MINSKE & MEAR
LEEUWARDER COURANT
Zaterdag 10 oktober 2009 17
De commerciële vallen op internet Reclame in tijdschriften, op de televisie en radio is aan strenge regels gebonden. Maar op internet zijn de grenzen zoek. Jongeren kunnen serieuze inhoud en reclame moeilijk scheiden.
Eindelijk oranje Ook zo verslaafd geraakt aan FIFA 09? Sociale leven naar de knoppen door FIFA 09? Eindelijk afgekickt van FIFA 09? Sociale leven weer op orde na FIFA 09? Alles is voor niets geweest, want EA is terug met FIFA 10. Dachten we dat we met FIFA 09 het ultieme voetbalspel in huis hadden, vergeet het maar. FIFA 10 is nog beter. Daar gaan we weer. EA had al eerder aangegeven dat FIFA 10 niet een compleet nieuw voetbalspel zou worden. Verbeteren, bijschaven, dat werk. En wat is dat goed gelukt zeg. Al die kleine veranderingen zorgen voor nog meer voetbalplezier. Neem de corners, daar kun je ineens veel meer mee. Neem het dribbelen, werkt perfect. Neem de vrije trappen, die kun je voor het verrassingseffect snel nemen en neem de schoten, die worden niet altijd klemvast gepakt door de doelman, dus doorlopen kan wel eens wat opleveren. Net echt.
Annemieke Kooper
V
eertig bonnetjes voor gratis ijs en een regenhoed kreeg Manon (22) twee jaar geleden van ijsfabrikant Ben & Jerry’s. Als fervent liefhebber van chocolade-ijs met macadamianoten richtte ze in 2005 een website op voor het merk, op het vriendennetwerk Hyves. Zomaar, voor de grap, omdat zij en haar middelbare schoolvriendinnen zo’n fan waren. Twee jaar later kreeg ze een telefoontje van een marketingbureau. Of dat van Manons site de officiële Ben & Jerry’s-hyvepagina mocht maken. Manon stemde in, liet haar site opleuken met extra plaatjes, bewegende ijsbeelden en linkjes naar nog meer ijs en promoveerde daarmee van ijskoningin tot marketeer. Zelf hoefde ze er niet veel aan te doen om van haar site een succes te maken. Als vanzelf meldden 56.347 andere ijsliefhebbers zich aan als ‘vriend’ van het merk. Hetzelfde gebeurde bij de ‘Official Ben & Jerry’s flavours-hyve’ met ruim 26.000 fans, de McDonald-hyve met 95.000 fans en de Björn Borg-hyve met zo’n 129.000 aanhangers. Dat de populariteit van een merk is af te lezen aan het aantal ‘fans’ is voor bedrijven reden om zich ook zelf actief op het web te manifesteren. Ze nemen zelf die stap of banen zich, zoals in het geval van Manon, een weg op internet via een van hun aanhangers. „Als merk is het van belang dat je zelf onderdeel wordt van de belevingswereld van je doelgroep’’, stelt Igor Milder, jongerenmarketingdeskundige en directeur van internetbureau Lostboys. Wil je aan de weg timmeren, dan moet je je potentiële consumenten volgen, vertelt hij. „Je moet daar zijn waar ze met elkaar praten, zoals op Hyves. Je weet dat ze van spelletjes houden. Vermaak ze dan.’’ De consument moet niet het idee hebben lastig te worden gevallen, stelt Milder. „Banners werken daarom niet meer. Reclame moet iets toevoegen. Het moet leuk zijn en de consument moet er actief mee bezig kunnen zijn.’’ TRUKENDOOS Het internet is voor bedrijven een dankbaar reclamemedium, vindt massapsycholoog en mediadeskundige Jaap van Ginneken. „Achter de schermen kunnen bedrijven heel gedetailleerd analyseren op welke prikkels hun consumenten reageren’’, stelt hij. „Ze tellen hoe vaak bepaalde woorden worden gebruikt en weten daarom exact wat onder consumenten leeft en waarop zij moeten inspelen.’’ Jongeren maken hun werk makkelijker, vervolgt hij. „Ze laten veel persoonlijke gegevens achter op internet en proberen hun online-identiteit als een kerstboom op te leuken met merken.’’ Daarbij vergeten ze dat ook anderen inzicht hebben in die gegevens. „Een zoekmachine op het web is net big brother. Alles, iedere stap op het net, wordt opgeslagen. Van iedere internetter blijft zo op het web een consumentenprofiel achter. Een merk kan een potentiële klant daardoor heel gericht benaderen met aanbiedingen.’’ Dat bij internetreclame het onderscheid tussen fun en reclame soms lastig te maken is, verklaart tevens het succes van deze vorm van marketing, meent Cor Molenaar, hoogleraar e-marketing aan de Erasmus Universiteit. Volgens de Nederlandse Reclame Code, die voorschrijft aan welke regels reclame hoort te voldoen, is marketing in de vorm van spelletjes geoorloofd, mits herkenbaar als reclame. Maar hoewel het gros van de merken zich volgens de Stichting Reclame Code aan die regels houdt, is een jongere die de ‘Arctic Games’ van kauwgummerk Sportlife speelt, volgens Molenaar al snel vergeten dat het om reclame gaat. Die realiseert zich niet dat de kans is gestegen dat hij bij een volgend bezoek aan de supermarkt Sportlife koopt in plaats van Stimorol. BEAUTYSALON Het inzetten van spelletjes is niet de enige manier om dat effect te sorteren. Een greep uit de doos strategieën die marketeers gebruiken om hun naamsbekendheid te vergroten onder jongeren: Het adverteren in een virtuele wereld als
Play
‘goSupermodel’; de virtuele alter ego’s van jonge speelsters kunnen daar bijvoorbeeld in een virtuele beautysalon producten van Nivea gebruiken. Of bedrijven adverteren via het e-mailadres van de consument zelf. De vrienden van de consument ontvangen vervolgens uit zijn naam mailtjes waarin een site of product wordt aangeprezen. De daadwerkelijke afzender is echter niet de consument maar een bedrijf dat vermomd als jongere een product onder de aandacht wil brengen. En dan zijn er nog de zogeheten ‘virale’ advertenties, voornamelijk filmpjes of spelletjes met een aantrekkelijke reclameboodschap, zoals de ‘Goeiemoggel’-reclame van KPN. Deze commercial was niet alleen via de televisie maar ook via videosite YouTube te bekijken. Marketeers hopen dat consumenten zo’n aanlokkelijk filmpje naar hun contacten doormailen. Stuurt iedere ontvanger van een viral de boodschap door naar één ander, dan worden in een mum van tijd duizenden mensen bereikt. Zo zou het KPN-filmpje in Nederland binnen korte tijd zo’n 300.000 keer zijn bekeken. DOORDACHT De meeste tactieken lijken ietwat geniepig, maar zijn eigenlijk gewoon goed doordacht, meent Molenaar. Niets mis mee, vindt hij, mits het netjes gebeurt en in de reclame niet wordt gelogen, bedrijven geen nep-weblogs vol reclame opzetten en ze zich in chatrooms niet voordoen als consument. We moeten ook niet doen alsof de jeugd van nu achterlijk is, vindt hij. „Jongeren zijn veel kritischer dan vroeger. Hebben ze geen trek in reclame, dan doen ze er niets mee. Ze bepalen zelf of en wanneer ze er gebruik van maken.’’ De stichting Mijn Kind Online is minder mild. Die spreekt in een van zijn onderzoeken zelfs van ‘commerciële vallen’ die marketeers zetten om de jonge consument merkbewust te maken. En door de tijd die ze op het web doorbrengen ruim de helft van de basisschoolkinderen bleek iedere dag een uur op internet te surfen; een op de vijf is twee uur of langer per dag online - ontkomen ze amper aan reclame, concludeerde de organisatie. Ouders verliezen hun grip op die schimmige wereld, stelt Remco Pijpers van Mijn Kind Online. Regelmatig krijgt hij klachten van vaders en moeders die slachtoffer werden van marketingtrucs. „Dan werd hun kind via hyves benaderd door een modellenscout en betaalden zij de rekening voor een fotoshoot, om de foto’s vervolgens nooit meer terug te zien.’’ Of ze moeten opdraaien voor de kosten van spelletjes die hun kinderen hebben gespeeld, vervolgt Pijpers. „En klagen bij de producent heeft geen zin, want die is uiteraard onbereikbaar.’’ Het grote probleem is dat kinderen niet weerbaar zijn tegen reclame, stelt Liesbeth Hop, directeur en oprichtster van de Stichting Media Rakkers. „En hun ouders hebben ook moeite om serieuze inhoud van reclame te onderscheiden. Ze weten niet welke trucs worden gebruikt. Bovendien is het
Illustratie GPD/Frank Muntjewerf
En er is Virtual pro. In deze mode kun je eindelijk echt je dromen waarmaken. Wilde je altijd al eens in het sterrenensemble van Real Madrid spelen, dat kan. Je plakt je eigen foto in een speler en parkeert hem in de spits van de Koninklijke. En, niet vergeten. Eindelijk heeft FIFA het Nederlands elftal met de echte namen in de game opgenomen. Dat werd ook wel eens tijd. Is er dan helemaal niets meer aan te merken op FIFA 10? Natuurlijk wel. Er zitten best schoonheidsfoutjes in. Niet altijd doet de speler wat jij wil. Het zijn kleinigheden. Op eentje na dan. EA slaagt er maar niet in om het Nederlandse commentaar op orde te krijgen. Ook nu maken Evert ten Napel en Youri Mulder zich af en toe volkomen belachelijk met hun opmerkingen. Gelukkig kan het geluid uit. FIFA 10: PS3. Ook verkrijgbaar op PC en Xbox360. EA, 3+.
onmogelijk je kind in de gaten te houden. Thuis kan je nog met je kind meekijken, maar nu steeds meer jongeren mobieltjes met internetverbinding hebben, is er geen houden meer aan.’’ LACHERTJE Ook de grenzen op het web zelf zijn volledig zoek, zegt Esther van den Wildenberg van het Nederlands instituut voor alcoholbeleid (STAP). Ze vindt het typisch dat radio en televisie sinds begin dit jaar geen alcoholreclame mogen uitzenden voor negen uur ’s avonds, maar dat er voor het web geen wet is. Helemaal omdat veelvuldig is bewezen dat hoe vaker jongeren met alcoholreclame in aanraking komen, hoe eerder ze beginnen met drinken. „Een lachertje”, vindt ze de zelfreguleringregels uit de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken, waaraan de alcoholbranche zich hoort te houden. „Die stellen niets voor. En wie houdt het oneindige web in de gaten op overtredingen?’’ Controle ís een punt van aandacht, beaamt Raymond Spanjar, oprichter van online vriendennetwerk Hyves. ,,Maar daarvoor zijn we zowel afhankelijk van de zelfregulering van bedrijven, als van de leden zelf. Zij kunnen bij ons rapporteren wanneer iets niet in de haak is.’’ Maar echt actief controleren is daar niet bij, vertelt Spanjar. „Met negen miljoen leden is dat simpelweg niet te doen.’’ Die zelfregulering is lastig, geeft brandmanager bij de Flügel Group - producent van de alcoholdrankjes Flügel, Boswandeling en Sprizzo - Niels Bleeker toe. „Als je aangeeft dat je geen achttien bent, kan je niet op onze websites komen. Maar een veertienjarige die liegt en zegt dat ze vier jaar ouder is, hou je er niet mee tegen’’, vertelt hij. Ook het beheren van een hyves-pagina is volgens Bleeker niet zo simpel. Het bedrijf heeft bijna een dagtaak aan het verwijderen van teksten van grappenmakers en foute reclames die andere organisaties op zijn sites plaatsen. Desondanks was en is internet een welkom marketingmedium voor de Flügel Group. Een gemiddelde bezoeker van de website van Boswandeling was tot voor kort zo’n 48 seconden op de site aanwezig. Nu het bedrijf op diezelfde site tevens een spel heeft geplaatst, blijven bezoekers 2,5 tot 3,5 minuut. Voor een merk als Flügel, dat het vooral van impulsaankopen moet hebben, zou een verbod op alcoholreclame via internet dan ook een potentiële doodsteek zijn. Bleeker: „Je zit nu eenmaal niet op de bank en denkt: goh, doe mij maar een Flügeltje. Nee, we moeten overal aanwezig zijn waar ook cafébezoekers zijn. Dat betekent ook op het web. Mensen moeten zich ons herinneren, zodat ze in de kroeg wel naar zo’n flesje grijpen.’’
Mysterie alom Nog zo’n dodelijke game voor het sociale leven. Professor Layton is de naam. Het grote succes van deel 1 van deze puzzelgame waarin logisch denken een vereiste is, is bij Nintendo niet onopgemerkt gebleven. Er zullen nog heel wat delen komen van deze bij uitstek DS-geschikte game. Professor Layton en de doos van Pandora zorgt voor avondenlang puzzelspanning. Als de mentor van Layton dood wordt aangetroffen en er ondertussen geruchten de ronde doen over een mysterieuze doos, is de nieuwsgierigheid van de professor gewekt. Met slechts een treinkaartje als aanwijzing, begint het avontuur. Overal in deze volledig Nederlandstalige game zijn puzzels verstopt. En er zitten ook nog wat minigames in het spel. De hamster van de kok laten afvallen bijvoorbeeld, of thee zetten van verschillende kruiden. Een groter doel dienen ze niet, maar voor de afwisseling is het best aardig. Dat de ontknoping van het verhaal uiteindelijk wat tegenvalt, maakt ook niet uit. In Professor Layton draait het eigenlijk slechts om een ding, de hersenkrakers. En die zijn wederom fantastisch en verslavend. Professor Layton en de doos van Pandora: DS. Nintendo, 7+.
Eerste hulp bij internet (gratis!) Iedereen die een dvd in de computer wil afspelen is er wel eens tegenaan gelopen: foutmeldingen. De pc slikt de dvd niet en begint te mopperen over codecs en compatibiliteit. De gratis VLC-speler kan niet alleen dvd’s aan, maar allerlei bestandsformaten, webstreams en audio. Een echte allesvreter. 왘 www.videolan.org/vlc Waarom dure antivirussoftware kopen als het ook gratis kan? Met AVG zit je niet langer vast aan jaarlijkse verlenging van de updates tegen betaling. AVG levert voor particulieren een volledig werkzame scanner die e-mails, webverkeer en zelfs zoekresultaten op internet controleert. Ook is het mogelijk om afzonderlijk gedownloade bestanden te scannen. Dat kan nooit kwaad, ook al lijkt de bron nog zo betrouwbaar. 왘 www.avg.com
Webwenken
OpenOffice is een prima alternatief voor het dure Office-pakket van Microsoft, dat de laatste tijd wel in goedkopere edities voor studenten en thuisgebruik is verschenen. Helemaal gratis is het complete OpenOffice. Het programma werkt met andere bestandsnamen, maar kan documenten wel als doc-bestanden opslaan. Installatie van een softwarepakket voor documenten, spreadsheets en presentaties is eigenlijk helemaal niet nodig: via docs.google.nl is alles online bereikbaar, op elke computer waar dan ook maar. Altijd je bestanden bij de hand, de mogelijkheid om ze te delen met andere gebruikers en om pdf-versies te genereren van tekstbestanden. 왘 http://nl.openoffice.org 왘 http://docs.google.com Fotobeheer en –bewerkingssoftware is er in overvloed. Een van de handigste programma’s voor het beheer van al het beeldmateriaal op je pc is Picasa. Het programma organiseert het materiaal en heeft tal van handige extra functies: een kant-en-klare diashow op cd zetten, de foto’s met bewegende overgangen op een dvd branden, albums online publiceren en bloggen. 왘 www.picasa.com
Fierljeppen is maf Wat hebben grasmaaierracen, tonijnsmijten en meubelracen te maken met fierljeppen? Ophet eerste oog niets. Daar denken ze bij Sega anders over. Volgens de Japanse gameontwikkelaar horen deze vier activiteiten bij de tien mafste sporten ter wereld, die bij elkaar zijn gebracht in Wacky world of sports. Nu heb ik ooit eens meegedaan aan een fierljepclinic. Moeilijk, beetje eng, zwaar zijn woorden die me te binnen schieten, maar maf? Nee, dat niet. Maar in Wacky world of sports is fierljeppen inderdaad maf. Door de rare besturing lukt het na twintig pogingen nog niet om de sloot over te komen en ben je er wel klaar mee. Dat geldt ook voor de negen andere sporten. Maf zal wel duiden op de besturing. Laat het een troost zijn voor de fierljeppers dat niet veel mensen deze game zullen kopen. En terecht.
Uit- of inpakken van bestanden? Cv en portfolio flitsend online presenteren? Foto’s bewerken of torrents voor beginners? Noem maar iets en Pepermunt.net - ‘eerste hulp bij internet’ - heeft een of meerdere handige links. Het risico van rondkijken op deze site is dat je allerlei programmaatjes tegen komt die handig lijken, waarna je ze besluit te installeren. Voor je het weet staat de pc vol programma’s die hem traag maken. Maar ook voor dit probleem zal Pepermunt.net ongetwijfeld software in de aanbieding hebben. 왘 www.pepermunt.net
Wacky world of sports: Wii. Sega, 12+.
LINDA ZEGGELAAR
JOHAN STOBBE
multimedia
jeugd Bewegen
Consument
Geld
Gezondheid
Media
loopbaan
reizen
mobiel