Simon Goldhill Liefde, seks en tragedie Hoe de oudheid ons heeft gevormd door Tessa van den Dolder 09/10/2012 - Wat kan de klassieke oudheid ons nu nog vertellen? Alexander de Grote en Diogenes: "Een klein stapje opzij alstublieft, u staat in de zon..."
‘Als je niet weet waar je vandaan komt, blijf je altijd een kind’ (Cicero).
Als me op een feestje werd gevraagd wat ik studeerde, en ik al glimlachend ‘Antieke Cultuur’ antwoordde, zag je ze al denken. ‘Waarom dat dan toch?’ Doorgaans deed ik een verwoede poging uit te leggen wat de klassieke wereld toch nog steeds echt actueel maakte. Ook Simon Goldhill, professor Griekse literatuur in Cambridge, vond de noodzaak om dit onderwerp op te tekenen. In zijn Liefde, seks en tragedie stelt Goldhill dat kennis van de oudheid ervoor zorgt dat we het heden beter kunnen begrijpen. Dit boek gaat over datgene wat de klassieke oudheid ons nu nog kan vertellen. De titels van de hoofdstukken zijn steeds vragen. Zo is het eerste hoofdstuk getiteld: ‘Wie denk je dat je bent?’. De hedendaagse beelden van ideale lichamen hebben volgens Goldhill de oorsprong in het oude Griekenland. Onze hedendaagse ideeën van hetgeen mooi is en over de liefde, zijn ingegeven door de oude wereld. Het daaropvolgende hoofdstuk verhaalt over religie (‘Waarheen denk je te gaan?’) Het vroege Christendom zette zich in eerste instantie af tegen de klassieke wereld en kon zo de basis kon leggen voor het Heilige Roomse Rijk. Volgens Goldhill is de geschiedenis van het christendom daarom simpelweg een klassiek vak. Een ander aspect dat wordt belicht is de politiek. In het hoofdstuk ‘Wat zou er moeten gebeuren?’ vertelt Goldhill de lezer over de ontwikkeling van de Atheense democratie. Hij noemt democratie: ‘een experiment waar nog aan geschaafd en gezaagd wordt.’ Een actueel onderwerp is het zeker. Ook het culturele leven vindt zonder meer haar oorsprong in de antieke wereld. Griekse tragedies trekken nog altijd volle zalen in westerse theaters. In het vierde hoofdstuk stelt Goldhill dat de tragedies de verhalen van toen vertelden en de unieke en monumentale gladiatorspelen het gewone Romeinse volk een stem gaf. Tenslotte krijgt de lezer een rondleiding langs alle grootheden uit de culturele geschiedenis in het hoofdstuk ‘Waar denk je dat je vandaan komt?’ Goldhill illustreert hoe de klassieke oudheid van belang was in keerpunten in de westerse politieke en culturele geschiedenis. Om te achterhalen waar we vandaan komen, is het goed te weten wat sleutelfiguren in de geschiedenis aan de oudheid hebben gehad en hoe het ze destijds heeft beïnvloed. Deze kritische beschouwing van het antieke verleden maakt veel duidelijk over het heden, aldus Goldhill. De kostbare erfenis van de klassieken wordt helder door Goldhill beschreven. Hij vindt het belangrijk dat de klassieken nog altijd worden gewaardeerd en de antieke wereld de erkenning krijgt die het verdiend. Liefde, seks en tragedie is niet slechts een betoog om dit ook te gaan inzien, al slaagt hij daar mijns inziens wel in, het is vooral ook een aangename reis langs
verscheidene aspecten van de oude geschiedenis. Uitvoerig en met gebruik van verschillende verwijzingen naar teksten, architectuur, beeldhouwkunst en (vaas)schilderingen onderbouwt hij zijn argumentatie. Daarmee is het boek lang niet alleen interessant voor mensen met voorkennis van de oudheid. In het derde hoofdstuk over politiek legt Goldhill de Atheense directe democratie dusdanig uit dat ook mensen die niet zo thuis zijn in de antieke wereld het goed kunnen volgen. Heb je altijd al eens willen weten wat het zo interessant maakt om meer over die oude geschiedenis te lezen of te leren? Sla dit boek dan eens open en ik durf te wedden dat oude geschiedenis lang niet zo ver staat van jouw leven in het nu als je van tevoren misschien had kunnen denken. Dankzij Goldhill’s kritische kijk op het antieke verleden wordt er erg veel duidelijk over onze eigen tijd. Want zoals Cicero al eens zei: ‘Als je niet weet waar je vandaan komt, blijf je altijd een kind.’ Simon Goldhill Liefde, seks en tragedie – Hoe de oudheid ons heeft gevormd Nieuw Amsterdam 368 pagina’s €22,95
Checkpoint Geschiedenis: Fabelachtige geschiedenis door Redactie 19/09/2012 - Checkpoint Geschiedenis gaat dinsdagavond 25 september op zoek naar de waarheid achter de fabels van de geschiedenis. Met bijdragen van Jacques Börger, Maria Grever en Hein Klemann. Komen! Veel Nederlanders hebben nog geleerd dat ze afstammen van de vrijheidslievende Batavieren, een Germaanse stam die op vlotten de Rijn afzakte. In werkelijkheid hebben deze Batavieren een onbeduidende rol in onze geschiedenis gespeeld.
“Nederland kan het weer! Die VOC-mentaliteit! Over grenzen heen kijken! Dynamiek!” Minister-president Jan Peter Balkenende maakt zich in 2006 tijdens de Algemene Beschouwingen boos over de kritische houding van de Kamer. In zijn ogen was de geschiedenis van de Verenigde Oostindische Compagnie een inspiratiebron. Boe-geroep vanuit de oppositie-bankjes was zijn deel. Op dinsdag 25 september 2012 gaat Checkpoint Geschiedenis op zoek naar fabelachtige geschiedenis. Wat zijn de grootste fabels uit onze geschiedenis? Waarom gaan we anders denken over de geschiedenis? Hoe komt ons beeld van het verleden tot stand? Waarom herinneren we ons sommige zaken heel goed en verdwijnen andere zaken uit ons geheugen? Met: - Maria Grever* (directeur van het Centrum voor Historische Cultuur van de Erasmus Universiteit) - Hein Klemann ** (hoogleraar sociale en economische geschiedenis aan de Erasmus Universiteit) - Jacques Börger (hoofd communicatie Museum Rotterdam). En natuurlijk de fameuze 'petje-op-petje-af-kwis' met fabelachtige muziek en dito prijzen, gevolgd door een ontspannen borrel. Checkpoint Geschiedenis is een samenwerking van Arminius, Geschiedenis.nl, Stadsarchief Rotterdam en Museum Rotterdam. dinsdag 25 september 2012 | 20.00 uur | entree € 5 euro | Studenten en RdamPas € 2,50 | Museumpark 3 | 3015 CB Rotterdam| meer info: 06 255 14 259
Reserveer alvast uw kaarten! * Maria Grever zal spreken over De collectieve herinnering als perpetuum mobile van het verleden: "Collectief herinneren in letterlijke zin is onmogelijk want er bestaat geen collectief geheugen dat herinnert of vergeet. Het fysieke brein is persoonsgebonden. Aan de andere kant herinneren mensen zich via sociale groepen, zoals hun familie, geloof of land. Ze vertellen elkaar verhalen, bewaren objecten, organiseren herdenkingen en richten monumenten op. Ondanks pogingen om het verleden vast te houden, verandert de interpretatie ervan in de loop der tijd. Het verleden kan mythische vormen aannemen en mensen mobiliseren. Maar veel wordt ook vergeten. Geen collectieve herinnering zonder vergetelheid. Een voorbeeld van vergetelheid in de Nederlandse collectieve herinnering is de slag bij Waterloo in 1815, toen Napoleon definitief werd verslagen. De prins van Oranje voerde de Nederlanders aan en raakte gewond. Een kolossaal monument werd ter ere van hem opgericht: de Leeuw van Waterloo. Uit recent onderzoek blijkt dat zijn rol bij de veldslag geen mythe was, hoewel zijn plaats in de collectieve herinnering marginaal is. Lange tijd werd in Nederland Waterloodag gevierd. Nu kent niemand die traditie meer. Hoe is dat mogelijk? Collectieve herinneringen komen en gaan, ze verdwijnen en duiken weer op, ze veranderen van structuur en inzet. Dat is niet erg, het kan zelfs heilzaam zijn. Maar vergetelheid is niet altijd zonder risico's. Overheid, onderwijs en media hebben daarin voor toekomstige generaties een gezamenlijke verantwoordelijkheid."
**Hein Klemann vertelt over Oorlog en geschiedschrijving: "Een paar jaar geleden leek het erop dat de geschiedschrijving over Nederland in de Tweede Wereldoorlog een wetenschappelijk basis zou krijgen. Analyse van de gebeurtenissen zonder daar een morele draai aan te geven, of de heldenmoed van het Nederlandse volk voorop te plaatsen, leek de overhand te krijgen. Het publiek wil evenwel heldenverhalen en krijgt zijn zin. Dat de vraag hoe de Nederlandse bevolking zich gedragen heeft geen morele, maar een sociologische is, wordt over het hoofd gezien. Doordat de Tweede Wereldoorlog de Tachtigjarige oorlog heeft verdrongen als de Grote Patriottische Vrijheidsstrijd, is een wetenschappelijke analyse van die periode weer decennia achterop geraakt."