Turningpoint by leelee

Turningpoint STERK, SLIM & STIJLVOL

Sustainable

Kledingwinkels

H&M Conscious Het verhaal achter TOMS

WAT IS DUURZAME FASHION?

INHOUD

06 Voorwoord 09

Wat is duurzaam?

De verborgen kant van mode

Het verhaal achter jouw kledingstuk

Interview

16 TOMS 18

H&M Conscious

Stof met een goed verhaal

22 QNOOP 24 Hotspots 26 Rank-A-Store 29

Tassen van kurk?

Wie verdient er echt aan?

32 Slotwoord 35

Colofon

VOORWOORD

Dit magazine maken wij voor het project Fashion Awareness, dat ons bewust laat worden van de situatie binnen de fashion branche, het productie proces en de werkomstandigheden die daarbij horen. Wij zijn zes studenten van het TMO in Doorn en zitten nu in het eerste semester. Voor het onderzoek hebben wij in groepjes een aantal leuke, duurzame bedrijven bezocht, mysterie geshopt en lezingen bijgewoond over merken en hun kijk op duurzaamheid. Hierover lees je later meer. Na online onderzoek kwamen wij er achter dat veel mensen wel duurzame kleding willen kopen, maar niet goed weten waar. In het magazine laten we een aantal leuke, duurzame kledingstukken zien en waar je ze kan kopen. Ons doel is om mensen te informeren over duurzaamheid binnen de fashion branche en de lezers aan te sporen om duurzamer te kopen. Veel lees plezier! Christa, Femke, Leticia, Nina, Roos & Tessa

WAT IS DUURZAAM?

DUURZAAMHEID Alles wat te maken heeft met maatschappelijk verantwoord leven, milieu, ecologie en toekomstgericht denken wordt tegenwoordig onder duurzaamheid verstaan. Natuurlijk wil iedereen graag geld verdienen maar het is ook onze taak om goed voor de mensen en het milieu te zorgen. Een fout die vaak gemaakt wordt, is denken dat duurzaamheid alleen te maken heeft met de materialen waar een product van gemaakt wordt. Dit is niet het geval. Er komt namelijk nog veel meer kijken bij het produceren van een product. Er zitten namelijk nog een hoop personen achter een product en voor deze personen moeten de omstandigheden goed zijn. Anders is het product niet duurzaam gemaakt. Om je bewust te zijn van de mate duurzaamheid van een product heb je eerlijkheid en openheid van de productiebedrijven nodig.

‘‘ Eerlijkheid en openheid ’’

Binnen de fashion branche is dat soms erg lastig omdat de winkels graag hun product willen verkopen voor een zo goedkoop mogelijke prijs, waardoor de productiefabrieken het voor nog minder moeten produceren. Hierdoor krijgen de werknemers in de fabrieken ook weer minder betaald. Daarom is het belangrijk dat de consument zich bewuster wordt van duurzaamheid en bereid is om meer te betalen voor een eerlijk product. Zo hoeven de merken ook niet te hameren op een lagere prijs bij de fabrieken en is er meer kans op een eerlijke manier van betaling aan de werknemers en een betere werkomgeving. Duurzaamheid is kijken naar de huidige behoefte die de mensen op de aarde hebben en hoe dit in de toekomst ontwikkeld kan worden zonder dat de mensen, het milieu of de economie in gevaar komen.

DE VERBORGEN KANT VAN MODE

nder duurzaamheid verstaan we onder andere ook een veilige en gezonde werkplek. In ontwikkelingslanden zoals Bangladesh en Pakistan wordt hier vaak geen gehoor aan gegeven. Dit blijkt uit een aantal vreselijke gebeurtenissen in het verleden. Deze gebeurtenissen brachten een verborgen kant van mode aan het licht. De ergste ramp in de kledingindustrie is het instorten van Rana Plaza op 24 april 2013. Dit was een schok voor de wereld. 1134 mensen kwamen om en zoâ&#x20AC;&#x2122;n 2500 mensen raakten gewond. Er waren 29 kledingmerken gelinkt aan Rana Plaza, o.a. Mango, Primark, Zara en C&A. Velen mensen zijn hun geliefden verloren. De werkers hadden voor de ramp al aangegeven bij het management dat er scheuren in het gebouw zaten en dat de structuur van het gebouw onveilig was. Toch werden ze elke dag weer naar binnen gedwongen.

Een andere vreselijke gebeurtenis is het afbranden van de fabriek Ali Enterprises in Pakistan op 11 september 2012. Er kwamen meer dan 280 arbeiders om en ruim 50 raakten gewond. Toen het management de brand opmerkte deden ze de sleuren op slot. Ze waren bang dat de arbeiders spullen zouden stelen in hun vlucht naar buiten. Veel mensen kwamen om doordat ze opgesloten zaten en anderen sprongen van het dak.

n de Tazreen fashion fabriek vond ook een grote brand plaats waarbij 112 mensen overleden en ruim 200 gewond raakten. De fabriek ligt net buiten de hoofdstad Dhaka. De fabriek had geen nooduitgangen waardoor sommige fabrieksarbeiders geen andere uitweg zagen dan van acht verdiepingen hoog hun dood tegemoet te springen. Als we deze gebeurtenissen op een rijtje zetten zien we dat er echt iets moet gebeuren aan deze arbeidsomstandigheden. Het mag niet zo zijn dat mensen levensgevaarlijk werk doen. Ze moeten een veilige plaats hebben waar ze hun werk kunnen uitvoeren. De veiligheidseisen worden vaak genegeerd, terwijl veiligheid voorop zou moeten staan. Dit zie je ook terug bij de Tazreen fabriek: er waren geen nooduitgangen. Ook wordt er totaal niet naar de werkende mensen geluisterd. Er werd geen gehoor gegeven aan de mensen die in Rana Plaza werkten. De werknemers worden niet als echte mensen behandeld, zo werden deze hardwerkende mensen zelfs opgesloten bij de brand in de fabriek Ali Enterprises.

HET VERHAAL ACHTER JOUW KLEDINGSTUK Kijk eens naar het leuke bloesje die achterin je kast hangt. Waarschijnlijk heb je niet meer gedacht bij je aankoop als ‘Dit bloesje staat me leuk’. Vervolgens heb je hem 2 of 3 keer gedragen en daarna is die nooit meer uit je kast geweest.

Dit gebeurt dagelijks, bij iedereen. Doordat we bij velen winkels kledingartikelen zo goedkoop kunnen krijgen, denken we niet eens meer goed na bij onze aankoop. Het is toch maar geld, verdienen we na een paar uurtjes werken wel weer terug toch? Waar we niet over nadenken is hoeveel werk er in zo’n bloesje is gestopt. Het begint allemaal in de fabrieken in ontwikkelingslanden. Mensen zitten daar lange dagen hard te werken in een onveilige en oude fabriek. De vrouwen hebben geen opvang voor hun kinderen en kunnen ze vaak voor een lange tijd niet zien. Ze hebben geen stem en verdienen zo’n 3 dollar per dag. Dit is geen leefbaar loon.

‘‘Het afvalwater van de fabrieken wordt in zo veel rivieren geloosd’’ Daarnaast wordt ook het milieu extreem vervuild door de productie in deze fabrieken. Het alarmerende feit is dat mode niet alleen gebruik maakt van heel veel natuurlijke bronnen en onthutsend veel impact heeft op het milieu, maar deze natuurlijke bronnen en deze impact worden vaak niet eens gemeten. Het afvalwater van de fabrieken wordt in zo veel rivieren geloosd. Zware chemicaliën waarmee de producten worden bewerkt, vervuilen plaatselijke landbouwgebieden en zelfs het drinkwater. Hierdoor is de gezondheid van mensen aangetast. Mensen hebben verschillende soorten huidproblemen. Soms zelfs gevoelloosheid van ledematen, maagaandoeningen of kanker.

Er wordt alleen nog maar gekeken naar het eindproduct, niet naar de omstandigheden rondom de productie. We moeten een stapje terug zetten en daarover nadenken. De mode-industrie is de op een na meest vervuilende industrie op aarde. Alleen de olie industrie is erger. Het is een systeem waarin we vergroeid zijn, maar dat betekent niet dat het acceptabel is. We moeten leren onze kleding met het verhaal erachter te waarden. We moeten nadenken als we iets kopen. Er is veel voor opgegeven om het product te maken, koop dus niet iets als je weet dat je het na een paar keer dragen op de vuilnisbelt terecht laat komen.

INTERVIEW

We mochten een interview houden met een naaister uit een fabriek in Dhaka in Bangladesh genaamd Shima Akhter. Shima is één van de 40 miljoen kledingfabriek werkers wereldwijd. Bijna 4 miljoen van deze werkers bevinden zich in Bangladesh. Ze werken in bijna 5000 fabrieken en maken kleding voor grote Westerse merken.

Hoe is de situatie in de fabriek? Slecht. We zitten met veel mensen in een ruimte. We moeten de hele dag hard werken voor weinig geld. Er wordt niet naar ons geluisterd als we het ergens niet mee eens zijn en we worden niet geholpen. De fabrieken zijn onveilig. Het zijn zwakke, oude en slecht onderhouden gebouwen. Ik zie het als gedwongen arbeid. We kunnen niet anders.

Hoe is de relatie tussen de managers van de fabrieken en de fabriek medewerkers? Ze hebben geen respect voor ons. Ik heb een vakbond gevormd op m’n werk om voor onze rechten op te komen, hiervan ben ik sinds de formatie president van. We hebben een lijst met eisen ingediend bij de managers. Nadat ze de lijst hadden ontvangen, kregen we een aanvaring met de managers. Ze deden de deur op slot. Samen met hen hebben 30 tot 40 opgejutte medewerkers ons toen aangevallen en in elkaar geslagen. Ze gebruikten stoelen, stokken, weegschalen en scharen om ons in elkaar te slaan. Ze schopten en sloegen ons ook. En knalden onze hoofden tegen de muren. Ze sloegen ons vooral tegen de borst en in de buik. We hebben geen stem.

‘‘Ze gebruikten stoelen, stokken, weegschalen en scharen om ons in elkaar te slaan.’’ Is de impact van het fast fashion business model groot? De impact hiervan voor ons is groot. Er is sprake van onderbetaling, slechte arbeidsomstandigheden, lange werkdagen, mishandeling, kinderarbeid en intimidatie. We worden nauwelijks betaald voor ons harde werk. We verdienen zo’n 3 dollar per dag. Het is moeilijk om daarmee mezelf en mijn kind daarmee te onderhouden. Ik vind het erg dat mensen die de door ons gemaakte kleding niet weten hoe moeilijk het voor ons is om kleding te maken. Ik geloof dat die kleding is gemaakt door ons bloed. Het is gevaarlijk werk voor ons, denk maar aan het instorten van Rana Plaza. Ik wil dat mensen weten wat ze dragen en er meer respect voor hebben. Ook wil ik dat de eigenaren van de fabrieken iets bewuster zijn en voor ons zorgen.

Wat vind je belangrijk voor in de toekomst? Ten eerste wil ik dat mensen bewuster worden. Ze moeten het verhaal achter hun kledingstuk weten. Ze moeten weten dat er hard voor gewerkt is en dat ze het niet zomaar weg kunnen gooien na een paar keer dragen. Wat ik ook erg belangrijk vind is dat mijn dochtertje later niet in een kledingfabriek hoeft te werken. Ik wil dat mensen zien dat ik er hard voor heb gewerkt om mijn dochter een goede toekomst te geven. Als ze een goede overheidsbaan zou krijgen en met een goede man trouwt dan zou ik trots zijn.

Deze week willen wij jullie graag

wat meer vertellen over een groots maar nog steeds opkomend bedrijf. TOMS produceert schoenen, maar doet nog veel meer dan dat alleen. Ze willen anderen ook helpen.

TOMS is een bedrijf dat gestart is met een bepaalde visie. Het is geen normaal bedrijf dat zomaar schoenen verkoopt om alleen maar winst te maken. TOMS staat voor Tommorow Shoes en dit betekent dat er schoenen zijn voor morgen. Alles wat morgen beter is, maakt de toekomst uiteindelijk beter. Dit is bedoeld voor mensen die geen schoeisel aan hun voeten kunnen veroorloven. De visie van TOMS is ‘One for One’. Bij ieder paar schoenen dat TOMS verkoopt, geven ze een paar weg aankinderen in arme landen die het nodig hebben. Dit is het idee waar ze mee begonnen. Toen BLAKE MYCOSKIE op reis was in Argentinië zag hij dat er veel kinderen waren die op blote voeten de dag door kwamen. Dit is erg slecht, omdat je zo heel snel ziektes kan oplopen. Ook mogen kinderen zonder schoeisel

niet naar school. Daar wilde Blake Mycoskie wat aan veranderen en ontwierp zo een schoen met degedachtegang dat op die manier kinderen schoeisel aan hun voeten zouden hebben. De schoen is in eerste instantie gebaseerd op een Argentijns model, omdat het idee daar tot leven kwam. Om dit ook echt uit te kunnen voeren had hij geld nodig. Een non-profit organisatie is niet het gene wat Blake Mycoskie wilde zijn. De reden daarachter is dat je giften nodig hebt. Als er de ene keer minder geschonken wordt dan de andere keer kunnen ze niet zoveel kinderen helpen als ze voorheen deden. Er moest een andere oplossing gevonden worden, uiteindelijk werd TOMS ‘geboren’. De schoenen werden ontwikkeld in Argentinië voor zowel de klant in Europa als in de persoon in nood in Argentinië.

TOMS Er was een bepaalde reden waarom deze schoen in Argentinië geproduceerd ging worden. Simpelweg ook weer het helpen van de mensen in Argentinië. Door fabrieken neer te zetten, hebben ze meer werkgelegenheid gecreëerd.

Op dit moment zijn er al meer dan 70 landen waar TOMS zijn schoenen aan weggeeft. Er zijn niet alleen nieuwe modellen schoenen bij gekomen, maar ook zijn ze begonnen met het verkopen van zonnebrillen en koffie.

Ze staan voor ‘One for One’. TOMS heeft ervoor gekozen om een bepaald procent aan marges in te leveren om zo toch nog de gewilde visie na te kunnen streven. Ze zijn niet alleen een bedrijf dat hun producten verkoopt om veel winst te behalen, maar ook om producten weg te geven aan mensen in nood.

Door een zonnebril te kopen zorgt TOMS ervoor dat één iemand het privilege krijgt om geholpen te worden aan zijn ogen. Hierdoor kunnen ze weer beter functioneren in de maatschappij.

TOMS ontwikkelde zich steeds verder. Ze wilden steeds meer mensen helpen. Hetzelfde type schoen doorvoeren is niet van belang in ieder land. Er werden nieuwe modellen gemaakt voor verschillende klimaten. Natuurlijk nog steeds met dezelfde visie. Ook al worden de schoenen voor een kouder klimaat iets duurder , ‘One for One’ blijft bestaan.

Om trots te zijn op de toekomst is er soms een helpend handje nodig en dat is precies wat TOMS wil zijn in de maatschappij. Ze proberen mensen een betere toekomst te geven, een toekomst waar we trots op kunnen zijn.

Bij de verkoop van een pak koffie zorgt TOMS voor schoon drinkwater in de benodigde landen. TOMS helpt arme landen vooruitgang te boeken door ze verschillende producten te geven, zoals schoeisel, drinkwater, zicht, educatie en werkgelegenheid.

H&M CONSCIOUS

ennes en Maurits opende zijn eerste winkel in 1947 in Zweden en is inmiddels zo succesvol dat er iedere dag ergens ter wereld een nieuwe winkel wordt geopend. Maar sinds 2005 heeft H&M een duurzame collectie toegevoegd aan hun assortiment; Conscious. Deze duurzame stijl is 20% van de gehele productie van H&M. Met deze stijl laten zij zien dat duurzaam modieus kan zijn maar ook betaalbaar! Wij hebben gesproken met Annet Veenstra van H&M. Zij vertegenwoordigt de duurzaamheid bij H&M en is het hoofd van team ‘sustainable’. Dit team bestaat uit 41 medewerkers met allemaal hun eigen specialiteit op het gebied van duurzaam produceren zoals bijvoorbeeld recyclen, chemicaliën, dierenwelzijn etc. Hiermee zijn zij het grootste sustainablility team ter wereld.

DBL produceert drie seizoenen tegelijk; het aankomende seizoen, het seizoen daarop en ook weer het seizoen daarna. Zij weten dus al ver van te voren welke collecties er gemaakt moeten worden. Wat er allemaal in deze fabriek gebeurd is het verven en printen van stoffen. Dit gaat op een high-tech manier waar weinig mensen voor nodig zijn. De stoffen worden handmatig genaaid, gesneden en in elkaar gezet. Je zou zeggen dat handmatig heel langzaam gaat, maar per 30 medewerkers maken zij 160 jurkjes per uur. De kleding wordt ook handmatig gestreken en ingepakt. Dit inpakken gebeurd in gerecycled plastic.

75% van de werknemers is vrouw, velen daarvan hebben kleine kinderen.

Wat goed is aan H&M is dat zij zelf naar de fabrieken gaan waar hun kleding geproduceerd wordt. Zij zien dus waar en door wie het wordt gemaakt. Dit is een belangrijk stukje bewustwording omdat zij zo alles in eigen hand hebben. De leveranciers van H&M bevinden zich eigenlijk wereldwijd, met name delen van Azië, Afrika en Europa. Ook de grondstoffen komen vanuit de hele wereld en in Stockholm zit de design afdeling waar ook weer 25 experts zitten op het gebied van sustainablility.

DE REIS NAAR BANGLADESH Mevrouw Veenstra vertelde ons over haar reis naar DBL, hun grootste fabriek in Bangladesh. Over Bangladesh zelf vertelde ze dat dit land echt nog in ontwikkeling is. Er is geen onderwijs, geen stevige huizen, geen normale bussen en het is overal erg rommelige en vies. De fabriek daarentegen is zo’n beetje het stukje rijkdom van Bangladesh. Het terrein zag er volgens haar heel netjes en strak uit. De fabrieken van H&M lopen ver vooruit op de economie binnen Bangladesh. DBL produceert niet alleen voor H&M. Ook Esprit, G-star, Puma, C&A en Wal-Mart laten hun kleding hier maken. Van alles wat DBL produceert, is 50% voor H&M.

De omstandigheden van de werknemers van DBL zijn beter dan in de andere fabrieken in Bangladesh. H&M heeft namelijk hele strenge eisen hiervoor, en omdat DBL hier aan voldoet heeft H&M er dus voor gekozen om hier hun collecties te laten maken.

75% van de werknemers is vrouw, velen daarvan hebben kleine kinderen. Hiervoor is dan vanuit de fabriek een kinderopvang geregeld, daar kunnen de moeders hun kinderen met een gerust hard veilig achterlaten terwijl zij aan het werk gaan. Ook is er een artsenpost aanwezig, een kantine en een fair-price shop. Voor alle veiligheid is er een waterzuiveringsinstallatie en brandweer in de fabriek. Daarnaast krijgen deze werknemers ook allemaal een loonstrookje, hier mee hebben ze bijvoorbeeld ook recht op een periode vrij gedurende zwangerschap. In deze fabrieken wordt er niet gewerkt met mensen onder de 18 jaar. Werknemers die extra inspanning in het werk leveren, worden hiervoor extra beloond. Dit allemaal is natuurlijk niet vanzelf sprekend in andere fabrieken…

UNICEF Binnen de gemeenschap van Bangladesh, is UNICEF hier om te helpen. Zij ondersteunen het onderwijs hier, bouwen scholen en geven vele levens daar een eerlijke kans. Maar nog steeds gebeurd het dat bedrijven niet weten wat er allemaal in het land of in de fabriek gebeurd waar hun kleding geproduceerd wordt.

Vanaf 2013 heeft H&M actie ondernomen tegen het weggooien van kleding. 95% van onze kleding die we niet maar passen of dragen etc., gooien we weg. Dat is helemaal niet duurzaam! H&M heeft aangeboden om kleding die we niet meer hoeven om die in te leveren bij een van de filialen wereldwijd. Dit kunnen zij namelijk dan gaan recyclen. Hier is zoveel gebruik van gemaakt, dat H&M nu met een denim collectie komt van gerecycled katoen! Zo hergebruiken we onze kleding.

Zo hebben we dus geleerd dat H&M voor een groot deel al duurzaam aan het produceren is. We hopen natuurlijk dat in de toekomst meer winkels dit gaan nastreven, want H&M is pas 1 van de 60 winkels in Nederland die duurzaam bezig is. Wil je meer weten over H&M en sustainability? Check dan www.hm.com Heb meer waardering voor je kleding!

STOF MET EEN GOED VERHAAL

ANNEMIEKE KOSTER (26) IS ONDERNEMER EN OPRICHTER VAN ENSCHEDE TEXTIELSTAD, HET BIJZONDERE BEDRIJFJE IN DE VOORMALIGE TEXTIELSTAD. Enschede stond decennia lang bekend als dÃ© textielstad van Nederland. Voordat te hoge lonen eind jaren zestig de ondergang van deze industrie in Nederland inluidden en de stad met een hoge werkloosheid achterbleef, was Enschede een van de bruisende textiel centra in Europa. Juist in die stad zou het nieuwe hoofdstuk van kledingmakerij in Nederland kunnen beginnen. Jonge ondernemer Annemieke Koster (26) wil het roemrijke textielverleden van haar stad een nieuw leven inblazen met de start van haar eigen fabriek: Enschede Textielstad.

Koster wilde aanvankelijk alleen een artikel schrijven over duurzame productie. ‘Dat is geëscaleerd richting het idee van een eigen fabriek starten en de textielindustrie terug brengen naar Enschede.’ Aldus Koster. Haar onderneming begon met de behoefte aan eerlijke productie en omstandigheden van kleding. ‘Na de ramp met Rana Plaza in Bangladesh ben ik alleen nog maar mijn eigen kleding gaan maken en merkte ik dat het heel moeilijk was om aan goede stoffen te komen. Niemand kon mij vertellen waar de stof precies vandaan kwam en de kwaliteit was vaak slecht.’Dus nam ze zelf de touwtjes in handen. Het idee is even simpel als briljant. ‘Ik wil de textiel terugbrengen naar Enschede, en van Enschede weer een textielstad maken. Een stad waar vakmensen die het oude ambacht nog kennen, kennis en krachten bundelen met innovatieve pioniers.’ Enschede Textielstad moet de kennis van het vak, duurzaamheid en innovatie samenbrengen. ‘Ik ben anderhalf jaar geleden begonnen en ben nu zo ver dat ik weet wát ik moet maken en hoe ik het moet maken, dat was best wel een ontdekkingstocht. Ik heb een partij in Enschede gevonden die machinecapaciteit over heeft, zij maken binnenvoeringen voor jasjes en ik kan hun machines gebruiken.’ Enschede textielstad gaat alleen stof produceren. ‘De ene helft van de stof wil ik verkopen aan duurzame kledingmerken en de andere helft direct aan de consument.’Koster maakt gebruik van vraag gestuurde productie. Er wordt pas stof geproduceerd zodra er een order is geplaatst. Het is de bedoeling dat er in kleine partijen wordt geproduceerd en verkocht. Op de

levertijd wordt vaak meer gelet dan op de duurzaamheid en de vervuiling die ontstaat bij het produceren van het product. ‘De essentie is juist dat ik lokaal ga werken’, zegt Koster. ‘Bijvoorbeeld een gewas gebruiken zoals vlas, dat prima hier verbouwd kan worden, om linnen van te maken. Of gerecycled denim.’ Door de productie van de stoffen lokaal te houden wordt de levertijd korter én kan er makkelijker worden ingespeeld op de vraag naar het product. Hierdoor is het mogelijk om zo duurzaam mogelijk te produceren. Koster maakt voor haar stoffen voornamelijk gebruik van gerecycled katoen, soms gemixt met nieuw biologisch katoen. Oud katoen wordt opgekocht bij kledinginzamelpunten of gedoneerd. ‘Aan het begin van de twintigste eeuw kochten mensen een jas voor de prijs van drie maandsalarissen. Die jassen gingen ontzettend lang mee,’ zegt Koster. ‘Als de voering kapot was, werd er een nieuwe voering ingezet. Tegenwoordig gooien mensen hun jas weg en kopen ze een nieuwe. Dat is gewoon goedkoper.’ Aldus Koster. We hebben over het algemeen minder over voor dagelijkse kleding.

‘Ik wil de textiel terugbrengen naar Enschede’’

Door het enorme aanbod is er minder waardering voor bestaande kledingstukken. Koster wilt naar een model waarin kleding weer iets wordt dat lang mee gaat en dat ook echt onderdeel van jezelf wordt. Maar zolang wij nog in het systeem zitten waarin geel het ene seizoen in is en het volgen de seizoen not done, gaan consumenten nooit iets kopen waar ze jaren mee kunnen doen. Toch is Koster van mening dat kwaliteit nooit uit de mode raakt. Kleding kopen op basis van ‘cost per wear’ is een stuk duurzamer. Basics mogen best wat meer kosten omdat er vaker en langer gebruik van wordt gemaakt. Een belangrijk aspect dat meespeelt is natuurlijk de prijs van de stoffen. ‘Waarschijnlijk wordt de kleding wel duurder, omdat de lonen hier hoger liggen, maar ik sla ook een aantal stappen over in de keten, wat weer goed is voor mijn marge.’ De 26-jarige onderneemster verwacht niet dat de kledingwereld op zijn kop wordt gezet door haar charmante idee: ‘Ik word geen concurrent van de textielindustrie in landen als Bangladesh en India. Iedereen met textielkennis verklaarde mij voor gek dat ik dit in Nederland wil gaan doen, omdat het volgens hen nooit rendabel kan zijn, maar ik wil alleen bewijzen dat het anders kán en daarmee anderen inspireren.’ Meer weten over Enschede Textielstad? Bezoek de site www.enschedetextielstad.nl voor meer informatie

Qnoop is een voorbeeld van een duurzaam merk bedacht door Dirk Vis dat klein begon en nu op super veel plekken op de wereld te verkrijgen is. Hoe het merk is ontstaan en wat het nou precies is lees je hier. Het duurzame sokken label is gevestigd in het hart van Amsterdam. Qnoop gelooft in simpel, niet complex als het aankomt op design. Zij streven ernaar om een hippe en pure uitstraling te hebben op hetzelfde moment. Om Europees vakmanschap en kwaliteit te garanderen produceert het sokkenlabel in Portugal. Een land dat rijke historie heeft op het gebied van sokkenproductie. Op zoek naar modieuze sokken met een goede kwaliteit was er nog geen sok met de stijl en eisen voor design, kwaliteit, innovatie en duurzaamheid zoals Dirk dat wilde. Geïnspireerd door de mode en groeiende trend om je leefstijl tot uitdrukking te brengen door middel van accessoires besloot Dirk om Qnoop te lanceren. Gedurfde ontwerpen, maar draagbaar. Superieure kwaliteit en comfort.

De naam Qnoop is afgeleid van het Nederlandse woord ‘knoop’. Deze naam is gekozen omdat alle sokken een knoop en een loopje bevatten. Een veel voorkomend probleem is dat een sok kwijtraakt in de wasmachine of droger. Je moet dan uiteindelijk de overgebleven sok weggooien, of je zit een middag sokken te sorteren en weer bij elkaar te zoeken. Dit is zonde van de sok en van je tijd. De sokken van Qnoop hebben een knoopje en een loopje waardoor je de sokken aan elkaar kan maken. Zo raak je geen sok meer kwijt. Voor de sokken wordt gebruik gemaakt van 100% biologisch katoen. Doordat de sokken worden gestoomd en gestreken voor ze worden verzonden. Zo ontvangt iedereen erg zachte sokken. De knoop op de sok wordt gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal; gerecyclede katoenvezels en papierafval. Het is net zo sterk als een andere knoop, maar zonder plastic restjes in de oceanen.

De verpakking wordt beschouwd als een onlosmakelijke onderdeel van het product. De sokken worden altijd verpakt in een stevige opvouwbare doos of cadeau-tas van gerecycled karton. Een onderdeel van de missie van Qnoop is om een bijdrage te leveren aan de duurzaamheid van de productieketen. Dit doen ze door gebruik te maken van organische garens, bio-afbreekbare knoppen, gerecyclede etiketten en verpakkingen. En natuurlijk door er voor te zorgen dat sokken niet worden weggegooid omdat er eentje mist. Qnoop streeft voortdurend naar een zo klein mogelijke voetafdruk door slimmer en innovatiever te zijn.

HOTSPOTS

Dutch Sustainable Fasion Week in Amsterdam Een van onze redactieleden, Leticia, heeft zelf achter de schermen meegeholpen. Alles wat tijdens deze modeshow in de Hallen Amsterdam werd gepresenteerd was duurzaam. Leticia vertelt dat het erg hectisch was maar gelukkig had iedereen een duidelijke taakverdeling en liep alles op rolletjes. Dit was een heel leuk evenement om bij te wonen. Het was inspirerend en het liet zien dat duurzame mode ook heel creatief en modieus kan zijn. Wij, als toeschouwers, vonden het een mooie show en hopen dat meerdere mensen erdoor zijn geĂŻnspireerd. Wie weet wat de volgende trend wordt op duurzaam gebied!

Lezing van Marie van der Veen in het Stedelijk museum Zwolle In dit museum is er een hele etage gebruikt om een lezing te houden over duurzaamheid. Er zijn verschillende stukken tentoongesteld van Marie van der Veen.De lezing is zeer interessant en gaat over verschillende aspecten hoe zij met haar bedrijf een steentje bijdraagt aan de wereld van duurzaamheid! Zeker een aanrader als duurzaamheid je aanspreekt en je er meer over wilt weten.

Saint Basics in Den Haag Dit bedrijf produceert basic-kleding gemaakt van eucalyptusbomen. Deze bomen groeien erg snel, waardoor er geen lege vlaktes zijn. Daarom is het beter dan katoen, omdat het verbouwen daarvan natuurlijk veel water verbruikt. Er valt natuurlijk nog veel meer te weten over dit bedrijf dus raden wij jullie zeker aan om een van de lezing bij te wonen.

HOTSPOTS

Texperium in Haaksbergen Er is erg veel water nodig bij het produceren van katoenvezels, maar Texperium lost dit op door het recyclen van oude kleding zoals oude werkkleding van destewardessen die bij KLM werken. Texperium is vooruitstrevend en daarom is het zeer boeiend om de verbeteringen en machines te bekijken. Een actieve lezing doordat je niet alleen luistert, maar ook de machines zelf van dichtbij mag bekijken.

Just Brands in Lijnden Vooral in het design van Just Brands wordt er veel aandacht gegeven aan duurzaamheid. Zo pleiten zij ervoor dat geen enkel monster (proefmodel) weggegooid wordt. Ook wordt het afval op iedere afdeling gescheiden. Er wordt voornamelijk gebruik gemaakt van E-commerce/internetwinkels. Just Brands maakt gebruik van veel natuurlijke materialen. In lijnden staat het hoofdkantoor en de showroom van Just Brands.

Enschede Textielstad In deze fabriek zaten 2 verschillende bedrijven. EĂŠn werkte er vooral met geiten â&#x20AC;&#x201C;en paardenhaar en Enschede Textielstad produceert stoffen van gerecycled katoen. Deze bedrijven leveren de stof en niet het product. Er zijn verder geen tussenpersonen. In dit bedrijf staan heel veel oude machines die heel precies werken. De stoffen worden hier geverfd, gestoomd en er wordt voor gezorgd dat de stoffen niet krimpen. Het bedrijf streeft ernaar om geen afval achter te laten, geen afvalstoffen.

RANK - A - STORE Onze redactie is op pad gegaan om voor jullie de hipste sustainable kledingwinkels uit te kiezen. Duurzame kleding kan alsnog heel modieus zijn. Dit is onze top 5! Snoepwinkel voor vrouwen

Als je opzoek bent naar een mooie feestelijke jurk voor een gala of cocktailparty, dan ben je hier aan t juiste adres! Wat deze winkel duurzaam maakt, is dat ze tweedehands jurken verkopen. Dit zijn jurken die bijvoorbeeld maar een keer gedragen zijn of uiteindelijk niet meer gebruikt zijn na aankoop. De jurken worden dus hergebruikt en zijn ingeleverd door verschillende vrouwen uit verschillende plaatsen. De prijzen liggen tussen de 50 en 150 euro. Daarnaast kan je ook nog veel accessoires erbij kopen. Dit is letterlijk een snoepwinkel voor vrouwen. Je kan de winkel vinden in Enschede op de Haverstraatpassage 35-37

2 5 4 3 The Revenge

The Revenge in Utrecht is verfrissend en verrassend, je ontdekt er merken die je nog niet kende en die niet overal te verkrijgen zijn. The Revenge verkoopt verschillende duurzame merken waarbij duurzaamheid hand in hand gaat met innovatie. Daarnaast is er een ruim aanbod aan zowel kleding als schoenen en accessoires veelal geïnspireerd door materiaal en natuur. Je kan een kijkje nemen in de winkel op de Voorstraat 6 in Utrecht of bekijk de collectie op: www.therevenge.nl

I LOVE VINTAGE

WatMooi

Happy Green Crow

I love vintage is de perfecte winkel in Amsterdam met een breed aanbod aan vintage kleding. Zij verkopen nieuwe vintage kleding. Perfect voor ieder type vrouw. Of je nou een maatje S of XL bent. ILV heeft de lijn ’BANNOU’ gelanceerd. Het is volledig duurzaam, omdat ze letten op materialen die het minst schadelijk zijn voor het milieu. De winkel is te vinden in de Prinsengracht 201 te Amsterdam. Natuurlijk kun je ook op de site kijken: www.ilovevintage.nl

Op Watmooi.nl vind je een groot aanbod hippe kleding voor een eerlijke prijs. De producten zijn op een mensen diervriendelijke wijze geproduceerd. Je kan veel informatie vinden over duurzaamheid op de site. Er staat bij elk product een verhaaltje over het product en is er met symbolen aangegeven van welke duurzaamheidsfactoren er sprake is.

Happy Green Crow zet mens, milieu en dier centraal. Naast een aantal zelfstandige duurzame merken heeft Happy Green Crow binnenkort ook haar eigen unieke en fascinerende duurzame collectie van kleding. Een deel van de opbrengst gaan naar goede doelen en lokale initiatieven. Neem een kijkje op site!

www.happygreencrow.nl

Corinne Blouse wit €79,95 -Sophie Stone Espadrilles €54,95 -TOMS Ketting €49,95 - A beautiful story Plooirok grijs €99,95 -Studio JUX

TASSEN VAN KURK?

Ja, kurk! Kurk is namelijk 100% natuurlijk en volledig

biologisch afbreekbaar. Hierdoor is het milieuvriendelijk en recyclebaar zonder giftige afvalstoffen te produceren. Kurk kan volledig gebruikt worden, niet alleen voor wanden,vloeren en kurkstoppen maar ook voor mode! Kurk komt van de kurkeik. Deze eiken produceren zuurstof en absorberen CO2. CO2 zorgt voor opwarming van de aarde. Het schijnt dat 60 miljoenkrukeiken jaarlijks 5% minder CO2 uitstoten. Door het verwijderen van het schors zou dit 3 tot 5 keer meer kunnen zijn. Een kurkeik kan 200 jaar oud worden. Deze kurkwouden liggen rondom het Middellandse Zeegebied. Deze landen zijn al heel erg afhankelijk van hun kurkeconomie. Na het oogsten wordt de kurk gekookt. Door het koken wordt het kurk gezuiverd,meer elastisch gemaakt en wordt een grotere dichtheid bereikt. De kurkbossen zijn een werelduniek ecosysteem. Want ruim de helft van alle flora van het Middellandse Zeegebied bevindt zich in de Portugese kurkwouden. Kurk is dus een hele duurzame manier van produceren en

Een T-shirt, wie verdient er écht aan? Katoen wordt al duizenden jaren in veel verschillende kledingstukken gebruikt. Omdat het vrij makkelijk grootschalig verbouwd kan worden is katoen een populaire grondstof. De traditionele katoenteelt is een enorme belasting voor mens en milieu. De grond waar de katoen op wordt verbouwd krijgt het aardig te verduren door de chemicaliën die gebruikt worden, maar ook de boeren en de fabrieksarbeiders ondervinden vele nadelen van de grootschalige productie. Zowel de werkomstandigheden als de lonen zijn erg slecht. Als wij 29 euro voor een T-shirt betalen, wat houdt de katoenboer daar dan aan over? En de naaister? De verdiensten op een rijtje.

MATERIAALKOSTEN

ARBEIDSKOSTEN

De katoenkosten van gewone katoen in een kledingstuk ligt tussen de 5% en 15% van de kostprijs. Het eindproduct van de kleine katoentelers is seed-cotton. Bij een T-shirt van €29,- zal de prijs van de materiaal kosten, na bewerking van de katoen, rond de €1,45 liggen. Een katoenteler krijgt tussen de 33 en 53 cent per kilogram onbewerkte katoen, en daar moeten de productiekosten nog vanaf. Dat is ongeveer 1,5% tot 1,8% van de kostprijs. Kleine katoentelers kunnen zelf geen katoen zuiveren en laten dit vaak aan een groot bedrijf over. Door de tussenstap is het vaak lastig om als kleine katoenteler een goede prijs te krijgen voor de katoen.

In landen als Bangladesh en India vormen de arbeidskosten maar een klein percentage van de kostprijs van een kleding stuk. Bij een shirt van 29 euro krijgt een naaister in Bangladesh ongeveer 18 cent, dat is 0,6% van de kostprijs. Naast de loonkosten heeft een fabriek ook te maken met verschillende productiekosten. Deze kosten liggen per T-shirt tussen de 25 en 35 cent. Samen met de winst voor de fabriek zijn de productiekosten tussen de €1,60 en €2,10.

TRANSPORTKOSTEN De kosten van de tussenhandel en het transport van een standaard T-shirt zijn opgeteld ongeveer €3,39. Vervoer van Bangladesh naar Europa kost per shirt ongeveer 3 cent. Maar door de invoerrechten komt daar vaak nog 10% van de inkoopprijs bovenop.

WINST Het grootste deel van de prijs van een T-shirt gaat naar de winst van het kledingmerk en de winkel waarin het kledingstuk ligt. Verkopers in kledingwinkels verdienen het minimumloon of niet iets meer. Bij een T-shirt van €29,- rekent de kledingwinkel een marge van €17,voor de winst en om de kosten te kunnen dekken, dat is 59%. De winst voor het kledingmerk is 12%, met een bedrag van €3,61.

DE PRIJSOPBOUW VAN EEN FAIR T-SHIRT MATERIAALKOSTEN

WINST

In tegenstelling tot gewone katoen wordt deze geteeld zonder pesticiden of ander landbouwgif. Wisselteelt met andere gewassen is verplicht, waardoor minder bodemziektes en insectenplagen voorkomen. Biologische katoen kost ruwweg twintig tot dertig procent meer dan gangbare katoen. Bij een biologisch katoenen T-shirt van €29,- krijgt de katoenteler tussen de 59 en 72 cent per kilogram katoen. Dat is gemiddeld 2,3% van de prijs. Na bewerking van de katoen is de prijs per kilogram biologische katoen ongeveer €1,90.

Omdat bedrijven die T-shirts maken van biologisch katoen en zorgen voor betere arbeidslonen ook winst willen behalen, wordt de marge vaak niet veranderd. Bij een T-shirt van €29,- rekent de kledingwinkel een marge van €17,- voor de winst en om de kosten te kunnen dekken, dat is 59%. De winst voor het kledingmerk is 12%, met een bedrag van €3,61. Dit zorgt ervoor dat de consument uiteindelijk meer betaald voor de T-shirts.

ARBEIDSKOSTEN

TRANSPORTKOSTEN

Verschillende organisaties en bonden zetten zich in voor een beter loon voor fabrieksarbeiders. De bonden vragen om een verhoging van ongeveer 45 cent per T-shirt als minimumloon, dat is 1,6%. Naast de verhoging van de arbeidslonen zit er nauwelijks verschil in de overige productiekosten.

De kosten van de tussenhandel en het transport van een standaard T-shirt zijn opgeteld ongeveer €3,39. Vervoer van Bangladesh naar Europa kost per shirt ongeveer 3 cent. Maar door de invoerrechten komt daar vaak nog 10% van de inkoopprijs bovenop.

SLOTWOORD

oor het meewerken aan deze uitgave heb ik verschillende dingen geleerd. Ik ben bewuster geworden ondanks dat ik niet had verwacht dat dat zo snel zou gebeuren. Voordat deze uitgave gemaakt werd, had ik een ander idee over ‘duurzaamheid’. Vooral het ‘Geitenwollensokken’ idee is wat er altijd in mijn achterhoofd rondspookte. Dat is nu zeker veranderd. Er bestaat veel kleding dat leuk en duurzaam is. Zelf vind ik de behandeling van mensen erg belangrijk. Dat is waar H&M conscious vooral oplet. Het is dus gewoon leuke betaalbare kleding. Het is betaalbaar omdat de nadruk ligt op de mens en minder het milieu. Biologisch katoen bijvoorbeeld is namelijk zeer prijzig en daardoor wordt duurzame kleding snel duurder.Nadenken over kleding is dus nu wel iets meer bepalend geworden in mijn leven. Ik ben zeer tevreden geworden over de manier en vormgeving van deze uitgave. Tessa Brouwer

Door onderzoek te doen naar de manier waarop er wordt omgegaan met de arbeidsomstandigheden in de kledingbranche ben ik me echt bewust geworden van de onjuiste omgang met milieu en mens. Daarnaast was het interessant om te zien hoe bedrijven op zoek zijn naar nieuwe innovatieve manieren om duurzaam te produceren. Ik ben erachter gekomen dat sustainable fashion helemaal niet duur hoeft te zijn en best wel hip is.

Ik wist dat mensen in ontwikkelingslanden slecht betaald werden, maar ik wist niet dat ze onder zulke slechte arbeidsomstandigheden werkten en dat het zulke nare gevolgen had voor het milieu. Ik ben ervan geschrokken en hoop dat veel mensen ons tijdschrift lezen zodat ze zich er bewuster van worden.

oordat we met het magazine begonnen wist ik niet zo heel veel van sustainable fashion. Het maken van het magazine heeft ervoor gezorgd dat ik na ben gaan denken over duurzame mode en sustainability..

Femke Wessels

ij het maken van de artikelen voor het magazine ben ik bewuster geworden van wat er zich allemaal afspeelt bij een oneerlijke productie. Ik had er eerst nog nooit bij stilgestaan hoe kledingwinkels een shirtje voor €5,- konden verkopen, maar nu weet ik dus hoe die prijs tot stand is gekomen.

Roosmarijn Scheffer

oor onderzoek te doen voor het magazine ben ik erg bezig geweest met sustainability. Ik ben hierdoor erg aan het denken gezet. Zo wist ik bijvoorbeeld niet dat er verschillen zijn in het produceren van producten en ik wist ook zeker niet hoe slecht de omstandigheden waren in bepaalde fabrieken. Als ik nu online shop let ik nog meer op de materialen en het verhaal achter de kleding en koop ik niet zomaar goedkope shirtjes bij de Primark. Ook wil ik later als ik zelf in de fashion industrie werk, mijn steentje bijdragen en duurzaam produceren. Mijn andere doel is mensen bewuster maken, zoals we nu ook doen met behulp van het magazine. Nina Schipper

k merk nu al dat als ik langs etalages van kledingwinkels loop, dat ik denk aan al die zielige kinderen en vrouwen die zo hard werken in vieze fabrieken voor zoâ&#x20AC;&#x2122;n laag salaris, je kan het je echt niet voorstellen. Ik ben zeker wel bewuster geworden van de kleding die ik ga kopen. Het verhaal in de fabrieken en achter de productie van stoffen en kleding in ontwikkelingslanden, heeft me enorm aangesproken. Vooral na het kijken van de documentaire â&#x20AC;&#x2DC;True Costâ&#x20AC;&#x2122;. Dat is echt een aanrader! Dit onderwerp zet je heel erg aan het denken. Duurzaamheid op het gebied van kleding is lastig. Ik merkte dat het soms best tegenstrijdig kan zijn en het voor bedrijven moeilijk kan zijn om controle te hebben over alles wat er gebeurd voordat het bij hun in de winkel ligt. Maar daarnaast geven winkels niet volledige transparantie over hoe het is gemaakt en door wie... Steeds meer bedrijven beloven volgens een sustainability manier te gaan produceren. Maar de positieve gevolgen zullen we pas op de lange termijn merken.

erlijk gezegd was ik er al van bewust dat de kledingindustrie niet eerlijk was. Toch bleef ik kleding kopen, zonder erbij na te denken. Ik was mij er ook nog niet van bewust dat er ook eerlijke kleding bestond tegen een betaalbare prijs. Door hiernaar onderzoek te gaan doen, ben ik erachter gekomen dat duurzame kleding helemaal niet duur hoeft te zijn. Voor het magazine zijn we op opzoek gegaan naar duurzame winkels en hoe het allemaal geproduceerd wordt. Dit vond ik een hele leuke en leerzame ervaring. Nu heb ik al een aantal kledingstukken in mijn kast hangen die duurzaam gemaakt zijn en die draag ik ook met trots. Leticia Plooi

Er zijn nog maar weinig winkels die zich ermee bezighouden omdat de vraag naar duurzaamheid vanuit de consumenten nog te klein is. Mensen weten er nog te weinig over en daarom hebben wij dit magazine uitgebracht. Christa Suijker

COLOFON

COPYRIGHT © 2016 GESCHREVEN DOOR: Nina Schipper, Christa Suijker, Roosmarijn Scheffer, Femke Wessels, Tessa Brouwer, Leticia Plooi IN SAMENWERKING MET: TMO Fashion Business School, Ezra Langendorff, Sandra Nauta VOOR VRAGEN: E-mail: info@tmo.nl OPMAAK: Leticia Plooi MET DANK AAN: Dutch Sustainable Fashion Week, Toms, H&M, Enschede textielstad, Texperium, Stedelijk museum Zwolle, Saint Basics, Trend event, Just Brands, Sabine Bijlveld, Qnoop, Persona’s.

Niets uit deze uitgave mag worden veelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schrift.