Historia zamku w Leeds, lata 1150 -1925

W przeciwieństwie do zamków w Dover czy Rochester, zamek w Leeds nigdy nie posiadał mocnych fortyfikacji obronnych ani charakteru wojskowego. Od zawsze był raczej traktowany jako miejsce wypoczynku na wsi, zapewniające możliwość odprężenia się i rozrywki, w którym mogli zatrzymywać się ważni goście i faworyci.

Z okresu średniowiecza pozostało niewiele śladów, poza Wartownią, Barbakanem i Glorietą. Fundamenty Gloriety i Dziedzińca zamku pochodzą z czasów, w których jego właścicielem była Eleonora Kastylijska. Obie te części zamku zostały częściowo zniszczone w wyniku pożaru, który miał miejsce w XVII wieku; odbudowano je w wieku XIX. W okresie średniowiecza zamek w Leeds był własnością sześciu królowych. Eleonora Kastylijska (ok. 1241-1290), żona Edwarda I (1239-1307), kupiła zamek w Leeds i stworzyła w nim egzotyczne ustronie, inspirowane miejscami, w których wychowywała się w Hiszpanii. Oprócz Gloriety zbudowała także woliery, do których sprowadziła sycylijskie papugi i słowiki. Po śmierci Eleonory w 1290 r. Edward I i jego młoda, żywiołowa druga żona Małgorzata Francuska (1279-1318) spędzili w zamku w Leeds swój miesiąc miodowy. Edward II (1284-1327) obiecał zamek w Leeds swojej żonie, Izabeli Francuskiej (1295-1358), nie dotrzymał jednak obietnicy i podarował go swojemu faworytowi. Izabela przeprowadziła oblężenie zamku w Leeds i zakwestionowała wpływy faworytów płci męskiej, a po śmierci męża rządziła Anglią jako królowa regentka. Jako wdowa po królu Edwardzie pozostała właścicielką zamku w Leeds aż do śmierci. Anna Czeska (1366-1394) spędziła w zamku w Leeds święta przed swoim ślubem z Ryszardem II (1367-1400). Pod wpływem jej kosmopolitycznego wychowania król Ryszard

Henryk VIII (1491-1547) zatrzymywał się na zamku co najmniej cztery razy w latach 1522-1544. Przeobraził go ze średniowiecznego zamku w luksusową rezydencję wypoczynkową Tudorów dla swojej pierwszej żony, Katarzyny Aragońskiej (1485-1536).

stworzył nowy, ekstrawagancki dwór inspirowany epoką rycerzy. Ryszard i Anna mieszkali w zamku przez cały okres swojego panowania, traktując go jako odskocznię od formalnego życia na dworze. Joanna z Nawarry (1368-1437) w 1403 r. poślubiła swojego drugiego męża, króla Henryka IV (1367-1413). Po jego śmierci początkowo pozostawała w dobrych stosunkach ze swoim pasierbem, Henrykiem V (1386-1422). Pragnąc jednak przejąć jej znaczny majątek, Henryk oskarżył ją o czary i zdradę stanu. Joanna była dwukrotnie więziona w zamku w Leeds, mogła jednak wieść względnie komfortowe życie, o czym świadczy jej rejestr wydatków. Chociaż Joanna nie została nigdy formalnie osądzona, nie pozbyła się piętna oskarżenia o czary. Henryk poślubił lubiącą przepych i cieszącą się ogólną sympatią Katarzynę de Valois (1401-1437), ale wkrótce potem zmarł, pozostawiając po sobie młodą wdowę. Jako matka przyszłego króla Henryka VI, Katarzyna prowadziła własne wytworne gospodarstwo domowe. Jej romanse budziły zgorszenie na dworze, jednak późniejsze małżeństwo Katarzyny z Owenem Tudorem dało początek dynastii Tudorów. Katarzyna była ostatnią średniowieczną królową, do której należał zamek w Leeds. Obiekt pozostał własnością rodziny królewskiej do roku 1552 r. Jak wynika z dokumentów przechowywanych w Archiwum Narodowym, Henryk VIII (1491-1547) zatrzymywał się na zamku co najmniej cztery razy w latach 1522-1544. Przeobraził go ze średniowiecznego zamku w luksusową rezydencję wypoczynkową Tudorów dla swojej pierwszej żony, Katarzyny Aragońskiej (1485-1536). W młodym wieku Katarzyna poślubiła Artura Tudora, starszego brata przyszłego króla Henryka. Kiedy owdowiała jako nastolatka w 1502 r., jej przyszłość stanęła pod znakiem zapytania. Ostatecznie w roku 1509 poślubiła Henryka VIII i we wczesnym okresie ich małżeństwa należała do grona jeego najbliższych przyjaciół i doradców. Będąc osobą świetnie wykształconą i władającą wieloma językami, była w historii Europy pierwszą kobietą pełniącą rolę ambasadora. Król stworzył kompleks komnat na znak ich pełnego miłości związku, dekorowanych jej osobistym symbolem – owocem granatu. Wyryty w kamieniu granat można wciąż zobaczyć na jednym z kominków na zamku.

Po śmierci Henryka, Edward VI (1537-1553), jego jedyny prawowity syn urodzony przez trzecią żonę Henryka, Jane Seymour (ok. 1508-1537), przekazał w roku 1552 tytuł własności zamku Sir Anthony'emu St. Legerowi. Od tego momentu zamek w Leeds nie był już królewską rezydencją wypoczynkową i pozostał w rękach prywatnych do roku 1974.

Przez lata losy zamku zmieniały się na lepsze i na gorsze, tak samo jak losy jego właścicieli, takich jak rodziny Culpeper i Fairfax. Przed rokiem 1925 przyszłość zamku z Leeds stała pod znakiem zapytania. Złoty wiek angielskich rezydencji wiejskich zakończył się wraz z wybuchem I wojny światowej i śmiercią setek młodych spadkobierców właścicieli ziemskich na polach bitewnych Francji. Z powodu paraliżująco wysokich podatków od spadków i darowizn oraz powojennego opodatkowania gorączkowo wyprzedawano ziemię i nieruchomości. Zburzono setki wiejskich rezydencji, a wyposażenie ich wnętrz sprzedano firmom zajmującym się odzyskiem elementów dekoracyjnych i architektonicznych. Niektóre z nich zostały wysłane do Ameryki, zakupione przez muzea publiczne lub zamożnych właścicieli ziemskich, mających sentyment do przeszłości. Zamek w Leeds, wymagający poważnych napraw, mógł spotkać podobny los, gdyby nie interwencja zamożnej dziedziczki pochodzenia angielsko-amerykańskiego.

Lady Baillie (nosząca jeszcze wtedy nazwisko Wilson Filmer) i jej drugi mąż, Arthur, nabyli zamek od Fairfaksa WykehamMartina w roku 1926. Mimo że wydano ogromne kwoty na kompleksowe naprawy Wartowni i Gloriety, zburzono główny budynek jakobiński i zastąpiono go domem w stylu tudorskim (1822 r.), w pierwszych latach XX wieku zamek popadł w ruinę i został wystawiony na sprzedaż.

Lady Baillie, która dysponowała pokaźnym budżetem i była miłośniczką przeszłości, pragnęła stworzyć elegancką rezydencję wiejską. Chociaż urzekał ją romantyzm angielskiej historii, a w szczególności postać Henryka VIII, cechowało ją również amerykańskie zamiłowanie do wszelkich nowoczesnych udogodnień, takich jak elektryczność, ogrzewanie i sprawna instalacja wodno-kanalizacyjna. Lady Baillie preferowała wystrój wnętrz w stylu francuskim, zatrudniła więc wpływowych projektantów z Europy kontynentalnej: Armanda-Alberta Rateau i Stéphane'a Boudina.

W roku 1931 rozwiodła się z Arthurem Wilsonem Filmerem i wyszła za mąż za Sir Adriana Williama Maxwella Baillie, uzyskując tytuł Lady Olive Baillie, który zachowała do swojej śmierci w 1974 roku. Pełne przepychu i luksusu wnętrza, które stworzyła w latach 30. XX wieku, odzwierciedlają wystawny styl życia, dla którego tłem były zbierające się nad Europą burzowe chmury nadchodzącej wojny.

Zamek w Leeds jest unikatowym zabytkiem, ocalałym z czasów świetności wiejskich rezydencji i sztuki podejmowania gości z okresu międzywojennego. Lady Baillie posiadała doskonałe obycie towarzyskie i była urodzoną gospodynią, która potrafi ła wspaniale dbać o gości. Jej salon był zawsze otwarty dla szerokiego grona znajomych, na których można było liczyć pod względem jakości rozmowy i dowcipnych ripost. Oczekiwała od gości, że dołączą do niej w Sali Gier, aby grać w kanastę i brydża o wysokie stawki; w Salonie tymczasem królowała muzyka i tańce. Lady Baillie całkowicie przebudowała wnętrza zamku, częściowo w stylu średniowiecznym, dlatego pozostało w nim niewiele fi zycznych śladów po epokach sprzed roku 1926. Z tego powodu prezentujemy zamek w takim wydaniu, w jakim funkcjonował w latach 30. ubiegłego wieku, gdy trwał jego okres świetności jako miejsca organizowania przyjęć.

ZAPRASZAMY PAŃSTWA DO ZAPOZNANIA SIĘ Z ZAMKIEM W LEEDS W ROLI JEGO GOŚCI

Należy jednak pamiętać, że gospodyni, Lady Baillie, jest osobą znaną z tego, iż ceni sobie swoją prywatność. Być może uda się Państwu dostrzec, jak znika na swoich sekretnych schodach, a może znajdą ją Państwo dopiero w jej buduarze, zapatrzoną w któryś z jej ulubionych fi lmów.