Haiku Port Quarterly 1/2018 by Lena Pelowska

Kwartalnik Literacko-Artystyczny Literary and Artistic Quarterly Tri-City, Poland 01 â&#x2C6;&#x2022; 2018 1

Wstęp redakcyjny / From editors Oddajemy w Państwa ręce nowy kwartalnik artystyczny, o ambicjach pisma dwujęzycznego, polsko – angielskiego. Tematyka pisma obejmie głównie poezję wzorowaną na japońskim haiku, a także sztukę obrazu kojarzoną z japońskim stylem haiga, w tym własnoręcznie wykonane prace artystyczne i fotografie w tonacji czarno-białej. Publikacje chcielibyśmy wzbogacić o ciekawe felietony, wywiady i materiały szkoleniowe, tak aby trafić do szerokiego grona odbiorców poszukujących nie tylko ciekawych inspiracji dla własnej twórczości, ale pragnących rozwijać swoje umiejętności razem z nami. W kolejnych numerach chcielibyśmy przedstawić Państwu nadesłane do nas prace, a także haiku napisane na spotkaniach Trójmiejskiej Grupy Haiku. Zapraszamy do współpracy. Redakcja kwartalnik.haiku@gmail.com Lena Pelowska, Azi Kuder, Lech Szeglowski, Olena Ulianova --------------------------------------------------------------------------------------------------------We are pleased to introduce this bilingual Polish – English artistic quarterly. The journal includes poetry columns in haiku, haiga, as well as interviews and with educational materials in haiku, accompanied by artistic images and B&W photos. In the upcoming journal issues we would like to present Your publications along with haiku poetry presented of the Tri-City Haiku Group. We welcome poetry and art enthusiasts for cooperation. Editors kwartalnik.haiku@gmail.com Lena Pelowska, Azi Kuder, Lech Szeglowski, Olena Ulianova

Interview with Kuniharu Shimizu 1/4 Kuniharu Shimizu: Born in Tenri, Nara, Japan (1949) BFA from University of Hawaii. Upon graduation, one of his paintings received a purchase award at Artists of Hawaii Exhibition, and became a permanent collection at Honolulu Museum of Arts. Returned to Japan in 1972. Design awards: Ichiretu-kai Scholarship Foundation Logo Mark contest, 1st. place. Japan Toy Accociation Logo Mark contest, 1st. place. Haiku related: His haiga, haiku, and haibun appeared in numerous publications and websites worldwide. Advisor to World Haiku Association. Judge of WHA Haiga Contest. Copied from http://www.worldhaiku.net Haigas of Kuniharu: http://seehaikuhere.blogspot.com/ http://seehaikuhere.jimdo.com/

Azi Kuder: All the begininng, I would like to thank you for finding the time for the interveiw. Could you say something about yourself and your artistic career? Kuniharu Shimizu: I was born into a priest’s family in Nara, Japan. I have ten siblings, and I am the second child. Since my childhood days, I have enjoyed art. My formal art training came when I attended the University of Hawai’i. I majored in painting and graduated with a Bachelor’s Degree in Fine Arts(BFA). My last painting at the University of Hawai’i was purchased by The Honolulu Museum of Art. I returned to Japan after graduation, and worked as a graphic designer and illustrator. I have received numerous award in these fields. In the year 2000, I began to get involved with haiku and haiga. AK: Polish readers of haiku know you well as an advisor and judge of World Haiku Association, can you share your experience connected with WHA with us?

Interview with Kuniharu Shimizu 2/4 KS: Jim Kacian, an American haijin, visited me in my hometown, of Nara, after attending the first WHA conference in Slovenia in 2000. Through Jim, I came to know Ban’ya Natsuishi and Dimitar Anakiev, who along with Jim were the cofounders of WHA. Ban’ya later asked me to hold the second WHA conference in my hometown, Tenri, Nara, Japan, and I organized the conference, which was attended by more than 200 people, including 20 foreign participants. I think it was because of this contribution that I was designated as one of the advisors to WHA. WHA also launched its website around that time, and they wanted to include a haiga contest. I was asked by Ban’ya be to one of the three judges of the haiga contest. As the years have gone by, I became the lone judge of the haiga contests. I volunteer as a judge in the hopes of promoting haiga to the world, which is a relatively unknown genre. AK: Your haiga are well known to all the lovers of the genre, where do you get your inspiration from? KS: I get my inspiration from many sources. I read someone’s haiku, and if I get inspired by it, I create the artwork to accompany it. I call this a collaborative haiga. I have made more than 2,500 collaborative haiga. I have collaborated with more than 250 haijin throughout the world, and this includes the past Japanese masters: Basho, Buson, Issa, and Shiki. In recent years, I write more of my own haiku and add illustrations to them. In other cases, I write the haiku first, and that inspires me to do the artwork. Sometimes, I take photograhs and they inspire me to write haiku. I live in an area called Nara, which was considered the political and cultural center of old Japan. There are a lot of old things and sceneries that have escaped the modernization of the present times. As I take my walks, I find curious things and scenery that inspire me to write haiku and to photograph. My formative years, from age 15 through 21, were spent in Hawai’i. The many memories of my years spent there inspire me to write haiku and make artworks. I have a friend in Hawai’i who sends me fresh photographic scenes of Hawai’i, and these inspire me, as well.

Interview with Kuniharu Shimizu 3/4 AK: What is haiku for you? KS: Haiku is a wondrous joy in my life. I find that unpleasant things become bearable when I compose a haiku. Each time I write haiku and make haiga, I experience that special joy of creation. Each completed project is small, but small things can become huge joys. This trully accentuates and enhances my life. I am 68 years old now, and I consider myself a happy man, enjoying this wonderful experience. AK: How would your explain the phenomenon haiku in western world ? KS: People have a mind, and when there is a mind, there is poetry. Haiku is a form of poetry, so everybody on earth can write haiku if they want to. Even the Africans are eagerly writing haiku and enjoying it. Through my many haiga colloborations, I have reconfirmed the fact, that people are alike at the core of the mind, no matter where they live, what culture they grow up in, or what language they speak. Poetry springs from the core of the mind, and so does haiku. We all feel something toward the clouds, sunshine, rain, and the wind. We all look with interest at flowers, trees, dogs, cats, birds, and insects. We love, get frustrated, get spirited, and have sadness. That we can appreciate haiku written by someone we donâ&#x20AC;&#x2122;t know, have never have met, is the clear proof of how much alike we all are.

AK: How do culture diffrences influence of perception haiku . Do you think that the Europeans are able to understand it at all? KS: For the reasons I mentioned in the previous question, I say undoubtedly, YES! The Europeans understand haiku well. In my experience in the haiga collaborations I have done, I did not feel any cultural differences. If there existed any such differences, I think, they would add a special spice to a haiku, resulting in a good diversity in haiku. AK: What is the recipe to a successful haiku?

Interview with Kuniharu Shimizu 4/4 KS: Let us take a walking scene as an example. When you take a walk, do not just walk, but go into a haiku mode. Keep your eyes focused, and search for something that interests you. Sometimes a haiku will come immediately at the scene, but if it does not, and you are still intrigued by the scene, take photos, and look at them later on, and a haiku will eventually emerge. Perhaps, a few words will appear at first. Write them down, and then shift them around. As you do this, you can focus on what you really want to say. You can find the cutting words, too. Then you eliminate the unnessary words, and pick the right words and then arrange them together in haiku form. AK: Is poetic inspiration necessary to create haiku, in your opinion? KS: Oh, most definitely yes. Like I mentioned before, haiku is a form of poetry. With the same poetic inspiration, you can write either a poem or a haiku. AK: What could you advise our Polish authors of haiku? KS: As a judge of the WHA haiga contest, I get to see many haiga submitted from Poland. In fact there are far more submissions from Poland than from any other country. Many haiga use photographic images for haiga, and the ones submitted from Poland are no exception. In general, the quality of the photography is very high in the Polish submissions. My experience as a graphic designer, tells me that Poland is noted for their international poster contests. I am not sure if these contests still exist, but I have seen many good posters from Poland. The posters, which consists of a visual image and simple text, somewhat resembles a haiga. Polish people may very well have a good background in creating haiga.

I would like to see more good photo haiku from Poland. And if possible, I want to see non-photo haiku too such as paintings, drawings, collages, any type of artwork + haiku, in the future. AK: Dear Kuniharu - san, thank you very much for honoring the magazine with the interviev. You are very welcome to cooperate with us in the future.

Wywiad z Kuniharu Shimizu 1/4 Kuniharu Shimizu: Urodzony w Tenri, Nara, Japonia (1949). Absolwent Sztuk Pięknych na uniwersytecie na Hawajach. Po ukończeniu studiów, jeden z jego obrazów został zakupiony na wystawę Artystów Hawajskich i stał się elementem stałej kolekcji w Muzeum Sztuk Pięknych w Honolulu. Wrócił do Japonii w 1972 roku. Nagrody za projekty: Fundacja Stypendialna Ichiretu-kai – Konkurs na Logo Fundacji, 1. miejsce Konkurs Japońskiego Stowarzyszenia Zabawek, 1. miejsce Związane z Haiku: Jego haigi, haiku i haibun pojawiały się w licznych publikacjach i na stronach internetowych na całym świecie. Doradca w World Haiku Association Juror w WHA Haiga Contest Zaczerpnięte ze strony http://www.worldhaiku.net

Haigi Kuniharu można oglądać na stronie: http://seehaikuhere.blogspot.com/ http://seehaikuhere.jimdo.com/

Azi Kuder: Na wstępie chciałabym serdecznie podziękować, że znalazłeś czas aby udzielić nam wywiadu. Czy mógłbyś opowiedzieć parę słów o sobie i swojej artystycznej karierze? Kuniharu Shimizu: Urodziłem się w rodzinie kapłana w Nara, w Japonii. Mam dziesięcioro rodzeństwa, a ja jestem drugim dzieckiem. Od najmłodszych lat sztuka była dla mnie radością. Mój oficjalny kontakt ze sztuką nastąpił podczas studiów na Uniwersytecie Hawajskim. Specjalizowałem się w malarstwie i jestem absolwentem wydziału sztuk pięknych. Mój ostatni obraz, który namalowałem na studiach został zakupiony przez Muzeum Sztuki w Honolulu. Po ukończeniu studiów wróciłem do Japonii pracowałem jako grafik i ilustrator. Otrzymałem wiele nagród w tych dziedzinach. W 2000 roku zacząłem interesować się haiku i haigą.

Wywiad z Kuniharu Shimizu 2/4 AK: Jesteś znany polskim czytelnikom haiku jako doradca oraz juror w World Haiku Association. Czy możesz podzielić się swoimi doświadczeniami związanymi z WHA? KS: Jim Kacian, amerykański poeta haiku, odwiedził mnie w moim rodzinnym mieście Nara, po tym, jak wziął udział w pierwszej konferencji WHA w Słowenii w 2000 roku. Poprzez Jima poznałem Banyę Natsuishi i Dimitra Anakieva, którzy wraz z Jimem byli współzałożycielami WHA. Banya poprosił mnie o zorganizowanie II Konferencji WHA w moim rodzinnym mieście Tenri (prefektura Nara), w której wzięło udział ponad 200 osób, w tym 20 zagranicznych gości. Myślę, że z tego powodu zostałem wyznaczony jako jeden z doradców WHA. W tym czasie WHA uruchomiła także swoją witrynę internetową i planowała zorganizowanie konkursu haigi. Zostałem poproszony przez Banya o zostanie jednym z trzech sędziów tego konkursu. Po latach pozostałem jedynym sędzią wolontariuszem, mając nadzieję na promowanie na świecie haigi, która jest stosunkowo nieznanym gatunkiem. AK: Twoje haigi są znane wielu miłośnikom gatunku, skąd czerpiesz inspirację? Inspirację czerpię z wielu źródeł. Jeśli po przeczytaniu jakiegoś haiku znajdę natchnienie, tworzę haigę z tym haiku. Nazywam to „współpracą” między twórcami. Wykonałem ponad 2500 takich haig. Współpracowałem w ten sposób z ponad 250 haijinami na całym świecie, a to obejmuje również dawnych japońskich mistrzów: Basho, Busona, Issę i Shikiego. KS: W ostatnich latach piszę więcej własnych haiku i je ilustruję. Czasami najpierw piszę haiku i to ono mnie inspiruje do wykonania haigi. W innych przypadkach to zdjęcia, które zrobiłem inspirują mnie do napisania haiku. Mieszkam niedaleko Nary, która była uważana za centrum polityczne i kulturalne starej Japonii. Znajduje się tu wiele starych obiektów i krajobrazów, które obroniły się przed modernizacją współczesności. Podczas spaceru dostrzegam wiele interesujących rzeczy, krajobrazów, które inspirują mnie do pisania haiku i fotografowania. To lata młodości (od 15 do 21 roku życia) spędzone na Hawajach tak mnie ukształtowały. Wiele wspomnień z tamtego okresu motywuje mnie do pisania haiku i tworzenia haig. Mam przyjaciela na Hawajach, który wysyła mi fotografie hawajskich krajobrazów, które również mnie inspirują.

Wywiad z Kuniharu Shimizu 3/4 AK: Czym dla ciebie jest haiku ? KS: Haiku to cudowna radość w moim życiu. Uważam, że przykre rzeczy stają się bardziej znośne, gdy tworzę haiku. Za każdym razem pisząc haiku i komponując haigę, doświadczam tej szczególnej radości tworzenia. Każdy zakończony projekt jest mały, ale małe rzeczy mogą stać się wielką radością. To naprawdę uwypukla i wzbogaca moje życie. Mam teraz 68 lat i uważam siebie za szczęśliwego człowieka, ciesząc się tym wspaniałym doświadczeniem. AK: Jak wytłumaczysz fenomen popularności haiku na zachodzie? KS: Ludzie posiadają intelekt, a kiedy jest intelekt, jest i poezja. Haiku to gatunek poezji, więc wszyscy na ziemi mogą pisać haiku, jeśli tylko chcą. Nawet Afrykanie gorliwie pisują haiku i czerpią z nich radość. Poprzez moją częstą współpracę na polu haigi, mogę stwierdzić, że ludzie są podobni jeśli chodzi o istotę umysłu, niezależnie od miejsca zamieszkania, kultury, w której dorastają, czy języka jakim się posługują. Poezja wyrasta z umysłu, tak samo jak haiku. Wszyscy mamy jakieś odczucia w stosunku do chmur, słońca, deszczu czy wiatru. Wszyscy patrzymy z zainteresowaniem na kwiaty, drzewa, psy, koty, ptaki i owady. Kochamy, przeżywamy frustracje, zażenowanie, jesteśmy smutni. To, że możemy docenić haiku napisane przez kogoś, kogo nie znamy, nigdy się z nim nie spotkaliśmy, jest wyraźnym dowodem na to, że wszyscy jesteśmy tacy sami. AK: Jak różnice kulturowe wpływają na odbiór haiku i czy Europejczyk może je w ogóle zrozumieć? KS: Z powodów, o których wspomniałem odpowiadając na poprzednie pytanie, bez wątpienia mówię: TAK! Europejczycy dobrze rozumieją haiku. Z mojego doświadczenia wynikającego ze wspólnego tworzenia haig muszę stwierdzić, że nie odczuwałem żadnych różnic kulturowych. Gdyby istniały takie różnice, myślę, że dodałyby one jedynie specyficznej pikanterii do haiku, co doprowadziłoby do ich większej różnorodności.

Wywiad z Kuniharu Shimizu 4/4 AK: Jaka jest recepta na udane haiku? KS: Weźmy przykładową scenę spaceru. Kiedy jesteś na nim, nie tylko spaceruj, przełącz się na nastrój haiku. Skup swój wzrok i szukaj czegoś, co cię zainteresuje. Czasami haiku pojawi się natychmiast na miejscu, ale jeśli tak nie będzie, a wciąż jesteś zaintrygowany sceną, zrób zdjęcie, a potem spójrz na nie, a haiku się pojawi. Być może na początku pojawi się kilka słów. Zapisz je, a następnie ułóż je w różnych konfiguracjach. W tym celu możesz skoncentrować się na tym, co naprawdę chcesz powiedzieć. Znajdziesz również i tzw. słowo ucinające. Potem wyeliminuj nieistotne słowa i wybierz właściwe, a następnie zapisz je w formie haiku. AK: Czy uważasz, że natchnienie poetyckie jest niezbędne do tworzenia haiku? KS: Och, zdecydowanie tak. Jak już wspomniałem, haiku jest formą poezji. Z taką samą inspiracją poetycką można napisać wiersz lub haiku. AK: Co mógłbyś doradzić polskim autorom piszącym haiku? KS: Jako sędzia konkursu WHA otrzymuję z Polski wiele haig. W istocie jest ich znacznie więcej niż z jakiegokolwiek innego kraju. Wiele haig wykorzystuje fotografie, a te z Polski nie są wyjątkiem. Ogólnie rzecz ujmując, w polskich pracach, jakość fotografii jest bardzo duża. Moje doświadczenie jako grafika, podpowiada mi, że Polska jest znana z międzynarodowych konkursów plakatów. Nie jestem pewien, czy te konkursy nadal istnieją, ale widziałem wiele dobrych polskich plakatów. Plakaty, składające się z wizualnego obrazu i prostego tekstu, nieco przypominają haigę. Polacy mogą mieć więc dobre doświadczenie w tworzeniu haig. Chciałbym oglądać więcej dobrych foto-haiku z Polski. I jeśli to możliwe, otrzymywać nie tylko haiku ze zdjęciem, ale też np. obrazy, rysunki, kolaże, po prostu dowolny typ dzieła wraz z haiku. AK: Drogi Kuniharu-san, serdecznie dziękuję za wywiad, to zaszczyt dla naszego magazynu. Zapraszamy do dalszej współpracy. Opracowała Azi Kuder

Haigi Kuniharu Shimizu / Haigas of Kuniharu Shimizu Tł. na jęz. polski / Tr. to Polish Lena Pelowska

Ptaszku z wyspy, powiedz mi na której gałęzi usiąść

Nowa ścieżka – wyczuwam kogoś spacerującego ze mną

Nowy rok – nowy cykl rozpoczyna się dla przyrody i dla mnie

Z tego co bezdomny pozostawił po sobie – nowe życie

Haigi Kuniharu Shimizu / Haigas of Kuniharu Shimizu Tł. na jęz. polski / Tr. to Polish Lena Pelowska

wiejska droga spokojnie przekraczam równik

Haigi Kuniharu Shimizu / Haigas of Kuniharu Shimizu Tł. na jęz. polski / Tr. to Polish Lena Pelowska

Zimowy szkic – linie* których szukam już narysowane na niebie (*lines – linie, ale również w znaczeniu przenośnym: wiersze)

Przegląd haiku polskiego / Polish haiku review Tł. na jęz. angielski / Tr. to English Lena Pelowska

Sława Sibiga szczyt w oddali... cicha modlitwa starego pustelnika a peak in the distance ... the silent prayer /of the old hermit na ciemnym polu białe łaty – zimowy deszcz on a dark field / white patches - winter rain sztorm malarz pędzlem uspokaja fale storm / painter with a brush / calms the waves

------------------------------------------------------------------------------------------------------Zuzanna Truchlewska pełnia w przeręblu srebrzy się oko ryby II miejsce - konkurs Polskie haiku "Zima" 2014

full moon - an eye of fish / shininig in the ice hole 2nd place – Polish Haiku Competition „Winter” 2014

coraz większy mróz na szybach autobusu ogród w rozkwicie I nagroda w konkursie „Wiersze w Metrze” 2016

increasing frost - on the bus windows / garden in bloom 1st place in Competition „Haiku in Subway”

Przegląd haiku polskiego / Polish haiku review Tł. na jęz. angielski / Tr. to English Lena Pelowska

Zuzanna Truchlewska nagły podmuch w gnieździe czapli para siwych piór sudden gust - in the heron’s nest a pair / of gray feathers

------------------------------------------------------------------------------------------------------------Janina Kołodziejczyk powrót po latach zrozumieć o czym szumią drzewa przy drodze return after years / to understand what they’re whispering about / roadside trees słońce w zenicie spocone skrzydła ważki na jej tatuażu sun at the zenith / sweaty dragonfly's wings / on her tattoo ------------------------------------------------------------------------------------------------------------Magdalena Banaszkiewicz powrót z pracy nawet dym z komina pachnie obiadem return from work / even the smoke from the chimney / smells of dinner jesienny wiatr stary latawiec rwie się do nieba autumn wind / the old kite is breaks out / to the sky babie lato… wiatr rozplata warkocze dziewczynki

indian summer… wind unravels a girls’ braids

Przegląd haiku polskiego / Polish haiku review Tł. na jęz. angielski / Tr. to English Lena Pelowska

Elżbieta Podleśna słoneczny ranek maleńkie źdźbło trawy w twoich włosach wyróżnienie w II Ogólnopolskim Konkursie WAKAI HAIKU "podróż światła" w 2015 r.

sunny morning / a tiny blade of grass / in your hair honorable mention in Polish Haiku Competition WAKAI HAIKU, 2015

jaskółki w górze po jednej po dwie spadają krople III m. w III Ogólnopolskim Konkursie WAKAI HAIKU "ogród dźwięku" w 2016 r.

swallows fly up / singly, doubly / drops falling 3rd place in Polish Haiku Competition WAKAI HAIKU, 2016

-------------------------------------------------------------------------------------------------------Teresa Grzywacz

jesienna noc między chmurami księżyc dotyka grani autumn night - between clouds the moon / touching the ridge noc na rozdrożu tylko światło z kapliczki wskazuje drogę

night at a crossroads - only light from the chapel / indicates the way -------------------------------------------------------------------------------------------------------Lena Pelowska zimowy sen jak okiem sięgnąć biały puch winter dream / as far as the eye can see / white fluff

Przegląd haiku polskiego / Polish haiku review Tł. na jęz. angielski / Tr. to English Lena Pelowska

Azi Kuder miejski skwer bezdomny nuci „wonderful life” city square / a homeless man / humms „wonderful life” noc las ciemnieje bez końca night / the forest is getting dark / without end

noc w kostnicy brakuje czwartego do brydża wyróżnienie w Vladimir Devide Haiku Award 2016

night at the morgue / the lack of a fourth / for bridge honorable mention in Vladimir Devide Haiku Award 2016

------------------------------------------------------------------------------------------------------------Dorota Pyra

cisza tylko Droga Mleczna brzęczy komarami silence / only the Milky Way / buzzes with mosquitos trzaski spadające gwiazdy gasną w dymie z ogniska crackling / falling stars fading / in the campfire smoke kołyszący się księżyc coraz ciszej w ramionach matki swaying moon / quieter and quieter / in mother’s arms

Przegląd haiku polskiego / Polish haiku review Tł. na jęz. angielski / Tr. to English Lech Szeglowski i Lena Pelowska

Lech Szeglowski opadający płatek bez cienia wątpliwości falling petal / without a shadow / of a doubt w szybie odjeżdżającego pociągu zima i ja in a pane / of a leaving train / winter and me wrócić albo nie wrócić zimowy zmierzch to return / or not to return / winter evening

--------------------------------------------------------------------------------------------------------Grzegorz Malecha pełnia zagląda do sypialni cień drzewa full moon / looking into the bedroom / tree shadow para w hamaku księżyc to pojawia się to znika (II miejsce w konkursie Wakai Haiku 2017 „ Dotyk Nocy”

couple in a hammock the moon appears and disappears (2nd place in competition Wakai Haiku 2017 „Touch of the night”)

The Road to Haiku, part 1. 1/7 by Dorota Pyra and Lech Szeglowski In this paper, the authors relate how they first became interested in haiku and, while providing examples of their work in both Polish and English, they describe the long road they have followed since then in honing their skills and expanding their activities in the haiku world. They also discuss how their activities have led to a connection with Matsuyama and the Shiki Team, a connection that continues to this day. They also express their gratitude to Prof. Manabu Sumioka for all his efforts in promoting haiku and in creating a virtual space in which lovers of haiku from around the world can meet, learn, and share their creations.

Droga do haiku, cz. 1 tekst: Dorota Pyra Mój pierwszy kontakt z haiku można nazwać przypadkowym, choć jak pamiętam, od zawsze japońska kultura i jej estetyka przewijały się subtelnie w moim życiu i intrygowały mnie. Gdy przeczytałam w pewnej małej książeczce pierwsze haiku wielkich japońskich mistrzów, zaskoczyła mnie ich prostota i swoista „zwyczajność”. Paradoksalnie te cechy sprawiły, że nie mogłam przejść obok nich obojętnie. Kolejny krok do haiku nie był już przypadkiem, lecz świadomą decyzją i z całą pewnoscią przybliżył mnie nie tylko do tej poezji, ale również－jak się pózniej okazało－do Kraju Kwitnącej Wiśni. Trafiłam bowiem do gdańskiego klubu skupiającego grupę osób zainteresowanych haiku i próbujących pisać je w języku polskim. Tam również poznałam Lecha Szeglowskiego, z którym dzień po dniu studiowaliśmy dostępne w internecie oraz w wydaniach papierowych rozmaite informacje w języku polskim i angielskim na temat haiku. To sprawiło, że pisane przez nas trójwersy powoli przechodziły kolejne fazy i metamorfozy. Wraz z powstającymi zbiorami naszych haiku nadchodziły okazje do zaprezentowania ich szerszemu gronu. Razem z Lechem brałam udział w indywidualnych i zbiorowych spotkaniach poetyckich, oraz w akcjach artystycznych jak choćby Festiwale Instalacji Lirycznych w Sobieszewie, czy organizowane przez Instytut Kultury Miejskiej „Streetwaves”. Wsród prezentowanych w Sobieszewie utworów znalazło się między innymi moje haiku :

The Road to Haiku, part 1. 2/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra rozstaje dróg zardzewiały drogowskaz wskazuje niebo fork of the road the rusty signpost points to the sky Dokonywane przez Lecha tłumaczenia haiku na język angielski pozwoliły nam uczestniczyć aktywniej również na polu międzynarodowym. Pojawiły się pierwsze próby konfrontacji z innymi piszącymi, pojawiły się pierwsze publikacje w sieci oraz w wydaniach papierowych. Jednocześnie staraliśmy się brać udział w przedsięwzięciach, które przybliżały polskiemu odbiorcy haiku pisane po polsku. Stąd różnorodne działania w ramach projektów Gdańskiej Grupy Autorów Haiku, której pomysłodawcą był Piotr Szczepański, czy Nieformalnej Otwartej Grupy Przyjaciół i Miłosników Kultury i Sztuki Dalekiego Wschodu. Współpraca z „Nieformalną Otwartą Grupą ...” załozoną przez Artura Łazarza, zaprocentowała przygotowaniem wystawy „Sen o Japonii”. Wystawę można było obejrzeć w wielu polskich miastach, między innymi w Lublinie, gdzie stała się częscią uroczystości poświęconej ofiarom tsunami, jakie miało miejsce w Japonii w 2011 r. Jedno z moich haiku zostało uwiecznione na plakacie zapowiadającym tę wystawę. trzęsienie ziemi matka trzyma za rękę cały swój swiat earthquake－ a mother holds by the hand the whole of her world

W ślad za moim zamiłowaniem do haiku nadeszło zainteresowanie współczesną haigą, łączącą poezję z fotografią. Wiele moich prac znalazło swoje miejsce na stronach internetowych takich jak DailyHaiga, Haigaonline, czy World Haiku Association. po długiej chorobie – w ogrodzie znów pierwsze kroki ojca

The Road to Haiku, part 1. 3/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra after long illness－ in the garden again the first steps of my father

Haiku i obraz : Dorota Pyra, WHA Haiga Contest, 2008 r. Ta forma ekspresji stała się też pretekstem do połączenia twórczości poetyckiej Lecha Szeglowskiego（i innych twórców haiku）z moją fotografią. Przykładem takiej współpracy jest poniższa haiga, opublikowana po raz pierwszy w specjalnym wydaniu DailyHaiga, lipiec 2013.

haiku : Lech Szeglowski, obraz : Dorota Pyra

The Road to Haiku, part 1. 4/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra stary staw bezgłośnie wypełniony sobą old pond soundlessly filled with itself Język angielski jest głównym językiem, który pomaga nam dotrzeć do szerszego grona odbiorców. To nim posługujemy się, biorąc udział w międzynarodowych konkursach, w których zdarza się, że nasze utwory są nagradzane, bądź wyróżniane. Oto kilka przykładów moich haiku: ulewne deszcze nadaję imię psu przybłędzie long rains I give a name to the stray dog （I miejsce w konkursie haiku The Shiki Monthly Kukai w kategorii „kigo”－maj 2013 r.）

ostatni dzień lata uliczny sprzedawca przecenia kamienie szczęścia last day of summer the street vendor discounts the stones of fortune （Wyróżnienie w The 13th Mainichi Haiku Contest, 2009 r.）

The Road to Haiku, part 1. 5/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra ośnieżony sad zapach lata w pieczonym jabłku snowy orchard the smell of summer in a baked apple （I miejsce w konkursie Sharpening The Green Pencil, 2014 r.）

kwitnące wiśnie – zwrócone w stronę okna puste krzesło blossoming cherries – faced to the window an empty chair （“Nagroda Sakura” w konkursie haiku Vancouver Cherry Blossom Festival, 2010 r.）

smak kropli rosy zanim przegryzę jagodę the taste of the dewdrop before I bite blueberry （II miejsce w majowym konkursie The Shiki Monthly Kukai－maj 2009）

oraz haiku Lecha Szeglowskiego : sakura stary artysta skupia się na jednym płatku

The Road to Haiku, part 1. 6/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra sakura an old artist hones in on one cherry petal （„Nagroda Sakura” w konkursie haiku Vancouver Cherry Blossom Festival, 2009 r.）

zachodni wiatr – mistrz go czeka na ruch kamienia western wind－ a go master waits for a stone’s move （Wyróżnienie w 15th Mainichi Haiku Contest, 2011 r.）

skrzypiący bujany fotel － znowu stara wiśnia w rozkwicie creaking rocking chair－ the old cherry tree again in bloom （Wyróżnienie w konkursie haiku Vancouver Cherry Blossom Festival, 2010 r.）

taki delikatny kamienny posąg poety śnieg pada so soft the stone monument of poet snow is falling （Runners up Prize－Basho Festival, 2012 r.）

The Road to Haiku, part 1. 7/7 Droga do haiku, cz. 1. tekst: Dorota Pyra Mimo, ze język angielski jest wiodącym w tłumaczeniach naszej poezji, to nie jest on jedyny. Od wielu lat w kwestii tłumaczeń dokłada starań Małgorzata Płoszewska i od wielu lat nasze haiku publikowane są w międzynarodowych niemieckojęzycznych antologiach przygotowywanych przez Ingo Cesaro. c.d.n. -------------------------------------------------------------------------------------------------------Dorota Pyra mieszka i pracuje w Gdańsku. Jej haiku i haiga ukazywały się, między innymi na stronach Haigaonline, DailyHaiga, Sketchbook i na stronach konkursu WHA Haiga Contest, a także w postaci publikacji na papierze. Wygrana w 2009 roku w Shiki Special Kukai i zdobycie nagrody głównej - wycieczki do Matsyama, dało jej możliwość poczucia prawdziwej natury haiku, w jego ojczyźnie - Japonii. Prowadzi blog haiku: http://rozsypany-czas.blogspot.com

Dorota Pyra lives in Gdansk, where she works as a pre-school teacher. She commenced her haiku hike in 2005. Beside this genre, she writes longer poetry and also children's short stories and songs. Dorota's haiku can be found on Polish and foreign websites as well as in paper publication. "Icy moon", her first book of haiku and free poems, was published by Bernardinum Press of Pelplin in 2009. By winning The 2009 Shiki Special Kukai in memory of William J. Higginson and getting the prize - the journey to Matsuyama - she was given the chance to feel the air that created this miniature poetry. Dorota's fascination with photography and visual art as well as the kind of education she got (Academy Of Fine Arts in Gdansk) allow her to draw joy from joining word to image in the form of photo-haiga. Her works can be seen on WHA Haiga Web site, Haigaonline, DailyHaiga, Sketchbook and on her blog http://rozsypany-czas.blogspot.com.

Andrzej Dembończyk Krótka historia konkursów haiku 1/3 Konkursy haiku „ Gniazdo Zięby” i „Jesienny ogród” Konkursy poetyckie mają swoich przeciwników i zwolenników. Jedni twierdzą, że poezja to nie sport, w którym ocenia się, punktuje i wybiera najlepszego zawodnika. Inni z niecierpliwością czekają na kolejne zmagania i z radością biorą w nich udział. Konkursy haiku w języku angielskim, francuskim, czy japońskim, na stronach internetowych, ogłaszane są od dość dawna. Od dawna istnieją też poetyckie szranki dla osób piszących po polsku bardziej lub mniej renomowane, "jednorazowe" oraz takie, które doczekały się kilku edycji. W pamięci utkwił mi szczególnie jeden z takich konkursów, który Grzegorz Sionkowski ogłaszał na, Forum Haiku, a który cieszył się wyjątkowo dużym zainteresowaniem i brali w nim wówczas udział najlepsi polscy haijini. Kiedy wspomniany konkurs zakończył "żywot", na forum rozgorzała dyskusja na temat przyszłości. Zastanawiano się czy warto organizować konkursy oraz kto i na jakich zasadach powinien to robić. To właśnie wtedy postanowiłem zorganizować swój własny turniej haiku, który z założenia miał być inicjatywą jednorazową. Przystąpiłem do realizacji… Wszystko przebiegało zgodnie z planem, w konkursie wzięło udział jedenaście osób, wyłoniono zwycięzców, zwycięzcom przyznano nagrody i można dziś uznać, że turniej zakończył się sukcesem… ale jak wiadomo apetyt rośnie w miarę jedzenia. Wkrótce zacząłem otrzymywać maile z pytaniami czy będzie kontynuacja oraz czy planuję następną edycję. Postanowiłem więc zrobić cykliczny konkurs haiku. W każdej edycji przyznawane były nagrody dla trójki zwycięzców. Jakież było moje zdziwienie, gdy uczestnicy konkursu sami zaczęli przysyłać do mnie tomiki haiku, poezji, magazyny literackie, książki oraz inne fanty które przeznaczyliśmy na nagrody w kolejnych przedsięwzięciach. Były tam płyty CD, rękodzieło własnej produkcji oraz oryginalna tacka przywieziona z Japonii.

Nie wiem kto i kiedy wymyślił nazwę „Gniazdo zięby”, ale jedno jest dzisiaj pewne, nazwa przyjęła się, konkurs nabrał rozpędu, a w rytmie pór roku odbywały się jego cztery odsłony rocznie. Oprócz osób które pisały haiku od lat, a których nazwiska znane były już w haikowym świecie, brali w nich udział także debiutanci, którzy dopiero zaczynali swoją przygodę z poezją. I to było naprawdę fajne. Wiele osób z konkursów zaczęło czerpać inspirację do własnej twórczości, uczyło się pisać, a także czytało dobre haiku. Jednak w myśl zasady, że wszystko ma swój kres, również konkursy „Gniazdo zięby” dobiegły końca.

Andrzej Dembończyk Krótka historia konkursów haiku 2/3 Trwały one od 2011 roku do połowy 2014 roku, obejmując łącznie 14 turniejów i pomyślałem, że ich los jest już przesądzony, jednak poeci piszący japońską poezję co jakiś czas dopytywali czy inicjatywa ma szansę na wznowienie. W końcu uległem ich namowom i latem 2016 roku zorganizowałem kolejną, piętnastą edycję konkursu. W 2016 roku jesienią, podczas spotkania Polskiego Stowarzyszenia Haiku w Szaflarach obiecałem wszystkim, że konkursy będą trwały nadal, a ponieważ słowa trzeba dotrzymywać to na początku 2017 roku stworzyłem nowy turniej pt. "Jesienny ogród". Inne zasady, inny sposób przyznawania punktów, inna formuła, ale najważniejsze, że jest! Można zadać sobie pytanie: „czy był potrzebny?”, ale tu odpowiedź nasuwa się od razu - tak, skoro właśnie ostatni konkurs wyróżniał się największą frekwencję uczestników. Jak długo będzie trwał? Mówię szczerze, to zależy od Was. Zachęcam więc wszystkich do brania udziału w konkursach, zarówno mistrzów haiku jak i nowicjuszy, którzy oprócz zabawy i emocji, będą mieli okazję poczytać haiku bardziej doświadczonych kolegów i udoskonalić swój warsztat poetycki. I jeszcze ostatnie słowo o dwóch osobach, "ikonach" moich przedsięwzięć, bez których konkursy byłyby z pewnością inne. Pierwszą z nich jest poeta, który brał udział we wszystkich konkursach w „Gnieździe zięby” oraz w „Jesiennym ogrodzie”, doskonały haijin Krzysztof Kokot. Drugą ze wspomnianych przeze mnie osób jest nieoceniona Sława Sibiga, która już pięciokrotnie (sic!) była ich laureatką. Na koniec zapraszam wszystkich do przeczytania kilku haiku, które stanęły w poetyckie szranki, a które moim zdaniem są bardzo dobre, świetne czy wręcz doskonałe.

Andrzej Dembończyk – mieszka na Śląsku. Pisze opowiadania bez happy endu oraz scenariusze teatralne, które są grane przez amatorskie grupy aktorów w całej Polsce. W 2015 roku wydal e-booka: „Kandydatki na żonę i inne scenariusze”. Od 2008 roku interesuje się też japońską poezją. Publikuje takie formy poetyckie jak japońskie haiku, tanka, haibun, renga, tworzy też haiga. W 2016 roku wydał swój debiutancki tomik „Jesienny deszcz”. Jego haiku znalazły się w czterech polskich antologiach haiku, wydanych w latach 2011-2015.

Andrzej Dembończyk Krótka historia konkursów haiku 3/3 nagły trzepot z gałęzi na gałąź śnieżna lawina

Sława Sibiga

magnolia na deszczu pod mokrą sukienką dziewczęce piersi

Krzysztof Kokot

odeszli... jesienny wiatr sprząta liście na ścieżce

Marek Kozubek

mróz o poranku kot wącha białe kwiaty na szybie

Agata Rak

chodnik po deszczu dziewczyna przeskakuje przez chmury

Adam Augustin

wiosenny podmuch z otwartych drzwi piwnicy zapach tymianku

Marta Chociłowska

igiełki szronu w gałązkach tarniny piórka rudzika

Zuzanna Truchlewska

ciepłe przedwiośnie spod strzechy co rusz spada źdźbło suchej trawy

Wiesław Karliński

przed diagnozą ten moment gdy liść przymarza do szyby

Robert Kania

błysk i grzmot na skulonych plecach mokre warkocze

Iwona Startek

Azi Kuder Kobayashi Issa – zwykłe niezwykłe haiku 1/4 Postać Kobayashiego Issy, poety wymienianego jednym tchem obok mistrzów haiku Basho i Busona, świeci wciąż jasnym blaskiem na firmamencie poezji japońskiej. Kobayashi żył na przełomie XVIII i XIX stulecia i za życia nie doczekał się splendorów ani sławy. Jego egzystencja od dzieciństwa naznaczona była cierpieniem oraz tułaczką. Jako piętnastoletni letni chłopiec zmuszony był opuścić rodzinne strony, ponieważ z powodu konfliktu z macochą oddany został na służbę do odległego Edo. Będąc synem rolnika nie odebrał praktycznie żadnego wykształcenia, a wiedzę zdobywał głównie dzięki własnemu samo-zaparciu i pasji. Życie dostarczyło mu również wielu dramatów. Kobayashi doświadczył tragedii rodzinnych, śmierci żony i synów, a także niesprawiedliwości ze strony rodziny i być może dlatego jego poezja ma tak przejmujący wymiar egzystencjalny. Mimo braków w wykształceniu, sumiennie uczył się komponowania haikai, korzystając z wszelkich możliwości jakie dawało mu przebywanie w dużym ośrodku kulturalnym ówczesnego Edo. O kolejnych etapach kariery poetyckiej Issy niewiele wiadomo, faktem pozostaje, iż luki w wykształceniu uniemożliwiły poecie swobodne poruszanie się po literackich szlakach. Słabo orientował się w zagadnieniach poezji chińskiej, niewiele również wiedział o rodzimych klasykach, co było podstawą edukacji dla każdego ówczesnego erudyty o ambicjach poetyckich. Nie mogąc prowadzić polemiki z tradycją, skupił się zatem na dziennikach oraz haikai. Swoje poetyckie kroniki życia codziennego zapełniał bohaterami braci mniejszych oraz ludźmi przegranymi, pozostającymi na marginesie społeczeństwa, biedakami, żebrakami, sprzedawcami ryb i prostytutkami. W ten sposób ze swoich ograniczeń uczynił największą siłę, zaś wrodzony talent i zmysł obserwacji przyczyniły się do powstania wielu niezapomnianych haiku, które i dziś chwytają za serce. dzieci nie róbcie nic złego pchle też ma dzieci Wróbelku uważaj ustąp z drogi pan koń tu jedzie chłopek pokazuje drogę rzodkiewką

Azi Kuder Kobayashi Issa – zwykłe niezwykłe haiku 2/4 świat rozpaczy i bólu kwiaty kwitną nawet wtedy Issa postrzega siebie jako część natury, chociaż nie unika zaakcentowania w dyskretny sposób własnego „ja”. Jednak „ja” Issy wydaje się być wrażliwym obserwatorem codzienności, całkowicie wolnym od egocentryzmu. Poeta pochyla się nad najmniejszym stworzeniem, najmniejszą pchłą, bo i ona, w jego mniemaniu, zasługuje na uwagę. Każda istota na tym świecie cierpi i potrzebuje troski oraz czułości. W poezji Issy jest także szczególne miejsce na subtelny humor i liryzm przeplatany nostalgią. Mimo rozpaczy i bólu, wciąż kwitną dla niego kwiaty, wnoszące piękno i ulotność. Spracowany rolnik, zwykły chłopek, który spontanicznie wymachuje rzodkiewką by pomóc zagubionemu wędrowcowi, wydaje się zabawny lecz ukazany jest ciepło, bez ironii i szyderstwa dla jego nieokrzesania. w tym świecie nawet motyle muszą zarobić na utrzymanie przeżywszy ich wszystkich, wszystkich jak zimno… chruściana furtka zamiast zamka ślimak o wieczorna jaskółko! moje serce pełne obaw o dzień jutrzejszy to chyba wachlarz kryje sędziwą głowę pana młodego moja Kiku za grosz nie dba o własny wygląd

Azi Kuder Kobayashi Issa – zwykłe niezwykłe haiku 3/4 Poeta, w sposób oszczędny, prosty i pełen siły wyrazu, przetwarza i filtruje rzeczywistość przez pryzmat bolesnych doświadczeń osobistych. Śmierć bliskich pozostawia mu chłód i wewnętrzne odrętwienie, a zimno wydaje się wypełniać przestrzeń nie zostawiając miejsca na nic innego. Silne emocje zaznaczają się w prostym stwierdzeniu Issy: „przeżywszy ich wszystkich”, zostawiając niedokończony szkic, puste miejsce, na opowiedzenie dramatycznej historii. Issa obserwując życie motyli nie kojarzy go z beztroskim pięknem lecz czyni analogię do egzystencji człowieka ubogiego: nawet motyl przywodzi mu na myśl mozolną pracę w pocie czoła. Możemy wręcz namacalnie odczuć gorycz tego spostrzeżenia i żal bijący ze słów mistrza. Wędrując po wsi, obserwując ubogie obejścia, poeta napotyka zwykłą chruścianą furtkę pozbawioną rygla. Domyśla się, że zapewne gospodarz zajęty pracą nie ma czasu na jej naprawienie. Być może bieda aż piszczy i naprawienie furtki staje się zadaniem mniej ważnym. Ślimak wdzięcznie pełni rolę „zamka,” co stanowi sympatyczną dekorację dla oka. Haiku Issy poruszają, ponieważ czytelnik czuje, że piękno można znaleźć wszędzie nawet w otoczeniu ubóstwa i trywialności. W innym utworze napotykamy ujmującą apostrofę do wieczornej jaskółki, szybkim lotem przecinającej wieczorne niebo. Autorowi zdaje się, że obawami o przyszłość można podzielić się tylko z ptakiem, co dodatkowo pogłębia jego poczucie samotności. Chybotliwy jaskółczy lot przypomina mu o lękach wypełniających serce. Przyszłość wydaje się niepewna i mroczna, zaś jedynym powiernikiem poety pozostaje jaskółka krążąca wysoko na wieczornym niebie. Nie zawsze jednak życie Issy wypełnione było troską i cierpieniem. Będąc już dojrzałym mężczyzná u progu starości, poślubił młodziutką pannę, z którą zaznał wreszcie prawdziwego, aczkolwiek krótkotrwałego szczęścia rodzinnego. Zmarł w wieku 60 lat. W haiku napisanym z okazji swojego wesela siwe włosy pana młodego przykrywa wachlarz. Być może służy mu do ochłody, a może mężczyzna ze wstydem ukrywa twarz i szpakowate skronie? W innym bezpretensjonalnym utworze Issa wspomina ukochaną Kiku, towarzyszkę ubogiego prostego życia, podobnie jak on nie przywiązującą wagi do elegancji.

Azi Kuder Kobayashi Issa – zwykłe niezwykłe haiku 4/4 Spuścizna artystyczna Kobayashi Issy obejmuje ponad 20000 haiku z czego znakomita większość poświęcona została braciom mniejszym, traktowanym czule, czasem z delikatnym rozbawieniem. Sam fakt, że napisał ok 230 haiku o świetlikach, 150 o komarach, a 100 o pchłach (a także setki o innych stworzeniach) świadczy o jego głębokim związku z przyrodą, franciszkańskim wręcz umiłowaniu każdego, nawet najmniejszego, i z ludzkiego punktu widzenia nic nieznaczącego, istnienia. Pisząc zaś o ludziach przegranych, biednych i opuszczonych, kierował serce w stronę tych których świat wyrzekł się, otaczając często pogardą. Choć Issa nie stworzył własnej szkoły poezji i nie wykształcił żadnego wybitnego ucznia, dla wielu współczesnych miłośników haiku, pozostanie najwybitniejszym poetą gatunku, prześcigającym nawet samego Mistrza Basho. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Azi Kuder - Mieszkanka Gdyni, z wykształcenia humanistka, uprawiająca różne dziedziny sztuki: poezję, prozę i malarstwo. Autorka powieści Dwudyszna i Oczy Renifera. Absolwentka Filologii Polskiej na Uniwersytecie Gdańskim. Od wielu lat pasjonuje się poezją haiku oraz haigą. Laureatka polskich i zagranicznych konkursów. Publikowała między innymi w Asahi Haikuist Netwok, Cattails, Daily Haiga, Wild Plum, World Haiku Association, Iris Haiku Magazine, Almanachu - Ptaki wędrowne. Prowadzi warsztaty haiku dla początkujacych. Jest członkiem Polskiego Stowarzyszenia Haiku.

Azi Kuder - a resident of Gdynia, a humanist by profession, practicing various fields of art: poetry, prose and painting. A graduate of Polish Philology at the University of Gdańsk. Author of the novels: Dwudyszna and Eyes of Reindeer. For many years she has been passionate about haiku poetry and haiga. Winner of Polish and foreign competitions. She has published, among others, in Asahi Haikuist Netwok, Cattails, Daily Haiga, Wild Plum, World Haiku Association, Iris Haiku Magazine, Almanach - Migratory Birds. She runs haiku workshops for beginners. A member of Polish Haiku Association.

Haiga â&#x20AC;&#x201C; prezentacje / Haiga - presentation early morning still empty stairs to heaven TĹ&#x201A;. na jÄ&#x2122;z. angielski / Tr. to English Lena Pelowska

early morning still empty stairs to heaven