"GPRS w Telemetrii" Rozdzial 02 Architektura (próbka)

Page 1

2 Struktura sieci

Rozdział 2 Struktura sieci Temat

Strona

Wstęp ............................................................................................................... 25 Sieć szkieletowa dla usług CS ......................................................................... 29 Sieć szkieletowa dla usług PS .......................................................................... 38 Zawansowana sieć szkieletowa........................................................................ 53 Aktualizacja lokalizacji .................................................................................... 56

23


Telemetria GPRS

Ta strona została celowo pozostawiona pusta.

24


2 Struktura sieci

Wstęp Obecnie w środowisku systemów mobilnych standaryzowanych przez 3GPP istnieją trzy główne typy sieci radiowego dostępu (ang. Radio Access Networks – RANs): GERAN, UTRAN i E-UTRAN. Wszystkie trzy typy sieci radiowego dostępu mogą występować równocześnie w sieci jednego operatora i pozostawać pod kontrolą jednej wspólnej sieci szkieletowej (ang. Core Network – CN).

GERAN

UTRAN

Sieć szkieletowa

E-UTRAN

Rysunek 2-1 Struktura sieci

GERAN Sieć radiowego dostępu do systemu GSM/EDGE (ang. GSM EDGE Radio Access Network - GERAN) składa się ze stacji bazowych (ang. Base Transceiver Station – BTS) wyposażonych w radiowe urządzenia nadawczo-odbiorcze, połączonych z kontrolerami stacji bazowych (ang. Base Station Controller – BSC) kierującymi ich pracą i zapewniającymi łączność z siecią szkieletową (ang. Core Network - CN).

BTS Stacja bazowa (BTS) za pośrednictwem posiadanych urządzeń nadawczoodbiorczych odpowiada za utrzymywanie połączeń radiowych ze wszystkimi terminalami znajdującymi się w obszarze komórki. BTS zajmuje się również przetwarzaniem wysyłanych i odbieranych sygnałów w zakresie modulacji, kodowania nadmiarowego, przeplotu, odbioru zbiorczego i korekcji adaptacyjnej. 25


Telemetria GPRS

GERAN

BTS

CN

BSC BTS

BTS BSC BTS BTS

Rysunek 2-2 GERAN

BSC Kontroler Stacji Bazowych (ang. Base Station Controller - BSC) kontroluje i zarządza zasobami radiowymi stacji bazowych. BSC alokuje kanały fizyczne w trakcie zestawiania połączeń, wyznacza momenty transmisji poszczególnych pakietów GPRS, kontroluje procedury przenoszenia połączeń między komórkami i prowadzi dynamiczną regulację mocy terminali i stacji bazowych.

UTRAN Sieć naziemnego radiowego dostępu do systemu UMTS (ang. UMTS Terrestrial Radio Access Network - UTRAN) złożona jest ze stacji bazowych nazywanych węzłami B (ang. Node B – NB), odpowiedzialnych za funkcje związane z obsług transmisji radiowej i kontrolerów sieci radiowej (ang. Radio Network Controller – RNC) odpowiedzialnych za zarządzanie zasobami interfejsu radiowego. Początkowo struktura UTRAN, na tle starszej struktury GERAN, wyróżniała się jedynie obecnością interfejsu łączącego sąsiednie RNC obsługującego miękkie przeniesienia połączeń między komórkami. Wraz z wprowadzeniem do UTRAN R5 i R6 szybkiego dostępu pakietowego w kierunku w dół (ang. High Speed Downlink Packet Access – HSDPA) i szybkiego dostępu pakietowego w kierunku w górę (ang. High Speed Uplink Packet Access - HSUPA) część tradycyjnych funkcji RNC, związanych z alokacją zasobów i adaptacją łącza radiowego dla usług pakietowych, zostało przeniesionych do węzłów B. Zwiększenie funkcjonalności węzłów B, pozwala na eliminację opóźnienia związanego z raportowaniem wyników pomiarów przez NB do RNC i wysyłaniem rozkazów rekonfiguracji 26


2 Struktura sieci

połączenia w kierunku przeciwnym, a w następstwie zmniejsza czas reakcji systemu na zmiany środowiska radiowego (adaptacja alokacji zasobów, modulacji, kodowania nadmiarowego, MIMO, itp.).

UTRAN

NB

CN

RNC NB

NB RNC NB NB

Rysunek 2-3 UTRAN R99 UTRAN

NB

CN pełna kontrola usług HSDPA/HSUPA przeniesiona do NB RNC

NB NB RNC NB NB

Rysunek 2-4 UTRAN R5/R6

E-UTRAN Rozwinięta (wyewoluowana) sieć naziemnego radiowego dostępu do systemu UMTS (ang. Evolved UMTS Terrestrial Radio Access Network - E-UTRAN) jest siecią radiowego dostępu systemu EPS/LTE. W porównaniu do UTRAN R99, struktura E-UTRAN jest mocno uproszczona i składa się wyłącznie z rozwiniętych (wyewoluowanych) węzłów B (ang. evolved Node B – eNB). 27


Telemetria GPRS

E-UTRAN

CN

eNB eNB eNB eNB eNB

Rysunek 2-5 E-UTRAN Całkowity zanik kontrolera stacji bazowych upraszcza strukturę systemu, poprawia dynamikę adaptacji łącza oraz zmniejsza opóźnienia przesyłu danych użytkownika. W E-UTRAN procedura twardego przeniesienia połączenia pomiędzy komórkami różnych eNB może być kontrolowana bezpośrednim interfejsem łączącym stacje bazowe, bez nadmiernego angażowania w tą procedurę sieci szkieletowej, co znacznie skraca czas wykonania procedury. Interfejs ten ogranicza również straty danych użytkownika w czasie przeniesienia połączeń, umożliwiając przekazanie zbuforowanych (jeszcze nie dostarczonych) danych z eNB obsługującego komórkę źródłową do eNB obsługującego komórkę docelową przeniesienia.

RNC BSC NB BTS

CN NB

RNC BTS

BSC eNB

Rysunek 2-6 Interfejsy i łączność

28


2 Struktura sieci

Interfejsy pokazane na powyższych rysunkach są interfejsami logicznymi, co oznacza że nie muszą one odpowiadać bezpośrednio fizycznej strukturze sieci transmisyjnej. Łączność pomiędzy węzłami sieci może być zapewniona poprzez sieć IP działającą na bazie SDH, operatorskiej sieci Ethernet (ang. Carrier Ethernet), a nawet łączy ADSL. W takim przypadku istnienie interfejsu logicznego oznacza, że współpracujące węzły znają jednie swoje adresy i funkcje, podczas gdy przenoszenie między węzłami danych pozostaje zadaniem elementów sieci transportowej IP1.

Komendy AT [3GPP 27.007] Sprawdzenie i sterowanie możliwościami wielo-systemowego terminala (GERAN / UTRAN / E-UTRAN) może być prowadzone między innymi z wykorzystaniem komend AT przedstawionych na Rys. 2-7.

+WS46

- select wireless network

+CPSB

- current packet switched bearer

+CREG

- network registration

+CGREG - GPRS network registration status +COPS

- PLMN selection

Rysunek 2-7 Komendy AT związane z kontrolą RAT [3GPP 27.007]

Sieć szkieletowa dla usług CS Sieć szkieletowa (ang. Core Network – CN) dla usług opartych o komutację łączy (ang. Circuit Switching) składa się z węzłów kontrolujących świadczenie usług CS, węzłów przetwarzających strumienie danych usług CS i baz danych systemu GSM/UMTS. Rys. 2-8 przedstawia sieć szkieletową CS wraz z dołączonymi do niej sieciami radiowego dostępu GERAN i UTRAN według standardu wersji R99. 1

Łączność IP w ramach GERAN i UTRAN jest stosunkowo nowym, opcjonalnym rozwiązaniem proponowanym przez standard. Starsze rozwiązania bazujące na łączach E1 i sieci ATM są wciąż stosowane w przeważającej większości sieci GERAN i wielu sieciach UTRAN.

29


Telemetria GPRS

GERAN

CS CN EIR

HLR

AUC

BSC A

BTS

IuCS

F

D

MSC

C E

VLR

RNC

GMSC

PSTN ISDN

IuCS NB

RNC UTRAN

Rysunek 2-8 Sieć szkieletowa CS (R99)

MSC Centrala usług łączności ruchomej (ang. Mobile services Switching Center – MSC) zajmuje się zestawianiem i kontrolą połączeń CS (np. połączeń telefonicznych) wraz z komutowaniem kanałów ruchu. MSC kontroluje również połączenia CS zarówno wewnątrz sieci danego operatora jak też i wychodzące do innych sieci CS takich jak np.: publiczna komutowana sieć telefoniczna (ang. Public Switched Telephone Network – PSTN), cyfrowa sieć z integracją usług (ang. Integrated Services Digital Network – ISDN) i innych publicznych sieci komunikacji ruchomej (ang. Public Land Mobile Network – PLMN). MSC posiada również funkcje specyficzne dla central pracujących w sieciach komunikacji ruchomej, takie jak np.: autentykacja abonenta, śledzenie pozycji abonenta w sieci na potrzeby kontroli wywołań (ang. paging) dla usług przychodzących, kontrola przeniesienia połączenia pomiędzy komórkami różnych BSC/RNC/MSC (w tym przeniesienia pomiędzy komórkami różnych typów sieci radiowego dostępu).

GMSC Centrala radiowa dostępu (ang. Gateway Mobile services Switching Center - GMSC) oprócz typowych funkcji centrali telefonicznej ma możliwość wysyłania zapytań do HLR w celu otrzymania danych pozwalających na trasowanie przychodzących połączeń CS w kierunku MSC aktualnie obsługującego danego abonenta. Konieczność stosowania GMSC dla obsługi przychodzących połączeń CS wynika z faktu, że podany przez abonenta inicjującego połączenie (abonenta A) numer telefoniczny abonenta docelowego (abonenta B) nie zawiera w swojej strukturze danych pozwalających na określenie jego pozycji w sieci, a co za tym idzie do przeprowadzenia trasowania połączenia. Numer

30


2 Struktura sieci

abonenta B w sieci klasycznej pozwala jedynie na określenie kraju i sieci macierzystej abonenta2, natomiast abonent może znajdować się w innej sieci, korzystając z usługi roamingu międzynarodowego. MSISDN

IMSI

MSC No

PSTN PLMN

B-no

B-no

HLR

= no DN B IS S M

B-no

IM M

N MS RN SR

MSRN

IMSI

MSC

GMSC

A

SI

B

B-no = MSRN sygnalizacja ruch

MSC

Rysunek 2-9 Trasowanie połączenia przychodzącego z sieci stałej

PLMN PSTN B-no

B-no

B-no

MSC A

B

Rysunek 2-10 Trasowanie połączenia wychodzącego do sieci stałej połączenie wychodzące

B-no

połączenie przychodzące

B-no

MSC

MSISN

IMSI

MSC No

HLR = o IM N n SI MSRN IMSI B- ISD M S N S M RN SR M MSC GMSC

B

B-no = MSRN

A

Rysunek 2-11 Trasowanie połączenia pomiędzy abonentami mobilnymi

VLR Rejestr lokalizacji abonentów przyjezdnych (ang. Visitor Location Register - VLR) zawiera dane na temat wszystkich abonentów obsługiwanych przez 2

W przypadku krajów, w których występuje usługa przenośności numeru (ang. Number Portability - NP), numer telefoniczny pozwala jedynie na identyfikację kraju macierzystego abonenta.

31


Telemetria GPRS

związane z nim MSC. VLR dla każdego z zarejestrowanych w nim abonentów przechowuje kopie danych otrzymanych z HLR wraz z identyfikatorem obszaru lokalizacji abonenta (ang. Location Area Identity - LAI) otrzymanym od terminala w toku procedur rejestracji i aktualizacji lokalizacji. W zdecydowanie przeważającej większości przypadków pojedynczy VLR związany jest tylko z jednym MSC, a ich funkcje realizowane są przez jeden fizyczny węzeł sieci nazywany MSC/VLR.

HLR Rejestr lokalizacji abonentów macierzystych (ang. Home Location Register - HLR) jest centralną bazą danych abonentów danego operatora zawierającą między innymi: •

numery identyfikacyjne abonenta (tj. IMSI i MSISDN),

listę dostępnych dla abonenta usług,

lokalizację abonenta w sieci CN (tj. adres sygnalizacyjny do obsługującego abonenta MSC/VLR).

HLR IMSI1, MSISDN1, LAI, lista usług IMSI3, MSISDN3, LAI, lista usług

VLR

MSC1

IMSI1, MSISDN1, MSC No1, lista usług IMSI2, MSISDN2, MSC No2, lista usług IMSI3, MSISDN3, MSC No1, lista usług IMSI2, MSISDN2, LAI, lista usług IMSI3, MSISDN3, LAI, lista usług

VLR

MSC2

Rysunek 2-12 Transfer danych abonenta z HLR do VLR

AUC Centrum potwierdzania identyfikacji (ang. AUthentication Center – AUC) jest bazą danych, w której przechowywane są tajne cyfrowe klucze abonentów na podstawie których generowane są wartości parametrów niezbędnych do przeprowadzania procedur bezpieczeństwa (autentykacji, szyfrowania i kontroli integralności wiadomości sygnalizacyjnych).

32


2 Struktura sieci

EIR Rejestr identyfikacji urządzeń (ang. Equipment Identity Register – EIR) zawiera międzynarodowe numery identyfikacyjne terminali (ang. International Mobile Equipment Identity – IMEI) wraz z informacją o ich ewentualnej blokadzie w związku ze zgłoszoną kradzieżą terminala.

Numery identyfikacyjne [3gpp] Sieć szkieletowa stosuje wiele różnego rodzaju parametrów w celu identyfikacji terminali, węzłów sieci i obszarów geograficznych. Większość z tych identyfikatorów jest wykorzystywana dla wewnętrznych procedur sieciowych i nie jest widoczna dla abonenta. Jedynym identyfikatorem będącym bezpośrednim obiektem zainteresowania abonenta, jest jego numer telefoniczny – MSISDN.

MSISDN [e.164][uke] Numer telefoniczny ISDN abonenta ruchomego (ang. Mobile Station international ISDN number - MSISDN) jest uniwersalnym identyfikatorem pozwalającym na adresowanie usług w stronę danego abonenta.

CC

NDC

SN numer krajowy

numer międzynarodowy

Rysunek 2-13 MSISDN CC

(ang. Country Code) – wyróżnik kraju macierzystej sieci abonenta składający się od jednej do trzech cyfr dziesiętnych

NDC (ang. National Destination Code) wyróżnik operatora sieci macierzystej typowo składający się z trzech cyfr dziesiętnych (w wielu krajach operator posiada więcej niż jednen NDC) SN

(ang. Subscriber Number)

33


Telemetria GPRS

W klasycznej sieci seria cyfr CC i NDC pozwala na trasowanie połączeń CS do jednego z GMSC sieci macierzystej, a przypadku wiadomości sygnalizacyjnych do HLR w którym znajdują się dane abonenta.

IMSI [e.212][uke] Międzynarodowy numer identyfikacji abonenta ruchomego (ang. International Mobile Subscriber Identity - IMSI) jest podstawowym numerem identyfikacji abonenta w sieci GSM/UMTS/EPS. Numer IMSI zapisany jest na karcie (U)SIM wraz z przyporządkowanym mu numerem MSISDN i listą dostępnych usług w HLR/HSS sieci macierzystej abonenta. 3 cyfry

2 lub 3 cyfry

MCC

MNC

MSIN

maksymalnie 15 cyfr

Rysunek 2-14 IMSI MCC

(ang. Mobile Country Code) – kod kraju w mobilnym planie numeracyjnym

MNC

(ang. Mobile Network Code) – kod operatora w mobilnym planie numeracyjnym

MSIN

(ang. Mobile Station Identification Number) – identyfikator abonenta mobilnego

Numery MSISDN dla odbioru faksu faksu i transmisji danych Możliwość odbioru terminalem mobilnym połączeń telefonicznych, transmisji danych i faksu pochodzących z publicznej komutowanej sieci telefonicznej (ang. Public Switched Telephone Network – PSTN) wiąże się z koniecznością posiadania oddzielnych numerów MSISDN dla każdej z tych usług. Dzięki zastosowaniu oddzielnych numerów MSISDN, sieć jest wstanie określić typ usługi przed zestawieniem połączenia i dzięki temu zarezerwować odpowiednie zasoby sieci niezbędne do jej realizacji np. układy eliminacji echa i transkoder mowy dla telefonii, modemy i układy adaptacji przepływności dla danych i układy adaptacji dla transmisji faksu.

34


2 Struktura sieci

Pomimo stosowania kilku numerów MSISDN, użytkownik wciąż posiada i jest identyfikowany w sieci poprzez jeden numer IMSI. IMSI = 260 01 9705865831 MSISDN #1 = 48 607 221 954 - telefonia

HLR

MSISDN #2 = 48 607 986 756 - fax MSISDN #3 = 48 607 986 757 - dane

PTSN PTSN

PTSN PTSN

PTSN PTSN

i48 607 221 954

i48 607 986 756

i48 607 986 757

GMSC

GMSC

GMSC

telefonia

MSC

fax

MSC

dane

MSC

Rysunek 2-15 Numery MSISDN dla telefonii, danych i faksu Posiadanie dodatkowych numerów MSISDN związanych z usługami transmisji danych i faxu nie jest konieczne dla realizacji połączeń wychodzących z terminala mobilnego, ponieważ terminal mobilny określa typ żądanej usługi w wiadomościach sygnalizacyjnych wysyłanych do sieci w czasie procedury zestawiania nowego połączenia. Dodatkowe numery MSISDN nie są również wymagane do realizacji usługi połączenia transmisji danych i faksu przychodzących z sieci ISDN, ponieważ terminal ISDN może określić typ żądanej usługi poprzez parametry wiadomości sygnalizacyjnej, nie stosując do tego celu oddzielnej numeracji telefonicznej. Również połączenia przesyłu danych i faksu pomiędzy dwoma terminalami GSM/UMTS nie wymagają dodatkowych numeracji MSISDN, gdyż terminale GSM/UMTS i sieć GSM/UMTS są szczególnymi typami terminali i sieci ISDN, a więc są w stanie określać typ usługi niezależnie od wybranego numeru.

TMSI W celu zachowania poufności IMSI na interfejsie radiowym, MSC/VLR przydziela abonentowi tymczasowy identyfikator abonenta ruchomego (ang. Temporary Mobile Subscriber Identity - TMSI). Związek pomiędzy stałym numerem IMSI, a aktualnie wykorzystywanym TMSI jest zapisany wraz z pozostałymi danymi abonenta w MSC/VLR.

35


Telemetria GPRS

Zastąpienie numeru IMSI, znacznie od niego krótszym numerem TMSI (maksymalna długość 8 cyfr heksadecymalnych) przyczynia się również do poprawy efektywności protokołów sygnalizacyjnych interfejsu radiowego. TMSI/IMSI

IMSI TMSI↔IMSI

VLR BSC

HLR

MSC

GMSC AUC

IMSI

nowy TMSI

IMSI

TMSI

nowy TMSI

Rysunek 2-16 TMSI

MSRN Numer roamingowy abonenta ruchomego (ang. Mobile Station Roaming Number - MSRN) jest wykorzystywany w czasie zestawiania przychodzącego połączenia CS. Połączenia przychodzące są zawsze trasowane od abonenta A, poprzez GMSC do MSC obsługującego abonenta B. Ponieważ połączenie dla ruchu pomiędzy GMSC i MSC jest traktowane przez system jak każde inne połączenie CS, dla jego zestawienia konieczne jest podanie numeru telefonicznego pozwalającego na trasowanie rozmowy. Warunek trasowalności spełnia specjalny numer telefoniczny MSRN, alokowany przez MSC indywidualnie na potrzeby każdego przychodzącego połączenia CS z puli numerów związanych z tym MSC. Na czas trwania procedury zestawienia połączenia numer MSRN poprzez HLR przekazywany jest do GMSC, a po nadejściu połączenia do MSC i przeprowadzonej na jego podstawie identyfikacji abonenta, numer powraca do puli wolnych numerów na potrzeby kolejnych procedur.

CC

NDC MSRN

Rysunek 2-17 MSRN

36

SN


2 Struktura sieci

IMEI [3GPP, 22.016] Międzynarodowy numer identyfikacyjny urządzenia stacji ruchomej (ang. International Mobile Equipment Identity – IMEI) identyfikuje terminal mobilny niezależnie od numeru IMSI/TMSI zapisanego na karcie (U)SIM. 8 cyfr

6 cyfr

1 cyfra

TAC

SNR

spare

Rysunek 2-18 IMEI TAC

(ang. Type Approval Code) – kod producenta i typu urządzenia stacji ruchomej

SNR

(ang. Serial Number) – numer seryjny

spare

- cyfra zapasowa

Komendy AT [3GPP 27.007] Komendy AT umożliwiające dostęp do numerów identyfikacyjnych MT/SIM można przedstawiono na Rys. 2-19.

+CGMI

- request manufacturer identification

+CGMM

- request model identification

+CGMR

- request revision identification

+CGSN

- request product serial number id (IMEI)

+CIMI

- request subscriber identity (IMSI)

+CNUM

- subscriber number (MSISDNs)

Rysunek 2-19 Komendy AT związane z identyfikacją [3GPP 27.007]

37


Telemetria GPRS

Sieć szkieletowa dla usług PS Sieć szkieletowa dla usług PS (ang. PS Core Network – PS CN) odpowiada za wszystkie funkcje niezbędne do transferu pakietów danych użytkownika pomiędzy sieciami dostępu radiowego GERAN/UTRAN i zewnętrzną pakietową siecią wymiany danych (ang. Packet Data Network – PDN). Na funkcje PS CN składają się: •

Kontrola dostępu do sieci (rejestracja, autentykacja, autoryzacja, tworzenie i przechowywanie danych taryfikacyjnych);

Transfer pakietów (trasowanie, przekazywanie, kapsułkowanie, tunelowanie, kompresja i szyfrowanie danych, translacja i mapowanie adresów);

Zarządzanie mobilnością (procedury aktualizacji lokalizacji i wywoływania terminali).

Wymienione funkcje są realizowane przez dwa dodatkowe elementy systemu GSM/UMTS: węzeł obsługujący GPRS (ang. Serving GPRS Support Node – SGSN) i węzeł dostępu do podsystemu GPRS (ang. Gateway GPRS Support Node – GGSN); połączone ze sobą siecią szkieletową IP (ang. GPRS IP backbone network). Aby wymieniać pakiety danych z zewnętrzną siecią IP, terminal musi nawiązać sesję pakietową (ang. PDP context), będącą wirtualnym połączeniem punkt-punkt pomiędzy terminalem a GGSN. GERAN

CS CN MSC/VLR

PSTN

GMSC

BSC

ISDN

Gb

BTS Gs

RNC NB

RNC UTRAN

IuPS

EIR Gf

IuPS

SGSN

AUC

HLR Gc

Gr Gn

GGSN

PS CN

Rysunek 2-20 Sieć szkieletowa dla usług CS i PS

38

Gi

IP


2 Struktura sieci

SGSN Węzeł obsługujący GPRS (ang. Serving GPRS Support Node – SGSN) odpowiada za logikę przełączania pakietów w PS CN. Funkcje SGSN są „pakietowymi” odpowiednikami funkcji MSC/VLR. SGSN na potrzeby usług PS, podobnie jak MSC dla usług CS, śledzi pozycję abonenta w sieci, kontroluje dostęp do usług i prowadzi procedury bezpieczeństwa na styku użytkownik-sieć. SGSN wykonuje również zadania podobne do tych znanych z VLR, tj. SGSN dla każdego z zarejestrowanych w nim abonentów przechowuje kopie danych otrzymanych z HLR/HSS wraz z identyfikatorem obszaru trasowania (ang. Routing Area Identity – RAI) otrzymanym od terminala w czasie procedur rejestracji i aktualizacji lokalizacji. SGSN kontroluje również jakość usług (ang. Quality of Service - QoS) poprzez stosowanie mechanizmów kolejkowania i planowania transmisji pakietów (ang. packet queuing and scheduling).

GGSN Węzeł dostępu do podsystemu GPRS (ang. Gateway GPRS Support Node - GGSN) kontroluje interfejs pomiędzy PS CN i zewnętrznymi sieciami pakietowymi IP. GGSN współpracuje z serwerami należącymi do zewnętrznej sieci pakietowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa. Przykładem takiego serwera może być serwer autentykacji, autoryzacji i rejestracji dostępu do usług (ang. Authentication, Authorisation, Accounting - AAA). Z punktu widzenia zewnętrznej pakietowej sieci IP, GGSN odgrywa rolę trasera (ang. router) do którego kierowane są pakiety adresowane do terminali. W ramach trwającej sesji połączenia pakietowego, GGSN stanowi stały punkt połączenia, sprawiając iż ewentualne zmiany komórek, kontrolerów sieci radiowego dostępu, węzłów SGSN nie są widoczne i nie komplikują działania zewnętrznych sieci (tj. z punktu widzenia zewnętrznej pakietowej sieci IP połączenie do terminala ma charakter stały). GGSN odpowiada również za QoS na kontrolowanych przez siebie inetrefejsach.

Sieć szkieletowa IP Sieć szkieletowa IP dla usług GPRS (ang. GPRS backbone network) łącząca ze sobą węzły PS CN jest należącą do operatora prywatną siecią IP, odizolowaną przez GGSN od innych prywatnych i publicznych sieci IP.

39


Telemetria GPRS

alokacja adresu IP

sieć szkieletowa IP IP

SGSN

GGSN

GTP

IP

IP prywatna

IP prywatna lub publiczna

Rysunek 2-21 Sieć szkieletowa IP Transfer pakietów IP należących do użytkownika (korzystających z adresów IP sieci zewnętrznej) poprzez operatorską sieć IP (korzystającą z niezależnego adresowania) pomiędzy SGSN i GGSN wymaga zastosowania protokołu tunelowania GPRS (ang. GPRS Tunneling Protocol - GTP). Protokół GTP kapsułkuje pakiety IP użytkownika w pakiety IP operatorskiej sieci szkieletowej.

IP

SGSN

IP

IP

GGSN

IP

Rysunek 2-22 Kapsułkowanie pakietów IP użytkownika

APN Nazwa punktu dostępu (ang. Access Point Name – APN) jest identyfikatorem zewnętrznej sieci IP, podawanym przez użytkownika w celu uzyskania do niej dostępu. APN=Internet

APN

GPRS GGSN

APN=Corpo

APN=Services

Rysunek 2-23 Nazwa punktu dostępowego (APN)

40


2 Struktura sieci

Parametr APN jest ciągiem znaków o strukturze zgodnej z zasadami budowy nazw domen Internetowych [RFC 1035]. APN składa się z dwóch części: •

Identyfikator Operatora APN (ang. APN Operator Identifier) wskazuje na sieć operatora, który ma zrealizować połączenie do zewnętrznej sieci IP,

Identyfikator sieci APN (ang. APN Network Identifier) – wskazuje na zewnętrzną sieć do której ma zostać nawiązane połączenie.

PL

Sieć GSM/GPRS MCC=260 MNC=01

PL

Internet Internet (publiczna) (publiczna) Example Example (prywatna) (prywatna)

example.mnc001.mcc260.gprs

USA PL Sieć GSM/GPRS

Internet Internet (publiczna) (publiczna)

MCC=310 MNC=630

APN=<external network>.mnc<MNC>.mcc<MCC>.gprs APN network identifier

Corpo Corpo (prywatna) (prywatna)

APN operator identifier

Rysunek 2-24 APN Access Point Name Do poprawnego działania nie jest potrzebne podanie pełnej nazwy APN. W przypadku podania jedynie identyfikatora operatora, typowo SGSN uzupełni brakujące elementy na podstawie parametrów MCC i MCC występujących w IMSI użytkownika. W przypadku całkowitego braku podania APN w czasie procedury nawiązania połączenia pakietowego, typowo SGSN za wartość APN przyjmie nazwę domyślnego APN sieci zapewniającego dostęp do Internetu.

+CGDCONT - define PDP context Rysunek 2-25 Komendy AT związane z definicją APN [3GPP 27.007] Dodatkowym parametrem powiązanym z APN jest CID (ang. PDP Context IDentifier). CID jest parametrem mającym jedynie lokalne znaczenie na interfejsie pomiędzy MT i TE. Aby poprzez komendy AT można było otworzyć połączenie pakietowe, najpierw musi ono wraz z jego pełną parametryzacją zostać zdefiniowane. Grupa parametrów określających charakterystykę połączenia pakietowego, zawiera między innymi parametr

41


Telemetria GPRS

APN, nazywa się kontekstem PDP (ang. PDP Context) i jest identyfikowana parametrem CID. W MT można zdefiniować wiele kontekstów PDP o unikatowych identyfikatorach CID. W przypadku komend AT związanych z aktywacją i dezaktywacją połączeń pakietowych nie podaje się ich pełnej charakterystyki, a jedynie wskazuje się poprzez podanie CID na charakterystykę, wcześniej zdefiniowaną w ramach kontekstu PDP. AT +CGDCONT? +CGDCONT: 1,"IP","","",0,0 OK

CID

AT +CGDCONT=2,"IP","plus.mnc001.mcc260.gprs" OK

APN

AT+CGDCONT? +CGDCONT: 1,"IP","","",0,0 +CGDCONT: 2,"IP","plus.mnc001.mcc260.gprs","",0,0 OK State: deactivate (0), activate (1) AT +CGACT=1,2 OK CID AT +CGACT? +CGACT: 1,0 +CGACT: 2,1 OK

State: deactivated (0), activated (1)

CID

Rysunek 2-26 Zdefiniowanie i aktywacja nowego kontekstu PDP

Aktywacja kontekstu kontekstu PDP Aktywacja kontekstu PDP (ang. PDP context activation) jest niezbędna dla rozpoczęcia świadczenia usługi przenoszenia pakietów IP. Procedura ta sprawia, że terminal zostaje przyporządkowany do jednego z węzłów GGSN, który umożliwia mu komunikację z siecią zewnętrzną PDN. W przypadku stosowania dynamicznej alokacji adresów IP dla terminali, w trakcie tej procedury GGSN samodzielnie, lub w porozumieniu z serwerami zewnętrznej sieci PDN przydziela abonentowi adres IP na cały czas trwania aktywnego kontekstu PDP.

42


2 Struktura sieci

APN=x

PLMN PDN

APN IPGGSN1

DNS

alokacja adresu PDP (IPMS)

IPGGSN1 APN=x

APN=x SGSN adres PDP (IPMS)

GTP

adres PDP (IPMS)

weryfikacja subskrypcji

GGSN1

X

GGSN2

y

Rysunek 2-27 Aktywacja kontekstu PDP (sesji pakietowej) Terminal wysyła do SGSN wiadomość “Activate PDP Context Request”, która zawiera między innymi identyfikator abonenta (IMSI albo P-TMSI) i nazwę APN. SGSN sprawdza, że wybrany przez abonenta APN znajduje się na liście dostępnych dla niego punktów dostępowych APN otrzymanej wcześniej z HLR/HSS. SGSN kontaktuje się z serwerem DNS w operatorskiej sieci IP, który na podstawie podanego APN informuje SGSN o adresie IP węzła GGSN zdolnego do obsługi komunikacji ze wskazaną siecią zewnętrzną. Przekazanie żądania użytkownika przez SGSN do GGSN doprowadza do powstania tunelu GTP w operatorskiej sieci IP. GGSN dynamicznie alokuje adres IP dla terminala, który wraz z potwierdzenia całej procedury zostaje przekazany do terminala.

Wielokrotne sesje pakietowe Istnieje możliwość aktywowania przez pojedynczego abonenta wielu kontekstu PDP w stronę jednej lub wielu różnych zewnętrznych sieci PDN, których dane są multipleksowane w ramach jednego połączenia radiowego. W przypadku wielu jednoczesnych sesji pakietowych zestawianych w stronę tej samej sieci zewnętrznej, zazwyczaj adres IP terminala jest jednakowy dla każdej z istniejących sesji.

QoS1 GGSN

SGSN

QoS2 Rysunek 2-28 Wielokrotne sesje pakietowe

43


Telemetria GPRS

Głównym celem istnienia wielu jednoczesnych sesji dla pojedynczego abonenta jest możliwość stosowania oddzielnej taryfikacji i parametryzacji profilu jakości usług (ang. Quality of Service) dla strumieni ruchu związanych z różnymi usługami IP.

Zmiany w CS CN wynikające z PS CN CN Dodanie do istniejącej sieci usług GPRS wymaga również wprowadzenia pewnych zmian w istniejących wcześniej węzłach CS CN. Do najpoważniejszych zmian dochodzi w MSC/VLR który współpracuje z SGSN w celu koordynacji procedur zarządzania mobilnością w obu sieciach tj. PS i CS CN (wywołania dla usług CS poprzez SGSN, jednoczesna rejestracja lub aktualizacja lokalizacji terminala w MSC/VLR i SGSN), oraz w HLR/HSS w którym lista dostępnych dla abonenta usług zostaje rozszerzona o usługi PS. [3GPP, 23.008] HLR/HSS pełni rolę centralnej bazy danych abonentów danego operatora. Dane abonenta w części istotnej dla usług PS zawierają między innymi: •

numery IMSI i MSISDN;

parametr NAM (ang. Network Access Mode) określający czy abonent ma prawo dostępu do usług tylko CS, tylko PS, albo do CS i PS jednocześnie;

opcjonalnie parametr ARD (ang. Access Restriction Data) który może zablokować abonentowi możliwość korzystania ze wskazanych typów RAN: GERAN, UTRAN, E-UTRAN, GAN, I-HSPA-Evolution i przeniesień połączeń do systemów spoza 3GPP;

numer SGSN – adres SGSN w tradycyjnej sieci sygnalizacyjnej SS7, wykorzystywany w komunikacji z HLR, MSC/VLR, SM-SC i EIR;

listę dostępnych kontekstów PDP zawierającą: o identyfikator kontekstu PDP (ang. PDP Context Identifier) - parametr identyfikujący kontekst PDP w sieci, używany jedynie dla optymalizacji sygnalizacji pomiędzy węzłami sieciowymi (parametr ten nie jest w żaden sposób związany z podobnym parametrem stosowanym pomiędzy TE i MT); o APN – parametr ten zawiera identyfikator sieci APN (ang. APN Network Identifier) tj. APN pozbawiony identyfikatora operatora (ang. APN Operator Identifier) albo dziką kartę zezwalającą abonentowi na połączenie z dowolną siecią zewnętrzną;

44


2 Struktura sieci

o typ protokołu stosowanego w ramach kontekstu PDP w komunikacji pomiędzy terminalem i zewnętrzną siecią: IPv4, IPv6, IPv4v6, PPP; o statyczny adres terminala (ang. PDP address), jeśli adres ma zostać przydzielony dynamicznie pole tego parametru w HLR/HSS pozostaje puste; o parametry profilu jakości usług (ang. Quality of Service – QoS). IMSI MSISDN(s) NAM (CS,PS,CS&PS) ARD (GERAN, UTRAN, E-UTRAN, GAN, I-HSPA-Evolution, non-3GPP HO) SGSN number (SS7 address) PDP contexts: CID1, APN, PDP type (IPv4, IPv6, IPv4v6, PPP), PDP address, QoS CID2, APN, PDP type (IPv4, IPv6, IPv4v6, PPP), PDP address, QoS … CIDn

Rysunek 2-29 Wybrane parametry subskrypcji w HLR/HSS

Identyfikacja abonenta Rys. 2-30 przedstawia zbiorczo identyfikatory stosowane zarówno dla usług CS jak i PS. TMSI BSC

IMSI

MSISDN GMSC

MSC/VLR MSISDN

IMSI

TMSI

IMEI

P-TMSI

IMEI

IMSI

EIR

HSS

adres PDP statyczny adres PDP RNC

SGSN P-TMSI

IMSI

GGSN adr. PDP

Rysunek 2-30 Identyfikatory sieci CS/PS

45


Telemetria GPRS

Wprowadzenie do sieci usług GPRS rozszerza istniejący zestaw parametrów identyfikacyjnych o dwa nowe typy identyfikatorów: •

adres PDP (ang. Packet Data Protocol address) będący adresem IPv4 i/lub prefiksem sieci IPv6 terminala mobilnego,

P-TMSI (ang. Packet TMSI) – będący odpowiednikiem znanego z sieci CS numeru TMSI.

Komendy AT związane z obsługą parametrów i typem PDP przedstawiono na Rys. 2-31.

+CGDCONT

- define PDP context

+CGPADDR

- show PDP address(es)

+CGPIAF

- printing IP address format

+CGCONTRDP - PDP ctx. read dynamic parameters Rysunek 2-31 Komendy AT związane z adresem i typem PDP [3GPP 27.007]

Adres PDP [3GPP, 23.060] Abonent usług PS identyfikowany wewnętrznie w sieci poprzez IMSI powinien posiadać jeden lub więcej adresów warstwy sieciowej (tj. adresów pakietowego protokołu wymiany danych, ang. Packet Data Protocol – PDP) czasowo lub stale powiązanych z wykorzystywaną usługą warstwy sieciowej. Przykładami adresów PDP są: •

adres IP wersji 4 (IP),

prefiks adresu IP wersji 6 (IPv6),

adres IP wersji 4 i prefiks adresu IP wersji 6 (IPv4IPv6).

dynam miczny adres PDP Statyczny i dyna Adres PDP może być przydzielany terminalowi na trzy różne sposoby3:

3

adres PDP stale przydzielony abonentowi przez operatora macierzystej sieci komórkowej, zdefiniowany w danych abonenta w HLR/HSS (statyczny adres PDP);

adres PDP przydzielony czasowo abonentowi przez operatora macierzystej sieci komórkowej w trakcie aktywacji połączenia pakietowego PDP na cały czas jego trwania (dynamiczny adres PDP);

Pominięto sposoby stosowane w przypadku roamingu międzyoperatorskiego.

46


2 Struktura sieci

adres PDP stale lub czasowo przydzielony abonentowi przez operatora lub administratora sieci zewnętrznej PDN.

Dla adresów PDP przydzielanych przez operatora PLMN, terminala określa metodę przydziału jako statyczną albo dynamiczną, odpowiednio podając w sygnalizacji statyczny adres PDP albo pozostawiając wartość tego parametru jako niezdefiniowaną4. W przypadku stosowania statycznego adresu PDP, adres jest konfigurowany zarówno w danych abonenta w HLR/HSS jak i w terminalu mobilnym5. W przypadku stosowania dynamicznych adresów PDP alokowanych przez operatora sieci komórkowej, przydział i zwolnienie adresu należy do obowiązków GGSN/P-GW. Static PDP address Adres PDP = IPMS Adres PDP = IPMS*

HSS

SGSN

Dynamic PDP address HSS Adres PDP = – Adres PDP = IPMS

SGSN

IMSI, APN, typ PDP, Adres PDP = IPMS

Adres PDP = IPMS GGSN

IMSI, APN, typ PDP, Adres PDP = –

Adres PDP = –

GGSN

Adres PDP = IPMS APN, typ PDP, pula dostępnych adresów PDP

Rysunek 2-32 Adresy PDP alokowane przez operatora sieci PLMN Przykład procedur konfiguracji kontekstu PDP o adresie PDP przydzielanym przez operatora sieci PLMN przedstawiają Rys. 2-33 i Rys. 2-34.

4

[3GPP 24.008] Od standardu R10+ statyczny adres PDP nie jest podawany przez terminal mobilny w sygnalizacji związanej z aktywacją kontekstu PDP. 5

[3GPP 23.060] Od standardu R8+ statyczny adres PDP nie jest konfigurowany w terminalu mobilnym, a jedynie w HLR/HSS.

47


Telemetria GPRS

AT+CGDCONT=1,"IP","plus" OK AT+CGDCONT=2,"IP","m2m.plusgsm.pl","188.125.35.215" OK statyczny dynamiczny AT+CGDCONT? +CGDCONT: 1,"IP","plus","",0,0 +CGDCONT: 2,"IP","m2m.plusgsm.pl","188.125.35.215",0,0 OK AT +CGPADDR +CGPADDR: 1,"" +CGPADDR: 2,"188.125.35.215" OK AT +CGACT=1,1 OK AT +CGACT=1,2 OK

aktywacja dw贸ch kontekst贸w PDP

Rysunek 2-33 Konteksty PDP o adresie przydzielanym przez PLMN AT +CGPADDR +CGPADDR: 1,"31.1.255.107" +CGPADDR: 2,"188.125.35.215" OK AT +CGACT=0,2 OK AT +CGACT=1,2 OK

dynamiczny statyczny

dezaktywacja i ponowna aktywacja kontekstu PDP o statycznym adresie PDP

AT +CGPADDR +CGPADDR: 1,"31.1.255.107" +CGPADDR: 2,"188.125.35.215" OK AT +CGACT=0,1 OK AT +CGACT=1,1 OK

dezaktywacja i ponowna aktywacja kontekstu PDP o dynamicznym adresie PDP

AT +CGPADDR +CGPADDR: 1,"31.1.15.78" +CGPADDR: 2,"188.125.35.215"

Rysunek 2-34 Konteksty PDP o adresie przydzielanym przez PLMN

48


2 Struktura sieci

W przypadku stosowania adresu PDP alokowanego przez zewnętrzną sieć PDN węzeł GGSN: •

może uzyskać adres PDP od sieci PDN i przekazać go do terminala mobilnego podczas procedury aktywacji kontekstu PDP w ramach prowadzonych procedur sygnalizacyjnych NAS (ang. Non-Access Stratum),

albo terminal może bezpośrednio negocjować alokację adresu PDP z zewnętrzną siecią PDP po aktywowaniu kontekstu PDP.

W pierwszym przypadku (tj. adres PDP alokowany przez PDN i przekazywany przez PLMN w ramach sygnalizacji NAS), alokacja / odnawianie / zwalnianie należy do funkcji GGSN i PDN, które komunikują się w tym celu protokołami DHCP albo RADIUS. W trakcie tej komunikacji, GGSN pełni rolę klienta DHCP albo klienta RADIUS. Typ protokołu w komunikacji pomiędzy GGSN i PDN zależy od konfiguracji danego APN w GGSN. W przypadku stosowania protokołu RADIUS, dzięki możliwości umieszczenia numeru MSISDN w wiadomościach wysyłanych w stronę serwera, można utworzyć w serwerze tablicę alokacji, w której dla każdego numeru MSISDN jest na stałe przydzielony adres IP. W ten sposób można uzyskać funkcjonalność zbliżoną do statycznego adresu PDP, tj. adres dla danego użytkownika zawsze będzie ten sam, choć będzie przydzielany metodami przewidzianymi dla alokacji dynamicznej.

IMSI, APN, typ PDP, Adres PDP = –

HSS

MSISDN, Adres PDP = – IPv4AddrAlloc = NAS / –

GGSN

IPMS

RADIUS server

Adres PDP = IPMS Adres PDP = IPMS

Adres PDP = –

MSISDN RADIUS client

APN, typ PDP, metoda alokacji = NAS

ż ie CP wn H ró D e n ie liw t a oż ys m orz k wy

IPv4AddrAlloc = NAS / –

SGSN

MSISDNx↔IPMSx

Adres PDP = – , IPv4AddrAlloc = NAS / –

Rysunek 2-35 Adresy PDP alokowane przez PDN (NAS)

49


Telemetria GPRS

W drugim przypadku (tj. adres PDP alokowany przez PDN i transparentnie przekazywany do terminala mobilnego) sieć tymczasowo ustanawia adres PDP o wartości 0.0.0.0, a do alokacji i zwolnienia właściwego adresu PDP służy protokół DHCP. W trakcie tej komunikacji, GGSN pełni rolę agenta przekazywania DHCP (ang. DHCP Relay Agent)6.

Adres PDP = – , IPv4AddrAlloc = DHCP

IMSI, APN, typ PDP, Adres PDP = – HSS

Adres PDP = –

Adres PDP = –

IPv4AddrAlloc = DHCP

IPv4AddrAlloc = DHCP

Adres PDP = 0.0.0.0

SGSN

Adres PDP = 0.0.0.0

APN, typ PDP, metoda alokacji = DHCP GGSN DHCP relay

DHCP server

DHCP Discover

DHCP Ack (IPMS)

Rysunek 2-36 Adresy PDP alokowane przez operatora sieci PDN (DHCP) Pełną składnię komendy AT+CGDCONT z uwzględnieniem parametrów służących do wyboru metody przydziału adresu PDP przedstawiono na Rys. 2-37. Typ protokołu PDP: IP, IPv6, IPv4IPv6, PPP, -

statyczny adres IP, -

+CGDCONT =[<cid>[,<PDP_type>[,<APN>[,<PDP_addr> [,<d_comp>[,<h_comp>[,<IPv4AddrAlloc> [,<emergency indication> [,<P-CSCF_discovery> [,<IM_CN_Signalling_Flag_Ind> ]]]]]]]]]] metoda alokacji adresu: IPv4: sygnalizacja NAS, DHCP, -

Rysunek 2-37 Wybór metody alokacji adresu PDP komendą AT+CGDCONT Jeśli terminal mobilny nie określa preferowanego typu i metody przydziału adresu PDP sieć postępuje zgodnie zasadami skonfigurowanymi przez operatora PLMN dla danego APN.

6

Standard przewiduje również możliwość wykorzystania do tego celu protokołu MIP.

50


2 Struktura sieci

PDN, interfejs Gi i typ PDP Usługi transmisji danych PS są realizowane przez PLMN pomiędzy terminalem mobilnym (ang. Mobile Termination – MT), a zewnętrzną siecią pakietową (ang. Packet Data Network – PDN). Protokołem wymiany danych pakietowych pomiędzy MT i PDN może IP albo PPP (ang. Point-to-Point Protocol).

PDP type IP W przypadku stosowania protokołu IP, GGSN z punktu widzenia elementów zewnętrznej sieci IP pełni rolę routera, umożliwiając routing pomiędzy wszystkimi MT jakie posiadają aktywny kontekst PDP w danym APN, a elementami zewnętrznej sieci IP, jaką jest PDN. Typowo w przypadku ogólnie dostępnych APN typu IP routing pomiędzy MT w ramach jednego APN jest zablokowany przez operatora PLMN, ze względów bezpieczeństwa. Natomiast bezpośredni routing pomiędzy MT jest typowo odblokowany dla APN wymagających od abonenta świadomej konfiguracji i dodatkowej subskrypcji. Sieć PDN typu IP może stosować zarówno adresowanie IP prywatne jak i publiczne7. Typowo obecnie dla publicznych APN zapewniających dostęp do sieci Internet stosuje się dynamicznie alokowane adresy publicznie. W przeszłości natomiast były stosowane dynamicznie alokowane adresy prywatne, a routing pomiędzy siecią PDN, a Internetem odbywał się za pośrednictwem mechanizmów typu NAT (ang. Network Address Translation).

SGSN

GGSN

prywatna sieć IP

publiczny adres IP

SGSN prywatny adres IP

PLMN

PLMN prywatna sieć IP

PDN Internet publiczna sieć IP

PDN GGSN

prywatna sieć IP należąca do operatora PLMN

NAT

Internet publiczna sieć IP

Rysunek 2-38 Rozwiązania dla PDN publicznych APN (IP) 7

Wcześnie opisane metody statycznego i dynamicznego przydziału adresów IP dla odnoszą się zarówno do adresów prywatnych jak i publicznych.

51


Telemetria GPRS

W przypadku prywatnych APN, uruchamianych np. na potrzeby telemetrii, sieć PDN jest pod kontrolą operatora systemu telemetrycznego najczęściej niezależnego względem operatora sieci PLMN. Typowo telemetria stosuje prywatne, statyczne adresowanie IP. Technologia stosowana w transmisji pomiędzy GGSN operatora PLMN, a siecią PDN operatora systemu telemetrycznego (interfejs Gi), może być zrealizowane dowolną metodą uzgodnioną pomiędzy operatorami PLMN i PDN, w tym również z możliwością wykorzystania sieci transmisyjnych innych operatorów.

PLMN

SGSN

GGSN

łącze lub sieć transmisyjna dolnego typu

PDN prywatna sieć IP niezależna od operatora PLMN

prywatna sieć IP prywatne adresy IP

Rysunek 2-39 Rozwiązania dla PDN prywatnych APN (IP)

PDP type PPP W przypadku stosowania przez zewnętrzną sieć protokołu innego niż IP (np.: X.25, IPX, AppleTalk) łączność pomiędzy MT i GGSN może być prowadzona z wykorzystaniem protokołu PPP. Ponieważ protokół PPP, jako protokół warstwy 2, nie zapewnia możliwości adresowania i routingu, ewentualne adresowanie użytkowników odbywa się zgodnie z zasadami stosowanego protokołu warstwy 3 i jest całkowicie niezależne od operatora sieci PLMN (tj. brak metod przydziału adresu w standardzie 3GPP). Z uwagi na brak adresowania i routingu, GGSN oddzielnie dla każdego aktywnego kontekstu PDP typu PPP prowadzi tunelowanie ramek PPP do/od węzła sieci zewnętrznej (np. switch X.25, po sieci IP. PPP SGSN

L2TP

PLMN prywatna sieć IP

GGSN

IP

PDN prywatna sieć niezależna od operatora PLMN

np.: X.25, IPX

Rysunek 2-40 Rozwiązania dla PDN prywatnych APN (PPP)

52


2 Struktura sieci

Zawansowana sieć szkieletowa Zawansowana pakietowa sieć szkieletowa (ang. Evolved Packet Core - EPC) została wprowadzona do standardu jako element systemu EPS/LTE. EPC jest odpowiedzialny za wszystkie funkcje niezbędne do świadczenia usług przenoszenia pakietów IP pomiędzy sieciami radiowego dostępu GERAN/UTRAN/E-UTRAN i zewnętrznymi pakietowymi sieciami IP.

UTRAN

MSC

GERAN

SGSN

Sv

Sv

MME ~ ”SGSN serwer” S3

MME

HSS

LTE-Uu

P-GW ~ ”GGSN”

S6a

MME S11

E-UTRAN

S4 S13

S1-MME

S1-U

S-GW ~ ”PS-MGW”

S12

SGs

S10

UE

czerwonym kolorem oznaczono węzły specyficzne dla EPC

S6b

S-GW

EIR

S5

PCRF

Rx

Gx

P-GW

Operatorskie usługi IP (np.: IMS)

SGi

Rysunek 2-41 Zaawansowana pakietowa sieć szkieletowa EPC EPC wprowadza do systemu kilka nowych typów węzłów: •

jednostkę zarządzania mobilnością (ang. Mobility Management Entity - MME) o roli podobnej do SGSN ale pozbawionej funkcji związanych z bezpośrednią obsługą ruchu pakietowego,

bramkę obsługującą (ang. Serving Gateway - S-GW) służącą do obsługi ruchu na styku z siecią radiowego dostępu E-UTRAN,

bramkę do zewnętrznych pakietowych sieci IP (ang. PDP Gateway - P-GW) służącą do obsługi ruchu na styku z sieciami zewnętrznymi.

Numery identyfikacyjne Globalnie unikatowy tymczasowy identyfikator abonenta (ang. Globally Unique Temporary Identifier – GUTI) jest jedynym nowym typem numeru identyfikacyjnego pojawiającym się w związku z wprowadzeniem EPC/EPS. GUTI jest odpowiednikiem znanych z sieci CS/PS CN numerów TMSI/P-TMSI.

53


Telemetria GPRS

P-TMSI

IMSI

IMEI

UTRAN adres PDP

SGSN GERAN

IMSI

statyczny adres PDP

IMEI GUTI

IMEI IMEI

IMSI

IMSI IMSI

GUTI

HSS

P-TMSI

MME EIR

E-UTRAN

IMEI

UE

S-GW IMSI

IMEI

MSISDN

IMEI MSISDN adres PDP

P-GW adres PDP

Rysunek 2-42 Identyfikatory sieci CS/PS CN i EPC

Zestawienie sesji pakietowej W EPS, w odróżnieniu od pozostałych omawianych systemów, rejestracja abonenta w sieci jest nierozerwalnie związana z zestawieniem sesji pakietowej. Ta, szczególnego rodzaju sesja pakietowej, nazywana sesją domyślną (ang. default bearer), trwa przez cały okres rejestracji w sieci, aż do wyłączenia terminala lub jego wyjścia z obszaru pokrycia sygnałem radiowym. Sesja domyślna zapewnia abonentowi stałą łączność z usługami IP zlokalizowanymi w zewnętrznej sieci. Parametry QoS sesji domyślnej są określone w danych abonenta pobranych przez MME z HSS i nigdy nie zawierają parametrów gwarantujących przepływność (ang. Guaranteed Bit Rate – GBR). Dodatkowe sesje pakietowe, których zestawienie nie jest związane z procedurą rejestracji w sieci, nazywają się sesjami dedykowanymi (ang. dedicated bearer). Sesje dedykowane mogą być zestawianie i zwalniane w dowolnym momencie podczas obecności abonenta w sieci. Zestawienie sesji dedykowanej może się odbywać zarówno na wniosek samego abonenta jak i serwera w zewnętrznej sieci, a żądanie zestawienia może, ale nie musi zawierać parametr gwarantujący przepływność.

54


2 Struktura sieci

do ja c ra s t PS e j E re

MME

HSS

zgłoszenie dostępności abonenta (IMSI, MSISDN, IMEISV, IP, RAT)

PCRF S-GW

P-GW

brak gwarancji przepływności, stała łączność

Rysunek 2-43 Domyślna sesja pakietowa MME

HSS PCRF

S-GW

QoS

P-GW

gwarancja przepływności możliwa

Rysunek 2-44 Dedykowana sesja pakietowa W przyszłości, typowo, sesja domyślna ma służyć do wymiany sygnalizacji z zewnętrzną siecią teleusługową IMS (ang. IP Multimedia Subsystem) będącej standardowym środowiskiem świadczenia teleusług (np. telefonia, przesyłanie wiadomości) dla środowiska sieci IP. Sesje dedykowane, mają natomiast służyć do wymiany ruchu IP związanego ze świadczeń teleusług IP (np. telefonia, wideotelefonie, współdzielenie ekranu, naciśnij i mów). sygnalizacja IMS

sesja domyślna S-GW

IMS

P-GW

sesja dedykowana ruch IMS

Rysunek 2-45 Rola sesji domyślnej i dedykowanej Ponieważ sesja domyślna zawsze pozostaje zestawiona, terminal zarejestrowany w sieci EPS jest stale dostępny dla wywołań systemu IMS związanych z realizacją przychodzących teleusług IP. 55


Telemetria GPRS

Aktualizacja lokalizacji Dla wszystkich terminali, zarejestrowanych w sieci ale nie posiadających dedykowanego kanału radiowego, sieć musi posiadać informacje na temat ich lokalizacji w celu realizacji usług przychodzących. Ponieważ dane lokalizacyjne nie muszą być wyjątkowo dokładne (np. dokładność pojedynczej komórki), wprowadzono koncepcję obszarów lokalizacji (ang. Location Area – LA) dla CS CN, obszarów trasowania (ang. Routing Area - RA) dla PS CN i obszarów śledzenia (ang. Tracking Area – TA) dla EPC. Obszary LARATA są definiowane jako grupa sąsiadujących komórek. Identyfikator obszaru LA/RA/TA, do którego należy dana komórka jest częścią informacji pojawiających się na kanałach rozsiewczych komórki. Identyfikator aktualnego obszaru, w którym znajduje się terminal jest sygnalizowany CN w trakcie rejestracji do systemu i po każdej zmianie komórki, z którą związana jest równoczesna zmiana obszaru. Jeśli sieć ma potrzebę nawiązania kontaktu radiowego z terminalem, wiadomość wywoławcza zawierająca identyfikator terminala (IMSI, TMSI, P-TMSI lub GUTI) rozpowszechniana jest w kierunku w dół poprzez kanały wspólne wszystkich komórek należących do obszaru w którym zarejestrowany jest abonent. MSC/SGSN/MME LA/RA/TA #1

LA/RA/TA #2 wywołanie

aktualizacja lokalizacji

Rysunek 2-46 Obszary lokalizacji (LA/RA/TA) Terminal przeprowadza również, w wyznaczonym przez sieć czasie, okresowe aktualizacje lokalizacji, nawet w przypadku gdy nie dochodzi do zmian LA/RA/TA. Okresowe aktualizacje lokalizacji pozwalają sieci wykryć fakt wyjścia terminala z obszaru pokrycia sygnałem radiowym lub odłączenia od sieci spowodowanego rozładowaniem baterii.

56


2 Struktura sieci

Pewnym ulepszeniem mechanizmu aktualizacji lokalizacji, w porównaniu do rozwiązań stosowanych w CS/PS CN, jest rozwiązanie występujące w EPC polegające na możliwości rejestracji abonenta w obszarze składającym się z wielu obszarów TA (tzw. obszar listy TA). W przypadku rejestracji w liście TA, terminal nie prowadzi procedur aktualizacji lokalizacji tak długo jak pozostaje w komórkach należących do któregokolwiek TA należącego do listy TA (z wyjątkiem procedur okresowej aktualizacji lokalizacji). Lista obszarów TA, w których sieć EPS dokonuje rejestracji, jest przesyłana do terminala w odpowiedzi na „zwykłą” procedurę aktualizacji lokalizacji inicjowaną przez terminal.

TA#6 TA#1

TA#8

TA#4 TA#3 TA#2

TA#9

TA#5 TA#7 aktualizacja TA

Rysunek 2-47 Rejestracja w liście TA [3GPP, 23.003] Wymienione wcześniej obszary lokalizacji LA i komórki posiadają swoje standardowe identyfikatory, odpowiednio LAC (ang. Location Area Code) i CGI (ang. Cell Global Identity).

Location Area Identity:

MCC

MNC

LAC

LAC

Cell Global Identity:

MCC

MNC

LAC

CI

CGI

Rysunek 2-48 Identyfikatory obszaru lokalizacji i komórki

57


Telemetria GPRS

Komedy AT umoĹźliwiajÄ…ce odczyt aktualnej lokalizacji terminala mobilnego w sieci przedstawiono na Rys. 2-49.

+CREG - network registration +CGREG - GPRS network registration status Rysunek 2-49 Komendy AT - lokalizacja

58


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.