བོད་མཐོ་སྒང་གི་གལ་གནད་མདོར་ཙམ་གླེང་བ། ལོ་ངོ་ས་ཡ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གི་སྔ་རོལ་དུ་གིང་ཆླེན་ཨླེ་ཤི་ཡ་དང་རྒྱ་གར་གིང་ཕྲན་གིས་གདོང་ཐུག་ཤོར་བ་ལས་འཛམ་གིང་ས་ཡི་ཡང་ཐོག་གོ་ལའི་སླེ་མོ་
གསུམ་པ།གིང་ཆླེན་ཨླེ་ཤི་ཡའི་ཆུའི་མཛོད་དང་ས་ཡི་དཀིལ།མཐའ་བཞི་མཐོན་པོ་གངས་རིས་བསོར་ཞིང་དབུས་སུ་སྤང་ལོངས་མླེ་ཏོག་གིས་བརྒྱན་པའི་ སའི་གོ་ལའི་སླེང་གི་གཞི་རྒྱ་ཆླེ་ཤོས་ཀི་མཐོ་སྒང་བོད་ཅླེས་པ་འདི་གླེན་དུ་འབུར་ཐོན་བྱུང་།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་མཐོ་ཚད་ལ་ཆ་སོམ་མི་ཉར་༤༥༠༠་ཙམ་དང་།ཤར་ནས་ནུབ་བར་གི་ས་ཁོན་ལ་སི་ལླེ༣༠༠༠་ཙམ།བྱང་ནས་ལོ་བར་སི་ལླེ༡༥༠༠་ཙམ་ བཅས་ཡོད།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་ལོ་རུ་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་།ཁ་བ་དཀར་པོ།མི་ག་གངས་དཀར་རི་རྒྱུད་དང།ཤར་དུ་སླེ་དགླེ་ཁོ་ལ་དང་།གཡའ་ར་སག་རླེ།ཨ་མླེས་རྨ་ཆླེན་ རི་རྒྱུད།བྱང་དུ་གངས་དཀར་ཕོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དང་།ཨ་ཐན་རི་བོ།ཀུན་ལུང་རི་བོ།གསླེར་རྟའི་རི་རྒྱུད།ནུབ་ཏུ་གའ་ལམ་རི་བོ་དང་གངས་དཀར་ཏི་ སླེའི་རི་རྒྱུད།དབུས་སུ་གདང་ལ་རི་བོ་དང་གན་ཆླེན་ཐང་ལའི་རི་རྒྱུད་བཅས་སིད་པའི་གངས་རི་མཐོན་པོ་བཅུ་བཞིས་ཡོངས་སུ་བསོར་ཡོད།
བོད་མཐོ་སྒང་སླེང་གི་འཁགས་རོམ༡་གྲངས༤༡༠༠༠་ཙམ་དང་།གཞི་རྒྱ་ཧ་ཅང་ཆླེ་བའི་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ ༢་གིས་(གོ་ལའི་སླེ་མོ་གིས་ཕུད་ )འཛམ་གིང་ནང་གི་འཐུང་ཆུའི་གསོག་ར་གཞི་རྒྱ་ཆླེ་ཤོས་དླེ་བྱླེད་ཀིས་ཡོད་སབས་བོད་མཐོ་སྒང་ལ་གོ་ལའི་སླེ་མོ་གསུམ་པ་ཞླེས་འབོད་ཀི་ཡོད།
གོ་ལའི་སླེ་མོ་གསུམ་པ་འདི་ཨླེ་ཤི་ཡའི་ཆུ་བོ་ཆླེ་ཤོས་སླེང་གླེ་ཁ་འབབ་དང།ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ། རྫ་ཆུ། འབི་ཆུ། རྨ་ཆུ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ་བཅས་ཀི་ར་བའི་ འབྱུང་ཁུངས་ཙམ་མ་ཟད་འཛམ་བུ་གིང་གི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་༥༠་ཙམ་གི་ཆུའི་དགོས་མཁོ་ཕལ་མོ་ཆླེར་བསྐྲུན་གི་ཡོད། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལོག་དང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་འབླེལ་བ།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཚ་དོད་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རླེ་ལ་ཚ་ཚད (Celsius)༠.༣་རླེ་རྒྱུན་ལན་འཕར་གི་ཡོད་པ་ནི་གོ་ལའི་ཚ་དོད་འཕར་ཚད་སི་སོམ་ལས་ལབ་གིས་ མང་བ་ཡིན།
གོ་ལ་ཧིལ་བོའ ་ི གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལོག་ཐད་བོད་མཐོ་སྒང་གིས་ཤིན་ཏུ་གལ་གནད་ཆླེ་བའི་ལས་དོན་ཞིག་སྒྲུབ་ཀིན་ཡོད་པ་ཚན་རིག་པས་ླེ་ཆར་ཤླེས་ གསལ་བྱུང་འདུག
བོད་མཐོ་སྒང་ནི་དབྱར་དུས་སུ་བར་སང་གི་ཚ་དོད་འཐླེན་བྱླེད (Heat Sink)གལ་ཆླེན་ཞིག་ཡིན་པ་དཔླེར་ན།བོད་མཐོ་སྒང་འདི་ནི་གོ་ལའི་སླེང་གི་མཐོ་སྒང་ གཞི་རྒྱ་ཆླེ་ཤོས་དང་མཐོ་ཤོས་དླེ་ཡིན་སབས་ི་ཟླེར་གི་ཚ་དོད་ཡུལ་གྲུ་གཞན་ལས་ལབ་འགྱུར་གི་ཚ་བའམ་དོ་བ་ཡོད།དླེར་བརྟླེན་མཐོ་སྒང་འདིར་དཔིད་ དུས་སུ་ཚ་དོད་འཕྲལ་དུ་རྒྱས་ནས་བར་སང་ (Troposphere)ཡང་ཐད་ཀར་ཚ་བོར་བཟོས་སབས་རླུང་བུའི་སྒྱུར་ཕོགས་ལ་འཕོ་འགྱུར་ཆླེན་པོ་ཐླེབས་ ཀིན་ཡོད།བྱ་བའི་རྒྱུད་རིམ་འདིས་ཁོད་བོད་མཐོ་སྒང་སླེང་གི་ཚ་རླུང་ཡང་མོ་བར་སང་ལས་མཐོ་རུ་མཐོ་རུ་སོང་བའི་སབས་སུ་འོག་གི་བར་སོང་ནང་རྒྱ་
གར་རྒྱ་མཚོ་དང་བྷླེང་གྷལ་མཚོ་ཁུགས་ཀི་མཁའ་དབྱིངས་སུ་ཆགས་པའི་ཆར་རླུང་ངམ་ཆར་སིན་ཏུན་ས་ཡ་མང་པོ་ཤུགས་ཀི་འཐླེན་པའམ་རྔུབ་འདླེན་ བྱླེད་ཐུབ་ཀི་ཡོད།འོན་ཀང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀིས་ཆར་རླུང་འདི་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་རྒྱུ་བའི་ལམ་བུ་འགོག་གི་ཡོད་སབས་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་ལོ་ཤར་ཨླེ་ ཤི་ཡའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཆར་དུས་ཀི་ནམ་ཟླ་(monsoon season)ཞླེས་པ་དླེ་འབྱུང་གི་ཡོད། དླེར་བརྟླེན་དབྱར་དུས་སུ་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་ཚ་དོད་རྒྱས་པའི་ཤུགས་རླེན་གིས ་བྱང་ཕོགས་ཕླེད་གོ་ལའི་ཚ་ཡུལ་ (subtropic of northern
hemisphere)དང་ཆར་དུས་ས་ཁུལ(monsoon regions)ཀི་གནམ་གཤིས་ཙམ་མིན་པར་གོ་ལ་ཧིལ་བོའ ་ི ནམ་ཟླའི་འཁོར་སོད་ (seasonal change)ལ་ཡང་ཤུགས་རླེན་ཐླེབས་ཀི་ཡོད་པ་གསལ་བོར་གྱུར་ཡོད།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་བོ་ཁག་དང་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་གི་གལ་གནད།
ཆར་དུས་སུ་ཨླེ་ཤི་ཡའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་ཆུའི་དཀའ་ངལ་མླེད་ཀང། ཆར་དུས་མིན་པའི་ནམ་ཟླར་མི་འབོར་ས་ཡ་༩༠༠་ཙམ་གི་ལོ་ཧིལ་བོའ ་ི ཆུའི་དགོས་ མཁོ་བོད་ཀི་འཁགས་རོམ་དང་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་གི་ཞུ་རྒྱུན་ལ་ཐུག་ཡོད།
རྒྱ་གར་དང།རྒྱ་ནག འབར་མ། ཝླེཐ་ནཱམ། ལཱཨོ་སུ། ཀཱམ་བྷོ་ཌི་ཡ། བྷཱང་གྷ་ལཱ་དྷླེཤ པཱཀི་སཐཱན་བཅས་མི་འབོར་མང་ཞིང ་འཕླེལ་སླེད་མྱུར་བའི་ཡུལ་གྲུ་ ཁག་གི་དབར་དུ་ཆུའི་གནད་དོན་ཐད་དཀའ་ངལ་དང་དངངས་འཚབ་དུ་མ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དཔླེར་ན། བོད་མཐོ་སྒང་ནས་རྒྱུ་བའི་རྒྱུག་ཆུ་ཁག་ལ་ཆུ་ མཛོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱླེད་པ་དང། ཆུ་འབགས་བཙོག་ཤོར་བ། མི་མང་པོ་ཞིག་ཡུལ་གར་གྱུར་བ། རྒྱུག་ཆུའི་ཁ་ཕོགས་བསྒྱུར་བ་བཅས་ཀི་ཡུལ་གྲུ་འདི་ དག་ཏུ་ཛ་དག་གི་དཀའ་རོག་མང་པོ་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ླེ་དུས་ཀི་མས་ཞིབ་པ་ཞིག་གིས་བརོད་དོན་ལ།འདས་ཟིན་པའི་ལོ་ངོ ༤༠ རིང་འཁགས་རོམ་བརྒྱ་ཆ ༢༠ ཙམ་བི་ཟིན་པས་གལ་སིད་ད་ལྟའི་འགྱུར་
སངས་འདི་མུ་མཐུད་ན། གནས་བཞིན་པའི་འཁགས་རོམ་བརྒྱ་ཆ ༦༠ ཙམ་མ་འོངས་ལོ་ངོ ༤༠ ནང་ཤུལ་མླེད་དུ་སོང་ན་ཨླེ་ཤི་ཡའི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ལ་ཆུའི་ དཀའ་ངལ་ཛ་དག་པོ་ཞིག་འཕྲད་ངླེས་ཡིན།
སིར་གངས་ཞུ་བ་ལས་ཆུ་མང་དུ་སོང་སབས་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་འགྱུར་ལོག་གི་ངོ་བོ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་མླེད་ཀང་།ཕུགས་ཀི་ཆུའི་གསོག་ར་ ཇླེ་ཉུང་དུ་ཕིན་སབས་ཆར་དུས་མིན་པའི་ནམ་ཟླའི་སབས་སུ་རྒྱུག་ཆུ་སམ་ནས་ཁོར་ཡུག་གཙང་སྦྲ་དང་འཕྲོད་བསླེན། ཞིང་ཆུ་དབོར་འདླེན་བཅས་ལ་དོ་ ཕོག་ཚབས་ཆླེན་ཐླེབས་ངླེས་ཡིན།
བོད་མཐོ་སྒང་ནི་དབྱར་དགུན་གི་ཚ་གྲང་དབང་གིས་འཁགས་རོམ་དང་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་ཞུ་བ་དང་འཁགས་པའི་རྒྱུན་འཁོར་ལ་བརྟླེན་ནས་ གསོན་གི་ཡོད་མོད།འོན་ཀང་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་གི་ངོས་ཞུ་ཆླེ་བའམ་ཞུ་ཡུན་རིང་ན་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་རང་ིད་མས་ཟད་དུ་སོང་ནས་ ཤུལ་དུ་ས་སབ་སོབ་བྱླེ་མ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས་ལུས་ཀི་མླེད་པ་འདིས་ལོ་ཏོག་འདླེབས་ལས་དང་ཆུ་གསོག་ར་གང་ཡང་གོ་ཆོད་ཀི་མླེད།དླེ་ཙམ་མ་ཟད་བྱླེ་མ་
ལྟ་བུའི་ས་འདི་ལགས་པས་དླེད་ནས་ཤུལ་དུ་བག་རོ་ལས་ལུས་ཀི་མླེད་སབས་རྩྭ་ཐང་བསར་གསོ་ཧ་ལམ་མི་ཐུབ་པའི་ཕུགས་ཀི་གནས་སངས་ཛ་དག་ཅིག་ ཆགས་བཞིན་ཡོད།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་འབོག་པ་དང་རྩྭ་ཐང་གི་འབླེལ་བ། ཕི་ལོ་༡༩༩༠ ཙམ་ནས་མས་ཟད་དུ་སོང་བའི་བོད་ཀི་རྩྭ་ཐང་གི་ཁབ་ཚད་ནི་མཇར་མན (Germany)རྒྱལ་ཁབ་ཀི་རྒྱ་ཁོན་ལས་ཆླེ་རུ་སོང་ཡོད། རྒྱ་ གཞུང་གིས་འདིའི་རྒྱུ་རླེན་ནི་འབོག་པས་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་ནོར་ལུག་འཚོ་སོང་བྱླེད་པར་ླེས་མིང་བཙུགས་ནས་རྩྭ་ཐང་རྭ་བས་བསོར་བའི་སིད་ཇུས་ ཤིག་གཏན་འབླེབས་བྱས་ཏླེ་འབོག་པའི་སོལ་རྒྱུན་ལམ་ལུགས་ལ་དོ་ཕོག་ཆླེན་པོ་ཐླེབས་བཞིན་ཡོད།སིད་ཇུས་འདིས་འབོག་པའི་མཚེར་སྤོའ ་ི རང་དབང་ འཕྲོག་ནས་ས་ཁོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཏུ་དབྱར་དགུན་སོན་དཔིད་མླེད་པར་སོད་དགོས་པ་བྱས་སབས།རྩྭ་ཐང་མས་ཟད་འགྲོ་བའི་གནས་སངས་དོན་དངོས་ ཐོག་ཛ་དག་ཏུ་བཏང་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྩྭ་ཐང་སྲུང་སོབ་ཀི་འབོད་སྒྲའི་འོག་འབོག་པ་ཁག་མུ་མཐུད་དུ་གནས་སྤོར་བཅུག་པའི་སིད་ཇུས་འདིས་རྩྭ་ཐང་མས་ཟད་འགྲོ་ཚད་
འགོགས་སུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ནི།ཞིབ་འཇུག་ཁག་ལས་ཕྱུགས་ཟོག་འཚོ་སོང་ལུགས་མཐུན་ཞིག་བྱུང་ན་རྩྭ་ཐང་མས་ཟད་ལས་འགོག་ཐུབ་པའམ་དལ་དུ་ གཏོང་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ཟད།རྩྭ་ཐང་སླེང་དུ་ཕྱུགས་ཟོག་གིས་རྩྭ་ཟ་རན་པོ་ཞིག་མུ་མཐུད་དུ་བྱུང་ན་རྩྭ་ཐང་གི་སྔོ་ལང་ཡུན་གནས་ཐུབ་པར་རོགས་ བྱླེད་ཀི་ཡོད་ཅླེས་གསལ་ཡོད།
འབོག་པ་དང་སྒོ་ཕྱུགས། རྩྭ་ཐང་གསུམ་གི་འབླེལ་བ་ནི་མི་རབས་དུ་མའི་རིང་ཕན་ཚུན་གིས་ཕན་ངང་གནས་ཡོད་ཀང་། ཕིན་ཅི་ལོག་པའི་ལམ་སོན་འོག་ རྒྱ་གཞུང་གིས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ནང་ཚུན་འབོག་པའི་འཚོ་གནས་འཕྲོག་སླེ་ཡངས་ཤིང་མཛེས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་གི་སྤང་རི་བྱླེ་ཐང་དུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་ གནས་སངས་ཛ་དག་པོ་འདི་དོན་དངོས་ཐོག་ཇླེ་འགོགས་སུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད།
རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་དླེང་རབས་ཅན་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་རྔམ་སླེམས་འོག་ཕྱུགས་ཟོག་མང་ཉུང་གི་ཚད་གཞི་བཟོ་བ་དང་ཕྱུགས་ཟོག་གི་ས་ཁ་
དཀྲུག་པ། སླེབ་གསོད་ཀི་ཁལ་བགོ་བ་སོགས་ཀིས་འབོག་པའི་འཚོ་བ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པར་ླེན་ཁ་བཟོས་པ་ཙམ་མ་ཟད།ཡུལ་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ དང་ཡང་འགལ་ཟླར་གྱུར་ཡོད།
ཕི་ལོ་༡༩༩༠་ལོ་གྲངས་ནས་རྩྭ་ཐང་སྲུང་སོབ་ཀི་སིད་ཇུས་ཁག་ནུས་པ་མ་ཐོན་པ་གསལ་བོ་གྱུར་ཡོད་ཀང་།རྒྱ་གཞུང་གིས་ནོར་འཁྲུལ་ཁས་ལླེན་བྱ་འདོད་ མླེད་སབས་འབོག་པས་རྩྭ་ཐང་གི་ནུས་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་སྒོ་ཕྱུགས་ཕོན་ཆླེན་གསོ་སོང་བྱླེད་པར་བརྟླེན་རྩྭ་ཐང་མས་ཟད་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་ཅླེས་ཁག་ འདོགས་བྱླེད་ཀི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆུའི་འབྱུང་ཁུངས་ཁག་སྲུང་སོབ་བྱླེད་པར་འབོག་པ་རྣམས་ཕིར་འབུད་གཏོང་རྒྱུ་ལས་ཐབས་ལམ་གཞན་མླེད་པ་འདོད་ཀི་ཡོད་
མོད།འོན་ཀང་བོད་ཀི་རྩྭ་ཐང་ལ་འབོག་པའི་སོལ་རྒྱུན་ལམ་ལུགས་ལྟར་དུས་བཞིར་མཚེར་སྤོ་དང་རྩྭ་བཟའ་རན་པོ་ཞིག་བྱུང་ན་རྩྭ་ཐང་རྒྱུན་གནས་དང་རྩྭ་ ས་འཛོམས་པོ་ཡོང་བར་ཕན་ནུས་ཡོད་པ་དང།རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བསོར་བའི་རྩྭ་རྭ་དླེ་དག་གི་ནང་ལྡུམ་རྩྭའི་རིགས་ཀིས་ཁླེངས་སོང་ན་རྩྭ་ཐང་མས་རྒུད་ ཆླེན་པོ་ཐླེབས་ཀི་ཡོད་པ་ཤླེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད།
བོད་མཐོ་སྒང་གི་ས་ཁོན་བརྒྱ་ཆ་བདུན་ཅུ་ཙམ་མཛེས་སྡུག་ལན་པའི་རྩྭ་ཐང་གིས་བརྒྱན་ཡོད།ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་གི་རིང་ལ་བོད་ཀི་འབོག་པའི་འཚོ་ཐབས་དང་ གོམས་གཤིས་ལས་རྩྭ་ཐང་མིའི་གནས་བཅའ་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་བསྐྲུན་པ་མ་ཟད།དུས་བཞིར་མཚེར་སྤོའ ་ི ལམ་ལུགས་བརྒྱུད་འཚོ་བ་བདླེ་སིད་དང་ལན་པ་
ཞིག་ཡུན་གནས་ཐུབ་པའང་བྱུང་ཡོད།འབོག་པ་ཚོས་དུས་དང་བསྟུན་ཏླེ་སྒོ་ཕྱུགས་འཚོ་སོང་དང་སྤོ་བགྲོད་མཁས་པ་བྱླེད་པས་རྩྭ་ཐང་མས་ཟད་འགྲོ་བ་ དང་ལྡུམ་བུས་ཁབ་པ།འབུ་ངན་གི་གནོད་འཚེ་དང་དུག་ཤླེད་ཅན་གི་རྩྭ་ངན་གིས་དབང་བསྒྱུར་བྱླེད་པ་སོགས་ལས་སྲུང་སོབ་བྱླེད་ཀི་ཡོད་པ་དང་།མ་ཟད་ ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་ཕྱུགས་ཟོག་འཚོ་སོང་གིས་རྩྭ་ཐང་ལ་གནོད་ཤུགས་བསྐྲུན་གི་ཡོད་སབས་འབོག་པའི་མཚེར་སྤོ་རྒྱུན་སོལ་ནི་རྩྭ་ཐང་ཡུན་གནས་ཐུབ་ པའི་ལམ་ལུགས་ཤིན་ཏུ་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་སིའི་ཚན་རིག་པ་ཚོས་དུས་རབས་ླེར་གཅིག་པའི་ནང་གཞི་ནས་ཤླེས་ རྟོགས་བྱུང་ཡོད།
གཏླེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་ཕོག རྒྱ་ནག་གི་ས་གཤིས་དཔད་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་མླེན་ཞི་ནི་ (MengXiani) ཡི་ཟངས་དང་།ཞ་ླེ།ཏི་ཚ།ལྕགས།ཕལ་ཆླེར་སྣུམ་བཅས་ཀི་གཏླེར་ཁ་ ཆླེན་པོ་༡༦ཙམ་གོར་མོ་ནས་ལ་ས་བར་གི་ལྕགས་ལམ་བརྒྱུད་ཡོད་པ་བརོད་ཡོད།འདི་དག་ལས་ཉུང་མཐར་ཟངས་ཏུན་ས་ཡ་བཅོ་བརྒྱད་དང།ཞ་ླེ་དང་ཏི་ ཚ་ཏུན་ས་ཡ་བཅུ་ཙམ་ཐོན་འབབ་ཡོང་བའི་ཚོད་དཔག་བྱླེད་ཀི་ཡོད་སབས་རྒྱ་ནག་གིས་ཕི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་མང་པོར་གཏླེར་དངོས་ཀི་རླེ་བཅོལ་བྱླེད་ བཞིན་པ་དླེ་ིད་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་རླེ་བ་བྱླེད་ཀིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དང་དླེང་རབས་ཅན་དུ་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱླེད་རྒྱུའི་ཁ་ཕོགས་མྱུར་ཏུ་བཏང་བའི་ཁོད་བོད་ རིགས་རྣམས་ལ་ཡུལ་ལུང་གི་དཔལ་འབྱོར་དང་།འཛིན་སོང་།ཁོར་ཡུག་སྲུང་སོབ་བཅས་ཀི་ཆ་ཤས་ལླེན་རྒྱུའི་གོ་སབས་ཐོབ་ཀི་མླེད་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ བཞིན་ཡོད་པ་དཔླེར་ན།བོད་ལོངས་ཀི་ཕི་རོལ་ནས་རྒྱ་ཪིགས་ལས་བྱླེད་པ་ཕོན་ཆླེན་ཁིད་ཡོང་བ་འདིས་བོད་མི་རྣམས་ཀི་ནུས་པར་སང་མླེད་བྱས་ཏླེ་ལས་ ཀ་རག་རྒྱུའི་གོ་སབས་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད། བོད་དུ་གཏླེར་བསྔོག་བཟོ་གྲྭ་ཁག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སོབ་ཀི་སིད་ཇུས་རོག་རོལ་བཏང་བའམ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཡུལ་མིའི་བདླེ་སྡུག་སང་མླེད་འཇོག་པའི་ སབས་སུ་ཡུལ་མིས་ངོ་རྒོལ་བྱླེད་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།
གཏླེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་ལས་བོད་ཁུལ་གི་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་ཕོག་ས་ཚོགས་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དཔླེར་ན།སྤང་རི་བྱླེ་སར་བསྒྱུར་ནས་ཡུལ་ལུང་གི་སའི་
བཅུད་དང་རི་ལུང་གི་བཀོད་པ་གིས་ཀར་གཏོར་སོན་གཏོང་བ།རྒྱུག་ཆུའི་ནང་རྫས་ངན་བླུགས་ནས་འཐུང་ཆུ་འབག་བཙོག་བཟོ་སླེ་མི་ཕྱུགས་གིས་ཀར་ ན་ཚ་འད་མིན་ཡོང་བ།རླུང་ཁམས་བཙོག་པ་ཆགས་བ་དང་ཐལ་འཚུབ་ཡང་ཡང་ཡོང་བའི་དཀའ་ངལ་དུ་མ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།
འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཀི་དམིགས་འདུན་གཙོ་བོ་ནི་ཕི་རོལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་མ་ར་འཇོག་ འཛུགས་ཡོང་ཆླེད་དུ་འཛུགས་བསྐྲུན་གི་ཆ་རླེན་བསྒྲུབ་གང་ཐུབ་བྱླེད་ཀི་ཡོད་པ་དང།གཏླེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཀི་མ་ར་སྒྲུབ་
ཆླེད་སིད་ཇུས་གུ་ཡངས་གཏན་འབླེབས་བྱས་པ།གཞུང་ལམ་དང་ལྕགས་ལམ།སྦུག་མདོང་མཐུད་འདླེན།གཏླེར་ཁ་བསྔོག་འདོན།ཆུ་མཛོད་རྒྱབ་པ།གོག་ཁང་ བསྐྲུན་པ།ཞིང་ཆུ་འདླེན་ལས་ཆ་རླེན་བཅས་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད།འོན་ཀང་ཡ་མཚན་པོ་ཞིག་ནི།འཕྲོད་བསླེན་དང་ཤླེས་ཡོན།ལས་ཀ་རག་ཐབས་བཅས་ ཡུལ་མིར་ཐད་ཀར་ཕན་ཐོགས་དང་དགོས་མཁོ་ཆླེ་ཤོས་རིགས་སང་མླེད་དུ་འཇོག་བཞིན་པ་དང་།བོད་མི་ཚོས་མིའི་ནུས་པ་འཕླེལ་སླེད་དང་དླེང་རབས་ཅན་ གི་སི་ཚོགས་ནང་ཆ་ཤས་ལླེན་ཐུབ་ཐབས་སོགས་ཀི་ཐད་དླེ་བཞིན་རོགས་སོར་དང་འབོད་བརོན་གང་ཡང་བྱླེད་ཀི་མླེད་དོ། མཐའ་དོན། རྒྱ་ནག་གི་སིད་ཇུས་རྣམས་དླེང་དུས་རྒྱལ་སིའི་ཚན་རིག་གི་གོ་རྟོགས་གསར་པ་ཁག་ལས་ཆླེས་རླེས་ལུས་ཐླེབས་ཡོད་པ་ནི་འབོག་པ་རྣམས་རྩྭ་ཐང་ལས་ ཕིར་འབུད་བྱས་པ་དླེ་ཡིན།༼ཁོར་ཡུག་གནས་སྤོ༽ཞླེས་པའི་བཀོད་རྒྱའི་འོག་བོད་ཀི་འབོག་པ་རྣམས་ཕིར་འབུད་བྱླེད་པ་ནི་ཕོགས་ལྷུང་དང་དངོས་ཡོད་ གནས་ཚུལ་མ་རྟོགས་པ།དོན་དངོས་ལ་སོབ་སོང་བྱླེད་མ་ཐུབ་པའམ་བྱླེད་འདོད་མླེད་པ་བཅས་ཀི་སོན་ཡིན།འཛམ་གིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འབོག་པའི་ མཚེར་སྤོའ ་ི ལམ་ལུགས་ནི་རྩྭ་ཐང་རྒྱུན་གནས་ཡོང་བའི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་དླེ་ཆགས་ཡོད་པ་ངོས་འཛིན་བྱླེད་ཀི་ཡོད། ནུབ་ཕོགས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་ཀི་རླེས་སུ་བསླེགས་འདོད་ཀི་རྔམ་སླེམས་ཆླེན་པོའ ་ི འོག་རྒྱ་ནག་གིས་གལ་ཆླེའི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་ དོན་རིགས་ལ་སང་ཆུང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང།རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀི་རྒྱུ་ནོར་དང་གཏླེར་ཁ་བདག་དབང་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་སོལ་ལས་ཁོར་ཡུག་སར་མས་
གསོ་ཐུབ་ཐབས་མླེད་པའི་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆླེན་གི་གནས་སངས་འོག་བསལ་ཡོད་ཀང་རྒྱ་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་རྫུན་འབག་གཡོགས་པའི་སིད་ཇུས་ སན་པོ་ས་ཚོགས་བསྒྲགས་བཞིན་ཡོད།བོད་ཀི་སོལ་རྒྱུན་ལམ་ལུགས་ནི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སོབ་ཀི་ཐབས་ལམ་ལླེགས་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་དུང་ ངླེས་ཤླེས་རླེད་མླེད།མཁས་དབང་ཝན་དྷཱ་ནཱ།ཤིཝཱ་ (Vandana Shiva)ཡི་འཚེ་བ་ཅན་གི་རྒྱུན་འཁོར་འདི་ལས་ཐར་དགོས་ན་མང་གཙོ་གོང་འཕླེལ་བཏང་ ནས་མི་མང་གི་འགན་ཁུར་ཐུབ་པ་དང་མི་མང་ཀི་འཚོ་བར་ཐད་ཀར་འབླེལ་བ་ཡོད་པའི་ཐག་ཆོད་གང་ཐུབ་བྱླེད་དགོས་ཞླེས་གསུངས་ཡོད།
མིའི་ནུས་པ་འཕླེལ་སླེད་དང་བོད་རིགས་རྣམས་རང་ཡུལ་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སོབ་བྱླེད་པོ་གཙོ་བོར་བསྐྲུན་པའི་ལས་རིགས་སྤླེལ་དགོས།བོད་ཀི་ཁོར་ཡུག་ གཏོར་སོན་གཏོང་བའི་མཇུག་འབས་ནི་བོད་ཁུལ་ཙམ་མིན་པར་ཡུལ་གྲུ་དུ་མར་ཁབ་ཡོང་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སབས།རྒྱ་གཞུང་གིས་ནོར་ འཁྲུལ་ལླེགས་བཅོས་བྱླེད་པར་མྱུར་མགོགས་ཀིས་ཁོར་ཡུག་སིད་ཇུས་ཁག་དང་སྒྲིག་འཛུགས།ལམ་ལུགས་བཅས་བསྒྱུར་བཅོས་ངླེས་པར་དུ་གཏོང་ དགོས་ཀི་ཡོད།དླེ་ལྟར་མ་བྱུང་ན་བོད་མཐོ་སྒང་ནི་ཨླེ་ཤི་ཡའི་དཔལ་ཡོན་གི་འབྱུང་ཁུངས་དང་སིང་ར་ཡིན་པས།སིང་ར་འཕར་ལིང་ཆད་ན་ཆ་ཤས་ཡོངས་ རྫོགས་འཇིག་རྒྱུ་ལས་གཞན་མླེད་དོ།། ༡ལོ་ངོ་སོང་ཕྲག་གི་རིང་གངས་གཅིག་ཐོག་གིས་བརླེགས་ཀི་བརྒྱུད་རིམ་ཁོད་མུ་མཐུད་དུ་བསགས་པའི་གངས་ཀི་ཕུང་པོའམ་འཁགས་གཤོང་ཞིག་ལ་འཁགས་རོམ་ (Glacier)ཞླེས་ཟླེར།
༢གནམ་གཤིས་ཤིན་ཏུ་གྲང་ངར་ཆླེ་བའི་དབང་གི་ས་འོག་ཡོངས་རྫོགས་གཏན་དུ་འཁགས་པ་ཆགས་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ལ་གཏན་ཆགས་འཁགས་རིམ་ (Permafrost)ཞླེས་ཟླེར།
་་་་་་་་ཕི་དིལ་ཁོར་ཡུག་ཚན་པས་ཕི་ལོ་༢༠༡༢ལོར་སྤླེལ།།