ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
1
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni (Þun f÷k{ 8 þÔðk÷w÷ {wfho{ 1431 rn. fku fBÃkkuÍ rfÞk økÞk)
Mkh ni ¾{ nkÚk {uhk WXk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni VÍT÷ fe hnT{ fe RÂÕíkò ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
fÕçk {U ÞkË ÷çk Ãkh MkLkk ni
{uhu nh ËËo fe Þun Ëðk ni
fkiLk Ëwr¾ÞkU fk íkuhu rMkðk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni fÕçk MkÏíke {U nË Mku çkZk ni
çkLËk íkkr÷çk íkuhu ¾kiV fk ni
RÂÕíkòyu øk{u {w M íkVk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni nwççku ËwLÞk {U rË÷ VtMk økÞk n i Lk^Mku çkËfkh nkðe nwðk ni nkyu þiíkkt ¼e ÃkeAu Ãkzk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni ykn ! çkLËk Ëw¾kU {U r½hk ni
RMk fku íkuhk ne çkMk ykMkhk ni
RÂÕíkòyu fh{ Þk ¾wËk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni íkuhk RLyk{ ni Þk R÷kne
fiMkk Rfhk{ ni Þk R÷kne
nkÚk {U Ëk{Lku {w M íkVk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
R~f Ëu MkkuÍ Ëu [~{u Lk{ Ëu
{wÍ fku {eXu {ËeLku fk øk{ Ëu
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
2
ðkrMkíkk økwBçkËu MkçÍ fk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni nh økwLkn Mku çk[k {wÍ fku {ki÷k
Lkuf ¾M÷ík çkLkk {wÍ fku {ki÷k
íkwÍ fku h-{ÍkLk fk ðkrMkíkk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
VÍT÷ fh hnT{ fh íkq yíkk fh
ykih {wykV yi ¾wËk nh ¾íkk fh
ðkrMkíkk ÃkLsíkLk Ãkkf fk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni y^ðku hn{ík fk çkÂÏþþ fk MkkR÷
nqt rLknkÞík økwLknøkkhku økkrV÷
{uhk Mkçk nk÷ íkwÍ Ãkh ¾w÷k ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
nqt çk Íkrnh çkzk Lkuf Mkqhík fh ¼e Ëu {wÍ fku yçk Lkuf Mkehík Íkrnh yåAk ni çkkríkLk çkwhk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
çku Mkçkçk yi ¾wËk fh Ëu çkÂÏþþ n~h {U {wÍ Mku fhLkk Lk ÃkwhrMkþ Lkk{ øk^Vkh {ki÷k íkuhk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
{wÍ ¾íkkfkh Ãkh ¼e yíkk fh
çku rnMkkçk çkÏþ Ëu hççku yfçkh
{wÍ fku Ëku; Mku zh ÷øk hnk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni LkÍTy {U hççku øk^Vkh íkwÍ Mku
{kiík Mku fç÷ çke{kh íkwÍ Mku
íkkr÷çku sÕðyu {wMíkVk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
fçkú {U {wÍ fku íkLnk r÷xk fh
3
[÷ rËÞu nkyu Mkkhu çkhkËh
rË÷ ytÄuhu {U ½çkhk hnk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni {ÂøVhík fk nqt íkwÍ Mku Mkwðk÷e
VihLkk yÃkLku Ëh Mku Lk ¾k÷e
{wÍ økwLknøkkh fe RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni {uhu {wŠ þË òu økkiMkw÷ ðhk nI
þkn yn{Ë hÍk hnLkw{k nI
Þun íkuhk ÷wíV íkuhe yíkk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni Lkkhu Ëku; Mku {wÍ fku y{kt Ëu
çknhu n-MkLkiLk çkkøku rsLkkt Ëu
fh Ëu hn{ík {uhe RÂÕíkò ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ðkrMkíkk íkwÍ fku ÃÞkhu Lkçke fk
ykih yMnkçkku yk÷u Lkçke fk
çkÏþ Ëu {wÍ fku Þun RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni Þk ¾wËk {knu h-{Íkt fu MkËfu
Mkå[e íkkiçkk fe íkkiVef Ëu Ëu
Lkuf çkLk òŸS [kníkk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ËËuo RMÞkt r{xk Þk R÷kne Ëu Ëu fkr{÷ rþVk Þk R÷kne íkwÍ Mku çke{kh fe RÂÕíkò ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
òu nI çke{kh rMknTník fu íkkr÷çk WLk Ãku Vh{k fh{ hççku økkr÷çk íkwÍ Mku hnT{ku fh{ fe Ëwyk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
4
{I Lku {kLkk fu Mkçk Mku çkwhk nqt
rfMk fk nqt ? íkuhk nqt {I íkuhk nqt
LkkÍ hn{ík Ãku {wÍ fku çkzk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
yi ç k Ëw L Þk {U íkq L ku Aw à kkyu n~h {U ¼e Lk yçk ykt[ ykyu ykn ! Lkk{k {uhk ¾w÷ hnk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
W{ú çkrËÞkU {U Mkkhe økwÍkhe
nkyu ! rVh ¼e Lknª þ{oM kkhe
çkÏþ {nçkqçk fk ðkrMkíkk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni rðËuo ÷çk fr÷{yu íkÂGÞçkk nku ykih E{kLk Ãkh ¾krík{k nku yk økÞk nkyu ! ðõíku fÍk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
Þk ¾wËk yiMku yMçkkçk ÃkkŸ fkþ {¬u {ËeLku {U òŸ {wÍ fku yh{kLk ns fk çkzk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ykn ! hLòu y÷{ Lku ni {khk Þk R÷kne {w Í u Ëu Mknkhk yuf øk{økeLk rË÷ fe MkËk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
{uhe òLk ykVíkkU Mku AwzkLkk
{qÍe y{hkÍ Mku ¼e çk[kLkk
íkwÍ fku rMkÆef fk ðkrMkíkk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
5
íkq yíkk rnÕ{ fe ¼ef fh Ëu
{uhu yÏ÷kf ¼e Xef fh Ëu
íkwÍ fku VkYf fk ðkrMkíkk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
økku Þun çkLËk rLkfB{k ni çkufkh
RMk Mku ÷u VÍT÷ Mku hççku øk^Vkh
fk{ ðkun rsMk {U íkuhe rhÍk ni
Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
íkuhu ÃÞkhu fe Ëwr¾Þkhe WB{ík Ãkh ni Mki÷kçk 1 fe ykE ykVík hnT{ fh çkMk íkuhk ykMkhk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni nh íkhV Mku çk÷kykut Lku ½uhk ykVíkkU Lku ÷økkÞk ni zuh k íkq ne yçk {uhk nksík hðk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni WMk fe Íku÷e {whkËkU Mku ¼h Ëu WMk fu nf {U òu çkuníkh nku fh Ëu rsMk Lku {wÍ Mku Ëwyk fk fnk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni R~fu yn{Ë {U yktMkq çknkŸ nwççku ËwLÞk Mku ¾wË fku çk[kŸ yiMke íkkiVef Ëu RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni {uhe Ëw~{Lk Mku Vh{k rnVkÍík ËeLkku E{kt ¼e h¾Lkk Mk÷k{ík 1: Þnkt “Mki÷kçk” fe søkn nMçku nk÷ “{ntøkkE” ¼e ÃkZ Mkfíku nI.
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
6
ËMík çkMíkk {uh e RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni {unThçkkt íkq ne, íkq ne {ËËøkkh WMk Ëw¾e rË÷ fk íkq nkr{Þu fkh rsMk fku ËwLÞk Lku Xwfhk rËÞk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni MkÏík økkuE fe r{x òyu ¾M÷ík Lk{o økkuE fe Ãkz òyu ykËík ðkrMkíkk ¾wÕfu {nçkqçk fk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni MkwLLkíkkU fe fYt ¾qçk r¾Ë{ík nh rfMke fku Ëqt Lkufe fe Ëk’ðík Lkuf {I ¼e çkLkqt RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni fkrV÷kU {U MkVh fe nku fMkhík n{ Mku Þqt ËeLk fe ÷u ÷u r¾Ë{ík ykrsÍkLkk R÷kne Ëwyk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni {uhe çkf çkf fe ykËík r{xk Ëu ykih ykt¾U nÞk Mku Íwfk Ëu MkËfk WM{kt fk òu çkk nÞk ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni Þk R÷kne fh yiMke RLkkÞík Ëu Ëu E{kLk Ãkh RÂMíkfk{ík íkwÍ Mku y¥kkh fe RÂÕíkò ni Þk ¾wËk íkwÍ Mku {uhe Ëwyk ni
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
7
{Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk (Þun f÷k{ 5 þÔðk÷w÷ {wfho{ 1431 rn. fku fBÃkkuÍ rfÞk økÞk)
{Mkhoík Mku MkeLkk {ËeLkk çkLkk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk Ãkhu hLòu øk{ fk ytÄuhk nwðk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk ¾çkh sçk fu h-{Íkt fe yk{Ë fe ykE íkku {w h Íkyu rË÷ fe f÷e {w M fhkE õÞk yçkú u fh{ Lkq h çkhMkk hnk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk LkÍh [ktË h-{Íkt fk rsMk ðõík ykÞk nwðk hn{íkkU fk Í{kLku Ãku MkkÞk WVwf Ãkh ¼e yçkúu fh{ Ak økÞk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
8
¾w÷u çkkçku sLLkík, snLLk{ fku íkk÷u Ãkzu, nh íkhV Úku Wò÷u Wò÷u ðku n {hËq Ë þi í kkLk fi Ë e çkLkk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk íkhkLku ¾wþ e fu VÍk økwL køkwL kkíke nðk ¼e {Mkhoík fu Lkø{u MkwLkkíke rsÄh Ëur¾Þu {hnçkk {hnçkk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk VÍkyu t ¼e õÞk Lkq h çkhMkk hne Úkª nðkyu t {Mkho í k Mku RX÷k hne Úkª Mk{kt nh íkhV fi V ku {Míke ¼hk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk þçkku hkuÍ hn{ík fe çkhMkkík nkuíke yíkkykut fe Íku÷e {U ¾ihkík nkuíke {wMkÕ{kt fk Ëk{Lk fh{ Mku ¼hk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
9
òu WÕVík fu Ãki { kLku íkfMke{ nku í ku íkku çkÂÏþþ fu ÃkhðkLku íkhfe{1 nkuíku ¾wþk ! çknThu hn{ík fku òuþ yk økÞk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk {MkkrsË {U nh Mkq çknkh yk økE Úke ¾w Ë k fu fh{ fe ½xk Ak økE Úke rsMku Ëu¾ku MkßËu {U yk fh røkhk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk VÍkyu t {w L kÔðh nðkyu t {w y ¥kh ¾w Ë k fe fMk{ Úkk Mk{kt fi V ykðh rË÷kU Ãkh ¼e Rf ðßË Mkk Ak økÞk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk f÷usu {U XLzf Úke, [un hu Ãku ÃkkLke rË÷kU {U ¼e Úke rfMk fËh þkË{kLke Mkwfqt {knU h-{Íkt {U fiMkk r{÷k Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk 1 : r÷¾u òíku, íknheh
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
10
{wMkÕ{kt Úku ¾wþ Á¾ Ãku hkiLkf çkZe Úke ¾w Ë k fu fh{ fe çkhMkíke Íze Úke RçkkËík {U rË÷ rfMk fËh ÷øk økÞk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk Mkhu þk{ R^íkkh fe hki L kfU Úkª çk ðõíku Mknh rfMk fËh çk-h-fíkU Úkª MkwYh yk hnk Úkk {Ík yk hnk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk {w f Æh Lku fe Þk-ðhe MkkÚk rsLk fu {MkkrsË {U ðkun {ku’íkrfV nku økyu Úku RçkkËík fk õÞk ¾qçk sÍçkk r{÷k Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk RçkkËík {U W~þkf ÷ÍTÍík Úku Ãkkíku yËçk Mku rík÷kðík {U Mkh fku Íw f kíku Lk{kÍkU fk hkuÍkU fk ¼e Rf {Ík Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
11
{w L kkòíku R^íkkh {U rh¬íkU Úkª Ëwykykut {U ¼e rfMk fËh ÷ÍTÍíkU Úkª rsMku Ëu¾ku ðkun {nTðu ÞkËu ¾wË k Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk MkLkk ÏðkLk rsMk ðõík Lkk’íkU MkwLkkíku íkku W~þkf MkwLk fh fu yktMkq çknkíku Lkþk ¾q ç k R~fu Lkçke fk [Zk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk {wçkÂÕ÷øk yÍkçkkU Mku rsMk Ë{ zhkíkk fku E fÃk-fÃkkíkk fku E Úkh-Úkhkíkk fku E røkz-røkzkíkk fku E [e¾íkk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk ½ze sçk fu h-{Íkt fe ÁÏMkík fe ykE íkzÃkíku Úku MkË{u Mku RM÷k{e ¼kE rçk÷õíkk Úkk fkuE, fkuE øk{ÍËk Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
12
Ë{u ÁÏMkíku {knu h-{Íkt {w M kÕ{kt Úku øk{økeLkku ni h kt , Ãkhu þ kt Ãkhu þ kt þçku EË Ëu ¾ ku rsMku hku hnk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk {wÍu {knu h-{Íkt fk øk{ Ëu R÷kne r{xk nwççku ËwLÞk fe rË÷ Mku rMkÞkne {Ík VkLke MkLMkkh {U õÞk h¾k Úkk {Ík ¾qçk h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk òu Úku {ku’íkrfV “{-ËLke {foÍ” fu yLËh rçk[khu Úku y¥kkh nË Ë-hsu {wÍTí kh Ë{u y÷ ðËky WLk fk rË÷ s÷ hnk Úkk {Ík ¾q ç k h-{ÍkLk {U yk hnk Úkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
13
yÕ÷kn yíkk nku {wÍu ËeËkhu {ËeLkk (12 þÔðk÷w÷ {wfho{ 1431 rn. fku Þun f÷k{ f÷{ çkLË rfÞk økÞk)
yÕ÷kn yíkk nku {wÍu ËeËkhu {ËeLkk
nku òŸ{I rVh nkrÍhu Ëhçkkhu {ËeLkk ykt¾U {uhe {nY{ nI {wÆík Mku R÷kne yMkko nwðk Ëu¾k Lknª økw÷Íkhu {ËeLkk rVh Ëu¾ ÷qt Mknhkyu {ËeLkk fe çknkhU rVh Ãkuþu LkÍh fkþ ! nkU fkunTMkkhu {ËeLkk rVh økwBçkËu ¾Íhk fu LkÍkhu nkU {wÞMMkh yÕ÷kn r˾k Ëu {wÍu {eLkkhu {ËeLkk ¾kf ykt¾kU {U {nçkqçk fu fq[u fe Mkò 1 fh ËuLku fku Mk÷k{e [÷qt Ëhçkkhu {ËeLkk õÞk fiVku MkwYh ykíkk Úkk yVMkkuMk ðkun {uhu ÏðkçkçkLkøkyu økkuÞkMk¼eyMVkhu{ËeLkk 2 íkk’Íe{ fku WX òíku Mk¼e fkrV÷u ðk÷u sqt ne LkÍh ykíku WLnU ykMkkhu 3 {ËeLkk 1: çkkhnk ykt¾kU {U ¾kfu {ËeLkk ÷økk fh Mk÷k{ fu r÷Þu nkrÍh nkuLku fe MkykËík ÃkkE ni, RMk fu r÷Þu Mkwh{u fe Mk÷kE yõMkh suçk {U hníke Úke Þun MkykËík rVh ÃkkLku fe ykhÍq ni. 2 : {w-íkyÆË çkkh Ãki Ëh Ãki MkVhu {ËeLkk LkMkeçk nwðk {økh íkk Ë{u íknheh 8 Mkk÷ Mku {nY{e ni. RMk þu’h {U WMke fe íkhV Rþkhk ni 3 : {¬yu {wfho{k Mku {ËeLkyu {wLkÔðhn òíku nwyu sçk Ëqh Mku {ËeLkyu Ãkkf fu ykMkkh LkÍh ykíku íkku n{khk “fkrV÷yu [÷ {ËeLkk” çkMk fu yLËh ¾zk nku òíkk ykih hku hku fh ËwYËku Mk÷k{ yÍo fhíkk, WMk ÃkwhMkkuÍ {LÍh fk þu’h {U Rþkhk rfÞk økÞk ni. Mkøku {ËeLkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
14
ÃkZ ÃkZ fu MkwLkkÞk ni RLnU fr÷{yu íkkineË1 E{kt Ãku økðkn nI {uhu y~òhu {ËeLkk þkËkrçkÞu sLLkík fk {I {wÂLfh Lknª ÷urfLk ni nwMLk {U çku r{M÷ [{Lk Íkhu {ËeLkk yVMkkuMk ! {uhu Lk^Mk fku Vq÷kU fe ík÷çk ni yk rË÷ {U hnu ykt¾ Mku yi ¾khu {ËeLkk fMkhík Mku ËwYË WLk Ãku ÃkZku hçk Lku òu [knk MkeLku {U Wíkh ykyutøku yLðkhu {ËeLkk Mkhfkh çkw ÷ kíku nI {ËeLku {U fh{ Mku WMk fku fu òu nku rË÷ Mku ík÷çk økkhu {ËeLkk rhn÷ík fe ½ze ni {uhu yÕ÷kn r˾k Ëu rMkVo yuf Í÷f sÕðyu Mkhfkhu {ËeLkk yÕ÷kn {wÍu çkÏþ, Lk nku n~h {U ÃkwhrMkþ fh ÷wíVku fh{ yÍ Ãkyu Mkhfkhu {ËeLkk Þk hçk rË÷u y¥kkh Ãku AkE ni WËkMke fh þkË r˾k fh RMku økw÷Íkhu {ËeLkk 1: çkkhnk {ËeLkyu {wLkÔðhn fu ËhÏíkkU fku fr÷{k þheV MkwLkk fh yÃkLku E{kLk Ãkh økðkn fhLku fk þhV nkrMk÷ rfÞk ni. Mkøku {ËeLkk
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
15
íkuhu Ëh Mku ni {tøkíkkU fk økwÍkhk Þk þnu çkøkËkË síkuhu Ëh Mku ni {tøkíkkU fk økwÍkhk Þk þnu çkøkËkË Þun MkwLk fh {I Lku ¼e Ëk{Lk ÃkMkkhk Þk þnu çkøkËkË {uhe rfM{ík fk [{fk Ëku rMkíkkhk Þk þnu çkøkËkË r˾k Ëku yÃkLkk [unhk ÃÞkhk ÃÞkhk Þk þnu çkøkËkË RòÍík Ëku fu {I çkøkËkË nkrÍh nku fu rVh fh ÷qt íkwBnkhu Lke÷u økwBçkË fk LkÍkhk Þk þnu çkøkËkË øk{u þknu {ËeLkk {wÍ fku íkw{ yiMkk yíkk fh Ëku rsøkh xwfzu nku rË÷ ¼e Ãkkhk Ãkkhk Þk þnu çkøkËkË {ËeLku fk çkLkk Ëku íkw{ {wÍu fwA yiMkk ËeðkLkk rVYt ËeðkLkøke {U {khk {khk Þk þnu çkøkËkË ¾w Ë k fu ¾ki V Mku hku y u Lkçke fu R~f {U hku y u yíkk fh Ëku ðkun [~{u íkh ¾wËkhk Þk þnu çkøkËkË økwLkknkU fu {hÍ Lku fh rËÞk ni Lke{ òt {wÍ fku íkwBnª yk fu fhku yçk fkuE [khk Þk þnu çkøkËkË
ykhÍqyu ËeËkhu {ËeLkk
16
{wÍu yåAk çkLkk Ëku {eXu {wŠ þË fu ÞfeLkLk nI {uh u nk÷kík íkw{ Ãkh yk~fkhk Þk þnu çkøkËkË MkwÄkhku {uh u {wŠ þË {wÍ økwL knøkkhku f{eLku fku Lk òLku íkw{ Lku rfíkLkkU fku MkwÄkhk Þk þnu çkøkËkË nwE òíke ni Qsz yçk {uh e WB{eË fe ¾uí ke ¼hLk çkhMkk Ëku hn{ík fe ¾wËkhk Þk þnu çkøkËkË fh{ {ehkt ! {uhu Wszu økwr÷Míkkt {U çknkh ykyu ¾Íkt fk Á¾ rVhk Ëku yçk ¾wËkhk Þk þnu çkøkËkË þnk ! ¾i h kík ÷u L ku fku Mk÷kíkeLku Í{kLkk Lku íkuh u Ëhçkkh {U Ëk{Lk ÃkMkkhk Þk þnu çkøkËkË økhsíku çkkË÷kU fk þkuh [÷íke yktrÄÞkU fk Íkuh ÷hÍíkk ni f÷uò Ëku Mknkhk Þk þnu çkøkËkË çk[k ÷ku Ëw ~ {LkkU fu ðkh Mku Þk økki M k S÷kLke çkze WB{eË Mku íkw{ fku Ãkwfkhk Þk þnu çkøkËkË ¾wËk Mku çkÏþðk Ëku çku rnMkkçk çknhu y÷e niËh fh{ fh Ëku fh{ fh Ëku ¾wËkhk Þk þnu çkøkËkË yøk[uo ÷k¾ ÃkkÃke ni {økh y¥kkh rfMk fk ni íkwBnkhk ni íkwBnkhk ni íkwBnkhk Þk þnu çkøkËkË