Impact met recht Faculteit der Rechtsgeleerdheid
Inhoud Introductie “Voor Rechten moet je in Leiden zijn�
4
Ons onderwijs Een excellent curriculum Rechten en Criminologie in al hun facetten
7 11
Ons onderzoek Grenzen verkennen en verleggen
14
Van theorie naar praktijk
18
In verbinding met de samenleving Samen optrekken met het werkveld
23
Bijdragen aan onze maatschappij
26
Actuele vraagstukken helpen oplossen
30
Slotwoord van onze decaan Impact met recht
34
3
Introductie
“Voor Rechten moet je in Leiden zijn”
Onze Faculteit der Rechtsgeleerdheid is een van de zeven faculteiten van de Universiteit Leiden. Onze studenten hebben onder meer college in het sfeervolle Kamerlingh Onnes Gebouw. w Bekende
De Faculteit der Rechtsgeleerdheid is een van de zeven faculteiten van de Universiteit Leiden. Jaarlijks kiezen ruim 1.000 studenten voor een studie Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht, Fiscaal recht of Criminologie.
alumni: Ingrid van Engelshoven, Ruben
van Zwieten, Armin van Buuren, Ivo Opstelten, Nout Wellink, Wopke Hoekstra, Stijn Franken, Geert-Jan Knoops.
Daarnaast komen er elk jaar zo’n 500 tot 600 buitenlandse studenten naar onze faculteit: van uitwisselings studenten die een semester in Leiden studeren tot studenten die hun opleiding al hebben voltooid en zijn geselecteerd voor een van onze advanced master-opleidingen. Deze cijfers zeggen iets over onze schaal. Maar veel meer bewijzen ze dat de faculteit aantrekkingskracht heeft op aanstormende juridische professionals en criminologen, uit binnen- en buitenland. “Voor Rechten moet je in Leiden zijn” is een uitspraak die wij regelmatig horen. In deze brochure willen wij laten zien waarom die stelling volgens onze studenten, onderzoekers en docenten juist is, hoe onze faculteit zich onderscheidt en vooral: wat de impact is van wat wij doen. Niet alleen op onze studenten – hun een gedegen wetenschappelijke opleiding bieden is immers onze primaire taak. Maar ook op ons rechtssysteem, onze samenleving en de rol van het recht ver buiten Nederland.
26
Oprichting
1575
QS-ranking 2019 wereldwijd, subject LAW
3.000 Bachelorstudenten 2.000 Masterstudenten 350 Advanced masterstudenten 200 Internationale
13.595 Alumni (Medio 2019)
uitwisselingsstudenten
4
5
Ons onderwijs
Een excellent curriculum Het verzorgen van excellent wetenschappelijk onderwijs in de rechtsgeleerdheid zit in onze genen. Al in 1594 kwam Hugo de Groot studeren in Leiden. Maar een rijke geschiedenis is geen garantie voor toekomstig succes. Vandaar dat wij continu investeren in de kwaliteit van ons curriculum. Dat wordt mede bepaald door onze hoogleraren en docenten, die jarenlange ervaring hebben in het juridische werkveld en de veiligheidssector. En door het breed georiënteerde, innovatieve onderzoek dat binnen onze sfeervolle faculteitsgebouwen plaatsvindt.
Onze locaties De rechtenfaculteit is gevestigd in twee
De faculteit verzorgt vier bacheloropleidingen:
prachtig gerenoveerde monumentale panden
wRechtsgeleerdheid;
in het historische centrum van Leiden. Op de Campus Den Haag geven wij ook onderwijs en wordt onderzoek gedaan, zoals het Grotius Centre for International Legal Studies – niet alleen voor Rechtsgeleerdheid maar ook voor Bestuurskunde en het Leiden University College.
wNotarieel wFiscaal
recht;
recht;
wCriminologie.
Daarnaast bieden we een grote diversiteit aan masteropleidingen, advanced master-programma’s, minoren, honours classes, summer schools, online courses en postacademische vakken. » Meer hierover op pagina 11 tot en met 13. Het complete, actuele overzicht is te vinden op onze website.
Bijzonder is de uitgebreide bibliotheek in het Kamerlingh Onnes Gebouw in Leiden. Deze huisvest een unieke collectie van juridische naslagwerken, van de middeleeuwen tot en met digitale rechtsliteratuur. Ook de internationaal georiënteerde bibliotheek van het Vredespaleis in Den Haag is toegankelijk voor onze studenten. ■
Oog voor talent Uniek voor ons onderwijs, naast de wetenschappelijke inhoud, is de ambiance: we geven zoveel mogelijk colleges in kleine groepen, met intensieve, persoonlijke begeleiding. Wij mogen een grote faculteit zijn, studenten ervaren ons onderwijs als persoonlijk. We hebben oog voor talent en stimuleren onze studenten om het beste uit zichzelf te halen. Ook door verder te kijken dan onze landsgrenzen. Universiteit Leiden is internationaal georiënteerd en heeft veel contacten met buitenlandse universiteiten. Met onze locatie in Den Haag zitten we dicht bij de politiek en internationale organisaties op het terrein van vrede en recht. ■
6
7
Kennis van over de hele wereld Internationale samenwerkingsverbanden verrijken ons onderwijsaanbod. We hebben studenten van over de hele wereld ‘in huis’. Onze docenten delen hun kennis en doen nieuwe ervaringen op door les te geven in het buitenland. Zo laten wij ook buitenlandse instituten en studenten kennismaken met onze expertise. Hoogleraar Algemeen Belastingrecht Henk Vording is bijvoorbeeld lid van de Global Faculty, een initiatief van Peking University om de internationale samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek te versterken. Hoogleraar Rechtssociologie Maartje van der Woude geeft op veel internationale universiteiten colleges over immigratie, rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid en wet- en regelgeving. Onze studenten gaan op studiereis om die verrijking in de praktijk te ondervinden. Andersom komen er regelmatig buitenlandse topdocenten naar Leiden om onze studenten te laten delen in hun expertise. Het Bureau Internationaal Onderwijs van onze faculteit vervult een spilfunctie in deze uitwisselingen. Onze Global Lounge in het Kamerlingh Onnes Gebouw is speciaal ingericht om internationale kennisuitwisseling en ontmoetingen te stimuleren.
“My experience in Leiden helped me become a better professional” “My time at Leiden University was great. I studied Public International Law, where I met people from all over the world, which turned into an amazing experience both inside and outside of the classroom. Having people from different backgrounds studying together brought new perspectives, and it is an added bonus that many of those people became close friends. I was impressed with Leiden University’s facilities, with top notch libraries and access to online databases. It was amazing to be part of the history of the oldest university of the Netherlands, with so many distinct alumni before me, such as Nelson Mandela and the Dutch king, Willem-Alexander. The studies were demanding, and Leiden University pushed me further than any of my previous studies had before. In the end, I learned more than books alone could ever teach, and my experience in Leiden helped me become a better professional, with better research and time management skills, and the knowledge that every challenge can be overcome. Many thanks for the opportunity,” aldus alumna Paula Meira Chinelato. ■
Het Hastings College of the Law in Californië en de Leidse rechtenfaculteit hebben een lange geschiedenis van uitwisselingen. Elk jaar bezoeken studenten elkaars universiteit. Er is een intensieve uitwisseling tussen hoogleraren voor onderwijs en gezamenlijk onderzoek. ■
8
9
Ons onderwijs
Rechten en criminologie in al hun facetten Onze faculteit belicht rechtsgeleerdheid en criminologie in al hun facetten. Studenten van over de hele wereld stellen wij zo in staat hun kennis te verbreden en te verdiepen, grenzen te verleggen en nieuwe kansen te creëren, voor zichzelf en voor anderen.
Ons opleidingsaanbod
Online cursussen
wAir
Bacheloropleidingen
Iedereen kan gratis deelnemen aan
wEuropean
wRechtsgeleerdheid
onze online cursussen, die variëren
- Economie
van ‘International Humanitarian
- International Business Law
Law’, ‘International Law in Action’
- Entrepreneurship and
tot ‘Rethinking International Tax
Management
Law’. Het hele aanbod staat op
wNotarieel
www.coursera.org/leiden
wFiscaal
recht
and Space Law (Engels) and International
Business Law (Engels) wEuropean
and International Human
Rights Law (Engels) wGlobal
and European Labour Law
(Engels) wInternational
Children’s Rights
(Engels)
recht Postacademisch onderwijs en
wCriminologie
congressen
wInternational
Civil and Commercial
Law (Engels)
Masteropleidingen (regulier)
Het Juridisch PAO (JPAO) van de
wInternational
Criminal Law (Engels)
wArbeidsrecht
Universiteit Leiden organiseert
wInternational
Dispute Settlement
wCiviel
en faciliteert postacademisch
recht
wComparative
Criminal Justice
(Engels)
onderwijs voor advocaten en andere juridisch geschoolde of
and Arbitration (Engels) wLaw
and Digital Technologies
(Engels)
wCriminaliteit
en rechtshandhaving
georiënteerde professionals.
wLaw
wCriminologie
en Veiligheidsbeleid
Daarnaast organiseert JPAO
wPeace, Justice
wEncyclopedie
en filosofie
van het recht wEuropean
Law (Engels)
wFinancieel
recht
evenementen zoals seminars, congressen en inhousedagen.
& Finance (Engels) and Development
(Engels) wPublic
International Law (Engels)
www.paoleiden.nl Summer schools Advanced masters
Samen met onze internationale
Deze intensieve, ook internationaal
partners verzorgen wij summer
wJeugdrecht
populaire masteropleidingen zijn
schools, met wisselende onderwerpen.
wLaw
bedoeld voor professionals die
In korte tijd leren studenten en
werkzaam zijn in het recht en
professionals meer over actuele
wOndernemingsrecht
studenten die al een master hebben
kwesties, ontwikkelingen en
wPublic
afgerond. Vooraanstaande experts
onderzoeken binnen rechten en
geven les in het Engels.
criminologie.
wFiscaal
recht
wForensische
criminologie
& Society (Engels)
wNotarieel
recht
International Law (Engels)
wRechtsgeleerdheid wStaats wStraf-
en bestuursrecht
en strafprocesrecht
» Op onze website staat het actuele aanbod. 10
11
Honours College Law Voor ambitieuze, getalenteerde en nieuwsgierige bachelorstudenten die een extra uitdaging zoeken naast hun reguliere studie, bieden wij Honours Colleges aan.
De praktijk centraal Prof. mr. Bart Krans: “Het practicum, een vak in onze master Civiel recht, is een mooi voorbeeld van een vak waarin studenten praktische vaardigheden oefenen. Studenten moeten in een aantal weken diverse stukken schrijven. Bijvoorbeeld een noot onder een recent arrest, een commentaar op een wetsvoorstel of een artikel in een civielrechtelijk tijdschrift. Studenten vinden dit vak meestal pittig, maar ook heel nuttig. Ook van alumni horen we geregeld hoeveel ze er aan hebben gehad. Studenten die het togapracticum volgen, krijgen opdrachten specifiek gericht op de togaberoepen. We vragen ze bijvoorbeeld om een memorie van grieven, een appèladvies of een advies voor een cliënt te schrijven. Die opdrachten worden natuurlijk door ons als docenten besproken, maar ook door mensen uit de praktijk. Het togapracticum krijgt extra diepgang dankzij gastsprekers, zoals rechters, advocaten en advocaten-generaal van de Hoge Raad. Dit is een mooie manier voor studenten om over het onderwerp van hun opdrachten te leren én over het werken in een togaberoep. Boeiend en leerzaam, aldus de studenten.”
Moot Court
Unieke kansen
Een verplicht vak in het tweede of derde jaar van
“Tijdens het eerste jaar van mijn rechtenstudie kwam ik erachter dat ik rechten heel interessant vond, maar toch
de juridische opleidingen is Moot Court. Studenten
miste er iets. Ik wilde meer verdieping en koos daarom voor het Honours College Law. Dit heeft mij geholpen ook de
leren een juridisch betoog opbouwen en pleiten, als eiser en als gedaagde. Daarbij gaat het om inhoud en presentatie. Als sluitstuk houden studenten hun pleidooi in een levensechte rechtbank. Een bijzondere
reguliere vakken sneller onder de knie te krijgen, met betere prestaties. Daarnaast biedt het Honours College Law de mogelijkheid om een kijkje te nemen bij andere vakgebieden. Je zit samen met gemotiveerde studenten in werkgroepen, wat levendige en interessante discussies oplevert. Zo wordt ook nog eens de basis gelegd voor nieuwe studievrienden.
ervaring, die studenten enthousiasmeert en prikkelt:
Het Honours College Law heeft mij kansen geboden die reguliere bachelorstudenten minder snel krijgen. Zo heb ik een
zij leren de wetenschappelijke stof praktisch toe
onderzoeksfunctie bij een internationaal project binnengesleept en heb ik deelgenomen aan een superinteressante Law
te passen en vergroten hun argumentatie- en
Clinic over mensenrechten”, aldus Robert de Regt, bachelorstudent International Business Law. ■
presentatievaardigheden, in een realistische setting. 12
13
Ons onderzoek
Grenzen verkennen en verleggen Wetenschappelijk onderzoek is van groot belang voor de kwaliteit van ons onderwijs: het helpt ons om ons onderwijsprogramma te actualiseren en te vernieuwen. Tegelijkertijd is onderzoek cruciaal om een bijdrage te leveren aan de internationale ontwikkeling van ons vakgebied en om wetenschappelijk verantwoorde oplossingen en suggesties te kunnen aandragen voor maatschappelijke vraagstukken. Met hoogwaardig onderzoek verkennen wij grenzen om ze waar mogelijk te verleggen. Breed georiënteerd Onze onderzoekers doen gedegen research en publiceren daarover. In proefschriften, boeken en wetenschappelijke publicaties, waaronder onze eigen juridische tijdschriften zoals Leiden Journal of International Law. Daarnaast delen wij nieuws vanuit onze faculteit graag met een groter publiek, bijvoorbeeld via social media, ons Leiden Law Blog en debatten. Zo organiseren wij jaarlijks een groot landelijk criminologencongres binnen onze faculteit. Kenmerkend voor de Leidse faculteit is de nauwe samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende afdelingen en onderzoeksgroepen. De interactie tussen juristen, economen, criminologen en wetenschappers uit verschillende disciplines leidt vaak tot verrassende en innovatieve inzichten en uitkomsten. » Op onze website staat het overzicht van onze actuele onderzoeksprogramma’s.
14
15
Leidse bijdrage aan vooraanstaand seminar Tijdens het jaarlijkse Hendrik Muller Zomerseminar van de KNAW bestuderen ruim twintig getalenteerde masterstudenten, pas afgestudeerden en promovendi in de sociale en geesteswetenschappen een actueel maatschappelijk thema, onder begeleiding van deskundigen. In 2019 was onze universitair docent Europees recht
Kansen voor jonge onderzoekers Ons speciale Pre-PhD-programma is erop gericht om masterstudenten en pas afgestudeerden klaar te stomen voor een promotieplek. Zij verdiepen hun onderzoeksvaardigheden en krijgen hulp bij het indienen van een promotievoorstel, in Leiden of elders. Jaarlijks maken zo’n vijftien getalenteerde onderzoekers gebruik van dit programma.
Samenwerking binnen Europa Binnen Europa is de League of European Research Universities (LERU) ons belangrijkste samenwerkingsverband. De Universiteit Leiden is een van de 23 universiteiten die lid zijn van de LERU. De LERU komt in Europa op voor
Vestert Borger uitgenodigd om dit seminar
de belangen van onderzoeksintensieve universiteiten en onderhoudt nauwe contacten met belangrijke spelers
te verzorgen, samen met Luuk van Middelaar,
in het Europese onderzoeksbeleid. Elk jaar gaan verschillende promovendi een aantal weken aan de slag bij een
hoogleraar Grondslagen en Praktijk van
andere LERU-partner. Wij ontvangen in dit kader ook jaarlijks onderzoekers bij ons in Leiden. Op verschillende
de Europese Unie. Het thema was ‘Europa
andere manieren vindt uitwisseling van ideeën plaats, onder meer via plenaire conferenties en individueel overleg.
tussen Amerika en China: Constitutionele
Zo stimuleren wij gezamenlijk onderzoek op het gebied van rechten en criminologie en kunnen we elkaar voeden
stelsels, culturele identiteiten, politieke
met kennis en actuele ontwikkelingen delen.
keuzes’. Een actueel onderwerp, gezien de veranderende wereldorde door de opkomst van wereldmacht China en de America First-focus van de Verenigde Staten. Wat doet en wil Europa, dat er letterlijk tussenin ligt? Tijdens het seminar werd dit thema door negen sprekers vanuit verschillende disciplines en invalshoeken belicht. ■
23
Internationale partner universiteiten LERU
16
40
Promoties per jaar
30
Verschillende nationaliteiten onderzoekers
17
Ons onderzoek
Van theorie naar praktijk
Data science De veranderende rol van de overheid in de datasamenleving stelt nieuwe eisen aan het
In ons onderzoek verbinden we wetenschappelijke theorieën met de praktijk. Zo worden bestaande theorieën
(bestuurs)recht. Door grootschalige data-
aangescherpt, ontstaan nieuwe zienswijzen en onderzoeksvragen, en komen we tot oplossingen voor actuele
analyse kan de overheid meer grip krijgen op
vraagstukken op het gebied van de rechtsgeleerdheid en daarbuiten.
overtredingen. Ook kan ze haar dienstverlening beter afstemmen op behoeften en capaciteiten
Leiden Law Blog
van burgers. Ymre Schuurmans, hoogleraar
Het Leiden Law Blog is al jaren het platform waarop onze wetenschappers en studenten vertellen over hun
Staats- en Bestuursrecht, werkt samen met
onderzoek, reageren op de actualiteit en deelnemen aan het wetenschappelijk debat.
prof. Bart Custers (eLaw) en prof. Iris Wuisman (Ondernemingsrecht) binnen het nieuwe universiteitsbrede stimuleringsgebied SAILS, dat expertise rond kunstmatige intelligentie verenigt en verdiept. ■
Online privacy onder de loep Robbert van Eijk promoveerde in 2019 met zijn onderzoek naar online privacy. Hij vond een manier om de privacyimpact te meten van online advertenties. De belangrijkste conclusie: de achterkant van de online advertentiemarkt blijkt nog ondoorzichtiger en ingewikkelder te zijn dan werd gedacht. Daardoor kan persoonlijke informatie ongemerkt terechtkomen bij duizenden bedrijven die zich bezighouden met ‘realtime bidding’. Dat is het verkopen van online advertentieruimte voor gepersonaliseerde advertenties. Hiervoor moeten eerst de interesses worden bepaald van bezoekers. Dat gebeurt op basis van locatie en bezochte pagina’s. Soms wordt informatie aan de achterkant uitgewisseld, zonder dat dit in de browser te zien is. In potentie kunnen zo duizenden partijen meekijken met het surfgedrag van consumenten, heeft Van Eijk berekend. Zijn onderzoek haalde de landelijke media. Belangrijke spelers, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens en reclame-brancheverenigingen, bestuderen het proefschrift. ■
18
19
Prestigieuze beurzen en onderscheidingen Regelmatig ontvangen onderzoekers en studenten van onze faculteit een prestigieuze beurs of onderscheiding voor hun onderzoek. wProf.dr. Eric
De Brabandere kreeg samen met prof.
wDr. Yannick van
den Brink gaat anderhalf jaar naar
dr. Ulf Linderfalk en dr. Anna Nilsson (Universiteit
het Institute of Criminology van de University of
van Lund, Zweden) een subsidie van de Zweedse
Cambridge dankzij een Rubicon van het NWO. Hij
Onderzoeksraad om onderzoek te doen naar
onderzoekt de betekenis van het gelijkheidsbeginsel
discretionaire bevoegdheid in het internationaal recht.
in het jeugdstrafrecht en verkent in hoeverre Britse
Doel van dit onderzoek is om een beter begrip te
en Amerikaanse strategieën om ongelijkheid terug
krijgen van het concept ‘discretie’ en de verschillende
te dringen, toepasbaar zijn in het Nederlandse
toepassingen ervan in het internationaal recht.
jeugdstrafrecht.
wMargaretha Wewerinke-Singh
ontving als
wLeidse
studente Aoife Fleming is verkozen tot
veelbelovende jonge wetenschapper een Veni-beurs
Verenigde Naties - jongerenvertegenwoordiger
van het NWO. In een interdisciplinair project onderzoekt
Duurzame Ontwikkeling. Zij ontwikkelde voor de
zij hoe effectief het is als milieuactivisten naar de rechter
faculteit de collegereeks 'Duurzaamheid & Recht'
stappen om ambitieuzer klimaatbeleid af te dwingen en
zodat studenten nu al kunnen nadenken over
wat mogelijke keerzijden daarvan zijn.
juridische duurzaamheidsvraagstukken.
In weer en wind observeren aan de grens Tim Dekkers deed promotieonderzoek naar de rol van IT in grenscontroles. Systematische grenscontroles tussen EU-lidstaten kennen wij niet meer, veiligheidsrisico’s wel. Overheden verzamelen steeds meer informatie over wie op welk moment hun grenzen passeert. Deze informatie kan vervolgens gebruikt worden voor risicoanalyses om potentieel risicovolle individuen te detecteren en wanneer nodig actie te ondernemen. Dekkers deed interviews en veldonderzoek bij de Koninklijke Marechaussee en stond urenlang in weer en wind aan de grens voor zijn observaties. Zijn conclusie: de technologie heeft maar in beperkte mate impact op beslissingen die de marechaussee tijdens controles neemt. Verder merkte hij op dat het doel van de controles verschuift van migratiecontrole naar criminaliteitsbestrijding. Nog niet eerder was onderzoek gedaan naar de wisselwerking tussen technologie en ‘mensenwerk’ binnen de context van grenstoezicht. De marechaussee heeft de onderzoeksresultaten gebruikt om haar beleid aan te scherpen; Tim vond een baan bij een overheidsinspectiedienst. ■
20
21
In verbinding met de samenleving
Samen optrekken met het werkveld Onze faculteit leidt met hart en ziel studenten en professionals op voor de Nederlandse en internationale rechts- en veiligheidspraktijk. Daarmee dragen wij bij aan de verdere professionalisering van verschillende branches. Wij zoeken actief naar manieren om de praktijk direct te betrekken bij ons onderwijs en onderzoek. Het is onze overtuiging dat wij juist door die wisselwerking onze impact kunnen vergroten.
Een sterke link met de praktijk Veel van onze stafleden zijn ook in de praktijk werkzaam: zij werken niet alleen als docent binnen onze faculteit, maar zijn daarnaast actief als bijvoorbeeld advocaat, analist, rechter of belastingadviseur. Een groot deel van onze promovendi zoekt de wetenschappelijke verdieping vanuit hun werkervaring. Zij starten vaak met een onderzoeksvraag die is ingegeven door de praktijk. Onze alumni, die binnen of buiten onze landsgrenzen werken, verzorgen graag gastlessen voor de nieuwe generatie juristen en criminologen. Met de rechtbank Den Haag hebben wij een bijzondere band. Sinds 2005 werken we nauw samen. Dankzij deze samenwerking kunnen studenten en wetenschappers een leerzaam kijkje nemen in de keuken. Andersom krijgt de rechtbank directe input vanuit de wetenschap en contacten met potentiĂŤle toekomstige medewerkers. Samen organiseren we regelmatig symposia en een masterclass voor een tiental studenten, we vervullen stageplaatsen bij de rechtbank en de rechtbank maakt rechters vrij voor onze Moot Court.
22
23
Legal Tech Alumna Esther Albers, Global Innovation Manager Clifford Chance: “Kennis van het recht blijft in onze praktijk de centrale component. Maar de manier waarop deze kennis wordt verkregen en toegepast is onder invloed van technologie aan het veranderen. De rechtenstudent van de toekomst is tech-savvy, creatief, proactief en denkt in oplossingen. Hij of zij zal op het juiste moment moeten herkennen welk deel van het werk door welke technologie kan worden ondersteund, wat de oplossingen in de markt zijn en wanneer het voor de hand ligt met anderen samen te werken. De nieuwe generatie zal niet alleen zijn opgeleid tot kritisch analyticus, maar ook vaardigheden hebben om nieuwe paden in te slaan. Dat vraagt om een blik die verder reikt dan het recht alleen. Dit vereist een combinatie van rechtskennis, psychologisch inzicht en sociale vaardigheden, onderhandelingstechnieken, financiële vaardigheden en kennis van business en technologie. Ook waar die laatste twee elkaar raken, zoals in ‘lean en design thinking’.”
“De rechter is geen maatschappelijk werker…” Rechter Rogier Hartendorp van rechtbank Den Haag bekleedt de leerstoel Maatschappelijke Effectiviteit van de Rechtspleging. Hij doet samen met studenten, onderzoekers en rechtbankcollega’s onderzoek naar de maatschappelijke rol en positionering van de rechtspleging: “Vaak zien we als rechter in de praktijk dat partijen in een geschil verder uit elkaar worden gedreven. Als rechter oordeel je over het geschil, maar de vraag blijft of het achterliggende probleem daarmee is opgelost. Tegelijkertijd is een rechter natuurlijk geen maatschappelijk werker. Dat levert een interessant spanningsveld op, waar wij onderzoek naar doen.” ■
24
260
Leiden Law Courses
3.000
Deelnemers Juridisch Postacademisch Onderwijs (PAO)
15
Juridische congressen
25
In verbinding met de samenleving
Bijdragen aan onze maatschappij
Meedoen aan het maatschappelijke debat Wetenschappelijke publicaties zijn belangrijk, maar wij willen ook laten zien dat wij midden in de samenleving staan. Waar dat relevant is, proberen wij een breder publiek te benaderen. Bijvoorbeeld met adviezen, vrij toegankelijke lezingen, interviews, bijscholingen en congressen. Regelmatig worden onze docenten en hoogleraren uitgenodigd door landelijke media om hun licht te laten schijnen op actuele kwesties. Ook onze actieve studieverenigingen stimuleren het debat en nodigen daarvoor regelmatig sprekers uit. De Universiteit Leiden heeft in het kader van het maatschappelijke debat een aantal belangrijke, actuele
Wij streven in ons onderwijs en onderzoek naar een zo groot mogelijke maatschappelijke relevantie. Die betrokkenheid begint dicht bij huis. We investeren bewust in de relatie met onze alumni. Regelmatig organiseren wij alumniactiviteiten om hen betrokken te houden en te informeren over wat wij doen.
wetenschapsdossiers benoemd. Wetenschapsdossiers die wij als faculteit onder onze hoede hebben zijn internationaal belastingrecht, internationaal publiekrecht, Europa en passende straffen.
Aansluiten bij de VN ontwikkelingsdoelen In ons onderwijs en onderzoek leggen we zoveel mogelijk de verbinding met de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Deze duurzame ontwikkelingsdoelstellingen bepalen de mondiale duurzame
26
Soms ook verder van huis, bijvoorbeeld in Shanghai of Jakarta. Velen van hen dragen hun oude faculteit een warm
ontwikkelingsagenda tot 2030. Armoedebestrijding, vrede, gendergelijkheid, eerlijk werk, klimaatactie – alle doelen
hart toe en doneren jaarlijks een bijdrage via het Leids Universiteits Fonds, waarmee extra onderzoek mogelijk wordt
hebben een directe of indirecte link met een stabiel rechtssysteem. Vanuit onze kennis en expertise dragen wij daar
gemaakt. Daarnaast zijn er fondsen op naam, variĂŤrend in omvang, die geld ter beschikking stellen voor juridisch
graag actief aan bij. Bijvoorbeeld met het Leiden Advocacy Project on Plastic (LAPP), van docent Internationaal
onderzoek. Bijzonder: de rechtszaal voor Moot Court in het Kamerlingh Onnes Gebouw kon in 2016 worden
Recht Esther Kentin. Het LAPP is opgericht om juridische vragen die samenhangen met het groeiende probleem van
gerealiseerd dankzij een crowdfunding-actie, waaraan veel alumni hebben bijgedragen.
plasticvervuiling te onderzoeken en te beantwoorden.
27
Studeren en onderzoeken in vrijheid Binnen de Universiteit Leiden heeft vrijheid altijd voorop gestaan. Ons huidige motto Praesidium Libertatis (bolwerk van vrijheid) voert terug tot een prent met de namenlijst van alle professoren vanaf 1575. Sinds 1917 staat de tekst op het zegel van de universiteit. De protestrede van rechtendecaan Rudolph Cleveringa in 1940 tegen het ontslag van Joodse collega’s wordt elk jaar herdacht in de Cleveringa-lezingen overal ter wereld. Wij zien dit motto nog steeds als een van onze belangrijke opdrachten: studenten en onderzoekers de vrijheid te geven en ons met onderwijs en onderzoek in te zetten voor rechtvaardige samenlevingen met vrijheid van meningsuiting. Ook zijn er eredoctoraten voor vrijheidsstrijders, vanuit onze faculteit onder meer voor Winston Churchill en Nelson Mandela.
Samenwerken met UNICEF Onze faculteit heeft al jarenlang nauwe banden met UNICEF Nederland. Resultaten van onze samenwerking zijn onder andere: w de
UNICEF Leerstoel Kinderrechten;
w de
part-time leerstoel Children’s Rights in the
Developing World; w de
jaarlijkse Summer School Frontiers of Children’s
Rights; w de
master Jeugdrecht;
w de
master Advanced Studies in International
Children’s Rights; w diverse
publicaties over onderzoek naar de rechten
van het kind. Om kinderrechten van betekenis te laten zijn, zijn wetenschappelijk onderzoek en kinderrechtenonderwijs voor studenten en professionals van het grootste belang. Daarom bouwen wij in nauwe samenwerking met Unicef Nederland aan een internationaal expertisecentrum kinderrechten. ■
28
29
In verbinding met de samenleving
Actuele vraagstukken helpen oplossen Veel actuele vraagstukken hebben een raakvlak met het rechtssysteem of criminologie. Vanuit onze wetenschappelijke benadering willen wij helpen deze vraagstukken op te lossen. Soms met puur juridisch onderzoek, soms met inzichten uit andere disciplines. Van pensioenproblematiek tot smart contracting, van aansprakelijkheid tot privacy: onze experts nemen voor en achter de schermen deel aan onderzoekscommissies, beleidswerkgroepen en innovatie-denktanks. Onze studenten lopen naast hun studie vaak stage. Bij advocatenkantoren, ministeries, de rechterlijke macht en in het bedrijfsleven leveren zij met hun kennis en inzet een directe bijdrage.
Onderzoek naar zelfredzaamheid en sociale bescherming Burgers moeten steeds meer eigen verantwoordelijkheid dragen voor risico’s en meer plannen als het gaat om werk, pensioen en zorg. Het onderzoeksprogramma Zelfredzaamheid en sociale bescherming over de levenscyclus brengt in kaart hoe groot deze risico’s zijn en hoe groot de zelfredzaamheid is om deze risico’s af te dekken. Uitvoerder van dit onderzoek, dat loopt tot 2023, is de sectie Economie van onze faculteit. ■
30
31
Gedragscodes beursgenoteerde bedrijven in één database De afgelopen jaren is het bedrijfsleven zich bewuster geworden van zijn rol en verantwoordelijkheid in het naleven van de mensenrechten. Corporate Social Responsibility zien we steeds vaker terug in rapportages en jaarverslagen. Veel bedrijven hebben hun beleid vastgelegd in ‘codes of conduct’. Om meer inzicht te krijgen in de inhoud van deze gedragscodes, heeft de afdeling Sociaal recht van onze faculteit met steun van de gemeente Den Haag de Database of Business Ethics (DBBE) ontwikkeld. De DBBE telt momenteel zo’n 1.200 codes of conduct van Europese en Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven uit verschillende sectoren van het bedrijfsleven. Deze codes zijn onderzocht op bepalingen over fundamentele arbeidsrechten zoals die zijn geformuleerd door de International Labour Organisation (ILO). De DBBE geeft inzicht in welke codes bepalingen bevatten over deze fundamentele arbeidsrechten.
Onderzoek naar passende straffen Bega je een misdrijf, dan krijg je een passende straf; elke rechtsstaat kent dat uitgangspunt. Maar wat precies rechtvaardige en effectieve straffen zijn, daarover lopen meningen sterk uiteen. Een constante kritische wetenschappelijke blik op onze straffen helpt om het systeem mee te laten gaan met maatschappelijke veranderingen. Zo lijkt in Nederland het hoofddoel van straffen te verschuiven: van vergelding en afschrikking naar het zoveel mogelijk behandelen en volgen van daders om daarmee de samenleving veiliger te maken. Dit nieuwe hoofddoel maakt het opleggen van de juiste straf ingewikkelder. Daarnaast wordt van sommige straffen de effectiviteit betwijfeld. En er zijn nieuwe misdrijven bijgekomen, bijvoorbeeld op het gebied van cybercrime. Ons onderzoek voorziet politici, wetgevers, handhavers en het publiek van nieuwe informatie en inzichten over straffen. ■ Lees verder op www.universiteitleiden.nl/wetenschapsdossiers/passende-straffen
32
33
Slotwoord van onze decaan
Impact met recht Scholieren en studenten die zeggen dat je voor rechten en criminologie in Leiden moet zijn – dat stemt ons natuurlijk trots. Want het opleiden van een nieuwe generatie kritische, wetenschappelijk onderlegde juristen en criminologen met een open blik op het vakgebied en de wereld, dat is onze primaire taak. Het is voor ons als team elk jaar weer prachtig om te zien welke ontwikkeling zij doormaken, inhoudelijk en persoonlijk, om actuele uitdagingen aan te gaan in een snel veranderende omgeving: nieuwe technologieÍn en wereldwijde vraagstukken kleuren de wereld waarin zij straks werken. Alleen al hiermee hebben wij impact op de wereld om ons heen. Maar die impact strekt verder, zoals wij in deze brochure hebben laten zien. Wij zetten ons in voor meer dan onze studenten. Als onderdeel van de oudste universiteit van Nederland kennen wij een lange historie van impactvolle activiteiten. In onderwijs, onderzoek en samenwerkingsverbanden. Maar successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Vanuit onze ambitie om toonaangevend te zijn in juridisch en interdisciplinair onderwijs en onderzoek leggen we de lat hoog. We zoeken voortdurend naar manieren om onze wetenschappelijke impact te vergroten. Daarbij staan wij altijd open voor nieuwe initiatieven op het gebied van onderwijs, onderzoek en samenwerking om grenzen te slechten en liefst ook nog te verleggen. Wij gaan daarom graag in gesprek met al onze stakeholders, studenten en niet-studenten. Om ons onderwijs en onderzoek waar mogelijk naar een hoger niveau te brengen en vanuit onze wetenschap een bijdrage te leveren aan een veiligere en rechtvaardigere wereld. Joanne van der Leun Decaan Faculteit der Rechtsgeleerdheid
34
Colofon Faculteit der Rechtsgeleerdheid Steenschuur 25, 2311 ES Leiden De informatie uit deze brochure is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niettemin aanvaarden de samenstellers van deze brochure geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden.
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Postbus 9502 2300 RA Leiden ď‚˜
+31 (0)71 527 75 12
Follow us @LeidenLaw
universiteitleiden.nl/rechtsgeleerdheid