Zien door Tekenen / Voir par Dessiner by René Pijnenburg

ÂŠ Edition Les Olives Archives 2010

INHOUD VOORWOORD

TIME TO SKETCH

DEELNEMERS

PROGRAMMA

MAZAN

VILLES SUR AUZON

CARPENTRAS

AVIGNON

HERZIEN

TENTOONSTELLING

BEGELEIDERS

VERANTWOORDING

VOORWOORD In de herfst van 2009 nam een groep van 10 architecten, stedenbouwkundigen, ontwerpers en een kunsthistoricus deel aan het programma ZIEN DOOR TEKENEN, georganiseerd door Les Olives. Dit boek doet verslag van zeven dagen geconcentreerd en professioneel tijd nemen. Tijd nemen voor kijken, waarnemen én tekenen. Tijd nemen voor de omgeving, tijd nemen voor zichzelf en elkaar. Samen opnieuw de kracht ontdekken van de tekening als getuige van de eigen waarneming, komend vanuit de dagelijkse wereld van computers en digitale snelwegen. Vormgeven begint bij verwondering en begrip over wat bestaat. Door te kijken vanuit verschillende gezichtspunten ontrafelen we hetgeen we zien en zouden kunnen zien. Door schets en tekening leggen we onze observaties onuitwisbaar vast, indringender ook dan via de foto. De schoonheid van de schets en de tekening zit hem niet alleen in de technische vaardigheid waarmee hij is gemaakt, maar vooral in de intentie van de maker. Waar keek hij naar, wat zag hij? Wat wil hij ermee uitdrukken? Wat wil hij van de tekening leren? Hoe kan de schets inspireren tot nieuwe beelden?

Van hieruit werden aanwijzingen meegegeven voor de volgende tekendag. Ter inspiratie bekeken zij tekeningen van meesters als Dürer, Canaletto, Turner, Ruskin en Griggs en trokken ze in gedachte mee over de Alpen naar Venetië, aan de hand van de indrukwekkende schetsboeken van Benedict. Als vanzelfsprekend maakten zij deze dagen kennis met de prachtige omgeving en de cultuur van de Vaucluse, haar middeleeuwse architectuur, landschap, historie en natuurlijk ten volle met haar keuken en wijnen. Aan het einde van de week maakten zij met elkaar een selectie uit de ruim 250 tekeningen en stelden die tentoon in Château Tour des Genêts. Deze expositie toonde op bescheiden wijze aan de inwoners van Mazan hun prachtige omgeving, gezien door de ogen van deze groep professionele bezoekers. En zo werd ZIEN DOOR TEKENEN meer dan een gewoon trainingsprogramma. Zoals een van de deelnemers het verwoordde: “We kwamen als collega’s en we gingen als professionele vrienden”. En laat dat nu net de bedoeling zijn.

Onder begeleiding van architect Benedict O’ Looney en ontwerper René Pijnenburg doorkruisten de deelnemers per fiets en te voet het provençaalse landschap ten zuiden van de Mont Ventoux. Iedere dag legden zij hun waarnemingen vast in tekeningen en bespraken die ‘s avonds gezamenlijk. Open en kwetsbaar toonden zij hun werk en bekritiseerden en inspireerden zij elkaar.

Marjolein van Vorstenbos en René Pijnenburg Les Olives, huis in de provence voorjaar 2010

TIME TO SKETCH From time to time people rebel against mechanisation and return to individual handcrafted ways of making and thinking about things. In the second half of the nineteenth century an artistic and popular response to the industrial revolution was the Arts and Crafts movement. Across the western world designers and painters and sculptors abandoned the ideal and formal, repetitive styles, and looked to breathe individuality into applied and fine arts. Today we all enjoy the computer revolution, it has transformed the way we communicate and learn. Hand drawing, however, offers a number of advantages. One of the delights of this way of ‘speaking’ is each drawing is a private, very personal revolution. Time away from the ever-present machine, unmediated: our own pure expression from imagination to hand to paper. An obvious virtue of cultivating this skill is that we come to enjoy and savour these private moments more and more. Freeing, Liberating. Our drawing technique is gloriously individual, singular. We can exult in our own, totally unique visual language. We all have known the pleasure of the first drawn lines on a new piece of good paper. With growing drawing ability, each stage of making a drawing becomes as engaging: the searching beginning, finding and pinning down the structure and composition, deploying tone, on to final finishing details. Different experiences, each enhanced by growing skill and confidence. We can enjoy the quiet pleasure of concentration, the hopefulness and curiosity of making something new.

So what can help feed this passion for drawing? Over the years I have always been clear about who my favourite drawers were, and how I wanted to make drawings. This has adjusted over time but at any moment one is clear about which draftsmen and technique one is pursuing. Buy a great drawing or print. Find a local art dealer and get something. Spending money on something beautiful can be fun and is a commitment. Not many people collect drawings and etchings from the late 19th, and particularly the early 20th century, so there are some great bargains around. Only buy pictures you are totally excited about - and you want to learn from. No bad drawings in the house. A complex, crafted work can show you something new every time you look at it. Get things that are big and bold. Local topographic views can be fun to study too. Another happy way to tickle our hand drawing sensibility is to use different techniques. Buy a lovely new pen and make pen drawings. Get out your best sable brush, lovingly looked after, and attack your watercolour box. Faber Castell Polychromos pencils are one of the great inventions of the 20th century.

Most of paint colours commercially produced available are too strong alone and must be mixed. Many are to be avoided entirely. Ultramarine Blue and Alizarin Crimson are magic together, very difficult alone. Earth colours are safe. The atmosphere in the world around us tends to harmonize colours. We must do this too. A passion for, and facility in, colour is basic for a designer. The more you paint the more you marvel at the intricacy and beauty of the world around us. This can be a permanent joy. Find some local motifs and go back to them. It could be a self-portrait in the bathroom mirror or a view at your favourite place to sit by the river. Drawings like to be returned to. And can, of course, enhance our appreciation of a place. And if you can only commit snatches of time to a piece, keep at it, do not be afraid to overwork a drawing or a painting. Some efforts turn out well and some will fail. It is okay. Benedict O’Looney

In the grand scheme of things, artist’s materials are not so expensive, good quality kit is one of life’s little, creative luxuries. Colour is important. Watercolours and coloured pencils are potent tools, cheap and high-powered.

DEELNEMERS Raymond Barion Paul van ‘t Hullenaar Paul Kurstjens Leo van de Luijtgaarden Paul Michielsen Fred Peerdeman Rinus Roovers Frank Toeset Branko Vlamings Arjen Weijer

BEGELEIDERS Benedict O’ Looney René Pijnenburg Marjolein van Vorstenbos

PROGRAMMA ZATERDAG 17/10/09 • aankomst deelnemers in Mazan • gezamenlijk diner bij Les Olives • toelichting weekprogramma en instructies eerste tekendag • lezing: ‘an introduction in the history of topographic drawing’ ZONDAG 18/10/09 • ontbijt • fietstocht door de omgeving van Les Olives • ochtendwandeling door Mazan en korte schetssessies • gezamenlijke lunch in Mazan • middag tekensessie • samenkomst bij Les Olives • werkbespreking van resultaten • gezamenlijk diner • lezing ‘Benedict O’ Looney: travelling and drawing’

MAANDAG 19/10/09 • ontbijt • fietstocht naar Villes-sur-Auzon • ochtend tekensessie • gezamenlijke lunch à la ferme • middag tekensessie • samenkomst bij Les Olives • werkbespreking van resultaten • gezamenlijk diner DINSDAG 20/10/09 • ontbijt • fietstocht naar Carpentras • ochtend tekensessie • gezamenlijke lunch in Carpentras • middag tekensessie • samenkomst bij Les Olives • werkbespreking van resultaten • gezamenlijk diner

WOENSDAG 21/10/09 • ontbijt • vertrek per auto naar Avignon • wandeling naar Palais des Papes • ochtend tekensessie • lunch individueel • middag tekensessie • samenkomst bij Les Olives • werkbespreking van resultaten • gezamenlijk diner DONDERDAG 22/10/09 • ontbijt • vertrek per fiets in kleine groepen naar verschillende keuzelocaties • ochtend tekensessie • lunch individueel • middag tekensessie • samenkomst bij Les Olives • werkbespreking van resultaten en 1e selectie tekeningen voor tentoonstelling • gezamenlijk diner in Malaucène

VRIJDAG 23/10/2009 • ontbijt • selectie tekeningen en inlijsten • voorbereiden tentoonstellingslocatie • gezamenlijke lunch bij Les Olives • inrichting tentoonstelling • opening en vernissage tentoonstelling Château Tour des Genêts • gezamenlijk slotdiner bij Les Olives ZATERDAG 24/10/09 • ontbijt en vertrek

Het dorp van Mazan (5500 inwoners) aan de rivier de Auzon ligt in het centrum van de Vaucluse, meer precies in de vruchtbare streek Comtat Venaissin. Het wordt omgeven door wijnvelden en aan de noordkant doemt de Mont Ventoux op. Mazan behoorde al voor onze jaartelling tot het gebied van de Memini en in de 1e eeuw verschenen er enkele grote Gallo Romaanse landhuizen. Verschillende archeologische opgravingen getuigen van de Romeinse geschiedenis. Vanaf de 12e eeuw kreeg Mazan haar ronde vestingsvorm en haar dichte stratenstructuur binnen de muren. In de 16e eeuw werd het dorp regelmatig belegerd en geplunderd waarna twee eeuwen van rust en welvaart volgden. Mazan ontwikkelde zich tot een belangrijk landbouwcentrum. EpidemieĂŤn, slechte oogsten, hongersnood en vervolgens de Franse Revolutie van 1789 maakten hieraan een einde. Pas vanaf het begin van de 20e eeuw

herstelt het dorp zich, ondanks de wereldoorlogen. De landbouw, de wijnproductie en welvaart bloeien weer op. Bijzondere gebouwen in Mazan zijn de kapel Notre Dame de Pareloup (11e eeuw), de parochiekerk (12e en 15e eeuw), de stadspoorten Porte de Mormoiron en Porte de Carpentras (14e eeuw), de overdekte markthal Les Arcades, en het ChĂ˘teau de Mazan (1772). In dit kasteel, thans hotel, organiseerde de beroemde Markies D.A.F. de Sade het eerste theaterfestival van de Provence. Mazan was de omgeving voor de eerste tekendag. Tijdens de ochtendwandeling werden plekken verkend door snelle 10 minuten schetsen. Na de lunch keerde men terug om meer doorwerkte tekeningen te maken. De deelnemers werd gevraagd deze dag te tekenen vanuit de eigen vaardigheden.

Villes-sur-Auzon is een klein dorp van iets meer dan 1000 inwoners, gelegen aan de rivier de Auzon in de vallei tussen de Mont Ventoux en de Monts de Vaucluse. Het dorp is omgeven door wijngaarden en door uitgestrekte bossen. De spectaculaire kloof van de Gorges de la Nesque baant zich vanuit het dorp een weg door de bergen aan de oostkant. De geschiedenis van Villes-sur-Auzon gaat terug tot 1234 toen het dorp is ontstaan als een ommuurde vesting, zo typisch voor de Provence. Dit verklaart de ronde vorm en het dichte stratenplan. De vestingmuren zijn nu vervangen door woningen en slechts één van de poorten ‘Le Grand Portail’ uit de 18e eeuw is bewaard gebleven. De huidige dorpskerk werd in 1850 gebouwd op de plaats van de oorspronkelijke kerk net buiten het oude centrum.

Landbouw is sinds lange tijd de belangrijkste activiteit rond het dorp. Naast druiven worden kersen, abrikozen en olijven verbouwd en er wordt wijn gemaakt. De eikenbossen leveren brandhout en houtskool. De okerindustrie die uit de grond van de Montagne Rouge de typische provençaalse kleurstoffen won is sinds 1921 verdwenen. Om de grens van het eigen kunnen bewust te overschrijden was het thema voor deze dag: opnieuw durven. Tekenen met een levendige, krachtige lijn en het gebruiken van kleur (zo toepasselijk voor deze omgeving) stonden centraal. Ook het innemen van bijzondere standpunten zoals laag vanaf de grond of hoog vanuit de kerktoren werd gestimuleerd.

Carpentras, een levendige provinciestad van 30.000 inwoners, ligt tussen de Rhône en de rivier de Durance, in de rijke en vruchtbare gronden van de Comtat Venaissin. Het is van oorsprong een Gallische stad die voor haar bewoners (Memini) toen al diende als toevluchtsoord en handelsplaats. De Romeinen legden later in de omgeving wijngaarden aan, de Grieken cultiveerden er de olijventeelt. Tijdens de middeleeuwen werd Carpentras de hoofdstad van Comtat Venaissin en van de 13e tot de 18e eeuw was zij deel van de Heilige Stoel. De architectuur draagt Italiaanse kenmerken. Ook het erfgoed van de omvangrijke Joodse gemeenschap, beschermd door de Pausen, heeft de cultuur van Carpentras beïnvloed. Nog altijd is Carpentras een echte marktstad waar de groenten en het fruit uit de streek worden verhandeld. Het is het centrum voor de wijnen van de Côtes-duVentoux en niet te vergeten van de truffels, die van hieruit hun weg vinden naar de grote restaurants.

Tot de belangrijkste monumenten van de stad behoren de 14e eeuwse joodse synagoge (de oudste van Frankrijk), het imposante aquaduct (1720-1734) en het Hôtel-Dieu van Antoine d’ Allemand en de grote Saint Siffrein Kathedraal (1405-1531). Deze kathedraal is een mooi voorbeeld van de zuidelijke Gothiek en werd gebouwd op de resten van twee Romaanse kerken, waarvan nog sporen zichtbaar zijn. Uit het midden 19e eeuw stamt de Boyer Passage, een typische met glas overdekte winkelstraat die de markt verbindt met de kleine hallen. De stedelijke ruimte en het interieur stonden centraal voor de tekensessie in de ochtend. In de middag werd meer gefocust op het architectonische detail. De Kathedraal Saint Siffrein en de Boyer Passage vormden voor deze oefeningen de belangrijkste objecten.

Het ten noorden en westen door de Rhône begrensde Avignon is de belangrijkste stad van de Vaucluse. Zij dateert al uit de tijd van de Kelten (zo’n 400 jaar v Chr.) en kende als Avenio een eerste bloeitijd tijdens de Romeinse periode. Toen de pausen het door oorlogen verscheurde Italië verlieten werd Avignon het centrum van de katholieke wereld. Van 1307-1377 heersten van hieruit zeven Franse pausen. Zij gaven Avignon haar huidige vorm met de reusachtige stadswallen, de torens, het Palais des Papes en het Petit Palais. Het pauselijk hof maakte van de stad een welvarend centrum van kunsten en wetenschappen met een internationale uitstraling. Het huidige Avignon (ca. 95.000 inwoners) getuigt hier nog altijd van met haar architectuur, de festivals, de universiteit, de bibliotheken en musea.

Het Palais des Papes was onze bestemming op woensdag. Dit enorme complex bestaat uit twee aaneen gebouwde paleizen: het Palais Vieux (1334-1342) gebouwd door Benedictus XII en het Palais Neuf (1342-1352) tot stand gekomen onder Clemens VI. Met name de imposante architectuur van het Cloître Benoit XII en de indrukwekkende 45 m lange eetzaal Le Grand Tirel in het Palais Vieux vormden de studieobjecten van deze dag. Het waarnemen en tekenen van de monumentale binnenruimten, het grote sterke perspectief, het durven doorwerken aan één tekening en het durven experimenteren met de tekening waren de focus van deze sessie.

Op deze vijfde tekendag werd de deelnemers gevraagd individueel of in kleine groepen terug te gaan naar ĂŠĂŠn van de plaatsen die eerder waren bezocht en getekend. Carpentras, Mazan en omgeving werden opnieuw aangedaan. Een eerder gemaakte tekening werd gebruikt als aanleiding om opnieuw te kijken en een nieuwe tekening te maken of er werd juist aan die originele tekening doorgewerkt. De opgedane ervaringen, de eigen resultaten en die van de andere deelnemers werden meegenomen in het werk op deze dag.

TENTOONSTELLING De week werd op vrijdag afgesloten met het gezamenlijk realiseren van een kleine tentoonstelling. Niet de artistieke pretenties waren hiervoor de drijfveer, maar het idee van wederkerigheid. De tentoonstelling liet aan de inwoners van Mazan zien hoe professionals uit Nederland enkele dagen keken naar en genoten van hun omgeving en hoe zij deze indrukken vastlegden in tekening. De tentoonstelling werd gehouden in Château Tour des Genêts, een wijndomein gelegen te midden van de wijngaarden aan de oostzijde van Mazan. Uit de meer dan 250 tekeningen werd een selectie gemaakt die de chronologie van de tekendagen volgde. Naast deze tekeningen werden in een diaprojectie alle tekeningen en vele foto’s getoond van deze eerste workshop Zien door Tekenen. De tentoonstelling was na de opening nog een maand te zien en werd gepubliceerd in de dagbladen La Provence en Vaucluse Matin.

EXPOSITION dessins par architectes néerlandais faites aux environs de Mazan

Raymond Barion, Paul van ’t Hullenaar, Paul Kurstjens, Leo van de Luijtgaarden, Paul Michielsen, Benedict O’ Looney, Fred Peerdeman, René Pijnenburg, Rinus Roovers, Frank Toeset, Branko Vlamings, Arjen Weijer

23 octobre – 15 novembre Château Tour des Genêts 507 Chemin la Genestière 84380 Mazan tel: 04 90 69 88 04 / 06 81 06 37 00 vernissage: vendredi 23 octobre 2009, 16.00 h Après à visiter seulement sur rendez-vous Tour des Genêts 15.00 - 20.00 h tel: 04 90 69 88 04 / 06 81 06 37 00

Organisé par Les Olives et Château Tour des Genêts Info: info@lesolives.nl / www.lesolives.nl tel: 00 31 65 33 25 631

CONCEPTION GRAPHIQUE: BÉLA ZSIGMOND

IMAGE: BENEDICT O’LOONEY

cher cher visiteur visiteur (pag (pag 71 71 en en 72) 72) (als (als brief brief opmaken) opmaken)

Cher Cher visiteur! visiteur!

Nous Nous vous vous invitons invitons àà la la visite visite de de notre notre petite petite exposition exposition avec avec les les resultats resultats de de cinq cinq jours jours de de dessin dessin en en Provence. Provence. Nous Nous sommes sommes un un groupe groupe hollandais hollandais de de douze douze personnes, personnes, arbitrairement arbitrairement composée composée d’architectes, d’architectes, dessinateurs dessinateurs et et un un historien historien d’art. d’art. Nous Nous avons avons suivi suivi l’initiative l’initiative de de Madame Madame Marjolein Marjolein van van Vorstenbos Vorstenbos et et Monsieur Monsieur René René Pijnenburg Pijnenburg d’organiser d’organiser des des cours cours de de dessin dessin sur sur motif motif en en Provence Provence pendant pendant une une semaine. semaine. Notre Notre groupe groupe dont dont la la majorité majorité ne ne se se connut connut pas, pas, aa fait fait la la souscription souscription dans dans ce ce cours, cours, sous sous l’inspirante l’inspirante direction direction du du professeur professeur anglais anglais Monsieur Monsieur Benedict Benedict O’Looney O’Looney dont dont quelques quelques dessins dessins aussi aussi sont sont représentés représentés dans dans notre notre exposition. exposition. Chaque Chaque jour jour ilil nous nous dirigeait dirigeait vers vers un un motif motif àà dessiner dessiner en en nous nous assistant assistant et et encourageant. encourageant. La La première première journée journée àà Mazan, Mazan, la la seconde seconde àà Ville Ville ss Auzon, Auzon, la la troisième troisième àà Carpentras, Carpentras, la la quatrième quatrième au au Palais Palais des des Papes Papes àà Avignon, Avignon, et et finalement finalement une une journée journée ou ou chacun chacun de de nous nous pouvait pouvait choisir choisir son son propre propre motif. motif. On On remarquera remarquera que que les les résultats résultats du du commencement commencement sont sont hésitants hésitants et et très très individuels. individuels. Le Le professeur professeur nous nous donnait donnait pour pour chaque chaque jour jour un un certain certain conseil conseil àà suivre, suivre, comme comme faire faire attention attention àà la la ligne ligne vivante vivante ou ou bien bien le le festival festival des des contrastes contrastes et et finalement finalement la la collection collection des des couleurs. couleurs. Ainsi Ainsi c’est c’est possible possible pour pour vous vous orienter orienter un un peu peu vers vers notre notre découverte découverte du du Vaucluse. Vaucluse. Le Le groupe groupe se se transformait transformait pendant pendant cette cette belle belle semaine semaine dans dans un un groupe groupe d’amis. d’amis. Nous Nous vous vous souhaitons souhaitons une une belle belle visite visite et et nous nous attendons attendons d’avoir d’avoir ajouté ajouté quelques quelques nouvelles nouvelles émotions émotions en en contemplant contemplant vos vos monuments monuments bien bien connues. connues.

Raymond RaymondBarion, Barion,Paul Paulvan van’t’tHullenaar, Hullenaar,Paul PaulKurstjens, Kurstjens,Leo Leovan vande deLuijtgaarden, Luijtgaarden,Paul Paul Michielsen, Michielsen,Benedict BenedictO’Looney, O’Looney,Fred FredPeerdeman, Peerdeman,René RenéPijnenburg, Pijnenburg,Rinus RinusRoovers, Roovers,Frank Frank Toeset, Toeset,Branko BrankoVlamings, Vlamings,Marjolein Marjoleinvan vanVorstenbos, Vorstenbos,et etArjen ArjenWeijer Weijer

Mazan, Mazan,23 23Octobre Octobre2009 2009

BEGELEIDERS

BENEDICT O’LOONEY (UK) is partner van Morris + O’Looney Architects in Londen. Na zijn opleiding aan de Yale University werkte hij in de studio’s van bekende architecten als Grimshaw en Alsop. Hier ontwikkelde hij zijn belangstelling voor moderne architectuur in historische contexten. Hij doceert architectuurgeschiedenis aan The Architectural Association, The Kent School of Architecture en voor New York’s University’s London program. Hij is lid van de Victorian Society’s Southern Building Committee. Benedict reist bij voorkeur per fiets, is een bevlogen tekenaar en sinds enige tijd voorzitter van de London Sketch Club.

RENÉ PIJNENBURG (NL) is ruimtelijk ontwerper, docent en fervent fietser. Na zijn opleiding interieurarchitectuur aan Academie St. Joost volgde een jaar architectuurstudie aan The Architectural Association in London. Vanaf 1979 realiseerde hij zakelijke en particuliere interieurs, verbouwingen, architectuur en tentoonstellingsprojecten. Hij is een van de oprichters van Opera ontwerpers, waarvan hij 15 jaar partner was. Sinds 1996 heeft hij zijn eigen ontwerpstudio. Vanaf 1989 doceert hij aan AKV/St Joost Breda en is hij gastdocent aan diverse opleidingen in binnen en buitenland. Samen met Marjolein van Vorstenbos is hij eigenaar van Les Olives.

TEKENINGEN Raymond Barion: 31, 44, 55, 61 Paul Van ’T Hullenaar: 23 (II), 28, 43 (I), 48, 60 Paul Kurstjens: 19 (I), 34 (III), 45 (II), 53, 58 Leo van de Luijtgaarden: 19 (III), 33 (I), 40, 54 (I), 59 (II) Paul Michielsen: 22, 34 (IV), 38 (I), 49

COLOFON

Raymond Barion CONCEPT, PROGRAMMA EN REALISATIE Marjolein van Vorstenbos en René Pijnenburg Les Olives LEZINGEN Erik Dolné, kunsten architectuurhistoricus: Een introductie in de geschiedenis van de Vaucluse Benedict O’ Looney: An introduction in the history of topographic drawing Travelling and drawing

Benedict O’ Looney: 18, 29, 45 (I), 50, 62 Fred Peerdeman: 25, 32, 41, 54 (II) René Pijnenburg: 24, 35, 43 (III), Rinus Roovers: 20, 33 (II), 39, 52 (III), 64

VERBLIJF / CATERING Marjolein van Vorstenbos en René Pijnenburg Les Olives TENTOONSTELLING Deelnemers Zien Door Tekenen: selectie en lijstwerk, inrichting, projectie en tekst

Frank Toeset: 21, 30, 42, 52 (IV), 65 (I) Branko Vlamings: 19 (II), 34 (I), 43 (II), 52 (I), 59 (I)

Patricia en Christian Rogier: locatie Château Tour des Genêts

TEKSTEN Marjolein van Vorstenbos, René Pijnenburg Benedict O’ Looney: Time to Sketch Raymond Barion: Cher Visiteur! FOTOGRAFIE René Pijnenburg Bas Wilders: 4, 12/13, 37 (II, III, IV), 57 (II, III, V, VIII), 66/67, 80 GRAFISCHE VORMGEVING Béla Zsigmond: publiciteit, affiche, boek DRUK ParoPrinting MET DANK AAN • alle deelnemers • BNO Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers • BNA Bond van Nederlandse Architecten, regio Zuid • AKV | St Joost Breda • Château Tour des Genêts, Mazan