རང་བཙན། བོད་*ི་གནད་དོན། འཇམ་ད0ངས་ནོར་2། མི་ནག་ཚང་4ང་རིགས་5ལ་7ིས་བ8ར།
༢༠༠༨ ལ<འ=་མཚམས་>ོར། བོད་?་གངས་རི་དང་གངས་སེང་Aགས་ཅན་7ི་གནའ་བ<འ=་5ལ་དར་དེ་འCར་བ་ནི་༼ཁ་Fལ་༽རིང་4གས་པའི་ནག་ཉེས་ཡིན་ལ། དེའི་དོན་?་Kོད་རང་ མཐོང་ཚད་?་གསོད་Mིད་པ་ཡིན། ལོ་འདིའི་ལོ་Nས་རང་བཞིན་7ི་7ེན་ལངས་Pབས། བོད་ས་Qལ་?་བོད་*ི་5ལ་དར་བ5་Pོར་རེ་མངོན་Rམ་?་འCར་ཏེ་ Tམ་Uོན་ང<་VWལ་0ས་ཡོད་ཅིང་། ནམ་ནམ་ཞར་ཞར་Xར། ང<་VWལ་བ་དེ་དག་གི་Pད་འབོད་གསལ་ཤོས་ནི་བོད་རང་བཙན་རེད། བོད་མི་Zམས་*ིས་བོད་རང་བཙན་7ི་དོན་?་Pད་འབོད་0ེད་པ་དེར་ནམ་ཡང་དོགས་པ་མེད། བསམ་[ོ་གཏོང་Cོགས་ཤིག་གིས་བཤད་ན། ཐ་ན་ཁོང་ཚ\ས་ 5ལ་བ་རིན་པ<་ཆ^་མཆོག་Cིར་བོད་?་ཆིབས་བ8ར་གནང་དགོས་པའི་འབོད་ཚ_ག་དེའང་བོད་རང་བཙན་7ི་བ`གས་གཏམ་ཞིག་ཡིན། དེའི་N་མཚན་ནི་ཁོང་ ཉིད་ནི་བོད་རང་དབང་གི་མཚ\ན་དོན་གRབ་?་མེད་པ་དེ་ཡིན་པའི་aེན་7ིས་ཡིན། ད་Pབས། བོད་ས་Kོན་ཡོངས་ཏེ། ད2ས་གཙང་། ཁམས། ཨ་མདོ་ བཅས་R་བོད་མི་Zམས་*ིས་5་ནག་གcང་གི་དམག་མིའི་Vོལ་dང་གི་འོག་ནས་*ང་5ལ་བ་རིན་པ<་ཆ^་Cིར་ཕེབས་N་དང་བོད་རང་བཙན་7ི་X་བ་fར་ལས་ *ང་gགས་ཆེ་h་འཛ_ན་བཞིན་ཡོད། j་ས་ནས་Cིར་བkེབས་མ་ཐག་པའི་ཨ<་ས=་ཊ<་ལ=་ཡའི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་རང་གི་དངོས་མཐོང་བཤད་དོན། ༼5་ནག་གི་དམག་མིའི་mིད་gགས་*ི་འོག་ ནས་nོང་Kེར་ཞིག་འགས་འཐོར་ལ་འn<་ག=ན་འ?ག་༽ཟེར། Cི་p་ ༡༡ པའི་ཚrས་ ༨ ཉིན་7ི་ཞིབ་ཆའི་གནས་sལ་ནང་?་ཁོང་གིས་Fིས་དོན། ༼བ?ན་ tག་འདིའི་ནང་?། གནའ་བ<འ=་བོད་*ི་5ལ་ས་j་སའི་Mང་ལམ་?། འཛམ་2་uིང་གི་མིག་གིས་མ་མཐོང་བ་0ས་ཏེ། དམག་མིའི་vག་གནོན་0ས་སོང་། ས་ hབ་པ་དང་5་ནག་གི་དམག་མི་བ5་tག་མང་པོ་མཚ\ན་wང་གི་xབ་དང་མེ་མདའ་བyང་Uེ་ང<་ལWག་པའི་nོང་Kེར་འདིའི་གང་སར་བཀབ་འ?ག ཁོང་ཚ\ས་ Mང་ལམ་7ི་ད*ོགས་མཚམས་ཁག་{་སོ་X་ཁང་འ|གས་པ་དང་། ཟིང་ཆའི་མངོན་Aགས་འv་ཡོད་མེད་Aོག་ཞིབ་0་ཆེད། ཉེན་Aོག་པ་Zམས་j་སའི་uིང་གི་ གང་སར་བ}མས་ཡོང་གི་འ?ག ཉི་མ་ཤར་Pབས། དམག་མི་དེ་དག་གཏན་?་ལོག་འnོ་བ་མིན་པར། དམག་མིའི་Pོར་བ~ོད་གསར་པ་ཞིག་ཁོང་ཚ•འ€་ཚབ་ {་ཡོང་གི་འ?ག j་སའི་ཉིན་དཀར་7ི་དམག་མིའི་Kད་མཚར་འདི་ལ་སེམས་འKགས་པའི་དོན་དག་ཐེ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ཇོ་ཁང་སོགས་nོང་Kེར་འདིའི་ ནང་གི་0ིན་ཆེ་བའི་བUི་གནས་ཁག་གི་ཁང་•ད་?་5ང་མདའ་འཕེན་མཁན་དམག་མི་བPོ་འཇོག་གིས། འོག་གི་བར་Pོར་7ི་་བོད་མི་གནས་མཇལ་བ་ཚ•འ€་ Uེང་?་Pོར་ཆོག་ཆོག་གིས་བ‚ད་ཡོད་པ་རེད།༽ ƒོམ་ཡིག་འདི་ནི་5ལ་„ིའི་Uེང་གི་བོད་མི་Zམས་ལ་རང་བཙན་7ི་…གས་བསམ་འདིའི་ལོ་Nས་རང་བཞིན་དང་ཆབ་Mིད་རང་བཞིན། †ན་„ོད་རང་བཞིན་ བཅས་ལ་བ~ར་?་ཞིབ་འ‡ག་0་བའི་ཆེད་?་བཏོན་པ་ཡིན་ལ། རང་བཙན་7ི་དོན་?་བོད་ནང་བcགས་པའི་ང་ཚ•འ€་ˆན་p་ཕ<་མW་དག་གིས་ད‰ལ་ཁམས་X་ 2འི་dང་Šེག་དང་མནར་གཅོད། བཙ\ན་འ‡ག Mོག་ཆད་སོགས་‰ངས་ཡོད་Uབས། ང་ཚ\ས་ཁོང་ཚ\་དང་མཉམ་?་ཆིག་`ིལ་7ིས་‹ན་མོང་གི་Œི་ལམ་དེར་ ངོས་ཟིན་འཐོབ་པའི་ཆེད་?་ཡིན།
༢༠༠༦ ལ<འ=་མཚམས་>ོར། ཆེས་ག?ག་Žབ་དང་གཏན་འཇགས་རང་བཞིན་7ི་བཙན་5ལ་Mིད་གcང་ཞིག་གི་ƒིགས་‚ེབ་ངོས་R་ཐོག་མའི་སེར་ག་མངོན་ཞིང་གས་`་tན་2་དག་ཐོས་ Pབས། •ན་རིང་བཙན་གནོན་འོག་sད་པའི་མི་རིགས་དང་བཙན་བyང་གི་འོག་ཤོར་བའི་5ལ་ཁབ་དག་གི་སེམས་*ི་མཐིལ་ལ་རེ་བའི་ཟ་འ•ག་གཉོམ་པ<་ ཞ=ག་ལངས་བཞིན། མིའི་རིགས་*ི་ལོ་Nས་xོད་འ‘ང་དཀོན་པའི་འ’ར་བ་རེ་ཡོང་གི་རེད། བྷར་ལིན་7ི་ƒིགས་7ང་འ7ེལ་Pབས་•་རོབ་ཤར་མ་དང་ད2ས། ད2ས་ཨེ་ཤ་ཡའི་•ལ་4ང་ཁག་ཅིག་ལ་འདི་Xའི་འ’ར་རིམ་7ི་Zམ་པ་ཞིག་མངོན་‰ོང་བ་རེད། བོད་མི་རིགས་ལ་མཚ\ན་ན་འདི་Xའི་འ’ར་བ་དེ་ལག་”ེ་h་ཡོད་*ང་Mིད། 5་ནག་གི་དཔལ་འ0ོར་གོང་འཕེལ་དེས་སེལ་མི་‹བ་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་དཀའ་ •ོག་དག་བ–ན་ཅིང་5་ནག་གི་„ི་ཚ\གས་ཁ་འཐོར་{་འnོ་བར་ཉེན་ཁ་ཆེ་བའི་ƒོད་•ོག་དག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད། དཔོན་རིགས་ནང་Qལ་7ི་—ོག་ཟ་hལ་ Rངས་དང་། ˜་‹ག་པའི་ཞིང་པ་མང་ཚ\གས་*ི་ཡར་ལངས། ལས་མེད་ཕོན་ཆེན་7ི་ཟིང་ཆ། ཆོས་4གས་དད་མོས་ལ་དམ་vག དཔལ་འ0ོར་ད2ལ་™ག་གི་ བར་Kད་ཆེན་པོ། ~ེས་ཁམས་ཁོར་•ག་ལ་གཏོར་~ོན། རང་དབང་གི་xིམས་ཁང་མེད་པ། མི་སེར་„ི་ཚ\གས་ཕལ་ཆེར་གཏན་?་šབ་བཞིན་པ་སོགས་ནི་ལ<་ fWན་མར་5་ནག་Kོན་ཡོངས་R་Tམ་Uོན་དང་ཟིང་འ›ག vག་„ོད་མང་པ<་སWགས་Kོན་དོན་aེན་nངས་ ༨༣༠༠༠ ‘ང་བ་དག་གི་N་aེན་?་’ར་ཡོད། ལོ་ འདིར་ ༼༢༠༠༦༽ད་?ང་p་བ་བཞི་jག་ཡོད་ལ། གོང་གསལ་„ི་ཚ\གས་བདེ་འཇགས་ལ་གནོད་པའི་དོན་aེན་7ི་Zམ་nངས་ནི་ད་X་ནས་ ༡༠༠༠༠༠ ལ་ བVལ་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། 5་ནག་དམར་ཤོག་ཚ\གས་པའི་མཐ<་ར=མ་མག<་x=ད་*ི་ནང་?འང་ ༢༠༠༨ ལོར་Cི་5ལ་7ི་Xད་མོ་བ་འ2མ་tག་འགའ་དང་5ལ་„ིའི་
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། 5་ནག་དམར་ཤོག་ཚ\གས་པའི་མཐ<་ར=མ་མག<་x=ད་*ི་ནང་?འང་ ༢༠༠༨ ལོར་Cི་5ལ་7ི་Xད་མོ་བ་འ2མ་tག་འགའ་དང་5ལ་„ིའི་ གསར་འགོད་པ་བཅས་པེ་ཅིན་7ི་ཨ<་ལ=མ་པིག་ƒེད་འnན་7ི་ཆེད་?་ཡོང་Pབས། aེན་ངན་ཅི་ཞིག་འ‘ང་Mིད་པའི་ཐད་ལ་[<་དWགས་*ི་Pད་ཆ་བཤད་ཡོད་ sལ་འ?ག 5་ནག་གི་Zམ་པ་འདིར་ད0ེ་ཞིབ་0ེད་མཁན་ཁག་ཅིག་Xར་ན། གནས་Uངས་འདིས་•་•ར་དང་བོད་རང་བཙན་ƒོད་ལེན་པ་Zམས་ལ་གོ་ Pབས་žོད་Mིད་ལ། 5་ནག་གི་ནང་?་བདག་དབང་ཤོར་མཁན་དང་བཙན་གནོན་7ི་འོག་{་གནས་པ་Zམས་*ིས་འཛམ་uིང་གི་མཐོང་སར་རང་རང་གི་Ÿག་ •ས་འདོན་པའི་གོ་Pབས་ཤིག་{འང་འ’ར་Mིད་པར་བ ོད། ཨེ་ཤ་ཡའི་ལོ་Nས་*ི་ད*ོགས་མཚམས་གལ་ཆེན་འདི་X་2་ཞིག་{་བོད་མི་Zམས་*ིས་རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་*ི་དམ་ཚ_ག་jོད་པའམ། ཡང་ན། དེར་[<་ དWགས་~ེ་མི་hང་བ་ནི་གཞི་ƒའི་གལ་འགངས་R་’ར་ཡོད། དེ་བཞིན་?་བོད་*ི་nོགས་པོ་Zམས་དང་བོད་དོན་5བ་~ོར་བ་Zམས། འཛམ་uིང་„ི་ཡོངས་ བཅས་*ིས་*ང་བོད་མི་རིགས་དང་བོད་*ི་ཤེས་རིག་འཚ\་གནས་*ི་ཆེད་?་བོད་རང་བཙན་7ི་མཐར་‹ག་གི་དགོས་མཁ<་ད^་ངོས་ཟིན་པར་0ེད་པ་དང་། རང་ བཙན་7ི་ཕ་•ལ་ཞིག་གི་དོན་?་རེ་འ?ན་འདོན་པ་ནི་ཇི་འvའི་གནས་4གས་ཡང་དག་དང་། sལ་མ‹ན། vང་བདེན་བཅས་ཡིན་པར་མོས་•ས་ཟབ་མ<་0^ད་ པར་འོས།
བོད་མི་རིགས་*ི་གདོད་མའི་ངོ་Aགས། འཛམ་uིང་Uེང་ན་བོད་པ་ནང་བཞིན་རང་གི་གནས་•ལ་7ི་ཆ་ནས་‹ན་མོང་མ་ཡིན་པར་དགར་‹བ་པའི་མི་རིགས་ཤིག་མི་འ?ག བོད་མི་རིགས་*ི་ངོ་Aགས་ ནི་ལོ་Nས་*ིས་བ–ན་པ་མིན་ལ། ཆོས་4གས་*ི་ཐོག་ནས་*ང་མིན། འདིའི་ƒ་བ་ནི་བོད་མི་རིགས་*ི་ཕ་ས་དང་མ་སའི་གཏིང་?་yག་ཡོད། བོད་མི་རིགས་ ནི་གནའ་ནས་ད་བར་?་མདོ་ད2ས་མཐོ་¡ང་Uེ། འཛམ་uིང་གི་•ལ་¢་གཞན་ལས་མཐ<་ཞ=ང་ཡན་གར་?་ཆགས་པའི་•ལ་འདིར་འཚ•་ཞ€ང་གཞིས་པའི་མི་ རིགས་ཤིག་ཡིན། བལ་•ལ་དང་5་གར། 5་ནག་བཅས་མཐའ་འཁོར་7ི་ས་བབ་དམའ་སའི་4ང་པ་ནས་བོད་མི་གནས་‚ོད་*ི་ས་Qལ་དག་ལ་འ|ལ་སའི་ ལམ་ཁ་དག་ནི་Kད་ཆོས་£ན་པ་དང་ཡ་མཚན་ཡིན་པ་ཙམ་ཁོ་ན་མིན་པར། ‹ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཇིག་Aེན་གཞན་ཞིག་ལ་འཕོ་སའི་འ’ར་རིམ་གསལ་བ<་ ཞ=ག་ཡིན། བོད་མི་རིགས་*ི་ངོ་Aགས་ནི་གནའ་མི་བོད་པ་ཚ\ས་རང་རང་གི་མངའ་Qལ་ས<་སW་ནས་ངོས་འཛ_ན་0ས་ཡོད་པའི་རི་བོ་འགངས་ཆེན་དག་Uེ། ཡར་¤ང་གི་ཡར་ j་ཤམ་པོ། མདོ་¥ད་*ི་ཨ་‰ེས་Œ་ཆེན། 0ང་གི་གཉན་ཆེན་ཐང་j། ཁམས་*ི་ཁ་བ་[<་ར=ང་དང་མི་ཉག་གངས་དཀར་སོགས་རང་རང་གི་ཡབ་མེས་དང་ཕ་ མེས་ཡང་མེས་*ི་j་wང་དག་ལ་ངོས་འཛ_ན་0ེད་པའི་རི་བོ་གཞན་མང་པོར་འFེལ་ཡོད། དད་འ?ན་འདི་ནི་ལོ་?ས་ཚrས་nངས་མ་དར་བའི་fོན་ཏེ། བོད་མི་ རིགས་*ི་ཕ་བNད་?་nགས་པའི་žེ˜་0ང་¦བ་སེམས་དཔའི་j་§ང་བར་?་ཡོད་ལ། འདི་ ེས་སོར་ནང་པ་སངས་5ས་པའི་འ?་ཤེས་ཤིག་{་’ར་བར་¨མ། བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་©་ཞབས་མཁར་Œེ་བསམ་གཏན་ལགས་Xར་ན། རི་བོ་ལ་དད་•ས་0ེད་པའི་4གས་Mོལ་ཏེ། བོད་མི་Zམས་*ིས་དེང་Pབས་*ང་ ཉིན་རེའི་བསངས་གསོལ་དང་ªང་A་དར་འ|གས་སོགས་*ི་Pབས་[<་ས^མས་འ’ར་མེད་དང་། vན་པས་མ་ཟིན་པའི་¡ོ་ནས་Cག་0ེད་པ་འདི་ནི་བོད་མི་ རིགས་*ི་ངོ་Aགས་*ི་མཚ\ན་0ེད་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་པར་གRངས། ཨིན་ཡོ་s། བྷེ་«་¬ན། ཕ<་ལ^་ནེ་ཤིན་uིང་tན་པ་དག་དང་། ཁ་ལ་ཧ་རིའི་®་g་མན་སོགས་མ་གཏོགས་ས་ཁམས་དང་གནམ་གཤིས་*ི་ཐོག་ནས་ངོ་Aགས་ གསལ་བོར་ཆོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་མེད། ཡིན་ཡང་། བོད་མི་Zམས་*ིས་རང་གི་ལོ་Nས་*ི་མགོ་Qངས་ནས་བyང་ཁོར་•ག་ཁོ་ནའི་Uེང་ནས་འཇོག་པའི་ འཚ•་‚¯ད་*ི་ལམ་4གས་འདི་བNད་žོད་0ེད་‹བ་ཡོད་ལ། འདི་ལ་བAེན་ནས་ཁོང་ཚ\ས་མདོ་ད2ས་མཐོ་¡ང་?་ཡོད་པའི་ཚ\་ཁག་དང་5ལ་tན་མཐའ་དག་ གཅིག་’ར་7ིས་མི་རིགས་*ི་ངོ་Aགས་བཙན་པ<་ཞ=ག་བ–ན་ཡོད་པ་རེད། བོད་གཅིག་’ར་Pབས་*ི་མི་རབས་ཐོག་མ་དེ་དག་གིས་རང་གི་5ལ་ཁབ་གསར་པ་ དང་གོང་མ་ལ་གཟི་བ ིད་དང་°ོབས་པ་གང་འv་ཞིག་Kེར་ཡོད་པའི་བསམ་[<་ད^་ནི་བོད་*ི་5ལ་བ<་ཐWག་མས་[ངས་པའི་གནའ་བ<འ=་གཞས་ཚ_ག་འདི་ལས་ Qངས་~ེལ་0ས་ཡོད། གནམ་7ི་ནི་ད2ས། ས་ཡི་ནི་ད*ིལ། uིང་གི་ནི་¨ིང་པོ། གངས་*ི་ནི་ར་བ། ¦་བོ་†ན་7ི་ནི་མག<་བW། རི་མཐོ་ས་གཙང་། •ལ་བཟང་། མི་མཛངས་ཤིང་དཔའ་?་~ེ། ཆོས་བཟང་?་0ེད། A་མ7ོགས་R་འཕེལ་བའི་གནས།
བོད་*ི་བཙན་པ<འ=་?ས་Pབས་དེ་?ས་རབས་བ±་བ་ཙམ་ནས་མ‡ག་`ིལ་ཡོད་ནའང་། བོད་5ལ་ཁབ་*ི་ང<་བ<་ན=་Aག་བAན་རང་བཞིན་?་གནས་ཡོད། ེས་*ི་5ལ་Nད་དག་གིས་fོན་མའི་བཙན་པ<འ=་?ས་Pབས་*ི་ཉམས་‰ོང་ལས་kར་ཡང་གཅིག་’ར་དང་རང་དབང་གི་བོད་ཅིག་བ–ན་པར་འབད་བƒོན་
བོད་*ི་བཙན་པ<འ=་?ས་Pབས་དེ་?ས་རབས་བ±་བ་ཙམ་ནས་མ‡ག་`ིལ་ཡོད་ནའང་། བོད་5ལ་ཁབ་*ི་ང<་བ<་ན=་Aག་བAན་རང་བཞིན་?་གནས་ཡོད། ེས་*ི་5ལ་Nད་དག་གིས་fོན་མའི་བཙན་པ<འ=་?ས་Pབས་*ི་ཉམས་‰ོང་ལས་kར་ཡང་གཅིག་’ར་དང་རང་དབང་གི་བོད་ཅིག་བ–ན་པར་འབད་བƒོན་ 0ས་ཡོད། „ི་ལོ་ ༡༣༠༢ ནས་ ༡༣༦༤ ལོ་བར་0ོན་པའི་ཕག་མོ་¢་བའི་5ལ་Nད་*ི་0ང་¦བ་5ལ་མཚན་7ིས་སོག་པ<་ཡWན་5ལ་རབས་*ི་དབང་བ8ར་ བོད་ནས་Cིར་འ2ད་0ས་ཤིང་། ༼འདི་ནི་ཡོན་5ལ་རབས་མ‡ག་མ་`ིལ་གོང་གི་ལོ་བ±་ཙམ་ནས་ཡིན།༽ བོད་མི་Zམས་Vན་མོ་གསེར་འQར་ཞེས་འབོད་ པའི་གསེར་མདོག་གི་?ས་Pབས་ཤིག་ལ་xིད། Pབས་དེར་བོད་ས་Qལ་ཧ་ཅང་བདེ་འཇགས་དང་ཞི་བདེ་ཡིན་པའི་aེན་7ིས་Vན་མ<་ལ<་ལWན་ཞིག་གིས་གསེར་ Qག་མ་གང་5བ་ལ་Qར་ཏེ་བོད་*ི་Uོད་Cོགས་ནས་¥ད་Cོགས་བར་?་Cིན་ཡང་འtོག་བཅོམ་0ེད་མཁན་མེད་ཅེས་བཤད་Mོལ་དར་བ་རེད། „ི་ལོ་ ༡༦༡༧ ནས་ ༡༦༨༢ བར་0ོན་པའི་´་ལའི་[་མ་©་tེང་µ་བ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་?ས་རབས་ ༩ པ་ནས་བོད་*ི་བཙན་པ<འ=་5ལ་Nད་མ‡ག་`ིལ་ ེས་ནས་ཐེངས་དང་པོར་Uོད་མངའ་རིས་ནས་¥ད་དར་ƒེ་མདོ། 0ང་ཤར་མཚ•་f¯ན་པོ་བར་བཅས་kར་ཡང་བོད་གཅིག་’ར་བཟོས། ཉེ་བའི་ཆར་ཏེ། „ི་ལོ་ ༡༨༧༦ ནས་ ༡༩༣༣ བར་0ོན་པའི་5ལ་དབང་©་tེང་བ±་གRམ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་·་མ‹ད་བོད་གཅིག་’ར་དང་རང་དབང་གི་དོན་?་¸བས་ཆེའི་ ‹གས་~ེད་འབད་བƒོན་གནང་བ་བNད་ ེས་སོར་བོད་རང་བཙན་Kབ་བ`གས་གནང་། འདི་དག་ནི་བོད་མི་རིགས་*ིས་རང་གི་ལོ་Nས་*ི་བNད་རིམ་xོད་ 5ལ་ཁབ་རང་དབང་དེ་ཕ་gལ་2་འཛ_ན་Xར་གནང་བ་བUན་པ་རེད།
རང་བཙན་7ི་xིམས་མ‹ན་ང<་བW། ང་ཚ•་བ¯ད་མི་ཚ\ས་རང་གི་5ལ་ཁབ་ƒོད་པ་འདི་ལ་ཇི་འvའི་Nན་རིང་ཞིང་xིམས་མ‹ན་7ི་ང<་བ<་ཞ=ག་ཡོད་པ་Aོགས་N་ནི་མཐའ་གཅིག་{་གལ་ཆེན་?་’ར་ འ?ག འཛམ་uིང་འདིའི་¡ང་གི་5ལ་ཁབ་མང་པ<་ཞ=ག་ནི་Cོགས་གཅིག་ནས་བསམ་ན་ལོ་Nས་*ི་ཐོན་དངོས་ཆེན་པ<་ར^་རེད། དོན་ངོ་མར་བཤད་ན། ཨ་རི་ དང་ཁེ་ན་ཌ། ཨ<་ས=་ཊ<་ལ=་ཡ་སོགས་ལ་བོད་ལ་ཡོད་པ་ནང་བཞིན་7ི་ས་ཆའི་འ‘ང་Qངས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་བཞིན་Q་ཝེ་‹། ོར་ཌན། སིན་གྷ་པོར། ཨབ་ རི་ཀའི་5ལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་ནི་šབ་Cོགས་མི་སེར་°ེལ་•ལ་རིང་4གས་པའི་Mིད་‘ས་*ི་¢བ་དོན་ནམ་ཡང་ན། མི་སེར་°ེལ་བའི་དབང་8ར་7ི་¨ིགས་ར<་ ར^ད། ཉེེ་བའི་ཆར། ¼་h་Rའི་5ལ་ཁབ་ཁ་འཐོར་?་Cིན་པ་དང་བ½ན་བྷེ་ལ་h་R་དང་། ¾ར་ཀི་མེ་ནི་སི་ཐན། ¼ར་བྷེ་ཀི་སི་ཏན། ཁ་ཛ་†་སི་ཐན་ལ་ སོགས་པ་fོན་ཆད་5ལ་ཁབ་མ་ཡིན་པ་Pོར་ཞིག་གསར་?་5ལ་ཁབ་?་’ར་བ་རེད། 5ལ་„ིའི་དོ་”ང་འཛམ་uིང་གི་•ལ་Cོགས་?མ་2་འདིར་འཁོར་ཡོད་Pབས། ང་ཚ\ས་ད་?ང་”ོན་པ་5ག་ཆོག་པ་ཞིག་ལ་fོན་ཆད་¿་ལི་སི་ཐན་ཞེས་པའི་5ལ་ ཁབ་ཅིག་*ང་མེད། ལོ་Nས་*ི་ཐོག་ནས་fོན་ཆད་གང་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཨ<་ཊW་མན་5ལ་Nད་(Ottoman Empire) འོག་གི་ཝི་ལ་ཡེ་ཊི་ (Vilayet) ཞེས་པའི་མངའ་‚ེ་¦ང་¦ང་ཞིག་ཡིན་ལ། ེས་སོར་ད0ིན་ཇིའི་wང་~ོབ་འོག་གི་5ལ་tན་ཞིག་{་’ར། ཨི་རག་*ང་འཛམ་uིང་དམག་ཆེན་ དང་པ<འ=་ ེས་R་ཨ<་ཊW་མན་5ལ་Nད་ལས་ཐར་བའི་མངའ་‚ེ་¦ང་¦ང་གRམ་Uེ། མོ་Rལ། བྷག་ཌ་«། བྷ་R་ར་བཅས་ད0ིན་ཇིས་མཉམ་Àེལ་7ིས་བÁགས་ པའི་5ལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། དེང་Pབས་5ལ་ཁབ་དེའི་ནང་?་མི་རིགས་དང་ཚ\་ཁག ཆོས་4གས་བཅས་མགོ་བŸ་མི་‹བ་ཅིང་vག་„ོད་*ིས་ས<་སWར་7ེས་ཡོད་ པ་དེས་ཁོང་ཚ\་མཉམ་བŸ་0ེད་Uངས་*ི་ཉམས་ང་བའི་ང<་བ<་ད^་བUན་ཡོད། འདི་ནི་གོང་?་vངས་པའི་5ལ་ཁབ་དང་•ལ་4ང་དག་ལ་བŸར་ན་བོད་ལ་5ལ་ཁབ་ཅིག་གི་ང<་བWར་གནས་པར་ཐོབ་ཐང་མང་བ་ཡོད་པར་ƒོད་§བ་0ེད་པ་ མིན་པར། བོད་འདི་5ལ་ཁབ་ཅིག་གི་ང<་བWར་གནས་ཆོག་པའི་xིམས་མ‹ན་7ི་གནས་བབ་ནི་འཛམ་uིང་5ལ་ཁབ་གཞན་དག་ལས་jག་ཅིག་མིན་ནའང་འv་ མཉམ་ཡིན་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་sལ་དེ་གསལ་Uོན་0ེད་ཆེད་ཡིན། ལར་ནས་རང་གི་འཚ\་བའི་ལམ་4གས་ལ་རང་ཐག་རང་གིས་གཅོད་པ་ནི་མི་ཚང་མའི་ གཞི་ƒ་དང་jན་~ེས་*ི་ཐོབ་ཐང་རེད། ང་ཚ\་མཉམ་འFེལ་5ལ་ཁབ་བམ། ཡང་ན། མཉམ་འFེལ་5ལ་ཚ\གས་*ི་ཁོངས་R་མ་cགས་པ་དང་། ཡང་ན། Uོབས་ཆེན་5ལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་5་ནག་དང་མཉམ་?་རང་གི་ཚ\ང་འFེལ་གཅོད་མི་འདོད་པའི་aེན་7ིས་བོད་འདི་5ལ་ཁབ་ཅིག་གི་ང<་བWར་ངོས་ལེན་མི་ 0ེད་པ་ཙམ་7ིས་xིམས་མ‹ན་7ི་ང<་བW་འདི་གRབ་‹བ་གི་མ་རེད། 5་ནག་གི་ཚ\ང་འFེལ་ནི་ད0ིན་ཇི་དང་ཨ་རི་གཉིས་*ིས་འདས་པའི་?ས་རབས་གཉིས་རིང་བོད་རང་བཙན་ལ་5བ་~ོར་དང་། ཐ་ན་ངོས་ལེན་ཙམ་མེད་པའི་ N་མཚན་གསལ་ཤོས་དེ་ཡིན། གཤམ་7ི་Pད་ཆ་འདི་ནི་ ༡༩༣༠ སོ་nངས་ནང་བོད་?་ད0ིན་ཇིའི་Mིད་‘ས་འདིང་མཁན་ སིར་ ཆལ་སི་ བྷེལ་ 7ིས་°ེལ་ བ་ལས་གཞན་R་ཡིན། ༼ད0ིན་ཇི་དང་ཨ་རི། དེ་བཞིན་•་རོབ་5ལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བས་བོད་ནི་5་ནག་གི་དབང་བ8ར་འོག་ཡོད་ པར་ངོས་འཛ_ན་0ས་ཡོད་པ་རེད། Cོགས་གཞན་ནས་བཤད་ན། ང་ཚ\ས་Nན་?་5་ནག་མཉམ་?་འ‘ང་ Mིད་པའི་ཚ\ང་འFེལ་ཆེན་པ<་ཞ=ག་བཤད་བ‚ད་པ་རེད། ངའི་vན་ཚ\ད་Xར་ན། ང་ཚ\ས་འདི་ལོ་µ་བ±འི་ fོན་ནས་བཤད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་ལོ་µ་བ±འི་རིང་འདིར་འ‘ང་Mིད་པའི་ཚ\ང་འFེལ་ཆེན་པ<་ད^་X་2་ཞིག་ མངོན་འ’ར་‘ང་ཡོད་པ་མ་རེད། འ‘ང་Mིད་པ་དེ་·་མ‹ད་ནས་འ‘ང་Mིད་པ་ཞིག་ལས་jག་ཅིག་ཆགས་ མེད། དེ་Xར་ཡང་། Cིའི་5ལ་ཁབ་དག་གིས་ཚ\ང་དོན་འདིའི་xོད་ནས་ཁེ་བཟང་འv་མཉམ་ཞིག་ཐོབ་པའི་ རེ་བ་0ེད་*ི་ཡོད་ལ། དེ་མ་‘ང་བར་?་5་ནག་གི་ང<་སW་བUོད་*ི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་། ཁོང་xོ་ལངས་ དགོས་པ་ཞིག་ལ་ཁོང་ཚ\ས་5་ནག་ནས་རང་རང་གི་ཚ\ང་ལས་*ི་ཁེ་བཟང་5་བ~ེད་0ེད་པའི་དོན་?་བོད་ བཙ\ང་གི་ཡོད་པ་རེད།༽ དོན་དངོས་R། ལོ་Nས་*ི་?ས་Pབས་རེར་བོད་འདི་Cིའི་5ལ་ཁབ་*ི་བཙན་འ|ལ་འོག་sད་པ་དང་། ཡང་ན། བོད་*ི་དབང་བ8ར་མི་”་རེ་yང་གིས་རང་ གི་5ལ་ཁབ་ནང་?་ཆབ་Mིད་*ི་གོ་གནས་M་བAན་ཆེད་Cིའི་5ལ་ཁབ་*ི་དམག་མིའི་5བ་ƒ་བཙལ་བ་ཙམ་7ིས་བོད་འདི་རང་བཙན་5ལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་
དོན་དངོས་R། ལོ་Nས་*ི་?ས་Pབས་རེར་བོད་འདི་Cིའི་5ལ་ཁབ་*ི་བཙན་འ|ལ་འོག་sད་པ་དང་། ཡང་ན། བོད་*ི་དབང་བ8ར་མི་”་རེ་yང་གིས་རང་ གི་5ལ་ཁབ་ནང་?་ཆབ་Mིད་*ི་གོ་གནས་M་བAན་ཆེད་Cིའི་5ལ་ཁབ་*ི་དམག་མིའི་5བ་ƒ་བཙལ་བ་ཙམ་7ིས་བོད་འདི་རང་བཙན་5ལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ པའི་བདག་དབང་གི་གནས་བབ་དེར་Kད་པར་འn<་ག=་མ་རེད། ཐ་ན་?ས་རབས་བཅོ་བ5ད་དང་བ±་ད•འི་ནང་བོད་*ི་Mིད་དོན་དང་དམག་དོན་ཉམས་ ཉེས་ངེས་ཅན་ཞིག་Cིན་ཞིང་། མན་‡འི་Mིད་གcང་གིས་བོད་ཐོག་ལ་ཚད་ངེས་ཅན་7ི་དབང་བ8ར་0ས་པའི་གནས་Pབས་Rའང་། བོད་*ི་‹ན་མོང་མ་ཡིན་ པའི་ཤེས་རིག་དང་མི་བNད། མི་རིགས་*ི་ང<་བW་བཅས་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་མི་Zམས་*ིས་ཡོངས་Kབ་*ིས་ངོས་འཛ_ན་0ས་ཡོད་པ་རེད། མན་‡་ཁོ་རང་ ཚ\ས་*ང་ངོས་འཛ_ན་0ས་ཡོད་ལ། ཁོང་ཚ\ས་Pབས་དེར་མན་‡་དང་སོག་པ<འ=་མི་Nད་མཐོན་པ<འ=་རིགས་བོད་ནང་?་©་ཚབ་?་བPོ་འཇོག་0ེད་པ་ལས་5་ ནག་གི་མི་གཏན་ནས་བPོ་འཇོག་0ེད་གིན་མེད། དོན་དངོས་ཐོག མན་‡འི་Cི་འFེལ་ལས་Qངས་ལ་‚ེ་ཚན་གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་གི་གཅིག་Uེ། ལི་Âན་ཡོན་ ཞེས་པ་དེས་བོད་དང་མན་‡འི་འFེལ་བའི་Pོར་7ི་ལས་དོན་ཐག་གཅོད་0ེད་*ིན་ཡོད་ལ། དེའི་ཁར་མན་‡འི་xིམས་ཁང་དང་སོག་པ<འ=་5ལ་Mས་དག་གི་ འFེལ་བ་དང་། བོད། ཤར་ཏིར་ཀི་R་ཐན། ར་ཤི་ཡ་བཅས་*ི་འFེལ་བའི་Pོར་7ི་ལས་ཀ་0ེད་*ིན་ཡོད། བོད་དང་jག་པར་?་5ལ་ས་j་ས་ནི་ར་ཤི་ཡའི་ནང་གི་®་རི་ཡ་དང་ཁལ་མིག་པ་དག་གིས་བƒི་ལ། སོག་པ<འ=་མི་རིགས་ས་ཡ་མང་པོས་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་ གcང་གི་བUི་གནས་R་བƒི་གིན་ཡོད། ར་ཤི་ཡའི་འཚ\ལ་ཞིབ་པ་ Prejevalsky Ã་རེ་ཇེ་ཝལ་R་ཁེ་ཡིས་ ༡༨༧༨ ལོར་ས་ཁམས་„ི་ཚ\གས་དང་དམག་འ›ག་ [ོན་ཆེན་jན་ཁང་ལ་ཚ_ག་ཐ<་ཞ=ག་བཏང་བའི་ནང་བཀོད་དོན། ༼ ་་་་་་་ ཁོས་j་ས་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་རོམ་5ལ་ས་ཡིན་པའི་དབང་?་0ས་ཏེ་རི་མ<་ཞ=ག་Fིས་ ཤིང་། འདིའི་ཆོས་4གས་*ི་gགས་aེན་ཐད་Äི་ལིÅ་ནས་ཉི་ཧོང་བར་?་དད་£ན་པ་མི་nངས་ས་ཡ་ ༢༥ ཡོད་Uབས། ར་ཤི་ཡའི་5ལ་འFེལ་Mིད་‘ས་*ི་ དམིགས་འབེན་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པར་བཤད།༽ འཛམ་uིང་གི་5ལ་ཁབ་གང་ཡིན་hང་Pབས་རེར་5ལ་ཁབ་གཞན་7ི་དབང་བ8ར་འོག་{་ཤོར་མ་‰ོང་བ་ཞིག་ཕལ་ཆེར་མེད། རང་བཙན་5ལ་ཁབ་*ི་ང<་བW་ འདི་ལོ་Nས་Nན་མ་ཆད་པ་དང་གཞན་ལ་བUེན་མ་‰ོང་བ་ཞིག་གི་Uེང་ནས་འཇོག་དགོས་ན་མཉམ་འFེལ་5ལ་ཚ\གས་*ི་འ‹ས་མིའི་5ལ་ཁབ་R་གཅིག་གིས་ *ང་རང་བཙན་ཡིན་ལབ་‹བ་གི་མ་རེད། ༡༩༦༠ ལོར་མཉམ་འFེལ་5ལ་ཚ\གས་*ིས་བོད་ཐོག་ƒོད་uེང་0ས་Pབས་ཨེ་རི་ཤིའི་©་ཚབ་*ིས། འདས་པའི་ ལོ་Nས་རིང་5ལ་ཁབ་དེ་5ལ་ཁབ་གཞན་R་གང་གི་དབང་འོག་ལ་འnོ་མ་‰ོང་བ་§བ་དགོས་ཚr་ད་ཡོད་མཉམ་འFེལ་5ལ་ཚ\གས་*ི་འ‹ས་མིའི་5ལ་ཁབ་ ཕལ་ཆེ་བ་འདིར་kེབ་གི་མ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་Xར་རེད། ད0ིན་ཇི་ནི་ལོ་བཞི་བ5་ཙམ་7ི་རིང་རོ་མན་གོང་མའི་ཆ་ཤས་X་2ར་བ‚ད་པ་རེད། ར་ཤི་ཡ་ནི་སོག་པ<འ=་འོག་ནས་?ས་རབས་གཉིས་ལ་jག་པ་རེད། དེ་ བཞིན་ཨ་རི་ཡང་ཐོག་མའི་?ས་Pབས་ལ་ད0ིན་ཇིའི་མི་སེར་°ེལ་•ལ་རེད། 5་ནག་ཁོ་རང་ཚ\་ཡང་སོག་པོ་དང་མན་‡་གཉིས་ཀས་དབང་བ8ར་བ་རེད་ལ། བོད་དང་མཉམ་?་དམག་འ›ག་བ5བས་Pབས་བ½ད་·ར་ཕམ་ཞིང་། ཐ་ན་Cི་ལོ་ ༧༦༣ Pབས་?ས་•ན་‹ང་‹ང་ཞིག་གི་རིང་ལ་བོད་*ིས་5་ནག་གི་ 5ལ་ས་xང་ཨན་ཡང་བyང་‰ོང་བ་རེད། ང་ཚ\ས་བ ེད་མེད་པ་ཞིག་ལ། ?ས་རབས་fོན་མའི་མགོ་ལ་5་ནག་གི་ས་Qལ་ཕོན་ཆེན་པ<་ཞ=ག་ནི་ཉི་ཧོང་གི་འོག་ {་ཡོད་པ་རེད།
ད་Xའི་བོད་ནང་། 0ང་ཀ<་ར=་ཡ་…ད། འཛམ་uིང་འདིར་བོད་ནང་དང་jག་པར་?་j་ས་nོང་Kེར་མ་གཏོགས་སི་ཏ་ལིན་7ི་ཉེན་Aོག་པའི་Mིད་གcང་གི་ཐབས་ལམ་X་2འི་ འགོག་‚ོམ་འོག་ཡོད་པ་ཞིག་མེད། ཚད་ངེས་ཅན་ནས་བཤད་ན། ཡ་ང་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་sལ་འདི་ནི་Cི་5ལ་7ི་X་Pོར་བ་དང་ཐ་ན་གཟིགས་Pོར་?་ Cིན་པའི་ཉམས་‰ོང་མེད་མཁན་བཙན་0ོལ་བོད་མི་ཚ\ས་*ང་མཐོང་གི་མེད་ལ། 5་ནག་བཙན་དབང་Mིད་གcང་གི་འ’ར་k་བའི་ˆས་ཀ་འདི་ཤེས་མེད་པ་ མ་ཟད། ཁོ་རང་ཚ\་5་ནག་གི་མ་ƒ་རིང་4གས་*ི་„ི་ཚ\གས་གསར་པ་འདིའི་¨ིང་Uོབས་*ི་བོང་ཚད་ལ་མིག་ཐོགས་ཤིང་། གཅིག་0ས་ན་མཚམས་རེར་གོ་ Pབས་དེ་དག་གིས་ཡིད་*ང་བ†ག་ཡོད་པ་རེད། བོད་དོན་མཁས་དབང་Zམས་sད་པའི་དེང་གི་X་Pོར་བ་Zམས་ནི་བོད་ནང་འ0ོར་?ས་‹ག་ས་ནི། རང་རང་གི་ཉིན་རེའི་འཚ•་ད¯ད་ཆེད་Nགས་ཤིང་5་ནག་གི་ མི་འབོར་འགོག་Nའི་ཐད་ཁ་གསང་པ<འ=་¡ོ་ནས་བསམ་sལ་མི་འདོན་མཁན་Zམས་ཡིན་ལ། དེར་བAེན་བོད་མི་Zམས་ནི་ད་Xའི་Mིད་‘ས་*ི་འོག་ནས་འདོད་ པ་ཚ_མས་འ?ག་ཅེས་བཤད་བཞིན། 5་ནག་དམར་ཤོག་གcང་གི་དབང་བ8ར་འོག་གི་དངོས་ཡོད་*ི་འཚ\་བ་ལ་Nན་?་ཁག་འQར་0ེད་‹བ་*ིན་མེད། ཝག་ ལ་Ç་ ཧ་ཝེལ་ Vaclav Havel 7ིས་བཙན་gགས་དང་གཉའ་གནོན་7ི་གcང་གི་འོག་ནས་འཚ\་མཁན་མི་Zམས་*ིས་རང་གི་Zམ་དÈོད་དང་„ི་ཚ\གས། ཆབ་ Mིད་*ི་གཤིས་ཀ་བཅས་ལ་མི་གཤིས་གཉིས་རེ་བyང་བའི་Pོར་གསལ་བ<་ཞ=ག་བཤད་ཡོད་པ་རེད། རོབ་བཤད་ཙམ་0ས་ན། བསམ་sལ་མི་མ‹ན་པར་ འཛ_ན་མཁན་ལ་Mོག་xིམས་གཅོད་པའི་གcང་ཞིག་གི་འོག་ནས་མི་Zམས་*ི་ཚ\ར་”ང་ངོ་མ་མི་ཤེས་མཁན་ནི་X་Pོར་བ་ཚ\་གཅིག་Ã་མིན་པར། ཐ་ན་གcང་ རང་གིས་*ང་མི་འདི་དག་གི་བསམ་sལ་ངོ་མ་Nས་ལོན་0ེད་པར་མ‹ན་aེན་ཡང་དག་ཅིག་འ0ོར་གི་མ་རེད་ཟེར། ༡༩༧༩ ལོར་5ལ་བ་རིན་པ<་ཆ^འི་©་ཚབ་Zམས་j་སར་འ0ོར་?ས་མང་ཚ\གས་*ིས་དགའ་དད་ཆེན་པོས་”ེ་ལེན་0ེད་Uངས་དེས་5་ནག་གcང་གི་མག<་x=ད་ ཚ•་ཧ¯ན་འཐོར་?་བ±ག 5འི་མག<་x=ད་ཚ\ས་དོན་དངོས་ཐོག་བོད་མི་Éང་ཤས་ཤིག་གིས་མ་གཏོགས་བོད་རང་བཙན་ལ་5བ་~ོར་0ེད་གིན་མེད་པར་འདོད་ ཡོད་ལ། དཀའ་•ོག་གི་གཏིང་ངོ་མ་མ་མཐོང་བར་?་ཁ<་ཚ•ས་Pབས་དེར་བོད་མི་ཚ•འ€་ཐོག་ལ་ནམ་Nན་7ི་བཀོད་Kབ་ལས་བVལ་བའི་འགོག་‚ོམ་xིམས་གཞི་ བཏང་བ་རེད། 5་ནག་གི་ˆས་ཚད་~ོ་བའི་ཁང་བƒེགས་Zམས་དང་། ཞབས་Fོ་ཁང་། Ê་ལ་ཨ<་ཁ^་ཨར་ཁང་དག ¥ད་འཚ\ང་ཁང་། མཚན་ཚ\གས་ཁང་དང་མnོན་ཁང་དེ་ དག་གི་5བ་ན་5་ནག་གcང་གི་nང་བསིལ་བསིལ་7ི་ལས་འ•ལ་ཁག་Uེ། ༡༩༨༨ ལོ་ནས་མགོ་བÁགས་པའི་༼¨ིང་ ེ་མེད་པའི་བཙན་གནོན་༽ དང་།
5་ནག་གི་ˆས་ཚད་~ོ་བའི་ཁང་བƒེགས་Zམས་དང་། ཞབས་Fོ་ཁང་། Ê་ལ་ཨ<་ཁ^་ཨར་ཁང་དག ¥ད་འཚ\ང་ཁང་། མཚན་ཚ\གས་ཁང་དང་མnོན་ཁང་དེ་ དག་གི་5བ་ན་5་ནག་གcང་གི་nང་བསིལ་བསིལ་7ི་ལས་འ•ལ་ཁག་Uེ། ༡༩༨༨ ལོ་ནས་མགོ་བÁགས་པའི་༼¨ིང་ ེ་མེད་པའི་བཙན་གནོན་༽ དང་། ༡༩༩༦ ལོ་ནས་མགོ་བÁགས་པའི་ ༼vག་dང་།༽ ༢༠༠༦ ལོ་ནས་མགོ་བÁགས་པའི་ ༼ཤི་གསོན་7ི་འཐབ་འ›ག་༽བཅས་*ི་ལས་འ•ལ་Zམས་ gགས་ཆེན་པོར་ལག་བUར་0ེད་*ིན་ཡོད་པ་རེད། བཅིངས་འnོལ་དམག་མི་དང་vག་ཆས་ཉེན་Aོག་པ། ངལ་ƒོལ་བ8ར་བཀོད་h་ཁག གcང་གི་སེམས་ ནད་བཅོས་པའི་‚ེ་ཚན། „ི་བདེ་ཚན་པ་དང་བདེ་འཇགས་ཚན་པ། Ëལ་ཞིབ་མ་ལག་བཅས་ནི་5ལ་གཅེས་kོབ་གས<འ=་h་ཁག nོང་‚ེའི་བདེ་འཇགས་Ëལ་ ཞིབ་པ། གནས་sལ་¨ན་c་བ་བཅས་ལས་དོན་h་ཁག་Zམས་བNད་ནས་གང་སར་བ}མས་ཡོད། འདི་དག་ནི་རང་དབང་དང་མངོན་གསལ་7ིས་§བ་*ིན་ ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཚ•་ན€་རང་དབང་£ན་པའི་xིམས་ཁང་དང་། རང་དབང་གི་གསར་འགོད། དམངས་*ི་ཚ\གས་པ། རང་དབང་གི་Aོག་ཞིབ་ཚ\གས་པ། ཆོས་4གས་དང་མི་ཆོས་*ི་མnིན་ཚབ་པ། ཡང་ན། འཛམ་uིང་གི་གསར་འ’ར་བNད་ལམ་7ི་Nན་£ན་7ི་ངོ་ཚབ་X་2་R་གཅིག་གི་Uངས་འཛ_ན་དང་X་ Aོག་གི་འོག་{་མེད། འཛམ་uིང་གི་5ལ་ཁབ་Ÿག་ཤོས་གཞན་ཞིག་ཡིན་ཚr་དེ་h་5་ནག་གིས་བོད་ནང་ལག་བUར་0ེད་*ིན་པའི་བཙན་དབང་Mིད་གcང་འདི་ X་2་གཏན་འགོག་0ེད་མི་‹བ་*ང་འདི་ལ་Rན་པོ་བཟོ་མཁན་7ི་ཚ\གས་‚ེ་རེ་ཡོད་ངེས། ༢༠༠༦ ལ<འ=་Cི་p་ ༥ པའི་ནང་། བོད་རང་~ོང་mོངས་དམར་ཤོག་ཚ\གས་པའི་Ìང་ཆེ་}ང་ཆིན་ལི་ཡིས། ཁོ་རང་གི་༼ཤི་གསོན་7ི་འཐབ་འ›ག་༽ཅེས་ པའི་´་ལའི་[་མར་འཐབ་འ›ག་གི་ལས་འ•ལ་Kབ་བ`གས་0ས་པ་རེད། གcང་གི་ལས་རིམ་དམའ་ཤོས་ནས་མཐ<་ར=མ་བར་7ི་བོད་རིགས་ལས་0ེད་R་ ཞིག་*ང་ཆོས་4གས་*ི་0ེད་¡ོར་cགས་མི་ཆོག་པ་དང་། དགོན་པ་j་ཁང་གི་ནང་?་འn<་མ=་ཆོག་པར་བཟོས་པ་རེད། fོན་མའི་ཆ་aེན་Xར་ན་དམར་ཤོག་ ཚ\གས་པའི་ཚ\གས་མི་ཁོ་ན་j་མེད་Í་མཁན་ཡིན་དགོས་པ་རེད། དགོན་པ་ཁག་ནང་གི་5ལ་གཅེས་kོབ་གས<འ=་ལས་འ•ལ་gགས་ཆེ་h་བཏང་ཡོད་ལ། j་ས་ དང་ཉེ་འxིས་*ི་Îོང་ཁག་གི་བོད་རིགས་ལས་0ེད་Zམས་ལ་´་ལའི་[་མར་དགག་5ག་གི་ཡིག་ཆ་འFི་དགོས་པར་©ལ་7ིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་མཐ<་ར=མ་ ལས་0ེད་དག་གིས་ཡིག་འÏ་ ༡༠༠༠༠ དང་དམའ་རིམ་ལས་0ེད་ཚ\ས་ཡིག་འÏ་ ༥༠༠༠ ཡོད་པའི་དགག་5ག་གི་ƒོམ་ཡིག་དེ་འFི་དགོས་*ི་ཡོད་འ?ག ཐ་ ན་Vས་ཡོལ་ལ་Cིན་པའི་ལས་0ེད་ཚ\ར་ཡང་དམིགས་བསལ་ཡོད་པ་མ་རེད། ལོ་བ±་tག་འགའ་ཤས་རིང་དམར་ཤོག་རིང་4གས་པའི་བསམ་[ོ་གཏོར་བཤིག་གི་kོབ་གསོ་དང་འཛམ་uིང་Uེང་ག?ག་Žབ་དང་ག{མ་vག་ཆེ་ཤོས་*ི་ བཙན་གནོན་ལམ་4གས་དེ་བོད་ནང་ལག་བUར་0ས་*ང་། བོད་མི་རིགས་*ི་རང་བཙན་7ི་མངོན་འདོད་ནི་·་མ‹ད་མxེགས་འཛ_ན་0ས་པ་ལས་གཏོར་ ‹བ་མེད། ད་Xའི་ཆར་གཞི་5་ཆེ་བའི་ང<་VWལ་xོམ་Pོར་ནི་ཁག་*ང་། ¨ིང་Uོབས་*ིས་ལངས་པའི་མི་¡ེར་བ་དག་Uེ། Ð་པ་དང་བÁན་མ། མི་~་བཅས་ *ིས་p་ནས་p་དང་། ལོ་ནས་ལོར་མ‹ད་ཅིང་། འགོག་‚ོམ་འོག་ཡོད་པའི་བོད་*ི་5ལ་དར་དེ་Nན་མ་ཆད་པར་འCར་ཞིང་། 5་Vོལ་7ི་ཡིག་ཆ་>ར་ཏེ་མི་ ཚ\གས་xོད་བོད་རང་བཙན་7ི་Pད་འབོད་0ས་ཡོད་པ་རེད། ༢༠༠༣ ལ<འ=་Cི་p་ ༡༠ པའི་ཚrས་ ༢ ཉིན་ཉི་མཚ\་དགོན་པའི་རང་ལོ་ ༢༣ ལ་སོན་པའི་Ð་ ཉི་མ་nགས་པ་ལགས་བཙ\ན་ཁང་ནང་བ½ད་མར་མནར་གཅོད་བཏང་བར་བAེན་འདས་nོངས་R་Cིན། ཁོང་གིས་བོད་རང་བཙན་7ི་>ར་ཡིག་>ར་བར་ བAེན་ཁ་Fལ་7ི་ཉེས་མིང་འོག་ལོ་ད•འི་རིང་བཙ\ན་འ‡ག་xིམས་ཆད་Qར་ཡོད་པ་རེད། ༢༠༠༦ ལ<འ=་Cི་p་ ༩ པའི་ཚrས་ ༣ ཉིན་Fེལ་བ་ཆེ་བའི་j་སའི་ བར་Pོར་uིང་?་རང་ལོ་ ༢༣ ལ་སོན་པའི་གཞོན་~ེས་Ð་པ་ཞིག་གིས་?ས་ཚ\ད་‹ང་‹ང་ཞིག་གི་རིང་བོད་རང་བཙན་7ི་Pད་འབོད་Tམ་Uོན་0ས། Pར་མ་ འགའ་ཤས་*ི་འtོ་ནས་ཁོང་5་ནག་གི་བདེ་འཇགས་མི་”ས་འ‡ས་པ་རེད། འདི་དག་དང་གཅིག་མsངས་*ི་Pད་འབོད་བ5་tག་ལ་བXས་ཡོང་?ས་གཅིག་ ’ར་7ི་འབོད་ཚ_ག་དང་། མཉམ་hབ་*ི་འབོད་`་ནི་རང་བཙན་ལས་གཞན་མ་རེད།
རང་བཙན་ཅིའི་Cིར་གནད་འགག་{་’ར། 5ལ་ཁབ་འགའ་རེ་ནི་5ལ་ཁབ་གཞན་ནམ། ཡང་ན། གོང་མ་གཞན་7ི་ཆ་ཤས་R་’ར་ ེས་འཚ\་གནས་‹བ་པ་ཁོ་ན་ཙམ་མིན་པར། Cོགས་འགའ་ནས་ཁེ་ བཟང་ཡང་ཐོབ་གི་ཡོད། དཔེ་མཚ\ན་གསལ་ཤོས་གཅིག་ནི་ད0ིན་ཇིའི་འོག་གི་ཧོང་ཀོང་རེད། ཐ་ན་5་ནག་རང་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་*ིས་5བ་~ོར་0ེད་མཁན་ དག་གིས་*ང་5་ནག་གིས་བོད་ལ་དབང་བ8ར་0ས་པ་དེ་ནི་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་7ི་¢བ་འFས་ཤིག་མ་རེད་ཅེས་དང་། ཡང་ན། ད0ིན་ཇིས་ཧོང་ཀོང་ལ་ དབང་བ8ར་0ས་པ་དང་བŸར་ན་རང་དབང་£ན་ཞིང་མི་ཆོས་དང་མ‹ན་པ་ཞིག་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ངེས། Xོས་བཅས་*ི་¡ོ་ནས་བཤད་ན། ཐ་ན་Cིའི་5ལ་ཁབ་ཅིག་གི་ཞི་བའི་དབང་བ8ར་ཡང་དབང་བ8ར་0ེད་•ལ་7ི་ས་གནས་མི་རིགས་དེའི་གོམས་„ོད་དང་ རིག་གcང་བཅས་ལ་གནོད་*ིན་ཡོད་པ་རེད། ཨ<་ས=་ཊ<་ལ=་ཡ་དང་ཁེ་ན་ཌ་ནི་ཡར་ཐོན་7ི་5ལ་ཁབ་དང་། དཔལ་འ0ོར་གོང་འཕེལ་ཆེ་ཁར། དེང་Pབས་*ང་ ས་གནས་མི་རིགས་sད་པའི་རང་གི་མི་རིགས་*ི་ཐོབ་ཐང་ལ་wང་~ོབ་0ེད་མཁན་7ི་དམངས་གཙ•འ€་`ིག་འ|གས་”་མང་ཡོད་པའི་nས་རེད། ཡིན་ཡང་ 5ལ་ཁབ་འདི་དག་གི་ནང་གི་ས་གནས་མི་རིགས་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་མི་རིགས་*ི་གདེང་°ོབས་བ¸ག་པ་དང་། ད2ལ་ཕོངས། ན་ཚ་མང་བ། ཆང་རག་གི་~ོན་ ཕོག་མཁན། སེམས་gགས་ཉམས་པ་སོགས། ད་Pབས་བོད་ནང་གཏོར་བཅོམ་7ི་གནས་Uངས་ཤིག་མགོ་འ|གས་*ིན་པ་དག་དང་གཅིག་མsངས་རེད། Cི་5ལ་བའི་དབང་བ8ར་འོག་ནས་བƒི་བ†ར་དང་བཅས་འཚ\་གནས་‹བ་ཐབས་*ི་ལམ་ཁ་ཉག་གཅིག་ནི་Nན་མ‹ད་ནས་ཕ་རོལ་བ<འ=་གཉའ་གནོན་ལ་ཡ་ ལན་kོག་པ་དང་མཐའ་མ‡ག་གི་རང་དབང་ལ་རེ་བ་མི་jོད་N་དེ་ཡིན་ལ། གལ་Mིད་Kོད་*ིས་ཁ<འ=་བཙན་དབང་ལ་ང<་VWལ་མཐའ་གཅིག་{་0ས་པ་ཡིན་ན་ Kེད་རང་vག་པ<འ=་དམག་འཐབ་*ི་ལམ་ཁར་Cིན་ཡང་ངོས་ལེན་0ེད་*ི་ཡོད་པ་འv། མི་རིགས་དཀར་པ<འ=་vང་བདེན་མ་ཡིན་པ་དང་vག་„ོད་*ི་འོག་ནས་ Ÿག་བfལ་‰ངས་ཤིང་འདས་nོངས་R་’ར་བའི་ཨ་རིའི་ས་~ེས་Š<་~^ས་*ི་མི་nངས་ས་ཡ་མང་པ<འ=་xོད་ནས། ¸བས་ཆེ་བའི་དམག་འཐབ་*ི་ད2་xིད་ཇེ་ར<་ ན=་མོ་ Geronimo དང་། Q་རེ་Îེ་ཧོར་R་ Crazy Horse། R་ཊིན་ ®ལ་ Sitting Bull སོགས་ནི་དེང་Pབས་*ང་བƒི་བ†ར་དང་ཨ་རི་བ་Zམས་*ིས་vན་གས<་ 0^ད་*ིན་ཡོད་པ་རེད། མི་རིགས་དཀར་པ<འ=་འོག་ནས་ཞི་བདེའི་ངང་འཚ\་མཁན་ཨ་མི་རི་ཁ་བའི་ད2་xིད་Zམས་དང་ཝ་ཤིན་ཊོན་ ཌེ་སེ་ལ་Cིན་ཏེ་“ ¸བས་ ཆེ་བའི་ཕ་དཀར་པོ་”ལ་ངོས་ལེན་0ེད་མཁན་Zམས་ནི་བ ེད་ཟིན་པ་རེད།
ཆེ་བའི་ཕ་དཀར་པོ་”ལ་ངོས་ལེན་0ེད་མཁན་Zམས་ནི་བ ེད་ཟིན་པ་རེད། རོ ་ ི་ཨོར་ཝེལ་ George Orwell 7ིས་ཁོང་གི་གསར་ཤོག་གི་ཆེད་ƒོམ་ཞིག་གི་ནང་?་དོན་དངོས་*ི་གནས་sལ་ཞིག་འདི་Xར་བཤད་ཡོད་པ་རེད། དེང་རབས་ *ི་„ི་ཚ\གས་འདི་uོག་དང་Šོ་Ñམ་ལ་བAེན་ཡོད་པ་བཞིན་གནའ་བ<འ=་མེ་ས<་པW་ཊ་མི་ཡ་དང་ཨེ་ ེབ། གྷི་རིག རོམ་བཅས་*ི་རིག་གནས་ནི་Kོན་ཡོངས་ནས་ Fན་གཡོག་མི་དམངས་ལ་བAེན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་ང་ཚ\ས་ R་པར་ཊ་ཁ་R་ཙམ་མ་གཏོགས་Fན་གཡོག་གི་མི་Òང་གཅིག་vན་7ི་མེད། ཁོ་རང་ལ་vན་ གསོ་གཏོང་དོན་ནི་ ༼ཁོང་གིས་དn་བོ་ལ་མ་Vོལ་ཅེས་པའི་ཆོས་xིམས་མ་ƒིས་པར་vག་པ<འ=་ང<་ལWག་བkངས་པའི་དབང་གིས་ཡིན་པར་འདོད།༽ ཅེས་ Fིས་ཡོད་པ་རེད། 5་ནག་གི་འོག་ནས་རང་~ོང་གི་གནས་བབ་གང་འv་ཞིག་ལ་རེ་བ་བ5བ་ཡང་དངོས་ཡོད་དང་འཚམ་པ་ཞིག་མིན། ཅིའི་Cིར་ཞེ་ན། 5་ནག་གི་ལམ་4གས་ནི་ དེའི་ནང་གི་ཆབ་Mིད་དང་„ི་ཚ\གས་*ི་ལམ་4གས་མ་འv་བ་དག་གི་དགོས་མཁོ་ལ་དཔག་པའི་མཉེན་འ•ག་ཡོད་པ་དང་ཡང་ན། བཟོད་བMན་ཆེ་བ་ཡོད་ པར་ཁས་[ངས་པ་རེད། 5་གར་X་2་ཡིན་ན་ཁོ་རང་གི་རིག་གcང་”་འཛ\མས་དང་མི་རིགས་”་འ?ས་*ི་ཡང་དག་པའི་འཁོར་~ོད་དང་། དེ་བཞིན་ƒ་ xིམས་X་2ར་’ར་ཡོད་པའི་དམངས་གཙ•འ€་`ིག་འ|གས་ཁག་Uེ། རང་དབང་གི་གསར་འགོད། རང་དབང་གི་འོས་བŸ། རང་དབང་གི་xིམས་ཁང་བཅས་ *ིས་ƒ་བའི་ཆ་ནས་Mིད་གcང་གི་šས་པར་ཞིབ་བཤེར་དང་། ཡང་ན། ཚ\གས་ཁག་gགས་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་nངས་Éང་བ་དེར་‹བ་ཚ\ད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད་ལ་ ཞིབ་བཤེར་དང་། ཡང་ན་ཁ་གཏད་ཚ\གས་པ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་དེའི་འོག་{་རང་~ོང་ཞིག་བཤད་*ང་སེམས་ལ་འཁོར་‹བ་གི་རེད། འདི་དག་ནི་གཞི་ƒའི་ ང<་བ<འ=་ཆ་ནས་5་ནག་གི་མག<་x=ད་ཚ\ས་བ§བ་མི་‹བ་པའི་nས་ཡིན། 5་ནག་གི་མི་དམངས་ཇི་བཞིན་5་ནག་གི་མག<་x=ད་ཚ\་ཡང་Nན་རིང་ཞིང་ག{མ་vག་ཆེ་བའི་རིག་གcང་དང་ཆབ་Mིད་*ི་gལ་དངོས་ཏེ། ཇི་Xར་ཨ<་ས=་ཊ<་ལ=་ ཡའི་5་ནག་རིག་པ་བ་ ཌབ་ལོ་ ེ་ ཨེབ་ ེན་ནེར་ W.J.F. Jenner ཡིས་བUན་པའི་༼ལོ་Nས་*ི་བཙན་5ལ་བ་༽ཞེས་པ་དེའི་གནོད་འཚr་ཕོག་•ལ་?་ ’ར་ཡོད་ལ། དེས་5་ནག་གི་„ི་ཚ\གས་དང་ཆབ་Mིད་*ི་xོད་གཞི་རིམ་ནས་བཟང་Cོགས་*ི་འ’ར་བ་ཞིག་ཡོང་བར་ངོས་ཟིན་མི་ཐོབ་པའི་aེན་0ས་ཡོད་པ་ རེད། ེན་ནེར་7ིས་བཤད་དོན། མི་འདོད་བཞིན་?་འ‘ང་Mིད་པ་ཞིག་ལ། 5་ནག་ནི་ནམ་ཡང་Cིར་ཐོན་ས་མེད་པའི་བཙ\ན་ཁང་ཞིག་{་sད་*ིན་ཡོད་ལ། ལ<་ང<་UWང་tག་གི་རིང་ཡར་5ས་བཏང་བའི་བཙ\ན་ཁང་ཞིག་Uེ། ལོ་Nས་*ི་བཙ\ན་ཁང་ཞིག་ཡིན། ལོ་Nས་*ི་བཙ\ན་ཁང་འདི་ནི་ཡིག་ཐོག་{་¢བ་པ་དང་ འདས་ཟིན་པའི་ ེས་འFས་„ི་‚ོམ་བཅས་Cོགས་གཉིས་ཀ་ནས་¢བ་པ་ཡིན། ཧོང་ཀོང་ལ་žད་པའི་༼5ལ་ཁབ་གཅིག་ལ་ལམ་4གས་གཉིས་ནི་༽ དམིགས་བསལ་རེད། ཐག་གཅོད་འདིའི་ཁེ་བཟང་པེ་ཅིན་ལ་རག་གི་ཡོད་པའི་aེན་ 7ིས་nོས་འཆམ་‘ང་བ་རེད། གལ་Mིད་5་ནག་གིས་Pབས་དེར་nོས་གཞི་འདིར་ཁས་ལེན་0ས་མེད་ཚr་གཅིག་0ས་ན་ཧོང་ཀོང་གི་དཔལ་འ0ོར་ཐོག་བyང་ བའི་5ལ་„ིའི་ཡིད་ཆེས་དེར་གནོད་~ོན་བཟོས་ཡོད་ལ། 5་ནག་ནང་གི་དཔལ་འ0ོར་ལའང་ཚབས་ཆེའི་གནད་~ོན་ཐེབས་ཡོད་Mིད། 5་ནག་གིས་འ‡ས་ པའི་ ེས་*ི་ལ<་ད^་དག་རིང་། གསར་འགོད་པ་དང་། ªང་འtིན་7ི་གཏམ་uེང་བ། Mིད་དོན་དÈད་བ ོད་པ། xིམས་ƒོད་པ། དེ་མ་ཡིན་པའི་ཧོང་ཀོང་ནང་ གི་དམངས་གཙ•འ€་Í་བ ོད་པ་དག་ལ་n་`ིག་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་བRན་གཙrར་དང་། ཆབ་Mིད་*ི་ཁོར་•ག་•་ཇེ་དོག་ལ་བཏང་Uེ་vག་པ<འ=་Tམ་Îིག་Uོན་པ་ དང་ཐ་ན་Mོག་གི་འཇིགས་”ང་©ལ་བ་སོགས་0ས་ཡོད། མང་པ<་ཞ=ག་ཧོང་ཀོང་?་འ?ག་མ་བཟོད་པར་Cིར་ཐོན་པ་རེད། fོན་7ི་མི་སེར་°ེལ་•ལ་uིང་tན་ འདིའི་རང་དབང་གི་ཆེད་?་žད་པའི་གཞི་ƒའི་xིམས་ཡིག་ནི་5་ནག་གིས་ƒ་བ་ནས་šས་མེད་བཟོས་ཤིང་། uིང་tན་འདིའི་nོས་ཚ\གས་འ‹ས་མི་དང་ འཛ_ན་་~ོང་མི་”་ནི་པེ་ཅིན་7ི་Uངས་འཛ_ན་འོག་ནས་ཉོ་དགོས་པར་’ར། ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་Zམས་དང་མི་འv་བར། བོད་མི་Zམས་*ིས་སེམས་*ི་གཏིང་ནས་བོད་པ་ནི་རིག་གcང་དང་མི་རིགས། Pད་ཡིག ཐ་ན་མི་གཤིས་བཅས་ Cོགས་གང་ཐད་ནས་5་ནག་གི་མི་རིགས་ལས་ཐ་དད་ཡིན་པ་ཚ\ར་ཞིང་ཤེས་*ིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་གི་བོད་མི་Zམས་*ི་འཚ\་བའི་དཔལ་འ0ོར་ཡར་5ས་ Cིན་པ་ཡིན་ནའང་དེས་ཁོང་ཚ\ས་རང་ཉིད་5་མི་རིགས་དང་ཐ་དད་ཡིན་པའི་བསམ་[<འ=་འKེར་སོ་འདི་ལ་འ’ར་བ་ཐེབས་གི་མ་རེད། ངེས་པར་?་vན་དགོས་ པ་ཞིག་ལ་j་སའི་ང<་VWལ་དེ་ནི་བོད་ནང་གི་དཔལ་འ0ོར་fོན་མའི་?ས་Pབས་དང་བŸར་ན་མངོན་གསལ་7ིས་ཡར་5ས་ཆེ་བའི་Pབས་ཤིག་ལ་‘ང་བ་རེད། འདིའི་ཐད་*ི་བོད་མི་Zམས་*ི་Zམ་འ’ར་འཛ_ན་Cོགས་*ི་དཔེ་མཚ\ན་གསལ་ཤོས་ཤིག་ནི་བ5ད་±་7་nངས་ནང་བོད་ནང་འnེམས་°ེལ་0ས་པའི་ང<་VWལ་7ི་ ཡིག་ཆ་ཞིག་གི་ནང་མི་ཞིག་གིས་བཤད་དོན། བོད་mོངས་འ|གས་–ན་དང་། བོད་མིའི་འཚ\་བ་ཡར་5ས་བཏང་ནས་འnོ་བ་མིའི་རིགས་*ི་ འཚ\་བ་ལས་བVལ་བའི་j་གནས་Rམ་±་ƒ་གRམ་7ི་j་Zམས་*ང་ཁ་~ེངས་དགོས་པའི་བདེ་ ~ིད་*ི་འཚ\་བ་ཞིག་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ང་ཚ\ར་žད་*ང་ང་ཚ•་བ¯ད་མིར་མི་དགོས། ƒ་བ་ནས་མི་ དགོས། ཞེས་བཤད་ཡོད་པ་རེད།
ད་X་ག་རེ་0ས་ནས་[ོས་གཏོང་དགོས་པ་རེད། བོད་ནང་གི་གནས་Uངས་ནི་ཡ་ང་བའི་ཚད་?་ཡོད་ལ། jག་པར་?་5་ནག་གི་མི་འབོར་བོད་ནང་གནས་°ོར་0ེད་*ིན་པའི་དོན་དངོས་ལ་བསམ་ཞིབ་དང་། Óགས་ལམ་གསར་པ་¢བ་པ་ནས་བyང་དེའི་Ëར་ཚད་ཇེ་མ7ོགས་R་སོང་བར་བསམ་?ས་གནས་Uངས་འདིར་ངོས་ལེན་མི་0ེད་མཁན་མེད། 5ལ་བ་རིན་པ<་ ཆ^་མཆོག་གི་ད2་མའི་ལམ་7ི་Mིད་‘ས་ལ་5བ་~ོར་གནང་མཁན་ཚ\ས་5་ནག་གི་མི་སེར་གནས་°ོར་འགོག་དགོས་ན་ངེས་པར་?་རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་ མཚམས་བཞག་Uེ་5་ནག་གི་དབང་བ8ར་འོག་འ?ག་དགོས་ཞེས་པའི་ƒོད་§བ་འདི་ནི་ཕམ་པར་’ར་བ་ནི་གསལ་བ<་ཡ=ན། 5་ནག་གི་མག<་x=ད་མི་”་དང་ དང་ཡང་ན་གcང་ཚབ་མི་”་R་གཅིག་གིས་ད་བར་?་བོད་མི་ཚ\ས་རང་བཙན་མཚམས་ཞོག་དང་ང་ཚ\ས་མི་འབོར་གནས་°ོར་7ི་Cོགས་ལ་བསམ་[ོ་གཏོང་ ཅེས་གོ་N་ཅན་ཞིག་བཤད་‰ོང་ངམ། རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་འགོག་‚ོམ་0ས་ཤིང་བོད་ནང་གི་གནས་Uངས་ཞོད་འཇགས་‘ང་བ་ཡིན་ན་5་ནག་གི་མི་འབོར་
དང་ཡང་ན་གcང་ཚབ་མི་”་R་གཅིག་གིས་ད་བར་?་བོད་མི་ཚ\ས་རང་བཙན་མཚམས་ཞོག་དང་ང་ཚ\ས་མི་འབོར་གནས་°ོར་7ི་Cོགས་ལ་བསམ་[ོ་གཏོང་ ཅེས་གོ་N་ཅན་ཞིག་བཤད་‰ོང་ངམ། རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་འགོག་‚ོམ་0ས་ཤིང་བོད་ནང་གི་གནས་Uངས་ཞོད་འཇགས་‘ང་བ་ཡིན་ན་5་ནག་གི་མི་འབོར་ བོད་?་གནས་°ོར་0ེད་པའི་gགས་ཆེ་h་འn<་ང^ས་ལ། འདས་པའི་ལོ་µ་བ±འི་རིང་ཡོང་བ་ལས་*ང་£བ་འ’ར་7ིས་མང་བ་ཆགས་ངེས། གལ་Mིད་5ལ་བ་ རིན་པ<་ཆ^་དང་བཙན་0ོལ་བོད་གcང་གིས་བོད་ཐོག་5་ནག་གི་བདག་དབང་ཡོད་པར་ངོས་ལེན་0ས་པ་ཡིན་ན་འཛམ་uིང་གི་མ?ན་?་5་ནག་གི་མི་འབོར་ བོད་?་གནས་°ོར་0ེད་པ་ནི་?ས་གཏན་?་དང་Cོགས་ཡོངས་ནས་xིམས་མ‹ན་ཆགས་པ་ཡིན་ལ། གནས་4གས་འདི་ཙམ་Aོགས་པ་ལ་5ལ་„ིའི་xིམས་དོན་ རིག་པ་བའི་མKེན་ཡོན་གཏིང་ཟབ་མ<་ད^་འv་ག་ལ་དགོས། 5་ནག་གི་མི་འབོར་གནས་°ོར་ལ་འགོག་Vོལ་0ེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཉག་གཅིག་ནི་རང་དབང་གི་འཐབ་ƒོད་འདི་gགས་vག་པོར་°ེལ་ཞིང་བོད་ནང་ཚད་གཞི་ ངེས་ཅན་ཞིག་ནས་བAན་jིང་མི་ཡོང་བར་བཟོས་ཏེ་Cི་5ལ་7ི་མ་འ|གས་0ེད་མཁན་Zམས་དང་5་ནག་གི་ཚ\ང་བ། ལས་ཀ་འཚ\ལ་མཁན་བཅས་ལ་བོད་*ི་ ས་Qལ་ནི་ཁེ་བཟང་འཚ\ལ་ས་ཞིག་མིན་པ་ཕར་ཞོག བཟོད་བMན་མི་‹བ་སའི་ས་Qལ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཚ\ར་ཤེས་དེ་žོད་དགོས་པ་རེད། ཐ་ན་བོད་རང་བཙན་ འཐོབ་མིན་ནི་ལམ་སེང་དང་ཡང་ན་འ‘ང་འ’ར་7ི་?ས་‹ང་ནང་ངེས་ཤེས་མི་འvོངས་*ང་། འཛམ་uིང་གི་མིག་ལམ་?་མདོ་ད2ས་མཐོ་¡ང་ནི་Zོ་ངར་ཆེ་ བའི་ƒོད་•ོག་གི་ས་Qལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་རང་བཙན་7ི་གནད་དོན་ནི་ནམ་ཡང་མཚམས་བཞག་མེད་པ་དེ་Uོན་དགོས་པ་རེད། བོད་ནང་གི་5་མིའི་མི་སེར་གནས་°ོར་ནི་ཡ་ང་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ང་ཚ\ས་ངེས་པར་?་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ལ་གནས་Uངས་འདི་ནི་གཏན་ནས་ཁ་བ8ར་མི་ ‹བ་པ་ཞིག་མིན། སི་ཏ་ལིན་7ིས་ར་ཤི་ཡའི་མི་འབོར་ཕོན་ཆེན་པོ་དག་བཙན་gགས་*ིས་ལི་‹་ནི་ཡ་དང་ལ་ཊི་ཝི་ཡ། ཨེ་R་ཊ<་ན=་ཡ་བཅས་ར་ཤི་ཡ་མིན་ པའི་5ལ་ཁབ་དག་གི་ནང་གནས་°ོར་0ེད་?་བ±ག་པ་རེད། ༡༩༣༩ ལོར་མངའ་Qལ་འདི་གRམ་7ི་མི་འབོར་‚ོམ་ན་ས་ཡ་Ìག་Uེ་བོད་*ི་མི་འབོར་ཙམ་ ལས་མེད། སི་ཏ་ལིན་7ིས་ས་Qལ་འདི་དག་གི་ས་~ེས་*ི་མི་nངས་Uོང་tག་jག་བསད་ཅིང་། Uོང་tག་བ5་jག་•ལ་4ང་གཞན་ལ་Cིར་འ2ད་བཏང་བ་ རེད། Pབས་དེར་འཛམ་uིང་གི་བསམ་sལ་ལ་5ལ་ཁབ་འདི་དག་ནི་གཏན་?་šབ་པར་ƒིས་ཡོད་པ་རེད། ལོ་རབས་µ་བ±་པ་དང་Ìག་±་པ། བ?ན་±་པ་ བཅས་*ི་ནང་?། 5ལ་ཁབ་འདི་དག་གི་གcང་འFེལ་7ི་ངོ་ཚབ་དག་·་མ‹ད་ནས་ལོན་ཌོན་དང་ནེ˜་ཡོག་བཅས་R་ད་?ང་གནས་ཡོད་པར་མ་Xོས་པར། 5ལ་ཁབ་འདི་དག་ནི་མིའི་རིགས་*ི་vན་པའི་•ལ་ནས་གཏན་?་བ ེད་ཟིན་པ་རེད། ཐ་ན་ལི་‹་ནི་ཡ་ནས་~ེས་ཤིང་kོབ་གཉེར་གནང་བ་དང་། ན<་Ô^ལ་ Aགས་མ་ཐོབ་‰ོང་མཁན་¿<་ལ=་ཤིའི་ƒོམ་པ་པོ་ Czeslaw Milosz c་བས་*ང་ཁོང་གི་དཔེ་དེབ་ The Captive Mind ཞེས་པའི་ས་བཅད་མཐའ་མའི་ནང་བྷལ་ ཊིའི་མངའ་Qལ་7ི་མི་རིགས་འདི་དག་uེང་Pབས། སི་པན་7ི་དམག་དÃང་གིས་ཨ་Îི་ཊག་ Aztecs ƒ་མེད་?་བཏང་བ་Xར་བྷལ་ཊི་ཀའི་མངའ་Qལ་7ི་ གནའ་བ<འ=་5ལ་ཁབ་འདི་དག་མ‡ག་`ིལ་བ་རེད་ཅེས་~ོ་Ÿག་རིང་པ<་ཞ=ག་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་fོན་མའི་¼་h་R་མནའ་འFེལ་5ལ་ཁབ་འ7ེལ་ ེས་5ལ་ཁབ་¦ང་¦ང་འདི་གRམ་kར་ཡང་རང་བཙན་7ི་5ལ་ཁབ་?་’ར་བ་རེད། 5ལ་ཁབ་ འདི་དག་གི་ནང་?་ད་?ང་ཡང་ར་ཤི་ཡའི་མི་འབོར་གང་འཚམ་རེ་ཡོད་*ང་། དེ་དག་ནི་fོན་ཆད་བསམ་པ་བཞིན་5ལ་ཁབ་འདི་དག་གི་འཚ\་གནས་དང་ གཅིག་’ར་བཅས་*ི་ཐད་འཇིགས་”ང་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆགས་མེད། སེམས་ལ་ངེས་དགོས་པ་ནི་5ལ་ཁབ་¦ང་¦ང་འདི་དག་fོན་མ་¼་h་Rའི་གཅིག་Ÿད་རིང་ 4གས་པ་དང་ར་ཤི་ཡའི་མི་སེར་གནས་°ོར་7ིས་ƒ་མེད་gལ་མེད་?་བཏང་བར་ཡིད་ཆེས་0ས་*ང་། དེང་Pབས་རང་དབང་གི་5ལ་ཁབ་{་’ར་ཅིང་། རང་ རང་གི་གནའ་བ<འ=་5ལ་དར་བ`ེང་ཞིང་། རང་རང་གི་Pད་ཡིག་གི་ནང་Pད་ཆ་བཤད། རང་དབང་གིས་འཚ\་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རེད། བོད་ནི་ཐ་ན་5་ནག་གི་དབང་8ར་འོག་གི་?ས་རིམ་Ÿག་ཤོས་*ི་Pབས་Rའང་བྷལ་ཊི་ཀའི་མངའ་Qལ་7ི་5ལ་ཁབ་དག་ནང་བཞིན་ƒ་མེད་?་’ར་མེད། ད་ Xའི་ཆར་ཡང་ས་ཆ་གང་སར་Mིད་གcང་དག་ལ་བདག་འཛ_ན་ཆེ་ཞིང་མི་Zམས་ཚ\ང་ལས་ལ་ད0ིངས་cགས་ཡོད་པར་མ་Xོས་པར། བོད་*ིས་·་མ‹ད་ནས་ Cོགས་གཅིག་གམ་གང་hང་ནས་འཛམ་uིང་Kོན་ཡོངས་*ི་དོ་”ང་འཛ_ན་7ིན་ཡོད། དོ་”ང་འདི་དག་*ང་?ས་Nན་ནས་ང་ཚ\ར་དགོས་པའི་དོ་”ང་aང་མིན་ པ་ནི་ཨ་ཅང་ཅང་། དེ་Xར་ཡང་། འཛམ་uིང་Kོན་ཡོངས་R་བོད་དོན་ཐད་ག<་AWགས་འཕེལ་7ིན་ཡོད་ལ། ནམ་Nན་བོད་དོན་7ི་c་©ལ་ཐད་སེམས་Qར་0ེད་ *ིན་ཡོད་པ་རེད། གལ་Mིད་ང་ཚ\ར་བོད་*ི་འཐབ་ƒོད་འདི་མཚམས་འཇོག་པར་ཁ་གཡར་སའི་?ས་Pབས་ཤིག་ཤར་ཡོད་ཚr་དེ་ནི་ལོ་རབས་Ìག་±་དང་ བ?ན་±་པའི་ནང་Uེ། 5ལ་„ིའི་Uེང་གི་དམར་ཤོག་རིང་4གས་*ི་དར་Kབ་དང་5་ནག་གིས་བོད་དབང་8ར་0ེད་པ་འདི་གཏན་འཁེལ་X་2ར་མཐོང་བ་ དང་། རང་དབང་4ང་བ་དག་གི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་nགས་ཅན་མི་”་ཐམས་ཅད་5་ནག་དམར་ཤོག་རིང་4གས་པ་དང་མའ<་ཙr་{ང་གི་བསམ་[<འ=་ཐད་སེམས་ ཤོར་བའི་?ས་Pབས་དེ་ཡིན་པར་འདོད། ད་Xའི་ཆར། བོད་ལ་ཐོབ་པའི་འཛམ་uིང་གི་¨ིང་ ེ་དང་དོ་”ང་དེ་fོན་མ་ད•་བ±་གོ་nངས་ནང་གི་མཐོ་¸བས་ལས་±ང་མར་འnིབ་ཡོད་ནའང་ད་?ང་ ཡང་gགས་¦ང་¦ང་མིན། ¨ིང་ ེ་འདི་བོད་མིའི་ཆབ་Mིད་*ི་5བ་~ོར་ང<་བWར་བ8ར་མ་‹བ་པ་ནི་ངོ་མ་Uབས་ཉེས་པ<་ར^ད། ང་ཚ•་བ¯ད་མི་Zམས་དང་། jག་ པར་?་ཆོས་4གས་*ི་ད2་xིད་དག་གིས་ང་ཚ•འ€་ཆབ་Mིད་*ི་ལས་དོན་འདི་འཛམ་uིང་Uེང་གསལ་བོ་དང་བAན་པ<་ཞ=ག་ང<་žWད་0ེད་མ་‹བ་པའི་ནོར་འཛ\ལ་ ཆེ་ཤོས་དེ་ངེས་པར་?་ངོས་ལེན་0ེད་དགོས་*ི་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག ངེས་གཏན་མེད་པའི་ལངས་Cོགས་འདིས་ང་ཚ•འ€་ལས་འ•ལ་ཁག་དང་5བ་~ོར་བ་ Zམས་*ི་xོད་མག<་ŒWངས་ཤིག་Kབ་པར་0ས་པ་དང་འཐབ་ƒོད་དང་འFེལ་བའི་ལས་དོན་མཐའ་དག་གི་གཉའ་གཅོག་གི་ཡོད།
རང་བཙན་7ི་5ལ་„ིའི་Kབ་5། ད•་བ±་གོ་nངས་ནས་བyང་། བོད་མིའི་ད2་xིད་དག་དང་šབ་Cོགས་*ི་བོད་དོན་5བ་~ོར་བ་Pོར་ཞིག་གིས་བོད་དོན་7ི་xོད་5ལ་„ིའི་[ོ་འཚབ་*ི་ རིགས་ཏེ། ཁོར་•ག་དང་འཛམ་uིང་ཞི་བདེ། ཆོས་4གས་བཅས་མཉམ་བMེས་0ས་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ ེས་ནས་བོད་པ་དང་nོགས་པ<་PWར་ཞིག་གི་xོད་ རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་0ེད་པ་ནི་འ¢བ་ཐབས་མེད་པ་དང་མིག་5ང་‹ང་བའི་ལས་ཀ་ཡིན་sལ་སོགས་ཁེངས་vེགས་དང་0བ་¦ང་། ཧ་ལས་པའི་[ོ་”་‹ང་ ‹ང་གི་བསམ་sལ་ཞིག་Kབ་པ་རེད། འདི་Xའི་X་sལ་ནི་ནོར་འ›ལ་ཡིན་པ་ཕར་ཞོག འདིས་མི་Zམས་*ིས་རང་གི་གཞི་ƒའི་འཐབ་ƒོད་*ི་དགོས་མཁ<་ད^་ ཉིད་དགོས་མཁོ་གཞན་པ་Uེ། „ི་ཚ\གས་*ི་ངོས་འཛ_ན་དང་། ཆབ་Mིད་*ི་X་¢བ་ཡང་དག ཆེད་ལས་*ི་ཁེ་བཟང་། ཐ་ན་མཚམས་རེར་N་དངོས་*ི་ལག་
‹ང་གི་བསམ་sལ་ཞིག་Kབ་པ་རེད། འདི་Xའི་X་sལ་ནི་ནོར་འ›ལ་ཡིན་པ་ཕར་ཞོག འདིས་མི་Zམས་*ིས་རང་གི་གཞི་ƒའི་འཐབ་ƒོད་*ི་དགོས་མཁ<་ད^་ ཉིད་དགོས་མཁོ་གཞན་པ་Uེ། „ི་ཚ\གས་*ི་ངོས་འཛ_ན་དང་། ཆབ་Mིད་*ི་X་¢བ་ཡང་དག ཆེད་ལས་*ི་ཁེ་བཟང་། ཐ་ན་མཚམས་རེར་N་དངོས་*ི་ལག་ ཡོང་ལའང་མཉམ་བMེས་0ེད་*ིན་པའི་Zམ་པ་དེ་བUན་ཡོད་པ་རེད། རང་དབང་འཐབ་ƒོད་*ི་ག•ལ་འ›ག་ངོ་མ་ནི་ས་གནས་རང་དང་ནམ་Nན་¼་‹ག་པའི་གནས་Uངས་འོག་མི་Zམས་*ིས་རང་རང་གི་མཚན་མཐོང་དང་ལས་ རིགས་ཕར་ཞོག Mོག་sན་ཆད་གཏོང་བར་n་`ིག་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་ƒོད་*ི་ཡོད་པ་རེད། རང་དབང་འཐབ་ƒོད་*ི་ང<་བ<་ན=་•ོག་vའི་རང་བཞིན་ཡིན། ཡིན་ཡང་། ཇི་འvའི་ཟིང་ཆ་ཆེ་ཞིང་། ཅི་ཙམ་ཞིག་མིའི་རིགས་*ི་Ÿག་བfལ་དང་དཔལ་འ0ོར་ཉམས་ཉེས་*ི་འ‘ང་Qངས་R་’ར་ཡང་། གྷན་དྷི་ ེ་དང་ མར་ཊིན་4་‹ར་ཁིན། ནེལ་སོན་མན་ཌ་ལ། ཨང་སན་R་~ིད་སོགས་*ི་འགོག་{་མེད་ཅིང་ས་Qལ་རང་བཞིན་7ི་འཐབ་ƒོད་དེས་འཛམ་uིང་Uེང་གི་རང་ དབང་ལ་དགའ་བའི་མི་Zམས་ལ་སེམས་©ལ་ཐེབས་ཡོད། དེ་བཞིན་jག་བསམ་7ིས་5ལ་ཁབ་*ི་གcང་ཚབ་རིམ་པ་ནས་Cག་ལས་གནང་མཁན་དང་ཆེད་ ལས་*ི་ལས་འ•ལ་བ། ཐ་ན་མཉམ་འFེལ་5ལ་ཚ\གས་*ི་„ི་Kབ་Ìང་ཆེ་ཡིས་*ང་༼འཛམ་uིང་ཞི་བདེ་༽ཞེས་འབོད་པའི་ལས་དོན་གོང་°ེལ་0ེད་དགོས་ བཤད་*ིན་ཡོད། ཡིན་ཡང་འདིའི་ཚ_ག་དོན་གོ་བ་མ་ནོར་བར་འnེལ་ན་5ལ་„ིའི་དངོས་ཡོད་*ི་གནས་Uངས་དེ་wང་~ོབ་0ེད་དགོས་པར་བUན་ཡོད། བཙན་དབང་Mིད་གcང་རེ་མག<་A=ང་བkགས་པའི་5ལ་ཁ་རེ་རེ་ནི་དཀའ་•ོག་གཞན་པར་གཞལ་?་མེད་པའི་སེམས་©ལ་རེར་ཆགས་*ིན་ཡོད། ངའི་བསམ་ པར་བོད་པ་ཚ\ས་fོན་མ་བྷང་ལ་ཌེ་ཤི་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་?ས་ང་ཚ\ར་ཅི་ཙམ་7ི་དགའ་ཚ\ར་ཞིག་‘ང་བ་vན་གསོས་*ི་ཡོད་ངེས་ལ། jག་པར་?་བོད་པའི་ གནམ་མཆོང་དམག་མི་Zམས་*ིས་5ལ་ཁ་འདིའི་xོད་གལ་ཆེ་བའི་ལེགས་~ེས་ཤིག་འ2ལ་‹བ་ཡོད་པ་ཤེས་Pབས་དེ་བས་*ང་སེམས་gགས་དང་གཟི་བ ིད་ ཅིག་ཚ\ར་‰ོང་བ་རེད། 5་གར་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་ ེས་ནས་བyང་། ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཨབ་རི་ཁའི་5ལ་ཁབ་མང་པ<་ཞ=ག་རིམ་པ་བཞིན་•་རོབ་*ི་མི་སེར་°ེལ་ མཁན་5ལ་ཁབ་དག་གི་འོག་ནས་རང་བཙན་ཐོབ་པ་རེད། ད•་བ±་གོ་nངས་ནང་། བྷར་ལིན་7ི་ƒིགས་7ང་འ7ེལ་བ་ནས་kར་ཡང་5ལ་ཁབ་མང་པ<་ཞ=ག་ ¼་h་Rའི་གཉའ་གནོན་འོག་ནས་རང་བཙན་ཐོབ་པ་རེད། Kིམ་མཚrས་•ལ་4ང་ཤར་ཊར་ཀི་སི་ཐན་དང་ནང་སོག་ཙམ་མ་ཡིན་པར། 5་ནག་མི་དམངས་ རང་ལའང་ད་Pབས་རང་དབང་གི་?ས་Pབས་གསར་པ་ཞིག་ཤར་བཞིན་པའི་Pབས་འདིར་བོད་རང་བཙན་ཡང་uོ་2ར་?་འཐོབ་Mིད་ལ། མ་མཐར་ཡང་ འདིའི་Aགས་མཚན་Zམས་ག་ལེར་མངོན་ཡོང་གི་ཡོད། ང་ཚ\ས་ད་?ང་སེམས་ནང་vན་དགོས་པ་ཞིག་ལ། དེང་Pབས་འཛམ་uིང་Uེང་བཙན་གནོན་དང་དམར་གསོད་ཆེ་ཤོས་*ི་གcང་དག་ནི། ཁེམ་ ོང་གཉིས་་ Kim Jong Il པའི་འོག་གི་0ང་ཀ<་ར=་ཡ་དང་། འབར་མའི་དམག་མིའི་Mིད་གcང་། རོ་བྷར་ཊི་ ·་གྷ་བྷེ་ Robert Mugabe འོག་གི་ཛ_མ་བྷ་ཝེ Zimbabwe། ཨེ་སི་ ལིམ་ཁ་རི་·་Ç་ Islam Karimov ཡི་འོག་གི་ ཨ<་བྷ^་ཀི་སི་ཐན Uzbekestan། ཌར་Çར་ Darfur མངའ་Qལ་7ི་མི་གསོད་xག་>ོར་དང་གཏོར་~ོན་མཐའ་དག་བཟོ་ མཁན་R་ཌན་Sudan གcང་བཅས་ཡིན། འདི་དག་ཡོད་ཚད་ནི་5་ནག་གcང་གི་དཔལ་འ0ོར་དང་ཆབ་Mིད། དམག་དÃང་བཅས་*ི་5བ་~ོར་ལ་བAེན་ནས་ གནས་པ་དང་ƒོམ་7ི་ཡོད་པ་རེད།
དམངས་གཙ\་དང་རང་བཙན། བོད་རང་བཙན་7ི་འཐབ་ƒོད་དོན་?་འ་ཆད་˜་‹ག་གིས་དགོས་མཁ<་ཆ^་བའི་ད2་xིད་གསར་པ་དང་བསམ་[ོ་གསར་པ། འཆར་གཞི་གསར་པ་བཅས་ནི་ ཡང་དག་པའི་བོད་མིའི་དམངས་གཙ•འ€་„ི་ཚ\གས་ཤིག་ནས་ད་གཟོད་འཐོན་‹བ་པ་ཙམ་མ་ཟད། šས་པ་འཐོན་པ་དང་རིན་ཐང་འཇོག་‹བ་པ་ཡིན། ད་?ང་ བཤད་ན། དམངས་གཙ•་ཁ¯་ན་བNད་ང་ཚ•འ€་Mིད་གcང་གི་ལས་དོན་རིགས་Cི་གསལ་ནང་གསལ་ཆགས་‹བ་ལ། ང་ཚ•འ€་ད2་xིད་ཚ•འ€་Cོགས་ནས་*ང་དོན་ དངོས་*ི་ཁག་འQར་ལེན་‹བ་གི་རེད། དེར་བAེན་དམངས་གཙ•འ€་ལམ་ཁོ་ན་བNད་བོད་མི་རིགས་*ིས་རང་བཙན་ལ་བyང་བའི་ཚ\ར་”ང་ངོ་མ་དེ་Uོན་‹བ་ གི་རེད། མནར་གཅོད་*ི་འོག་ཡོད་པའི་བོད་མི་རིགས་ལ་མཚ\ན་ན་དམངས་གཙ•་ན€་5་ནག་གི་བཙན་དབང་Mིད་གcང་འོག་ནས་མཐའ་མར་རང་དབང་འཐོབ་?ས་*ི་ དམིགས་•ལ་ཙམ་མིན་པར། མི་རིགས་རང་གི་འདོད་མོས་Xར་བÁགས་པའི་vང་པོ་དང་བདེན་‹བ་*ི་Mིད་གcང་ཞིག་ཡོང་ཐབས་*ི་རེ་བ་ཡག་ཤོས་དེའང་ ཡིན། འདི་Xར་དམངས་གཙ•འ€་ལམ་4གས་*ི་བོད་ངོ་མ་ཞིག་འ|གས་པའི་ཁས་ལེན་དེ་ནི་ད་Pབས་5་ནག་གིས་བོད་རང་བཙན་ཟེར་བ་ནི་fོན་མའི་Fན་ གཡོག་ལམ་4གས་བ~ར་གས<་0^ད་ƒིས་རེད་ཅེས་`ོག་བཞིན་པའི་vིལ་བ`གས་དེའི་ལན་འདེབས་ཡག་ཤོས་ཆགས་ཡོད། དེ་བས་དམངས་གཙ•་ན€་བོད་དོན་ འཐབ་ƒོད་*ི་མཚ\ན་ཆ་šས་gགས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་དང་བཙན་0ོལ་བོད་མིའི་„ི་ཚ\གས་ནང་?་བོད་རང་དབང་གི་འཐབ་ƒོད་འདི་མི་šབ་པའི་ཆེད་?་དགོས་ གལ་ཆེ་ཤོས་*ི་ལག་ཆ་འ›ལ་མེད་དང་šས་པ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན། བཙན་0ོལ་ནང་?་དམངས་གཙ•འ€་ལས་དོན་7ི་གོམ་Uབས་¦ང་¦ང་ཞིག་མགོ་བÁགས་ཡོད་ *ང་། ལས་དོན་མང་ཆེ་ཤོས་ནི་ད་?ང་བ§བ་Nར་བ‚ད་ཡོད། ད་Xའི་Pབས་བབ་*ི་`ོམ་གཞི་འདི་ནི་fོན་མའི་བལ་•ལ་7ི་མི་µའི་འ‹ས་མིའི་ལམ་4གས་ panchayat nོང་གསེབ་རང་~ོང་X་2་ཞིག་ཡིན་ལ། འདིའི་ཚབ་ལ་ཚ\གས་པ་”་མང་གི་འོས་འདེམ་ལམ་4གས་ངོ་མ་ཞིག་ལག་བUར་མ་0ས་ཚr། བཙན་0ོལ་ བོད་གcང་དང་བོད་མི་མང་„ི་འ‹ས་jན་ཚ\གས་*ིས་ཡོངས་Kབ་*ི་མངོན་འདོད་དེ་མཚ\ན་མི་‹བ་ལ། མི་དམངས་*ིས་རང་བཙན་ལ་འདོད་པ་0ེད་བཞིན་ པའི་མངོན་འདོད་འདི་གཞིར་0ས་པའི་Mིད་‘ས་*ང་གཏན་འབེབས་0་མི་‹བ། ཡིན་ཡང་འོས་བŸའི་ལམ་4གས་ལ་བ8ར་བཅོས་0ས་པ་ཙམ་7ིས་ཡང་དག་པའི་དམངས་གཙ\་དང་འཕེལ་5ས་*ི་„ི་ཚ\གས་ཤིག་འ¢བ་པར་ཁག་ཐེག་0ེད་ མི་‹བ། བོད་མི་ཚ\ས་དམངས་གཙ•འ€་རིག་གcང་དང་བསམ་[<འ=་X་¢བ་ཐད་fོན་མ་ང་ཚ•འ€་མེས་པོ་Zམས་*ིས་ནང་ཆོས་བོད་ལ་འvེན་?ས་*ི་ཆོད་སེམས་ དང་དང་དོད་ཇི་བཞིན་ཞིག་འ‡་‹བ་དགོས། བོད་*ི་ནང་ཆོས་དེ་gགས་ཆེར་དར་‹བ་པར་’ར་བ་ནི་¸བས་ཆེ་བའི་ལོ་Ö་བ་དེ་དག་གིས་?ས་རབས་བ?ན་ པ་ནས་བ±་གRམ་བར་?་5་གར་འཕགས་པའི་•ལ་?་ནང་ཆོས་ལ་འཚ\ལ་¨ེག་དང་kོབ་གཉེར་0ས་པ་བNད་5་གར་7ི་ཡི་གེ་ནས་བོད་ཡིག་{་བ8ར་བའི་ vིན་7ིས་རེད། ཁོང་Zམ་པའི་Kད་?་འཕགས་པའི་Cག་ ེས་དེ་དག་ང་ཚ•འ€་ཤེས་རིག་གི་གཞི་འདིང་སའི་Œང་Šོར་བཞག་Uེ་དེ་རིང་བར་?་དར་Kབ་‘ང་བའི་
པ་ནས་བ±་གRམ་བར་?་5་གར་འཕགས་པའི་•ལ་?་ནང་ཆོས་ལ་འཚ\ལ་¨ེག་དང་kོབ་གཉེར་0ས་པ་བNད་5་གར་7ི་ཡི་གེ་ནས་བོད་ཡིག་{་བ8ར་བའི་ vིན་7ིས་རེད། ཁོང་Zམ་པའི་Kད་?་འཕགས་པའི་Cག་ ེས་དེ་དག་ང་ཚ•འ€་ཤེས་རིག་གི་གཞི་འདིང་སའི་Œང་Šོར་བཞག་Uེ་དེ་རིང་བར་?་དར་Kབ་‘ང་བའི་ བོད་བNད་ནང་བUན་7ི་`ིག་འ|གས་མ་ལག་དང་Cག་ ེས་དག་‘ང་བ་རེད། ང་ཚ•འ€་5ལ་ཁབ་*ི་མ་འོངས་པའི་ཆབ་Mིད་ལམ་4གས་*ི་ཁ་Cོགས་འཚ\ལ་ ཐབས་R་བོད་མི་ཚ\ས་šབ་Cོགས་*ི་དམངས་གཙ\་དང་མི་སེར་„ི་ཚ\གས་*ི་གཞི་Òང་གི་བསམ་[<འ=་X་¢བ་དང་རིག་པ་དག་ལ་kོབ་>ོང་དང་བn<་u^ང་0ེད་ དགོས་པ་རེད། ང་ཚ•འ€་Mིད་དོན་kོབ་གཉེར་7ི་བUན་བཅོས་དང་མན་ངག་དག་ནི་Ç་རན་སི་དང་ད0ིན་ཇིའི་སད་Aོགས་?ས་Pབས་*ི་ƒ་ཆེའི་Cག་དཔེ་ཁག་ དང་། ཨ་རི་དང་དེང་རབས་5་གར་7ི་ཤིང་Aའི་Mོལ་འ0ེད་པ་དག་གི་Cག་ƒོམ། ང་ཚ•འ€་?ས་Pབས་འདིའི་རང་དབང་གི་X་¢བ་པ་དང་དམངས་གཙ•་ད¯ན་ གཉེར་བ་དག་གི་ƒོམ་ཡིག་དག་ཡིན། འདི་Xའི་ཤེས་ཡོན་7ི་འབད་བƒོན་དང་Mིད་དོན་7ི་ཆོད་སེམས། བསམ་[<འ=་¨ིང་Uོབས་ཁོ་ནར་བAེན་ནས་ང་ཚ\ས་བོད་རང་བཙན་བ~ར་གས<་0^ད་‹བ་ལ། མི་¡ེར་7ི་གཞི་ƒའི་རང་དབང་དང་xིམས་*ི་དབང་བ8ར་ལ་གཞི་བཅོལ་བའི་དམངས་གཙ•འ€་ལམ་4གས་*ི་Mིད་གcང་དེ་འ|གས་‹བ་གི་རེད། རང་བཙན་7ི་རེ་བ་ཙམ་ཡང་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། ང་ལ་ཡིད་ཆེས་གང་འཚམ་ཡོད་*ང་། „ིར་བཏང་བོད་རང་བཙན་ནི་ལམ་སེང་རག་‹བ་པ་དེ་འv་མིན་ལ། ཐ་ན་ང་ཚ•འ€་མི་ཚrའི་རིང་མི་རག་པའང་Mིད། ཡིན་ཡང་རང་བཙན་7ི་དམིགས་•ལ་ཉར་N་ནི་དེའི་མཐའ་མ‡ག་གི་¢བ་འFས་ལ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད་པ་ནི་Íས་མ་དགོས་པ་ཡིན། ངེས་པར་?་vན་ དགོས་པ་ཞིག་ལ། ང་ཚ•འ€་„ི་ཚ\གས་འདི་ཐོག་མའི་དཀའ་ཁག་གི་?ས་Pབས་Rའང་ཆིག་`ིལ་དང་šས་Uོབས་ཡོད་པའི་¡ོ་ནས་གནས་‹བ་པ་ནི་རང་བཙན་ 7ི་རེ་བ་དེའི་དབང་གིས་ཡིན། ང་ཚ•འ€་„ི་ཚ\གས་*ིས་ད་Pབས་ཆོས་4གས་དང་ཆབ་Mིད་*ི་ƒོད་•ོག ཤེས་ཡོན་འ‹ས་ཤོར། ཆོས་Cོགས་མི་”ས་འདོད་ཡོན་ ལ་བག་མེད་ལོངས་„ོད་0ེད་*ིན་པའི་[ོ་ཕམ་7ི་གནས་sལ། འཛ_ན་~ོང་ལ་[ོ་ཁ་མ་ཁེངས་པ། མང་ཚ\གས་ད×ས་མའི་xོད་ཆིག་`ིལ་དང་རང་བ†ར་7ི་ བསམ་[<་མ^ད་པ་བཅས་*ི་དཀའ་•ོག་མང་པོ་འདི་ནི་ƒ་བའི་ཆ་ནས་ང་ཚ•འ€་ད2་xིད་ཚ\ས་འདས་པའི་ལོ་ ༢༠ རིང་བོད་རང་བཙན་7ི་འཐབ་ƒོད་མཚམས་ འཇོག་0ས་པའི་aེན་7ིས་ཡིན། བོད་རང་བཙན་7ི་རེ་བ་ནི་གཞིས་4ས་བོད་མི་ཚ\ར་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། བཙན་0ོལ་ནང་?་རང་བཙན་འཐབ་ƒོད་མི་ཉམས་པར་Nན་འཛ_ན་0ེད་པ་དེས་ གཞིས་4ས་མི་དམངས་ལ་རེ་བ་ཞིག་Uེར་7ིན་ཡོད་ལ། 5་ནག་གི་ག?ག་Žབ་འོག་ནས་མནར་གཅོད་ཆེ་བར་མ་Xོས་པར། ཁོང་ཚ•འ€་ཤེས་རིག་དང་འཇིག་ Aེན་དེ་ƒ་ཡལ་?་’ར་མེད་པའི་ཁག་ཐེག་ཅིག་Uེར་7ིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་མི་རིགས་*ིས་རང་གི་ངོ་Aགས་དང་རིག་གcང་། ཆོས་4གས་བཅས་Nན་འཛ_ན་ 0ེད་དགོས་*ི་ཡོད་ན་བོད་རང་བཙན་7ི་རེ་བ་དེ་ནམ་ཡང་བ¸ག་མི་hང་། གལ་Mིད་5་ནག་གི་འོག་ནས་འ?ག་པར་མགོ་Øར་ཚr་ང་ཚ\ས་རང་གི་5ལ་ཁབ་ ཤོར་བ་ཙམ་མིན་པར་ང་ཚ•འ€་རིག་གcང་གི་ངོ་Aགས་*ང་བ¸ག་པ་ཡིན། པེ་ཅིན་7ིས་ང་ཚ\་ནང་པ་ཙམ་?་གནས་ཆོག་པའི་ཁས་ལེན་0ེད་Mིད། Kོད་*ི་རེ་ བ་Xར་ཐེ་ཚ\མ་མེད་པ་དང་ཤ་ཚ་མདོག་གིས་ཁས་ལེན་འདི་Uེར་Mིད། ཡིན་ཡང་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ལ། 5་ནག་ནང་?་ང་ཚ\་མ་ཡིན་པའི་ནང་པའི་¢བ་ མཐའ་དང་ཆོས་བNད་*ང་ཡོད་པ་རེད། གལ་Mིད་མཐའ་མ་དེར་བོད་མི་རིགས་*ི་ལ<་ང<་ཉ=ས་Uོང་གི་དཔལ་ཡོན་དང་རིག་གcང་དེ་Ùང་Ú་མི་དམངས་„ི་ མ‹ན་5ལ་ཁབ་*ི་རི་བNད་ས་Qལ་7ི་5་མི་ཚ•འ€་ནང་པའི་¢བ་མཐའ་ཞིག་{་’ར་ཚr་མཐའ་མར་གནས་4གས་ག<་£Wག་གི་གཏམ་?་’ར་བ་ཡིན། མི་¡ེར་7ི་ངོས་ནས་བཤད་ན། བོད་ནང་དང་5་གར་ཙམ་མིན་པར། 5ལ་ཁབ་གཞན་པ་གང་ཞིག་{་ཁེར་aང་ངང་གནས་པའམ། ཡང་ན། 5་ནག་གི་བཙ\ན་ ཁང་ཁང་མིག་གཅིག་གི་ནང་ཡིན་ནའང་འv། Kོད་རང་‹ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་པ་ཞིག་{་གནས་ཐབས་*ི་ལམ་ཁོ་ན་ནི་ངེས་པར་?་བོད་རང་བཙན་7ི་རེ་ བ་འདི་vན་དགོས་པ་དང་། རང་ཉིད་*ི་ངོས་དང་འཛམ་uིང་གི་ངོས་ནས་5་ནག་དམར་ཤོག་གcང་དང་དེའི་མི་„ོད་ལས་འདས་པའི་ལས་ཀ་དང་‚ིག་ཉེས་ དག་ལ་Vོལ་བར་jོད་གཡེང་0་མི་hང་བ་དེ་ཡིན། Cི་ལོ་ ༡༨༨༡ ལོ་ནས་ ༡༩༣༦ བར་0ོན་པའི་5་ནག་གི་དེང་རབས་ƒོམ་པ་པོ་nགས་ཅན་4˜་cན་7ིས་ཕལ་ཆེར་བོད་མི་ཚ\ར་ཡར་ག±ས་རིལ་བ5བས་ ཏེ་Pབས་བབ་*ི་དཀའ་ཁག་དེའི་ངོ་གདོང་ནས་ཤི་དགོས་པའི་ལམ་Uོན་དེ་གནང་མེད་པ་འv། ཁོ་རང་~ེས་?ས་ནས་བyང་~ོ་”ང་རིང་4གས་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ཡང་རེ་བ་ཞེས་པ་འདིའི་ཐད་ཁོང་གིས་འདི་འv་ཞིག་བཤད་ཡོད་པ་རེད། ༼རེ་བ་ལ་ཁག་ཐེག་མེད་ལ་ང<་ལWག་0ེད་པའང་མེད། རེ་བ་ནི་•ལ་མཐའི་Òང་ལམ་དང་འv། ཐོག་མའི་?ས་R་དེར་Òང་ལམ་མེད། ཡིན་ཡང་། མི་Zམས་ནམ་Nན་?་~་ཐིག་གཅིག་གི་ནང་ གོམ་པ་°ོས་པར་བAེན། ལམ་ཁ་བཏོད་པ་རེད།༽ ཅེས་བUན་ཡོད་པ་རེད།