1
lemniscaat
Voorjaar 2020 boeken voor volwassenen
Geachte boekverkoper, ‘Het uur van de waarheid’. Dat is het motto van de Maand van de Filosofie 2020, maar het zou ook het motto kunnen zijn van deze aanbieding. Niet alleen moeten we allemaal onze weg vinden in een wereld vol nepnieuws, opzettelijke misleiding of opmerkelijker: het ontkennen van bijvoorbeeld klimaatverandering om kiezers te trekken. De filosofie heeft zich altijd beziggehouden met de vraag of er wel algemene waarheden zijn. Dat een antwoord op deze vraag ons allemaal raakt, maakt Susan Neiman duidelijk door in haar boek Verzet en rede in tijden van nepnieuws de vraag te stellen of mensenrechten wel een kwestie van subjectiviteit zijn. Kun je zoiets als mensenrechten afschaffen als een meerderheid dat wil? Susan Neiman brengt in haar boek Wat we van de Duitsers kunnen leren nog een heel ander aspect van de waarheid naar voren. Kunnen we de soms pijnlijke waarheid van de daden van onze voorouders onder ogen zien? Weer een ander aspect van de waarheid wordt belicht door Maarten van Buuren in zijn boek over Werner Heisenberg, die in Het deel en het geheel duidelijk maakt dat natuurkundigen in hun onderzoek naar de kleinste deeltjes de filosofie nodig hebben om te kunnen duiden wat ze waarnemen. Om al deze facetten van het zoeken naar de waarheid een plaats te geven in de Maand van de Filosofie hebben wij een mooi aanbod voor u opgenomen in deze folder, waarin uiteraard Hans Achterhuis en Hannah Arendt niet kunnen ontbreken. In deze aanbieding is een aparte plaats ingeruimd voor Peter Gøtzsche, die een poging doet om met zijn kenmerkende prikkelende, wetenschappelijke, maar vooral ook onafhankelijke benadering het ernstig gepolariseerde vaccinatiedebat los te wrikken. Kortom, weer allemaal boeken die u echt niet mag missen. Wij wensen u in het zoeken naar de waarheid een mooi voorjaar toe. Jean Christophe Boele van Hensbroek lemniscaat
Zijn we in staat om te leren van de geschiedenis?
SUS AN N E IMAN
Wat we van de Ras en de herinnering aan het kwaad Duitsers kunnen leren
L E M N I S C A AT
• Auteursbezoek tijdens de Maand van de Filosofie, met onder andere een optreden tijdens de Nacht van de Filosofie • Leesexemplaren • A3-poster op aanvraag • Aandacht in landelijke media, o.a. bespreking in Trouw en interview in Filosofie Magazine
PROMOTIE
susan neiman
Wat we van de Duitsers kunnen leren
5
W
anneer de polarisatie in de Ver-
Vanuit haar unieke perspectief – Susan
enigde Staten met de Black Lives
Neiman groeide tijdens de burgerrech-
Matter-beweging, wit nationalistische
tenbeweging op in het Zuiden van de
aanslagen en het presidentschap van
Verenigde Staten, en bracht als joodse
Donald Trump onoverbrugbaar lijkt,
vrouw een groot deel van haar volwas-
besluit filosoof Susan Neiman om haar
sen leven door in Berlijn – combineert
geboorteland te laten zien dat het ook
ze in dit boek filosofische reflecties, per-
anders kan. De afgelopen decennia is
soonlijke verhalen en gesprekken met
zij in haar woonplaats Berlijn onder de
Amerikanen en Duitsers die worstelen
indruk geraakt van wat Duitsers Vergan-
met het kwaad van hun eigen nationale
genheitsaufarbeitung noemen; een diep-
geschiedenissen.
gaand verwerkingsproces waarbij een
In helder en aangrijpend proza be-
volk het kwaad uit zijn verleden onder
toogt Neiman dat een op Verlichtings
ogen ziet en aanwendt om aan een bete-
idealen gebaseerd universalisme de
re toekomst te werken.
enige weg is om een herhaling van het
Neiman trekt in haar boek een inte-
© Bettina Volke
Ras en de herinnering aan het kwaad
kwaad in de toekomst te voorkomen.
SUSAN NEIMAN
(1955) groeide op
als joods meisje in het gesegregeerde
ressante vergelijking tussen de verwerking van de Amerikaanse Burgeroorlog
‘De geschiedenisoorlogen vormen veel
Zuiden van de Verenigde Staten. Ze
in de zuidelijke staten, die als gevolg
meer dan hoe we ons het verleden herin-
brak wereldwijd door met haar boeken
van hun nederlaag de slavernij moesten
neren. Ze vormen de samenlevingen die
Het kwaad in het moderne denken en
afschaffen, en die van de Tweede We-
we nalaten aan toekomstige generaties.
Morele helderheid. Andere bekende
reldoorlog in West-Duitsland. In eerste
Het boek van Susan Neiman is een be-
titels van haar hand zijn Afgezien van
instantie zijn er opvallende parallellen,
langrijk en welkom wapen in die strijd.’
de feiten, Waarom zou je volwassen
zoals de rancune en het feit dat bijna
– The New York Times
worden? en Verzet en rede in tijden van nepnieuws. Neiman is directeur
alle hooggeplaatste figuren actieve aanhangers waren van het verslagen
‘[Wat we van de Duitsers kunnen leren]
van het Einstein Forum in Potsdam en
regime. Maar na verloop van tijd neemt
presenteert een inzichtelijke vergelijken-
woont in Berlijn. Ze studeerde filosofie
het Duitse verwerkingsproces een ande-
de analyse van Duitse opvattingen na de
aan Harvard University en in Berlijn,
re wending. Neiman analyseert hoe de
Tweede Wereldoorlog over naziwreed-
en was hoogleraar Filosofie aan de
Duitsers erin slaagden om het kwaad uit
heden, naast Amerikaanse opvattingen
universiteiten van Yale en Tel Aviv. In
hun verleden om te zetten in een posi-
over de Burgeroorlog en de slavernij
2014 ontving ze de prestigieuze Spi-
tieve kracht en zoekt daarbij naar uni-
(…). [Neimans] commentaar is attent en
nozalens.
versele waarden die ons allemaal verder
opmerkzaam, haar vergelijking komt op
kunnen helpen.
het juiste moment. Dit uitzonderlijke stukje historische en politieke filosofie biedt een betekenisvolle manier om naar de erfenis van de Burgeroorlog te kijken.’ – Publishers Weekly
Oorspronkelijke titel: Learning from the Germans: Race and the Memory of Evil | Vertaald door Huub Stegeman | Omslagbeeld: Tom Etherington | Formaat: 143 mm x 215 mm | Gebonden, 400 pagina’s | € 39,95 | i s b n 978 90 477 1022 6 | n u r 730 | Verschijnt in april 2020
Heisenbergs denken bestrijkt het hele scala van zijnsleer (ontologie), kenleer (epistemologie) en ethiek
Maarten van Buuren
Heisenberg als filosoof L E M N I S C A AT
PROMOTIE
• Optreden tijdens de Maand van de Filosofie • Leesexemplaren • Maarten van Buuren is beschikbaar voor lezingen
maarten van buuren
Heisenberg als filosoof Vandaag de dag kent men Heisenberg
voor het eerst in Nederlandse ver-
nog vooral vanwege het door hem ont-
taling, Werner Heisenbergs Het deel en
dekte ‘onbepaaldheidsprincipe’ en zijn
het geheel, vertaald door Maarten van
nog altijd verkeerd begrepen rol als
Buuren. In dat boek geeft Heisenberg
kernfysicus tijdens de Tweede Wereld-
een bewogen beeld van de eerste helft
oorlog. In Heisenberg als filosoof laat Maar-
van de twintigste eeuw. Hij verbindt de
ten van Buuren een andere kant van
turbulente politieke ontwikkelingen
hem zien. Ontologie, kenleer en ethiek
van die tijd met grote ontdekkingen in
vloeien in Heisenbergs denken samen
de kernfysica en de daarmee samenhan-
tot één geheel en verlenen hem een
gende filosofische vragen: Wat is de re-
plaats naast de klassieke filosofen die hij
latie tussen wetenschap en godsdienst?
zozeer bewonderde.
© Chris van Houts
I
n het voorjaar van 2019 verscheen,
7
Hoe verhoudt de wetenschap zich tot de samenleving? Welk standpunt moet de kernfysicus innemen ten aanzien van de politiek?
M A A R T E N VA N B U U R E N
(1948) is
emeritus-hoogleraar Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Hij publiceerde onder meer De innerlijke ervaring, Kikker gaat fietsen!, en meerdere boeken over Spinoza. In 2019 verscheen bij Lemniscaat zijn vertaling van Werner Heisenberg, Het deel en het geheel, in de serie Filosofische Klassiekers.
Oorspronkelijke titel: Der Teil und das Ganze Vertaald door Maarten van Buuren Formaat 152 x 233 mm | Gebonden, 286 pag. e€39,95 | i s b n 978 90 477 1163 3 Reeds verschenen
Omslagontwerp: Marc Suvaal | Formaat 143 x 215 mm | Gebonden, 96 pagina’s e€14,95 | i s b n 978 90 477 1242 8 | n u r 730 | Verschijnt in april 2020
‘De banaliteit van het kwaad’ verklaard, met een nieuw voorwoord van Arendt-kenner Hans Achterhuis
Het boek sluit goed aan bij het thema van de Maand van de Filosofie en ook bij het werk van Susan Neiman die in deze periode naar Nederland komt om haar nieuwe boek Wat we van de Duitsers kunnen leren te promoten. Daar zal de promotie bij aanhaken.
PROMOTIE
hannah arendt
Verantwoordelijkheid en oordeel
H
et werk van Hannah Arendt
te beoordelen waartoe mensen in staat
(1906-1975), een van de belang-
zijn. Zij komt tot de conclusie dat er een
rijkste fi losofen van de twintigste
verderfelijker kwaad bestaat dan dat van
eeuw, geeft tot op de dag van vandaag
de traditionele schurk: het kwaad dat
aanleiding tot nieuwe gedachten en
voort blijft woekeren zolang de dader
interpretaties. Dit geldt bij uitstek voor
geen wroeging voelt en zijn daden ver-
Eichmann in Jerusalem (1963), haar verslag
geet zodra hij ze heeft begaan.
9
van het proces tegen nazikopstuk Adolf © Fred Stein/dpa/Corbis
Eichmann. In dit werk gebruikte zij voor het eerst de formulering ‘de banaliteit van het kwaad’. Haar omschrijving van iemand die monster noch duivel
‘Met Eichmann in Jerusalem schreef
was, maar desalniettemin een instru-
Hannah Arendt het belangrijkste, meest
ment kon zijn van het meest extreme
controversiële en minst begrepen boek
kwaad, leidde tot verontwaardiging en
uit de twintigste eeuw over het probleem
onbegrip. Arendt zou het pure kwaad,
van het kwaad. Daarom is de publicatie
HANNAH ARENDT
dat Eichmann volgens velen en zeker
van Verantwoordelijkheid en oordeel
geboren in Hannover. Ze studeerde
volgens de Israëlische aanklager beli-
een bijzonder welkome gebeurtenis.
wijsbegeerte, theologie en klassieke
chaamde, bagatelliseren. Maar juist door
Voor lezers die Arendt kennen, zullen de
filologie. Tot haar oeuvre behoren
Eichmann neer te zetten als een ambiti-
autobiografische essays en de beschou-
de bekende filosofische werken The
euze maar kleurloze ambtenaar, raakte
wingen over “persoonlijke verantwoorde-
Origins of Totalitarianism (1951), Vita
Arendt aan een veel verontrustender
lijkheid onder een dictatuur” van groot
activa (1958), Eichmann in Jerusalem
vorm van het kwaad: het kwaad waartoe
belang zijn om de achtergrond van
(1963) en The Life of the Mind (1979).
velen van ons in staat zijn zodra de om-
Eichmann in Jerusalem of The Life of the
standigheden ons daartoe aanzetten.
Mind te begrijpen. Voor lezers die haar
Hoe Arendt zich verhield tot de
werd in 1906
niet kennen, zullen essays als “Ausch-
discussie die volgde op Eichmann in
witz voor het gerecht” een uitmuntende
Jerusalem is te lezen in de essays die zij
introductie tot haar filosofie zijn en een
schreef in de laatste tien jaar van haar
kans om rechtstreeks, zonder af te gaan
leven en die zijn gebundeld in Verant-
op meningen van anderen, kennis te
woordelijkheid en oordeel. Deze bundel is
maken met een van de grootste denkers
van essentieel belang om haar opvat-
van onze tijd.’ – Susan Neiman
tingen over moraliteit en het kwaad te begrijpen. Arendt confronteert ons met de ontoereikendheid van traditionele morele ‘waarheden’ als maatstaven om
Oorspronkelijke titel: Responsibility and Judgement | Vertaald door Marjolijn Stoltenkamp Omslagontwerp: Marc Suvaal | Formaat 143 x 215 mm | Paperback met flappen, 274 pagina’s € 24,95 | i s b n 978 90 477 1241 1 | n u r 730 | Verschijnt in maart 2020
Een op wetenschappelijke informatie gebaseerd boek over de waarheden en onwaarheden in het vaccinatiedebat
PE TER C. GĂ˜TZSCHE
VAC C I N AT I E S WA A R H E I D , L E U G E N S E N CON T R OV E R S E
L E M N ISC A A T
PROMOTIE
Aansluiten bij de levendige discussie over vaccinaties in landelijke media
peter c. gøtzsche
Vaccinaties: Waarheid, leugens en controverse
P
eter Gøtzsche, bekend als oprichter van de Cochrane Collaboration,
11
In deze sterk gepolariseerde situatie is een boek als Vaccinaties: Waarheid,
neemt in dit boek de sterk gepolari-
leugens en controverse zeer welkom. Het is
seerde wereld van de vaccinaties onder
een boek dat verplichte kost zou moe-
de loep. Het aantal vaccinaties van met
ten zijn voor beide kampen, in de hoop
name kinderen is de afgelopen decennia
dat partijen op basis van onafhankelijk
zeer sterk toegenomen. Als je nu bekijkt
onderzoek, de specialiteit van Peter
waartegen een vaak zeer jonge baby
Gøztsche, weer over dit onderwerp in
allemaal wordt ingeënt is dat opmerke-
gesprek gaan. © www.cochrane.dk
lijk. Van noemenswaardige bijwerkingen van al deze vaccinaties is volgens de autoriteiten geen sprake. Er zou zelfs zo weinig reden zijn tot zorg dat van overheidswege geen enkel onafhankelijk longitudinaal onderzoek wordt gedaan in Nederland naar de gevolgen van al
P R O F. D R . P E T E R C . G Ø T Z S C H E
hoogleraar Opzet en Analyse van
deze vaccinaties.
voltooide zijn universitaire studie
Klinisch Onderzoek.
in biologie en scheikunde in 1974,
Gøtzsche won met zijn boek
de groep ouders die vragen stelt bij de
en zijn opleiding tot arts in 1984.
Dodelijke medicijnen en georgani-
stelling dat alle medicijnen bijwerkin-
Hij specialiseerde zich in de interne
seerde misdaad de British Medical
gen hebben, behalve vaccinaties. Ouders
geneeskunde. Van 1975 tot 1983
Association’s Annual Book Award
die, als zij bijwerkingen bij hun kinde-
werkte hij in de farmaceutische
2014. Citaat uit het juryrapport:
ren melden, zich met een kluitje in het
industrie, waar hij zich bezighield met
‘Verplichte lectuur voor studenten
riet gestuurd voelen.
klinische onderzoeken en regelgeving,
geneeskunde en aankomende artsen.
en van 1984 tot 1995 in ziekenhuizen
Waar het allemaal om draait, is dat we
in gesprek. Ouders die hun kinderen
in Kopenhagen. In 1993 richtte hij
ons moeten richten op patiënten. Hun
niet inenten worden weggezet als asoci-
samen met andere onderzoekers
veiligheid behoort belangrijker te zijn
aal. Zij op hun beurt verwijten de auto-
de Cochrane Collaboration op,
dan winst.’
riteiten dat zij geen enkel onafhankelijk
een internationaal netwerk dat zich
wetenschappelijk onderzoek laten doen
bezighoudt met de effecten van
boek bij Lemniscaat is Hoe overleef
naar de werkingen en bijwerkingen van
gezondheidszorg. In 2010 werd hij
ik? Wegwijzer in een overvloed aan
vaccinaties. In plaats daarvan baseren
aan de universiteit van Kopenhagen
medische informatie.
Toch is er een steeds groter worden-
Beide kampen gaan niet met elkaar
Zijn meest recent verschenen
zij zich bij hun toelatingsbeleid volledig op de gegevens die de industrie, die miljarden verdient aan vaccinaties, aanlevert. En dan nog eens op basis van onderzoeksgegevens die meestal niet openbaar worden gemaakt ‘om bedrijfs-
8.500 n plare exem t h c verko
belangen te beschermen’.
Oorspronkelijke titel: Vaccines: Truth, Lies and Controverse | Vertaald door Sonja Matthews Formaat 143 x 215 mm | Paperback met flappen, 196 pagina’s | € 24,95 i s b n 978 90 477 1243 5 | n u r 860 | Verschijnt in mei 2020
thema van de maand van de filosofie 2020:
Het uur van de waarheid
D
e waarheid staat onder druk. Nepnieuws en misleidende Facebook-campagnes bedreigen wereldwijd demo-
Tijdens de Maand van de Filosofi e 2020 vragen we ons af: bestaat de waarheid, hoe vinden we haar, en is de waarheid voor
cratische processen; bevolkingsgroepen worden tegen elkaar
iedereen hetzelfde? Wat kunnen fi losofen ons leren over een
opgezet. De geloofwaardigheid van de wetenschap is niet
constructieve en effectieve omgang met het begrip waarheid?
meer vanzelfsprekend, kennis over klimaatverandering en vaccinatieprogramma’s wordt openlijk in twijfel getrokken. Filosofen stellen al sinds de Klassieke Oudheid de vraag wat waarheid is. Verankerde waarheden werden onderuitgehaald, het bestaan van een absolute waarheid werd in twijfel getrokken. Er kwam ruimte voor nieuwe perspectieven. Tegelijkertijd schuilt hierin een gevaar: als je niet meer met elkaar kunt afspreken wat waar is en iedereen zich terugtrekt in zijn eigen bubbel, is geen gesprek meer mogelijk.
Aristoteles: ‘Plato is mij lief, maar liever nog is mij de waarheid’
50% boekhandelskorting op de volgende titels: Te bestellen vanaf 15 maart 2020. Bij bestelling van minstens tien exemplaren assorti een set van vijf notitieboekjes cadeau.
13
Hans Achterhuis, Coetzee, een filosofisch
Alicja Gescinska, De verovering van de
Susan Neiman, Verzet en rede in tijden van
leesavontuur • isbn 978 90 477 1098 1
vrijheid • isbn 978 90 477 0354 9
nepnieuws • isbn 978 90 477 0999 2
Hans Achterhuis en Nico Koning,
Ger Groot, De geest uit de fles
Ad Verbrugge, Govert Buijs en Jelle van
De kunst van het vreedzaam vechten
isbn 978 90 477 0943 5
Baardewijk, Het goede leven en de vrije markt • isbn 978 90 477 0958 9
isbn 978 90 477 0219 1
Thomas Cathcart & Daniel Klein,
Werner Heisenberg, Het deel en het geheel |
Paul Feyerabend, Tegen de methode
Komt een filosoof bij de dokter
isbn 978 90 477 1163 6
isbn 978 90 477 0031 9
Stine Jensen, Ik lieg, dus ik ben
Filosofenkwartet
Notitieboekje Filosofie, set van 5 exemplaren
isbn 978 90 477 0394 5
isbn
isbn 978 90 477 1031 8
978 11 386 0288 5 | € 4,95
isbn
978 90 477 6212 6 | € 24,75
Essay voor de Maand van de Filosofi e 2020
Alicja Gescinska
Kinderen van Apate Over leugens en waarachtigheid
• Presentatie tijdens de opening van de Maand van de Filosofie in Arminius, Rotterdam • Aandacht in landelijke media • Posters • Alicja Gescinska is beschikbaar voor lezingen
PROMOTIE
alicja gescinska
Kinderen van Apate
15
W
e leven in tijden van waarheids-
We kunnen onze huidige conditie niet
ontwaarding – in het publieke
begrijpen zonder een beter begrip
en politieke debat voeren fact-free politics
van waarachtigheid. Waarom is niet
en alternatieve waarheden de boven-
waarheid, maar waarachtigheid het
toon. Dat we in dit post truth-tijdperk
tegendeel van de leugen? Wat maakt de
zijn beland heeft vele oorzaken. Volgens
leugen tot maatschappelijk en moreel
sommigen is het relativisme van het
probleem? Waarom ondermijnt het
postmodernisme de hoofdschuldige.
liegen van politici de vrijheid en het
Als je in het fi losofi sche, culturele do-
welzijn van de samenleving? Met het
mein verkondigt dat alles slechts een
beantwoorden van deze vragen biedt dit
kwestie van perspectief is, vertaalt zich
essay een aanzet tot de herwaardering
dat ook naar het politieke domein. An-
van waarachtigheid, waaraan onze sa-
deren zien in het misprijzen voor exper-
menleving en politiek dringend behoef-
tise een belangrijke oorzaak van
te hebben.
© Steven Lepez
Over leugens en waarachtigheid
de huidige conditie. Maar een dieperliggend probleem
ALICJA GESCINSKA
(Warschau, 1981)
is onderbelicht gebleven: niet zozeer
is een van de meest toonaangevende
de onwaarheid van beweringen is het
jonge filosofen van België en Neder-
probleem, maar hun leugenachtigheid.
land. Haar boek De verovering van
Het is belangrijk om een anatomie van
de vrijheid (2011) oogstte alom lof.
de leugen te ontwikkelen, zodat we
In 1988 vluchtte ze met haar familie
kunnen erkennen dat liegen niet louter
van communistisch Polen naar België,
een kwestie is van onjuiste informatie
waar ze aan de universiteit van Gent
verspreiden, maar wel een kwestie van
promoveerde tot doctor in de filosofie.
intentionaliteit: het bewust verspreiden
In 2016 verscheen haar debuutro-
van informatie met het oog op mislei-
man Een soort van liefde. Gescinska
ding en manipulatie.
won er de Debuutprijs 2017 mee. Ook presenteerde ze het levensbeschouwelijke televisieprogramma Wanderlust, waarin ze filosofische gesprekken voerde met internationaal gerenommeerde filosofen, schrijvers, wetenschappers en kunstenaars. Haar essay Thuis in muziek. Een oefening in menselijkheid (2018) stond op de shortlist voor de Socratesbeker. In oktober 2019 verscheen het essay Intussen komen mensen om. Over politieke betrokkenheid.
Omslagontwerp: Marc Suvaal | Omslagbeeld: Jan Sluijters sr. | Formaat 143 x 215 mm Paperback, 96 pagina’s | Display 10 ex. € 49,50 20% boekhandelskorting i s b n 978 90 477 1245 9 | n u r 730 | Verschijnt in maart 2020
lemniscaat •
voorjaar 2020
boeken voor volwassenen
NIEUWE TITELS ISBN 978 90 477 ... … 1022 6
Susan Neiman, Wat we van de Duitsers kunnen leren. Geb. € 39,95
… 1242 8
Maarten van Buuren, Heisenberg als filosoof. Geb. € 14,95
… 1241 1
Hannah Arendt, Verantwoordelijkheid en oordeel. Pb. € 24,95
… 1243 5
Peter Gøtzsche, Vaccinaties: Waarheid, leugens en controverse. Pb. € 24,95
… 1245 9
Alicja Gescinska, Kinderen van Apate. Over leugens en waarachtigheid. Display, 10 ex. Pb. € 49,50
NEDERLAND
VLAANDEREN
| Postbus 4066, 3006 AB Rotterdam t (010) 206 29 29 | verkoop@lemniscaat.nl
DE EENHOORN
L E M N I S C A AT B . V.
| Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke t (056) 60 54 60 | www.eenhoorn.be
VERTEGENWOORDIGING
VERTEGENWOORDIGING
Barbara Daniëls | barbara@lemniscaat.nl | m (06) 517 463 84 Kirsten Wesselius | kirsten@lemniscaat.nl | m (06) 506 056 87
Nadine Boone | nadine@lemniscaat.nl | m (0475) 92 75 69 PERS EN PROMOTIE
PERS EN PROMOTIE
Jochem Salemink | jochem@lemniscaat.nl | t (010) 206 29 28 m (06) 48 18 37 21
Elly Simoens | elly@lemniscaat.nl | t (056) 62 78 25