V. N. KAKAR
Over a Cup of Coffee Biïn dõch: VIÏÅT KHÛÚNG - HAÅNH NGUYÏN
First News
NHAÂ XUÊËT BAÃN TÖÍNG HÚÅP TP. HÖÌ CHÑ MINH
Lúâi giúái thiïåu
V.N. Kakar laâ möåt trong nhûäng taác giaã nöíi tiïëng nhêët ÊËn Àöå úã thïí loaåi truyïån ngùæn. Öng cuäng laâ möåt cêy buát xuêët sùæc trong lônh vûåc baáo chñ. Caác baâi viïët cuãa öng àaä àûúåc àùng taãi trïn rêët nhiïìu túâ baáo vaâ taåp chñ lúán cuãa ÊËn Àöå. Öng sinh ra úã Peshawar vaâo nùm 1923, lêëy bùçng Thaåc sô Vùn chûúng úã Àaåi hoåc Punjab vaâo nùm 1948. Sau khi àêët nûúác ÊËn Àöå bõ chia cùæt, nùm 1948, Kakar tham gia vaâo böå maáy chñnh phuã bang Uttar Pradesh, chuyïn traách maãng Thöng tin. Öng tûâng laâm cöë vêën cho nhiïìu töí chûác nhû Chûúng trònh phaát triïín quöëc gia (UNDP), Viïån phaát triïín khu vûåc chêu AÁ – Thaái Bònh Dûúng, Viïån quöëc gia Húåp taác cöång àöìng vaâ Treã em, Liïn àoaân Nghõ trûúâng ÊËn Àöå vïì vêën àïì dên söë vaâ phaát triïín… V.N. Kakar àûúåc moåi têìng lúáp àöåc giaã ÊËn Àöå biïët àïën nhúâ nhûäng cêu chuyïån suy tûúãng ngùæn goån, suác tñch vaâ haâi hûúác, thïí hiïån möåt têm höìn rêët nhaåy caãm vaâ möåt caái nhòn sùæc beán. Öng lûu giûä toaân böå nhûäng kyá ûác khöng bao giúâ cuä trong cuöåc àúâi mònh theo 5
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
möåt phong caách rêët sinh àöång. Söëng vaâ Suy ngêîm laâ möåt tuyïín têåp göìm nhûäng cêu chuyïån thuá võ, nhûäng doâng suy tûúãng tinh tïë. Trong cuöën saách naây, öng àaä lêëy tû liïåu tûâ nhiïìu sûå kiïån trong cuöåc söëng cuãa chñnh mònh cuäng nhû cuãa xaä höåi ÊËn Àöå vaâ thïí hiïån chuáng theo möåt phong caách rêët thuá võ, hoám hónh vaâ àêåm neát traâo phuáng. ÚÃ Söëng vaâ Suy ngêîm, àùåc àiïím nöíi bêåt nhêët trong vùn phong cuãa Kakar chñnh laâ ngön tûâ giaãn dõ maâ nhuêìn nhuyïîn, tinh tïë; caách sùæp xïëp, trònh baây yá tûúãng àêìy múái meã, thuyïët phuåc. Nhûäng thïë maånh àoá àaä thêåt sûå taåo nïn neát hêëp dêîn, quyïën ruä cho Söëng vaâ Suy ngêîm, khiïën àöåc giaã khöng thïí buöng rúâi cuöën saách ngay tûâ nhûäng doâng àêìu tiïn. - First News
6
Xe buyát trong thaânh phöë
Khi coá bêët cûá rùæc röëi naâo xaãy ra úã bêët kyâ
núi naâo trïn thïë giúái thò chiïëc xe buyát cuä kyä àaáng thûúng úã Delhi laåi phaãi traã giaá, ñt nhêët laâ trong möåt chûâng mûåc naâo àoá. Duâ àaä meáo moá vò thúâi gian, nùång nïì vò nhûäng traách nhiïåm phaãi thûåc hiïån, laåi thïm thûúng tñch àêìy mònh nhûng chiïëc xe khöng möåt lúâi than vaän trong caác baãn baáo caáo. Noá vêîn tiïëp tuåc thûåc hiïån nhiïåm vuå àêìy tinh thêìn yïu nûúác cuãa mònh laâ chúã haânh khaách ài tûâ núi naây sang núi khaác vúái möåt thaái àöå phuåc vuå tuyïåt vúâi. Chiïëc xe chó rúâi khoãi mùåt àûúâng trong möåt vaâi trûúâng húåp bêët khaã khaáng: vaâo giúâ giúái nghiïm hoùåc bõ hoãng quaá nùång. Nïëu laâ úã Myä hay úã Nhêåt, coá leä noá àaä bõ nghiïìn naát thaânh nhûäng maãnh vuån trong baäi raác. 7
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
ÚÃ ÊËn Àöå, chiïëc xe naây vêîn lui túái thûúâng xuyïn xûúãng sûãa chûäa – ngöi nhaâ cuãa nhûäng chiïëc xe cuä kyä nhû noá. ÚÃ àêy, noá àûúåc sûãa chûäa, tu böí laåi vaâ àûúåc gia haån húåp àöìng cho thuï. Möåt khi quay vïì vúái nhûäng con àûúâng, noá laåi phaãi àöëi mùåt vúái nhûäng troâ cöng kñch, coá khi búãi nhûäng ngûúâi Mandal, Ayodhya, Iraq hay Israel quaá khñch; nhûng cuäng coá khi chó vò chaán hoåc maâ caác sinh viïn àaä neám àaá vaâo chiïëc xe buyát töåi nghiïåp. Vaâ duâ trong trûúâng húåp naâo thò noá vêîn khöng àûúåc pheáp than phiïìn. Haäy nghô vïì sûå nghiïåp vô àaåi maâ noá phuång sûå, bïn caånh viïåc thu ngùæn khoaãng caách cho nhûäng ngûúâi di chuyïín nhúâ noá. Chiïëc xe naây mang ngûúâi ta àïën vúái nhau, duâ hoå úã Bùæc hay Nam, Àöng hay Têy. Noá àêíy maånh sûå thöëng nhêët quöëc gia hún bêët cûá àiïìu gò khaác. Vúái thaái àöå nhêîn nhõn tuyïåt vúâi, noá hûáng chõu sûå vö kyã luêåt, thiïëu kiïn nhêîn, nhûäng cún giêån dûä cuäng nhû bao troâ hïì cuãa haânh khaách. Àöìng thúâi, noá cuãng cöë niïìm tin cuãa hoå àöëi vúái söë phêån vaâ niïìm tin vaâo khaã nùng vûúåt qua khoá khùn cuãa mònh. Duâ chiïëc xe buyát coá chêåt chöåi àïën àêu, ngûúâi ta vêîn biïët laâ mònh coá thïí bûúác lïn xe. Vaâ hoå àaä bûúác lïn xe. Nïëu khöng bûúác vaâo trong xe àûúåc, hoå cuäng àûáng trïn bêåc lïn xuöëng, hay thêåm chñ laâ baám vaâo raâo chùæn úã àuöi xe. 8
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Töi rêët khêm phuåc caái vêåt vö cuâng kheáo leáo, taâi tònh coá tïn goåi laâ xe buyát mi-ni naây. Bïì ngoaâi noá giöëng nhû möåt caái xe tang nhoã, nhûng khi chaåy trïn àûúâng, noá nhû möåt caái höåp queåt bõ vûát ài maâ vêîn coân xùng bïn trong. Khöng giöëng nhû úã caác nûúác khaác, ngûúâi ÊËn Àöå chuáng töi khöng vûát ài bêët cûá caái höåp queåt naâo vêîn coân xùng bïn trong. Chuáng töi tiïëp tuåc sûã duång noá bùçng caách naåp vaâo bêët cûá nhiïn liïåu naâo khaác coá thïí taåo ra lûãa. Nhûäng cêåu nhoác baán haâng nhêåp khêíu úã chúå laâm cöng viïåc naây möåt caách sung sûúáng vúái caái giaá hai àöìng rupi * cho möåt lêìn naåp xùng höåp queåt nhû thïë. ( )
Töi phaãi thuá nhêån rùçng mònh khöng coá nhiïìu traãi nghiïåm trong viïåc ài àêy àoá úã Delhi bùçng xe buyát, àùåc biïåt laâ xe buyát mi-ni. Nhûng àïí àaáp laåi têët caã nhûäng lúâi kïu goåi “tiïët kiïåm xùng dêìu”, töi àaä ài xe buyát mi-ni vaâo ngaây 31 thaáng Giïng nùm 1991, tûâ Tara àïën Kasturba Gandhi Marg. Nhû möåt àiïìm gúã, àoá laâ chuyïën xe söë 13. Khi àoán chuyïën xe naây, töi thêëy noá àaä àêìy ngheåt ngûúâi bïn trong. Nhûng ngûúâi baán veá vêîn giuåc töi bûúác lïn xe. Anh ta cuäng àoán thïm nhiïìu ngûúâi nûäa. Möîi lêìn nhû vêåy, chuáng töi laåi phaãi döìn túái trûúác àïí nhûúâng chöî cho ngûúâi múái lïn. * Rupi: Àún võ tiïìn tïå ÊËn Àöå.
( )
9
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Thêåt ra khöng hïì coá khaái niïåm “phña trûúác” naâo caã. Têët caã chuáng töi àïìu phaãi àûáng úã löëi ài giûäa hai daäy ghïë. Döìn vïì phña trûúác coá nghôa laâ chuáng töi seä ngöìi lïn vai ngûúâi khaác. Chiïëc xe buyát naây chó coá thïí chúã töëi àa 20 ngûúâi nhûng sûác chûáa cuãa noá vêîn khöng ngûâng tùng lïn úã möîi traåm dûâng. Àïën luác chiïëc xe túái chúå Khan, töi ûúác chûâng noá àang chúã khoaãng 70 ngûúâi. Duâ vêåy, noá vêîn chaåy bon bon vaâ thûåc hiïån nhûäng àûúâng cua àiïåu nghïå, khiïën àöi lêìn ngûúâi ta phaãi ngaä lïn nhau. Àïën traåm Kasturba Gandhi, töi phaãi rêët khoá khùn múái ra khoãi àûúåc chiïëc xe. Ngûúâi baán veá tûã tïë àaä yïu cêìu nhûäng ngûúâi àang àûáng khaác nhûúâng chöî cho töi ra, vaâ hoå àaä laâm nhû thïë. Khi anh ta bûúác ra ngoaâi àïí àoán thïm khaách, töi hoãi: - Coá phaãi àang giúâ abadi * nïn xe múái àöng nhû thïë naây khöng? ( )
- Vêng, àang laâ giúâ abadi. - Anh ta traã lúâi vúái möåt nuå cûúâi hoám hónh. - ÚÃ àêët nûúác chuáng ta, giúâ naâo cuäng laâ giúâ abadi. Nïëu söë lûúång khaách vêîn khöng ngûâng tùng lïn nhû thïë naây, chuáng töi seä phaãi súám gùæn möåt têìng nûäa cho chiïëc xe nhoã beá töåi nghiïåp cuãa mònh thöi. * Abadi: Giúâ cao àiïím.
( )
10
Tùæm úã Luên Àön
Trong möåt chuyïën ài ngùæn túái Luên Àön tûâ
trûúâng Àaåi hoåc Sussex úã Brighton, núi töi àaä tûâng theo hoåc höìi giûäa nhûäng nùm 70, töi tònh cúâ dûâng chên laåi nhaâ möåt ngûúâi hoå haâng cuãa baån töi. Trûúác àoá, töi khöng hïì biïët ngûúâi naây, nhûng töi àaä chêëp nhêån lúâi àïì nghõ röång lûúång cuãa anh êëy laâ nguã laåi nhaâ anh thay vò ài thuï khaách saån. Anh coá möåt cùn höå hai phoâng nguã caách South Hall khöng xa, núi hêìu hïët nhûäng ngûúâi ÊËn vaâ Pakistan di cû àïën Anh àïìu söëng úã àoá. Anh laâ möåt nhên viïn baán haâng, coân ngûúâi vúå laâm viïåc úã bûu àiïån. Hai cö con gaái cuãa anh thò àang ài hoåc.
Ngöi nhaâ naây coá möåt phoâng ùn nhoã vaâ giaãn dõ ngay bïn dûúái cêìu thang. Mêëy cùn phoâng nguã nùçm trïn têìng möåt, coân phoâng khaách vaâ nhaâ bïëp thò úã dûúái têìng trïåt. Àêy laâ ngöi nhaâ khiïm töën cuãa möåt ngûúâi àaân öng khiïm töën nhûng têëm loâng röång raäi. 11
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Caånh phoâng khaách, núi töi qua àïm trïn möåt chiïëc sö-pha, laâ phoâng tùæm. Vaâo buöíi saáng, khi bûúác chên vaâo, töi múái thêëy noá coá möåt têëm thaãm phuã kñn saân. Vúå cuãa ngûúâi chuã nhaâ àaä àïí sùén cho töi möåt caái khùn tùæm múái trïn giaá vaâ möåt baánh xaâ phoâng múái trong höåp. Phña trïn böìn tùæm, àûúåc laâm bùçng xi-mùng trùæng hay àaá cêím thaåch gò àoá, coá hai voâi nûúác, möåt cho nûúác noáng vaâ möåt cho nûúác laånh. Nhûng baãn thên caái böìn cuäng àûúåc bao boåc búãi thaãm àoã. Khöng gian quanh toa-leát vaâ dûúái böìn rûãa cuäng vêåy. Laâm sao coá thïí tùæm maâ khöng àïí cho nûúác bùæn ra bïn ngoaâi böìn àûúåc cú chûá? Töi khöng biïët nghïå thuêåt naây, vaâ thïë laâ quyïët àõnh khöng tùæm nûäa. Trong khi caåo rêu, töi hïët sûác chuá yá àïí khöng thûá gò coá thïí bùæn ra khoãi böìn rûãa. Tuy nhiïn, vaâi miïëng boåt caåo rêu vêîn rúi xuöëng thaãm. Töi àaä phaãi lau saåch chuáng bùçng khùn tùæm. ÚÃ Luên Àön, hay bêët cûá núi naâo khaác úã chêu Êu, ngûúâi ta àaä quen vúái caách “tùæm khö”. ÚÃ Phaáp, ngûúâi ta coá caác nhaâ tùæm cöng cöång, ai muöën tùæm phaãi traã möåt khoaãn tiïìn nhoã. Vïì sau, võ chuã nhaâ àaä noái vúái töi rùçng coá möåt nhaâ tùæm kiïíu thöng thûúâng trong nhaâ, tûác laâ nhaâ tùæm khöng coá thaãm àoã. Song, noá laåi nùçm trïn lêìu 12
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
möåt, giûäa hai phoâng nguã, vaâ mùåc cho nhûäng lúâi khêín naâi cuãa anh, töi vêîn khöng cho rùçng viïåc mònh sûã duång noá laâ àuáng àùæn. “Nhaâ töi khöng coá phoâng tùæm naâo, chó coá nhûäng cùn phoâng huyïìn aão maâ thöi”, möåt cö gaái
xinh àeåp àaä noái thïë trong möåt àoaån quaãng caáo trïn truyïìn hònh. Cö êëy àang quaãng caáo cho caác mùåt haâng vïå sinh – böìn rûãa, böìn tùæm, bïí chûáa vaâ nhûäng thûá tûúng tûå nhû thïë – àûúåc lùæp àùåt trong möåt phoâng tùæm. Mêíu quaãng caáo têåp trung vaâo nhûäng hònh daáng, àûúâng cong vaâ àûúâng neát cuãa nhûäng moán àöì cuäng nhû cuãa cö gaái. Ban àêìu, cö ta choaâng khùn tùæm vaâ sau àoá laâ mùåc quêìn aáo àêìy àuã. Töi cho rùçng giûäa hai hònh aãnh naây, chùæc hùèn cö êëy àaä phaãi ài tùæm. Vêåy thò tùæm úã àêu – nïëu cö êëy khöng coá möåt nhaâ tùæm trong nhaâ mònh? Hay, phoâng tùæm àoá cuäng coá möåt têëm thaãm phuã kñn saân, nhû núi töi àaä dûâng chên àïm höm àoá úã Luên Àön?
Töi khöng biïët traã lúâi thïë naâo cho cêu hoãi naây. Coá thïí chuáng ta àang àïën gêìn thúâi àiïím maâ cêu noái “sûå trong saåch bïn trong coá trûúác” trúã thaânh möåt troâ àuâa nhû trong cuöåc gùåp thûúång àónh vïì vêën àïì Traái Àêët úã Rio de Janerio vûâa qua. 13
Khi àaân öng ài chúå
C
oá hai loaåi bñ, - vúå töi noái, - möåt loaåi daâi vaâ maâu xanh, goåi laâ bñ àao. Loaåi kia thò troân vaâ maâu vaâng, goåi laâ bñ àoã. ÚÃ Delhi, àöi khi ngûúâi ta goåi caã hai loaåi naây chó àún giaãn laâ “bñ”. Àûâng nhêìm lêîn nheá. Haäy mua bñ àoã chûá àûâng mua bñ àao. Baâ baán rau bïn ngoaâi toâa nhaâ Yamuna biïët àêëy. Haäy cûá noái vúái baâ ta laâ möåt phuå nûä söëng úã Tara Apartments àaä nhúâ anh túái. Baâ êëy seä hiïíu. Töi ài thùèng túái cûãa haâng rau bïn ngoaâi toâa nhaâ Yamuna. Töi phaãi laâm nhû thïë. Vúå töi bõ àau vaâ baác sô àaä khuyïn cö êëy giaãm thiïíu viïåc ài laåi, vaâ nhêët laâ khöng nïn leo cêìu thang. Vò thïë höm êëy, töi múái phaãi ài mua rau quaã möåt mònh. Vúå töi nghô rùçng, gùåp möåt ngûúâi àaân öng khöng raânh viïåc chúå buáa nhû töi ài mua, ngûúâi ta seä noái thaách. Töi chûa bao giúâ hiïíu àûúåc sûå húåp lyá trong lêåp luêån naây cuãa vúå mònh. Tuy nhiïn, trong bêët cûá trûúâng húåp naâo, töi cuäng 14
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
khöng thêëy phiïìn loâng. Noá phuâ húåp vúái moåi ngûúâi chöìng khöng cöë gùæng hiïíu nhûäng àiïìu maâ vúå hoå laâm hay noái. Vaâ àoá laâ chên lyá cuãa Thûúång àïë. Baâ chuã cûãa haâng rêët tûã tïë, baâ hoãi thùm sûác khoãe cuãa vúå töi vaâ hiïíu cö êëy muöën mua gò. Tuy vêåy, àïí cho chùæc ùn, töi hoãi möåt thiïëu phuå ngûúâi vuâng Nam ÊËn cuäng àang mua rau xem loaåi bñ troân maâ baâ chuã tiïåm àûa coá àuáng laâ bñ àoã khöng. Cö êëy nhòn töi, cûúâi vaâ xaác nhêån laâ àuáng, àöìng thúâi böí sung thïm möåt thöng tin rêët coá ñch laâ ngûúâi vuâng Punjabis goåi loaåi bñ naây chó laâ “bñ”. Cö êëy cuäng giaãi thñch cho töi nghe rùçng bñ àoã coá maâu giöëng nhau úã caã bïn trong lêîn bïn ngoaâi, trong khi bñ àao thò bïn trong coá maâu trùæng coân bïn ngoaâi coá maâu xanh. Töi hoãi baâ chuã tiïåm xem giaá caã thïë naâo. Baâ êëy noái möåt caách haâo hiïåp: - Vúái ngûúâi khaác, hoå phaãi traã 10 rupi, coân anh thò chó phaãi traã 8 rupi thöi. Anh lêëy bao nhiïu cên naâo? Cêu hoãi naây lêåp tûác khiïën töi böëi röëi. Vúå töi maãi dùån töi caách phên biïåt bñ àao vaâ bñ àoã maâ quïn khöng noái nïn mua bao nhiïu cên. Töi nhòn ngûúâi thiïëu phuå vuâng Nam Ên möåt lêìn nûäa, gêìn nhû khêín naâi, vaâ hoãi cö xem töi nïn 15
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
mua bao nhiïu. Cö êëy àaáp laåi cuâng möåt nuå cûúâi: - Noá tuây thuöåc vaâo viïåc anh muöën ùn bao nhiïu. - Chuáng töi chó coá hai ngûúâi, - töi àaáp, - vaâ chuáng töi khöng ùn nhiïìu lùæm àêu. - Trong trûúâng húåp êëy, - ngûúâi thiïëu phuå bêåt cûúâi, - thò möåt cên thöi laâ àuã röìi. Töi mua möåt cên thûá quaái quyã àoá vaâ xaách noá vïì nhaâ. Vúå töi rêët vui vò töi àaä vûúåt qua àûúåc baâi kiïím tra ngùåt ngheâo naây. Dô nhiïn, phêìn thûúãng cho viïåc naây cêìn àûúåc tñnh cho ngûúâi thiïëu phuå xa laå vuâng Nam ÊËn noå. Nïëu cö êëy coá àang àoåc àûúåc nhûäng doâng chûä naây, thò xin cho pheáp töi àûúåc noái “Caãm ún, quyá cö töët buång”.
16
Cuöån baáo ài laåc
Chuáng töi coá möåt con choá caái dïî thûúng
giöëng Labrador vúái böå löng maâu nêu sêåm. Noá chó khoaãng möåt nùm tuöíi nhûng rêët ngoan, tònh caãm vaâ coá traách nhiïåm. Nhû moåi chuá choá giöëng Labrador, noá rêët khoá chõu vúái caái noáng cuãa Delhi. Vò thïë, trong suöët muâa heâ, noá nùçm úã phoâng nguã trïn lêìu cuãa Prem vaâ Rita, con trai vaâ con dêu töi, ngay dûúái caái maáy àiïìu hoâa. Möîi buöíi saáng, ngûúâi giao baáo neám nhûäng cuöån baáo àûúåc cöåt chùåt bùçng möåt súåi dêy thun lïn haânh lang chung giûäa nhaâ chuáng töi vúái nhaâ möåt ngûúâi haâng xoám khaá nöíi tiïëng. Quyá öng àoá chó àùåt mua möåt túâ baáo, coân chuáng töi mua ba túâ. Do àoá, cuöån baáo cuãa chuáng töi nùång hún cuãa öng ta. Bêët cûá ai nhòn vaâo cuäng àïìu xaác àõnh àûúåc àiïìu naây maâ khöng töën nhiïìu thúâi gian. Ngay khi cuöån baáo chaåm vaâo cûãa nhaâ chuáng töi, Brandy * phoáng ra, ngoaåm noá lïn vaâ mang ( )
* Brandy: Tïn con choá - ND.
( )
17
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
thùèng àïën phoâng nguã cuãa Rita vaâ Prem. Brandy phên biïåt àûúåc cuöån baáo naâo laâ cuãa nhaâ naâo. Noá khöng hïì mùæc sai lêìm trong viïåc nhùåt àuáng cuöån baáo cuãa chuáng töi. Ngûúâi haâng xoám cuãa gia àònh töi thónh thoaãng ra lêëy baáo trûúác Brandy. Duâ laâ do sûå toâ moâ, nhêìm lêîn hay bêët cûá àiïìu gò khaác, thò caái viïåc khöng hay dûúái àêy cuäng àaä xaãy ra. Öng ta cêìm cuöån baáo cuãa chuáng töi lïn, múã ra, àoåc lûúát qua nhûäng tin chñnh trong nhûäng túâ baáo maâ öng êëy khöng àùåt mua, sau àoá cuöån chuáng laåi àuáng võ trñ, duâ khöng àûúåc chùåt lùæm, vaâ thaã noá nheå nhaâng trûúác cûãa nhaâ chuáng töi. Möåt àöi lêìn, coá thïí vò àaä tòm thêëy àiïìu hêëp dêîn naâo àoá trong nhûäng túâ baáo mònh khöng àùåt mua, öng ta lêëy têët caã baáo vaâo nhaâ mònh. Khi Brandy ra ngoaâi vaâ khöng thêëy cuöån baáo, noá lêåp tûác àaánh húi xung quanh àïí doâ tòm. Coá khi noá chaåy vaâo bïëp àïí xem Sushma, ngûúâi àêìu bïëp cuãa chuáng töi, àaä mang cuöån baáo vaâo chûa. Khi biïët chùæc nhûäng túâ baáo chûa hïì àûúåc àûa vaâo nhaâ, Brandy quay laåi, àaánh húi xung quanh möåt lêìn nûäa, röìi goä cûãa nhaâ haâng xoám bùçng chên trûúác, vaâ thïë laâ cuöån baáo àûúåc neám traã bùçng 18
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
àûúâng cûãa söí. Nhûäng túâ baáo bay tung toáe, löån xöån. Brandy nhòn chùçm chùçm vaâo cùn höå cuãa quyá öng noå möåt caách giêån dûä, àoaån, nhùåt lêëy cuöån baáo cuãa chuáng töi mang vïì. Thïë röìi, möåt buöíi saáng àeåp trúâi noå, chuöng cûãa nhaâ chuáng töi bêët chúåt reo lïn khöng ngûâng. Êm thanh êëy nghe nhû tiïëng chuöng baáo àöång cuöåc chiïën giûäa ÊËn Àöå – Pakistan vêåy. Cho rùçng Sushma coá leä àang úã trong nhaâ tùæm, con trai töi àaä bûúác xuöëng, múã cûãa. Quyá öng haâng xoám cuãa chuáng töi àang àûáng àoá, khöng ngúát tuön ra nhûäng lúâi phaân naân vúái veã caáu kónh quaá àöå. - Thûa baác, coá chuyïån gò vêåy aå? - Con trai töi hoãi, àoaán chûâng coá leä möåt cún àau dûä döåi àaä bêët ngúâ xaãy àïën vúái caái bao tûã cuãa öng ta. Öng êëy bùæt àêìu lúán tiïëng: - Con choá nhaâ anh àaä lêëy caã baáo cuãa töi. Con trai töi giaãi thñch cho öng êëy möåt caách hïët sûác lõch sûå rùçng, Brandy khöng laâm nhû thïë. Nhû möåt quy luêåt, noá chó nhùåt lêëy cuöån baáo cuãa nhaâ chuáng töi maâ thöi. Brandy àûúåc goåi àïën. Bêët cûá khi naâo gêy ra löîi lêìm gò, noá cuäng àïìu tröën dûúái baân ùn. Noá bûúác 19
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
ra, nhòn ngûúâi àaân öng tûâ àêìu àïën chên, röìi bêët thêìn neám vaâo öng ta túâ baáo lêëy ra tûâ möåt xoá xónh naâo àoá, vúái möåt thaái àöå khinh khónh. Ngûúâi àaân öng khöng noái gò caã. Öng ta coân coá thïí noái gò nûäa bêy giúâ? Àaä nhiïìu thaáng tröi qua tûâ khi sûå viïåc naây xaãy ra, vaâ baáo cuãa chuáng töi khöng coân biïën mêët úã trûúác cûãa nhaâ nûäa.
20
Núi thïë giúái chûa thay àöíi
Vaâo khoaãng nùm 1939-1940, töi laâ sinh
viïn trong möåt khoáa hoåc ngùæn haån úã trûúâng Cao àùèng S. A. Jain taåi thaânh phöë Ambala. Chuáng töi söëng trong möåt doanh traåi, caách núi cha töi àang bõ giam giûä khoaãng nùm dùåm. Töi àaä tûâng ài àïën trûúâng bùçng xe lûãa. Coá khoaãng 20 sinh viïn khaác söëng trong doanh traåi cuäng ài hoåc nhû thïë. Chó coá duy nhêët möåt loaåi phûúng tiïån vêån chuyïín khaác laâ xe ngûåa hai baánh. Di chuyïín bùçng xe ngûåa töën rêët nhiïìu thúâi gian. Bïn caånh àoá, coá vaâi ngoån àöìi nhoã giûäa doanh traåi vaâ thaânh phöë. Nhûäng ngoån àöìi naây coá thïí êín chûáa nhiïìu nguy hiïím. Thúâi êëy, taâu lûãa coá böën haång: haång möåt, haång hai, haång Inter vaâ haång ba. Khöng coá haång AC. Chuáng töi thûúâng ài toa haång ba vaâ tiïìn veá hùçng thaáng khoaãng 2 rupi. Lûúåt vïì, chuyïën taâu àïën tûâ 21
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Rajpura thûúâng vaâo ga muöån giúâ. Rêët khoá àïí giïët thúâi gian taåi ga taâu lûãa. Möåt ngûúâi coá thïí laâm àûúåc bao nhiïu troâ tinh nghõch cú chûá? Ngûúâi chuã ga biïët roä nhûäng cêåu nhoác nhû chuáng töi seä chùèng bao giúâ khön lúán. Öng ta luön khoáa cûãa phoâng chúâ toa taâu haång hai. Öng khöng cho pheáp chuáng töi vaâo àoá vò chuáng töi laâ haânh khaách cuãa toa haång ba. Ngaây noå, möåt ngûúâi trong söë chuáng töi mua veá haång hai tûâ thaânh phöë Ambala àïën doanh traåi vúái giaá böën àöìng anna * . Cêåu baån êëy àaä buöåc võ chuã ga phaãi múã cûãa phoâng chúâ toa haång hai. Cêåu ta bûúác vaâo möåt caách àêìy kiïu haänh, theo sau laâ luä chuáng töi. ( )
Ngaây höm sau, möåt cêåu baån khaác mua veá haång hai. Nhûng trong khi cêåu êëy bûúác vaâo phoâng chúâ toa taâu haång hai maâ khöng gùåp bêët cûá khoá khùn naâo thò nhûäng ngûúâi coân laåi chuáng töi bõ àêíy ra. Coá möåt raâo caãn giûäa chuáng töi vaâ võ quaãn lyá ga. Tuy nhiïn, cuöëi cuâng, võ quaãn lyá ga, mùåc cho sûå thêåt laâ öng ta coá àûúåc sûå hêåu thuêîn cuãa àïë chïë Anh huâng maånh, vêîn phaãi àêìu haâng. Nhûäng ngaây sau àoá, tûâng ngûúâi trong chuáng töi lêìn lûúåt mua veá taâu haång hai vaâ nhúâ àoá, nhûäng ngûúâi coân laåi seä àúåi taâu trong phoâng chúâ daânh cho toa haång hai. Thêåt laâ tuyïåt vúâi! * Àöìng anna: Àún võ tiïìn tïå nhoã nhêët cuãa ÊËn Àöå.
( )
22
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Vaâo tuêìn lïî cuöëi cuâng cuãa thaáng Taám nùm 1993, töi ài tûâ Central Secretariat àïën Tara Apartments trïn möåt chiïëc xe buyát cuãa haäng Blue Line. Xe chaåy àûúåc möåt àoaån thò coá khoaãng 10 nûä sinh mùåc àöìng phuåc àoán xe. Chiïëc xe buyát àaä àêìy ngheåt ngûúâi röìi. Caác cö beá vêîn cöë gùæng bûúác vaâo. - Ñt nhêët cuäng phaãi àûa veá chûá, Guddi! - Nhên viïn soaát veá noái to, cûúâi vúái möåt em trong söë àoá. - Höm nay àïën lûúåt cuãa Munni. - Cö beá traã lúâi. Cö gaái coá tïn Munni vung vêíy têëm veá trûúác cùåp mùæt cuãa nhên viïn soaát veá. - Thïë nhûäng ngûúâi coân laåi thò sao? - Öng ta lúán tiïëng hoãi. - Ngaây naâo öng cuäng hoãi chuáng töi möåt cêu nhû thïë! – Vaâi ngûúâi trong söë caác cö tùåc lûúäi. Möåt ngûúâi àaä mua veá, thïë laâ àuã röìi. Noá àaä tñnh luön phêìn cuãa nhûäng ngûúâi khaác!
23
Kyá ûác thúâi gian
A
nh muöën cùæt toác kiïíu naâo? Anh, Phaáp hay kiïíu ÊËn àún giaãn? - Baghi Jaan hoãi töi. Töi khöng biïët kiïíu naâo thò tröng ra sao caã nïn àïì nghõ Baghi Jaan giaãi thñch sûå khaác nhau giûäa caác kiïíu toác maâ anh vûâa noái. - Kiïíu Anh nghôa laâ coá reä ngöi, traái hay phaãi tuây anh choån. – Anh ta söët sùæng. - Kiïíu Phaáp khöng reä ngöi gò caã. - Coân kiïíu ÊËn thò sao? - Nhû sên boáng àaá vêåy, - anh ta traã lúâi, - möåt maãnh àêët boã hoang, hoaân toaân troåc loác. Baghi Jaan vaâ Kale Khan laâ hai anh em. Hoå cuâng nhau múã möåt hiïåu cùæt toác úã Peshawar coá tïn laâ “Aalishan”. Vaâo khoaãng àêìu nhûäng nùm böën mûúi, tiïåm cùæt toác duy nhêët maâ töi biïët àïën laâ möåt cûãa hiïåu úã Anarkali, Lahore coá tïn laâ “Victoria”. ÚÃ àoá, hoå lêëy möåt rupi tiïìn cöng cho 24
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
viïåc cùæt toác vaâ göåi àêìu. Töi tûâng coá möåt cö baån gaái söëng úã söë 2 Mahabir Gali, àûúâng Nisbet. Trûúác khi àïën gùåp ngûúâi cha vô àaåi cuãa cö êëy, töi àaä chónh trang laåi veã ngoaâi úã “Victoria”.
“Aalishan” cuãa Baghi Jaan vaâ Kale Khan thua xa “Victoria”, mùåc duâ noá laâ hiïåu cùæt toác haâng àêìu úã thaânh phöë Peshawar. - Taåi sao anh khöng laâm thïë naây nhó. - Töi noái vúái Baghi Jann. - Anh cûá cùæt têët caã nhûäng phêìn thûâa ra laâ àûúåc, yá töi laâ nhûäng chöî naâo toác moåc daâi quaá êëy? Anh ta nhùåt dao caåo lïn, chaâ qua chaâ laåi trïn miïëng vaãi da àïí maâi sùæc vaâ vung vêíy noá möåt caách àêìy hùm doåa. - Anh laâm caái quaái gò thïë? - Töi buöåt miïång hoãi. - Yïn lùång. - Anh ta cau coá noái. - Caái naây chó daânh àïí caåo phêìn toác thûâa cuãa anh thöi. Nhûng nïëu anh cûá laãi nhaãi khöng ngûâng nhû thïë thò töi khöng thïí baão àaãm noá seä haå caánh xuöëng chöî naâo àêu. Nïëu noá àêåu xuöëng hoång anh, chó coá Thûúång àïë múái giuáp anh àûúåc maâ thöi. Töi àaânh phaãi im lùång vaâ àïí Baghi Jaan taân phaá caái àêìu töi theo yá anh ta. Khi anh ta bùæt àêìu 25
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
chuá têm vaâo cöng viïåc cuãa mònh, töi khöng thïí kiïìm àûúåc viïåc àoåc möåt caái khung kñnh coá möåt cêu tiïëng Urdu phña trïn têëm gûúng trûúác mùåt. Trïn àoá viïët: “Húäi con ngûúâi xinh àeåp kia, haäy nhòn núi veã àeåp cuãa ngûúi luåi taân; haäy nhòn xem söë phêån cuãa mùåt trúâi möîi luác hoaâng hön”.
Dô nhiïn laâ töi rêët kinh ngaåc. Àoá khöng phaãi laâ thûá seä khiïën cho möåt tiïåm chùm soác sùæc àeåp ùn nïn laâm ra. ÚÃ núi naây, hoå laâm cho baån tröng àeåp hún tûâng ngaây cú maâ. Doâng chûä trïn caái khung kñnh kia laåi tuyïn böë möåt àiïìu hoaân toaân ngûúåc laåi! - Anh coá biïët noá coá nghôa laâ gò khöng? - Töi hoãi Baghi Jaan. - Töi khöng quan têm. Moåi lúâi trñch dêîn cuäng giöëng nhû con trêu maâ thöi! Àoá laâ cêu traã lúâi mang àêìy tñnh triïët lyá cuãa anh ta! Àoaån, anh ta böí sung thïm: - ÚÃ chúå Kissa Kahani, coá ngûúâi baán moåi thûá vúái giaá hai àöìng rûúäi. Töi thñch caái khung naây vaâ àaä mua noá úã chöî öng ta. Töi biïët vúái Baghi Jaan, möåt chûä tiïëng Urdu 26
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
anh ta cuäng khöng hiïíu. Khi töi giaãi thñch yá nghôa cuãa doâng chûä ghi trïn khung, anh ta àaä bõ söëc. - Àöì con lúån! - Anh ta giêån dûä. - Laäo êëy àaä lûâa töi. Töi seä cho laäo biïët tay. Chó coá Thûúång àïë múái biïët Baghi Jaan seä laâm gò sau àoá. Têët caã nhûäng gò töi biïët laâ anh êëy àaä gúä caái khung coá doâng chûä tiïëng Urdu kia xuöëng ngay tûác khùæc. Àaä nhiïìu nùm tröi qua. Höm nay, àöåt nhiïn kyá ûác vïì caái cûãa hiïåu cùæt toác cuãa Baghi Jaan vaâ Kale Khan laåi quay vïì vúái töi. Roä raâng noá àaä quay laåi, vò töi àaä àoåc quaá nhiïìu vïì nhûäng gò maâ Musharaf * cuâng vêy caánh cuãa öng ta àaä laâm úã Pakistan vaâ Afghanistan. Hoå àaä taåo ra möåt con quaái vêåt coá tïn goåi “Taliban”, trang bõ vuä khñ cho noá, giuáp àúä noá moåi mùåt, àïí röìi giúâ àêy laåi àang cuâng Myä tòm caách tiïu diïåt noá. ( )
*
( )
Musharaf: Sinh nùm 1943, laâ Töíng thöëng Pakistan vaâ laâ Töíng tû
lïånh Böå tham mûu cuãa Quên àöåi Pakistan. Öng lïn nùæm chûác töíng thöëng thöng qua möåt cuöåc àaão chñnh. Öng lïn nùæm quyïìn ngaây 12 thaáng 10 nùm 1999, sau khi lêåt àöí Nawaz Sharif, Thuã tûúáng àûúåc bêìu cûã, vaâ tûâ àoá öng nùæm quyïìn àûáng àêìu cú quan haânh phaáp. Sau àoá öng giûä chûác Töíng thöëng Pakistan.
27
Nhûäng chuá rïí cuãa nïìn dên chuã
Vaâo ngaây lïî thaânh hön, chuá rïí úã Peshawar
phaãi vûúåt qua baãy nghi thûác rêët thuá võ trûúác khi àïën àûúåc chöî cö dêu cuãa mònh. Möåt, anh ta phaãi tùæm trong nûúác laånh hay nûúác húi êëm vúái vaâi gioåt Gangajal hoâa vaâo. Hai, anh ta phaãi mùåc möåt böå quêìn aáo truyïìn thöëng ÊËn Àöå múái may (bùçng vaãi luåa àùæt tiïìn). Ba, vaâ àêy laâ àiïìu àöåc àaáo chó coá úã Peshawar, chuá rïí phaãi cho pheáp nhûäng cö gaái vaâ treã con, dô nhiïn laâ coá hoå haâng vúái anh, xeá böå quêìn aáo êëy úã nhiïìu chöî khaác nhau. Nhûng khöng ai löåt trêìn anh êëy caã. Hoå seä chó àïën gêìn, trïu choåc anh vaâ tham gia vaâo nghi thûác xeá àöì, luön chuá yá sao cho nhûäng miïëng vaãi khöng tuöåt hùèn khoãi ngûúâi anh ta. Böën, sau nghi thûác xeá àöì, chuá rïí seä tûå biïën mònh thaânh anh hïì hoaân haão. Àiïìu naây coá nghôa 28
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
laâ anh ta seä lêìn lûúåt khoaác lïn mònh böå àöì sarkari mulazims vaâ möåt böå pathan truyïìn thöëng. Thïm möåt yïëu töë khöng keám quan troång àoá laâ chiïëc muä kulah coá chó vaâng vaâ möåt caái mushaddi lungi rêët àùæt tiïìn trïn choáp muä. Treo quanh muä vaâ phuã xuöëng mùåt chuá rïí laâ nhûäng súåi dêy kïët hoa nhaâi daây nhûng rêët nheå. Anh ta coá thïí nhòn thêëy moåi ngûúâi qua têëm maânh hêëp dêîn àoá. Nùm, chuá rïí seä phaãi cûúäi lïn möåt con ngûåa trùæng hay möåt con lûâa. Cha meå, chõ gaái vaâ võ chuã hön seä tiïën vïì phña trûúác vaâ di chuyïín baân tay phaãi nùæm àêìy tiïìn giêëy cuãa hoå quanh böå muä àöåi àêìu cuãa anh ta. Nghi thûác naây goåi laâ sirwarna. Söë tiïìn naây sau àoá àûúåc chuyïín àïën cho ngûúâi quaãn lyá ban nhaåc phuåc vuå suöët quaá trònh àaám cûúái diïîn ra. Saáu, chuá rïí bõ àem ra baán àêëu giaá. Nghi thûác naây àûúåc goåi laâ tambol. Àiïìu naây coá nghôa laâ bêët cûá ai muöën àûa bêët cûá söë tiïìn naâo cho cha meå cuãa anh trong dõp vui naây cuäng àïìu àûúåc hoan nghïnh. Möåt ngûúâi seä cöng böë söë tiïìn thu àûúåc, chùèng haån “Söë tiïìn tambol 500 rupi tûâ Rai Bahadur Hukam Chand Chopra, cêåu cuãa chuá rïí”. Tïn cuãa ngûúâi cho vaâ söë tiïìn phaãi àûúåc
xûúáng lïn vaâi lêìn.
29
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Baãy, con ngûåa hay lûâa seä bùæt àêìu di chuyïín, trong khi àoá, ban nhaåc chúi nhûäng giai àiïåu röån raâng vaâ khaách dûå tiïåc say sûa nhaãy muáa. Cha cuãa chuá rïí seä ài túái trûúác, vöëc möåt nùæm àöìng xu, àûa möåt voâng quanh àêìu con trai àïí laâm dêëu biïíu trûng röìi neám chuáng vïì phña sau. Nhûäng àûáa beá rêët thñch thuá vúái viïåc thu nhùåt caác àöìng xu naây. Töi chûa bao giúâ coá àûúåc àùåc ên trúã thaânh möåt chuá rïí úã Peshawar. Trûúác khi töí chûác lïî thaânh hön, töi bõ töëng khoãi thõ trêën vaâo nùm 1947. Nhûng bi kõch cuãa nhûäng nghi thûác dïî thûúng àoá àïën vúái têm trñ töi khi töi thêëy nhûäng chuá rïí cuãa nïìn dên chuã, nhûäng võ nghõ sô saáng giaá cuãa chuáng ra, rêët sùén saâng àïí diïîu haânh vaâo Quöëc höåi múái vúái böå ngûåc ûúän ra. Vaâ töi thêëy mònh àang tûå nhuã: “Nhûäng quyá öng, quyá baâ töët àeåp kia úi, chuáng töi àaä bêìu cho caác baån, vò Thûúång àïë, haäy bùæt àêìu vêåt löån vúái nhûäng vêën àïì khöng laâm caác ngaâi khoá chõu maâ laâm têët caã chuáng töi thêëy khoá chõu ài”.
30
Tiïëng goåi cuãa lûúng têm
Quaá chaán gheát cuöåc söëng, möåt ngûúâi àaân
öng úã thaânh phöë noå thuöåc nûúác Myä àaä quyïët àõnh tûå kïët liïîu àúâi mònh. Anh ta tòm àïën möåt con söng àïí trêìm mònh tûå vêîn. Trúâi bùæt àêìu töëi. Vêîn coân coá ngûúâi úã búâ söng, thû giaän vui veã; hoå khöng vöåi vaâng gò. Ngûúâi àaân öng khöng muöën ai nhòn thêëy vaâ ngùn caãn anh laâm àiïìu daåi döåt. Khöng coá thêët baåi naâo ghï gúám bùçng thêët baåi trong viïåc tûå tûã. Anh ta àúåi moåi ngûúâi vïì hïët. Cuöëi cuâng, anh àaåp xe àïën chöî chiïëc cêìu. Anh boã chiïëc xe dûúái chên cêìu röìi ài böå ra giûäa cêìu. Anh dûâng laåi úã àoá vaâ quan saát xung quanh àïí baão àaãm rùçng khöng ai coá thïí nhòn thêëy anh. Sau àoá, anh nêng ngûúâi mònh lïn bùçng àöi tay, àu ngûúâi qua caác chêën song sùæt, nêng chên lïn vaâ nhaãy xuöëng. 31
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Möåt nhiïëp aãnh gia luác àoá àang quan saát anh ta. Anh ta khöng thêëy ngûúâi naây. Tuy nhiïn, nhiïëp aãnh gia noå àaä caãm thêëy àûúåc àiïìu anh ta sùæp laâm. Öng chôa maáy aãnh vïì phña ngûúâi àaân öng àang tûå tûã vaâ chuåp möåt loaåt aãnh luác anh ta thûåc hiïån thaânh cöng haânh àöång cuãa mònh. Möåt trong nhûäng bûác aãnh naây cho ngûúâi xem thêëy caãnh ngûúâi àaân öng noå àang rúi xuöëng doâng söng, àaä trúã thaânh bûác aãnh àeåp nhêët trïn toaân nûúác Myä nùm àoá. Noá àûúåc àùng taãi trïn nhiïìu taåp chñ vaâ àaåt àûúåc rêët nhiïìu giaãi thûúãng. Nhiïëp aãnh gia noå böîng chöëc trúã thaânh triïåu phuá. Möåt cuöåc tranh luêån vö cuâng dûä döåi àaä nöí ra. Liïåu nhiïëp aãnh gia noå coá nghôa vuå phaãi ngùn ngûúâi àaân öng tûå tûã hay khöng, khi öng êëy biïët laâ anh ta seä laâm nhû thïë? Liïåu coá àuáng àùæn khöng khi ngûúâi nhiïëp aãnh cho pheáp möëi quan têm caá nhên, lúåi ñch nghïì nghiïåp dêåp tùæt tiïëng goåi cuãa lûúng têm? Öng ta coân chuát lûúng têm naâo khöng? Hay öng ta coá hai lûúng têm, möåt vúái tû caách laâ möåt nhiïëp aãnh gia vaâ möåt vúái tû caách laâ möåt con ngûúâi. Coá möåt cuöåc tranh caäi vïì àïì taâi naây trïn vaâi taåp chñ. Nhûäng nhaâ àaåo àûác hoåc cho rùçng, thay 32
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
vò àûúåc trao tùång nhûäng giaãi thûúãng, võ nhiïëp aãnh gia noå nïn bõ caãnh saát bùæt giûä vaâ töëng vaâo tuâ. Möåt vaâi àöìng nghiïåp cuãa anh ta laåi noái rùçng, cöng viïåc cuãa möåt nhaâ nhiïëp aãnh laâ nùæm bùæt sûå viïåc chûá khöng phaãi ngùn chùån noá. Töi khöng nhúá chñnh xaác thúâi àiïím diïîn ra cêu chuyïån trïn, coá leä laâ àêìu nhûäng nùm 50. Àoá laâ quaäng thúâi gian maâ töi àoåc quaá nhiïìu taåp chñ; vaâi túâ àïën nay àaä khöng coân hoaåt àöång nûäa. Vúái nhûäng túâ khaác, töi khöng coân àoåc chuáng nhiïìu nûäa. Nhûng khi lang thang vaâo buöíi saáng súám trong khu rûâng cuãa thaânh phöë Jahanpanah úã ngoaåi ö Delhi, noái chuyïån vúái cêy cöëi, thò thêìm vúái gioá, huyát saáo theo nhûäng chuá chim, töi thûúâng tòm vïì vúái quaá khûá. Hoaåt àöång naây àoáng goáp chêët lûúång àaáng kïí trong viïåc mang laåi cho con ngûúâi nhûäng kho baáu tuyïåt vúâi. Meå thiïn nhiïn nùæm quyïìn lûåc töëi cao trong khu rûâng naây. Dûúâng nhû luác naâo, baâ cuäng noái vúái töi: “Sûác söëng tûâ khu rûâng muâa xuên Coá thïí daåy con nhiïìu hún vïì con ngûúâi, Vïì lûúng têm, caái xêëu vaâ àiïìu töët 33
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Hún caã nhûäng gò caác nhaâ thöng thaái coá thïí daåy cho con.”
Töi àaä thêëy vö söë ngûúâi, caã treã lêîn giaâ, àaân öng lêîn àaân baâ, coá àûúåc sûác khoãe cûúâng traáng tûâ meå thiïn nhiïn. Vaâi ngûúâi ài böå möåt caách maånh meä, vaâi ngûúâi chaåy, söë khaác chaåy àûúâng daâi, coá ngûúâi laåi têåp yoga. Têët caã àïìu traân àêìy sûác söëng, vaâ nhiïåt têm muöën söëng lêu hún. Trong möi trûúâng tûúi àeåp naây, vêën àïì vïì nhaâ nhiïëp aãnh vaâ ngûúâi àaân öng tûå tûã noå laåi hiïån ra lú lûãng trûúác mùæt töi. Quaá khûá àaä cho rùçng noá cêìn thiïët àïí tûå taái hiïån. Töi khöng biïët vò sao. Coá thïí laâ vò töi àaä àoåc quaá nhiïìu vïì lûúng têm vaâ àiïìu àoá liïn quan àïën möåt phiïn toâa töëi cao, àïën cuöåc tranh caäi, xó vaã àang diïîn ra úã Quöëc höåi? Cuäng coá thïí laâ vò sûå chòm lùæng cuãa möåt saãn phêím coá tïn goåi laâ lûúng têm trong thúâi gian bêìu cûã.
34
Bùng qua àûúâng úã chöî coá vaåch trùæng
Höm àoá laâ möåt trong nhûäng ngaây noáng
nhêët cuãa thaáng Nùm. Trúâi àaä nhêåp nhoaång vaâ boáng àïm sùæp sûãa bao truâm lïn moåi vêåt. Àoá laâ luác maâ moåi ngûúâi, vöën bõ giam haäm trong nhûäng cùn höå, bûúác ra àûúâng àïí hñt thúã khöng khñ maát meã maâ hoaâng hön mang àïën. Nhûng caái noáng bûác cuãa ngaây höm àoá cuäng tûúng àûúng nhau úã bïn trong lêîn bïn ngoaâi nhûäng caánh cûãa àoáng kñn. Töi khöng thêëy nhiïìu ngûúâi lùæm trïn àûúâng. Möåt öng giaâ toác baåc trùæng, tröng rêët bònh thûúâng, àang ài trûúác töi. Möåt öng giaâ mùåc aáo nêu, tröng cuäng rêët àöîi bònh thûúâng, àïën tûâ hûúáng ngûúåc laåi. Caã hai chaâo nhau vaâ sau àoá, öng giaâ aáo nêu quay ngûúåc laåi ài chung vúái baån mònh, theo cuâng möåt hûúáng. 35
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
- Lalaji, anh àaä vûúåt qua moåi giúái haån. – Öng giaâ aáo nêu cêët tiïëng. – Quaá nhiïìu lûãa trïn bêìu trúâi àaä löåt saåch aáo cuãa anh, àïën mûác anh phaãi lang thang trïn àûúâng phöë Delhi vúái àöåc möåt caái “ba löî”. Boån treã seä cûúâi vaâo muäi anh. - Àùçng naâo thò boån treã cuäng cûúâi nhaåo töi röìi. – Öng giaâ toác trùæng noái. – Mùåc hay khöng mùåc aáo laâ viïåc vùåt maâ thöi. Nhûng haäy noái cho töi biïët möåt àiïìu, caái “ba löî” cuãa töi vaâ aáo cuãa boån chuáng khaác nhau úã chöî naâo? Ñt nhêët thò aáo cuãa töi cuäng coá maâu cuãa möåt quyá öng - maâu trùæng. Coân nhûäng thûá maâ boån treã ngaây nay mùåc coá quaá nhiïìu maâu, hún caã nhûäng gò maâ Thûúång àïë àaä taåo ra. Coá nhûäng caái àoã rûåc nhû vûâa tûâ loâ nûúáng ra, nhûäng caái khaác thò xanh leâ nhû coã barsat vaâ coá caái thò àen thui nhû than vêåy. Vaâ kia, haäy nhòn maâ xem, caái thûá vö nghôa gò àaä àûúåc viïët lïn chuáng vêåy? “Anh yïu em”, “Haäy hön töi”, “Traánh xa ra”… - Àuáng thïë! - Ngûúâi àaân öng mùåc aáo nêu noái. – Boån treã mùåc chuáng ngay caã khi cha hoå qua àúâi. Caã hai phaá lïn cûúâi. - Nhûng… - öng giaâ aáo nêu tiïëp tuåc, - nhûäng gò anh noái vïì nhûäng chiïëc aáo thun laâ àuáng. Thúâi 36
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
thïë àaä thay àöíi. Vaâo thúâi chuáng ta, thúâi trang àûúåc bùæt àêìu úã Luên Àön vaâ sau àoá àïën ÊËn Àöå. Bêy giúâ thò noá bùæt àêìu úã Connaught Place vaâ sau àoá àïën Villayat qua àûúâng Karol Bagh. Nhûng duâ sao, àiïìu àoá cuäng khöng coá nghôa laâ anh nïn thûåc hiïån chuyïën baách böå cuãa mònh chó vúái àöåc möåt chiïëc “ba löî”. Möåt tònh huöëng rêët û laâ thuá võ! Hai con ngûúâi, hònh nhû úã trong hai hoaân caãnh giöëng nhau, àang chia seã vúái nhau vaâi khoaãnh khùæc cuöåc àúâi mònh, laâm cho nhau caãm thêëy vui veã, nheå nhoäm. Nhûäng cêu trao àöíi – nhû töi àaä noái úã trïn - gêìn nhû tuön ra cuâng luác vúái möîi nhõp bûúác cuãa hoå. Töi khöng thïí kiïìm àûúåc viïåc lùæng nghe “nhûäng thûá linh tinh ngoåt ngaâo” cuãa hoå. Khi chuyïën daåo böå kïët thuác, ngûúâi àaân öng aáo nêu noái vúái baån mònh, húi lúán gioång möåt chuát: - Töët hún laâ ài sang bïn kia àûúâng. Nhûng àûâng sang àûúâng úã àêy, haäy sang úã chöî coá keã vaåch trùæng daânh cho ngûúâi qua àûúâng. Ngûúâi ta baão nïëu anh bõ xe töng úã ngay chöî coá vaåch, con caái anh seä nhêån àûúåc tiïìn àïìn buâ gêëp àöi àêëy.
37
Cuöåc gùåp gúä thaáng Taám
Möîi buöíi saáng, öng êëy laåi hoãi töi, hoùåc
“Höm nay laâ ngaây mêëy?”, hoùåc “Àöìng höì cuãa anh chó mêëy giúâ röìi?”. Töi traã lúâi öng, öng caãm
ún röìi bûúác ài.
Töi khöng biïët öng êëy laâ ai, vaâ cuöåc gùåp mùåt cuãa chuáng töi chó giúái haån vaâo buöíi saáng súám, khi töi ài daåo. Öng êëy àaä khaá giaâ, àoáng möåt caái khöë, lûng coâng, ài chêìm chêåm tûâng bûúác. Tay phaãi öng cêìm möåt cêy gêåy, nhûng khöng phaãi luác naâo öng cuäng duâng noá - chó khi öng bõ vêëp thöi, hay noái caách khaác, khi öng nghô mònh bõ vêëp. Töi chûa thêëy öng vêëp lêìn naâo, nhûng coá phaãi luác naâo töi cuäng thêëy öng êëy àêu. Tay traái öng cêìm möåt caái tuái laâm bùçng súåi àay. Caái tuái khöng àeåp àeä gò. Noá giöëng nhû caái tuái maâ ngûúâi ta thûúâng duâng àïí àûång rau quaã. 38
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Öng haái hoa tûâ cöng viïn lúán Greater KailashII, nùçm trïn trûúâng Don Bosco. Öng êëy khöng bûúác vaâo cöng viïn. Öng khöng thïí bûúác vaâo àûúåc. Coá möåt caái raâo chùæn ngùn caách cöng viïn vúái vóa heâ. Vaâ doåc theo raâo chùæn, coá möåt têëm biïín to ghi “Taâi saãn cuãa DLF (1), cêëm vaâo”. Nhûäng buåi cêy moåc lïn cao, phuã lïn caái raâo chùæn àoá. Öng vûún tay vïì phña chuáng vaâ haái nhûäng böng hoa cuãa mònh, phêìn lúán laâ cuác vaån thoå coá maâu vaâng nêu. Öng haái chuáng möåt caách nheå nhaâng vaâ àùåt chuáng vaâo gioã, tûâng böng möåt. Töi khöng thñch àiïìu naây. Töi khöng thñch bêët cûá ai haái hoa caã. Vaâ töi khöng thñch nhûäng böng hoa bõ àùåt vaâo trong tuái àay. Taåi sao öng êëy laåi laâm nhû thïë? Coá thïí laâ cho lïî pooja (2) cuãa öng. Coá thïí öng êëy ra khoãi nhaâ chó àïí tòm hoa cho buöíi lïî pooja cuãa mònh maâ thöi. Vaâo ngaây 28 thaáng Taám, töi àaä cho öng möåt cêu traã lúâi sai. Töi noái höm êëy laâ ngaây 29. - Ngaây 29 sao? – Öng êëy hoãi. - Vêng. - Töi traã lúâi. Nhûng töi khöng hoaân (1): DLF: Möåt cöng ty àõa öëc lúán úã ÊËn Àöå. (2): Lïî pooja: Möåt nghi thûác truyïìn thöëng cuãa ngûúâi Hindu.
39
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
toaân chùæc chùæn, thïë nïn töi nhòn àöìng höì. Töi coá thïí àoåc àûúåc giúâ trïn êëy, nhûng khöng thïí àoåc àûúåc ngaây thaáng: nhûäng con chûä quaá nhoã vaâ múâ. Khi töi vïì nhaâ, túâ lõch trïn tûúâng xaác nhêån rùçng töi àaä sai. - Höm nay múái laâ ngaây 29. - Saáng höm sau, töi noái vúái öng ta nhû thïë. - Höm qua laâ ngaây 28. Töi xin löîi, töi àaä nhêìm. - Töi biïët. – Öng êëy noái. - Öng biïët sao? - Àuáng. - Thïë öng coân hoãi töi laâm gò? Öng êëy nhòn töi, cûúâi vaâ noái: - Töi chó muöën noái chuyïån vúái ai àoá. Thïë nïn töi múái hoãi anh. Töi biïët ngaây thaáng, thúâi gian vaâ caã thûá nûäa. Chuáng tröi qua thêåt chêåm. Anh coá nghô thïë khöng?
40
Möåt buöíi töëi úã Thiïn àûúâng Xanh
Cö tiïëp viïn treã tuöíi trïn chiïëc maáy bay cuãa
haäng haâng khöng Thaái Lan vêîn quyïën ruä nhû thûúâng lïå. Thïë nhûng, ngûúâi àêìu tiïn chaâo töi úã sên bay Bangkok laåi hiïån nguyïn hònh laâ möåt tïn ma cö thûá thiïåt. Hùæn àûa cho töi danh thiïëp cuãa möåt cûãa hiïåu maát-xa úã Bangkok, vaâ àïì nghõ rùçng hùæn coá thïí àïën àoán töi taåi khaách saån Hayat Rama, núi töi sùæp àïën úã, vaâo bêët cûá ngaây naâo, giúâ naâo, tuây yá töi lûåa choån. Laâm sao maâ hùæn biïët töi seä úã khaách saån Hayat Rama cú chûá? Liïåu hùæn coá möëi liïn hïå naâo vúái WHO * úã Bangkok? Töi àang ài cöng taác vúái tû caách laâ möåt àaåi biïíu cuãa ÊËn Àöå tham gia möåt höåi thaão cuãa WHO vïì giaáo duåc giúái tñnh cho thanh thiïëu niïn. Hùæn ta laâm töi thêëy húi khoá chõu möåt chuát. Nhûng sau khi àaä nhêån àõnh rùçng töi khöng ( )
* WHO: Töí chûác Y tïë Thïë giúái.
( )
41
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
phaãi laâ miïëng möìi ngon, hùæn chuyïín sang duå döî möåt haânh khaách khaác. Töi vaâo phoâng khaách saån. Sau khi rûãa mùåt, töi thêëy möåt têëm thiïëp nhoã nhûng rêët nöíi bêåt dûång trïn baân viïët, trïn àoá coá ghi: “Chaâo mûâng túái Hayat Rama, haäy bûúác vaâo Thiïn àûúâng Xanh úã têìng ba àïí àûúåc phuåc vuå miïîn phñ”. Khöng coá viïåc gò
laâm, töi quyïët àõnh thûã xem caái dõch vuå miïîn phñ àoá laâ gò. Ngûúâi Thaái vöën nöíi tiïëng vúái sûå haâo phoáng vaâ nhên aái cuãa hoå. Möåt cö gaái treã rêët àeåp àoán chaâo töi úã Thiïn àûúâng Xanh. Cö êëy dêîn töi túái möåt caái baân tröëng vaâ úã àoá, möåt thiïn thêìn khaác xuêët hiïån vúái möåt thûåc àún àöì uöëng. - Haäy choån bêët cûá thûá gò öng thñch. - Cö êëy noái. - Rûúåu naây chuã quaán thïët. Àêìu tiïn, töi nghô mònh seä choån loaåi Black Label quen thuöåc, nhûng kyâ laå thay, dûúái möåt lûåc thuác àêíy vö hònh naâo àoá, töi àaä choån vodka. Chêåm chaåp, thoaãi maái, vûâa nhòn quanh xem coá ai quen khöng, töi vûâa nhêëp möåt nguåm rûúåu. Töi vûâa uöëng xong thò thiïn thêìn noå laåi àïën vúái caái khay quen thuöåc cuãa cö, trïn àoá coá möåt chai vodka vaâ möåt caái ly saåch boáng. 42
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
- Chuã quaán thïët, thûa öng. - Gêìn nhû chêm choåc, cö ta noái khi roát tiïëp cho töi möåt ly àêìy khaác. Töi cuäng nhêëp möåt nguåm trong caái ly àoá, chêåm raäi, nhaân nhaä hún ly àêìu möåt chuát. Nhûng möåt laát sau, khi töi vûâa uöëng xong ly rûúåu, cö gaái noå laåi àïën vúái caái khay coá àùåt chai rûúåu vodka vaâ möåt caái ly khaác. Vodka laâ möåt loaåi rûúåu maånh. Cöë hïët sûác, töi cuäng chó coá thïí uöëng hai ly. Töi tûâ chöëi ly thûá ba cuãa cö gaái. - Thûa ngaâi, - cö gaái nhoã nheå, - trong trûúâng húåp àoá, ngaâi seä phaãi traã tiïìn cho hai ly àêìu tiïn. Miïîn phñ coá nghôa laâ ñt nhêët böën ly. Nïëu ñt hún söë àoá, ngaâi phaãi traã tiïìn. Töi khöng nhúá mònh àaä phaãi traã bao nhiïu àö-la cho caái dõch vuå miïîn phñ êëy. Nhûng möîi lêìn nhòn thêëy möåt quaãng caáo hêëp dêîn cho möåt thûá gò àoá miïîn phñ, vñ duå seä àûúåc tùång möåt caái bïëp àiïån khi mua möåt caái xe húi chùèng haån, töi àïìu liïëm möi mònh.
43
Cuá va chaåm àõnh mïånh
Roä raâng öng ta khöng hïì chaåy quaá töëc àöå,
nhûng chiïëc mö tö cuãa öng ta laåi àang ài bïn phña lïì phaãi. Töi àang chaåy tûâ hûúáng ngûúåc laåi, boáp coâi, giaãm töëc àöå vaâ cuöëi cuâng phaãi àaåp thùæng. Ngûúâi àaân öng Sardarji êëy nhêån ra sai lêìm cuãa mònh khaá muöån. Öng ta beã ngoùåt tay laái. Nhûng khöng kõp nûäa röìi, chiïëc xe hai baánh àêm sêìm vaâo xe húi cuãa töi vaâ trûúåt daâi trïn àûúâng. Töi bûúác ra khoãi xe giuáp ngûúâi àaân öng àûáng dêåy. Öng ta bõ thûúng vaâ roä raâng tröng khaá àau. - Xin löîi öng, taåi töi maãi suy nghô. – Ngûúâi àaân öng kheä noái. Coá maáu trïn quêìn vaâ tay aáo cuãa öng. Öng tûå phuãi saåch buåi trïn quêìn aáo vaâ noái: - Nhúâ ún Thûúång àïë cûáu maång, töi chó bõ 44
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
thûúng nheå. Nhûng laâm ún haäy àûa töi túái bïånh viïån. Àêy hoaân toaân laâ löîi cuãa töi. Seä khöng coá chuyïån gò xaãy ra vúái öng àêu. Chiïëc mö tö bõ hoãng khaá nghiïm troång. Möåt caái àeân úã àêìu muäi xe húi cuãa töi cuäng bõ vúä. Ngûúâi àaân öng noå, khoaãng trïn 50 tuöíi, àêíy chiïëc mö tö sang vïå àûúâng vaâ tiïëp tuåc khêín naâi töi: - Laâm ún àûa töi túái bïånh viïån. Töi baão àaãm seä khöng coá chuyïån gò xaãy ra vúái öng àêu. Trong möåt khùæc, töi nghô vïì cuöåc hoåp quan troång taåi Trung têm Quöëc tïë ÊËn Àöå maâ töi seä phaãi tham dûå trong voâng vaâi phuát nûäa. Song, yá nghô àoá nhanh choáng tan biïën. - Öng gùåp phaãi chuyïån gò cùng thùèng sao? Töi hoãi öng ta trïn àûúâng túái bïånh viïån Lohia. - Nhûäng gò Thûúång àïë àaä sùæp àùåt seä phaãi diïîn ra. - Öng traã lúâi möåt caách triïët lyá. - Naâo ai coá thïí tröën traánh àûúåc? Pakistan, röìi nhûäng cuöåc baåo loaån úã Delhi naây; chuáng ta coá thïí ngùn caãn chùng? Àêëng Töëi cao àaä sùæp àùåt nhûäng chuyïån êëy phaãi nhû thïë. Ngûúâi cuäng laâm nhû vêåy àöëi vúái vuå tai naån naây. 45
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Luác àoá chó múái khoaãng möåt nùm sau vuå aám saát baâ Indira Gandhi. Taåi phoâng cêëp cûáu cuãa bïånh viïån, caác baác sô chó vûâa nghe thêëy tûâ “tai naån” laâ àaä nhanh choáng thöng baáo cho caác viïn chûác coá thêím quyïìn biïët. Hai ngûúâi caãnh saát, dûúâng nhû chõu traách nhiïåm thûúâng xuyïn taåi núi naây, lêåp tûác chaåy túái vúái veã àe doåa. Hoå luön sùén saâng àïí ghi cheáp lúâi tûúâng trònh cuãa naån nhên lïn möåt xêëp giêëp rúâi àûúåc keåp laåi bùçng möåt thanh kim loaåi cuä kyä trïn möåt têëm bòa cuäng cuä kyä nöët. AÁnh nhòn cuãa hoå laâm töi khoá chõu. Liïåu töi coá àang vûúáng vaâo rùæc röëi? Nöîi súå haäi àoá quaã thêåt coá xuêët hiïån nhûng sau àoá, töi bònh tônh laåi vaâ noái vúái baác sô: - Xin haäy chùm soác vïët thûúng cho öng ta trûúác. Baác sô àaáp ûáng lúâi àïì nghõ cuãa töi. Ngûúâi àaân öng Sardarji nhòn töi, röìi nhòn hai ngûúâi caãnh saát, noái: - ÚÃ àêy chùèng coá viïåc gò cho caác anh àêu. Töi àang laái xe mö tö. Xe bõ ngaä. Quyá öng naây nhòn thêëy töi. Anh êëy àaä àûa töi túái àêy. Cêìu Thûúång àïë ban phûúác laânh cho anh êëy. 46
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Khi cuâng öng ài mua thuöëc theo toa cuãa baác sô, töi hoãi: - Coân xe cuãa öng thò sao? - Töi seä goåi con trai cuãa töi túái lêëy. - Töi àûa öng vïì nheá? - Töi àïì nghõ. - Öng söëng úã àêu? - Öng ta hoãi. - Tara Apartments úã Nam Delhi. - Töi traã lúâi. - Vêåy thò thöi, thûa öng. – Öng ta chùæp tay laåi, toã yá caãm ún. - Töi úã xa lùæm, gêìn Gandhi Nagar. Töi khöng sao. Töi seä tûå xoay xúã àûúåc maâ. Nhûng öng coá thïí laâm ún giuáp töi thïm möåt chuyïån àûúåc khöng? Khi thêëy töi nhòn möåt caách toâ moâ, öng ta noái: - Xin öng haäy àïí laåi àõa chó cho töi. Töi seä noái con trai töi túái chöî öng àïí thanh toaán chi phñ vïì nhûäng thiïåt haåi maâ töi àaä gêy ra cho xe húi cuãa öng.
47
Chuyïån möåt con àûúâng
Trong quaäng thúâi gian töi úã taåi Kausani,
thuöåc quêån Almora cuãa UP (bêy giúâ laâ Uttaranchal), vaâi àiïìu rêët vui àaä xaãy ra.
Nûúác chaãy ra tûâ voâi àöåt nhiïn ngûâng laåi. Khöng coá gò laâ bêët thûúâng caã. Búãi vò, nïëu coá àiïìu gò àûúåc coi laâ thêët thûúâng nhêët úã ÊËn Àöå thò àoá laâ nûúác. Noá àïën röìi ài tuây thñch. Coá luác bïn ngoaâi trúâi mûa nhû truát trong khi trong nhaâ baån khöng coá lêëy möåt gioåt nûúác àïí uöëng. Ngûúâi ta phaãi chõu àûång caãnh naây nhiïìu ngaây liïìn ngay caã úã Cherapunji - núi coá nhûäng cún mûa nùång haåt nhêët möîi nùm. Haäy cho pheáp töi àûúåc noái chi tiïët hún. Coá möåt võ böå trûúãng danh dûå àang úã trong phoâng tùæm cuãa möåt raåp haát úã Kausani. Öng êëy àang tùæm. Vaâ ngay luác öng ta vûâa hoaân têët viïåc 48
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
böi sûäa tùæm lïn khùæp ngûúâi, thò nûúác tûâ voâi àöåt ngöåt ngûng chaãy. Võ böå trûúãng heát lïn. Nhûng khöng ai nghe tiïëng öng caã. Khöng coá ai baão vïå bïn ngoaâi nhaâ tùæm. Ngûúâi àaân öng töåi nghiïåp naây khöng coân lûåa choån naâo khaác ngoaâi caách lau saåch sûäa tùæm vúái têët caã söë khùn tùæm maâ öng ta coá thïí lêëy àûúåc. Àiïìu àêìu tiïn maâ öng êëy laâm sau khi ra khoãi nhaâ tùæm laâ goåi cho võ Phoá phoâng Quaãn lyá Luêåt phaáp vaâ Trêåt tûå cuãa khu vûåc. Ngûúâi àaân öng töåi nghiïåp àoá phaãi giaãi thñch vúái võ böå trûúãng rùçng àiïìu naây khöng phaãi laâ hiïëm gùåp úã Kausani. Ngûúâi dên söëng úã vuâng cao hún thûúâng cùæt àûúâng öëng dêîn nûúác àïí nûúác chaãy vaâo caánh àöìng cuãa hoå. - Bùæt lêëy chuáng, bùæt têët. - Võ böå trûúãng theát lïn. Töi khöng thïí noái àûúåc chuyïån gò xaãy ra sau àoá. Nhûng àiïìu töi biïët laâ möåt buöíi töëi noå, khi àang úã cuâng võ Phoá chaánh Toâa aán àõa phûúng trong möåt nhaâ nghó caånh khu rûâng, chuáng töi thêëy möåt chiïëc Buick àen rêët lúán chaåy vaâo nhaâ nghó Cöng àoaân bïn dûúái. Coá nhiïìu hoaåt àöång rêët söi nöíi diïîn ra sau khi chiïëc xe àoá àïën. - Xe cuãa ai thïë nhó? – Töi hoãi võ Phoá chaánh Toâa aán àõa phûúng. 49
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
- Àoá laâ xe cuãa ngaâi àöëc cöng. Haäy nghô xem. Möåt quan chûác vùåt khöng àûúåc böí nhiïåm söëng trong caãnh giaâu coá huy hoaâng. Töi àïì nghõ öng múã vaâi àiïìu vïì sûå vô àaåi cuãa ngûúâi àaân öng naây. - Öng ta cöë vêën viïåc xêy nhûäng con àûúâng. Võ Phoá chaánh Toâa aán thò thaâo. - Chi phñ xêy möåt con àûúâng trïn àöìi lúán gêëp mûúâi lêìn so vúái chi phñ cho möåt con àûúâng úã àöìng bùçng. Nhûng duâ xêy úã bêët cûá àêu, öng êëy cuäng àïìu xem nhû laâ xêy trïn àöìi. - Sao anh khöng khúãi töë laäo ta? - Bõ söëc vaâ baâng hoaâng, töi hoãi öng êëy. - Àïí bõ mêët viïåc aâ? – Öng êëy noái, gaäi gaäi àêìu. - Rêët nhiïìu ngûúâi tiïìn nhiïåm cuãa töi àaä thûã vaâ bõ àêíy ra khoãi vuâng naây. Anh coá biïët hùæn ta laâ ai khöng? Töi khöng biïët thêåt vaâ lùæc àêìu möåt caách ngêy thú. - Hùæn àûúåc biïët àïën úã àêy vúái tû caách laâ Hoaâng tûã xûá Wales. – Öng êëy noái. – Hùæn laâ anh cuãa chöìng chaáu gaái võ Böå trûúãng àêëy. 50
Tònh yïu cuãa nûúác Myä
Möîi ngûúâi Myä söëng caách nhaâ 50 dùåm laâ
möåt chuyïn gia trong möåt lônh vûåc naâo àoá. Àoá cuäng laâ con àûúâng àûa cuöåc Caách maång Xanh àïën vúái ÊËn Àöå. Puran Chand Batra, ngûúâi coá nöng traåi úã Rohtak maâ töi tûâng gheá thùm, àaä kïí laåi cêu chuyïån naây. Vaâi chuyïn gia nöng nghiïåp cuãa Myä töët nghiïåp tûâ trûúâng Àaåi hoåc Nöng nghiïåp úã Ludhiana cuäng trûúãng thaânh dûúái sûå dòu dùæt cuãa öng. Möåt àiïìu húi kyâ quùåc laâ trûúác àoá, hoå àaä cöë gùæng daåy cho Puran Chand, cha öng vaâ con trai öng, ba thïë hïå ngûúâi ÊËn Àöå, caách laâm thïë naâo àïí tröìng nho úã Rohtak. Höm àoá, Puran Chand àaä dêîn hoå àïën möåt goác nhoã trong nöng traåi cuãa öng. - Chuáa úi! - Nhûäng ngûúâi Myä thöët lïn. - Öng 51
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
àaä tröìng àûúåc nho úã àêy röìi sao? Taåi sao öng khöng àïën California vaâ noái vúái nhûäng ngûúâi úã àoá biïët laâm caách naâo öng àaä xoay xúã àïí gùåt haái àûúåc nhiïìu àïën thïë tûâ möåt nïìn taãng rêët sú saâi? Nïëu viïåc tröìng troåt quy mö gia àònh bõ thêët baåi úã ÊËn Àöå, vúái möåt con söë khöng nhoã, thò nguyïn nhên laâ do yá kiïën chuyïn mön cuãa ngûúâi Myä àaä àûúåc aáp duång quaá mûác trïn àêët nûúác naây. ÚÃ khu vûåc 24 - Parganas, Têy Bengal, hoå àaä cöë gùæng giúái thiïåu voâng traánh thai cho phuå nûä Bengal. “Phûúng phaáp àún giaãn, an toaân vaâ chùæc chùæn nhêët”, hoå tuyïn böë chùæc nõch nhû thïë. Rêët nhiïìu phuå nûä àaä àaáp laåi hoå. Nhûng sau àoá, coá ngûúâi bõ chaãy maáu rêët nhiïìu, coá ngûúâi mùæc phaãi caác biïën chûáng khaác; vaâ thïë laâ dên söë Bengal vêîn khöng ngûâng tùng lïn. Ngûúâi Myä vaâ caác àöëi taác ÊËn Àöå cuãa hoå khöng mêët tñ thúâi gian naâo - hoå goái gheám vaâ boã chaåy. Röìi hoå àïën vuâng Àöng UP. Nhûäng con söng traân búâ àaä gêy nïn ngêåp luåt lúán. Rêët nhiïìu ngöi laâng bõ luä nuöët chûãng. “Khi luä ruát”, ngûúâi Myä khuyïn, “taåi sao chñnh phuã khöng nêng nhûäng ngöi laâng naây lïn?”. Vúái rêët
52
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
nhiïìu tiïìn baåc àöí ra, hoå àaä àêìu tû haâng triïåu àöla àïí nêng cao khoaãng 5.000 ngöi laâng. Nùm sau, cún luä trúã nïn dûä döåi hún möåt chuát vaâ têët caã nhûäng ngöi laâng àaä àûúåc nêng lïn êëy cuäng bõ queát saåch. ÚÃ Lucknow, töi àaä àûúåc xem möåt vúã kõch tuyïåt vúâi taåi möåt höåi thaão vïì sûác khoãe liïn quan àïën caác bïånh vïì mùæt. Möåt chuyïn gia ngûúâi Myä heát lïn: “Taåi sao caác anh khöng cung cêëp bïëp aáp suêët cho ngûúâi dên úã nöng thön àïí hoå coá thïí giûä cho mùæt khöng bõ aãnh hûúãng búãi khoái bïëp?”. Hoå
sùén saâng giuáp giaãi quyïët vêën àïì naây. Nhûng àaä tûâ lêu lùæm röìi, bïëp aáp suêët khöng àûúåc ngûúâi dên biïët àïën, ngay caã trong thõ xaä Lucknow. Khöng phaãi chó úã ÊËn Àöå maâ laâ trïn toaân thïë giúái, ngûúâi Myä nöíi tiïëng vò nhûäng yá kiïën can thiïåp cuãa mònh. ÚÃ YÁ, hoå àaä ài thùm nhûäng taân tñch cuãa thaânh La Maä. Khöng biïët rùçng àoá laâ möåt phêìn di saãn cuãa ngûúâi dên thaânh Rome, hoå àïì nghõ: “Caác anh nïn hoåc vaâi baâi hoåc tûâ New York. ÚÃ àoá, chuáng töi àaä xêy àûúåc caác toâa nhaâ choåc trúâi trïn nhûäng vuâng àêët xêëu. Dô nhiïn, caác anh cuäng coá thïí laâm àûúåc nhû thïë trïn vuâng àêët hoang taân naây”. 53
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Mùåc cho viïåc àang chiïëm thïë thûúång phong, mùåc cho nhûäng khñ chêët riïng, mùåc cho nhûäng gò hoå noái vaâ laâm, tûâ Bill Clinton trúã xuöëng, töi vêîn thñch ngûúâi Myä. Nhûng vúái hoå, thïë giúái naây vêîn chûa àuã maâu sùæc nhû àaáng ra noá phaãi thïë.
54
Nhûäng quy tùæc cuãa chñnh phuã
Chuáng ta coá thïí caâu nhaâu vïì giaá cuãa nhûäng
túâ baáo maâ chuáng ta àoåc, nhûng chuáng ta hiïëm khi phaãi bûåc mònh vïì caách noá àïën vúái chuáng ta. Ngûúâi àaân öng mang noá àïën trïn chiïëc xe àaåp cuãa mònh laâ möåt tay thiïån xaå. Tûâ bïn dûúái, öng êëy neám noá lïn ban cöng cùn höå chuáng töi trïn têìng möåt, hoùåc coá thïí laâ têìng hai. Öng ta ñt khi neám trûúåt. Àöi khi, chó àöi khi thöi nheá, túâ baáo rúi xuöëng, öng laåi neám lïn lêìn nûäa. Vaâ túâ baáo àaä àïën àûúåc núi noá cêìn phaãi àïën. Chuáng töi coá niïìm tin úã öng. Chuáng töi tröng chúâ öng möåt caách haáo hûác vaâo möîi buöíi saáng vaâ hiïëm khi öng ta laâm chuáng töi thêët voång. Nhû möåt quy luêåt, öng àïën rêët àïìu. Vaâ hêìu nhû öng luön àïën àuáng giúâ. Öng ta coân rêët trung thûåc nûäa. Nhûäng gò öng àem àïën cho chuáng töi àïìu 55
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
mang tñnh choån loåc vaâ thuêìn khiïët; yá töi laâ, nhû khi noá àïën vúái öng tûâ toâa soaån hay àaåi lyá cuãa túâ baáo. Laâ möåt ngûúâi trung niïn, öng êëy khöng dñnh vaâo troâ bõp búåm naâo caã. Öng êëy rêët quan têm àïën moåi ngûúâi. Nhûäng khi caác túâ baáo cuãa töi coá keâm theo êën phêím àõnh kyâ, öng êëy ài lïn cùn höå nùçm trïn têìng hai cuãa töi vaâ àûa chuáng àïën têån tay töi. Khi trúâi mûa, öng êëy cuäng laâm nhû thïë. Öng êëy chûa bao giúâ giao cho töi möåt túâ baáo bõ raách hay bõ ûúát caã. Trong suöët muâa mûa, öng êëy goái nhûäng cuöån baáo vaâo nhûäng têëm ni-löng daây; öng êëy coá thïí bõ ûúát suäng, nhûng öng khöng cho pheáp nhûäng túâ baáo cuãa mònh bõ ûúát. Khöng giöëng nhû ngûúâi àaân öng phuå traách maång truyïìn hònh caáp trong khu chuáng töi söëng, khöng àûa hoáa àún cho nhûäng gò maâ öng ta thu àûúåc tûâ khaách haâng, ngûúâi giao baáo rêët cúãi múã. Öng êëy lïn danh saách cho têët caã nhûäng gò maâ öng êëy giao vaâ mang hoáa àún àïën cho tûâng ngûúâi chuáng töi vaâo buöíi chiïìu, vaâ noái chung laâ khöng phaãi vaâo ngaây àêìu tiïn cuãa thaáng. Öng biïët rùçng ngûúâi ta khöng muöën phaãi chi tiïìn vaâo ngaây àêìu tiïn cuãa thaáng. Öng êëy àûa àuáng hoáa àún cho nhûäng gò maâ öng êëy thu. 56
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Öng êëy nhêån àûúåc bao nhiïu cho cöng viïåc cuãa mònh? Töi biïët rùçng àêy chó laâ möåt viïåc thuöåc daång baán thúâi gian, chó laâm vaâo luác saáng súám thöi. Khöng ai coá thïí mûu sinh chó nhúâ vaâo noá caã. Nhûng töi rêët ngaåc nhiïn khi biïët rùçng öng êëy coá thïí kiïëm àûúåc hún 1.500 rupi möîi thaáng. “Vêåy quaäng thúâi gian coân laåi trong ngaây öng laâm gò?”, töi àaä hoãi öng nhû thïë vaâo möåt buöíi
töëi thaáng Giïng. Öng àïì cêåp àïën möåt töí chûác cuãa Chñnh phuã maâ trong àoá, öng àûúåc thuï laâm ngûúâi àûa tin vaâo nhûäng dõp àùåc biïåt. Töí chûác naây phaãi laâm viïåc vúái dên chuáng vaâ bõ tai tiïëng búãi sûå thúâ ú cuãa noá àöëi vúái àöëi tûúång maâ noá phuåc vuå, cuäng nhû búãi caác xò-cùng-àan lúåi duång chûác quyïìn àaä àûúåc baáo chñ phanh phui. Töi hoãi öng: - Laâm sao maâ anh laâm viïåc töët nhû thïë, trong khi töí chûác cuãa anh laåi coá tiïëng xêëu nhû vêåy? - Cöng viïåc chñnh phuã laâ thuöåc vïì chñnh phuã, - öng êëy traã lúâi keâm theo möåt nuå cûúâi nheå, - noá àûúåc vêån haânh theo nhûäng quy tùæc cuãa chñnh phuã, thïë thöi.
57
Möåt thïë giúái thên thiïån
Haäy hoãi bêët cûá ngûúâi naâo söëng úã Anh xem
ngûúâi êëy coá bao nhiïu àûáa con. Trong trûúâng húåp àoá, töi àoan chùæc rùçng suöët quaäng thúâi gian coân laåi, ngûúâi àoá seä khöng theâm noái chuyïån vúái baån nûäa. Haäy hoãi möåt cêu hïåt nhû thïë vúái möåt anh chaâng úã Chandigarh, anh ta seä noái thïë naây: - Hai con trai, möåt laâ baác sô, möåt laâ kyä sû, caã hai àïìu àaä an cû úã Myä. Ba con gaái, möåt àûáa àang söëng úã Canada, möåt àûáa úã Bombay vaâ möåt àûáa úã Calcutta. Têët caã àïìu maånh khoãe, nhúâ lúâi chuác töët àeåp cuãa baån vaâ ên àiïín cuãa Thûúång àïë. Khöng ngêìn ngaåi, khöng höëi tiïëc, anh ta seä noái cho baån biïët möåt caách vui veã têët caã nhûäng gò baån cêìn. Duâ coá söëng úã àêu trïn àêët ÊËn Àöå ài chùng 58
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
nûäa, chuáng töi vêîn laâ ngûúâi dên cuãa möåt quöëc gia vö cuâng thên thiïån. Töi tòm thêëy nhûäng bùçng chûáng rêët tuyïåt vúâi cho àiïìu naây vaâo möîi buöíi saáng, khi töi thùm khu rûâng thaânh phöë Jahanpanah úã ngoaåi ö Delhi. Töi thûúâng gùåp möåt nhoám khoaãng 20 - 30 ngûúâi àaân öng, têët caã àïìu àaä vaâo tuöíi xïë chiïìu, chúi troâ “möåt hai ba”. Möåt ngûúâi bûúác ra vaâ kïu to: “Möåt”. Têët caã giú tay lïn. Öng ta laåi hö: “Hai”. Têët caã àùåt tay ngang vai. “Ba”, moåi ngûúâi boã tay xuöëng. Àöi luác, ngûúâi quaãn troâ hö “Möåt” maâ tay cuãa ai àoá khöng chõu giú lïn thò chñnh ngûúâi naây seä giuáp öng ta laâm quaãn troâ. Laâ nhûäng ngûúâi lúán tuöíi, hoå tûå goåi mònh laâ cöng dên danh dûå. Hoå mang traâ àûång sùén trong bònh tûâ nhaâ ài vaâ thûåc hiïån kiïíu daä ngoaåi nhû thïë. Tiïën sêu vaâo cöng viïn, baån seä thêëy caãnh tûúång dïî thûúng sau àêy. Möåt nhaâ hiïìn triïët Hindu àang daåy yoga cho nhûäng ngûúâi phuå nûä, hêìu hïët àïìu àaä lïn chûác baâ, muöën giaãm cên möåt chuát hoùåc muöën búát ài cún àau úã khúáp göëi. Hoå mang theo nhûäng têëm duree * vaâ nùçm trïn àoá maâ têåp. Võ hiïìn triïët cuäng biïët caã nhûäng vêën àïì bñ mêåt cuãa hoå - laâm sao àïí treã hún vaâ tröng àaáng ( )
* Duree: Möåt loaåi nïåm àùåc trûng cuãa ÊËn Àöå.
( )
59
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
yïu hún tûâng ngaây. Öng giuáp hoå thûåc hiïån àiïìu àoá, trong khaã nùng chuyïn mön cuãa mònh. Têët caã moåi ngûúâi àïën cöng viïn naây, hoùåc têåp thïí duåc, hoùåc àïí thû giaän, hoùåc vui chúi, àïìu quen biïët nhau. Têët caã hoå àïìu coá nhûäng cuöåc thùm viïëng lêîn nhau. Möåt söë ngûúâi, chuã yïëu laâ àaân öng, sau khi kïët thuác buöíi ài daåo cuãa mònh thûúâng ngöìi caånh möåt caái thaáp nûúác giûäa rûâng, baân luêån vïì nhûäng chuyïån tûâ ngaây xûãa ngaây xûa cho àïën nhûäng vêën àïì thúâi sûå noáng höíi nhêët, tûâ Lalloo cuãa Hum Log cho àïën Laloo cuãa Bihar. - Saáng nay anh àaä duâng thuöëc sarbitrate trûúác khi àïën àêy chûa? - Möåt ngûúâi hoãi. - Chûa, - ngûúâi kia traã lúâi, - töi àaä gheá thùm baác sô chuyïn khoa tim cuãa mònh töëi qua vaâ öng êëy noái rùçng, chó àûúåc duâng sarbitrate khi bõ lïn cún àau tim. Khöng nïn duâng noá haâng ngaây. - Laâm sao anh biïët àûúåc khi naâo thò mònh lïn cún àau tim? - Möåt ngûúâi nûäa xen vaâo, veã nhû cuäng coá kinh nghiïåm vïì bïånh tim vaâ thuöëc sarbitrate. - Vaâ öng ta seä gûãi noá cho anh bùçng caách naâo nïëu anh àang trïn búâ vûåc giûäa sûå söëng vaâ caái chïët? 60
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Möåt cuöåc tranh luêån söi nöíi àaä diïîn ra xoay quanh viïåc khi naâo nïn duâng sarbitrate – haâng ngaây, trûúác cún àau hay sau cún àau. - Haäy àïí noá úã àêy. - Ngûúâi coá veã kinh nghiïåm nhêët trong söë hoå àûa tay chó vaâo tuái aáo mònh, kïët luêån. - Trong 10 nùm qua, töi thûúâng xuyïn mang sarbitrate trong tuái. Töi chûa bao giúâ cêìn àïën noá caã. Nhûng duâ sao ài nûäa töi vêîn giûä noá. Sao maâ biïët àûúåc liïåu ai àoá seä cêìn noá úã àêu àoá vaâ vaâo möåt luác naâo àoá chûá?
61
Hûúng võ cuãa Kashmiriat
K
ashmiriat laâ gò? Laâm sao chuáng ta àõnh
nghôa àûúåc noá? Noá laâ daång thuöëc con nhöång cuãa möåt loaåi dûúåc phêím kñch duåc rêët phöí biïën úã ÊËn Àöå? Vêåy, loaåi tònh dûúåc naây laâ gò? Töi seä khöng cöë gùæng àûa ra cêu traã lúâi cho nhûäng cêu hoãi nhû thïë naây. Töi thaâ traã lúâi nhû baác phuåc vuå cao lúán úã raåp haát Srinagar – núi töi thûúâng úã möîi lêìn àïën Kashmir. - Caái aáo thuång naây, caái niïu àêët naây, têët caã àïìu laâ di saãn cuãa chuáng ta. Cha öng cuãa chuáng ta àaä truyïìn laåi noá cho chuáng ta. Nhûng dûúâng nhû coân chûa àuã, giúâ àêy, Delhi cuäng goáp phêìn vaâo. Nïëu khöng phaát àiïn, hoå coá thïí ra sao àûúåc cú chûá? - Öng êëy àaä noái vúái töi nhû thïë vaâo möåt àïm noå, sau bûäa ùn töëi, khi mang àïën möåt êëm traâ xanh. 62
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Töi muöën hoãi öng vò sao öng khöng phuåc vuå moán gushtaba * cho võ giaáo sû àaáng kñnh àïën tûâ trûúâng Àaåi hoåc Aligarh; öng êëy cuäng úã trong raåp haát, dô nhiïn laâ trong möåt phoâng khaác. Chuáng töi khöng hïì quen biïët nhau. ( )
Öng êëy àaä phuåc vuå cho töi bûäa töëi coá moán gushtaba. Nhûng khi ngûúâi àaân öng àïën tûâ Aligarh hoãi, öng êëy àaä noái laâ khöng coá moán gushtaba. Võ giaáo sû khaã kñnh noå àaä nhòn vaâo àôa cuãa töi möåt caách theâm thuöìng. Öng ta khaão saát söë miïëng thõt cûâu coá trong àoá. Söë thõt naây roä raâng laâ nhiïìu hún so vúái àôa cuãa öng. Öng êëy beân xin thïm möåt ñt thõt cûâu nûäa. Baác phuåc vuå noái rùçng moán àoá cuäng khöng coân. Saáng höm sau, töi àûúåc phuåc vuå baánh nguä cöëc vaâ möåt bònh sûäa nhoã. Sau àoá laâ baánh mò nûúáng vaâ trûáng chiïn. Võ giaáo sû àïën tûâ Aligarh chó àûúåc mang cho baánh mò nûúáng vaâ trûáng. - Thïë baánh nguä cöëc cuãa töi àêu? - Öng êëy hoãi. - Thûa ngaâi, hïët caã röìi. – Baác phuåc vuå àaáp. Töi biïët rùçng thêåt ra khöng phaãi thïë. Baác ta àaä múã möåt goái baánh nguä cöëc múái vaâ cêët ài sau khi phuåc vuå cho töi xong. * Gushtaba: thõt Kashmiri vaâ trûáng.
( )
63
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
- Nhûng laâm sao maâ anh cho quyá öng naây baánh nguä cöëc trong khi töi laåi nhêån àûúåc ñt àöì ùn hún? - Võ giaáo sû noå phaãn àöëi. - Chùèng phaãi khêíu phêìn cho moåi ngûúâi laâ nhû nhau caã sao? Taåi sao laåi coá sûå phên biïåt nhû thïë naây chûá? Baác phuåc vuå toã veã khoá chõu nhûng vêîn lùång thinh. Vaâo giúâ uöëng traâ buöíi töëi, töi àaä hoãi öng êëy vò sao laåi phuåc vuå cho võ giaáo sû àïën tûâ Aligarh quaá khaác biïåt nhû vêåy? - Töi khöng thñch gaä àoá, - baác êëy noái, khöng chuát ngêìn ngaåi, - töi khöng thñch nhûäng ngûúâi nhû öng ta. Öng ta laâ möåt tñn àöì Höìi giaáo. Töi cuäng thïë. Nhûng töi khöng phaãi tuyïn böë cho caã thïë giúái biïët rùçng töi laâ tñn àöì Höìi giaáo. Töi cêìu nguyïån nùm lêìn möåt ngaây. Thïë laâ àuã. Baác êëy tiïëp tuåc, cûá nhû thïí töi àaä thöíi buâng lïn ngoån lûãa giêån dûä trong loâng baác vêåy: - Gaä ta laâ loaåi ngûúâi chia cùæt anh em vúái nhau, chia cùæt Dhar ÊËn Àöå giaáo vúái Dhar Höìi giaáo, Bhatt ÊËn Àöå giaáo vúái Bahtt Höìi giaáo, Pandit ÊËn Àöå giaáo vúái Pandit Höìi giaáo. Coá leä töi phaãi hoãi gaä xem Thûúång àïë laâ ngûúâi ÊËn Àöå giaáo hay Höìi giaáo chùæc. Nhûng chaã ñch lúåi gò, seä nhû nûúác àöí àêìu võt thöi. 64
SÖËNG
VAÂ
SUY
NGÊÎM
Tuy vêîn khöng biïët nguyïn do vò sao võ hoåc giaã noå khöng àûúåc phuåc vuå moán gushtaba nhûng töi hiïíu rùçng, öng naây chùæc hùèn àaä noái vúái baác phuåc vuå àiïìu gò àoá xuác phaåm àïën têët caã nhûäng gò maâ baác ta xem laâ möåt phêìn cuãa con ngûúâi Kashmir trong mònh. Àún giaãn thïë thöi. Vaâ baác ta àaä traã àuäa theo caách cuãa mònh laâ tûâ chöëi öng êëy nhûäng gò chñnh àaáng maâ öng coá quyïìn àûúåc hûúãng.
65