UNITATE DIDAKTIKOA: UMEEN EUSKAL JOKO TRADIZIONALAK L.H.3
Helburu orokorrak • • Elkar ulertzea erraztu, irabazteari garrantzia kenduz. • • Jokoarekin gozatzeko arauak errespetatu.
Helburu espezifikoak • • Joko tradizional ezberdinen arauak berreskuratu eta beraien arauetaz jabetu. • • Jokoak praktikan jarri. • • Jolastorduetako jolas kopurua zabaldu. Edukiak
• • •
• • •
Kontzeptualak: Inguruan jolastu izan diren joko tradizionalak. Prozedurazkoak: Bakoitzak dituen trebetasunak jokoetan aplikatu. Jarrerazkoak: Joko guztietan parte hartu arauak betez.
Denboralizazioa • • Kurtso hasierako lehen hilabetean. Ebaluaketa
• •
• •
Jokoak praktikatzerakoan partaidetza eta elkarren arteko laguntza. Joko tradizionalak kultura ondare bezala baloratzea.
Umeen Euskal Joko Trazionalak
SAIOAK 1. SAIOA 2. 3. SAIOA 4. SAIOA SAIOA
HASIE RA
* Katagorri a
ATAL * Kanikak NAGUS * Iturriak IA * Ziba
* Zurriag azo
* Aldagai ak finkatu
* Marroka
* * Goitik * Armiar ala Aideket ma behetik an
* * Txorromorr Aldagai oka ak
* PotePoteka
ZIKLOA: L.H.3 5. 6.SAI SAIOA OA
* * Inkera Aldagai * ak finkatu Txirikila finkatu ka
MAILA: 5.– 6. 7. SAIOA-8. SAIOA Ikusitako praktikan jarri •
Posibilita teak:
1. 2.
Zirkuitua Txoko Libreak
* Igela
AMAIE RA
* Mariandras aren
korotza
* Aldagai ak finkatu
* Bat matxin parrat
* * * Aldagai Ponpixol Aldagai ak a ak finkatu finkatu •
Zirkuitua burutzek o arauak
1.
Denetan parte hartu Jolasa amaitu gabe ez
2.
ZUZENKETA: Amaierarako proposatzen diren ekintzak denboraren arabera ibiliko dira. Saioak ordu eta erdikoak badira Orduan aproposak dira.
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Kanikak, iturriak, zibak SAIOA: 1 HELBURUAK: * Joko tradizional ezberdinen arauak berreskuratu eta beraien arauetaz jabetu. * Jaurtiketak eta harrapaketak zehaztasunez eta era koordinatuan burutu * Lan egiteko era autonomoaren garapena LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
A T A L
KATAGORRIA Hirukoteak osatuz, hirukoteko bat atea, bestea kaiola eta hirugarrena katagorria. Bi jokalari solte egongo dira. Irakasleak izen bat esaten duenean jokalari horiek lekua aldatu behar dute.
KANIKAK Taldeka: Zulotxo bat egiten da eta 2-3 metrotik zulora sartzen saiatuko dira. Hurbilen edo zulora sartzen duenak lehena izango da eta saiatu behar du besteak eliminatzen. Txiba, buenpie eta tute (tute-retutetxiba-gua).
N A G U S I A
ITURRIAK Gartza: Jokalari bakoitzak hiruki baten barruan iturri bana utzi eta distantzia batetik beste iturri bat jaurtiz, barrukoak atera. Kaniketako jolasak egin ahal dira.
A M A I E R A
MARIANDRESAREN KOROTZA Soka saltoan egiten da eta “al cocherito lere” antzera jolastu.
ZIBA Ikus L.H.1eko lehenengo saioa.
Umeen Euskal Joko Tradizionalak
MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Kanikak, iturriak, zibak SAIOA: 2 HELBURUAK: * Joko tradizional ezberdinen arauak berreskuratu eta beraien arauetaz jabetu. * Jaurtiketak eta harrapaketak zehaztasunez eta era koordinatuan burutu * Lan egiteko era autonomoaren garapena LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
ZURRIAGAZO Batek gerrikoa ezkutatzen du besteak ikusi gabe. Gero denak hasiko dira gerrikoaren bila eta topatzen duenak besteen atzetik joango da etxean sartu arte
ARREKO SAIOAREN JOKUEN ALDAGAIAK KANIKAK A T A L N A G U S I A
A M A I E R A
ITURRIAK
ZIBA
MARIANDRESAREN KOROTZA (Jolasa)
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Pote bat SAIOA: 3 HELBURUAK: * Talde eta bakarka arauak errespetatu jokoak iraun dezaten * Ihardueretan gogoz parte hartu LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
A T A L N A G U S I A
A M A I E R A
MARROKA Bi talde. Edozein taldetik bat ateratzen da eta zelaiaren erdia pasatzen duenean beste taldekoek harrapatu dezakete.
TXORRO MORROKA Bi talde. Zozketa baten bidez astoa ze talde izango den aukeratuko da. Besteak asto osatzen duten taldearen gainean salto egingo dute. Kapitainak asto taldeko kapitainari galdera egingo dio, “Txorro-morro-piko-taio-ke?” eta honek erantzun zuzena eman ezkero taldeak lekuz aldatzen dira. POTE-POTEKA Batek potea ostikoz jaurtikitzen du eta besteak ezkutatu egiten dira. Potea bere lekuan jarri ondoren besteen bila hasiko da. Poteari ostikada bat emanez ikusitako guztiak libre geldituko dira eta berriro ezkutatuko dira. Denak ikusi ezkero ikusitako lehena potearekin gelditzen da.
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Pote bat SAIOA: 4 HELBURUAK: * Talde eta bakarka arauak errespetatu jokoak iraun dezaten * Ihardueretan gogoz parte hartu LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
ARMIARMA Harrapatzailea iheslarien atzetik doa. Harrapatutakoak eskuetatik oraturik zelaiaren erdian kokatuko dira sare bat osatuz.
AURREKO SAIOAREN JOLASEN ALDAGAIAK TXORRO MORROKA A T A L N A G U S I A
A M A I E R A
POTE-POTEKA
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Inkea, txirikila, igela SAIOA: 5 HELBURUAK: * Tamaina eta era ezberdinetako objektuak egoera ezberdinetan zehaztasunez jaurtikitzeko gai izan * Norberaren gaitasunak hobetzeko interesa lortu LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
A T A L N A G U S I A
A M A I E R A
GOITIK ALA BEHETIK Harrapatzaile bat dago. Besteak oztopoaren gainean jartzen dira eta harrapatzailea oztopoaren punta batean. Jolas taldeak harrapatzaileari galdetzen dio: “goitik ala behetik?” eta honek oztopoa inguratuta harrapatzen saiatzen da besteak goitik ala behetik pasatuz.
INKEA Zirkulu bat egiten da lurrean eta inkea zutik utzi metro batetik bota ondoren. (bata bestearena botatzen) Txingoka bezala jolastu TXIRIKILAKA 1. Txirikila kolpe batekin zenbat eta urrunen bota. 2. Kolpe batez airean jarri eta bigarren kolpearekin ahalik eta urrunen bota. Bi taldek jolasten dute. Airean harrapatuz paperak aldatzen dira. IGELA Burdinezko fitxak banan-banan bota eta igelaren ahotik sartzen saiatu.
PONPIXOLA Haurrek kate bat osatu eskutik hartuta. Kalejira bat egin gidariak abesten duen bitartean.
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.–6. MATERIALA: Inkea, txirikila, igela SAIOA: 6 HELBURUAK: * Tamaina eta era ezberdinetako objektuak egoera ezberdinetan zehaztasunez jaurtikitzeko gai izan * Norberaren gaitasunak hobetzeko interesa lortu LEKUA: Polikiroldegia, kalea
H A S I E R A
AIDEKETAN “Alturitas” eran ere ezaguna da. Denak altuera batera igotzen dira eta azkena harrapatzailea bihurtzen da. Besteak eten gabe lekuz aldatzen diren bitartean, gelditzen dena harrapatzen saiatuko da.
AURREKO SAIOAREN JOLASEN ALDAGAIAK INKEA A T A L N A G U S I A
A M A I E R A
TXIRIKILAKA
IGELA
PONPIXOLA (Jolastu)
Umeen Euskal Joko Tradizionalak MULTZOA: Jolasa ZIKLOA: L.H.3 UNITATEA: Umeen Euskal Joko tradizionalak MAILA: 5.-6. MATERIALA: Ikusitako guztiak SAIOA: 7-8 HELBURUAK: * Jolas ezberdinetara jolastu * Iharduera fisikoan adiskidetasun eta lankidetzako baloreak hartuz gozatu * Joko tradizionalak ondare kultur bezala baloratu. LEKUA: Polikiroldegia, kalea ZIRKUITOA EDO TXOKO LIBREAK Zirkuitoa bada ume bakoitzak leku bakoitzean bost minutu egingo ditu gutxi gora behera errotazio sistema erabiliz.
Ikus ZUZENKETAK-4
JOLAS BILDUMEN SAILKAPENA Umeen Euskal Joko Tradizionalak ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Sagua eta Katua
Pertz-Denbor
Mogi-Ibilkor *
Jaurtiketak
ADIERAZPENA Oreka
*
Txokolate bolinero
*
Tronpa-ziba Diabolo Yo-Yo Katuen testamentue
Pertz-Espazi *
OINARRIZKO ABILEZIAK
*
Espresioa
Tradizioa *
Sozializazioa
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
*
Lapur eta mikeleteak
Umeen Euskal Joko Tradizionalak
Erritmoa
*
*
Aideketan
JOLASAK
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Goitik ala betik Sokak Gomak Txingoka-Txintxirrika Axun kla-Kla
Katea
Pertz-Espazi *
Pertz-Denbor
*
*
Mogi-Ibilkor *
* *
*
Jaurtiketak
ADIERAZPENA Oreka
Erritmoa
* *
Espresioa
Sozializazioa *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
JOLASAK Tradizioa *
*
*
Armiarma 1. 2. 3. karabi karaba
OINARRIZKO ABILEZIAK
*
*
* *
Umeen Euskal Joko Tradizionalak ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Boloak
Kanikak
*
Txapak Zenbat diran 10 diran
Mogi-Ibilkor
Jaurtiketak
Oreka
Espresioa
Tradizioa
Sozializazioa
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
* *
Erritmoa
JOLASAK
*
*
Kromoak Hariak
Pertz-Denbor
ADIERAZPENA
*
Txokoketan Stop
Pertz-Espazi
OINARRIZKO ABILEZIAK
*
*
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
Umeen Euskal Joko Tradizionalak ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
Tabak
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Pertz-Espazi
Pertz-Denbor
*
*
*
Korta Banaka Etxolak
OINARRIZKO ABILEZIAK
*
Mogi-Ibilkor
ADIERAZPENA
Jaurtiketak
Oreka
*
*
Bat Matxin Parrat Tres navios en el mar
Tradizioa
Sozializazioa
*
*
*
*
*
*
*
Ardiaren kanta Goma
Espresioa
*
*
Erbia-Txilintxarro
Erritmoa
JOLASAK
*
*
* *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Umeen Euskal Joko Tradizionalak ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Pertz-Espazi
Pertz-Denbor
OINARRIZKO ABILEZIAK Mogi-Ibilkor
Jaurtiketak
ADIERAZPENA Oreka
Erritmoa
Espresioa
JOLASAK Tradizioa
Sozializazioa
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Pilota eserita
Boloak *
*
*
Kanikak *
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Ponpixola Martuteneko trena *
*
*
*
*
*
*
*
*
Muga gurutzatzen Katagorria Iturriak
Umeen Euskal Joko Tradizionalak
*
*
*
ANTOLAKETA
UNTATE TEMATIKOAK
JOLASAK
GORPUTZ EZAGUERA Gorp-Pertzep
Pertz-Espazi
OINARRIZKO ABILEZIAK
Pertz-Denbor
Mogi-Ibilkor
Jaurtiketak
*
Mariandresaren korotza
Zurriagazo Marroka
Inkea Txirikilaka Igela
Erritmoa
*
*
Espresioa
Tradizioa
Sozializazioa
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
Pote-poteka
Oreka
JOLASAK
*
*
Txorromorroka
ADIERAZPENA
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
EBALUAKETA EBALUAKETA
Beti
JARRERAK Bakarrik Arauak
Ahalegintzen
Begi-esku
AURRERAPEN MOTORRAK Begi-hanka Motrizitate
Erritmoa
KREATIBITATEA Esperimentatzen Jolasteko Taldean
ERIZPIDEAK Ikaslearen izena
OHARRAK:
jolaskide berdinekin jolasten du
jolasten du
betetzen ditu
da
koordinaketa
koordinaketa
orokorra
du
erak asmatzen ditu
ideiak ematen ditu.