Kaleidoscope May 2019 by LOT Polish Airlines

take me home

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

/ zabierz mnie

lot.com

05/2019

WILNO

RUGBY ❚ KOSMICZNE INSPIRACJE ❚ DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ GÖTEBORG ❚ ALEKSANDRA KURZAK I ROBERTO ALAGNA ❚ NAJCIEKAWSZE FESTIWALE MUZYCZNE ŚWIATA ❚ POTRAWY Z GRILLA

Vilnius

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

N OT E F RO M C EO

edytorial

Szanowni Państwo, w maju szczególnie serdecznie zapraszamy do malowniczego i tętniącego życiem Wilna. Na trasie z Warszawy do stolicy Litwy oferujemy aż pięć rejsów dziennie. Od 1 maja nowoczesnymi Embraerami 190 mogą Państwo bezpośrednio polecieć z wileńskiego lotniska do London-City. Ta nowa trasa uzupełnia naszą bogatą ofertę do zlokalizowanego w sercu Londynu portu. Do London-City latamy także z Warszawy i Budapesztu. A skoro jesteśmy już przy węgierskiej stolicy, to mija właśnie rok od uruchomienia naszych połączeń z Budapesztu do Stanów Zjednoczonych. Dzięki nam – po siedmioletniej przerwie – powróciły bezpośrednie rejsy z Węgier za ocean. To była dobra decyzja, o czym stale się przekonujemy – m.in. odbierając kolejne nagrody za rozwój na węgierskim rynku. Niedawno podczas gali CEESAR Awards nasze połączenie z Budapesztu do Nowego Jorku (JFK) zostało uznane przez Pasażerów z Europy Środkowo-Wschodniej za Trasę Roku. W maju 2018 r. otworzyliśmy także połączenie z Warszawy do Singapuru. Bezpośrednie rejsy na pokładach naszych Boeingów 787 Dreamliner cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Dziękujemy, że to właśnie na pokładach LOT-u docieracie Państwo do azjatyckich wrót. Zawarte przez LOT porozumienia code-share umożliwiają na jednej rezerwacji podróż dalej, np. do Australii czy krajów Azji Południowo-Wschodniej. W maju do floty LOT-u dołączają dwa nowe Boeingi 787 Dreamliner w większej, prawie 300-miejscowej wersji. Na koniec miesiąca będziemy mieli łącznie już 14 Dreamlinerów. Pozwolą nam na podtrzymanie dynamicznego rozwoju i przygotowanie jeszcze bogatszej oferty połączeń na całym świecie. Mam nadzieję, że znajdą w niej Państwo wymarzone kierunki. Dear Ladies and Gentlemen, We invite you to visit the lively and picturesque Vilnius this month. We currently offer five flights from Warsaw to the Lithuanian capital every day. As of 1 May, you can also fly directly from Vilnius to London City Airport on board an Embraer 190. This new route supplements our rich offering of flights to the centrally-located London airport. We also fly to London City from Warsaw and Budapest. Speaking of Budapest, our regular flights from the Hungarian capital to the United States were launched a year ago this month. Thanks to us, direct transatlantic flights from Hungary were resumed after a seven-year break. This has turned out to be a good decision – one we see vindicated every day. We keep receiving awards for our expansion into Hungary. Our Budapest-New York City (JFK) route was voted the “Route of the Year” by Passengers from Central and Eastern Europe at the recent CEESAR Awards. We also launched our Warsaw-Singapore route this time last year. Direct flights on board our Boeing 787 Dreamliners are still very popular among our Passengers. I would like to thank you for choosing LOT for your trips to Asia. The code-share agreements concluded by LOT make it possible to book your trip further, e.g. to Australia and South-East Asia. Finally, the LOT fleet welcomes another two Boeing 787 Dreamliners in the new, nearly 300-seat version this month. By the end of the month, we will have 14 Dreamliners. This addition to the fleet will help us continue to grow and develop an even more extensive offer of flights all over the world. I sincerely hope you find your dream destinations on our flight grid.

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: DUBROWNIKA, MIAMI, KORFU I WARNY – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO DUBROVNIK, MIAMI, CORFU, AND VARNA – MORE INFORMATION ON LOT.COM

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Mam nadzieję, że większość z Państwa ma już plany na długi majowy weekend, który właśnie się zaczyna. A jeśli jeszcze nie, to może – podobnie jak ja – wybiorą się Państwo do Wilna, o którym piszemy w tym wydaniu magazynu Kaleidoscope? Warto tam skorzystać chociażby z jednej z największych atrakcji miasta, czyli przelotu nad nim balonem. Zresztą Litwini są w tym sporcie prawdziwymi mistrzami. Podobnie jak w robieniu cepelinów, czyli ziemniaczanych pyz nadziewanych mięsem, które mają też swoje wegetariańskie wersje. Kuchnia litewska jest treściwa, więc po wizycie w jednej z wileńskich restauracji z pewnością będziecie Państwo mieli sporo energii na zwiedzanie miasta. Maj to także początek sezonu grillowego, dlatego podpowiadamy, co i jak wrzucić na ruszt, by zachwycić gości podczas majowych pikników. Najlepiej spędzać je oczywiście z bliskimi na łonie natury, by nocą wspólnie popatrzeć na gwiazdy. A na niebie jest co podziwiać, o czym przekonacie się Państwo, oglądając nasze kosmiczne inspiracje – tylko w naszej galaktyce, czyli Drodze Mlecznej, jest ponad 200 mld gwiazd. Jednak bliżej natury, która przecież działa na nas terapeutycznie, warto być nie tylko w długi, ale w każdy weekend, czego Państwu życzę.

LITWINI SĄ PRAWDZIWYMI MISTRZAMI W ROBIENIU CEPELINÓW, CZYLI ZIEMNIACZANYCH PYZ NADZIEWANYCH MIĘSEM, KTÓRE MAJĄ TEŻ SWOJE WEGETARIAŃSKIE WERSJE. THE LITHUANIANS ARE MASTERS IN THE ART OF COOKING CEPELINAI, OR POTATO DUMPLINGS STUFFED WITH MEAT OR VEGETABLE FILLING.

I hope that most of you have already made plans for the long May weekend, which is just around the corner. If not, you might want to consider going to Vilnius, as I plan to do. We have a story about this city in this issue of Kaleidoscope. One of the greatest attractions of Vilnius is a balloon flight over the city. I might add that Lithuanians are masters of this sport. Just as they are masters in the art of cooking cepelinai, or potato dumplings stuffed with meat or vegetable filling. Lithuanian cuisine is tasty and nutritious, and will definitely give you the energy boost you’re going to need to explore Vilnius and its many attractions. As the barbeque season is approaching, we have cooked up a guide for all grilled food lovers. We tell you about the best BBQ foods to serve your family and friends at your outdoor get-togethers. And if your barbecue party continues into the night, you will have an excellent opportunity to gaze at the stars. This month, our “Inspirations” section features beautiful images from space. Did you know that there are over 200 billion stars in our galaxy, the Milky Way? Being closer to the stars and nature has therapeutic benefits for the body and soul, and is something we should do every weekend, not just during the Spring Break. I sincerely hope we all find the time to do so.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Sama Eyewear exclusively at Andy&Mag

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86

©CREDITS

C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

CONTENTS

spis treści

106

120

3 NOTE FROM THE CEO 48 MY POLAND Bydgoszcz, Toruń 4 NOTE FROM THE EDITOR 54 BUSINESS 8 DID YOU KNOW gospodarka 12 WHAT’S ON

wydarzenia, festiwale events, festivals

16 BACK IN TIME

90. urodziny LOT-u LOT’s 90th anniversary

THE BEST OF 22 rzeźby współczesne contemporary sculpture

28 WHY

Göteborg

JOURNEY 34

OF A LIFETIME

Wilno Vilnius

42 INSPIRATIONS kosmos space

tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna: Agnieszka Franus redaktor prowadząca: Agnieszka Michalak korekta: Tomasz Cholaś Produkcja: Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka, Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej: Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna: Monika Karvázy fotoedycja: Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP: Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Jakub Piotr Panek

kulinarne autorytety famous chefs

grillujemy

economy

BBQ season

60 INTERVIEW

120 TAKE A LOOK

Aleksandra Kurzak and Roberto Alagna

moda z wybiegów catwalk fashion

68 GOOD LIFE

przewodnik lidera a guide for leaders

126 BEAUTY

wiosenne zabiegi spring treatments

76 PEOPLE & THE WORLD

letnie festiwale muzyczne summer music festivals

moda na youngtimery youngtimers are en vogue

96 CULTURE

polska scena musicalowa Polish musical scene

filmy, teatr, książki, muzyka

films, theatre, books, music

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

130 MUST HAVE

dodatki accessories

134 GOOD JOB

Piotr Augustyniak

GOOD 136

ADDRESS

114

strefa prestiżu prestige zone

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o. Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media: Jolanta Kurek advertising department: Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator: Katarzyna Osiak-Łazur

rugby

106 GOOD FOOD

D I D YO U K N O W

rugby

D O ATA K U ! Go, go, go! JEST SPORTEM NARODOWYM W WALII, NOWEJ ZELANDII, PAPUI-NOWEJ GWINEI I GRUZJI. TAKŻE W POLSCE JEST CORAZ BARDZIEJ POPULARNA. RUGBY. CO TO ZA GRA? ❚ IT IS THE NATIONAL SPORT OF WALES, NEW ZEALAND, AND PAPUA NEW GUINEA. IT IS ALSO BECOMING MORE AND MORE POPULAR IN POLAND. WHAT IS RUGBY ALL ABOUT? tekst | by marianna kucharska

W antycznym Rzymie szczególną popularnością cieszyła się gra harpastum. Dziś uznaje się ją za przodka rugby. ❚ In Ancient Rome, one popular game was the harpastum. Todayw, it is considered to be the predecessor of rugby.

ZNAJ ZASADY Know the rules

Rugby swoją nazwę zawdzięcza miejscowości w Anglii (o nazwie Rugby właśnie), w której do dziś mieści się elitarna szkoła podstawowa Rugby School. To właśnie tam 7 kwietnia 1823 r. William Webb Ellis zlekceważył zasady futbolu, chwycił piłkę w ręce i pobiegł z nią przez boisko. ❚ Rugby is named after Rugby School (in the small city of Rugby, England), an independent grammar school where, on 7 April 1823, William Webber Ellis disregarded the rules of soccer, picked up the ball, and ran across the pitch.

Rugby dla Nowozelandczyków jest jak religia, zawodnicy noszą czarne stroje i przed meczem tańczą hakę. ❚ In New Zealand, rugby is like a religion. The team wears black jerseys and shorts, and is known as the All Blacks. They also dance the haka before games. 

TROCHĘ HISTORII Some history

Czy rugby i futbol amerykański to to samo? Nie! Inaczej zdobywa się punkty, inny jest czas gry, rozmiar boiska, różni się też sposób zatrzymywania zawodnika. Jakie zatem są podstawowe zasady gry w rugby? Mecze rozgrywane są między dwiema 15-osobowymi drużynami. Rozgrywki są podzielone na dwie części po 40 min. Boisko to prostokąt o wymiarach 100 na 70 m. Zawodnicy podają sobie charakterystyczną owalną piłkę. Mogą to robić zarówno ręką, jak i nogą. ❚ Rugby is not the same as American football. The rules for scoring points, the duration of the game, the size of the pitch, and the allowable tackles are all different. Rugby is played between two teams of 15 players. The game is split into 2 40-minute halves. The pitch is a 100 x 70 m rectangle. The players pass the distinctive eggshaped ball either by throwing it or kicking it.

D I D YO U K N O W

rugby

NIE ZNOSIŁ PRZEGRYWAĆ He hated losing

NAJLEPSI Z NAJLEPSZYCH The Top of the Tops

Tak o legendarnym, zmarłym przed czterema laty Jonah Lomu mówili koledzy z drużyny. Na boisku był nie do pokonania. Dla reprezentacji Nowej Zelandii,w której debiutował jako 19-latek rozegrał 73 spotkania i zdobył 215 punktów, wszystkie przez przyłożenia. Miał 196 cm wzrostu i ważył 128 kg. ❚ This is what his team members said about the legendary Jonah Lomu, who passed away four years ago. Lomu was invincible on the pitch. He played in 73 games and scored 215 points for the New Zealand national team, which he joined at the age 19. Lomu was 196 cm tall and weighed 128 kg.

JONATHAN SEXTON Irlandzki rugbysta występujący na pozycji łącznika ataku w Leinster, a także w irlandzkiej drużynie narodowej. W ubiegłym roku zdobył tytuł World Rugby Player of the Year, czyli nagrodę przyznawaną przez World Rugby. ❚ Irish rugby player, who plays half-fly for Leinster and Ireland. Sexton won the World Rugby Player of the Year last year. The title is awarded by World Rugby.

WORLD CUP RUGBY

Co ciekawe, początkowo grę w rugby można było zakończyć dopiero, gdy jedna z drużyn zdobyła dwa gole. Dlatego niektóre mecze trwały kilka dni. ❚ Interestingly, initially, the game continued until one of the teams scored 2 goals. This meant that a game could last several days. Numer zawodnika jest ściśle określony. Zawodnicy z numerami od 1 do 15 to ci, którzy wychodzą na boisko na początku, 16–23 to zawodnicy rezerwowi. ❚ The number of a player on the team is strictly defined by rules of the game. The players numbered 1 to 15 enter the pitch first and those numbered 16-23 are backbenchers.

EKSTRALIGA W POLSCE ❚ The extraleague in Poland Rugby union pojawiło się nad Wisłą w okresie międzywojennym, a regularne rozgrywki odbywają się od 1957 r., od chwili założenia Polskiego Związku Rugby. W ubiegłym roku podczas 61. sezonu najwyższej klasy rozgrywek klubowych rugby union mistrzem Polski została drużyna Master Pharm Budowlani SA Łódź. ❚ Rugby union came to Poland in the inter-war period, although regular games were not played until the Polish Rugby Association was founded in 1957. The current Polish champion is the team Master Pharm Budowlani SA Łódź.

BEAUDEN BARRETT Gra w barwach nowozelandzkiego Hurricanes. Zdobył nagrodę World Rugby Player of the Year w 2016 i 2017 r., był także nominowany do nagrody w 2018 r. ❚ Barrett plays for the New Zealand team Hurricanes. He won the World Rugby Player of the Year award in 2016 and 2017 and was nominated again in 2018.

KIERAN READ Po kontuzji w 2017 r. w ubiegłym roku Nowozelandczyk (drużyna Crusaders) zaprezentował najlepszą od lat formę. W 2013 r. zdobył tytuł World Rugby Player of the Year. ❚ The New Zealander (Crusaders) has bounced back after last year’s injury, and is in top form. Read won the World Rugby Player of the Year in 2013. 

National Stadium, Tokio

Puchar Świata w rugby, czyli zawody o randze mistrzostw świata w rugby union, rozgrywany jest co cztery lata. W tym roku odbędzie się od 20 września do 2 listopada, a zorganizuje go Japonia. Mecze odbędą się na dwunastu stadionach w całym kraju. Pierwszy turniej odbył się w 1987 r. na terenie Australii i Nowej Zelandii. ❚ Rugby World Cup is held every four years. This year, the event will be held from 20 September to 2 November and will be organized by Japan, which beat the other two candidates, namely Italy and South Africa. The games will be played in twelve stadiums across the country. The first RWC were held in Australia and New Zealand in 1987.

PRIVATE BANKING

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

EVENTS CHŁOPAK Z GITARĄ

Enter lenny

Artysta będzie promował najnowszy album Raise Vibration wydany jesienią ubiegłego roku. Ale uspokajamy fanów – w programie koncertu nie zabraknie jego największych hitów z przeszłości, wśród nich m.in. It ain’t over‚ til It’s over czy Are you gonna go my way. ❚ The artist will be promoting his most recent album Raise Vibration, which was released last autumn, but the set list is sure to include his greatest hits, including It Ain’t Over‚ til It’s Over and Are You Gonna Go My Way. Lenny Kravitz in concert, Łódź, Poland, 08.05

PALCE LIZAĆ

Yummy

TROCHĘ SERA?

Fancy some cheese?

Może czasem nieładnie pachnie, ale smak wynagradza ten minus. W malowniczej scenerii alpejskiego miasteczka Gruyères możecie posmakować serowych rarytasów, zarówno tych tradycyjnych, jak i całkiem nowych tworów. Zaopatrzycie się także w regionalne rękodzieło – już niekoniecznie z sera. ❚ It might smell foul sometimes, but its flavour more than makes up for that. You can indulge in traditional and modern varieties of cheese in the picturesque village of Gruyères. Remember to stock up on regional arts and crafts - not necessarily made from cheese. Cheese Festival, Gruyères, Switzerland, 05.05

Na wyjazd do Paryża nikogo nie trzeba namawiać. Tym razem warto to zrobić dla wybornej kuchni. Swoje kulinarne perełki zaprezentują najlepsi szefowie kuchni nad Sekwaną. A wszystko w pięknej scenerii Grand Palais. Kalorie policzycie przy innej okazji. ❚ A trip to Paris needs no endorsement, but this time you can fly there to treat yourself to some moreish cuisine. French chefs will be presenting their greatest culinary achievements against the backdrop of the beautiful Grand Palais. You can go back to calorie counting later. Taste of Paris Festival, Paris, 09–12.05

LOTNISKO DLA... AUT

An airport for cars

Kolejna runda Formuły E, czyli jednoosobowych samochodów elektrycznych. Na terenie dawnego lotniska Tempelhof kierowcy z całego świata pokonają 33 okrążenia (ponad 80 km). Bilet na dobre miejsce kosztuje 50 euro. ❚ Another round of Formula E, or single-seater electric-powered racers. Drivers from all over the world will be battling it out over 33 laps (a distance of more than 80 kilometres) around the former Tempelhof Airport. A good seat will set you back EUR 50. Formula E Race – Berlin ePrix 2019, Berlin, 25.05

KASTANIETY W RUCH! Celebrate flamenco in Spain

Ciutat Flamenco Festival, Barcelona, 16–31.05

Chyba nie ma nikogo, kto nie lubiłby ekspresji tego hiszpańskiego tańca. Najlepsi wykonawcy (tancerze i muzycy) oraz miłośnicy flamenco spotykają się przez dwa tygodnie w Barcelonie. ❚ Everyone loves this expressive Spanish dance. The genre’s best performers (dancers and musicians) will be giving all they’ve got for a fortnight in Barcelona.



W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

PIŁKA W GRZE Spectacular tennis Międzynarodowe mistrzostwa Francji w tenisie rozgrywane są na kortach imienia Rolanda Garrosa od końca XIX w. Najlepsi tenisiści przez dwa tygodnie rywalizują o Puchar Muszkieterów. Z kolei tenisistki walczą o trofeum imienia Suzanne Lenglen. ❚ The French Open has been held at the Stade Roland-Garros since the 19th century. For two weeks, the top-seeded male players will be competing for the Coupe des Mousquetaires, while the women will be fighting for the Coupe Suzanne Lenglen. French Open Roland Garros, Paris, 26.05–05.06

PRZED DNIEM DZIECKA

Before Children’s Day

Mali Norwegowie co roku przez dwa dni spotykają się na rodzinnym festiwalu w parku Tøyen w Oslo. Mogą tam poznać rozmaite style muzyczne, obejrzeć spektakle teatralne, wziąć udział w artystycznych warsztatach, a nawet nauczyć się pływać. Dorosłym bez dziecka wstęp wzbroniony! ❚ Every year, young Norwegians come together for a two-day family festival in Oslo’s Tøyen Park to explore different music styles, watch theatrical performances, enter various competitions, and even learn how to swim. The event is open to adults with children only. Miniøya Family Festival, Oslo, 25–26.05

ZRĘCZNE RĘCE

NIEZŁA SZTUKA

Unique modern art

Świat sztuki obchodzi stulecie niemieckiego Bauhausu. Wystawę ukazującą ten ascetyczny kierunek w architekturze, a także jego wpływ na współczesność, można oglądać w stolicy Niemiec, w Domu Kultur Świata. ❚ The art world celebrates the centenary of Germany’s famous Bauhaus this year. The exhibition of this minimalistic trend in architecture and its impact on modernity opens at the House of World Cultures in the German capital. 100 years of Bauhaus, Berlin, until 10.06

Ten festiwal rękodzieła skupia 230 twórców ze wszystkich zakątków świata. Znajdziecie wśród nich rzemieślników i artystów wszelakiej maści. Ich dzieła można podziwiać oraz kupić, ale można też spróbować własnych umiejętności pod okiem profesjonalistów. ❚ This craft festival attracts 230 craftsmen from all parts of the world, including artisans creating all sorts of things. You can admire or buy their works, or even try your own hand under the watchful eye of professionals. London Craft Week, London, 08–12.05

IDZIE NOWE Young blood Ci, których już niedługo będziemy podziwiać na scenach i ekranach, na początek zmierzą się sami ze sobą. Spektakle dyplomowe zaprezentują świeżo upieczeni aktorzy z Krakowa, Warszawy, Wrocławia i Łodzi. ❚ Young actors destined for stage and screen are now putting their skills and talent to the test. Young alumni of drama schools from Warsaw, Wrocław and Łódź are presenting their graduation productions. Theatre School Festival, Łódź, Poland, 06–12.05

Deft hands

B AC K I N T I M E

urodziny LOT-u

A SY P R Z E ST WO R Z Y Masters of the skies 90 LAT HISTORII LOT-U TO RÓWNIEŻ OBSZERNA KRONIKA OSIĄGNIĘĆ ICH PILOTÓW. WIELOKROTNIE STAWALI NA PODIUM, BILI REKORDY, UZYSKIWALI KOLEJNE TROFEA, UDOWADNIAJĄC, ŻE NALEŻĄ DO ŚCISŁEJ LOTNICZEJ ELITY CZY TO W LOTNICTWIE SPORTOWYM, KOMUNIKACYJNYM, BALONOWYM, CZY SZYBOWCOWYM. ❚ NINETY YEARS OF HISTORY OF LOT POLISH AIRLINES ABOUNDS IN OUTSTANDING FEATS OF ITS PILOTS WHO CONTINUE TO BREAK RECORDS AND WIN THE MOST PRESTIGIOUS CIVIL AVIATION, BALLOONING AND GLIDING AWARDS. THEY HAVE ALWAYS HELD THEIR PLACE AMONG THE WORLD’S FLYING ELITE. tekst | by krzysztof moczulski

POLNISCHE WETTER Bycie pilotem komunikacyjnym to największy zaszczyt i przywilej, ale także poczucie przynależności do wyjątkowego grona, czego potwierdzeniem było na przykład zajęcie II miejsca w międzynarodowych, najbardziej prestiżowych zawodach Challenge przez Sta-

Ever since the beginnings, pilots had to have special skills. The minimum requirements to become a LOT Polish Airlines pilot in the 1930s were to be in perfect health, be a graduate of officer cadet college and to have logged a minimum 150 hours flight time. POLNISCHE WETTER Being a civil aviation pilot was an honour and a privilege that conferred a sense of being a member of a very select group. This is best illustrated by Stanisław Płonczyński’s second placing in the most prestigious international Challenge 1934 competition (another Polish pilot came first). The term “Polnische Wetter”, coined by Austrian pilots during the same decade, denoted weather conditions so bad that only Polish pilots could land in them. The year 1938 saw another feat – a Lockheed L-14H Super Electra was flown from Burbank near Los Angeles to Poland. LOT’s then director (and colonel, engineer and aviator) Wacław Makowski wanted to see for himself whether trans-Atlantic services were viable. The route he flew traversed 24,850 km and was a major achievement at the time. During LOT’s 10th anniversary celebrations, Makowski was awarded the highest honour – the Golden Cross of Merit – in recognition of this achievement. During World War II, Polish pilots served in allied

©NAC (2)

Powitanie na lotnisku dyrektora PLL LOT Wacława Makowskiego, który na samolocie Lockheed L-14 Super Electra przeleciał trasę atlantycką. ❚ The welcoming ceremony of Wacław Makowski, Director of LOT Polish Airlines, who completed a transatlantic flight in the Lockheed L-14 Super Electra aircraft.

d samego początku lotnicy musieli się cechować wyjątkowymi umiejętnościami. Idealny stan zdrowia, ukończona szkoła podchorążych i 150 wylatanych godzin – to w latach 30. ubiegłego wieku były minimalne wymogi do rozpoczęcia kariery w służbie liniowej w PLL LOT.

Międzynarodowe Zawody Samolotów Turystycznych Challenge 1930. Z prawej Stanisław Płonczyński. ❚ Challenge 1930 International Tourist Plane Contest. Stanisław Płonczyński on the right.

Międzynarodowe Zawody Samolotów Turystycznych (Challenge 1934) w Warszawie. Stanisław Płonczyński w samolocie RWD-9 podczas przelotu nad bramką. Zdj. obok: Edward Makula – szybowcowy mistrz świata w klasie otwartej i wicemistrz świata w tej klasie na szybowcu Zefir. ❚ Challenge 1930 International Tourist Plane Contest (Warsaw). Stanisław Płonczyński in an RWD-9 during a manouver. Edward Makula – the open class champion in gliding and world vice-champion in the same class in a Zefir.

Dyrektor PLL LOT Wacław Makowski podczas Międzynarodowych Zawodów Lotniczych w Bułgarii. ❚ LOT Polish Airlines director Wacław Makowski at the International Aviation Championship in Bulgaria.

urodziny LOT-u

nisława Płonczyńskiego w 1934 r. (pierwsze miejsce notabene też zajęli Polacy). Z tej dekady pochodzi powiedzenie „Polnische Wetter”, wymyślone przez lotników z Austrii, oznaczające tak złą pogodę, że tylko Polacy mogli w takich warunkach wylądować. Kolejnym wyczynem było sprowadzenie do Polski z Burbank, niedaleko Los Angeles, samolotu Lockheed L-14H Super Electra w 1938 r. W ten sposób ówczesny dyrektor, a zarazem pułkownik, inżynier i lotnik Wacław Makowski chciał na własnej skórze sprawdzić możliwość uruchomienia połączeń atlantyckich. Trasa liczyła 24 850 km i w tamtych czasach była nie lada wyczynem. W dowód szczególnego uznania, podczas uroczystości X-lecia PLL LOT, dyrektor Makowski został odznaczony najwyższym odznaczeniem – Złotym Krzyżem Zasługi. Podczas II wojny światowej część lotników służyła w wojskach alianckich, sporo latało w angielskich liniach BOAC. Ci, którzy zostali w Polsce, zaangażowali się w działalność w ruchu oporu. Duża część z nich zapłaciła za to życiem – czy to wskutek dekonspiracji, wywózki do obozów koncentracyjnych, czy masowych egzekucji w podwarszawskich Palmirach. Po wojnie, nie bacząc na sytuację polityczną, polscy piloci kontynuowali najlepsze tradycje spod znaku żurawia. Byli wśród nich słynni przedwojenni „milionerzy” (tak określało się pilotów, którzy wylatali ponad milion km): Kle-

uniforms and many flew for Britain’s BOAC airlines. Those who remained in Poland joined the resistance and many paid the supreme price – they were exposed and then sent to concentration camps or killed in mass executions at Palmiry near Warsaw. After the war, Polish pilots ignored the political situation and continued to uphold the best traditions of the country’s flagship carrier. This group included the pre-war “millionaires” (a group of pilots who had logged more than a million flight hours), viz. Klemens Długaszewski, Ludwik Tokarczyk, Stanisław Płonczyński and Mieczysław Witkowski. They managed to restore normalcy to the skies, despite the harsh conditions. And just as they did before the war, they demonstrated the reliability of Polish pilots – they often flew before storms at just above ground-level with minimum visibility. Many were reprimanded when their superiors spotted ears of grain behind plane wheels. A PASSION FOR FLYING While on the subject of Polish pilots and their achievements, we should mention Edward Makula, who was the first to fly over the North Pole – a very challenging navigational feat back in the 1970s, especially given the spartan equipment in his Soviet Il-62. Makula later swapped planes for gliders and became a multiple Polish champion, seven-time world champion and seventeen-time Polish record holder who garnered numerous medals and awards, including the coveted Three Diamonds Badge. He passed on his passion to his nephew, Jerzy Makula, who flies Boeing’s most technologically advanced aircraft, the 787 Dreamliner. And just like his uncle, he is similarly successful in flying gliders. Jerzy Makula is a seven-time World Glider Solo Aerobatic Champion, four-time silver World Glider Aerobatic medallist, eight-time World Team Champion and three-time solo European Champion. The famous Wieczorek family likewise demonstrate how great a passion flying can be. The late Wacław Wieczorek was a multiple world and European cham-

©NAC (2), ARCHIWUM

B AC K I N T I M E

urodziny LOT-u

Klemens Długaszewski podczas uroczystości z okazji przelotu 1 000 000 km, 1936 r. ❚ Klemens Długaszewski during the celebrations of having flown 1,000,000 km, 1936.

Z PASJI DO LATANIA Pisząc o osiągnięciach lotników, nie sposób nie wspomnieć Edwarda Makuli, który mimo prymitywnego wyposażenia radzieckiego samolotu Ił-62 przeleciał w latach 70. jako pierwszy bardzo trudną nawigacyjnie trasą nad biegunem północnym. Po służbie na samolotach LOT-u przesiadł się na szybowce. Zdobył tytuły wielokrotnego mistrza Polski, 7-krotnego mistrza świata, 17-krotnego rekordzisty Polski, zdobywcy m.in. złotej odznaki szybowcowej z trzema diamentami. Swoją pasją zaraził bratanka, Jerzego Makulę, który zawodowo pilotował Boeingi 787 Dreamliner. Podobnie jak stryj poświęcił się też karierze szybowcowej, odnosząc ogromne sukcesy: 7-krotny indywidualny mistrz świata w akrobacji, 4-krotny srebrny medalista mistrzostw świata w akrobacji, 8-krotny mistrz świata w drużynie, 3-krotny indywidualny mistrz Europy. Jak ogromną pasją jest latanie, może również świadczyć uznana lotnicza rodzina Wieczorków. Śp. Wacław, wielokrotny mistrz świata i Europy w lataniu precyzyjnym i rajdowym, 3-krotny mistrz Polski. Marian to medalista mistrzostw świata i Europy. Wielokrotny zwycięzca zawodów krajowych, sędzia międzynarodowy. I wreszcie Krzysztof: trzykrotny mistrz świata w lataniu precyzyjnym. Także syn Wacława Wieczorka jest pilotem komunikacyjnym. Kolejnym mistrzem spod znaku żurawia jest Janusz Centka, medalista mistrzostw Europy i świata, mistrz Polski odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Lilienthala. Jednym z polskich pilotów, którzy usiedli za sterami Boeinga 767, jest Krzysztof Lenartowicz, 20-krotny medalista mistrzostw świata i Europy oraz wielokrotny mistrz Polski. Wśród mistrzów, których nie sposób zapomnieć, jest Wacław Nycz, wielokrotny indywidualny i drużynowy medalista mistrzostw świata i Europy w lataniu precyzyjnym i rajdowym. Był też wielokrotnym drużynowym mistrzem świata i Europy. W sercach pasjonatów lotnictwa jest też Marek Szufa, którego pamiętamy z widowiskowych akrobacji samolotowych. Wicemistrz świata w akrobacji szybowcowej, wieloletni członek kadry narodowej, a także wicemistrz Polski w akrobacji samolotowej. A dziś? Na podium staje młode pokolenie – na przykład Joanna Biedermann – medalistka mistrzostw świata i Europy, a na co dzień kapitan Dreamlinera. Wszyscy oni są najlepszym dowodem na to, że latanie to przede wszystkim ogromna pasja, a dopiero później zawód. ■

pion in precision and rally flying as well as a threetime Polish champion. Marian is a World and European Championship medallist, a multiple winner of domestic competitions, and an international judge. And finally, Krzysztof is a three-time world champion in Precision Flying. That Wacław’s son is also a civil pilot should come as no surprise. Another champion flying in LOT colours is Janusz Centka, a European and World Championship medallist, and Polish champion, who has been awarded the Officer’s Cross of the Order of Polonia Restituta and the Lilienthal Gliding Medal. Krzysztof Lenartowicz, one of the first Polish pilots to have flown a Boeing 767, is a twenty-time world and European champion and a multiple Polish champion. Some of the unforgettable champions no longer with us include Wacław Nycz, a multiple solo and team World and European Champion in precision and rally flying. Aviation enthusiasts also cherish the memory of Marek Szufa and his spectacular aerobatic feats. Szufa was a world vice-champion in gliding aerobatics, a long term member of team Poland and Polish vice-champion in aeroplane aerobatics. Today, there is a new generation of flying aces stepping up to the podium, including Joanna Biedermann, a World and European Championship medallist who also flies Dreamliner aircraft. These people are the best evidence there is that flying is above all a consuming passion and not just a profession. ■

©NAC, ARCHIWUM

mens Długaszewski, Ludwik Tokarczyk, Stanisław Płonczyński i Mieczysław Witkowski. Mimo trudnych warunków pokazywali, że na polskich lotnikach można polegać – uciekając przed burzą, często latali tuż nad ziemią, a niejeden z nich zebrał potem burę od szefa pilotów za kłoski zboża zaplątane w koła…

ï&#x192;¦

THE BEST OF

sztuka współczesna

RZEŹB

Sculptures MOŻNA JE PODZIWIAĆ NA ŚRODKU PUSTYNI, NA DACHU, A NAWET W SKALE. NIEKTÓRE Z NICH KRYJĄ W SOBIE NIEZWYKŁE ZAGADKI. ODKRYJ TAJEMNICE RZEŹB, KTÓRE SZOKUJĄ I ZACHWYCAJĄ JEDNOCZEŚNIE. ❚ THEY CAN BE SEEN IN THE MIDDLE OF A DESERT, ON A ROOFTOP, AND EVEN ON A ROCK. SOME HARBOUR UNUSUAL SECRETS. DISCOVER THE MYSTERIES OF SCULPTURES THAT HAVE SHOCKED AND ENRAPTURED ART. tekst | by rafał wojciechowski

ACCUMULATION NO. 1

▲ THE KELPIES

Malarka Yayoi Kusama w 1963 r. zaprezentowała serię instalacji, która miała jej pomóc w lęku przed seksem. W swoich pracach nawiązuje też do dominacji mężczyzn w japońskim społeczeństwie. ❚ Yayoi Kusama sees multiplication as a kind of self-therapy to help overcome her aversion to sex. Her works also allude to male dominance of Japanese society.

3 ▲ BRUNO WALPOTH Zastygłe, senne, jakby nieobecne. Te drewniane rzeźby to owoc pracy włoskiego artysty Bruno Walpotha. Jak podkreśla artysta, drewno jest żywe, pachnie i ma niepowtarzalną strukturę niczym człowiek. ❚ Frozen, dormant, and gazing absently. These beautiful wooden sculptures are the work of the Italian artist Bruno Walpoth, who stresses that timber is alive and has a unique structure – just like humans. His figures are meant to prompt us to look inside ourselves.

EAST-WEST/WEST-EAST

Ogromne stalowe płyty na środku pustyni? To mógł zrobić tylko Richard Serra, który słynie z ogromnych dzieł sztuki. Nowojorskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej zaprojektowało nawet specjalną galerię przystosowaną do ich ciężaru. Ta rzeźba znajduje się w rezerwacie przyrody Brouq w Katarze. ❚ Giant steel plates in the middle of the desert? This must be an installation by Richard Serra famous for such monumental works. New York's Museum of Modern Art has even designed a special gallery to take their weight. This sculpture stands in Qatar’s Brouq Nature Reserve.budget travellers.



©CREDITS

Mają 30 m wysokości, a każda z nich waży aż 300 ton. Te dwie końskie głowy stoją w Szkocji i są hołdem dla koni, które pracowały niegdyś, ciągnąc barki wzdłuż kanałów od portów w Edynburgu aż do Glasgow. Kelpie według mitologii szkockiej to także bestie żyjące w jeziorach i rzekach, które kształtem przypominają m.in. szalonego konia. ❚ They are 30 metres tall and each weighs 300 tonnes. The two horse-head sculptures are situated in the Falkirk District in Scotland and pay homage to the horses that once pulled barges along canals from the Port of Edinburgh to Glasgow. In Scottish mythology, kelpies are spirits that live in lakes and rivers, and which normally take the form of horses.

NOWOŚĆ

Lody stworzone, by cieszyć oko i rozpieszczać podniebienie

sztuka współczesna

MASKA Wygląda jak prawdziwa twarz człowieka, choć australijski rzeźbiarz Ron Mueck stworzył ją z silikonu i włókna szklanego. Co przedstawia? To śpiący autoportret artysty. W swoich pracach Mueck bawi się skalą i proporcją, a same rzeźby są poruszającą metaforą ludzkiego losu. ❚ It resembles a real human face, but was made from silicone and fibreglass by the Australian sculptor Ron Mueck. What does it represent? It’s a self-portrait of the sleeping artist. Mueck explores with scale and proportion in his work. His sculptures are poignant metaphors of human life.

LES VOYAGEURS Podróżnicy to seria posągów rzeźbiarza Bruno Catalano. Odlewy z brązu przedstawiają robotników, których pewne części ciała są niewidoczne, jakby pozostawili coś za sobą, chcąc wypełnić pustkę, która stała się integralną częścią dzieła. Posągi powstały z okazji przyznania Marsylii tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2013 r. ❚ The Travellers is a series of bronze sculptures by Bruno Catalano depicting workers missing certain body parts. It is as if they had left something behind, but wanted to fill the void that became an integral part of each piece. The series was made to celebrate Marseille’s status as the 2013 European Capital of Culture.

PANI POGANY Oto portret młodej węgierskiej studentki, którą Constantin Brâncuși poznał w 1910 r. To, co dominuje w tej postaci, to szeroko otwarte oczy, które fascynują koneserów sztuki na całym świecie. Nic dziwnego, że ta sama rzeźba z pozłacanego brązu w 2002 r. osiągnęła na aukcji astronomiczną sumę ponad 18 mln dol. ❚ The sculpture is of a young Hungarian student whom the artist, Constantin Brânçusi met in 1910. What dominates it are the eyes. They are wide open and fascinate art connoisseurs the world over. This gilded bronze piece was sold in 2002 for over USD 18 million.

KRYPTOS Ta rzeźba spędza sen z powiek wielu kryptologom. Składa się z 865 liter wyciętych w miedzianej płycie i znajduje się na terenie CIA. Zawiera cztery zaszyfrowane informacje, z czego jedna wciąż pozostaje niewiadomą. Co ciekawe, rzeźba kryje w sobie m.in. relację z odkrycia grobowca Tutanchamona. ❚ This sculpture has kept many a cryptologist up all night. It features 865 letters etched into a copper plate and is located on the grounds of CIA headquarters. It contains four encrypted messages of which one remains unsolved. Interestingly, the sculpture contains an account of the opening of the tomb of Tutankhamun.



©CREDITS

THE BEST OF

NAJLEPSZE ADRESY PREMIUM POD JEDNĄ MARKĄ

NOWA INWESTYCJA

WARSZAWA Saska Kępa Apartamenty ul. Berezyńska 46

Zapraszamy na spotkania w najpiękniejszych wnętrzach w Polsce

WARSZAWA Saska Kępa Apartamenty ul. Angorska 13A

WŁADYSŁAWOWO Hallerowo Apartamenty hotelowe ul. Hryniewieckiego 12B

SPRZEDAŻ APARTAMENTÓW T. +48 535 10 10 10 sales@hlsm.pl www.hlsm.pl

THE BEST OF

sztuka współczesna

YELLOW Nathan Sawaya miał być prawnikiem, jednak szybko zamienił kodeksy na... klocki Lego. Artysta z miliona kolorowych elementów wybudował już m.in. wersje Gwiaździstej nocy van Gogha czy mierzącą 2,1 m replikę mostu Brooklińskiego. To doskonały przykład na to, że sztuka może być też zabawą dla dorosłych. ❚ Nathan Sawaya was meant to be a lawyer, but ended up swapping his statutes and precedents for Lego blocks. The artist used millions of brightly coloured bricks to build his own versions of Van Gogh’s Starry Night and a 2.1-metre replica of the Brooklyn Bridge. It’s a perfect illustration of how adults can have fun with art.

10 NELSON MANDELA

11 GRZEBIEŃ WIATRU

ANSELM KIEFER Stworzył m.in. serie rzeźb spalonych książek wykonanych z takich materiałów jak papier, ołów czy drewno. Jako niemiecki artysta porusza w swoich pracach tematykę nawiązującą do mrocznej przeszłości własnego kraju. ❚ Kiefer has created a series of sculptures of burnt books made from materials such as paper, lead and wood. The works of this German artist are inspired by his country’s dark past and confront the question of how a nation that produced Goethe could have descended into such barbarism during World War II.

„Chciałem, by wiatr uczesał się przed wejściem do miasta” – tak o swojej pracy mówi hiszpański rzeźbiarz Eduardo Chillida. Jego praca jest zbiorem trzech rzeźb ze stal umieszczonych w skale w wodach Morza Kantabryjskiego w San Sebastian. ❚ “I wanted the wind to comb though this piece before it entered the city”, says the Spanish sculptor Eduardo Chillida about his work. The installation features three steel sculptures and installed on a rock in San Sebastián, in the Cantabrian Sea.

REKIN Z HEADINGTON „Rekin ma wyobrażać kogoś czującego się bezsilnie” – tak o tej instalacji mówił właściciel dachu, w którym umieszczona jest głowa zwierzęcia. Rzeźba powstała w 41. rocznicę zrzucenia bomby atomowej na Nagasaki. ❚ “The shark was to express someone feeling totally impotent…”, is how the owner of the house describes the giant shark installation. The sculpture commemorates the 41th anniversary of the atomic bomb being dropped on Nagasaki.

Rzeźba stoi pod Johannesburgiem w RPA i powstała w 50. rocznicę uwięzienia Nelsona Mandeli. I ma wymiar symboliczny. Składa się bowiem z 50 wyciętych laserem elementów ze stali, tworząc jego portret widoczny jedynie pod odpowiednim kątem. Z bliska pozostaje jedynie postrzępionym kawałkiem metalu. ❚ The sculpture is located near Johannesburg in South Africa and was erected to commemorate the 50th anniversary of Nelson Mandela’s imprisonment. It has a very symbolic meaning. Made from 50 laser-cut steel columns, it only resembles Mandela when viewed from a certain angle. Seen close-up, it appears to be a rugged chunk of metal.

TWOJE TWOJE ŻYCIE. ŻYCIE. TWOJE TWOJE ZASADY. ZASADY.

TWÓJ TWÓJ PRYSZNIC. PRYSZNIC. TWÓJ TWÓJ RUCH. RUCH. GROHE GROHE SMARTCONTROL SMARTCONTROL

Przyjemność Przyjemność kąpieli kąpieli dzięki dzięki mocy mocy trzech trzech natrysków. natrysków. grohe.pl grohe.pl

WHY

Szwecja

PIĘKNA, CHWILAMI ZASKAKUJĄCA ARCHITEKTURA, NIEZLICZONA LICZBA MIEJSC KULTURALNYCH,CIEKAWE RESTAURACJE I BLISKOŚĆ WODY. W TYM MIEŚCIE TRUDNO SIĘ NUDZIĆ. ❚ BEAUTIFUL, AND SOMETIMES ASTONISHING, ARCHITECTURE, A MULTITUDE OF CULTURAL VENUES, INTERESTING RESTAURANTS AND THE PROXIMITY OF WATER. YOU WILL NOT HAVE TIME TO GET BORED IN THIS CITY. tekst | by marianna kucharska

GÖTEBORG JAKI TO GATUNEK? What species is this? Nie lada gratka dla miłośników zwierząt. W Muzeum Historii Naturalnej można podziwiać blisko 10 mln spreparowanych zwierząt, wśród nich m.in. pochodzącego z 1865 r. płetwala błękitnego, czyli największego ssaka na ziemi. Jeszcze niedawno można było... wejść do jego brzucha. ❚ Quite a treat for animal lovers. The Natural History Museum boasts a collection of nearly 10 million taxidermied animals, including a blue whale dating back to 1865. Until recently, you could actually go inside his belly.

DO ZOBACZENIA POD POSEJDONEM See you at the Poseidon foundatin Zmęczeni spacerem po mieście? Odpocznijcie pod słynną fontanną z rzeźbą mitologicznego władcy mórz i oceanów. Odlaną z brązu statuę odsłonięto w listopadzie 1931 r. Dziś dzieło Carla Millesa jest symbolem miasta. ❚ Tired of walking? Have a rest under the famous fountain, which features a statue of the mythological ruler of the seas and oceans. The bronze statue, sculpted by Carl Milles, was unveiled in November 1931, and is now a city landmark.

PORT WCIĄŻ ŻYJE Port life continues Historia Göteborga nierozłącznie jest związana z handlem morskim. Wymianą towarów z Chinami i Dalekim Wschodem zajmowała się powstała w 1731 r. Szwedzka Kompania Wschodnioindyjska. Dzięki niej do tutejszego portu zawijały statki z porcelaną, herbatą i egzotycznymi przyprawami. Tak jest do dziś. ❚ The history of Göteborg is closely connected with sea trade. The Swedish East India Company (est. 1731) traded with China and the Far East. Its ships brought china, tea, and exotic spices to the port. This has not changed.

W najbardziej tradycyjnej postaci köttbullar czyli klopsiki robi się z mielonej wieprzowiny i wołowiny, śmietany, jajek i cebuli. ❚ In its most traditional version, the köttbullar are made with minced pork and beef, cream, eggs and onion.



Tradycyjnreeceptury RZEMIEŚLNICZE METODY

WHY

Szwecja

RYBA W KOŚCIELE Fish in church Głodni? Świetnie doprawione ryby i owoce morza zjecie w Feskekôrka, czyli Rybnym Kościele. To nic innego jak targowa hala rybna, której budynek nawiązuje do architektury gotyckich świątyń. Otwarto ją w 1874 r. ❚ Hungry? For well-seasoned fish and sea food go to the Fish Church, a fish market housed in a building resembling a Gothic church. The market opened in 1874.

SERCE MIASTA The heart of the city

Prototypy aut z 1927 r. i autobusy – takie rzeczy tylko w Muzeum Volvo. Na dojazd tu z centrum Göteborga (komunikacją miejską) trzeba poświęcić godzinę. ❚ Car prototypes of 1927 and buses – these are just some of the exhibits on display at the Volvo Museum.

Tutejszy ogród botaniczny założony w 1919 r. należy do najciekawszych w Europie. Zajmuje ponad 170 ha, a na jego terenie uprawia się ponad 16 tys. gatunków roślin z całego świata. Warto więc odbyć tutaj spacer wśród bujnej i miejscami egzotycznej zieleni. ❚ The botanical garden, established in 1919, is one of the most interesting in Europe. It spans an area of 170 ha, and there are over 16,000 species of plants from all over the world. It is a great place to take a walk among the lush and exotic greenery.

Szwecja jest jednym z największych konsumentów kawy na świecie. Nic dziwnego – tu przerwa w pracy na kawę (zwaną fiką) jest niemal świętością. ❚ Swedes are among the largest consumers of coffee in the world. Swedish even has a word for coffee break (fika).

Połączenia Connections WAW–GOT–WAW

6 razy w tygodniu ❚ 6 times a week

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

lot.com

ODDYCHAJ GŁĘBOKO Breathe deep

Haga to jedna z najstarszych dzielnic Göteborga. Większość tutejszych drewnianych domów pochodzi z XIX w. Dzisiaj w tych urokliwych rezydencjach mieszczą się sklepy ze starociami, wyposażeniem wnętrz, lokalnymi produktami oraz kawiarnie. ❚ Haga is one of the oldest districts of Göteborg. Most of the wooden houses were erected in the 19th century. Today, these charming buildings house shops selling antiques, home decor and local produce, and cafes.



©CREDITS

Szwajcaria

JOURNEY OF A LIFETIME

Litwa

N O WA H I S TO R I A New history WILNO DAWNO JUŻ PRZESTAŁO OGLĄDAĆ SIĘ ZA SIEBIE. JEGO PULS JEST SZYBKI, A WSZECHOBECNY BAROK TO TYLKO WSPOMNIENIE MINIONYCH CZASÓW. ❚ VILNIUS STOPPED LOOKING BACK A LONG TIME AGO. IT IS NOW A FAST-PACED CITY WHOSE UBIQUITOUS BAROQUE ARCHITECTURE IS NOTHING MORE THAN A RELIC OF A LONG-GONE ERA.

©CREDITS

tekst | by michał głombiowski

35 

JOURNEY OF A LIFETIME

Litwa

P 1. Wileńska starówka jest wyjątkowo urodziwa, warto tu wypić kawę w jednej z licznych kawiarni. 2. Ostrą Bramę zbudowano w stylu późnogotyckim między 1503 a 1514 r. Wielu wiernych, aby oddać cześć Maryi, pokonuje na kolanach schody wiodące do Kaplicy Ostrobramskiej. 3. Litwinki w stroju narodowym grające na kanklesach na koncercie na Uniwersytecie Wileńskim. ❚ 1. The Old Town of Vilnius is exceptionally charming and is a great place to stop for coffee. 2. The Gate of Dawn was erected in late Gothic style between 1503 and 1514. Many pilgrims walks up the stairs on their nees in honour of Virgin Mary. 3. Lithuanian women in national dress playing the kankles at a concert at Vilnius University.

ewnego dnia obudziłem się i zobaczyłem anioła. Dął w trąbę, a jego postać była rozmyta za firanką. Patrzyłem na niego, siorbiąc poranną kawę. Spoglądałem na jego sylwetkę, wychylając wieczorami z kumplami kieliszki litewskiej nalewki. Kiwałem mu dłonią, gdy po dniu chodzenia po Wilnie padałem zmęczony na łóżko. Przyjemnie było wiedzieć, że anioł jest w pobliżu. Czuć na sobie jego opiekuńcze spojrzenie, wiedzieć, że ma oko na całe Užupis – Zarzecze. Krainę absurdu, kotów, sztuki, śmiechu i alkoholu. PRAWO NICNIEROBIENIA Jeszcze kilkadziesiąt lat temu ten region, ulokowany za rzeką Wilejką, był zaułkiem, do którego zapuszczali się jedynie co odważniejsi. Sypiące się domy, niebezpieczne plamy ciemności, podejrzane osobniki prowadzące równie podejrzane interesy. Główny trakt, dziś obsadzony przez ziewające z nudów koty, nazywano Ulicą Śmierci. Jednak gdy w 1997 r. zjawili się tu skuszeni niskimi czynszami i wolnymi lokalami artyści, Užupis się odmieniło. Galerie sztuki, murale na budynkach, pracownie, zwariowane uliczne happeningi i równie zwariowana konstytucja sprawiły, że władający dzielnicą kombinatorzy i ludzie będący na bakier z prawem poczuli się tu nieswojo. Patrząc spode łba, wycofali się, by w końcu zniknąć zupełnie. Skrawek miasta zmienił się w świat, w którym w Wielkanoc w kawiarni Užupio Kavinė mieszkańcy gromadzą się w ramach Dnia Białych Obrusów, przynosząc z domów pozostałości po świątecznym śniadaniu – tylko po to, by zjeść je razem. W świat, nad którym czuwa odlany z brązu anioł – sym-

I woke up one day and saw an angel blowing a trumpet. Its silhouette was blurred by the curtain. I gazed at it while I sipped my morning coffee. I observed its contours while downing glasses of Lithuanian liqueur with my friends. I gave it a wave when I was crashed on my bed after an exhausting day of sauntering around Vilnius. It was nice to know the angel was around. It was nice to feel its caring contemplation, knowing that it was keeping an eye on the entire district of Užupis. The land of absurdity, cats, art, laughter and alcohol. THE RIGHT TO DO NOTHING AT ALL A few decades ago, this area, on the other side of the Vilnia River, was off the beaten track, and only frequented by the more intrepid. Crumbling houses, dangerous dark places, and shady characters involved in

bol dzielnicy – wykluty z jajka będącego wcześniej najważniejszym pomnikiem Zarzecza. W którym to idee, a nie pieniądze mają być codzienną siłą napędową. Artyści Zarzecza utworzyli własną republikę, powołali rząd, biskupstwo, ambasadora. Spisali konstytucję. Znajdziecie ją wyrytą na tablicach na ulicznym murze. Ich twórcy zrobili psikusa wszystkim pstrykaczom zdjęć i wybrali materiał odbijający świat jak lustro. Sobie robicie zdjęcie, nie konstytucji. Rzucam na nią okiem każdego dnia, gdy wracam do domu. Z długiego tekstu wyłuskuję pojedyncze punkty: „Człowiek ma prawo kochać kota i opiekować się nim”, „Człowiek ma prawo do lenistwa i nicnierobienia”, „Człowiek ma prawo umrzeć, ale nie jest to jego obowiązek”. Te słowa niosą otuchę. SCHODY ŁZAMI ZROSZONE Ten zwariowany świat wybrałem jako swoją bazę. Tymczasowe lokum, z którego wypuszczam się na eksplorację Wilna. Wieczorami wracam i razem z przesiadującymi przed galeriami sztuki mieszkańcami targam uliczne koty za zapchlone uszy. Litwa ma za sobą trudną historię. Wojny, okupacje, wywózki Żydów. Niepewność losu, walkę o niezależność. Zarzecze z pełnym humoru podejściem do rzeczywistości staje się przeciwwagą dla dramatycznych losów tego miasta. Kontrastem dla pogrążonej w powadze i barokowej architekturze starówki. By do niej trafić, wystarczy przejść jednym z mostków nad rzeką. Po kilkuset metrach jest się w samym centrum zabytkowego Wilna. Pośród tłumu mieszkańców miasta biegnących do swoich spraw i turystów przemierzających trasy łączące największe atrakcje miasta. Na brukowanej uliczce Aušros Vartų grupy pątników kłębią się przy niepozornej Ostrej Bramie będącej jedyną pozostałością po średniowiecznych murach obronnych. Z pieśnią na ustach wlewają się do kaplicy na piętrze bramy, by padać na kolana przed słynącym z cudów obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej. Jeszcze do niedawna prowadzące przed jej oblicze drewniane schody niosły w sobie całą historię tego miejsca – wyślizgane tysiącami stóp i kolan, zroszone łzami, wygięte od ciężaru ciał pątników były symbolem wiary i nadziei tych, którzy po nich stąpali. Rada miasta, bojąc się katastrofy budowlanej, wymieniła je jednak na kamienne stopnie, które milcząc jak zaklęte, nie snują już opowieści o życiu i nadziei. Kilkanaście razy dziennie zatrudniona kobieta przeciera je wilgotnym mopem. Z DALA OD POLSKI Przywołany w Panu Tadeuszu Mickiewicza obraz Matki Boskiej, wileński uniwersytet, na którym studiowali nasi najwięksi poeci i pisarze, cmentarz na Rossie – pogrążony w spokoju i ciszy fragment zieleni z kamiennymi nagrobkami naszych znamienitych rodaków – ku-

dodgy wheeling and dealing. The main road, now flanked by cats yawning with boredom, was then dubbed the Lane of Death. But Užupis underwent a radical transformation when artists began moving in en masse in 1997, drawn by lower rents and vacant properties. Art galleries, murals, ateliers, mad street performances (and an equally mad “constitution”) all helped make the neighbourhood spivs, swindlers and hoodlums feel out of place. They retreated with a scowl to eventually vanish for good. This fragment of the city was transformed into a world where people now congregate at the Užupio Kavinė cafe at Easter to celebrate White Tablecloth Day and finish their Easter breakfast leftovers together. This is the world that is overseen by the bronze cast angel, the symbol of the neighbourhood, hatched from an egg that had once been the most prominent monument in Užupis. This is a world where day-to-day life is driven by ideas, not money.

Na zdj. plac przed bazyliką archikatedralną św. Stanisława Biskupa i św. Władysława. ❚ Above: Cathedral Square and the Basilica of St Stanislaus and St Vladislav



Brazylia Litwa

szą, by o Wilnie myśleć trochę jak o polskim mieście. Dać się zwieść naszemu językowi, często rozbrzmiewającemu na tutejszych ulicach (w wielu restauracjach da się zresztą dogadać po polsku). Nasza kultura Wilnu mnóstwo zawdzięcza. To już jednak historia. Trzymanie się kurczowo dróg wydeptanych przez naszych poetów, profesorów, malarzy, marszałków wydaje się już tylko wyrazem naszej słabości. Wilno bowiem, mimo historycznego sztafażu, ma własną tożsamość. Charakter, który łatwo przeoczyć, skupiając się na wyłuskiwaniu polskich śladów. To miasto, które błyskawicznie się rozwija. Jego puls jest szybki. Mieszkańcy, zamiast wpatrywać się w – niewątpliwie ciekawe – detale barokowej architektury, chętniej spędzają czas w modnych lokalach, delektując się kraftowym piwem, lub – jeżeli jest to przełom maja i czerwca – płyną tłumnie do hali targów ArtVilnius, kompletnego świata sztuki współczesnej. Dyskutują nad nowymi trendami i przyozdabiają mury barwnymi muralami. Historię przekuwają w nowoczesność – czego najlepszym przykładem jest Telia Nemuziejus, muzeum, które, owszem, opowiada o przeszłości Wilna, lecz wykorzystuje do tego najnowsze nowinki techniki i wirtualną rzeczywistość.

Zdj. powyżej: Sobór Przeczystej Bogurodzicy. Zdj. obok: Słynne kibiny litewskie, czyli karaimskie pierogi z kruchego ciasta. Najlepiej smakują w parze z bulionem. Spróbujcie koniecznie. ❚ Top: Cathedral of the Theotokos in Vilnius. Right: The famous Lithuanian kibinai, or the Karaim pastry. They taste best when steamed and added to broth. Try it!

SZCZĘŚCIE NA DESKACH Oazą nowoczesności jest też położona na prawym brzegu rzeki Neris siedziba Swedbanku. Dwa wieżowce (do których za moment dołączy trzeci) są miejscem pracy

The Užupis artistic community has declared its own republic, and appointed a government, a bishopric, and an ambassador. They have declared a constitution, which you can find carved on a street wall. The drafters chose a material that reflects light like a mirror as a practical joke. Anyone who tries to photograph it will simply take a selfie. I look at it every day on my way home and pick out different lines from the lengthy text, e.g. “Everyone has the right to love and take care of the cat”, “Everyone has the right to be lazy and do nothing”, and “Everyone has the right to die, but it’s not an obligation.” These words offer solace. STAIRS FLOODED BY TEARS I chose this crazy universe as my base. A temporary abode which I leave to explore Vilnius. I return in the evening to team up with people sitting outside art galleries and pat street cats on their ears. Lithuania has had a troubled past – wars, occupations, deportations of Jews, uncertainty, the struggle for independence. Užupis with its tongue-in-cheek attitude to reality is something of a counterweight to the dramatic history of the city. It’s a refreshing change after the solemn Baroque architecture of the Old Town. To get there, you simply cross the river. Walk another few metres and you will find yourself in the heart of historical Vilnius – among scores of residents going about their daily business and hordes of tourists traipsing the route that connects all the city’s biggest attractions. At the end of the cobblestone Aušros Vartų gatvė (Gates of Dawn St.), a group of pilgrims is crowded around the modest and inconspicuous Gate of Dawn, the sole remnant of the city’s medieval defensive walls. With a song on their lips, they enter the chapel on the first floor to kneel before the painting of Our Lady of the Gate of Dawn. Until recently, the wooden staircase reflected the history of the place – polished by thousands of pairs of feet and knees, soaked with tears, and bent under the



©ADOBE STOCK , SHUT TERSTOCK

JOURNEY OF A LIFETIME

ZRÓB SOBIE WOLNE OD KOSZENIA KOSIARKI AUTOMATYCZNE HUSQVARNA AUTOMOWER® #CicheSąsiedztwo

Więcej informacji na: HUSQVARNA.PL

Do koszenia różnorodnych trawników

Pracuje nawet na stromych zboczach

Radzi sobie z wąskimi przejściami

Automower® Connect

Bez hałasu bez problemów

Działa również w deszczu

Zaawansowana nawigacja

Nie zostawia śladów

NR 1

NA ŚWIECIE

JOURNEY OF A LIFETIME

Litwa weight of pilgrims, it bore testimony to the faith and hope of those who trod it. As it was in danger of collapsing, the city council decided to it replaced with dull stone steps that tell us nothing, as they have no stories of life and hope to tell.

Połączenia Connections WAW–VNO–WAW

5 razy dziennie ❚ 5 times a day W 1994 r. Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. ❚ In May 1994, the Old Town became a UNESCO World Heritage Site.

VNO–LCY–VNO

12 razy w tygodniu ❚ 12 times a week

VNO–TLL–VNO

10 razy w tygodniu ❚ 10 times a week

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com lot.com

HAPPINESS ON THE PLANKS Towering above the Neris, Swedbank’s head office is the epitome of modernity. More than a thousand people work in these two skyscrapers (soon to be joined by a third). This would probably be the most tedious place on Earth had its architects not decided to add a slightly undulating landing made of long planks next to a glass wall lit by computer screens. They arranged plastic bucket chairs and fancy benches and divided the surface with oval beds packed with trees, flowers, and dense, gorgeously verdant greenery. This space has become one of the most frequented spots in the city, although not by tourists. This is for people who work in the finance industry, teenager skateboarders, and families with children. They come here to rest, sunbake, eat noodles from cardboard boxes, or kiss passionately. I come here in the evening whenever I long for the sound of the babbling river, the warmth of planks heated by the sun, and shards of conversations. I lie down on the wood, close my eyes, pick out sentences, listen to splashing water, the lyrics of a song someone is humming, and the roar of distant cars - the sounds of contemporary Vilnius. ■

©ISTOCK

ponad tysiąca pracowników banku. Trudno byłoby zapewne o nudniejsze miejsce, gdyby nie to, że przy szklanej ścianie rozświetlonego ekranami komputerów budynku architekci położyli lekko falujący podest z długich desek. Na nich rozstawili kubełkowe plastikowe fotele i fikuśne ławeczki, ale przede wszystkim poprzedzielali teren owalnymi klombami pełnymi drzewek, kwiatów, gęstych, pyszniących się zielenią roślin. Ta przestrzeń stała się nagle jednym z popularniejszych miejsc stolicy Litwy. Turystów tu niewielu, na deskach i fotelach przesiadują głównie miejscowi. Pracownicy świata finansów, młodzież z deskorolkami, rodziny z dziećmi. Odpoczywają, grzeją się w słońcu, wyjadają makaron z tekturowych pudełek z azjatyckim jedzeniem, całują namiętnie podczas pierwszych randek. Przychodzę tu wieczorami spragniony szumu rzeki, ciepła rozgrzanych od słońca desek, urywków rozmów ludzi wokół. Kładę się na drewnie, zamykam oczy i wyłapuję zdania, plusk wody, słowa nuconej przez kogoś piosenki, szmer aut w oddali – dźwięki współczesnego Wilna. ■

FAR AWAY FROM POLAND The image of the Virgin Mary mentioned in Mickiewicz’s Pan Tadeusz [Sir Thaddeus], Vilnius University, whose alumni include Poland’s greatest poets and writers, Rasos Cemetery, a tranquil expanse of greenery whose carved tombstones of eminent Poles can give the impression that Vilnius is a Polish city. It is also easy to be fooled by the Polish heard spoken in the streets. Our culture owes a lot to Vilnius, but that’s history. Hanging on to the paths trodden by our poets, professors, painters and marshals now comes across as an expression of weakness. Because despite its history and legacy, Vilnius has its distinctive identity. A character you can easily overlook if you focus on tracing the remnants of its Polish history. This is a city that is developing rapidly. Its pulse beats fast. Instead of admiring its impressive Baroque architecture, the residents prefer to spend their time in trendy hangouts where they relish craft beer or - come the end of May – at the Art Vilnius fair, the ultimate destination for contemporary art. They discuss the latest trends and decorate walls with bright murals. They are transforming history into modernity. The best example of this is the Telia Nemuziejus, a museum that uses the latest technologies and virtual reality to celebrate the past of Vilnius.

Podà˝aj w stron´

słoƒca

S O C Z E W K I Ś W I AT ŁO C Z U Ł E S O C

Wyró˝nij si´ dzi´ki soczewkom z rodziny Sensity Soczewki światłoczułe Sensity to idealne rozwiązanie dla osób, które oczekują komfortowego widzenia niezależnie od warunków oświetleniowych, bez konieczności zmiany okularów. Dzięki innowacyjnej technologii Stabilight Technology™, soczewki Sensity błyskawicznie przyciemniają się na zewnątrz i bardzo szybko rozjaśniają, powracając do pełnej przejrzystości wewnątrz pomieszczeń, zapewniając najwyższą wygodę użytkowania o każdej porze roku. Odkryj pełną gamę soczewek Sensity na www.hoyavision.com/pl Zapraszamy do odwiedzania naszego profilu na

facebook.com/ HoyaLensPoland

MGŁAWICA BAŃKA znajduje się w odległości ok. 11 tys. lat świetlnych od Ziemi. Została odkryta 3 listopada 1787 r. przez Williama Herschela. ❚ The BUBBLE NEBULA is situated at approx. 11,000 light-years away from Earth. It was discovered on 3 November 1787 by William Herschel.

I N S P I R AT I O N S

kosmos

K O S M I C Z N A O DY S E J A Space Odyssey JEST EFEKTEM WSPÓŁPRACY NASA I ESA. OD MOMENTU WYSTRZELENIA W 1990 R. STAŁ SIĘ JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH PRZYRZĄDÓW W HISTORII ASTRONOMII. TELESKOP HUBBLE’A, BO O NIM MOWA, UWIECZNIA TAKIE CUDA. ❚ IT IS THE BRAINCHILD OF NASA AND ESA. EVER SINCE IT WAS SENT INTO SPACE IN 1990, IT HAS BEEN ONE OF THE MOST IMPORTANT ASTRONOMICAL DEVICES EVER USED. THE HUBBLE SPACE TELESCOPE CAPTURES ASTRONOMICALS WONDERS.



II NN SS PP II RRAT AT II O O NN SS

trójmiejskie kosmos wybrzeże

©CREDITS

„Róża” powstała po zderzeniu dwóch galaktyk znanych jako obiekt ARP273. Zdjęcie wykonane z okazji 21. rocznicy wyniesienia Hubble’a. ❚ The “Rose” was created after the ARP273 or the interacting galaxy pair clashed. The image was taken to celebrate the 21th anniversary of the Hubble Space Telescope’s presence in space.

Łącznie gromada WESTERLUND 2 zawiera ponad 2,2 tys. gwiazd. Jest bardzo młodą gromadą powstałą pomiędzy jednym a dwoma milionami lat temu. Jest położona za gęstą chmurą pyłową i gazową. Zdj. dolne: MGŁAWICA ŚLIMAK znajdująca się w konstelacji Wodnika, oddalona o 714 lat świetlnych. Jest jedną z najbliższych Ziemi mgławic planetarnych. ❚ Top imagge: A giant, sparkling cluster of about 3,000 stars called WESTERLUND 2. It is very young since its estimated age is one to two million years. It is situated behind a dense dust and gas cloud. Bottom image: The HELIX NEBULA is found in the Sagittarius constellation and it located at 714 light-years away from Earth. It is one of the Earthe’s closest planetary nebulas.



I N S P I R AT I O N S

trójmiejskie kosmos wybrzeże

Jedno z najsłynniejszych zdjęć teleskopu Hubble’a. To obłoki gazu zwane „filarami stworzenia” w MGŁAWICY ORZEŁ znajdującej się w gwiazdozbiorze Węża. ❚ This is one of the most well-known images taken with the Hubble Space Telescope. The “Pillars of Creation” can be found in the EAGLE NEBULA in the Serpens constellation.

GALAKTYKA SOMBRERO jest położona w południowej części gwiazdozbioru Panny. Ma 50 tys. lat świetlnych średnicy i leży 28 mln lat świetlnych od Ziemi. Dolne zdj.: najjaśniejsza część MGŁAWICY STOŻEK – jej odległość od Ziemi wynosi ok. 2,7 tys. lat świetlnych. Została odkryta 26 grudnia 1785 r. przez Williama Herschela. ❚ Top image: SOMBRERO GALAXY is 50,000 light-years across and 28 million light years from Earth and can be found in the southern part of the Virgo constellation. Bottom image: The brightest part of the CONE NEBULA at 2,700 light-years from Earth. It was discovered on

©CREDITS

26 December 1785 by William Herschel.



MY POLAND

Warmia i Mazury Bydgoszcz

T U R Ó W N O WAG A M A W I E L K Ą WA R TO Ś Ć NAWET PRZY SILNYM WIETRZE Z GRACJĄ BALANSUJE NAD PRZEPŁYWAJĄCĄ PRZEZ CENTRUM BYDGOSZCZY BRDĄ. RZEŹBA „PRZECHODZĄCY PRZEZ RZEKĘ” TO JEDEN Z NAJNOWSZYCH SYMBOLI WCIĄŻ ZMIENIAJĄCEJ SIĘ BYDGOSZCZY – MIASTA ZDOLNYCH, AMBITNYCH I OTWARTYCH LUDZI, KTÓRZY CENIĄ ŻYCIOWĄ RÓWNOWAGĘ. ❚ EVEN IN THE STORM, IT GRACIOUSLY BALANCES ABOVE THE BRDA, WHICH FLOWS THROUGH CENTRAL BYDGOSZCZ. THE SCULPTURE OF THE MAN CROSSING THE RIVER IS ONE OF THE MOST RECENT SYMBOLS OF EVERCHANGING BYDGOSZCZ – A SYMBOL OF A CITY OF TALENTED, AMBITIOUS AND OPEN PEOPLE WHO VALUE WORK-LIFE BALANCE. 

©CREDITS

Where balance and harmony reign

Â©CREDITS

Bydgoszcz

Bydgoszcz jest wśród liderów w Polsce w zakresie rewitalizacji i przywracania mieszkańcom terenów nadrzecznych. Zdj. obok: Opera Nova. ❚ Bydgoszcz is one of the leaders in Poland in terms of revitalising and reclaiming the river-bank areas. Far right: The Opera Nova.

ydgoski zespół programistów tworzy nowoczesny system ostrzegania wykorzystany przez amerykańskie władze do wysłania „SMS-owego” listu gończego. Ekipa z Bydgoszczy wspiera obsługę IT igrzysk olimpijskich. Opracowane w Bydgoszczy militarne rozwiązania IT pomagają w obsłudze systemu obrony powietrznej nowej generacji rakiet Patriot. Pasjonaci z bydgoskiego studia gier mobilnych wypuszczają na rynek produkt, który dostarcza rozrywkę milionom użytkowników na całym świecie. To jedynie kilka dowodów na to, że bydgoszczanie to profesjonaliści z pasją, realizujący się w różnorodnych globalnych projektach. To liderzy biznesu, których kreatywne podejście i dążenie do perfekcji pozwalają dynamicznie rozwijać lokalną gospodarkę. Coraz więcej inwestorów wskazuje Bydgoszcz jako optymalną lokalizację dla rozwoju biznesu. Dlaczego? Atuty miasta decydujące o jego atrakcyjności inwestycyjnej to przede wszystkim dogodne położenie komunikacyjne (międzynarodowe lotnisko), oferta terenów pod inwestycje oraz nowoczesnych powierzchni biurowych, wreszcie potencjał zasobów ludzkich. Bydgoszcz jest w końcu największym ośrodkiem akademickim w województwie kujawsko-pomorskim. Otwartość miasta, dobry klimat dla nowych inwestycji, a także kompleksowe wsparcie ze strony Bydgoskiej Agencji Rozwoju Regionalnego sprawiają, że w międzynarodowych konkursach i rankingach Bydgoszcz wielokrotnie zyskała tytuł miasta najbardziej przyjaznego do prowadzenia biznesu. WORK-LIFE BALANCE PO BYDGOSKU Miasto dynamicznie się rozwija, przyciągając swoją ofertą inwestorów i turystów, a jednocześnie dba o to, by być miejscem przyjaznym do życia. Tu spełnia się idea work-life balance. Bydgoszcz jest bowiem jednym z najbardziej zielonych miast w Polsce. Setki mieszkań-

A Bydgoszcz programming team is designing an advanced warning system used by the US authorities to send out text messages with arrest warrants and it also provides IT support for the Olympic Games. Specialist military IT solutions designed here are used to operate the Patriot Missile Air Defence System. A Bydgoszcz mobile games studio launched a product that delivers high-end entertainment to millions of users all over the world. These are just a couple of examples to show that Bydgoszcz is a city of passionate professionals. It is also a city of open-minded business leaders whose creative approach and pursuit of excellence is driving the local economy. The increasing number of investors in the city indicate that Bydgoszcz is a perfect place to set up a business. The main advantages of the city that make it attractive to business include a convenient location, an international airport, a comprehensive range of investment areas, and modern office buildings. This list is complemented with high human resources potential. Bydgoszcz is the leading academic centre in the Kujavian-Pomeranian Voivodeship. With its openness and favourable investment climate, promoted and supported by the Bydgoszcz Regional Development Agency, Bydgoszcz has consistently been named the most business friendly city in the country. WORK-LIFE BALANCE BYDGOSZCZ-STYLE The city is expanding, modernising and being built up rapidly, and attracting more and more investors and tourists, all the while making sure that it remains a good place to live. This where the work-life balance comes into play. Bydgoszcz is one of the greenest cities in Poland. Hundreds of residents and tourists benefit from its green areas and woods, as well from “Myślęcinek” (Poland’s largest municipal park) every day. But the heart of the city is where its urban treasure – the Mill Island – is. It is a green enclave just a few steps from the Old Market Square. By celebrating nature and culture, it began to recapture the interest of locals and visitors. This unique area is in the middle of the Brda and its branch the Młynówka. Mill Island owes its picturesque ambience to the “Bydgoszcz Venice” houses and the impressive three stone circles that form the Opera Nova building. Water, footbridges, old mills, revived houses, manicured greenery, and plenty of open-air events all go into creating the look and feel of Bydgoszcz’s river island. THE CITY DRAWS ITS ENERGY FROM WATER Numerous cultural, sports and entertainment events are held near the Brda river, which is the venue of the annual Bydgoszcz Water Festival “Ster na Bydgoszcz 53˚N, 18˚E”. This brings together the sailing community, artists and travellers. The National Swimming Competition “Woda Bydgoska” sees hundreds of contestants from all over Poland battling the clock and the current in one of Poland’s cleanest rivers. Bydgoszcz is also the venue of the annual Enea Bydgoszcz Triathlon, a high-profile race that draws compe-

MY POLAND

ców i turystów na co dzień aktywnie korzystają z licznych terenów zielonych oraz kompleksów leśnych, a także z największego w Polsce parku miejskiego Myślęcinek. Z pewnością jednak sercem miasta jest jego urbanistyczny skarb – Wyspa Młyńska. To zielona enklawa położona zaledwie kilkadziesiąt metrów od Starego Rynku. Jest dziś w centrum zainteresowania bydgoszczan oraz gości jako przestrzeń natury i kultury. Ten unikatowy obszar otaczają wody Brdy i jej odnogi Młynówki. Malowniczy klimat stwarzają kamienice tzw. Wenecji Bydgoskiej oraz imponujący widok na trzy kamienne kręgi tworzące gmach Opery Nova. Woda, kładki, dawne młyny (dziś muzea), piękniejące kamienice, zadbana zieleń – wszystko to tworzy atmosferę bydgoskiej wyspy rzecznej. ENERGIA MIASTA CZERPANA Z WODY Nad Brdą organizowane są też liczne wydarzenia społeczno-kulturalne. Dość wspomnieć Bydgoski Festiwal Wodny „Ster na Bydgoszcz 53˚N, 18˚E” łączący świat żeglarzy, artystów i podróżników. W Ogólnopolskich Zawodach Pływackich „Woda Bydgoska“ z czasem i nurtem Brdy co roku zmagają się setki pływaków. Bydgoszcz jest także areną dla tysięcy triatlonistów z całej Europy (Enea Bydgoszcz Triathlon). Z kolei miłośników kultury przyciągają m.in. Bydgoski Festiwal Operowy czy Rzeka Muzyki – pierwszy i jedyny w Polsce cykl letnich koncertów na wodzie. NOWY WYMIAR STAREGO MIASTA Od wielu lat Bydgoszcz stawia na zrównoważony rozwój. Widać to na przykładzie rewitalizacji ścisłego centrum miasta. Wielu obiektom i obszarom Śródmieścia, w których zapisana jest przemysłowa historia, dziś nadaje się nowy wymiar, stwarzając nowoczesną przestrzeń dla rozwoju kultury i biznesu. Obecnie o dalszy rozwój „salonu" Bydgoszczy dba nowo powołany menedżer Śródmieścia i Starego Miasta. Tętniące życiem centrum to jednak nie tylko główne ulice, deptaki i place. To także boczne uliczki i zaułki oferujące wiele klimatycznych miejsc, m.in. alternatywne kawiarnie, niewielkie puby z lokalnym browarem, restauracje serwujące przysmaki z różnych zakątków świata, secesyjną architekturę, muzea związane z przemysłową historią miasta, a nawet pełen niepowtarzalnych wyrobów bydgoski frymark. W Bydgoszczy równowaga ma wielką wartość. To połączenie dynamicznie rozwijającej się gospodarki z przestrzenią do realizacji pasji, skarbów przyrody z industrialnym dziedzictwem, kultury wysokiej z alternatywną. To wciąż zmieniające się miasto nad Brdą, które podobnie jak „Przechodzący przez rzekę” – łączy i harmonizuje jej dwa przeciwległe brzegi. ■

titors from all over Europe. Culture lovers are drawn to the Bydgoszcz Opera Festival and “River of Music”, Poland’s first and only series of summer concerts on water. THE NEW DIMENSION OF THE OLD TOWN Bydgoszcz has been endorsing sustainable development for many years now. This is manifested by the revitalisation of the city centre where buildings reflecting the city’s industrial past have been converted into landmark places that foster the development of business and culture. Currently, a newly appointed manager for the city centre and the Old Town is responsible for the development of the city’s “front room” There is much more to the bustling city centre than its main streets, promenades and squares. It also has back alleys, cul-de-sacs, and countless climatic spots e.g. alternative cafés, tiny pubs with on-site breweries, restaurants serving food from all over the world, Art Nouveau architecture, museums showcasing the city’s industrial past, and the Bydgoszcz market, which is famous for its offbeat and hard-to-find wares. Balance is highly valued in Bydgoszcz. The city is a unique combination of rapidly developing economy with a space for passion, natural treasures with an industrial heritage, as well as high and alternative culture. This very much reinvented and ever-changing city on the Brda resembles The Man Crossing the River in that it is dynamic, but balanced, and brings together and integrates two opposite banks. ■

Połączenia Connections BZG–LWO–BZG

2 razy w tygodniu ❚ 2 times a week

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com lot.com

MY POLAND

Toruń

M I A S TO D L A I N W E S TO R Ó W A city for investors W RANKINGACH POLSKICH MIAST, KTÓRE POD UWAGĘ BIORĄ POTENCJAŁ EKONOMICZNY, KAPITAŁ LUDZKI I JAKOŚĆ ŻYCIA, TORUŃ OD WIELU LAT ZAJMUJE CZOŁOWE POZYCJE. NIC DZIWNEGO. PRZEDSIĘBIORCY ORAZ MIESZKAŃCY DOCENIAJĄ NISKIE KOSZTY ŻYCIA, DOBRĄ KOMUNIKACJĘ I PRZYJAZNY INWESTYCJOM KLIMAT. ❚ TORUŃ HAS BEEN TOPPING THE RANKINGS OF POLISH CITIES IN TERMS OF ECONOMIC POTENTIAL, HUMAN CAPITAL AND QUALITY OF LIFE FOR YEARS. THIS IS HARDLY SURPRISING. BUSINESSPEOPLE AND RESIDENTS APPRECIATE THE LOW COST OF LIVING, GOOD TRANSPORTATION, AND FRIENDLY INVESTMENT CLIMATE.

edług magazynu Forbes, który porównał ośrodki do 300 tys. mieszkańców, Toruń w ubiegłym roku zajął 4 miejsce wśród miast przyjaznych dla biznesu. O miejscu w rankingu decydował wzrost liczby firm na danym terenie w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców. Wzrost przekłada się tu na boom inwestycyjny. W CZYM TKWI MOC TORUNIA Na pewno w ludziach aktywnych społecznie. Kolejny atut miasta to świetna lokalizacja – bliskość Trójmiasta czy Warszawy i dobre skomunikowanie z tymi metropoliami autostradą A1. Kuszą też ceny nieruchomości, które są znacznie niższe niż w większych ośrodkach. Nie sposób pominąć też wartości Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, który kształci specjalistów zasilających lokalny rynek pracy. Nie bez znaczenia jest także to, że w Toruniu życie toczy się spokojniej. Ludzie pracujący w dużych aglomeracjach są z upływem czasu zmęczeni pracą, wielkomiejskim zgiełkiem i szybkim tempem. W mieście Kopernika znajdziecie odpowiedni balans na osi: aktywność – slow life. Po pracy można się zrelaksować podczas licznych wydarzeń kulturalnych czy sportowych i poczuć klimat średniowiecznej Starówki. Toruń ma też bez wątpienia duży potencjał intelektualny, wielu przedsiębiorczych młodych ludzi, którzy swoje biznesowe pomysły rozwijają w ramach inkubatorów przedsiębiorczości. Dziś działa w mieście ponad 26 tys. podmiotów gospodarczych. W ostatnich latach zostało zrealizowanych ok. 70 nowych inwestycji biznesowych, a przedsiębiorcy deklarują utworzenie blisko 2 tys. nowych miejsc pracy.

MIASTO MIKOŁAJA KOPERNIKA Inwestycyjną mapę miasta wzbogacają także nowe tereny, doskonale przygotowane pod prowadzenie inwestycji i zmieniające biznesowe oblicze miasta. Co roku wzrasta też liczba turystów odwiedzających miasto Kopernika, w ubiegłym roku było ich ponad 2,4 mln. Wizytówką Torunia jest niewątpliwie Zespół Staromiejski z listy UNESCO, jednak w mieście jest również sporo atrakcji także poza ścisłym centrum – infrastruktura sportowa, sale kongresowe i koncertowe, a także zrewitalizowane tereny rekreacyjne. To miejsca, które wpływają na wysoką jakość życia w mieście. ■ According to Forbes magazine, which compared cities with populations of 300,000 or less, Toruń was Poland’s fourth most business friendly city in 2018. It secured this high ranking on account of the dramatic increase in the number of businesses in the area (according to KRS data) per 1,000 population. This growth has triggered an investment boom in Toruń.

THE POWER OF TORUŃ The potential lies in people who are active on the social scene. Another advantage of the city is its location – the proximity of the Tri-city and Warsaw and its convenient connection to both via the A1 motorway. Equally tempting are the property prices, which are much lower than those of larger urban centres. And last but not least, Nicolaus Copernicus University produces graduates for the local labour market. Life in Toruń is relatively peaceful. As time goes by, people working in large centres get tired of their jobs, the urban hustle and bustle, and living in the fast lane. Copernicus’ hometown offers the perfect balance between active and slow life. After work, you can enjoy countless cultural and sports events or soak up the ambience of the medieval Old Town. Toruń has massive intellectual potential and is home to many enterprising young people who implementing their concepts in business incubators. The city is now home to more than 26,000 business entities and approx. 70 new business investments have been completed in the past few years. Businesspeople claim to have created nearly 2,000 new jobs. The appeal of Toruń’s investment map is enhanced by new building sites meticulously prepared for investments to change the business face of the city. More and more tourists visit Toruń every year. Last year, Toruń drew more than 2.4 million visitors. Its hallmark is the medieval Old Town, a UNESCO World Heritage Site, but the city has scores of attractions outside its centre – sports infrastructure, congress and concert halls, and revitalised leisure areas. These places all improve the high quality of life in the city. ■

W ubiegłym roku Toruń odwiedziło ponad 2,4 mln turystów. ❚ Last year, Toruń was visited by over 2.4 million tourists.

BUSINESS

rynek pracy

C Z WA R TA R E W O L U C J A P R Z E M Y S Ł O WA The Fourth Industrial Revolution KASJER, PRACOWNIK ADMINISTRACJI, URZĘDNIK, SPRZEDAWCA – TE ZAWODY NIEBAWEM MOGĄ ZNIKNĄĆ. LUDZI, KTÓRZY JE WYKONUJĄ, ZASTĄPIĄ DOBRZE ZAPROGRAMOWANE MASZYNY. ❚ CHECKOUT ASSISTANT, ADMINISTRATIVE WORKER, CLERK, AND SALES ASSISTANT ARE ALL OCCUPATIONS THAT MAY SOON BECOME A THING OF THE PAST. THIS WORK IS ABOUT TO BE PERFORMED BY WELL-PROGRAMMED MACHINES tekst | by marek chądzyński, dziennik gazeta prawna



konomiści ukuli już nowy zwrot: bezrobocie technologiczne. W ciągu następnych kilku, kilkunastu lat całe profesje przestaną być potrzebne, a ich być albo nie być zależy od talentu i pracy twórców komputerowych programistów. Żeby zrozumieć, co się właśnie dzieje z rynkiem pracy i skąd się to bezrobocie technologiczne bierze, trzeba najpierw zapoznać się z innym terminem, który często przewija się w ekonomicznych dysputach. To czwarta rewolucja przemysłowa lub – jak kto woli – Przemysł 4.0. DANE SĄ WSZYSTKIM Tak jak skonstruowanie maszyny parowej było przełomem w gospodarce początku XIX w., wprowadzenie produkcji masowej zrewolucjonizowało ją na przełomie XIX i XX stulecia, zaś automatyzacja z wykorzystaniem telekomunikacji i nowych źródeł energii zmieniła na zawsze świat w połowie XX w., tak teraz pożywką dla przemian jest wszechobecna i błyskawicznie rozprzestrzeniająca się informacja. Tzw. internet rzeczy, czyli sieć, w której urządzenia komunikują się bezpośrednio między sobą, czy przetwarzanie i przechowywanie danych w tzw. chmurze, a przede wszystkim tzw. system cyberfizyczny – a więc kompletne systemy produkcji oparte na inteligentnych maszynach komunikujących się ze sobą i podejmujących autonomiczne decyzje, przy niewielkim zaangażowaniu ludzi – to najważniejsze cechy Przemysłu 4.0. Jest oczywiste, że w gospodarce tego typu coraz mniej przydatni będą pracownicy dokręcający śruby na linii montażowej, a coraz bardziej będą się liczyli ci, którzy będą w stanie zaprogramować działanie inteligentnych maszyn. W raporcie The Future of Job 2018, jaki powstał przy okazji Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w ubiegłym roku, zidentyfikowano cztery główne motory napędowe zmian na rynku pracy. To właśnie wszechobecny szybki mobilny internet, sztuczna inteligencja, powszechne przyjęcie analityki big data i technologia chmury. Jest jasne, że przedsiębiorcy

Economists have coined the term technological unemployment. Several professions may become obsolete over the next few decades, as their continued existence is at the mercy of the skills and efforts of software developers. To understand what’s happening on the labour market and uncover the source of technological unemployment, we first need to get a handle on another term that is becoming increasingly prevalent in economics literature, viz. the Fourth Industrial Revolution (4IR), or Industry 4.0. DATA IS EVERYTHING Just as the steam machine was a watershed in the early 19th century, and mass production in the early 20th century, and automation using telecommunications and new energy sources in the mid-20th century, the revolutionary changes now afoot are being driven by omnipresent and instantaneously distributed informa-

choice but to adapt to the new environment. The research that underpins the report reveals that 85 per cent of the businesses surveyed are planning to expand or implement more advanced big data analytics. A similar percentage of respondents is keen to tap into the Internet of Things and cloud technologies. THE CHANGING NATURE OF WORK Industry 4.0 is not only a challenge for company owners; workers are also going to have a few adjustments to make. Nearly 50 per cent of businesses estimate that new technologies will help them reduce their full-time staff by 2022. Meanwhile, 38 per cent of respondents believe that they will need to hire people with the right skills to harness these technologies and boost efficiency. This is set to alter the nature of employment. The eighthour working day is about to go the way of the dodo. Industry 4.0 will usher in

POLSKA STAŁA SIĘ GŁÓWNĄ W EUROPIE I JEDNĄ Z KILKU NAJWAŻNIEJSZYCH NA ŚWIECIE LOKALIZACJI DLA SEKTORA USŁUG BIZNESOWYCH. ❚ POLAND HAS BECOME A KEY DESTINATION FOR THE BUSINESS SERVICE SECTOR IN EUROPE AS WELL AS A MAJOR GLOBAL HUB.

tion. The key fields of Industry 4.0 include the Internet of Things (a network of connected devices), data transformation and storage, cloud computing, and especially cyber-physical systems (CPS), i.e. complete production systems based on smart connected machines that make autonomous decisions with a minimum of human intervention. Obviously, there is going to be much less demand for workers tightening screws on assembly lines in this economy. Programming smart machines will be the skill most in demand. The Future of Jobs 2018 report commissioned for last year’s World Economic Forum in Davos identified four key drivers of change on the labour market. These are the ubiquitous fast mobile Internet, AI, the widespread application of big data analytics, and cloud technology. Businesses will have little

more and more remote and flexible working arrangements. Machines will play an increasingly prominent role in manufacturing, and this will have repercussions for humans. According to the World Economic Forum report, human labour accounted for 71 per cent of total working time in the 200 sectors surveyed in 2018, with automation making up the remainder. By 2022, the split is expected to be 58:42. Technology has already come to dominate in some areas, e.g. data processing and information retrieval and transmission. Within three years, approximately 62 per cent of these tasks will be performed by machines compared to 46 per cent today. “Even those work tasks that have thus far remained overwhelmingly human – communicating and interacting (23%); coordinating, developing, managing and advising 

BUSINESS

będą musieli się dostosować do nowego środowiska. Według badań sporządzonych na potrzeby raportu 85 proc. pytanych firm zamierza rozszerzyć lub w ogóle wprowadzić bardziej zaawansowaną analitykę danych. Podobnie duży odsetek chce wykorzystywać internet rzeczy czy technologię chmury. JAK SIĘ ZMIENIA PRACA Przemysł 4.0 to nie jest jednak tylko ból głowy właścicieli firm. Swoją lekcję muszą odrobić też pracownicy. Prawie połowa firm ocenia, że wdrożenie nowych technologii pozwoli im zmniejszyć do 2022 r. liczbę pracujących w pełnym wymiarze czasu. Ale jednocześnie 38 proc. pytanych jest zdania, że będzie musiało zatrudniać ludzi o takich umiejętnościach, które pozwolą im wykorzystać tę technologię i w efekcie zwiększyć wydajność. Zmieni się też zapewne charakter zatrudnienia: w przeszłość odejdzie ośmiogodzinny dzień pracy rozpoczynany podpisaniem listy obecności lub skanowaniem karty pracowniczej. W Przemyśle 4.0 wiele firm chce zatrudniać zdalnie i bardziej elastycznie. Bo też rola maszyn w procesie produkcji wzrośnie na niekorzyść ludzi. Autorzy raportu World Economic Forum podają, że w 2018 r. średnio 71 proc. wszystkich godzin pracy w dwunastu badanych branżach było pracą ludzką, w porównaniu do 29 proc. pracy maszyn. Do 2022 r. średnio udział ludzkiej pracy ma spaść do 58 proc. godzin wykonywanych zadań w firmie, zaś zaangażowanie ma wzrosnąć do 42 proc. W niektórych obszarach to właśnie technologia zacznie odgrywać rolę wiodącą, np. w przetwarzaniu danych oraz wyszukiwaniu i przesyłaniu informacji. W ciągu trzech lat ok. 62 proc. tego typu zadań ma być wykonywanych przez maszyny, dziś jest to 46 proc. „Nawet te zadania, które do tej pory były w przeważającej mierze ludzkie – jak komunikacja (dziś 23 proc. udział maszyn), rozwój, zarządzanie i doradztwo (20-proc. udział), a także podejmowanie decyzji (18 proc.) – zaczną być automatyzowane, a rola maszyn wzrośnie do odpowiednio 30 proc., 29 proc. i 27 proc.”, podaje raport WEF.

rynek pracy

NAJŁATWIEJ BĘDZIE ZASTĄPIĆ MASZYNĄ PRACOWNIKA WYKONUJĄCEGO RUTYNOWE ZADANIA. ZA TO POSTĘPEM TECHNOLOGICZNYM NIE MUSZĄ MARTWIĆ SIĘ CI, KTÓRYCH PRACA OPIERA SIĘ NA KREATYWNOŚCI. ❚ ROUTINE OPERATIONS WILL PROBABLY BE AUTOMATED FIRST. THE TECHNOLOGICAL PROGRESS IS NOT A CONCERN FOR PROFESSIONALS WHOSE JOBS REQUIRE CREATIVITY, PROBLEM-SOLVING, AND ABSTRACT THINKING.

RUTYNA ODCHODZI W PRZESZŁOŚĆ Kto powinien w pierwszej kolejności drżeć o utrzymanie pracy? Ekonomiści z polskiego Instytutu Badań Strukturalnych stawiają tezę, że najłatwiej będzie zastąpić maszyną pracownika wykonującego rutynowe zadania. Przy czym nie ma znaczenia, czy jest to pracownik fizyczny, czy umysłowy. Bo w obu dziedzinach mamy obszary, gdzie zadania są jasno zdefiniowane, a ich realizacja polega na wykonywaniu powtarzalnych czynności. Właśnie takie najłatwiej powierzyć maszynom, bo stworzenie algorytmów, które będą nimi kierować, jest najprostsze. Dzisiejsi operatorzy urządzeń przemysłowych, nisko i średnio wykwalifikowani pracownicy linii montażowych, montażyści – oni zostaną zastąpieni przez nie w pierwszej kolejności. Technologia wyprze też z rynku takie zawody jak kasjer, pracownik administracji, urzędnik, sprzedawca. Na razie względnie bezpieczni są kierowcy, górnicy, robotnicy budowlani, kucharze – wszyscy ci, którzy co prawda pracują fizycznie, ale trudno nazwać ich pracę rutynową. A do tego jak dotąd automatyzacja ich zadań jest droższa od zatrudnienia człowieka, który na ogół, by je wykonywać, nie musi posiadać szczególnie wysokich kwalifikacji. Za to postępem technologicznym nie muszą martwić się ci, których praca opiera się na kreatywności, ciągłym rozwią zywaniu problemów, którzy używają w niej abstrakcyjnego myślenia, a jednym z podstawowych narzędzi jest komunikacja. Mowa o profesjach specjalistycznych: projektantach, inżynierach, menedżerach, specjalistach takich dziedzin jak IT. W ich przypadku technologia nie jest

(20%); as well as reasoning and decision-making (18%) – will begin to be automated (30%, 29%, and 27% respectively)”. ROUTINE CONSIGNED TO HISTORY Who is most at risk of becoming unemployed? Economists from the Polish Institute for Structural Research claim that routine operations will probably be automated first. This means that both blue and white collar workers are at risk, as both perform clearly defined tasks that require repeated operations that can easily be assigned to machines. The algorithms needed to manage these tasks will be the easiest to write. Machine operators, and low- and medium-skilled assembly line workers will likely be the first to be replaced by robots. Technology will also contribute to the demise of such jobs as checkout assistant, administrative workers, clerks, and sales assistants. Drivers, miners, construction workers and chefs should feel relatively safe for the time being. These might be blue collar occupations, but they involve work that is not routine. Moreover, it would cost more to have their tasks automated than it would be to hire someone who need not be particularly highly qualified. Technological progress is not a concern for professionals whose jobs require creativity, problem-solving, and abstract thinking, or who use communication as their main tool. This includes designers, engineers, managers, and IT experts. To them, technology is a friend, not a foe. If used well, it can actually boost efficiency. THIS ALSO AFFECTS POLAND The changes brought about by technological progress on the labour market will soon affect Poland too. And sooner rather 

BUSINESS

gospodarka

wrogiem, a partnerem. Przy jej odpowiednim użyciu praca w tych zawodach może się stać bardziej wydajna.

PRZEMYSŁ 4.0 TO NIE TYLKO BÓL GŁOWY WŁAŚCICIELI FIRM, ALE TEŻ PRACOWNIKÓW. PRAWIE POŁOWA FIRM OCENIA, ŻE WDROŻENIE NOWYCH TECHNOLOGII POZWOLI IM ZMNIEJSZYĆ DO 2022 R. LICZBĘ PRACUJĄCYCH W PEŁNYM WYMIARZE CZASU. ❚ INDUSTRY 4.0 IS A CHALLENGE FOR COMPANY OWNERS AND THE WORKERS. ANEARLY 50 PER CENT OF BUSINESSES ESTIMATE THAT NEW TECHNOLOGIES WILL HELP THEM REDUCE THEIR FULL-TIME STAFF BY 2022. than later. In his report “How is technology changing the nature of work? Poland in the EU context”, IBS’s Piotr Lewandowski notes that Poland has become a key destination for the business service sector in Europe as well as a major global hub. In 2017, Poland had more than 1,000 such centres employing 244,000 people. “These Polish centres typically support routine operations such as accounting, clearing travel and out-of-pocket expenses, customer support, IT service desk, HR administration and reporting, payroll, and operational procurements”, according to the report. This technological progress is being accompanied by a rapidly increasing number of university graduates in Poland. This is a typical feature of Industry 4.0 labour markets. Over the past two decades, the percentage of the

workforce with higher education has increased from 11 per cent (1996) to 35 per cent (2017). Lewandowski argues that Poland will eventually join more developed economies where routine processes are becoming less important. Much will depend on how fast businesses can adapt to new developments – how much they will invest in technology and innovation, and how fast the prices of various technological solutions will come down. With non-routine operations becoming more prominent, the Polish economy will resemble most developed economies, with income levels to match. There are only two conditions that have to be met. Firstly, the government needs to focus more on education models and specialties that prepare future workers for new tasks. And secondly, we need to look after those who are going to be made redundant. ■

©ADOBE STOCK (2)

POLSKI TEŻ TO DOTYCZY Zmiany, jakie na rynku pracy wymusza postęp technologiczny, dotyczą również Polski. Albo niebawem będą dotyczyć. Piotr Lewandowski z IBS w raporcie „Jak technologia zmienia charakter pracy? Polska na tle UE” zwraca uwagę, że Polska stała się główną w Europie i jedną z kilku najważniejszych na świecie lokalizacji dla sektora usług biznesowych. W 2017 r. działało ponad tysiąc centrów takich usług, a pracowało w nich 244 tys. osób. – Najczęściej występujące procesy obsługiwane przez centra w Polsce mają charakter rutynowy, są to np. księgowość, rozliczanie podróży i wydatków, wsparcie klienta i service desk IT, administracja i raportowanie HR, płace, zamówienia operacyjne – wymienia Piotr Lewandowski w raporcie. Jednak z drugiej strony nad Wisłą bardzo szybko rośnie grupa osób z wyższym wykształceniem, a to jedna z charakterystycznych cech rynku pracy w Przemyśle 4.0. W ciągu dwudziestu lat odsetek pracowników z wyższym wykształceniem zwiększył się z 11 proc. (w 1996 r.) do 35 proc. (rok 2017). Według autora raportu IBS prędzej czy później Polska pójdzie w ślady rozwiniętych gospodarek, w których prace rutynowe będą tracić na znaczeniu. Wiele zależy od tego, jak szybko dostosują się przedsiębiorcy – jak bardzo będą inwestować w technologię i innowacje, jak szybko będą one tanieć i stawać się coraz bardziej dostępne. Im bardziej na znaczeniu będą zyskiwały prace nierutynowe, tym bardziej polska gospodarka będzie się upodabniać do tych najbardziej rozwiniętych, również pod względem płac. Są tylko dwa warunki. Pierwszy: państwo musi przyłożyć większą wagę do modelu kształcenia, kładąc większy nacisk na kierunki przygotowujące przyszłych pracowników do nowych zadań. Drugi: musi też zadbać o tych, których technologia wyprze z rynku pracy. ■

5 THE CHEDI LUÅ TICA BAY 5* A STATE-OF-THE-ART MARINA SHOPPING & DINING VILLAGE WATERFRONT MARINA RESIDENCES

CONTACT IN POLAND Gray International +48 600 939 456 montenegro@grayinter.pl

www.lusticabay.com

I N T E RV I E W

Aleksandra Kurzak i Roberto Alagna

R O DZ I N A WĘDROWCÓW A family of travellers ONA – ŚWIATOWEJ SŁAWY SOPRANISTKA, ON – WYBITNY FRANCUSKI TENOR. OBOJE ŚPIEWAJĄ NA NAJWAŻNIEJSZYCH SCENACH ŚWIATA, A PRYWATNIE SĄ MAŁŻEŃSTWEM I WYCHOWUJĄ 5-LETNIĄ CÓRKĘ. ALEKSANDRA KURZAK I ROBERTO ALAGNA W CZERWCU WSPÓLNIE WYSTĄPIĄ NA WARSZAWSKIM PLACU DEFILAD. ❚ SHE IS A WORLD CLASS SOPRANO AND HE AN OUTSTANDING FRENCH TENOR. BOTH SING AT THE WORLD’S MOST PROMINENT STAGES AND IN THEIR PRIVATE LIVES THEY ARE MARRIED AND PARENT A DAUGHTER. IN JUNE, ALEKSANDRA KURZAK AND ROBERTO ALAGNA WILL PERFORM TOGETHER IN WARSAW AT DEFILAD SQUARE.



©CREDITS

tekst | by marianna kucharska

©CREDITS



I N T E RV I E W

Aleksandra Kurzak i Roberto Alagna

Rozmawiamy w centrum Warszawy. Na co dzień pracujecie w Wiedniu, NYC, Londynie, Paryżu. Gdzie jest prawdziwy dom Aleksandry Kurzak i Roberta Alagny? Aleksandra Kurzak: Moje serce bije tu, w Warszawie. Tu wijemy z Robertem gniazdo, tu wychowujemy naszą 5-letnią córkę Malénę, mamy swoje ławki w parkach, kawiarnie, w których pijemy kawę, czy place zabaw, które odwiedzamy z córką. Chociaż przyznam, że kiedy jestem zbyt długo w Warszawie, to czegoś mi brakuje i spoglądam nerwowo na walizkę (śmiech). Wtedy myślę, że trzeba gdzieś ruszyć. Drugi dom mamy pod Paryżem, gdzie Roberto się urodził. Kocha zapraszać do niego rodzinę i znajomych z całego świata. Roberto Alagna: Myślę, że dziś się wszystko przewartościowało i zawody artystyczne, takie jak nasz, rodzą potrzebę nieposiadania domu w jednym konkretnym miejscu. Naszym domem jest cały świat. Umiemy nowe miejsca traktować jak przystanie. AK: Projekt operowy zwykle trwa od 4 do 6 tygodni. Staramy się wynajmować te same mieszkania i zwykle w pobliżu opery, żeby poczuć się przynajmniej odrobinę bezpieczniej. Pani jest Polką, Pan – Francuzem z sycylijskimi korzeniami? W jakim języku rozmawiacie w domu? AK: Początkowo mówiliśmy ze sobą głównie po włosku, a dziś w domu można usłyszeć trzy języki – ja rozmawiam z córką po polsku, a Roberto po francusku. A teraz z panią rozmawiamy po angielsku. Czasem wszystko nam się miesza, ale lubimy się z tego śmiać. Efekt? Nasza córka mówi w trzech językach i jest bardzo otwarta na nowe kultury i ludzi. Chociaż przyznam, że kiedy była młodsza – a przecież wszędzie podróżuje z nami, bałam się, że będzie miała problem z nawiązywaniem nowych relacji – jesteśmy w końcu rodziną wędrowców.

We’re meeting in central Warsaw, but you normally work in Vienna, NYC, London or Paris. Where do Aleksandra Kurzak and Roberto Alagna call home? Aleksandra Kurzak: Warsaw is where my heart is. This is where we are building our nest and raising our five-year old daughter, Maléna, where we have our benches in parks, and where the cafes we sit in, and the playgrounds we take our daughter to are. Although I have to admit that whenever I stay in Warsaw for too long, I feel that something’s missing and start to glance nervously at my suitcase (laughs). And this is when I start to think that it’s time to go somewhere else. We have our second home near Paris, where Roberto was born. He loves inviting his family and friends there. Roberto Alagna: I think everything is being redefined and artistic professions like ours have given rise to the need for not having one’s home in one specific place. The whole world is our home. We have learnt to treat new places like harbours. AK: Our opera engagements usually last from 4 to 6 weeks. We try to rent the same apartments, usually near the opera, to at least feel a bit safer. You’re Polish, and you’re French with Sicilian roots? What language do you speak at home? AK: Initially, we mainly spoke Italian, but you can now hear three languages at our home – I speak to my daughter in Polish and to Roberto in French. And we’re speaking English to you now. Sometimes we get confused, but we like to laugh at it. And what’s the result? Our daughter speaks three languages and is extremely open to new things, new cultures and new people. But I have to say that when she was younger – and she always travels with us – I was afraid that she was going to find it hard to build new relationships. After all, we’re a family of travellers. What were your family homes like and when did singing come into the picture? AK: My parents worked for the Wrocław Opera. My mother was a soprano, and my father played the French horn. I practically grew up backstage. For me, the stage was a wonderful fairy tale. I loved listening to my mother singing in her powerful voice while I was having breakfast. I remember that one day – I was four at the time – I was imitating her as she was getting ready for a concert. I was overheard by conductor Stefan Rachoń, who offered to record me singing an album of arias. But my parents did not agree. Apparently, my time had to come. Later, I went to music school and started playing the violin. My teacher told me that I played in an operatic manner. But a month before my entrance exam, I decided that I wanted to sing. I was practicing arias with my mother and got into the Wrocław Academy of Music. Nature won out. Was your mother a diva? AK: Not at all. She taught me to be humble and to put

A jakie były wasze domy rodzinne i kiedy pojawił się w waszym życiu śpiew? AK: Rodzice pracowali w Operze Wrocławskiej, mama była sopranistką, a tata grał na waltorni. Wychowałam się więc za kulisami. Scena była dla mnie jak cudowna bajka. Kochałam słuchać, jak mama śpiewa mocnym głosem, który jeszcze przed chwilą wybrzmiewał przy porannym śniadaniu. Pamiętam, kiedy któregoś dnia – miałam wtedy cztery lata – naśladowałam ją, jak przygotowywała się do koncertu. Usłyszał to dyrygent Stefan Rachoń, który zaproponował mi nagranie płyty z ariami. Rodzice się jednak nie zgodzili. Widocznie musiał przyjść mój czas. Potem zaczęłam chodzić do szkoły muzycznej, grać na skrzypcach. Słyszałam wtedy od nauczycielki, że gram operowo. Ale na miesiąc przed egzaminami wstępnymi postanowiłam, że chcę jednak śpiewać. Pod okiem mamy nauczyłam się arii i dostałam się na wrocławską Akademię Muzyczną. Natura wygrała. Mama była diwą? AK: W ogóle nie. To od niej nauczyłam się pokory i dystansu do tego zawodu. W domu była mamą, przyjacielem, a artystką bywała wieczorami. Do dziś czasem się z nią konsultuję, kiedy na przykład nagrywam płytę.

this profession into perspective. She might have been an artist at work but at home she was a mother, and a friend. I still ask her for advice, when I’m recording something. RA: There were no professional musicians in my home. But our house used to resound to songs and musical instruments. Music flowed from the soul. We were a large family. My parents met in Paris after emigrating from Sicily in search of a better life. My dad was a bricklayer, my mother was a seamstress, and they raised four children. Both of them had nine siblings. Just imagine our Sicilian family get-togethers – we had pasta, drank wine, played the mandolin and sang. It was our response to poverty and sadness. I remember that during one of these dos, and I was probably four at the time, my dad started singing with his father. What voices they had! It sent shivers down my spine, I’m can still recall the feeling today. But I was shy and I was too embarrassed to demonstrate my abilities at home. I felt there was a gulf between us. I didn’t feel good enough. I was 15 when I sang for them for the first time. And that’s how it all started. You both like to experiment. You record albums, give recitals and perform operas. You’ve appeared in Męskie Granie and sung Christmas carols with

ZWIĄZKI NA ODLEGŁOŚĆ SĄ NIE DLA NAS. CHOCIAŻ WCALE NIE MUSIMY PRACOWAĆ RAZEM, NAJWAŻNIEJSZE, ŻEBY JEDNO NIE ŚPIEWAŁO W PARYŻU, A DRUGIE W NOWYM JORKU. MAMY CÓRKĘ, KTÓRA CHCE SPĘDZAĆ CZAS Z OBOJGIEM RODZICÓW. ❚ LONG-DISTANCE RELATIONSHIPS ARE NOT OUR CUP OF TEA. BUT WE DON’T HAVE TO WORK TOGETHER. THE MAIN THING IS THAT ONE OF US NOT SINGING IN PARIS AND THE OTHER IN NEW YORK. WE HAVE A DAUGHTER WHO WANTS TO SPEND TIME WITH BOTH HER PARENTS.

RA: W moim domu rodzinnym nie było profesjonalnych muzyków. Ale śpiew i gra na instrumentach towarzyszyły nam o każdej porze. Muzyka płynęła z duszy. Mieliśmy liczną rodzinę – rodzice poznali się w Paryżu, po tym jak wyemigrowali z Sycylii w poszukiwaniu lepszego życia. Tata zajmował się murarstwem, a mama była krawcową i wychowała czwórkę dzieci. Każde z rodziców ma po dziewięcioro rodzeństwa. Więc proszę sobie wyobrazić, jak wyglądały nasze sycylijskie rodzinne biesiady – jedli makaron, pili wino, grali na mandolinach i śpiewali. To był ich sposób na biedę i smutek. Pamiętam, jak podczas jednej z takich biesiad, miałem wtedy ze cztery lata, mój tata zaczął śpiewać ze swoim ojcem. To były głosy! Ciarki przechodziły mi po plecach, to uczucie wspominam do dziś. Ja jednak byłem nieśmiały i wstydziłem się pokazywać w domu, co potrafię. Czułem przepaść, myślałem, że nie jestem dość dobry. Miałem dopiero

Sebastian Karpiel-Bułecka. Which form are you most comfortable with? RA: We experiment because classical singing can have many facets. And a powerful voice always defends itself. Concerts are more challenging for an artist. AK: Definitely more challenging. A performance can go for several hours, but you are performing with several other soloists on the stage. The attention of the audience is divided and you usually only have one or two famous arias to sing. But there is only me and the audience during a concert. I can’t afford to make a wrong gesture or sing a single note off-key. The black wall from the opera changes to individual faces which you can easily read. And talking about experiments – Roberto, you said that a powerful voice always defends itself. I remember a Męskie Granie concert in Poznań. Kasia Nosowska invited me to join her. I have to admit that I was a bit nervous when I walked out onto the stage and saw mohawk haircuts, leather



Aleksandra Kurzak i Roberto Alagna w Pajacach w Metropolitan Opera. ❚ Aleksandra Kurzak and Roberto Alagna in Pagliacci at the Metropolitan Opera.

Aleksandra Kurzak i Roberto Alagna

15 lat, kiedy po raz pierwszy dla nich zaśpiewałem. I tak się zaczęło. Oboje lubicie eksperymentować. Nagrywacie płyty, śpiewacie recitale, arie w operach. Pani wystąpiła w Męskim Graniu i zaśpiewała kolędy z Sebastianem Karpielem-Bułecką. W której formie czujecie się najbezpieczniej? RA: Eksperymentujemy, bo śpiew klasyczny może mieć wiele twarzy. A mocny głos zawsze się obroni. Chyba dla każdego artysty koncerty są trudniejszą formą. AK: Zdecydowanie trudniejszą. Spektakl trwa kilka godzin, obok ciebie na scenie występuje kilku solistów, uwaga widza jest rozproszona, a ty masz do zaśpiewania zwykle jedną czy dwie słynne arie. Na koncercie jestem tylko ja i słuchacze. Nie mogę pozwolić sobie ani na fałszywy ruch, ani na fałszywą nutę. Czarna ściana z opery zamienia się w konkretne twarze, na których wszystko można wyczytać. Co do eksperymentów – Roberto, powiedziałeś, że mocny głos zawsze się obroni. Pamiętam poznański występ podczas Męskiego Grania, do którego zaprosiła mnie Kasia Nosowska. Przyznam, że wyszłam na scenę lekko podenerwowana, po drugiej stronie zobaczyłam

jackets and faces expecting heavy rock. I started singing. There was derisive laughter and whistling at first, but then the audience went quiet. And it ended with Puccini and there were lighters in the air. You employed a strategy to demonstrate that classical music can be performed in a variety of ways and can strike the right chord with everyone. But how can you attract young people to the opera or a classical music concert? RA: The opera has never been in such superb form. I get the impression that young people are maturing faster and don’t need to be convinced. The Metropolitan Opera and ROH Covent Garden in London are always sold out. Young people come with their schools and they are mesmerised. It works. AK: But they do need to be convinced! Roberto takes a very French perspective. France has a huge market for classical music. Classical music programs are aired in primetime. Poland has a long way to go in this respect. Going to the opera is still something out of ordinary. You only have to watch a talent show – whenever a contestant comes out and tries to sing O mio babbino caro, the audience goes wild and the jury bursts into tears. Classical music is moving, but we need to

©STELLA ORION

I N T E RV I E W

Nowe OgrOdY zamku

irokezy, skórzane kurtki, twarze wyczekujące mocnego rockowego brzmienia. Zaczęłam śpiewać. Najpierw usłyszałam drwiące śmiechy i pogwizdywanie, ale wkrótce publiczność zamilkła. I… skończyło się na Puccinim z zapalniczkami. Użyliście małego podstępu, żeby pokazać publiczności, że muzyka klasyczna może być podana w różny sposób i może być przystępna. A jak zwabić dziś młodych ludzi do opery czy na koncert muzyki klasycznej? RA: Opera nigdy nie była w tak doskonałej formie, jak jest dziś. Mam wrażenie, że młodzi ludzie szybciej dojrzewają i nie potrzeba ich przekonywać. Metropolitan Opera, ROH Covent Garden w Londynie grają przy pełnych salach. Młodzi ludzie przychodzą ze szkołami i są zaczarowani. To działa. AK: Ależ trzeba ich przekonywać! Roberto mówi z perspektywy Francuza. Francja to przecież ogromy rynek muzyki klasycznej, w telewizyjnym prime timie emitowane są music shows z klasyką. W Polsce wciąż mamy ważną lekcję do odrobienia. Wyjście do opery to ciągle coś niepowszechnego. A wystarczy włączyć jakikolwiek talent show – kiedy uczestnik wychodzi

– Nowe OgrOdY WarszaWY New gardens of The rOYaL CastLe – New gardens of

oTwarcie 11 maja

PRZED SPEKTAKLEM POTRZEBUJĘ WYCISZENIA, CZASU DLA SIEBIE. A ROBERTO? ŚPIEWA JUŻ OD RANA, PRZY ŚNIADANIU, W WANNIE, W KTÓREJ POTRAFI SPĘDZIĆ TRZY GODZINY. ❚ I NEED SILENCE AND TIME FOR MYSELF BEFORE A PERFORMANCE. AND ROBERTO? HE’S ALREADY SINGING EARLY IN THE MORNING, OVER BREAKFAST, AND IN THE BATH.



opeNiNg maY 11

REKLAMA

get people used to it, infect them with it. Which is why I believe that taking concerts to the streets is the best way to promote it. This is what Pavarotti used to do – he used to stage giant concerts with pop stars – Sting, John Bon Jovi, and Celine Dion. RA: Talking about taking the opera to the streets, I remember our visit to New York a few years ago. We were following the footsteps of my grandparents, who went there from Sicily many years earlier. My grandmother always used to say that she saw the “cheeky wookee” from her window. This turned out to be City Hall. We were tired after walking around, so we sat down to have a pizza in a tiny Italian eatery in Little Italy and we started humming. AK: O yes! I remember that at one stage Roberto sang aloud and that’s when it started. He sang O sole mio and some operatic arias. A crowd had gathered round. People were standing there listening. And they applauded him for several minutes.

WarsaW



I N T E RV I E W

Aleksandra Kurzak i Roberto Alagna

i usiłuje zaśpiewać O mio babbino caro, to publiczność szaleje, a jury płacze. Muzyka klasyczna wzrusza, ale trzeba ludzi z nią oswajać, zarażać. Dlatego uważam, że np. wychodzenie na ulicę z koncertem to najlepsza jej promocja. Tak robił zresztą Pavarotti – organizował olbrzymie koncerty z muzykami pop: Stingiem, Johnem Bon Jovim czy Céline Dion. RA: Kiedy mówisz o wychodzeniu z operą na ulicę, przypomina mi się, jak kilka lat temu byliśmy w Nowym Jorku. Chodziliśmy szlakami moich dziadków, którzy przed laty przyjechali tu z Sycylii. Babcia zawsze mawiała, że widziała z okna „cziki łuki” – okazało się, że to City Hall. Zmęczeni w spacerem usiedliśmy zjeść pizzę w niewielkiej włoskiej restauracji na Little Italy i zaczęliśmy sobie podśpiewywać. AK: Tak! Pamiętam, w pewnym momencie Roberto otworzył głos i się zaczęło. Wybrzmiały O sole mio i jakieś arie operowe. Tłum ludzi się zatrzymał, wszyscy zamierali w bezruchu i słuchali. Potem bili brawo dobrych kilka minut. No właśnie, wychodzenie na ulicę. Na warszawskim placu Defilad już kilka razy były transmitowane spektakle z Metropolitan Opera. A w czerwcu zaśpiewacie na żywo Madame Butterfly Pucciniego. Oboje po raz kolejny zmierzycie się z tym kompozytorem?

ALEKSANDRA KURZAK (rocznik 1977) solistka operowa. Od 2007 r. związana m.in. z takimi teatrami jak: Metropolitan Opera, ROH Covent Garden, Bayerische Staatsoper w Monachium, wiedeńska Staatsoper. ❚ Born in 1977, an opera soloist. Since 2007, she has performed at such theatres as the Metropolitan Opera, ROH Covent Garden, Bayerische Staatsoper or the Vienna Staatsoper.

ROBERTO ALAGNA (rocznik 1963) śpiewak operowy, tenor. Śpiewał m.in. w Covent Garden czy Metropolitan Opera. Jego najsłynniejsze role to m.in. Alfredo w Traviacie, Rodolfo w La bohème czy Pinkerton w Madame Butterfly. ❚ Born in 1963, an opera singer, tenor. He performed at Covent Garden or the Metropolitan Opera. His most famous roles include Alfredo in La Traviata, Rodolfo in La bohème and Pinkerton in Madama Butterfly.

That’s it – going out onto to the streets. Metropolitan Opera productions have broadcast in Warsaw’s Defilad Square several times. This June you’ll both be singing in Puccini’s Madame Butterfly. Will you both be confronting this composer again? AK: Because we like singing Puccini. Everyone is familiar with and loves this opera, and Defilad Square is the perfect venue for street performances. It’s a per-

DZIŚ WSZYSTKO SIĘ PRZEWARTOŚCIOWAŁO I ZAWODY ARTYSTYCZNE, TAKIE JAK NASZ, RODZĄ POTRZEBĘ NIEPOSIADANIA DOMU W JEDNYM KONKRETNYM MIEJSCU. NASZYM DOMEM JEST CAŁY ŚWIAT. ❚ TODAY, EVERYTHING IS BEING REDEFINED AND ARTISTIC PROFESSIONS LIKE OURS HAVE GIVEN RISE TO THE NEED FOR NOT HAVING ONE’S HOME IN ONE SPECIFIC PLACE. THE WHOLE WORLD IS OUR HOME. AK: Bo lubimy go śpiewać. Wszyscy znają i kochają tę operę, a plac Defilad do takiego ulicznego widowiska nadaje się znakomicie. To właśnie idealny sposób, żeby oswajać ludzi z klasyką. Widowisko wyreżyseruje Natalia Korczakowska. Jestem ciekawa tego spotkania w tej przestrzeni. Znów będziecie pracować wspólnie. Razem w domu, razem na scenie. Nie macie siebie dosyć? AK: Związki na odległość są nie dla nas. Chociaż wcale nie musimy pracować razem, najważniejsze, żeby jedno nie śpiewało w Paryżu, a drugie w Nowym Jorku. Mamy córkę, która chce spędzać czas z obojgiem rodziców. Ale na pewno nie mamy siebie dosyć. Bardzo się różnimy, mam na myśli chociażby przygotowania do występów. Ja przed spektaklem potrzebuję wyciszenia, czasu dla siebie. A Roberto? Śpiewa już od rana, przy śniadaniu, w wannie, w której potrafi spędzić trzy godziny, w samochodzie przed występem. Dla mnie dom to dom, a praca dopada mnie dopiero w garderobie. Słowem, pięknie się uzupełniamy (śmiech). ■

fect way to introduce people to classical music. The production will be directed by Natalia Korczakowska who previously worked for the Grand Theatre National Opera. I look forward to this meeting and this space. And you’ll be working together again? Don’t you ever get fed up with each other? AK: Long-distance relationships are not our cup of tea. But we don’t have to work together. The main thing is that one of us not singing in Paris and the other in New York. We have a daughter who wants to spend time with both her parents. And we certainly have not had enough of each other. We are very different. This is best reflected in how we prepare for our performances. I need silence and time for myself before each performance. And Roberto? He’s already singing early in the morning, over breakfast, in the bath – where he can spend three hours – and in the car going to his performance. For me, home is home and work doesn’t begin until I get to the dressing room. In other words, we complement each other (laughs). ■

PROMOCJA

Marlu to wyjątkowa marka stworzona przez kobiety z myślą o kobietach, które stawiają na siebie. Dyrektor kreatywna marki (Agata Ula Rzepniewska) jest absolwentką jednej z najlepszych szkół mody – Polimoda we Florencji. Dzięki temu Marlu ogromną wagę przywiązuje do jakości, którą nierozerwalnie łączy z rodzimą produkcją. Wszystkie kolekcje odszywane są w Polsce, we własnej szwalni. Marlu swoim niepowtarzalnym stylem zdobyła już liczne grono stałych klientek. Marka Marlu znana i ceniona za zamiłowanie do detalu, niebanalne wykończenia i stonowany minimalizm w tym sezonie przedstawia kolekcje pełną koloru. Soczysty koral, przybrudzony róż i wyraziste pasy to propozycja na wiosnę-lato 2019 r. W kolekcji nie zabraknie również bieli, beżu i czerni, by każda kobieta mogła poczuć się elegancko i nowocześnie. Na wiosnę-lato 2019 zwiewne jedwabie, lny łączone są z grubszymi wełnami, z których powstają legendarne już garnitury marki. Proste, klasyczne i idealnie skrojone stanowią już wizytówkę marki. Wszelkie projekty powstają jednak z myślą o nowoczesnych kobietach, które kochają manifestować swoją osobowość. W butiku marki przy Żurawiej 1a w Warszawie, poza regularną sezonową kolekcją, cyklicznie wprowadzana jest także limitowana linia, czyli pojedyncze projekty dostępne wyłącznie w kilku sztukach. Marlu oferuje także szycie na miarę. To idealna propozycja dla zabieganych kobiet, które chcą mieć perfekcyjnie skrojoną garderobę z najwyższej jakości materiałów. Dodatkowo od tego sezonu w ofercie również suknie ślubne i minikolekcje dla dzieci.

Marlu is an exceptional brand made by women for other women who know their worth. The brand’s Creative Director (Agata Ula Rzepniewska) is a graduate of one of the top fashion schools, namely Polimoda in Florence. Owing to this background, Marlu pays meticulous attention to quality which is closely linked with domestic production. All collections are made in Poland in an in-house sewing room. The inimitable style of Marlu has won the hearts of many permanent clients. Marlu, a recognised brand highly valued for its love for detail, original trimmings and toned minimalism, this season premieres a collection bursting with colour. Bright coral, dirty pink and stripes are the brand’s offering for the summer of 2019. The collection also includes items in white, beige and black so that every client can be dressed in an elegant way with a modern twist. The SS 2019 collection also features airy silks, linens combined with thicker woollen fabrics of which the brand’s legendary suits are made. Simple, classic and perfectly cut, suits have become the flagship product of Marlu. All designs are made with modern women who love to show off their personality in mind. At the Marlu boutique in ul. Żurawia 1a in Warsaw, apart from the regular seasonal collection, customers can also find limited clothing lines with only a few items available. MARLU also offers a made-to-measure service. This is the perfect offering for busy women who would like to have a perfectly fitting set of clothes made from high-end fabrics. In addition, as of this season, the brand will also be offering bridal dresses and mini collections for children.

NA HASŁO „KALEIDOSCOPE” DLA KAŻDEJ Z KLIENTEK PRZYGOTOWANY JEST 10% RABAT I NIEPOWTARZALNY UPOMINEK. CUSTOMERS WHO USE THE CODE “KALEIDOSCOPE” WHILE SHOPPING WILL GET A 10% DISCOUNT AND A UNIQUE GIFT. ATELIER: UL. ŻURAWIA 1A/PLAC TRZECH KRZYŻY 7, WARSZAWA SKLEP ONLINE: WWW.MARLU.PL

GOOD LIFE

przewodnik lidera

M O C P OZ Y T Y W N EG O P R Z Y W Ó D Z T WA The power of positive leadership

OPTYMIZM, ALE NIE TEN NAIWNY. KOMBINACJA WIZJI I PRAGMATYZMU. RÓWNOWAGA MIĘDZY TROSKĄ I WYMAGANIAMI. JAKIE CECHY WYRÓŻNIAJĄ AUTENTYCZNEGO LIDERA? ❚ OPTIMISM, BUT NOT THE WIDE-EYED VARIETY. A FUSION OF VISION AND PRAGMATISM. A BALANCING OF CARE AND EXPECTATIONS. WHAT ARE THE DISTINGUISHING CHARACTERISTICS OF A REAL LEADER? tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

igdy się nie poddawaj. Nigdy, nigdy, nigdy – w niczym, wielkim, małym, poważnym czy drobnym” – mówił Winston Churchill do absolwentów szkoły średniej Harrow, do której sam niegdyś uczęszczał. Podobne mowy wygłaszają wybitne jednostki, by zmobilizować młodzież do wytężonej pracy. Ale to był październik 1941 r. Rozstrzygały się losy Zjednoczonego Królestwa i wielu obywateli zaczynało wątpić w zwycięstwo nad III Rzeszą. Trzeba było podnieść na duchu naród, wlać w serca milionów nadzieję, zagrzać ich do walki – i Churchill z tego zadania wywiązał się znakomicie. Gdyby mówił tylko o przeważających siłach wroga i ewentualności klęski, niechybnie podkopałby morale społeczeństwa, uruchamiając mechanizm samospełniającej się przepowiedni. Ale to nie było w stylu Churchilla. Filozof Julian Baggini ma rację: bohaterami są ci, którzy skupiają się na jutrzence, a nie na zapadającym zmierzchu. Jak Barack Obama, który mówił o odwadze nadziei, a nie o jej ułudzie. I jak Martin Luther King, który miał sen, a nie koszmar. Podobną charyzmą wyróżniał się Jan Paweł II. Wstrząśnięty tym, co zobaczył w wiosce trędowatych w Brazylii, powiedział: „Chciałbym czasem zapłakać jak dziecko, ale na co komu płaczący papież? Ja muszę ich natchnąć siłą!”. Po tym poznać pozytywnego lidera, że zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji, a mimo to nie wywiesza białej flagi. Wyklucza zarówno kapitulację, jak i naiwny optymizm. Zdaje sobie sprawę, że – jak to ujmuje Bag-



GOOD LIFE

design thinking When asked who was Britain’s greatest ever prime minister, many of us will answer “Winston Churchill”. And rightly so. Once, while addressing graduates of Harrow, the school he attended as a boy, he said: “Never give in, never give in…in nothing, great or small, large or petty – never give in...”. Similar addresses are frequently given by outstanding individuals to motivate young people to work hard. But this speech was made on October 1941, in the middle of World War II. The future of the United Kingdom was hanging in the balance and many were beginning to doubt whether they could defeat the Third Reich. Churchill had to lift the nation’s morale, instil hope in the hearts of millions of people, and spur them to fight. And he did an excellent job. Had he talked about the superior strength of the enemy and the possibility of defeat, he would have seriously compromised the nation’s morale and possibly helped realise a self-fulfilling prophecy. But that was not Churchill’s style.

PO TYM POZNAĆ POZYTYWNEGO LIDERA, ŻE ZDAJE SOBIE SPRAWĘ Z POWAGI SYTUACJI, A MIMO TO NIE WYWIESZA BIAŁEJ FLAGI. WYKLUCZA KAPITULACJĘ, JAK I NAIWNY OPTYMIZM. ❚ THIS IS THE MARK OF A POSITIVE LEADER WHO REALISES THE GRAVITY OF THE SITUATION, BUT REFUSES TO RAISE THE WHITE FLAG. HE OR SHE REFUSES TO CAPITULTE AND ESCHEWS NAIVE OPTIMISM. gini – „ponure diagnozy są jałowe, jeśli nie towarzyszą im skuteczne recepty, a natchnione przywództwo nie przyniesie skutków, jeśli ignoruje niewygodne prawdy”. Dodajmy, że nawet skuteczne recepty są bezużyteczne, dopóki nie zmienią się w działanie, wysiłek i pracę. – Owocne przywództwo to kombinacja wielkiej wizji z codzienną praktyką – potwierdza Dariusz Ambroziak, psycholog organizacji i partner zarządzający Instytutu Gaussa. – Kapitan wyznacza kierunek i sprawdza, czy załoga zna kurs i wykonuje czynności, dzięki którym statek dopłynie bezpiecznie do portu. Ale dlaczego załoga miałaby zaufać kapitanowi? Decydują o tym czynniki merytoryczne. Po prostu musi znać się na żeglowaniu – o jakiekolwiek wody chodzi: polityczne, społeczne czy biznesowe. Jeśli jest inteligentny i wykształcony, łatwiej zdobędzie posłuch. Ale kompetencje to nie wszystko. Oczekujemy, że lider zawsze stanie za nami murem. Musi być po stronie obywatela, podkomendnego, pracownika – choćby wiązało się to z uszczerbkiem na jego karierze. „Ludzi nie interesuje, ile wiesz, dopóki nie wiedzą, na ile interesuje cię ich los” – mawiają Amerykanie.

The philosopher Julian Baggini is right when he says that “... our heroes are those who focus on the next dawn, not the imminent dusk”. Barack Obama talked about the audacity of hope, not its futility. Martin Luther King had a dream, not a nightmare. Pope John Paul II demonstrated similar charisma. Shaken by what he had seen in a leper colony in Brazil, he said: “Sometimes, I want to cry like a baby, but who needs a crying pope? I need to inspire them with power!” This is the mark of a positive leader who realises the gravity of the situation, but refuses to raise the white flag. He or she refuses to capitulte and eschews naive optimism. A leader realises that, as Baggini puts it, “Grim diagnoses are futile if they are not accompanied by effective prescriptions, and inspirational leadership is empty if it ignores inconvenient truths”. We might add that effective prescriptions are useless unless they are translated into actions, effort and work. “Productive leadership is a combination of a big vision and daily training”, confirms Dariusz Ambroziak, an organisational psychologist and the Managing



GOOD LIFE

przewodnik lidera

W książce Dobry szef, zły szef Robert I. Sutton pisze, że najlepsi przełożeni chronią podwładnych przez koszmarem biurokracji, wścibskimi dyrektorami, niepewnością i chaosem organizacyjnym. Modelowym przykładem menedżera „żywej tarczy” jest dla niego Robert Townsend, który był m.in. dyrektorem generalnym Avis-Rent-a-Car. Kiedyś odmówił Davidowi Sarnoffowi, członkowi zarządu tej spółki, wydania pełnego rejestru samochodów będących w posiadaniu przedsiębiorstwa. Skompletowanie takiej listy wymagałoby tygodni pracy. Townsend uznał, że ten czas jego pracownicy mogą spożytkować efektywniej. Odparł więc Sarnoffowi: „Jeżeli ja nie potrzebuję tej informacji do kierowania spółką, to ty, do cholery, tym bardziej jej nie potrzebujesz jako dyrektor zewnętrzny”. – Pozytywny lider nie szczędzi swoim ludziom mów „ku pokrzepieniu serc” – wskazuje Adam Bodziak, specjalista od marki pracodawcy. – Zawsze można liczyć na jego wyrozumiałość, radę i inspirację. Bliski temu opisowi jest Truett Cathy, założyciel firmy Chick-Fil-A, który zadał retoryczne pytanie: „Jak stwierdzić, że człowiek potrzebuje słów zachęty?”. Jego odpowiedź brzmiała: „Po tym, że oddycha”. – Menedżerowie czytają opasłe podręczniki motywacji, zaznajamiają się z najnowszymi badaniami i teoriami z dziedziny motywacji tak zwanego służebnego zarządzania, a zapominają o tym, by pracownika pochwalić, poklepać po ramieniu – ubolewa Bodziak. Za nieodzowną cechę dobrego zwierzchnika uważa również

Partner at the Gauss Institute. “The captain sets the direction and checks that the crew knows the course and sees to it that the ship is brought back safely into harbour.” But why would the crew place their trust in the captain? This is where credentials come into play. The captain has to know how to navigate the political, social and business waters. If he or she is intelligent and educated, it’ll be easier to command respect. But qualifications and experience are not the whole story. We expect the leader to stand firmly behind us. The leader must be on the side of the citizen or subordinate - even to the detriment of his or her career. Americans say that “people are not interested in knowing how much you know until they know how much you are interested in their future”. Who would ever argue with that? In his book Good Boss, Bad Boss, Robert I. Sutton writes that best superiors protect their subordinates against the nightmare of bureaucracy, nosy executives, uncertainty, and organisational chaos. His poster example of a “human shield” manager is Robert Townsend, the former General Manager of Avis Car Rental. He once refused to provide an Avis board member, David Sarnoff, with a registry of all the cars that Avis owned. Weeks of work would have been required to compile the necessary information. Townsend believed his people’s efforts were better spent elsewhere. So he shot back at Sarnoff: “If I don’t need it to run the com-

NAJLEPSI PRZEŁOŻENI CHRONIĄ PODWŁADNYCH PRZEZ KOSZMAREM BIUROKRACJI, WŚCIBSKIMI DYREKTORAMI, NIEPEWNOŚCIĄ I CHAOSEM ORGANIZACYJNYM. ❚ THE BEST SUPERIORS PROTECT THEIR SUBORDINATES AGAINST THE NIGHTMARE OF BUREAUCRACY, NOSY EXECUTIVES, UNCERTAINTY, AND ORGANISATIONAL CHAOS.

pany, you sure as hell don’t need this information as an outside director.” “A positive leader inspires his people with uplifting addresses”, stresses Adam Bodziak, an employer brand expert. “You can always rely on his understanding, advice and inspiration.” Matching this description is Truett Cathy, the founder of Chick-Fil-A, who asked the rhetorical question: “How do you identify someone who needs encouragement?” His answer? “That person is breathing.” “Managers read bulky motivation handbooks, read the latest staff motivation research and theories, but tend to forget to praise an employee, or pat him on the shoulder”, says Bodziak with regret.



DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

PEPTIDE HAIR THERAPY

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine ofﬁces. DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie

●

dr Robert Kurzawiński

Prywatny Gabinet Dermatologiczny

Leszno, Rawicz, Wschowa

dr Aleksander Sieńczewski

dr Michał Tarkiewicz

Poznań

Lublin

T: +48 502 668 878 www.instytutideaﬁtspa.pl

dr hab. n. med. Aleksandra Szlachcic

dr Magdalena Grusiecka

Kraków

T: +48 500 516 118 www.klinikakalina.pl

dr n. med. Oliwia Jakubowicz

dr Izabela Wierzbicka

Medistica. Medycyna + Piękno. T: +48 784 030 546 www.medistica.com.pl

O-medical Clinic

Poznań

T: +48 795 177 794 www.dermatologpoznan.com

Medycyna Estetyczna

Instytut Idea Fit & Spa

T: +48 515 770 323 www.gabinet-dermatologiczny.com.pl

©CREDITS

Stops hair loss Effective against alopecia ● Induces new hair growth ● Increases hair density and thickness ● Revitalizes hair follicles ● Promotes blood circulation in the scalp ● Indicated before and after hair transplant

●

Klinika Piękna Kalina

Warszawa

T: +48 734 465 138 www.tarkiewicz.pl

dr Iwona Bonisławska Gabinet Dermatologii Estetycznej

Gdańsk

T: +48 608 077 588 www.bonislawska.pl

dr Monika Kukulska

LA Beauty

Beaumed Medycyna Estetyczna

T: +48 690 015 433 dr.izabelawierzbicka@gmail.com

T: +48 509 481 739 facebook/Beaumed

Szczecin

Lubin

dr Karolina Falkowska Falkowscy Aesthetic Clinic

Augustów, Białystok

dr Justyna Bełtowska

Instytut Trychologii EsteticDerm

Kraków

T: +48 533 055 829, 730 707 184 T: +48 530 305 535 www.sanatorium-augustow-palac.pl www.trycholog.esteticderm.pl

dr Anna Płatkowska-Szczerek Anclara Health&Aesthetics

Warszawa

T: +48 506 442 500 www.drplatkowska.pl

dr Joanna Szeremeta

Stalowa Wola

T: +48 785 278 555 www.derm-est.com

dr n. med. Katarzyna Bałabańska Klinika Ambroziak

Warszawa

T: +48 726 101 000 www.klinikaambroziak.pl

ESTETIQ Medycyna Estetyczna

dr Aleksandra Znajewska-Pander

T: +48 535 224 802 www.estetiq.com.pl

Golub-Dobrzyń

Poznań

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERAPY! www.DrCyj.pl

dr Paweł Piłat

Gabinet Dermatologii Estetycznej “DERMEST”

Gabinet Lekarski

T: +48 604 120 566 www.znajewskapander.pl

GOOD LIFE

przewodnik lidera Bodziak believes that a good boss should be also able to put herself into perspective and remain close to her people. He admires Matteo Renzi, the former Italian Prime Minister, who used to relate amusing episodes from his life. His confessor once reprimanded him with “Chill out, God exist, but you are not him.” “We prefer a smiling boss with a sense of humour to one that is as stiff as a poker”, stresses Bodziak. “It’s much easier to carry out the orders of someone who shows emotion and has a human face.” But even a caring and direct boss can raise his voice, stamp his foot, and pound the desk if necessary. Unconditional love might help form tight-knit bonds

KAPITAN WYZNACZA KIERUNEK I SPRAWDZA, CZY ZAŁOGA ZNA KURS I WYKONUJE CZYNNOŚCI, DZIĘKI KTÓRYM STATEK DOPŁYNIE BEZPIECZNIE DO PORTU. ❚ THE CAPTAIN SETS THE DIRECTION AND CHECKS THAT THE CREW KNOWS THE COURSE AND SEES TO IT THAT THE SHIP IS BROUGHT BACK SAFELY INTO HARBOUR.

duży dystans do siebie i mały do innych ludzi. – Wolimy szefa uśmiechniętego, z poczuciem humoru niż sztywniaka chodzącego, jakby kij połknął – podkreśla Bodziak. – Łatwiej wykonuje się polecenia osoby, która odważnie pokazuje swoje emocje i ludzką twarz. Troskliwość i bezpośredniość szefa nie wykluczają jednak tego, że kiedy trzeba, podniesie głos, tupnie nogą, trzaśnie ręką w biurko. „Miłość bez wymagań może doprowadzić do powstania bliskich relacji w kochającej się rodzinie, ale nie zbuduje skutecznego zespołu” – wykłada Jon Gordon w poradniku Potęga pozytywnego przywództwa. Jego zdaniem dobry lider ma konkretne oczekiwania, ale wyraża je tak, by nikogo nie poniżać. Zgadza się z nim Dariusz Ambroziak, według którego unikanie trudnych decyzji i rozmów, a także środków dyscyplinujących świadczy o słabości menedżera. Przy czym drastyczne posunięcia powinny być ostatecznością poprzedzoną strzałami ostrzegawczymi. – Więcej pracy trzeba włożyć w tłumaczenie, lecz w dłuższej perspektywie ten styl zarządzania się opłaci – argumentuje Ambroziak. – Nagrodą będzie mocniejsza grupa z wyższym poziomem współpracy. Przywódca, który zabiega głównie o popularność, traci autorytet – a w końcu przestaje także być popularny. „Obiecuję wam krew, pot i łzy” – zapowiadał Brytyjczykom Winston Churchill i słowa dotrzymał. Zmobilizował naród do walki nie terrorem, ale swoją odpowiedzialnością za losy kraju. Takich liderów nam potrzeba – w polityce, biznesie, wszędzie. ■

in a close and caring family, but it does not contribute to building an effective team, according to Jon Gordon in his book The Power of Positive Leadership. Gordon believes that a good leader has clearly defined expectations, but expresses them without humiliating any one. Dariusz Ambroziak agrees. He argues that avoiding challenging decisions and conversations, and not taking disciplinary measures, are signs of weakness. However, drastic decisions should be the last resort, and be preceded by warnings. “Explaining and consulting require more effort, but this management style pays off in the long run”, says Ambroziak. “The reward is a stronger and more cooperative team with a higher level of cooperation.” A leader whose main concern is being popular loses authority – and eventually popularity as well. “I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat”, announced Winston Churchill to the Commons in 1940. He remained true to his promise and has gone down in history as a great statesman. The previous prime minister, Neville Chamberlain, is not regarded as such. After handing Czechoslovakia over to Germany at the Munich Conference (1938), he told his compatriots that he had brought them “peace in our time”. Churchill inspired the nation to fight, not with terror, but by taking ultimate responsibility for the future of the country and the world. This calibre of leader is now sorely needed – in politics, business, everywhere. ■

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce. Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to bardzo precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów nowej generacji jesteśmy też ekspertami w korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian. Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych. Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny. Jest możliwy dzięki technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech. Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser w Zurychu, Wiedniu, i w Warszawie. Obie placówki uchodzą za wiodące i godne polecenia w opiniach Pacjentów, a wszystko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i zastosowaniu wysokich standardów w pracy z Pacjentami. Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i wysoka jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains experienced surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland. Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is a very precise method of refractive eye surgery available on the market. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using new generation profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds. Laser vision correction is one of the safest medical procedures. The treatment is safer than wearing contact lenses. A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless. It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer SchwindEye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there. This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany. Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe. They use the most advanced and new technologies and adhere to high standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

ULTRA EUROPE, SPLIT, 12–14.07

Richie Hawtin, The Chainsmokers, DJ Snake, Armin van Buuren, Afrojack, Above & Beyond – jeżeli ten zestaw gwiazd was nie przekona, to może zrobi to David Guetta, który również stanie przy DJ-skiej konsoli podczas Ultra Europe w Splicie. W przerwach między koncertami proponujemy ruszyć w miasto i zobaczyć chociażby wpisany na listę UNESCO pałac cesarza Dioklecjana. ❚ Richie Hawtin, The Chainsmokers, DJ Snake, Armin van Buuren, Afrojack, Above & Beyond – if this line-up fails to impress you, then how about David Guetta, who will be standing behind the DJ’s controller during Ultra Europe in Split? Between concerts, head for the city and visit the palace of the Emperor Diocletian – a UNESCO World Heritage Site. ultraeurope.com



©CREDITS

TU RZĄDZI ELEKTRONIKA Electronic music rules

PEOPLE & THE WORLD

festiwale muzyczne

D O ZO B AC Z E N I A POD SCENĄ Let’s meet by the stage NA WYSPIE NA DUNAJU, W OPUSZCZONEJ FABRYCE, ZABYTKOWYM TEATRZE, BYŁEJ TWIERDZY I JAPOŃSKIM SKI RESORCIE. ZAPISZCIE W KALENDARZACH NAJWAŻNIEJSZE NASZYM ZDANIEM FESTIWALE MUZYCZNE, NA KTÓRYCH WARTO BYĆ. ❚ AN ISLAND IN THE DANUBE, A DEFUNCT FACTORY, A HISTORICAL THEATRE, A FORMER FORTRESS AND A JAPANESE SKI RESORT. SAVE THE DATES OF THE MOST PROMINENT – IN OUR ASSESSMENT – MUSIC FESTIVALS. THESE ARE NOT TO BE MISSED.

©CREDITS

tekst | by wojciech przylipiak



PEOPLE & THE WORLD

COLOURS OF OSTRAVA, OSTRAWA, 17–20.07

festiwale muzyczne

FESTIWAL ROZMAITOŚCI ❚ The festival of musical sundries

Barwne święto muzyki w postindustrialnym otoczeniu, w samym sercu byłej huty Dolne Witkowice. Obok koncertów gwiazd rocka, popu, jazzu, bluesa, soulu i elektroniki na fanów czekają przedstawienia teatralne, warsztaty, panele dyskusyjne i pokazy filmowe. W tym roku zagrają The Cure, Florence & The Machine, Kronos Quartet, Rosalia, Mogwai, ZAZ, Years & Years. Tradycyjnie nie zabraknie wykonawców z Polski – zaśpiewa m.in. Mesajah. ❚ A colourful music festival staged in post-industrial settings, in the heart of a defunct steel mill in Dolní Vítkovice. As well as rock, pop, jazz, blues, soul and electronic music concerts, there will be theatrical performances, workshops, discussion panels and screenings. Artists as diverse as The Cure, Florence & The Machine, Kronos Quartet, Rosalia, Mogwai, ZAZ, and Years & Years will be taking centre stage this year. As usual, there will be several Polish performers as well, including Mesajah. colours.pl

MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MONIUSZKOWSKI, KUDOWA-ZDRÓJ, 21–24.08

NA CZEŚĆ OJCA POLSKIEJ OPERY ❚ Homage to the father of Polish opera To będzie już 57. edycja festiwalu promującego dokonania polskiego kompozytora, pedagoga i dyrygenta, autora oper Halka, Straszny dwór i Paria. Tegoroczny festiwal będzie obchodzony wyjątkowo hucznie, bo świętujemy w Polsce Rok Stanisława Moniuszki. ❚ This is the 57th edition of this festival, which preserves the legacy of the great Polish composer, educator and conductor Stanisław Moniuszko, whose major works include the operas Halka, The Haunted Manor and Paria. This year’s festival is unique as we are celebrating the year of Stanisław Moniuszko in Poland.  festiwalmoniuszkowski.pl

AUDIORIVER, PŁOCK, 26–28.07

SZYBKO, SZYBCIEJ, NAJSZYBCIEJ. TECHNO! ❚ Fast, faster, fastest. Techno! To święto dla fanów energetycznych brzmień co roku odbywa się na nadwiślańskiej plaży. Dominują house, techno, electric pop i drum & bass. Zagrają m.in. Jan Hopkins, The Black Madonna, Black Sun Empire, Catz’n Dogz oraz Modeselektor. Tradycyjnie nie zabraknie atrakcji w centrum Płocka. Warto się śpieszyć z zakupem biletów, szybko znikają z kas. ❚ This is a genuine feast for electronic music fans held annually on the beach of the Vistula River. House, techno, electric pop and drum & bass reign supreme in Płock. Headliners include Jan Hopkins, The Black Madonna, Black Sun Empire, Catz’n Dogz and Modeselektor. As always, central Płock will be offering additional attractions. Buy your tickets now – they sell out fast. audioriver.pl

LOLLAPALOOZA, BERLIN, 1–5.08

EKLEKTYCZNA ZABAWA ❚ Eclectic party Objazdowa edycja amerykańskiego festiwalu trafia do kilku stolic Europy i Ameryki Południowej. W Berlinie gwiazdami będą Kings of Leon, Swedish House Mafia, Twenty One Pilots i Martin Garrix. W stolicy Niemiec wystąpi też sensacja ostatnich miesięcy, amerykańska wokalistka Billie Eilish, której debiutancki album znalazł się na listach przebojów w kilkunastu krajach, m.in. USA, Wielkiej Brytanii i Australii. Lollapalooza to również wydarzenia dla dzieci, strefa mody i sztuki. ❚ The travelling edition of the US festival tours several European and Latin American capitals. Its brightest stars in the capital of Germany are Kings of Leon, Swedish House Mafia, Twenty One Pilots, and Martin Garrix. Also performing in Berlin is the global pop-phenomenon of recent months, the US singer Billie Eilish, whose debut album topped the charts in more than a dozen countries, including the US, the United Kingdom and Australia. Lollapalooza also brings children’s events, a fashion and an art zone. lollapaloozade.com

79 

PEOPLE & THE WORLD

festiwale muzyczne

CREAMFIELDS, DARESBURY, 22–25.08

BEZ TRZYMANKI One hell of a ride

MOSTLY MOZART FESTIVAL, NEW YORK, 10–20.06

WOKÓŁ MOZARTA Take on Mozart

MELT! FESTIVAL, GRÄFENHAINICHE, 19–21.07

PODRÓŻ W CZASIE A trip in time

Gdyby przyjść na teren festiwalu po jego zakończeniu, można by odnieść wrażenie, że to opuszczone postapokaliptyczne miasto. Impreza odbywa się bowiem w Ferropolis (ok. 140 km od Berlina), czyli muzeum starych maszyn i urządzeń. W tym roku na afiszu m.in. Bon Iver, Skepta, Asap Rocky, Jorja Smith, Bonobo. ❚ If you’ve ever seen the festival site after the event, you would know what an abandoned post-apocalyptic city looks like. The festival is held at Ferropolis, a museum of old machines and devices. Once a year, electronic music fans swarm the town (approx. 140 km from Berlin). The organisers are offeringspecial travel packages that facilitate getting there from many Dutch cities including Amsterdam and Rotterdam. This year’s headliners include Bon Iver, Skepta, Asap Rocky, Jorja Smith, and Bonobo. meltfestival.de

Letnie święto muzyki klasycznej w nowojorskim Lincoln Center to nie tylko koncerty i pokazy teatralne, ale także kino i taniec. Wśród sztuk znalazły się m.in. Czarodziejski flet Mozarta, Under Siege w wykonaniu Yanga Lipinga, która zbiera znakomite recenzje na świecie, oraz The Black Clown balansujące na granicy wodewilu, opery i jazzu. W kinowej sekcji znalazły się m.in. pokazy poświęcone mistrzowi komedii Busterowi Keatonowi. ❚ This summer classical music festival at New York’s Lincoln Center brings concerts, theatrical plays, movies and dance events. Performances include Mozart’s The Magic Flute, Under Siege performed by Yang Liping which meets with enthusiastic acclaim worldwide and The Black Clown, which fuses vaudeville, opera and jazz. The movie section presents productions paying homage to the legendary comedian Buster Keaton. lincolncenter.org



Impreza z 20-letnią historią. Podczas brytyjskiej odsłony święta fanów elektroniki wystąpi starsza generacja muzyków – Fatboy Slim, Faithless i The Chemical Brothers – oraz grupa nieco młodszych DJ-ów, jak Paul van Dyk, Calvin Harris i Tiesto. Organizatorzy przygotowali specjalne autobusy dla festiwalowiczów z Liverpoolu, Manchesteru i Warringtonu. ❚ An event with nearly two decades of history. The British edition of this electronic music festival presents the older generation of musicians – Fatboy Slim, Faithless and The Chemical Brothers have teamed up with a group of younger DJs, such as Paul Van Dyk, Calvin Harris, and Tiesto. Special shuttle buses available from Liverpool, Manchester and Warrington. creamfields.com

Â©CREDITS

C U LT U R E

festiwale muzyczne

FUJI ROCK FESTIVAL, NAEBA, 26–28.07

EKOLOGICZNIE

❚ Exotics and ecology

Impreza po raz pierwszy odbyła się w 1997 r. u podnóża Fuji, stąd nazwa festiwalu. Dziś to jedno z największych eventów muzycznych w tej części świata, który słynie nie tylko ze świetnego programu, ale też dbałości o... ekologię. Organizatorzy podkreślają, że chcą, by impreza była: „Najczystszym festiwalem świata”. W tym roku w prefekturze Niigata (ok. 200 km od Tokio) headlinerami są The Chemical Brothers, Sia oraz The Cure. Wystąpią też Thom Yorke, Martin Garrix i Janelle Monae. Fuji Rock Festival to także szansa na poznanie wielu japońskich zespołów. ❚ This event was first staged at the foot of Mount Fuji in 1997. Today it’s one of the biggest music events in this part of the world, which is famous for excellent music programme and environmental consciousness. The organisers stress that they want it to be “the world’s cleanest festival”. This year, headliners in the Niigata Prefecture include The Chemical Brothers, Sia, and The Cure. Other performers include Thom Yorke, Martin Garrix and Janelle Monae. The Fuji Rock Festival is also an opportunity to see many Japanese bands. fujirockfestival.com

PRIMAVERA SOUND, BARCELONA, 27.05–2.06

LEKYKON GWIAZD ❚ An all-star line-up

Podczas niemal 20-letniej historii festiwalu w Barcelonie wystąpiły największe osobowości światowej sceny muzycznej. W tym roku każdego dnia publiczność zobaczy kilkudziesięciu artystów, wśród nich: James Blake, Jarvis Cocker, Roisin Murphy, Placebo, Neneh Cherry, Miley Cyrus, Suede, Interpol, Erykah Badu. Nie zabraknie wykonawców znad Wisły: Tęskno, Lonker See oraz We Will Fail. Festiwal ma też swoją odsłonę w Porto w Portugalii. Tam odbędzie się w dniach 6–8 czerwca. ❚ This Barcelona festival has hosted the biggest names on the international music scene during the course of its twenty-year history. This year’s lineup includes dozens of renowned artists, including James Blake, Jarvis Cocker, Róisín Murphy, Placebo, Neneh Cherry, Miley Cyrus, Suede, Interpol, Erykah Badu. Polish performers Tęskno, Lonker See, and We Will Fail are also on the bill. The festival has recently spread to Porto, Portugal, where is it held from 6 until 8 June. primaverasound.com

DLA FANÓW WAGNERA ❚ For Wagner fans

Historia festiwalu poświęconego dziełom niemieckiego kompozytora sięga XIX w. Impreza odbywa się w bawarskim mieście Bayreuth, w teatrze, który projektował sam Wagner. Podobnie jak podczas ubiegłorocznej edycji, także w tym roku wystąpią tam Polacy, m.in. Tomasz Konieczny (za zeszłoroczny występ zebrał doskonałe recenzje). A wśród dzieł Wagnera usłyszymy nieśmiertelne: Tristana i Izoldę, Śpiewaków norymberskich, Tannhäusera. ❚ This Bavarian festival dates back to the 19th century and the theatre in which the festival is held was designed by Wagner himself. As it did last year, the festival will feature several Polish artists, including Tomasz Konieczny (who performed to excellent reviews last year). The programme presents Wagner masterpieces such as Tristan und Isolde, The Master-Singers of Nuremberg and Tannhäuser. bayreuther-festspiele.de



BAYREUTHER FESTIVAL, BAYREUTH, 25.07–28.08

Zmysłowe i naturalne usta dzięki Neauvia Sensual and natural lips thanks to Neauvia

Od pewnego czasu można zaobserwować trend w medycynie estetycznej – naturalność i bezpieczeństwo oferowanych rozwiązań. Jeszcze do niedawna dostępne na rynku produkty z kwasem hialuronowym były ukierunkowane w głównej mierze na powiększenie objętości ust. Podążając za światowymi trendami stworzyliśmy Neauvia Intense Lips, charakteryzujący się wyjątkową plastycznością produktu. Dodatek dwóch aminokwasów glicyny i l-proliny, będących głównym składnikiem kolagenu, powoduje, że otrzymany estetyczny efekt jest długotrwały. Ich głównym zadaniem jest utrzymanie nawilżenia w czerwieni warg oraz, tym samym, ich naturalne i piękne wymodelowanie.

www.neauvia.pl

www.neauvia.com

For some time now we have been witnessing a new trend in aesthetic medicine – one where all products and procedures are safe and a natural look is assured. Products containing hyaluronic acid used to be aimed primarily at augmenting the volume of the lips. At Neauvia, in line with world trends, we have created Neauvia Intense Lips which has an exceptional plasticity to it. The addition of two amino acids, namely glycine and l-proline, the core ingredients of collagen, give a long-lasting aesthetic effect. The key role of these substances is to keep the right level of hydration in the vermilion and, at the same time, retain their natural and beautiful shape.

#in_safe_hands

#wbezpiecznychrekach

P E O P L E & T H EC UWLT OU R LRDE

festiwale muzyczne

SZIGET FESZTIVAL, BUDAPEST, 7–13.08

TAŃCE NA WYSPIE A dancing island

Tysiące fanów z całego świata, kilkanaście scen, widowiska teatralne, a przede wszystkim kilkadziesiąt gwiazd muzyki. Na malowniczej wyspie Óbudai na Dunaju, gdzie odbędzie się Sziget, wystąpią m.in. Foo Fighters, Ed Sheeran, Florence & The Machine, Post Malone, The National, The 1975, James Blake, Tom Odell, Tove Lo. Podczas festiwalu można smacznie zjeść, a w przerwach między koncertami zwiedzić Budapeszt. ❚ Thousands of revellers from all over the world, a dozen stages, theatrical performances plus dozens of musical giants. The picturesque Óbudai Island in the Danube, where the Sziget Festival is held, will be hosting Foo Fighters, Ed Sheeran, Florence & The Machine, Post Malone, The National, The 1975, James Blake, Tom Odell, and Tove Lo and many others. You can pamper yourself with delicious food onsite and explore Budapest between concerts. szigetfestival.com

EXIT! FESTIVAL, NOVI SAD, 4–7.07

W HISTORYCZNYM MIEJSCU A historical site

Jeden z największych festiwali muzycznych w Europie zlokalizowany jest w obrębie murów Twierdzy Petrowaradinskiej (Novi Sad) zwanej Gibraltarem Dunaju. Na imprezę najłatwiej dostać się z Belgradu, Budapesztu, Osijeku lub Zagrzebia. Gwiazdami tegorocznej edycji są: pracujący nad nową płytą The Cure, rockowa sensacja ostatnich miesięcy zespół Greta Van Fleet, raper Skepta i DJ-e Snake oraz Paul Kalkbrenner. Słowem kilkudziesięciu artystów reprezentujących różne gatunki muzyczne. ❚ One of the largest music festivals in Europe is staged within the walls of the Petrovaradin Fortress in Novi Sad – dubbed the “Gibraltar on the Danube”. The best way to get there is via Belgrade, Budapest, Osijek or Zagreb. This year’s big names include The Cure, who are working on a new album, the rock sensation of recent months – Greta Van Fleet, the rapper Skepta, DJ Snake and Paul Kalkbrenner. In short, dozens of artists flying the flags of different music genres. exitfest.org

NIE TYLKO CHOPIN More than Chopin

Nie lada gratka dla miłośników muzyki poważnej. Program tegorocznej edycji wybrzmi pod hasłem: „Od Chopina do Moniuszki”. Podczas imprezy usłyszymy kilka czołowych dzieł Stanisława Moniuszki: od oper Flis i Straszny dwór, przez uwerturę koncertową Bajka, po polonezy, mazurki. Ale to nie wszystko. W Filharmonii Narodowej zabrzmią też utwory Bacha, Liszta, Lutosławskiego, Mozarta, Beethovena, Verdiego i oczywiście Fryderyka Chopina. Wśród wykonawców są m.in. Nikolai Demidenko, Alexander Melnikov, Belcea Quartet, Yulianna Avdeeva czy Janusz Olejniczak. ❚ A genuine treat for classical music buffs. The programme of this year’s edition reflects the motto “from Chopin to Moniuszko.” The festival will be an opportunity to listen to a number of works by Stanisław Moniuszko – from his operas Flis and The Haunted Manor, to the concert overture Bajka, and his polonaises and mazurkas. Pieces by Bach, Liszt, Lutosławski, Mozart, Beethoven, Verdi, and obviously, Chopin will be also performed at the National Philharmonic. Performers include Nikolai Demidenko, Alexander Melnikov, Belcea Quartet, Yulianna Avdeeva, Janusz Olejniczak, Apollon Musagète Quartett, and Benjamin Grosvenor. festiwal.nifc.pl

©CREDITS

CHOPIN I JEGO EUROPA, WARSAW, 14.08–01.09

REKLAMA

Untitled-13 1

10.04.2019 10:33

25 over

Probably the best headhunterâ&#x20AC;&#x2122;s address in Poland.

years on the market

Sector practises: INDUSTRY IT BANKING & FINANCE FMCG CONSUMER GOODS TSL HEALTHCARE CONSTRUCTION & REAL ESTATE Leading Polish executive search and recruitment consultants. Warsaw. Cracow. Poznan. Wroclaw.

www.bigram.pl

ph +48 (22) 646 94 94

info@bigram.pl

PEOPLE & THE WORLD

youngtimery

A U TA Z C H A R A K T E R E M Cars with an edge CZY WARTO INWESTOWAĆ W SAMOCHODY, KTÓRE MAJĄ SWOJE LATA? TAK, BO NA KLASYKI I YOUNGTIMERY ZWYCZAJNIE JEST MODA. ❚ DO VINTAGE CARS MAKE A WORTHWHILE INVESTMENT? YES, BECAUSE CLASSIC CARS AND YOUNGTIMERS NEVER GO OUT OF STYLE.



©CREDITS

tekst | by leszek belke zdjęcia | photos giifoto grzegorz baranowski / www.youngtimerwarsaw.com

amochody zawsze miały w Polsce wzięcie. Być może dlatego, że kiedyś – przed 1989 rokiem, gdy zmieniał się system i kończył komunizm – były prawie na wagę złota. Nie ma sensu przytaczać statystyk sprzed lat. Wystarczą archiwalne zdjęcia – ulice były wtedy właściwie puste, a nieliczne auta zwyczajne i skromne. Potem, wraz z otwarciem granic, naturalnie zaczął się handel i sprowadzanie na potęgę aut używanych. Z grubsza tak jest od trzech dekad. W międzyczasie pojawił się nowy trend, a w zasadzie wręcz moda – Polacy zainteresowali się autami z historią. W TVN Turbo, w programie Legendy PRL, wiedzę o historii motoryzacji rozpowszechniał Patryk Mikiciuk. Można zaryzykować stwierdzenie, że to właśnie od tego momentu zaczął się ruch w interesie. Polacy na potęgę zaczęli interesować się samochodami dziadków i tym,co wciąż rdzewiało na różnych parkingach. Ruch i zainteresowanie sprawiły, że ceny wyraźnie podskoczyły.

Cars have always been popular in Poland. Prior to 1989, i.e. before Communism bit the dust, they were almost worth their weight in gold. There is no point citing statistics from decades ago; archival photos show that the streets of “People’s Poland” were virtually free of traffic. Moreover, such cars as do appear were inexpensive, unexceptional, and practical. But once the borders opened up, trade flourished, and second-hand car imports boomed. And the boom has not abated in three decades. Meanwhile, a new trend, or rather fad, has emerged – Poles have taken an interest in historical vehicles. TVN Turbo’s Legendy PRL [Legends of Communist Poland-ed.] presenter Patryk Mikiciuk filled viewers in on these vehicles. It would not be going too far to say that this is when this business first gained a foothold. Poles began to take an interest in what their grandfathers drove and the old rust buckets that were still around. Prices increased in tandem with interest and turnover.

Na cyklicznych spotkaniach klasycznej motoryzacji w Warszawie organizowanych od 2011 r. przez grupę Youngtimer Warsaw gościł Cadillac Eldorado produkowany w latach 1953–1958, najmocniejsze luksusowe amerykańskie auto. ❚ A Cadillac Eldorado manufactured in the years 1953–1958, the most powerful US luxury car, was one of the brightests stars at the cyclical meeting of classic car afficionados held in Warsaw since 2011 by the Youngtimer Warsaw group.



PEOPLE & THE WORLD

Volvo Amazon (1960), szwedzka limuzyna produkowana w latach 1957–1970. ❚ Volvo Amazon (1960), the Swedish limousine manufactured in the years 1957–1970.

youngtimery

CORAZ DROŻEJ Zagorzałych fanów mają polskie fiaty i maluchy, ale kupujemy równie chętnie syreny, tarpany czy dostawcze żuki. Sprzedają się też enerdowskie wartburgi, poradzieckie wołgi lub łady czy czeskie skody. Powód jest prosty – cena. Takie samochody wciąż da się wyszukać i – choć z coraz większym trudem – kupić nawet za kilka czy kilkanaście tysięcy. Potem remont, lakierowanie i można chwalić się czymś naprawdę rzadkim, a więc w jakimś sensie wyjątkowym. Na zlotach w stylu Classówki odbywającej się corocznie w Stężycy oraz Radomskich Klasyków lub na coraz większych wystawach-targach (np. Warsaw Oldtimer Show, Autonostalgia, Expo Mazury) spotyka się setki ładnie utrzymanych klasyków. Marzeniem są auta zachodnie: coś niemieckiego, „made in USA” lub cztery kółka z Italii czy Francji. Tu już ceny są nieco inne. Dobrze utrzymany mercedes z gwarantowanym przebiegiem i historią, powiedzmy 30–40-letni, sportowy lub kabriolet, kosztuje ponad 100 tys. zł. Wiele oczywiście zależy od jego stanu, przebiegu, a także silnika – im pojemność większa i więcej cylindrów, tym lepiej. Wszystko, co rzadsze i z historią, którą można sprawdzić od początku, jest – jak na całym świecie – znacznie droższe. Trzymając się przykładu Mercedesa. Najtańsza „pagoda”, legendarny model W113 zaprojektowany przez francuskiego designera Paula Bracqa i uważany za jeden z najpiękniejszych w historii, kosz-

WE SPEND MORE Baby Fiats and Polish Fiats have a staunch fan base, but Syrenas, Tarpans and Żuk commercial vans are collectible too. There is also interest in East German Wartburgs, Soviet Volgas and Ladas, and Czechoslovakian Škodas. The reason is obvious – price. You can still find these cars, and you can even purchase one for a couple thousand (you might have to add a zero) PLN, although this is becoming increasingly difficult. Once you’ve renovated and repainted it, you can flaunt your exceptionally rare and (in a sense) exceptional car. Hundreds of owners of well-groomed classic cars meet up at “Classówka” rallies, which are held annually in Stężyca, and Radom, and at various car shows and fairs (e.g. Warsaw Oldtimer Motorshow, Autonostalgia, and Expo Mazury). Western cars are the most sought-after, especially German, American, Italian, and French. But this is where prices take off for the stratosphere. A well-kept high-performance or convertible Mercedes with an authenticated mileage and history that is, let’s say 30-40 years old, costs more than PLN 100,000. Obviously, a lot depends on its condition, mileage and engine – the bigger the power unit and the more cylinders it has, the better. Any rare car that comes with confirmed provenance will be much pricier anywhere in the world. But let’s focus on our Mercedes. The most economical



PEOPLE & THE WORLD

Wczesna wersja garbusa kabrioletu VW Beetle Convertible (1955–1959). Porsche 911 (993) produkowany w latach 1993–1998. Poniżej: Mercedes Benz R129 klasy SL produkowany w latach 1989–2001. ❚ An early version of the VW Beetle Convertible (1955–1959). The Porsche 911 (933) manufactured in 1993–1998. Below: A Mercedes Benz R129 Ckass SL manufactured in 1989–2001.

youngtimery

tuje od ok. 150 tys. zł. Mercedes jest często wybierany przez kolekcjonerów, bo auta tej marki uważane są za solidne, łatwo znaleźć do nich części zapasowe i raczej bez większych kłopotów naprawi je wielu mechaników, także w oficjalnych serwisach niemieckiej firmy. Z drugiej strony mają potężną konkurencję w postaci szybkich bmw, słynnych audi quattro czy porsche. Wśród tych ostatnich liczy się dosłownie każdy model, nie tylko najbardziej popularna „dziewięćsetjedenastka”, ale też tańsze 914, 924, 944. Wiadomo, że najbardziej cenione są jednak porsche najstarsze: pierwsza generacja 911 czy słynne 356. YOUNG ZNACZY MŁODY Na świecie rynek samochodów zabytkowych przeżywa oczywiste wzloty i upadki. „Mniejszym zainteresowaniem cieszą się teraz auta najstarsze, na co wskazuje obniżka cen wielu kolekcji – mówi Michał Prząda, menedżer firmy Classic Parts Staniszewski. – Widać, że do głosu dochodzą kolekcjonerzy młodszego pokolenia, także tacy 30-letni. Oni chcą jeździć czymś szybszym, bardziej dynamicznym i łatwiejszym w obsłudze na co dzień. Dlatego w świecie jest wielkie zainteresowanie youngtimerami.

“Pagoda”, the legendary W113 model designed by the French designer Paul Bracq and hailed as one of the most beautiful ever, costs approx. PLN 150,000. Mercedes is often the collector’s choice because these cars are believed to be robust, parts are easy to buy, and they can be easily repaired by most mechanics, especially those working for authorised Mercedes garages. But it faces some fierce competition from high-performance BMW models, the famous Audi Quattro, and Porsche. Every Porsche model is sought after – not only the popular 911, but also more economical ones, such as the 914,924 and 944. Obviously, the older the more valuable, especially the first generation of 911 and the famous 356. YOUNG MEANS YOUNGTIMER The global vintage car market has its ups and downs. “The oldest cars are now the least sought after. This is reflected in the fall in value of many collections”, says Michał Prząda, the manager of Classic Parts Staniszewski. “It shows the preferences of thirtysomething collectors. They want to drive faster, more aggressive models that are more amenable to everyday driving. This is why the global interest in youngtimers is surging.” What does this term mean? The definition is unclear. Some write straightforwardly that these are simply “younger cars from the 1980s”. This definition aptly describes the Toyota AE86, a small, but powerful, Japanese car that literally pioneered drifting, and the majestic Citroen XM with pneumatic suspension which transformed the French executive saloon into a bona fide cruiser of (European) roads. A youngtimer is a Mercedes 190 W 201, a BMW E 21 or a seemingly run-of-the-mill Volkswagen Golf I. But preferably powerful and dynamic. Poles love horse power.



PEOPLE & THE WORLD

youngtimery

Co kryje się pod tym pojęciem? Definicja jest „miękka”. Niektórzy wręcz piszą, że to po prostu „auta młodsze, głównie z lat 80. XX w.”. Do tego worka pasuje zarówno Toyota AE86 – japoński mały, lecz mocny samochód, od którego, i to dosłownie, zaczął się drifting, jak i dostojny Citroën XM z hydraulicznym zawieszeniem zmieniającym francuskie auto w prawdziwy krążownik (europejskich) szos. Youngtimerami są Mercedesy 190 W201, BMW E21 czy choćby całkiem wydawałoby się zwyczajny Volkswagen Golf I. Najlepiej jednak, żeby każdy był mocny i dynamiczny. Polacy kochają bowiem... konie mechaniczne.

Polska klasyka Fiat 125p produkowany na włoskiej licencji w FSO w latach 1967–1991. Obok: tzw. ogórek, czyli Volkswagen Transporter T2 Camper (lata produkcji 1967–1979). ❚ The Polish classic, the Fiat 125p, manufactured on an Italian license at the FSO plant in 1067–1991. Right: The so-called “cucumber bus”, or the Volkswagen Transporter T2 Camper (manufactured in 1967–1979).

JEŚLI KUPOWAĆ, TO... TERAZ W Polsce, gdzie wciąż mamy mniejsze fundusze, na samochody z historią przeznaczamy zwykle po 50–80 tys. zł. Nie znaczy to, że nie ma u nas solidnych prywatnych kolekcji. – Co najmniej kilku kolekcjonerów ma bardzo dobre zbiory, uczestniczy w aukcjach, wyszukuje nowości. Mamy kolekcje prywatne Porsche, są zbieracze Maserati czy Ferrari. Głównie jednak przodują auta tańsze, niestety często niezbyt interesujące w sensie lokaty kapitału. Samochód sprzed lat musi być odpowiednio odrestaurowany, a z tym bywa różnie. Ktoś kiedyś coś wyszukał, potem włożył ciężkie pieniądze w remont, ale jakość prac pozostawia – z punktu widzenia obecnych, raczej wymagających zbieraczy – wiele do życzenia – dodaje Prząda. Coraz częściej odwiedzają nas kolekcjonerzy zachodni, bo ceny na wschód od Odry są zwykle niższe o jedną piątą. Odwiedzają, ale wciąż z pewną nieśmiałością. Cena kusi – to prawda. Z drugiej strony pozostaje obawa, że nasze będzie gorsze i że gdzieś w tej okazji ze wschodu kryje się haczyk. Rynek nie jest wciąż ustabilizowany, a to oznacza, że jeśli ktoś chce zostać kolekcjonerem, powinien się śpieszyć. Potem odpowiednio tanich aut może zabraknąć. ■

KOLEKCJONERZY MŁODSZEGO POKOLENIA CHCĄ JEŹDZIĆ CZYMŚ SZYBSZYM, DLATEGO SĄ ZAINTERESOWANI YOUNGTIMERAMI. ❚ COLLECTORS OF THE YOUNGER GENERATION WANT TO RIDE SOMETHING FASTER, SO THEY ARE INTERESTED IN YOUNGTIMMERS. NOW IS THE TIME TO BUY In Poland, where we still have much tighter budgets, we usually spend PLN 50,000-80,000 on a vintage car. This is not to say that our country does not have some impressive private collections. “There are several fine collections. Their owners attend auctions and make new acquisitions. We have private Porsche, Maserati and Ferrari collections. But the most popular are the more economical cars, which are unfortunately not very effective as capital investments. A vintage vehicle must be properly restored, and this can be problematic. You can find a car, and spend a fortune restoring it, only to find that the work leaves much to be desired in the eyes of the rather discerning collectors around nowadays”, adds Prząda. There is growing interest among Western collectors because prices are usually twenty percent less east of the Oder. They come here, but with a certain hesitancy. The price might be tempting, but they are worried that the car will be inferior and that any bargain from Eastern Europe comes with a catch. The market is still unstable, so if you want to become a collector (or drive a vintage car), you should do it now. There may be a shortage of economical cars in the future. ■

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

©CREDITS



PEOPLE & THE WORLD

musicale

P O L S K A M U S I C A L O WA Musicals in Poland TEATR MUZYCZNY NAD WISŁĄ NIGDY NIE BYŁ W LEPSZEJ KONDYCJI NIŻ DZIŚ. W CAŁYM KRAJU WYSTAWIANE SĄ TYTUŁY ZNANE Z LONDYŃSKIEGO WEST ENDU I NOWOJORSKIEGO BROADWAYU. ŁĄCZY JE JAKOŚĆ, CZĘSTO NA ŚWIATOWYM POZIOMIE. OTO, KTÓRE TYTUŁY WARTO ZOBACZYĆ. ❚ MUSICAL THEATRE IN POLAND HAS NEVER BEEN IN BETTER SHAPE. PRODUCTIONS KNOWN FROM LONDON’S WEST END AND NEW YORK’S BROADWAY ARE NOW STAGED ALL ACROSS THE COUNTRY. WHAT THEY SHARE IS QUALITY, OFTEN WORLD-CLASS. HERE ARE THE PRODUCTIONS YOU CANNOT AFFORD TO MISS. tekst | by jakub piotr panek

usicalu, który pojawił się w Polsce w latach 50., początkowo nie traktowano u nas poważnie. Tę kochaną na Zachodzie formę sztuki uznawano bowiem za gorszą odmianę tzw. wielkiego teatru. Chociaż na przestrzeni lat pojawiały się udane realizacje zachodnich tytułów, jak Les Misérables w reżyserii Jerzego Gruzy w Teatrze Muzycznym w Gdyni w 1989 r. czy Józef i cudowny płaszcz snów w technikolorze Wojciecha Kępczyńskiego w radomskim Teatrze Powszechnym w 1996 r., to produkcje na światowym poziomie możemy u nas oglądać od niedawna. Dziś musicalowe premiery w Polsce mają spektakularne budżety, doskonałych wokalistów, aktorów, dopracowane choreografie, imponujące scenografie i wizjonerskie pomysły reżyserów. Są doskonałą wizytówką Polski i polskiej kultury.

The musical theatre gained a foothold in Poland in the 1950s, but it was not taken seriously at first. Although it was extremely popular and highly regarded in the West, it was seen as inferior to “grand theatre”. Over the years, we have seen successful productions of Western titles, including Les Misérables (1989), directed by Jerzy Gruza at the Gdynia Musical Theatre, and Wojciech Kępczyński’s Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat (1996) at the J. Kochanowski Teatr Powszechny in Radom, but world-class productions are a fairly recent addition. Today, musical premieres in Poland come with mega-budgets, excellent casts and singers, perfect choreography, impressive set designs, and sometimes visionary concepts. They are a hallmark of Poland and Polish culture.

Zdj. obok: Na Pilotów w warszawskiej Romie warto się wybrać z całą rodziną. Poniżej scena z Rodziny Addamsów w Teatrze Syrena. ❚ Far left: Pilots at Roma Theatre in Warsaw is a musical to go to with your whole family. Below: A scene from The Addams’ Family at Syrena Theatre in Warsaw.

MADE IN POLAND Tylko do 16 czerwca na deskach warszawskiego Teatru Muzycznego Roma można oglądać autorską superprodukcję Wojciecha Kępczyńskiego Piloci. Reżyser, tworząc libretto, sięgnął do historii własnej rodziny. Bracia jego babci byli pilotami brytyjskiego lotnictwa wojskowego (RAF) i walczyli w polskich dywizjonach podczas bitwy o Anglię i później, do końca II wojny światowej. Oprócz lekcji pozytywnego patriotyzmu dostajemy dawkę dobrej rozrywki i wielkich emocji. Wystawienie tytułu pochłonęło kilkanaście milionów złotych, ale osiągnięty efekt jest zachwycający. Wrażenie robi zaprojektowana przez Platige Image scenografia cyfrowa i animacje na ogromne ledowe ściany. Chcąc obejrzeć równie udane polskie produkcje, warto wziąć pod uwagę grane od 1991 r. Metro Janusza

97 

PEOPLE & THE WORLD

musicale

Józefowicza i Janusza Stokłosy. Dziś domem tego tytułu o młodych ludziach chcących zrobić karierę jest Studio Buffo w Warszawie. Z kolei do Gdyni warto pojechać na Wiedźmina Piotra Dziubka według Andrzej Sapkowskiego w reżyserii Wojciecha Kościelniaka. W Teatrze Muzycznym powstała ciekawa inscenizacja oprawiona piękną muzyką nie tylko dla fanów sagi.



Zdj. obok: Gorączka sobotniej nocy, poniżej: Scena z Next to normal w warszawskiej Syrenie. Spektakl dotyka tematu choroby dwubiegunowej. ❚ Right: Saturday Night Fever, below: Next to Normal at Syrena Theatre in Warsaw about the bipolar disorder.

MUSICALOWE HITY Z ZACHODU Na przestrzeni ostatnich lat mieliśmy w Polsce kilkanaście udanych przenosin hitów z West Endu i Broadwayu. Planując podróż po musicalowej Polsce, koniecznie trzeba odwiedzić nowoczesną siedzibę Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. To tam do 16 czerwca wystawiany jest Upiór w operze (w tytułowej roli znakomity Damian Aleksander, a w roli Christine m.in. pierwszoligowa aktorka musicalowa Edyta Krzemień). Dzieło Andrew Lloyda Webbera jest grane na świecie od 1986 r., dotychczas zarobiło ponad 5 mld dol. Widowisko zachwyca muzyką, ale także scenografią będącą odwzorowaniem elementów znajdujących się w Opérze Garnier w Paryżu, miejsca, w którym rozgrywa się akcja musicalu. Najbardziej charakterystycznym elementem dekoracji jest ważący 250 kg żyrandol, który podczas spektaklu spada na scenę, pędząc nad głowami widzów z prędkością 2 m/s. Spektakl realizowany w OiFP jest produkcją oryginalną warszawskiej Romy w reżyserii Wojciecha Kępczyńskiego. Obok Upiora w Białymstoku obowiązkowo zaplanujcie wizytę

MADE IN POLAND The superproduction Pilots is now son at the Roma Musical Theatre in Warsaw until 16 June. Wojciech Kępczyński has created a superb Polish original musical. The libretto is based on the history of his own family. His maternal great-uncles, Maksymilian and Jan Lewandowski, were RAF pilots who fought in Polish squadrons in the Battle of Britain and continued to fly until the end of the war. In addition to a lesson in positive patriotism, the production spells great entertainment and is bound to send your emotions soaring. The production is thought to have cost tens of millions of zlotys, but the end result is absolutely stunning. The digital set design created by Platige Image and the animations are extremely impressive. And if you want to see some equally brilliant Polish productions, you need look no further than Janusz Józefowicz and Janusz Stokłosa’s Metro, which has been running since 1991. The show, about young people dreaming of making it big, is now staged at Studio Buffo in Warsaw. If you are in Gdynia, don’t miss Piotr Dziubek’s The Witcher, based on Andrzej Sapkowski’s novels, and directed by Wojciech Kościelniak. The Musical Theatre has produced a captivating adaption with beautiful music. MOST POPULAR WESTERN MUSICALS Over the years, we have seen more than a dozen extremely successful Polish adaptations of great West End and Broadway musicals. If you are planning a musical trip around Poland, be sure to visit the mo-

©CREDITS

DZIŚ MUSICALOWE PREMIERY W POLSCE MAJĄ SPEKTAKULARNE BUDŻETY, DOSKONAŁYCH WOKALISTÓW, DOPRACOWANE CHOREOGRAFIE, IMPONUJĄCE SCENOGRAFIE I WIZJONERSKIE POMYSŁY REŻYSERÓW. ❚ TODAY, MUSICAL PREMIERES IN POLAND COME WITH MEGA-BUDGETS, EXCELLENT CASTS AND SINGERS, PERFECT CHOREOGRAPHY, IMPRESSIVE SET DESIGNS, AND SOMETIMES VISIONARY CONCEPTS.

dern Podlasie Opera and Philharmonic in Białystok, where the most successful musical of all time, The Phantom of the Opera is being performed until 16 June. Andrew Lloyd Webber’s show has been staged since 1986, grossing more than USD 5 billion. The show is mesmerising. The most distinctive element of the set is a 250-kg chandelier that falls onto the stage, moving above the audience at 2 m/s. The show staged at the Podlasie Opera is the original production of the Roma Musical Theatre, directed by Wojciech Kępczyński. In addition to The Phantom in Białystok, there are other Polish cities you should visit. In Warsaw, at the Syrena Theatre, you can see two Broadway hits – Next

Zdj. obok: legendarne już Metro Janusza Józefowicza i Janusza Stokłosy. ❚ Left: The now legendary Metro by Janusz Józefowicz and Janusz Stokłosa.



PEOPLE & THE WORLD

musicale

NADCHODZĄCE PREMIERY Upcoming premieres 7 września na deskach Teatru Muzycznego w Gdyni pojawi się Hairspray. W tym samym dniu w Teatrze Muzycznym w Poznaniu zaplanowano premierę musicalu Pippin (zdobywca dziewięciu nagród Tony). 14 września odbędzie się premiera naszpikowanego rockowymi przebojami Rock of Ages w Teatrze Syrena. ❚ On 7 September, the vibrant musical Hairspray opens at the Musical Theatre in Gdynia. The musical Pippin premieres on the very same day at the Musical Theatre in Poznań. The winner of nine Tony Awards, with music and lyrics by Stephen Schwartz, Pippin tells the impressive story of the eponymous son of King Charles, who is trying to find the meaning of life. Packed with rock hits, the musical Rock of Ages opens at the Syrena Theatre on 14 September.

to Normal, which deals with bipolar disorder and The Witches of Eastwick, which celebrates female empowerment. Both shows are directed by Jacek Mikołajczyk, the Syrena’s director. The must-see productions in Poznań are Sister Act, based on the Whoopi Goldberg movie, and Nine, inspired by Federico Fellini’s 1963 autobiographic film. These two very different shows are directed with extraordinary precision by Jacek Mikołajczyk. Having seen Tomasz Dutkiewicz’s Saturday Night Fever, you should head straight for the Gdynia Musical Theatre. The list of must-see productions includes Wojciech Kościelniak’s Chicago, playing at the Variété Theatre in Kraków, Frankenstein at Capitol Theatre in Wrocław and Jakub Wocial’s Jesus Christ Superstar, at the Rampa Theatre in Warsaw. What’s next in store? This year alone, a number of candidates for critical acclaim and high box office revenues are already in the making. Shortly before the summer break, Miss Saigon will open on 8 June in the Musical Theatre in Łódź. This musical has been successfully staged all around the world since 1989. But the most anticipated premiere of the year is Aida. Elton John’s musical will be produced by the visionary of Polish musical theatre, Wojciech Kępczyński who will now present the history of the forbidden love in ancient Egypt. The show opens on 19 October at Roma Musical Theatre. ■

NA PRZESTRZENI OSTATNICH LAT MIELIŚMY W POLSCE KILKANAŚCIE UDANYCH PRZENOSIN HITÓW Z WEST ENDU I BROADWAYU. ❚ OVER THE YEARS, WE HAVE SEEN MORE THAN A DOZEN SUCCESSFUL POLISH ADAPTATIONS OF GREAT WEST END AND BROADWAY MUSICALS.

100

Zdj. u góry: Czarownice z Eastwick z Teatru Syrena, poniżej: Spektakl Jesus Christ Superstar w warszawskiej Rampie jest czwartą inscenizacją tego musicalu w Polsce, po teatrach muzycznych w Gdyni, Chorzowie, Łodzi. ❚ Top image: The Witches of Eastwick staqged at Syrena Theatre. Below: Jesus Christ Superstar at the Rampa Theatre in Warsaw is the fourth staging of the musical in Poland, following theatres in Gdynia, Chorzów and Łódź.

w jeszcze kilku polskich miastach. W repertuarze stołecznej Syreny trzy broadwayowskie hity: Next to normal rozprawiający się z problemem choroby dwubiegunowej, Czarownice z Eastwick o sile kobiet oraz zabawna historia upiornego rodu Rodzina Addamsów. Wszystkie w reżyserii Jacka Mikołajczyka, dyrektora Syreny. W stolicy Wielkopolski koniecznie zobaczcie zaś Zakonnicę w przebraniu na podstawie filmu z Whoopi Goldberg i Nine inspirowany autobiograficznym filmem Federica Felliniego. Choć to spektakle utrzymane w całkiem innych stylistykach, łączy je precyzyjna reżyseria Jacka Mikołajczyka i miejsce – Teatr Muzyczny w Poznaniu. Na Gorączkę sobotniej nocy w interpretacji Tomasza Dutkiewicza zaprasza zaś Teatr Muzyczny w Gdyni i z tego zaproszenia warto skorzystać. Na liście udanych produkcji są też Chicago w Teatrze Variété w Krakowie i Frankenstein we wrocławskim Capitolu – oba w interpretacji Wojciecha Kościelniaka, oraz Jesus Christ Superstar Jakuba Wociala w warszawskiej Rampie. A co przed nami? Jeszcze przed sezonem wakacyjnym, 8 czerwca, w Teatrze Muzycznym w Łodzi odbędzie się premiera Miss Saigon – musicalu, który światowe sceny podbija od 1989 r. Z kolei najbardziej oczekiwaną premierą roku jest Aida. Z musicalem Eltona Johna zmierzy się Wojciech Kępczyński, który pokaże historię o zakazanej miłości w czasach starożytnego Egiptu. Premiera 19 października w warszawskiej Romie. ■

C U LT U R E

nasze rekomendacje

books OTWÓRZ OCZY

Open your eyes

Zależało mi na tym, by opowiedzieć o Kolumbii, łamiąc stereotypy. To wyjątkowo atrakcyjny kraj, w którym działo się i dzieje mnóstwo ważnych, choć nie zawsze optymistycznych rzeczy – mówi Maciej Wesołowski (na zdj. obok), którego najnowszy reportaż Café Macondo to wnikliwy i przejmujący portret kraju, który wciąż trawią bieda i skutki toczonej 52 lata wojny domowej. ❚ My intention was to write a book about Columbia doing away with stereotypes. It is an exceptionally attractive country to visit which was the stage of many important, albeit not always optimisting events”, says Maciej Wesołowski (image left) whose latest book Cafe Macondo is a thought-provoking and moving story of a country stricken with poverty and living the consequences of the civil war.

art

Café Macondo. Reportaże z Kolumbii, Maciej Wesołowski

Co ma Picasso do skamielin, a Cézanne do neolitu? To mogą odkryć zwiedzający tę niecodzienną wystawę. Dzięki kuratorskiej wyobraźni współczesność (wybrane dzieła sztuki z ostatnich dwóch stuleci) „rozmawia” tutaj z przeszłością (artefakty sprzed tysiącleci). ❚ What is Picasso’s connection with fossils and what do Cézanne and the Neolithic have in common? To find the answers to these questions, visit this unusual exhibition. Thanks to the imagination of its curators, modernity (selected objects of art from the past two millennia) engage in a “dialogue” with the past (artefacts that are thousands of years old). Prehistory, Centre Pompidou, Paris, 8.05–16.09.2019

102

KRZYWA CZASU The time curve



5 maja 2019 roku cała Polska świętuje 200-lecie urodzin Stanisława Moniuszki, wybitnego polskiego kompozytora, twórcy polskiej opery narodowej. Uroczyste obchody jubileuszu uświetni Gala Otwarcia 10. Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki z udziałem laureatów wcześniejszych jego edycji w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.

On 5 May 2019 whole Poland will be celebrating the 200th birthday of Stanisław Moniuszko, a brilliant composer who is considered the father of Polish opera. The day will also see the gala opening night of the 10th International Stanisław Moniuszko Vocal Competition, featuring prizewinners of the contest’s previous editions. Held at Teatr Wielki in Warsaw, the home of the Polish National Opera, the competition is the largest event of its kind in Poland. Since 1992 young singers from across the globe have come to Warsaw every third year to present their skills and abilities before a select group of music professionals. For many the competition becomes a launch pad to their singing career. The list of past prizewinners and finalists includes such excellent artists as Aleksandra Kurzak, Mariusz Kwiecień, Małgorzata Walewska, Alexei Markov, Andrzej Filończyk and Jakub Józef Orliński.

Konkurs Wokalny im. Stanisława Moniuszki jest największym przedsięwzięciem tego rodzaju w Polsce. Od 1992 roku młodzi artyści z całego świata przyjeżdżają do Warszawy, aby zaprezentować swój talent przed wybitnymi przedstawicielami świata muzyki, a odniesiony sukces staje się dla wielu z nich początkiem międzynarodowej kariery. W gronie laureatów i finalistów poprzednich edycji Konkursu znalazły się takie gwiazdy sceny operowej jak: Aleksandra Kurzak, Mariusz Kwiecień, Małgorzata Walewska, Alexei Markov, Andrzej Filończyk i Jakub Józef Orliński. W maju 2019 roku do Teatru Wielkiego - Opery Narodowej przyjedzie 88 młodych śpiewaków z całego świata. W jury jubileuszowej, dziesiątej edycji Konkursu zasiądą managerowie największych teatrów i festiwali operowych, m.in: Royal Opera House, Metropolitan Opera, Bayerische Staatsoper, Salzburger Festspiele, Festival d’Aix-en-Provence, Staatsoper Berlin, a także wybitni polscy śpiewacy – Ewa Podleś, Izabella Kłosińska i Piotr Beczała.

Zapraszamy do śledzenia przebiegu Konkursu Moniuszkowskiego na: T E AT R W I E L K I / O P E R A NA R O D O WA Follow the competition live on: WRAZ Z LOGOTYPEM „ M O Nvod.teatrwielki.pl, I U S Z O 2 0 0” moniuszkocompetition.pl, operavision.eu, w TVP Kultura oraz Programie 2 Polskiego Radia.

Patronat honorowy: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Prof. PIOTR GLIŃSKI

This May eighty-eight young singers from across the world will compete for the top prizes in Warsaw. The jury of the milestone edition includes managers of the most prominent international opera houses and festivals, such as the Royal Opera House, Covent Garden; Metropolitan Opera; Bayerische Staatsoper; Salzburger Festspiele; Festival d’Aix-en-Provence; Staatsoper Berlin; and recognised Polish singers: Ewa Podleś, Izabella Kłosińska and Piotr Beczała.

Logotyp „Moniuszko 200” może występować jako logotyp towarzyszący logo „Teatr Wielki / Opera Narodowa”.

ze obchodów środków RealizacjaDofinansowano działań w ramach 200. rocznicy urodzinMinisterstwa Stanisława Moniuszki Kultury Dofinansowano ze środków i Dziedzictwa Narodowego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W zależności od potrzeb dopuszczalne są widoczne powyżej rozwiązania kompozycyjne. 200. rocznica urodzin 6WDQLVáDZD 0RQLXV]NL W wersji poziomej kompozycji dopuszczalny jest wyłącznie logotyp z podpisem „2019 ROKIEM STANISŁAWA MONIUSZKI”. Obchodzona pod auspicjami UNESCO Organizacja Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury

W wersji pionowej dopuszcza się stosowanie logotypu z podpisem oraz bez podpisu, pamiętając o zachowaniu zasad dotyczących wielkości minimalnych logotypu.

nasze rekomendacje

TOP W KINIE

Cinematic heights

Szefem jury będzie w tym roku Alejandro González Iñárritu (Birdman i Zjawa), co zwiastuje szanse na nietuzinkowy werdykt. Czekamy też na kolejny rozdział walki o szpilki – Cannes kilka lat temu zakazało wchodzenia na czerwony dywan bez obcasów. ❚ The jury will be chaired by Mexican director Alejandro González Iñárritu, so we can count on a surprise decision. We also look forward to another chapter of the high heel scandal – women not wearing high heels were banned from the red carpet a few years ago. Festiwal w Cannes | Cannes Film Festival, 14–25.05

film

PAN DOMU

The man of the house

Gdy matka ich dzieci znika, Olivier musi się stać pełnoetatowym ojcem. Sęk w tym, że z pracy nie może zrezygnować, a tam robi się naprawdę gorąco. Poruszający, ciepły dramat rodzinny z główną rolą gwiazdora francuskiego kina – Romaina Durisa. ❚ When the mother of their children disappears, Oliver is forced to become a stay at home dad. The only problem is that he cannot quit his job, where things are getting really heated. A moving and warm family drama starring Romain Duris. Nasze zmagania | Our Struggles, dir. Guillaume Senez

OSZUKAĆ CZAS

Tricking time

Jak cofnąć czas i co zrobić, aby uciec przed wiedźmą, która wykrada wspomnienia? Odpowiedź znają główni bohaterowie tej familijnej opowieści Monika i Dawid. Dzięki tajemniczemu Skoczkowi Czasu dzieci poznają magiczny świat, w którym żyją np. pożeracze dni tygodnia. ❚ How to go back in time and escape a witch that steals your memories? The answer to this question is known to Monika and Dawid, the protagonists of this family film. The children will discover a magic world inhabited by strange creatures such as weekday eaters. Dzień czekolady | Chocolate Day dir. Jacek Piotr Bławut

theatre CAR RZUCI CZAR The tsar casts a spell. W roli tytułowej: Andrzej Seweryn. Inscenizacji poematu Puszkina o walce o władzę w Rosji na przełomie XVI i XVII w. towarzyszy refleksja o naszym „tu i teraz”. ❚ Starring Andrzej Seweryn. The adaptation of Pushkin’s drama about the struggle for power in Russia at the turn of the 17th century interspersed with reflections on current developments. Borys Godunow, dir. Peter Stein, Teatr Polski w Warszawie, premieres 24.05

104

music PAKT BRACI

The pact of brothers Znani także z kina (stworzyli ścieżki dźwiękowe do Vanilla Sky czy Slumdoga. Milionera z ulicy) muzycy z The Chemical Brothers wciąż są skłonni do eksperymentowania z ukochanymi brzmieniami electro. I wciąż z sukcesem. ❚ The Chemical Brothers, who became famous through their movie credits (specifically the soundtracks for Vanilla Sky and Slumdog Millionaire), are still keen to experiment with their favourite electro sounds. And they do so very successfully. No Geography, The Chemical Brothers

SKARB Z DAWNYCH LAT A treasure from the past Kto nie lubi takich odkryć? Wytwórnia Motown wypuściła uznany za zaginiony materiał legendarnego Marvina Gaye’a, który stworzył takie hity jak How Sweet It Is (To Be Loved By You) czy Ain’t That Peculiar. ❚ How could you not like this. Motown has just released a lost album from the legendary Marvin Gaye, whose credits include such hits as How Sweet It Is (To Be Loved By You), and Ain’t That Peculiar. You’re the Man, Marvin Gaye

©CREDITS

C U LT U R E



GOOD FOOD

masterszefowie

Studia z historii sztuki oraz rzeźby na warszawskiej ASP na pewno wpłynęły na kreatywność Aleksandra Barona. ❚ A background in the history of art and sculpture at the Warsaw Academy of Fine Arts have certainly have had an impact on the creativity of Aleksander Baron.

106

M I ST R ZOWI E S MA KU The masters of taste WYZNACZAJĄ TRENDY, DO NATURALNYCH SKŁADNIKÓW, Z KTÓRYCH GOTUJĄ, PODCHODZĄ Z WIELKIM SZACUNKIEM, SĄ NIEKWESTIONOWANYMI KULINARNYMI AUTORYTETAMI. DLATEGO W ICH AUTORSKICH RESTAURACJACH ZJECIE PYSZNIE, ZDROWO I MODNIE. ❚ THEY ARE TRENDSETTERS, HAVE GREAT RESPECT FOR THE NATURAL INGREDIENTS THEY USE TO COOK AND ARE UNDENIABLE CULINARY AUTHORITIES. THE FOOD SERVED IN THEIR SIGNATURE RESTAURANTS IS DELICIOUS, HEALTHY AND TRENDY.

tekst | by magdalena rudzka

ALEKSANDER BARON Eksperymentator, innowator, ambasador polskich produktów i metod przyrządzania. O kiszeniu i fermentacji wie chyba wszystko. Używał tak niezwykłych lokalnych produktów jak szczeżuje – jedyne polskie małże słodkowodne. Jego obecna restauracja, Zoni, serwuje małe dzieła sztuki. Tu liczy się forma, kolor, kontrast i faktura. Przygodę z gastronomią zaczął na zmywaku w Szkocji, w której przeszedł wszystkie szczeble restauracyjnej hierarchii. Po powrocie do kraju szefował kuchni w Nowym Wspaniałym Świecie i założył autorską restaurację Solec 44, szybko zauważoną zarówno przez klientów, jak i krytyków. Jego kuchnia nie jest dla wszystkich – z upodobaniem korzysta z tzw. piątej ćwiartki – serwuje grasice, nerki, szpik. Na prestiżowym lunchu prasowym w Instytucie Polskim w Paryżu nie wahał się podać minogów. ❚ An experimenter, innovator, and ambassador for Polish produce and cooking methods. Baron knows all there is to know about pickling and fermentation. And he has used such unconventional ingredients as duck mussels – the only freshwater molluscs found in Poland. His latest restaurant Zoni serves little works of art with striking forms, colours, and textures. Baron was introduced to gastronomy in Scotland, where started as dishwasher and moved up the kitchen hierarchy. Back to Poland, he opened the Solec 44 restaurant, which quickly met with critical and popular acclaim. Baron’s cuisine is not for everyone – he has a penchant for offal and serves sweetbread, kidneys, and marrow. During a prestigious lunch at the Polish Institute in Paris, he had the courage to serve lampreys, forgotten by Polish cuisine for a century.

Aleksander Baron w swojej warszawskiej restauracji Zoni. Obok: kiszona kapusta, jedna z jego specjalności. ❚ Aleksander Baron at his Warsaw restaurant Zoni. Right: Pickled cabbage is one of his specialties.



107

GOOD FOOD

masterszefowie

CLARE SMYTH W zeszłym roku ogłoszono ją najlepszą szefową kuchni na świecie, w konkursie World’s 50 Best Restaurant – i wcale nie była z tego zadowolona. Tłumaczyła, że kategoria nagród przyznawanych ze względu na płeć nie ma sensu. Swego czasu od słynnego kulinarnego choleryka Gordona Ramsaya usłyszała że „nie przetrwałaby tygodnia” w jego kuchni. Jest pierwszą w historii (i na razie jedyną) Brytyjką, która otrzymała trzy gwiazdki Michelina. Jej doświadczenie jest impoW swojej londyńskiej restauracji Smyth podaje dania z lokalnych składników: jagnięciny, kaczki i przede wszystkim owoców morza. ❚ At her London restaurants Smyth serves dishes made from local ingredients – lamb, duck and especially seafood.

108

nujące: oprócz restauracji The Gordon Ramsay pracowała też w doskonałej Waterside Inn u braci Roux oraz w Le Louis XV u legendarnego Alaina Ducasse. W 2016 r. zakończyła współpracę z Ramsayem i otworzyła własną restaurację – Core, w londyńskim Notting Hill. I już zdążyła się dorobić dwóch gwiazdek Michelina. Klimat jej restauracji jest bardzo nieformalny, a ceny przystępne. „Core” znaczy „sedno” – i Clare tak właśnie podchodzi do składników: z ogromnym szacunkiem, zachowując ich oryginalny smak. ❚ Clare Smyth was named the World's Best Female Chef 2018 by the World's 50 Best Restaurant competition last year. This brought her no personal satisfaction as she rejects the legitimacy of gender-specific awards. She was once told by Gordon Ramsay, whose tantrums are legendary, that she “wouldn’t last a week” in his kitchen. She is the first (and the only) female British chef in history with three Michelin stars under her belt. Her CV is truly impressive – in addition to The Restaurant Gordon Ramsay she has worked for the excellent Waterside Inn, run by the Roux brothers, and Le Louis XV, run by the legendary Alain Ducasse. Her stint with Ramsay ended in 2016, when she opened her own restaurant, Core, in London’s Notting Hill. And was awarded two Michelin stars. Core serves dishes made from the finest British ingredients – lamb, duck and (especially) seafood. Her restaurant has a very casual look and feel, and the prices are affordable. True to its name, Core treats ingredients with enormous respect and retains their original flavour.



Â©CREDITS

GOOD FOOD

masterszefowie

3 DARIO CECCHINI Myśląc „rzeźnik celebryta”, spodziewamy się, że to jakiś właściciel sieci sklepów i masarni podróżujący po świecie. Tymczasem Dario Cecchini posiada jeden mały sklepik i trzy proste knajpki obok niego w małej toskańskiej mieścinie Panzano, gdzie się urodził. Ekstrawertyk, osobowość niemal teatralna, obrońca tradycyjnej sztuki rzeźniczej i masarskiej przekazywanej z ojca na syna i – w co może trudno uwierzyć – miłośnik zwierząt, co przejawia się w szacunku, z jakim wykorzystuje zwierzę od A do Z. Jest ósmym pokoleniem

110

rzeźników w rodzinie Cecchini. Uważa, że nie ma lepszych i gorszych kawałków tuszy. Trudno mieć większy niż Dario szacunek do mięsa – przyrządza je w najprostszy sposób, na ruszcie, z minimalną ilością ziół i przypraw. W swoim sklepie sprzedaje mięso od hodowców, których zna od 20 lat. Przechodniów w Panzano częstuje winem, do gości w restauracji mówi wierszem. Podczas kryzysu związanego z chorobą szalonych krów z pasją bronił befsztyka po florencku, na jakiś czas zakazanego przez włoskie władze. ❚ When we think of a “celebrity butcher”, we expect to see an owner of a chain of shops and butcheries touring the globe. But Cecchini only has a tiny shop and three adjoining simple eateries in the small Tuscan town of Panzano where he was born. He is an extrovert, a larger than life personality, a defender of the traditional art of butchery passed on from father to son, and – believe it or not – a passionate animal lover, as is reflected by his nose to tail philosophy. Dario is the eighth generation of butchers in the Cecchini family. He believes that all cuts of meat are equal, and treats meat with enormous respect and prepares it in the simplest ways – grilled with little herbs and spices. Cecchini sells meat from breeders he has known for two decades. He offers wine to passersby in Panzano and speaks in verse to his restaurant guests. In the wake of the mad cow disease crisis, he vehemently defended bistecca fiorentina, which was banned for a time by the Italian authorities.



W swoim sklepie Antica Macelleria Cecchini sprzedaje mięso od hodowców, których zna od 20 lat. ❚ In his store, Antica Macellaria, Cecchini sells meat from breeders he has known for 20 years.

GOOD FOOD

masterszefowie

Menu w restauracji Central to 17 potraw odtwarzających 17 ekosystemów, serwowanych z uwzględnieniem ich wysokości nad poziomem morza. ❚ Central’s menu features 17 dishes that recreate 17 ecosystems and their altitudes.

112

VIRGILIO MARTÍNEZ VÉLIZ W globalnym świecie współczesnej gastronomii, pełnej ambitnych geniuszy posługujących się w kuchni nawet ciekłym azotem, trudno zaproponować coś nowego. Ale chłopakowi z Limy, który chciał przede wszystkim wyjechać z Peru – ta sztuka się udała. Virgilio Martínez Véliz jest nie tyle kucharzem, co znawcą bioróżnorodności swojego kraju. W swojej restauracji Central w Limie używa ponad 180 składników, z czego połowa to gatunki

(przede wszystkim rośliny) zupełnie nieznane. Wraz z siostrą stale jeździ po kraju w poszukiwaniu inspiracji i nowych smaków. A tego w Peru nie brakuje – ocean, pustynia, góry, lasy deszczowe są domem dla tysięcy gatunków. Menu w Central to np. 17 potraw odtwarzających 17 ekosystemów, serwowanych z uwzględnieniem ich wysokości nad poziomem morza. Każdy owoc, nasienie, bulwa, kwiat, wodorost to potencjalny składnik do Central. Véliz z ogromnym szacunkiem uczy się od lokalnych rolników i grup etnicznych. Przecież Peru to kraj, gdzie ziemniak ma tysiąc odmian! I Véliz jest jego najlepszym ambasadorem. ❚ Coming up with something new in today’s globalised gastronomic world, where ambitious mavericks use liquid nitrogen in their kitchens, is a real challenge. But a boy from Lima determined to get out of Peru has managed to do just that. Virgilio Martínez Véliz is not so much a chef as an authority on his country’s biodiversity. His Central Restaurante in Lima uses more than 180 ingredients, half of which are completely unknown species (mainly plants). He and his sister constantly scour the country in search of new inspirations and flavours. And there are plenty to be found in Peru, with its many climatic zones. The country’s oceans, deserts, mountains and rainforests are home to thousands of species. Central’s menu features 17 dishes that recreate 17 ecosystems and their altitudes. Each fruit, seed, tuber, flower, or alga is a potential ingredient for Central. Véliz has enormous respect for, and an eagerness to learn from, local farmers and ethnic groups. After all, Peru has a thousand potato varieties. And Véliz is its best ambassador.

SPACER MIĘDZY KONTYNENTAMI

Warszawska wizja Allana Starskiego, zdobywcy Oscara®

Dystans między Warszawą a Nowym Jorkiem to zaledwie kilka kroków. Siłą doskonałej scenografii jest nie tylko, jak mogłoby się wydawać, rzetelność i odwzorowanie każdego szczegółu. Scenograf musi czuć wizję snutą przez reżysera i umieć wprowadzić widza w świat, historię i dramaturgię filmu. Jego praca to przede wszystkim emocje. Allan Starski, laureat Oscara za „Listę Schindlera” odtworzył na potrzeby filmów Wajdy, Spielberga i wielu innych przede wszystkim klimat miejsc, dopiero na drugim miejscu ich wygląd.

Nie każde dzieło Allana Starskiego znika jednak, zastąpione napisami końcowymi. Wystarczy przejść przez bramę kamienicy przy Placu Bankowym 1, by poczuć pieczołowicie odtworzoną przez scenografa atmosferę Nowego Jorku. Na patio znajduje się wszystko, co przychodzi nam na myśl, gdy mowa o mieście, które nigdy nie śpi: od ikonicznych, metalowych schodów przeciwpożarowych, aż po kulinarną podróż do serca Stanów Zjednoczonych, którą obiecują karty dwóch restauracji.

Der Elefant - Double Burger

Pierwsza z nich, Otto Pompieri, zaprezentuje Państwu smaki przywiezione do Nowego Jorku przez włoskich emigrantów. Pizza i doskonałe makarony są dziś jednymi z ulubionych dań mieszkańców miasta. Der Elefant natomiast zadowoli każdego, kto rozsmakował się w bardziej wykwintnej kuchni. Obok doskonałych burgerów i klasycznych steków z sezonowanej wołowiny znajdą tutaj Państwo największy wybór świeżych owoców morza i ryb, a wiele pozycji z menu przyjemnie Państwa zaskoczy. Der Elefant Fishmarket - największy wybór świeżych ryb i owoców morza

Otto Pompieri, Pl. Bankowy 1, Warszawa | ottopompieri.pl

Der Elefent, Pl. Bankowy 1, Warszawa | derelefant.pl

GOOD FOOD

grill

WRZUĆ NA RUSZT Grill season GRILL, RUSZT, BARBECUE – SPOSOBY PRZYRZĄDZANIA MIĘSA I INNYCH PRODUKTÓW NAD ŻAREM ZNANE SĄ NA CAŁYM ŚWIECIE. ALE CZY WYKORZYSTUJEMY WSZYSTKIE MOŻLIWOŚCI, JAKIE DAJE NAM ROZGRZANY WĘGIEL? ❚ GRILLING, SMOKING, BARBECUING – THERE ARE MANY WAYS TO COOK MEAT AND OTHER PRODUCTS ALL OVER THE WORLD. BUT HAVE WE REALLY PUT THE RED-HOT GRILL THROUGH ITS PACES YET?

KURCZAK BUTTERFLY ❚ BUTTERFLY CHICKEN

Przyrządzenie całego kurczaka na grillu to wbrew pozorom nie taka prosta sprawa – jest duży i piecze się nierównomiernie. Rozcięcie go i rozpłaszczenie „na motyla” to idealny sposób, by ominąć te trudności. Na gorącym, dobrze natłuszczonym ruszcie upiecze się w 45 min. ❚ Contrary to what it may seem, it’s not easy to barbecue whole chicken – it’s a large piece of meat that doesn’t cook evenly. Cutting and flattening the bird like a butterfly is the perfect way to prevent such problems. It takes 45 minutes to spatchcock the chicken on a hot and generously greased grill.

tekst | by magdalena rudzka

KUKURYDZAPO MEKSYKAŃSKU ❚ MEXICAN GRILLED CORN Warzywa na grillu to temat rzeka, a kukurydza, która jest podstawą diety w Ameryce Płd., nadaje się do tego idealnie. My podalibyśmy gorącą kolbę raczej z solą i masłem, ale w Meksyku posypuje się ją serem cotija, skrapla sosem chili i serwuje z cząstkami limonki. ❚ Grilled vegetables offer endless possibilities, and barbecued corn is one of them. Underrated in Poland, it is a staple in Latin America. We would serve a hot cob with salt and butter, while in Mexico, corn is coated in Cotija cheese, drizzled with chili sauce, and served with lime wedges.

2 3

ŁOSOŚ I PSTRĄG ❚ SALMON AND TROUT

Obydwa należą do tłustych gatunków ryb – i dlatego grillują się świetnie. Jeżeli ich nie przepieczemy, nic nie ma prawa pójść źle. Inni tłuści kandydaci na ruszt to: śledź, makrela, karp, jesiotr, sardynka, halibut. Zarówno w Portugalii, jak i Maroku ryby z grilla podaje się bez dodatków, bo tego nie potrzebują. ❚ Both these blue fish are perfect for grilling. Rule No. 1 for barbecuing fish is to not keep them on the fire for too long. Nothing can go wrong so long as the fish are not overcooked. Other blue fish varieties perfect for grilling include herrings, mackerels, carps, sturgeons, sardines and halibuts.

114

PRZEGRZEBKI ❚ SCALLOPS

Sprawdzają się zarówno na ruszcie, jak i pod rozgrzanym na full grillem piekarnika. Obie opcje zajmą najwyżej 5 min. Ważne, by przegrzebki były duże i dobrze obsuszone. W klasycznym przepisie francuskim zapieka się je w muszlach, na sosie pieczarkowym z estragonem, pod odrobiną sera gruyère ze śmietaną. ❚ They are perfect for barbecuing and grilling in the oven at maximum temperature. Either way, they will be ready in no more than 5 minutes. Remember to select large scallops and thoroughly dry them – they will roast nicely.

ŻEBERKA BARBECUE ❚ BBQ RIBS Trudno o bardziej amerykańskie danie, a jego wersji nie sposób zliczyć. Na Południu USA wiele regionów rywalizuje o miano najlepszego w barbecue. Mięso (najczęściej żeberka wieprzowe) i dym to dwa niezbywalne składniki. Grillowanie może trwać nawet do 18 godz., w temperaturach nawet tak niskich jak 50–80°C. Sos barbecue jest słodkokwaśny, może się składać z kilkudziesięciu składników i nie zawsze jest używany. ❚ This quintessentially American dish is hard to define as barbecue in its endless varieties is a national treasure in the US. Many regions in the South claim to be the ultimate pitmasters. The most common varieties were invented in Texas, Tennessee, Kansas and North Carolina. Two indispensable ingredients are meat (typically pork ribs) and smoke. Smoking can take up to 18 hours in low temperatures (50º to 80ºC). Barbecue sauce is not necessary.

SZASZŁYKI ❚ SKEWERS Nadzianie różnych produktów na patyczki (np. gałązki rozmarynu) to zabieg prosty i potrafiący zdziałać cuda. Otrzymujemy nową jakość – chrupiącą skarmelizowaną skorupkę, miękki środek i idealnie zmieszane smaki. Warto łączyć składniki tłuste (np. boczek czy rybę) z warzywami. Doskonale sprawdza się cebula, która świetnie się karmelizuje. ❚ Putting various products on skewer sticks is a fail-proof method to prepare culinary wonders. It offers a whole new quality – a crispy caramelised crust, a soft centre, and perfectly blended ingredients. For best results, combine products rich in fat (e.g. bacon or fish) with vegetables. Onion, which caramelises easily, works great on a stick. You can also enhance the flavour by replacing wooden skewers with sturdy rosemary sprigs.

ANANAS ❚ PINEAPPLE

Owoce z grilla stają się coraz popularniejsze. Te bogate w cukry smakowicie się karmelizują – ananas jest najlepszym przykładem, ale udadzą się też brzoskwinie czy banany (najlepiej smakują z czekoladą). Jabłka i gruszki nadziane bakaliami można upiec w folii. ❚ We are developing a taste for grilled fruit. Varieties rich in sugar caramelise deliciously. Pineapple is the perfect example, but peaches and bananas also taste great. You don’t have to put fruit over a open fire – you can easily have them cooked in aluminium foil. Equally scrumptious are apples and pears stuffed with dried fruit. Bananas go best with melted chocolate.



115

GOOD FOOD

grill

BABA GHANOUSH

Pasta z grillowanego bakłażana to jedno z najbardziej znanych dań Bliskiego Wschodu. Można ją przyrządzić samodzielnie. Ważne, aby pozwolić bakłażanowi trochę się przypiec. Do miękkiego miąższu wystarczy dodać pastę tahini, trochę cytryny i oliwy oraz sól. ❚ This dip made from grilled eggplant is one of the most popular Middle Eastern dishes. You can make it yourself. Make sure that the eggplant is charred – the hint of smokiness adds an additional twist. Mix the soft flesh with tahini, a dash of lemon juice and olive oil, and season with salt.

SZPARAGI ❚ ASPARAGUS

Przy odrobinie uwagi zielone szparagi grillują się świetnie. Wybieramy możliwie cienkie, odcinamy twarde końcówki, obficie smarujemy oliwą, często obracamy i obowiązkowo czekamy, aż pojawią się czarne przypieczone znaki. Wystarczy odrobina soli, trochę cytryny lub parmezanu. ❚ The tips seem too soft and the stalks too hard, but with a little work, green asparagus is perfect for barbecuing. Select thin asparagus, remove the hard ends, grease generously with oil, turn frequently and wait until charred on both sides. Season with a sprinkle of salt, and optionally Parmesan cheese or several droplets of lemon juice.

11 BURAK ❚ BEETROOT To jedno z najzdrowszych warzyw na świecie i świetnie sprawdza się w wersji pieczonej. Właściwie nie potrzebuje żadnych przypraw, aczkolwiek ocet balsamiczny idealnie do niego pasuje. Najlepiej piec go w folii, wprost na węglach. Zyskuje skoncentrowaną słodycz i dymny posmak. ❚ Like the potato, the beetroot is a Polish food icon. It is also one of the most healthy vegetables there is, and to top it off, tastes great when barbecued. It needs no spices, but works great when paired with balsamic vinegar. For concentrated sweetness and a smokey aroma, it’s best to grill it in aluminium foil directly over charcoal.the trick.

116

KURCZAK JERK ❚ JERK CHICKEN

Jamajska marynata jerk idealnie łączy ostre, słodkie i korzenne smaki. Jej główne składniki to ostre papryczki, tymianek oraz ziele angielskie. Poza tym używa się m.in. czosnku, cebuli, cynamonu, goździków, imbiru. Składniki uciera się na pastę, a mięso marynuje do 24 godz. ❚ This Jamaican marinade, which combines spicy, sweet and savoury flavours, is taking the world by storm. Its main ingredients include super-hot chili peppers, thyme and allspice mixed with garlic, onion, cinnamon, cloves, nutmeg, brown sugar and ginger. The meat is marinated for up to 24 hours.

GRILLOWANE WARZYWA Z FETĄ ❚ GRILLED VEGETABLES WITH FETA CHEESE

Posmarowane oliwą i krótko zgrillowane warzywa, takie jak cukinia, bakłażan, papryka czy krążki cebuli, dobrze rozumieją się z fetą. Duża ilość oliwy, cytryna i dodatek jakiejś świeżej chrupkiej zieleniny dopełni całość. ❚ Fast-grilled vegetables like the courgette, the eggplant, peppers and onion rings taste great when smeared with oil and combined with hard and salty Feta cheese. To enhance the flavour, add a generous amount of oil and some lemon juice. 



GOOD FOOD

...kocha grill z wzajemnością. Wysoka temperatura zamyka pory mięsa, utrzymując soczystość wewnątrz. Oprócz dobrej jakości wołowiny, najlepiej części nieco przerośniętej tłuszczem (np. antrykotu), trzeba pamiętać jeszcze o dwóch ważnych rzeczach: przyprawiamy na koniec i dajemy mięsu odpocząć przynajmniej 5 min. I prawdziwy musi mieć ciemną skarmelizowaną warstwę. ❚ Steak loves barbecue and the feeling is mutual. The high temperature instantly seals up all the pores to lock the juices inside. A good steak must come with a dark caramelised crust. In addition to high-quality beef, preferably well-marbled parts (such as rib steak), you need to remember that the steak should not be seasoned until the last minute and that the meat should be left to “rest” for at least 5 minutes.

SER HALLOUMI ❚ HALLOUMI CHEESE To jeden z niewielu serów na świecie, który można położyć na grillu. To półtwardy ser wytwarzany tylko na Cyprze z mleka owczego lub mieszanki owczego i koziego. Jest podgrzewany przed sprasowaniem, dzięki czemu ma zwartą, gumowatą strukturę i wysoką temperaturę topnienia. ❚ This is one of the rare cheeses that can be grilled. It’s a semi-hard cheese made only in Cyprus from sheep milk or a mixture of sheep and goat milk. It’s heated before it’s pressed to create a compact rubbery texture and ensure a high melting point.

SAŁATA RZYMSKA ❚ ROMAINE LETTUCE

To chyba ostatnie warzywo, które położylibyśmy nad rozgrzanymi węglami. A tymczasem – jeżeli są one naprawdę rozgrzane, a sałata jest dobrze osuszona, przepołowiona i posmarowana oliwą – po 5 minutach mamy hit. ❚ This would have to be the least likely candidate for a grilled vegetable. But get the grill red-hot, and the lettuce dried, halved and sprinkled with oil, and you have a delicious meal in just 5 minutes.

118

BUN CHA

Chyba najbardziej znana wietnamska potrawa, do której przygotowania potrzebny jest grill. Bun cha pochodzi z Hanoi, składa się z grillowanej wieprzowiny (boczku lub mielonych kotlecików) podanej z makaronem ryżowym, dużą ilością ziół i słodko-kwaśnym sosem do maczania. Ten ostatni robi się na bazie sosu rybnego, z cukrem, octem, zmiażdżonym czosnkiem i chili. ❚ This is one of Vietnam’s best known grilled dishes. Bun cha hails from Hanoi, which is home to hundreds of eateries that only serve this specialty. It is made from grilled fatty pork served with rice noodles, scoops of herbs, and sweet and sour dipping sauce. The last is prepared from fish sauce, sugar, vinegar, crushed garlic and chili.

KARCZOCHY ❚ ARTICHOKES

Te wielkie kwiaty są wciąż u nas mało popularne, a szkoda, bo świetnie nadają się nie tylko na pizzę czy do sałatek, ale też na grill. Trzeba je wcześniej obgotować przez 10 min. Potem posmarować oliwą, na przykład z dodatkiem czosnku, soli i pieprzu. I na ruszt. Podajemy z cytryną lub dipem na bazie majonezu. ❚ These large flowers are still not very popular but they pair well with pizza, are a great ingredient of salads and taste divine when grilled. You just need to cook them in boiling water for 10 minutes first. Then sprinkle with olive oil, add garlic, pepper and salt and grill. Serve with lemon or mayo dip.

©ADOBE STOCK (7), SHUT TERSTOCK (9), ISTOCKPHOTO (2)

STEK ❚ STEAK

grill

is Goodness.

TA K E A L O O K

pokazy mody

MIGUEL VIEIRA O tej stylizacji chce się powiedzieć: wrzuć na luz! Zdejmij marynarkę, przewiąż ją w pasie, włóż klapki i... gotowe. ❚ This look can be summed up with the comment: Loosen up! Take off the jacket, tie it in the waist, don flip flops and there you go.

ELEGANCKI LUZ Elegance and ease

ŻONGLERKA FAKTURAMI, NIEIDEALNE POŁĄCZENIA I RYMOWANKI KOLORYSTYCZNE. SZALONA WIOSNA PRZED NAMI. BAWMY SIĘ. ❚ JUGGLING TEXTURES, LESS THAN PERFECT MIXING AND MATCHING AND COLOUR RHYMES. SPRING HAS COME AND IT IS THE PERFECT SEASON TO PLAY WITH FASHION. zdjęcia | photos imaxxtree

120

GIORGIO ARMANI Totalny miszmasz, czyli każda część stylizacji pochodzi od innego kompletu. Całość? Idealna. ❚ Total mish mash or each item of the outfit is a different style. This is what makes the look absolutely perfect.

121

TA K E A L O O K

pokazy mody

DOLCE &GABBANA W tym sezonie zapomnij o skarpetkach. Gołe kostki sprawdzą się nawet w zestawie z eleganckim garniturem. ❚ Forget about socks, this season. Bare ankles are the style to go for even with smart suits.

122

PA L ZILERI Nie od dziś wiadomo, że dżinsy pasują do wszystkiego. Także do marynarki w kwiaty (hit sezonu), a ta z kolei świetnie rymuje się z nieśmiertelną koszulą w kratę. ❚ It is common knowledge that jeans pair well with anything. Also with a floral jacket (the most wanted item of clothing this season), and the jacket looks great with the evergreen check shirt.

123

TA K E A L O O K

AG N È S B . Kapelusz plus białe sportowe buty i T-shirt z ciekawym wzorem – w takim towarzystwie każdy garnitur zyska nowy wymiar. ❚ A hat and paired with white sports shoes and a T-shirt shirt with an eye-catching patternw wil make any suit look great.

124

BILLIO NAIRE Nawet dwurzędową marynarkę zapinaj na jeden guzik! Brakuje ci równowagi? Odepnij też guzik pod szyją. ❚ Even a double-breasted jacket should only be buttoned with one button. If you lack balance, unbutton the top button in your shirt.

125

B E AU T Y

nowości

CEL: PIĘKNE CIAŁO

DOMOWE KURACJE ❚ HOME REMEDIES

Mission: Beautiful body OSTATNI DZWONEK, ABY PRZYGOTOWAĆ CIAŁO DO LETNIEJ ODSŁONY W BIKINI. JAKIE ZABIEGI I KOSMETYKI POMOGĄ CI NAJSZYBCIEJ POZBYĆ SIĘ CELLULITU I ZBĘDNYCH KRĄGŁOŚCI? ❚ IT IS HIGH TIME TO PREP YOUR BODY FOR THE BIKINI SEASON. READ ABOUT THE TREATMENTS AND PRODUCTS THAT WILL HELP YOU GET RID OF CELLULITE AND EXCESSIVE CURVES IN NO TIME. tekst | by anna kondratowicz,

wirtualnaklinika.pl

Modelowanie sylwetki Body contouring

D Balsam z 5 proc. kofeiny, morskim kolagenem oraz substancją aktywną pozyskiwaną z tojeścia fioletowego, która ujędrnia pośladki. ❚ A body lotion with 5% caffeine content, sea collagen and an active substance obtained from purple loosestrife which tightens the buttocks. Nutri-Modeling (Filorga, 200 ml, PLN 176, Sephora).

Pobudzenie skóry Skin stimulation

ENDERMOLOGIA

LASEROTERAPIA

Endermology

Laser therapy

To przede wszystkim lipoliza iniekcyjna, a więc ostrzyknięcie skóry koktajlami powodującymi uszkodzenie komórek tłuszczowych. Nowością na rynku jest terapia peptydowa Prostrolane-B na bazie kwasu hialuronowego i peptydów, która poprawia napięcie skóry i redukuje cellulit. Świetne efekty na ramionach, brzuchu, udach, pośladkach i w okolicy kolan. ❚ These include mainly injection lipolysis, or injecting cocktails causing the damage of adipose cells into the body. One novelty on the market is the Prostolane-B treatment with peptides and hyaluronig acid. It tightens the skin and reduces cellulite. It produces great effects on the arms, stomach, thighs, buttocks and knee area.

To już niemal kultowy zabieg na ciało, który polega na stymulującym masażu skóry opatentowaną głowicą z rolkami. Endermologia skutecznie modeluje ciało, redukuje cellulit i ujędrnia wiotką skórę. W najnowszym urządzeniu – LPG Alliance – efekty są jeszcze lepsze i pojawiają się jeszcze szybciej, a zabieg trwa zaledwie 30 min i jest przyjemny. ❚ This is a body treatment enjoying almost cult status. It consists in a stimulating massage of the skin with a patented head with rollers. Endermology effectively contours the body, reduces cellulite and firms the skin. The latest device, the LPG Alliance, offers even better results and they are visible quicker, while the painless procedure only takes 30 minutes.

Nowoczesne lasery redukują lokalnie nagromadzoną tkankę tłuszczową, nawet taką, która jest odporna na dietę czy ćwiczenia. Dzięki połączeniu fali ultradźwiękowej z falą radiową Accent Prime pozwala skutecznie pozbyć się krągłości z boczków, ud, brzucha czy pośladków, stymulując produkcję włókien kolagenowych. ❚ Advanced lasers reduce topical adipose tissue even one that is immune to diets and exercise. Owing to the combination of ultrasound and radio waves, the Accent Prime device lets you effectively get rid of the muffin top, excess fat on the stomach, thighs and buttocks by stimulating the production of collagen.

Więcej na | More at: antiaging.com.pl

Więcej na | More at: ambasadaurody.pl

126

Więcej na | More at: elite.waw.pl

Redukcja cellulitu Cellulite reduction Krem na bazie aktywnego tlenu i ekstraktu z nasion drzewa sandałowego pomaga rozbić nawet zaawansowany cellulit. Wspomaga też usuwanie nadmiaru wody z tkanek. Défi Cellulite ❚ Cream with active oxygen and an extract from sandalwood helps break up even the most advanced cellulite. It also helps get rid of excess water from the cells. (Thalgo, 250 ml, PLN 214 zł, thalgo.pl).



ZABIEGI INIEKCYJNE

Injection treatments

Sprej do ciała na bazie składników morskich i ekskluzywnego kompleksu komórkowego La Prairie nawilża, rozświetla i odmładza skórę. ❚ A body spray with sea ingredients and an exclusive La Prairie cellular complex hydrates, brightens and rejuvenates the skin. Cellular Energizing Mist (La Prairie, 100 ml, PLN 576).

Nowa era HIFU do wyszczuplania i ujędrniania ciała Dzięki wyjątkowej precyzji działania i głębokiej penetracji tkanki umożliwia skuteczną, bezinwazyjną redukcję tkanki tłuszczowej z jednoczesnym obkurczeniem skóry. MODELOWANIE CIAŁA I OKOLIC TWARZY: - redukcja „oponki” na brzuchu - redukcja „bryczesów” - zmniejszenie obwodu talii i ud - lifting i wyszczuplenie ramion LIFTING WIOTKIEJ SKÓRY NA TWARZY I CIELE: - redukcja „drugiego podbródka”

Dr n. med. Dorota Kwiatkowska

Dr Olga Bobowska – Guglas

lek. med. Marcin Kolada

Skin Clinic www.skinclinic.pl

Helse Clinic www.helseclinic.com.pl

KolMedica fb.com/kolmedicagabinetylekarskie

©CREDITS

Utims to innowacyjny zabieg wykorzystujący wiązkę ultradźwięków, które wywołują mikro urazy na różnych głębokościach skóry i tkanki podskórnej. Gojenie ich to regeneracja skóry, czyli synteza nowych włókien kolagenowych. W efekcie skóra jest zagęszczona, ujędrniona, wyostrza się owal twarzy. Kluczowe wskazania do zabiegu Utims to: poprawa owalu twarzy, uniesienie brwi, redukcja tzw. drugiego podbródka. Zabieg jest minimalnie inwazyjny, nie wymaga przygotowania.

Utims to nasza nowość w Klinice. Dzięki wyjątkowej precyzji działania i głębokiej penetracji tkanki umożliwia skuteczną, bezinwazyjną redukcję tkanki tłuszczowej z jednoczesnym obkurczeniem skóry. HIFU to wysoce skoncentrowana energia fal ultradźwiękowych, docierająca w głębokie warstwy skóry. UTIMS umożliwia znacznie głębszą penetrację, tak by trwale usunąć tkankę tłuszczową, a tym samym skutecznie zmniejszyć obwód brzucha, ud czy ramion – miejsc, w których odkładanie tkanki tłuszczowej jest wyjątkowo uporczywe.

W naszej klinice Pacjentki często decydują się na zabieg technologią UTIMS. Jako obszar wybierają część twarzy np. owal, podbródek lub oczy. Jeśli chodzi o ciało najczęściej brzuch i ramiona. By podtrzymać efekt zabiegu warto powtórzyć zabieg po kilku miesiącach. Pacjenci muszą wiedzieć, iż zabiegi UTIMS nie są zabiegami odchudzającymi, ale modelującymi. Mówimy zatem o Pacjentach bez większej nadwagi, chcących wyprofilować miejsca, które straciły jędrność, takie jak ramiona - efekt motyla lub brzuch.

Dowiedz się więcej na www.utims.pl ITP S.A. Partner w doborze technologii I www.itpsa.pl | tel. +48 722 008 002

B E AU T Y

nowości

MAKIJAŻ PERMANENTNY Permanent make-up Jakie są jego zalety? Wyjaśnia Jonatan Kilczewski, jedyny w Polsce dyplomowany linergista Amerykańskiej Akademii Mikropigmentacji z zakresu mikropigmentacji medycznej i makijażu permanentnego, trener w Polskiej Akademii Mikropigmentacji. ❚ What are its advantages? Jonatan Kilczewski, the only certified linergist of the American Academy of Micropigmentation in the field of medical micropigmentation and permanent make-up in Poland, a trainer at the Polish Academy of Micropigmentation, explains:

To trudny estetycznie obszar – szybko się starzeje, zdradzając prawdziwy wiek. Z pomocą przychodzi innowacyjny zabieg iniekcji atelokolagenu Linerase, który zwiększa liczbę fibroblastów w skórze i pobudza je do wzmożonej produkcji włókien kolagenowych. Terapia składa się z trzech etapów: maska Linerase Peel Off, iniekcja samego atelokolagenu oraz pozabiegowa maska Restoring. ❚ It is a difficult area to keep young – it ages fast thus reflecting a woman’s true age. To deal with the problem you can undergo an innovative treatment consisting in injections of Linerase atelocollagen, which increases the amount of fibroblasts in the skin and stimulates it to produce collagen fibres. The treatment consists of 3 stages: Linerase Peel Off mask, injection of the atelocollagen itself and a post-treatment Restoring mask. Więcej na | More at: linerase.pl

Jest to szczególnie cenne dla osób, które nie mogą stosować tradycyjnych kosmetyków z powodu alergii i wrażliwości skóry.

It is particularly convenient for people who cannot use traditional cosmetics because of allergies or sensitive skin.

Polecam go też aktywnym paniom, które chcą wyglądać jak najlepiej w czasie uprawiania sportów.

I also recommend it to active women who want to look their best while working out.

Jest to wygodne rozwiązanie dla osób, które nie radzą sobie z codziennym make-upem.

Linerase zapewnia naturalny efekt odmłodzenia skóry, bez ryzyka przerysowania. ❚ Linerase ensures a natural rejuvenation effect without the risk of exaggeration.

CIAŁO JAK MARZENIE

Dream body

Jeśli chcesz się pozbyć miejscowo nagromadzonych krągłości i jednocześnie cellulitu, postaw na nowoczesne technologie hi-tech, które szybko dają widoczne efekty. Tegoroczną nowością jest Onda. Urządzenie wykorzystuje technologię mikrofal Coolwaves, które nie tylko niszczą komórki tłuszczowe i wygładzają skórkę pomarańczową, ale też stymulują produkcję kolagenu. ❚ If you want to get rid of topical curves and cellulite at the same time, choose hi-tech modern technologies which produce visible effects. This year’s novelty is the Onda. The device uses the Coolwaves technology which destroys adipose cells, smoothens celluliteaffected skin, and stimulates the production of collagen for firmer skin. Więcej na | More at: onda.pl

128

The goal of perrmanent make-up it to highlight beauty and cover up any flaws. It should make daily make-up easier.

Makijaż trwały jest czasem jedynym rozwiązaniem na odzyskanie utraconych brwi, np. na skutek choroby. Makijaż permanentny jest techniką przeznaczoną również dla mężczyzn. Jesteśmy w stanie dokonać zagęszczenia brwi lub zamaskować blizny w okolicy łuku brwiowego. Mikropigmentację medyczną stosuje się też w przypadku przerzedzania się włosów czy łysienia. Efekt do złudzenia przypomina naturalne włosy.

It is also a convenient solution for those who struggle with their everyday make-up. Permanent make-up is sometimes the only solution to regain eyebrows lost e.g. as a result of illness. Permanent make-up is a technique addressed to men as well. We are capable of adding volume to natural brows or cover up scars in the superciliary arch. Medical micropigmentation is also used in hair loss or hair thinning. The final result is very realistic and closely resembles natural hair.

Więcej na | More at: drbeatadethloff.pl

ODMŁODZENIE SZYI I DEKOLTU Neck and neckline rejuvenation

Makijaż permanentny ma podkreślić urodę oraz zatuszować mankamenty. Powinien ułatwić codzienny makijaż.

...czyli jak odmłodzić szyję i dekolt? Wygląd szyi i dekoltu często zdradza prawdziwy wiek kobiety. Ale nie musi! Wyjątkowe połączenie subtelnego wypełniacza Neauvia Intense Rheology i mezoterapii Neauvia Hydro Deluxe to szybki, skuteczny i bezbolesny sposób na piękną, młodą, ładnie napiętą szyję!

Efekty: długotrwałe nawilżenie i rozświetlenie skóry odbudowa objętości redukcja tzw. obręczy Wenus na szyi uniesienie i odmłodzenie owalu poprawa napięcia skóry regeneracja fotouszkodzeń

Dlaczego Neauvia Explosion? Neauvia Explosion To zabieg, który jest moim numerem 1 w świadomym anti-aging. Praktycznie już jako dwudziestokilkulatka zmagałam się z widocznym procesem starzenia się w obrębie szyi. Jestem drobna i mam genetycznie bardzo cienką skórę na szyi, więc dbam o nią, piję zalecane trzy lity wody itp. Testowałam też różne zabiegi, ale żaden nie dał takiego efektu – wygładzenia i nawilżenia, wręcz napojenia skóry. Gdy zdecydowaliśmy się na wprowadzenie nowego zabiegu do naszej oferty na ochotnika zgłosiłam się aby przetestować jego skuteczność. Jestem zachwycona rezultatem. Już po 4 dniach szyja wglądała lepiej a teraz po 6 miesiącach efekty są spektakularne. Na pewno polecam go Paniom z wiotką i cienką skórą, aby szybko i bezpiecznie mogły się cieszyć elastyczną skórą na swojej szyi. Jak uzyskuje się taki efekt? Skóra na szyi, wiotka, często zupełnie pozbawiona wyściółki tłuszczowej, wymaga specjalnego podejścia. Aminokwasy, które są głównymi komponentami w produkcji kolagenu i hydroksyapatyt stymulują komórki do pracy, więc to nie tylko kwestia wypełnienia kwasem hialuronowym, ale mobilizacji organizmu. Sam zabieg jest bardzo prosty – miesza się dwa produkty i podaje je kaniulą pod skórę. Dobrze byłoby powtórzyć zabieg 3 razy, co zapewnia spokój nawet na dwa lata.

©CREDITS

Magdalena Wójcik Dyrektor Generalna Neauvia Poland

Ambasada Urody Medical Spa ul. Hlonda 2, Warszawa, Miasteczko Wilanów +48 604 502 501 Ambasada Urody Day Spa ul. Wilcza 9a, Warszawa, Śródmieście +48 606 909 009 www.ambasadaurody.pl

www.neauvia.pl

M U S T H AV E

dla niej

3 1

W tym sezonie rządzą motywy florystyczne. I bardzo dobrze – nic tak jak ubrania w kwiaty nie dodaje kobiecie wdzięku i nie odejmuje lat.

DA L E K I E PODRÓŻE

Faraway journeys Florals are the trend to follow this season. This is excellent news since nothing will add more femininity and make her look younger as floral patterns do.

9 5 6

1. SOPHIE ANDERSON nerka, €323 2. DINOSAUR DESIGNS kolczyki z żywicy, €216 3. CELIA DRAGOUNI satynowa sukienka, €490 4. SAMSONITE torebka z linii Seraphina, 539 zł 5. CHARVET skórzane klapki, €350 6. ORSKA pierścionek z kolekcji Marist, 320 zł 7. ADIDAS ORIGINALS buty sportowe, €100 8. JO MALONE LONDON woda perfumowana, €58 9. MARLU spodnie cygaretki, cena 690 zł 10. SOLAR bluzka, 249 zł ❚ 1. SOPHIE ANDERSON pouch, €323 2. DINOSAUR DESIGNS resin earrings, €216 3. CELIA DRAGOUNI satin dress, €490 4. SAMSONITE Seraphina line handbag, PLN 539 5. CHARVET leather mules, €350 6. ORSKA ring from the Marist collection, PLN 320 7. ADIDAS ORIGINALS sneakers, €100 8. JO MALONE LONDON eau de parfum, €58 9. MARLU trousers, PLN 690 10. SOLAR blouse, PLN 249

130

Ekspresem do superfigury! Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć? Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie! You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time! Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Jej unikalność polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr Marek Murawski, chirurg plastyk. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek. Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej. Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków. Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists – Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Marek Murawski, plastic surgeon. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin. Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja. Free consultation with Kaleidoscope.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl REKLAMA

Elite_Kaleidoscope_0318.indd 1

14/02/2018 14:14

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2019. Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

LATO

2019 WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl/gala/

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

M U S T H AV E

gadżety

1 2

SCHOLLER is a new brand of family ice cream. Ten sophisticated flavour combinations of creamy ice cream and exceptional gadgets from all over the world.

CZAS NA CHILLOUT time for chill out 7

Schöller to nowa marka lodów familijnych, która debiutuje na rynku. To 10 wyrafinowanych kompozycji kremowych lodów i wyjątkowych dodatków z różnych stron świata.

9 5

1. LENOVO laptop Yoga Book C930, od 4599 zł 2. PANASONIC bezprzewodowe słuchawki RP-HD605N zapewniają dźwięk o wysokiej rozdzielczości, ok. 949 zł 3. SNAPCHAT Spectacles 2 Original – okulary Video, które wykonują zdjęcia i nagrywają filmy, 1129 zł 4. SHARP inteligentny oczyszczacz powietrza, 1999 zł 5. SAMSONITE plecak na laptop 15.6” z linii Waymore, 799 zł 6. LENOVO Smart Clock z Asystentem Google – wszechstronne urządzenie, 300 zł 7. LODY SCHOLLER o smaku bezowym z sosem malinowym 8. JBL Charge 4, wodoodporny (IPX7) przenośny głośnik Bluetooth, 769 zł 9. TOSHIBA X97 OLED 65-calowy telewizor, odwzorowuje 99 proc. przestrzeni barw DCI-P3, ok. 6400 zł 10. POLAROID aparat OneStep2 VF, 469 zł ❚ 1. LENOVO Yoga Book C930 laptop, from PLN 4,599 2. PANASONIC wireless RP-HD605N headphones ensure high resolution sound, approx. PLN 949 3. SNAPCHAT Spectacles 2 Original – Video glasses which take photographs and record videos, PLN 1, 129 4. SHARP smart air purifier, PLN 1,999 5. SAMSONITE laptop backpack 15.6” from the Waymore line, PLN 799 6. LENOVO Smart Clock with the Google Assistant – a comprehensive device, PLN 300 7. SCHOLLER ICE CREAM meringue and raspberry flavour 8. JBL Charge 4 waterproof (IPX7) portable Bluetooth speaker, PLN 769 9. TOSHIBA X97 OLED 65-inch television set, recreates 99 per cent of colour DCI-P3, approx. PLN 6,400 10. POLAROID OneStep2 VF camera, PLN 469

132

GOOD JOB

PATH Augustyniak, Hatylak i Wspólnicy Sp.k.

OPERA. DROGA DO INSPIRACJI Opera – my pathway to inspiration CHCEMY POMAGAĆ KLIENTOM PRYWATNYM WE WŁAŚCIWYM ZABEZPIECZANIU ICH INTERESÓW I DALSZYM ROZWOJU ICH FIRM – PODKREŚLA PIOTR AUGUSTYNIAK, WSPÓŁZAŁOŻYCIEL KANCELARII PATH AUGUSTYNIAK, HATYLAK I WSPÓLNICY SP.K. ❚ WE WANT TO HELP PRIVATE CLIENTS TO SECURE THEIR BUSINESSES AND TO EXPAND THEIR COMPANIES, SAYS PIOTR AUGUSTYNIAK, CO-FOUNDER OF PATH AUGUSTYNIAK, HATYLAK I WSPÓLNICY SP.K. LAW FIRM.

Ostatnio widziałam pana w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie... Od lat cenię to miejsce. Poziom wystawianych tu spektakli jest absolutnie światowy. Zawsze z wielką przyjemnością tutaj bywam, kancelaria PATH jest też partnerem Akademii Operowej, która promuje młodych śpiewaków. Z radością obserwuję rozwój ich karier. A w Londynie, z którym jest pan związany zawodowo, odwiedza pan operę? Oczywiście. Jedną z moich ulubionych jest Royal Opera House. Niedawno widziałem tam Traviatę z wybitną Ermonelą Jaho w roli Violetty Valery i z Placido Domingo w roli Giorgio Germont. Skąd to zamiłowanie do opery? Opera stanowi inspirację do mojej pracy. Szczególnym sentymentem darzę operę włoską. Wiele dzieł włoskich wybitnych twórców jest ponadczasowa i łatwo można je odnieść do dzisiejszego świata: miłość, nienawiść, intryga, władza. A tego język włoski w operze brzmi szczególnie pięknie. Jest pan absolwentem prestiżowej London School of Economics, wciąż przyjeżdża pan tu na wykłady. Zna pan zatem stolicę Wielkiej Brytanii od wielu lat. Jak się zmieniła? Dla mnie Londyn dzisiaj jest nieporównywalnie bardziej interesujący pod względem kulinarnym. Przez ostatnie lata przybyło mnóstwo restauracji, których sukces zbudowany w Londynie powiela się w innych miastach świata.

134

Ma pan tu swoje miejsca? Bardzo lubię Oxford and Cambridge Club – to prywatny klub dla absolwentów tych dwóch uczelni oraz uczelni partnerskich, m.in. z USA. Znajduje się na Pall Mall, kilka kroków od pałacu Buckingham. Wchodząc do tego miejsca, można się poczuć jak w podróży do przeszłości. W przestrzeniach wspólnych nie wolno używać telefonów komórkowych, bez krawata czy w dżinsach nie uda się wejść na kolację, a przy stoliku obok można zobaczyć znanych polityków i ludzi biznesu. W swojej karierze zawodowej pracował pan w kilku międzynarodowych kancelariach. Dziś jest pan jednym z partnerów założycieli kancelarii PATH Augustyniak, Hatylak i Wspólnicy Sp.k. Kim są wasi klienci? Gdy z Tomaszem Hatylakiem w 2015 r. podejmowaliśmy decyzję o założeniu PATH, wiedzieliśmy, że na polskim rynku jest niewiele kancelarii, które są w stanie pomagać firmom rodzinnym czy przedsiębiorcom w porządkowaniu spraw związanych ze zmianą pokoleniową za sterami ich spółek, z poszukiwaniem miejsca na emeryturę, często poza Polską, czy z tworzeniem konstytucji rodzinnych. Tego rodzaju praktyka w Wielkiej Brytanii czy Szwajcarii funkcjonuje od lat pod nazwą Private Clients Practice. Ale w Polsce wciąż nie jest dobrze znana. Chcemy pomagać klientom prywatnym we właściwym zabezpieczaniu ich interesów i dalszym rozwoju ich firm. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele przedsiębiorstw,

I recently saw you at the Grand Theatre National Opera in Warsaw. I am a great fan of this place. The quality of the operas staged there is absolutely world-class. It is always a pleasure to visit the opera house, and the PATH law firm is also a partner of the Opera Academy which promotes young singers. I really enjoy following the careers of these young talents. Do you go to the opera in London, a city you often visit on business? I do. The Royal Opera House is one of my favourite opera stages. I recently saw La Traviata there, starring the outstanding Ermonela Jaho as Violetta Valery and Placido Domingo as Giorgio Germont. Where did your love for the opera come from? For many years, opera has been a pathway to inspiration for my work. I am particularly fond of Italian opera. Many Italian operas are timeless and can be easily transposed into the world today – love, hate, intrigue, power. All this plus the Italian language which sounds beautiful at the opera. You are a graduate of the prestigious London School of Economics, and keep returning there for lectures. You have known the UK capital for years. How has it changed? To me, London today is much more interesting and diverse culinary-wise than before. There has been a surge of new restaurants over the past few years and this is being copied by other cities.

tekst | by marianna kucharska

generujących wielomilionowe obroty i zatrudniających setki ludzi, prowadzonych jest w formie spółek osobowych czy wręcz jednoosobowych działalności gospodarczych. Doradzamy, jaka forma prawna jest dla nich właściwa, pomagamy w ekspansji zagranicznej czy restrukturyzacjach. Jesteśmy doceniani przez międzynarodowe wydawnictwa zajmujące się rankingami firm prawniczych takie jak Chambers and Partners czy Legal 500. Czy to właśnie dlatego Londyn jest tak istotnym miejscem w pana aktywności zawodowej? Właśnie tak. Wielka Brytania po wejściu Polski do Unii Europejskiej była bardzo otwarta. Mam na myśli możliwość osiedlania się czy zakupu nieruchomości. Wielu zamożnych Polaków od lat funkcjonuje w Londynie, ma brytyjskie obywatelstwo. Jednak te osoby często mają dalej związek z Polską, są właścicielami przedsiębiorstw w Polsce, mają tu rodziny. Naszą rolą jest właściwa koordynacja pracy prawników z Londynu i wspólna pomoc klientom w rozwiązywaniu ich problemów. Są to często sprawy spadkowe, podatkowe, ale też związane z nabywaniem nieruchomości czy zakładaniem spółek w obu krajach. Niedawno ukończył pan organizowany przez Society of Trust and Estate Practitioners (STEP) w Londynie program i otrzymał Professional Postgraduate Diploma in Private Wealth Advising. Co oznacza ten dyplom? Potwierdza uzyskanie najwyższego w STEP stopnia kwalifikacji dla osób zajmujących się klientami prywatnymi. STEP jest stowarzyszeniem zrzeszającym praktyków doradzających rodzinom przez pokolenia. Program ten pozwolił mi pogłębić wiedzę i umiejętności w takich dziedzinach jak: zarządzanie ryzykiem, doradztwo dla firm rodzinnych, rozwiązywanie sporów w trustach, działalność charytatywna, międzynarodowe prawo podatkowe, aktywa cyfrowe czy prowadzenie family office. Te wszystkie zagadnienia są obecne w mojej codziennej praktyce. A ukończony program pozwala mi czuć komfort, że w świecie ciągle zmieniającego się prawa jestem w stanie pomagać klientom na możliwie najwyższym poziomie. ■ Tekst powstał we współpracy z PATH.

What are your favourite haunts there? I really like the Oxford and Cambridge Club. It’s a private club for the graduates of those two universities and partner universities, including US ones. It’s in Pall Mall, close to Buckingham Palace. As soon as you enter the building, you feel as if you’ve gone back in time. Mobile phones are prohibited in the common areas, there is a tie and no jeans policy for dinner, and you are invariably having a famous politician or businessperson sitting at the next table. You’ve worked in a number of international law firms in your career and you’re a founding partner of the PATH Augustyniak, Hatylak i Wspólnicy Sp.k. firm. Who do you work for primarily? When Tomasz Hatylak and I set up PATH in 2015, we knew that there weren’t many law firms in Poland that could provide assistance to family companies and businesses struggling with the formalities connected with a generational swap at the top, searching for a place to retire, usually abroad, or establishing family constitutions. These sorts of legal services are available in the UK and Switzerland, and are known as Private Clients Practice.

PIOTR AUGUSTYNIAK – doradca podatkowy, partner założyciel

kancelarii PATH, studiował w Warszawie, Londynie, Nowym Jorku, Paryżu, Wiedniu i Cambridge (USA). Wielokrotnie wyróżniany w międzynarodowych rankingach Chambers and Partners, Legal 500, Who’s Who Legal. ❚ Tax attorney, founding partner at PATH law firm, studied in Warsaw, London, New York, Paris, Vienna and Cambridge (USA). Highly ranked by Chambers and Partners, Legal 500, Who’s Who Legal.

In Poland, it’s still not all that well known. Our objective is to help private clients to secure their businesses and to expand their companies. We are often unaware of how many businesses that generate millions in turnover and employ hundreds of people are run as one-member companies and even how many sole traders there are. We advise our clients in choosing the right legal status for their business, we help them expand internationally, and restructure their companies. Our firm has been recognized by international publications drawing up rankings of law firms, such as Chambers and Partners and Legal 500. Is this why London is so important to your business? It is. The United Kingdom has been very hospitable since Poland joined the European Union. I’m referring to opportunities for settling down and buying property there. Many affluent Poles continue to live there, and they now have British citizenship. However, these people have not severed their ties with Poland – they own companies and have family here. Our job is to coordinate the work of the lawyers in London and assist our clients in solving their problems together. We often work on cases concerning inheritance and tax issues, but also on purchasing real estate and setting up companies in either country. You recently completed a programme run by the Society of Trust and Estate Practitioners (STEP) in London and were awarded a Professional Postgraduate Diploma in Private Wealth Advising. What does this entail? It certifies to the highest level of professional qualifications of STEP, which is a society for practitioners advising clients across generations. The qualifications I have obtained permit me to perfect my expertise and skills in areas such as risk management, family business advice, resolving trust disputes, philantropy, international tax law, digital assets, and family office. I deal with all these issues in my daily practice. Completing this programme allows me to feel comfortable knowing that in this world of constantly changing legislation, I can serve my clients in the best way possible. ■ Article written in conjunction with PATH.

135

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

PRESTIGE ZONE

1. ZADBAJ O SIEBIE Indulge yourself Holistic Clinic w Warszawie jest pierwszą i jedyną w Polsce kliniką medycyny estetycznej, która oferuje pacjentom zabiegi odmładzające jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie laserów na świecie – hybrydowym laserem frakcyjnym HaloTM. Pacjenci kliniki mogą również skorzystać z zabiegów innowacyjnym urządzeniem ONDA, zapewniającym spektakularne efekty w zakresie redukcji tkanki tłuszczowej, cellulitu i ujędrniania skóry. ❚ KHolistic Clinic in Warsaw is the first and only aesthetic medicine clinic in Poland to offer its patients skin renewal treatments using one of the most technologically advanced lasers in the world – the HaloTM fractional laser. The clinic’s patients can also aval themselves of treatments administered with the use of the innovative device ONDA ensuring spectacular effects in the reduction of adipose tissue, cellulite and skin tightening. holisticclinic.pl

1. W WAZONACH CIĘTE KWIATY Fresh flowers in vases

3. NEAPOLITAŃSKIE SZYCIE NA MIARĘ Neapolitan bespoke tailoring

...na stołach haftowane obrusy, dyskretne światło i muzyka na żywo. Tak wita nas warszawska Restauracja Polska Różana. W karcie dań znajdziemy przekąski zimne i gorące, zielone sałaty, drób, ryby i mięsiwa. Codziennie wypiekane są tu ciasta, torty, własnoręcznie lepi się kopytka czy makarony. Smacznego! ❚ ...embroidered tablecloths, discreet lighting and live music. This is how you are greeted at the Polska Różana restaurant in Warsaw. The menu features cold and hot starters, salads, poultry, fish and meat dishes. Cakes and pastries are freshly baked and pasta made by hand on the premises every day. Bon appétit!

Ze swobodną elegancją – z taką wizją męskiej mody wchodzi do Warszawy PLON Warsaw Napoli, luksusowa marka wyspecjalizowana w neapolitańskim szyciu na miarę. PLON kieruje swoje propozycje do wszystkich, którzy podzielają włoską słabość do wygody i dobrego stylu. Marka oferuje szyte na miarę garnitury, marynarki, koszule i spodnie. Garderoba jest szyta z najwyższej jakości tkanin w neapolitańskich manufakturach. ❚ Casual sartorial style – this is the vision of men’s fashion adopted by PLON Warsaw Napoli, a new luxury brand specialising in Neapolitan bespoke tailoring. PLON addresses its services to everyone who shares the Italian penchant for comfort and style. The brand offers bespoke suits, jackets, shirts and trousers made from premium quality fabrics in Neapolitan ateliers.

restauracjarozana.com.pl

plon.pl

136

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

PRESTIGE ZONE

1. RELAKS NA ZAMKU Leisure in a castle Uroczysko Siedmiu Stawów – renesansowy zamek, w którym mieści się luksusowy hotel ze spa, położony jest wśród dolnośląskich pól i lasów. W takim krajobrazie odnajdziemy odnowioną XVI-wieczną bryłę zamku, z nowoczesną aranżacją wnętrz, na najwyższym poziomie. Przestronne spa marki L’Occitane, z gabinetami zabiegowymi i strefą wypoczynku, oferuje zabiegi na bazie naturalnych składników. Bogata oferta strefy wellness pozwoli poczuć błogi relaks i odprężenie. Sztuka towarzyszy nam tu na każdym kroku – do końca czerwca można zobaczyć wystawę ceramiki Bożeny Sacharczuk. ❚ Uroczysko Siedmiu Stawów, a Renaissance castle converted into a luxury spa resort, is surrounded by the fields and woods of Lower Silesia. The picturesque landscape provides the backdrop for a restored 16th-century castle with plush, modern redesigned interiors. The Spacious L’Occitane spa has treatment rooms and a relaxation zone, and offers treatments based on natural ingredients. With the wide range of Wellness Zone packages, you will experience blissful peace and relaxation. Its signature menu stimulates the taste buds and lets you savour works of culinary art. uroczysko7stawow.pl

138

Statki wycieczkowe to ekskluzywne „pływające resorty”, które każdego dnia odwiedzają najpiękniejsze porty świata. Rejs to połączenie rozrywkowej podróży z możliwością zwiedzania i atrakcyjnego wypoczynku. Statki płyną głównie nocą, a po zacumowaniu w porcie w ciągu dnia można skorzystać z organizowanych wycieczek fakultatywnych, zwiedzać miasta portowe na własną rękę czy po prostu odpoczywać na rajskich plażach. ❚ Cruise ships are exclusive “floating resorts” that visit the world’s most beautiful ports every day. A cruise offers an entertaining journey, and an opportunity to visit new places and relax in attractive surroundings. Cruisers mainly travel at night and moor during the day, so you can opt for a day trip, go sightseeing around town on your own or simply relax on paradisiacal beaches. rejsy.pl

3. DLA KONESERÓW For connaisseurs Salon Optyczny Andy&Mag Mokotowska to wyjątkowe miejsce na mapie Warszawy. Znajdziecie tu najbardziej luksusowe marki świata często niedostępne nigdzie indziej, m.in.: Linda Farrow oraz Sama Eyewear. A dla koneserów nieszablonowych kształtów, kolorów, kochających okulary, które mają „duszę”, proponujemy belgijską markę Theo Eyewear oraz LA Eyeworks pochodzącą z Miasta Aniołów. ❚ Andy&Mag Mokotowska Eyewear Salon is unique in Warsaw. Their range features the world’s most luxurious brands. These are often unavailable elsewhere and include Linda Farrow and Sama Eyewear. Belgian brand Theo Eyewear and LA Eyeworks from the City of Angeles produce eyewear for customers with a penchant for unusual shapes and who love eyeglasses with a “soul.” andyandmag.pl

2. NIEZAPOMNIANA MORSKA PRZYGODA An unforgettable adventure

tekst | by jakub piotr panek

NUR-SUŁTAN W OFERCIE LOT-U Nur-Sultan available in the LOT grid

Fly away with LOT for a holiday break PODCZAS TRWAJĄCEGO OD 31 MARCA DO KOŃCA PAŹDZIERNIKA SEZONU LETNIEGO LOT BĘDZIE OFEROWAĆ PONAD 75 TYS. REJSÓW: O KILKA TYSIĘCY WIĘCEJ NIŻ W ANALOGICZNYM OKRESIE ROK TEMU. WŚRÓD NOWOŚCI SEZONU SĄ M.IN.: MIAMI, DELHI, WARNA, KORFU, BEJRUT, ALE TAKŻE NOWE POŁĄCZENIE KRAJOWE – Z KRAKOWA DO OLSZTYNA. ❚ DURING THE SUMMER SEASON, WHICH LASTS FROM 31 MARCH UNTIL THE END OF OCTOBER, LOT WILL BE OFFERING MORE THAN 75,000 FLIGHTS. THIS IS SEVERAL THOUSAND MORE THAN DURING THE SAME PERIOD LAST YEAR. OUR NEW DESTINATIONS INCLUDE MIAMI, NEW DELHI, VARNA, CORFU AND BEIRUT, PLUS DOMESTIC CONNECTIONS FROM KRAKÓW TO OLSZTYN. Polski przewoźnik w nowym sezonie oferuje m.in. dwa nowe połączenia dalekodystansowe. Boeingi 787 Dreamliner LOT-u polecą od 1 czerwca – cztery razy w tygodniu do Miami, a od 17 września – pięć razy w tygodniu do Delhi. 9 czerwca LOT zainauguruje dwa połączenia doskonałe do wykorzystania podczas wakacyjnego odpoczynku: raz w tygodniu będzie można z Lotniska Chopina polecieć na grecką wyspę Korfu oraz do słynącej ze „złotych piasków” Warny. Kilka dni później – 14 czerwca, LOT przywróci połączenie do Bejrutu. Na tej trasie LOT będzie latał w zależności od podokresu cztery–pięć razy w tygodniu. Wśród nowości są m.in. nowe połączenia z Krakowa do Bukaresztu (trzy połączenia w tygodniu od 1 kwietnia) i do portu Olsztyn-Mazury (dwa razy w tygodniu od 25 kwietnia) oraz do Dubrownika (raz w tygodniu od 25 maja). Od 1 maja samoloty LOT-u łączą Wilno z London-City (12 połączeń w tygodniu). W sezonie letnim LOT wprowadzi od 2 września także do swojej oferty połączenia z Budapesztu do Brukseli i do Bukaresztu. Połączenia będą obsługiwane po 12 razy w tygodniu. ❚ With the new season underway, the Polish flagship carrier is introducing two new long-haul flights. From 1 June, LOT’s Boeing 787 Dreamliner aircraft will be flying to Miami four times a week, and from 17 September, to New Delhi five times a week. On 9 June, LOT will be launching two new services to perfect summer getaway destinations. We will be flying from Warsaw Chopin Airport to the Greek island of Corfu and Varna, famous for its “golden sandy” beaches, once a week. LOT will be relaunching flights to Beirut on 14 June. Depending on the sub-period, we will be operating four or five flights on this route. Our latest additions include new connections from Kraków to Bucharest (three flights a week from 1 April), to Olsztyn-Mazury airport (twice a week from 25 April) and to Dubrovnik (once a week from 25 May). From 1 May, LOT aircrafts will be flying from Vilnius to London-City (12 flights a week). On 2 September, LOT will be launching flights from Budapest to Brussels and Bucharest for the summer season. These connections will be operated 12 times a week.

lot.com

@SHUT TERSTOCK (2)

Na podstawie dekretu prezydenta Kazachstanu z 23 marca 2019 r., na wniosek kazachskiego przewoźnika Air Astana, Komitet Lotnictwa Cywilnego Kazachstanu IATA oficjalnie zastąpiła nazwę stolicy Kazachstanu Astana na Nur-Sułtan. Zmianie nie uległ kod IATA – dla tego portu wciąż obowiązuje identyfikacja TSE. Połączenie do Kazachstanu to najdłuższa trasa w siatce połączeń LOT-u obsługiwana samolotami wąskokadłubowymi. Odległość między Warszawą a Nur-Sułtanem to 3,4 tys. km. W mniej więcej 5 godzin pokonują ją przeznaczone do obsługi tej trasy samoloty z rodziny Boeing 737. W sezonie letnim LOT oferuje cztery rejsy tygodniowo, w sezonie zimowym trzy. Samoloty z Warszawy startują o godz. 23, a z Nur-Sułtanu o godz. 13. Połączenia zapewniają atrakcyjne tranzyty pomiędzy Nur-Sułtanem a portami w Europie Zachodniej oraz Centralnej. ❚ In response to a decree issued by the President of Kazakhstan on 23 March 2019, and at the request of the Kazakh carrier Air Astana and the Civil Aviation Committee of Kazakhstan, IATA has officially renamed Kazakhstan's capital Astana to Nur-Sultan. The IATA airport code (TSE) has remained unchanged. The connection to Kazakhstan is our longest route and is operated with single-aisle planes. The distance between Warsaw and Nur-Sultan is 3,400 km. It takes a Boeing 737 approx. 5 hours to cover the route. LOT is offering four flights a week during the summer season, and three flights a week in the winter season. Flights depart from Warsaw at 23:00 and arrive at Nur-Sultan at 13:00. This destination conveniently connects Nur-Sultan with airports in Western and Central Europe.

LOT-EM NA URLOP

WY DARZENIA LOT news

POLSKIE LINIE LOTNICZE LOT, POSTĘPUJĄC ZGODNIE Z WYTYCZNYMI MIĘDZYNARODOWEGO STOWARZYSZENIA TRANSPORTU LOTNICZEGO IATA, KTÓREGO SĄ CZŁONKIEM, ZMIENIAJĄ IDENTYFIKACJĘ STOLICY KAZACHSTANU Z DOTYCHCZASOWEJ ASTANY NA NUR-SUŁTAN. POLSKI PRZEWOŹNIK REALIZUJE NA TEJ TRASIE BEZPOŚREDNIE POŁĄCZENIA OD MAJA 2017 R. ❚ LOT IS CHANGING THE IDENTIFICATION OF THE CAPITAL OF KAZAKHSTAN FROM ASTANA TO NUR-SULTAN TO COMPLY WITH INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION (IATA) GUIDELINES (LOT IS AN IATA MEMBER). THE POLISH FLAGSHIP CARRIER HAS BEEN OPERATING FLIGHTS ON THIS ROUTE SINCE MAY 2017.

143

LOT NA ŚWIECIE

LOT in the world

Fort McMurray Edmonton

route map

Vancouver San Francisco

Seattle

Saskatoon

Calgary

Winnipeg

Portland

Phoenix

San Diego

Cleveland Denver Pittsburgh New York (JFK) Atlanta Charlotte Dallas Houston

SIATKA P OŁĄCZEŃ

Québec Montreal Halifax

Toronto New York (Newark)

Chicago

Las Vegas

Los Angeles

Ottawa

Minneapolis

Tampa

Orlando

Miami

Puerto Plata

POŁĄCZENIA REGIONALNE Regional routes

Gällivare

Arvidsjauri Trondheim

Stockholm

TALLINN

Copenhagen Gdansk

London (City)

Olsztyn

Szczecin

Bydgoszcz Poznan Zielona Gora

Brussels

Vilnius

połączenia czarterowe / charter flights

WARSAW Lublin

Wroclaw

Kyiv (Boryspil)

połączenia LOT-u / LOT flights połączenia LOT-u realizowane we współpracy z linią Nordica / LOT connections in cooperation with Nordica

Katowice

Krakow Rzeszow Lviv

Vienna Odesa

BUDAPEST

Nice

lot.com

Girona

144

Bucharest

Dubrovnik

nowe kierunki, połączenia sezonowe / new destinations, seasonal flights

Budapeszt – Bruksela od 2 września / Budapest – Brussels from 2nd September Budapeszt – Bukareszt od 2 września / Budapest – Bucharest from 2nd September

Constanca

Split Dubrovnik Ohrid

Aviv Tel Aviv Tel

Yekaterinburg

Nur-Sultan

Krasnodar

Sapporo

Tbilisi Yerevan

Larnaca Cairo

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Rzeszow BUDAPEST

Beijing

Beirut Tel Aviv

Sendai

Seoul

Tokyo

Fukuoka

Amman

New Delhi

Taipei Hanoi

route map

Ho Chi Minh

Colombo Singapore

Brisbane Perth

Sydney Adelaide Canberra

Melbourne

LOT NA ŚWIECIE połączenia czarterowe / charter flights połączenia LOT-u / LOT flights

Sydney połączenia code-share / code-share flights Colombo nowe kierunki / new destinations

Warszawa – Miami od 1 czerwca / Warsaw – Miami from 1st Juni Warszawa – Bejrut od 14 czerwca / Warsaw – Beirut from 14th Juni Warszawa – Delhi od 17 września / Warsaw– New Delhi from 17th September Warszawa – Kolombo od 3 listopada / Warsaw – Colombo from 3rd November

lot.com

Krakow

Kazan Samara

WARSAW

145

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in Europe. Flights to and from Warsaw

Helsinki

Oslo

Tallinn

Stockholm Gothenburg

Edinburgh

Riga

Billund Copenhagen

Palanga

St Petersburg

Moscow (Sheremetyevo)

Moscow (Domodedovo) Kaunas Vilnius Minsk

SIATKA P OŁĄCZEŃ

route map

Kaliningrad Hamburg Amsterdam London (Heathrow) Hannover Berlin WARSAW London (City) Düsseldorf

Porto

Lisbon

Kiev (Boryspil) Kharkiv Brussels Frankfurt Paris Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zaporizhia Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Klagenfurt Odesa Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Zagreb Venice Turin Pula Varna Bucharest Belgrade Nice Zadar Girona Split Dubrovnik Madrid Sofia Barcelona Podgorica Skopje Istanbul Ankara Thessaloniki połączenia czarterowe / charter flights połączenia bezpośrednie LOT-u / direct LOT flights

Lisbon

połączenia code-share / code-share flights

Corfu

połączenia sezonowe / seasonal flights Warszawa – Korfu od 9seasonal czerwcaflights / Warsaw – Corfu from 9th June Warszawa – Warna od 9 czerwca / Warsaw – Varna from 9th June

Corfu Catania

BEZPIECZEŃSTWO

Bodrum

Safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie off mode .Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. ❚ During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode. The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE ❚ NON-CASH TRANSACTIONS ON BOARD

146

Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie. Podawanie tych danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. Zapewniamy, że zbieranie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie danych odbywa się w sposób całkowicie bezpieczny i zgodny z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. W każdym momencie mogą Państwo zwrócić się do nas z prośbą o informację o danych na swój temat przechowywanych przez LOT*, jak też skorygować ich treść. ❚ Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. Providing this information is purely voluntary. You can still effect a cash transaction should you decline. Please be assured that the collection, processing, storing and disclosing of personal data is carried out in a secure manner and in compliance with the Personal Data Protection Act of 29 August 1997. You have the right to request information regarding any personal data stored by LOT and correct it at any time. * Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. 17 Stycznia 43, 02-146 Warszawa ❚ Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. 17 Stycznia 43, 02-146 Warszawa

Miłośnicy zakupów mogą tu zaszaleć w niezliczonej ilości fantastycznych sklepów, tradycyjnych butików i nowoczesnych centrów handlowych, w których znane międzynarodowe marki oferują kupującym doskonałą jakość za rozsądną cenę. Poruszanie się po mieście jest bajecznie proste. Dolne Miasto położone jest na płaskim terenie i łatwo jest tam poruszać się pieszo, a Górne Miasto położone jest na wzgórzu i połączone jest z Dolnym Miastem najkrótszą kolejką linową na świecie (ma tylko 66 metrów długości!). Warto zaopatrzyć się w kartę Zagrzeb, która ułatwi Ci zwiedzanie dzięki nieograniczonemu dostępowi do transportu publicznego i darmowemu wstępowi do wielu atrakcji miasta, takich jak muzea, galerie, zoo lub wiele innych.

To zaledwie dwie godziny lotu z Warszawy – czas odwiedzić Zagrzeb! Więcej informacji o Zagrzebiu znaleźć można na stronie www.infozagreb.hr

Photo: Marija Gašparović

Wiosną i latem Zagrzeb aż roi się od licznych atrakcji dla zwiedzających, przeróżnych imprez i festiwali, które zaspokoją wszystkie gusta. Chorwacka wersja Glastonbury odbywa się w czerwcu podczas festiwalu INmusic. Przyciąga on fanów muzyki z całego świata, a obecnie zaliczany jest do 10 najlepszych festiwali muzycznych na świecie i odbywa się w rejonie jeziora Jarun, na południe od

centrum Zagrzebia. Wspaniały program operowy, teatralny i baletowy w Chorwackim Teatrze Narodowym w Zagrzebiu zawierający dzieła Verdiego, Szekspira, Pucciniego i wielu innych zaspokoi apetyt najbardziej wygłodniałych poszukiwaczy kultury. Photo: Julien Duval

Jest on obecnie uważany za jedno z najlepszych miejsc w Europie, oferujący turystom wspaniałe atrakcje - od przyjemnych spacerów po mieście wśród wspaniałej architektury, historycznych dzieł sztukach i zielonych parków w centrum miasta po muzykę uliczną, lokalne kawiarnie, bary i restauracje. Znajdziemy tu bogatą kulturę, w tym muzea, teatry, galerie, autentyczne rynki i zaskakująco tętniące życiem nocne ulice. Dodajmy do tego wspaniałe miejsca dla smakoszy, od ekstrawaganckich bistro po wyśmienitą kuchnię, ekscytujące imprezy, szeroki wybór miejsc noclegowych, łatwy dostęp do słynnego chorwackiego wybrzeża, a także wspaniałe zakupy – jest to miejsce, które trzeba odwiedzić.

Photo: Marija Gašparović

Po wstąpieniu Chorwacji do Unii Europejskiej 6 lat temu, Zagrzeb stał się najnowszą stolicą Europy i idealnym miejscem na krótkie fascynujące i przyjemne wakacje.

Photo: Davor Rostuhar

Zagrzeb jest obecnie jednym z najlepszych miejsc na krótki wyjazd turystyczny w Europie

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

Long-haul aircraft

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

NEW 2019

F LOTA fleet

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

6/7 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

5/15 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

lot.com

Bombardier DHC-8Q400

148

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

Embraer 190

12 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112/118***

4 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 170

Embraer 175 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Boeing 737-400

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Embraer 195 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

10 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w tym roku / *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected this year ** dostawy kolejnych w tym i przyszłym roku / ** deliveries of more aircraft for this year *** w zależności od wersji / depending on the version **** w tym dwa do dyspozycji rządu / **** including two aircraft at the government’s disposal

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

BAGAŻ REJESTROWANY

Checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED BAGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

23 kg max

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

LOT BUSINESS CLASS

9 kg

na długie dystanse ❚ on long haul flights

8 kg max

= 12 kg

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR CARRY-ON BAGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ maximum dimensions of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max

55 In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

23 kg max

Carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

9 kg max

lot.com

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

150

23 kg max

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft. Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz miles-and-more.com/pl/rejestracja

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Aplikacja mobilna Miles & More

Z aplikacją mobilną kartę Miles & More masz zawsze przy sobie. Zamieszczone są tam informacje o stanie Twojego konta oraz sposobie łatwego gromadzenia i wykorzystywania mil. Ponadto dzięki aplikacji nigdy nie przegapisz żadnej promocji. Zawsze uzyskasz najcenniejsze informacje i porady jak szybko zgromadzić mile potrzebne do wymarzonej nagrody.

Miles & More mobile app

With the Miles & More app, you always have card with you. It shows you your mileage account balance and how you can easily earn and spend miles. Furthermore, you will never miss another promotion. You will always get the most valuable information and tips on the quickest way to earn your dream award.

Warmia i Mazury

MAZURY

Dzika przyroda w zasięgu ręki. Malownicze lasy i jeziora. Ciekawe miejsca, zabytki, atrakcje dla rodziny. To wymarzone miejsce na wypoczynek o każdej porze roku.

Przyjedź – Zakochaj się – Zostań www.mazury.travel

Specjalne oferty milowe Special mileage offers Wykorzystaj mile na połączenia LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT wraz z programem Miles & More otwierają nowe możliwości. Teraz możesz zrealizować swoje marzenia o podróżach i wykorzystać mile na bilety lotnicze w atrakcyjnych stawkach milowych. LOT oferuje ponad 100 bezpośrednich rejsów do miast Europy, Azji czy Ameryki Północnej. W 2017 roku do mapy połączeń LOT przybyło 27 nowych kierunków - w tym: Los Angeles, Berlin i Astana. Od początku bieżącego roku LOT otworzył już 12 nowych destynacji, m.in. z Warszawy do Singapuru, z Budapesztu do Nowego Jorku lub Chicago czy z Rzeszowa do Newark. Wejdź na miles-and-more.pl i sprawdź nasze propozycje gromadzenia i wykorzystywania mil!

Spend your miles on LOT flights

LOT Polish Airlines along with Miles & More open up new horizons. You can now live your dreams about travelling and spend your miles on award tickets in very attractive mileage amounts. LOT offers over 100 direct flights to many cities in Europe, Asia and North America. In 2017, LOT has added 27 new destinations to its route map - Los Angeles, Berlin and Astana. From the beginning of this year, LOT has opened 12 new destinations, for example: Warsaw - Singapore, from Budapest to New York and Chicago or from Rzeszow to Newark. Visit miles-and-more.pl and check our earn and spend miles offers!

Okazje milowe

Miesięczne okazje milowe Polskich Linii Lotniczych LOT pozwolą Ci odkryć nowe, fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach. Niezależnie od tego, czy planujesz wypad do dużego miasta, czy wypoczynek nad morzem, możesz wykorzystać mile i polecieć w jednej z trzech komfortowych klas: ekonomicznej (od 15 000 mil), premium (od 20 000 mil) lub business (od 25 000 mil). Sprawdź nasze oferty na miles-and-more.pl i zarezerwuj bilet już teraz!

Mileage bargains

With LOT Polish Airlines monthly mileage bargains, experience exciting destinations at bargain prices. Whether you are planning a city break or a seaside holidays now you can reach your dream destination. Spend your miles and fly in one of the LOT comfortable classes: economy (starting from 15,000 miles), premium (starting from 20,000 miles) and business (starting from 25,000 miles). Take a look at the current offers on miles-and-more.pl and book your ticket now!

NajMILszy poniedziałek

Rozpocznij tydzień od atrakcyjnej promocji milowej na połączenia LOT-u. Co dwa tygodnie wejdź na stronę lot.com i sprawdź co nowego przygotowaliśmy. Bilety nagrody na wybrane połączenia w klasie ekonomicznej możesz zarezerwować już od 7 000 mil w obie strony za pośrednictwem Centrum Obsługi Programu Miles & More pod numerem +48 22 5 777 222.

Monday sMILEs

Start the week with attractive mileage offers on LOT flights. Every two weeks visit lot.com and check our newest promotions. Award tickets on selected destinations are available in economy class for 7 000 award miles round trip. Please contact our Miles & More Team via phone +48 22 5 777 222 to book your ticket.

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

TV ❚ TV

GRY ❚ GAMES

In-flight entertainment

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W maju w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach dalekiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje: angielskie/hollywoodzkie, chińskie, rosyjskie, japońskie, koreańskie, węgierskie, niemieckie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Jest nam również bardzo miło poinformować Państwa, iż niedawno uruchomiliśmy nowy projekt współorganizowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej – „Kino na 100!”. Projekt ma na celu uczczenie stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Dzięki tej inicjatywie przez najbliższe dwa lata w naszej ofercie regularnie będą się pojawiały najsłynniejsze filmy w historii polskiej kinematografii. Na następnej stronie znajdą Państwo repertuar filmowy na maj. ❚ In May, on our long-haul flights, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including: English/ Hollywood, Chinese, Russian, Japanese, Korean, Hungarian, and German productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. Furthermore, please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. Also, we’re more than happy to inform you that we have recently launched a new project in cooperation with Polish Film Institute – the “Polish 100”. The purpose of this project is to celebrate the 100th anniversary of Poland’s regained independence. Thanks to this initiative, you will have the opportunity to see the most famous movies in the history of Polish cinematography. You can learn more about this project on the following pages. On the next page you can find our movie lineup in May.

ROZRYWKA POKŁADOWA – FILMY DOSTĘPNE NA POKŁADZIE W MAJU / In-flight entertainment – movies available on board in May

lot.com

NAJNOWSZE HITY KINOWE /Latest releases:

154

AQUAMAN (2018) PRZEMYTNIK / THE MULE (2018) I MŁODZI POZOSTANĄ / THEY SHALL NOT GROW OLD (2018)

TERAZ ALBO NIGDY / SECOND ACT (2018) CREED II (2018) NIENAWIŚĆ, KTÓRĄ DAJESZ / THE HATE U GIVE (2018) VICE (2018)

NARODZINY GWIAZDY / A STAR IS BORN (2018) WDOWY / WIDOWS (2018) FAWORYTA / THE FAVOURITE (2018) WDOWY / WIDOWS (2018)

BUMBLEBEE (2018) BOHEMIAN RHAPSODY (2018) CAN YOU EVER FORGIVE ME? (2018) ZWYCZAJNA PRZYSŁUGA / A SIMPLE FAVOR (2018)

DLA DZIECI / For kids: DZIECIAK, KTÓRY ZOSTAŁ KRÓLEM / THE KID WHO WOULD BE KING (2019) FANTASTYCZNE ZWIERZĘTA: ZBRODNIE GRINDELWALDA / FANTASTIC BEASTS: THE CRIMES OF GRINDELWALD (2018) SPIDER-MAN UNIWERSUM / SPIDER-MAN: INTO THE SPIDER-VERSE (2018)

RALPH DEMOLKA W INTERNECIE / RALPH BREAKS THE INTERNET (2018) FERNANDO / FERDINAND (2017) PIOTRUŚ. WYPRAWA DO NIBYLANDII / PAN (2015) RIO 2 (2014) OPOWIEŚCI Z NARNII: PODRÓŻ WĘDROWCA DO ŚWITU / THE CHRONICLES OF NARNIA: THE VOYAGE OF THE DAWN TREADER (2010)

BOCIANY / STORKS (2016) LEGENDY SOWIEGO KRÓLESTWA: STRAŻNICY GA'HOOLE / LEGEND OF THE GUARDIANS: THE OWLS OF GA'HOOLE (2010) TAJEMNICA ZIELONEGO KRÓLESTWA / EPIC (2013) CHARLIE I FABRYKA CZEKOLADY / CHARLIE & THE CHOCOLATE FACTORY (2005)

HAPPY FEET: TUPOT MAŁYCH STÓP / HAPPY FEET (2006) WSPÓLNA CHATA / PARENTAL GUIDANCE (2012) RALPH DEMOLKA / WRECK-IT RALPH (2012) LEGO® NINJAGO: FILM / THE LEGO NINJAGO MOVIE (2017)

KRÓL ROZRYWKI / THE GREATEST SHOWMAN (2017) WONDER WOMAN (2017) BATMAN V SUPERMAN: ŚWIT SPRAWIEDLIWOŚCI / BATMAN V SUPERMAN: DAWN OF JUSTICE (2016) LIGA SPRAWIEDLIWOŚCI / JUSTICE LEAGUE (2017) PRAKTYKANT / THE INTERN (2015) CZŁOWIEK ZE STALI / MAN OF STEEL (2013)

FANTASTYCZNE ZWIERZĘTA I JAK JE ZNALEŹĆ / FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM (2016)

KSZTAŁT WODY / THE SHAPE OF WATER (2017)

WIELKI MIKE / THE BLIND SIDE (2009)

ZJAWA / THE REVENANT (2015)

MORDERSTWO W ORIENT EXPRESSIE / MURDER ON THE ORIENT EXPRESS (2017) NAJDŁUŻSZA PODRÓŻ / THE LONGEST RIDE (2015) CYRUS (2010) TRZY BILLBOARDY ZA EBBING, MISSOURI / THREE BILLBOARDS OUTSIDE EBBING, MISSOURI (2017)

KOCHA, LUBI, SZANUJE / CRAZY, STUPID, LOVE (2011) KINGSMAN: ZŁOTY KRĄG / KINGSMAN: THE GOLDEN CIRCLE (2017) ILU MIAŁAŚ FACETÓW? / WHAT'S YOUR NUMBER? (2011) MARTHA MARCY MAY MARLENE (2011)

PAN POPPER I JEGO PINGWINY / MR. POPPER'S PENGUINS (2011) OSTATNI KRÓL SZKOCJI / THE LAST KING OF SCOTLAND (2006) HOBBIT: NIEZWYKŁA PODRÓŻ / THE HOBBIT (PART 1) AN UNEXPECTED JOURNEY (2012) HOBBIT: PUSTKOWIE SMAUGA / THE HOBBIT (PART 2): THE DESOLATION OF SMAUG (2013) HOBBIT: BITWA PIĘCIU ARMII / THE HOBBIT (PART 3): THE BATTLE OF THE FIVE ARMIES (2014)

KINO MIĘDZYNARODOWE / International cinema: GRÜNER WIRD'S NICHT, SAGTE DER GÄRTNER UND FLOG DAVON / AS GREEN AS IT GETS (2018) 25 KM/H (2018) DAS WEISSE BAND / THE WHITE RIBBON (2009) DER UNTERGANG / DOWNFALL (2004)

BEZ MENYA / THE PERFECT ONES (2018)

AZ ÁLLAMPOLGÁR / THE CITIZEN (2016)

SCHASTYA! ZDOROVYA! / HAPPINESS! HEALTH! (2018)

A TÖKÉLETES GYILKOS / PERFECT MURDERER (2017)

5 THERAPY (2017) ALL AT ONCE (2014) NYITVA / OPEN (2018)

LAST LETTER (2018) PROJECT GUTENBERG (2018) FLY ME TO POLARIS (1999) FOREVER LOVE (2015) ASAKO I & II (2018)

VALAMI AMERIKA 3 / A KIND OF AMERICA 3 (2018)

THE HOUSE WHERE THE MERMAID SLEEPS (2018) THE MIRACLES OF THE NAMIYA GENERAL STORE (2017) WHERE I BELONG (2017) RAMPANT (2018) SWING KIDS (2018) OLD PARTNER (2008) PART-TIME SPY (2017)

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

POZOSTAŁE HITY KINOWE / Hollywood blockbusters:

KINO POLSKIE / Polish cinema: ZGODA / THE RECONCILIATION (2017)

MUCH DOES THE TROJAN HORSE WEIGH? (2008)

ILE WAŻY KOŃ TROJAŃSKI / HOW

ZERO (2009)

MAŁA MATURA 1947 (2010) BIG LOVE (2012)

„KINO NA 100!” / ”Polish 100”: BARWY OCHRONNE / CAMOUFLAGE (1976) BODY / CIAŁO (2015)

GORĄCZKA / FEVER (1980)

RÓŻA / ROSE (2011)

PANNY Z WILKA / THE MAIDS OF WILKO (1979)

REJS / THE CRUISE (1970) KSIĄŻE I DYBUK / THE PRINCE AND

THE DYBUK(2017) RODZINA CZŁOWIECZA / FAMILY OF MAN (1966) ŚWITEŹ / ŚWITEŹ (2010)

lot.com

KOBIETA SUKCESU/A SUCCESSFUL WOMAN (2018) CZUWAJ/BE PREPARED (2017)

155

CMY

Poznaj nieznane zakątki Litwy Odwiedź Kowno - miasto pełne wspaniałych widoków, street artu oraz wyjątkowej architektury.

Discover unknown corners of Lithuania Visit Kaunas - a city full of great views, street art and unique architecture.

lot.com

LOT to dopiero początek! The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

WIOSNĄ DBAMY O TWÓJ DOBRY NASTRÓJ!

Cappucino z wiosenną nutą słodyczy – prosty klucz do małych radości! Tak smakuje przyjemność.

Zamów wyjątkowe AIRKIOSK produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

Idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy!

The perfect solution for your business!

LOT Dla Firm to program lojalnościowy, który pozwoli Twojej firmie zmniejszyć koszty podróży służbowych. Zbieraj Punkty podczas podróży służbowych i wymieniaj na nagrody takie jak:

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed to reduce business travel expenses in your company. You can earn Points on every business trip with LOT and redeem them for awards:

- bilety lotnicze - hotele - wstęp do LOT Business Lounge Polonez lub Mazurek - usługi podwyższające standard podróży.

Z LOT Dla Firm: - otrzymujesz 2000 powitalnych Punktów Premiowych - zbierasz Punkty za każdy przelot LOT-em oraz za pobyty w hotelach - zmniejszasz koszty podróży służbowych

- flight tickets - hotel stays - access to LOT Business Lounge Polonez and Mazurek - services that enhance your travel experience.

With LOT Dla Firm you can: - earn 2000 Welcome Premium Points - earn Points for each flight operated by LOT and hotel stays - reduce business travel expenses

To nie wszystko! Zbieraj punkty za przeloty pracowników firmy na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach w programie Miles & More. Dodatkowo masz możliwość naliczenia Punktów za odbyte podróże z LOT do 6 miesięcy przed rejestracją!

But there’s even more! You and your employees can earn Points on one LOT Dla Firm account and additionally miles on personal Miles & More accounts. You can also register Points on LOT flights flown 6 months before registration.

Nie czekaj dłużej! Zarejestruj się na lotdlafirm.com

What are you waiting for? Register on lotdlafirm.com