goed toezicht dreigt de wetgeving dode letter te blijven en geen sociale vooruitgang op te leveren. Op dit punt speelt de ACFTU een belangrijke rol.

Bewustzijn De ACFTU wil nu ook echt werk maken van vakbondswerk aan de basis. In plaats van bovenaf regels op te leggen probeert de bond van onder uit vakbondswerk te maken. De ACFTU wil het vakbondsbewustzijn bij de arbeiders aanwakkeren en versterken: “We zullen op zoek gaan naar militanten die de ruggengraat moeten vormen van onze organisatie”, staat in één van de verklaringen van de ACFTU. De vertegenwoordigers van de ACFTU dwingen respect af met hun acties bij Wal-Mart, een Amerikaanse supermarktgroep die er prat op gaat geen inmenging van vakbonden te dulden. De ACFTU slaagde in het onmogelijke en begon als eerste vakbond met een werking bij deze multinational die niet van bonden houdt.

De ACFTU houdt ook voet bij stuk bij de telecomreus Huawei. Die groep wilde de nieuwe wet op de arbeidscontracten omzeilen door werknemers met tien jaar dienst te verplichten een nieuw contract te tekenen in plaats van ze automatisch een vast contract te geven. Huawei haalde bakzeil.

In de voorbije jaren richtte de ACFTU zich uitdrukkelijk tot de migranten. Via een grootschalige campagne kon de bond zo honderdduizenden nieuwe leden vinden.

LBC-NVK’er Jef Peeters op bezoek in China Umicore telt wereldwijd ongeveer 15.000 werknemers, van wie 2.500 in China. De groep Umicore is de eerste Belgische multinational die een kaderovereenkomst rond ‘duurzame ontwikkeling’ met internationale vakbondsfederaties en de Belgische vakbonden sloot. Jef Peeters, LBC-NVK-vakbondsafgevaardigde en voorzitter van de Europese ondernemingsraad van Umicore, trok dit jaar naar Shanghai.

Samen met afgevaardigden van de internationale vakbonden ICEM (scheikunde) en IMEF (metaal) en enkele directieleden van Umicore Brussel ontmoette hij managers en vakbondsmensen van de vestiging in Shanghai.

Jef: “Iedereen bij Umicore Shanghai, van arbeider tot directeur, is bij de vakbond. Op onze vraag of dat soms spanningen kan veroorzaken, werd ontkennend geantwoord. ‘Alles wordt pragmatisch aangepakt’, klonk het antwoord van de plant manager.”

“Twee vakbondsafgevaardigden van de ACFTU werkten mee aan het bedrijfsbezoek van de Belgen. Zij bevestigden de afspraken rond bijvoorbeeld de wekelijkse arbeidsduur van 40 uur, de uitbetaling van extra loon bij overuren en het bestaan van een arbeidsreglement. De lonen liggen er blijkbaar hoger dan het gemiddelde van de lonen in de bedrijven in de regio.”

“Om de drie maanden is er overleg met de werkgever. Zowel de vakbond als de directie hechten veel belang aan overleg en consensus.

Kortom, het sociale klimaat is goed, zeggen de Chinese vakbondsafgevaardigden. Een bemoedigend verhaal. De toekomst moet leren welke kant het uit zal gaan met de tandem vakbond-werkgever.”

Meer lezen over China? www.chinaworks.be

Positief De reacties van internationale vakbewegingen zijn overwegend positief. Ook het ACV reageert kritisch constructief. Volgens het ACV is samenwerking met de ACFTU nodig om de internationale solidariteit tussen werknemers te versterken. Als een Chinese vakbond erin slaagt in eigen land de werkomstandigheden te verbeteren, betekent dat immers wereldwijd een groot succes. Westerse expertise rond sociaal overleg valt te delen met de ACFTU. En ons Belgisch indexsysteem is wellicht een interessant model voor de Chinezen. Zo kunnen westerse vakbonden een constructieve bijdrage leveren aan het vakbondswerk in China.  JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 17

arbeids-gericht marc weyns

Ontbreken van ziekteattest

Oproepcontract is nietig Pesterijen of conflict Een bedrijf sluit een overeen- tussen personen? komst met een werknemer om producten te verkopen en presentaties van collecties te geven ‘op vraag van de werkgever’. De overeenkomst zegt niets over het aantal werkuren of de werkdagen. De werknemer moet gewoon thuis wachten op een eventuele oproep van de werkgever. De werkgever doet alleen een beroep op de werknemer op de momenten die hem goed uitkomen. Hij maakt zelfs geen afspraken over een minimum aantal werkuren.

De arbeidsrechtbank in Oudenaarde oordeelde op 20 december 2007 dat zo’n overeenkomst nietig is. Elke overeenkomst moet een bepaald of bepaalbaar voorwerp hebben. Ze mag niet afhangen van de zuivere wil van één van de partijen.

Een werkneemster voelt zich gepest door de conciërge van het bedrijf en diens zoon. Zoals het dan vaker gebeurt, raakt de gedupeerde werkneemster over haar toeren. Kort na elkaar is ze verschillende keren ziek.

De vrouw dient een klacht in wegens pesterijen en zo komt het geschil voor de rechtbank.

Een uiting van pestgedrag is niet altijd gemakkelijk te onderscheiden van een gewoon conf lict tussen personen. Soms kunnen collega’s wat minder goed met elkaar opschieten en vallen er al eens harde woorden. Zoiets is niet noodzakelijk pestgedrag. Het gaat om pesterijen wanneer er sprake is van vijandschap, agressiviteit of geweld tegenover iemand. Ook kan een abnormale druk worden uitgeoefend. Iemand kan worden uitgesloten. Of er wordt niet meer gepraat of geluisterd. Het werk of de professionele bekwaamheid worden in twijfel getrokken. De persoon zelf wordt belachelijk gemaakt. Dat kunnen allemaal uitingen zijn van pestgedrag. Maar het loutere bestaan van een conflict is geen pestgedrag. Tot die slotsom kwam het arbeidshof van Brussel op 19 augustus 2008.

18 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Bekwaamheidsattest Een werknemer volgt een dure pilotenopleiding en slaagt in zijn examens. Hij wordt aangeworven met een contract voor een bepaalde periode. Piloten moeten – ook al hebben ze een vliegbrevet – elke zes maanden slagen in een bekwaamheidsexamen. De piloot in kwestie zakte voor die test en slaagde ook niet bij een herkansing. Daarna gaf de vliegtuigmaatschappij de werknemer gewoonweg geen werk meer voor de resterende duur van het contract.

Het bedrijf betaalde evenmin nog loon.

Het geschil belandt uiteindelijk voor het arbeidshof in Brussel. Op 10 maart van dit jaar besloot de rechter dat de werkgever geen fout maakte door de piloot niet meer te laten vliegen. De man slaagde immers niet in de periodieke bekwaamheidstest. Maar de werkgever beging wel een fout door niet binnen een redelijke termijn een nieuwe bekwaamheidstest te organiseren. Daarom moest het bedrijf toch een schadevergoeding betalen aan de werknemer. De helft van het verloren loon.

Een werknemer die ziek is en daardoor niet kan werken, moet zijn werkgever meteen op de hoogte brengen van zijn ziekte.

Hij moet ook een medisch attest voorleggen als de werkgever dat vraagt of als het arbeidsreglement dat zo bepaalt. In het arbeidsreglement van de meeste bedrijven is zo’n verplichting opgenomen.

Wat gebeurt er als de werknemer het attest niet of te laat opstuurt?

Soms maakt een werkgever zich daarover zo druk dat hij de werknemer ontslaat wegens dringende reden. Doorgaans vindt de rechter dat het niet of te laat indienen van een attest op zich geen dringende reden is. Zeker niet bij een verlenging van de arbeidsongeschiktheid. Dat was ook de beslissing van de arbeidsrechtbank van Antwerpen op 3 januari 2008.

Een werknemer was een hele tijd ziek en stuurde al verschillende attesten op. Eén keer vergeten een attest op te sturen, kan geen dringende reden zijn.

Ontslag tijdens opzeggingstermijn Wanneer een werkgever een eind wil maken aan de arbeidsovereenkomst, volstaat het dat hij de opzeggingstermijn naleeft. Niet zelden wordt een bediende opgezegd met een te korte termijn.

Die bediende heeft dan het recht op een aanvullende opzeggingsvergoeding. Volgens het Hof van Cassatie ontstaat het recht op die aanvullende vergoeding vanaf het moment dat de opzegging met een te korte termijn wordt gegeven.

Heeft de werknemer die tijdens zo’n opzeggingstermijn wordt ontslagen wegens dringende reden toch nog recht op een aanvullende opzeggingsvergoeding? In een arrest van 5 januari 2009 deed het Hof van Cassatie uitspraak.

Als het ontslag wegens dringende reden terecht is, verliest de werknemer daardoor ook het recht op de eventuele aanvullende opzegvergoeding.

PESTEN

Vakbondswerk doen is lang niet overal vanzelfsprekend Rechter fluit Provinciaal Integratiecentrum West-Vlaanderen terug

Marc Weyns

Als bedrijven goederen produceren of diensten leveren, is dat in grote mate het resultaat van de arbeidsinzet van werknemers. Is het dan niet de normaalste zaak van de wereld dat die werknemers degelijke informatie krijgen over het reilen en zeilen van hun onderneming? Dat ze vragen kunnen stellen en collectief kunnen onderhandelen over loon- en arbeidsvoorwaarden?

Het is vanzelfsprekend dat werknemers zich kunnen verenigen in vakbonden en dat hun vakbondsafgevaardigden mee het overleg voeren. Toch?

D

e grondwet en Europese en internationale verdrag e n e r ke n n e n dat werknemers recht hebben op informatie en overleg via vakbondsafgevaardigden. Die rechten zijn juridisch stevig verankerd. Alleen, in de praktijk blijkt het ‘syndicale feit’ in veel ondernemingen minder vanzelfsprekend. Ook in België.

©f oto : Da nië

l Ry s

Bij het Provinciaal Integratiecentrum West-Vlaanderen (PIC) groeide in de loop van 2005 bij een aantal werknemers de idee om een vakbondsafvaardiging op te richten. Dat gaat niet zomaar.

In de betrokken sector moet minstens de helft van het personeel zijn steun geven aan het verzoek om een vakbondsafvaardiging te creëren.

De vier initiatiefnemers bij het PIC, twee LBC-NVK’ers en twee BBTK’ers, kregen de steun van de meeste collega’s. Op 15 juni stuurden ze aan de vzw PIC een aangetekende brief met het formele verzoek om een vakbondsafvaardiging te kunnen oprichten.

Op 27 juni viel bij de vier de ontslagbrief in de bus.

‘Niet de nodige competenties’ Aan de andere werknemers vertelde de werkgever dat de arbeidsovereenkomsten waren stopgezet omdat de vier initiatiefnemers herhaaldelijk hadden laten uitschijnen dat ze geen vertrouwen hadden in de leiding. Bovendien hadden de vier niet de nodige ‘competenties’ om hun job nog langer te doen, heette het. Nadien werd eraan toegevoegd dat de subsidies te beperkt waren om die vier dure vogels nog te betalen. Op het bekende C4-formulier zette de werkgever dat de ontslagen het gevolg waren van ‘een reorganisatie’.

Er volgde een dovemansgesprek waarbij de werkgever volhardde in zijn ongeloofwaardig verhaal. Uiteindelijk belandde het dossier op de tafel van de arbeidsrechtbank in Roeselare.

De rechter stelde vast dat er in de vzw ooit al wel eens geopperd was dat er moest worden gesaneerd. Maar die intentie had nooit concreet vorm gekregen. Een werkgever heeft het recht om bij een herstructurering werknemers te ontslaan.

Hij mag daarbij rekening houden met de beroepsbekwaamheid van de werknemers.

Bij het PIC misbruikte de werkgever de mogelijkheid om werknemers te ontslaan. Hij wist dat de vier zouden worden voorgedragen als vakbondsafgevaardigde. Het engagement voor de vakbond was het echte motief voor de ontslagen.

De rechter veroordeelde de vzw PIC om een schadevergoeding te betalen wegens misbruik van het

ontslagrecht. De vergoeding bleef bescheiden. Maar het belangrijkste is dat de werkgever op de vingers werd getikt. De vzw PIC besefte zelf maar al te goed dat ze flink in de fout was gegaan. De organisatie was dan ook zo wijs om de veroordeling te aanvaarden en niet in hoger beroep te gaan.

Autodealer Wat zich afspeelde bij het PIC doet zich helaas wel vaker voor in verschillende varianten. Bij een grote autodealer in Antwerpen werd een werknemer die zich kandidaat stelde bij de sociale verkiezingen van zijn gewone bureau overgeplaatst naar een achterafkamertje waar hij geen contact meer had met collega’s. De andere kandidaten werden zwaar onder druk gezet om hun kandidatuur in te trekken.

Een frisdrankengigant in de streek van Brussel paste dezelfde methode toe. Die onderneming isoleerde een vakbondsafgevaardigde en gaf hem een werkpost in de kelder. Het takenpakket van de medewerker werd veranderd. In de praktijk ging het om een flinke degradatie. Ook bij Punch Graphix uit Lier gaat het er stevig aan toe. Daarover vind je op blz. 5 in dit nummer van Ons Recht meer informatie.

Het zijn maar een handjevol voorbeelden. Maar die kunnen tot een lange lijst worden uitgebreid.

Dit alles mag ons niet uit het oog doen verliezen dat het sociaal overleg in de meeste ondernemingen wel min of meer behoorlijk werkt.

Toch blijft het voor de vakbonden elke dag hard werken om het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen af te dwingen.

Een verbetering van de bescherming van vakbondsafgevaardigden is daarbij nodig. Ook wie kandidaat is om vakbondswerk te doen, dient beter beschermd. 

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 19

distributie

Actie bij winkels van DI doet inhalige werkgever inbinden Strijdlust inspireert collega’s bij Club

: oto ©f l nië Da Rys

Lieveke Norga

Albert Frère, moeten we hem nog voorstellen? Een zakenman met een vermogen van 1 miljard euro, crisis of geen crisis. Frère is niet meteen platzak. Toch wil hij de citroen nog wat extra uitpersen in een reeks bedrijven waar hij de hoofdaandeelhouder is. Eerder berichtte Ons Recht al dat er bij de drogisterijketen DI 34 winkels moesten sluiten. Er zijn 200 werknemers te veel, beweert het management. Gepast reageren op de agressieve plannen is de boodschap.

D

I verlangt dat de te ontslagen werknemers hun opzegtermijn volledig uitdoen. En de werknemers die mogen blijven, moeten behoorlijk inleveren.

Toen DI nog afhing van de distributiegroep Delhaize, kon het personeel mee genieten van voordelen die daar door de vakbonden waren opgebouwd: een groepsverzekering, een inkomensgarantie bij ziekte, een lentepremie en een kerstpremie. Albert Frère en Co willen een kruis zetten over die voordelen. In het paritair comité waartoe DI sinds de overname behoort, zijn zulke kleine extra’s ongebruikelijk. Voor sommige jobs in de drogisterijketen dreigen werknemers tot 450 euro bruto per maand in te leveren.

De directie eist ook méér flexibi-

liteit. DI wil de arbeidsduur niet per week maar per jaar berekenen, op basis van een gemiddelde waarvan naar boven en naar beneden kan worden afgeweken. Het bedrijf wil een kwartier minder betaalde pauze per dag. En deeltijdse werknemers zouden hun luttele uurtjes in vijf dagen en niet in vier dagen moeten kloppen.

Hoe reageer je op zulke agressieve plannen in een bedrijf zonder veel vakbondstraditie? Goed communiceren is cruciaal. Klassieke personeelsvergaderingen liggen in dit soort omgeving niet voor de hand want het personeel werkt verspreid over het hele land. Contacten verlopen dus vooral per email, sms en telefoon. Behoorlijk tijdsintensief allemaal. Maar het rendeert om een vertrouwensrelatie met de groep LBC-NVK-leden op te bouwen.

dan 100 winkelbedienden zakten voor een personeelsvergadering naar Brussel af. De deelnemers besloten op 22 mei te laten zien dat er grenzen zijn aan wat het personeel wil slikken. Op de stakingsdag bleef de overgrote meerderheid van de DIfilialen dicht. Een concentratie aan de hoofdzetel zorgde er voor dat ook in het magazijn niemand aan het werk ging.

Zo’n actie op touw zetten vergt grote inspanningen. Een fabriekspoort afsluiten kan, bij wijze van spreken, met één stevig hangslot.

Tientallen winkeltjes in alle uithoeken van het land dicht houden vergt heel wat organisatie en overredingskracht. Te meer daar nationale en regionale managers zware druk uitoefenden en dreigementen uitten. Om zo’n actie te laten slagen moet je dus een voldoende sterke band met het personeel hebben.

Vergadering in Brussel

Signaal aangekomen

Al snel was duidelijk dat de directie haar plannen niet zou inslikken voor de mooie ogen van de vakbondsafgevaardigden. Meer

Bij de eerstvolgende gesprekken na de actie deed de directie alsof haar neus bloedde. Maar uit de standpunten bleek dat het signaal

20 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

wel degelijk was aangekomen.

Krijgen de te ontslagen werknemers nu ‘gouden handdrukken’ zoals managers in de kringen van Frère gewend zijn? Dat nu ook weer niet natuurlijk.

De werknemers van DI beslissen in welke mate de onderhandelingen al dan niet genoeg vruchten afwerpen. Het management is nu bereid de opzegtermijnen grotendeels uit te betalen.

De vraag naar inleverin-

gen is nog niet van tafel.

“Als jullie een aantal verworvenheden uit het Delhaizetijdperk niet opgeven, doen we de boeken dicht”, dreigt DI. Een veralgemening van bepaalde andere voordelen zou het nettoverlies beperkt houden. Krijgen zulke maatregelen applaus van de LBC-NVK? Uiteraard niet. De directie laat – al dan niet voorlopig – haar eisen op het vlak van flexibiliteit vallen.

Net als DI zijn ook de boek- en papierhandels van Club eigendom van de Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM), de holding van Frère. De aanpak bij DI inspireerde het personeel van Club om eind juni actie te voeren. Bij Club wil het management ook agressief reorganiseren.

Voor de mensen van DI is het wachten op definitieve duidelijkheid. De LBC-NVK blijft investeren in een zorgvuldige communicatie met de werknemers en wil het DI-dossier zo goed mogelijk oplossen. Stap voor stap een tegengewicht opbouwen tegenover de winstlogica van een al te inhalige werkgever kost tijd en moeite.

Maar de samenwerking tussen vakbond en personeel kan wel een wereld van verschil maken. 

distributie

I

n PC 311 konden de vakbonden het recht op filiaalbezoeken afdwingen. Vakbondsafgevaardigden mogen elke maand een aantal uur besteden aan winkelbezoeken. De winkels van Blokker, Casa, Bart Smit en Leen Bakker liggen vaak over het hele land verspreid.

Piocheur staat voor zowat 3.000 werknemers die in zo’n 600 winkels aan de slag zijn. In de kleinste winkels staan de bedienden er soms een hele shift lang alleen voor. In de grotere vestigingen loopt heel wat meer volk tussen de rekken rond. Er zijn ook filialen met een ploeg van meer dan 15 mensen.

Voor de bonden is er nog veel werk aan de winkel bij de bedrijven van Piocheur, zoveel is duidelijk. Bij Blokker en Casa is er al langer een traditie van vakbondswerk. In die ketens werden al mooie resultaten geboekt. De bonden konden bijvoorbeeld fatsoenlijke afspraken over zondagswerk afdwingen.

En er is ook de garantie dat elk gewerkt uur betaald wordt. Sommige filialen treden de regeling rond zondagswerk wel met voeten. De betalingsgarantie houdt in dat werknemers geen ‘gratis uurtjes’ meer moeten doen voor en na het tellen van de kassa.

Bart Smit is een keten die speelgoedartikelen verkoopt. In dat bedrijf is de personeelsvertegenwoordiging het ‘jongst’. Daar moeten dan ook nog flinke stappen gezet worden. Alle vakbondsafgevaardigden bij Piocheur delen wel een aantal bekommernissen: structurele afspraken over laatavondopeningen, de vraag naar een fatsoenlijke personeelsbezetting en het streven naar genoeg vaste contracten. Aan uitdagingen voor de bonden is er hoe dan ook geen gebrek.

Filiaalbezoeken Het recht op filiaalbezoeken is een belangrijke verworvenheid. Doe maar ’s vakbondswerk zonder met je collega’s te communiceren. Hoe moet je zonder winkelbezoeken weten wat er leeft onder het personeel? Of informatie geven over resultaten van het sociaal overleg?

Het recht op filiaalbezoeken mag dan al in de sectorcao staan, in

LBC-NVK verkent nieuwe communicatietechnieken bij Piocheur Elektronische nieuwsbrief bij Blokker, Casa, Bart Smit en Leen Bakker Vakbondswerk neemt ontelbare gedaantes aan. Een vakbond uitbouwen in een fabriek waar duizenden werknemers geconcentreerd zitten op enkele hectaren, is een andere opdracht dan de rechten verdedigen van pakweg een groep piloten die elkaar nauwelijks lijfelijk ontmoeten. Vakbondswerk in de sector van de zogenaamde ‘grote kleinhandelszaken’ (paritair comité 311) is ook heel specifiek. De militanten van Blokker, Casa, Bart Smit en Leen Bakker kunnen ervan meespreken. Die winkelketens maken allemaal deel uit van de Piocheur-groep.

de praktijk kan je dat niet altijd zomaar omzetten. Als vakbondsafgevaardigde moet je heel wat obstakels overwinnen.

Om te beginnen worden alle werknemers in de filiaalbedrijven geconfronteerd met problemen van onderbezetting. Voor een vakbondsafgevaardigde – die al vaste syndicale vergaderingen heeft – is het dus niet vanzelfsprekend om de eigen winkel nog maar ’s een keertje aan de collega’s over te laten. De onderbezetting heeft nog meer gevolgen. In de winkels die de afgevaardigde bezoekt, hebben de medewerkers dikwijls nauwelijks tijd voor een rustige babbel.

Als de zaakvoerder aanwezig is, wordt het nog lastiger een open gesprek te voeren. Soms moeten vakbondsmensen met het open-

© foto: Daniël Rys

Lieveke Norga

baar vervoer het halve land doorkruisen. Zo wordt hun werk helemaal een tijdrovende bezigheid.

Andere kanalen Bij de ketens van Piocheur gingen ze op zoek naar andere communicatiekanalen. Want ook het traditionele pamflet, dat geregeld per post naar alle leden en winkels gestuurd wordt, heeft niet alleen maar voordelen. Pamfletten rondsturen kost een aardige cent. Bovendien is het zeer de vraag of die boodschappen ook echt terechtkomen waar ze thuis horen, op de tafels in het personeelslokaal. De LBC-NVK gooit het dus over een andere boeg.

Onlangs lanceerde de LBCNVK een syndicale ondernemingsnieuwsbrief bij Piocheur.

Wie zijn of haar e-mailadres doorspeelt, kan de nieuwsbrief krijgen.

De afgevaardigden trachten nu zoveel mogelijk contactinformatie te verzamelen. De bevraging over de invulling van het nieuwe sectorakkoord is daar een prima gelegenheid voor. Verkiezen de werknemers de fameuze ecocheque of toch liever een ander voordeel?

De LBC-NVK moedigt nu werknemers van de Piocheur-ketens aan zoveel mogelijk hun mening te geven via e-mail. Zo zijn ze meteen ingeschreven op de niet te missen email-nieuwsbrief. Werk jij bij Blokker, Casa, Bart Smit of Leen Bakker en krijg je de e-mailberichten nog niet? Stuur dan een mailtje naar piocheur.lbcnvk@gmail.com. 

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 21

callcenters

Callcenter Sitel speelt belangrijke klanten kwijt

© foto: Daniël Rys

Verloop in management bemoeilijkt sociaal overleg

Denis Bouwen

Het callcenter Sitel beleeft moeilijke tijden. Sitel ziet zich genoodzaakt om zijn vestiging in Geel over te laten aan het telecombedrijf Telenet. Het verlies van de Engelstalige lijnen op een project voor Nokia dreigt veel jobs te kosten.

Twee andere klanten, Nuon en Linksys/Cisco kiezen voor concurrerende callcenters.

“De situatie is niet rooskleurig”, beseft LBC-NVK-secretaris Robert Veekman. “Als de directie niet bijdraait, lijken acties van het personeel onafwendbaar.”

S

itel zit in Diegem en Geel. Er werken rond de 800 bedienden. De belangrijkste klanten zijn de Vlaamse overheid, Telenet, Nokia en Nuon. Maar diverse klan-

ten willen andere horizonten verkennen. En dat leidt tot de nodige moeilijkheden.

Tinneke Renders zit bij Sitel in de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Ze is één van de jonge krachten die de vakbondswerking nieuwe impulsen geven.

“Strategische keuzes van Telenet, Nokia en Nuon zorgen voor problemen”, zegt Tinneke.

Het telecombedrijf Telenet wil een groter deel van zijn telefonische oproepen zelf organiseren.

De Sitel-vestiging in Geel werkt vooral voor Telenet en heeft daarnaast nog wat kleinere projecten.

“Telenet wil die vestiging overnemen”, vertelt Renders. “Hierdoor zullen 150 mensen van werkgever veranderen. Voor ons lijkt de deal met Telenet de weg van het minste kwaad. Gelukkig is er bij Telenet een vakbondswerking die ook kan zorgen voor de Sitel-werknemers die overgaan.”

De gsm-fabrikant Nokia wil zijn Engelstalig telefoonverkeer niet langer laten behartigen door Si-

22 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

tel. Het bedrijf gaat in zee met een callcenter in het Filipijnse Manilla. “Bij Sitel werken circa 60 mensen voor Nokia. Bijna allemaal mensen die uitsluitend Engels praten. Voor hen ander werk vinden is verre van eenvoudig. Er lopen dan ook gesprekken over een collectief ontslag.”

Nuon Een andere klant van Sitel, het energiebedrijf Nuon, wil in ons land van callcenter veranderen.

Nuon mikt op een deal met het Nederlandse Unamic. “Als gevolg daarvan zouden 25 tot 30 mensen van Sitel naar Unamic moeten overstappen.”

In het geval van Unamic dreigen de werknemers terecht te komen in een onderneming zonder ervaring in België. En dus ook zonder vakbondswerking. “Wij deden het voorstel om de vakbondsdelegatie van Sitel nog een tijdlang te laten werken voor het personeel dat bij Unamic belandt”, zegt secretaris Robert Veekman. “Dat voorstel werd eerst aanvaard en

daarna weer van tafel geveegd.

Pure woordbreuk. Wij vragen ons ten stelligste af wie bij Unamic voor de belangen van de werknemers zal opkomen. We vrezen het ergste.”

De directie wilde de vakbondsdelegatie niet aan tafel bij de onderhandelingen over de ‘overgangsmodaliteiten’ (cao 32bis). De bonden tekenden bezwaar aan tegen deze aanpak. Ze vonden de deal met Unamic ook een slechte commerciële beslissing. Nieuwkomer Unamic wil binnen de drie jaar tot de top-drie van de callcenters in België behoren. Waarom zou je aan zo’n nieuwe rivaal cadeaus geven? Jammer genoeg heeft de directie van Sitel geen oren naar de vakbondsargumenten.

Bij Sitel was er de jongste tijd nogal wat verloop in het management. De directeurs zijn vaak mensen die van het Belgisch sociaal overleg geen kaas gegeten hebben. “Eerder dit jaar kondigde Sitel nog met de hulp van zogenaamde experts een collectief ontslag aan. Maar het bedrijf maakte er een potje van. Nu hebben ze een nieuwe personeelsmanager die zich laat assisteren door het advocatenkantoor Claeys & Engels.”

Nieuwe personeelschef De nieuwe personeelschef bij Sitel blijkt Annemie Cranshof. “Een manager die al een mooi palmares opbouwde”, weet Veekman.

“Eén van haar wapenfeiten was de eenzijdige toepassing van de wetRenault bij European Air Transport (EAT). Dat voorspelt weinig goeds.”

De bonden zijn bang dat Sitel saneringsmaatregelen zal aankondigen zonder degelijk sociaal overleg. “In het Nokia-dossier valt te vrezen dat Sitel de zaak snel wil afhandelen zonder een goed sociaal plan uit te werken.”

Positief is dat werknemers met een vakbondsmandaat tot nu toe ruimte krijgen om hun werk te doen. Sitel is een bedrijf met een degelijke vakbondswerking. Volgens Veekman is het zaak om met de vakbondsdelegatie een stevige vuist te blijven maken. “In een callcenter, dat sterk afhankelijk is van projecten, mag je je nooit syndicaal zwak opstellen. Doe je dat wel, dan buit het management zoiets uit.” 

belangenverdediging

Arbeidsrechtbank is geen goktent

Justitie moet betaalbaar en toegankelijk blijven

Deal over indexering in verzekeringssector Elke Maes

Peter Tierens

De minister van Justitie, Stefaan De Clerck, praatte op donderdag 11 juni met een delegatie van vakbonden en advocaten. Aanleiding was een open brief en een symbolische actie bij de Brusselse arbeidsrechtbank. Met het initiatief wilden de actievoerders wijzen op de asociale gevolgen van de huidige rechtsplegingsvergoeding. Vooral bij arbeidsrechtelijke geschillen.

D

e rechtsplegingsvergoeding moet worden betaald wanneer je in een gerechtelijke procedure bakzeil haalt. Ze moet de advocatenkosten van de tegenpartij dekken. De bijstand van een vakbondspleiter geeft vreemd genoeg geen recht op een rechtsplegingsvergoeding.

Tot vorig jaar waren zulke vergoedingen voor de arbeidsrechtbank betrekkelijk beperkt (zo’n 200 euro). Niet echt een afschrikwekkend bedrag.

Maar sinds 1 januari 2008 liggen de bedragen gevoelig hoger. Ze hangen nu samen met de omvang van de vordering. Stel dat je een verbrekingsvergoeding van 60.000 euro eist maar ongelijk krijgt van de rechter. Dan moet je dus 3.000 euro rechtsplegingsvergoeding ophoesten. Niet min, als je bedenkt dat er in elk dossier een zeker risico op verliezen bestaat. En dat naast de advocatenkosten van de tegenpartij de kosten voor de eigen rechtsbijstand ook nog dienen betaald.

Ernstige nadelen Voor niet-gesyndiceerde werknemers, die dit bedrag uit eigen zak moeten ophoesten, kan 3.000 euro volstaan om af te zien van gerechtelijke stappen. Maar ook vakbondsleden,

voor wie de vakbond bij verlies normaal gezien tussenbeide komt, ondervinden indirect ernstige nadelen van zulke hoge vergoedingen.

De financiële middelen van de vakbonden zijn niet onbegrensd. Dus zal er strakker moeten worden afgewogen welke vorderingen wel of niet worden doorgezet.

Werknemers mogen dan nog wel rechten hebben, om ze af te dwingen moeten ze een aanzienlijke financiële gok willen en kunnen wagen. Deze situatie leidt tot scheeftrekkingen.

Werkgevers hebben doorgaans een dikkere portemonnee. Als ze een zaak winnen, incasseren zij altijd via de vergoeding voor hun advocaat. En als ze verliezen, hoeven ze niet te betalen als de werknemer bijstand kreeg van een vakbondspleiter. Als een werkgever toch een rechtsplegingsvergoeding moet betalen, kan hij dit in zijn aftrekbare beroepskosten zetten.

Een vorm van klassenjustitie?

Minister De Clerck vindt ook dat deze vergoedingen bij arbeidsgerechtelijke dossiers aanzienlijk lager moeten. De ordes van advocaten denken er heel anders over. Zij vinden de eigen belangen oneindig veel belangrijker dan het streven naar een justitie die voor iedereen betaalbaar en toegankelijk is. De LBC-NVK zet de strijd voort. 

In de verzekeringssector werd een akkoord bereikt over de indexering van de lonen. Het meinummer van Ons Recht meldde al dat er in het voorbije jaar strijd werd geleverd in de sector. De vakbonden eisten een compensatie voor het financiële verlies dat de werknemers leden door de omschakeling van een tweemaandelijkse indexering naar een jaarlijkse indexering van de lonen.

De werkgevers hielden lang het been stijf.

Maar de aanhouder wint en er kwam dan toch een oplossing uit de bus.

Vakbonden en werkgevers bereikten een deal in het paritair comité. Er komt een financiële compensatie voor 2008 en 2009. Dat bedrag wordt uitbetaald in januari 2010. Het gaat om een geïndividualiseerde berekening voor elke werknemer die rekening houdt met de reële indexcijfers van beide jaren samen. Door een vergelijking te maken tussen het tweemaandelijkse indexsysteem en het jaarlijkse systeem wordt eind december het verliespercentage berekend. Dat zal worden toegepast op het reële loon van iedere werknemer.

Onderhandelingen Deze kwestie is dus geregeld. Nu kunnen bonden en werkgevers onderhandelen over een nieuw sectorakkoord voor 2009 en 2010. De bonden hebben diverse prioriteiten. Ze willen de jobs verdedigen en de werkzekerheidsclausules versterken. Er is ook vraag naar een ‘duurzaam en kwaliteitsvol’ personeelsbeleid via degelijke opleidingen, eindeloopbaanplannen (tijdskrediet en brugpensioen) en maatregelen die de stress verminderen. De bonden willen meer koopkracht via een volledige invulling van de netto-enveloppe (maximaal 125 euro in 2009 en 250 euro in 2010) die werd afgesproken in het interprofessioneel akkoord.

Maar de vakantiemaanden staan voor de deur.

Pas in september gaan de onderhandelingen echt van start. Er staat heel wat op het spel.

Toch een prettige vakantie gewenst!

Meer details over de eisenbundel in de verzekeringssector vind je op www.lbc-nvk.be.

JULI-AUGUSTUS 2009 | 113de jaargang | ons recht 23

logistiek Denis Bouwen

Knallende cijfers realiseren en toch willen besparen op de kap van het personeel. Dat is wat het management van CEVA wilde klaarspelen. CEVA is een logistieke dienstverlener die non-foodartikelen levert aan de supermarkten van Carrefour. De vakbonden zagen de bedenkelijke aanpak van de directie niet zitten. In juni staakten de 271 werknemers van beide vestigingen vier dagen lang om hun standpunt kracht bij te zetten. Uiteindelijk draaide de directie toch enigszins bij.

Bonden verdedigen statuut personeel bij dienstverlener CEVA “We laten de klok niet terugdraaien”

C

EVA is in handen van de Amerikaanse investeringsmaatschappij Apollo. De onderneming heeft onder meer vestigingen in Machelen en Vilvoorde.

Die vestigingen hebben de warenhuisgroep Carrefour als enige klant.

Nog dit jaar wil CEVA alle activiteiten samentrekken op het industrieterrein Cargovil in Vilvoorde.

Een operatie die 64 banen dreigde te kosten. Dat is 25 procent van het personeelsbestand. Een forse aderlating, met andere woorden.

Voor de vakbonden wilden onderhandelen over een sociaal plan, schoven ze twee principiële eisen naar voren: geen gedwongen ontslagen en een gelijkwaardig statuut voor alle werknemers die blijven. De bijna 160 personeelsleden van CEVA in Machelen hebben immers allemaal een bediendecontract en vallen onder het gunstige paritair comité 226.

Maar de 80 logistieke werknemers in Vilvoorde hebben een arbeiderscontract. Zij hebben kortere

opzegperiodes en kleinere verbrekingsvergoedingen dan hun collega’s in Machelen.

Gedonder “Het is vragen om moeilijkheden als je na de verhuizing naar Vilvoorde twee statuten behoudt voor mensen die hetzelfde werk doen”, bedenkt LBC-NVK-secretaris Jan Dereymaeker. “Daar komt gegarandeerd gedonder van. Zo’n situatie kan alleen maar wrijvingen en geruzie opleveren.

Het bediendestatuut zal onder druk komen. Werknemers met een bediendestatuut zullen extra worden geviseerd.”

“Iedereen heeft tegenwoordig de mond vol van één statuut voor arbeiders en bedienden”, zegt Dereymaeker. “Maar sommige werkgevers lijken de klok te willen terugdraaien. In het geval van CEVA wilde de directie een aantal operationele bedienden opnieuw het arbeidersstatuut geven. Wij laten de klok niet terugdraaien.”

24 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Goede resultaten “De starre houding van CEVA is niet verstandig”, vindt Dereymaeker. “Het bedrijf zit helemaal niet in de problemen. De directie gaat er prat op dat CEVA de beste resultaten uit de sector neerzet.

Blijkbaar is dat nog niet genoeg.

De cijfers moeten nog beter, op de kap van de mensen. Voor de werknemers, die zich al erg flexibel opstellen, is dat een brug te ver.”

Volgens de LBC-NVK willen alle werknemers van CEVA op gelijke voet worden behandeld. “De mensen willen geen verdeeldheid. Ze verlangen vooral de zekerheid dat ze nog een goede job zullen hebben in de toekomst.”

In juni staakte het personeel van CEVA vier dagen lang. Op 15 juni hervatten bonden en directie de onderhandelingen.

“De staking toonde aan dat de werknemers in Machelen en Vilvoorde de rangen sloten. De drie vakbonden en de vertegenwoordigers van arbeiders en bedienden stelden zich eensgezind op.

‘Samen sterk’ was vier dagen lang het ordewoord.”

Toegevingen Het weerwerk van de bonden leverde resultaten op. Na lange onderhandelingen deed de directie van CEVA diverse toegevingen. Ze aanvaardde om het aantal jobverliezen te beperken van 64 tot 58.

De werknemers zullen op vrijwillige basis met brugpensioen kunnen gaan. Vanaf 52 jaar in Machelen en vanaf 55 jaar in Vilvoorde.

Een regeling voor vrijwillige vertrekkers wordt verruimd.

Gedwongen ontslagen komen er uiteindelijk niet. Als het aantal te schrappen jobs in oktober niet is gehaald, zoeken bonden en directie naar alternatieven. Voor mogelijke ‘dubbele functies’ wordt gedacht aan ‘functieverschuivingen met opleiding’.

Bonden en directie plannen nog verdere gesprekken over de harmonisering van de loon- en arbeidsvoorwaarden voor de werknemers in het magazijn. 

in de mARGe

werkhervattingstoeslag voor oudere werklozen chrIs serroyen

© Foto: DanIëL RyS

Oudere werklozen (vanaf 50 jaar) die opnieuw aan het werk gaan, krijgen onder bepaalde voorwaarden een werkhervattingstoeslag van de RVA. Het gaat om bruto 182,85 euro per maand, bovenop het loon. En dit zolang men aan het werk blijft. Een belangrijke voorwaarde is wel dat je 20 jaar beroepsverleden in loondienst moet kunnen bewijzen.

Onlangs pakte de federale regering, op voorstel van de minister van Werk (Joëlle Milquet), met een alternatief uit voor oudere werklozen die niet aan die 20 jaar beroepsverleden komen. Ook zij krijgen voortaan een werkhervattingstoeslag. In hun geval geldt de toeslag alleen voor de eerste drie jaar na de werkhervatting. In het eerste jaar na de werkhervatting gaat het om 182,85 euro per maand. In het tweede jaar is er sprake van 121,90 euro per maand. En in het derde jaar bedraagt de toeslag 60,95 euro per maand.

Na drie jaar vervalt de toeslag. De bedragen

volgen de index. De nieuwe regeling is er voor oudere werklozen die vanaf 1 mei 2009 opnieuw aan het werk gaan.

Ben je een werkloze van 50 jaar of ouder, en ga je opnieuw aan de slag? Dan loont het de moeite met het ACV-dienstencentrum even te bekijken of je geen recht hebt op de werkhervattingstoeslag. Ofwel de betere toeslag voor onbepaalde duur (20 jaar beroepsverleden).

Ofwel de nieuwe, tijdelijke toeslag (geen 20 jaar beroepsverleden).

CENTRUM VOOR VOLWASSENENONDERWIJS LBC-NVK DAG- EN AVONDCURSUSSEN VOOR VOLWASSENEN OPLEIDINGSAANBOD* n

TALEN: n n n n n n n n n n n n n

n

n

Arabisch Chinees Duits Engels Frans Grieks Italiaans Japans Portugees Russisch Spaans Nederlands Tweede Taal Praktisch Nederlands

n n n

n n n n n n n

INFORMATICA:

n

n

n

n

n

Toepassingssoftware Besturingssystemen & Netwerken Programmeren

HOGER ONDERWIJS:

n n

Graduaat Bedrijfsorganisatie Graduaat Boekhouden Graduaat Fiscale Wetenschappen

ALGEMENE VORMING PERSONENZORG JEUGD- EN GEHANDICAPTENZORG LOGISTIEK ASSISTENT GEZONDHEIDSZORG POLYVALENT VERZORGENDE BEGELEIDER IN DE KINDEROPVANG BLOEMSCHIKKEN K ANT KOKEN K LEDING - NAAIEN MODE

n n n n n n n n n n n n

BOEKHOUDEN - INFORMATICA BUROTICA M ARKETING & VERKOOPSBELEID TOERISME & ONTHAAL M ARITIEM MEDEWERKER AUTOMATISERINGSTECHNIEKEN AUTOCAD - CAD-INVENTOR AUTOMECANICIEN HOTELBEDRIJF TUINBOUW HAARTOOI - DAMESKAPPEN SCHOONHEIDSVERZORGING

* niet elke opleiding wordt in elke vestigingsplaats aangeboden!

VESTIGINGSPLAATSEN en INLICHTINGEN n

ANTWERPEN n

n

n

BORGERHOUT n

BERINGEN

n

n

n

n

n

Boom

Lummen Herk-de-stad

MORTSEL

n n

Brasschaat Kalmthout Kapellen Merksem Wuustwezel

n

SINT-NIKLAAS n n

n

Beveren Stekene

TURNHOUT n

Hoogstraten

w w w.l b c o n d e r w ij s .b e

Vakantiecrisis wF

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Bij elke crisis zijn er slachtoffers, maar ook altijd winnaars. Gepland of niet, toevallig of gezocht… er zullen altijd mensen of groepen zijn die als bij wonder ontsnappen aan onheil. En voor sommigen geldt niet alleen dat ze eraan ontsnappen. Meer zelfs, ze zijn beter af dan voordien.

De scheidingslijn tussen die groepen ligt haast altijd perfect waar ze altijd al lag en dus voor er van crisis of iets van dien aard sprake was. Wat dat betreft, verandert een crisis weinig of niets. Bij een economische teruggang moet je niet rekenen op een herverdeling van kansen en mogelijkheden. Integendeel, de ongelijkheid wordt juist bevestigd. Werklozen, lage inkomenstrekkers en dergelijke hebben nooit wat te winnen bij slechte tijden. hun winstkansen zijn bij algemene voorspoed al laag. Bij een recessie worden ze nog kleiner.

Die vaststelling lijkt een moedeloze oproep om alles maar op zijn beloop te laten. “Er is toch niks aan te doen.” U zal het ons niet horen zeggen. het tegenovergestelde is waar. het is namelijk geen natuurwet, wel een harde economische wet. Maar economie is geen exacte wetenschap. het is een verdelingsmechanisme waarin kosten en baten nooit automatisch tot gelijkheid leiden. Een ongelijke verdeling is echter het steevaste resultaat van de vrije markt.

Daarom moeten crisissen juist de ambitie versterken om bij te sturen, om het niet bij het oude te laten.

Kortom, om anders en beter te doen. Dat zal niet gebeuren door de naïeve verwachting te koesteren dat crisissen louterend werken. Door te denken dat ze het systeem en de economische machthebbers tot inkeer doen komen. het wordt alleen anders en beter door ideeën en energie te vergaren. Door mensen te verenigen met de overtuiging om het wel degelijk anders aan te pakken. En dus niet bij de pakken te blijven zitten.

Vergeef me deze licht filosoferende ‘in de marge’.

Een mens dreigt bij reflectiemomenten, bijvoorbeeld wanneer de vakantie in aantocht is, de lichtheid al eens ter zijde te schuiven. De dagelijkse ervaringen bij de vakbond zijn geregeld reden tot hoop. Soms ook tot ontmoediging. Zo voor een vakantieperiode kan het cumulatieve effect van dat alles lichtjes doen neigen tot zwaarmoedigheid. niet te verwarren met zwartgalligheid. De rustgevende komende periode is dan een medicijn.

Maar evengoed lonkt het einde van die vakantie al.

De goesting om opnieuw plankgas te geven en er weer volop tegenaan te gaan. Een heerlijk gevoel. Ik kan bijna niet wachten om het weer te ervaren.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 25

film

ponyo on the cliff by the sea kArIn seBerechts

De populairste animatiefilms op aarde komen al maanjaren lang uit de Disney-arsenalen.

De wonderlijkste zien het levenslicht in Studio Ghibli.

Het Japanse animatiehuis maakte met ‘Le tombeau des lucioles’ (van Isao Takahata) de verbluffendste film over de atoombom die ik ooit zag.

Takahata’s evenknie en Ghibli-partner Hayao Miyazaki reeg met ‘Princess Mononoke’, ‘Spirited away’ en ‘Howl’s Moving Castle’ op zijn beurt de parels aan elkaar.

Voor zijn nieuwste juweeltje ging Miyazaki net zo vrijelijk als Disney te leen bij Hans Christian An-

dersens ‘Kleine Zeemeermin’. Het resultaat is, zoals u kan vermoeden, een wereld van verschil.

Diep onder de schuimkoppen van de oceaan rukt een eigenwijze goudvis zich los van een school zusjes. Zeer tegen de zin van hun vader. Opgeveegd van de zeebodem tussen een hoop rotzooi, spoelt zij aan. Recht in de knuistjes van de vijfjarige Sosuke. Het is liefde op het eerste gezicht. Sosuke doopt zijn vangst Ponyo, en sleept haar in een emmertje mee naar school en naar het bejaardentehuis waar zijn moeder werkt.

Maar felle Ponyo wil méér. Zij wil een meisje worden. Wanneer zij à la Obelix in een kom toverdrank duikelt, krijgt ze prompt poten.

En dan voetjes, armpjes, een dos weerbarstig rood haar. Zelfs een grote witte onderbroek. Een meisje dat zoveel baren maakt dat ze een tsunami veroorzaakt.

Hayao Miyazaki gomt met heerlijke pastelkleuren en veel verbeel-

ding grenzen tussen werkelijkheid en illusie weg. Hij dompelt je onder in een ecobewuste wereld waarin water en waterwezens een eigenzinnig leven leiden. Miyazaki’s verwonderende stijl oogt naïef en is hier en daar bijna abstract. Maar zijn kinderfiguurtjes zijn zoals altijd ontwapenend echt en innemend.

Voor de perfectie had de meester misschien een paar sequenties mogen ‘lozen’. En ook Ponyo’s

Je zal maar voor zielsrust en reflectie van de woelige stad naar het platteland verkassen, om daar dan dubbel en dik jezelf tegen te komen. Het overkomt de leraar wetenschappen Petr, die een lyceum in Praag inruilt voor een schooltje ‘in de blet’. Daar gaat hij de geheimen van pantoffeldiertjes, bijen, slakken en ander ongedierte aan koters openbaren.

Want “wie de dieren begrijpt, begrijpt ook de mens”.

Dat laatste wil nog wel eens tegenvallen. Want zelfs àls je de mens begrijpt, is het niet meteen zonneklaar wat je met die kennis aan moet. Wat doe je bijvoorbeeld

wanneer zelfs op de boerenbuiten niemand echt over je homoseksualiteit struikelt, maar je oogappel uitgerekend een heterojongen is die om een meisje treurt? Daar kan geen slak een antwoord op verzinnen.

Vergis u niet. Verlangen en onbeantwoorde liefde mogen dan als een mistbank over Bohdan Slama’s derde langspeler hangen, schrijnend wordt ‘The Country Teacher’ nooit. Daarvoor is deze als landelijk drama verpakte filosofische schets net te relativerend en te minzaam. De cineast haalt in zijn beschouwing over de mens en zijn relaties een royale portie affectie en geduld uit de kast.

Deze Tsjechische jongen kijkt niet op een hooimijt, een dronkemanstwist of een mijmering meer of minder. Zijn film is op zijn heerlijkst in de lange en langzame opnames waarin de timide leraar en de zijnen onbevangen

26 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUstUs 2009

‘Ponyo’ draait al een tijdje in een bijzonder aardige Franse versie in Brussel en Wallonië. Vanaf 19 augustus 2009 kan u in Vlaanderen naar de Nederlandstalige versie.

De rode furie spoelt aan: een wonderlijke fabel voor grote en kleine kinderen

the country teacher kArIn seBerechts

banaal getekende moeder/zeegodin is een minpunt. Maar het is verbazend hoe weerloos je deze kinderlijke fabel binnendrijft.

Hoe snel je met andere woorden weer vijf wordt. En wie wil dàt niet een keertje proberen?

hun ding doen. Begeesterend lesgeven en de koeien te eten geven, om maar een paar voorbeelden te noemen. En vooral ook veel aarzelen, zinderen en tot over hun oren verliefd wezen. De lichtjes geforceerde hengelpartijen naar symboliek en metaforen die zich hier en daar opdringen, zijn spelbrekers. Slama laat de gespleten rotsen in de toekomst maar beter voor wat ze zijn.

Wanneer Petrs vader ergens in de film zegt dat hij niet alleen mag blijven, omdat “eenzaamheid schrikwekkend is”, klinkt dat ongemeen droevig. Dat de jongeman aan het eind van het plaatje met een schijntje geluk genoegen neemt, zullen we dan ook maar als optimistische noot optekenen.

Zo gaan we met wat goede wil de zomer in. Fijne film.

‘The Country Teacher’ (originele titel: Venkovský Ucitel) is vanaf 15 juli 2009 te zien in de Belgische zalen.

onbeantwoorde liefde als melancholische leidraad in een minzame overpeinzing (Ladislav Sedivy en Pavel Liska)

bOek

1.000 plekken die je echt gezien moet hebben

Santina De Meester, Paul De Moor, Sara Van Poucke en Joris Verbeure weg te gooien. Er is nog genoeg te zien, te proeven en bewandelen in dit land voor minstens 1.000 uitstappen. De Moor en zijn medewerkers maken zelfs de meest blasé lezer nieuwsgierig naar de beverdammen langs de Ourthe, de Fatih-moskee van Beringen, de paling in het groen van Berlare en het Fort van Tancrémont.

GUtenBerG

Het was een prachtig plan van de Amerikaanse journaliste Patricia Schultz: maak een catalogus van de mooiste toeristische bezienswaardigheden van de hele wereld, geef hem een typische, aantrekkelijke lay-out en deponeer het formaat.

Geïdealiseerd

H

aar boek ‘1,000 places to see before you die’ werd in 2003 een terechte bestseller. En dus komen nu één na één andere landen en disciplines aan de beurt. ‘The New York Times’ Guide to the best 1000 movies ever made’ en 1.001 boeken die je gelezen moet hebben bestaan intussen al. In het Nederlands werd het wat lugubere en jachtige ‘before you die’ uit de originele titel afgezwakt tot 1.000 plekken die je écht gezien moet hebben, een originele reisgids over België. Het is nu wachten op 1.000 grappen die je echt moet gehoord hebben en 1.000 vrouwen die je echt moet hebben gekust.

Het getal 1.000 in de titel is goed gekozen. Het suggereert een rijkelijke overvloed en doet denken aan de Sprookjes van 1.001 Nacht, waardoor het getal iets dromerigs krijgt, alsof de gids een blootgelegde schatkamer is met onbekende of vergeten parels. Om die belofte waar te maken moesten de samenstellers van de gids uit alle musea, dorpsgezichten, kastelen, landschappen, parken, kerken en bizarrerieën van dit land de memorabelste selecteren en proberen de lezer er in maximum 250 woorden lekker voor te maken.

Standaardjournalist Paul De Moor had al ervaring met een eerdere, vergelijkbare gids, het fotoboek 365 dagen België. Hij en zijn co-auteurs hadden weinig moeite om ook deze reisgids gevuld te krijgen. In zijn voorwoord zegt De

Moor dat het gebied tussen Brugge, Gent, Antwerpen en Brussel in Europa, en bij uitbreiding in de hele wereld, ‘qua intensiteit zijn gelijke niet kent aan uitzonderlijke bezienswaardigheden en culturele evenementen’. Hij heeft een punt.

musea Waar in de wereld vind je een grotere concentratie kunstwerken, toprestaurants en prominente sites van het Unesco Werelderfgoed dan in België? Alleen in Vlaanderen en Brussel zijn er meer dan 500 musea (kende je het Lampenmuseum in Geel? Het museum van het Belgische trekpaard in Vollezele?). Zouden er ergens in de wereld meer brouwerijen bestaan per vierkante kilometer?

Gotische en Romaanse kerken?

Kasteeltuinen? Zelfs wat interessante ruïnes betreft blijkt ons land een kampioen. En dat brengt

De Moor natuurlijk rechtstreeks bij zijn belangrijkste ergernis: “België springt te onzorgvuldig om met zijn erfgoed, laat verkrotten, breekt af wat waardevol is, veronachtzaamt glorieuze instellingen, vernietigt landschappen en stedenschoon, bedreigt fauna en flora, roeit genadeloos hele lappen kostbare natuur uit, verminkt, sluit uit, is blind in zijn vooruitgangsgeloof...” Hear, hear!

De mooiste en interessantste plekjes van ons land zullen we dus hoe dan ook moeten zoeken tussen fantasieloze verkavelingen, fabrieksterreinen, drukke autowegen, campings en eindeloze lintbebouwingen. Maar ze zijn er nog, ze bestààn en dank zij deze gids van meer dan 850 bladzijden weten we nu zeker dat het slordig en arrogant zou zijn al die blozende en lachende kinderen samen met het vieze badwater

Tegelijk loopt de argeloze weekendtoerist het risico misschien te véél van dit geïdealiseerde België te verwachten. In de traditie van de Amerikaanse oergids van Patricia Schultz schreven de auteurs van de 1.000 plekken hun bijdragen in een lyrisch en ronkend copywriterproza, zoals je dat terugvindt in folders van hotels en roemruchte buitenlandse bestemmingen. Natuurlijk is Oxford een prachtige stad, maar in de gidsjes lees je zelden over de lelijke autofabrieken in de voorstad Cowley.

En voor je in Amalfi als een miljonair langs de zee kan flaneren, moet je wel een flink eind door gore tunnels en over smalle autowegen rijden.

Er zit dus niks anders op dan zelf te gaan kijken in dit oude, rijke, rommelige en kitscherige land, op zoek naar zijn 1.000 redenen van bestaan. Op het gevaar af dat mijn eigen lievelingsplekken overrompeld worden door horden nieuwsgierige dagjesmensen, kan ik getuigen dat de bijdragen over de Moervaart in Eksaarde, Le Sanglier des Ardennes in Durbuy en het Antwerpse Middelheimmuseum voor geen eurocent overdreven zijn.  1.000 PLEKKEN DIE JE ECHT GEZIEN MOET HEBBEN Santina De Meester, Paul De Moor, Sara Van Poucke, Joris Verbeure Uitgeverij Lannoo 864 blz.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 27

onderwijs

Volwassenenonderwijs LBC-NVK valt sterk in de smaak Leila uit Iran en Emmanuel uit Tanzania doen hun verhaal

Joos Wauters

De proclamatie in juni was een zoet-zuur moment voor de duizenden studenten van het centrum voor volwassenenonderwijs van de LBC-NVK in de Antwerpse Sudermanstraat.

Ze namen, meestal met een gloednieuw getuigschrift in de hand, afscheid van hun leerkracht en hun klasgenoten.

Samen leren schept banden die soms buiten de klaslokalen voortduren. Ons Recht had een gesprekje met de Iraanse Leila Pasand en de Rwandees Emmanuel Ngiruwonsanga.

Leila studeerde Nederlands en Engels. Emmanuel zat in de cursus Nederlands.

“Ik volgde vier jaar Nederlands, want ik wil graag tolk worden en de taal heel goed onder de knie hebben”, vertelt Leila Pasand. Emmanuel Ngiruwonsanga: “Toen ik hier kwam, had ik problemen met communiceren. Ik schreef me bij de LBC in op aanraden van vrienden. Zij vonden het een toffe school. Zelf ondervond ik ook dat het een goede school is want ik volgde ook al les op andere scholen dichter bij huis, in Essen en in Kapellen. Bij de LBC in de Sudermanstraat had ik de beste ervaringen. Dus kwam ik terug naar hier. Het is natuurlijk wel een hele

afstand van Essen naar hier, maar toch vind ik het de moeite. Want ik heb nu geproefd hoe het moet.

Als de kwaliteit goed is, speelt de afstand geen rol meer.”

Professioneel Leila verklaart haar keuze voor ‘de Sudermanstraat’ doordat LBC ook hogere niveaus heeft en er professioneel les gegeven wordt.

“Als je een beetje een talenknobbel hebt, vind je hier een goed aanbod. Het is belangrijk om te weten waar je echt iets kan bijleren. Tot nu toe ben ik echt tevreden over de school. Ik stak er veel op en leerde goed babbelen dankzij alle leerkrachten die ik had. Vorig jaar gingen we enkele keren naar het Openleercentrum met onze leerkracht. Zij hielp ons behoorlijk.”

BON TER WAARDE VAN 10 EURO Deze bon geeft leden van de LBC-NVK recht op een tegemoetkoming door LBC-NVK ter waarde van 10 euro voor het door hen betaalde inschrijvingsgeld voor een cursus bij een CVO LBC-NVK in het schooljaar 2009-2010. De bon geeft enkel recht op terugbetaling als het gaat om een originele bon én om een volledig ingevulde bon. De bon geldt bovendien enkel voor de leden, en elk lid kan slechts één bon terugbetaald krijgen. De terugbetaling gebeurt via overschrijving op de bankrekening van het lid.

Naam:............................................................................................................................................................................

Adres:............................................................................................................................................................................

Lidnummer LBC-NVK:................................................................................................................................................

Rekeningnummer:.....................................................................................................................................................

Ingeschreven in CVO (schrappen wat niet past): Antwerpen - Borgerhout – Mortsel – Beringen - Sint-Niklaas - Turnhout Inschrijvingsnummer in CVO:.................................................................................................................................

Knip deze bon uit. Alleen originele bonnen komen in aanmerking.

28 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

De kinderen van Leila praten thuis Nederlands. “Dat biedt de kans om goed te luisteren en te oefenen”, vindt ze.

“Thuis werken we ook op het leerplatform, zo kunnen we meer oefenen”, zegt Emmanuel. “We kunnen ook thuis werken. Vroeger moest ik alles zelf opzoeken, in de bibliotheek en op de computer.”

Soms is het Nederlands best moeilijk voor de nieuwkomer uit Rwanda. “Ik heb vier kinderen. Die kunnen heel snel praten.

Maar hun woordenschat is beperkt. Ze spreken soms dialect.

En soms maken ze schrijffouten omdat ze schrijven zoals ze dingen uitspreken.”

De eerste leerkracht van Leila was Rita. “Via het ACW vond Rita voor mijn zoontje een plaats bij

De LBC-NVK voert de vorming en (bij-) scholing van bedienden en kaderleden hoog in het vaandel. Meteen na de oprichting kwam er een aparte organisatie die in de loop der jaren uitgroeide tot de vzw Volwassenenonderwijs LBC-NVK. Zes grote centra voor volwassenenonderwijs (het vroegere avondonderwijs of onderwijs voor sociale promotie) organiseren elk jaar honderden cursussen die duizenden gegadigden bedienen.

De LBC-NVK besloot recent om haar leden een fikse korting aan te bieden als ze zich inschrijven voor een cursus in één van de eigen scholen tijdens het schooljaar 2009-2010. Die korting geldt enkel voor de leden zelf, dus niet voor familieleden, vrienden of kennissen. Ze geldt enkel voor een inschrijving in een CVO LBC-NVK. De adressen en het aanbod vind je op www.lbconderwijs.be.

Leden die van de korting willen genieten, vullen de (originele) bon hiernaast volledig in en bezorgen hem aan het plaatselijke LBC-NVK secretariaat, of sturen hem op naar LBC-NVK Bon CVO, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

Eind november 2009, eind april 2010 en eind juni 2010 worden alle ingezamelde bons verwerkt. De storting op de bankrekening zal dan gebeuren.

een onthaalmoeder. Zo kon ik de lessen Nederlands volgen. Niet alleen Rita, maar alle leerkrachten doen echt hun best voor ons.”

“En er is ook een heel goede begeleiding”, merkt Emmanuel.

“In de klas was het contact met mijn klasgenoten heel positief en enthousiast. Eigenlijk waren de contacten altijd goed.” Ook Leila ervaarde dat de sfeer in haar klas goed was.

warme sfeer “Buiten de school heb ik geen contact met mijn klasgenoten”, aldus Emmanuel. “Maar als we samen in de klas zitten, heerst er altijd een heel warme sfeer. We komen niet allemaal uit dezelfde cultuur, maar toch kan je gemakkelijk overeen komen en contact leggen.”

Leila weet perfect waarom ze goed Nederlands wil kennen. “Als je de taal van het land spreekt, kan je zelf problemen oplossen. Want als je de taal niet praat, ben je verlamd. De taal is belangrijk om met de maatschappij contact te hebben. Om een plaats te vinden in de maatschappij.”

“Denk nu niet dat we alleen maar Nederlands leerden”, merkt Emmanuel op. “We kregen ook informatie over onderwerpen als de media, energieverbruik en het milieu. Waar zouden we anders die dingen leren? Ik ken geen school waar je zoiets kan leren. Met onze leerkracht Tine gingen we zelfs op bezoek bij het Hof van Assisen.”

“We leerden vanalles”, bevestigt Leila. “Ik ben echt blij dat ik hier ben. In mijn land was ik bijvoorbeeld nooit op een ministerie.

Nooit ontmoette ik daar iemand van de overheid. Hier ligt dat simpeler. In België kan je in contact komen met mensen die macht hebben, ook al heb je geen papieren. Het leven is natuurlijk niet makkelijk voor iemand die geen papieren heeft. Maar desondanks ben je toch echt aanwezig in de samenleving.”  Het volledige aanbod aan opleidingen vind je op www.lbconderwijs.be. Of op blz. 25 in dit nummer van Ons Recht.

lbc-nVk’ers bedwingen mont Ventoux Fietsen voor waardig werk roBert VeekMAn

Samen met andere ACV’ers deden 15 medewerkers van de LBC-NVK er alles aan om hun beste beentje voor te zetten voor ‘het goede doel’. Tijdens de voorbereidingen voor de grote beklimming van de Mont Ventoux (1.909 meter) zamelden de deelnemers met de verkoop van fietslampjes geld in voor een kleine Cambodjaanse textielvakbond.

Dit jaar vatten bijna 2.100 mensen de beklimming van de beroemde Franse berg aan. Onder hen 72 ACV’ers die het beste – of het laatste – van zichzelf gaven op weg naar de top. Je kan de top van de Mont Ventoux via drie beklimmingen bereiken. Het gaat om een rit van minstens 21 kilometer, met een piek van 11 procent. Uiteraard was er onderling de nodige gezonde sportieve concurrentie. Maar deelnemen en de top bereiken was wel voor iedereen het belangrijkste. Er heerste een gezellige sfeer in de groep. Onderlinge aanmoedigingen zorgden ervoor dat iedereen zijn persoonlijke doelstelling op de Mont Ventoux behaalde.

Na afloop van het evenement genoten alle deelnemers van een welverdiende uitgebreide calorierijke maaltijd met de obligate typische streekgebonden dorstlesser.

En nu is het uitkijken naar een mooi goed doel voor 2010.

inb x MonIqUe BrAAM

lbc-nVk op facebook Langzaam maar zeker neemt het aantal fans van de LBC-NVK op facebook toe. Steeds meer surfers weten de weg naar onze facebooksite te vinden. De LBC-NVK gebruikt facebook vooral om zich als vakbond bekend te maken, acties en andere activiteiten aan te kondigen en reacties los te weken.

Het leuke van facebook is dat je als fan kan reageren en meebouwen aan deze facebookpagina. Bijvoorbeeld door foto’s toe te voegen of door reacties te geven. Sinds kort kan je op facebook je pagina een ‘eigen domeinnaam’ geven. Voor de LBC-NVK is het www.fbook.me/lbc-nvk geworden.

Aarzel niet om fan te worden van de LBC-NVK. Als je al geregistreerd bent op facebook is het een fluitje van een cent. Snel naar ons domein surfen en klikken op ‘word fan’. Ben je nog niet actief op facebook? Maak dan een account aan via www.facebook.com. Je kan je eigen pagina uitbouwen en die linken aan de LBC-NVK-pagina.

Heb je een i-phone of een gsm waarmee je foto’s kan maken? In een handomdraai zet je die foto’s op facebook en kan je ze delen met anderen. Kortom, reden genoeg om eens een kijkje te nemen op facebook. www.fbook.me/lbc-nvk www.facebook.com

lbc-nVk op picasa Picasa is een enorme beeldendatabank. Je kan er gratis snel foto’s online zetten en die delen met anderen.

De LBC-NVK heeft al een tijdje een account op picasa.

Geregeld publiceren we beeldreportages van manifestaties, acties of andere vakbondsactiviteiten. Denk aan de recente acties rond de cao-onderhandelingen in de sectoren. Neem eens een kijkje en ontdek waar we ons als vakbond zoal mee bezig houden. http://picasaweb.google.com/LBCNVKfoto

lbc-nVk op blogger En ja, een zichzelf respecterende organisatie blogt tegenwoordig. Ook daar begonnen we met de LBC-NVK dit jaar mee. Collega’s bloggen geregeld, bijvoorbeeld wanneer ze voor vakbondsactiviteiten in het buitenland zitten. Maar op termijn willen we het blogverhaal ook uitbouwen voor binnenlandse acties. Hou onze blog in de gaten. Via www.lbc-nvk.be kondigen we nieuwe schrijvers en topics aan. www.lbcnvk.blogspot.com

www.crisismaatregelen.be In Ons Recht las je er al over. Samen met de Franstalige zustervakbond CNE zetten we naar aanleiding van de recente federale crisismaatregelen een speciale website rond de crisismaatregelen op. Daar lees je alles over de drie federale maatregelen en de Vlaamse premies die ermee samenhangen. Aangevuld met wetteksten en eventuele sectorale afspraken en cao’s. De site wordt bijna dagelijks aangevuld met nieuwe informatie. Zeker een bezoekje waard!

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 29

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons Recht Sudermanstraat 5 2000 Antwerpen lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd.

Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn.

De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

lotto winnen n.v.d.m. - beveren-waas

“Een vast contract is als de lotto winnen”, titelde een artikel in het juninummer van Ons Recht. Is dit geen discriminerend artikel voor jongeren die niet allochtoon zijn? Je zou je bijna schuldig voelen omdat je een autochtoon bent.

Niet alleen voor allochtonen is het erg moeilijk om een job te vinden. Ik heb een bachelordiploma en ben al drie jaar op zoek naar dit ‘lottoformulier’. Ook ik heb alleen maar tijdelijke opdrachten en werk als uitzendkracht. Ik zou ook graag vast werk vinden.

Als ik voor een vast contract solliciteer, word ik wel uitgenodigd voor een gesprek. Met veel geluk krijg je dan te horen dat ‘je profiel niet bij de functie past’, of iets dergelijks.

Allochtonen moeten niet denken dat zij alleen geviseerd worden. Want dat is niet zo. Ze moeten eens inzien dat het voor autochtonen ook niet voor de hand ligt om vast werk te vinden. Ik kreeg al dikwijls het deksel op de neus.

N.v.d.r.

Het is spijtig genoeg maar al te waar dat het voor veel werkzoekenden moeilijk is een vaste baan te vinden die echt passend is. Dikwijls moeten werknemers een lange tijd uitzendwerk doen of andere tijdelijke contracten aanvaarden voor ze een contract voor onbepaalde tijd krijgen. Soms lukt hen dat zelfs helemaal niet. Uit de praktijk blijkt dat de jobonzekerheid nog toeneemt.

De lijdensweg die allochtone werknemers afleggen om een (goede) baan te vinden, duurt gemiddeld nog veel langer dan die voor autochtonen. Dat blijkt uit diverse studies. En de cijfers uit de rapporten worden elke dag pijnlijk geïllustreerd door concrete voorvallen. In die zin was de titel van het artikel in ons juninummer, “Een vast contract is als de lotto winnen”, helaas niet misplaatst of overdreven.

uitbetaling vakbondspremie Distributie

Spaarbanken

De vakbondspremie in de distributie komt eraan. Je hebt recht op een premie als je aangesloten was bij een vakbond vóór 1 januari 2009 en als je op 15 juni 2009 in dienst bent bij een werkgever van de paritaire comités 202, 311 of 312 (of met brugpensioen bent en de wettelijke pensioenleeftijd nog niet bereikte).

Voldoe je aan deze voorwaarden, dan heb je recht op een vakbondspremie van 128 euro.

De premie bedraagt 64 euro voor wie een beperkte vakbondsbijdrage betaalt. Wie op 15 juni 2009 met volledige loopbaanonderbreking is, krijgt de premie niet.

Bezorg het premieattest samen met je loonfiche van de maand mei zo vlug mogelijk aan je vakbondsafgevaardigde of aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

De premie wordt tussen 15 juni en 30 september overgeschreven naar je rekeningnummer. Hoe sneller je je attest doorspeelt, des te vlugger wordt de premie uitgekeerd.

Tussen 1 juni en 1 augustus wordt in de sector van de maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie (PC 308) aan de gesyndiceerde bedienden een vakbondspremie van 30 euro uitbetaald.

Om recht te hebben op de premie moet je ten minste zes opeenvolgende maanden van 2007 lid geweest zijn van de LBC-NVK en in orde zijn met de betaling van het lidgeld. Ook moet je ten minste zes maanden gewerkt hebben in de sector van de spaarbanken in 2007. (Brug-)gepensioneerden krijgen hun premie als zij minstens nog een maand effectief werkten in 2007.

Wie op de premie recht heeft, ontvangt een attest. Dat attest moet je ondertekend terugsturen naar het plaatselijke LBC-NVKsecretariaat.

Vakantieregeling Vitamines LBC-NVK Antwerpen voor vorming Zoals in veel bedrijven of dienstverlenende or- in de scheikunde ganisaties is er ook op de rechtskundige dienst bij LBC-NVK Antwerpen minder personeel aanwezig in de vakantiemaanden. Maar het secretariaat doet alles om de dienstverlening zo vlot mogelijk te houden.

Wil je vooral niet te lang moeten wachten? Of zeker zijn dat de collega aanwezig is die jij wil spreken? Dan kan je als lid in juli of augustus best vooraf telefonisch een afspraak maken, via het nummer 03/222 70 00.

De openingsuren van de rechtskundige dienst veranderen niet tijdens de vakantiemaanden.

Als het heel dringend is, kan je ook zonder afspraak langskomen.

Zoals in het verleden houden de secretarissen in de vakantieperiode op maandagavond alleen spreekuur op afspraak. Informeer best vooraf wanneer een secretaris aanwezig is. Als het nodig is, kan je met een secretaris ook op een ander moment afspreken.

Heb je andere informatie of documentatie nodig? Wil je iets weten over de vakbondspremie, het lidmaatschap van de LBC-NVK of andere administratieve kwesties? Op dit punt verandert er niets aan de openingsuren van het secretariaat.

Via het economisch impulsplan ‘Herstel het vertrouwen’ (november 2008) maakte de Vlaamse Regering subsidies vrij voor de vormingsfondsen van de scheikundige industrie.

De fondsen gebruiken het geld om een krachtig, maar tijdelijk impulsprogramma voor vorming aan te bieden. Het gaat om gratis opleidingen en premies voor opleidingsplannen en kennisbehoud. De opleidingen en premies mikken op Vlaamse scheikundige ondernemingen (met RSZ-kengetal 087 of 187) en personen van tewerkstellingscellen van de sector in Vlaanderen (via de bedrijven of het secretariaat van de tewerkstellingscel). Nu inschrijven voor opleidingen in het najaar is de boodschap, want de centen zijn niet onuitputtelijk en ‘op is op’.

Praktische informatie op www.vitaminesvoorvorming.be.

30 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

Ons Recht VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Marc WEYNS

Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK VORMGEVING: Peer DE MAEYER DRUKKERIJ: Corelio Printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

lbc-nVk-secRetARiAten • 9300 AALst, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 AntwerPen, Nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 BrUGGe, Oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BrUsseL, Pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DenDerMonDe, Oude Vest 146 Tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 Gent-eekLo-ZeLZAte, Poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 hALLe, Vanden eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 hAsseLt, Mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IePer, St. Jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 kortrIJk, President Kennedypark 16D Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LeUVen, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 MecheLen-rUPeL, Onder den Toren 5 Tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 oUDenAArDe, Burgschelde 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 roeseLAre, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 sInt-nIkLAAs, H. Heymanplein 7 Tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 tUrnhoUt, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVoorDe, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be ALGeMeen secretArIAAt 2000 AntwerPen, Sudermanstraat 5 Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

boekenhamster wALter

Zoals een verstokte roker altijd een paar sloffen Belgafilter meesjouwt in zijn koffer wanneer hij op reis gaat naar een land zonder nachtwinkels, neem ik voor mijn jaarlijkse vakantie geen risico’s met boeken. Ik ben van het type dat aan tafel wijnetiketten spelt of leest hoe je moet afvallen volgens een doos cornflakes. U kunt zich dus voorstellen dat ze mij bij een ‘cold turkey’ van lectuur alleen nog kunnen vastbinden op mijn bed tot het ergste over is. Echte lezers zullen me begrijpen.

Het huis waar we in juli telkens in afzondering gaan, staat in Frankrijk, dans un coin perdu waar zelfs driekwart van de Fransen nog nooit van hoorde. Er is zon en er is wijn en ’s nachts, onder de mooiste sterrenhemel ten noorden van de Pyreneeën, maken de dassen ruzie bij het monumentje voor de gesneuvelden. Maar voor een fijne boekenwinkel, waar je méér kan kopen dan een Guide Michelin of de mémoires van Gerard Depardieu, moet je naar Bordeaux of naar Toulouse.

Vorig jaar, toen er alleen nog die afschuwelijke ‘Toverberg’ van Thomas Mann ongelezen naast

de fruitschaal lag, reden we daar in grote leespaniek toch maar naartoe. De thermometer onder het afdakje stond op 35° en op de achterbank lag mijn regenjas te verkleuren in de zon, maar nood brak wet. Bij librairie ‘Les Ombres Blanches’ in de rue Gambetta zouden ze deze junk wel aan zijn leesvoer kunnen helpen. Nu, dat viel aardig tegen.

U moet weten: die Fransen kennen allemaal verdomd goed Frans. Ze schrijven het ook behoorlijk vlot en dus puilt zo’n winkel uit van de romans van Franse flurken, ten nadele van het oeuvre van Harlan Coben en dat van P.D. James. En dat komt slecht uit, want Frans is niet mijn beste taal.

winnie the pooh of babar Ik denk dat je vroeg in je leven moet kiezen tussen Winnie the Pooh en de olifant Babar, tussen Sherlock Holmes en inspecteur Maigret. Ik ging al jong de weg van de regen en de jachthonden op, in plaats van de stoffige wegeltjes waar de krekels tsjilpen. Het kwam later nog allemaal goed - in Dieppe stuurde ik zelfs al eens een gekurkte fles wijn terug zonder me belachelijk te maken - maar om nu te zeggen: we zoeven op een verloren middagje op kousenvoeten dwars doorheen een lekkere Franse roman: nee, zo simpel ligt het ook weer niet. Woorden als ‘égratignure’ (schram), ‘lévrier’ (windhond) en ‘entiché’ (verliefd) worden ijverig opgezocht en prompt weer vergeten. Op die

manier blijft het lezen van Franse boeken toch iets van een opdracht hebben, waar je vroeger op een vrijdagnamiddag punten voor kreeg in het college.

En dus is het, om het veilig te houden, met mij gesteld zoals in het kinderrijmpje: ik ga op reis en neem mee: een valies met boeken.

Grijpgrage pootjes Een week voor het grote vertrek verleen ik mezelf onbeperkt krediet en begeef ik me - zo opgewonden als een kind voor Sinterklaas - naar de winkel van Waterstone’s in het hartje van Brussel. Ik denk niet dat het opvalt - de klanten van Waterstone’s zijn allemaal een beetje raar - maar zo gauw ik de deurklink in mijn handen heb, verander ik op het trottoir van de Adolphe Maxlaan in een ‘cricetus cricetus libellus’, de gewone vierkleurige boekenhamster.

Met mijn kop wat scheef en mijn pootjes grijpgraag voor me uit, dribbel ik naar de rekken met de biografieën, prop zoveel mogelijk boeiende schrijverslevens in mijn wangzakken en sluip dan het pand weer uit, voorzien van een boekenvoorraad om de ergste zomer door te komen. Ze liggen hier voor me, op keurige stapeltjes en ik kan nauwelijks wachten tot het eerste echte Franse onweer zich aanmeldt en we allemaal binnen in onze fauteuils zullen vluchten.

Zoals ik al zei: echte lezers zullen me begrijpen.

Ik hoop u in september terug te zien.

JULI-AUGUstUs 2009 | 113de jaargang | ons recht 31

?????