Truyện cổ tích Việt Nam

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

1

MUÅC LUÅC Muåc luåc ............................................................................................. 1 Chuyïån chaâng Lña ........................................................................... 2 Ai mua haânh töi (hay Loå nûúác thêìn) ............................................. 4 Êm dûúng giao chiïën....................................................................... 7 Anh chaâng hoå Àaâo ......................................................................... 10 Anh chaâng ngheâo khöí ................................................................... 13 Anh khúâ àûúåc kiïån ........................................................................ 17 Biïín höì lai laáng.............................................................................. 20 Bñnh vaâ Àinh.................................................................................. 23 Bñch Cêu kyâ ngöå ............................................................................ 27 Boá àuäa............................................................................................. 29 Búåm giaâ mùæc bêîy coâ ke.................................................................. 30 Böën anh taâi..................................................................................... 32 Böën ngûúâi baån ................................................................................ 35 Cêy huyïët duå.................................................................................. 39 Cêy khïë........................................................................................... 41 Cêy nïu ngaây tïët ........................................................................... 45 Cêy tre trùm àöët ............................................................................ 48 Chaâng Na A'................................................................................... 50 Chiïëc aáo taâng hònh ........................................................................ 55 Chiïëc cêìu phuác àûác........................................................................ 59

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

2

CHUYÏÅN CHAÂNG LÑA

Ngaây xûa úã möåt laâng noå coá vúå chöìng ngûúâi laâm vûúân ngheâo khöí, sinh àûúåc àûáa con trai àùåt tïn laâ Lña. Chûa qua àúâi, Lña coân nhoã tuöíi chõu caãnh möì cöi chûa. Thûúâng ngaây Lña theo meå bùæt öëc haái rau àïí söëng. Lûuác lïn múâi tuöíi, meå Lña àem Lña àúå cho möåt ngûúâi nhaâ giaâu trong vuâng àïí chùn trêu.

Thêëy meå ùn uöëng cûåc khöí, Lña múái tröåm gaâ cuãa chuã àem vïì laâm thõt cho meå ùn. Meå Lña biïët chuyïån rêìy la dûä lùæm, Lña múái thöi khöng tröåm gaâ nûäa.

Thûúâng ngaây, Lña àuöíi trêu ra àöìng àïí mùåc trêu ài àêu thò ài, coân Lña tuå têåp vaâi ba àûáa treã hoang, hïët baây viïåc àaánh nhau bùçng gêåy göåc, laåi ruã nhau tröåm bêìu bñ, khoai lang cuã sùæn.

Möåt lêìn noå, thùçng Lña àïí trêu laåc vaâo vûúân cuãa phuá öng laâng bïn caånh. Öng phuá höå truyïìn bùæt trêu cöåt laåi àïí bùæt àïìn keã àïí trêu phaá vûúân öng.

Bõ mêët trêu, thùçng Lña khöng daám vïì nhaâ, noá ruã thùçng Hung vaâ thùçng Hoang ài tòm. Tònh cúâ noá nhòn àûúåc con trêu trong nhaâ öng phuá höå. Noá liïìn baân kïë hoaåch vúái hai thùçng baån cuãa noá, àöët nhaâ öng phuá höå, àïí moåi ngûúâi lo cûáu, bêëy giúâ noá leãn vaâo bùæt trêu àem vïì cho chuã.

Chuã hay àûúåc, súå liïn lûuyå, nïn àuöíi thùçng Lña ài. Noá trúã vïì söëng vúái meå giaâ, vaâ xin vúái meå noá cho noá ài hoåc. Meå noá phaãi van laåy öng thêìy àïí cho noá àûúåc hoåc. Noá rêët töëi daå, laåi hay sinh sûå àûaánh nhau, nïn thêìy hoåc khöng daám daåy noá nûäa. Thùçng Lña liïìn húåp vúái thùçng Hung vaâ Hoang vaâ vaâi àûáa treã ngöî nghõch ài bùæt tröåm gia suác cuãa ngûúâi giaâu trong laâng, röìi àem vïì chia cho ngûúâi ngheâo. Haânh http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

3

àöång cuãa thùçng Lña caâng ngaây caâng löång haânh, ngûúâi trong laâng múái hiïåp nhau àêìu caáo vúái quan trïn. Laâng lñnh liïìn tòm bùæt Lña. Noá hoaãng súå tröën lïn tónh, àûúåc möåt viïn àöåi têm phuác cuãa quan tónh thêu nhêån laâ thuöåc haå. Lña beân hoåc têåp cön quyïìn voä nghïå. Caâng lúán lïn, Lña caâng coá sûác maånh hún ngûúâi. Taánh nghôa hiïåp nïn gùåp chuyïån bêët bònh laâ xöng vaâo can thiïåp, vò vêåy giûäa Lña vaâ boån cûúâng haâo aác baá thûúâng coá nhûäng trêån gêy göí àaánh nhau.

Nùm àoá coá múã khoa thi, nhûäng ai gioãi lûuöìn cuái hoùåc coá tiïìn àuát loát thò àûúåc àöî, bùçng khöng thò bõ àaánh hoãng duâ vùn hay chûä töët. Tuy hoåc haânh dúã dang, Lña cuäng vaâo thi, nhên thêëy boån tham quan bùæt naåt, ngúåc àûaäi keã ngheâo naân, Lña vö cuâng bêët bònh. Thûâa àïm töëi, cuâng àûaám baån leãn vaâo nhaâ viïn chuã khaão giïët chïët ngûúâi naây röìi tröën vaâo rûâng.

Quên múã cuöåc truy naä raáo riïët. Lña chiïu têåp àaám ngûúâi vö nghïì nghiïåp lêín luát trong rûâng chöëng laåi quan quên. Nhiïìu trêån hai bïn giaáp chiïën dûä döåi, quan quên àûaåi baåi phaãi ruát lûui. Lña àem böå haå traân ra laâng xoám chiïëm àoaåt taâi saãn cuãa ngûúâi giêìu chia cho ngûúâi ngheâo. Thanh thïë ngaây caâng lúán. Triïìu àònh phaãi treo giaãi thûúãng cho ai bùæt söëng hoùåc phaãi giïët chïët àûúåc thùæng Lña. Nhûng Lña gioãi lêín tröën, thaânh ra quan quên phaãi bùæt meå Lña àem ra thõ oai. Nïëu thùçng Lña khöng chõu ra naåp mònh thò meå noá bõ giïët. Àöång loâng hiïëu àïî, thùçng Lña phaãi chõu naåp mònh cho meå àûúåc tha. Nhûng chùèng bao lêu Lña tröën thoaát.

Bêëy giúâ, Lña phaãi tröën traánh rêët laâ cûåc khöí, àoái khaát nhiïìu ngaây. Bêët àùæc dô, Lña phaãi caãi trang sûãa daång tröën vaâo trong thaânh àïí kiïëm söëng. Quan quên doâ xeát biïët liïìn bao vêy lêëy thaânh múã cuöåc lûuåc xeát khùæp núi. Lña tröën vaâo nhaâ möåt öng laäo hiïìn laânh. Luác naây, Lña nghe tin meå mònh bõ bïånh maâ chïët, caác böå haå lúáp bõ bùæt, lúáp bõ giïët thò àau loâng, khöng thiïët gò söëng nûäa. Möåt höm, Lña noái vúái öng laäo rùçng: "Chûa bao giúâ töi bõ thêët baåi chua cay nhû lêìn naây. Coá leä trúâi haåi töi. Vêåy öng haäy chùåt àêìu töi àem naåp cho quan trïn àïí laänh thûúãng, chó coân caách àoá àïí àïìn àaáp ún öng". Öng laäo bùçng loâng. Lña tûå troái mònh àïí cho öng àeåm naåp quan trïn. Thïë röìi Lña bõ àem ra traãm quyïët. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

4

Àïën sau coá cêu haát caãm thûúng Lña nhû sau: Chiïìu chiïìu eán liïång Truöng Mêy Caãm thûúng chuá Lña bõ vêy trong thaânh

AI MUA HAÂNH TÖI (HAY LOÅ NÛÚÁC THÊÌN)

Ngaây xûa coá möåt anh chaâng treã tuöíi chûa coá vúå, söëng bùçng nghïì laâm ruöång. Möåt ngaây noå anh xaách buáa lïn rûâng àöën cuãi. Trong khi àûang luái huái chùåt cêy, anh tröng thêëy möåt con quaå tha möåt con chim seã túái àêåu trïn möåt phiïën àaá úã gêìn chöî mònh àang laâm viïåc. Nhòn thêëy thïë, anh böîng àöång loâng thûúng con chim beá boãng sùæp sûãa loåt vaâo miïång loaâi aác àiïíu. Anh beân nhùåt hoân àûaá neám con quaå. Quaå giêåt mònh boã möìi vöî caánh bay lïn. Tûác mònh vò hoãng ùn, quaå chûãi ruãa om soâm. Anh nhùåt àûaá neám thïm vaâ mùæng: - "Àöì chim dûä! Haäy cuát ngay!".

Quaå hêåm hûåc bay ài, miïång coân àe doåa seä baáo thuâ. Anh chaâng chaåy laåi nhùåt con chim seã àûang thoi thoáp, cöë tòm caách êëp uã cho noá söëng laåi. Quaã nhiïn, chó chûâng giêåp baä trêìu, con chim seã àaä höìi tónh vaâ bay àûúåc. Noá caãm ún anh vaâ baão anh ngöìi chúâ àïí noá àûa biïëu möåt vêåt. Möåt laát sau, con chim àaä bay trúã laåi miïång ngêåm möåt caái loå beá àùåt xuöëng bïn caånh vaâ noái - "Àêy laâ loå nûúác thêìn coá pheáp laâm cho ngûúâi giaâ thò treã laåi, vêåt nhoã thò lúán thïm, trêìn gian khöng ai coá".

Noái röìi noá vöî caánh bay ài. Anh ngöìi têìn ngêìn múã nuát ra xem thò thêëy àêìy möåt loå nûúác muâi thúm ngaâo ngaåt. Anh nghô buång: "Nhûäng thûá naây chó àïí cho caác baâ quan laâm àoãm, coá àêu àïí haång chuáng ta duâng". Röìi anh nuát loå laåi cêín thêån, khi gaánh cuãi vïì, treo loå trïn keâo nhaâ. Vaâ röìi thúâi gian tröi qua, vò bêån cöng viïåc laâm ùn, anh cuäng quïn ài, khöng nghô túái caái loå êëy nûäa. ñt nùm sau àoá, chêåt vêåt maäi anh chaâng múái cûúái àûúåc vúå. Vúå anh cuäng con nhaâ nöng, quanh nùm chên lêëm tay buân, nïn àen àuãi, xêëu xñ. Nhûng hai vúå chöìng thò rêët thûúng yïu nhau. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

5

Möåt höm chöìng ài caây vùæng, vúå úã nhaâ queát doån khùæp núi. Thêëy möåt caái loå con treo trïn keâo nhaâ, chõ beân bùæc ghïë lêëy xuöëng múã nuát ra xem. Khi ngûãi thêëy muâi thúm, chõ ta àöì laâ dêìu thúm göåi àêìu. Laát sau, chõ nêëu nûúác tùæm göåi röìi tiïån tay àöí loå nûúác ra böi khùæp toác tai mònh mêíy. Khöng ngúâ sau khi böi xong chõ ta tûå nhiïn trúã nïn xinh àeåp trùæng treão, nhan sùæc myä miïìu ñt ai saánh kõp. Nûúác thêìn tröi xuöëng mêëy luöëng haânh bïn caånh giïëng, khiïën cho nhûäng cêy haânh cuäng tûå nhiïn lúán phöíng lïn möåt caách laå thûúâng: cuã to nhû bònh vöi, doåc daâi bùçng àoân gaánh.

Khi ngûúâi chöìng ài caây vïì nhòn mùåt vúå thò ngêín caã ngûúâi cûá tûúãng laâ tiïn sa xuöëng coäi trêìn, nïëu khöng coá tiïëng noái thò cú höì anh khöng nhêån ra laâ vúå mònh. Nghe vúå nhùæc àïën loå nûúác thúm, anh múái sûåc nhúá túái chuyïån baáo àïìn cuãa con chim seã ba nùm vïì trûúác. Nöîi mûâng biïët lêëy chi cên, anh ngùæm vúå maäi khöng chaán mùæt, röìi kïí laåi cêu chuyïån cuä cho vúå nghe.

Tûâ àêëy anh cûá quêën quyát lêëy vúå khöng rúâi. Cöng viïåc àöìng aáng vò thïë cuäng múâi phêìn bï trïî. Nhûng cûá úã nhaâ maäi thò àoái mêët nïn anh àaânh phaãi ài laâm. Àïí khoãi nhúá vúå, anh thuï thúå veä hònh vúå. Möîi khi ra àöìng laâm viïåc, anh laåi treo bûác tranh úã búâ ruöång àïí nhòn cho thoãa.

Möåt höm anh àang caây ruöång, bûác tranh àûúåc treo lïn möåt caái coåc cùæm úã trïn búâ. Vûâa caây àûúåc mûúi lûuöëng, tûå nhiïn con quaå nùm xûa úã àêu saâ xuöëng quùæp lêëy bûác tranh mang ài. Anh chûaâng úã bïn kia búâ thêëy vêåy, beân hoâ heát àuöíi theo nhûng khöng kõp nûäa. Quaå àûaä cêët caánh bay cao vaâ bay ài rêët xûa, chó möåt loaáng àûaä mêët huát. Baáo thuâ viïåc anh neám àûaá giaânh möìi cuãa noá ngaây xûa, quaå mang bûác tranh vaâo àïën têån kinh àö, thaã xuöëng úã sên röìng. Boån lñnh thõ vïå thêëy sûå laå luâng, beân nhùåt lïn àem trònh vua. Cêìm lêëy bûác truyïìn thêìn vua ngùæm nghña maäi khöng chaán mùæt, buång baão daå: "Trong ba cung saáu viïån cuãa ta àaä coá nhiïìu ngûúâi àeåp, nhûng chûa coá ngûúâi naâo àeåp bùçng ngûúâi àaân baâ trong tranh naây. Hùèn laâ trúâi sai con quaå àïën maách cho ta àêy!".

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

6

Lêåp tûác vua ra lïånh cho möåt quan àûaåi thêìn vaâ möåt trùm thõ vïå phaãi tòm cho àûúåc ngûúâi àaân baâ àûaä veä trong tranh mang vïì. Quan àûaåi thêìn cho ngûúâi vïì caác àõa phûúng suåc saåo khùæp hang cuâng ngoä heãm. Àïí viïåc tòm toâi coá hiïåu quaã, chuáng baây ra troâ múã höåi úã caác vuâng chuáng àïën àïí cho moåi ngûúâi àöí vïì xem. Möîi lêìn thêëy dên têåp húåp àöng àuác, chuáng àûa bûác tranh ra giaã taãng noái laâ tònh cúâ bùæt àûúåc, ngûúâi naâo mêët thò àïën maâ nhêån.

Möåt höm, chuáng túái vuâng quï hai vúå chöìng anh chaâng coá loå nûúác thêìn vaâ cuäng baây troâ múã höåi ba àïm ngaây. Quaã nhiïn anh chaâng sa vaâo mûu gian. Khi nhòn thêëy bûác tranh anh khöng àùæn ào gò caã, lêåt àêåt bûúác túái àïí nhêån. Nhûng anh khöng ngúâ boån lñnh chöåp lêëy anh nhû chöåp con möìi. Chuáng theo ngay anh vïì nhaâ vaâ chuáng tòm thêëy ngay ngûúâi àaân baâ trong tranh. Mûâng quaá chuáng vöåi àûa kiïåu rûúác vïì kinh àö, mùåc kïå cho ngûúâi chöìng vêåt mònh than khoác.

Sau khi bõ bùæt vaâo cung, ngûúâi àûaân baâ khöng cûúâi khöng noái, aáo àeåp khöng mùåc, àêìu khöng chûaãi vaâ khöng cho möåt ai àïën gêìn. Àem àûúåc ngûúâi àeåp vïì cung, nhaâ vua hïët sûác mûâng rúä, nhûng cuäng hïët sûác buöìn phiïìn vò moåi thûá döî daânh, doåa naåt àïìu khöng thïí laâm cho ngûúâi ngoåc núã möåt nuå cûúâi. Vua beân haå lïånh cho rao trong dên chuáng hïî ai coá caách gò laâm cho naâng cûúâi noái lïn àûúåc, thò seä ban thûúãng cho quan cao löåc hêåu. Nghe tin naây, coá nhiïìu ngûúâi, tûâ nhûäng vai hïì nöíi tiïëng, nhûäng öng traång cûúâi cho àïën caác bêåc lûúng y, caác phaáp sû phuâ thuãy v.v... àua nhau trêíy kinh hy voång duâng taâi pheáp laâm cho ngûúâi àûaân baâ phaãi buöåt miïång noái cûúâi àïí mong ên thûúãng.

Nhûng duâ àûaä giúã àuã moåi troâ, àïìu vö hiïåu.

Laåi noái chuyïån anh chöìng tûâ khi vúå bõ quan quên bùæt ài thò khöng coân thiïët laâm ùn gò nûäa. Khi nghe tin loan baáo ai laâm cho ngûúâi àeåp trong cung noái cûúâi àûúåc thò vua seä ban thûúãng, anh biïët laâ vúå mònh àûang úã cung vua, beân quyïët vaâo kinh tòm vúå. Trûúác khi ài, anh nhöí mêëy cuã haânh úã caånh giïëng buöåc laâm möåt gaánh, quaãy theo. Àïën kinh àö, anh quaãy gaánh cuãa mònh ài laåi trûúác cûãa hoaâng cung rao to lïn nhûäng cêu: Doåc bùçng àoân gaánh Cuã bùçng bònh vöi http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

7

Ai mûua haânh töi Thò thûúng töi vúái!

Tiïëng rao cuãa anh voång vaâo cung möîi luác möåt lúán. Neát mùåt cuãa vúå anh tûå nhiïn cuäng möîi luác möîi túi. Cuöëi cuâng, naâng quay laåi baão thõ nûä: - Haäy goåi ngûúâi haâng haânh vaâo cho ta!

Khi nhòn thêëy mùåt chöìng, vúå anh cûúâi lïn möåt tiïëng. Thêëy ngûúâi àaân baâ lêìn àêìu tiïn cûúâi noái, vua sung sûúáng nhû múã cúâ trong buång; laåi thêëy nhûäng cêy haânh to lúán laå thûúâng thò lêëylaâm kinh ngaåc.

Vua ngúä laâ nhúâ nhûäng cêy haânh kyâ laå naây maâ ngûúâi àeåp noái cûúâi.

Vua liïìn nêíy ra yá nghô mûuöën tûå mònh caãi trang gaánh haânh àïí laâm vui loâng ngûúâi àeåp. Vua baão anh chöìng: - Haäy àùåt gaánh haânh laåi àoá vaâ cúãi aáo ra mau!

Vua cúãi aáo long baâo vûát cho anh vaâ mùåc aáo cuãa anh vaâo. Vua coân bùæt anh baây cho mònh hoåc thuöåc cêu rao, röíi quaãy gaánh qua laåi trûúác mùåt ngûúâi àûaân baâ, cêët tiïëng rao múái hoåc àûúåc. Thêëy vêåy, vúå anh haâng haânh cûúâi nghùåt ngheäo. Vua thñch thuá laåi caâng laâm giaâ.

Nhûng àöåt nhiïn ngûúâi àaân baâ baão thõ nûä thaã àûaân choá ra. Choá thêëy vua ngúä laâ ngûúâi laå liïìn nhaãy xöí túái cùæn chïët. Ngûúâi àaân baâ vöåi baão chöìng: - Mònh haäy mau mau treâo lïn ngai vaâng ài!

Anh chöìng lêåt àêåt treâo lïn ngai vaâng giûäa lûuác trùm quan vaâ cung nûä rêåp àêìu baái maång. Tûâ àoá anh laâm vua vaâ úã vúái vúå troån àúâi.

ÊM DÛÚNG GIAO CHIÏËN

Ngaây êëy, coá möåt trêån ma luåt rêët dûä döåi; khuác àï úã xûa Thoå Triïìn bõ vúä, muâa maâng hû haåi, nhaâ cûãa suác vêåt tröi nöíi theo doâng nûúác baåc. Möåt öng quêån cöng hoå Àiïìn àûúåc lïånh vua ài àöëc suêët dên phu haân laåi àoaån àï àoá. Thuyïìn cuãa öng sùæp àïën khuác söng laâng Kim Lûuä, boån thuyã thuã baão öng rùçng:

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

8

- úã àêy coá miïëu Thuyã Thêìn rêët thiïng, ai coá thuyïìn qua àêy phaãi gheá vaâo laâm lïî múái coá thïí ài àûúåc. Vêåy xin ngaâi hùéng cuäng Thuyã Thêìn àïí ài cho àûúåc yïn öín.

Quêån cöng vöën laâ möåt nhaâ baác hoåc uyïn thêm laåi thöng thaåo pheáp phuâ thuyã nïn vûâa nghe noái thò trûâng mùæt baão hoå: - Ta àêy phuång mïånh vua ài laâm viïåc nûúác. Duâ hùæn laâ thêìn ài chùng nûäa, daám caãn ta .

Noái xong cûá thuác thuyã thuã cheâo ài maâ khöng gheá vaâo àïìn.

Luác àoá thuyã thêìn àang úã búâ söng nghe noái thïë, tûác mònh beân hoaá pheáp bùæt thuyïìn àûáng laåi. Boån thuyã thuã cöë cheâo maäi nhûng mêëy chiïëc thuyïìn khöng tiïën lïn àûúåc bûúác naâo. Biïët laâ thuyã thêìn bùæt àêìu ngùn trúã cöng viïåc cuãa mònh, quêån cöng sai gheá thuyïìn laåi gêìn àïìn, röìi àûáng trûúác muäi thuyïìn lúán tiïëng thoaá maå thuyã thêìn maâ baão rùçng: - Nhaâ ngûúâi ngûå trõ úã möåt phûúng naây, nhên dên hûúng khoái luön nùm khöng khi naâo tùæt. Vêåy maâ àaä khöng biïët giuáp dên àïí cho àï vúä laâm sinh linh tröi nöíi khöën khöí, laåi coân ngùn caãn cöng viïåc haân àï cuãa ta, nghôa laâ thïë naâo. Nhaâ ngûúi biïët àiïìu thò haäy giuáp ta laâm cho xong viïåc, nïëu khöng ta seä cho ngûúâi phaá àïìn ài àoá.

Nghe noái thïë, thuyã thêìn nöíi giêån beân sai xuêët hiïån trïn söng nùm chiïëc thuyïìn àêìy nhûäng quên hònh ngûúâi mùåt caá cêìm giaáo maác vêy xung quanh mêëy chiïëc quan thuyïìn. Quêån cöng hoå Àiïìn khöng lêëy thïë laâm lo súå, liïìn giúã pheáp phuâ thuãy: ngöìi trong thuyïìn chó gúm, àûaánh quyïët, niïåm chuá, veä buâa röìi ra lïånh cho lñnh traáng cuãa mònh bùæn tïn, lao thûúng vaâo àõch. Hai bïn giao chiïën kõch liïåt. Thuyã thêìn thêëy khoá loâng thùæng nöíi, beân laâm trúâi àêët muâ mõt khùæp caã möåt vuâng ûúác àïën möåt tröëng canh. Khi trúâi saáng ra, moåi ngûúâi thêëy nùm chiïëc thuyïìn kia àûaä biïën mêët. Röìi sau àoá, àoaân quan thuyïìn cuäng tiïën àûúåc àïën chöî àï vúä.

Nhûng thuyã thêìn vêîn tûác mònh, cöë sûác àuöíi theo àïí phaá cho àûúåc. Quêån cöng döëc suêët quên phu thuyïìn beâ quyïët àùæp nöíi àï. Khi àï vûâa haân xong, moåi ngûúâi sûãa soaån ra vïì thò thuyã thêìn sai caác giöëng caá lúán, huác vaâo chöî àï múái àùæp laâm cho àêët long lúã tröi ài.

Riïng thuyã thêìn hoaá laâm möåt con caá cheáp rêët lúán, nöíi lïn mùåt nûúác giûúng vêy nhû caánh buöìm. Caá vuâng vêîy mêëy caái, soáng nöíi êìm êìm, nûúác àûaánh vaâo chöî haân àï rêët dûä. Thïë laâ cöng phu khoá nhoåc cuãa bao http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

9

ngûúâi laåi tröi theo doâng nûúác. Quêån cöng vêîn khöng naãn chñ, laåi bùæt dên phu huyïån khaác àöí túái àùæp. Cuäng nhû lêìn trûúác, lêìn naây sùæp thaânh cöng laåi bõ thuyã thêìn ngêëm ngêìm phaá hoaåi.

Moåi ngûúâi naãn loâng, khuyïn quêån cöng haäy àêëu dõu àïí khoãi khöí dên. Quêån cöng àaânh phaãi àïën miïëu thuyã thêìn khêën rùçng: - Höm trûúác töi qua miïëu troát lúä lúâi noái mêëy cêu xuác phaåm. Vêåy mong ngaâi nguöi giêån phuâ höå cho muön dên àúä khöí. Àùæp xong töi seä taå lïî ngaâi.

Lêìn naây àï haân rêët nhanh vaâ rêët chùæc, to gêëp hai àï cuä. Cöng viïåc chaã mêëy chöëc hoaân thaânh. Khi têët cöng, Quêån cöng cho thuyïìn àïën trûúác àïìn noái to lïn: - Búá thuyã thêìn! Lêìn trûúác ta lûâa ngûúi àoá thöi. Ta àêu coá súå ngûúi. Bêy giúâ àï ta haân xong vaâ rêët vûäng duâ coá trùm thuyã thêìn cuäng khöng laâm gò nöíi.

Nghe thêëy thïë thuyã thêìn giêån söi lïn, àïm êëy laâm nöíi soáng lïn rêët dûä, vò thïë àï laåi bõ saåt möåt àoaån lúán. Quêån cöng tûác mònh noái rùçng: - aâ àaä thïë, tao quyïët trõ àïën núi cho maây biïët tay.

Noái röìi, öng sai mêëy thuyã thuã gioãi ài àiïìu tra khuác söng àoá. Hoå vïì cho öng biïët úã gêìn àoaån àï vúä coá möåt caái vûåc sêu laâ saâo huyïåt thuã haå cuãa thuyã thêìn. Quêån cöng lêåp tûác ra sûác cho caác laâng naåp tre, göî àïí àoáng cûâ xung quanh vûåc. Àoaån dûång mêëy loâ vöi, sai quên vaâ dên ài lêëy àaá trùæng vïì nung, meã naây tiïëp meã khaác. Quêån cöng coân trûng duång têët caã caác thuyïìn beâ ài chúã àaá taãng, gaåch ngoái cöëi àaá thuãng v.v.. àûa vïì chêët bïn naây vûåc cao nhû möåt hoân àöìi. Bïn kia vûåc àaá vöi nung cuäng àöí cao nhû möåt hoân àöìi. Röìi àoá Quêån cöng sai möåt bïn neám àaá vöi, möåt bïn neám gaåch àaä vuån. Nûúác söi lïn suâng suåc. Boån thuã haå thuyã thêìn àöåi löët thuyã töåc khöng kõp chûaåy tröën, chïët nöíi lïình bïình trïn mùåt nûúác vö söë. Àoaån öng múái quay sang haân àï. Quaã nhiïn nhúâ coá viïåc lêëp vûåc nïn àï haân xong ngay.

Thuyã thêìn thuâ Àiïìn Quêån cöng vö haån. Hùæn quyïët chñ aám haåi öng. Hún möåt thaáng sau hùæn laâm cho Quêån cöng öëm nùång. Trïn giûúâng bïånh, ngûúâi Quêån cöng cûá noáng nhû lûãa. Nhaâ vua phaái caác danh sû túái nhaâ, thuöëc men àiïìu trõ nhûng bïånh ngaây caâng trêìm troång. Sau àoá thò chïët. Quêån cöng coá möåt ngûúâi chõ laâ Ngö Thuêån Phi lêëy vua. Möåtå höm Quêån cöng ûáng àöìng úã laâng mònh noái:

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

10

- Ta mùæc kïë àöåc cuãa thuyã thêìn maâ chïët. Ta quyïët baáo thuâ chûá khöng chõu thua. Haäy baáo giuáp vúái chõ ta sùæn sûãa voi ngûåa khñ giúái àïí ta traã thuâ.

Nghe tin baáo, Ngö Thuêån Phi laâm theo lúâi em vaâ khêën: Dêìu àûúåc hay chûa, em cuäng tin cho chõ biïët!

Tûâ khi àûúåc voi ngûåa, thuyïìn beâ, khñ giúái, quêån cöng giao chiïën vúái thuyã thêìn nhiïìu trêån kõch liïåt. Ngûúâi ta thêëy trûúác àïìn thuyã thêìn soáng gioá êìm êìm, nûúác bùæn tûá tung boåt nöíi trùæng xoaá caã möåt vuâng mùåt söng. Caác loaâi töm caá têåp húåp rêët àöng, thónh thoaãng chaåy giaåt tûâ nhaánh söng naây sang nhaánh söng kia. Sau cuâng laåi thêëy soáng gioá im lùång, caác loaâi thuyã töåc chïët nöíi lïn nhiïìu lùæm, nhûäng con coân laåi cuäng boã tröën khùæp núi. Khuác àï saåt úã laâng Thoå Triïìn sau àoá khöng vúä thïm nûäa. ñt lêu sau àoá, Quêån cöng baáo möång cho chõ mònh biïët mònh mêëy lêìn àûaánh vúái thuyã thêìn, thùæng thò coá thùæng, nhûng thïë lûåc cuãa hùæn vêîn coân maånh lùæm. Vêåy nhúâ chõ haäy lêåp cho möåt ngöi àïìn àïí úã, hùéng taåm àònh chiïën möåt thúâi gian.

Tûâ àoá ngöi àïìn thuyã thêìn cuäng khöng thiïng nhû trûúác.

ANH CHAÂNG HOÅ ÀAÂO

Ngaây xûa úã huyïån Àöng Sún coá möåt anh hoåc troâ hoå Àaâo. Anh àeåp trai, hoåc gioãi, chó phaãi möåt töåi nhaâ rêët ngheâo. Thûúâng ngaây anh cùæp sùæch sang laâng bïn caånh hoåc vúái möåt öng àöì. Nhûng cuäng coá nhûäng lûuác anh phaãi ài laâm thuï, laâm mûúán àïí kiïëm tiïìn gaåo nuöi thên. Cuöåc söëng bûäa no, bûäa àoái khaát vaâ vêët vaã. Trong nùm nùm, mùåc cho keã cûúâi ngûúâi chï, anh vêîn vûâa laâm vûâa hoåc, khöng chõu boã dúã. úã chöî laâng anh àïën hoåc, coá möåt cö gaái con nhaâ khaá giaã yïu anh vaâ cuäng àûúåc anh yïu laåi. Hai bïn coá tònh yá vúái nhau nhû vêåy àaä àûúåc vaâi nùm.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

11

ñt lêu sau anh chaâng hoå Àaâo mûúån möëi àïën daåm hoãi cö gaái.

Nhûng cha meå cö gaái chï anh nhaâ ngheâo, khöng gaã. Hoå baão thùèng ngûúâi möëi: - Nhaâ anh êëy coá möåt thên möåt mònh kiïëm ùn coân chêåt vêåt. Con gaái töi vïì àêëy caâng laâm cho anh thïm bêën.

Khi ngûúâi möëi cho biïët taâi hoåc cuãa chaâng coá thïí mai sau thay àöíi söë phêån, thò hoå traã lúâi: - Nïëu thïë, thò haäy àúåi luác ngûåa xe voäng loång trúã vïì haäy hay.

Thêëy vêåy, anh chaâng hoå Àaâo vûâa giêån vûâa theån. Anh nghô buång phaãi boã nhaâ ra ài, quyïët trñ lêåp àûúåc cöng danh múái trúã vïì àïí cho chûa meå naâng khöng daám giúã gioång khinh baåc vúái mònh nûäa. Nghô vêåy, anh boã nhaâ àïën kinh àö. úã àêëy, anh vêîn laâm thuï, vûâa hoåc. Nhúâ saáng daå, anh hoåc rêët têën túái. Sau nùm nùm, anh ài thi àöî luön cûã nhên.

Höm vinh quy trúã vïì nhaâ, loâng anh mûâng khêëp khúãi. Buång baão daå "Nhêët àõnh böë meå cö ta seä vui loâng gaã con cho mònh vaâ höëi hêån vïì nhûäng cêu noái khinh ngûúâi trûúác àêy". Nhûng khöng ngúâ, khi anh àïën chaâo thêìy hoåc cuä, ngûúâi ta cho biïët laâ cö gaái, sau khi anh boã laâng ra ài, àaä bõ chûa meå eáp gaã cho möåt ngûúâi laâng, mùåc dêìu cö khöng ûng thuêån vaâ coá buång chúâ anh. Nghe noái, chaâng hoå Àaâo rêët buöìn. Anh boã dûå àõnh àïën nhaâ cha meå ngûúâi yïu; cuäng chùèng muöën àïën nhaâ ngûúâi yïu vò sûå gùåp mùåt luác naây chó caâng laâm anh thïm àau khöí vaâ coá thïí laâm cho chöìng naâng ngúâ vûåc. Nhûng luác trúã vïì, trïn àûúâng ài giûäa caánh àöìng, anh böîng gùåp naâng mang cúm ra àöìng cho chöìng. Hai ngûúâi dûâng laåi haân huyïn; hoå baây toã nöîi àau khöí eáo le cuãa duyïn phêån. Khi chaâng hoå Àaâo tûâ giaä, cö gaái gaåt nûúác mùæt nhòn theo. Naâng àêu coá ngúâ rùçng tûâ àùçng xûa, ngûúâi chöìng cuãa mònh àaä nhòn thêëy caãnh chuyïån troâ vûâa röìi, vaâ cún ghen cuãa hùæn böëc lïn bûâng bûâng. Khi naâng ài àïën núi, hùæn ta lêëy cúá àûa cúm chêåm chaåp, liïìn xöng laåi gêy sûå. Vúå noái laåi mêëy cêu thò con ngûúâi vuä phu àoá nöíi xung lïn, khöng àúåi tòm hiïíu phaãi traái trong tay cêìm caái cuöëc khoai, hùæn thuêån àûaâ neám vaâo ngûúâi vúå. Khöng ngúâ phaåm nhùçm chöî hiïím, ngûúâi vúå guåc xuöëng bêët tónh nhên sûå. Hùæn lo súå, leán lûuát vûåc vúå vïì nhaâ, noái döëi laâ ngöå caãm, röìi sau àoá cûã haânh chön cêët khöng möåt ai ngúâ vûåc.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

12

Nghe tin ngûúâi yïu chïët àöåt ngöåt, anh chaâng hoå Àûaâo khöng ngùn àûúåc kinh ngaåc vaâ thûúng caãm. Anh beân laâm möåt cöî cuáng, röìi vò khöng thuêån tiïån àïën nhaâ, chúâ luác àïm khuya, anh àem cuäng úã möå ngûúâi yïu. Nhûng àiïìu khöng ngúâ laâ: trong lûuác anh àûang suåp suâi khêën khûáa, thò nghe trong möå coá tiïëng àöång phaát ra. Thêëy sûå laå, anh vöåi trúã vïì goåi ngûúâi nhaâ àem cuöëc thuöíng àïën àûaâo lïn. Khi naåy nùæp aáo quan thò múái biïët laâ ngûúâi chïët söëng trúã laåi. Söë laâ cö naâng bõ chöìng neám cuöëc ngêët lõm ài nhûng chûa chïët thêåt, coân ngûúâi chöìng thò súå mang töåi giïët ngûúâi nïn vöåi khaám nghiïåm röìi chön cêët sú saâi cho xong. Sau àoá bõ chön, ngûúâi chïët dêìn dêìn höìi tónh vaâ co cùèng àaåp vaâo aáo quan vaâ cêìu cûáu àuáng vaâo luác ngûúâi yïu àang cuáng möå.

Anh chaâng hoå Àaâo trong loâng mûâng rúä, beân cuâng vúái ngûúâi nhaâ àùæp möå laåi nhû cuä röìi vûåc naâng vïì nhaâ hïët sûác chûäa chaåy. Khi àaä trúã laåi bònh thûúâng cö gaái kïí hïët têët caã sûå tònh cho anh nghe. Anh dùån ngûúâi nhaâ giûä kñn viïåc naây, maâ sau àoá bñ mêåt àûa ngûúâi yïu àïën chöî laâm quan. Hai ngûúâi trúã thaânh vúå chöìng khöng cheo cûúái.

Laåi noái chuyïån anh chöìng cuä cuäng nhû moåi ngûúâi trong laâng vêîn khöng ngúâ rùçng ngûúâi chïët àûaä àûúåc cûáu söëng laåi. Cho nïn hùæn vêîn cuáng cuáng àúm àúm theo àuáng tuåc lïå.

Ba nùm sau, möåt höm hùæn coá dõp ài trêíy höåi chuâa úã möåt trêën àaâng ngoaâi. Trïn àûúâng àïën chuâa, hùæn böîng thoaáng gùåp möåt baâ quan ài caáng tröng neát mùåt hao hao giöëng vúå mònh. Hùæn lêëy laâm laå, vöåi àuöíi theo àïí mong àûúåc nhòn kyä têån mùæt. Àûáng àoán nêëp sau cöíng chuâa, hùæn thêëy baâ quan êëy tûâ mùåt muäi, têìm voác cho àïën daáng ài, gioång noái quaã àuáng laâ vúå cuä mònh, khöng nghi ngúâ gò nûäa. Röìi hoãi thùm mêëy ngûúâi lñnh hêìu, hùæn biïët thïm rùçng chöìng cuãa naâng khöng phaãi ai xûa laå maâ chñnh laâ ngûúâi hoåc troâ thi àêåu cûã nhên úã laâng bïn caånh, àûaä àûáng troâ chuyïån vúái vúå mònh trûúác khi hùæn neám cuöëc vaâo naâng. Nhûng taåi sao hùæn àaä chön naâng hai nùm roä múâi maâ bêy giúâ naâng laåi söëng àûúâng hoaâng nhû thïë kia? Trong ngûúâi hùæn nghi nghi hoùåc hoùåc, àoaán chùæc coá sûå lûâa gaåt chi àêy. Cho nïn trúã vïì laâng, hùæn àaä baây ra chuyïån boái toaán, caái taáng àïí àûaâo möå lïn xem cho roä sûå thêåt. Vaâ khi thêëy aáo quan röîng, hùæn vöåi phaát àún kiïån anh chûaâng hoå Àûaâo àûaä quyïën ruä vúå mònh.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

13

Nhûng sau khi nùæm àûúåc moåi uêín khuác, quan xûã cho hùæn khöng nhûäng mêët vúå maâ con bõ aán khöí sai chung thên vïì töåi àûaä phuä phaâng àûaánh chïët vúå vaâ leán luát àem chön, coá àêìy àuã tang chûáng do töåi nhên tûå khai ra. Coân vúå hùæn àûúåc pheáp lêëy anh chaâng hoå Àaâo, ngûúâi àaä coá cöng giaânh laåi naâng khoãi tay tûã thêìn.

ANH CHAÂNG NGHEÂO KHÖÍ

Ngaây xûa coá hai meå con anh chaâng ngheâo rúát möìng túi. Anh chaâng lang thang ài kiïëm viïåc laâm nhûng chaã coá ai cho thuï caã. Maäi sau, coá möåt chuã thuyïìn buön thêëy anh khoeã maånh, laåi biïët búi löåi múái thuï laâm thuyã thuã. Hùæn hûáa cho anh cúm möåt ngaây ba bûäa vaâ möåt nùm böën mûúi quan tiïìn traã trûúác. Anh chaâng tûúãng khöng coá mûâng naâo hún thïë nûäa, vöåi cêìm ba mûúi quan vïì cho meå tiïu, coân múâi quan thò mang theo àõnh àïí daânh may mùåc.

Thuyïìn cêët haâng, vúåt biïín luön nùm ngaây àïën möåt thõ trêën lúán.

Trïn bïën ngûúâi mua keã baán chen chuác nhû höåi. Boån thuyã thuã baão chaâng: - úã àêy buön thûá gò cuäng àûúåc. Cûá mua möåt ñt àûa vïì quï nhaâ baán laâ tûå khùæc coá laäi.

Anh chaâng xûa nay khöng quen buön nïn cùæm múâi quan tiïìn trong tay, chûa biïët nïn mua thûá haâng gò. Böîng chöëc, anh thêëy coá möåt ngûúâi mang ra bïën möåt con choá troái toan vûát xuöëng söng. Lêëy laâm thûúng, anh vöåi ngùn laåi vaâ hoãi duyïn cúá. Ngûúâi êëy cho biïët choá naây laâ cuãa chuã mònh. Höm nay chuã ài chúå mua thõt doån tiïåc, khöng roä cêët àùåt thïë naâo àïí choá ùn vuång mêët caã. Chuã tûác giêån troái choá àaánh möåt trêån thûâa söëng thiïëu chïët röìi sai ài buöng söng. Nghe kïí thïë, anh chaâng xin mua laåi con choá. Ngûúâi kia cûúâi maâ rùçng: - Noá chó chuyïn mön ùn vuång, anh mua vïì laâm gò? http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

14

Chaâng àaáp: - Thêy kïå, cûá baán noá cho töi ài!

Cuöëi cuâng anh chaâng xóa ra ba quan mua laåi con choá cúãi troái cho noá; àoaån xñch laåi bïn chöî mònh laâm viïåc.

Sau àoá möåt chöëc, anh laåi tröng thêëy coá möåt ngûúâi àaân baâ mang möåt con meâo toan vûát xuöëng söng. Anh chaâng vöåi ngùn laåi vaâ hoãi duyïn cúá. Khi biïët töåi traång cuãa meâo cuäng chó laâ ùn vuång, anh naâi àïí con vêåt laåi cho mònh. Thêëy ngûúâi àaân baâ khuyïn khöng nïn mua thûá meâo xêëu nïët, anh khöng nghe vaâ noái: - Thêy kïå! Chõ cûá baán cho töi ài!

Thïë laâ cuöëi cuâng meâo cuäng thoaát chïët. Vaâ ngûúâi chuã múái cuãa noá sau khi xóa ra ba quan àïí mua, àem buöåc laåi gêìn bïn con choá. Ngöìi möåt mònh trïn thuyïìn, thêëy buöìn, anh chaâng beân boã thuyïìn lïn böå ài daåo búâ söng. Böîng chöëc anh thêëy coá ba àûáa treã chùn trêu bùæt àûúåc möåt con rùæn nûúác, toan duâng roi xûã töåi. Anh chaâng vöåi chaåy laåi ngùn caãn: - Caác em àûâng àaánh noá, noá laâ rùæn nûúác, coá laâm haåi ai àêu?

- "Mùåc kïå chuáng töi", boån treã àaáp "Chuáng töi bùæt àûúåc noá, chuáng töi àaánh, öng caãn laâm gò?"

Thêëy boån chuáng khùng khùng cöë tònh giïët rùæn, anh chaâng laåi duâng tiïìn àïí cûáu con vêåt vö töåi. Chuáng àoâi nùm quan. Maäi sau anh múái búát àûúåc möåt. Thïë laâ têët caã söë tiïìn mang theo lêìn lûúåt vúi àïën hïët. Mua àûúåc con rùæn, anh vöåi thaã xuöëng söng cho noá trúã vïì xûá súã.

Boån thuyã thuã khi nghe anh kïí laåi nhûäng viïåc mua baán cuãa mònh, thò àïìu cûúâi ngêët, cho laâ möåt ngûúâi khúâ daåi ñt coá. Anh chó ngöìi lùång yïn, khöng noái gò caã.

Khi thuyïìn bùæt àêìu trúã vïì vaâo khoaãng nûãa àïm, anh àang cheâo böîng thêëy con rùæn nûúác tûâ dûúái söng búi lïn trao cho mònh möåt viïn ngoåc maâ noái: - Chûa töi laâ Long Vûúng caãm ún anh cûáu maång töi, cho töi àem biïëu anh viïn ngoåc "bùng xuyïn" àïí múâi anh xuöëng chúi. Mang ngoåc vaâo mònh, anh coá thïí ài àûúåc dûúái nûúác cuäng nhû ài trïn böå.

Anh chaâng nghe noái vöåi vaâng cheâo ài theo con rùæn nûúác xuöëng thuyã phuã. Quaã nhiïn anh àûúåc Long Vûúng tiïëp àaäi rêët hêåu, töëng http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

15

tiïîn ngoåc vaâng chêu baáu rêët nhiïìu. Sau àoá, anh àûúåc ngûúâi cuãa Long Vûúng àûa vïì àïën têån nhaâ.

Chuã thuyïìn mêët huát anh, tûúãng anh àaä rúi xuöëng nûúác, beân àöî thuyïìn laåi trònh xûa súã taåi. Nhûng khi moåi ngûúâi vïì àïën quï hûúng thò hoå rêët lêëy laâm ngaåc nhiïn vò anh thuyã thuã treã àûaä vïì àïën nhaâ ba ngaây trûúác röìi.

Tûâ àoá anh trúã nïn giêìu coá. Nhûng anh vêîn söëng möåt cuöåc àúâi bònh thûúâng vúái meå giaâ. Con choá, con meâo àûúåc anh cûáu vêîn theo anh khöng rúâi. Vïì sau, anh lêëy vúå. Vúå anh laâ möåt cö gaái rêët àeåp. Naâng rêët thñch àeo nûä trang, thêëy viïn ngoåc "bùng xuyïn" chiïëu saáng möåt goác tuã, naâng thñch lùæm, nïn möåt höm lêëy tröåm mang àïën cho möåt ngûúâi thúå kim hoaân, baão àûaánh cho mònh möåt chiïëc nhêîn. Khöng ngúâ, ngûúâi thúå kim hoaân biïët laâ ngoåc quyá ñt coá trong thïë gian, beân ài kiïëm möåt viïn khaác túng tûå nhû thïë àaánh traáo maâ cûúáp lêëy baão vêåt.

Khi biïët roä chuyïån mêët cùæp thò anh chaâng thuyã thuã trúã nïn buöìn baä. Haâng ngaây anh ra búâ söng, mong tòm laåi con rùæn nûúác nhûng chûa laâm sao gùåp àûúåc. Choá vaâ meâo thêëy chuã khöng vui, möåt höm noái vúái chuã xin ài tòm viïn ngoåc. Àûúâng ài àïën nhaâ ngûúâi thúå kim hoaân phaãi qua möåt con söng röång. Khöng coá caách gò àïí vúåt caã, hai con vêåt cûá loanh quanh úã trïn búâ. Vïì sau chuáng noá tòm àûúåc vaâo nhaâ möåt con raái caá nghe vaâ nhúâ noá àûa giuáp qua söng. Raái caá vui loâng goåi cho caác baån beâ cuãa noá àûáng saát vaâo nhau, kïët thaânh möåt caái beâ cho choá vaâ meâo ngöìi lïn lûng, chúã qua söng yïn laânh.

Khi àïën nhaâ ngûúâi thúå kim hoaân, meâo baão choá: - Àïí tao treâo lïn noác nhaâ kïu lïn mêëy tiïëng cho nhûäng con choá trong xoám xuám laåi suãa. Thïë laâ maây cûá àûúâng hoaâng theo cöíng maâ vaâo, khöng ai biïët.

Quaã nhiïn, bêìy choá cuãa nhaâ ngûúâi thúå kim hoaân nghe mêëy tiïëng meâo kïu vöåi xöng ra àuöíi. Meâo dêîn chuáng ài thêåt xa nïn cho ta leãn vaâo nêëp dûúái caái hêìm, vö sûå.

Khi hai con vêåt gùåp nhau laåi, chuáng tòm toâi khùæp trong nhaâ. Têët caã cuãa caãi cuãa laäo kim hoaân àïìu boã trong caái rûúng xe, luön luön http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

16

khoaá kñn, khöng dïî gò loåt vaâo àûúåc. Meâo beân cöë sûác tòm, chuåp bùæt àûúåc, chuåp bùæt àûúåc möåt con chuöåt. Chuöåt van laåy xin tha maång. Meâo baão noá dêîn mònh àïën gùåp chuöåt chuáa àaân. Meâo noái roä viïåc mònh àïën àêy vaâ nhúâ hùæn giuáp mònh lêëy cho àûúåc viïn ngoåc, àöíi laåi meâo hûáa seä khöng chaåm àïën gia töåc nhaâ hùæn. Chuöåt chuáa àûaân vêng daå röëi rñt.

- Àïí töi baão luä con chaáu, töi túá trong nhaâ khoeát chiïëc rûúng cuaã noá ra, tòm cho caác öng.

Nhûng àïën khi loåt vaâo àûúåc vaâo rûúng, luä chuöåt tòm maäi vêîn khöng thêëy ngoåc. Chuöåt chuáa àaân ra baáo cho meâo biïët, vaâ noái: - Trong rûúng naây coá möåt caái höåp bùçng baåc. Coá leä noá giêëu trong àoá; caái höåp àoá thò khoá loâng maâ gùåm àûúåc.

- Vêåy laâm thïë naâo bêy giúâ? - meâo hoãi.

- Chó coá caách laâ chuáng töi seä nhúâ xoám giïìng húåp sûác cuâng chuáng töi khoeát röång löî thuãng laâm sao àûa loåt caái höåp êëy ra àêy cho caác öng tòm.

- Thïë thò laâm gêëp ài.

Chó trong möåt àïm, caã xoám nhaâ chuöåt àûa lêëy àûúåc caái höåp àûa cho meâo. Hai con vêåt tòm caách phaá höåp ra, quaã thêëy viïn ngoåc cuãa chuã. Chuáng vö cuâng mûâng rúä.

Sau khi ra khoãi nhaâ ngûúâi thúå kim hoaân, choá tranh meâo mang ngoåc. Nhûng àïën luác sùæp sûãa sang söng, vò mùæng nhau vúái möåt con choá khaác, nïn choá àaä àïí cho ngoåc vùng xuöëng nûúác. Möåt con caá tröng thêëy ngoåc vöåi búi túái àúáp vaâ nuöët ngay.

Thêëy choá àïí mêët ngoåc, meâo giêån quaá, mùæng cho möåt trêån thêåm tïå. Choá biïët löîi, lùång thinh, cuöëi cuâng mïëu maáo: - Biïët laâm sao bêy giúâ?

Suy nghô möåt laát, meâo tòm àûúåc möåt kïë baão choá: - Chuáng ta seä tòm àïën nhaâ thuyïìn chaâi úã vuâng naây xin úã vúái hoå.

Thïë röìi chúâ khi hoå cêu àûúåc con caá àaä nuöët viïn ngoåc thò seä kiïëm caách cûúáp lêëy àem vïì.

Choá khen mûu kïë hay, beân cuâng meâo tòm àïën möåt gia àònh öng chaâi àang àöî thuyïìn laåi úã búâ söng phúi lúái. Hai con vêåt toã ra rêët khön ngoan, hiïìn laânh nïn àûúåc caã nhaâ àöëi àaäi tûã tïë.

Mêëy höm sau, öng chaâi àaánh meã lúái àûúåc möåt con caá chaây rêët lúán, möí ruöåt ra, thêëy coá viïn ngoåc. Choá vaâ meâo khêëp khúãi mûâng thêìm. Trong khi caã nhaâ àang trao ngoåc cho nhau àïí xem cuãa laå, thò meâo tiïën laåi coå vaâo ngûúâi chuã. Nhên khi chuã sú yá, noá nhaãy lïn ngoaåm http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

17

lêëy viïn ngoåc vaâ lêåp tûác cong àuöi nhaãy lïn búâ chaåy mêët. Thêëy thïë, choá cuäng ba chên böën cùèng chaåy theo trûúác con mùæt ngú ngaác cuãa mêëy böë con nhaâ öng chaâi.

Lêìn naây meâo tranh choá mang ngoåc. Meâo lïn mùåt khöng, baão choá: - Lêìn trûúác ngêåm bõ rúi mêët, lêìn naây coá caách rêët hay laâ àöåi lïn àêìu. Sùæp àïën nhaâ röìi, chaã súå gò nûäa.

Noá noái thïë naâo thò laâm nhû thïë.

Naâo ngúâ múái ài àûúåc möåt quaäng àûúâng, bêëy giúâ coá möåt con quaå àûang bay trïn àêìu meâo, thònh lònh saâ xuöëng àúáp lêëy röìi bay lïn àêåu trïn caânh cao. Thêëy ngoåc laåi mêët, àïën lûúåt choá mùæng meâo rêët dûä, röìi noái: Ngoåc rúi xuöëng nûúác coân coá thïí lêëy àûúåc, chûá bay lïn trúâi thò àûâng coá hoâng.

Meâo buöìn rêìu, nhûng ngêîm nghô möåt laát, noá laåi baão choá: - Àuáng röìi. Tao àaä nghô ra àûúåc möåt kïë.

Choá hoãi: - Kïë gò? Àaáp: - Giaã chïët bùæt quaå.

Noái xong meâo chaåy xuöëng búâ söng uöëng möåt buång nûúác àêìy cùng. Àoaån trúã vïì xua choá tröën ài möåt chöî, coân mònh thò túái göëc cêy phúi buång trùæng hïëu giaã vúâ chïët. Quaå àang ngêåm ngoåc, àêåu trïn cêy cao nhòn xuöëng thoaáng thêëy coá boáng con vêåt chïët, vöåi vaâng bay xuöëng toan róa thõt. Nhûng khi quaå vûâa xaáp laåi thò meâo àaä nhaãy xöí lïn vöì lêëy Quaå. Quaå van laåy xin traã laåi viïn ngoåc cho meâo àïí àûúåc tha maång. Meâo chó àúåi coá thïë, ngoaåm lêëy viïn ngoåc ra ài.

Lêìn naây, caã hai con àûa ngoåc vïì àïën nhaâ veån toaân. Anh chûaâng thuyã thuã lêëy laåi àûúåc moán tùång vêåt cuãa Long Vûúng, hïët sûác vui mûâng caâng thïm quyá mïën hai con vêåt coá tònh coá nghôa.

ANH KHÚÂ ÀÛÚÅC KIÏÅN

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

18

Coá möåt anh chaâng noå quaá àöîi thêåt thaâ nïn moåi ngûúâi goåi anh laâ thùçng Ngöëc. Chaâng Ngöëc khoeã maånh, yïu àúâi vaâ lao àöång gioãi. Anh chaâng ngheâo khöí, khöng cûãa khöng nhaâ phaãi ài úã mûúán cho möåt tïn troåc phuá. Anh laâm luång quêìn quêåt suöët ngaây naây sang ngaây khaác, nùm naây sang nùm khaác. Thêëy anh khoeã maånh dïî sai baão nïn sau nùm nùm nghe anh ta àoâi tiïìn cöng, hùæn döî daânh anh thïm cho hùæn nùm nùm nûäa. Laåi nùm nùm nûäa tröi qua. Thêëy anh àoâi tiïìn cöng àïí vïì, laäo troåc phuá laåi döî: - Maây úã vúái tao àaä lêu thaânh ra thên tònh trong nhaâ nïn tao khöng núä chia tay ngay vúái maây. Thöi maây úã vúái tao thïm nùm nùm nûäa röìi tao àûa tiïìn cöng caã múâi lùm nùm ba neán vaâng. Luác àoá thò maây tha höì giaâu coá.

Nghe buâi tai, chaâng Ngöëc laåi döìn hïët sûác lûåc laâm viïåc quêìn quêåt cho laäo troåc phuá thïm nùm nùm nûäa. Lêìn naây hïët haån anh möåt mûåc àoâi thöi viïåc. Döî maäi cuäng khöng àûúåc, laäo troåc phuá beân mang vaâng ra traã. Chaâng Ngöëc cêìm vaâng hyá hûãng ài maâ àêu biïët àûúåc laäo troåc phuá àûa cho toaân vaâng giaã. Coá tiïìn trong tay chaâng Ngöëc àõnh ài ngao du thiïn haå cho thoaã loâng mong ûúác àûúåc biïët àoá biïët àêy sau bao nhiïu nùm lao àöång nhoåc nhùçn. Ài àûúåc möåt höìi anh gheá vaâo nhaâ möåt ngûúâi thúå baåc. Ngûúâi thúå baåc hoãi cho biïët anh laâ ai vaâ ài àêu, thò chaâng Ngöëc kïí hïët chuyïån mònh ra sao, àûúåc traã cöng nhû thïë naâo.

Nhòn mêëy neán vaâng anh ta khoe ngûúâi thúå baåc thêëy anh chûaâng naây ngöëc nghïëch nïn àõnh buång lûâa, hùæn baão: - úã chöën thaânh àö chó coá nhaâ quyïìn uy múái xûaâi àûúåc, chúá dên thûúâng thò raát khoá lùæm, töët hún hïët anh nïn àöíi ra baåc noá dïî tiïu lùæm. Sùén àêy töi coá mêëy neán baåc anh thñch thò töi àöíi höå cho, cûá möåt vaâng ùn hai baåc.

Nghe coá lyá chaâng Ngöëc khêín khoaãn xin àöíi höå. Khöng ngúâ laäo thúå baåc laåi àûa saáu thoãi chò giaã baåc. Chaâng Ngöëc cêìm lêëy cêìm lêëy caám ún röëi rñt vaâ laåi vui veã lïn àûúâng. Àïën möåt núi khaác trïn àûúâng túái kinh àö anh chaâng gùåp möåt thúå giaây. Maãi noái chuyïån vui miïång vúái ngûúâi àoá anh kïí laâ mònh coá saáu thoãi baåc. Hùæn biïët laâ baåc giaã song àang cêìn chò nïn gaå àöíi lêëy möåt nghòn túâ giêëy, hùæn chó vaâo thûá giêëy lûuåa giaã cuãa mònh vaâ baão: http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

19

- Àêy laâ thûá "luåa àinh kiïën" quyá lùæm, anh nïn àem túái kinh àö baán, cûá möîi vuöng lêëy möåt quan tiïìn thò tha höì maâ tiïu.

Nghe buâi tai chaâng Ngöëc àöìng yá ngay. Khi ngang qua trûúâng hoåc thêëy möåt ngûúâi hoåc troâ àang chúi chong choáng thêëy giêëy xanh maâ caã àúâi anh chûa thêëy bao giúâ nïn thñch lùæm beân túái xem vaâ hoãi: - Caái gò thïë naây?

Cêåu hoåc troâ laáu lónh noái àuâa: - Àêy laâ caái "thiïn àõa vêån" duâng noá coá thïí biïët àûúåc viïåc trúâi àêët, moåi viïåc thïë gian àïìu toã tûúâng, noá quyá lùæm vò àiïìu gò cuäng àoaán àûúåc trûúác.

Chûaâng Ngöëc nghe vêåy beân gaå àöíi lêëy möåt nghòn vuöng luåa àinh kiïën cuãa mònh. Cêåu hoåc troâ têët nhiïn laâ àöìng yá luön.

Vúái "thiïn àõa vêån" trong tay, chûaâng Ngöëc nghô àûaä àïën lûuác àûúåc moåi ngûúâi seä kñnh phuåc hïët nheä. Qua möåt caánh àöìng röång chaâng Ngöëc thêëy àûaám treã chùn trêu àang chúi möåt con niïìng niïîng lúán coá àöi caánh xanh àoã rêët àeåp. Toâ moâ anh laåi xem. Boån chuáng khöng muöën cho anh xem nïn chuáng noái doác anh höët hoaãng.

- Anh traánh ra ài, àêy laâ "ngoåc lûu ly" quyá hiïëm lùæm. Àeo noá vaâo ngûúâi thò heâ maát, àöng êëm, àïën àûác vua cuäng chûa chùæc àaä coá.

Chaâng Ngöëc nghe vêåy nghô laâ khöng ngúâ lïn àúâi coá cuãa quyá àïën thïë, quyá túái mûác àïën àûác vua cuäng chûa coá. Anh chaâng beân àem "thiïn àõa vêån" cuãa mònh ra gaå àöíi, luä chùn trêu thêëy chong choáng àeåp nïn bùçng loâng àöíi. Chuáng boã con niïìng niïîng vaâo tuái coân thùæt miïång laåi dùån thùçng Ngöëc: - Luác naâo vïì àïën nhaâ thò múã xem. Khöng thò ngoåc bay mêët àêëy. Àûúåc viïn ngoåc quyá röìi chaâng Ngöëc àõnh buång vaâo triïìu dêng vua àïí ngùæm caãnh Vûúng triïìu. Nhûng túái cûãa ngoå mön thò chaâng ta bõ lñnh gaác chêån laåi. Chaâng Ngöëc than vaän: - Töi ài laâm thuï, laâm mûúán nhûäng múâi lùm nùm trúâi vêët vaã múái àûúåc ba neán vaâng, röìi àöíi lêëy saáu thoãi baåc, àïën möåt ngaân vuöng "lûuåa àõnh kiïën", àïën caái "thiïn àõa vêån" cuöëi cuâng viïn ngoåc quyá àoá, vêåy cúá sao khöng cho töi vaâo.

Luác àoá coá möåt gian thêìn ài ngang qua nghe chaâng Ngöëc noái coá höåt ngoåc lûu ly hùæn liïìn nöíi loâng tham liïìn nhêån lúâi dêîn chaâng Ngöëc vaâo baái kiïën, hùæn baão anh cûá taåm thúâi chúâ úã cûãa. Cêìm àûúåc caái tuái, http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

20

tïn quan thêëy coá gò àoá troân troân úã trong thò khêëp khúãi mûâng thêìm.

Hùæn bûúác qua ngûúäng cûãa hoaâng cung beân giúã ra xem thûåc hû nhû thïë naâo àïí tòm caách chiïëm àoaåt. Ai deâ múã tuái ra noá bay vuåt mêët.

Chaâng Ngöëc thêëy vêåy tuám lêëy tïn quan bùæt àïìn. Anh giú tay àaánh tröëng úã hoaâng cung vang lïn. Boån lñnh keáo anh ra cûãa àaánh.

Chaâng khoác êìm ô. Thêëy àöång vua sai ngûúâi ra dêîn chaâng Ngöëc vaâo hoãi sûå tònh. Ngöëc têu: - Muön têu bïå haå, töi ài úã múâi lùm nùm àûúåc ba neán vaâng, röìi saáu neán baåc, röìi möåt ngaân vuöng "lûuåa àinh kiïën" röìi caái "thiïn àõa vêån" múái àûúåc hoân "ngoåc lûu ly" àïí àem vaâo dêng bïå haå, thïë maâ caái öng quan kia múã tuái laâm viïn ngoåc bay mêët. Xin ngaâi ruã loâng thûúng xûã cho con vúái. Tïn gian thêìn thò ra sûác chöëi caäi, xong vua vêîn phaán: - Tïn dên naây àem hoân ngoåc laå dêng ta. Àoá laâ yá töët. Àïí mua viïn ngoåc àoá hùæn töën bao nhiïu cöng sûác vaâ tiïìn cuãa, vêåy keã laâm mêët viïn ngoåc khöng chó coá töåi vúái ta, maâ coân phaãi böìi thûúâng cho ngûúâi coá ngoåc àuã söë chi phñ àïí coá viïn ngoåc quyá àoá. Àoaån vua quay sang noái vúái chaâng Ngöëc: - Trêîm ban cho ngûúi möåt chûác quan nhoã àïí thûúãng cöng cho loâng trung hiïëu vúái trêîm.

Chaâng Ngöëc sûúáng àïën run ngûúâi, chûaâng nhêån àuã söë tiïìn böìi thûúâng vaâ vui veã ài nhêåm chûác quan maâ nhaâ vua àaä ban cho chaâng.

BIÏÍN HÖÌ LAI LAÁNG

Xûa, coá hai vúå chöìng möåt nhaâ noå laâm ùn chñ thuá. Hoå sinh àûúåc ba ngûúâi con, àïìu laâ con trai. Hai vúå chöìng nuöi con rêët chùm chuát.

Tûâ lêu, tay hoå laâm ra rêët nhiïìu tiïìn cuãa, ruöång vûúân, nhûng coá miïëng gò cuäng nhõn ùn àïí daânh, nhûäng mong gêy dûång cho möîi con möåt cú nghiïåp riïng. Cho àïën ngaây cûúái vúå cho àûáa con thûá ba xong, chöìng baão vúå.

Chuáng ta nhúâ trúâi" con coá cuãa nïn." Nay chuáng ta àûaä àïën thúâi kyâ rùng long àêìu baåc maâ con thò àûaä khön lúán caã. Vêåy cuäng nïn chia http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

21

taâi saãn cho chuáng noá laâm ùn, àûáa naâo lo phêån nêëy, àïí khoãi tranh giaânh sau naây. Coá vêåy múái yïn têm an húãng tuöíi giaâ àûúåc!

Thêëy vúå àöìng yá, öng giaâ beân cho múâi hoå haâng laâng nûúác laåi lêåp chuác th. Öng chó àïí laåi cho mònh vaâ vúå möåt phêìn nhoã taâi saãn àïí dûúäng laäo, coân bao nhiïu cuãa chòm cuãa nöíi àïìu chia hïët cho caác con.

Tuy àaä ngoaâi saáu mûúi tuöíi, nhûng öng giaâ vêîn khoeã maånh vaâ chûa chõu àïí tùæt chñ kinh doanh. Vò thïë, sau khi phên chia taâi saãn cuãa caác con xong, hai vúå chöìng laåi lao vaâo cöng viïåc laâm ùn. Vúái phêìn cuãa dûúäng laäo, hoå laåi àûa ra buön baán. Khöng ngúâ thêìn taâi coân vúång, laäi meå àeã laäi con. Tiïìn baåc laåi tuön nhû nûúác chaãy. Khöng àêìy baãy taám nùm sau, hoå trúã nïn giaâu coá nhû trûúác. Trong khi àoá ba àûáa con cuãa öng phêìn thò thiïëu kinh nghiïåm, phêìn thò siïng ùn nhaác laâm, nïn cú nghiïåp múái nhen lïn chûa àûúåc bao lêu àaä trúã nïn sa suát.

Möåt höm, caã ba àûáa con àïìu tòm àïën gùåp böë meå röìi noái: - Bêy giúâ böë meå ngaây möåt yïëu. Theo yá chuáng con, böë meå chó nïn nghó ngûúi tônh dûúäng cho khoeã, àïí phêìn taâi saãn laåi cho anh em chuáng con quaãn lyá, chuáng con xin phuång dûúäng böë meå àïën maän àúâi. Öng giaâ traã lúâi: - Böë meå cuäng muöën nhû vêåy lùæm. Nhûng ngùåt vò xûa nay chûa meå nuöi con thò àûúåc, coân con nuöi chûa meå coá phaãi dïî àêu!

- "Böë meå àûâng lo gò caã", boån con noái tiïëp. "Ngûúâi ta khöng coá cuãa chûa meå àïí laåi cuäng nuöi àûúåc chûa meå thay, huöëng höì laâ phêìn taâi saãn cuãa böë meå nhû thïë thò lo gò maâ chùèng nuöi àûúåc!" Öng giaâ nghô ngúåi höìi lêu röìi heån ba thaáng nûäa seä traã lúâi.

Xung quanh nhaâ öng giaâ laâ möåt vûúân cêy ùn quaã. úã àêy coá rêët nhiïìu töí chim. Möåt höm öng baão boån treã con löëi xoám treâo lïn cêy muöîm tòm cho mònh möåt töí chim. Àûáa treã treâo möåt chöëc bùæt xuöëng cho öng möåt töí trong coá böën con: möåt cùåp vúå chöìng chaâo maâo vaâ hai con chim con. Öng giaâ thaã böë meå noá ra röìi laâm möåt caái löìng rêët àeåp, boã hai con chim non vaâo àoá. Àoaån cho treo löìng lïn cêy. Vaâ öng thêëy haâng ngaây chim chûa vaâ chim meå rñu rñt mang möìi vïì baám vaâo löìng, thoâ cöí vaâo maâ àuát cho chim con. Öng giaâ ngêîm nghô: "Loaâi chim rêët yïu con, duâ con coá bõ bùæt cuäng khöng chõu boã". Khi hai con chim con àaä khön, öng giaâ laåi sai boån treã tòm caách bùæt cho àûúåc hai con chim chûa vaâ meå laåi. Bùæt àûúåc röìi, öng boã chuáng vaâo löìng maâ thaã hai con http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

22

chim con kia ra. Nhûng möåt khi àûúåc giaãi phoáng hai con chim con bay möåt maåch mêët huát, khöng hïì trúã laåi. Viïåc àoá laâm cho öng suy nghô nhiïìu: - Àöì böåi baåc! Chùèng coá àûáa con naâo nhúá túái böë meå noá caã, chûa noái túái chuyïån àuát möìi nûäa.

Vaâ sau àoá öng giaâ kïët luêån: - Con ngûúâi ta cuäng vêåy thöi. Chó coá traã núå xuöëng maâ khöng traã núå lïn!

Ba thaáng tröi qua, ba àûáa con cuãa öng giaâ laåi àïën giuåc böë meå traã lúâi. Öng giaâ kïí cho hoå nghe chuyïån chim chaâo maâo vûâa qua, noái lïn nhûäng nhêån xeát cuãa mònh röìi tiïëp: - Böë meå chùèng muöën giûä chuáng laâm gò àêu! Khi hai tay buöng xuöi röìi, coá mang àûúåc tñ gò xuöëng êm phuã àêu maâ giûä. Nhûng böë meå nghô rùçng nhûäng àûáa con thûúâng chùm chuát cho con mònh hún laâ chùm chuát cho böë meå. Vaã chùng, khi àang coá ùn thò coân coá tònh nghôa, khi àaä tuáng thiïëu röìi thò naâo biïët böë meå laâ gò nûäa. Vò vêåy, böë meå úã riïng ra nhû thïë naây cho àïën luác tùæt húi, laâm àûúåc gò, ùn nêëy, khöng phaãi laâm phiïìn àïën caác con.

Nghe noái thïë ba àûáa con hïët lúâi thïì thöët. Àûáa con thûá nhêët thïì rùçng duâ caác em coá boã böë meå chùng nûäa thò noá cuäng chùm lo cho böë meå àêìy àuã. Àûáa thûá hai thïì rùçng noá seä khöng àïí cho böë meå phiïìn haâ lêëy möåt cêu. Àûáa thûá ba thïì rùçng duâ noá coá ngheâo khöí àïën àêu, thò cuäng ùn xin vïì nuöi böë meå. Baâ vúå öng cuäng baão: - Caác con thïì thöët thïë, öng nïn nghô laåi. Chim khaác, ngûúâi khaác öng aå!

Cuöëi cuâng thêëy vúå con noái ài noái laåi maäi, öng giaâ dêìn dêìn xiïu loâng, beân laåi múâi hoå haâng möåt lêìn nûäa chia phùæt gia saãn coân laåi cho ba àûáa con maâ khöng daânh laåi cho mònh möåt tyá gò.

Trong nhûäng nùm àêìu, ba anh em phuång dûúäng böë meå tûã tïë.

Miïëng ngon vêåt laå hïî nghe àêu coá baán laâ cöë tòm mua cho böë meå ùn.

Nhûng tûâ nùm thûá ba trúã ài, viïåc hêìu haå àaä coá phêìn chïính maãng.

Thïm vaâo àoá, cöng viïåc laâm ùn cuãa hoå laåi khöng khêëm khaá gò. Caã ba àûáa con öng cuå àïìu laâ nhûäng tay "phaá gia chi tûã" khöng keám caånh gò nhau, nïn söë taâi saãn cuãa böë meå chia cho khöng mêëy chöëc àöåi noán ài mêët caã. Sûå khoá khùn ngaây möåt in sêu trïn neát mùåt hoå. Vaâ sûå chùm http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

23

soác böë meå laåi caâng chïính maãng. Hún nûäa, ba anh em hoå, nhêët laâ ba chõ em dêu thûúâng ghanh tõ nhau tûâng àöìng tiïìn baát gaåo. Trûúác kia caã ba haâng nùm goáp tiïìn laåi cho möåt ngûúâi àïí nuöi böë meå. Dêìn dêìn sûå àoáng goáp khöng coân àêìy àuã nh trûúác. Thêëy keã naây thiïìu vaâi quan, ngûúâi noå cuäng nhêët àõnh giûä laåi chûâng êëy khöng chõu àûa. Vïì sau, hoå baân nhau möîi ngûúâi nuöi böë meå möåt nùm. Nhûng ngûúâi anh caã laåi súå rùçng lúä ra böë meå chïët súám thò ngûúâi chûa nuöi coá lúåi maâ ngûúâi àaä nuöi seä chõu thiïåt thoâi, nïn ruát xuöëng coân nûãa nùm, röìi ruát xuöëng ba thaáng. Cuöëi cuâng hoå àöìng yá möîi ngûúâi nuöi möåt thaáng, nhûng khöng theo thûá tûå naâo caã maâ bùçng caách ruát thùm. Caâng giaâ gên cöët caâng suy, ài laåi khöng àûúåc, do àoá caâng àoâi hoãi phaãi chùm soác nhiïìu. Thïë maâ traái laåi, möîi ngaây sûå nuöi nêëng chûa meå möîi tïå, thêåm chñ con chó mong mau àïën thúâi haån àïí töëng chûa meå ài.

Cûá nhû vêåy chûa àêìy ba nùm, böë meå vò khöng chõu àûúåc àoái reát, lêìn lûúåt qua àúâi. Do truyïån naây maâ coá cêu: Cha meå nuöi con bùçng trúâi bùçng bïí Con nuöi chûa meå con kïí tûâng ngaây hay laâ: Cha meå nuöi con bïí höì lai laáng

BÑNH VAÂ ÀINH

Coá hai anh em nhaâ hoå Nguyïîn; anh tïn laâ Bñnh àaä coá vúå, coân em tïn laâ Àinh thò coân beá, chûa vúå con gò. Tûâ ngaây böë meå mêët, Àinh söëng chung vúái anh chõ möåt nhaâ. Nhûng tñnh vúå chöìng Bñnh tham lam, thûúâng coi em nhû keã ùn ngûúâi úã. Bao nhiïu ruöång töët, nhaâ gaåch vaâ àöì àaåc quyá giaá cuãa böë meå àïí laåi, Bñnh giaânh lêëy têët caã. Àaä thïë, àöëi vúái em, vúå chöìng Bñnh thûúâng tiïëng chò tiïëng bêëc suöët ngaây. Àinh lúán lïn, thêëy khoá chiïìu ùn úã, beân xin ra úã riïng. Vúå chöìng Bñnh chia cho Àinh möåt gian nhaâ tranh, mêëy àaám ruöång xêëu, möåt ñt àöì àaåc lùåt vùåt khöng àaáng kïí vaâ noái:

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

24

- Cuãa böë meå ngaây xûa àïí laåi chùèng coá gò. Tû cú cuãa anh chõ hiïån nay laâ do anh chõ laâm ra. Anh chõ chia cho em nhû vêåy laâ laâ hêåu vúái em lùæm àoá. Àinh laâm viïåc quêìn quêåt maâ chùèng khaá hún chuát naâo. Nùm hún hai mûúi tuöíi, anh vêîn chûa lêëy àûúåc vúå. Vò núå nêìn nïn lêìn lûúåt nhûäng àaám ruöång anh àûúåc chia àïìu loåt vïì tay ngûúâi khaác. Àinh haâng ngaây phaãi ài laâm thuï lïn rûâng kiïëm cuãi nuöi thên. Mùåc dêìu ngûúâi anh ruöåt chùèng ngoá ngaâng gò àïën, Àinh vêîn khöng chuát phaân naân.

Möåt ngaây nhû thûúâng lïå, Àinh ài laâm thuï cho möåt phuá öng.

Lûuác vïì àïën nhaâ thò trúâi böîng töëi mõt. Sùæp bûúác vaâo ngoä, anh böîng va phaãi möåt ngûúâi nùçm co bïn vïå àûúâng. Àinh cuái xuöëng àúä dêåy, nhûng ngûúâi êëy mêëy lêìn gùæng gûúång maâ vêîn khöng àûáng nöíi. Beân kiïëm àuöëc soi, thò thêëy àoá laâ möåt öng laäo gêìy goâ raách rûúái, nùçm mï man, laåi phoáng uïë ra bïn caånh, muâi höi thöëi xöng lïn nöìng nùåc. Àinh lêëy laâm thûúng haåi, vöåi vûåc öng laäo vaâo nhaâ lau rûãa, röìi àùåt lïn giûúâng xoa boáp. Àûúåc möåt laát húi tónh, öng laäo rïn ró noái mònh úã laâng bïn caånh, ngaây thûúâng vêîn ài ùn maây, nhên àïën àêy bõ caãn khöng thïí ài àûúåc, àûaânh nùçm vêåt xuöng, röìi mï man khöng biïët gò nûäa. Àinh nghe noái thïë, beân ài kiïëm laá nêëu lïn cho öng laäo xöng. Nhúâ vêåy maâ öng dêìn khoeã ra. Àinh laåi thöíi cúm múâi öng dêåy ùn. Öng laäo khöng tûâ chöëi. Àinh ngaåc nhiïn, tuy öng yïëu maâ ùn rêët khoeã, anh phaãi búát baát nhûúâng khaách. Ùn xong, öng laäo laåi àùæp chiïëu nùçm nguã. Tiïëng ngaáy, tiïëng ho khaåc cuãa öng, lêìm rêìm suöët àïm. Àöå ba bön lêìn Àinh àang nguã ngon giêëc, bõ öng laäo thûác dêåy baão àûa mònh ài giaãi. Àinh vêîn khöng cho thïë laâ phiïìn.

Saáng súám höm sau, Àinh laåi dêåy súám thöíi cúm, röìi àaánh thûác öng laäo dêåy ùn. Nhûng lêìn naây öng laäo khöng ùn nûäa, cêët tiïëng doäng daåc baão Àinh.

- Con thêåt laâ möåt ngûúâi töët buång. Chaã leä möåt ngûúâi töët buång maâ phaãi chõu ngheâo khoá maäi ? Tûâ töëi höm qua, con àaä hïët loâng giuáp ta.

Vêåy ta cuäng coá ñt nhiïìu goåi laâ giuáp àúä con. Con haäy mang ra àêy cho ta möåt caái chêåu vaâ möåt caái gaáo.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

25

Vêng theo lúâi öng laäo, Àinh mang chêåu vaâ gaáo àïën. Anh khöng ngúâ öng laäo sau khi hûáng chêåu vaâo saát mùåt, tay cêìm caán gaáo bêët thònh lònh àaánh vaâo muäi mònh möåt caái rêët maånh. Àinh ngú ngaác tûúãng öng laäo àiïn vöåi giùçng lêëy gaáo. Nhûng öng khaách, tuy giaâ maâ rêët khoeã, xö Àinh ra röìi cûá àêåp maäi gaáo vaâo muäi mònh. Tûå nhiïn, maáu úã trong muäi öng tuön ra nhû xöëi, àûúåc möåt laát àaä chaãy àêìy chêåu. Àinh àang sûãng söët vò haânh àöång kyâ laå naây, chúåt nhòn kyä vaâo chêåu thò laå thay maáu àaä àöng laåi thaânh möåt chêåu vaâng. Anh chûa biïët noái thïë naâo thò thoaáng möåt caái öng laäo àaä biïën ài àêu mêët.

Tûâ àêëy, Àinh trúã nïn giêìu coá: anh têåu ruöång, têåu vûúân, laâm nhaâ, sùæm moåi àöì vêåt quyá giaá, laåi cûúái àûúåc möåt cö vúå àeåp. Vúå chöìng Bñnh nghe tin Àinh tûå nhiïn khêëm khaá hùèn lïn thò rêët àöîi ngaåc nhiïn. Hai ngûúâi tòm àïën nhaâ em laâm böå vöìn vaä thùm hoãi. Trong cêu chuyïån, Bñnh cöë doâ la àïí hoãi cho ra cún cúá vò àêu maâ möåt àûáa treã nhû Àinh vúái mêëy àaám ruöång coâi laåi tûå nhiïu giaâu böëc lïn möåt caách àöåt ngöåt nhû vêy. Àinh khöng giêëu giïëm tyá naâo caã. Anh kïí tó mó naâo laâ öng tiïn giaã laâm öng laäo bõ caãm thïë naâo, anh chùm soác nhû thïë naâo vaâ öng tiïn àêåp muäi cho chaãy maáu thaânh vaâng àïí traã ún ra sao. Hai vúå chöìng Bñnh nghe xong coân hoãi kyä mùåt muäi hònh daáng öng tiïn vaâ toã veã ao ûúác àûúåc gùåp öng àïí coá caái may mùæn nhû Àinh vûâa kïí. ñt lêu sau, möåt höm Bñnh ài chúi vïì àïën cöíng laâng, böîng gùåp möåt öng laäo àêìu rêu toác baåc, quêìn nêu aáo vaá àûang chöëng gêåy lêìn tûâng bûúác. Bñnh nhòn ngùæm neát mùåt öng laäo thêëy hao hao giöëng öng tiïn maâ em mònh kïí chuyïån lêìn trûúác. Lêåp tûác, hùæn tiïën àïën khêín khoaãn múâi öng vïì nhaâ mònh chúi. Öng laäo lêëy laâm ngêìn ngaåi, ngoã lúâi tûâ chöëi, noái mònh coân bêån. Nhûng Bñnh àûaä miïång múâi tay keáo, cöë neâo öng vïì cho àûúåc. Àïën nhaâ, hùæn àûa öng ngöìi lïn sêåp, röìi giuåc vúå mua rûúåu laâm gaâ, doån cöî linh àònh múâi öng xúi. Thêëy öng laäo möåt mûåc tûâ chöëi, hai vúå chöìng laåi caâng múâi, hoå thay nhau hêìu haå öng laäo rêët kñnh cêín, laåi eáp öng phaãi ùn uöëng thêåt no say vaâ noái: - Xin tiïn öng cûá thêåt tònh cho, chuáng töi chó tröng chúâ vaâo muäi cuãa tiïn öng maâ thöi! Öng laäo toã yá khöng hiïíu cêu chuyïån ra sao caã, mêëy lêìn lùæc àêìu tûâ chöëi noái: http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

26

- Coá leä anh chõ nhêìm lêîn, laäo àêy coá phaãi laâ tiïn öng àêu! Àoaån cêìm lêëy gêåy toan bûúác ra cûãa. Nhûng hai vúå chöìng naâo coá nghe, hoå cöë giûä laåi, eáp öng laäo ùn xong, laåi traãi chiïëu quaåt maân múâi öng laäo nguã. Khi öng laäo vûâa àùåt lûng xuöëng thò hai vúå chöìng àaä sùæp sùén möåt caái chêåu lúán àùåt úã dûúái sêåp.

Saáng höm sau, öng laäo nguã dêåy súám, àõnh caáo tûâ hai vúå chöìng ra vïì. Nhûng öng laâm sao thoaát àûúåc. Hai vúå chöìng Bñnh àaä löi caái chêåu úã dûúái sêåp ra hûáng vaâo mùåt öng laäo, tay cêìm möåt caái duâi àuåc àûa cho öng. Öng laäo ngú ngaác khöng biïët àïí laâm gò, tûâ chöëi khöng cêìm. Mêëy lêìn Bñnh toan goä vaâo muäi öng, öng laäo súå haäi run lêåp cêåp lêëy tay che muäi. Bñnh noái: - Thöi, xin tiïn öng àûâng thûã nûäa, töi xin ngaâi àêìy chêåu naây maâ thöi.

Noái xong, hùæn baão vúå giûä nghiïën lêëy öng laäo, coân mònh thò cêìm duâi àuåc giûúng thùèng caánh tay àêåp vaâo söëng muäi cuå giaâ. Chó möåt giaáng, maáu muäi öng tuön ra nhû xöëi. Bñnh khêëp khúãi noái vúái vúå: - Quaã y nhû lúâi chuá noá thêåt. Chuáng ta sùæp sûãa àûúåc àêìy chêåu vaâng.

Thêëy maáu ngûâng chaãy, hùæn laåi böìi thïm cho öng mêëy caái nûäa, laâm öng ngaä lùn ra, nhòn laåi thò öng bõ gêîy luön möåt luác mêëy caái rùng, maáu tuön lïnh laáng. Àau quaá, nhûng öng laäo cuäng cöë giaäy giuåa raáng sûác kïu xoám laâng.

Nghe tiïëng kïu cûáu, dên xoám àöí túái rêët àöng. Hoãi han hai vúå chöìng Bñnh taåi sao tûå nhiïn vö cúá àoán öng vïì àïí àaánh öng gaäy rùng nhû vêåy, thò chuáng khöng biïët traã lúâi laâm sao. Hoãi öng laäo thò öng phïìu phaâo noái khöng ra húi, chó cho biïët mònh laâm nghïì baán tûúng úã laâng bïn caånh. Ngûúâi ta vöåi maách cho con caái öng laäo biïët. Àûáa con öng laäo ài tòm suöët möåt àïm qua khöng thêëy, àang lo lùæng, böîng nghe tin naây loâng giêån bûâng bûâng, vöåi ba chên böën cùèng chaåy àïën nhaâ Bñnh. Khi thêëy böë mònh nùçm giûäa vuäng maáu thò hùæn liïìn gö cöí vúå chöìng Bònh xuöëng nïån cho möåt trêån nïn thên. Àoaån coäng böë vaâ phaát àún kiïån lïn quan.

Thïë laâ vúå chöìng Bñnh khöng nhûäng mêët söë tiïìn khaá lúán àïí chaåy chûäa cho öng gò, maâ coân mêët bao nhiïu laâ tiïìn àïí àêëm moäm boån quan http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

27

nha haâo lyá. Mùåc dêìu thïë, quan vêîn kheáp Bñnh vaâo àiïìu luêåt "àöåc àaã cao niïn", bùæt hùæn noåc àaánh àoân ba mûúi trûúång.

BÑCH CÊU KYÂ NGÖÅ

Vaâo àúâi Höìng Àûác, coá möåt ngûúâi hoåc troâ ngheâo, cha meå chïët súám, troå hoåc úã phûúng Bñch Cêu, phña nam thaânh Thùng Long.

Chaâng rêët hay chûä, tuy chûa àöî àaåt gò, ngûúâi ta goåi chaâng laâ Tuá Uyïn.

Möåt ngaây, vaâo muâa xuên, chuâa Ngoåc Höìi múã höåi Vö Giaâ, thiïån nam tñn nûä úã kinh àö vaâ böën phûúng tuå hoåp rêët àöng. Tuá Uyïn khöng boã lúä cú höåi ài tòm ngûúâi àeåp. Chaâng vui chên ài quanh quêín maäi àïën têån chiïìu, beân ngöìi nghó úã göëc àûa gêìn chuâa. Chúåt tröng thêëy möåt caái laá bay àïën trûúác mùåt, chaâng nhùåt lïn xem, thò ra sau lûng laá coá àïì möåt baâi thú, àêìy nhûäng lúâi trïu gheåo. Chaâng tûúãng coá ngûúâi naâo úã trïn lêìu cao neám xuöëng röìi nêëp vaâo möåt chöî. Nhûng ngûúác nhòn moåi núi, maäi chùèng thêëy gò caã. Àûúng luác ngú ngaác, Tuá Uyïn böîng thêëy àaám ngûúâi tûâ trong chuâa ài ra, trong àoá coá möåt cö gaái rêët xinh àeåp.

Thêëy naâng liïëc mùæt àûa tònh, chaâng tiïën laåi bùæt chuyïån. Hai ngûúâi vûâa ài vûâa chuyïån troâ vui veã. Loâng Tuá Uyïn nhû núã hoa. Nhûng khi sùæp àïën àònh Quaãng Vùn thò ngûúâi con gaái böîng biïën mêët. Tuá Uyïn àûáng ngêín ra ñt lêu, maäi àïën töëi múái trúã vïì nhaâ.

Tûâ àêëy Tuá Uyïn àïm mú ngaây tûúãng khöng thiïët gò ùn uöëng hoc haânh. Nghe tin àïën Baåch Maä rêët thiïng, chaâng àïën xin queã theã röìi nguã àïm laåi àïìn cêìu möång. Àïm êëy, thêìn hiïån ra trong giêëc möång cuãa chûaâng, baão rùçng: - Naây anh chaâng mï sùæc kia, saáng mai haäy àïën cêìu Àöng, ta seä cho biïët möåt tin rêët töët.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

28

Höm sau, chaâng y heån àïën cêìu Àöng. Àúåi maäi chùèng thêëy ai caã.

Cuöëi cuâng múái gùåp möåt öng giaâ baán tranh, öng àûa túái múâi chaâng mua möåt bûác töë nûä trong tranh tröng chùèng khaác gò ngûúâi maâ mònh mong àúåi. Chaâng mua ngay àem vïì treo bïn caånh chöî ngöìi. Àïën bûäa ùn, chaâng doån ra hai àöi àuäa, hai caái baát múâi ngûúâi trong tranh ùn cuâng nhû múâi ngûúâi thêåt. Chaâgn húi ngaåc nhiïn caãm thêëy töë nûä trong tranh hai maá àoã bûâng nhû coá yá theån.

Möåt höm, Tuá Uyïn ài hoåc vïì thò thêëy giûäa àûúâng àaä sùén saâng möåt mêm cúm coá thûác ùn ngon, khaác vúái cúm rau thûúâng ngaây. Tuy chûa hiïíu laâ cuãa ai cho, nhûng àoái buång, chaâng cuäng ngöìi vaâo ùn.

Tiïëp mêëy höm sau, mêm cúm àïìu doån sùén nhû thïë. Chaâng nûãa ngúâ nûãa mûâng, khöng hiïíu ra laâm sao.

Höm khaác chaâng giaã taãng ài hoåc, nûãa àûúâng löån vïì, nêëp ngoaâi cûãa söí doâm vaâo. Chaâng thêëy Töë nûä tûâ trong tranh bûúác ra, doån deåp nhaâ cûãa vaâ xuöëng bïëp laâm cúm. Chaâng àöåt ngöåt xö cûãa bûúác vaâo, nùæm chùåt lêëy tay naâng maâ rùçng: - Àïí töi bêëy lêu tröng àúåi moãi moân con mùæt! Thöi, bêy giúâ nhêët àõnh khöng cho naâng ra khoãi àêy àêu!

Noái xong, Tuá Uyïn giêåt bûác tranh trïn tûúâng xeá ài.

Ngûúâi con gaái àoã hai goâ maá, se seä àaáp laåi: - Sao chaâng aác thïë! Thiïëp àaä laåc vaâo nhaâ chaâng röìi, àêu daám khöng vêng lúâi.

Röìi naâng cho biïët tïn mònh laâ Giaáng Kiïìu, vöën coá duyïn núå vúái chaâng nïn àûúåc xuöëng trêìn cuâng kïët laâm àöi lûáa. Tuá Uyïn tûúãng khöng coá gò sung sûúáng hún thïë nûäa. Chaâng giú tay lïn thïì böìi. Hai ngûúâi chuyïån troâ höìi lêu. Tuá Uyïn giuåc naâng thaânh thên. Giaáng Kiïìu baão: - Àïí thiïëp baây tiïåc múâi caác baån tiïn àïën chûáng kiïën cho lïî cûúái cuãa àöi ta.

Noái xong naâng ruát trêm trïn àêìu hoaá pheáp thaânh möåt núi maân gêëm reâm ngoåc, keã hêìu ngûúâi haå rêìm rêåp, àöì ùn thûác àûång löång lêîy.

Chó möåt laát cöî baân baây ra, àaân saáo vang lûâng, caác baån tiïn lêìn lûúåt àïën ùn uöëng troâ chuyïån, ca haát nhaãy muáa rêët laâ vui veã.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

29

Nhûng tûâ ngaây vúå àeåp, Tuá Uyïn khöng buöìn giúã àïën saách nûäa.

Suöët ngaây chaâng bïn vúå vaâ àùåc biïåt laâ möåt àiïìu laâ chaâng thñch uöëng rûúåu vaâ ùn ngon. Giaáng Kiïìu khuyïn can maäi, nhûng Tuá Uyïn chûáng naâo vêîn giûä têåt êëy. Ba nùm tröi qua, chaâng khöng lai vaäng àïën nhaâ hoåc. Dêìn daâ, chaâng trúã nïn nghiïån rûúåu, àaä uöëng thò uöëng àïën say, khöng coân biïët trúâi àêët gò nûäa, thêåm chñ nhiïìu lêìn chûãi mùæng vúå.

Giaáng Kiïìu giêån lùæm. Möåt höm chöìng tûâ tûãu quaán khêåt khûúäng bûúác vïì, naâng vûåc vaâo giûúâng röìi nhên chöìng nguã thiïëp ài, naâng liïìn bay vïì trúâi.

Tónh rûúåu, Tuá Uyïn khöng thêëy vúå, rêët lêëy laâm höëi hêån. Suöët möåt thaáng, chaâng boã ùn boã nguã kïu khoác thaãm thiïët. Baån beâ hïët lúâi khuyïn döî nhûng chaâng khöng sao giaãm àûúåc u sêìu. Giêån thên, chaâng chó muöën tûå vêîn àúâi cho xong. Nhûng khùn vûâa vùæt lïn xaâ nhaâ thò böîng coá trêån gioá thoaãng àûa muâi hûúng àïën: Giaáng Kiïìu àaä hiïån ra trûúác mùåt.

Chaâng vûâa mûâng vûâa theån, thïì xin chûâa hùèn rûúåu. Hai vúå chöìng laåi vui veã nhû xûa. Chùèng bao lêu Giaáng Kiïìu sinh àûúåc möåt ngûúâi con trai. Àûáa beá lúán lïn rêët thöng minh, hoåc ngaây möåt gioãi.

Möåt àïm noå, böîng coá hai con haåc àoán úã sên. Hai vúå chöìng dùån con úã laåi, röìi cûúäi lïn trúâi.

BOÁ ÀUÄA

Ngaây xûa, coá möåt ngûúâi nhaâ giaâu, sinh àûúåc nùm ngûúâi con. Vò àûúåc nuöng chiïìu hoå sinh ra lúâi biïëng vaâ yã laåi. Khi àûaä trûúãng thaânh, möîi ngûúâi àïìu coá möåt cú ngúi, nhûng luön ghanh tõ lêîn nhau vò nhûäng cuãa caãi maâ cha meå cho. Ngûúâi chûa cöë gùæng àïì khuyïn can hoå nhûng vö ñch, vò vêåy öng rêët àau loâng. ñt lêu sau, ngûúâi chûa bõ bïånh nùång, biïët mònh khöng qua khoãi, möåt höm öng goåi nùm ngûúâi con àïën vaâ baão gia nhên àem ra möåt boá http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

30

àuäa. Nùm ngûúâi con ngú ngaác khöng hiïíu ngûúâi chûa coá yá àõnh gò, öng cêìm lêëy boá àuäa vaâ noái baão tûâng ngûúâi haäy beã ài, ngûúâi con naâo cuäng gùæng hïët sûác mònh nhûng khöng sao beã nöíi, luác àoá ngûúâii chûa laåi baão "caác con haäy beã tûâng chiïëc möåt xem sao", lêåp tûác nùm ngûúâi con beã möåt caách dïî daâng. Luác àoá ngûúâi chûa múái noái: - Caác con aå, boá àuäa vñ nhû nùm anh em caác con àoá, nïëu möîi ngûúâi caác con àïìu chung tay gaánh vaác möîi ngûúâi möåt viïåc thò khöng keã thuâ naâo laâm caác con guåc ngaä, coân nïëu caác con chó biïët àïën baãn thên mònh thò seä seä trúã nïn leã loi vaâ bõ thêët baåi trong cuöåc àúâi. Nïëu caác con àoaân kïët vaâ thûúng yïu lêîn nhau thò chûa múái coá thïí yïn têm maâ nhùæm mùæt.

Nghe xong, nùm anh em múái hiïíu lúâi ngûúâi chûa daåy, hoå rêët höëi hêån vúái nhûäng viïåc àaä laâm. Tûâ àoá hoå söëng hoaâ thuêån vaâ àoaân kïët, thûúng yïu lêîn nhau.

BÚÅM GIAÂ MÙÆC BÊÎY COÂ KE

Ngaây êëy chúå Xuên laâ möåt núi àö höåi lúán cuãa trêën Haãi Dûúng.

Vaâo khoaãng ngaây phiïn, khaách buön baán, ngûúâi qua laåi àöng nghòn nghõt. úã gêìn chúå, coá möåt tay àaåi búåm söëng vïì nghïì ùn sûúng àaä hún mûúâi nùm. Hùæn rêët taâi, mûu meåo trùm khoanh; khi àaä coá yá àõnh lêëy cuãa ai thò dêìu giûä gòn thïë naâo hùæn cuäng cuöîm àûúåc. Möåt höm, coá möåt khaách àïën troå úã möåt quaán nhoã trong chúå. Thêëy tay naãi nùång, hùæn theo doäi khaách tûâ lêu, chuã quaán baão khaách: - úã àêy keã tröåm nhû rûúi. Töi àaä coá sùén möåt caái hoâm lúán àïí khaác troå ai coá àöì àaåc gò thò gûãi vaâo àêy khoaá chùåt laåi röìi nùçm lïn trïn. Vêåy öng cûá àûa tay naãi àïí chuáng töi cêët vaâo hoâm cho.

Ngûúâi khaách cûúâi, traã lúâi: - Töi coá cuãa sao laåi khöng giûä àûúåc hay sao? Khöng phaãi phiïìn öng laâm gò.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

31

Noái xong, öng ta giúã tay naãi ra kiïím àiïím tiïìn nong röìi àïí úã àêìu giûúâng, göëi àêìu lïn maâ nguã. Lûuác êëy búåm ta laãng vaãng úã ngoaâi, doâm vaâo, thêëy khaách laå lùæm cuãa, quyïët àõnh thïë naâo cuäng laâm möåt meã.

Nûãa àïm höm êëy, àúåi cho moåi ngûúâi nguã say, hùæn khoeát gaåch chui vaâo, chui xuöëng gêìm giûúâng. Ban àêìu hùæn laâm y nhû tiïëng meâo bùæt chuöåt. Dêìn dêìn hùæn laâm nhûäng tiïëng söåt soaåt úã bïn caånh chöî khaách nùçm nhû kiïíu meâo vöì chuöåt. Thónh thoaãng hùæn laåi caâo caâo mêëy caái vaâo chên khaách. Khaách böîng tónh dêåy co chên àaåp vaâ lúán tiïëng mùæng meâo. Àïën àêy hùæn laâm y nhû tiïëng meâo boã chaåy ài mêët.

Chúâ cho khaách chúåp nguã ài, hùæn giaã laâm meâo àïën caâo caâo vaâo chên nhû trûúác. Lêìn naây öng khaách tónh dêåy, tûác quaá ngöìi lïn rònh bùæt meâo. Nhûng luác àoá hùæn àaä leãn laåi àêìu giûúâng vúá lêëy tay naãi ra ài ïm nhû ru. Ngûúâi kia àúåi meâo möåt luác khöng thêëy laåi nùçm xuöëng toan nöëi laåi giêëc nguã, nhûng khi àaä ngaã àêìu xuöëng göëi múái biïët laâ mêët tay naãi, liïìn àaánh thûác chuã quaán hö hoaán mêët tröåm.

Chuã quaán thùæp àeân lïn vaâ traách: - Àêëy, öng khöng nghe lúâi töi nûäa thöi.

Khaách àaáp: - Khaá khen hùæn coá taâi nghïå. Nhûng öng cûá àïí mùåc töi tûå tòm cuãa àaä mêët, àûâng trònh baáo löi thöi. Àoaån ngûúác mùæt lïn xaâ nhaâ thêëy coá möåt caái lúâ bùæt caá gaác trïn àoá, öng ta baão chuã quaán - Phiïìn öng cho mûúån caái naây möåt laát, töi seä kiïëm caách ài lêëy tay naãi cuãa töi vïì: Noái àoaån öng ta cêìm lúâ ra cûãa thêëy möåt cêy cao beân treâo lïn ngoån tröng ngoáng. Nghe tiïëng choá suãa rêm ra khùæp xoám phña bùæc, khaách tuåt xuöëng hûúáng theo tiïëng choá suãa ài tòm. Ài maäi ra khoãi chúå quanh co höìi lêu thêëy möåt ngöi nhaâ àûang coân thùæp àeân, öng àoaán laâ nhaâ tïn tröåm, beân chui qua giêåu maâ vaâo, röìi múã röång cöíng ra. Doâm qua khe cûãa quaã thêëy búåm ta àang giúã tay naãi cuãa mònh ra khoe vú.

Giûäa luác hai vúå chöìng àang thñch thuá mên mï nhûäng thoãi baåc trùæng tinh thò öng àûáng ngoaâi seä cûúâi lïn möåt tiïëng.

Búåm ta ngaåc nhiïn, ngûúác mùæt hoãi: - Àûáa naâo ngoaâi êëy? Àaáp: http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

32

- Àaân em nghe tin anh àïm nay àûúåc caái böíng to nïn àïën xin chia möåt ñt.

- aâ! Thùçng naâo àêëy, maây àõnh àïën trïu öng phaãi khöng?

Noái xong, baão vúå cêët boåc ài, röìi vaác gêåy ra toan tòm àaánh. Öng khaách giaã boã chaåy nhûng sau àoá laåi nuáp vaâo buåi.

Búåm ta chaåy ra àïën cöíng, thêëy cûãa múã röång beân cûá thùèng àûúâng àuöíi maäi. Ngûúâi khaách tûâ buåi leán vaâo nhaâ lêëy caái lúâ uáp vaâo àêìu ngûúâi àaân baâ röìi phaá hoâm cuãa noá, lêëy laåi tay naãi. Àoaån, öng cûá theo àûúâng búâ ruöång lêìn vïì àïën quï quaán.

Saáng höm sau, öng khaách àang ngöìi chaãi àêìu böîng thêëy búåm ta àöåi àïën möåt mêm xöi vaâ möåt con gaâ luöåc, gùåp öng ta hùæn suåp lêåy vaâ noái: - Töi theo nghïì naây àaä hún múâi nùm nay, thûúâng tûå nghô taâi nghïå cuãa mònh nhû thïë naây àaä laâ rêët mûåc, khöng ngúâ ngoaâi ngoån nuái naây coân coá ngoån khaác cao hún. Vêåy töi coá chuát lïî moån xin laâm hoåc troâ ngaâi. Öng khaách vui veã traã lúâi: - Töi cuäng chúi caái nghïì naây tûâ höìi coân nhoã nhûng vò thêëy khöng coá hêåu nïn giaãi nghïå àaä lêu. Vò höm qua anh àïën lêëy cuãa töi nïn bêët àùæc dô töi phaãi àem nghïì moån ra àöëi phoá. Hoåc laâm gò nghïì êëy.

Hiïån nay ngoaâi biïn coá giùåc, anh nïn cuâng töi ra àêìu quên giuáp nûúác thò hún.

Nghe noái búåm ta tónh ngöå, vui veã theo öng khaách ra ài.

BÖËN ANH TAÂI

Ngaây xûa coá hai vúå chöìng nhaâ ngheâo khöng con. Hai vúå chöìng khêën vaái hïët àïìn naây àïën chuâa khaác, maäi sau múái sinh àûúåc möåt muån con trai. Thùçng beá lúán lïn nhû thöíi. Nhûng caâng lúán, hùæn caâng ùn rêët túån: bung kia, chaão noå nêëu lïn bao nhiïu cuäng vúåi. Hai vúå chöìng cöë sûác laâm lûuång àïí nuöi con nhûng nuöi khöng nöíi. Trong nhaâ coá vêåt gò àaáng tiïìn, hoå àïìu baán saåch àïí cho con cheân daå daây. Sau röìi http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

33

hai vúå chöìng nghô chó coá caách cho con ài tha phûúng cêìu thûåc múái àúä khöën vò noá. Möåt höm, ngûúâi chûa goåi con laåi, baão rùçng: - Nay con àaä khön lúán maâ chûa meå gêìn àêët xûa trúâi, yïëu àuöëi khöng laâm gò àûúåc àïí nuöi con. Ngaây xûa luác nhaâ ta coân khaá giaã, coá hoaâng àïë Trung Quöëc vay vaâng vaâ baåc àïën 70 vaån laång. Bêy giúâ con tòm caách sang bïn àoá àoâi lêëy maâ ùn.

Nghe noái, ngûúâi con vêng lúâi ài ngay. Chûaâng cûá doåc búâ biïín ài lêìn vïì phûúng Bùæc. Möåt höm, àïën möåt xûá kia, böîng gùåp möåt ngûúâi khöíng löì àang taát biïín, anh chaâng tiïën laåi hoãi: - Anh laâm gò àêëy?

Khöíng löì àaáp: - Töi taát caån biïín, àïí tòm vaâng ngoåc dûúái àoá.

- Sûác lûåc möåt mònh laâm sao maâ taát caån àûúåc.

- Ta coá sûác khoeã khöng ai bò kõp. Anh cûá thûã laåi xaách gaâu cuãa ta xem.

Nhûng khöíng löì lêëy laâm laå vò hùæn cuäng nhêëc nöíi caái gaâu cuãa mònh, beân múâi vïì nhaâ kïët nghôa anh em. Anh chaâng beân ruã: - Anh haäy ài theo töi àoâi núå vua Trung Quöëc lêëy tiïìn ùn tiïu ngay, coân nhû taát biïín thò chúâ luác naâo vïì, laåi seä tiïëp tuåc.

Khöíng löì nghe buâi tai, liïìn cuâng nhau ra ài.

Möåt höm, hoå ài àïën möåt hoân nuái. Thêëy möåt anh chaâng treã tuöíi ngöìi trïn möåt taãng àaá lúán coá veã nhaân haå, hai ngûúâi tiïën àïën hoãi hùæn laâm gò maâ ngöìi àêëy. Hùæn àaáp: - Ta ngöìi àêy thónh thoaãng laåi thöíi möåt húi laâm cho ngaä cêy ngaä cöëi àûa vïì laâm cuãi.

Nghe noái laå, hai ngûúâi baão anh laâm thûã cho xem. Quaã nhiïn hùæn vûâa phuâng maá thöíi möåt húi thò cêy cöëi úã trûúác mùåt tûå nhiïn ngaä raåp xuöëng nhû bõ möåt trêån baäo nùång nïì. Hai ngûúâi baão anh rùçng: - Baác coá taâi thïë sao khöng ài khùæp thiïn haå laâm cho nöíi tiïëng möåt phen chûá laåi söëng chui ruác úã xoá rûâng naây laâm gò? Thöi! Baác haäy cuâng chuáng töi ài àoâi núå vua Trung Quöëc, ngoá chûâng coân thuá võ hún úã àêy!

Anh chaâng nghe noái bùçng loâng ngay. Röìi àoá caã boån cuâng lïn àûúâng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

34

Mûúâi ngaây sau, boån hoå laåi àïën möåt khu rûâng khaác. Thêëy tûâ trong rûâng sêu tiïën ra möåt ngûúâi cao lúán, vai gaánh möåt àöi voi ài nhû bay. Caã boån kinh phuåc, vöåiå goåi giêåt laåi hoãi: - Baác gaánh voi ài àêu àoá?

- Töi haâng ngaây vaâo rûâng tòm voi maâ bùæt. Bùæt àûúåc con naâo thò troái gioâ laåi gaánh vïì rûäa thõt lêëy möåt hai cêy ngaâ baán kiïëm tiïìn ùn tiïu.

Caã boån baão: - Thöi! Sûác khoeã nhû thïë töåi gò cùåm cuåi trong rûâng cho khöí. Haäy ài vúái chuáng töi àoâi núå vua Trung Quöëc vïì chia nhau ùn ài.

Nghe noái, anh chaâng vûâa yá vöåi boã voi laåi noái: - ûâ! thò ài. Àïën kinh àö Trung Quöëc, böën chaâng tòm àïën hoaâng cung. Möåt toaán lñnh gaác cöíng caãn laåi khöng cho vaâo. Caã boån nöíi xung lïn, noái: - Boån tao sang àêy àoâi núå chûá coá phaãi chúi àêu maâ khöng cho vaâo.

Vaâ hoå toan giaä cho chuáng möåt trêån, nhûng anh chaâng ùn khoeã caãn laåi röìi viïët möåt bûác thû àoâi núå, baão tïn lñnh àem vaâo cho vua.

Hoaâng àïë Trung Quöëc àoåc xong lêëy laâm laå, liïìn sai möåt viïn cêån thêìn ra xem thûã ngûúâi naâo maâ to gan àïën nhû thïë. Viïn cêån thêìn ra möåt laát, trúã vaâo têu rùçng: - Coá böën tïn dõ hònh dõ daång úã nûúác An Nam sang, àûáa naâo cuäng quyïët àoâi núå àûúåc múái vïì. Chuáng noá toan àaánh caã lñnh.

Hoaâng àïë nghe noái khöng vui, nhûng cuäng truyïìn doån yïën àaäi àùçng tûã tïë trûúác khi gùåp hoå.

Böën chaâng àûúåc múâi vaâo möåt phoâng riïng ùn uöëng nghó ngúi trong voâng vaâi ba ngaây. Nhûng hoå ùn uöëng hung quaá àïën nöîi qua ngaây thûá ba mêëy viïn quan tröng nom vïì ngûå thiïån phaãi vaâo baáo vúái vua rùçng kho thûác ùn cuãa hoaâng àïë vò viïc tiïëp àaäi böën ngûúâi khaách laå àaä vúi hïët giaâ nûãa. Hoaâng àïë nghe noái giêåt mònh, vöåi baão mêëy viïn àaåi thêìn tòm caách aám haåi hoå ài cho khoãi phiïìn. Ngûúâi ta àûúåc lïånh múâi böën chaâng ài thuyïìn chúi höì thò àaánh àùæm cho chïët àuöëi têët caã.

Quaã nhiïn böën anh em khöng ngúâ sa vaâo mûu gian bõ chòm xuöëng nûúác. Nhûng giûäa luác nguy cêëp thò anh chûaâng khöíng löì nùæm

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

35

lêëy chiïëc thuyïìn nhû möåt chiïëc gêìu röìi taát lêëy taát àïí. Chó trong möåt chöëc, àaáy höì khö caån, cûáu ba ngûúâi kia khoãi chïët àuöëi.

Thêëy hoå söëng yïn laânh, hoaâng àïë tûác giêån, vöåi sai doån yïën tiïåc khoaãn àaäi, röìi chúâ luác hoå no say múái sai mêëy àöåi quên xöng vaâo vêy cheám. Höm êëy, böën chûaâng vö tònh cuâng nhau cheán taåc cheán thuâ khöng nghi ngúâ gò caã. Böîng nhiïn möåt tiïëng hö vang, phuåc binh xöng ra nhû kiïën. Caã boån toan chaåy, anh chaâng thöíi khoeã àaä ngùn laåi maâ rùçng: - Caác anh cûá àïí yïn, àïí töi cho boån chuáng xiïu daåt möåt phen!

Noái röìi, phuâng maá thöíi mêëy húi, boån lñnh chõu khöng nöíi vúái sûác gioá, bay vùng ài nhû nhûäng chiïëc laá khö. Thïë röìi úã trong naây, böën chaâng vêîn cûá ung dung ngöìi cheán tò tò cho àïën maän tiïåc.

Lêìn naây hoaâng àïë Trung Quöëc lo lùæng hïët sûác. Vua sai triïåu caác võ cú mêåt àïën tñnh caách àöëi phoá. Nhûng moåi ngûúâi khuyïn vua nïn traã quaách ài cho ïm chuyïån. Vua noái: - Baãy mûúi vaån laång thò nhiïìu quaá. Caác khanh coá caách gò bùæt chuáng giaãm búát àûúåc khöng?

Möåt viïn quan têu lïn: - Bïå haå cûá bùçng loâng traã, nhûng bùæt caác thêìn dên, caác thuyïìn beâ xe cöå, khùæp trong nûúác khöng ai àûúåc gaánh thuï chúã thuï cho chuáng vaâ bùæt chuáng noá khöng àûúåc chuyïn chúã nhiïìu lêìn. Nhû thïë duâ coá sûác nhû Haång Vuä cuäng chó mang ra àûúåc chûâng dùm baãy trùm cên laâ hïët nûúác.

Vua bùçng loâng theo caách àoá. Àïën ngaây nhêån vaâng baåc, ngûúâi ta thêëy möåt mònh anh chaâng gaánh voi quaãy hai soåt lúán vaâo kho. Chuáng khöng ngúâ chó möåt ngûúâi àoá maâ thöi, àaä thûâa sûác gaánh 70 vaån laång.

Boån quan coi kho khöng biïët laâm thïë naâo, àaânh cùæm àêìu cên lêëy cên àïí, vúåi hùèn caã kho baåc. Àûúåc cuãa, böën anh chaâng cuái chaâo hoaâng àïë röìi ung dung ài ra khoãi cung. Vïì nûúác, hoå chia nhau tiïu xaâi sung sûúáng troån àúâi.

BÖËN NGÛÚÂI BAÅN http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

36

Xûa coá böën ngûúâi baån, möîi ngûúâi quï quaán möåt phûúng. Vò thuúã treã cuâng hoåc vúái nhau möåt thêìy, nïn dêìn dêìn trúã nïn nhûäng ngûúâi baån nöëi khöë. Vïì sau lúán lïn, hoå laåi giaä thêìy, möîi ngûúâi laâm ùn möåt ngaã. Trong söë böën ngûúâi êëy, chó coá Giaáp laâm chuã möåt tû cú àöì söå, möîi ngaây möåt giaâu àïën nûát àöë àöí vaách, coân ba ngûúâi kia thò ngheâo rúát möìng túi. Nhûng Giaáp laåi laâ möåt ngûúâi thêm hiïím vaâ hiïëu sùæc. Tuy giaâu coá sung sûúáng, trong loâng Giaáp vêîn caãm thêëy phiïìn mûuöån, vò hùæn lêëy phaãi ngûúâi vúå mang vïì nhiïìu cuãa naã, nhûng bïì nhan sùæc laåi chùèng ra gò. Ngaây coân ài hoåc, àûúåc tröng thêëy ngûúâi vúå cuãa êët- möåt trong ba ngûúâi baån- xinh àeåp dïî coi, hùæn àêm ra ganh tyå vúái baån.

Hùæn suy nghô rêët nhiïìu vïì ngûúâi àaân baâ naây vaâ ao ûúác coá ngaây chiïëm àûúåc ngûúâi ngoåc vaâo tay múái thoaã daå.

Möåt höm, nhên coá êët àïën chúi nhaâ, Giaáp àon àaã baão baån: - Baác baão baác ngheâo tuáng, sao baác khöng neám saách ài buön möåt phen? êët lùæc àêìu: - Ài buön phaãi coá vön. Vöën àêu dû dêåt úã töi maâ ài buön vúái baán.

Giaáp beân àùåt trûúác mùåt êët möåt trùm quan tiïìn maâ rùçng: - Chöî baån beâ, töi vui loâng cho baác vay söë tiïìn naây laâm vöën múã àêìu. Töi seä maách cho baác möåt ngûúâi quen, baác coá thïí buön chung vúái hoå möåt ñt lêu cho thaåo nghïì. Chó mong rùçng khi tiïìn trùm baåc ngaân tuön vïì nhaâ baác, thò baác àûâng coá quïn töi vaâ söë tiïìn nhoã moån naây laâ àuã.

Khöng ngúâ baån laåi quaá töët buång vúái mònh nh thïë. êët böëi röëi caãm taå vaâ giú tay lïn trúâi möåt hai thïì böìi rùçng mònh seä suöët àúâi khöng quïn ên nhên. Cuöëi cuâng êët mang tiïìn vïì, tòm àïën nhaâ ngûúâi laái buön theo lúâi Giaáp maách, lo laâm ùn möåt phen xem thûã ra sao.

Sau khi biïët êët vùæng nhaâ, Giaáp múái bùæt àêìu thi haânh mûu kïë.

Möåt höm nhên luác vúå mònh nguã say, hùæn ta boáp cöí giïët chïët röìi cùæt lêëy àêìu giêëu dûúái möåt coát thoác. Àoaån, Giaáp àïën nhaâ êët duâng lúâi noái kheáo múâi vúå êët àïën nhaâ mònh. Hùæn baão: - Anh êëy trûúác khi ài buön coá gûãi tiïìn cho nhaâ töi, baão chõ túái nhêån nhûng dùån àûâng cho ai biïët caã, keão boån chuã núå hay àûúåc thò chuáng khöng àïí cho chõ tiïu àêu! http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

37

Ngûúâi àaân baâ noå vöën àûúåc nghe chöìng ca ngúåi vïì loâng töët cuãa Giaáp. Vaã àang cún tuáng thiïëu, nïn nghe noái thïë thò khöng maãy may nghi ngúâ, beân theo hùæn sang nhaâ. Khi àûa àûúåc vúå êët vïì nhaâ, Giaáp àem tiïìn cuãa vaâ lúâi noái ngoåt hïët sûác döî daânh, nhûng hùæn khöng ngûúâi rùçng ngûúâi àaân baâ êëy möåt loâng möåt daå vúái ngûúâi chöìng, thaâ chõu chïët chûá khöng chõu nhuåc. Cuöëi cuâng hùæn àaânh phaãi giam naâng trong möåt gian buöìng kñn, khoaá laåi. Hùæn dùån àûáa àêìy túá gaái cuãa mònh phaãi tröng chûâng vaâ hùçng ngaây cúm nûúác cho vúå êët, hy voång ngaây möåt ngaây hai seä eáp àûúåc naâng ûng thuêån úã vúái mònh. Röìi àoá, nhên àïm töëi, hùæn laåi bñ mêåt àem xaác vúå mònh neám vaâo nhaâ êët. Hùæn coân lo rùçng àûáa àêìy túá gaái phanh phui chuyïån bñ mêåt cuãa hùæn, nïn bùæt naâng uöëng möåt liïìu thuöëc mua àûúåc cuãa möåt ngûúâi khaách buön nûúác ngoaâi.

Uöëng xong cö gaái tûå nhiïn ruåt lúäi, miïång uá úá khöng noái thaânh tiïëng.

Laåi noái chuyïån êët, sau chuyïën buön àêìu tiïn àûúåc chia möåt phêìn tiïìn laäi, hñ hûãng àõnh mang vïì khoe vúå. Anh khöng coân höìn vña khi thêëy vúå mònh chó coân laâ möåt caái thêy loaä löì khöng àêìu, thõt àûaä mûuöën rûäa. Chûa kõp than khoác thò tuêìn traáng àaä êåp àïën nhaâ, göng cöí laåi, vaâ giaãi lïn quan. êët möåt mûåc kïu oan, nhûng anh khöng caách gò giaãi àûúåc möëi nghi ngúâ cuãa àaám nha laåi. Sau nhûäng ngaây tra khaão, khöng chõu àûúåc kòm noáng kòm nguöåi, êët àaânh phaãi nhêån liïìu. Boån quan huyïån cuäng nhû quan tónh àïì nhêët tïì kheáp anh vaâo töåi giïët vúå.

Caái aán êëy cuöëi cuâng àûúåc böå y. êët bõ töëng giam, chó coân àúåi ngaây ra phaáp trûúâng.

Ngaây êëy coá lïå nhûäng töåi nhên bõ aán tûã hònh nïëu nöåp vaâo kho cöng möåt ngaân quan vaâ coá ngûúâi baão lñnh thò coá thïí chuöåc àûúåc töåi chïët. Vò thïë, khi êët bõ giam, baâ meå êët chaåy khùæp núi àïí vay mûúån vaâ àïí cêìu thêåp phûúng böë thñ. Thên thñch xoám laâng cuäng nhû khaách qua àûúâng, khi nghe kïí chuyïån, ai nêëy àïìu thûúng haåi cho con baâ gùåp phaãi caãnh ngöå khöng may. Hoå vui loâng giuáp keã ñt ngûúâi nhiïìu. Mùåc dêìu vêåy, meå êët cuäng khöng sao coá nöíi möåt söë tiïìn quaá lúán ngay trong möåt thúâi gian ngùæn nguãi nhû vêåy.

Hai ngûúâi baån khaác cuãa êët, möåt ngûúâi laâ Bñnh, möåt ngûúâi laâ Àinh, nghe tin êët bõ naån, vöåi vaä tòm àïën nhaâ nguåc thùm hoãi. Sau àoá hoå gùåp àûúåc meå êët nûúác mùæt giaân giuåa cêìu khêín loâng thûúng cuãa keã http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

38

qua ngûúâi laåi, hy voång coá àuã söë tiïìn chuöåc maång cho con. Nghe meå êët kïí chuyïån, Bñnh vaâ Àinh sûåc nhúá túái Giaáp laâ ngûúâi giaâu coá, laåi vûâa laâ baån cuä cuãa êët, coá thïí vò tònh baån beâ, giuáp àúä nhau trong hoaån naån.

Nghô vêåy hoå beân an uãi baâ meå cuãa êët vaâ hûáa seä laâm hïët sûác mònh àïí cûáu baån khoãi caái chïët oan khöëc.

Khi Bñnh vaâ Àinh túái nhaâ Giaáp, hoå kïí lïí moåi viïåc xaãy ra taåi nhaâ êët: naâo bao nhiïu tai hoaå tûâ àêu bay túái quaâng vaâo cöí, tònh caãnh meå giaâ àang ngaây dêìm mûa daäi nùæng, cêìu khêín loâng töët cuãa khaách qua àûúâng.. Cuöëi cuâng hai ngûúâi ngoã yá cuãa mònh: - Hiïån nay nïëu àem söë tiïìn thên thñch xoám giïìng vaâ khaách thêåp phûúng cho vay vaâ quyïn goáp cöång vúái söë tiïìn baán gia tû àiïìn saãn cuãa chuáng töi may lùæm cuäng chó àûúåc àöå nùm trùm quan. Coân nùm trùm quan nûäa khöng biïët laâm thïë naâo, chuáng töi àaânh laåi àêy kïu goåi tònh baån cuãa anh. Anh chó gêíy moáng tay möåt caái laâ coá thûâa söë tiïìn àoá. Haäy cûáu lêëy tñnh maång ngûúâi baån thên cuãa chuáng ta àang bõ oan uöíng taây trúâi. Àoá laâ böín phêån cuãa anh cuäng nhû cuãa chuáng töi.

Nhûng hoå àêu coá ngúâ rùçng trong thêm têm Giaáp chó mong êët chïët, coá thïë moåi viïåc cuãa hùæn múái tröi chaãy. Cêu traã lúâi cuãa Giaáp laâm hoå rêët àöîi ngaåc nhiïn thêët voång: - Ai biïët anh êëy laåi khöng laâ thuã phaåm. Xem viïåc anh êëy quyåt töi möåt trùm quan tiïìn thò biïët. Anh êëy cêìu khêín vay tiïìn noái laâ àïí ài buön, töi sùén loâng cho anh êëy vay, nhûng mêëy lêìn ài àoâi, chùèng thêëy traã àûúåc möåt àöìng naâo. Saát nhên giaã tûã, anh êëy giïët vúå thò trúâi seä haåi, duâ chuáng ta cöë hïët sûác cûáu, cuäng khöng thoaát. Töi khöng dû tiïìn, dû baåc àïí laâm caái viïåc nhû vêåy àêu!

Thêëy khöng thïí lay chuyïín àûúåc loâng daå cuãa Giaáp, Bñnh, Àinh quyïët àõnh hy sinh thên mònh àïí cûáu baån. Hoå beân lïn quan noái rùçng thaáy vúå êët àeåp quaá nïn hai ngûúâi thûâa dõp êët ài vùæng àïën bùæt àïí haäm hiïëp, xong viïåc, súå naâng töë caáo beân giïët ài chùåt lêëy àêìu vûát xuöëng söng cho mêët tñch. Nay caã hai ngûúâi hïët sûác höëi hêån, biïët rùçng thïë naâo cuäng coá ngaây baåi löå nïn ra thuá trûúác àïí may ra nhúâ lûúång trïn khoan giaãm.

Quan nghe chuyïån, lêåp tûác sai giam Bñnh vaâ Àinh laåi maâ tha böíng cho êët. aán cuãa hai ngûúâi khöng mêëy chöëc maâ thaânh. Hoå bõ töåi http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

39

lùng trò tuâng xeão vaâ bïu thêy, nhûng vò "tiïn nùng tûå thuá" nï chó laâm aán cheám. Vaâ ngaây giaãi ra phaáp trûúâng àaä àïën.

Nhûng khi àao phuã sùæp sûãa khai àao, thò ngûúâi ta böîng thêëy möåt cö gaái len loãi khoãi voâng ngûúâi chêåt nñch, têët taã chaåy àïën trûúác mùåt quan. Hai tay cö chó troã, miïång uá úá, laâm dêëu hiïåu ngùn caãn.

Quan lêëy laâm laå, nghô rùçng ngûúâi naây hùèn coá biïët ñt nhiïìu vïì aán maång chi àêy, nïn vöåi haå lïånh cho àao phuã ngûâng tay, giaãi töåi nhên trúã vïì nhaâ giam àïí àúåi tra cûáu.

Vïì àïën cöng àûúâng, quan sai tòm thêìy thuöëc cùæt cho ngûúâi con gaái noå möåt cheán thuöëc chûäa têåt cêm. Cheán thuöëc rêët hiïåu nghiïåm, cö gaái quaãn lêìn lêìn noái àûúåc: Àoá laâ ngûúâi àêìy túá gaái nhaâ Giaáp. Vaâ cö ta àaä kïí laåi raânh maåch nhûäng haânh àöång cuãa chuã mònh cho moåi ngûúâi hay.

Vuå aán nhúâ thïë àûúåc saáng toã. Quên lñnh haå lïånh keáo ngay àïën nhaâ Giaáp, múã cûãa buöìng traã vúå êët vïì vúái chöìng. Àöìng thúâi, quan sai àoáng göng Giaáp laåi, àiïåu vaâo nhaâ lao nhêån lêëy caái aán tûã hònh, thay cho Bñnh vaâ Àinh. Nghô tònh baån beâ, hai ngûúâi naây cöë sûác trònh baây vúái quan àïí Giaáp àûúåc khoãi chïët vúái söë tiïìn chuöåc töåi möåt ngaân quan.

Cuöëi cuâng Giaáp cuäng àûúåc taåm miïîn töåi. Nhûng khi töåi nhên àûúåc thaáo göng bûúác ra khoãi cöng àûúâng thò böîng möåt tiïëng seát nöí vang giûäa trúâi quang mêy taånh: thêìn seát àaä nhaãy xuöëng thònh lònh àaánh chïët hùæn. Vaâ khi ngûúâi ta khiïng xaác Giaáp vïì thò doåc àûúâng bõ möåt con höí tûâ àêu trong buåi cêy nhaãy ta vöì lêëy xaác, mang ài mêët tñch.

CÊY HUYÏËT DUÅ

Ngaây xûa coá möåt baác àöì tïí chuyïn mua lúån vïì giïët thõt àïí mang baán úã chú. Nhaâ baác ta úã bïn caånh möåt ngöi chuâa laâng. Haâng ngaây, vaâo luác múâ saáng laâ luác sû cuå bïn chuâa theo lïå thûúâng dêåy tuång kinh.

Vaâ cuäng theo lïå thûúâng dêåy tuång kinh. Vaâ cuäng theo lïå thûúâng, sû cuå thûác chuá tiïíu dêåy goä möåt höìi chuöng mai. Bêëy giúâ cuäng laâ luác baác àöì tïí sûãa soaån giïët lúån cho nïn baác ta quen lêëy tiïëng chuöng chuâa laâm http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

40

chûáng thûác dêåy laâm viïåc haâng ngaây. Cûá nhû thïë ngaây naâo cuäng nhû ngaây naâo khöng bao giúâ sai laåc.

Möåt àïm noå, sû cuå nùçm möång thêëy möåt ngûúâi àaân baâ dùæt nùm àûáa con nhoã àïën trûúác mùåt mònh röìi vaái lêëy vaái àïí, miïång noái: "Xin cûáu maång! Xin cûáu maång" röëi rñt. Sû cuå hoãi ngûúâi àaân baâ: - "A di àaâ Phêåt! Cûáu maång laâ cûáu thïë naâo! Bêìn tùng phaãi laâm gò àêy?".

Ngûúâi meå àiïåu böå haäi huâng êëy traã lúâi: - "Ngaây mai xin hoaâ thûúång haäy cho àaánh chuöng chêåm laåi.

Nhû vêåy meå con chuáng töi rêët àöåi ún". Nhaâ sû tónh dêåy khöng hiïíu thïë naâo caã. Nhûng túâ múâ saáng höm àoá, vêng theo lúâi baáo möång, sûå cuå chó lêm rêm àoåc kinh cêìu nguyïån maâ khöng thûác chuá tiïíu dêåy thónh chuöng.

Laåi noái chuyïån cuäng höm êëy baác àöì tïí nguã möåt giêëc li bò. Maäi àïën luác mùåt trúâi lïn chûâng möåt con saâo, tiïëng chuöng chuâa múái bùæt àêìu vang rïìn laâm cho baác giêåt mònh choaâng dêåy. Thêëy trúâi àaä quaá trûa, baác khöng daám giïët lúån nhû thûúâng lïå vò nïëu laâm thõt thò khi àûa ra àïën chúå, chúå àaä vaän ngûúâi röìi. Tûác mònh vò lúä möåt phiïn chúå, baác lêåt àêåt sang chuâa traách sû cuå. Sû cuå cho biïët cêu chuyïån nùçm möång àïm qua àïí phên trêìn vúái öng haâng xoám khöng phaãi löîi taåi mònh.

Nhûng luác bûúác chên vïì chuöìng lúån nhaâ mònh thò baác àöì tïí ngaåc nhiïn thêëy con lúån caái mua ngaây höm qua toan giïët thõt saáng àoá àaä àeã àûúåc nùm con lúån con. Vûâa mûâng vûâa súå, baác ta kïí laåi cho moåi ngûúâi biïët sûå laå luâng: - Àuáng laâ linh höìn ngûúâi àaân baâ êín trong con lúån caái àaä tòm caách cûáu bêìy con cuãa mònh khoãi chïët".

Tûå nhiïn baác àöì tïí àêm ra suy nghô. Baác thêëy baân tay mònh àaä tûâng vêëy maáu biïët bao nhiïu sinh maång. Trong möåt luác höëi hêån àïën cûåc àiïím, baác ta cêìm con dao bêìu chaåy sang chuâa böåc baåch nöîi loâng vúái sû cuå. Baác ta quaã quyïët cùæm con dao cuãa mònh trûúác sên chuâa, thïì trûúác Phêåt àaâi tûâ nay xin giaãi nghïå.

Khöng roä baác àöì tïí röìi sau àoá thïë naâo, nhûng con dao cuãa baác tûå nhiïn hoáa thaânh möåt loaåi cêy coá laá àoã nhû maáu vaâ nhoån nhû lûúäi dao bêìu, ngûúâi ta vêîn goåi laâ cêy huyïët duå.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

41

CÊY KHÏË

Möåt nhaâ kia coá hai anh em, cha meå àïìu chïët caã. Hai anh em chùm lo laâm luång, nïn trong nhaâ cuäng àuã ùn. Muöën cho vui cûãa vui nhaâ, hai ngûúâi cuâng lêëy vúå. Nhûng tûâ khi coá vúå, ngûúâi anh sinh ra lúâi biïëng, bao nhiïu cöng viïåc khoá nhoåc, àïìu truát caã cho hai vúå chöìng ngûúâi em.

Hai vúå chöìng ngûúâi em thûác khuya dêåy súám, laåi cöë gùæng caây cêëy, laâm coã, boã phên, luáa töët hún trûúác, nïn àïën muâa, àûúåc böåi thu.

Thêëy thïë, ngûúâi anh súå em kïí cöng chiïëm lêëy phêìn hún, vöåi baân vúái vúå cho hai vúå chöìng ngûúâi em ra úã riïng.

Ra úã riïng vúái vúå, ngûúâi em àûúåc ngûúâi anh chia cho coá möåt cùn nhaâ tranh luåp xuåp, trûúác nhaâ coá möåt cêy khïë ngoåt. Hai vúå chöìng ngûúâi em khöng phaân naân möåt lúâi, hïët vaâo rûâng àöën cuãi àem ra chúå baán, laåi ài gaánh mûúán, laâm thuï.

Coân ngûúâi anh coá bao nhiïu ruöång nûúng àïìu cho laâm reä, àïí ngöìi khöng hûúãng sung sûúáng vúái vúå. Thêëy em khöng ca thaán, ngûúâi anh cho em laâ ngu si, laåi caâng lïn mùåt, khöng lui túái nhaâ em vaâ cuäng khöng àïí yá gò àïën em nûäa.

Nhûäng ngaây sung sûúáng nhêët cuãa hai vúå chöìng ngûúâi em laâ nhûäng ngaây khïë chñn. Quanh nùm, hai vúå chöìng àaä chùm boán vaâ bùæt sêu, àuöíi kiïën cho cêy khïë, nïn cêy khïë xanh mún múãn, boáng rúåp khùæp maãnh vûúân nhoã beá, quaã luác lóu caã úã nhûäng caânh laâ saát mùåt àêët, treã lïn ba cuäng vúái tay àûúåc.

Möåt buöíi saáng, hai vúå chöìng mang quang gaánh vaâ thuáng bõ ra göëc khïë, àõnh treâo lïn haái quaã àem ra chúå baán thò thêëy trïn ngoån cêy http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

42

rung àöång rêët maånh, nhû coá ngûúâi àang treâo. Hai vúå chöìng nhòn lïn thò thêëy möåt con chim rêët lúán àang ùn nhûäng quaã khïë chñn vaâng. Hai vúå chöìng àûáng dûúái göëc cêy xem chim ùn, àúåi chim bay ài röìi múái treâo lïn cêy haái quaã. Tûâ àêëy, cûá möîi buöíi saáng tinh mú, hai vúå chöìng ra haái khïë, thò àaä laåi thêëy chim úã trïn cêy röìi. Thêëy coá ngûúâi, chim vêîn cûá ùn, ung dung möåt luác lêu, röìi múái vöî caánh bay ài. Chim ùn roâng raä nhû thïë ngoát möåt thaáng trúâi, cêy khïë vúåi hùèn quaã.

Möåt höm, àûáng àúåi cho chim ùn xong, ngûúâi vúå noái nûãa búän nûãa thêåt vúái chim: "Chim úi, chim ùn nhû thïë thò coân gò laâ khïë cuãa nhaâ töi nûäa! Cêy khïë nhaâ töi cuäng sùæp hïët quaã röìi àêëy, chim aå!".

Chim böîng nghïín cöí, nheo mùæt nhû cûúâi, àaáp laåi: "Ùn möåt quaã, traã cuåc vaâng! May tuái ba gang, àem ài maâ àûång". Chim nhùæc ài nhùæc laåi cêu êëy ba lêìn, röìi múái vöî caánh bay ài.

Hai vúå chöìng thêëy chim biïët noái àaä lêëy laâm laå, laåi thêëy chim baão mònh nhû thïë, nhùæc laåi cho mònh àïën ba lêìn, nghe roä möìn möåt, nïn caâng suy nghô, phên vên. Nhûng röìi hai vúå chöìng cuäng laâm theo lúâi chim. Ngûúâi vúå lêëy vaâi vuöng vaãi nêu may cho chöìng möåt caái tuái, ngang doåc àuáng ba gang.

Saáng höm sau, hai vúå chöìng vûâa ùn xong thò thêëy möåt luöìng gioá maånh cuöën caã caát buåi trûúác sên nhaâ, röìi trong chúáp mùæt möåt con chim cûåc kyâ lúán haå xuöëng giûäa sên, quay àêìu vaâo nhaâ kïu lïn mêëy tiïëng nhû chaâo hoãi. Ngûúâi chöìng xaách caái tuái ba gang ra sên, chim nùçm raåp xuöëng, quay cöí ra hiïåu cho anh ngöìi lïn lûng mònh. Anh ngöìi lïn lûng chim, baám vaâo cöí chim thêåt chùåt. Chim àûáng dêåy vûún cöí, vöî caánh bay böíng lïn trúâi xanh. Chim luác bay cao, lêín vaâo mêy baåc; luác bay thêëp, laâ laâ trïn rûâng xanh, àöìi nuái trêåp truâng. Röìi chim bay ra biïín caã mïnh möng, soáng biïëc cao ngêët vêåt vaâo sûúân nhûäng hoân àaão nhoã, laâm tung lïn nhûäng boåt trùæng xoáa. Anh ngöìi trïn lûng chim thêëy biïín tuyïåt muâ, khöng biïët àêu laâ búâ... Thöët nhiïn chim bay vaâo möåt hoân àaão toaân àaá trùæng, àaáá xanh, àaá àoã, àaá nguä sùæc, phaãn chiïëu aánh saáng rûåc rúä, anh chûa tûâng thêëy bao giúâ. Chim bay möåt voâng thêåt röång xung quanh àaão nhû muöën tòm möåt núi haå caánh, röìi bay nhûäng voâng heåp hún, laâ laâ trïn caác ngoån àaá, lùæm luác anh tûúãng nhû mònh sùæp bõ va vaâo nhûäng taãng àûaá khöíng löì. Bay àïën trûúác mùåt caái hang röång vaâ sêu, chim tûâ tûâ haå xuöëng. Àùåt chên xuöëng àaão, anh http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

43

nhòn ngoá khùæp núi, tuyïåt nhiïn khöng thêëy möåt sinh vêåt naâo, khöng coá àïën möåt ngoån coã hay möåt möëng chim sêu.

Chim ra hiïåu baão anh vaâo hang, muöën lêëy gò thò lêëy. úã ngay cûãa hang, anh àaä thêëy toaân nhûäng thûá àaá trong nhû thuãy tinh vaâ höí phaách àuã caác mêìu; coá thûá xanh nhû mùæt meâo, coá thûá àoã öëi nhû mùåt trúâi, coân vaâng baåc thò nhiïìu nhû soãi àaá. Thêëy hang sêu vaâ röång, anh khöng daám vaâo súå laåc. Anh nhùåt möåt ñt vaâng vaâ kim cûúng boã vaâo tuái ba gang, röìi treâo lïn lûng chim, ra hiïåu cho chim bay vïì.

Chim toã veã vui mûâng, gêåt gêåt caái àêìu, vûún cöí kïu vaâi tiïëng, röìi vöî caánh bay lïn trúâi xanh, bay qua biïín, qua rûâng, qua nuái. Mùåt trúâi múái vûâa àûáng boáng, chim àaä haå caánh xuöëng caái vûúân nhoã coá cêy khïë ngoåt. Ngûúâi vúå thêëy chöìng vïì bònh yïn, mûâng rúä vö cuâng, chaåy ra vuöët löng chim, toã yá caãm ún, ra hiïåu múâi chim bay lïn cêy khïë giaãi khaát. Chim bay lïn cêy khïë ùn möåt luác, röìi kïu ba tiïëng nhû chaâo vúå chöìng ngûúâi nöng dên, röìi bay ài. Tûâ àêëy, lêu lêu chim múái laåi àïën ùn khïë.

Tiïëng àöìn hai vúå chöìng ngûúâi em thöët nhiïn giaâu coá bay àïën tai hai vúå chöìng ngûúâi anh. Hai vúå chöìng ngûúâi anh vöåi vaä àïën chúi nhaâ em àïí doâ xeát. Nghe em thêåt thaâ kïí chuyïån, ngûúâi anh gaå àöíi hïët taâi saãn cuãa mònh àïí lêëy tuáp lïìu tranh vaâ cêy khïë. Hai vúå chöìng chó lo ngûúâi em khöng chõu àöíi, khöng ngúâ ngûúâi em vui veã ûng thuêån ngay.

Hai vúå chöìng ngûúâi anh mûâng rúä nhû múã cúâ trong buång, lêåp tûác giao hïët taâi saãn cuãa mònh cho em, vaâ saáng höm sau doån ngay àïën úã tuáp lïìu tranh trïn maãnh vûúân nhoã coá cêy khïë ngoåt. àïën úã maãnh vûúân chêåt heåp, hai vúå chöìng ngûúâi anh khöng laâm viïåc gò caã. Coân àûúåc ñt tiïìn hai vúå chöìng àem tiïu dêìn, caã ngaây chó nùçm khïính ngoaâi heâ, hñ hûãng nhòn lïn cêy khïë, chúâ chim bay àïën. Möåt buöíi saáng, coá möåt luöìng gioá maånh taåt vaâo nhaâ, röìi hai vúå chöìng thêëy ngoån cêy khïë rung chuyïín. Hai ngûúâi húát haãi chaåy ra sên, vöåi nhòn lïn cêy thò quaã nhiïn thêëy möåt con chim lúán àûang ùn khïë.

Chim múái ùn vaâi quaã, hai vúå chöìng àûaä tru treáo lïn: "Caã nhaâ chuáng töi tröng vaâo coá cêy khïë, bêy giúâ chim ùn taâo ùn huyïåt nhû thïë

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

44

thò chuáng töi coân tröng cêåy vaâo àêu!". Chim liïìn àaáp: "ùn möåt quaã, traã cuåc vaâng. May tuái ba gang, àem ài maâ àûång"; röìi chim bay vuåt ài.

Hai vúå chöìng ngûúâi anh mûâng quaá, cuöëng quyát vaái theo chim, röìi baân nhau may tuái, caäi coå om soâm. Múái àêìu, hai ngûúâi àõnh may thêåt nhiïìu tuái, sau laåi súå chim khöng àûa ài, nïn ruát cuåc cuäng chó may möåt caái tuái nhû ngûúâi em, nhûng may to gêëp ba, möîi chiïìu chñn gang, thaânh möåt caái tay naãi lúán.

Saáng höm sau, chim haå caánh xuöëng sên trûúác tuáp lïìu tranh.

Ngûúâi anh àang ùn, thêëy chim bay àïën, boã caã ùn hêëp têëp chaåy ra, tay xaách caái tuái lúán treâo toát lïn lûng chim, coân ngûúâi vúå vaái lêëy vaái àïí chim thêìn. Chim cêët caánh bay böíng lïn mêy xanh, qua nuái qua biïín caã, röìi cuäng haå caánh xuöëng caái àaão khi trûúác.

Trïn lûng chim bûúác xuöëng, ngûúâi anh hoa caã mùæt vïì nhûäng aánh nguä sùæc úã caác loaåi kim cûúng vaâ ngoåc quyá chiïëu ra. Àïën khi vaâo hang, ngûúâi anh laåi caâng mï mêín têm thêìn, quïn caã àoái caã khaát, cöë nhùåt vaâng vaâ kim cûúng cho thêåt àêìy tay naãi, laåi buöåc àêìu öëng quêìn vaâ tay aáo cho thêåt chùåt röìi nhöìi nheát àêìy caã hai tay aáo vaâ hai öëng quêìn, àïën nöîi nùång quaá, chaâng ta cöë keáo lï tûâng bûúác maâ vêîn chûa ra àûúåc khoãi hang.

Chim àúåi lêu quaá, chöëc chöëc laåi kïu lïn vaâi tiïëng vang caã àaão, thuác giuåc anh chaâng ra vïì. Maäi gêìn chiïìu, anh ta múái keáo àûúåc caái tay naãi àêìy vaâng vaâ kim cûúng àïën chöî chim àang àúåi. Muöën cho khoãi rúi, anh ta àùåt tay naãi dûúái caánh chim, röìi lêëy dêy thûâng buöåc chùåt tay naãi vaâo lûng chim vaâ vaâo cöí mònh.

Chim vöî caánh bay lïn, nhûng vò nùång quaá, múái bay lïn khoãi mùåt àêët möåt ñt laåi sa xuöëng. Sau chim cöë gùæng àaåp hai chên thêåt maånh xuöëng àêët, vûún cöí bay böíng lïn. Anh chaâng ngöìi trïn lûng chim khêëp khúãi mûâng thêìm, cho laâ chó trong giêy phuát mònh seä vïì àïën nhaâ, seä coá nhaâ cao cûãa röång, vûúân ruöång khùæp núi, tiïu pha hïët àúâi thêåt hoang toaâng cuäng khöng hïët cuãa.

Luác êëy, chim àaä bay trïn biïín caã. Trúâi trúã gioá, nhûäng con soáng xaám xò cêët cao lïn bùçng mêëy noác nhaâ. Chim bay ngûúåc gioá rêët laâ nhoåc mïåt, cöí gêåp hùèn xuöëng, hai caánh möîi luác möåt yïëu dêìn. Tuái vaâng lúán thöët nhiïn bõ gioá hêët maånh vaâo caánh chim. Chim buöng xuöi hai caánh, àêm böí tûâ lûng trúâi xuöëng biïín. Chó trong chúáp mùæt, ngûúâi anh http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

45

bõ soáng cuöën ài, caái tuái lúán vaâ nhûäng öëng quêìn, tay aáo chûáa àêìy vaâng vaâ chêu baáu dòm anh ta rêët mau xuöëng àaáy biïín.

Coân chim chó bõ ûúát löng, ûúát caánh möåt luác, röìi chim laåi vuâng lïn khoãi mùåt nûúác, bay vïì nuái, vïì rûâng.

CÊY NÏU NGAÂY TÏËT

Ngaây êëy, khöng biïët tûâ bao giúâ vaâ cuäng khöng biïët bùçng caách gò, Quyã chiïëm àoaåt têët caã àêët nûúác. Ngûúâi chó ùn nhúâ úã àêåu vaâ laâm reä ruöång àêët cuãa Quyã. Quyã àöëi vúái ngûúâi ngaây caâng quaá tay. Chuáng dêìn tùng söë phaãi nöåp lïn gêëp àöi vaâ möîi nùm möîi nhñch lïn möåt ñt. Cuöëi cuâng chuáng bùæt Ngûúâi phaãi nöåp theo möåt thïí lïå àùåc biïåt do chuáng nghô ra laâ "ùn ngoån cho göëc". Ngûúâi khöng chõu. Chuáng duâng aáp lûåc bùæt phaãi theo. Vò thïë, nùm êëy sau vuå gùåt. Ngûúâi chó coân trú nhûäng raå laâ raå. Caãnh tûúång xúng boåc da thï thaãm diïîn ra khùæp moåi núi bïn caånh boån Quyã reo cûúâi àùæc yá.

Phêåt tûâ phûúng Têy laåi, coá yá àõnh giuáp ngûúâi chöëng laåi sûå boác löåt taân nhêîn cuãa Quyã. Sau muâa àoá, Phêåt baão Ngûúâi àûâng tröìng luáa maâ caâo àêët thaânh luöëng tröìng khoai lang. Ngûúâi cûá y lúâi laâm àuáng nhû lúâi Phêåt dùån. Quyã khöng ngúâ Ngûúâi àaä bùæt àêìu coá mûu kïë chöëng laåi mònh nïn cûá nïu àuáng thïí lïå nhû muâa trûúác: "Ùn ngoån cho göëc".

Muâa thu hoaåch êëy, Quyã rêët hêåm hûåc nhòn thêëy nhûäng gaánh chaåy vïì nhaâ Ngûúâi àöí thaânh tûâng àöëng luâ luâ, coân nhaâ mònh chó toaân nhûäng dêy vaâ laá khoai laâ nhûäng thûá khöng nhaá nöíi. Nhûng aác nöîi, thïí lïå àaä quy àõnh, chuáng àaânh cûáng hoång khöng chöëi caäi vaâo àêu àûúåc.

Sang muâa khaác, Quyã thay thïí lïå múái laâ "Ùn göëc cho ngoån". Phêåt baão ngûúâi laåi chuyïín sang tröìng luáa. Kïët quaã Quyã laåi hoãng ùn.

Nhûäng haåt luáa vaâng theo ngûúâi vïì nhaâ, coân raå phoá mùåc cho Quyã. Quyã tûác löån ruöåt nïn muâa sau chuáng tuyïn böë "Ùn caã göëc lêîn ngoån". Lêìn naây Quyã nghô: http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

46

- Cho chuáng noá muöën tröìng gò thò tröìng, àùçng naâo cuäng khöng loåt khoãi tay chuáng tao.

Nhûng Phêåt àaä baân vúái Ngûúâi thay àöíi giöëng múái. Phêåt trao cho Ngûúâi haåt giöëng cêy ngö àïí gieo khùæp moåi núi moåi chöî.

Nùm êëy coá möåt lêìn nûäa, Ngûúâi sung sûúáng tröng thêëy cöng lao cuãa mònh khöng uöíng. Trong nhaâ Ngûúâi thoác ùn chûa hïët thò tûâng gaánh ngö àaä tiïën vïì chûáa tûâng coát àêëy ùm ùæp. Vïì phêìn quyã laåi bõ möåt vöë cay chua, uêët ûác haâng mêëy ngaây liïìn. cuöëi cuâng Quyã nhêët àõnh bùæt Ngûúâi phaãi traã têët caã ruöång àêët khöng cho laâm reä nûäa. Trong buång chuáng nghô: - Thaâ khöng àûúåc caái gò caã, coân hún laâ àïí cho chuáng noá ùn möåt mònh.

Phêåt baão Ngûúâi àiïìu àònh vúái Quyã cho têåu möåt miïëng àêët vûâa bùçng boáng möåt chiïëc aáo caâ sa. Nghôa laâ Ngûúâi seä tröìng möåt cêy tre bao nhiïu diïån tñch úã mùåt àêët laâ àêët cuãa Ngûúâi súã hûäu úã àoá. Ban àêìu Quyã khöng thuêån nhûng sau chuáng noá suy tñnh thêëy àêët têåu ñt maâ giaá rêët húâi beân nhêån lúâi: - öì! Bùçng chiïëc aáo caâ sa coá laâ bao nhiïu.

Chuáng noá nghô thïë. Hai bïn laâm túâ giao ûúác: Ngoaâi boáng tre laâ àêët cuãa Quyã, trong boáng tre laâ àêët cuãa Ngûúâi.

Khi Ngûúâi tröìng xong cêy tre, Phêåt àûáng trïn ngoån, tung aáo caâ sa bay toaã ra thaânh möåt miïëng vaãi troân. Röìi Phêåt hoaá pheáp laâm cho cêy tre cao vuát maäi lïn, àïën têån trúâi. Tûå nhiïn àêët trúâi trúã nïn êm u: boáng cuãa aáo ca dêìn dêìn che kñn khùæp caã mùåt àêët. Boån Quyã khöng ngúâ coá sûå phi thûúâng nhû thïë; möîi lêìn boáng aáo lêën dêìn vaâo àêët cuãa chuáng, chuáng phaãi dùæt nhau luâi maäi luâi maäi. Cuöëi cuâng Quyã khöng coá àêët úã nûäa, phaãi chaåy ra biïín àöng. Vò thïë ngûúâi ta múái goåi laâ Quyã Àöng.

Tiïëc vò àêët àai hoa maâu àïìu thuöåc vïì tay Ngûúâi, Quyã rêët hêåm hûåc, cöë chiïu têåp binh maä vaâo cûúáp laåi. Lêìn naây Ngûúâi phaãi chiïën àêëu vúái Quyã rêët gay go vò quên àöåi cuãa Quyã coá àuã möåt bêìy aác thuá nhû voi, ngûåa, choá, ngao, baåch xûaâ, hùæc höí, v.v... rêët hung dûä. Phêåt cêìm gêåy têìm xñch àaánh giuáp Ngûúâi laâm quên cuãa Quyã khöng tiïën lïn àûúåc. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

47

Sau mêëy trêån bêët lúåi, Quyã beân cho quên ài doâ xem Phêåt súå gò.

Phêåt cho chuáng biïët laâ súå hoa quãa, oaãn chuöëi vaâ cúm nùæm, trûáng luöåc. Àöëi laåi Phêåt cuäng doâ hoãi vaâ biïët quên cuãa Quyã chó súå àöåc coá mêëy thûá : maáu choá, laá dûáa, toãi vaâ vöi böåt.

Lêìn giaáp chiïën sau àoá, quên cuãa Quyã àem khöng biïët cú man naâo laâ hoa quaã àïën neám Phêåt, Phêåt baão Ngûúâi nhùåt laâm lûúng ùn röìi àem maáu choá vêíy khùæp núi. Quên cuãa Quyã thêëy maáu choá, súå hoaãng höìn boã chaåy.

Lêìn thûá hai, quên cuãa Quyã laåi àem oaãn chuöëi vaâo neám quên Phêåt. Phêåt baão Ngûúâi nhùåt laâm lûúng ùn röìi giaä toãi phun vaâo quên àõch. Quên cuãa Quyã khöng chõu àûúåc muâi toãi, nïn cuäng cùæm àêìu chaåy biïåt tñch.

Lêìn thûá ba, quên cuãa Quyã laåi àem cúm nùæm, trûáng luöåc vaâo neám quên Phêåt. Ngûúâi ta tha höì ùn vaâ theo lúâi Phêåt duâng vöi böåt vung vaâo Quyã. Ngûúâi laåi lêëy laá dûáa quêët vaâo chuáng. Quyã chaåy khöng kõp, laåi bõ Phêåt bùæt àaây ra biïín àöng. Ngaây Quyã giaâ, Quyã treã, Quyã àûåc, Quyã caái cuöën goái ra ài, böå daång cuãa chuáng vö cuâng thiïíu naäo.

Chuáng rêåp àêìu saát àêët cöë xin Phêåt thûúng tònh cho pheáp möåt nùm àûúåc hai ba ngaây vaâo àêët liïìn thùm phêìn möå cuãa töí tiïn chûa öng ngaây trûúác. Phêåt thêëy chuáng khoác vaáng caã lïn múái thûúng haåi hûáa cho.

Vò thïë, haâng nùm cûá àïën ngaây tïët Nguyïn Àaán laâ ngaây Quyã vaâo thùm àêët liïìn, thò ngûúâi ta theo tuåc tröìng nïu àïí cho Quyã khöng daám beán maãng vaâo chöî ngûúâi àûang úã. Trïn nïu coá khaánh àêët, möîi khi gioá rung thò coá tiïëng àöång phaát ra àïí lûuön nhùæc boån Quyã nghe maâ traánh. Cuäng trïn àoá coá buöåc möåt boá laá dûáa hoùåc caânh àûa moã haái àïí cho Quyã súå. Ngoaâi ra, ngûúâi ta coân veä hònh cung tïn hûúáng muäi nhoån vïì phña àöng vaâ rùæc vöi böåt xuöëng àêët vaâo nhûäng ngaây Tïët àïí cêëm cûãa Quyã.

Coá cêu tuåc ngûä: Caânh àûa laá dûáa treo kiïu (cao) Vöi böåt rùæc ngoä chúá trïu moåi nhaâ. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

48

Quyã vaâo thò Quyã laåi ra.

Caânh àûa laá dûáa thò ta cûáa möìm Ngaây xûa ngûúâi ta coân tin rùçng nhûäng luác cêìn àuöíi quyã nhû khi coá dõch tïî chùèng haån, thò treo möåt nùæm laá dûáa úã trûúác ngoä hay vêíy maáu choá khùæp núi cho Quyã khoãi quêëy. Àaân baâ thûúâng buöåc toãi vaâo giaãi yïëm laâ cuäng coá möåt muåc àñch gêìn nhû vêåy.

CÊY TRE TRÙM ÀÖËT

Àúâi xûa coá möåt trûúãng giaã gian aác, xaão traá. Hùæn ta duâng àuã moåi thuã àoaån àïí boác löåt ngûúâi úã vaâ ngûúâi laâm thuï cho noá, nhúâ àoá maâ hùæn trúã nïn giaâu coá nhêët vuâng. Hùæn coá ngûúâi con gaái uát, coá nhan sùæc, chûa chöìng. Trong nhaâ coá anh Khoai, úã vúái hùæn tûâ thuúã nhoã, laâm àuã trùm cöng nghòn viïåc nhoåc nhùçn. Nùm anh lúán lïn, àûúåc múâi taám, àöi mûúi, vò súå anh ài núi khaác, möåt höm hùæn múái goåi anh lïn baão: - Maây chõu khoá úã vúái tao laâm luång cho thêåt gioãi, thûác khuya, dêåy súám, siïng nùng, röìi tao gaã cö uát cho maây. Anh Khoai nghe noái tûúãng thûåc, mûâng lùæm, tûâ àoá laåi laâm viïåc gêëp nùm gêëp múâi lêìn. Àûúåc ba nùm, cö uát bêëy giúâ àaä lúán lùæm röìi. Nhên trong vuâng coá möåt cai töíng kheát tiïëng giaâu àïën hoãi cö con gaái cho con trai noá, laäo trûúãng giaã nhêån lúâi chuêín bõ laâm lïî cûúái linh àònh.

Thêëy mònh bõ lûâa, anh Khoai tûác lùæm, lïn gùåp laäo trûúãng giaã àïí hoãi chuyïån. Anh baão: - Öng àaä hûáa gaã cö uát cho töi, sao bêy giúâ laåi nuöët lúâi maâ gaã cho keã khaác? Hùæn ta hêìm hêìm nöíi giêån, àõnh àûaánh cho anh möåt trêån, song nghô laåi, hùæn laåi thöi, hùæn traã lúâi anh rùçng.

- êëy! Tao thêëy rùçng nùm nay cö uát cuäng àûaä lúán röìi, cho cûúái ài thò vûâa. Tao chuêín bõ àaám cûúái laâ chuêín bõ cho maây àêëy chûá! Nhûng maây maâ muöën cûúái ngay thò maây phaãi laâm cho tao caái viïåc naây: maây chõu khoá lïn rûâng tòm lêëy möåt cêy tre coá möåt trùm àöët, maây gaánh vïì àêy àïí voát àuäa duâng trong cöî cûúái, thò tao cho maây cûúái cö uát ngay.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

49

Khoai thêåt thaâ tin, lêåp tûác vaác dao lïn rûâng. Nhûng hïët ngaây noå àïën ngaây kia, hïët khu rûâng naây àïën khu rûâng khaác anh tòm àêu cuäng khöng ra cêy tre coá àuã trùm àöët. Thêët voång, anh ngöìi trong rûâng khoác hu hu.

Böîng anh thêëy möåt öng laäo àêìu toác baåc phú, da àoã höìng haâo, mùæt saáng, miïång túi, khoan thai chöëng gêåy àïën gêìn anh hoãi: - Laâm sao con khoác? Khoai tha roä àêìu àuöi cêu chuyïån. Öng laäo nghe xong, baão rùçng: - Con ài chùåt cho àuã möåt trùm àöët tre, mang vïì àêy cho ta. Anh nghe lúâi, vaác dao chùåt bïn taã, bïn hûäu, chó möåt loaáng àaä àuã möåt trùm àöët tre. Öng giaâ kheä baão: "Khùæc nhêåp! Khùæc nhêåp!".

Vûâa àoåc xong, thò trùm àoaån tre àang nùçm ngöín ngang, tûå nhiïn chaåy túái vúái nhau, nöëi liïìn laåi thaânh möåt cêy tre àuã trùm àöët.

Khoai mûâng quaá, toan suåp xuöëng laåy taå öng laäo nhûng öng cuå àaä biïën ài àêu mêët röìi. Anh múái biïët öng laâ Buåt.

Anh gheá vai àõnh vaác tre vïì, nhûng khöng laâm thïë naâo maâ ài àûúåc, vò tre daâi quaá, noá cûá vûúáng vaâo cêy naây cêy khaác giûäa rûâng. Lo buöìn, anh laåi ngöìi xuöëng khoác hu hu. Tûác thò anh laåi thêëy öng giaâ höìi naäy hiïån lïn. Öng hoãi: "Laâm sao con khoác?". Anh kïí roä sûå tònh. Buåt àûa tay chó vaâo cêy tre maâ àoåc: "Khùæc xuêët! Khùæc xuêët!". Tûå nhiïn cêy tre laåi rúâi ra tûâng àöët. Anh boá laåi laâm hai boá, gaánh vïì nhaâ. Luác vïì túái núi thò thêëy hai hoå àöng àaão àang ùn uöëng öìn aâo, vaâ àêìy sên baân naây cöî noå àang chûåc sùén àïí rûúác dêu ài. Anh tûác quaá, xöng thùèng túái trûúác mùåt laäo trûúãng giaã maâ hoãi, thò hùæn caã cûúâi baão anh rùçng: - Tao baão maây àöën cho àûúåc möåt cêy tre cao möåt trùm àöët, chûá tao baão maây àöën möåt trùm àöët tre àêu!

Caã hai hoå ngûâng tay àuäa, àïìu cûúâi theo, chïë nhaåo anh Khoai khúâ khaåo. Anh baão laäo phuá öng ra sên maâ xem. Röìi anh àoåc kheä: "Khùæc nhêåp! Khùæc nhêåp!". Tûác thò trùm àöët tre dñnh liïìn vúái nhau thaânh möåt cêy tre daâi vaâ dñnh luön caã laäo trûúãng giaã vaâo àêëy, hùæn cöë dûát mêëy cuäng khöng ra. Laäo cai töíng thöng gia vaâ con trai noá thêëy thïë chaåy ra àõnh gúä, anh Khoai àúåi hai àûáa túái gêìn, laåi kheä àoåc: "Khùæc nhêåp! Khùæc nhêåp!". Lêåp tûác laäo cai töíng vaâ con noá àïìu dñnh vaâo vúái laäo trûúãng giaã, caâng giêîy caâng àau, caã ba öm àêìu kïu khoác. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

50

Caã hai hoå luác bêëy giúâ taái mùåt, dûång toác gaáy, khöng coân ai nghô àïën chuyïån ra gúä hoùåc chïë nhaåo nûäa. Hoå mùåc aáo röång, àûáng sùæp haâng, van xin anh Khoai thaã ba ngûúâi kia ra vaâ hûáa seä töí chûác cûúái cö gaái cho anh. Chúâ möåt lûuác lêu, anh Khoai múái àoåc kheä: - Khùæc xuêët! Khùæc xuêët! Bêëy giúâ hai thöng gia vaâ chuá rïí múái rúâi nhau ra àûúåc, vaâ cêy tre cuäng àöí xuöëng, chia thaânh trùm àoaån. Hoå trai thoaát naån, cuöën goái ra vïì, vaâ laäo trûúãng giaã ngay ngaây höm sau phaãi gaã cö uát cho anh Khoai.

Vïì sau coá cêu ca rùçng: Chï ta röìi laåi lêëy ta. Tuy laâ àûáa úã nhûng maâ coá cöng.

CHAÂNG NA A'

Àûúåc Taáo Quên giuáp sûác, Na aá chùèng nhûäng lêëy àûúåc vúå, coá möåt cuöåc söëng sung tuác, maâ coân mêëy phen laâm Ngoåc Hoaâng phaãi khiïëp súå.

Truyïån vûâa truyïìn tuång tuåc thúâ thêìn bïëp trong tñn ngûúäng dên gian, vûâa ca ngúåi trñ khön, loâng can àaãm cuãa con ngûúâi trong cuöåc àêëu tranh baão vïå mònh trûúác thiïn tai.

Ngaây xûa coá möåt chaâng trai tïn laâ Na aá. Anh möì cöi chûa tûâ súám, úã vúái meå giaâ. Nhaâ Na aá ngheâo, anh phaãi laâm nghïì àaánh caá àïí nuöi thên, nuöi meå. Anh thùèng tñnh, khöng kiïng nïí möåt ai, cuäng chùèng súå trúâi phêåt. Thêëy anh thêåt thaâ, laåi hay lam hay laâm, ngûúâi trong vuâng ai cuäng yïu mïën. Caãm loâng töët cuãa anh, Taáo Quên thûúâng hoáa thaânh möåt öng giaâ laâm baån vúái anh. Coân anh cuäng rêët yïu quyá Taáo Quên. Taáo Quên baão gò, anh cuäng nghe vaâ thûúâng tòm caách maách cho moåi ngûúâi laâm theo. Nhúâ vêåy, baâ con trong vuâng traánh àûúåc nhiïìu tai naån. Trong vuâng coá möåt cö gaái àeåp ngûúâi, töët nïët vêîn thêìm yïu anh. Möåt höm, nhên luác troâ chuyïån, Taáo Quên ûúám hoãi anh: - Na aá naây, anh coá muöën lêëy vúå khöng?

Na aá thaânh thêåt àaáp: - Tha cuå, chaáu ngheâo thïë naây thò ai lêëy aå!

Taáo Quên noái: http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

51

- Thöi anh cûá muöën coá vúå laâ àûúåc. Moåi viïåc cûá mùåc laäo lo liïåu. ñt lêu sau cö gaái noå trúã thaânh vúå Na aá. Hai vúå chöìng söëng vúái nhau rêët hoâa thuêån, tiïëng khen khùæp gêìn xûa. caã hai vúå chöìng Na aá àïìu chùm chó laâm luång, trong nhaâ dêìn dêìn coá caái ùn caái àïí. Möîi lêìn ai khen Na aá töët söë thò anh thûúâng baão: "Söë mïånh gò àêu. Êu cuäng laâ nhúâ hai baân tay".

Khöng ngúâ cêu noái êëy cuãa Na aá loåt àïën tai Ngoåc Hoaâng. Àaä tûâ lêu Ngoåc Hoaâng gheát Na aá vò töåi bêët kñnh, nay laåi nghe anh coi thûúâng caã söë mïånh thò nöíi giêån. Ngoåc Hoaâng liïìn sai Thiïn Löi lêåp tûác xuöëng àaánh Na aá.

Lïå thûúâng hïî nhaâ naâo sùæp xaãy ra chuyïån gò thò Taáo Quên àûúåc biïët trûúác. Taáo Quên tòm Na aá, baão: - Naây Na aá! Töëi nay Thiïn Löi xuöëng àaánh anh àêëy!

Na aá hoãi: - Biïët luác naâo Thiïn Löi xuöëng, húã cuå?

Taáo Quên baão: - Töëi nay, khi naâo coá ma to gioá lúán, sêëm chúáp nöíi lïn laâ luác Thiïn Löi xuöëng àêëy! Thiïn Löi xuöëng thïë naâo cuäng phaãi àûáng trïn noác nhaâ. Vêåy anh coá caách gò laâm cho Thiïn Löi trûúåt chên ngaä thò seä khöng viïåc gò.

Na aá suy nghô maäi. Cuöëi cuâng anh nghô ra möåt kïë. Anh lêëy laá chuöëi lúåp lïn maái nhaâ. Anh laåi haái thêåt nhiïìu rau àay vaâ rau möìng túi giaä nhoã, nêëu thaânh möåt thûá höì sïìn sïåt, trún nhêìy nhêîy. Anh àem phïët thûá höì êëy lïn laá chuöëi trïn noác nhaâ. Töëi àïën, anh cêìm sùén àoân öëng, ngöìi úã goác nhaâ àúåi Thiïn Löi.

Trúâi möîi luác möåt töëi. Àïën nûãa àïm thò mûa to, gioá lúán nöíi lïn.

Sêëm chúáp nöí vang trúâi. Thiïn Löi hung hùng reä mêy bay xuöëng. Nhaâ Na aá àêy röìi! Thiïn Löi nhaãy thùèng xuöëng noác nhaâ àïí àaánh Na aá.

Huyåch! Thiïn Löi vûâa àùåt chên xuöëng noác nhaâ thò giêîm phaãi laá chuöëi phïët höì, bõ trûúåt chên, ngaä lùn quay xuöëng sên, àaánh rúi caã lûúäi têìm seát. Thiïn Löi chûa kõp hoaân höìn thò böîng: "Phõch! Phõch! Phõch!" vaâ Thiïn Löi bõ àoân öëng nïån vaâo lûng! Hùæn kïu: "Cûáu vúái! Cûáu vúái!".

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

52

Tiïëng Thiïn Löi kïu cûáu höîn loaån trong tiïëng sêëm êìm yâ... Vêët vaã lùæm Thiïn Löi múái thoaát àûúåc trêån àoân, túi taã bay vïì trúâi.

Nghe tiïëng sêëm seát, Ngoåc Hoaâng khêëp khúãi mûâng thêìm, tûúãng Thiïn Löi àaä àaánh chïët Na aá. Giûäa luác àoá, Thiïn Löi mùåt maây sûng huáp, aáo quêìn raách búm, bûúác vaâo. Thiïn Löi kïí hïët moåi nöîi cho Ngoåc Hoaâng nghe. Ngoåc Hoaâng vö cuâng kinh súå, tûác töëc ra lïånh cho Diïm Vûúng phaãi trûâ ngay Na aá.

Diïm Vûúng vöën cùm gheát Na aá tûâ lêu, bêy giúâ àûúåc lïånh Ngoåc Hoaâng, Diïm Vûúng lêëy laâm mûâng lùæm. Diïm Vûúng vöåi höåi hoåp caác tûúáng àöåc aác nhêët àïí baân mûu giïët Na aá.

Quêån Rïët laâ viïn tûúáng gioãi nhêët cuãa Diïm Vûúng tònh nguyïån möåt mònh ài trõ töåi Na aá. Rïët vöën thên hònh nhoã beá, dïî luöìn loãi. Rïët leo giûúâng, chui vaâo göëi, àõnh ban àïm seä boâ ra cùæn cöí Na aá.

Taáo Quên doâ biïët viïåc naây vöåi maách cho Na aá biïët, Na aá móm cûúâi baão öng vua bïëp: - Cuå àûâng lo! Chaáu àaä coá caách.

Töëi àïën, trûúác khi ài nguã, anh àem nhuáng chiïëc göëi vaâo nûúác söi. Thïë laâ quêån Rïët chïët chñn nhûâ.

Diïm Vûúng àúåi maäi khöng thêëy Rïët vïì, lêëy laâm lo, liïìn sai quêån Rùæn lïn húåp sûác vúái quêån Rïët. Rùæn vêng lïånh ài ngay. Rùæn ta chui vaâo àöëng raå àêìu heâ, chúâ ban àïm seä boâ ra cùæn chïët Na aá.

Taáo Quên laåi tin cho Na aá biïët. Öng baão: - Quêån Rùæn àöåc lùæm àêëy, anh phaãi cêín thêån múái àûúåc!

Na aá cûúâi baão: - Cuå àûâng lo! Chaáu àûaä coá caách.

Töëi àïën, Na aá vaác gêåy ra àöëng raå. Quêån Rùæn àang ruác trong àöëng raå nguã say thò bõ Na aá àêåp cho mêëy gêåy giêåp àêìu.

Thêëy hai tûúáng gioãi ài mêët khöng trúã vïì, Diïm Vûúng laåi caâng lo, sai quêån Cuá laâ viïn tûúáng miïång lúäi àöåc àõa ài doâ la tin tûác. Quêån Cuá vêng lïånh ài ngay. Cuá ài möåt luác, vöåi quay vïì baáo vúái Diïm Vûúng: Hai tûúáng àaä bõ Na aá giïët caã. Diïm Vûúng kinh súå, liïìn sai Cuá ài baáo thuâ. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

53

Cuá bay àïën nhaâ Na aá. Luác naây, Taáo Quên vaâ Na aá ài vùæng. Cuá bay thùèng vaâo cûãa söí, thêëy vúå Na aá àang nùçm nguã trïn giûúâng. Cuá vûún cöí nhòn vaâo vaâ kïu luön ba tiïëng. Vúå Na aá böîng giêåt mònh, röìi tùæt thúã. Giïët xong ngûúâi phuå nûä, Cuá bay vaâo rûâng xanh, àúåi dõp trúã laåi giïët luön caã ngûúâi chöìng laâ Na aá. Ài laâm vïì, thêëy vúå mònh böîng dng lùn ra chïët, Na aá thûúng xoát vö cuâng, vöåi chaåy ài hoãi Taáo Quên. Taáo Quên baão: - Viïåc naây laâ do quêån Cuá àêy! Anh phaãi bùæt cho àûúåc Cuá thò múái coá caách cûáu vúå anh.

Na aá suy nghô röìi noái: - Chaáu coá kïë naây nhûng phaãi nhúâ tay cuå. Chiïìu nay, múâi cuå trúã laåi àêy.

Na aá chùåt tre àan möåt caái löìng hònh caái núm nhûng coá àaáy. Anh àem queát sún xanh àoã caái löìng, tröng rêët àeåp. Anh àûa löìng cho Taáo Quên vaâ baão: - Quêån Cuá laâ giöëng chim, ùæt thñch úã löìng. Cuå giaã àem biïëu hùæn caái löìng naây. Chúâ khi hùæn chui vaâo thò cuå àoáng ngay cûãa laåi, röìi xaách löìng vïì àêy cho chaáu.

Taáo Quên cêìm löìng ài thùèng àïën rûâng xanh, nuái àoã. Quaã nhû lúâi Na aá noái. Thêëy Taáo Quên xaách löìng son àïën, quêån Cuá mûâng khêëp khúãi. Qua vaâi cêu chuyïån, Cuá ngoã yá xin caái löìng. Taáo Quên baão: - Töi àõnh àem àïën biïëu anh. Nhûng khöng hiïíu anh coá ûng yá khöng. Anh thûã chui vaâo xem coá vûâa khöng àûaä.

Cuá ta töëi mùæt vïì caái löìng sún xanh àoã, liïìn chui toåt vaâo. Taáo Quên àoáng sêåp cûãa laåi. Cuá ngú ngaác baão: - Öng àõnh nhöët töi laåi aâ?

Taáo Quên hoãi: - Maây duâng caách gò maâ giïët àûúåc vúå Na aá?

Quêån Cuá àaânh phaãi thuá töåi: - Töi chó cêìn kïu ba tiïëng thò coá ngûúâi phaãi chïët.

Taáo Quên laåi hoãi: - Taåi sao maây chó kïu coá ba tiïëng maâ chïët ngûúâi àûúåc?

Quêån Cuá noái: - Viïåc naây khöng thïí noái cho ngaâi biïët àûúåc.

Taáo Quên tûác giêån baão: - Maây khöng noái thò tao seä giao maây cho Na aá giïët thõt - vûâa noái Taáo Quên vûâa lùæc maånh caái löìng laâm cho Cuá töëi tùm caã mùåt muäi. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

54

Cuá àaânh noái thêåt: - Töi coá hai lûúäi. Möåt lûúäi àen kïu lïn thò chïët ngûúâi. Coân kïu bùçng lúäi àoã thò ngûúâi chïët seä söëng laåi.

Taáo Quên baão: - Cho tao xem caái lûúäi àen cuãa maây!

Cuá theâ lúäi àen ra cho Taáo Quên xem. Taáo quên ruát dao cùæt phùng caái lûúäi àöåc êëy ài. Quêån Cuá mêët lúäi àöåc röìi, Taáo Quên xûaách ngay löìng Cuá vïì cho Na aá. Na aá xaách dao àïën, baão Cuá: - Kïu ba tiïëng ngay, nïëu khöng tao seä giïët chïët!

Cuá buöåc loâng phaãi kïu lïn ba tiïëng. Cuá vûâa dûát tiïëng kïu thò vúå Na aá tûâ tûâ múã mùæt. Chõ söëng laåi, khoãe maånh nhû xûa. Xong viïåc, Na aá múã cûãa löìng cho Cuá bay ra. Cuá vöåi bay vïì baáo cho Diïm Vûúng biïët moåi viïåc xaãy ra. Diïm Vûúng run súå, vöåi laâm súá têu lïn Ngoåc Hoaâng. Àûúåc tin, Ngoåc Hoaâng lo toaát möì höi, liïìn xuöëng lïånh cho Long Vûúng àem têët caã caác loaâi thuãy töåc dêng nûúác lïn thêåt mau àïí dòm chïët Na aá.

Taáo Quên vöåi baáo tin dûä naây cho Na aá biïët. Cuå baão Na aá: - Phen naây thò nguy mêët, anh aå.

Na aá ung dung noái: - Cuå àûâng lo! Nûúác dêng lïn thò chûaáu seä lïn àaánh trúâi.

Thïë röìi Na aá baão dên laâng möîi ngûúâi àoáng möåt chiïëc beâ lúán, sùæm sûãa thêåt nhiïìu lûúng khö, trïn beâ cùæm thêåt nhiïìu böng lau laâm cúâ. Khi naâo nûúác luåt thò keáo nhau lïn beâ. Hïî nûúác dêng lïn thò cûá àaánh tröëng, reo hoâ thêåt khoãe vaâo.

Moåi ngûúâi nghe theo lúâi Na aá. Anh cuäng tûå mònh àoáng möåt chiïëc beâ. Beâ laâm vûâa xong thò nûúác luåt traân àïën. Na aá vaâ dên laâng cûá möîi nhaâ möåt beâ, sùén saâng chöëng luåt. Nûúác caâng lïn. Na aá caâng thuác tröëng, baão moåi ngûúâi hoâ heát cho thêåt êìm ô.

Nûúác lïn möîi luác möåt cao, ngêåp caã ruöång vûúân àöìi nuái. Trêu boâ, gaâ võt àïìu bõ cuöën theo doâng nûúác. Na aá vaâ moåi ngûúâi khöng chuát súå haäi, vûâa àaánh tröëng vûâa reo hoâ. Mûa caâng to, gioá caâng lúán thò nhûäng böng lau trïn caác beâ caâng lung lay maånh. Na aá theát lúán: "Nûúác lïn nûäa ài! Mau mau àûa ta àïën cöíng trúâi àïí ta phaá Thiïn àònh". http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

55

Nûúác dêng lïn gêìn àïën nhaâ trúâi. Ngoåc Hoaâng nghe tiïëng hoâ heát êìm ô, liïìn sai möåt tûúáng nhaâ trúâi ra xem. Viïn tûúáng ài möåt luác, vöåi chaåy vïì baáo: - Nguy to! Nguy to! Na aá keáo quên àõnh phaá Thiïn àònh!

Ngoåc Hoaâng hoaãng súå, vöåi ra lïånh cho Long Vûúng lêåp tûác ruát nûúác xuöëng. Ngoåc Hoaâng laåi tûác töëc triïåu caác thiïn thêìn vïì trúâi, mùåc cho Na aá muöën laâm gò thò laâm úã trêìn gian.

Tûâ àoá, hïî khi naâo lau tröí böng thò trúâi khöng coân sêëm seát nûäa, mûåc nûúác caác söng cuäng àïìu ruát thêëp. Ngûúâi giaâ baão àoá laâ vò Ngoåc Hoaâng, Thiïn Löi vaâ Long Vûúng súå Na aá laåi keáo quên lïn phaá Thiïn àònh.

CHIÏËC AÁO TAÂNG HÒNH

Ngaây xûa úã vuâng Cao Bùçng coá möåt chaâng treã tuöíi, nay àêy mai àoá laâm nghïì chaâi lûúái, tïn laâ Triïìu. Gia saãn cuãa anh khöng coá gò ngoaâi böå àöì nghïì laâm. Nhûng tñnh anh vöën hay thûúng ngûúâi. Möîi lêìn àaánh àûúåc nhiïìu caá, anh thûúâng àöíi lêëy gaåo àem chu cêëp cho nhûäng ngûúâi tuáng thiïëu maâ anh gùåp. Vò vêåy ngûúâi ngheâo khöí trong vuâng, ai cuäng mïën anh. úã Cao Bùçng möåt thúâi gian, Triïìu laåi dúâi sang àûaánh caá úã vuâng Thaái Nguyïn. úã àêy, anh laåi cûáu giuáp moåi ngûúâi khöng tiïëc sûác. Möåt höm, anh khöng àûúåc meã caá naâo. Nhûng luác vïì doåc àûúâng, anh böîng thêëy àang nùçm run rêíy dûúái göëc cêy. Àöång loâng thûúng, anh cúãi ngay chiïëc aáo àang mùåc àùæp vaâo ngûúâi öng cuå.

Bùéng ài möåt daåo, möåt höm anh àang buöng chaâi giûäa söng, böîng nghe trïn nuái cao coá tiïëng àaân vùng vùèng. Anh dûâng laåi nghe möåt caách say sûa. Qua ngaây höm sau, anh laåi àûúåc nghe tiïëng àaân trïn nuái nhû höm qua. Höm sau nûäa, cuäng tûâ trïn ngoån nuái cuä, tiïëng àûaân quen thuöåc laåi bay àïën tai anh. Lêëy laâm laå, anh vöåi thu xïëp àöì nghïì cuãa mònh, röìi tòm àûúâng treâo lïn nuái, quyïët tòm cho ra ngûúâi http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

56

gaãy àaân. Lêìn theo tiïëng àûaân, anh vaåch coã reä lau tiïën bûúác. Cuöëi cuâng, àïën möåt baäi röång, anh thêëy möåt cuå giaâ àang ngöìi trïn phiïën àaá. Öng cuå maãi mï gaãy àaân khöng biïët coá ngûúâi túái gêìn. Triïìu nhêån ra khuön mùåt cuå giaâ naây rêët giöëng vúái öng cuå nùçm úã göëc cêy höm noå.

Chúâ cho baãn àaân dûát hùèn, anh àïën trûúác mùåt hoãi: - Thûa cuå, cuå laâ ai maâ ngöìi àaánh àaân úã àêy? Öng cuå ngûúác mùæt nhòn anh möåt caách êu yïëm, röìi chó vaâo möåt phiïën àaá trûúác mùåt, baão: - Ta ngöìi àúåi con àêy! Con treâo nuái voá mïåt lùæm khöng? con hayä ngöìi xuöëng àêy nghó möåt tñ.

Triïìu àúä cheán nûúác úã tay öng cuå, àaä nghe öng cuå hoãi: - Con coá nhúá ta khöng?

- Coá - Triïìu àaáp ngay - Cuå coá phaãi laâ ngûúâi nùçm úã göëc cêy àûa àêìu laâng höm noå khöng?

- Àuáng - Öng cuå traã lúâi - Höm noå, con àaânh chõu mònh trêìn àïí nhûúâng aáo cho ta. Têëm loâng naây thêåt laâ ñt coá. nay ta muöën àïìn cho con möåt chiïëc aáo khaác.

Noái xong, cuå cúãi chiïëc aáo àang mùåc quaâng vaâo mònh Triïìu röìi biïën mêët.

Tûâ ngaây àûúåc aáo cuãa Tiïn cho, Triïìu múái biïët àêëy khöng phaãi laâ chiïëc aáo thûúâng maâ laâ möåt baão vêåt, coá pheáp laâm cho ngûúâi ta taâng hònh. Möîi lêìn mùåc aáo, khöng möåt ai nhêån ra coá anh úã trûúác mùåt.

Triïìu mûâng quaá, tûâ àêëy anh ài chu du khùæp núi. Anh thûúâng mùåc aáo röìi tòm àïën nhaâ boån giaâu coá, àûúâng hoaâng ài vaâo têån buöìng chuáng, lêëy gaåo tiïìn cho nhûäng ngûúâi ngheâo. Anh kñn àûaáo trõ töåi nhûäng keã bêët lûúng, baåc aác. coá nhûäng ngûúâi vò quaá cú cûåc àang nùçm laã bïn vïå àûúâng maâ thûã ghan thò böîng thêëy coá nhûäng quan tiïìn trûúác mùåt. Coá nhûäng tïn quan àûang noåc ngûúâi ra àaánh giûäa cöng àûúâng thò chñnh hùæn böîng bõ quêët vaâo lûng àau quùçn lïn, nhûng ngoaãnh laåi thò vêîn khöng hïì tòm thêëy ai. Nhiïìu sûå viïåc giöëng nhau xaãy ra, laâm cho lúâi àöìn àaåi lan khùæp caã möåt vuâng. Ngûúâi lo, keã mûâng, nhûng ai cuäng tin rùçng Trúâi Phêåt àaä coá con mùæt.

Cûá nhû thïë Triïìu ài khùæp núi vaâ giuáp àúä ngûúâi cuâng khöí. Möåt höm, anh tòm àïën àêët kinh kyâ. Mùåc aáo vaâo, anh tha höì ài àoá àêy cho thoaã mùæt. Hïët vaâo nhaâ boån quyïìn quyá, anh laåi vaâo cung cêëm laâ núi tûâ xûa khöng möåt ngûúâi naâo nhû anh daám bûúác chên àïën. Thêëy ngûúâi http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

57

ngheâo khoá nhan nhaãn khùæp phöë phûúâng, anh leãn vaâo kho taâng nhaâ vua lêëy cuãa ra phên phaát cho hoå. Vò thïë kho cöng luön luön bõ hao huåt, nhûng khöng möåt ai tòm ra thuã phaåm caã. Trong khi àoá thò khùæp kinh àö àöìn êìm lïn rùçng coá möåt võ Tiïn thûúâng cûáu giuáp nhûäng ngûúâi àoái khöí vaâ trûâng trõ nhûäng tïn gian taâ. úã àêu Tiïn cuäng coá mùåt, nhûng laåi khöng "xuêët àêìu löå diïån" bao giúâ.

Vïì phña Triïìu, anh vêîn ngaây ngaây laâm cöng viïåc cûáu giuáp dên ngheâo, coi àêy laâ phêån sûå cuãa mònh, maâ khöng hïì bùn khoùn àïën chuyïån baáo àaáp. Anh àaä laâm cho boån giaâu sang xiïët bao súå haäi, lo lùæng khi thêëy tiïìn cuãa chuáng tûå nhiïn khöng caánh maâ bay, mùåc dêìu trong nhaâ ngoaâi ngoä àïìu coá ngûúâi canh gaác cêín mêåt.

Nhûng möåt höm, sau khi trûâng trõ möåt tïn quyïìn quyá yã thïë àûaánhh ngûúâi, anh vöåi leãn ra khoãi nhaâ hùæn ngay vò thêëy keã hêìu ngûúâi haå cuãa hùæn nghe tiïëng àöång àöí xö túái rêët àöng. Giûäa lûuác vöåi vaâng, anh vûúáng vaâo möåt chiïëc gai tre úã búâ giêåu laâm cho chiïëc toaåc mêët möåt miïëng. Súå rùçng àïí vêåy coá thïí bõ löå nïn anh àaä duâng möåt muån gieã vaá laåi. Sau àoá, haâng ngaây anh laåi vaâo kho nhaâ vua tiïëp tuåc phêån sûå cuãa mònh.

Tûâ ngaây thêëy kho luön bõ hao huåt, nhaâ vua hïët sûác lo lùæng. Vua haå lïånh cho boån quan coi kho phaãi tòm bùæt cho kyâ àûúåc tïn tröm bñ mêåt, nïëu khöng seä trõ töåi khöng tha. Boån naây nhiïìu phen cöë sûác rònh moâ nhûng chó hoaâi cöng vö ñch. Tiïìn baåc trong kho cûá vúi dêìn maâ chuáng vêîn khöng tòm ra dêëu vïët gò àaáng kïí. Sau cuâng, chuáng sai thûãa möåt kiïíu bêîy lúái rêët nhaåy àïí chuåp vaâo nhûäng núi maâ chuáng nghi ngúâ.

Höm êëy, boån quan coi kho böîng thêëy coá möåt con bûúm bûúám trùæng ngoaâi cöíng bay vaâo kho. Bûúám bay ài daåo laåi nhûäng àônh baåc trùæng xoaá, röìi bûúám laåi thuãng thóng bay ra. Lêåp tûác chuáng chuåp ngay lúái xuöëng chöî coá bûúám. Vaâ thïë laâ Triïìu bõ bùæt. Chó vò miïëng vaãi vaá vaâo chiïëc aáo taâng hònh khiïën anh bõ löå. Bùæt àûúåc Triïìu, boån quan coi kho mûâng lùæm, liïìn giaãi anh lïn vua. Vua sai boã nguåc àïí chúâ xeát xûã.

Höìi êëy, coá öng vua möåt nûúác laáng giïìng tûâ lêu vêîn nuöi ngêìm mûu mö àaánh chiïëm nûúác ta. Giûäa luác Triïìu bõ haå nguåc, thò haâng vaån http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

58

binh maä cuãa nûúác laáng giïìng cuäng àûang uân uân keáo sang. Nhaâ vua àaä cho quên àöåi ra chöëng giûä, nhûng àaánh trêån naâo thua trêån êëy, khöng sao ngùn caãn àûúåc keã àõch tiïën nhû vuä baäo. Tònh hònh böîng trúã nïn nguy ngêåp. Tin cêëp baáo tûâ biïn giúái möåt ngaây àûa vïì khöng biïët bao nhiïu chuyïën ngûåa traåm, laâm cho kinh àö nhaáo nhaác. Nghe àûúåc tin naây, Triïìu liïìn baão quan coi nguåc têu vua cho mònh àûúåc ài deåp giùåc cûáu nûúác. Nhaâ vua mûâng quaá, vöåi sai thaáo xiïìng cho anh, vaâ goåi anh àïën hoãi: - Nhaâ ngûúi cêìn bao nhiïu binh maä?

- Têu bïå haå - anh àaáp, - chó cêìn möåt mònh töi cuäng coá thïí àuöíi àûúåc giùåc dûä. Chó xin bïå haå cho töi möåt thanh gúm.

Vua liïìn cúãi gûúm cuãa mònh trao cho Triïìu vaâ phong anh laâ Höå quöëc tûúáng quên, Vua coân ra lïånh cho quên àöåi phaãi tuên theo lïånh anh.

Trûúác ngaây lïn àûúâng, nhûäng ngûúâi ngheâo khöí nghe tin anh àûúåc tha vaâ phong tûúáng ài àaánh giùåc, àïìu tòm àïën caãm ún vaâ tònh nguyïån ài theo. Triïìu cho sùæp xïëp thaânh àöåi nguä vaâ cuâng keáo nhau lïn àûúâng.

Luác àïën vuâng quên giùåc àang chiïëm àoáng. Triïìu mùåc ngay chiïëc aáo taâng hònh vaâo ngûúâi ài thùèng vaâo traåi giùåc. Chó möåt laát sau, anh cheám chïët tïn chó huy toaán quên tiïn phong. Boån giùåc mêët túáng nh rùæn khöng àêìu, boã chûaåy taán loaån. Nhûäng ngûúâi ài theo Triïìu chó coá viïåc chia nhau àoán khùæp caác neão toám cöí àûa vïì. Àïën nhûäng traåi khaác cuãa giùåc, Triïìu cuäng laâm nhû vêåy. Khöng bao lêu caã àöåi tiïn phong tinh nhuïå cuãa giùåc bõ tiïu diïåt vaâ bõ bùæt söëng, khöng soát möåt tïn. Caác àöåi quên khaác coân laåi kinh hoaâng, cho laâ bïn phña Àaåi Viïåt coá võ thêìn thiïng trúå chiïën nïn bao nhiïu tûúáng taâi cuãa mònh àïìu bõ cheám àêìu.

Thêëy quên sô ngaä loâng, tïn vua laáng giïìng àaânh haå lïånh ruát lui. Tûâ àêëy biïn giúái laåi vö sûå. Khùæp núi ai nêëy ca ngúåi cöng lao cuãa Triïìu.

Luác Triïìu keáo quên khaãi hoaân, vua khen ngúåi anh hïët lúâi. Vua phong cho anh laâm quan àaåi thêìn, cùæt àêët àai huyïån cho anh ùn löåc, laåi gaã con gaái cho anh laâm vúå.

Tûâ àêëy ngûúâi ta quen goåi anh laâ Quan Thiïìu. Ngaây nay úã Cao Bùçng coá àïìn thúâ Quan Thiïìu. http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

59

CHIÏËC CÊÌU PHUÁC ÀÛÁC

Möåt chaâng trai sinh ra trong gia àònh ba àúâi söëng nhúâ ùn tröåm.

Möåt öng quan giaâu coá nhûng töí tiïn ba àúâi laâm quan ûác hiïëp dên laânh. Àïìu laâ nhûäng ngûúâi bêët haånh, hoå gùåp nhau vaâ quyïët têm laâm nïn chiïëc cêìu phuác àûác bùæc qua söng. Cuöëi cuâng, chaâng trai ngheâo lêëy àûúåc vúå, coá àûúåc sûå sung tuác vaâ öng quan coá con theo yá muöën.

Truyïån Chiïëc cêìu phuác àûác khuyïn con ngûúâi söëng úã àúâi nïn laâm nhiïìu viïåc thiïån seä gùåp àûúåc phuác laânh.

Ngaây xûa coá anh chûaâng chuyïn söëng vïì nghïì ùn tröåm. Trong nhaâ coân coá meå giaâ phaãi nuöi. Tuy coá luác àûúåc nhiïìu, coá luác àûúåc ñt, nhûng trong nhaâ khöng bao giúâ coá cuãa àïí daânh. Hai meå con chaâng thûúâng phaãi chõu bûäa ùn, bûäa nhõn.

Möåt höm, nhên ngaây giöî chûa, meå chaâng ön laåi cho chaâng nghe cuöåc àúâi cuãa öng vaâ chûa chaâng xûa kia.

Xûa kia öng nöåi cuãa chaâng cuäng laâm nghïì ùn tröåm, coá àïm kiïëm àûúåc nhûäng moán àaáng baåc chuåc, baåc trùm, vêåy maâ khi nhùæm mùæt xuöi tay cuäng khöng àïí laåi cho chûa chaâng àûúåc chuát gò.

Röìi àïën àúâi chûa chaâng. Lúán lïn, khöng biïët choån nghïì gò khaác töët hún, chûa chaâng laåi nöëi nghïì öng cuå, àïën àïm laåi ài rònh moâ hïët laâng trïn àïën xoám dûúái, maâ cuäng khöng bao giúâ kiïëm àûúåc nöíi hai bûäa cho hai vúå chöìng vaâ àûáa con. Röìi chûa chaâng chïët ài cuäng khöng coá gò àïí laåi. Nay àïën àúâi chaâng, lao theo caái nghïì naây àaä gêìn hai chuåc nùm röìi maâ tay trùæng vêîn hoaân trùæng tay. Àaä vêåy, chaâng cuäng khöng tòm àûúåc nöíi möåt ngûúâi vúå, mùåc dêìu àaä gêìn böën chuåc tuöíi àêìu. Ön laåi àúâi cha öng xûa vaâ nhòn cuöåc àúâi mònh chaân â g khöng khoãi thêëy ngaán ngêím.

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

60

Möåt àïm, chaâng àïën rònh nhaâ öng thêìy àöì úã xoám bïn, àõnh ùn tröåm caái thuã lúån maâ möåt nhoám hoåc troâ mang àïën biïëu. Rònh maäi túái khuya, öng thêìy vêîn chûa ài nguã, öng àoåc hïët trang saách naây túái trang saách khaác. Chúåt öng thêìy àoåc túái cêu: "Tñch thiïån chi gia têët hûäu dû hûúng; tñch bêët thiïån chi gia têët hûäu dû ûúng" (1). Chaâng buång baão daå: "Phaãi chùng öng cha ta laâm nghïì thêët àûác nïn àïí khöí nhuåc laåi cho ta"? Röìi tûå àaáp: "Phaãi, quaã thêåt àuáng nhû vêåy". Àoaån chaâng chaåy möåt maåch vïì nhaâ, quyïët tûâ nay boã nghïì ùn tröåm.

Saáng höm sau, chaâng vaác buáa vaâo rûâng haái cuãi mang ra chúå baán. Cöng viïåc thêåt laâ vêët vaã, haái àûúåc möåt gaánh cuãi chaâng phaãi àöíi möåt baát möì höi múái kiïëm àûúåc möåt moán tiïìn mua gaåo, nhûng chaâng thêëy yïn têm hún moåi ngaây. Tuy vêåy, ài àïën àêu, chaâng cuäng nghe tiïëng ngûúâi xò xaâo: "Cêín thêån àêëy! Caái thùçng ba àúâi ùn tröåm àaä àïën kia!". Caái tiïëng "ba àúâi ùn tröåm" laâm cho chaâng buöìn baä. Chaâng nghô: "Tûâ nay ta phaãi laâm nhûäng viïåc gò phuác àûác hoåa may múái xoáa àûúåc mêëy tiïëng àoá".

Möåt ngaây muâa haå, trúâi mûa to nûúác luä traân vïì. Chaâng àem cuãi ài chúå baán, vò nûúác luä traân vïì nhanh quaá, khöng thïí löåi qua söng nhû moåi höm àûúåc. Haâng trùm ngûúâi uân laåi vò chûa coá àoâ, mùåt trúâi àaä khuêët sau rùång nuái, maâ moåi ngûúâi vêîn loay hoay úã búâ söng. Chaâng beân nghô túái viïåc bùæc möåt caái cêìu. Àïm êëy, nguã laåi bïën söng cuâng vúái nhiïìu ngûúâi khaác, chaâng àem chuyïån bùæc cêìu ra hoãi baâ con, nhiïìu ngûúâi noái: - Àoá laâ möåt àiïìu phuác àûác àûúåc muön ngaân ngûúâi nhúá ún. Trûúác àêy cuäng àaä coá ngûúâi laâm nhûng röìi laåi boã dúã...

Saáng höm sau, nûúác ruát, chaâng löåi söng vïì nhaâ, túái nhaâ, chaâng àem yá àõnh bùæc cêìu ra hoãi yá kiïën meå. Meå chaâng rêët vui vaâ giuåc chûaâng döëc sûác bùæc cêìu!

Tûâ àoá, cûá saáng chaâng lïn rûâng chùåt cêy; chiïìu ra sûác chuyïín göî; tra cöë haái thïm möåt gaánh cuãi àïí vïì cho meå ài chúå. Chaâng laâm viïåc quïn ngaây thaáng. Buöíi chùåt cêy, buöíi chuyïín göî, buöíi bùæc cêìu, khöng bao lêu àaä bùæc àûúåc hún chuåc saãi cêìu. Cöng viïåc coân nhiïìu nùång nhoåc vò con söng röång gêìn hai trùm saãi. Vò ùn àoái maâ laâm nhiïìu nïn chaâng bõ kiïåt sûác. Möåt höm àoái quaá chaâng nùçm lùn ra mï man úã àoaån cêìu http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

61

àang laâm dúã. Nhûäng ngûúâi ài qua xuám laåi cûáu chûäa, nhûng chaâng vêîn chûa höìi tónh.

Giûäa luác êëy coá möåt viïn quan voä ài àïën, thêëy möåt àaám àöng àang xuám quanh möåt ngûúâi nùçm soäng soaâi, viïn quan xuöëng ngûåa àïën gêìn hoãi chuyïån. Moåi ngûúâi cho biïët àêy laâ anh chaâng bùæc cêìu laâm phuác àang laâm thò vò mïåt quaá maâ lùn ra ngêët ài... Viïn quan liïìn múã tuái lêëy thuöëc cho chaâng uöëng. Àûúåc möåt luác, chûaâng bùæc cêìu tónh laåi, moåi ngûúâi taãn dêìn ra vïì, viïn quan ngöìi laåi bïn chaâng ên cêìn hoãi chuyïån. Chaâng thêåt thaâ kïí hïët cho öng nghe cuöåc àúâi cuãa mònh vaâ noái roä yá àõnh cuâng cöng viïåc àang laâm. Viïn quan voä nghe noái ra chiïìu caãm àöång, öng ngöìi ngêîm nghô höìi lêu röìi noái: - Xûa kia cha öng chaâng laâm nghïì thêët àûác àïí cho chaâng ngaây nay phaãi àoái ngheâo. Nay, chaâng muöën laâm àiïìu phuác àûác àïí chuöåc löîi lêìm xûa kia, quaã laâ hay vö cuâng! Vïì phêìn töi, töi xin noái thêåt: chûa töi, öng töi, öng cuå öng kyå töi, àúâi àúâi laâm quan ûác hiïëp dên laânh, boáp hêìu boáp cöí àïí naä tiïìn, naä cuãa. Àêëy cuäng laâ àiïìu thêët àûác, vò vêåy àïën töi ngaây nay trúâi quaã baáo: lêëy vúå àaä hún hai mûúi nùm röìi maâ khöng coá möåt àûáa con àïí vui cûãa vui nhaâ, cho nïn, tuöíi àaä ngoaâi böën mûúi, chuáng töi vêîn phaãi söëng hiu quaånh. Nay töi cuäng muöën laâm àiïìu phuác àûác àïí chuöåc löîi lêìm xûa, chùèng hay chûaâng coá cho töi goáp sûác cuâng nhau bùæc cêìu àûúåc khöng?

Chaâng bùæc cêìu vui mûâng noái: - Nïëu quan lúán coá chñ hûúáng nhû vêåy thò caái cêìu naây seä choáng xong, dên chuáng seä mau àûúåc qua laåi, coân gò töët hún!

Hai ngûúâi beân kïí cho nhau biïët tïn tuöíi, quï quaán röìi kïët laâm anh em, viïn quan voä hún chaâng bùæc cêìu böën tuöíi, àûúåc nhêån laâ anh.

Chaâng bùæc cêìu noái: - Em coân coá meå giaâ úã nhaâ, vò nhaâ ngheâo, phaãi baán cuãi lêëy tiïìn mua gaåo cho nïn ngaây naâo em cuäng phaãi àem cuãi vïì nhaâ àïí saáng höm sau meå àem cuãi ra chúå baán lêëy tiïìn.

Viïn quan voä thên mêåt baão chaâng: - Anh coá nhiïìu tiïìn cuãa, anh seä boã ra nuöi meå àïí em khoãi phaãi bêån têm, nhû vêåy chuáng ta seä chuyïn chuá vaâo viïåc bùæc cêìu, em nghô thïë naâo?

Chûaâng bùæc cêìu noái: - Nïëu vêåy thò coân gò hay hún! http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

62

Tûâ àêëy, haâng ngaây hai anh em cuâng nhau lïn nuái àöën cêy, chuyïín göî. Chùèng bao lêu, hai ngûúâi àaä dûång xong chiïëc cêìu göî hún hai trùm saãi. Dên chuáng ai cuäng vui mûâng, hoå àùåt tïn laâ cêìu Phuác Àûác. Caác cuå hai laâng hoan hó cuâng nhau baân àõnh goáp tiïìn laâm möåt bûäa tiïåc ùn mûâng cêìu.

Ngaây ùn mûâng chiïëc cêìu, caác võ bö laäo vaâ têët caã dên chuáng quanh vuâng nö nûác àïën dûå, ai cuäng cêìu xin Ngoåc Hoaâng ban phuác cho hai ngûúâi bùæc cêìu, hoå ùn uöëng linh àònh suöët caã buöíi saáng. Böîng möåt cún gioá bêët chúåt keáo àïën, gioá thöíi maånh, laâm cuái raåp ngoån coã nghiïng ngaã caânh cêy. Gioá thöíi möîi luác möåt maånh, röìi bêët thònh lònh cuöën anh chaâng bùæc cêìu ài mêët. Viïn quan voä thêët thanh kïu goåi, têët caã moåi ngûúâi àïìu ngêåm nguâi.

Thêëy ngûúâi em kïët nghôa cuãa mònh hïët loâng hïët sûác haâng ba nùm trúâi ra laâm cêìu maâ laåi khöng àûúåc hûúãng phuác, viïn quan xoát xûa lùæm. Sau khi moåi ngûúâi àûaä ra vïì, öng àoán vúå sang úã chung vúái baâ cuå àïí súám höm tröng nom, phuång dûúäng baâ thay ngûúâi em kïët nghôa.

Laåi noái àïën chaâng bùæc cêìu bõ gioá löëc cuöën túái möåt caái hang trïn möåt ngoån nuái cao. Chaâng laão àaão àûáng chûa kõp vûäng. Cún gioá böîng vuåt hoáa thaânh ngûúâi tûúi cûúâi noái vúái chaâng: - Nhaâ ngûúi chúá súå, ta laâ thêìn Gioá àûúåc Ngoåc Hoaâng sai ài àoán nhaâ ngûúi vïì àêy àïí thûúãng cho ngûúi caái cöng thaânh têm laâm chuyïån phuác àûác. Baåc vaâng àêëy, nhaâ ngûúi muöën lêëy bao nhiïu thò lêëy.

Chûaâng bùæc cêìu nhòn vaâo hang thêëy àöëng vaâng saáng choái.

Chaâng cúãi aáo goái lêëy möåt söë vaâng, röìi buöåc laåi cêín thêån, chûaâng vaác goái vaâng lïn vai, tiïën ra cûãa hang, thêìn Gioá laåi hoáa thaânh cún gioá löëc cuöën chaâng ài, traã vïì baãn vaâ àùåt chaâng nheå nhaâng xuöëng giûäa sên nhaâ.

Chaâng bùæc cêìu sung sûúáng àïí goái vaâng xuöëng röìi lïn tiïëng goåi cûãa. Nghe tiïëng goåi, meå chûaâng vaâ hai vúå chöìng viïn quan voä tûúãng laâ höìn chûaâng bùæc cêìu hiïån vïì, liïìn dùæt nhau laåi ngöìi quanh chiïëc baân thúâ thùæp hûúng khêën vaái lêìm rêìm. Nhòn qua keä liïëp thêëy ba

http://www.ebooks.vdcmedia.com

Truyïån cöí tñch Viïåt Nam

63

ngûúâi vûâa cuái laåy, vûâa khêën, chûaâng bùæc cêìu bêåt cûúâi laåi möåt lêìn nûäa chaâng lïn tiïëng goåi: - Meå úi! Anh úi! Em àêy maâ! Em haäy coân söëng trúã vïì nhaâ àêy!

Mau mau múã cûãa!

Nghe roä tiïëng goåi cuãa con, baâ meå mûâng quyánh, lêåt àêåt xuöëng giûúâng. Vúå chöìng viïn quan voä cuäng chaåy ra múã cûãa, àoán ngûúâi em kïët nghôa.

Chaâng bùæc cêìu ngöìi xuöëng kïí laåi ngoån ngaânh cêu chuyïån àûúåc thêìn Gioá àûa ài lêëy vaâng cho caã nhaâ nghe, moåi ngûúâi reo mûâng sung sûúáng.

Tûâ àêëy meå con chaâng bùæc cêìu bùæt àêìu trúã nïn giaâu coá, chaâng múâi hai vúå chöìng ngûúâi anh kïët nghôa úã laåi vaâ cuâng nhau laâm ùn. ñt lêu sau, vúå viïn quan voä coá chûãa, àïën thaáng àïën ngaây chõ sinh haå àûúåc möåt con trai. Hai vúå chöìng mûâng vö kïí. Coân chaâng bùæc cêìu ñt lêu sau cuäng lêëy vúå coá con vaâ söëng sung sûúáng àïën giaâ.

1. Nhaâ laâm nhiïìu àiïìu thiïån ùæt àïí laåi tiïëng thúm. Nhaâ laâm nhiïìu àiïìu bêët thiïån ùæt àïí laåi tai vaå.

http://www.ebooks.vdcmedia.com