15 t/m
18
september 2011
De Vreugde der Wet 1
De Vreugde der Wet - De Last van de Vrijheid We hameren graag op het aambeeld van de vrijheid en willen daarbij zo min mogelijk weten van belemmeringen of beperkingen. De Franse Revolutie koppelde de roep om vrijheid aan eisen van gelijkheid en broederschap en stelde daarmee grenzen aan die vrijheid. Liberalen in Nederland legden en leggen de grenzen van vrijheid bij democratisch functioneren. De jongste politieke stroming, die vrijheid als enige motto in zijn naam voort, roept het hardst om strengere straffen. Kan vrijheid wel op zichzelf bestaan? Gods vrije natuur is als begrip een romantische misvatting, iedere bioloog zal dit beamen. De marges van voeding, voortplanting en overleven zijn daarvoor te klein. De ongebonden vrijheid, in de jaren zestig geproclameerd, leverde niet op wat ervan werd verwacht. Uiteindelijk werd die ervaren als belemmerend en belastend. En wel vaker loopt vrijheid het risico in het tegendeel te verkeren. Of zoals Jonathan Franzen onlangs kort en kras opmerkte: ‘Freedom is a pain in the ass.’ Opmerkelijk dat het onbevangen spel van kinderen – en wat lijkt er vrijer dan dat? – als vanzelf samengaat met het hanteren van strikte regels. Eventueel ontstaan ze tegelijk met de ontplooiing van het spel. Wie de regels overtreedt, doet niet meer mee. Voetballen zonder spelregels is ondenkbaar. Des te boeiender wordt het wanneer de grenzen van de regels worden opgezocht. Bij flagrante overtreding volgt er onvermijdelijk geel of rood. Componisten en schrijvers slagen dikwijls beter in hun opzet, wanneer ze zich conformeren aan stringente
2
bepalingen die ze als spelregels vooraf hebben vastgesteld. Welke monumentale resultaten danken we niet aan deze werkwijze? Denk alleen maar aan Bachs Kunst der Fuge en Musikalisches Opfer. Vrijheid komt kennelijk pas tot haar recht in een situatie van gebondenheid. Daarmee houdt vrijheid niet op vrijheid te zijn. Dit inzicht is niet nieuw. Binnen en buiten de christelijke traditie is het bij herhaling betoogd en voorgeleefd. Het werd en wordt manifest in de levens van kloosterlingen over de hele wereld. De joodse traditie kent het feest van De Vreugde der Wet, jaarlijks gevierd, niet om de beperkende bepalingen die de Tora oplegt, maar om de vruchtbaarheid en kiemkracht daarin vervat. De juiste wetten verlichten niet alleen de last van een al te ongebonden en daardoor verlammende vrijheid, maar staan, mirabele dictu, ook en juist aan de basis van het ontplooien van vrijheid. De apostel Paulus spreekt van ‘de volmaakte wet die vrijheid brengt.’ Dat niet iedere wet volmaakt is, moge evident zijn. Musica Sacra Maastricht 2011 stelt de precaire en complexe balans aan de orde tussen wet en vrijheid, tussen beperking en ontplooiing en doet dat onder het motto: De Vreugde der Wet - De Last van de Vrijheid. De programmacommissie du sanftestes Gesetz, an dem wir reiften, da wir mit ihm rangen • Rainer Maria Rilke
Musica Sacra Maastricht · Cultuurweekend in het buitenhuis van Nederland
donderdag 15 september 2011 festivalprelude • vrij entree
19.00-19.40u • Selexyz Dominicanen Lezing
pagina
‘De Vreugde der Wet’
door Cyrille Offermans 5
20.00-21.15u • Theater aan het Vrijthof Presentatie door studenten van de drie grote Maastrichtse
5
kunstopleidingen: Conservatorium, Toneelacademie en Academie Beeldende Kunsten 20.00-21.30u • Lumière Cinema Maastricht
Der Golem
zwijgende film met live muziek
5
vrijdag 16 september 2011
festivalopening • vrij entree
15.30-15.50u • Sint Servaasbasiliek Marcel
Verheggen • orgel Karg-Elert Jesu, meine Freude 16.00-16.30u • Theater a/h Vrijthof Currende o.l.v. Erik Van Nevel Bach Jesu, meine Freude 17.30-18.30u • Huistheater Opera Zuid • entree € 12 (incl. bus) Battistelli • Experimentum
Mundi
7
7
19.15-19.35u • Theater a/h Vrijthof, E. Hustinx Zaal • vrij entree Le Danze del Re David Jeroen Riemsdijk piano 7 19.15-19.45u • Theater
a/h Vrijthof, souterrain
19.30-20.45u • Lumière
Cinema Maastricht
• vrij entree
• entree € 8
Inleiding
Pickpocket
op avondconcert (20.00u) Hella Melkert Robert Bresson regie
• entree € 20 Limburgs Symfonie Orkest Copland Fanfare for the Common Man Bloch Baal Shem voor viool en orkest Hindemith Die Harmonie der Welt 20.00-21.00u • Theater
aan het Vrijthof, Papyruszaal
Lucas Vis • dirigent, Liza Ferschtman • viool
20.00-21.15u • toneelacademie • vrij entree Nachtelijke 21.30-23.15u • Lumière Cinema Maastricht • entree € 8
Onzekerheden
8 8
Woody Richardson Laurens regie 8
A Serious Man Joel en Ethan Coen regie 8
21.30-22.30u • Onze LieVe vrouwebasiliek • entree € 8 Schola
Maastricht
Hans Heykers dirigent 9
21.30-22.30u • Sint Janskerk • entree € 8 Beethoven • Diabelli-variaties Jan Michiels piano 21.30-22.45u • toneelacademie • vrij entree Joseph
8
in Egipte
9
René Lobo regie 9
23.00-00.15u • Keizerzaal Sint Servaasbasiliek • entree € 12 Souzan
Haddad 9 1
zaterdag 17 september 2011 Participatie ‘In C’
nennib
• u03.21-03.11
11.30-12.30u • binnenstad
Amateurverenigingen en Champ d’Action. Terry Riley In C
r e ta e h T
• u02.31-00.31
13.00-13.20u • Theater a/h Vrijthof, E. Hustinx Zaal • vrij entree Le
Danze del Re David Jeroen Riemsdijk piano 11
• u00.41-00.31 13.00-14.00u • Kapel Zusters onder de Bogen • entree € 12 Tweeluik iS elbmesne laacoV Vocaal ensemble Singer Pur en Cas Gevers trombone
Z lepaK
• u00.41-03.31 13.30-14.00u • Theater a/h vrijthof, Bovenzaal • vrij entree David vresnoC netnedut S Studenten Conservatorium Maastricht
r e ta e h T
aM tniS
• u03.51-03.41
14.30-15.30u • Sint Martinuskerk • entree € 12 Collegium
11
Missae l’Homme armé (I)
11
Lang • The So-Called Laws of Nature
12
Ad Mosam Huub Ehlen dirigent. o.a. Mendelssohn 12
i S j i d b A • u54.61-51.61 16.15-16.45u • Abdij Sint Benedictusberg • entree € 16 (incl. bus) Kate dretsmA tetc8olle C Cello8ctet Amsterdam
Moore • No man’s land wereldpremière 13
naJ tniS
• u00.71-00.61
16.00-17.00u • Sint Janskerk • entree € 8 Hindemith • Ludus
nilusrU
• u03.81-03.71
17.30-18.30u • Ursulinenkapel • entree € 8 Angeli,
ewuorb
• u03.81-03.71
17.30-18.30u • brouwerij De Ridder • entree € 12 Mis
at S l a H
• u03.91-00.91
19.00-19.30u • Hal Stadhuis • vrij entree Taharah Itzik Galili choreografie
r e ta e h T
• u03.91-00.91
19.00-19.30u • Theater a/h Vrijthof, souterrain • vrij entree Inleiding op avondconcert (20.00u) Clemens Romijn 15
erèimuL
• u51.12-03.91
19.30-21.15u • Lumière Cinema maastricht • entree € 8 Habemus
aleenot
• u51.12-00.02
20.00-21.15u • toneelacademie • vrij entree Joseph
r e ta e h T
• u00.22-00.02
20.00-22.00u • Theater aan het Vrijthof • entree € 20 Conti • Isacco
at S l a H
• u00.12-03.02
20.30-21.00u • Hal Stadhuis • vrij entree Taharah Itzik Galili choreografie
aleenot
• u54.22-03.12
21.30-22.45u • toneelacademie • vrij entree Nachtelijke
erèimuL
• u51.32-03.12
21.30-23.15u • Lumière Cinema • entree € 8 Moses
ewuorb
• u03.32-03.22
22.30-23.30u • brouwerij De Ridder • entree € 12 Mis
zrezieK
• u51.00-00.32
23.00-00.15u • Keizerzaal Sint Servaasbasiliek • entree € 12 Souzan
2
tonalis
Ivo Janssen piano 14
Zingare e Scienziati voor Ongelovigen
in Egipte
Jeroen D’hoe componist 14
wereldpremière 15
Papam
Nanni Moretti regie
15
René Lobo regie 15
figura del Redentore
Onzekerheden
und Aron
The Royal Wind Music 14
Les Muffatti 16 17
Woody Richardson Laurens regie 17
Jean-Marie Straub en Danièle Huillet regie 17
voor Ongelovigen
Jeroen D’hoe componist 17
Haddad 17
zondag 18 september 2011 09.00-10.00u • Theater a/h Vrijthof • vrij entree Echo 10.00u • Onze lieve vrouwebasiliek (Hoogmis) 10.15u • Sint Janskerk (Dienst) Schola
Basilicakoor
Stralsundensis
10.30-11.30u • Brouwerij De Ridder • entree € 12 11.30u • Sint Servaasbasiliek (Hoogmis)
van Eeuwigheid live radio-uitzending met Antoine Bodar 19 o.l.v. Hans Leenders. Leenders o.a. Missa Canonica 19
Maurice van Lieshout dirigent. Van Cleve en Maessens 19
Mis voor Ongelovigen
Cappella Sancti Servatii
13.00-13.30u • Hal Stadhuis • vrij entree
Taharah
13.00-14.00u • Kapel Zusters o/d Bogen • € 12
Jeroen D’hoe componist 19
o.l.v. Peter Serpenti. Weegenhuise 19
Itzhik Galili choreografie
19
Tweeluik Missae l’Homme armé (II)
Cantica Symphonia 19
14.00-15.35u • Lumière Cinema Maastricht • entree € 8 Nazarín Luis Buñuel regie 14.30-15.30u • OLV basiliek • entree € 12
Beati immaculati
15.00-15.30u • Hal Stadhuis • vrij entree
Taharah
20
Schola Stralsundensis o.l.v. Maurice van Lieshout 20
Itzhik Galili choreografie
20
16.00-17.00u • cellebroederskapel • entree € 8
Bach • Goldberg-variaties Benjamin Alard clavecimbel 21
16.00-17.00u • Theater a/h Vrijthof • entree € 8
Kryptos Quartet Adams Shaker Loops; Davies Children’s Games 21
16.00-18.00u • Lumière Cinema Maastricht • entree € 8 Jane
Eyre
Cary Fukunaga regie
21
16.00-17.00u • Bonnefantenmuseum • entree € 8 Rondleiding ‘Extended Drawing’ met aansluitend: 17.15-17.45u • Bonnefantenmuseum Lang • The So-Called Laws of Nature Studenten Conservatorium
22
17.30-18.30u • theresiakerk • entree € 12 Studium Chorale o.l.v. Hans Leenders. Ken Gould chazzan 22 Ensemble 88. Hochman Cantate Simchat Tora Leenders Hoc est praeceptum meum wereldpremières 18.30-19.30u • cellebroederskapel • entree € 8 20.00-21.30u • SLOTCONCERT muziek
muziektheater
Bach • Goldberg-variaties Benjamin Alard clavecimbel 22
St. Martinuskerk
theater/dans
• € 20 Cappella
film
liturgie
Amsterdam
lezing/inleiding
Schütz Schwanengesang 22 expositie
radio-opname
voor flankerende programmering zie pagina 23, schematische weergave op pagina’s 24 en 25
3
4
donderdag 15 september Festivalprelude mans, bekend van bijdragen in onder meer De Groene
Amsterdammer, Vrij Nederland en De Standaard. Speciaal
• Selexyz
voor Musica Sacra Maastricht reflecteert Offermans in
donderdag 15 september · 19.00 - 19.40 uur
Door studenten van de Maastrichtse kunstopleidingen
Het festivalstartschot wordt gegeven door Cyrille Offer-
Lezing ‘De Vreugde der Wet’
Door Cyrille Offermans Dominicanen •
vrij entree
een nieuw essay over de centrale festivalthematiek. Aansluitend laten studenten van de drie Maastrichtse kunstopleidingen hun licht schijnen over het evenwicht
er in die Welt kam op het programma, een expressionis-
(Conservatorium, Toneelacademie en Academie Cyrille Offermans
Beeldende Kunsten)
tussen Wet en Vrijheid. Voor filmliefhebbers staat de klassieker Der Golem, wie
Presentatie
• Theater
aan het Vrijthof •
vrij entree
donderdag 15 september · 20.00 - 21.15 uur
tische versie van de Golem-legende. Die vertelt dat de
Der Golem
Joden, toen zij uit het 16de-eeuwse Praag verdreven
Paul Wegener en Henrik Galeen regie (Duitsland, 1915)
dreigden te worden, een monster van klei bouwden om
Kevin Toma piano
de maatschappelijke orde te herstellen. Door een uit de
Dolf van der Plas klarinet
hand gelopen liefdesgeschiedenis slaat het monster
Gerard van der Graaf viool
echter op hol.
Pianist en filmrecensent Kevin Toma voorziet de film van
• Lumière
•
zwijgende film met live muziek
Cinema Maastricht
• vrij entree
donderdag 15 september · 20.00 - 21.30 uur
nieuwe muziek: klassieke instrumenten (piano, viool en klarinet), soundscapes, beats en (semi-)traditionele Joodse melodieën dragen bij aan een unieke ervaring.
p.4 Brushstrokes in Four Directions (1994) door Sol LeWitt © Peter Cox • zie Rondleiding ‘Extended Drawing’ in Bonnefanten op p.22
Der Golem
5
6
vrijdag 16 september
Giorgio Battistelli
•
Experimentum Mundi
Opera di musica immaginistica voor 16 ambachtslieden, 4 zangeressen, acteur en
FESTIVALOPENING
•
Jesu, meine Freude
slagwerker o.l.v. Giorgio Battistelli.
I. Marcel Verheggen orgel
Experimentum Mundi (1981) is een hommage aan de
• Sigfrid Karg-Elert Jesu, meine Freude - symfonisch koraal
vreugde van het traditionele ambacht. Zestien Italiaanse
• Sint
handwerkslieden, van pasticcieri via schrijnwerker tot
Servaasbasiliek
· 15.30 - 15.50 uur
schoenmaker, staan op het podium, als op de piazza van
II. Currende o.l.v. Erik Van Nevel
Battistelli’s geboortestadje, Albano in Latium. Met hun hele
• Johann Sebastian Bach Jesu, meine Freude - motet
• Theater aan het Vrijthof, Papyruszaal · 16.00 - 16.30 uur
arsenaal aan werktuigen, zoals benoemd in de Encyclopédie
Teksten uit liturgie en Heilige Schrift dreigen te verstenen
van Diderot en D’Alembert. Na een uur werk is het resul-
onder de last van ritueel en gedachtenloos herhalen, of
taat een wijnvat, een muur, een straatje, schoenen en
onder het gewicht van een verstikkende exegese. In de
spaghetti. Schijnbaar buiten hun weten om vormen ze
appreciatie van Bachs werken kijken we daarom vaak een
de harmonie van een slagwerkorkest. Battistelli voegde
beetje langs de tekst heen en richten we onze aandacht in
er nog echte percussie en vrouwenstemmen aan toe.
de eerste plaats op zijn muziek. Het is de tekst van zijn
In dertig jaar heeft deze uitzonderlijke productie nog
motet Jesu, meine Freude die de essentie van het festival-
niets aan zeggingskracht verloren.
thema treft. Het motet bestaat uit elf korte episodes, zes
• Huistheater
strofen van het koraal Jesu meine Freude, afgewisseld met
vrijdag 16 september · 17.30 - 18.30 uur
vijf fragmenten uit Paulus’ brief aan de Romeinen. Hierop
Opera Zuid
Denis Diderot in 1767 geportretteerd door Louis-Michel van Loo
• entree € 12 (incl. busvervoer*)
* Busvervoer van Theater aan het Vrijthof naar Huistheater
baseert Bach zijn schitterende architectuur van contraste-
Opera Zuid, vertrek 17.00 uur; na afloop busvervoer van
rende delen. De piëtistische koraalstrofen benadrukken de
Huistheater Opera Zuid naar Theater aan het Vrijthof.
vreugde om de bevrijdende wet waarover Paulus spreekt in de tussenliggende delen en die als volgt kan worden samengevat: ‘Denn das Gesetz des Geistes […] hat mich frei ge-
Le Danze del Re David Jeroen Riemsdijk piano
macht.’ Hieraan vooraf gaat het feestelijke symfonisch
• Mario Castelnuovo-Tedesco Le Danze del Re David
koraal van Karg-Elert, gespeeld door Marcel Verheggen.
Het boek Samuël II vertelt hoe koning David danst voor de
vrijdag 16 september • vrij entree
Ark van het Verbond – met daarin de Tafelen der Wet – als die onder bazuingeschal naar Jeruzalem wordt terugge-
Aansluitend busvervoer van Theater aan het Vrijthof naar
bracht. De Florentijns-Joodse componist Mario Castelnuovo-
Huistheater Opera Zuid, vertrek 17.00 uur
Tedesco roept dit moment van vreugdevolle overgave op
p.6: Het ambacht van de kuipers (tonneliers) zoals afgebeeld in de Encyclopédie van Diderot & D’Alembert
7
in zijn rapsodie (in de vorm van een danssuite) voor piano
die God wilden bereiken door gebed en de vreugde van
uit 1925. Elke dans wordt ingeluid met de roep van de
zang en dans. Het derde luik is gewijd aan Simchat Torah,
sjofar of ramshoorn.
het Joodse feest van de Vreugde der Wet. Die Harmonie
• Theater aan het Vrijthof, Edmond Hustinx Zaal • vrij entree
der Welt ontstond voorafgaand aan Hindemiths gelijk-
vrijdag 16 september · 19.15 - 19.35 uur
namige opera rond de astronoom Johannes Kepler, auteur
(ook zaterdag · 13.00 - 13.20 uur, zie p.11)
van de Harmonices Mundi (1619). Hij geeft daarin een wiskundige verklaring aan het idee van de Harmonie der
Inleiding op het avondconcert
Sferen, de klinkende beweging der hemellichamen en
(20.00 uur)
door Hella Melkert • Theater
hoogste vorm van muziek.
aan het Vrijthof, souterrain
• vrij entree
• Theater
vrijdag 16 september · 19.15 - 19.45 uur
Pickpocket Robert Bresson regie (Frankrijk, 1959) Liza Ferschtman © Marco Borggreve
• entree € 20
Nachtelijke Onzekerheden ‘Weet u, als elke geschiedenis zijn eigen wetten heeft…en
De eenzame Michel heeft door het zakkenrollen het
dat denk ik… als iedere verbintenis zijn eigen grondvorm
gevoel dat hij leeft. Hij acht zich verheven boven zijn
heeft… en dat is iets wat ik geloof… dan hadden we…’.
medemens. Contact met anderen is hem vreemd, behalve
‘U weet, we waren heel, heel jong…’. Twee jonge acteurs
tijdens de diefstal: een serie erotisch geladen handelingen
spelen vrolijk de toekomst tegemoet, gebaseerd op La
waaraan hij dwangmatig toegeeft. Pas in de gevangenis,
Musica Twee van Marguerite Duras. Bo Maerten, Roben
met strenge regels en strakke regelmaat, lijkt hij tot
Mitchell van den Dungen Bille (studenten acteursopleiding
inkeer te komen.
Toneelacademie) spel Marijke van Mulekom spel en zang
• Lumière
Cinema Maastricht
• entree € 8
Woody Richardson Laurens regie
vrijdag 16 september · 19.30 - 20.45 uur
• Toneelacademie • vrij entree (voor reserveren zie p.26)
aan het Vrijthof, papyruszaal
vrijdag 16 september · 20.00 - 21.00 uur
Limburgs Symfonie Orkest
vrijdag 16 september · 20.00 - 21.15 uur (ook zaterdag · 21.30 - 22.45 uur, zie p.17)
Lucas Vis dirigent Liza Ferschtman viool • Aaron Copland Fanfare for the Common Man • Ernest Bloch Baal Shem voor viool en orkest
The Pickpocket
8
A Serious Man Joel en Ethan Coen regie (VS/GB/Fr 2009)
• Paul Hindemith Die Harmonie der Welt - symfonie
Met deze zwarte komedie dompelen de gebroeders Coen
Blochs drieluik voor viool en orkest is genoemd naar Baal
de kijker onder in het joodse milieu van hun jeugd. We
Shem Tov, de 18de-eeuwse stichter van de (C)hassidim,
volgen het leven van Larry Gopnik, docent natuurkunde
aan de universiteit in Minneapolis, anno 1967. Hij kan
wereld. Anders dan in de Goldberg-variaties blijft het
zijn studenten op briljante wijze het onzekerheidsprincipe
thema uiteindelijk niet aan zichzelf gelijk: het parmantige
uitleggen, maar in het dagelijks leven heeft hij daar weinig
walsje wordt na alle omzwervingen getransformeerd tot
aan. Larry wordt namelijk door vele tegenslagen getrof-
een statig en waardig menuet.
fen. Zelfs de rabbi’s die hij raadpleegt kennen geen wet
• Sint
die voorschrijft hoe je een vreugdevol leven kunt leiden.
vrijdag 16 september · 21.30 - 22.30 uur
• Lumière
Cinema Maastricht
• entree € 8
Janskerk
• entree € 8
(zie ook Ludus tonalis p.14 / Goldberg-variaties p.21)
vrijdag 16 september · 21.30 - 23.15 uur
Schola Maastricht
Joseph in Egipte (1640) In dit stuk van Joost van den Vondel probeert Jempsar,
Schola Maastricht o.l.v. Hans Heykers
vrouw van de Egyptenaar Potifar, de vrome Jood Joseph
‘Uw voorschriften zijn voor mij een vreugde, zij zijn mijn
te verleiden. Scènes hieruit worden gespeeld door Evelien
enige liefde. Naar uw voorschriften strek ik mijn handen
Bosmans, Naomi Velissariou en Jord Knotter (studenten
uit, van uw wet is mijn denken vervuld.’ (Psalm 119, 47-48)
acteursopleiding Toneelacademie), René Lobo regie.
In dit programma met gregoriaanse muziek klinken naast Psalm 119 enkele antifonen die het gebod van de
• Toneelacademie • vrij entree (voor reserveren zie p.26)
vrijdag 16 september · 21.30 - 22.45 uur
liefde als kernboodschap hebben. • Onze
Lieve Vrouwebasiliek
(ook zaterdag · 20.00 - 21.15 uur, zie p.15)
• entree € 8
vrijdag 16 september · 21.30 - 22.30 uur
Souzan Haddad • zang Firas Hassan tabla Adnan Fathallah luit
Beethoven • Diabelli-variaties
De Syrische zangeres Souzan Haddad, die ook in 2004 te
Jan Michiels piano (Steinway 1875)
gast was, is een veelzijdige artieste. Zij studeerde niet
In een instrumentale triptiek voor toetsinstrumenten
alleen klassieke oosterse zang in Damascus, maar behaal-
(clavecimbel, historische en moderne vleugel) worden
de tevens haar Master aan het Conservatorium van Maas-
drie werken gepresenteerd die zich met vreugde en
tricht. In dit programma combineert ze Oud-Syrische
succes onderwerpen aan een dwingend uitgangspunt: de
melodieën met volksliederen uit Libanon en Irak.
Goldberg-variaties, de Diabelli-variaties en Ludus tonalis.
• Keizerzaal
De Diabelli-variaties zijn Beethovens antwoord op Bachs
vrijdag 16 september · 23.00 - 00.15 uur
Goldberg-variaties. Uitgaande van een vrij banaal thema,
Sint Servaasbasiliek
• entree € 12
(ook zaterdag · 23.00 - 00.15 uur, zie p.17)
dat vijftig andere componisten voor één variatie hadden aanvaard, creëert Beethoven een alomvattende muzikale
Souzan Haddad © Paul Mellaart
9
10
zaterdag 17 september
Tweeluik Missae l’Homme armé (I)
Participatie ‘In C’ Muziekverenigingen en amateurmusici
Vocaal ensemble Singer Pur en Cas Gevers trombone
uit de regio Maastricht en Champ d’Action
• Missae l’Homme armé I t/m V
• Terry Riley In C
Het is niet onaannemelijk dat Antoine Busnois, hofcom-
Zo’n 200 uitvoerders uit diverse Maastrichtse amateur-
ponist van Karel de Stoute, de muziek heeft geschreven
verenigingen brengen een gezamenlijke vertolking van
die is overgeleverd in een indrukwekkend Napolitaans
In C, een baanbrekende compositie uit de jaren zestig
handschrift. Zeker is wel dat het werd opgedragen aan
van de Amerikaanse componist Terry Riley, een van de
Beatrice, dochter van koning Ferdinando en echtgenote
pioniers van het minimalisme. De performance palmt
van de Hongaarse koning Matthias.
letterlijk de binnenstad in en vindt zijn absolute climax
Het handschrift bevat zes miscomposities in monumentale
wanneer alle groepen op de Markt samenkomen. Bij
samenhang, die elk verband houden met de melodie
regenweer vindt dit project plaats in het Theater aan
l’Homme armé. Alleen in de zesde mis komt die melodie
het Vrijthof.
in haar geheel voor. De eerste vijf missen gebruiken ieder
Kijk op www.musicasacramaastricht.nl voor de meest
als thema een opeenvolgend kort fragment van deze
actuele informatie en een overzicht van alle deelnemers.
melodie. De thematische verwerking is onderworpen aan
Met medewerking van RTV Maastricht.
strenge procédés en resulteert in een rijke muzikale vari-
• binnenstad
atie. Weergaloze polyfonie als resultaat van weergaloos
van Maastricht
Terry Riley © Lenny Gonzalez
vakmanschap, dat zich juist ontplooide binnen extreme
zaterdag 17 september · 11.30 - 12.30 uur
beperkingen. We kunnen de verzameling opvatten als
Le Danze del Re David
een Kunst der Fuge van de 15de-eeuwse polyfonie.
Jeroen Riemsdijk piano
Singer Pur maakt een keus van delen uit de eerste vijf
• Mario Castelnuovo-Tedesco Le Danze del Re David
missen. Cantica Symphonia wijdt zich op zondag om
• Theater aan het Vrijthof, Edmond Hustinx Zaal • vrij entree
13.00 uur aan de gehele zesde mis.
zaterdag 17 september · 13.00 - 13.20 uur
• Zusters
(ook vrijdag · 19.15 - 19.35 uur, meer informatie op p.7)
zaterdag 17 september · 13.00 - 14.00 uur
p.10 Ridder in gotische wapenrusting houtsnede uit Concilium zu Constanz (1483)
onder de bogen
• entree € 12
(zie ook het concert op zondag · 13.00 - 14.00 uur, p.19) Singer Pur
11
The So-Called Laws of Nature
Collegium Ad Mosam
Tim Verstegen, Sandra de Jong, Eric Gherardi en Stan
Huub Ehlen dirigent
Beckers slagwerk (studenten Conservatorium Maastricht)
• Felix Mendelssohn Ich weiche nicht von deinen Rechten
• David Lang The So-Called Laws of Nature
• Felix Mendelssohn Deine Rede präge ich meinem
In deze compositie voor vier slagwerkers onderzoekt
Abdij Sint Benedictusberg Vaals (Mamelis)
12
Herzen ein
David Lang de betekenis van verschillende processen en
• Carl F. Fasch Heil dem Manne, der rechtschaffen lebet
formules die aan muziek ten grondslag liggen. Leiden
• Ferdinand Hiller Wohl denen, die ohne Wandel leben
deze muzikale getallen en proporties tot een zekere
• Felix Mendelssohn Denn er hat seinen Engeln befohlen
structuur, vorm en context, of zijn ze zelf een incidentele
In dit dubbelkorig programma klinkt de Vreugde der Wet
afgeleide van dieper liggende, mysterieuze processen en
uit Psalm 119 in een vroeg-romantisch idioom. Motetten
wetmatigheden? Met de titel verwijst David Lang naar
van Mendelssohn worden geflankeerd door werk van diens
Wittgenstein en de illusie van de natuurwetten als ver-
jeugdvriend Ferdinand Hiller en van Carl Friedrich Fasch,
klaring van de natuurlijke fenomenen.
oprichter van de Sing-Akademie zu Berlin, waarmee Men-
• Theater
delssohn in 1829 een memorabele uitvoering van Bachs
aan het Vrijthof, Bovenzaal
• vrij entree
zaterdag 17 september · 13.30 - 14.00 uur
Matthäus-Passion zou geven. • entree € 12
(dit concert ook op zondag om 17.15 uur, als onderdeel
• Sint
van de rondleiding in het Bonnefantenmuseum, zie p.22)
zaterdag 17 september · 14.30 - 15.30 uur
Martinuskerk
No man’s land • Kate Moore Cello8ctet Amsterdam • Kate Moore No man’s land
Musica Sacra Maastricht vroeg haar om zich te laten
wereldpremière
In het klooster Mamelis nabij Vaals bidden en werken de
inspireren door het atrium in het klooster. Voor deze
monniken volgens de strenge regels van Sint Benedictus.
ruimte schreef zij No man’s land voor cello-octet.
In overeenstemming met die leefregels zijn de klooster-
Aansluitend (om 17.00 uur) bestaat de mogelijkheid om de
kerk en omgeving streng en eenvoudig. Ze werden ge-
reguliere vesperdienst van onze gastheren – gregoriaans
bouwd naar een ontwerp van Dom H. van der Laan OSB,
gezongen – in de kloosterkerk bij te wonen.
tot aan zijn dood in 1992 monnik in Mamelis. Monumen-
• Abdij
taal in alle soberheid, maakt zijn werk tegelijk een over-
• entree € 16 (incl. busvervoer*)
rompelende en een weldadige indruk. De jonge componiste Kate Moore (Australië/Den Haag)
Sint Benedictusberg Vaals / Mamelis
zaterdag 17 september · 16.15 - 16.45 uur aansluitend vespers · 17.00 - 17.30 uur
houdt zich bezig met muziek, muziekinstallatie, muziektheater en alles daaromheen en daartussen. Ze laat zich
* Busvervoer van Theater aan het Vrijthof naar de abdij,
niet makkelijk indelen. Ze is oorspronkelijk, sensitief,
vertrek 15.15 uur; na afloop busvervoer van de abdij
onbevangen, altijd smaakvol. Ze durft te verwijzen naar
naar Theater aan het Vrijthof, aankomst ca. 18.30 uur.
bestaande stijlen, maar blijft zichzelf.
(zie ook documentaire Dom H. van der Laan, p.23)
13
Hindemith • Ludus tonalis
mentele dansen van Trabaci en Rossi en de motetten
Ivo Janssen piano
van Palestrina en Trombetti zijn zoektochten naar de
• Paul Hindemith Ludus tonalis
grenzen van de muzikale wetmatigheden van die tijd.
Weliswaar werden vele twintigste-eeuwse componisten beïnvloed door Bach, maar weinigen lieten zo’n monu-
mentaal eerbetoon aan de grootmeester van het contrapunt na als Paul Hindemith. Hindemith componeerde in
zaterdag 17 september · 17.30 - 18.30 uur
Intro in situ • Mis voor Ongelovigen
navolging van Bachs Wohltemperiertes Klavier de cyclus
Mis voor Ongelovigen wereldpremière
Ludus tonalis. Dit werk doorloopt de toonsoorten volgens
Jeroen D’hoe componist Lieke Benders theaterregie
een zelfontworpen tonaal systeem, waarbij Interludia
Jean-Pierre van Hees muziekregie en doedelzak
zorgen voor de gewenste tonale overgangen tussen de
Aag Dereymaeker viool Ludo Mariën accordeon
twaalf fuga’s. Het Postludium is een spiegelbeeld van het
Jurgen De bruyn gitaar Daniela Bernoulli sopraan
Preludium; alsof je de partituur op zijn kop zet en het
Wout Oosterkamp bas
stuk nog eens speelt.
Vanuit de Tien Geboden naar een Mis voor Ongelovigen
• entree € 8
lijkt een scherpe tegenstelling. Maar wordt niet elk mens
zaterdag 17 september · 16.00 - 17.00 uur
ooit geconfronteerd met de vraag hoe hij zich verhoudt
(zie ook Diabelli-variaties p.9 / Goldberg-variaties p.21)
tot het religieuze? Voor vele kunstenaars vormen de mens
• Sint
• Ursulinenkapel • entree € 8
Janskerk
en zijn geloofsvraagstuk dan ook een belangrijke inspi-
Angeli, Zingare e Scienziati
ratiebron. Gebaseerd op het boek De Tien Geboden;
The Royal Wind Music
Fernando Savater (1947), is deze Mis voor Ongelovigen
fluiten, presenteert met Angeli, Zingari e Scienziati een
een abstracte compositie, waarin volksmuziek en gecom-
programma over de spanning tussen wet en vrijheid in
poneerde muziek zich vervlechten en verleiden tot dans
de muziek van de Italiaanse Renaissance. Componisten
en zang.
vonden hun muzikale vrijheid ondanks of dankzij de
Een productie van Intro in situ.
strenge regels van het contrapunt en de harmonie en
• Brouwerij
de formele en ritmische beperkingen van dansvormen
zaterdag 17 september · 17.30 - 18.30 uur
zoals de pavane en galliarde. De abstracte, intellectuele ricercari van Gabrieli en Frescobaldi, de virtuoze, experiIvo Janssen © Gert Jan van Rooij
14
handleiding voor de 21ste eeuw van de Spaanse filosoof
The Royal Wind Music, een ensemble van dertien blok-
De Ridder
• entree € 12
(ook zaterdag · 22.30 - 23.30 uur, zie p.17 en zondag · 10.30 - 11.30 uur, zie p.19)
Taharah • Dansvoorstelling Itzik Galili choreografie wereldpremière
Habemus Papam (voorpremière) Nanni Moretti regie (Italië/Frankrijk, 2011)
Helena Volkov en Jessica van Rueschen dans
Crisismanagement in het Vaticaan: voor de Italiaanse
Yaron Abulafia licht Natasja Lansen kostuums
acteur/regisseur Nanni Moretti een mooi uitgangspunt
De internationaal gelauwerde choreograaf Itzik Galili
voor een opvallend milde komedie over het wel en wee
werkte met befaamde dansgezelschappen wereldwijd,
van de katholieke kerk, met Freud, God, Darwin, Tsjechov
waaronder Les Ballets de Monte Carlo, Batsheva Dance
en volleybal als de belangrijkste ingrediënten.
Company, Stuttgart Ballet en het Royal Winnipeg Ballet.
Habemus Papam opent met de keuze van een nieuwe
Hij werkte jarenlang in Nederland, was medeoprichter van
paus. Witte rook is al uit de schoorsteen van de Sixtijnse
Dansgroep Amsterdam en maakte choreografieën voor
kapel gekringeld, wanneer blijkt dat de nieuwe paus
het Nederlands Danstheater en Het Nationale Ballet.
volkomen verlamd is door de druk en het niet aandurft
Itzik Galili baseert zijn nieuwe choreografie voor Musica
om zijn volgelingen toe te spreken. Achter de schermen
Sacra Maastricht op de orthodox-joodse zuiveringscere-
wordt een (atheïstische) psycho-analist ingehuurd om
monie, waarin de Tora een prominente plaats bekleedt.
het zelfvertrouwen van de nieuwe Paus op te vijzelen
En dat op de plaats waar in Maastricht de meeste huwe-
en te onderzoeken of hij mentaal wel stabiel genoeg is
lijken worden gesloten, onder een plafondschildering die
om de katholieke kerk te leiden.
verwijst naar het joodse geloof.
• Lumière
Deze wereldpremière is een coproductie van Musica Sacra
zaterdag 17 september · 19.30 - 21.15 uur
Cinema Maastricht
• entree € 8
Maastricht en Helikon, het Euregionaal Dansplatform in opdracht van Via 2018, Maastricht kandidaat Culturele
Joseph in Egipte (1640)
Hoofdstad van Europa.
In dit stuk van Joost van den Vondel probeert Jempsar,
• Hal
vrouw van de Egyptenaar Potifar, de vrome Jood Joseph
Stadhuis
• vrij entree
zaterdag 17 september · 19.00 - 19.30 uur
te verleiden. Scènes hieruit worden gespeeld door Evelien
(ook zaterdag · 20.30 - 21.00 uur
Bosmans, Naomi Velissariou en Jord Knotter (studenten
en zondag · 13.00 - 13.30 en 15.00 - 15.30 uur)
acteursopleiding Toneelacademie), René Lobo regie. • Toneelacademie • vrij entree (voor reserveren zie p.26)
Inleiding op avondconcert
(20.00 uur)
Clemens Romijn in gesprek met Peter van Heyghen over
zaterdag 17 september · 20.00 - 21.15 uur (ook vrijdag · 21.30 - 22.45 uur, p.9)
Isacco figura del Redentore van Nicola Conti. • Theater
aan het vrijthof, Souterrain
• vrij entree
zaterdag 17 september · 19.00 - 19.30 uur 15
Isacco figura del Redentore Les Muffatti o.l.v. Peter Van Heyghen Zsuzsi Tóth sopraan · isacco Lucile Richardot mezzosopraan · angelo Luciana Mancini alt · sara David Erler altus · gamari Fernando Guimaraes tenor · abramo • Nicola Conti Isacco figura del Redentore nederlandse première
De vreugde der wet, het met blijdschap en overgave opvolgen van Gods geboden vanuit het diepe besef dat Hij ons steeds heeft liefgehad en altijd zal blijven liefhebben, is veel meer dan alleen een centrale gedachte binnen zowel het jodendom als het christendom. Het is hét element bij uitstek dat de twee tradities op een anachronistische wijze met elkaar verbindt: met het lijden en de kruisdood van Jezus, zijn eigen Zoon, heeft God immers zelf het ultieme voorbeeld gegeven, waartoe eerder de aartsvader Abraham zonder aarzelen bereid was. Het offeren van zijn eigen zoon Isaac in navolging van Gods gebod, en dat lang voor Gods wet kenbaar werd gemaakt via Mozes. Dit gegeven is het thema van Pietro Metastasio’s achtste en laatste oratoriumlibretto Isacco figura del Redentore (Isaac als voorafbeelding van de Verlosser) uit 1740. De Napolitaan Nicola Conti maakte een van de eerste muzikale zettingen van dit libretto. • Theater
16
aan het Vrijthof, Papyruszaal
• entree € 20
zaterdag 17 september · 20.00 - 22.00 uur
Taharah • Dansvoorstelling Itzik Galili choreografie
Nachtelijke Onzekerheden Twee jonge acteurs spelen vrolijk de toekomst tegemoet,
Helena Volkov en Jessica van Rueschen dans
gebaseerd op La Musica Twee van Marguerite Duras.
Yaron Abulafia licht Natasja Lansen kostuums • Hal
Stadhuis
• vrij entree
• Toneelacademie • vrij entree (voor reserveren zie p.26)
zaterdag 17 september · 21.30 - 22.45 uur
zaterdag 17 september · 20.30 - 21.00 uur
(ook vrijdag · 20.00 - 21.15 uur, meer informatie op p.8)
(ook zaterdag · 19.00 - 19.30 uur en zondag · 13.00 - 13.30 en 15.00 - 15.30 uur
Intro in situ • Mis voor Ongelovigen
meer informatie op p.15)
Jeroen D’hoe componist Lieke Benders theaterregie
Itzik Galili © Karel Zwaneveld
Jean-Pierre van Hees muziekregie en doedelzak
Moses und Aron
Aag Dereymaeker viool Ludo Mariën accordeon
Jean-Marie Straub en Danièle Huillet regie
Jurgen De bruyn gitaar Daniela Bernoulli sopraan
(Oostenrijk/Frankrijk/West-Duitsland/Italië 1975) De geboden van God zijn er om ons in vrijheid te laten
Wout Oosterkamp bas
Een productie van Intro in situ. • entree € 12
leven: de vreugde der wet. Maar terwijl Mozes op de berg
• Brouwerij
de stenen tafelen van de Heer ontving, stond zijn tijdelijke
zaterdag 17 september · 22.30 - 23.30 uur
De Ridder
plaatsvervanger Aäron onderaan de berg toe dat het volk
Israël een Gouden Kalf maakte om het te vereren. Dit
en zondag · 10.30 - 11.30 uur, meer informatie op p.14)
Souzan Haddad • zang
(ook zaterdag · 17.30 - 18.30 uur
bijbelverhaal vormde het uitgangspunt voor de dodecafone, onvoltooide opera Moses und Aron van Arnold Schönberg. Straub en Huillet maakten deze opera tot
Firas Hassan tabla Adnan Fathallah luit
een compromisloze, minimalistische film. Belichaamt
• Keizerzaal
Mozes de pure religieuze idee, die enkel via het woord
zaterdag 17 september · 23.00 - 00.15 uur
wordt overgedragen, Aäron daarentegen betoogt dat de
Sint Servaasbasiliek
• entree € 12
(ook vrijdag · 23.00 - 00.15 uur, meer informatie op p.9)
mens behoefte heeft aan beelden om naar de wetten van de Heer te kunnen leven. • Lumière
Cinema Maastricht
• entree € 8
zaterdag 17 september · 21.30 - 23.15 uur p.16: Mozes met de Tien Geboden in 1648 geschilderd door Philippe de Champaigne (1602-1674)
17
18
zondag 18 september
Ludo Mariën accordeon Jurgen De bruyn gitaar Daniela Bernoulli sopraan Wout Oosterkamp bas
Echo van Eeuwigheid
Een productie van Intro in situ. • Brouwerij
Antoine Bodar presentatie
De Ridder
• entree € 12
zondag 18 september · 10.30 - 11.30 uur
Rechtstreekse uitzending van het Radio4-programma
Echo van Eeuwigheid (RKK) met Antoine Bodar. Live
meer informatie op p.14)
Hoogmis in de Sint Servaasbasiliek
(ook zaterdag · 17.30 - 18.30 uur en 22.30 - 23.30 uur,
muziek met Remy Syrier orgel, vocaal ensemble Singer Pur (zie ook p.11) en Jeroen Riemsdijk piano (zie ook p.7) • Theater
aan het vrijthof, souterrain
• vrij entree
Cappella Sancti Servatii o.l.v. Peter Serpenti
zondag 18 september · 09.00 - 10.00 uur
• Johan Weegenhuise Missa Passacaglia • Sint
Hoogmis in de Onze Lieve Vrouwebasiliek
Servaasbasiliek (Liturgische viering)
zondag 18 september · 11.30 uur Antoine Bodar
Basilicakoor • Hans Leenders Missa Canonica; Motet Dixit Balam • Onze
Lieve Vrouwebasiliek (Liturgische viering)
Taharah • Dansvoorstelling Itzik Galili choreografie
zondag 18 september · 10.00 uur
Helena Volkov en Jessica van Rueschen dans Yaron Abulafia licht Natasja Lansen kostuums
Dienst in de Sint Janskerk
• Hal
Stadhuis
• vrij entree
Schola Stralsundensis o.l.v. Maurice van Lieshout
zondag 18 september · 13.00 - 13.30 uur
• Joannes van Cleve Mirabilia testimonia tua
(ook op zaterdag · 19.00 - 19.30 en 20.30 - 21.00 uur
(Ps 119, 129-131) en
en op zondag · 15.00 - 15.30, meer informatie op p.15)
• Pieter Maessens Memor esto (Ps 119, 49-50) • Sint
Janskerk (Liturgische viering)
zondag 18 september · 10.15 uur
Intro in situ • Mis voor Ongelovigen
Tweeluik Missae l’Homme armé (II) Cantica Symphonia o.l.v. Giuseppe Maletto • Missa l’Homme armé VI In de bibliotheek in Napels bevindt zich een manuscript
Jeroen D’hoe componist
(VI E 40), gedateerd 1460-1470, met daarin zes cyclische
Lieke Benders theaterregie
missen die zijn gebaseerd op de melodie l’Homme armé.
Jean-Pierre van Hees muziekregie en doedelzak
Deze anoniem overgeleverde werken zijn mogelijk van de
Aag Dereymaeker viool
hand van de componist Antoine Busnois. Tijdens het
p.17: Il Sacrificio di Isacco (1726-1728) van Giovanni Battista Tiepolo (1696-1770) in het Palazzo Patriarcale in Udine
19
eerste concert van dit tweeluik – op zaterdag 17 septem-
De film won in 1959 de Grote Prijs van de Jury in Cannes.
ber – brengt vocaal ensemble Singer Pur een overzicht
• Lumière
van de eerste vijf missen. Tijdens dit concert vertolkt het
zondag 18 september · 14.00 - 15.35 uur
Cinema Maastricht
• entree € 8
Italiaanse gezelschap Cantica Symphonia de integrale zesde mis, met korte instrumentale tussenspelen ontleend
Benjamin Alard © Agence Romain Romain
Schola Stralsundensis · ‘Beati immaculati’ Schola Stralsundensis
staaltje van polyfone compositietechniek en kan zonder
Maurice van Lieshout dirigent
twijfel vergeleken worden met wat Bachs Kunst der
Werken van o.a. Heinrich Isaac, Clemens non Papa,
Fuge betekent voor het instrumentale contrapunt van
Orlando di Lasso, Johannes van Cleve en Pieter Maessens
de 18de eeuw.
Psalm 119 (‘Beati immaculati’) wordt van oudsher verbon-
• Zusters
aan de eerste vijf missen. De zesde mis is een hoogstaand
onder de bogen
• entree € 12
den met het feest van de ‘Vreugde der Wet’ (Simchat Tora).
zondag 18 september · 13.00 - 14.00 uur
Deze grote lofzang op de Wet, met zijn 176 verzen de
(zie ook het concert op zaterdag om 13.00 uur, p.11)
langste in het psalter, staat niet alleen centraal in de joodse traditie, maar heeft ook een belangrijke rol in de
Nazarín
de loop der eeuwen hebben dan ook vele componisten,
In 1946 week Luis Buñuel uit naar Mexico. In het Spanje
geïnspireerd door de poëzie, gedeelten van psalm 119
van Franco kreeg hij geen artistieke ruimte meer, maar in
op muziek gezet. Schola Stralsundensis presenteert een
Mexico was er wel nog plaats voor zijn messcherpe werk.
bloemlezing van meerstemmige zettingen uit de 16de
In Nazarín vertelt hij het verhaal van Nazario, een naïeve
eeuw. Werk van beroemde componisten als Heinrich
katholieke priester die aan het begin van de twintigste
Isaac, Clemens non Papa en Orlando di Lasso staat naast
eeuw in een sloppenwijk leeft, temidden van hoeren,
niet minder mooie composities van minder bekende
bedelaars en criminelen. Hij tracht nauwgezet te leven,
meesters als Johannes van Cleve en Pieter Maessens.
maar ziet uiteindelijk in hoe irrelevant zijn werk is voor
Het programma wordt afgerond met het monumentale
de zondaars die hem omringen.
zesstemmige motet Christus Filius Dei van Heinrich Isaac.
Nazarín bleek een controversiële film en werd door veel
• Onze
kijkers als blasfemisch ervaren. Toch is Buñuels film geen
zondag 18 september · 14.30 - 15.30 uur
rechtstreekse aanval op het geloof. Het venijnige van de film schuilt in Buñuels analyse van de onmacht van het geloof om iets te veranderen aan de misère waarin sommige mensen moeten leven. 20
christelijke liturgie (orthodox, katholiek, protestants). In
Luis Buñuel regie (Mexico, 1959)
Lieve Vrouwebasiliek
• entree € 12
Taharah • Dansvoorstelling Itzik Galili choreografie Helena Volkov en Jessica van Rueschen dans
Yaron Abulafia licht Natasja Lansen kostuums
Zoals David danste voor de Ark, zo uiten de Shakers,
• Hal
• vrij entree
officieel de United Society of Believers in Christ’s Second
zondag 18 september · 15.00 - 15.30 uur
Appearing, hun geloof met eenvoudig gezang en extati-
(ook zaterdag · 19.00 - 19.30 uur en 20.30 - 21.00 uur
sche dans. John Adams verbond dat idee met het muzikale
en zondag · 13.00 - 13.30 uur, meer informatie op p.15)
equivalent van to shake: de tremolo. Musica Sacra Maas-
Stadhuis
tricht brengt dit werk in de zelden gehoorde originele
Bach • Goldberg-variaties
versie voor strijkseptet.
Benjamin Alard clavecimbel
In het strijkkwartet Children’s Games, geïnspireerd door
Bach rondde zijn vierdelige Clavierübung in 1741 af met
het panoramische schilderij van Pieter Bruegel, laat Peter
een monumentale cyclus van dertig variaties, een genre
Maxwell Davies het plezier horen, maar ook de latente
dat tot dusver in zijn oeuvre ontbrak. Dwingend principe
agressie van het kinderspel.
is dat elke derde variatie een strikte canon is, in stijgende
• Theater
interval-volgorde: van unisono tot none. In de dertigste
zondag 18 september · 16.00 - 17.00 uur
variatie wordt de canon een quodlibet, waarna het thema ongewijzigd wordt herhaald. In de vrije variaties beoefent
aan het Vrijthof, papyruszaal
The Shakers gravure uit 1840
• entree € 8
Jane Eyre (voorpremière)
Bach virtuoos alle stijlen, van motet in stile antico tot een
Cary Fukunaga regie (Groot-Brittannië/VS 2011)
reeks van levende dansvormen: de sarabande wordt zo
Jane Eyre is na een ongelukkige jeugd vol tragische
polonaise, passepied, courante, gavotte en menuet.
gebeurtenissen als gouvernante aangenomen op het
• Cellebroederskapel • entree € 8
landgoed Thornfield Hall. Haar baas, de humeurige en
zondag 18 september · 16.00 - 17.00 uur
mysterieuze Edward Rochester, stelt zich uitermate kil op.
(ook zondag · 18.30 - 19.30 uur, zie p.22
Toch wordt ze verliefd op hem en ondanks haar streven
zie ook Diabelli-variaties p.9 / Ludus tonalis p.14)
naar vrijheid trouwt zij met hem. Voor deze nieuwe verfilming van Charlotte Brontë’s klas-
Kryptos Quartet • Shaker Loops
sieke roman over de aantrekkingskracht op een deugd-
Kryptos Quartet: Hanna Drzewiecka viool Elisabeth
zame, idealistische heldin van een gevaarlijke man, kon
Wybou viool Vincent Hepp altviool Anthony Gröger cello
Cary Fukunaga een beroep doen op twee van de meest
m.m.v. An Simoens viool Veerle Simoens cello
talentvolle jonge acteurs van dit moment: Mia Wasikowska
Ruben Appermont contrabas
(Alice in Wonderland) vertolkt Jane Eyre; Michael Fass-
• Peter Maxwell Davies Naxos Quartet no.4
bender (Hunger) vertolkt de rol van Edward Rochester.
‘Children’s Games’ • John Adams Shaker Loops
• Lumière
Cinema Maastricht
• entree € 8
zondag 18 september · 16.00 - 18.00 uur 21
Rondleiding ‘Extended Drawing’
klassieke muziek en brengt deze samen in een culturele
De expositie Extended Drawing laat werk zien van Sol
dialoog. Het werk is geschreven voor voorzanger, vrou-
LeWitt, Robert Mangold, Bruce Nauman en Richard
wenkoor, gemengd koor en klein instrumentaal ensemble.
Serra, waarin lijn en tekening over hun oorspronkelijke
Een nieuw werk van Hans Leenders, Hoc est praeceptum
grenzen worden getild. De door de hand getrokken lijn
meum voor vrouwenkoor en gebaseerd op Johannes
wordt door deze kunstenaars nadrukkelijk niet ingezet
15,12, completeert het programma.
als individuele expressievorm. Juist het onpersoonlijke
• Theresiakerk • entree € 12
wordt nagestreefd en de lijn wordt benut als architecto-
nisch en sculpturaal instrument, waarbij omtrek en contour een grote rol spelen. Repetitie en ook de uitvoering
Bach
•
Goldberg-variaties
dragen daar toe bij. De rondleiding wordt gegeven door
Benjamin Alard clavecimbel
Guido Goossens, cultuurfilosoof en docent Cultuurweten
• Cellebroederskapel • entree € 8
schappen aan de Universiteit Maastricht. • Bonnefantenmuseum • entree € 8
zondag 18 september · 16.00 - 17.00 uur Koning David afgebeeld met harp op een miniatuur (met het initiaal ‘B’ van Psalm 1: Beatus vir)
zondag 18 september · 17.30 - 18.30 uur
zondag 18 september · 18.30 - 19.30 uur (ook zondag · 16.00 - 17.00 uur, meer informatie op p.21; zie ook Diabelli-variaties p.9 / Ludus tonalis p.14)
aansluitend (van 17.15 - 17.45 uur) door
Slotconcert • Cappella Amsterdam
Beckers slagwerk (studenten Conservatorium Maastricht) • David Lang The So-Called Laws of Nature
• Heinrich Schütz Schwanengesang
Tim Verstegen, Sandra de Jong, Eric Gherardi en Stan
Klaas Stok dirigent
(ook zaterdag · 13.30 - 14.00 uur, p.12)
Schütz was 85 jaar toen hij al zijn krachten verzamelde om
Studium Chorale
sitie. Hij toonzette de volledige tekst van de omvangrijkste
Ken Gould chazzan (voorzanger), Ensemble 88
psalm: psalm 119, die in voortdurende variatie de vreugde
Hans Leenders dirigent
van Gods wet bezingt. De 22 strofen van de psalm voegde
zijn oeuvre te bekronen met een monumentale compo-
• Gilad Hochman Cantate Simchat Tora
wereldpremière
• Hans Leenders Hoc est praeceptum meum
22
wereldpremière
hij twee aan twee samen tot elf motetten, en hij voegde er een motet op psalm 100 en een Deutsches Magnificat
De jonge Israëlische componist Gilad Hochman (1982)
aan toe. In de zekerheid dat het zijn laatste werk werd,
bracht voor zijn opdrachtcompositie een aantal psalm-
noemde hij het geheel Schwanengesang.
teksten bij elkaar die naadloos aansluiten bij het thema
Na voltooiing attendeerde Schütz de keurvorst in Dresden
van De Vreugde der Wet. De muziek van Hochman
op dit ‘geringes Wercklein’. In feite is het zijn muzikaal en
verkent elementen van de joodse traditie via de westerse
geestelijk testament, niet minder dan de samenvatting
en bekroning van zijn leven, zijn geloof en zijn werk. We
Expositie Academie Beeldende Kunsten
mogen het ook opvatten als een ware Kunst der Fuge
In een unieke expositie geven studenten van de Academie
van de retorica. De muzikale inventie, die bij hem altijd
Beeldende Kunsten Maastricht hun visie op het thema
strikt gebonden is aan de tekst, en die in dit geval voort-
De Vreugde der Wet.
durend hamert op hetzelfde aambeeld, levert in zijn han-
• theater
den eindeloos geschakeerde variatie op. Dit retorisch
donderdag 15 t/m zondag 18 september
kunststuk verpakte Schütz in de gedaante van Venetiaanse
(zie ook Festivalprelude, p.5)
aan het Vrijthof •
vrij entree
dubbelkorigheid, het geheel perfect geleed, als een lange brug met pijlers, door de doxologieën in archaïserende
Studenten van de Toneelacademie Maastricht ontwikkelen
Cappella Amsterdam laat deze ‘muziek van de eeuwig-
voorstellingen in het kader van het festival. Zie voor
heid’ weerklinken als slotconcert van Musica Sacra
gedetailleerde informatie de aparte flyer en de website
Maastricht 2011.
www.toneelacademie.nl.
• Sint
Toneelacademie
stijl, waarmee elk motet afzonderlijk wordt afgesloten.
Martinuskerk
• entree € 20
zondag 18 september · 20.00 - 21.30 uur
• Toneelacademie
•
vrij entree (reserveren via
toneelacademie@hszuyd.nl of 043 3466690) vrijdag 16 en zaterdag 17 september
Flankerende programmering Documentaire Dom H. van der Laan Als beginsel voor zijn architectuur hanteerde de Benedictijner monnik Hans van der Laan het idee van de nobele eenvoud. Het klooster in Mamelis is daarvan een perfect voorbeeld. In 1982 vertelde hij in een diaprogramma over zijn werkwijze: maten, vormen en ruimte ordenen tot een sluitend systeem, zodat een evenwichtige maatvoering ontstaat. • theater
aan het Vrijthof •
vrij entree
donderdag 15 t/m zondag 18 september (zie ook No man’s land van Kate Moore, p.13)
Cappella Amsterdam © Marco Borggreve
23
donderdag 15
muziek muziektheater theater en dans film liturgie lezing/inleiding expositie 24
vrijdag 16
09.00
09.00
10.00 10.15
10.00 10.15
11.30 12.00
11.30 12.00
13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 17.00 17.15 17.30 17.45 18.00 18.15 18.30 18.45 19.00 19.15 19.30 19.45 20.00 20.15 20.30 20.45 21.00 21.15 21.30 21.45 22.00 22.15 22.30 22.45 23.00 23.15 23.30 23.45 00.00
13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 17.00 17.15 17.30 17.45 18.00 18.15 18.30 18.45 19.00 19.15 19.30 19.45 20.00 20.15 20.30 20.45 21.00 21.15 21.30 21.45 22.00 22.15 22.30 22.45 23.00 23.15 23.30 23.45 00.00
FESTIVALOPENING
Marcel Verheggen · orgel Sint Servaasbasiliek
7
Currende o.l.v. Erik Van Nevel Theater aan het Vrijthof 7
vertrek bus vanaf Theater a/h Vrijthof
Battistelli Experimentum Mundi Huistheater Opera Zuid 7 vertrek bus naar Theater a/h Vrijthof
FESTIVALPRELUDE De Vreugde der Wet Inleiding Hella Melkert Le Danze del Re David
Selexyz Dominicanen 5 Theater aan het Vrijthof 8 Theater aan het Vrijthof 7 Pickpocket (1959) Robert Bresson · regie
Presentatie Der Limburgs Symfonie Orkest Nachtelijke Onzekerheden studenten van Golem Liza Ferschtman · viool 3 Maastrichtse (1915) Copland, Bloch, Hindemith Lumière Cinema Maastricht kunstopleidingen Theater aan het Vrijthof 8 Theater a/h Vrijthof 5 Toneelacademie
8
8
Lumière 5 Beethoven · Diabelli-variaties Schola Maastricht Joseph A Serious Man Jan Michiels · piano Hans Heykers · dirigent in Egipte (2009) Joel en Sint Janskerk 9 Onze Lieve Vrouwebasiliek 9 ToneelEthan Coen academie 9 · regie Souzan Haddad Lumière 8
Keizerzaal Sint Servaasbasiliek 9
zaterdag 17 09.00 10.00 10.15 11.30 12.00 13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 17.00 17.15 17.30 17.45 18.00 18.15 18.30 18.45 19.00 19.15 19.30 19.45 20.00 20.15 20.30 20.45 21.00 21.15 21.30 21.45 22.00 22.15 22.30 22.45 23.00 23.15 23.30 23.45 00.00
zondag 18 september 2011
Antoine Bodar presenteert 09.00 Echo van Eeuwigheid TahV 19 Hoogmis 10.00 10.15 Onze Lieve Vrouwebasiliek 19 Dienst Sint Janskerk 19 Mis voor Ongelovigen Participatie ‘In C’ - muziek- Hoogmis Jeroen d’Hoe · componist 11.30 12.00 verenigingen, Champ d’Action Sint Servaasbasiliek 19 Brouwerij De Ridder 19 Binnenstad 11 Le Danze del Re David Theater aan het Vrijthof 11
Tweeluik Tweeluik Taharah · Galili Missae l’Homme armé (I) Missae l’Homme armé (II) Hal Stadhuis The So-Called Laws of Nature Singer Pur Cantica Symphonia
19
Theater aan het Vrijthof 12 Kapel Zusters onder de Bogen 11 Kapel Zusters onder de Bogen 19 Nazarín (1959) Luis Buñuel · regie Collegium Ad Mosam Beati immaculati Mendelssohn, Fasch, Hiller Schola Stralsundensis
Isaac, Non Papa, Di Lasso Taharah · Galili vertrek bus naar Vaals Sint Martinuskerk 12 Onze Lieve Vrouwebasiliek 20 Lumière Cinema Maastricht 20 Hal Stadhuis vanaf Theater aan het Vrijthof
21
13 Hindemith · Ludus tonalis Adams · Shaker Loops Bach · Goldberg-variaties Rondleiding Jane Eyre Kate Moore · No man’s land Ivo Janssen · piano Kryptos Quartet e.a. Benjamin Alard · clavecimbel ‘Extended (2011) wereldpremière Drawing’ Cary Abdij St. Benedictusberg, Vaals 13 Sint Janskerk 14 Theater aan het Vrijthof 21 Cellebroederskapel 21 Fukunaga Vespers Bonnefanten 22 · regie Abdij St. Benedictusberg, Vaals 13 The So-Called vertrek bus naar Maastricht Angeli, Zingare e Scienziati Mis voor Ongelovigen Studium Chorale, Ken Gould, Laws of Nature Lumière Cinema Maastricht 21 vanaf Abdij St. Benedictusberg The Royal Wind Music chazzan. Hochman · Cantate Simchat Tora wereldpremière 13 Ursulinenkapel 14 Brouwerij De Ridder 14 Theresiakerk 22 Bach · Goldberg-variaties Benjamin Alard · clavecimbel Inleiding Clemens Romijn Taharah · Galili wereldpremière Theater aan het Vrijthof 15 Hal Stadhuis 15 Cellebroederskapel 22 Habemus Papam (2011) Nanni Moretti · regie SLOTCONCERT Conti · Isacco figura del Joseph Cappella Amsterdam Redentore in Egipte o.l.v. Klaas Stok Les Muffatti Taharah · Galili Schütz · Schwanengesang o.l.v. Peter Van Heyghen Hal Stadhuis 17 Toneel Lumière Cinema Maastricht 15 academie 15 nederlandse première Sint Martinuskerk 22 Moses und Aron (1975) Nachtelijke Theater aan het Vrijthof 16 Jean-Marie Straub Onzeker en Danièle Huillet · regie heden Toneel academie 17 Mis voor Ongelovigen Souzan Haddad Lumière Cinema Maastricht 17 Brouwerij De Ridder 17 Keizerzaal Sint Servaasbasiliek
17
13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 17.00 17.15 17.30 17.45 18.00 18.15 18.30 18.45 19.00 19.15 19.30 19.45 20.00 20.15 20.30 20.45 21.00 21.15 21.30 21.45 22.00 22.15 22.30 22.45 23.00 23.15 23.30
25
Praktische informatie
Busvervoer
Vrienden van Musica Sacra Maastricht
Bij de voorstellingen Experimentum Mundi (Huis-
Voor een bijdrage vanaf € 30 geniet u als Vriend
Kaartverkoop en reserveringen
theater Opera Zuid, zie p.7) en No man’s land (Abdij
van Musica Sacra Maastricht vele voordelen.
De kaartverkoop start dinsdag 12 juli 2011.
Sint Benedictusberg Vaals, zie p.13) is busvervoer
Zie www.musicasacramaastricht.nl voor informatie
Kaarten zijn 24 uur per dag verkrijgbaar via
voorzien vanaf het Theater aan het Vrijthof (inbe-
en aanmelden.
• www.musicasacramaastricht.nl
grepen in de entreeprijs). Na afloop van deze voor-
• www.theateraanhetvrijthof.nl
stellingen brengt de bus u terug naar het Theater.
of bij de centrale festivalkassa UITbalie Theater
KRO-leden KRO-leden genieten een korting van 20% op de
aan het Vrijthof, dinsdag t/m zaterdag 12-18 uur;
• Geen toegang na aanvang concert of voorstelling.
entreeprijs van de drie avondconcerten met aan-
telefonisch van 13-18 uur via 043 350 5555.
• Enkele locaties hebben een beperkte capaciteit.
vangstijd 20.00 uur, zie www.kro.nl/leden voor
De UITbalie is gesloten van 15 juli t/m 15 augustus.
• Niet alle locaties zijn rolstoeltoegankelijk.
meer informatie.
• Eindtijden zijn bij benadering. Voor films in Lumière Cinema Maastricht en rond-
• Wijzigingen voorbehouden.
leiding Bonnefantenmuseum zijn kaarten tot 1 uur
• Tijdens voorstellingen dienen mobiele telefoons
voor aanvang verkrijgbaar bij de UITbalie (daarna
uitgeschakeld te zijn.
Colofon
ter plaatse).
• Het maken van foto’s en video- of geluidsopnamen
Coproducenten
Voor voorstellingen met vrij entree kunnen geen
op welke wijze dan ook is niet toegestaan.
Musica Sacra Maastricht is een coproductie van de
kaarten worden gereserveerd (vol is vol), behalve
Stichting Musica Sacra Maastricht, Theater aan het
voor voorstellingen in Toneelacademie (reserveren
Programmatoelichtingen
via toneelacademie@hszuyd.nl of 043 3466690).
Programmatoelichtingen kunnen vanaf 10 septem-
Vrijthof Maastricht en KRO Radio4.
ber 2011 gedownload worden via de festivalwebsite.
Mediapartners
Dinervouchers
Musica Sacra Maastricht verspreidt tevens, zolang
KRO, Zuiderlucht, RTV Maastricht, L1 Radio en
Vrijdag 16 en zaterdag 17 september serveert het
de voorraad strekt, gratis programmatoelichtingen
Televisie en Dagblad De Limburger (media Groep
Theatercafé tussen 18.00 en 20.00 uur een lichte
bij de concerten en activiteiten. De integrale
Limburg). De KRO maakt concertopnamen voor
maaltijd (soep/salade en 2 broodjes) à € 7,50;
festivalmap met alle programmatoelichtingen is
uitzending op Radio 4.
vouchers zijn verkrijgbaar aan de UITbalie of online.
verkrijgbaar aan de UITbalie voor € 10.
26
Samenwerkingspartners
Comité van aanbeveling
Festivalteam
Lumière Cinema Maastricht, Selexyz Dominicanen,
Mw. C. D’haen †, dichteres, biografe Guido
Festivaldirectie Jacques Giesen en Hugo Haeghens
Conservatorium Maastricht, Academie Beeldende Kunsten Maastricht, Toneelacademie Maastricht, Toute Maastricht, Maastricht VIA 2018, Opera Zuid, Limburgs Symfonie Orkest, Intro in situ, Bonnefantenmuseum, Studium Chorale, RKK, Dr. Fons
Gezelle, Prijs der Nederlandse Letteren 1992 Prof. Drs. G. Cerfontaine, voormalig President & CEO Schiphol Group Kardinaal G. Danneels, Aartsbisschop emeritus van Mechelen-Brussel
Programmacommissie Jacques Giesen, Hugo Haeghens, Stijn Boeve en Fons Dejong (Theater aan het Vrijthof), Russell Postema, Sylvester Beelaert (KRO) en Jos Leussink (hors catégorie) Projectleiding en fondsenwerving Stijn Boeve
Kurris, Ds. Joen Drost, Dom Adrianus Lenglet, RTV
Dr. J. Linden, oud-Oberbürgermeister Stadt Aachen,
Marketing en publiciteit Edmée Janssen
Maastricht, alle deelnemende muziekverenigingen
voorzitter Raad van Toezicht Stichting Culturele
Productie Peter Noten
(Participatieproject ‘In C’) en locaties.
Hoofdstad Maastricht 2018 Mw. W. Sorgdrager, lid Raad van State,
Ondersteuning Musica Sacra Maastricht 2011 dankt het Fonds Podiumkunsten, Provincie Limburg, Gemeente Maastricht, Theater aan het Vrijthof, KRO Radio4, Fonds voor Cultuurparticipatie, Stichting Elisabeth Strouven, Maastricht VIA 2018, RKK, Stichting Kanunnik Salden Nieuwenhof, de Vrienden van Musica Sacra Maastricht, Limburgs Festival Platform,
oud-voorzitter Raad voor Cultuur Dhr. J. Thielemans, voorzitter Sectorraad Kunsten en Erfgoed Vlaamse Gemeenschap Mw. H. d’Ancona, oud-minister van Welzijn,
Basisontwerp Dorine Verharen bNO Redactie en vormgeving Philip Leussink UITbalie Hanneke Roymans Techniek Peter Vanhex Facilitair Roel Schoenmaeckers en Claire Dullens Financiën Jos Spauwen en Joyce Paquay
Volksgezondheid en Cultuur Drs. A.G.F. Boersma, oud-voorzitter Amsterdamse Kunstraad en Sweelinck Conservatorium
Bestuur De heren Jean Jacobs, Mr. Eddy Klomp en Bas Huijser
Prof. F.C. de Ruiter, directeur Academie der Kunsten
Zuiderlucht, RTV Maastricht, VVV Maastricht en
Universiteit Leiden en lid College van Bestuur
Contact
Cultuurzomer, L1 Radio en Televisie en Dagblad
Stichting Hogeschool der Kunsten Den Haag
Stichting Musica Sacra Maastricht
De Limburger (Media Groep Limburg) voor de
Vrijthof 47, 6211 LE Maastricht
financiële en promotionele ondersteuning.
info@musicasacramaastricht.nl www.musicasacramaastricht.nl
Deadline festivalbrochure
Volgende editie Musica Sacra Maastricht
15 juni 2011
7 t/m 9 september 2012
Druk Andi Druk, Maastricht-Airport
27
Adressen • Abdij Sint Benedictusberg (Mamelis) Vaals (niet op de kaart) ** • Bonnefantenmuseum, Avenue Ceramique 250
Huistheater Opera Zuid
•Cellebroederskapel
• Brouwerij De Ridder, Oeverwal
Ursulinenkapel
•
•Selexyz
Brouwerij De Ridder
• Cellebroederskapel, Cellebroedersstraat
•
• Huistheater Opera Zuid, Malpertuisplein ** • Kapel Zusters onder de Bogen, Sint Servaasklooster 14 • Keizerzaal Sint Servaasbasiliek, Henric van Veldekenplein * (niet toegankelijk voor mindervaliden) • Lumière Cinema Maastricht, Bogaardenstraat 40b * • Onze Lieve Vrouwebasiliek, Onze Lieve Vrouweplein 7 • Selexyz Dominicanen, Dominicanerkerkstraat 1 • Sint Janskerk, Henric van Veldekenplein
Bonnefanten museum Theresiakerk
• Sint Martinuskerk, Rechtstraat 7 • Sint Servaasbasiliek, Keizer Karelplein 5 • Stadhuis, Markt • Theater aan het Vrijthof, Vrijthof 47 • Theresiakerk, Theresiaplein 8
• Toneelacademie, Lenculenstraat 31-33 • Ursulinenkapel, ingang via Capucijnenstraat * locaties met een beperkte bezoekerscapaciteit ** entreebewijs geeft recht op busvervoer Theater aan het Vrijthof - concertlocatie v.v.
www.musicasacramaastricht.nl • UITbalie 043 3505555 28