KALEJDOSKOP AUG 2012 by Agnieszka Skierska

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

08/2012

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

Grecja / Greece Wędrujemy po wyspach boga słońca Island hopping in the land of the sun king 001_KA_08_OkladkaOK.12345.indd 1

12-07-17 15:18

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day. There is nothing else like it in Warsawâ&#x20AC;Ś

XXX_KA_1206_Rozana.indd 1

5/9/12 10:54 AM

EDYTORIAL

zanowni Państwo, LOT wspólnie z firmą Boeing oraz firmami zarządzającymi lotniskiem i kontrolą ruchu lotniczego w Warszawie nawiązał współpracę badawczą podczas Polsko-Amerykańskiego Szczytu Gospodarczego, której celem jest wypracowanie sposobów obsługi rosnącego ruchu lotniczego bez zwiększania uciążliwości dla okolicznych mieszkańców. Wspólnie dbamy o środowisko. A mówiąc o bardziej efektywnej ochronie środowiska w kontekście ruchu lotniczego, nie sposób nie wspomnieć o samolocie, który dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii pozwala skutecznie obniżyć zużycie paliwa, ograniczyć emisję spalin i znacznie zminimalizować poziom hałasu. Boeing 787 Dreamliner, który jeszcze w tym roku dołączy do floty Polskich Linii Lotniczych LOT, jest wielkim osiągnięciem technologicznym, dzięki któremu podróż będzie nie tylko bardziej komfortowa i szybsza, ale także bardziej ekonomiczna i przyjazna naturze. Tymczasem mamy pełnię lata. Sierpień to doskonały czas, by wybrać się na greckie wyspy, jeden z ulubionych przez Polaków celów wakacyjnych podróży. Grecy przeżywają co prawda trudności związane z kryzysem gospodarczym, ale klimatu możemy im szczerze pozazdrościć. I chyba starożytny bóg Helios wciąż nad nimi czuwa, bo między innymi na Rodos słońce świeci przez cały rok. Latem warto, choćby na weekend, wybrać się do Wiednia, nie tylko po to, by odetchnąć atmosferą cesarskiej przeszłości stolicy i nacieszyć wzrok przepychem jej architektury. W tym roku Wiedeń świętuje 150. rocznicę urodzin Gustava Klimta, organizując liczne wystawy specjalne jego prac. Polecam też Państwu lekturę tekstu o leśnych warsztatach w Polsce, które coraz częściej bywają najskuteczniejszą formą relaksu Prosimy przedstawić zaproszenie w recepcji salonu zarówno dla menedżerów, jak i dla wszystkich tych, którzy czują Zaproszenie jest ważne dla jednej osoby potrzebę kontaktu z nieskażoną cywilizacją naturą. ☐ © ADAM KARDASZ; OKŁADKA/COVER: GIOVANNI SIMEONE/SIME/FREE

Zapraszamy do Business Lounge

Data

Boeing 787 Dreamliner oznacza podróż nie tylko komfortową, ale również bardziej przyjazną naturze. Imię i nazwisko pasażera/ The Boeing 787 Dreamliner offers more comfortable and more Nr rejsu LO eco-friendly air travel. 2012

Editorial

Dear Readers, LOT joined forces with Boeing, and airport and air traffic management companies from Warsaw to initiate research cooperation during the Polish-American Economic Summit. The aim is to develop new technologies to manage the increasing air traffic at minimum inconvenience to the local community. We are caring for the environment together. And talking about more effective environmental protection in the context of air traffic management, I have to mention an aircraft that deploys state-of-art technologies to significantly lower noise levels. Making its debut in the LOT Polish Airlines colours this year, the Boeing 787 Dreamliner is a massive technological breakthrough that offers faster, more comfortable, more economical and more eco-friendly air travel. Meanwhile, summer is in full swing. August is the perfect time to visit the Greek islands – a favourite destination for Polish holidaymakers. Greece might be grappling with an economic crisis, but it has an enviable climate. The ancient god Helios still seems to be on duty here, as the sun shines all year round over Rhodes. Vienna is well worth visiting in summer, even if for a short weekend getaway, and not just to soak up the atmosphere of its imperial past and feast your eyes on the grandeur of its architecture. This year, Vienna is celebrating the 150th anniversary of the birth of Gustav Klimt with numerous exhibitions of his works. I also recommend the article about forest craft workshops in Poland. These have become the most effective de-stressing method for managers and indeed for anyone who feels the urge to connect with nature untouched by civilisation. ☐

lot.com Prezes PLL LOT / LOT POLISH AIRLINES CEO Marcin Piróg

003_KA_08_Edytorial.12345.indd 3

12-07-17 12:36

Kaleidoscope_advertorial_380x249.indd 1

7/12/12 4:59 PM

FIAT FREEMONT KIERUNEK SYBERIA Wyprawa pod hasłem Fiat Adventure Team Syberia 2012 z jednej strony stanowiła etap pionierskiej wyprawy polskiego podróżnika, z drugiej zaś ekstremalny test Fiata Freemont. Ten zaskakująco duży i przestronny VAN, z niezwykle elastycznym wnętrzem, uchodzi za samochód wręcz stworzony dla rodzin. To niezwykle wymagający użytkownicy o zróżnicowanych potrzebach i przyzwyczajeniach. Szybko jednak duży Fiat spotkał się z ich sympatią i na drogach pojawiły się setki Freemontów. My sprawdzamy, jak auto radzi sobie poza drogami, w trudnych warunkach i na ekstremalnych trasach.

PRZEJECHANE: PONAD 17 000 KM

DANE TECHNICZNE • Silnik Diesla 170 KM • Trójstrefowa klimatyzacja • 7 miejsc siedzących • Dostęp bezkluczykowy • 32 konfiguracje siedzeń • Ponad 20 schowków • Podnoszone siedziska dla dzieci • Przeglądy co 30 tys. km • Systemy ESP, Traction Control, Active Hood, Brake Assist, Hill Start Assist, ERM

Kaleidoscope_advertorial_380x249.indd 2

7/12/12 5:00 PM

Contents

NA DOBRY POCZĄTEK / OFF TO A GOOD START LIST PREZESA PLL LOT / Note from the CEO 3 OD NACZELNEJ / Note from the Editor 8 FELIETON LECHA WAŁĘSY / Lech Wałęsa’s column 10

INFO 89–112

DRUŻYNA WSZECH CZASÓW? / The best team of all-time? 12

WYRUSZ W PODRÓŻ / SEE THE WORLD REZERWACJE / Mark your calendar 16 WIEDEŃ: 5 NAJ / Vienna’s Top 5 20 KRAINA PIĘKNIEJSZA OD SŁOŃCA / Land more beautiful than the sun 24

POLSKIE PRZEBOJE / POLISH HITS RAK: TYŁEM NA SALONY / Crayfish revisited 44 JELEŃ KRÓLA BOLESŁAWA / Jelenia Góra and its vicinities 48

WIEDZIEĆ WIĘCEJ / DID YOU KNOW? W JEDNOŚCI SIŁA / Poland’s presidency of the Visegrád Group 14 DR IRENA ERIS PODBIŁA PARYŻ / Dr Irena Eris conquers Paris 56 CI WSPANIALI LOTNICY NA SWEJ ŚWIETNEJ MASZYNIE / The story of Żwirko and Wigura 58 SPOD ZNAKU TRUPIEJ CZASZKI / Pirates as we know them 60 TEATR BIURO PODRÓŻY W PODRÓŻY / Teatr Biuro Podróży hits the road 68 KULTURA / Culture 72 SZKOŁA WIRTUOZÓW / Master Courses for musicians 74 ŁYK LUKSUSU / Liquid luxury 76

ROZMAITOŚCI / MISCELLANEA GADŻETY / Gadgets 80 TWÓJ STYL / Your style 82 ZDROWIE / Health 84 SALON / Events 86 ROZRYWKA / Puzzle time 114

spis treści

LEŚNE ŻYCIE DLA ODWAŻNYCH / Forest life for the brave 36

006_KA_08_Spis tresci.12345.indd 6

12-07-17 12:52

OD NACZELNEJ

Note from the Editor

Stać nas na więcej We can do better

Lubię wracać do domu z przeświadczeniem, że niemożliwe nie istnieje, i polecam Wam to uczucie! I like to come back home knowing that nothing is impossible, and I’d like you to experience the same feeling.

People can survive in any conditions. I’ve always believed that everyone should test their limits (or lack thereof) and volunteer for extreme situations under controlled conditions. That’s why I took up rock climbing in high mountains. In this day and age where everything is safe, this is one of the few places where your life is actually at risk. This forces you to push yourself to the limit and beyond. I find it fascinating. I give up so easily when I go jogging in the park in the morning. I tell myself that I’m tired, that I can’t keep going... and then I simply pack it in. Up there, I not only climb mountains, I also move them. So I can go beyond myself. I like to come back home knowing that nothing is impossible, and I’d like you to experience the same feeling. But now, having read the article “Forest life” on page 36, I’m beginning to wonder just how much I know about survival in our seemingly familiar Polish forests. You do not have to go to the end of the earth to find extreme conditions. Our own Tuchola Forests are certainly dark and there is no road leading out and back to civilisation. I last experienced this when I was a scout. What remains? Will instinct suffice? I know that I’m going to voluntarily follow an instructor into the forest and spend a few days there taming the unknown, building makeshift shelters in the wilderness, learning how to make food out of nothing, and refreshing myself with worms, roots and nettles. I’d like to know what I’m capable of. How about you? ☐

REDAKTOR NACZELNA / EDITOR IN CHIEF Martyna Wojciechowska

Człowiek jest w stanie przetrwać w każdych warunkach. Zawsze uważałam, że warto poznać swoje granice (a raczej ich brak!) i samemu, dobrowolnie wpakować się w taką kontrolowanie-ekstremalną-sytuację. Właśnie dlatego zaczęłam wspinać się w Górach Wysokich – w naszych bezpiecznych czasach to jedno z niewielu miejsc, w których ryzyko utraty życia jest całkiem realne, a to zmusza człowieka do tego, żeby dać z siebie więcej, niż sądził, że jest w stanie wykrzesać. Fascynuje mnie to! Przecież biegając rano po parku, poddaję się tak łatwo: „Zmęczyłam się, nie dam rady” – mówię sama do siebie i kończę wysiłek. Tam, wysoko, potrafię góry nie tylko zdobywać, ale nawet je przenosić, więc okazuje się, że stać mnie na więcej! Lubię wracać do domu z przeświadczeniem, że niemożliwe nie istnieje, i serdecznie polecam Wam to uczucie. Teraz jednak, po lekturze artykułu pt. Leśne życie ze strony 36, zaczęłam się zastanawiać, jaką mam wiedzę na temat przetrwania w naszym, polskim, niby dobrze znanym lesie. Przecież ekstremum wcale nie musi oznaczać Krańca Świata, tylko (dajmy na to) Bory Tucholskie, ciemność i brak drogi powrotnej do cywilizacji. Ostatni raz przerabiałam to w harcerstwie, ale ile z tego pozostało? Czy instynkt wystarczy, żeby sobie poradzić? Dlatego już wiem, że całkiem dobrowolnie udam się do lasu z instruktorem i przez kilka dni będę oswajać nieznane, w dziczy budować prowizoryczne schronienie, uczyć się, jak zrobić do jedzenia coś z niczego, czyli posilić się robakiem, korzonkiem czy pokrzywą. Lubię wiedzieć, na co mnie stać. A Wy? ☐

008_KA_08_EdytorialMartyna.12345.indd 8

12-07-17 17:20

FELIETON

Column

Zmienna pogoda Changeable weather

Widzę przed nami tak wiele pracy i możliwości, że jesteśmy skazani na rozwój i sukces. I am convinced that with so much work and so many opportunities we’re doomed to success. wszyscy musimy nieco zacisnąć pasa, aby razem wygrać. Patrząc na świat, widzę przed nami tak wiele pracy i możliwości, że jesteśmy skazani na rozwój i sukces. Ale bądźmy odpowiedzialni i w taki też sposób wybierajmy naszych przedstawicieli. Na razie cieszmy się urlopami. Zbierajmy siły, żeby móc z optymizmem zderzyć się z problemami. Ja, jeżdżąc po Polsce i po świecie, wspieram, gdzie mogę, zachęcam i dodaję odwagi. Wierzę też w siłę i mądrość młodych. Jest wielu ludzi sukcesu, którym udzielę poparcia, bo widzę, że ich pomysły mogą wzmocnić siłę ogółu. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

Mieliśmy w Polsce piękny początek lata. Ciepłe dni i wieczory, rozkwit przyrody i dobre nastroje. Ale przeżyliśmy i niejedną gradową burzę. Kończąc piłkarskie Euro, uświadomiliśmy sobie po raz kolejny, że Polak potrafi. Mimo że polska reprezentacja nie osiągnęła satysfakcjonującego wyniku w rozgrywkach, powszechne stało się zadowolenie z tego, jak poradziliśmy sobie organizacyjnie. Cieszymy się, że podobało się u nas kibicom przybyłym na mecze i nam samym, którzy doceniamy nowe stadiony, porządek i piękno kraju. Znów pokazaliśmy szczerą polską gościnność. Sierpień to czas szczególny, bo i odpoczywamy, i świętujemy ważne dla naszego narodu rocznice – Cudu nad Wisłą z 1920 r. i zwycięskich strajków, które w 1980 r. stały się źródłem narodzin zwycięskiej Solidarności. Mamy w naszej historii wiele momentów zmagań z przeciwnościami losu. Dziś zwycięstwa, które stoją przed Polską, Europą i światem, to nie zwycięstwa w boju. Ważne, aby każdy człowiek czuł się odpowiedzialny. Nadmierna konsumpcja i nieodpowiedzialne pożyczanie doprowadziły nas do sytuacji, w której

It has been a beautiful early summer here in Poland. The days and nights have been warm though we’ve had a couple of hailstorms too. Now that the European Football Championships have come to an end, we can safely say – once again – that Polish people have got what it takes. Our national team may not have made it to the finals, but everybody was happy with the way the tournament was organised. We were glad to see that people who came here to watch the games liked Poland as well. Just like us, they admired the new arenas, the new order, and the beauty the country. Once more, that honest down-to-earth Polish hospitality was on show. Summer is the holiday season. This is a very special time for us because in August we like to relax and celebrate important national anniversaries, such as “the Miracle of the Vistula” of 1920 and the victorious strikes that gave birth to the triumphant “Solidarity” movement in 1980. Throughout our history, we have frequently found ourselves up against adversity. Today, the victories awaiting Poland, Europe and the rest of the world will not be won on the battlefield. It’s important that everyone feels accountable. Exorbitant consumption and reckless borrowing have forced us to tighten our belts a little to achieve a win-win situation all round. When I look at the world, I am convinced that, with so much work and so many opportunities we’re doomed to development and success. But let’s be responsible and responsibly select our representatives. But for now, let’s just enjoy the holidays. Let’s recharge our batteries so we can confront our problems with optimism. As I travel around Poland and the world, I support, motivate, and give people courage whenever I can. There are many successful people I will continue to support because I believe their ideas can reinforce the potential of society as a whole. ☐

010_KA_08_FelietonWalesa.12345.indd 10

12-07-17 12:53

ADVERTORIAL

dr Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Minister of Agriculture and Rural Development

Szanowni Państwo! Poprzednio zachęcałem do spróbowania „Fasoli Piękny Jaś z Doliny Dunajca” /„Fasoli z Doliny Dunajca”. Pozostajemy na południu Polski, ale przenosimy się nieco wyżej w góry. Dziś przyszła kolej na bardzo znany produkt tych ziem – na oscypka, który również znajduje się w unijnym rejestrze Chronionej Nazwy Pochodzenia. Dear Readers! Last time, I encouraged you to try “Fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca”/”Fasolaz Doliny Dunajca” [“Giant Beans from Dunajec River Valley”/”Beans from Dunajec River Valley”]. Today, we stay in the south of Poland, but slightly higher in the mountains. It is now time to show you our most famous highlander product: oscypek cheese, which has also been entered into the EU register of Protected Designations of Origin.

Polska smakuje Poland tastes good

scypek” ma kształt dwustronnego stożka, wrzeciona. Długość od 17 do 23 cm, średnica w najszerszym miejscu od 6 do10 cm a masa od 0,6 do 0,8 kg. Barwa po przekrojeniu lekko kremowa, przy skórce ciemniejsza, dopuszcza się barwę zbliżoną do białej. Barwa skórki słomkowo-lśniąca, jasnobrązowa z delikatnym połyskiem. „Oscypek” jest wytwarzany wyłącznie w okresie od maja do września i może być sprzedawany tylko w całości. Ukształtowana od wieków metoda produkcji zawiera aż 16 etapów. To pracochłonne zajęcie przekazywane jest z pokolenia na pokolenie. Nie bez znaczenia jest także surowiec, który może być użyty do wyrobu oscypków. Stosowane jest tylko mleko pochodzące od owiec rasy „Polska owca górska”. Rasa ta jest ściśle związana z historią i tradycją Podhala oraz zamieszkującej ten region ludności. Jest doskonale przystosowana do warunków klimatycznych i tradycyjnych systemów chowu w terenach górskich. Owce rasy „Polska Owca Górska” wypasane na Podhalu żywią się ponadto bardzo zróżnicowaną, specyficzną roślinnością, co ma wpływ na smak i skład mleka, a w konsekwencji daje wytwarzanemu z tego mleka produktowi szczególny smak i aromat. Jeżeli do produkcji wykorzystywane jest mleko krowie może ono pochodzić jedynie od krów rasy „Polskiej Krowy Czerwonej” — najstarszej polskiej rasa bydła. Ten charakterystyczny dla Podhala rodzaj sera jest wspaniałą przekąską samą w sobie. Może też być opiekany na ruszcie i podawany z żurawiną. Jego sposób podania zależy jedynie od fantazji konsumentów. Jestem przekonany, że będzie smakował w każdej postaci.

MinisterstwoRolnictwa_KA0812_new.indd 1

scypek” has the shape of a double cone or spindle. It is between 17 and 23 cm in length, between 6 and 10 cm in width at its widest point and weighs between 0.6 and 0.8 kg. When cut it has a light cream colour, darker at the rind, but a shade closer to white is also permissible. The rind has a straw-coloured gleam, light brown, and a soft shine. „Oscypek” is produced exclusively in the period May to September and may only be sold whole. The manufacturing method, perfected for centuries, consists of 16 stages. The labour-intensive job and skills are passed down from one generation to the next. It is also important to use the right ingredients. The milk used in the production of „oscypek” comes from the breed „Polish Mountain Sheep”. The breed is closely linked with the history and tradition of the Podhale region and the local population. It is extremely well adapted to the climatic conditions and traditional methods of breeding in mountain areas. Moreover, the Polish Mountain Sheep pastured in Podhale feed on very diverse and unique vegetation, which affects the composition and taste of the milk, and consequently gives the product processed from such milk its particular taste and aroma. Cow’s milk, if used at all for production, comes from the „Polish Red Cow” – Poland’s oldest cattle breed. ”Oscypek” cheese, characteristic of Podhale region, is an excellent snack in its own right. It can be grilled and served with cranberries, but the way you serve it is up to you. I am sure you will find it delicious anyway.

7/13/12 12:42 PM

FELIETON

Column

Drużyna wszech czasów? The best team of all-time?

TEKST/BY:

Pedro Pinto

Po 76 golach, 31 meczach i 24 dniach mistrzostwa Europy dobiegły końca. A finałowy mecz Hiszpanii przeciwko Włochom w Kijowie był zaiste spektakularny i dał jeszcze jeden dowód na to, że La Roja może nosić miano prawdopodobnie najlepszej drużyny wszech czasów. Nasza ekipa CNN stacjonowała w Warszawie przez większą część mistrzostw i z przyjemnością relacjonowaliśmy mecze ze stolicy Polski. Akcje na murawie były ekscytujące, a i poza stadionami organizatorzy świetnie się spisali, choć zdarzyło się kilka incydentów, w szczególności na początku sportowego święta. Z pewnością najsłabszym punktem mistrzostw były chuligańskie starcia w Warszawie przed meczem Rosji i Polski w Grupie A. Odnotowano również kilka przypadków wybryków rasistowskich na stadionach, co zasługuje na potępienie. UEFA ukarała te federacje, których kibice dopuścili się niewłaściwego zachowania. Hiszpanie przechodzą do historii jako zdobywcy trzech pucharów z rzędu. Reprezentacja tego kraju jest praktycznie nie do pokonania od czterech lat. Odkąd rozpoczął się ich złoty okres na Euro 2008, wygrali 88 proc. spotkań. A sami piłkarze? Trudno wyróżnić jednego gracza z hiszpańskiej drużyny. UEFA wybrała na najlepszego gracza mistrzostw Andrésa Iniestę i to prawda, że mistrzowsko rozgrywał piłkę, lecz czy naprawdę był lepszy niż Gerard Piqué czy Sergio Ramos? Albo, dajmy na to, Iker Casillas. Ta edycja mistrzostw Europy jest już historią. Gratulacje dla Polski i Ukrainy za świetną organizację, o jaką wiele osób ich nie podejrzewało. Czy wszystko było bez zarzutu? Nie. Lecz z pewnością dwa wschodnioeuropejskie narody podjęły wyzwanie i zorganizowały wydarzenie, które będzie zapamiętane jako wielkie święto futbolu. ☐

KILKA SPOSTRZEŻEŃ / A FEW REMARKS – Patrzenie na grę Andrei Pirlo to czysta przyjemność. Szkoda, że nie wystarczyło mu sił na finał. – Niemcy wykazali się arogancją w stosunku do Włochów w półfinałach. Naprawdę sądzę, że nie docenili Azzurich i srogo za to zapłacili. – Cristiano Ronaldo zagrał świetnie i w pięknym stylu. Zapewne żałował jedynie tego, że nie ma drugiego napastnika, z którym mógłby grać. Lub że nie sprostał oczekiwaniom. – Andrea Pirlo was a joy to watch. Pity he didn’t have much left in the tank for the final. – Germany were arrogant against Italy in the semi-finals. I honestly feel they didn’t take the Azzuri seriously and paid the price. – Cristiano Ronaldo silenced his critics. He must only have wished that he had a decent striker to play with. Or at least that Nani would have lived up to expectations. improper conduct. The Spanish national team made history by winning a third major trophy in a row. The truth is Spain have been virtually unbeatable over the last four years. Since they started their winning cycle at Euro2008, they have won 88% of their competitive matches. And what about the individuals? It is difficult to pick one stand-out performer from the Spanish national team. UEFA named Andres Iniesta player of the tournament and as good as he was in midfield, pulling the strings like a master puppeteer, was he really better than Gerard Piqué or Sergio Ramos? Or Iker Casillas for that matter? But this edition of the European Championship is in the books. Congratulations to Poland and Ukraine for pulling it off when many people thought they would never be able to do it. Was it perfect? No. But it saw two Eastern European nations rise to the challenge and stage an event that will be remembered for all the right reasons. ☐

Autor jest dziennikarzem sportowym CNN International. / Pedro Pinto is a sports reporter for CNN International.

After 76 goals, 31 matches and 24 days, the European Championship came to an end. And what an end it was with Spain thrashing Italy in Kiev, adding another argument to the case that La Roja may be the best national team of all-time. Our CNN crew was based in Warsaw for most of the tournament and it was a pleasure covering it from there. On the pitch the action was formidable and off it organizers get positive marks as well although of course there were some negative incidents, especially in the first few days. The low point of the tournament was unquestionably the violence between hooligans in Warsaw preceding the Poland versus Russia Group A game. There were also a few incidents of racist behaviour from fans in stadiums, which was deplorable. UEFA handed out several fines to various federations after their fans were guilty of

012_KA_08_FelietonCNN.12345.indd 12

12-07-17 12:54

190x249_LG_Klajdoskop.indd 1

2/13/12 12:18 PM

GRUPA WYSZEHRADZKA

Visegrád Group

W jedności siła Strength in unity

Oficjalne przekazanie prezydencji nastąpiło na szczycie premierów państw Grupy 22 czerwca w Pradze. Poland officially took over presidency at the summit of Prime Ministers of the Visegrád Group countries held on 22 June in Prague.

TEKST/BY:

Danuta Śmierzchalska

Hasłem polskiej prezydencji jest rozwijanie integracji i umacnianie spójności zarówno w wymiarze europejskim, jak i regionalnym. Grupa Wyszehradzka (V4) jest regionalną formą współpracy czterech państw środkowej Europy – Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Powstała 15 lutego 1991 r., kiedy to w węgierskim Wyszehradzie prezydenci Polski Lech Wałęsa i Czechosłowacji Václav Havel oraz premier Węgier József Antall podpisali wspólną deklarację określającą cele i warunki wzajemnej współpracy.

The priorities of the Polish Presidency will be increasing integration and strengthening cohesion at the European and regional levels. The Visegrád Group (V4) is a regional alliance of four Central European states – Poland, the Czech Republic, Slovakia, and Hungary. It was established on 15 February 1991, when the Polish President Lech Wałęsa, the Czechoslovakian President Václav Havel and the Hungarian Prime Minister József Antall signed a declaration setting out the aims and conditions of mutual coop-

ZK AD HR P Z E C OU W YS GR G R U PA RÁD VISEG

1 LIPCA POLSKA PRZEJĘŁA OD CZECHÓW ROTACYJNE PRZEWODNICTWO W GRUPIE WYSZEHRADZKIEJ. BĘDZIE JE SPRAWOWAĆ PRZEZ 12 MIESIĘCY. / ON 1 JULY, POLAND TOOK OVER THE TWELVE-MONTH PRESIDENCY OF THE VISEGRÁD GROUP FROM THE CZECH REPUBLIC.

014_KA_08_Polska Prezydencja.12345.indd 14

12-07-17 12:55

Jesteśmy nie tylko sąsiadami – łączą nas historia, tradycja, kultura i wartości. Dlatego ideą utworzenia Grupy było nawiązanie głębszej współpracy w zakresie budowy demokratycznych struktur państwowych oraz wolnorynkowej gospodarki, a w przyszłości uczestnictwo w procesie integracji europejskiej. Od 2004 r. wszystkie kraje V4 są już członkami Unii Europejskiej, a Grupa Wyszehradzka wypracowuje wspólne stanowisko w sprawach istotnych dla przyszłości regionu i UE. W dniach 4–5 lipca minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski złożył specjalną wizytę w stolicach państw V4, poświęconą rozpoczynającemu się polskiemu przewodnictwu w Grupie Wyszehradzkiej. Przypada ono na czas kryzysu gospodarczego, który niesie nowe wyzwania dla całej Europy i świata. Przeciągający się kryzys utrudnia konsensus w sprawach gospodarczych i sprawia, że odżywają narodowe egoizmy grożące odnowieniem podziałów w Europie. Niektóre społeczeństwa zachodnioeuropejskie są coraz bardziej zniechęcone procesami integracyjnymi. W przeciwieństwie do nich społeczeństwa krajów wyszehradzkich nadal zachowują entuzjazm wobec idei jednoczenia kontynentu. Dlatego państwa V4 reprezentują pogląd, że warunkiem przezwyciężenia trudności jest kontynuacja rozpoczętego procesu integracji. Celem przyświecającym polskiej dyplomacji przez ten rok będzie działanie na rzecz bardziej intensywnej współpracy Warszawy, Pragi, Bratysławy i Budapesztu. Polska będzie zabiegać, aby nasze kraje zajęły wspólne stanowisko podczas toczących się negocjacji w sprawie unijnych Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2014– –2020 (chodzi przede wszystkim o środki na politykę spójności). Chcemy, aby Grupa Wyszehradzka coraz skuteczniej reprezentowała interesy nowych państw członkowskich UE. Oznacza to m.in., że jak najwięcej rozwiązań powinna przyjmować nie tylko strefa euro. Polska stoi na stanowisku, że proces integracji europejskiej w regionie Bałkanów Zachodnich należy zakończyć jak najszybciej, będziemy zatem wspólnie zabiegać o ostateczną akcesję Chorwacji do UE. Zależy nam również na realizacji Partnerstwa Wschodniego. To kraje wyszehradzkie są naturalnym adwokatem jak największego zbliżenia naszych wschodnich sąsiadów do Unii Europejskiej. Polska prezydencja za niezwykle istotne uważa bezpieczeństwo energetyczne. Dlatego najważniejsze zadania to zapewnienie politycznego wsparcia dla projektu budowy korytarza gazowego Północ–Południe oraz podjęcie tematu wydobycia gazu łupkowego. Państwa V4 powinny również rozwijać współpracę w dziedzinie energetyki jądrowej, bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej, a także wspólnie kształtować politykę energetyczną i klimatyczną UE. Jednym z celów, jakie stawia przed sobą polska prezydencja w V4, jest pogłębianie współpracy UE w dziedzinie bezpieczeństwa oraz umocnienie znaczenia NATO. Polska stoi na stanowisku, że kraje V4 powinny przywiązywać większą wagę do dalszego rozwoju stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych. Będą temu służyć projekty promujące historię i kulturę państw wyszehradzkich oraz współpraca miast. ☐

eration. We are much more than neighbours – we have a common history, tradition and culture, and we share the same values. The Group was formed so that we could work together more closely in building democratic state structures and a free-market economy, and play a role in European integration. The Visegrád Group articulates a common position on issues vital for the future of the region and the European Union. All four members joined the EU in 2004. On 4–5 July, Minister of Foreign Affairs Radosław Sikorski paid a special visit to the V4 capitals to discuss the upcoming Polish Presidency of the Visegrád Group. This comes at a time of economic crisis, which poses new challenges for Europe and the world. The persisting crisis is hampering consensus building and kindling the revival of national egoisms that are threatening to divide Europe once more. Some Western European countries are becoming increasingly despondent about integration. The Visegrád countries, by contrast, have retained their enthusiasm for European unification and believe that following through on integration is a necessary precondition to overcoming these challenges. Polish diplomacy this year will be focused on getting Warsaw, Prague, Bratislava, and Budapest to work even more closely together. Poland will be pulling out all stops to articulate the position of the V4 states in the pending negotiations on the Multiannual Financial Framework for the period 2014-2020 (Cohesion Policy Funds in particular). We would like to see the Visegrád Group represent the interests of new EU member states even more effectively. This means that as many proposals as possible should be adopted – and not just by the euro zone. Poland takes the view that European integration in the Western Balkans should be finalised as soon as possible, and we will certainly be pushing hard to finalise Croatia’s EU accession. We are also committed to implementing the Eastern Partnership. The Visegrád Group is a natural advocate of strengthening the ties between our eastern neighbours and the European Union. The Polish Presidency considers energy security to be a top priority. Ensuring political support for the construction of the North-South Gas Corridor and tackling the issue of shale gas extraction will therefore top the agenda. The V4 states should also work more closely on developing nuclear power and securing oil supplies, and they should shape EU energy and climate policies as a bloc. One of the objectives of the Polish Presidency will be to strengthen EU cooperation in the areas of security and defence and to reinforce the importance of NATO. Poland is convinced that the V4 states should place even greater emphasis on further developing economic, cultural and scientific ties. Promoting the history and the culture of Visegrád states and getting their cities to work together even more closely will go a long way towards achieving this. ☐

014_KA_08_Polska Prezydencja.12345.indd 15

12-07-17 12:55

REZERWACJE

Mark your Calendar

Miasto pełne teatru x Drama-packed city

W Fińskim Tampere to nie tylko jeziora i zabytki. Odbywa się tu jeden z najważniejszych festiwali teatralnych – szczególnie polecamy spektakle: Chaos Yanny Ross z litewskiego Teatru Narodowego, Utalentowany pan Ripley z berlińskiego teatru Schaubühne oraz 12 Karamazovs w reż. Kristiana Smedsa. / Tampere hosts one of the world’s major theatre festivals and people come here from all over the world to see the latest Finnish and foreign plays. We can especially recommend Chaos by Yanna Ross from the Lithuanian National Theatre and Talented Mr Ripley by the Schaubühne Theatre in Berlin. 06-12.08, www.teatterikesa.fi, FESTIWAL TEATRALNY, Tampere, Finlandia / THEATRE FESTIVAL, Tampere, Finland

Festiwal z pianką z

Foamy festival

Qingdao we wschodnich Chinach stanie się w sierpniu stolicą złocistego napoju z pianą. Na miłośników piwa czekają stoły z rzędami napełnionych kufli. Swoje najlepsze wyroby zaprezentują browary z Europy, ale także Meksyku, Stanów Zjednoczonych, Japonii i Chin. Warto zdążyć na barwną ceremonię otwarcia festiwalu i towarzyszący jej koncert. / Qingdao in eastern China is holding a beer festival in August. Rows of pints are going to be lined up waiting to be downed. Breweries from Europe, Mexico, the US, Japan and China will be showcasing their best products. Don’t miss the colourful opening ceremony and the inauguration concert. 11–26.08, www.qingdaochinaguide.com/news/events/international-beer-festival.html, FESTIWAL PIWNY, Qingdao, Chiny / BEER FESTIVAL, Qingdao, China

Piłka w górę x Zabawa absolutna v

Trójmiejska Ergo Arena w sierpniu gościć będzie Międzynarodowy Turniej Koszykówki mężczyzn z udziałem reprezentacji: Włoch, Łotwy, Czarnogóry i Polski. Dziesięć dni później odbędzie się tutaj również mecz kwalifikacyjny do mistrzostw Europy: Polska – – Belgia. Emocji z pewnością nie zabraknie. / This August, the Ergo Arena in the Tri-city is hosting the International Men’s Basketball Tournament. The national teams from Italy, Latvia, Montenegro, and Poland will all be coming here. Ten days later, Belgium and Poland will be slugging it out to qualify for the European Championships. 3–5, 15.08, ergoarena.pl/kalendarium/ miedzynarodowy-turniej-koszykowki-2012-08-03-1700.html, MIĘDZYNARODOWY TURNIEJ KOSZYKÓWKI, Gdańsk/Sopot, Polska / INTERNATIONAL BASKETBALL TOURNAMENT, Gdańsk-Sopot, Poland

Endless fun for the under 10s

To będzie jedno z najbardziej kolorowych i na pewno najsłodszych wydarzeń lata w stolicy Wielkiej Brytanii. Trzeba tylko mieć mniej niż 10 lat oraz siłę na trzydniową zabawę. Organizatorzy festiwalu przeznaczonego dla najmłodszych zapowiadają pokazy, konkurencje sportowe, piknik naukowy, konkursy i koncerty. Przygotowano specjalny program dla trzylatków. / This would have to be one of the sweetest and most colourful events ever to be held in London. All you need is to be under 10 years old and to have the stamina to hack this three-day event. There will be demonstrations, sporting competitions, a science picnic, contests and concerts. A special programme has been designed for three year olds. 17–19.08, www.lollibopfestival.co.uk/index2.php www.lollibopfestival.co.uk/index2.php, Londyn, Wielka Brytania / LOLLIBOP FESTIVAL, London, UK

Sporting emotions running high

016_KA_08_Rezerwacje.12345.indd 16

12-07-17 12:57

Certina_K_9.07.indd 1

7/9/12 4:16:26 PM

REZERWACJE

Mark your Calendar

Liderzy nowych idei Leaders of new ideas

Lider czy statysta? Europa w wielobiegunowym świecie. Perspektywa biznesu – to hasło Europejskiego Forum Nowych Idei 2012, które odbędzie się w Sopocie w dniach 26–28 września. W forum weźmie udział ponad tysiąc przedstawicieli świata nauki, kultury i polityki. Jednym z partnerów wspierających forum są Polskie Linie Lotnicze LOT. / “Leader or Follower? Europe in the Multipolar World. Business Perspective” is the main theme of the European Forum for New Ideas 2012 held in Sopot from 26 until 28 September. The event will be attended by over a thousand people from the worlds of science, culture and politics. LOT Polish Airlines is one of the partners supporting Forum. 26–28.09, www.efni.pl, eFni 2012, Sopot, Polska / eFni 2012, Sopot, Poland

W rytmie Muzyczna promenada x tropików z Musical promenade Tropical rhythms

Chociaż muzyka reggae kojarzy się z Jamajką, latem nadarza się okazja, by wziąć udział w festiwalu tego muzycznego gatunku w… Kanadzie. Przez trzy wieczory fani kołysać się będą do muzyki wykonywanej przez plejadę artystów, wśród których zabłysną Christopher Martin, Jimmy Cliff i Poirier. Aby bardziej wczuć się w klimat festiwalu, już dziś polecamy zapuścić dredy. / Montreal is holding a festival celebrating reggae, a genre normally associated with Jamaica, this summer. You can sway to the music of Christopher Martin, Jimmy Cliff, Poirier and others for three nights running. Get those dreadlocks growing.

Po raz kolejny Royal Albert Hall będzie miejscem serii koncertów muzyki klasycznej, ale również jazzowej i operetkowej organizowanych przez BBC i transmitowanych na cały świat. W programie utwory ponad 150 kompozytorów, wśród których warto zwrócić uwagę na klasyka operetki – The Yeomen of the Guard Gilberta i Sullivana. / Once again, the Royal Albert Hall will be hosting classical music, jazz and operetta concerts produced by the BBC and broadcast around the world. The programme of this year's Proms features works by over 150 composers, including the classic comic opera The Yeomen of the Guard by Gilbert and Sullivan. 13.07–08.09, www.bbc.co.uk/proms, londyn, wielka Brytania / PromS 2012, london, uK

17–19.08, montrealinternationalreggaefestival. com, międzynarodowy FeStiwal reggae, montreal, Kanada / international reggae montreal, Canada

Warszawa Singera c Przedstawienia nowojorskiego The National Yiddish Theater-Folksbiene oraz izraelskiego teatru Nephesh to teatralne atrakcje dziewiątej edycji Festiwalu. Z koncertami wystąpią m.in. amerykański wokalista Joshua Nelson, kantorzy Alberto Mizrahi, Benzion Miller i Yaakov Lemmer, a także Kayah ze specjalnie na tę okazję przygotowanym repertuarem. / New York’s National Yiddish TheaterFolksbiene and Israel’s Nephesh Theatre are the main theatrical highlights of this year’s Festival. American gospel singer Joshua Nelson, cantors Alberto Mizrahi, Benzion Miller and Yaakov Lemmer, and Kayah with a special Jewish repertoire, will all be giving concerts, and there will also be meetings and workshops. 25.08–02.09, www.festiwalsingera.pl, www.facebook.com/FestiwalSingera, FeStiwal Kultury ŻydowSKiej „warSzawa Singera”, warszawa, Polska / "Singer’S warSaw" jewiSh Culture FeStival, warsaw, Poland

Singer's Warsaw

016_KA_08_Rezerwacje.12345.indd 18

12-07-17 12:57

Kalejdoskop_190x249_N56_win.indd 1

11-07-12 10:49:16

NASZ KIERUNEK

Our Destination

NAJ VIENNA WIEDEŃ TOP

1Z przodu muzeum A museum piece

MUZYKA, KAWIARNIE, ARCHITEKTURA – STOLICA AUSTRII NIE BEZ PRZYCZYNY ZWYCIĘŻA W RANKINGACH NAJLEPSZYCH MIAST DO ŻYCIA. / MUSIC, CAFÉS AND ARCHITECTURE ARE JUST SOME OF THE THINGS THAT MAKE VIENNA ONE OF THE WORLD’S MOST LIVEABLE CITIES. TEKST/BY: Tomasz

Kondr

Śniadanie na trawie Breakfasting on the lawn

Jednym z symboli miasta jest ogromne diabelskie koło o wysokości 65 m. Znajduje się w zabytkowym lunaparku Prater, gdzie można też odwiedzić planetarium i muzeum parku. Najmłodszych oczaruje 5-kilometrowa wąskotorowa kolejka. W niewielkich kioskach rozsianych po całym Praterze kupić można wiedeńskie smakołyki. / The 65 metre ferris wheel in the historical Wiener Prater amusement park is a city landmark. There is also a planetarium, a museum, and a 5 km narrow-gauge railway for children. Oh, and there are plenty of Viennese delicacies available at the park’s many kiosks.

Dzielnica muzeów to centrum wystaw, koncertów, spektakli teatru tańca i spotkań z artystami rozmaitych dziedzin sztuki, a także ulubione miejsce spotkań wiedeńczyków – mieści się tu kilka restauracji i kawiarni. Muzeum Leopoldów szczyci się kolekcją sztuki najnowszej. W Muzeum Sztuki Współczesnej obejrzeć można m.in. obrazy Picassa i Andy’ego Warhola. / The museum district is the place to go for exhibitions, concerts, and dance theatre performances and meet artists from various disciplines. Locals love it for its many restaurants and cafés. The Leopold Museum has an impressive collection of contemporary art, as does the Modern Art Museum with works by Picasso and Warhol.

020_KA_08_5powodow12345.indd 20

12-07-17 12:58

190x249_kalej.ai

10.07.2012

10:29

COSMOPOLITAN TAKE UP YOUR RESIDENCE IN THE CENTER OF WARSAW WITH A VIEW OF THE WORLD

CMY

COME TO LIVE IN THE VERY HEART OF POLAND’S CAPITAL, YET FAR FROM THE DOWNTOWN NOISE.

COSMOPOLITAN. 160 METRES HIGH, 44 STOREYS, 252 FLATS. www.cosmopolitan.waw.pl +48 535 10 10 10

NASZ KIERUNEK

Our Destination

Belle époque La Belle Epoque

Kto nad barok i klasycyzm przedkłada secesję, znajdzie jej w Wiedniu pod dostatkiem. Do najważniejszych gmachów w tym niezwykle ozdobnym stylu należą m.in. Budynek Secesji zaprojektowany przez Josepha Marię Olbricha oraz kościół Otto Wagnera w zespole szpitalnym Steinhoff. Jeden z najsłynniejszych obrazów epoki art nouveau – Judytę Gustava Klimta – podziwiać można w Belwederze. / Art Nouveau is just as well represented in Vienna as Classicism and the Baroque. The Secession building, designed by Joseph Maria Olbrich, and St. Leonard’s Church at the Steinhof Hospital, designed by Otto Wagner, are two of the best known examples of this highly decorative style. Gustav Klimt’s iconic “Judith” can be seen at the Belvedere.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–VIE 7.50–9.15 pon.–nd. 17.25–18.45 pon.–pt., nd. VIE–WAW 10.15–11.30 pon.–nd. 19.30–20.45 pon.–pt., nd. KRK–VIE 7.35–8.45 pon.–pt., nd. 18.30–19.40 pon.–pt., nd. VIE–KRK 9.40– 10.55 pon.–pt., nd. 20.35–21.50 pon.–pt., nd.

Mała czarna Coffee emporium

Wiedeńczycy biegli są nie tylko w sztuce, ale również w kuchni. Kawa po wiedeńsku rozsławiła miasto nie mniej niż muzyka czy architektura. Żeby rozkoszować się jej smakiem, nie trzeba długo szukać – kawiarni jest tu bez liku. Ale jeśli będziemy pamiętać, że w Café Landtmann małą czarną zamawiał Zygmunt Freud, a w Café Frauenhuber – Mozart, to warto się natrudzić i je odnaleźć. Do kawy obowiązkowo tort Sachera – najsłynniejszy deser czekoladowy Europy. / The Viennese are known for their cuisine as well as their art. Vienna coffee is as much a part of the city as its music and its architecture. And there is no shortage of cafés in which to indulge. Sigmund Freud used to drink coffee at the Café Landtmann while Mozart frequented the Café Frauenhuber, so you might find these places worthwhile tracking down. And be sure to order some Sachertorte – Europe’s most famous chocolate dessert.

Cena w obie strony – 366 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com, w taryfie First Minute na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

WAW–VIE 7.50–9.15 Mo.–Su., 17.25–18.45 Mo.–Fri., Su. VIE–WAW 10.15–11.30 Mo.–Su., 19.30–20.45 Mo.–Fri., Su. KRK–VIE 7.35–8.45 Mo.–Fri., Su., 18.30–19.40 Mo.–Fri., Su. VIE–KRK 9.40– 10.55 Mo.–Fri., Su., 20.35–21.50 Mo.–Fri., Su. Return ticket – PLN 366. The total price of a return ticket for a direct flight purchased at lot.com in the First Minute Fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight duration 1 h 55 min. Local time given.

5 CK stolica W stolicy Austrii cesarską przeszłość pielęgnuje się i celebruje jak nigdzie indziej. Barokowy pałac Schönbrunn z muzeum powozów, ogromnym parkiem w stylu francuskim oraz palmiarnią to żelazny punkt każdej wycieczki. W nieustępującym mu pięknem i przepychem pałacu Hofburg obecnie rezyduje prezydent kraju, a w sylwestrowy wieczór odbywa się jeden z najważniejszych balów świata. / The Austrian capital revels in its imperial past like no other city in Europe. The Baroque Schönbrunn Palace with its carriage museum, expansive French gardens and palm house is a must on every tourist itinerary. Equally stunning and grand is the Hofburg Palace.

Imperial capital

020_KA_08_5powodow12345.indd 22

12-07-17 12:58

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

Kraina piękniejsza

Land more beautiful than the sun

od słońca

UROKLIWE PLAŻE I CIEPŁE MORZE CZY MALOWNICZE WIOSKI W GÓRACH? SPOTKANIA Z HISTORIĄ WŚRÓD STAROŻYTNYCH ZABYTKÓW CZY NOCNE KLUBOWE ŻYCIE? NA GRECKICH WYSPACH KAŻDY ZNAJDZIE COŚ DLA SIEBIE. / SCENIC BEACHES AND WARM WATER OR PICTURESQUE MOUNTAIN VILLAGES? COMING FACE TO FACE WITH HISTORY IN ANCIENT RUINS OR VIBRANT NIGHT LIFE? THE GREEK ISLANDS HAVE SOMETHING FOR EVERYONE. TEKST/BY: Marzena

Słupkowska, TVP Ellerbrock/ bilderberg/ek pictures

ZDJĘCIA/IMAGES BY: Hans-Joachim

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 24

12-07-17 15:41

W weneckim porcie w Retimno na Krecie warto spróbować owoców morza. We recommend seafood dishes in the Venetian marina in Rethymno, Crete.

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 25

12-07-17 15:41

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

Gdy upał sięga 30 stopni, nie ma nic przyjemniejszego, niż odpocząć przy wąskiej górskiej drodze w kafenijon – którejś z wiejskich kawiarenek. Starzy mężczyźni spotykają się tu, aby porozmawiać na temat polityki, przekazać nowiny, poczytać, pograć w karty. I nigdzie się nie spieszą… Chroniąc się przed palącym słońcem, wolno popijają kawę. Aż trudno uwierzyć, że ten tak bardzo różny od naszej codzienności świat znajduje się tak blisko. Choć ostatnio stała się bohaterką głównych wiadomości gospodarczych z Unii Europejskiej, Grecja kojarzy się przede wszystkim z ciepłym morzem, piękną pogodą i bogactwem zabytków, które przypominają, że tu właśnie narodziła się zachodnia cywilizacja. Porozrzucane na Morzu Śródziemnym wyspy z ich bujną przyrodą osadzoną pomiędzy dwoma błękitami – nieba i wody – były kiedyś teatrem wielu tak ważnych dla naszej kultury i historii wydarzeń. Grecy zaś, szczególnie mieszkańcy wiosek i niewielkich mieścin na wyspach – to bardzo serdeczni i mili ludzie. Planując urlop w Grecji, każdy znajdzie miejsce odpowiednie dla siebie. Poczynając od Wysp Jońskich z najbardziej znaną Zakintos, poprzez Cyklady, Sporady, wyspy Dodekanezu z Rodos, największą w tym archipelagu, na Krecie kończąc. Jeśli jednak naprawdę ciekawi jesteśmy tego kraju, warto zrezygnować z hotelu i wyznaczonych plaż. Podróżowanie własnymi szlakami, wypożyczonym rowerem, skuterem czy samochodem – w zależności od upodobania i wakacyjnego budżetu – pozwoli odkryć nieznane rzeszom turystów uroki Grecji.

With the mercury hovering around 30°C, what could be more enjoyable than chilling out in a kafenion, i.e. a village café. Elderly men sit together and hold forth on politics, pass on the news, read, or play cards. They have all the time in the world. They are careful to keep out of the sun and sip coffee. It’s hard to believe that this world can be so close to our own and yet so far removed from it. Although it has recently featured prominently in news items on the EU’s financial woes, Greece is still mainly associated with warm sea, beautiful weather and an abundance of monuments that bear testimony to this being the cradle of Western civilisation. The Greek islands, with their lush greenery, are sprinkled around the Mediterranean, set between the two big blues of sky and water. This is where many of the seminal events in our history and culture took place. The Greeks, and especially those who live on tiny islands, are extremely friendly and warm-hearted people. If you’re planning a holiday in Greece, you’re going to find yourself spoilt for choice – from the Ionian Islands (the best known of which is Zakinthos), to the Cyclades, Sporades, and Dodecanese (Rhodes being the biggest), and on to Crete. If you really want to get out and explore this country, you’ll have to forget about hotels and designated beaches. Hire a bike, scooter or car, depending on your preferences and finances, take the roads that most appeal, and you will discover a side of Greece that the tourist crowds never see.

PODRÓŻ W CZASIE I RÓŻOWA LAGUNA Piaszczyste plaże ciągnącej się przez tysiąc kilometrów linii brzegowej Krety, obfitującej w zatoczki i półwyspy, pozwalają cieszyć się słońcem i ciepłą wodą Morza Śródziemnego. Jednak Kreta to kolebka kultury minojskiej, jednej z najstarszych cywilizacji epoki brązu, nie można więc nie zobaczyć pałacu Minosa w Knossos. Co jeszcze warto zwiedzić? Port w Chanii, zbudowany przez Wenecjan, którzy zdobyli miasto w XIII w. Portowe restauracje, tawerny i bary latem pełne są turystów. Po Wenecjanach panowali tu Turcy, również wpływając na kształt zabudowy dzisiejszej starówki. Równie bogatą historię ma Retimno z jedną z najlepiej zachowanych starówek na Krecie. Jednak prawdziwie kreteńskiej atmosfery można posmakować w zachodniej i południowej części wyspy, najmniej zmienionej przez turystyczny przemysł. Na krętych górskich drogach spotkamy ludzi wędrujących na osiołkach. W tawernach w rybackich wioskach na wybrzeżu podadzą nam przysmaki tradycyjnej kuchni: sałatkę z jeżowców (achinosalata), smażone ślimaki (boubouristi), gołąbki w liściach winogron (dolmadakia) i obowiązkowo na przystawkę tzatziki (jogurt z ogórkiem i czosnkiem). Jadąc wzdłuż południowego wybrzeża, natrafimy na liczne plantacje owocowe. Brzoskwinie i winogrona zrywane prosto z krzewu smakują tam doskonale. Jednym z najpiękniejszych miejsc na Krecie jest maleńka wyspa Elafonisi, gdzie płytkie morze z biało-różowym piaskiem wygląda

JOURNEY BACK IN TIME AND THE PINK LAGOON Sandy beaches sprawl for thousands of kilometres along a coastline dotted with tiny bays and peninsulas, inviting you to luxuriate in the sun and the warm Mediterranean. Crete is also the cradle of the Minoan civilisation, one of the earliest Bronze Age cultures. You simply must see the Palace of Minos in Knossos. The ruins were discovered by British archaeologist Arthur Evans in 1899. What else is there? The port of Chania was built by the Venetians, who conquered the city in the 13th century. Chania’s many restaurants, taverns and bars are packed with tourists in summer. After the Venetians came the Turks, who also left their mark on the architecture of the old town. Rethymno has one of the best-preserved old districts in Crete, and a history to match. Another popular tourist attraction is the tiny islet of Spinalonga, once a leper colony and a Venetian port.

Potężne mury obronne otaczają starówkę miasta Rodos (u góry). Atrakcją Korfu, oprócz starego miasta (obok), jest klasztor na maleńkiej wysepce Vlacherna. The massice fortification walls surround the Old Town of Rhodes (top). One of the attractions of Corfu, apart from its Old Town, is the monastery on the tiny island Vlacherna.

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 26

12-07-17 15:41

WARTO WIEDZIEĆ Przykładowe ceny w tawernach: sałatka grecka – 3–6 €; moussaka – 4–7 €; porcja kalmarów – 4–6 €; ½ litra wina domowego – 2–4 €. Wypożyczenie dwóch leżaków z parasolem na plaży: od 4 €. Komunikacja: wypożyczenie samochodu w lokalnej wypożyczalni – od 30 €; skuter – od 15 € /dzień. Promy: Kreta–Rodos – około 50 € (10 h); Santoryn–Siros – 21 € (5,30 h); Naksos–Paros – 7,5 € ( 45 min); Kreta–Naksos – 30 € (7 h). Katamarany, szybkie łodzie: Kreta–Santoryn – około 46 € (2,5 h); Tinos– Paros – 32 € (1 h), Kreta–Paros – 56 € (4 h).

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 27

12-07-17 15:42

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

jak karaibska laguna. Oryginalną barwę piasek zawdzięcza pokruszonym muszelkom. Z kolei ci, którzy szukają nocnych klubowych wrażeń, mogą wybrać Heraklion czy Ajos Nikolaos, choć również miłośnicy historii nie będą się tam nudzić. W OJCZYŹNIE BOGA SŁOŃCA Z Heraklionu, głównego portu Krety, można dostać się promem lub szybką łodzią na Cyklady lub Rodos. Najwolniejszy (i najtańszy) prom pokonuje odległość pomiędzy Kretą a Rodos w blisko 8 godz. Szybka łódź dopłynie tam o połowę krócej, jednak należy liczyć się z tym, iż cena takiej podróży będzie dwukrotnie wyższa. Rodos dorównuje popularności Krety. Starożytni nazywali ją wyspą „piękniejszą od słońca” i poświęcili ją Heliosowi, bogu słońca, które świeci tu ponad 300 dni w roku. Warto opuścić plażę – większość jest niestety żwirowo-kamienista – i zagłębić się w kręte urokliwe uliczki w mieście Rodos prowadzące przez wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO średniowieczną starówkę. To perła zabytków Morza Egejskiego. Wieczorem miasto jest doskonałym miejscem dla wytrwałych, zahartowanych w imprezach turystów, których przyciągają swoimi atrakcjami bary, dyskoteki i nocne kluby. Warto przy tym pamiętać, że Grecy to namiętni palacze i nie respektują praw niepalących.

But to really soak up the atmosphere of Crete, you need to visit the western and the southern parts of the island, as these are the least affected by tourism. The villagers ride donkeys along the rugged mountain roads, just as they have done for centuries. A small tavern in a coastal fishing village is the perfect place to taste the local specialties: sea urchin salad (achinosalata), fried snails (boubouristi), wine leaves stuffed with rice (dolmadakia) and the de rigeur starter - tzatziki (yoghurt with cucumber and garlic). As you travel along the southern coast, you will come across numerous fruit plantations. The owners are extremely hospitable, and peaches and grapes picked straight from the bush taste heavenly. One of the most beautiful places in Crete is the petite islet of Elafonisi, which looks like a Caribbean lagoon with its shallow sea and white and pink sand. The sand gets its dazzling colour from crushed shells. Heraklion (the island’s largest port) and Agios Nikolaos are the places to go for nightclubs, although they have much to offer to those interested in history.

W mieście Rodos na placu Hipokratesa w upalny dzień nieco chłodu zapewnia fontanna. The fountain on Hippocrates square in the town of Rhodes provides refreshment on hot summer days.

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 28

12-07-17 15:41

GOOD TO KNOW Sample prices in taverns: Greek salad – EUR 3–6; Moussaka – EUR 4–7; A serving of calamari – EUR 4–6 ; ½ table wine – EUR 2–4 Rental of two beach chairs and an umbrella: – from EUR 4 Transport : Renting a car from a local car rental – from EUR 30; Scooter – from EUR 15 per day Ferries: Crete – Rhodes – approx. EUR 50 (10 h); Santorini – Siros – EUR 21 (5.30 h); Naxos – Paros – EUR 7.5 (45 min); Crete – Naxos – EUR 30 (7 h) Catamarans, speedboats : Crete – Santorini – approx. 46 (2.5 h); Tinos – Paros – EUR 32 (1 h); Crete – Paros – EUR 56 (4 h)

czarno-biały raj Na Santoryn można popłynąć z większości greckich portów. W starożytności nazywana była Kalliste (najpiękniejsza) i do dziś pełni funkcję wizytówki Grecji. Wulkaniczne pochodzenie Santorynu sprawia, że są tu niezwykłe plaże o czarnym, czerwonym i białym piasku. Na ich tle bieli się charakterystyczna dla Cyklad architektura. Warto spróbować wybornych win z Santorynu, obserwując zachód słońca ze ścian krateru. Lazurowe niebo, błękitne i białe kopuły kościołów, szafirowe Morze Egejskie, grecka gościnność

in the land of the sun king From Heraklion, you can take a ferry or a speed boat to Cyclades or Rhodes. The cheapest (but slowest) ferries cover the distance between Crete and Rhodes in approx. 8 hours. Speedboats are twice as fast – and twice as expensive. Rhodes is just as popular as Crete. The ancients claimed the island was “more beautiful than the sun” and dedicated it to Helios. Rhodes has over 300 sunny days a year. But there are many good reasons to avoid the beaches, most of which consist of gravel and rock. Let’s explore the charming winding streets in the city of Rhodes. These take us to the medieval Old Town, which is inscribed on the UNESCO World Heritage List. This is the gem of the Aegean. Many local artists work on the streets of Rhodes. In the evening, the city becomes the destination of choice for party animals, who flock here, lured by its innumerable bars, discos and nightclubs. Be warned, though, that Greece is a nation of heavy smokers and the rights of non-smokers are given short shrift here. black and white paradise Dubbed Kalliste (the most beautiful one) in antiquity, Santorini has remained an enduring symbol of Greece. You can reach it from most Greek harbours. Santorini’s volcanic origins have given it beaches of black, red and white sand. It is definitely worth trying REKLAMA

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 29

12-07-17 15:41

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

i zawsze obecne słońce – ze względu na tę scenerię i rajską atmosferę Santoryn to wymarzone miejsce na ślub. Nic dziwnego, że przyjeżdżają tu w tym celu ludzie z całego świata. W osadzie Oia i stolicy wyspy Firze czas płynie innym rytmem. Zamiast beczek z oliwą osiołki dźwigają na grzbietach turystów. Nie każdy ma ochotę wejść ponad 500 stopni po schodach w 37-stopniowy upał, by dać odpocząć tym zwierzętom. CYKLADZKIE SPECJAŁY Około 5 godz. trwa rejs z Santorynu na Siros pełniącą funkcję stolicy administracyjnej Cyklad. Stolica wyspy, miasteczko Ermoupoli, położona jest na dwóch wzgórzach, na których królują dwie świątynie: katolicka i prawosławna. Tak też jest podzielona populacja mieszkańców – połowa to katolicy, druga – prawosławni. W Ermoupoli nie brak klubów, dyskotek i restauracji, tętniących życiem do późnych godzin nocnych. Na Siros turyści kupują cykladzkie specjały, które trafiają tu z różnych stron archipelagu. Nieopodal Siros leży Paros. Będąc na tej wyspie, trzeba wybrać się do Naoussa. Kiedyś była małą wioską rybacką, dziś to ruchliwy ośrodek turystyczny. Można tu skosztować owoców morza prosto z rybackich sieci, suszących się ośmiornic i pozachwycać się miejscową architekturą z ruinami weneckiej twierdzy w tle. Co krok z knajpek unoszą się zapachy pieczonych lub grillowanych szaszłyków

some fine Santorini wines while you’re at it, you can watch the sunset from a caldera. Santorini, with its azure skies, blue and white church domes, sapphire Aegean Sea, Greek hospitality, ever-present sun, unmatched scenery and idyllic atmosphere, is the perfect place for a wedding, and people come here from all over the world for just that purpose. Oia and Fira, the capital, are two places you cannot miss. Time flows slowly here, and it keeps its own pace. Donkeys are often lumbered with the unenviable task of carrying tourists 500 steps uphill in 37°C heat, as few fancy walking to give them a rest. CYCLADEAN SPECIALTIES The journey from Santorini to Siros, the most important island of the Cyclades, takes about 5 hours. The regional capital, Ermoupoli, sits on top of two hills dominated by two churches: one Catholic and one Greek Orthodox. This reflects faith of the local population, which is half Catholic and half Greek Orthodox. Ermoupoli also has plenty of clubs, discos, and restaurants that stay open until the early hours. The island is blessed with some beautiful

Większość plaż na Rodos jest żwirowo-kamienista, choć można znaleźć również piaszczyste. A po plaży – na lody. Rhodes has mostly pebble and stone beaches but you can come across sand too. Right: Be sure to try Greek ice cream.

Kto chce naprawdę poznać Grecję, porzuci hotelowe plaże, by ruszyć w głąb wysp. If you want to get to know Greece well, forget about hotel beaches and explore the islands on your own. 30

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 30

12-07-17 17:38

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons Klasztor Arkadia nieopodal Retimno to symbol oporu Greków podczas powstania przeciwko Imperium Osmańskiemu w 1866 r. The Arcadia Monastery near Rethymno is the symbol of the Greek resistance during the uprising against the Ottoman Empire 1866.

beaches, like those in the town of Kini, which looks out over a picturesque bay. You can stock up on Cycladic specialties from all over the archipelago in Siros. Not far from Siros lie Paros whose capital, Parikia, is known for its distinctive windmills, and Naxos, the biggest island in the Cyclades. Naxos is famous for Portara – the entrance to Apollo’s temple. While in Paros, Naousa is well worth a visit. A tiny fishing hamlet not so long ago, it is now a busy tourist resort. Here, you can relish unparalleled seafood straight from the fishermen’s nets and dried octopus (displayed in front of taverns), and admire the impressive local architecture while the ruins of a Venetian stronghold loom in the background. The aroma of baked or barbequed skewered meat (souvlaki), lamb, fish and gyros wafts out from the island’s many restaurants. And if you are partial to beverages that have a bit of a kick in them, try the ouzo, Greek anise vodka, or some of the excellent local wines. You just might learn why Greeks like raising toasts. Holding the glass in your hand is a treat for your eyes, smelling the bouquet is a treat for your nose, savouring the wine is a treat for your taste buds, and clinking your glass with others is a treat for your ears. While in Naxos you should visit its Byzantine churches and the 6th century Panagia Drossiani monastery, which has the most captivating frescos on the island. THE LADY OF TINOS The ferry from Naxos to Tinos takes less than an hour. This is the premiere pilgrimage destination in Greece. Tinos is famous for its (souvlaków), jagnięciny, ryb czy gyrosa. Moussaka (bakłażan zapiekany z mięsem i ziemniakami) rozpływa się w ustach. Koneserzy mocniejszych trunków delektują się ouzo, czyli grecką anyżówką, lub wyśmienitymi winami, którymi Grecy wznoszą toasty. Dlaczego to robią? Gdy bierzemy kieliszek do ręki, cieszy to oczy, gdy wąchamy wyjątkowy bukiet – radość dla zmysłu węchu, gdy delektujemy się winem – chwila dla kubków smakowych, no a stuknięcie się kieliszków to bal dla uszu. Prawdziwa uczta dla wszystkich zmysłów. Paros warto polecić szczególnie amatorom kąpieli i sportów wodnych. I co ważne, woda bywa tu najcieplejsza na Cykladach! Na Naksos, największej wyspie Cyklad, warto zobaczyć Portarę – bramę do świątyni Apolla stojącą w porcie Naksos, oraz odwiedzić bizantyjskie kościółki i monastyr Panagia Drossiani z VI w., w którym są najstarsze na wyspie i jedne z najpiękniejszych freski. GRECKA CZĘSTOCHOWA Niespełna godzinę trwa rejs promem z Naksos na Tinos znaną w Grecji przede wszystkim jako jedno z najpopularniejszych

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–ATH 11:05–14:50 pon.–nd. ATH–WAW 15:40–17:20 pon.–nd. KRK–ATH 23:45–3:10 wt., czw., pt., nd. ATH–KRK 4:30–6:00, pon., śr., pt., sob. Cena w obie strony: 474 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com, w taryfie First Minute na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Lot z Warszawy do Aten trwa 2 godz. 45 min, z Aten do Warszawy 2 godz. 40 min. Z Krakowa do Aten – 2 godz. 25 min, z Aten do Krakowa – 2 godz. 30 min. Podano czas lokalny. Czartery (niedostępne w sprzedaży indywidualnej): Heraklion, Rodos.

WAW-ATH 11:05–14:50, Mo.–Su. ATH-WAW, 15:40–17:20, Mo.–Su. KRK-ATH 23:45–3:10, Tue., Thu., Fri., Sun. ATH-KRK 4:30–6:00, Mo., Wed., Fri., Sa.t Return ticket: PLN 474. Total price of a direct return ticket purchased at lot.com in the First Minute Tariff includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight from Warsaw to Athens takes 2 h 45 min.; from Athens to Warsaw – 2 h 40 min. From Kraków to Athens – 2 h 25 min; from Athens to Kraków – 2 h 30 min. Local time given. Charter flights (unavailable in individual sale): Heraklion, Rhodes.

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 32

12-07-17 17:21

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

A L BA N IA

Korfu Preweza

M o r z e Chios Egejskie

Zat. Kory nc Patras ka

Ateny

Korynt

Andros Tinos

Karpatos

Rodos

Knossos

Elafonisi

Kreta

Morze Kreteńskie Chania

ŁU

50 km

Santoryn

Milos Kitira

C Y K L A D Y

SP Naksos O R

Siros Paros

Pelop onez

Kiea

Morze Jońskie

Lesbos

Eubea

Zakintos

S P O R A DY P Ó Ł N O CN E

Lamia

Kefalinia

E K I Ń S J O

Atrakcją Chanii, drugiego co do wielkości miasta Krety, jest dzielnica portowa z czasów panowania Wenecjan. One of the attractions of Chania, the second largest town in Crete is the harbour district once under Venetian rule.

P Y W Y S

miejsc pielgrzymkowych – jest jak grecka Częstochowa. Zawdzięcza to ikonie Bogurodzicy z Megalochori. U podnóża świątyni pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny – Panagia Evangelistria – można zobaczyć wspinających się mozolnie na kolanach pątników. Ze względu na jej religijny charakter wielu turystów zagranicznych omija Tinos. Dzięki temu w głębi wyspy można się natknąć na piękne małe wioski z charakterystycznymi gołębnikami w formie kamiennych wieżyczek. W niektórych osadach mieszkańcy wciąż utrzymują się z tradycyjnych zajęć. Na przykład w Volakas kilka osób żyje z wyplatania koszy z wikliny. Podróżując pomiędzy osadami, można spotkać pasące się wśród skał kozy. Podczas urlopu na greckich wyspach nie warto się spieszyć i patrzeć na zegarek, bo ich mieszkańcy swoiście rozumieją słowo punktualność. Na przykład rozkład jazdy autobusów tak naprawdę tam nie istnieje, nie ma więc co się przejmować, gdy pojazd spóźnia się nawet godzinę. Widocznie kierowca po drodze musiał załatwić prywatne sprawy lub odwiedzić znajomych. ☐

Heraklion Ajos Nikolaos

icon of Our Lady of Tinos (commonly known as “Megalochari”, which means “She of Great Grace”). At the foot of the church of the Annunciation of the Holy Virgin (Panagia Evangelistria), the second largest in Greece, pilgrims arduously climb the stairs on their knees. Photography is forbidden and there are nuns to see to it that this is observed. There’s no point hurrying or glancing at your watch on the Greek Islands. People here have a different notion of time. There aren’t even any bus timetables, so don’t be surprised if your bus turns up an hour late. The driver might have had errands to run or friends to visit. It’s all part of the Greek charm. ☐

024_KA_08_Szerokie horyzonty.12345.indd 34

12-07-17 17:59

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

Leśne

życie

PO PROSTU WYJEDŹ W BIESZCZADY, TAK JAK RANO JEDZIE SIĘ DO BIURA – RADZI W JEDNEJ Z PIOSENEK WOJCIECH MŁYNARSKI. A GDYBY TAK GO POSŁUCHAĆ I POBYĆ, CHOĆ NA CHWILĘ, Z DALA OD CYWILIZACJI? POD OKIEM INSTRUKTORA, OCZYWIŚCIE. / “JUST GO TO BIESZCZADY AS IF YOU WERE GOING TO THE OFFICE IN THE MORNING”, ADVISES WOJCIECH MŁYNARSKI IN ONE OF HIS SONGS. AND WHAT IF WE TAKE HIS ADVICE AND TAKE A BREAK (EVEN A SHORT ONE) FROM CIVILISATION? UNDER THE WATCHFUL EYE OF AN INSTRUCTOR OF COURSE. TEKST/BY:

Milena Rachid Chehab, Agnieszka Fiedorowicz

Forest life

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 36

12-07-17 14:46

Uczestnicy warsztatów surwiwalowych poznają sposób przemieszczania się w głębszych partiach bagien. Participants of the survival workshops learn how to walk through deep swamps.

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 37

12-07-17 14:46

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

Na ogół wystarczały mu nóż, manierka i krzesiwo. Bezcenny okazywał się także brak obrzydzenia, no i umiejętności przetrwania w najtrudniejszych warunkach, jak wtedy, gdy aby przeżyć, trzeba pić własny mocz, lub gdy jedynym miejscem na nocleg pozostają trzewia martwego wielbłąda. To dzięki takim pomysłom Bear Grylls, autor kultowego programu Szkoła przetrwania, radził sobie w najtrudniejszych okolicznościach. Program właśnie zniknął z anteny, bo stacja Discovery nie dogadała się z Gryllsem, ale ten zapowiada, że już wkrótce widzowie zobaczą go w nowej odsłonie. Jeśli dotąd byliście fanami tego śmiałka głównie z perspektywy kanapy, może wreszcie czas pójść w jego ślady? Spokojnie, nie namawiamy do odgryzania głów wężom ani do walki z lwami i nosorożcami. Ale mała szkoła surwiwalu? Czemu nie! Instruktor surwiwalu Bogdan Jaśkiewicz przestrzega, że nie chodzi tu o „widowiskowe skrajne wyczerpanie w ekstremalnych warunkach”. – Prawdziwy surwiwal może polegać na samotnym spędzeniu nocy w lesie. Na początek to zresztą znacznie rozsądniejsze niż kilkunastodniowy rajd po dzikich bezdrożach – podkreśla. Uważa, że przede wszystkim nauczy nas to racjonalnego myślenia w sytuacji zagrożenia. – Surwiwal pozwala ocenić je realnie, oswoić to, co dotąd budziło w nas lęk. Na przykład taka noc w lesie dla ludzi mieszkających w miejskich, strzeżonych osiedlach zwykle jest przerażająca. Gdy się zgubią, zaczynają koncentrować się tylko na tym, jak z niego wyjść. A po zmroku łatwo choćby wpaść do jakiejś jamy i złamać nogę. Tymczasem osoba po szkoleniu surwiwalowym wie, że zamiast po omacku szukać ucieczki,

W lesie trzeba chronić się przed słońcem, owadami i kleszczami. In the forest you have to protect yourself against the sun, insects and ticks.

A knife, a canteen, and a piece of were usually all he needed. No less invaluable were a strong stomach and an ability to survive in the harshest of conditions, e.g. he has had to drink his own urine to survive and the carcass of a dead camel was once the only shelter he could find. Bear Grylls, host of the survival TV series Man vs. Wild has resorted to measures like these to get out of some pretty tight spots. The show was recently cancelled due to contract disputes with Discovery. Grylls has now announced plans to make a new programme. And if you’ve so far only been following him from the safety of your sofa, it’s high time you (literally) walked the walk. Don’t worry – we are not trying to coax you into biting the heads off snakes, or wrestling with lions and rhinos. But how about a short crash course in survival? Survival instructor Bogdan Jaśkiewicz makes it clear that we are not talking about “guerrilla

Pokonać Biebrzę kajakiem wcale nie jest łatwo, bo rzeka ciągle meandruje. Kayaking in the Biebrza is not easy as it is a meandering river.

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 38

12-07-17 14:46

Kompas i mapa pomogą nie zgubić się w leśnym gąszczu. A compass and a map will prevent you from getting lost in the woods.

lepiej przytulić się do drzewa, przygotować sobie schronienie i jedzenie, a następnego dnia wyruszyć w drogę. A jeśli będzie trzeba, sama zorganizuje akcję ratunkową – mówi Jaśkiewicz. Technik przetrwania samotnie w lesie uczy między innymi Andrzej Ripper prowadzący na co dzień firmę ArArt. Kursantów przekonuje, że warunkiem przeżycia w leśnej głuszy nie musi być tona specjalistycznego sprzętu, bo równie dobrze można ograniczyć się do wykorzystania tego, co mamy pod ręką. Sami, z pomocą natury, możemy uzdatnić wodę ze strumienia, wzniecić ogień, gdy nie mamy zapałek, czy zbudować szałas, gdy wiemy już, że przed zmrokiem nie uda nam się wrócić z lasu do domu. – Jest takie mądre powiedzenie: „Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz”. Na warsztatach surwiwalowych uczymy, że jest prawdziwe także w sensie dosłownym – uśmiecha się Ripper. Organizuje on zarówno „harcerstwo dla dorosłych”, czyli warsztaty leśnego rzemiosła, pierwszą pomoc i kurs rozpoznawania śladów dzikich zwierząt, jak i warsztaty rodzinne „Prarodzina” oraz kursy „Prabratanki” skierowane do najmłodszych. Oprócz konkretnych umiejętności pozwalających przeżyć na łonie natury, uczy także strzelania z łuku własnej roboty, wypalania naczyń z gliny czy po prostu zaprzyjaźnienia się z przyrodą i nabrania dystansu do świata konsumpcji.

Zbudowanie szałasu wymaga umiejętnego użycia noża. Building a hut is hard but a good knife is the key to success.

games”, i.e. there will be no gruelling marching or running for hours on end with heavy backpacks, wading across swamps, or jumping out of helicopters into water. “True survival is not about spectacular and severe exhaustion in extreme conditions; it might be nothing more than spending a night alone in the forest. This would be a much more reasonable start than trekking through the wilderness for over a week”, he stresses. Jaśkiewicz believes that survival teaches us to think rationally in threatening situations. “Survival helps us make realistic assessments and tame whatever it is that makes us afraid. For instance, people living in urban gated communities are mortified by the idea of spending a night in the forest. When they get lost, they frantically begin to look for a way out of the forest. It can be dangerous after dark, because it’s easy to fall into a burrow and break a leg. A survival course teaches us that it’s best to cuddle up to a tree, prepare some food and shelter, and set off the next morning. And if required, a trainee will be able to organise a rescue mission himself”, argues Jaśkiewicz. Techniques to help us to survive alone in the forest are also taught by Andrzej Ripper, who runs his own company ArArt. Ripper teaches his students that tonnes of specialist equipment are not the most essential thing in a forest, because you can cope just as well

REKLAMA

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 39

12-07-17 14:46

Polish Hits

WARSZTATY DZIKIEJ KUCHNI – z Łukaszem Łuczajem po łąkach i lasach Beskidu Niskiego. Nauka rozpoznawania jadalnych roślin i odpowiedniego ich przyrządzania. Menu w zależności od sezonu. Zwykle grupy kilku- lub kilkunastoosobowe, choć na specjalne życzenie mogą być większe. Możliwość warsztatów w dowolnym kraju europejskim. ADRES: Dziki Ogród, Pietrusza Wola, 38-471 Wojaszówka, lukasz.luczaj@interia.pl. JĘZYKI: polski, angielski. NAJBLIŻSZE LOTNISKO: Rzeszów – 1 h, Balice – 3h. LEŚNE RZEMIOSŁO – Andrzej Ripper i jego współpracownicy uczą, jak żyć tak, jak nasi paleoprzodkowie. Krzesanie ognia, budowanie szałasu, czerpanie papieru, konstruowanie łuku. Warsztaty w Bieszczadach, okolicach Warszawy, a na specjalne zamówienie także w całej Polsce. Specjalny program dla dzieci i dla rodzin. ADRES: ARART, Ustrzyki Dolne, tel. +48 609 85 68 51, info@arart.pl. JĘZYKI: polski, angielski, niemiecki. NAJBLIŻSZE LOTNISKO: Rzeszów – 1 h. WILD CUISINE WORKSHOPS: run by Łukasz Łuczaj in the meadows and forests of Beskid Niski. Teaches how to identify and prepare edible plants. The menu depends on the season. Standard groups consist of a few or over a dozen people, but may be bigger on request. Workshops can be held in any European country. ADDRESS: Dziki Ogród, Pietrusza Wola, 38-471 Wojaszówka, lukasz.luczaj@interia.pl LANGUAGES: Polish, English. THE NEAREST AIRPORT: Rzeszów – 1 h, Balice – 3h. BUSHCRAFT – Andrzej Ripper and his associates demonstrate how our paleolithic ancestors used to live. Making fire, building a shelter, making paper, carving a bow. Workshops are held in the Bieszczady Mountains, around Warsaw, and on special request, anywhere in Poland. Special courses are available for children and families. ADDRESS: ARART, Ustrzyki Dolne, tel. +48 609 85 68 51, info@arart.pl LANGUAGES: Polish, English, German. THE NEAREST AIRPORT: Rzeszów – 1 h.

Traktor cioci Zoi przetrwa niejeden upadek. A tractor by “Aunt Zoja” will make every little boy’s day.

W „dzikiej kuchni” specjalizuje się z kolei Łukasz Łuczaj, doktor biologii stacjonujący na co dzień w Beskidzie Niskim. Na pierwsze w sezonie, kwietniowe terminy warsztatów już kilka miesięcy wcześniej nie ma miejsc, ale „dzikiego gotowania” ekspert od roślin jadalnych uczy aż do października. Menu dyktuje przyroda. W zależności od tego, kiedy się tu pojawimy, można więc robić albo sałatki z kwiatów i młodych pędów wyki brudnożółtej, albo placuszki z pokrzyw, albo parzyć herbatę z liści wierzbówki kiprzycy. Specjalista od „dzikiego gotowania” uczy także, choć nie jest to obowiązkowe, jak przyrządzić smażone mrówki czy uprażyć pasikoniki na modłę południowoafrykańską. Oczywiście na samodzielnie skonstruowanym palenisku. Andrzej Ripper, choć organizuje szkolenia w całej Polsce, zachęca, by odwiedzać go w bieszczadzkiej głuszy. – Ci, którzy przyjeżdżają na weekend, mówią, że czują, jakby spędzili tu przynajmniej tydzień albo dwa. Ich doznania tak mocno kontrastują z codziennym życiem, że ten czas staje się szczególnie intensywny. Często

with whatever happens to be within reach. Either on your own or with a little help from mother nature, you can filter water from a stream, make a fire without matches, and build a shelter when you know you’re not going to make it home from the forest before dusk. “Our survival workshops teach participants that this is literally, and not just metaphorically, true”, smiles Ripper. He runs workshops on “adult scouting”, or bushcraft, and “Primitive Families” (for families), and gives courses on first aid, reading wild animal trails, and “Primitive Relatives” (for children). In addition to specific skills to help us survive in the wilderness, Ripper also teaches archery with a homemade bow, burning clay pots, and simply making friends with nature and putting a world obsessed with consumerism into perspective. “Wild cuisine” is the specialty of Łukasz Łuczaj, a doctor of biology, who lives in Beskid Niski. Applications for his first workshops this year, delivered in April, closed several months beforehand, but this expert in edible plants will be teaching “wild cuisine” until October. Every course is different as the menu is designed by nature. Depending on the date of the workshop, there might be salads consisting of flowers and young sprouts of large yellow vetch, nettle pancakes, or tea made of fireweed leaves. Łuczaj also demonstrates how to fry ants, and roast grasshoppers South African style, although this is not a compulsory curriculum. All dishes are prepared on a hearth made by the workshop participants. Andrzej Ripper runs workshops throughout Poland and often encourages his clients to visit him in his Bieszczady hideaway. “People who come and spend a weekend here say they feel it’s

W dzikiej kuchni Łukasza Łuczaja menu dyktuje przyroda. In wild cuisine the menu is designed by nature.

POLSKIE PRZEBOJE

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 40

12-07-17 14:46

www.mojegotowanie.pl

Tradycja w nowym wydaniu!

Mistrzowie kuchni polecają Już w sprzedaży! xxx_Kaleidoscope_0812_MG08.indd 1

7/10/12 4:31:05 PM

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

bywają tu zestresowani menedżerowie, a nawet ludzie, którzy próbują odnaleźć kontakt z dorastającymi dziećmi. To zresztą często się udaje – przekonuje Ripper. I wspomina rodzinę, która właśnie do niego po raz pierwszy przyjechała, by dłużej pobyć tylko we własnym gronie i na łonie natury. Rodzicom bardzo na tym zależało, ale ich 10-letni syn wyraźnie nie był zainteresowany takim sposobem spędzania czasu. – Chłopak był uzależniony od gier i telewizji, a tu tego nie miał. Ale szybko „zaskoczyło” i potem już całą rodziną budowali szałas z gałęzi i traw, zbierali chrust na ognisko i jedzenie na obiad. Po czymś takim raczej nie wraca się do dawnego stylu życia – uśmiecha się Ripper. Organizatorzy surwiwali podkreślają, że aby wziąć udział w wyprawie na łono natury, wystarczy śpiwór, karimata, kubek i nóż. Łukasz Łuczaj radzi też, żeby w miarę możliwości nie przyjeżdżać grupą znajomych, najwyżej z partnerem lub partnerką, bo wtedy poznaje się nowych „pozytywnie nakręconych” ludzi. – Byli już menedżerowie firm, studenci, kontroler jakości kiełbas, stada farmaceutów, sprzedawczyni ze sklepu ze zdrową żywnością, dentysta, punk garncarz z Niemiec, hipisi z różnych stron… – opowiada w swojej nowej książce W dziką stronę. Na jego warsztaty chętnie przyjeżdżają obcokrajowcy, między innymi z Anglii, Kanady, Nowej Zelandii, Austrii i Węgier. Warsztaty surwiwalowe trwają zwykle weekend, kursanci przeważnie zostają dłużej, na dobre zarażeni bakcylem dzikiego życia. ☐

been more like a week or two. Their experiences here often stand in such vivid contrast to their normal daily lives that time becomes incredibly intense. My courses are often attended by stressed managers, even foreigners who want to get back into contact with their adolescent sons and are trying to relocate them right here in these primitive conditions. Often successfully”, he says. He recalls a family who first visited him to spend quality time in their own circle and in a natural environment. The parents were very committed, but their 10-year-old son showed no interest in this type of leisure. “The boy was clearly hooked on gaming and TV, which we don’t have here. But something soon ‘clicked’ and after that he was amazing. The whole family built a shelter made of branches and grass, and collected brushwood for fires and food for lunch. After this kind of experience, you’re not likely to go back to your previous lifestyle”, smiles Ripper. Those who run survival sessions – and usually live in the sticks themselves – always stress that no special predispositions are required to venture into the wilderness – just a sleeping bag, a foam mattress, a cup and a knife. Łuczaj advises against enrolling with a large group of friends, and if possible, to bring no more than a partner as this increases your chances of meeting people who are “positively crazy”. There are no other restrictions. Survival workshops usually last a weekend, but once they are bitten by the wild life bug, most people stay a lot longer. ☐

Po długim dniu spędzonym w kajaku trzeba ogrzać się przy ognisku. After a long day in a kayak you can warm up around a bonﬁre.

036_KA_08_Polskie przeboje.12345.indd 42

12-07-17 15:50

YOUR LEGAL T IGER IN TO POLISH BUSINESS

GESSEL_4.indd 1

3/14/12 3:14 PM

KUCHNIA

Cuisine

Idzie rak NIEBORAK Polish Crayfish

044_KA_08_Kuchnia.12345.indd 44

12-07-17 12:59

LUCYNA ĆWIERCZAKIEWICZOWA, PIERWSZA POLSKA AUTORKA KSIĄŻEK KULINARNYCH, PISAŁA W XIX WIEKU: WE FRANCJI JADAJĄ SAŁATĘ Z HOMARÓW, BO TAM NIE MAJĄ NASZYCH RAKÓW, LECZ OGROMNE MORSKIE ZWANE HOMARAMI, KTÓRE KRAJĄ NA KAWAŁKI. / POLAND’S FIRST CULINARY WRITER LUCYNA ĆWIERCZAKIEWICZOWA WROTE IN THE 19TH CENTURY: “IN FRANCE, THEY EAT LOBSTER SALAD BECAUSE THEY DO NOT HAVE CRAYFISH LIKE WE DO, JUST HUGE SEAWATER CRAYFISH CALLED LOBSTERS, WHICH THEY CHOP UP”

TEKST/BY:

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

Raki to skorupiaki żyjące w jeziorach i rzekach, niegdyś powszechnie występujące w Polsce. Wiele dorosłych, choć jeszcze nie wiekowych osób pamięta, że w czasach ich dzieciństwa czystość wód oceniano na podstawie obecności w nich raków. Dzisiaj rodzimych raków w polskich jeziorach jest bardzo niewiele. Wytrzebiła je choroba zwana dżumą raczą, która w drugiej połowie XIX w. rozprzestrzeniła się w europejskich wodach, pustosząc populacje raków szlachetnych i błotnych. Sprawili to też ludzie, którzy sprowadzili do Polski amerykańskie raki pręgowate i sygnałowe, odporne na dżumę. Oba gatunki, jak się okazało, są nosicielami pierwotniaka wywołującego tę chorobę. W efekcie populacja raków szlachetnych i błotnych zmniejszyła się radykalnie. Skorupiaki te trafiły do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych, ich łowienie jest zabronione. Raki, głównie amerykańskie, przeznaczone do konsumpcji pochodzą z hodowli. Od kilku lat ponad 20 proekologicznych gospodarstw na północy Polski hoduje raki rodzime – błotne, i w mniejszym stopniu te bardziej wymagające – szlachetne. Jeszcze przed II wojną światową dziko żyjących raków było na Mazurach bez liku. Zbieracze, czyli racznicy, tygodniowo łowili nawet kilka tysięcy kop tych skorupiaków! (Kopa to dawna miara oznaczająca 60 sztuk). Łapano je w nocy, zostawiając w wodzie koszyki z przynętą. Nie były trudne do namierzenia, gdyż oddychając, wydają charakterystyczne odgłosy przypominające szybkie mlaskanie. Najbardziej dorodne sztuki przykryte mokrymi ścierkami wędrowały w wiklinowych koszach furmanką z małych mazurskich wsi do pociągu do Paryża. Mięso raków jest delikatne, niskokaloryczne, zawiera dużo potasu i wapnia. Przypomina wspomniane przez Ćwierczakiewiczową homary, choć z powodu słodkowodnego pochodzenia w ogóle nie ma morskiego aromatu. Części jadalne raka to mięso z odwłoka (tzw. szyjki) i szczypiec. Martwy rak nie nadaje się do spożycia.

Crayfish are small crustaceans found in lakes and rivers. They used to be very common in Poland. If you’re middle aged or older, you might remember the water cleanliness of reservoirs being assessed according to whether they had crayfish. There are not many crayfish left in Polish lakes. This precipitous population decline was caused by a disease known as crayfish plague, which spread through European waters in the mid-19 th century. The plague devastated the noble crayfish and narrowclawed crayfish species. Part of the blame for this situation can be levelled at those who brought the orconectes limosus and signal crayfish from North America to Europe. These two species, as it later turned out, are carriers of a water mould which causes the disease – to which they themselves are immune. These crustaceans are listed in the Red Book of Endangered Species and it is illegal to fish them. Crayfish for consumption now comes from farms. More than 20 green farms have been farming domestic crayfish – mainly the narrow-clawed species and, to a lesser extent, the more demanding noble crayfish – over the past few years. The Masurian lake district was teeming with wild crayfish before WWII. Crayfish catchers could count on catching thousands of them every week. They were caught at night in baskets left in the water with bait. Crayfish are not difficult to locate as they make a distinctive “quick clapping” sound when they breathe. The most robust crayfish were covered in wet cloths and transported by horse-drawn carriage from small Masurian villages to train stations from where they would be taken all the way to Paris. Crayfish meat is delicate, low in calories, and has a high potassium and calcium content. The meat resembles lobster meat but has no saltwater taste because of its freshwater origins. The edible parts of a crayfish are its tail and claws. Dead crayfish cannot be eaten. This is why they are thrown alive into boiling water. As inhumane as it is, this is the only way a crayfish can be cooked so as to leave the meat delicate and fresh. The alternative is to buy frozen crayfish – cooked or raw – or just the tail meat. If you cook a crayfish whole, you have to wait until it turns red and floats to the surface. Once the meat is extracted, you can keep the shells and fill them with meat from the tail and the claws, and then add egg and bread crumbs or millet with parsley, and cook them again. Crayfish were eaten in the Middle Ages, and because they were so widely available, they were a staple for poor peasants. They were added to scrambled eggs and the tail meat was used as filling for piergogis. Crayfish eventually made their way to the homes of the well-to-do. Crayfish, like shrimps and oysters, became highly desirable in the 17th century as the upper classes adopted Western fashions. The best known dish was crayfish soup. This is cooked with a large quantity of vegetables, includ-

044_KA_08_Kuchnia.12345.indd 45

12-07-17 13:00

KUCHNIA

Cuisine

Najpopularniejsza jest zupa rakowa, ale raki można też podawać gotowane w koprze i białym winie albo w sosie śmietanowym. Crayfish soup is the most popular crayfish dish but the crustaceans can also be served cooked in dill and white wine or cream sauce.

Z ubogiej chłopskiej kuchni raki trafiły na salony, gdzie stały się rarytasem. Ich delikatne, niskokaloryczne mięso smakiem przypomina homary. Crayfish eventually made their way from poor peasants’ homes to the homes of the well-to-do. Their delicate meat is low in calories and resembles lobster in taste. ing parsley root, celery root and onions with crayfish butter (which has to be made beforehand) and a powder made by mashing cooked or over-dried crayfish shells. The butter is fried with the shell powder and rubbed through a sieve. Crayfish sauce is made in a similar manner and used to be served with red meat, e.g. beef or veal. Today, it is often served with baked zander. Again, the base of the sauce is crayfish butter. Crayfish cooked in dill and white wine and crayfish in a cream sauce with nutmeg are both popular Polish dishes. Fish and crayfish soup with herbs and birch bark is a specialty of the Masuria region. Evidence of how popular crayfish once were in Poland can be found in many proverbs and sayings. When you wanted someone to go away, you told him to go to “where the crayfish winter”. This phrase originates from the fact that people did not know that the crustaceans hid deep in the water and slime and believed they just disappeared. There is another saying which translates as “in a fishless pond, even a crayfish can pass as a fish”. Before WWII, the market for crayfish was limited and so they were taken to the fields and burnt. The ash was used as fertilizer. The noble crayfish catch in Poland today (including poaching) does not exceed 1 tonne. This compares to 611,000 tonnes of crayfish being exported in 1927. The crayfish is now slowly returning to Polish dinner tables to reclaim its regal position. ☐

Raki wrzuca się żywe do wrzątku, co wydaje się drastyczne, jednak jest to jedyna metoda pozwalająca uzyskać delikatne i świeże mięso. Alternatywą jest zakup raków mrożonych – gotowanych lub surowych – albo samych szyjek rakowych. Gotując całe raki, należy poczekać, aż staną się czerwone i wypłyną na wierzch. Po wyjęciu mięsa można zachować skorupki i nadziać je np. mięsem z szyjek i szczypiec z jajkiem i bułką tartą albo kaszą jaglaną z zieloną pietruszką, po czym ugotować ponownie. Raki jadano już w średniowieczu i jako łatwo osiągalne długo były składnikiem kuchni ubogiej, chłopskiej. Dodawano je do jajecznicy, szyjkami nadziewano pierogi. W końcu raki trafiły na salony. Gdy w XVII w. zaczęto podążać za modą zachodnią, tak jak krewetki i ostrygi, stały się towarem pożądanym. Najbardziej znanym daniem jest zupa rakowa, którą gotuje się z użyciem dużej ilości warzyw, m.in. korzenia pietruszki, selera oraz cebuli, i z przygotowanym wcześniej rakowym masłem z pudrem powstałym z utłuczonych, a przedtem ugotowanych lub wysuszonych w piecu skorupek. Masło smaży się ze skorupkowym pyłem, a potem przeciera przez sito. Podobnie powstaje sos rakowy, który dawniej chętnie podawano z czerwonym mięsem, na przykład wołowiną albo cielęciną. Dziś jest raczej popularnym dodatkiem do pieczonego sandacza. Bazą sosu, podobnie jak zupy, jest masło rakowe. Popularnym tradycyjnym polskim daniem są raki gotowane w koprze i białym winie oraz raki w sosie śmietanowym z gałką muszkatołową. Specjalnością regionalną Mazur jest zupa z ryb i raków z dodatkiem ziół i brzozowej kory. O popularności raków w Polsce świadczy to, że zagościły one w przysłowiach i powiedzonkach. Posyłając kogoś do diabła, mówi się, żeby poszedł, „gdzie raki zimują”. Określenie wzięło się stąd, że niegdyś nie wiedziano, że skorupiaki te w zimie chowają się głęboko w wodzie i w mule. Wydawało się, że znikały. Istnieje także powiedzenie: „Na bezrybiu i rak ryba”, co pokazuje skalę powszechności występowania raków w dawnych czasach. Przed wojną, przy braku źródeł zbytu, zdarzało się nawet, że były one wywożone na pola, gdzie je palono, a popiół służył jako nawóz. Obecnie odłowy raka szlachetnego w Polsce, w tym połowy kłusownicze, nie przekraczają 1 tony. Dla porównania w 1927 r. wyeksportowano 611 ton. Rak wycofał się rakiem z naszych stołów, by powoli z powrotem zajmować na nich należną, królewską pozycję. ☐ 46

044_KA_08_Kuchnia.12345.indd 46

12-07-17 13:00

EkoPark7_K_12.06.indd 1

6/12/12 12:50:50 PM

Regions Regions

Z jeleniem w herbie

The deer in the coat of arms

REGIONY

048_KA_08_Regiony.12345.indd 48

12-07-17 14:08

REGIONY

Regions

W TYM MIEŚCIE O PIASTOWSKICH KORZENIACH PEŁNO PAMIĄTEK PRZESZŁOŚCI, A WIDOKI Z OKOLICZNYCH WZGÓRZ NIE MAJĄ SOBIE RÓWNYCH. ODKĄD ZAŚ ZAWŁADNĘLI NIĄ KOLOROWI ULICZNI ARTYŚCI, JELENIA GÓRA WRĘCZ MŁODNIEJE W OCZACH. / THE CITY WITH PIAST DYNASTY ROOTS IS FULL OF RELICS OF THE PAST AND THE VIEWS FROM THE SURROUNDINGS HILLS ARE BREATHTAKING. EVER SINCE IT WAS CONQUERED BY STREET ARTISTS, JELENIA GÓRA HAS BLOSSOMED. Tadeusz Olszewski

TEKST/ TEXT BY:

Zamek w Bolkowie niedaleko Jeleniej Góry został wzniesiony w XIII w. Dziś w jego murach mieści się muzeum. The castle in Bolków near Jelenia Góra was erected in the 13th century. Today it houses a museum.

048_KA_08_Regiony.12345.indd 49

12-07-17 17:25

Regions

Widok wagonu tramwajowego, który stoi na placu Ratuszowym w Jeleniej Górze, przypomniał mi wiersz Tram wpopszek ulicy futurystycznego poety Jerzego Jankowskiego. Ale futuryści wybiegali w przyszłość, zaś ten wagon jest nostalgiczną pamiątką przeszłości. Komunikacja tramwajowa funkcjonowała w Jeleniej Górze ponad 70 lat, do 1969 r. Przez wszystkie te lata tramwaje docierały także do okolicznych miejscowości. W górskim terenie były niezawodne, podobnie zresztą jak te, które kursują do dziś po czeskiej stronie Karkonoszy, na trasie z Liberca do Jablonca nad Nysą. Od KrzywOustegO dO barOKu O atrakcyjności placu Ratuszowego, który cieszy się opinią najpiękniejszego rynku Dolnego Śląska, decyduje 55 barokowych kamieniczek z podcieniami. Splendoru dodaje mu klasycystyczny ratusz z XVIII w. Miłośnicy przeszłości zechcą też zwiedzić zachowane fragmenty dawnych fortyfikacji i murów miejskich z XVIII-wieczną Bramą Wojanowską na czele. Wśród zabytków Jeleniej Góry szczególne znaczenie przypada wieży widokowej na Wzgórzu Krzywoustego wybudowanej w 1911 r. na cześć cesarza Wilhelma I i z tej racji nazwanej Wieżą Cesarską. Z jej szczytu w całej okazałości widać nie tylko miasto, ale i całą Kotlinę Jeleniogórską wraz z otaczającymi ją pasmami Rudaw Janowickich oraz Gór Izerskich i Kaczawskich. Ze Wzgórzem Krzywoustego łączy się legenda o początkach Jeleniej Góry. Podobno w 1108 r. król Bolesław Krzywousty, polując w tej okolicy, ujrzał pięknego jelenia. Zachwycony jego urodą nakazał założyć uliczni aktorzy pokochali Jelenią górę. Street performers have a soft spot for Jelenia Góra.

The tram car standing in Ratuszowy Square in Jelenia Góra is a nostalgic remnant of the past. Trams ran in Jelenia Góra for over 70 years before being withdrawn in 1969. They did not just provide urban transport; they also connected the city with the nearby towns. They were just as reliable in the mountainous terrain as those trams that still run between Liberec and Jablonec nad Nisou on the Czech side of the Krkonoše. FrOm bOlesław the wrymOuth tO the barOque The stunning Market Square is lined on all four sides by 55 Baroque arcaded houses whose prepossessing charm has made it the most attractive historical centre in Lower Silesia. The 18th-century neoclassical Town Hall certainly adds a touch of splendour to the central square. Fragments of the old fortifications and the city walls featuring the 18th century Wojanowska Gate are yet another treat for history buffs. The most notable historical monuments of Jelenia Góra include the viewing tower on Krzywousty (Wry Mouth) Hill, which is only 100 years old. Erected in 1911 in honour of the German Emperor William I and thus dubbed the Imperial Tower, the structure looks pretty ordinary from the ground, but the view from the top is unparalleled.

REGIONY

048_KA_08_Regiony.12345.indd 50

12-07-17 14:08

A POZA TYM… / AND BEYOND …

kościół Wang w karpaczu. z lewej: wejście do restauracji Hexa 66 na Górze szybowcowej. The Wang church in Karpacz. Left: entry to the ‘Hexa 66’ restaurant on Szybowcowa Mountain.

tu gród obronny i nazwać go Jelenią Górą. Wprawdzie źródła historyczne datują powstanie miasta na drugą połowę XIII w., nie zmienia to faktu, że ma ono piastowskie korzenie, a w jego herbie pozostaje jeleń. W 1392 r. spod panowania Piastów śląskich przeszło we władanie Czechów, a 350 lat później zostało wcielone do państwa pruskiego. W granicach Polski znalazło się dopiero w 1945 r. W sensie kulturowym, a po części także gospodarczym, Jelenia Góra jest więc typowym miastem pogranicza. Naturalną tego konsekwencję stanowi jej dzisiejszy status jako siedziby władz euroregionu Nysa. Życie to teatr Trzydzieści lat temu Jelenia Góra była zaniedbanym prowincjonalnym miastem. Nagle, w 1982 r., zrobiło się o niej głośno. Sprawił to Festiwal Teatrów Ulicznych. Na ulice wylegli szczudlarze, mimowie, połykacze ognia i inni artyści alternatywni. Spektakle zaczęły odbywać się także w okolicznych miasteczkach, a z czasem uliczni aktorzy zawładnęli Wrocławiem, Krakowem, Gdańskiem… W końcu ta zabawa przekształciła się w międzynarodowy festiwal, którego głównym organizatorem został Kraków. Ale Jelenia Góra się nie poddała. Dzięki staraniom dyrekcji Teatru im. Cypriana Kamila Norwida od kilku lat na sierpniowy Festiwal Teatrów Wędrujących zjeżdżają tu ci, dla których sztuka uliczna oznacza artystyczne spełnienie. Ważnym wydarzeniem w jeleniogórskim życiu kulturalnym jest też doroczny Festiwal Teatrów Awangardowych „Pestka”.

– W XVIII i XIX wieku w Kotlinie Jeleniogórskiej przedstawiciele patrycjuszowskich rodów niemieckich wznieśli wspaniałe rezydencje. Obiekty te wróciły do spadkobierców dawnych właścicieli. Niektóre zostały przekształcone w luksusowe hotele. Noc we wnętrzach pałaców w Łomnicy czy Staniszowie z pewnością będzie niezapomniana. – Spotkanie z Duchem Gór, inaczej zwanym Liczyrzepą, gwarantuje wyprawa do Przesieki. Tam, pod Dziurawą Skałą, wyrzeźbiony w drewnie Liczyrzepa pilnuje spokoju górskiej krainy. Kilkaset metrów dalej możemy podziwiać Wodospad Podgórnej. – Drewniany ewangelicki kościół Wang to bezcenny zabytek architektury skandynawskiej, zbudowany na przełomie XII i XIII w. w Norwegii. W XIX w. został sprzedany królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi IV, rozebrany na części i przewieziony do Berlina, skąd trafił do Karpacza. We jego wnętrzu odbywają się koncerty. - In the 18th and the 19th centuries, Jelenia Góra Valley was a favourite retreat for the German nobility who built sumptuous residences here. The buildings have been returned to the heirs of their former owners. Some of them have been converted into luxury hotels. A night spent in the impressive Łomnica or Staniszów palaces is an unforgettable experience. - For a guaranteed encounter with the Spirit of the Mountains (known as Liczyrzepa), take a trip to Przesieka where a wood-carved Lord of the Mountains holds court in his mountain kingdom. A few hundred metres further on are the Podgórna Waterfalls. - The wooden Evangelical Wang church is a priceless monument of Scandinavian architecture erected in late 12th and early 13th centuries in Norway. In the 19 th century the church was sold to the Prussian king Friedrich Wilhelm IV then dismantled and transported to Berlin and later to Karpacz. Today it operates as a concert venue.

VILLA GLAMOUR JURATA

z możliwością dalszego wynajmu

REKLAMA

EKSKLUZYWNE APARTAMENTY NA SPRZEDAŻ

VILLA GLAMOUR JURATA

z możliwością dalszego wynajmu

W kurorcie i na szlaku Cieplice Śląskie-Zdrój, niegdyś samodzielne miasto, a od 1976 r. dzielnica Jeleniej Góry, słyną z walorów uzdrowiskowych. Lecznicze źródła mineralne odkryto tu już w XII w. Z czasem „do wód” zaczęli zjeżdżać możni tego świata. Najsławniejszym gościem była królowa Marysieńka Sobieska, której towarzyszył podobno aż tysiącosobowy dwór. Obecnie liczne sanatoria Cieplic przyjmują rocznie kilkanaście tysięcy kuracjuszy. Z placu Ratuszowego autobusem jadę do miejsca, w którym rozpoczyna się szlak na zamek Chojnik. Ścieżka od początku pnie się ostro. Po drodze mijam bazaltowe Zbójeckie Skały Tel. +48 58 524 42 42 • Kom. +48 601 666 999 51 • ofﬁce@tantra-invest.pl • www. tantra-invest.pl 048_KA_08_Regiony.12345.indd 51

12-07-17 17:25

REGIONY

Regions As well as the city skyline, you can see the whole panorama of the Jelenia Góra Valley, including the Rudawy Janowickie Range and the Jizera and Kaczawskie Mountains looming majestically in the background. Krzywousty Hill is also the setting for the legend about the origin of Jelenia Góra. In 1108, King Bolesław the Wrymouth was hunting in the area and saw a beautiful deer. Captivated by its beauty, he ordered a town named Jelenia Góra

Do Jeleniej Góry ściągają miłośnicy zabytków, paralotniarze, kuracjusze i artyści uliczni. Jelenia Góra attracts history buffs, paragliders, spa patients and street artists.

starannie utrzymany park zdrojowy to jedna z atrakcji Cieplic. The well-kept park in Cieplice is one of the city’s finest attractions.

i fantastyczne formacje Skalnego Grzyba. Widok ze szczytu zapiera dech w piersi. Na wprost, w dole, Jelenia Góra, po prawej – błyszczące w słońcu tafle Podgórzyńskich Stawów. Południowy horyzont zamyka panorama Karkonoszy z dominantą Śnieżki (1602 m n.p.m.). Z zamku pozostały fragmenty kamiennego muru i baszta, ale to wystarcza, by dać wyobrażenie o dawnej świetno-

Silve

Life is a theatre Thirty years ago, Jelenia Góra was a dull and neglected provincial town. The town was vaulted to fame by the Street Theatre Festival. The streets were swarming with a motley crowd of stilt walkers, mimes, fire-eaters and all sorts of alternative artists. The residents were delighted. The performances later spread to neighbouring towns, and as time went by, buskers started appearing en masse in Wrocław, Kraków, Gdańsk… Eventually, street art celebrations evolved into a serious international festival whose main organiser was the city of Kraków. But neither Jelenia Góra nor the local Cyprian Kamil Norwid Theatre were about to throw in the towel. Thanks to the efforts of the theatre management, anyone seriously into street art has been coming to Jelenia Góra for the past few years to strut their stuff at the Travelling Theatre Festival in August. in the spa and on the traiL The famous spa of Cieplice used to be a town in its own right but has been a district of Jelenia Góra since 1976. Curative mineral springs were discovered here in the 12th century. Over time, the high and mighty began to repair to take the waters in Cieplice. Today, the spa is a little more democratic and the many local

Wąskie uliczki starego miasta urzekają zabytkową zabudową. The charming narrow streets of the Old Town.

(Deer Mountain) to be built there. Although historical sources dispute this, arguing the city was founded in the second half of the 13th century, it is nonetheless true that it was established by the Piast dynasty and has a deer in its coat of arms. The Silesian Piasts lost Jelenia Góra to the Czechs in 1392, and the city was incorporated into Prussia 350 years later. It was not returned to Poland until 1945. Culturally and, in a way, economically, Jelenia Góra is essentially a borderland city and consequently enjoys the status of being the seat of Nysa Euroregion.

048_KA_08_Regiony.12345.indd 52

12-07-17 17:25

Kras

7/11/12 4:47 PM REKLAMA

SilverLine do Kaleidoscope_08.indd 1

Hotel Krasicki w 2011 najlepszy w Polsce, Europie i na Świecie! The Hotel Krasicki in 2011 the best in Poland Europe and all over the world! Hotel Krasicki**** Gości od wieków 122 Pokoje / 7 Sal Konferencyjnych / Spa & Wellness Kasyno / Winiarnia / Obserwatorium Astronomiczne Biblioteka Café / Gondole

048_KA_08_Regiony.12345.indd 53 Krasicki-Prasa190x119_5-2jezyki-druk.indd 1

Hotel Krasicki**** Hosting for Centuries 122 Rooms / 7 Conference Rooms / Spa & Wellness Casino / Wine-Bar / Observatory / Library Café / Gondola

12-07-17 14:08 12-06-27 12:58

REGIONY

Regions Góry

gó

Kacz sanatoria treat tens of thousands of patients ści budowli, która przez wieki była nie do zdoaw sk ie Jeżów Sudecki every year. bycia. Pokonały ją dopiero siły przyrody. On Market Square I get on the bus to the starting W 1675 r. zamek spłonął od uderzenia Jelenia Góra point of the trail that leads to Chojnik Castle. The pioruna. in t l CIEPLICE o path winds steeply uphill almost from the start. On Wracam leśną ścieżką prowadzącą K ŚLĄSKIE-ZDRÓJ 4 km the way up, I climb past the massive basalt Robbers’ do Jagniątkowa i po godzinie je- SOBIESZÓW Rocks and then the fantastic Stone Mushroom stem w domu muzeum Gerharta Zamek Chojnik io Podgórzyn formations before I finally reach the peak and its Hauptmanna (1862–1946), nien le JAGNIĄTKÓW J e breathtaking view. At the foot of the hill lies Jelenia mieckiego dramaturga i prozaika, Jelenia Góra Góra. On my right I can see the blue waves of the laureata Nagrody Nobla w 1912 r. K a r k Pogórzyńskie Ponds shimmering in the sun. The Stamtąd przenoszę się na przeciwległy Karpacz o n o s southern horizon ends with the Krkonoše panorama kraniec Jeleniej Góry – do Jeżowa Sudecz e Śnieżka dominated by Śnieżka (1,602 m). kiego. 1602 Y H E C C Z

Z LOTU PTAKA Tu magnesem jest Góra Szybowcowa (561 m n.p.m.) – raj dla miłośników powietrznych ewolucji. Charakterystyczna dla tego miejsca cyrkulacja prądów powietrznych sprawia, że startujące stąd szybowce i paralotnie potrafią osiągać pułap kilku tysięcy metrów. Można je obserwować z platformy widokowej lub tarasu restauracji Hexa 66. Widok, który się z nich rozciąga, to jakby trzecia odsłona panoramy, na którą patrzyłem wcześniej z wieży widokowej na Wzgórzu Krzywoustego i z zamku Chojnik. Ze szczytu Góry Szybowcowej jeszcze raz ogarniam wzrokiem całą niemal Kotlinę Jeleniogórską. ☐

FROM THE AIR What most attracts me to Jeżowo is Mt. Szybowcowa (561 m) – an extremely popular destination for gliding as well as paragliding, and recreational walking and cycling. The circulation of the local airstreams is such that gliders can reach altitudes of thousands of metres. You can watch them from the viewing platform or from the terrace of the “Hexa 66” restaurant. The vast panorama from here seems to be the third section of the view I previously admired from the top of the vantage tower on Krzywousty Hill and Chojnik Castle. Standing on Szybowcowa Mountain, I can almost see the entire Jelenia Góra Valley. ☐

Jelenia Góra to najdłuższe miasto w Polsce, jego przeciwległe krańce odległe są od siebie o 24 km. Jelenia Góra is the longest city in Poland, its furthermost points are located 24 kilometres apart.

048_KA_08_Regiony.12345.indd 54

12-07-17 15:37

EGIPT

HISZPAN IA

Iberotel Aquamarine Resort (HRGIBEG)

HHHHH

✹ nowoczesny i elegacki ✹ idealny na aktywne wakacje dla całej rodziny ✹ uwielbiany przez dzieci ✹ przestronne i komfortowe pokoje

All

inclusive

cena od 1999 zł/os. za 7 noclegów

La Vinuela

TURCJA

(AGPVING

) ✹ formuła HHHH+ Fly ✹ kameraln &Drive - samochód na y, tylko 36 cały pobyt pokoi ✹ wyśmieni w cenie ta ✹ niepowta kuchnia rzalny klim at Andaluzji

cena od

ention Starlight Conv

so & Spa Center Thalas HHHHH zym standardzie

(AY TSTAG)

, hotel o najwyżs knym ogrodem ✹ otoczony pię je ko po kie nc ga ✹ wyjątkowo ele ów sen ✹ kompleks ba SPA e ow ✹ luksus

cena od 2499

usług

All

inclusive ULTRA

zł/os. za 7 noclegó

W E J D Ź

2599 zł/

os. za 7 no

clegów

Fly

& Drive

wakacje, Luksusowe stać! na które Cię ch w niezwykły j i n cz o p y W anialszych sp jw a n i ch miejsca pokochały e r tó k , ch la te ho gwiazdy.

być! Musisz tam

WYPRZEDAŻ

last minute! Najlepsze oferty w cenach

na www.itaka.gala.pl I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

Wakacje marzeń 2012 HITY NA LATO

ATRAKCYJN

ZNIŻKI ZNIŻKI

01-36_Mini Itaka Gala.indd 1

4/24/12 5:03 PM

TERAZ NAJNIŻSZE CENY! ZADZWOŃ: numer infolinii 801 055 111

XXX_Kaleioscope_0812_ItakaGala_wyprz.indd 1

7/11/12 11:06 AM

POLSKA MARKA

Polish Brand

Luksus

Luxury from Poland

DR IRENA ERIS JAKO JEDYNA POLSKA MARKA ZOSTAŁA PRZYJĘTA DO PRESTIŻOWEGO COMITÉ COLBERT, KLUBU ZRZESZAJĄCEGO TAK LUKSUSOWE MARKI, JAK DIOR CZY HOTEL RITZ. / DR IRENA ERIS IS THE ONLY POLISH BRAND TO HAVE BEEN ADMITTED TO THE PRESTIGIOUS COMITÉ COLBERT ASSOCIATING TOP LUXURY EUROPEAN BRANDS. TEKST/BY:

Agnieszka Fiedorowicz Fiedorowicz, Przekrój

Ten ekskluzywny klub założony w 1954 r. przez Jeana-Jacques’a Guerlaina do niedawna zrzeszał wyłącznie marki francuskie. Dopiero w 2011 r. do tego grona dołączyły cztery marki europejskie – m.in. niemieckie Leica i MontBlanc. W tym roku oprócz Laboratorium Kosmetycznego Dr Irena Eris przyjęto też belgijską firmę Delvaux. Członkowie Comité Colbert to marki i instytucje będące na całym świecie synonimami luksusu, niezawodności i wysokiej jakości, a produkty Dr Irena Eris z powodzeniem konkurują z ich odpowiednikami z najlepszych firm zagranicznych. Ale jak głosi motto firmy, „Szanujemy konkurencję, ale idziemy własną drogą”.

Tą drogą twórczyni firmy odważnie ruszyła już w 1983 r., gdy z mężem Henrykiem Orfingerem zaczęła wytwarzać pierwszy krem – półtłusty. Absolwentka farmacji, rozczarowana pracą w warszawskiej Polfie, chciała tworzyć świetnej jakości kosmetyki. Sama wymyślała ich receptury i ręczyła za nie własnym nazwiskiem, które w najnowszej edycji Superbrands 2012 zdobyło tytuł najsilniejszej polskiej marki. Dr Irena Eris od początku stawiała na innowacyjność. Po przełomie 1989 r. zaczęła przekształcać małe laboratorium w nowoczesną fabrykę, która jako jedna z niewielu na świecie posiada Centrum Naukowo-Badawcze. Już w 2002 r. firma jako pierwsza

zastosowała w kosmetykach folacynę, czyli kwas foliowy, w 2009 r. wprowadziła nowatorskie badania ex vivo, na izolowanych komórkach skóry w warunkach laboratoryjnych, a rok później kosmetyki chroniące telomery, sekwencje DNA, zabezpieczające chromosomy przed uszkodzeniem. Za badania nad nimi w 2009 r. amerykańscy uczeni Carol Greider, Elizabeth Blackburn i Jack W. Szostak otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Uzupełnieniem doskonałych produktów są profesjonalne usługi kosmetyczne oferowane przez sieć Kosmetycznych Instytutów Dr Ireny Eris oraz Hotele SPA Dr Irena Eris w Krynicy-Zdroju i na mazurskich Wzgórzach Dylewskich. Łącznie to imperium kosmetyczne zatrudnia ponad 800 pracowników i wytwarza około 20 mln sztuk produktów rocznie, po które sięgają klienci w 28 krajach świata, od USA, przez Rosję, Niemcy, Czechy, po Tajwan. Marka zawojowała serca nawet wybrednych Francuzek – jedną z ambasadorek firmy była słynna aktorka Emmanuelle Seigner. Marka

z Polski

056_KA_08_Polskamarka.12345.indd 56

12-07-17 13:07

kojarzy się jednak nie tylko z nadzwyczajnymi kobietami, ale również ze sportem: o czym świadczy odbywający się od 2007 r. międzynarodowy turniej golfowy Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup, który w tej chwili jest jedną z najbardziej prestiżowych imprez golfowych dla pań w tej części Europy. ☐

This exclusive club was founded in 1954 by Jean-Jacques Guerlain, and until recently, it only accepted French brands. It was only in 2011 that four brands from elsewhere in Europe joined. This year, Comité opened its doors to Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris and Delvaux. Comité Colbert members are world brands and institutions which are luxurious, reliable, and offer superlative quality. Dr Irena Eris can easily hold its own with the world’s best cosmetic companies. As the motto of the company says: “We respect the competition but we are going our own way”. It all began back in 1983 when Irena Eris and her husband Henryk Orfinger began producing their own face cream. Eris was a

qualified pharmacist disillusioned with her job at the Polfa drug factory in Warsaw. Her dream was to create top quality cosmetic products. She developed the formulas for the products herself and guaranteed them in her own name. Her company was named Poland’s strongest brand in the Superbrands 2012 competition. Dr Irena Eris has always put innovation before everything else. After the fall of communism in 1989, she set about expanding her small lab into a state-of-theart manufacturing plant, one of the very few factories anywhere in the world to have its own Research and Development Centre. For instance, in 2002, Eris was the first company to use folacin or folic acid in cosmetics. In 2009, it conducted a breakthrough ex vivo study on isolated skin cells in laboratory conditions. A year later it developed cosmetics that prevent chromosomes from being damaged by protect telomeres, or DNA sequences. US researchers Carol Greider, Elisabeth Blackburn and Jack W. Szostak were awarded the Nobel Prize in Physiology or Medicine in 2009 for

their work on this. These excellent products are supplemented with an extensive beauty treatment offering available at Kosmetyczny Instytut Dr Ireny Eris beauty salons, and at the Hotel SPA Dr Irena Eris in Krynica Zdrój and the Wzgórza Dylewskie Hotel in Masuria. The company is now a huge concern that employs over 800 people, produces around 20 million products annually, and has customers in 28 countries throughout the world. The brand’s celebrity ambassadors include French actress Emmanuelle Seigner. The brand is associated with sport as well as extraordinary women. The Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup has been held every year since 2007 and today is one of the most prestigious golf tournaments for women in our part of Europe. ☐ Dr Irena Eris z małego laboratorium stworzyła kosmetyczne imperium. Dr Irena Eris transformed her small lab into a true cosmetic empire.

056_KA_08_Polskamarka.12345.indd 57

12-07-17 13:08

W CHMURACH

Up in the Air

Lot do historii A flight to history

NIE BYŁOBY KPT. WRONY, GDYBY NIE TRADYCJE POLSKIEGO LOTNICTWA. WSZYSTKO ZACZĘŁO SIĘ OD ŻWIRKI I WIGURY. / THERE WOULD BE NO CAPTAIN WRONA WITHOUT THE LEGACY OF POLISH AVIATION. IT ALL BEGAN WITH ŻWIRKO AND WIGURA.

Inżynier Stanisław Wigura i pilot Franciszek Żwirko stworzyli załogę, której zazdrościła Polsce cała Europa. Engineer Stanisław Wigura and pilot Franciszek Żwirko formed a team that made Poland the envy of Europe.

Kiedy srebrno-biały aparat konstrukcji sekcji aeronautycznej politechniki warszawskiej »R. W. D.« przeleciał linię lotu, pilotowany przez Żwirkę, któremu towarzyszył w całym raidzie konstruktor samolotu inż. Wigura, zwycięstwo Polski było ostatecznie zadecydowane. Rozentuzjazmowani rodacy wynieśli na rękach zwycięskiego pilota wśród okrzyków powitalnych ze strony zgromadzonej sportowej publiczności niemieckiej. Żwirko oblężony został przez dziennikarzy, fotografów prasowych i reporterów filmowych, dziękując z zakłopotanym uśmiechem za owację – można było przeczytać 2 września 1932 r. na stronach Naszego Kraju.

Chudy

“Polish victory was assured at last. The silver and white RWD aircraft, designed by the aeronautics department of the Warsaw Institute of Technology and piloted by Franciszek Żwirko, accompanied by the plane’s design engineer Stanisław Wigura, had finally crossed the flight line. The triumphant pilot was carried towards the cheering German crowd on the shoulders of his ecstatic compatriots. Żwirko, besieged by journalists, press photographers and film reporters, smiled self-consciously and thanked everyone for the ovation”, wrote Nasz Kraj newspaper on 2 September 1932. The place was Berlin-Tempelhof airport and the Polish team had just won Challenge 1932, the most prestigious air contest in the world, beating the German crew by three points. The 37-year-old Żwirko was a little anxious and not completely sure that he had won. “It was very hard. I’m not sure that everything is going to be OK. I’m just hoping to secure first position”, he told the journalists in his lilting Vilnius accent clutching a bouquet of flowers behind his back. Żwirko and Wigura got off to a good start. They came second in the first heat where they had to take off and touch down under conditions laid down in the regulations, fly at minimum speed, and have their minimum fuel consumption measured. Unexpectedly, the Italian crew was in the lead at this

TEKST/BY: Mariusz

058_KA_08_Zwirko i Wigura.12345.indd 58

12-07-17 17:51

Berlińskie lotnisko Tempelhof było świadkiem wyczynu historyczstage. The second challenge was a 7,000 km flight (see map). They nego. W najbardziej prestiżowych międzynarodowych zawodach took off in Berlin, flew over a number of European cities, and relotniczych Challenge po raz pierwszy wygrali Polacy. O 3 punkty turned to the German capital. The Poles won this heat, even outwyprzedzili załogę niemiecką. 37-letni pilot Franciszek Żwirko, jeszperforming the favoured German crew. The final winner was cze trochę zdenerwowany, stojąc na płycie lotniska, nie był pewien selected on the basis of maximum speed trials. Żwirko and Wigura sukcesu. „Bardzo mnie ciężko poszło, nie jestem pewien, czy were the first to set off on their 300 km journey and flew at a wszystko będzie dobrze, ale mam nadzieję, że będę pierwszy” speed of 214 kph. Emotions were running high, because other – śpiewnym wileńskim akcentem na gorąco tłumaczył dziennikacrews had achieved better results. But their lead in the first two rzom, założonymi do tyłu rękami ściskając bukiet kwiatów. heats comfortably secured them first position. Żwirko and Wigura Zaczęli bardzo dobrze. W pierwszej konkurencji samolot musiał were the heroes of Challenge 1932, although there was another wykonywać m.in. starty i lądowania w określonych regulaminem crew member – the RWD-6 Polish aircraft. When they came home, warunkach, przeloty z prędkością minimalną, a na koniec badano they were greeted by a crowd of enthusiastic fans at Warsaw minimalne zużycie paliwa. Żwirko i Wigura zajęli drugie miejsce. airport. Their historic feat helped make sporting aviation enorKolejnym zadaniem był lot na dystansie 7 tys. km (patrz mapka). mously popular in Poland and provided a fresh impetus to develZ tej konkurencji Polacy wrócili jako liderzy, wyprzedzając faworyoping a national aviation industry. 28 August – the day the Polish zowaną ekipę niemiecką. O zwycięstwie w zawodach miały zdecycrew won Challenge 1932 – was made Polish Aviation Day. dować próby prędkości maksymalnej. Na trasie długości 300 km This success was no bolt of the blue. Franciszek Żwirko had met Żwirko i Wigura osiągnęli prędkość 214 km/h. Emocje sięgały zeniStanisław Wigura a few years earlier when he was appointed tu, bo inne ekipy odnotowywały lepsze rezultaty, jednak przewaga liaison officer of the Warsaw Academic Aero Club. The two found wypracowana w pierwszych konkurencjach pozwoliła Polakom they had a lot in common and a solid friendship soon developed. utrzymać pozycję lidera. Bohaterami Challenge 1932 zostali pilot In 1929, Żwirko and Wigura flew the almost 5,000 km WarsawFranciszek Żwirko i inżynier Stanisław Wigura. Ale ich rywale podFrankfurt-Paris-Barcelona-Marseille-Milan-Warsaw route. They kreślali zasługi jeszcze jednego bohatera, samolotu RWD-6. competed in numerous flying competitions and gave their rivals Na warszawskim lotnisku zwycięzców powitał rozentuzjazmowany no chance whatsoever. They formed a team that made Poland the tłum fanów. Ten sukces przyczynił się do ogromnej popularyzacji envy of Europe. Countless invitations to take part in air shows and sportu lotniczego w kraju. Wpłynął też na rozwój przemysłu lotnicompetitions came from all over Europe in the wake of their Chalczego, a 28 sierpnia, dzień, w którym polska załoga odniosła zwylenge 32 victory. All these invitations were accepted. After all, the cięstwo w Challenge 1932, stał się potem święhonour of Polish aviation was at stake. The tem polskiego lotnictwa. first such event after their Berlin triumph was RWD-6 Zwycięstwo polskiej załogi nie było dziełem to have been held in Prague on 11 September przypadku. Gdy kilka lat wcześniej Franciszek 1932. Żwirko and Wigura were billed as the Samolot przygotowany specjalnie na zawoŻwirko obejmował funkcję oficera łącznikomain attraction. But they never made it. dy Challenge w 1932 r. Jego konstruktorami byli Stanisław Rogalski, Stanisław Wigura wego przy Aeroklubie Akademickim w WarThey had a fatal crash when their i Jerzy Drzewiecki. Od ich nazwisk pochodzi szawie, spotkał tam inżyniera Stanisława plane was damaged by a powerful skrót RWD. Miejsca załogi znajdowały się Wigurę. Zrodziła się między nimi przyjaźń. gale. Two weeks after their specobok siebie, a płat samolotu był składany W 1929 r. odbyli lot okrężny wokół Europy na tacular welcome at the airport, i zaopatrzony w bogatą mechanizację. trasie o długości prawie 5 tys. km. Startowali crowds gathered once more to Nowatorskie rozwiązania zapewniły RWD-6 najwyższą ocenę techniczną spośród w licznych konkursach lotniczych, nie dając welcome Żwirko and Wigura Göteborg wszystkich samolotów biorących udział szans konkurencji. Po zwycięstwie w Chalback to Poland. This w zawodach Challenge. / The aircraft was lenge posypały się zaproszenia na pokazy. time forever. ☐ made with the 1932 Challenge in mind. Chcąc dalej przysparzać sławy polskiemu lotIt was designed by Stanisław Rogalski, Hamburg nictwu, Żwirko i Wigura nie odmawiali udziału Stanisław Wigura and Jerzy Drzewiecki. The Rotterdam Warszawa Berlin aircraft took its name from the first letters of w tych imprezach. Po sukcesie w Berlinie miał Bonn the constructors’ last names i.e. RWD. The być mityng lotniczy w Pradze 11 września Praga Paryż Kraków seats of the crew were positioned one next Stuttgart 1932 r. Na zawody jednak nie dolecieli. Potężto the other and the plane had folding wings Wiedeń Bellinzona na wichura uszkodziła im samolot. Nie zdążyli Lyon and was fitted with advanced mechanizaVicenza się uratować. Dwa tygodnie po spektakulartion. Its innovative features earned it top Zagrzeb marks among all the aircraft participating in nym powitaniu na lotnisku tłumy znów zgroCannes Rimini the Challenge. madziły się, by przywitać Żwirkę i Wigurę na Rzym 300 km 0 polskiej ziemi. Tym razem po raz ostatni. ☐

058_KA_08_Zwirko i Wigura.12345.indd 59

12-07-17 14:11

A Look Back in Time

Kadr z filmu Renny Harlina „Wyspa piratów”. A frame from Renny Harlin’s Cutthroat Island.

LOT W PRZESZŁOŚĆ

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 60

12-07-17 15:12

ÂŠ WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Przed tymi z internetu Pre-Internet Pirates

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 61

12-07-17 15:12

LOT W PRZESZŁOŚĆ

A Look Back in Time ŻADNA INNA PROFESJA BĘDĄCA NA BAKIER Z PRAWEM NIE DOCZEKAŁA SIĘ TAK ROMANTYCZNEJ LEGENDY. ŻADNI TEŻ ŁOTRZY W HISTORII LUDZKOŚCI NIE MIELI TAKIEJ FANTAZJI, TUPETU I TAK ORYGINALNYCH STROJÓW JAK PIRACI. / NO OTHER ILLEGAL OCCUPATION HAS EVER BEEN ROMANTICISED THE WAY PIRACY HAS. NO OTHER OUTLAWS IN HUMAN HISTORY HAVE EVER BEEN SO IMAGINATIVE AND IMPUDENT. NOR HAVE THEY WORN SUCH COSTUMES.

Wyglądali tak, jakby ubierali się po ciemku, korzystając z teatralnej garderoby. Grabili różne statki, łupami ich padały więc najwymyślniejsze stroje. Przepaski na zdrowych oczach nosili, by po ich zdjęciu widzieć w ciemnych ładowniach statków. Wzrok miało też poprawiać im – jak wierzyli – noszenie srebrnych i złotych kolczyków. Kawałki belek zastępowały strzaskane w walce kończyny (kalecy zostawali później kucharzami). I tylko za papugę na

Agata Brandt

ramieniu należy winić Roberta Louisa Stevensona, autora Wyspy skarbów. Obdarzył nią swego bohatera Johna Silvera, pirata, którego wizerunek stał się kanoniczny w kulturze popularnej. Poematy o piratach pisano już w III i IV w., wspominają o nich Iliada i Odyseja. Słowa „pirat” (od greckiego peiran znaczącego „próbować szczęścia na morzu”) używali rzymscy historycy, a Plutarch podał pierwszą definicję piractwa – napadanie na statki i porty bez zgo-

dy władcy państwa. A czasem wręcz trzymanie władcy w niewoli… KORSARZ, KAPER I BUKANIER W latach 60. p.n.e. nastąpił pierwszy rozkwit piractwa. Rozbójnicy łupili wszystko, co tylko po Morzu Śródziemnym pływało. Mieli ponad tysiąc statków i kontrolowali 400 miast i portów. Do niewoli wzięli samego Juliusza Cezara, który roześmiał się, gdy wyznaczyli za niego okup wysokości zaledwie 20 talentów srebra. Zapłacił im 50 talentów i choć dobrze go traktowali, kazał ich potem odnaleźć i ukrzyżować. Kres piractwu położyła morska krucjata Pompejusza i przez następne stulecia na morzach Europy panował spokój (jeśli nie liczyć wikingów łupiących tereny Anglii, Norwegii i Danii). Piraci przenieśli się w rejony Chin, a kolebką azjatyckiego piractwa stał się Tajwan. Nie bez przyczyny złotą erą piratów były wieki XVI i XVII. Wówczas to Europę opanowała kolonialna gorączka i morza zaroiły się od statków wiozących złoto, klejnoty i drogocenne przyprawy z Nowego Świata, a okazja czyni złodzieja... Wiadomo, że nad pirackim statkiem powiewa Jolly Roger, czyli czarna flaga z trupią czaszką. Jeśli zaatakowany statek nie chciał się poddać, na maszt wciągano kolejną flagę, czerwoną – znak, że nikt nie będzie oszczędzony. Pod piracką banderą rabusie pływali mniej lub bardziej legalnie. W dobie walki o kolonijne bogactwa byli wynajmowani przez władców, którzy z ich pomocą niszczyli statki nieprzyjaciela, nie

TEKST/BY: TEKST TEKST/ BY:

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 62

12-07-17 15:12

They looked as if they got dressed in the darkness, borrowing apparel from a theatre costume department. They plundered ships and their spoils included the most extravagant of clothes. They wore eyepatches over perfectly good eyes so that they could see better in dark cargo holds when they took them off. They believed that wearing silver and gold earrings improved their sight. Pieces of wooden beams replaced limbs crushed during battles (crippled pirates became cooks). We have Robert Louis Stevenson, the author of Treasure Island to thank for the parrot perched on the arm archetype. Robert Louis Stevenson thought it would embellish his character, John Silver, a pirate who has gone on to become a cultural icon. The word “pirate” (from Greek “peiran” meaning “to try one’s luck on the sea”) was used by Roman historians. The very first definition of piracy comes from Plutarch, who described it as attacking ships and ports without the permission of the ruler. It could even mean holding the sovereign captive. CORSAIRS, PRIVATEERS, BUCCANEERS Piracy became rampant in the 60s BC when just about every vessel in the Mediterranean was being plundered. They had a fleet of over a thousand boats and con-

Johnny Depp jako Jack Sparrow, pirat z Karaibów. Johnny Depp as Jack Sparrow, Pirate of the Caribbean.

trolled over 400 maritime cities and ports. They even took Julius Caesar captive (he allegedly fulminated against measly 20 talents of silver they demanded as ransom and gave them 50 instead). And although they had treated him well, Cesar ordered that they be tracked down and their throats cut. The maritime crusade launched by Pompey put an end to Medi-

terranean piracy. Navigating European waters was made safe for centuries (save for the Viking raids in England, Norway and Denmark). The pirates relocated to China, and Taiwan became the cradle of Asian piracy. It’s no coincidence that the 16th and the 17th centuries was the golden age of piracy. This was when Europe was bitten by the colonising bug. The seas were swarming with vessels laden with gold, jewels and precious condiments from the New World. And, well, opportunity makes a thief. Any child can tell you that the Jolly Roger (the black flag with the skull and crossbones), flies above every pirate ship. If a vessel was reluctant to surrender, another red flag was hoisted to signal that no life would be spared. Sea-robbers sailed under the pirate banner more or less legally. During the halcyon days of colonial wealth, buccaneers were hired by sovereigns to destroy enemy ships without the risk of starting an open conflict. Pirates holding a letter of marque signed by the king (authorising the vessel to moor at ports in a given country and trade in spoils) were known as privateers. The very first privateer fleet was established by the Polish King Casimir Jagiellon in 1456. Privateers were also in service of other Polish kings, including Sigismund I the Old, Sigismund II Augustus and Stefan Batory. REKLAMA

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 63

12-07-17 15:12

A Look Back in Time

ryzykując otwartego konfliktu. Piratów z listem żelaznym od króla (zezwalał na cumowanie w portach danego państwa i handel łupami) zwano korsarzami. Kaperzy zaś to korsarze Bałtyku i Morza Północnego. Pierwszą kaperską flotę utworzył król Polski Kazimierz Jagiellończyk w 1456 r. Kaperami wysługiwali Marynistyczny sklep w Portland w amerykańskim stanie Maine reklamuje oczywiście pirat. się również Zygmunt Stary, ZygMarine-themed shop in Portland, Maine. munt August i Stefan Batory. W pirackim poczcie byli również bukanierzy, czyli żeglarze w służbie Anglii, Francji i Holandii wynajęci do walki z Hiszpanią. Pojawili się na karaibskiej Hispanioli i polowali tam na zdziczałe bydło. Jego mięso wędzili na indiański sposób na drewnianej ramie boucane – stąd ich naHiszpańskie złote monety i pierścień wydobyte zwa. Przepędzeni przez Hiszpanów z wraku pirackiego statku Whydah. na siedzibę obrali Tortugę, Wyspę Spanish coins and a ring discovered inside the wreck of Whydah Gally, a pirate ship. Żółwią, która stała się centrum piractwa karaibskiego. I kolebką mitu, do powstania którego przyczyniła się wydana w XVII wieku książka Johna Esquemelinga The Buccaneers of America opisująca piratów jako romantycznych zawadiaków. Choć fantazji im nie brakowało, piraci byli przede wszystkim łotrami spod ciemnej gwiazdy. Mieli jednak swój honor i piracki kodeks. WYCIECZKA POD KILEM Statki piratów były rządzone, jak na tamte czasy, niezwykle demokratycznie. Piraci zawierali kontrakty dotyczące podziału łupów, zachowania podczas walki i pokładowych kar. Najpopularniejszą była chłosta, 40 razów za uchylanie się od walki. Kolejna to przygwożdżenie ręki do masztu nożem podniesionym w bójce na członka załogi – pechowiec musiał sam uwolnić się od noża. Za okradanie towarzyszy porzucano pirata na bezludnej wyspie bez wody i żywności, za to z nabitym jedną kulą pistoletem. Za większe winy przeciągano na linie pod kilem statku. Najwyższą karą, za bunt lub tchórzostwo, było zawiśnięcie na rei. Wszystko działo się w pełnej dyscypliny atmosferze – na statkach za-

Złota era piratów to wieki XVI i XVII, gdy morza zaroiły się od statków z bezcennymi przyprawami i złotem. The golden age for piracy were the 16th and 17th centuries when the seas ﬁlled up with vessels carrying spices and gold. bronione były hazard i pijaństwo, zaś autorytet kapitana zależał od wysokości łupów. Gdyby ich nie zdobył, mógł zostać pozbawiony władzy i wrzucony do morza. Buntu nie obawiał się jeden z najsłynniejszych piratów, kapitan Edward Teach zwany Czarnobrodym. Dla załogi hojny i sprawiedliwy, ucinał palce ofiarom, które zbyt wolno ściągały pierścienie. Doceniał moc pirackiego PR-u – przed walką wkładał pod kapelusz tlący się sznurek, co spowija-

ło go dymem niczym diabła, a działa odpalał za pomocą swej uprzednio podpalonej brody (w którą lubił wplatać wstążki). Inna piracka gwiazda, Henry Avery, słynął z brawury i tego, że po ataku na flotę Wielkiego Mogoła zdobył skarb wart dziś ponad 3 mln zł. Okrucieństwem wsławił się Christopher Condent obcinający jeńcom nosy, uszy i dłonie. Ale nawet piraci mieli czasem dość bestialstw. Słynącego z okrucieństwa kapitana Edwarda Lowa załoga obezwładniła i pozostawiła na morzu w szalupie bez zapasów. Wśród piratów były też kobiety, Anne Bonny i Mary Read, które dzielnością (i plugawym językiem) nie ustępowały reszcie korsarskiej braci, a pojmane broniły się przed szubienicą… zachodząc w ciążę. Całe to barwne towarzystwo miało się świetnie aż do połowy XVIII w., kiedy to zaczęto spychać piratów do dalekich baz na Oceanie Spokojnym i w Indiach. Nie znikli jednak całkowicie, z łupieżcami z północnej Afryki USA walczyły podczas wojen berberyjskich w XIX w., a państwa europejskie zawarły pakt o zakazie korsarstwa dopiero w 1856 r. Piraci nadal istnieją i grabią – głównie na Karaibach, w Cieśninie Mallakka i w Zatoce Adeńskiej. Operacje przeciw somalijskim piratom prowadzą NATO i Unia Europejska w ramach misji Atalanta. Ale by spotkać pirata, nie trzeba wypływać na morze, wystarczy zajrzeć na polityczne salony. Wywodząca się ze Szwecji Partia Piratów zrzesza organizacje polityczne w różnych krajach świata, propagując ochronę prywatności i wolny dostęp do dóbr kultury. Dwaj jej członkowie w 2009 r. dostali się do Parlamentu Europejskiego. Od 2011 r. 15 przedstawicieli niemieckiej Partii Piratów zasiada w berlińskiej Izbie Deputowanych. Być może doczekamy czasów, gdy szefem parlamentu lub rządu zostanie pirat. Pewnie wtedy kapitan Czarnobrody na swej łajbie w zaświatach z radości każe odszpuntować wszystkie beczki rumu. ☐

LOT W PRZESZŁOŚĆ

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 64

12-07-17 15:13

xxx_KA_0812_F_0812.indd 1

7/11/12 9:40 AM

A Look Back in Time

Trasę statku z pomocą humanitarną dla Somalii śledzi helikopter holenderskiej marynarki wojennej. The route of a ship carrying humanitarian aid for Somalia is tracked by a helicopter of the Royal Netherlands Navy.

The pirate team also included buccaneers or pirates in the service of England, France and the Netherlands hired to fight Spanish forces. They made their debut on the Caribbean island of Hispaniola where they hunted feral cattle. They smoked their meat the Indian way, i.e. “boucane”, whence the term “buccaneer” was derived. Chased away by the Spanish, they found a safe haven on the nearby island of Tortuga, which promptly established itself as the centre of Caribbean piracy – and the cradle of the myth popularised by Alexandre Exquemelin in his book The Buccaneers of America which presented pirates as romantics. They may well have been imaginative, but they were primarily rogues. Still, they did have their honour and their code. KEELHAULING Pirate ships were run quite democratically by the standards of the day. Pirates made contracts stipulating the division of spoils, conduct during battle, and on-board discipline. The most common punishment was flogging, e.g. 40 lashes were inflicted for avoiding combat. Another form of punishment involved pinning the offender’s hand to the mast with the knife he

used against another crew member during a fight. The hapless sailor had to set himself free. Pirates who robbed their comrades were left on a deserted island without food or water but were given a gun with one bullet. Serious offences were punished by keelhauling. The most severe form of punishment, meted out for mutiny or cowardice, was being hanged on the main yard. All these practices were a part of an extremely disciplined ethos – gambling and drunkenness were forbidden onboard, and the captain’s authority rested on how much loot he could divvy up. If there were no spoils, he was thrown overboard. One of history’s most celebrated pirates, Edward Teach, better known as Blackbeard, was never threatened with mutiny. Generous and fair to his men, he would not hesitate to cut off the fingers of any victim who dallied in removing his rings. Blackbeard was hip to the power of PR too. One of his stunts was to tuck a smouldering rope under his hat before going into battle. This veiled him in smoke and gave him a demonic appearance. He also used to fire his cannons with his lit beard. Another celebrity pirate, Henry Avery, was feared and revered for his brav-

ery. Avery’s other claim to fame was an attack on the Grand Mughal fleet that netted him a magnificent treasure worth over PLN 3 million in today’s money. Christopher Condent, who slashed off the noses, ears and hands of his prisoners, was a particularly nasty piece of work. Piracy was by no means exclusive to the unfair sex. Anne Bony and Mary Read could give any man a run for his money when it came to courage. These two only managed to stave off the gallows by getting pregnant. This motley crowd thrived until the middle of the 18th century when pirates began to be pushed out to distant bases in the Pacific and Indian oceans. But they never completely vanished. The US combatted North Africa looters during the Berber wars in the 19th century and European countries entered into pacts to ban piracy as late as in 1856. Pirates continue to pillage and plunder today, mainly in the Caribbean, the Strait of Malacca and the Gulf of Aden. NATO and the European Union carry out operations against Somali pirates under the Operation Atalanta. But you don’t have to set sail to come across a pirate. Just check out the political scene. In 2009, two deputies of the Pirate Party became Members of European Parliament. Last year, 15 representatives of the German Pirate Party won seats in the Abgeordnetenhaus of Berlin. Perhaps there will come a time when the head of state will be a pirate. Captain Blackbeard would approve. ☐

LOT W PRZESZŁOŚĆ

060_KA_08_Lot w przeszloscpiraci.12345.indd 66

12-07-17 15:13

We understand that business travellers

arenâ&#x20AC;&#x2122;t all cut from the same cloth

We make every trip more worthwhile. No more lost time. Less hard work, more productivity. Whatever you need, wherever you go. work globally work globally On-demand, fullyequipped Business Lounges in city centres, airports and business parks at 1200 locations around the world.

work flexibly Any size, any configuration, any purpose. Perfect, professional, client-friendly Meeting Rooms you can book by the day, half-day or even by the hour.

work efficiently 24-hour video conferencing and telepresence for truly global connectivity. Meet face to face with zero travel expense and no lost time.

Choose the combination that suits you.

www.regus.pl RE0683_Kalaedoscope Ad_JUNE 2012 190mmx249mm.indd 1

+48 (0) 22 657 0345 01/06/2012 16:16

W CZTERY OCZY

One on One

MAKBET w podróży SŁYNNY POLSKI TEATR BIURO PODRÓŻY ZNÓW BĘDZIE GWIAZDĄ NAJWAŻNIEJSZEGO W EUROPIE FESTIWALU TEATRALNEGO. POKAŻE TRZY SWOJE GŁOŚNE SPEKTAKLE. – W EDYNBURGU CZUJEMY SIĘ PRAWIE JAK W DOMU – MÓWI NAM PAWEŁ SZKOTAK, ZAŁOŻYCIEL I SZEF TEATRU. / THE INTERNATIONALLY ACCLAIMED POLISH TEATR BIURO PODRÓŻY THEATRE COMPANY WILL ONCE MORE BE THE STAR OF EDINBURGH. THIS YEAR THEY WILL BE GIVING THREE PERFORMANCES OF THEIR CELEBRATED SHOWS. “WE FEEL AT HOME IN EDINBURGH”, SAYS PAWEŁ SZKOTAK, THE FOUNDER AND HEAD OF THE TEATR BIURO PODRÓŻY. ROZMAWIA/ INTERVIEWED BY:

Magdalena Rigamonti

Macbeth hits the road

068_KA_08_W 4 oczy.1234.indd 68

12-07-17 17:26

Teatr jest już spakowany? Do Edynburga? To spore przedsięwzięcie. W kilka ciężarówek się zmieścimy. Jesteśmy jednak zgraną ekipą. Aktorzy rozkładają scenografię, grają spektakl, a potem ją składają. Czasem całą noc. Czasem w deszczu. Zdarza się podczas różnych festiwali, że rozkładamy scenografię, a technicy z innych ekip pytają, kiedy pojawią się aktorzy. Nie wierzą, że oni są jednocześnie technikami. Mnie się bardzo podoba, kiedy aktor buduje świat, w którym po chwili występuje. Swoją międzynarodową karierę zaczynaliście w Edynburgu… I właśnie dlatego czujemy się tam prawie jak w domu. W 1995 r. pokazaliśmy tam Carmen Funebre i od razu dostaliśmy trzy bardzo ważne nagrody: Fringe First, Critics’ Award i Nagrodę Hamady. Czy teraz też pokażecie ten spektakl? Tak, zagramy go na Old College Quad w Edynburgu 14 sierpnia, a dochód z biletów trafi na konto Amnesty International. W ramach retrospektywy pokazane zostaną jeszcze dwa inne spektakle: Makbet – Kim jest ten człowiek we krwi? oraz Planeta Lem – plenerowe widowisko przygotowane w koprodukcji z Instytutem Adama Mickiewicza z okazji polskiej prezydencji w UE. Zabrał się pan do twórczości Stanisława Lema, bo jest najbardziej rozpoznawalnym w świecie polskim pisarzem?

SZKOCKIE LATO Z POLSKĄ KULTURĄ / SCOTTISH SUMMER WITH POLISH CULTURE Retrospektywa Teatru Biuro Podróży odbędzie się w ramach programu Listen / Touch / See – Polska Arts in Edinburgh 2012. To cztery festiwale, 180 wydarzeń, w tym 13 przedstawień i 18 koncertów na dziesięciu scenach. Od połowy lipca do września polska kultura będzie obecna w stolicy Szkocji, gdzie co roku festiwale przyciągają najciekawszych artystów i blisko półmilionową publiczność z całego świata. / A review of the Teatr Biuro Podróży will be held as part of the Listen / Touch / See – Polska Arts in Edinburgh 2012. These are four festivals, comprising 180 events, including 13 performances and 18 concerts in ten different venues. From mid June to September 2012, Polish culture will be on display at the four festivals in the Scottish capital. These attract half a million spectators from all over the world every year.

All packed and raring to go? To Edinburgh? This is quite an undertaking for us. It’s going to take a few trucks to carry our equipment around. But we’re a well-oiled machine. The actors assemble the sets, do the show, and dismantle everything afterwards. It can take all night. Sometimes in the rain. We’ve been approached at festivals by technicians from other companies and asked when the actors were going to show up. They couldn’t believe that the technicians are the actors. The idea of an actor building the world he or she is going to be acting in later appeals to me a lot. Your international career started in Edinburgh, didn’t it? That’s right. And that’s why we feel at home there. We took Carmen Funebre there in 1995 and won the Fringe First, the Critics’ Award, and the Hamada Award. Will you be staging it as part of your review this year? Yes, we’ll be performing the play at the Old College Quad in Edinburgh on 14 August and the proceeds will be going to Amnesty International. We’ll also be doing another two shows, namely Macbeth – Who is that bloodied man? and Planet Lem, an open-air show produced together with the Adam Mickiewicz Institute to celebrate Poland’s presidency of the European Union. Did you draw your inspiration from the works of Stanisław Lem because he is the best known Polish writer? My history of reading Lem began way back when I was a teenager. He first struck me as a writer of adventure stories. I later read Lem as a philosopher who had a lot to say about mankind in general. The idea of staging Planet Lem was born out of a conversation

068_KA_08_W 4 oczy.1234.indd 69

12-07-17 17:26

W CZTERY OCZY

One on One

I had with Paweł Potoroczyn, director of the Adam Mickiewicz Insititute, because Lem is an ambassador of Poland, which is a modern country open to other cultures, and because Lem is one of Poland’s most translated writers. At the same time, Lem’s work lends itself perfectly to open-air performance – his stories and protagonists are extremely versatile and graphic. Does Biuro Podróży introduce people to Poland? Poland has always been incorporated into our performances somehow or other. But there are many universal symbols that are understood by people all over the world. When we performed in Tehran, the audience applauded wildly and came backstage to talk to the actors and hug them. After our third show, a line of policemen stood between the actors and the audience. We also performed in a refugee camp in Beirut for people whose native languages have no word for “theatre”. We were most likely the first theatrical performance they had ever seen. In Cuba, we performed Pigs, a show inspired by Animal Farm by George Orwell. And one of the pigs in the play was smoking a cigar… I guess this might explain why the last scheduled performance was cancelled. I understand you like to provoke your audiences? To me, this is an obligation, a duty of the theatre I run to perform in places where theatre is not always available. That’s why we went to Tehran, Palestine, Beirut, and Belfast – with its dividing wall. We are living in a time of heightened social tensions. People are convinced that the world is not going in the right direction, that corporatism is not something most people feel comfortable with. The theatre has to respond to social moods. With stilts, fire and monumental sets? PAWEŁ SZKOTAK When we began in 1988 we had to make do with whatever was available – potato sacks, old Z wykształcenia reżyser i psycholog kliniczny. Założyciel i dyrektor Teatru Biuro Podróży oraz dyrektor Teatru prams… we were able to win over our audiences Polskiego w Poznaniu. Laureat wielu krajowych i międzynarodowych nagród w dziedzinie teatru. Przedstawienia w jego reżyserii zostały pokazane na najważniejszych festiwalach teatralnych wszystkich with basic means – simple sets, fire and stilts. But kontynentów. Dyrektor odbywających się w Poznaniu międzynarodowych festiwali – Maski i Bliscy today we have computers and high technology Nieznajomi. / Director and clinical psychologist by education. Founder and director of the Teatr Biuro – moving sets, light effects and multimedia Podróży company and the director of the Teatr Polski theatre in Poznań. Winner of many domestic and projections. We were all idealists at the time. international awards in theatre. The shows he directed were performed at the most important theatre And now? festivals all over the world. He is also the director of international festivals held in Poznań each year, namely Maski and Bliscy. If you’re not an idealist, you won’t last six months in our team. ☐

Lema zacząłem czytać, mając kilkanaście lat. Z początku był dostarczycielem fabuł przygodowych. Później czytałem go jak filozofa, który ma mnóstwo do powiedzenia na temat człowieka w ogóle. Pomysł zrealizowania Planety Lem zrodził się w rozmowie z Pawłem Potoroczynem, dyrektorem Instytutu Adama Mickiewicza, bo Lem jest ambasadorem Polski nowoczesnej, otwartej na innych, i jednym z najczęściej tłumaczonych na świecie polskich pisarzy. Jest przy tym bardzo dobrym tworzywem dla przedstawienia plenerowego, jego historie i bohaterowie są niesłychanie plastyczni. Biuro Podróży swoimi spektaklami opowiada o Polsce? Polska zawsze jest w naszych przedstawieniach. Przecież opowieść o buncie przeciw władzy w Planecie Lem dotyczy też naszego kraju. Ale jest tu mnóstwo określeń zrozumiałych na całym świecie, uniwersalnych. Kiedy graliśmy w Teheranie, ludzie bili brawo, po czym biegli na zaplecze, żeby porozmawiać z nami i nas uściskać. Po trzecim spektaklu między widzami a aktorami utworzył się kordon policjantów… Graliśmy też w obozie dla uchodźców w Bejrucie, dla ludzi, w języku których w ogóle nie istnieje słowo „teatr”. Na Kubie graliśmy Świniopolis, spektakl inspirowany Folwarkiem zwierzęcym Orwella. I jedna ze świń paliła cygaro… I pewnie dlatego ostatniego zaplanowanego nie zagraliśmy. Rozumiem, że pana kusi, by prowokować? Uważam, że obowiązkiem teatru, który prowadzę, jest grać również w miejscach, w których na co dzień o teatr trudno. Dlatego byliśmy w Teheranie, Palestynie, Bejrucie, podzielonym murem Belfaście. Żyjemy w momencie podwyższonych emocji społecznych. Ludzie mają przekonanie, że świat nie zmierza w dobrą stronę, że ten tzw. korporacjonizm jest czymś, w czym się normalny człowiek nie odnajduje. Teatr musi odpowiadać na nastroje społeczne. Używając szczudeł, ognia, monumentalnej scenografii? Kiedy zaczynaliśmy w 1988 r., przygotowywaliśmy scenografię z worków po ziemniakach, starego wózka… Można było uwieść widzów prostymi środkami – ogień i szczudła. Teraz mamy komputery i high-tech – ruchomą scenografię, efekty świetlne i projekcje multimedialne. Wtedy też wszyscy byliśmy idealistami. A teraz? Kto nie jest idealistą, nie utrzymuje się w naszym zespole dłużej niż pół roku. ☐

068_KA_08_W 4 oczy.1234.indd 70

12-07-17 17:26

XXX_KA_1208_Sledczuy_int.indd 1

7/11/12 1:54 PM

Culture

TEKSTY/BY:

Zjazd mięśniaków

Ola Salwa

KINO / MOVIES

Beefcakes on Parade

Fani kina akcji marzyli o filmie, w którym spotykają się Arnold Schwarzenegger, Bruce Willis, Jet Lee i Sylvester Stallone. To właśnie ten ostatni skrzyknął bandę kolegów po fachu i obsadził ich w Niezniszczalnych. Do drugiej części zaprosił jeszcze Chucka Norrisa i Jeana-Claude’a van Damme’a. / Action movie heaven would have to be Arnold Schwarzenegger, Bruce Willis, Jet Li, and Sylvester Stallone on set together. Stallone arranged just that for The Expendables a couple of years back. Chuck Norris and Jean-Claude Van Damme have now come on board for the sequel. Niezniszczalni 2, reż. Simon West, premiera 24 sierpnia / The Expendables 2, directed by Simon West, opens 24 August

Wieczna miłość Everlasting love

KULTURA

Woody Allen konsekwentnie zwiedza stolice Europy z kamerą. Po Londynie, Madrycie i Paryżu autor Annie Hall na miejsce akcji swojego najnowszego filmu wybrał Rzym. Wieczne miasto jest tłem dla czterech różnych opowieści o miłości. W rolach głównych zobaczymy między innymi Roberto Benigniego, Aleca Baldwina, Penélope Cruz, Ellen Page oraz, oczywiście, samego reżysera. / Woody Allen is still shooting on location in European capitals. After London, Madrid and Paris, Allen has chosen Rome for his latest movie. The Eternal City provides the backdrop for four different love stories. The movie stars Roberto Benigni, Alec Baldwin, Penélope Cruz, Ellen Paige and naturally, the director himself. Zakochani w Rzymie, reż. Woody Allen, premiera 24 sierpnia / To Rome with Love, directed by Woody Allen, opens 24 August

KSIĄŻKI / BOOKS

Post-war bastards

Reporter i fotograf Filip Springer przygląda się polskiemu modernizmowi w architekturze. Warszawska Rotunda, zburzony dworzec kolejowy w Katowicach, obserwatorium meteorologiczne na Śnieżce: brzydkie czy piękne w sposób nieoczywisty? Sprawdźcie w książce! / Reporter and photographer Filip Springer zooms in on Polish modernist architecture. The Warsaw Rotunda, the demolished Katowice railway station, the meteorological observatory on Śnieżka... ugly or beautiful in their own bizarre way? You’ll have to get the book! Filip Springer Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u, Karakter

Poetka pod lupą The Szymborska file

Obecności Wisławy Szymborskiej w pierwszym szeregu postaci polskiej kultury nikt nie kwestionował. Ale co tak naprawdę wiemy o wybitnej poetce? Po lekturze książki Anny Bikont i Joanny Szczęsnej będziemy znali nie tylko fakty, ale i smakowite anegdoty. / Nobel Prize winner in poetry Wisława Szymborska’s place in Polish culture is assured. But what do we really know about this outstanding poetess? This book from Anna Bikont and Joanna Szczęsna has some new facts and juicy anecdotes. Anna Bikont, Joanna Szczęsna Pamiątkowe rupiecie. Biografia Wisławy Szymborskiej, Znak

Bękarty powojnia

072_KA_08_Kulturazpol.1234.indd 72

12-07-17 14:12

Carp

L / FE S FE S T IWA

T IVA L

Powrót do przeszłości Return to the past

Siódme niebo Seventh heaven

W przypadku niezależnego festiwalu muzycznego OFF, który początkowo odbywał się w Mysłowicach, a od 2010 r. w Katowicach, nie można mówić o zmęczeniu materiału. Organizowana po raz siódmy impreza zapowiada się równie atrakcyjnie co poprzednie. Na czterech scenach zagrają między innymi pionierzy punk rocka Iggy and The Stooges, Nosowska, Swans, Doom i Metronomy. / Originally staged in Mysłowice before relocating to Katowice in 2010, the OFF Festival is still going strong. There will be four music stages, and punk rock pioneers Iggy and the Stooges will be performing, along with Nosowska, Mazzy Star, Swans, Doom and Metronomy.

Podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Chopin i jego Europa” można usłyszeć utwory polskiego kompozytora i jego kolegów po fachu w oryginalnym brzmieniu. W tym roku, podczas ósmej edycji imprezy, festiwal po raz pierwszy zadebiutuje w wersji kameralnej. Wśród wykonawców są między innymi Aleksandra Kuls, Cyprien Katsaris, Andreas Staier, Kevin Kenner i Howard Shelley. / The International Music Festival Chopin and his Europe is the perfect opportunity to listen to works by Chopin and other composers in their original arrangements. This year’s (eighth) edition of the Festival features the premiere of “Chopin in Chamber Version”. Performers include Aleksandra Kuls, Cyprien Katsaris, Andreas Staier, Kevin Kenner, and Howard Shelley.

OFF Festival 2012, 3–5 sierpnia, Katowice / OFF Festival 2012, 3-5 August, Katowice

VIII Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Chopin i jego Europa, Warszawa, 17–31 sierpnia / The 8th International Music Festival Chopin and His Europe, Warsaw, 17-31 August

REKLAMA

Carpe Diem bądźmy piękni dzisiaj! Carpe Diem be beautiful today!

Wraz z wiekiem skóra odmawia nam posłuszeństwa, obserwujemy jak traci jędrność, staje się wiotka i mało elastyczna. With age skin looses its firmness, elasticity and becomes flabby.

TWARZ MŁODA YOUNG FACE

TWARZ STARZEJĄCA SIĘ AGING FACE

Dochodzi do przemian w proporcji twarzy, a trójkąt młodości ulega odwróceniu. Zanika linia żuchwy, opadają policzki i kąciki ust. To miejsca najbardziej narażone na zwiotczenia i spadek jędrności. Do niedawna, jedyną przynoszącą skuteczne rezultaty, metodą walki z wyraźnymi oznakami zwiotczenia skóry była chirurgia plastyczna. Dziś, dzięki rozwojowi medycyny estetycznej powstała całkiem nowa kategoria zabiegów, które bezinwazyjnie i skutecznie zwalczają efekty zwiotczenia skóry. Najlepsze rezultaty osiągamy stosując łączone techniki zabiegowe: wykorzystujące wysoką energię oraz preparaty wypełniające. Z tym problemem najlepiej radzą sobie wolumetryczne preparaty kwasu hialuronowego. Nowością na rynku jest preparat StylAge XXL produkowany przez francuskie laboratorium Vivacy, który możemy podawać w postaci nici hialuronowych tworzących stelaż napinający skórę lub miejscowo w celu wymodelowania policzków i owalu twarzy. Wystarczy jeden zabieg, aby przywrócić Twojej twrazy młodzieńczy kontur i nadać jej atrakcyjny wygląd. Marzenia wielu kobiet spełnia Centrum Medycyny Estetycznej Carpe Diem! Na hasło „Kalejdoskop” zniżka 20% na wszystkie zabiegi do końca sierpnia. Promocja dotyczy cen regularnych.

As a consequence, the face undergo certain changes and ‘ a triangle of youth’ is reversed. Also, the jawline fades away and the areas most likely to decrease firmness and become flabby - cheeks and corner of lips loose volume. Until recently, the only way to fight against the skin aging was plastic surgery. Not anymore. Thanks to the development of aesthetic medicine, a new category of non-invasive and effective treatments has been created. Best results can be achieved when combining various treatment techniques using a high energy and filler preparations. The proces of skin aging can be minimazied by the volumeric fillers of hyaluronic acid. StylAge XXL produced by French laboratory Vivacy, is the new filler on the market; it is used to build up the cheek area and lift the skin. The filler can be injected in the fom of hyaluronic threads. One treatment will restore the volume of the skin and revitalise the whole face giving you the young and attractive look. Your dreams can come true with Aesthetic Medicine Centre Carpe Diem! Please quote „Kaleidoscope” to receive a 20% discount off all regular prices. Offer expires on 31st August.

Dr Magdalena Opadczuk

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

CarpeDiem_Kaleidoscope_0812.indd 1 072_KA_08_Kulturazpol.1234.indd 73

7/16/12 2:39 PM 12-07-17 14:12

KULTURA

Culture

Tajemnice mistrzów

Secrets of the Masters O IDEI MIĘDZYNARODOWYCH KURSÓW MISTRZOWSKICH IM. MACIEJA PADEREWSKIEGO OPOWIADA RÓŻA PADEREWSKA, ICH DYREKTOR ARTYSTYCZNA. / RÓŻA PADEREWSKA, THE ARTISTIC DIRECTOR OF THE MACIEJ PADEREWSKI WARSAW INTERNATIONAL MASTER COURSES TALKS TO US ABOUT THE IDEA BEHIND THE PRESTIGIOUS EVENT. ROZMAWIA/INTERVIEWED BY:

Mariusz Chudy

W sierpniu do Warszawy znów przyjadą słynni wirtuozi, by podzielić się doświadczeniem ze swymi następcami. Jak narodziła się idea kursów mistrzowskich? Zaczęło się od marzenia mojego męża prof. Macieja Paderewskiego – pianisty, kameralisty i pedagoga, którego pasją było dążenie do maksymalnego profesjonalizmu i artyzmu w muzyce. Tym marzeniem było stworzenie swoistej szkoły talentów i Warszawskie Międzynarodowe Kursy Mistrzowskie są jego realizacją. Od początku imprezie patronuje i wspiera finansowo Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Potrzeba konfrontacji z wielkim mistrzem w młodych artystach jest zawsze obecna. Dla nas istotne było otwarcie na szerokie grono wykonawców. Począwszy od utalentowanych uczniów szkół podstawowych poprzez młodzież i studentów, aż po ukształtowanych muzyków, przygotowujących się na przykład do prestiżowego konkursu. Do uczestnictwa zapraszamy i biernych słuchaczy, bo przecież nie każdy ma ochotę czy odwagę stanąć oko w oko z wirtuozem swego instrumentu. Kto z wirtuozów poprowadzi klasy w tym roku? Stawiamy na czynnych, utytułowanych artystów, którzy potrafią podzielić się swymi doświadczeniami. Kolejny raz zaszczyci nas

In August Warsaw will welcome piano, violin and saxophone masters who will pass on their knowledge to the up-and-coming generations. What was the idea behind the courses? Everything began with a dream of my husband, Prof. Maciej Paderewski, a pianist, chamber musician and teacher who strived to achieve the highest possible professionalism and artistry in music. His dream was to establish a unique talent school, and this has come to fruition through the Warsaw International Master Courses which have been held under the auspices and with the financial support of the Ministry of Culture and National Heritage ever since the beginning. The goal of the event is to let talented primary school students, second degree music school and music academy students, and fully-fledged musicians learn from the masters. Passive listeners are also welcome as not everyone has the courage to stand face to face with a master of their instrument.

VI Warszawskie Międzynarodowe Kursy Mistrzowskie im. Macieja Paderewskiego, 16–24 sierpnia 2012, Warszawa http://www. szymanowski.edu.pl / 6th Maciej Paderewski Warsaw International Master Courses will be held on 16-24 August 2012 in Warsaw.

074_KA_08_W chmurach.12345.indd 74

12-07-17 17:27

swoją obecnością prof. Katarzyna Popowa-Zydroń, laureatka konkursu chopinowskiego i nauczycielka Pawła Wakarecego, finalisty ostatniego konkursu, a także Rafała Blechacza, zwycięzcy z 2005 r. Jej klasa błyskawicznie wypełniła się uczniami. Od początku jest z nami prof. Irina Rumiancewa-Dabrowski, absolwentka Konserwatorium Moskiewskiego i wieloletnia asystentka prof. Wiktora Mierżanowa. Prowadziła klasy fortepianu w Moskwie, Los Angeles, a obecnie uczy w Polsce. Jej uczniowie zdobywają nagrody w kraju i za granicą. Długo towarzyszy nam prof. Bartosz Bryła, ojciec zwycięzców Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, którego sam jest laureatem. Będzie z nami Krzysztof Herdzin, laureat prestiżowych nagród, pianista, aranżer, dyrygent, producent muzyczny i wykładowca akademicki. Łączy on muzykę jazzową z klasyczną, a nawet popową. Klasę kameralistyki fortepianowej poprowadzi prof. Maja Nosowska, saksofonu prof. Paweł Gusnar, a seminarium „Partnerstwo w muzyce” prof. Jerzy Marchwiński. Uczniowie to również międzynarodowe grono? W latach 2006–2009, gdy kursami kierował jeszcze mój mąż Maciej Paderewski, mieliśmy licznych uczestników z wielu krajów i kontynentów. W tym roku otrzymaliśmy zgłoszenia m.in. z Ukrainy, Łotwy, Japonii, Korei, Chin i Gwatemali. To oznacza, że nasi mistrzowie cenieni są we wszystkich zakątkach świata, a nasze kursy są spotkaniami międzynarodowymi na najwyższym szczeblu. Uczestnikami są często młodzi muzycy, którzy mogą się już pochwalić wybitnymi umiejętnościami i nagrodami. Jednak dziewięć dni pracy z mistrzem nawet tym najlepszym ofiaruje cenne wskazówki, które będą pamiętać przez całą karierę. Kiedyś gratulowałam młodemu studentowi pięknego prowadzenia frazy oraz jakości i urody dźwięku. Na to odparł, że to wszystko „sprawka” prof. Paderewskiego, który zdradził mu część swoich tajemnic. Koncerty mistrzów będą ucztą dla melomanów… Występ inaugurujący kursy otworzy pianista Alberto Nosè, włoski laureat konkursu chopinowskiego z 2000 r. i nasz nowy pedagog. Wykona on cykl etiud Chopina z op. 10. Później dołączy do niego Ewa Iżykowska, znakomita sopranistka i profesor Uniwersytetu Muzycznego F. Chopina w Warszawie, która poprowadzi klasę śpiewu. Zaprezentują oni pieśni Chopina. W części drugiej usłyszymy Mariusza Patyrę, który po raz kolejny obejmie klasę skrzypiec. To jedyny Polak, który wygrał międzynarodowy konkurs Premio Niccolò Paganini i w nagrodę otrzymał kopię instrumentu tego wielkiego wirtuoza. I właśnie kaprysy Paganiniego zagra nam solo, by następnie w duecie z Nosè wykonać Sonatę nr 3, op. 108 Johannesa Brahmsa. A już w trakcie kursów odbywać się będą wspólne koncerty mistrzów oraz ich uczniów. ☐

Róża Paderewska, dyrektor artystyczna kursów mistrzowskich, kontynuuje dzieło męża. / Róża Paderewska, the Artistic Director of the Master Courses, continues the life work of her husband.

Who will be giving classes this year? We focus on active, award-winning artists who are able to share their experience with others. Some instructors have been with us every year. For instance, we will once more have the honour of collaborating with Prof. Katarzyna Popowa-Zydroń, winner of the Chopin Competition and the teacher of Paweł Wakarecy, a finalist of last year’s contest, and Rafał Blechacz, the winner from 2005. Her class was booked up immediately. The same goes for Professor Irina Rumiancewa-Dabrowski, a graduate of the Moscow Conservatory and a long-term assistant to the renowned Professor Victor Merzhanov. We’ve also been working with Prof. Bartosz Bryła for many years. Bryła is the father of all Henryk Wieniawski Violin Competition winners and a winner himself. Krzysztof Herdzin, pianist, arranger, conductor, music producer and academic lecturer is also one of our teachers. His style combines jazz with classical and even pop music. The chamber piano class will be run by Prof. Maja Nosowska, the saxophone class by prof. Paweł Gusnar and Prof. Jerzy Marchwiński will give a seminar entitled “Partnership in Music”. And do the students come from different countries too? From 2006 until 2009, when the courses were overseen by my husband, we had many of participants from many countries and continents. We’ve already received applications from Ukraine, Latvia, Japan, Korea, China, and Guatemala this year. This means that our masters are highly regarded all over the world. Our teachers are usually very impressed with the standards demonstrated by the pianists who come here. But nine days of working together with a master can provide even the best students with invaluable experience and tips that they will remember for the rest of their careers. I once congratulated a young student who had beautifully played a phrase to achieve an unparalleled quality and beauty of sound. He responded that he owed it all to Prof. Paderewski who had shared some of his secrets with him. And the concerts of the masters will be a real treat... The opening performance will be given by Alberto Nosè, an Italian pianist who won the 2000 Chopin Competition. Nosè is going to begin the concert by playing the complete set of Op. 10 études by Chopin before being joined onstage by Ewa Iżykowska, a brilliant soprano and a instructor at the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw. Iżykowska is going to run our singing class. The two of them will be performing Chopin’s songs together. In the second part of the concert, we will hear Mariusz Patyra on violin. Patyra is the only Pole to have won the international “Premio Niccolò Paganini” competition and be presented with a replica of the violin of the great virtuoso. He will be performing Paganini’s Caprices for solo violin, and then the Johannes Brahms’s Sonata No. 3 Op. 108, accompanied by Nosè. Joint concerts of masters and their students will be held during the courses. ☐

074_KA_08_W chmurach.12345.indd 75

12-07-17 14:10

SMAK LUKSUSU

Taste of Luxury

Płynne złoto

Liquid assets

076_KA_08_Smak luxusudrinki.1235.indd 76

12-07-17 13:15

TEKST/BY:

Agata Brandt

Przez wiele lat pierwsze miejsce na liście najdroższych koktajli świata w Księdze rekordów Guinnessa zajmował Ritz Sidecar podawany w paryskim hotelu Ritz. Kosztuje ok. 1,7 tys. zł (390 euro) za kieliszek, a w jego skład wchodzi koniak Ritz Reserve, likier cointreau i świeży sok z limonki. I choć w porównaniu z innymi drinkami z naszej listy ritzowski napitek wydaje się tani jak barszcz, jego walory podnosi fakt, że by go wypić, trzeba się śpieszyć. Koniak Ritza pochodzi z 1865 r. i jego rezerwy są ograniczone, a w ciągu ostatnich kilku lat zamówiono już ponad 60 takich koktajli. Pośpieszyć się należy również z degustacją Mai Tai w belfaskim Merchant Hotel. Głównym składnikiem tego kosztującego 4,6 tys. zł (1 tys. euro) drinka jest 17-letni rum J. Wray Nephew z Kingston na Jamajce. Istnieje zaledwie sześć butelek tego trunku, a irlandzki hotel posiada jedyną dopuszczoną do publicznej sprzedaży – i przechowywaną w sejfie. Jeśli mamy więcej czasu i dużo więcej pieniędzy, możemy poszukać przygód w Japonii. Szefowie tokijskiego hotelu Ritz-Carlton są najwyraźniej fanami agenta 007, w ich restauracji można bowiem zamówić drink Diamonds Are Forever. Jak na ulubiony napitek Jamesa Bonda przystało, jest to martini, a przy wstrząsaniu go dostrzeżemy, że na dnie, zamiast oliwki, leży jednokaratowy brylant z domu jubilerskiego Bulgari. Za to spostrzeżenie przyjdzie nam zapłacić nieco ponad 50 tys. zł (11,5 tys. euro). Na drugą nóżkę możemy zamówić (nie wychodząc z hotelu) Belvedere Diamentini z wódki Belvedere produkowanej w podwarszawskim Żyrardowie. Kosztuje zaledwie 42 tys. zł (9,7 tys. euro), a składa się z wódki, soku z limonki i kolejnego brylantu. W cenę wliczone jest oprawienie tego ostatniego u tokijskiego jubilera. Prostotę w doborze składników ceni sobie również szef Skyview Bar w Dubaju, który wymyślił drinka o nazwie 27.321 (tyle kosztuje on w miejscowej walucie, czyli dirhamach). My zapłacić za niego musielibyśmy ponad 20 tys. zł (4,6 tys. euro). A wszystko po to, by delektować się 55-letnią słodową whisky Macallan doprawioną

For many years, the most expensive cocktail in the world, according to the Guinness World Records was the “Ritz Sidecar”, served in the Ritz Hotel in Paris. Priced at approx. EUR 390, the drink contains Ritz Reserve cognac, Cointreau and fresh lime juice. This might seem a little downmarket compared to some of the other drinks on our list, but it has an added appeal in being an endangered species. The cognac is of an 1865 vintage and its stock is limited. And more than sixty of these cocktails have been ordered over the past few years. The “Mai Tai”, served at the Merchant Hotel in Belfast, is priced at EUR 1,000. The main ingredient is 17-year-old J. Wray Nephew rum from Kingston, Jamaica. There are only six bottles of this fine beverage known to exist, and the Irish hotel owns the only one being sold to the public. The bottle is stored in a safe in the hotel. And if you have lots of time and even more money, your quest for adventure may even take you to Japan. The management of the Ritz-Carlton in Tokyo are evidently fans of Agent 007, having launched a drink called “Diamonds are Forever”. As befits James Bond’s favourite drink, it is based on martini, and as you shake it, you cannot help but notice a one-carat Bulgari diamond on the bottom of the glass instead of an olive. All yours for a little over EUR 11,500. For a follow up, you can order (without leaving the hotel) “Belvedere Diamentini”, a quaint mixture of Belvedere vodka manufactured in Żyrardów near Warsaw. This only costs EUR 9,700, and contains vodka, lime juice and another diamond. The price includes having the gem set by a Tokyo jeweller. Simplicity in ingredient selection is also appreciated by the chef of Skyview Bar in Dubai who invented a drink called “27,321” (which is its price in the local currency, viz. dirham). For us, that is over EUR 4,600. And what we would get for our money is a glass of 55-year-old Macallan single malt Scotch whisky with a dash of passion fruit juice served on Scottish ice and mixed with an oak mixer made of the original Macallan cask wood. Those who put gold before wood should visit London’s Movida club to savour the world’s most expensive drink – the “Flawless”. A little under EUR 43,500 will buy you a concoction of a large measure of Louis XII cognac and half a bottle of Crystal Rose champagne seasoned with brown sugar, angostura bitters vodka from Trinidad and Tobago and edible 24-carat gold leaves. And an 11-carat diamond ring will be

W ulubionym drinku Jamesa Bonda zamiast oliwki na dnie kieliszka leży jednokaratowy brylant. James Bond’s favourite drink has a one-carat diamond on the bottom of the glass instead of an olive.

LUKSUSEM MOŻNA SIĘ NIE TYLKO OTACZAĆ. TAKŻE UPIJAĆ. W TYM CELU NALEŻY ODWIEDZIĆ KILKA NAJLEPSZYCH KLUBÓW I HOTELI NA ŚWIECIE I ZAMÓWIĆ DRINKI – NAJDROŻSZE NA KULI ZIEMSKIEJ. / LUXURY DOES NOT HAVE TO BE SOAKED UP. YOU CAN LITERALLY TASTE IT. JUST VISIT A FEW OF THE WORLD’S MOST EXCLUSIVE CLUBS AND HOTELS AND ORDER THEIR MOST EXPENSIVE DRINKS.

076_KA_08_Smak luxusudrinki.1235.indd 77

12-07-17 13:15

Taste of Luxury

sokiem z marakui, podawaną na lodzie ze Szkocji i mieszaną dębowym mieszadełkiem z drewna z firmowej beczki Macallan. Smakosze przedkładający złoto nad drewno powinni wybrać się do londyńskiego klubu Movida na najdroższy obecnie drink świata, zwany Flawless, czyli „Bez skazy”. Za blisko 188 tys. zł (43,5 tys. euro) otrzymamy mieszankę sporej porcji koniaku Ludwik XII i połowy butelki szampana Crystal Rose, doprawioną brązowym cukrem, angosturą – gorzką wódką z Trynidadu i Tobago – oraz płatkami 24-karatowego, jadalnego złota. Na dnie połyskiwać będzie pierścionek z 11-karatowym brylantem. Idealny drink zaręczynowy, jeśli tylko komuś nie przeszkadza fakt, że jego konsumpcji towarzyszy obecność panów z ochrony.

Zawartość kieliszka może zrobić większe wrażenie niż popisy zręczności barmana. The ingredients of a cocktail drink might just make a bigger impression on the customer than the bar tender’s skills.

Nieco mniej kosztowne, ale równie imponujące oświadczyny można zafundować swej wybrance, zapraszając ją na drinka do Second Floor Bar w Manchesterze. W serwowanym tam koktajlu Dazzle znajdziemy nie tylko czerwonego szampana z truskawkami i likier z owoców liczi, ale także pierścionek z 18-karatowego złota wysadzanego różowymi turmalinami i brylantami. Cena tej niespodzianki to 171 tys. zł (39,6 euro). Za sporo mniej, bo tylko 10 tys. zł (2,3 tys. euro), możemy zrobić przyjemność narzeczonej, kupując Szafirowe Martini w Kasynie Foxwoood Resorts w USA. Kieliszek pełen Gin Bombay Sapphire, wytrawnego wermutu i curaçao udekorowany będzie kolczykami wysadzanymi brylantami i szafirami. Panie mogą zaś uszczęśliwić swych mężczyzn, zapraszając ich na piwo. Najlepiej w Kopenhadze, bo tylko tam można kupić ekskluzywne Jacobsen Vintage No. 1. Carlsberg wyprodukował zaledwie 600 butelek tego trunku, a cena za butelkę to ponad 1 tys. zł (270 euro). Ale czy to dużo za prawdopodobnie najlepsze, a na pewno najdroższe piwo na świecie? ☐

and strawberries, lychee liquor plus an 18-carat ring studded with pink tourmalines and diamonds – all valued at EUR 39,600. Or for EUR 2,300, you can pamper your fiancée with a “Sapphire Martini” at the Foxwood Resort Casino, Ledyard, CT, USA. A glass containing a crisp combination of Gin Bombay Sapphire, dry vermouth and Curaçao will be garnished will diamond and sapphire earrings. The ladies are free to take their men somewhere for a beer too. Preferably to Copenhagen, because this is the only city in the world where you can buy exclusive Jacobsen Vintage No. 1 beer. Carlsberg only made 600 bottles of this precious brew, and each costs over EUR 270. But is that really too much to pay for what is probably the best (and certainly the most expensive) lager in the world? ☐

glittering on the bottom of the glass. The perfect engagement drink – so long as security guards watching your every sip does not bother you. If you would like to splash out on a slightly less expensive but equally impressive engagement celebration, you could do worse than invite your beloved to the Second Floor Bar in Manchester for a drink. Their “Dazzle” cocktail comes with rosé champagne

SMAK LUKSUSU

076_KA_08_Smak luxusudrinki.1235.indd 78

12-07-17 17:28

SinClub_K_14.05.indd 1

5/14/12 1:32:23 PM

GADŻETY

Gadgets

TEKSTY / BY:

Dmuchaj jak w dym x Nothing to sneeze at

Lato, mimo setek przyjemności, jak choćby urlop, piękna pogoda i świeże wiśnie, przynosi kilka przykrości. Jedną z nich jest katar, który powstaje jako reakcja na rozkwitające rośliny lub za mocno podkręconą klimatyzację. Dlatego warto mieć pod ręką chusteczki higieniczne ukryte w zielonym domku. / Along with holidays, sunny weather and fresh cherries, summer brings a couple of inconveniences. One of them is runny nose – a reaction to plants in full bloom or air conditioning in full throttle. This is when tissues hidden in a green house can come in handy. CENA: 52 ZŁ / PRICE: PLN 52

Najjaśniej pod latarnią x

Shining star

Projektanci Boya Lamp, siedząc w swojej pracowni, marzyli o dalekich morskich podróżach, które ułatwiały widoczne z oddali latarnie morskie. Ich lampa ma wprawdzie mniejszy zasięg, ale jest za to uniwersalna, bo można regulować natężenie światła. Zrobiona jest z dębowego drewna i szarego szkła. / The Boya Lamp was inspired by gazing at distant nautical beacons and dreaming of sailing to faraway places. The lamp admittedly has a shorter range than a lighthouse, but it is versatile and can be dimmed to whatever intensity you prefer. It is made of oak wood and tinted glass.

Ola Salwa

Latające dźwięki x Flying sounds

Czy widzicie na zdjęciu niżej laptopa? Świetnie. Coś jeszcze? Tak, obok stoi biały przedmiot. Niech nikogo nie zmyli jego niepozorność: to radio, budzik i głośniki w jednym. Przenośny zestaw Geneva Sound System Model XS współpracuje z iPhone’em, iPadem oraz wszystkimi urządzeniami, które mają bluetooth. / Can you see a laptop in the picture below? Great. Anything else? Yes, there is a white object next to it. But don’t be misled by its inconspicuous appearance: this is a radio, alarm clock and speaker set all in one. The portable Geneva Sound System Model XS is compatible with iPhone, iPad and all Bluetooth devices. CENA: OK. 800 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 800

CENA: OK. 1150 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 1,150

Idzie pod nożyczki v Potną wszystko, zawsze i wszędzie – pod warunkiem że weźmiesz je pod rękę. W ich obecności nie musisz używać niszczarki do papieru – są ekologiczną alternatywą i pomagają ćwiczyć mięśnie dłoni. Działają też dobrze na oczy: cieszą je. Nożyczki Anything zaprojektował Michael Sodeau wraz z japońską firmą Suikosha. Oprócz turkusowych są też żółte, białe i czarne. / They can cut anything, anytime and anywhere – just so long as you have them in your hand. You can say goodbye to your paper shredder with this eco-friendly alternative. The Anything Scissors, designed by Michael Sodenau in collaboration with Japanese company Suikosha, are available in turquoise blue, yellow, white, and black.

Cutting edge

CENA: 124 ZŁ / PRICE: PLN 124

080_KA_08_Gadzety.12345.indd 80

12-07-17 14:21

Królewskie śniadanie v

Royal breakfast

Idealny gadżet na wielkopańskie i przedłużające się w nieskończoność letnie posiłki. Szczególnie te spożywane w wielkim mieście, z którego nie mamy szansy wyrwać się nawet na najkrótszy urlop. Deska w kształcie stołecznego Pałacu Kultury i Nauki da nam poczucie, że gdzieś byliśmy, skoro mamy w domu turystyczny gadżet. / Just the shot for those sumptuous summer meals that go on for hours. Especially those served up in a big city that offers little chance of even a short getaway. This serving board is shaped like the Palace of Culture and Science in Warsaw to let you feel as if you’ve really been somewhere. CENA: 115 ZŁ / PRICE: PLN 115

Kartoflanka c

Potato soup

Z przechowywaniem warzyw zawsze jest kłopot: trzymać na wierzchu, ryzykując inwazję much? Trzymać w lodówce, ryzykując utratę części aromatu? Przykrywać? Odkrywać? A może codziennie kupować świeże? Przewiewna płócienna torba KCPOTBAG rozwiązuje problem w przypadku ziemniaków. Co więcej, te mało ozdobne warzywa będą w siatce dekorować kuchnię. / Keeping veggies fresh is always a problem. Should we keep them at room temperature and risk being invaded by flies or tuck them away in the fridge and risk losing some of the flavour? The KCPOTBAG linen bag has solved the problem for potatoes. And it makes these frumpy vegetables a decorative item. CENA: 19 ZŁ / PRICE: PLN 19

Sportowy duch x This sporting life

Finałami mistrzostw Europy w piłce nożnej żyliśmy przez kilka lat. Miesiące inwestycji, remontów i przygotowań przełożyły się na kilka tygodni sportowych emocji. Kto nie chce szybko o nich zapomnieć, niech powiesi w domu lampę Roberta Szuby w kształcie warszawskiego Stadionu Narodowego. / The European football championships kept us going for years. Months of building, refurbishing and getting ready were translated into a couple of weeks of sporting excitement. This lamp from Robert Szuba is shaped like the National Stadium in Warsaw, so you can relive it all. CENA: 212 ZŁ / PRICE: PLN 212

iWyświetlacz z iDisplay

Oto najnowszy model laptopa MacBook Pro. Jest szczuplejszy (waży nieco ponad 2 kg, grubość obudowy to 18 mm). Ma lepszą pamięć, szybciej się chłodzi, dłużej działa, ale przede wszystkim ma nowy wyświetlacz – Retina, o niezwykle wysokiej rozdzielczości, szerokim kącie widzenia oraz wysokim kontraście. / This is the last version of MacBook Pro. It’s thinner (it weighs just over 2 kilos and the case is 18 mm thick), it has more memory, it cools down faster, but best of all, it comes with a brand new Retina display with exceptional resolution, a wide viewing angle and a high contrast ratio. CENA: 10 199 ZŁ (MODEL Z 8 GB RAM I 256 GB SSD) / PRICE: PLN 10,199 (8 GB RAM AND 256 GB SSD VERSION)

080_KA_08_Gadzety.12345.indd 81

12-07-17 14:14

TWÓJ STYL

Your Style

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

Krok w dobrą stronę c

A step in the right direction

Frapująca draperia x Compelling drapes

Kwiatki, jasne kolory, półprzezroczystości to oczywiste cechy letniej garderoby. A gdyby tak choć raz się od nich odciąć i wybrać strój, który nie kojarzy się ze słońcem, ogrodem ani krajami egzotycznymi? Dobry strzał to na przykład granatowa sukienka z kolekcji Anglomania Vivienne Westwood z nadrukiem we frędzle. Ciekawa draperia pomoże optycznie wyszczuplić sylwetkę. / Flowers, light colours, semi-transparent fabrics – these are the natural features of a summer wardrobe. How about breaking away from the holiday dress code and choosing an outfit that does not spell sun, garden or exotic countries? This navy blue tassel print dress from Vivienne Westwood’s Anglomania collection is a wonderful alternative. These intriguing drapes are guaranteed to make you look slimmer. CENA: OK. 1200 ZŁ /PRICE: APPROX. PLN 1,200

Niezależnie od tego, gdzie spędzamy wakacje – w pracy, w domu czy na wyjeździe – podstawa to dobre i solidne obuwie. Niech nikogo nie zmyli tworzywo, z jakiego są wykonane buty Civic Duty, czyli papier. Jest trwały, wygodny, wodoodporny, choć przepuszcza powietrze. Jest też ekologiczny, podobnie jak kleje i barwniki użyte do produkcji butów. / No matter where you’re spending your holidays – at work, at home or away – good, solid shoes are a must. Civic Duty shoes are made of paper but don’t let that put you off. This is extremely durable, comfortable and waterproof paper, and it is also breathable. These shoes are environmentally friendly, as are the glues and dyes used in their production. WZÓR/SAMPLE

Nadruki na druki v Imprints for print

Jest kilka sposobów na okiełznanie nieładu w torebce. Jednym z nich jest przełożenie najważniejszych dokumentów, kwitów i kart lojalnościowych do pojemnego portfela. Ten zaprojektowany przez firmę Marni ma 12 przegródek na karty i dwie na banknoty lub inne papierowe ważności. / There are several ways of harnessing the chaos in your purse. One way is to store key documents, receipts and loyalty cards in a single wallet. This wallet from Marni comes with twelve compartments for cards and two for banknotes or other important papers. CENA: OK. 950 ZŁ /PRICE: APPROX. PLN 950

Elegancja i smak c

Restauracja Villa Uphagena w Gdańsku-Wrzeszczu mieści się w willi wybudowanej na początku XX w. i urządzonej z przepychem na wzór pałacu. Panująca tu atmosfera zaspokoi najbardziej wymagające gusta, a typowo polska, ale lekka kuchnia – najwybredniejsze podniebienia. W karcie dań dużo ryb, dziczyzny i drobiu oraz potrawy sezonowe. Restauracja czynna jest od godz. 12.00 do ostatniego gościa. / Uphagen’s Villa restaurant in Gdańsk-Wrzeszcz is tucked into a villa built in the early 20 th century and lavishly decorated in palazzo style. Its atmosphere will satisfy even the most discerning taste, while typical Polish but light cuisine will appeal to the most demanding palates. The menu abounds in fish, game, poultry and seasonal dishes. The restaurant is open from noon until the last guest. www.villauphagena.pl

Elegance and taste

082_KA_08_TwojstylNEW12345.indd 82

12-07-17 14:16

Krem na stres x

De-stressing cream

Denerwuje cię szef? Wkurza kolega z działu? A może twoje obowiązki są irytujące? Niezależnie od źródła stresu, prędzej czy później odbije się on na twojej cerze. Aby z nim walczyć, stosuj krem polskiej marki Irena Eris. Energetyzująca emulsja na dzień Vitaceric zawiera kompleks witaminowy, który wzmocni zestresowaną skórę. / Irked by your boss? Irritated by a colleague? Or perhaps your responsibilities are getting to you? That stress is going to show on your face sooner or later – no matter where it’s coming from – unless you take action. This facial cream from Poland’s own Irena Eris contains Vitaceric, an energising day emulsion with a vitamin complex to reinforce your stressed skin. CENA: OK. 65 ZŁ (50 ML) /PRICE: APPROX. PLN 65 (50 ML)

Marchewka do mycia v

Shower carrot

Nie tylko w środku lata skóra ma skłonności do przesuszania, więc przez cały rok warto pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji. Krok pierwszy to czuły i czujny żel do mycia twarzy, który odżywi i nawilży cerę. Ten firmy AA z dodatkiem oleju z marchwi, betainy z buraka cukrowego oraz roślinnej gliceryny sprawdzi się doskonale. Co jeszcze? Kosmetyk ma bardzo zdrowy aromat. / Dry skin drying is not just a summertime problem, so you need to take care of your skin all year round. The first step is a gentle and smart face wash gel to nourish and hydrate your complexion. AA face wash contains carrot oil, sugar beetroot betaine and vegetable glycerine. What else? It has a very healthy fragrance. CENA: OK. 27 ZŁ (125 ML) /PRICE: APPROX. PLN 27 (125 ML)

Miseczka idealna v

Perfect cup

Na orbicie mody z On the fashion orbit

Gwiezdny blask kryształów, matowa, szczotkowana powierzchnia metalu i geometryczne kształty to cechy nowej kolekcji Galaxy By dziubeka. Zainspirowana filmami i komiksami z lat 60. o tematyce kosmicznej, zarazem doskonale wpisuje się w futurystyczne trendy w modzie. Zestawiając ze sobą jej różnorodne elementy, możesz zalśnić na towarzyskiej orbicie. / Starry shine of crystals, mat, brushed metal and geometric shapes are the characteristics of the new Galaxy By dziubeka collection. Inspired by 1960s space-themed films and graphic novels it blends well with the futuristic fashion trends. And by mixing and matching the diferent jewellery you will shine among your friends. www.bydziubeka.pl

Do zapewnienia kobietom komfortu, atrakcyjnego wyglądu i zdrowia niezbędny jest idealnie skonstruowany stanik perfekcyjnie dobrany do damskiej figury. Stąd narodziła się idea współpracy firm Lanoro, najlepszej w Europie sieci sprzedającej bieliznę, i Corin, która przeprowadziła unikalne w skali światowej badania nad konstrukcją idealnego biustonosza. Ich efektem jest wygodny stanik o nowym, ulepszonym kształcie miseczek, który można kupić w salonach Lanoro. / A perfectly constructed bra seamlessly fitted to the female figure guarantees more comfort, appeal and health. This concept underpins cooperation of Lanoro, Europe’s premiere lingerie manufacturer, and Corin which has conducted research on the construction of the perfect bra, unique on the international scale. Its product is a comfortable bra with the new enhanced cup shape available from Lanoro stores. www.lanoro.com.pl

082_KA_08_TwojstylNEW12345.indd 83

12-07-17 14:16

ZDROWIE

Health

Chroni serce, opóźnia procesy starzenia c

Protects the heart, slows down ageing

Przyjemne z pożytecznym v

LeenLife to preparat niezbędny dla zdrowia każdego człowieka. Zawarte w nim kwasy omega 3 i 6 zapewniają właściwe funkcjonowanie centralnego układu nerwowego i sercowo-naczyniowego oraz pomagają zachować odporność organizmu. Preparat może być stosowany we wspomagającym leczeniu miażdżycy i jej powikłań, alergii, nowotworów oraz innych schorzeń. / LeenLife is a product indispendable for the wellbeing of everyone. The omega 3 and omega 6 fatty acids ensure the proper functioning of the nervous system and the circulatory system and help maintain immunity. The preparation can be administered as supplementary treatment of atherosclerosis and its complications, allergies, cancer and other ailments. www.leenlife.com

Combine health and pleasure

Przyjazne bakterie w podróży v

Aksamitna pleśniowa skórka i maślany wilgotny miąższ to atuty serów Lazur Złocisty i Lazur Srebrzysty. Obydwa sery, oprócz tego, że są smaczne, zawierają też bakterie probiotyczne mające korzystny wpływ na nasze zdrowie. Lazur Srebrzysty został wzbogacony o Bifidobakterium BB-12®, Lazur Złocisty zaś – o Lactobacillus acidophilus LA-5®. / A velvety white crust and a moist buttery centre are the most obvious assets of Lazur Złocisty and Lazur Srebrzysty cheese. But these two varieties also contain probiotic bacteria which are beneficial to our health. Lazur Srebrzysty has been enriched with Bifidobacterium BB-12®, and Lazur Złocisty with Lactobacillus acidophilus LA-5®

Wystarczy jedna kapsułka dziennie, aby w pełni cieszyć się udanym urlopem w egzotycznym kraju, unikając biegunki podróżnych. Pomoże w tym ProBacti – probiotyk, który zabezpieczy przed nią florę bakteryjną Twoją i Twojej Rodziny. Aby ustrzec się niemiłych niespodzianek, należy stosować ProBacti zapobiegawczo – zarówno przed, jak i w czasie urlopu. / All it takes is one capsule a day to enjoy your vacation in an exotic country without risking diarrhea. ProBacti is a probiotic which protects your and your family’s bacterial flora against gastric problems. To avoid unpleasant surprises take ProBacti both before and after the vacation. CENA: OK. 17 ZŁ / PRICE: PLN 17

Miej to w nosie c Komfort siedzenia x Free your nose

NOSOLAN skutecznie eliminuje uczucie suchości w nosie, przywracając prawidłową wilgotność śluzówki i swobodny oddech oraz zmniejszając możliwość wystąpienia infekcji. Zalecany dla osób przebywających w suchych lub klimatyzowanych pomieszczeniach. Jedno opakowanie starcza na 260 aplikacji. / NOSOLAN nasal spray effectively removes the feeling of dryness in the nose, restores the natural moisture of the nasal mucoa and easiness in breathing at the same time reducing the risk of infection. Recommended for people living and working in dry or air-conditioned rooms. The bottle contains 260 doses. CENA: 27 ZŁ / PRICE: PLN 27

Easy sitting

Zawierający kwas hialuronowy Proktis-M ® poprawi samopoczucie osób cierpiących na dolegliwości hemoroidalne i zapobiegnie nawrotom tej choroby. Lek przywraca naturalną funkcję okolic odbytu, a jego składniki wspierają działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Może być użyty w postaci czopków lub maści, która dodatkowo uśmierza ból i świąd. / Proktis-M ® containing hialuronic acid improves the comfort of life of persons suffering from hemoroids and prevents them from recurring. The medicine restores the natural function of the anus and it has anti-bacterial and anti-inflammatory properties. It comes as a suppository and ointment which also alleviates pain and itching. CENA: OK. 33 ZŁ (CZOPKI), OK. 35 ZŁ (MAŚĆ) / PRICE: APPROX. PLN 33 (SUPPOSITORIES), APPROX. PLN 35 (OINTMENT).

www.lazur.pl

Everywhere you go, always take friendly bacteria with you

084_KA_08_Zdrowie.12345.indd 84

12-07-17 14:18

CL_Bransoletki_KA0812.indd 9

7/5/12 10:45 AM

Magdalena Łyczko, Gala Publiczność porwał The Mars Volta. The audiences loved The Mars Volta show.

Jeden z najciekawszych koncertów dali The Kills. The Kills gave one of their best performances.

Szaleństwo perkusisty zespołu The Ting Tings. The Thing Tings drummer in action.

Deszczowe piosenki Singing in the rain

Chęci do zabawy nie ugasił nawet rzęsisty deszcz. Despite the rain the festival was a success

Najbardziej oczekiwaną gwiazdą była Björk. Björk was the star of the festival.

Przez cztery dni na gdyńskie lotnisko Babie Doły spadło więcej deszczu niż średnio przez cały lipiec. Stali bywalcy Heineken Open’er Festival wiedzą, że to jedyna impreza, na którą zamiast szpilek trzeba zabrać kalosze. W 11. edycji najlepsi byli: Björk, The XX, The Kills and Justice. Wyjątkowym doświadczeniem był koncert Krzysztofa Pendereckiego i Jonny’ego Greenwooda. Festiwalowicze stali w kilometrowych kolejkach, próbując dostać się na trwające pięć godzin przedstawienie Krzysztofa Warlikowskiego Anioły w Ameryce. Nic dziwnego, że artyści uwielbiają przyjeżdżać na Open’era, wszystko przez wyjątkową publiczność, która chłonie wszystko, no może poza strugami deszczu. / For four days the Gdynia Babie Doły airport was flooded with rain. But the regulars of the Heineken Open’er Festival know very well that wellies are a must. The best performers of 11th edition of the festival included Bjork, The XX, The Kills and Justice. One of the most unusual events this year was a concert by Krzysztof Penderecki and Jonny Greenwood. Crowds also stormed the tent where the 5-hour-long staging of Tony Kushner’s Angels in America directed by Krzysztof Warlikowski took place. No wonder that artists love to come to the Open’er festival as the audience is amazing and welcoming. They don’t even mind the rain.

Mikołaj Ziółkowski na scenie głównej zapowiada koncert Krzysztofa Pendereckiego. Mikołaj Ziółkowski announcing the Krzysztof Penderecki concert on the main stage.

SALON

Events

TEKSTY/BY:

Festiwalowicze w muzycznym transie. Festival audience in a musical trance.

Nagi tors Gogola Bordello rozgrzał publiczność. Gogol Bordello bursting with energy.

086_KA_08_Salon_1234.indd 86

12-07-17 17:29

KA_

Zwyciężczyni Serena Williams i Agnieszka Radwańska. Obok: jak zwykle szykowna Anna Wintour. Wimbledon finalists Serena Williams and Agnieszka Radwańska. Left: US Vogue EIC Anna Wintour in a trendy coat at the finals. W loży królewskiej: Księżna Catherine z siostrą Pippą. The Royal Box: Catherine, Duchess of Cambridge with sister Pippa.

Rachel McAdams, Michael Sheen Victoria, David Beckham

Kobieta rakieta Tennis queen

Agnieszka Radwańska

Po 75 latach od sukcesu Jadwigi Jędrzejowskiej Agnieszka Radwańska jest drugą Polką w historii tenisa, która zagrała wielkoszlemowy finał w Wimbledonie. Mimo że przegrała z dużo silniejszą fizycznie Sereną Willimas, zdobyte punkty pozwoliły jej wskoczyć na drugą pozycję rankingu WTA Tour. Na trybunie Polkę podziwiała sama Anna Wintour, redaktor naczelna amerykańskiego Vouge’a. / Seventy-five years after Polish tennis player Jadwiga Jędrzejowska’s success at Wimbledon, Agnieszka Radwańska is the second Pole in the history to have played in the finals of a Grand Slam tennis tournament. Despite having lost to Serena Williams, she now ranks second place in the WTA Tour ranking, for the first time in her career. The finals were attended by Anna Wintour and many celebrities.

REKLAMA

PHOTO: WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Piękne wnętrza, doskonała kuchnia, wyjątkowy klimat... Zapraszamy do nas!

RESTAURACJA I KLUB ENDORFINA FOKSAL ul. Foksal 2, 00-366 Warszawa, tel.: 22 8275411, fax: 22 8265204, biuro@endorfinafoksal.pl

www.endorfinafoksal.pl 87

086_KA_08_Salon_1234.indd 87 KA_Endorfina.indd 1

12-07-171:58 17:30 6/13/12 PM

Events

U dołu: Dorota Wróblewska – pomysłodawczyni i organizatorka Warsaw Fashion Street. Below: Dorota Wróblewska is the brains behind Warsaw Fashion Street.

Krzysztof Ibisz wystąpił w pokazie Ochnika. Actor Krzysztof Ibisz in the Ochnik show.

Maria Niklińska

Festiwal mody Fashion festival

Na warszawskim Krakowskim Przedmieściu odbyła się 8. edycja Warsaw Fashion Street. Na 42-metrowym wybiegu tysiące warszawiaków i turystów mogło podziwiać kolekcje początkujących i już uznanych projektantów. Przez cały dzień odbyły się 64 pokazy. Gwiazdorską oprawę miał pokaz Zaradna mama. W kreacjach od najlepszych polskich projektantów wystąpiły znane mamy z małymi i dużymi dziećmi. Kreacje można już licytować na Allegro.pl. Całkowity dochód z aukcji zostanie przekazany na rzecz podopiecznych stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce. / Warsaw’s Krakowskie Przedmieście prestigious street hosted the 8th Warsaw Fashion Street event. Collections of both renowned and beginner designers were showcased by models and celebrities on a 42-metre-long catwalk. The organisers packed as many as 64 different shows into a week. In the “Zaradna mama” (Resourceful Mum) show celebrities walked down the catwalk with their children. The dresses worn by them at the show are available through the allegro.pl auction site. All proceeds from the sale will benefit the Polish SOS Children’s Villages charity organisation.

Projektant Łukasz Jemioł i gwiazda jego pokazu Tatiana Okupnik. Designer Łukasz Jemioł and the star of his show Tatiana Okupnik.

Sylwia Gliwa na wybiegu pojawiła się ucharakteryzowana na Marilyn Monroe. Sylwia Gliwa walked down the catwalk styled as Marylin Monroe.

Magdalena Łyczko z córką Polą i Katarzyną Glinką. Magdalena Łyczko with daughter Pola and actress Katarzyna Glinka.

Hanna Lis z córką Anną podczas charytatywnego pokazu Zaradna mama. Hanna Lis with her daughter Anna during the “Zaradna Mama” charity show.

Jolanta Fajkowska z córką Marią Niklińską. Obie w kreacjach Teresy Rosati. Jolanta Fajkowska with daughter Maria Niklińska. Both in Teresa Rosati gowns.

salon

Na pierwszym planie zawsze pogodna pogodynka TVN Agnieszka Cegielska. TVN’s weather girl Agnieszka Cegielska in the lead of the celebrity show.

086_KA_08_Salon_1234.indd 88

12-07-17 16:55

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

L infoT LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI CONTENTS POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE INTERNATIONAL FLIGHTS

90 92

NASZA FLOTA OUR FLEET

MILES & MORE MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS LOT NEWS

103

BAGAŻ YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY

104

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

106

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

110

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

S I E R P I E Ń

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 89

A U G U S T

2 0 1 2

12-07-17 14:27

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

International Flights

Copenhagen

Edinburgh

Dublin

Szczecin Hamburg

Manchester Birmingham London

Amsterdam Brussels

Berlin

Poznań Bydgo Wrocław

Düsseldorf Frankfurt Luxemburg

Prague

Paris

Munich Linz Salzburg Innsbruck Zurich Klagenfurt Geneva Ljubljana Venice Milan Bologna Turin Marseille Nice

Lion

Bilbao

Toulouse Girona Barcelona

Basel

Rome

Madrid Lisbon

Malta

Edmonton Calgary Vancouver Seattle

Winnipeg

Montreal Toronto Ottawa Minneapolis Portland Chicago Detroit Boston Cincinnati Pittsburgh New York Denver San Francisco Philadelphia Las Vegas Washington Atlanta Los Angeles Phoenix Charlotte San Diego Houston Orlando Tampa

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 90

12-07-17 14:27

Vienn Graz

St Petersburg Girona Boston

– POŁĄCZENIA ROZKŁADOWE PLL LOT/SCHEDULED LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CZARTEROWE PLL/ CHARTER LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CODE SHARE / CODE SHARE FLIGHTS

Helsinki St Petersburg

Stockholm

Tallinn Riga

zczecin

erlin

Gdańsk WARSZAWA Poznań Bydgoszcz Wrocław Katowice Rzeszów Kraków

Moscow

Vilnius Minsk Lviv

ague Linz

furt ubljana

Kiev Donetsk

Vienna Graz Budapest

Odessa

Tbilisi Sofia

ome

Malta

Bucharest

Belgrade

Burgas Yerevan

Istanbul Athens Dalaman Rhodes Heraklion

Larnaca Beirut Beijing Tel Aviv Cairo

Sharm El Sheikh Hurghada Hanoi

Ho Chi Minh

Singapore

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 91

12-07-17 14:27

Our Fleet

4 54,57 m 47,57 m 852 km/h 9000 km** 18/229

2 31,01 m 28,88 m 793 km/h 2200 km** 36/72

12 31,68 m 26 m 793 km/h 2600 km** 82

3 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

2 26,67 m 24,57 m 532 km/h 1000 km** 46

Boeing 787 Dreamliner w PLL LOT LOT już wkrótce zaoferuje pasażerom zupełnie nową jakość i komfort podróży dzięki samolotom Boeing 787 Dreamliner. Pierwsi pasażerowie polecą samolotem B787 w barwach LOT-u już w 2012 r. Innowacyjny system oświetlenia na pokładzie zmniejszy dyskomfort związany ze zmianą stref czasowych w dalekich podróżach. Dzięki zaawansowanemu systemowi przyciemniania okien pasażer będzie decydował o dopływie światła z zewnątrz. Wilgotniejsze powietrze w kabinie, lepsze tłumienie drgań i hałasu – wszystko to oznacza dużo większy komfort pasażerów w czasie podróży.

Boeing 787 Dreamliner joins LOT LOT will soon offer the new quality and comfort of the Boeing 787 Dreamliner. The innovative in-flight lighting system will reduce the discomfort connected with the change of time zones during long flights. Thanks to the advanced window shading system, each passenger will individually decide how much light to let in from the outside. More humid air in the cabin, diminished turbulence and a soundproof system translate into a better ambience for passengers during the flight.

7 36,45 m 28,88 m 793 km/h 3000 km** 48/99

4 38,65 m 28,72 m 793 km/h 2600 km** 112

10 29,90 m 26 m 670 km/h 1500 km** 78

5 32,83 m 28,42 m 670 km/h 1500 km** 78

RYS. MICHAŁ PETRYKOWSKI

NASZA FLOTA

* w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC / * including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane ** dla kompletu pasażerów / ** for the full of passengers / ***Samoloty Eurolotu wykonujące rejsy krajowe i regionalne dla PLL LOT / ***Eurolot aircraft operating domestic and regional flights for PLL LOT.

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 92

12-07-17 14:28

LH-B

Reward yourself! Spraw sobie nagrodę! With Miles & More at Lufthansa WorldShop Z Miles & More w Lufthansa WorldShop Online shop now also in Polish!

Sklep internetowy teraz dostępny też w języku polskim!

Shop online and discover a wide assortment of interesting products. Pay by credit card or redeem your Miles & More award miles. Choose from a wide range of attractive items, from our categories such as Travel & Luggage, Home & Living, Entertainment & Media, Sports & Wellness, Lifestyle & Accessoires etc. Visit one of our airport stores* or browse our online shop – now also with Polish navigation! www.worldshop.pl

Zrób zakupy online, odkrywając szeroką ofertę interesujących produktów. Zapłać kartą kredytową lub wykorzystaj swoje mile premiowe. Wybieraj z szerokiej gamy atrakcyjnych ofert w kategoriach takich jak podróżowanie i bagaż, dom i mieszkanie, rozrywka i multimedia, sport i rekreacja, styl życia i akcesoria oraz innych. Odwiedź jeden z naszych sklepów lotniskowych* lub zapoznaj się z ofertą sklepu internetowego – teraz dostępnego także w polskiej wersji językowej! www.worldshop.pl

*WorldShop stores at the airports / WorldShop na lotniskach: Berlin, Dusseldorf, Frankfurt/Main (Hall A & B), Hamburg, Munich.

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 93 LH-Bordmagazin_LOT_Anzeige.indd 1

12-07-17 14:27 03.07.12 16:03

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 94

12-07-17 14:28

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 95

12-07-17 14:28

L O T NNEEWWSSLot LotNews News

Prezes LOT-u w Radzie Zarządzającej IATA

LOT Polish Airlines CEO on IATA Board of Governors

MARCIN PIRÓG, PREZES ZARZĄDU POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT, ZOSTAŁ PRZYJĘTY DO GRONA CZŁONKÓW RADY ZARZĄDZAJĄCEJ (THE BOARD OF GOVERNORS) IATA, CZYLI MIĘDZYNARODOWEGO ZRZESZENIA PRZEWOŹNIKÓW LOTNICZYCH. / MARCIN PIRÓG, CEO OF LOT POLISH AIRLINES, WAS APPOINTED TO THE MEMBERSHIP OF THE BOARD OF GOVERNORS OF THE IATA, THE INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION.

Prezes LOT-u stał się jednym z członków Rady, której przewodniczy Alan Joyce, prezes australijskich linii Qantas. Rada jest najważniejszym organem Zrzeszenia, która tworzy politykę IATA, reprezentuje oraz podejmuje decyzje w imieniu wszystkich członków IATA. Prezes polskiego przewoźnika dołączył do grona członków reprezentujących Europę, wśród których znajdują się już szefowie linii Lufthansa, KLM, Swiss, British Airways i Air France. Kandydatura Marcina Piróga została poparta przez szefów linii lotniczych należących do IATA podczas szczytu w Pekinie. Członkowie Rady wybierani są co trzy lata. – Nowa funkcja w Radzie Zarządzającej IATA to nie tylko zaszczyt dla mnie, ale przede wszystkim dla naszej firmy. Wierzę, że moja praca i zaangażowanie w działaniach Rady jako przedstawiciela LOT-u wpłyną pozytywnie zarówno na funkcjonowanie całej IATA, jak i na współpracę między wszystkimi liniami lotniczym należącymi do zrzeszenia

The LOT Polish Airlines CEO became one of the members of the Board headed by Alan Joyce, who is also chairman of Australia’s Qantas airline. The board is the most important of the Association’s organs, creating IATA’s policies and representing and making decisions on behalf of all of its members. The makeup of the Board is determined by region, which is why the CEO of the Polish carrier joined the members representing Europe, which include the heads of Lufthansa, KLM, Swiss, British Airways and Air France. Mr Piróg’s candidacy was backed by the heads of airlines belonging to the IATA during its annual organising summit in Beijing in mid-June. The members of the board are selected every 3 years. “This new role in the Board of Governors of the IATA is an honour not only for me, but moreover, for our company. I am convinced that my work and involvement in the Board’s activities as a representative of LOT will have a positive effect on the functioning of the entire IATA, and on cooperation between all of the airlines belonging to the association”, said Marcin Piróg, CEO of LOT Polish Airlines. The International Air Transport Association (IATA), to which LOT belongs, has existed for 67 years. The organisation is focused on and works on behalf of over 240 airlines from around the world, which together represent as much as 85% of all air traffic. ☐

– mówi Marcin Piróg, prezes zarządu PLL LOT SA. Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych (IATA), do którego należy LOT, istnieje 67 lat. Organizacja skupia i działa na rzecz ponad 240 linii lotniczych z całego świata, które razem mają aż 85 proc. udziału w ogólnym ruchu lotniczym. ☐

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 96

12-07-17 14:28

LOT NEWS

Lot News

Konsolidacja rejsów LOT-u do Nowego Jorku

LOT to Consolidate Warsaw – New York flights

Z DNIEM 1 WRZEŚNIA BR. PRZYLOTY I ODLOTY SAMOLOTÓW POLSKIEGO PRZEWOŹNIKA NA LOTNISKU JFK BĘDĄ SIĘ ODBYWAŁY W TERMINALU 1 ZAMIAST W OBECNIE UŻYWANYM TERMINALU 4. OD 29 PAŹDZIERNIKA BR., CZYLI POCZĄTKU SEZONU ZIMOWEGO, REJSY NA LOTNISKO EWR W NEWARKU ZOSTAJĄ PRZENIESIONE NA LOTNISKO JFK. DZIĘKI TEMU LICZBA REJSÓW OFEROWANYCH Z LOTNISKA JFK WZROŚNIE O PONAD 30 PROC. / LOT POLISH AIRLINES WILL MOVE ITS OPERATIONS AT JFK FROM TERMINAL 4 TO TERMINAL 1. THE CARRIER WILL ALSO TRANSFER ALL NEWARK FLIGHTS TO JFK AIRPORT FROM 29 OCTOBER. Powyższe zmiany prowadzą do poprawy obsługi Pasażerów podróżujących do/z Nowego Jorku, a także dolatujących z innych miast Stanów Zjednoczonych, m.in. dzięki współpracy z amerykańskimi partnerami, w tym od niedawna z linią JetBlue Airways. Analizy ekonomiczne i operacyjne przeprowadzone przez LOT pokazały, że lotnisko JFK ma zdecydowanie większy potencjał przewozowy i możliwości połączeń transferowych do ponad 80 miast Ameryki Północnej. Terminal 1 na lotnisku JFK, z którego korzystają największe światowe linie lotnicze, w tym także linie członkowskie Star Alliance, zapewnia wysoki poziom obsługi Pasażerów LOT-u, oferując między innymi dostęp do luksusowego Business Lounge (salonik dla pasażerów biznesowych) oraz dedykowane stanowiska odprawy Pasażerów polskiego przewoźnika. Zmiany na lotniskach stanowią także istotny element przygotowania LOT-u do rozpoczęcia operacji supernowoczesnym samolotem Boeing 787 Dreamliner. – Jesteśmy przekonani, że konsolidacja naszych rejsów z Nowego Jorku oraz zmiana terminalu na lotnisku JFK pozwoli na zapewnienie lepszej obsługi naszych obecnych i przyszłych Pasażerów – powiedział Marcin Piróg, prezes zarządu PLL LOT SA. Niedawno podpisana umowa o współpracy z amerykańską linią JetBlue Airways pozwoli na korzystanie z naszych rejsów atlantyckich również Pasażerom z innych miast USA. Pasażerom posiadającym wykupione bilety na zawieszone rejsy do/z lotniska w Newarku LOT zapewni podróż z lotniska JFK lub, na życzenie podróżnego, dokona pełnego zwrotu kosztu biletu. ☐

This move allows LOT to operate a larger number of flights offered from JFK and to provide a more consistent and attractive schedule for our New York passengers, particularly those in the business community much thanks to the cooperation with US partners, including sunce recently with JetBlue Airlines. These changes lead to improved service to passengers travelling to and from New York but also for connecting traffic from LOT flights to over 80 cities within the United States which are operated by our US partners, LOT’s analysis shows that JFK has greater traffic potential than Newark and better supports LOT’s mid- and long-term network strategy. Terminal 1 at JFK, which is used by the world’s largest airlines, including many Star Alliance partners ensures a top level of service to LOT passengers including access to the luxurious Business Lounger (a lounge for businesspeople) and dedicated check-in stands for the passengers of the Polish carrier. The changes in New York are an important part of the preparations to launch LOT’s service on Boeing 787 Dreamliner aircraft. “We believe that the consolidation of our flights from New York, and terminal changes at JFK will provide better service to our existing and future passengers”, said Marcin Pirog, CEO of LOT Polish Airlines.The recently signed cooperation agreement with JetBlue Airlines will let passengers from other US cities to fly with LOT across the Atlantic. Passengers already booked on suspended Newark services will be offered a departure from JFK or a full refund of their tickets and will be notified by their travel agent or directly by LOT. ☐

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 97

12-07-17 14:28

L O T NNEEWWSSLot LotNews News

Chronimy środowisko

Let’s protect the environment LEPSZA OCHRONA ŚRODOWISKA, MNIEJSZE ZUŻYCIE PALIWA I MNIEJSZY HAŁAS SAMOLOTÓW PRZY STARTACH I LĄDOWANIACH – TAKIE EFEKTY MA PRZYNIEŚĆ WSPÓŁPRACA BADAWCZA ZAWIĄZANA WSPÓLNIE PRZEZ POLSKIE LINIE LOTNICZE LOT, WIODĄCEGO PRODUCENTA SAMOLOTÓW ORAZ FIRMY ZARZĄDZAJĄCE LOTNISKIEM I KONTROLĄ RUCHU LOTNICZEGO W WARSZAWIE. / BETTER ENVIRONMENTAL PROTECTION, MORE SOBER FUEL CONSUMPTION, AND LOWER NOISE LEVELS FROM AEROPLANES DURING TAKEOFFS AND TOUCHDOWN ARE ALL POTENTIAL DELIVERABLES OF RESEARCH WORK INITIATED BY POLISH AIRLINES, A LEADING AIRCRAFT MANUFACTURER, AND COMPANIES MANAGING THE AIRPORT AND TRAFFIC CONTROL IN WARSAW. Rozpoczęcie współpracy zostało ogłoszone podczas Polsko-Amerykańskiego Szczytu Gospodarczego. Odpowiednią umowę podpisali przedstawiciele Portów Lotniczych, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Polskich Linii Lotniczych LOT, Enter Air, Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego oraz firmy Boeing. Istotą prac badawczych będzie poprawa efektywności wykorzystania przestrzeni kontrolowanej Lotniska Chopina w Warszawie – portu lotniczego o największym natężeniu ruchu w Polsce i jednego z największych lotnisk w Europie Środkowo-Wschodniej. Badane będą m.in. nowe techniki podejścia samolotów do lądowania, które pozwolą zmniejszyć zużycie paliwa przez linie lotnicze oraz zwiększyć liczbę operacji lotniczych na lotnisku przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji hałasu. Pierwsza faza projektu potrwa do grudnia br. Wspólny projekt badawczy jest kolejną inicjatywą podmiotów współpracujących na rzecz wypracowania sposobów obsługi rosnącego ruchu lotniczego bez zwiększania uciążliwości dla okolicznych mieszkańców. ☐ Boeing 787 Dreamliner

This cooperative effort was announced during the US-Poland Economic Summit, while relevant agreements have been signed by representatives of Polish Airports State Enterprises, the Polish Air Navigation Services Agency, LOT Polish Airlines, Enter Air, the Interdisciplinary Centre for Mathematics and Computer Modelling of the University of Warsaw, and Boeing. The goal of the research is to optimise the airspace controlled at Warsaw Chopin Airport, Poland’s biggest hub with the highest traffic in Poland and one of the largest airports in Central and Eastern Europe. This will involve studying a new approach to descent techniques for better fuel economy and increasing the number of flight movements at the airport while reducing aircraft noise. The first phase of the project is expected to be completed by December 2012. This joint research project is one in a series of initiatives undertaken by a group of entities working together to devise new ways of servicing increasingly denser air traffic without causing greater discomfort for the local community. ☐ • o 10% niższe koszty operacyjne niż w innych samolotach w tej klasie • o 20% lepsze wykorzystanie paliwa niż w samolotach podobnych rozmiarów • o 20% niższa emisja spalin niż w podobnych samolotach • o 30% niższe koszty eksploatacyjne kadłubu • o 40% większy zasięg samolotu niż w innych samolotach w tej klasie • 50% samolotu wykonana jest z materiałów kompozytowych – nowość w branży • o 60% niższy poziom hałasu niż w podobnych samolotach

• 10% lower operating costs than today’s airplanes in its class • 20% more fuel efficient than today’s similarly sized airplanes • 20% fewer emissions than peer airplanes • 30% lower airframe maintenance costs • 40% more range than today’s airplanes in its class • 50% of the primary structure is composite materials – a first for the industry • 60 % smaller noise footprint than peer airplanes

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 98

12-07-17 14:28

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 99

12-07-17 14:28

LOT NEWS

Lot News

LOT na olimpiadę

LOT goes to the Olympics

Samolot został oklejony na czas trwania igrzysk XXX olimpiady w Londynie. W pierwszy rejs udał się 27 czerwca do Wrocławia, a następnie do Londynu. Na pokładzie samolotu w olimpijskich barwach będzie podróżować Kadra Olimpijska, ale także kibice. Samolot będzie wykonywał rejsy do europejskich miast. – Igrzyska olimpijskie należą do najważniejszych wydarzeń sportowych na świecie i są doskonałą okazją do promowania Polski poza granicami kraju – mówi Leszek Chorzewski, rzecznik prasowy PLL LOT SA. LOT wspiera naszych sportowców od wielu lat. To wielki zaszczyt dla naszej firmy być oficjalnym przewoźnikiem Reprezentacji – dodaje Leszek Chorzewski. Projekt okolicznościowego – „olimpijskiego” – malowania samolotu został zaprezentowany podczas podpisania umowy o partnerstwie polskiego przewoźnika z PKOl-em w maju br. Specjalne malowanie jest inicjatywą własną LOT-u, który jako narodowy przewoźnik mocno angażuje się w promocję Polski. PLL LOT SA regularnie współpracują z PKOl-em od 1972 r., kiedy to odbyły się letnie igrzyska olimpijskie w Monachium. Polski przewoźnik towarzyszył sportowcom także podczas igrzysk zimowych, m.in. w Vancouver. ☐ 100

The aeroplane has been painted for the Olympic Games in London. It made its first flight in its new colours to Wrocław on 27 June and then went on to London. The aircraft will be carrying the Olympic Team and fans, and will be flown to various cities throughout Europe. “The Olympic Games are one of the world’s biggest sporting events and are the perfect opportunity to promote Poland abroad”, says LOT Press Officer Leszek Chorzewski. “LOT has been supporting Polish athletes for many years. It’s a great honour for our company to be the official carrier of the National Team”, he adds. The “Olympic” paintwork project was unveiled during the signing of the partnership agreement between the Polish flag carrier and the Polish Olympic Committee in May this year. The special livery is a LOT initiative. As the national carrier, LOT is strongly committed to promoting Poland. LOT has been regularly working with the Polish Olympic Committee since the Munich Olympics in 1972, and has also taken Polish athletes to the Winter Olympics, including the most recent games in Vancouver. ☐

BOEING 737 LOT-U O REJESTRACJI SP-LLG OTRZYMAŁ SPECJALNE MALOWANIE Z OKAZJI ZBLIŻAJĄCYCH SIĘ IGRZYSK OLIMPIJSKICH W LONDYNIE. NA TYLNEJ CZĘŚCI KADŁUBA PO OBU STRONACH SAMOLOTU ZOSTAŁ UMIESZCZONY OFICJALNY TYTUŁ LOT-U JAKO „PRZEWOŹNIKA POLSKIEJ REPREZENTACJI OLIMPIJSKIEJ LONDYN 2012” ORAZ SYMBOL POLSKIEGO KOMITETU OLIMPIJSKIEGO. / TO CELEBRATE THE FORTHCOMING OLYMPIC GAMES IN LONDON, A LOT BOEING 737 (REGISTRATION NUMBER SP – LLG) WAS PAINTED IN SPECIAL LIVERY. BOTH SIDES OF THE REAR SECTION OF THE FUSELAGE PROCLAIM LOT AS “THE OFFICIAL AIR CARRIER OF THE POLISH OLYMPIC TEAM – LONDON 2012” AND BEAR THE POLISH OLYMPIC COMMITTEE LOGO.

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 100

12-07-17 14:28

101

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 101

12-07-17 14:28

LOT NEWS

Lot News

Konkurs Arbitrażowy

Arbitration Moot Court

31 MAJA ODBYŁ SIĘ FINAŁ KONKURSU ARBITRAŻOWEGO LEWIATAN (KAL) ORAZ UROCZYSTE OGŁOSZENIE WYNIKÓW. / THE FINALS AND AWARDS CEREMONY OF THE LEWIATAN ARBITRATION MOOT COURT WERE HELD ON 31 MAY 2012. Jest to pierwszy w Polsce konkurs arbitrażowy typu moot courts adresowany do aplikantów adwokackich i radcowskich z całej Polski. Opiera się na symulacjach postępowań sądowych oraz arbitrażowych. Wzięło w nim udział około 100 zespołów – ponad 250 młodych prawników. Konkurs jest organizowany wspólnie przez Sąd Arbitrażowy Lewiatan oraz Young Arbitration Practitioners in Poland (YAPP). Zwycięzcy otrzymali atrakcyjne nagrody, w tym uczestnictwo w Vienna Arbitration Days 2013 i udział w balu prawników w Hofburgu. ☐

prizes including participation in the Vienna Arbitration Days 2013 event as well as the lawyers ball in Hofburg. ☐

BEZPIECZEństwo

safEty

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free. NIE tELEfoNujEMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis„Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

No SMoKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop. No CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers. If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

PŁyNy w BaGaŻU PoDRĘCZNyM

LIQUIDs IN yoUR HaND LUGGaGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

102

It was the first moot court competition in Poland addressed at trainees of the advocates’ and legal advisors’ bars. It consisted of a simulation of a trial in an arbitration court case. Approximately one hundred teams made up of over 250 young lawyers took part this year. The competition is organized by the Lewiatan Arbitration Court and Young Arbitration Practitioners in Poland (YAPP). Competition winners received attractive

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 102

12-07-17 14:28

BAGAŻ

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

Your Luggage

Dla biletów wystawionych przed 01.maja 2012 roku obowiązuje system wagowy , tzw. Weight Concept, który dotyczy rejsów operowanych przez PLL LOT na trasach europejskich oraz na Bliski Wschód: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20kg bagażu. Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie: trasa krajowa – za 1 kg 15 zł, wewnątrz Europy za 1 kg 10 euro, poza Europą za 1 kg 20 euro. Na trasach transatlantyckich obowiązuje system sztukowy, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • w klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm. Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie (stawki poniżej). Dla biletów wystawionych po 01. maja 2012 roku obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy wszystkich rejsów operowanych przez PLL LOT: • klasa biznes na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasa biznes na trasach krótkiego zasięgu (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 32 kg o wymiarze do 158 cm, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm. Zryczałtowana opłata za drugą lub przeważoną sztukę bagażu (powyżej 23 kg, ale nie więcej niż 32 kg) wynosi: - 40 euro na trasy europejskie***, 30 euro na trasy z lub na Bliski Wschód, 50 euro na trasy dalekiego zasięgu. Tickets issued before 1 May 2012 are subject to the Weight Concept applicable to flights operated by PLL LOT on European routes and flights to the Middle East: • Business class – 30 kg of luggage, • Economy class – 20 kg of luggage. Luggage exceeding the above allowances is subject to an extra fee: domestic routes – PLN 15 per 1 kg, within Europe EUR 10 per 1 kg, outside Europe EUR 20 per 1 kg. The Piece Concept applies on transatlantic flights, i.e. passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm each, • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm. A second piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm is subject to an extra fee (see rates below). Tickets issued after 1 May 2012 are subject to the Piece Concept applicable to all flights operated by PLL LOT: • Business class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm, • Business class on short flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm, • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm. Extra fee for an additional or an overweight piece of luggage (over 23 kg, but no more than 32 kg) is: EUR 40 on European flights ***, EUR 30 on outbound or inbound flights from the Middle East, EUR 50 on long-haul flights.

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU CARRY ON LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • klasa biznes – 2 sztuki o wadze 9 kg każda, • klasa ekonomiczna – 1 szuka do 8 kg. Suma wymiarów każdej sztuki bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: • mała torebka damska lub • laptop lub • mały aparat fotograficzny lub • mała kamera lub • para kul ortopedycznych lub • pokarm i składany wózek dla dziecka Apart from the above limits regarding checked-in luggage, passengers are entitled to take on board free of charge: • Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 9 kg each, • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 8 kg. The dimensions (total length, width and height) of each piece of carry on luggage may not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: • a small woman’s handbag or • a laptop or • a small camera or • a small video camera or • a pair of crutches or • baby food and a fold up collapsible pusher (stroller)

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym** Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take: 1 piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm; and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold **

* Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie do wielkości bagażu podręcznego / * For certain flights operated by small aircraft, additional carry-on luggage restrictions may apply / ** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca / ** A baby basket or a car seat can be taken on board if space is available / *** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa / *** An extra charge applies for outbound flights from Poland

103

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 103

12-07-17 14:29

LOT DO KANADY

Flights to Canada

Deklaracje celne do Kanady POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu. Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji w bazie danych Info Source (nr ref.

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną. Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie. Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

104

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki albo butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca. CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego. CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła, w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu. 48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok) 7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 104

12-07-17 14:29

105

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 105

12-07-17 14:29

LOT DO USA

Flights to the USA

Deklaracje celne i wizowe do USA OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94. Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje wraz z paszportem należy przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej. WYJAŚNIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej.

106

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych. Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspekto-

rowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie. WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę. Jednakże podróżny, który wywozi ze Stanów Zjednoczonych lub wwozi tam więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej, lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podróży lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowość i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym można Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 106

12-07-17 14:29

107

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 107

12-07-17 14:29

LOT DO USA

Flights to the USA

Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem. Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy na kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790. Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

108

TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych. Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp. nie podlegają ocleniu). Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych. Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów. Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podróży), (B) Miejscowość, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podróży bezpośrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, żywność, owady: Tak/Nie, (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie, (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ślimaki: Tak/Nie, (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliśmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliśmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o wartości 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (definicja środków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzedaż, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuważane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które należy zadeklarować. Stwierdzam niniejszym, że przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i że moja deklaracja jest zgodna z prawdą.

LOT Info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 108

12-07-17 14:29

ą j s a p z i z d lu , y z s o k a m s la d a ln a de

! a i n a w o t o g i miłośników

Wkrótce zapraszam do mojej

autorskiej restauracji!

109

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 109

12-07-17 14:29

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

ZRELAKSUJ SIĘ PRZY NOWEJ MUZYCE POKŁADOWEJ RELAX WHILE LISTENING TO OUR NEW ONBOARD MUSIC PRELUDE NO. 15 RAINDROP

FRYDERYK CHOPIN

Music and Movies on Board

RÓŻNE KSZTAŁTY I KOLORY MUZYKI – WYBÓR DOKONANY PRZEZ NASZ PERSONEL DLA PAŃSTWA PRZYJEMNOŚCI I RADOŚCI SŁUCHANIA DIFFRENT SHAPES AND COLOURS OF MUSIC – OUR STAFF PICS ESPECIALLY SELECTED FOR YOUR LISTENING PLEASURE AND ENJOYMENT 90

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA CLASSICAL AND FILM MUSIC

ROCKOWE SMACZKI LET’S ROCK

CONCERTO FOR PIANO AND ORCHESTRA IN A MINOR, OP.54, 1. ALLEGRO AFFETTUOSO

LINKIN PARK

KRYSTIAN ZIMERMAN/HERBERT VON KARAJAN/BERLINER PHILHARMONIKER

ACCELERATION OP. 234

HERBERT VON KARAJAN

GASPARD DE LA NUIT, 1. ONDINE

BURN IT DOWN SUNDAY DRIVE

LADYHAWKE

BRINGIN’ ON THE HEARTBREAK

DEF LEPPARD

I’M A MESS

POMPEYA

BENJAMIN GROSVENOR

THE RASMUS

WITH YOU

CONCERTO FOR PIANO AND ORCHESTRA IN A MINOR, OP. 16, 1. ALLEGRO MOLTO MODERATO

DIG A LITTLE DEEPER

FLIGHT FACILITIES/GROVESNOR

110%

JESSIE WARE

WARRIOR

KIMBRA

OBLIVION

GRIMES

SUNDAY DRIVE

LADYHAWKE

PETER BJORN & JOHN

BUBBLEGUM BITCH

KRYSTIAN ZIMERMAN/HERBERT VON KARAJAN/BERLINER PHILHARMONIKER

MARINA & THE DIAMONDS

SHEHERAZADE (THREE POEMS FOR VOICE AND ORCHESTRA), 1. ASIE

LOVEBUGS

MAGDALENA KOZENA/BERLINER PHILHARMONIKER

CONCIERTO SERENATA, 3. SARAO

NICANOR ZABALETA

BEAUTIFUL ONE LIVE TO RISE

SOUNDGARDEN

HOLDING DOWN THE FORT

GENERAL ELEKTRIKS

JOSTLE

JEDWABISTY JAZZ SMOOTH JAZZ WANNA TELL YA

TROYDON

LOVER MAN

SARAH VAUGHAN

THAT’S SAXISM

PHYSICS

SOMETIME I’M BLUE

NICK HOLDER

POST IT

MO CA

JE T’AIME BB

BEBO BEST

TIC TOC

KAHALIL RAHMAN

VIENI A BALLARE

CAPPEL MEISTER

I WISH I WAS IN HELL

MOP MOP

COME ON!

SANTIGOLD

DISPARATE YOUTH

BRETON

THE LOOK

REVOLVER

LIGHT ME UP

SWEET SOUR

BAND OF SKULLS

PAUL DERRICK

NEON TRUTH

CRUISING CALIFORNIA (BUMPIN’ IN MY TRUNK)

BRENDA BOYKIN

METRONOMY LONSDALE BOYS CLUB VARIOUS CRUELTIES

THE INCREDIBLE AIRPLANE PARTY

DAVID LEMAITRE

ELEMENTARY LOVER

MATTHEW DEAR

SO WILL BE NOW

JOHN TALABOT

ONE O SIX

JUPITER

TOMORROW

WIND SONG

THE OFFSPRING

CAUGHT ME THINKING

BAHAMAS

MAN OF SIMPLE PLEASURES

KASABIAN

THIS TOO SHALL PASS

OK. GO

JAZZ JUICE

DIG N ’SWING

PARKER

RAMA LAMA LAMA HARD SWING TRAVELLIN’ MAN FASCINATED GROOVE (LA PARESSE)

THE FASHINATIONS

BOSSA FOR A COUP

TAPE FIVE

A CHILD RUNS FREE

MARIO BIONDI

DEAD AND GONE

BLACK KEYS

NIKI AND THE DOVE

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS TO POLAND

SZCZĘŚCIARZ

Podczas misji w Iraku sierżant Logan Thibault znajduje na plaży fotografie nieznanej kobiety, którą z czasem uznaje za talizman chroniący go przed śmiercią. Po odbyciu służby postanawia odnaleźć nieznajomą, przekonany, że znajomość z nią przyniesie mu szczęście.

THE LUCKY ONE

U.S. Marine Sergeant Logan Thibault (Zac Efron) returns from his third tour of duty in Iraq, with the one thing he credits with keeping him alive – a photograph he found of a woman he doesn’t even know. Discovering that her name is Beth and where she lives, he decides to visit her.

Gatunek: dramat Reżyser: Scott Hicks Obsada: Zac Efron, Taylor Schilling Długość: 98 min Rok prod.: 2012/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: Warner Bros.

110

LOT info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 110

12-07-17 14:29

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH MUSIC JA PŁACZĘ

URSZULA

LATO

FORMACJA NIEŻYWYCH SCHABUFF

ANUSIA

KAZIK

AUTOSTRADY KŁAMSTW

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSICS I HEARD A RUMOUR

BANANARAMA

JUST TO SEE HER

SMOKEY ROBINSON

ONLY IF

ENYA

CARRIE

HITY Z CHIN HITS FROM CHINA SHEN TI YU YAN

JANE ZHANG

CRYSTAL BALL

VICTOR WONG PIN-GUAN

LISTA PRZEBOJÓW CONTEMPORARY HIT LIST INVINCIBLE PAYPHONE

XI TIE JIE

KAY TESE

EMIN

DO I HAVE TO SAY THE WORDS

YE YE YE YE

IN THE CITY

PIXELATED

MIKA URBANIAK

JA I TY

ANIA RUSOWICZ

JESZCZE SIĘ SPOTKAMY

EVEN BETTER THAN THE REAL THING

LOVE SONG

THE CURE

LOVE BITES

YE WANG

COURAGE

JASMINE LEUNG & FISH LEONG

FEEL LIKE SEEING YOU)

MICHAEL KUNG-LEUNG & VICTOR WONG

IN YOUR EYES(OT IN YOUR EYES)

GIANTS

SUNSET

COVER DRIVE

THE LONELINESS OF A LIFET

END OF TIME

STRACIŁAM SWÓJ ROZSĄDEK ON NIE POWRÓCI

ANNA DERESZOWSKA

WIEM, ŻE NIE WRÓCISZ

SO MUCH IN LOVE

ART GARFUNKEL

YOU DO, I DO

RICHIE JEN & MICHAEL KUNG-LEUNG

WHAT HAVE I DONE TO DESERVE THIS CANG HAI YI ZHU

PET SHOP BOYS

(WHERE DO I BEGIN) LOVE STORY

WILFRED LAU & KAY TSE

I WILL BE LOVING YOU

CALL ME MAYBE SUMMER PARADISE

NOBODY’S PERFECT

JASON CHAN

J. COLE (FEAT. MISSY ELLIOTT)

DONNA

HOW CAN I

DRIVE BY

PO PROSTU

KASIA WILK

NIE POGANIAJ MNIE

MAANAM

TEN SEN

RIGHT BESIDE YOU

SOPHIE B HAWKINS

HERO

F.I.R

SO IN LOVE

OMD

SHE BOP

COCO

PAROV STELAR

SIMPLE PLAN (FEAT. SEAN PAUL)

ANDY WILLIAMS

YU QUAN & WILDBOYS

CADILLAC TRACK

LEVTHAND

CARLY RAE JEPSEN

WSZYSTKIEGO NAJLEPSZEGO

RITCHIE VALENS

C’EST SI BON

IN GRID

BEYONCE

STANISŁAW SOYKA EWA BEM

LEVEL GREEN

HEFNER

SPARKS

RAINIE YANG

LOVE CHANGES EVERYTHING

KASIA KOWALSKA

ON MY WAY

GIOVANCA

AVALANCHE CITY

DEF LEPPARD

RENE LIU

THE ONE

JOHNWAYNES

JOSH OSHO

BIAŁA ARMIA

CLIMIE FISHER

MALA

DONATI

JAMES MURRAY

MARCIN KINDLA &PIOTR KUPICHA BAJM

ANDREYA TRIANA

BABY GET HIGHER

EUROPE

PRETTY PLEASE THE ROAD IS LONESOME

TRAIN

CLUB DES BELUGAS

WHY AM I THE ONE

GIVE IT MY ALL

FUN.

SUMSUCH

BOYFRIEND

NIGHT IN TUNUSIA

JUSTIN BIEBER

TOSHIO MATSUURA GROUP

DANCE AGAIN

CYNDI LAUPER

JENNIFER LOPEZ (FEAT. PITBULL)

CHWILE

KEEP THE FAITH

BACK IN TIME

BON JOVI

UKOCHANA, ŻEGNAM CIĘ

JANUSZ RADEK

CLOSE TO MY FIRE

SLACKWAX GABIN

VARIUS MANX GOYA

LADY

MATT VAN SCHIE

FAR CLOSER

OCEANA

DŁUGOŚĆ DŹWIĘKU SAMOTNOŚCI

BRYAN ADAMS

CHRIS COCO

MAROON 5 (FEAT. WIZ KHALIFA)

MANCHESTER MYSLOVITZ

SUMMERTIME

MGK (FEAT. ESTER DEAN)

JIN YE NI BU HUI LAI (MANDARIN VE) ENDLESS SUMMER

JANICE

MODA I RELAKS FASHION & RELAXATION

THE WAY YOU ARE

ZAP MAMA

PITBULL

DARK SIDE

KELLY CLARKSON

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała firma Internet Media Services SA , lider i ekspert w branży nowych mediów w miejscu sprzedaży w Polsce i Europie, obejmujących audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing. On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS FROM POLAND

KRÓLEWNA ŚNIEŻKA

„Lustereczko, powiedz przecie, kto jest najpiękniejszy w świecie…” – te słowa z bajki o Królewnie Śnieżce towarzyszyły naszemu dzieciństwu. W najnowszej, hollywoodzkiej wersji wypowiada je – za siedmioma górami i siedmioma rzekami – sama Julia Roberts w roli złej królowej.

MIRROR MIRROR

When Snow White’s beauty wins the heart of the prince that she desperately pursues, the Queen banishes her to the forest. Rescued by a band of diminutive highway robbers, Snow White grows into an indomitable young woman determined to take back her realm from the treacherous Queen.

Gatunek: komedia, fantasy Reżyser: Tarsem Singh Obsada: Julia Roberts, Lily Collins Długość: 106 min Rok prod.: 2012/ USA Od lat: 6 Wersja: ang., pol. Copyright: EiM

LOT info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 111

111

12-07-17 14:29

BOSO PRZEZ ŚWIAT: SŁOŃ DOMOWY /BAREFOOT AROUND THE WORLD: ASIAN ELEPHANTS

W kolejnym odcinku widzowie, wraz z Wojciechem Cejrowskim, poznają bliżej słonie azjatyckie. Dowiadują się, ile ważą słonie tego gatunku i jak są zbudowane, co i w jakich ilościach zjadają, do czego służą im trąby i dlaczego mają one tak wielkie uszy oraz pofałdowaną skórę. / In this episode Wojciech Cejrowski reveals some interesting facts about Asian elephants. Find out how much they weigh, what and how much they need to eat, and what their ears are good for – apart from listening, of course!

VIPO ODKRYWA ŚWIAT/ VIPO – ADVENTURES OF THE FLYING DOG

Vipo: Sewilla – Cyrulik sewilski. Vipo z przyjaciółmi dowiaduje się, kim był Krzysztof Kolumb oraz co to jest „opera” i kim jest „cyrulik”. / Vipo: Seville – The Dog Barber of Seville. All the dogs in Seville look the same... it´s all part of the local barber´s plot to rule the world! VIPO gives him a special lesson... Vipo: Paryż – Królestwo rogalików i bagietek. Przyjaciele lądują w Paryżu – mieście zakochanych. Poznają wieżę Eiffla, katedrę Notre Dame, oglądają słynny wyścig kolarski Tour de France. / Vipo – Paris: The Kings of Croissants and Baguettes. The ing of Croissants and the King of Baguettes are fighting over a beautiful Parisian girl´s love. VIPO teaches them that love isn´t all about bravery and showing-off.

FILM MOVIE

FLICKA 3/FLICKA: COUNTRY PRIDE

Nastoletnia Kelly, która kocha konie, widzi jedyną szansę na uratowanie hodowli prowadzonej przez jej owdowiałą matkę: musi wygrać zbliżające się wyścigi. Pełna samozaparcia trenuje dzikiego konia – Flicka. Właściciel rywalizującej stajni robi jednak wszystko, by przeszkodzić jej w planach. / Teenage Kelly bonds with Flicka, and wants to train her for her team’s competition. With the competition coming up and a rival trainer stealing business, Toby steps in to train Kelly’s team and save the stable.

SERIAL TV TV SHOW

TEORIA WIELKIEGO PODRYWU /THE BIG BANG THEORY

Leonard i Sheldon, genialni i nad wyraz uporządkowani fizycy, dzielą wspólne mieszkanie, żyjąc w wyizolowanym świecie naukowców. Obaj nie spieszą się do kontaktów z innymi – zwłaszcza z kobietami. Kiedy jednak do mieszkania obok wprowadzi się piękna Penny, ich upodobania gwałtownie się zmienią. / Two brilliant physicists, Leonard and Sheldon, find their well-ordered world upended when a free-spirited beauty named Penny moves in next door – and their socially dysfunctional friends from CalTech, Wolowitz and Koothrappali, are no help.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

VIPO ODKRYWA ŚWIAT / VIPO – ADVENTURES OF THE FLYING DOG

OCH, ŻYCIE/ LIFE AS WE KNOW IT

Obiecująca restauratorka Holly i równie ambitny, zatrudniony w telewizji Eric mają za sobą nieudaną pierwszą randkę. Po tym koszmarnym doświadczeniu dochodzą do wniosku, że jedyne co ich łączy, to miłość do chrześniaczki Sophie. Kiedy jednak niespodziewanie muszą zająć się roczną dziewczynką, decydują się zamieszkać pod wspólnym dachem. Z jakim skutkiem? / Holly, a rising star in the catering branch, and Eric, an equally ambitious TV producer, have one thing in common: a disastrous blind date. This humbling history makes it all too clear that the only thing connecting them is love for their goddaughter Sophie. But when they must suddenly raise her as their own, they decide to live under one roof. What happens next?

Świat staje się coraz bogatszy, a wraz z rozwijającą się gospodarką rośnie zasobność społeczeństw. Jednak zwiększające swoją produkcję przedsiębiorstwa zużywają coraz więcej energii elektrycznej. Hiszpański producent Tecnalia jest twórcą baterii, które działając obok, wspomagają pracę ogniw słonecznych. / The world is getting richer, and as people become more prosperous and companies grow, we’re using more electricity. Spanish company Tecnalia has developed batteries which work alongside solar panels to capture the energy produced.

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

HORIZONS: HISZPANIA /HORIZONS: SPAIN

FILM MOVIE

Skąd system siewu, który znali Aztekowie i Majowie, znalazł się w Azji? A budowa domu na palach, prawie identyczna w Amazonii i wspomnianej Azji? Niektórzy autorzy uważają, że to dowód na kontakty starożytnych cywilizacji. Wojciech Cejrowski tropi podobieństwa rozsiane po różnych kontynentach. Rozwiązanie jest dużo mniej tajemnicze. / How did navigators from ancient civilisations – like the Mayans – find their way to Asia? And why are houses on stilts in the Amazon and Asia almost identical? Some authors believe that there is a relationship between then and now. Wojciech Cejrowski discovers that the reason is not that mysterious...

GLEE/GLEE

Will Schuester, nauczyciel języka hiszpańskiego w jednej z amerykańskich szkół średnich, postanawia przywrócić dawny blask szkolnemu zespołowi Glee Club. Nie jest to łatwe zadanie – Will będzie musiał stawić czoło niechęci i sceptycyzmowi uczniów, a także dać odpór niewybrednym intrygom trenerki szkolnej drużyny cheerleaderek. / Will Schuester, Spanish teacher at an American High-School, decides to help give his traditional Glee Club at the school some extra glamour. This won’t be an easy task – Will will not only have to battle sceptical and disinterested pupils, but also face the intrigues of the cheerleading team trainer.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

WIADOMOŚCI NEWS

BOSO PRZEZ ŚWIAT: KOSMICI/BAREFOOT AROUND THE WORLD: ALIENS

SERIAL TV TV SHOW

FLICKA 3/FLICKA: COUNTRY PRIDE

Włosi kochają dobrą kuchnię. Adam Shaw postanowił podpatrzeć włoskich producentów, jak radzą sobie z wykorzystaniem produktów spożywczych. Towarzyszy więc pełnemu cyklowi dostawy: od producenta do konsumenta, by przekonać się, jak można zredukować ilość odpadków. / Italy is a country famous for its passion and respect for food. Adam Shaw follows the supply chain from farm to plate to see what Italian businesses are doing to reduce the amount of wasted food.

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

HORIZONS: WŁOCHY /HORIZONS: ITALY

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

FILM MOVIE

WIADOMOŚCI NEWS

112

Music and Movies on Board

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

LOT info

137_Lotinfo_Sierpien_2012-kor.indd 112

12-07-17 14:30

DOŁĄCZ DO EKSKLUZYWNEGO GRONA KLINIKI GWIAZD!

Wykorzystaj swoją kartę w klinikach La Perla i skorzystaj ze zniżek na specjalistyczne zabiegi

Zapraszamy na specjalistyczne usługi nowoczesnej medycyny estetycznej, anti-aging, kosmetologii, chirurgii plastycznej oraz spa. Klinika La Perla wyznacza trendy w polskiej kosmetyce, medycynie estetycznej, kosmetyce hi-tech oraz spa. Jest gwarancją tego, co najnowocześniejsze i najbardziej ekskluzywne. Z pasją i zaangażowaniem szuka nowych rozwiązań na całym świecie, które adaptuje na rynek polski. Wszystko po to, aby każdy klient mógł bezpiecznie i z pełnym zaufaniem korzystać ze światowej klasy usług. Dwutygodnik „Gala” jest uznanym magazynem o gwiazdach i osobowościach, które rekomendują czytelnikom najlepsze i sprawdzone zabiegi kosmetyczne. Partnerami programu są renomowane firmy oferujące najwyższą jakość zabiegów i produktów dostępnych w sieci klinik i spa La Perla

Karta stworzona z myślą o czytelnikach „Gali” oferuje:

1. zniżkę w wysokości 12 proc. na wszystkie zabiegi w okresie trwania programu; 2. bezpłatne konsultacje medyczne oraz kosmetologiczne; 3. korzystanie z dodatkowych specjalnych promocji, dostępnych tylko dla posiadaczy karty Klinika La Perla & Gala oraz partnerów akcji; 4. otrzymywanie w pierwszej kolejności informacji o nowościach w Klinice La Perla oraz u partnerów akcji. Zasady i regulamin programu na www.la-perla.pl i gala.pl

laperla_kalejdoskop.indd 111

12-06-15 11:39

ROZRYWKA

Puzzle Time

Każdy wyraz z listy da się odnaleźć w diagramie, czytany po linii prostej w wybranym kierunku. Dana litera może być wykorzystana więcej niż raz. Each word from the list can be found in the grid, reading in a straight line in any direction. Letters may be used more than once.

Poziomo/Across: – przyłączył się do spisku przeciw Cezarowi / Decimus Junius ... Albinus, Roman politician – Kate, brytyjska piosenkarka (Wuthering Heights) / low shrub – jedna z dwóch oficjalnych maskotek Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 / ... and Slavko, official mascot of UEFA Euro 2012 – utwór instrumentalny o pogodnym, żartobliwym charakterze i trzyczęściowej budowie / piece of music, often a movement from symphony or sonata – świetlisty pierścień tworzący się wokół słońca lub księżyca / ring round sun or moon – widowisko artystyczno-rozrywkowe o charakterze rewiowym / public spectacle – uroczysta pieśń opiewająca zwycięstwo lub bohatera / formal expression of praise

– grube, obrobione pnie drzew / Christian …, English actor – mały pies pokojowy o długiej, prostej sierści / City in England – jedno z największych miast Teksasu / U.S. soap opera – miejsce pracy boya / … California, 1976 Eagles album – naczynie do mieszania koktajli / container used to mix or blend by shaking – przepych, świetność / ... in the Grass, 1961 romantic drama directed by Elia Kazan – wybór utworów muzycznych na płycie lub kasecie / book with blank pages for the insertion of stamps or photographs

Pionowo/UP or Down:

AUTOR/AUTHOR: JERZY BUCZEK

– sąsiad Nikaragui / republic in Central America, one of the belligerents in the Football War – imię Hestona, aktora nagrodzonego Oscarem za tytułową rolę w Ben Hurze / Bobby …, English former football player – plik wgrywany na kindle’a / novel in digital form – postać z serialu Zagubieni (jak Tom, bohater książki Marka Twaina) / person employed to cut wood – drużyna zajmująca ostatnie miejsce w tabeli / stranger – nigdy nie dogoni żółwia w znanym paradoksie Zenona z Elei / the most handsome of the heroes assembled against Troy – wagon barowy w składzie pociągu / Star ..., American film series created by George Lucas – Księga Rodzaju / English rock band with Phil Collins – cytat umieszczony na początku książki / brief statement used to express a principle, goal, or ideal

Ukośnie/DiAgonAlly: – zespół wyścigowy, wielokrotny mistrz świata konstruktorów Formuły 1 / aquatic plant – finansuje przedsięwzięcie kulturalne lub sportowe / patron – pies zaprzęgowy kojarzony z Kanadą i Alaską / Arctic dog

Rozwiązanie / Answers: BRUTUS, BUSH, SLAVEK, SCHERZO, HALO, SHOW, PEAN; HONDURAS, CHARLTON, E-BOOK, SAWYER, OUTSIDER, ACHILLES, WARS, GENESIS, MOTTO; LOTUS, SPONSOR, HUSKY, BALE, YORK, DALLAS, HOTEL, SHAKER, SPLENDOR, ALBUM.

CORPORATE MEDIA POLAND UL. MARYNARSKA 15

TŁUMACZENIA:

DZIAŁ NEW BUSINESS & CORPORATE MEDIA G+J:

WYDAWNICTWO GRUNER+JAHR POL SKA

02-674 WARSZAWA

AgnieszkA chrościckA

joAnnA chleBnA DYREKTOR DZIAŁU NEW

SP. Z O.O. & CO. SPÓŁKA KOMANDY TOWA

TEL. 22 360 39 60

mAgDAlenA szweDowskA

BUSINESS & CORPORATE MEDIA 605 102 006,

UL. MARYNARSKA 15, 02-674 WARSZAWA

e-mail: kaleidoscope@guj.pl

stePhen cAnty RED. WERSJI ANGIELSKIEJ

AnetA nowAkowskA SZEF PROJEKTÓW CO-

TEL. 22 360 36 68, www.guj.pl

mArtynA wojciechowskA REDAKTOR NACZELNA

DZIAŁ GRAFICZNY:

BRANDING I CORPORATE MEDIA 601 298 629,

mAgDAlenA mAlickA PRE ZES

AgnieszkA FrAnUs Z–CA REDAKTOR NACZELNEJ

ewA BorowskA PROJEKT, GRAFIK PROWADZĄCA

olgA sztąBerskA PROJECT MANAGER 502 369 430

AgAtA mAterkowskA WYDAWCA, mAłgorzAtA

DAnUtA śmierzchAlskA REDAKTOR PROWADZĄCA

izA iDziAk FOTOEDYTOR

BIURO REKLAMY NB & CM G+J: mAłgorzAtA

nocUń DYREKTOR PROMOCJI I WYDAWNICZY,

tomAsz cholAś KOREKTA

joAnnA koPkA KARTOGRAF

teoDorczyk DYREKTOR BIURA REKLAMY 605

AnnA PiszczADowskA MARKE TING,

PRODUKCJA:

krzysztoF styPUłkowski DTP

390 972, jUstynA BADowskA 502 089 847, AnnA

jerzy jAnczAk DYSTRYBUCJA I OBSŁUGA KLIENTA

mArek szPUnAr DYREKTOR

KOORDYNATOR LOT:

DemBskA 695 321 353, eDytA słowińskA 692 444

(DYR.), tomAsz kostecki DYREKTOR PIONU

AnnA chmielewskA

kArolinA gościniAk

277, BoŻenA zielnik 695 980 501

FINANSOWO-OPERACYJNEGO

114

114_KA_08_Krzyzowka.12345.indd 114

12-07-17 14:17

KU2MUS-PRA-190x249.ai 1 2012-07-12 16:00:05

CMY

Kalejdoskop 190x249 Tenis HTC.indd 2

7/11/12 12:41 PM