v oor jaar 2015
u i t g e v e r i j B a s l u bb e r h u i z e n
In aantocht
Het station Joris van Casteren ‘Een haveloos figuur wroet in een prullenbak, een Britse toerist kijkt toe. Hij stapt op de haveloze af en geeft hem een biljet. De haveloze gaat het station in en keert terug met een flesje bellenblaas, dat hij waarschijnlijk heeft gekocht in het Hema-filiaal. Hij schroeft de dop los en blaast zijn bellen met overgave, danst erbij als een aangeschoten Sancho Panza. Een kwartier lang, tot het sop op is, zweven er bellen over het plein.’
Het station 144 pagina’s
paperback IsBN 9789059373969 © foto Brenda van Leeuwen
€ 17,95
Voorpublicatie in de Volkskrant
Het Stede DE lijk OOR iN LOG Uitgeverij Bas Lubberhuizen & Stedelijk Museum Amsterdam
Verschijningskalender voorjaar 2015 januari Het station – Joris van Casteren *
februari Het Stedelijk in de oorlog – Margriet Schavemaker, Rudi Ekkart, e.a.
The Stedelijk Museum and the Second World War – Margriet Schavemaker, Rudi Ekkart, et al.
maart
Roel Visser Armer & rijker
Armer & rijker – Roel Visser, Ewald Engelen
UITGEVERIJ BAS LUBBERHUIZEN
Joseph Roth De blonde neger en andere portretten Uitgeverij Bas Lubberhuizen
Niels Bokhove is filosofie- en literatuurhistoricus. Hij publiceerde eerder over Franz Kafka, David Vogel, Bruno Schulz, Paul Celan en Sándor Márai.
www.lubberhuizen.nl isbn 978 90 5937 213 9
april Ko van Gemert | De Plantage, een literaire wandeling
Awaters spoor is een literaire gids voor een van Nederlands meest gelezen dichters. Aan de hand van twee wandelingen door Utrecht leren we Martinus Nijhoff (18941953) van dichtbij kennen. In de bloeitijd van zijn dichterschap, tussen 1933 en 1941, woonde hij in deze stad. De wandelingen voeren langs de vele plekken in het gedicht ‘Awater’, dat hij hier schreef. We volgen de mythische figuur Awater en zijn schim op hun gang door het centrum op weg naar het station. Ook lopen we langs de woonadressen van Nijhoff, zoals het befaamde pand Oudegracht 341, waar ook de schilder Pyke Koch, de schrijvers Jan Engelman en Cola Debrot en de musicus Hans Philips huisden.
Ko van Geemert De Plantage Een literaire wandeling
De blonde neger en andere portretten – Joseph Roth, samenstelling en vertaling Els Snick
De Plantage. Een literaire wandeling – Ko van Geemert
josé buschman
ho o l a r j a , du t ch ab o c h ! virginia wo olf in nederland
mei Bever op de Dam. Dierenatlas van Amsterdam – Remco Daalder e.a.
Hoolarja, Dutchaboch! Virginia Woolf in Nederland – José Buschman
uitgeverij bas lubberhuizen
Werken op het water
juni Amstelodamum Jaarboek 2014
augustus Werken op het water – Eveline Renaud, Paulette Mostart
Fotografie
Eveline Renaud Tekst
Paulette Mostart
* eerder aangeboden
Onder redactie van Gregor Langfeld, Margriet Schavemaker en Margreeth Soeting, met essays van Gregor Langfeld, Roel Hijink, Margriet Schavemaker, Margreeth Soeting en Claartje Wesselink en nawoorden van Rudi Ekkart en Joël Cahen.
Rudi Ekkart, Gregor Langfeld, Roel Hijink, Margriet Schavemaker, Margreeth Soeting en Claartje Wesselink
Het Stedelijk in de oorlog Ter gelegenheid van zeventig jaar nationale herdenking van de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog presenteert het Stedelijk Museum een tentoonstelling en een uitgebreid boek onder de titel Het Stedelijk in de oorlog. Boek en tentoonstelling vertellen over het museum in oorlogstijd, en over de vaak tragische verhalen achter bepaalde kunstwerken die na jaren van diepgaand onderzoek aan het licht zijn gekomen. Toenmalig conservator Willem Sandberg en Stedelijkdirecteur David Röell steunden vele Joodse kunstenaars, verzamelaars en handelaren die hun land ontvluchtten na Hitlers machtsovername. Vlak voor het uitbreken van de oorlog lukte het een bunker in de duinen van Castricum te bouwen waarin meer dan 500 kunstverzamelingen
Stedelijk Museum in oorlogstijd
(waaronder die van het Koninklijk Huis en de erven van Vincent van Gogh) veilig bewaard werden: zo bleven de Nachtwacht en vele andere belangrijke werken gespaard.
gemaakt van de effecten van de moderne oorlo directeuren maakten zich daarover in toeneme had Sir Frederic Kenyon, oud-directeur van het met James Mann, de conservator van de Walla op uitnodiging van de Spaanse regering een bez om te zien welke maatregelen er daar waren gen te beschermen. Kenyons verslag, dat begin sept verscheen, werd nog dezelfde dag in een Neder In september 1938 ging ook de conservator va Willem Sandberg, naar Spanje (afb. 04-005 landse kranten deden verslag van Sandbergs ‘st interview werd genoemd. Aan journalisten verte sinds het bezoek van Kenyon ‘vele nieuwe ervari
Hendrik Nicolaas Werkman, Amsterdam-Castricum 10, 1941. Het werk werd in 1945 door Hans Jaffé in bruikleen gegeven voor de tentoonstelling H.N. Werkman drukkerschilder.
De bescherming v
vervoerbare kunstsc
Vlak nadat Sandberg uit Spanje terugkwam, de directeur van het Rijksbureau voor Monum rapport over kunstbescherming had gewerkt. T
30
het stedelijk in de oorlog
museum in oorlogstijd
ogvoering. Ook museumende mate zorgen. In 1937 t British Museum, samen ace Collection in Londen, zoek aan Spanje gebracht nomen om het kunstbezit tember 1937 in The Times rlandse krant afgedrukt.1 an het Stedelijk Museum, 5). Verschillende Nedertudiereis’, zoals die in een elde hij dat men in Spanje ingen .
Het Stede DE lijk OOR iN LOG
■ In samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam ■ Tentoonstelling in het Stedelijk van 27 februari t/m 31 mei 2015 ■ Verschijnt ook in het Engels: The Stedelijk Museum and the Second World War
Uitgeverij Bas Lubberhuizen & Stedelijk Museum Amsterdam
(Nederlands)
9 789059 374034
(Engels)
9 789059 374041 160 pagina’s Tijdlijn
1933 30 januari: Hitler komt in Duitsland aan de macht.
Foto in de tentoonstellingscatalogus In Holland staat een huis (1941) van de ‘kamer verzamelaar 1940’, met schilderijrekken zoals die in de kluis waren aangebracht en links daarvan een druksel van H.N. Werkman.
1935 15 september: Invoering van de Neurenberger Rassenwetten. De eerste is de Wet ter Bescherming van Duits Bloed en Duitse Eer die het Joden verbiedt huwelijken te sluiten of seksuele relaties te onderhouden met Duitsers. De tweede, de Rijksburgerschapswet, ontneemt Joden hun burgerrechten, zodat zij geen aanspraak kunnen maken op bescherming van de grondwet. Deze wetten treden in 1942 ook in Nederland in werking.
Als gevolg vluchten veel (Joodse) Duitsers naar Nederland. Onder hen zijn vooruitstrevende kunstenaars, verzamelaars en kunsthandelaren. Door de nauwe contacten die het Stedelijk Museum zowel voor als tijdens de oorlog met een aantal van deze vluchtelingen onderhoudt, krijgt de opbouw van de moderne kunstverzameling van het museum een enorme impuls.
1933
1937 De Joodse kunsthandelaar Herbert Tannenbaum vlucht naar Nederland waar hij tot 1941 in kunst kan blijven handelen. Tannenbaum onderhoudt goede contacten met Röell en Sandberg, die belangrijke moderne kunstwerken via diens kunsthandel verwerven.
34
35
18/19 juli: Het officiële standpunt van de nazi’s ten opzichte van de beeldende kunst treedt in 1937 overduidelijk naar buiten: in München wordt op 18 juli het Haus der Deutschen Kunst ingewijd met de Grosse Deutsche Kunstaustellung die door het Rijk gepropageerde kunst laat zien. Daags hierna wordt de tentoonstelling Entartete Kunst geopend. De avantgarde wordt daarin belachelijk gemaakt en het publiek wordt voorgehouden wat voor het Derde Rijk onaanvaardbaar en daarmee ‘on-Duits’ is. Deze tentoonstelling reist vervolgens door Duitsland en Oostenrijk waar ze ruim drie miljoen bezoekers trekt. Een dag na de opening van de Entartete Kunst-tentoonstelling in München vlucht de kunstenaar Max Beckmann met zijn vrouw naar Nederland.
1936 Februari: David Röell volgt Cornelis Baard op als directeur van de Gemeentemusea van Amsterdam. Tot de Gemeentemusea behoorden, naast het Stedelijk Museum, het Amsterdams Historisch Museum, Museum Fodor en Museum Willet-Holthuysen.
36
37
van
c h at t e n
Schilderijen in ruim lichterschip
31
17 x 23 cm
2 april: Tentoonstelling Abstracte kunst in het Stedelijk Museum. Willem Sandberg organiseert hiermee de eerste van een aantal vooroorlogse tentoonstellingen in het Stedelijk Museum waarmee de moderne kunst juist wordt omarmd. Later in hetzelfde jaar en in 1939 volgen Honderd jaar Fransche Kunst (1938) en Rondom Rodin, Tentoonstelling Honderd jaar Fransche sculptuur (1939).
ca. 100 afbeeldingen
29 april: Sandberg geeft Johannes Itten opdracht om een groot velum te ontwerpen om het daglicht boven het trappenhuis van het Stedelijk Museum te temperen. Het velum wordt 29 juni opgehangen, maar is tijdens de oorlog, waarschijnlijk ten gevolge van een bominslag in de buurt van het Stedelijk Museum, verloren gegaan.
38 Schilderijen in ruim lichterschip
hoorde hij dat Jan Kalf, mentenzorg, ook aan een Tot Sandbergs verbazing
1938 1 januari: Willem Sandberg wordt benoemd tot conservator vormgeving van het Stedelijk Museum.
paperback geheel in kleur vormgeving Studio Ron van Roon € 19,95 ISBN 9789059374034 (Nederlands) ISBN 9789059374041 (Engels) NUR 689
februari 2015
Roel Visser (foto's) Ewald Engelen (tekst)
Armer & rijker Roel Visser won diverse internationale prijzen en werd drie-
De kloof tussen arm en rijk wordt in Nederland steeds
maal bekroond door de Zilveren
groter. Aan de ene kant melden steeds meer mensen
Camera. Eerder publiceerde hij oa Zorg in Nederland, Hier in
zich bij de schuldsanering en bij de Voedselbank, aan de
Holland, Platter & dikker en
andere kant bezit de rijkste 10 procent van de bevolking
Van rechtswege.
ruim 60 procent van het totale vermogen van Nederland.
Ewald Engelen is hoogleraar
De kranten staan vol met berichten over Thomas Piketty,
financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam.
die waarschuwt dat er iets moet gebeuren aan de groei-
Onlangs publiceerde hij De
ende ongelijkheid.
schaduwelitie voor en na de
Wat betekenen de cijfers concreet? Hoe ziet je leven eruit
crisis. Hij is columnist voor oa De Groene Amsterdammer
als je niet rond kunt komen? En hoe ziet het dagelijks
en vaste commentator bij
bestaan eruit als je je alles kunt veroorloven? Fotograaf
Buitenhof.
Roel Visser staat er met zijn camera bovenop zonder tot voyeurisme te vervallen. Gegeneerd wegkijken doet hij evenmin. Ewald Engelen beschrijft de sociaaleconomische werkelijkheid die pas zichtbaar wordt als je er naar op
Zorgt rijkdom ook voor ongemak?
zoek gaat.
‘De ongelijk van digital
– WILLEM VERMEEND
■ Reizende fototentoonstelling ■ Debatten in samenwerking met FNV ■ Van de fotograaf van Platter & dikker
Roel Visser Armer & rijker UITGEVERIJ BAS LUBBERHUIZEN
9 789059 374058 128 pagina’s 30 x 21 cm
kheid groeit niet door renteniers maar door opmars lisering en nieuwe technologie’
ca. 60 foto’s
D, oud staatssecretaris van Financiën
paperback geheel in kleur vormgeving Studio Ron van Roon € 19,95 ISBN 9789059374058 NUR 653
104
105
maart 2015
Spelende kinderen vlak bij de wijk Feijenoord, het armste stadsdeel van Rotterdam.
Remco Daalder e.a.
Bever op de Dam © foto Niek Bosch
Dierenatlas van Amsterdam
Remco Daalder is stadsecoloog bij de gemeente Amsterdam. Hij schreef eerder
Amsterdam is een waar natuurreservaat. Overal zitten dieren. Waarom zie je ze dan niet, die eekhoorns, vossen en de nieuwste aanwinst, de zeehond? Omdat je niet weet waar je zoeken moet en waarop je moet letten. Een enkele vos waagt zich tot op de Nieuwmarkt, maar
Stadse beesten en Natuurlijk
de meeste van zijn soortgenoten zitten toch elders.
Amsterdam.
De stadsecologen van Amsterdam weten precies waar je
Bever op de Dam maakt hij samen met Geert Timmermans,
ze kunt vinden en verklappen in dit boek hun geheimen.
Anneke Blokker en Auke
Zij beschrijven ruim 50 diersoorten die in en rond de stad
Brouwer.
leven. Waarom vinden sommige dieren het zo fijn in de stad; hoe zijn ze hier terechtgekomen? Van alle dieren vind je een foto in het boek en een kaartje waarop je kunt zien waar ze zich verborgen houden. Natuurlijk komen we zo de mol en de egel tegen, maar ook ijsvogels, boommarters en beerdiertjes.
Er zwemt een zeehond in de Amstel ! Nog leverbaar: Natuurlijk Amsterdam. 16 wandelingen in en
rond de stad. – derde druk ISBN 9789059373075
€ 17,50
‘De temperatuur in de stad k zijn dan op het platteland. V
leven en dood betekenen. (.. je als stadsreiger in de goot, een opvangcentrum. Dat he
■ Winnaar Jan Wolkers Prijs 2014 ■ Postercampagne
9 789059 374065
an in de winter vier tot acht graden hoger oor dieren kan dat het verschil tussen
.) En mocht het alsnog misgaan en beland dan brengt de dierenambulance je naar
144 pagina’s 12,2 x 21 cm
ca. 80 afbeeldingen paperback geheel in kleur vormgeving Bart van den Tooren € 17,50 ISBN 9789059374065
b je niet op het platteland.’
NUR 410
mei 2015
Joseph Roth Els Snick – samenstelling en vertaling De joods-Oostenrijkse auteur Joseph Roth (1894-1939) was een van de kleurrijkste
De blonde neger en andere portretten
schrijvers van het interbellum. Naast zijn vele journalistieke werk publiceerde hij romans als Radetzkymars en Hotel
In koffiehuizen, variététheaters en nachtbrakerskroegen of slenterend langs de straten van Wenen, Berlijn en
Savoy. Veel van zijn boeken zijn
Parijs ontmoette Joseph Roth (1894-1939) tijdens het
onlangs opnieuw uitgebracht,
interbellum kleurrijke types die hij in beroemd geworden
waaronder Vlucht zonder einde.
krantenreportages vereeuwigde. In deze portretten snijdt
Els Snick is literair vertaalster.
hij maatschappelijke thema’s aan die frappante gelijke-
Zij is wetenschappelijk lid van het Internationale Joseph Roth
nissen vertonen met de problemen van onze tijd, zoals
Gesellschaft. Over Roth schreef
de politieke en economische crisis, de discriminatie van
zij de succesvolle monografie
minderheden en religieus fanatisme. Zelfs de kwestie
Waar het me slecht gaat is mijn
rond Zwarte Piet komt aan de orde. Tijdens zijn emigran-
vaderland. Joseph Roth in Nederland en België. In 2014
tenjaren wilde Roth een essayreeks publiceren voorzien
verscheen Hotelmens, waarin zij
van houtsneden van Frans Masereel, maar geen enkele
reportages en brieven van Roth
uitgever was daarin geïnteresseerd. Hoezeer het werk van
bundelde over zijn leven in hotels.
Met twee nog onbekende stukken
Masereel met dat van Roth verwant is, wordt in De blonde neger en andere portretten alsnog overtuigend zichtbaar.
‘Dat was ooit een mens. Noemde zich evenbeeld van god, kroon der schepping, en liep rechtop en met zijn voeten door het stof waaruit hij gemaakt was. Hij ging vrijer dan de leeuw, keek moediger dan de tijger en sloeg zijn blik op naar de vlucht van de adelaar en naar de sterren van de kosmos.’
Joseph Roth De blonde neger en andere portretten
Nog leverbaar Joseph Roth, Hotelmens – derde druk € 14,95 ISBN 9789059373693
Els Snick, Waar het me slecht gaat is mijn vaderland
Uitgeverij Bas Lubberhuizen
– derde druk € 19,90 ISBN 9789059373266
9 789059 374096 176 pagina’s 13 x 21 cm
ca. 8 illustraties vormgeving Piet Gerards Ontwerpers € 19,95 ISBN 9789059374096 NUR 320
mei 2015
José Buschman
Hoolarja, Dutchaboch! © foto Rob Mostert
Virginia Woolf in Nederland
José Buschman is historica. Zij schreef over Louis Couperus o.a. Zoo ik ièts ben, ben ik een
In mei 1935 – precies 80 jaar geleden – bracht Virginia Woolf (1882-1941) samen met haar man de uitgever Leonard Woolf en hun huisaapje Mitz een bezoek aan Nederland. In haar dagboek en in brieven schreef ze over haar be-
Hagenaar, Een dandy in de
zoek aan onder andere Den Haag, Utrecht, Haarlem,
Oriënt en Couperus Culinair.
Zutphen en Roermond. Wat vond Woolf van Nederland:
In het literaire tijdschrift De
van de bewoners, de boekwinkels, het leven op straat, het
Parelduiker publiceerde zij eerder enkele artikelen over Virginia Woolf.
Hollandse eten? Zelfs de Hollandse koeien liet ze niet ongemoeid. Met haar beruchte observatievermogen en haar scherpe pen, beschrijft ze wat ze hier allemaal aantrof. In welke hotels Woolf verbleef, welke musea ze bezocht en waarom ze plaatsen als Zutphen en Roermond bezocht, dat heeft José Buschman nu met behulp van archiefmateriaal, oude reisgidsen en kranten uitgezocht.
Een onbekende episode uit Woolfs leven
‘Het is hier erg duur, we hebben in een week
weken elders en er zijn niet veel mooie mens en eerlijkheid enzovoorts. Slechte koffie, hee
dragen bruine Hollandse jassen; het is verbaz
josé buschman
hoo l a r j a , du t chab o ch !
■ Virginia Woolf-diner in Hotel des Pays-Bas Utrecht ■ 80 jaar geleden bezochten Woolf en haar man Nederland
virginia wo olf in nederland
uitgeverij bas lubberhuizen
9 789059 374119 112 pagina’s
meer uitgegeven dan in drie
en, maar wel deugd, netheid rlijke koekjes, de koeien
ingwekkend lieflijk.’
12,5 x 21 cm
ca. 35 illustraties vormgeving Bart van den Tooren € 14,95 ISBN 9789059374119 NUR 321
mei 2015
© foto’s Eveline Renaud
Eveline Renaud (foto’s) Paulette Mostart (tekst)
Werken op het water
Eveline Renaud is freelance fotograaf. Zij maakt veel sociale reportages, met name van mensen aan het werk – in de
Het fotoboek Werken op het water geeft een niet alledaags kijkje achter de schermen van alles wat zich op en
industrie, de bouw of de zorg.
rond de Amsterdamse wateren afspeelt. De foto’s met
In Amsterdam maakte zij eerder
korte begeleidende teksten laten zien hoe gevarieerd het
fotoreportages van Chinese
werk is van de medewerkers van de havendienst, de rond-
ondernemers en medewerkers van de vuilophaaldienst.
vaartbootkapitein, de stoere baggeraars of de mannen
Paulette Mostart is tekst-
die het vuilnis bij tankers en cruiseschepen ophalen.
schrijver en redacteur. Zij heeft
Renaud en Mostart volgen de werkzaamheden in de
o.a. veel voor Artsen zonder Grenzen geschreven.
haven op de voet: ze gaan aan boord bij de agenten van de waterpolitie en bij de bemanning van de bunkerboot en beklimmen met de douaniers die reusachtige zeeschepen in de haven. Werken op het water is een eerlijk boek over mannen en vrouwen die hun brood verdienen op het Amsterdamse water.
Vaar mee op de ijsbreker en op de veerpont
De pont “We krijgen wel eens een dikke vinger” Woensdag 07.30 uur, de spits op de De Ruijterkade achter het Centraal Station is in volle gang. Een eindeloze stoet fietsen, voetgangers en brommers staat geduldig te wachten tot de GVB veerpont richting Buiksloterweg aanlegt. Langer dan zes minuten duurt het niet, de pont over het IJ vaart tien keer per uur. Terwijl de alarmtonen afgaan laat schipper Dirk van der Linden (57) de klep van het schip voorzichtig zakken. Binnen een mum van tijd hebben de passagiers het schip verlaten en is de
achterplecht weer volgestroomd met nieuwe overstekers. ‘Doorlopen’ klinkt het van achteren, waar alles en iedereen boven op elkaar staat. ‘Voorin is nog ruimte zat’. Dirk en zijn medeschipper Robert Schellekens (52) hebben vandaag de vroege dienst. Ze zijn om 06.00 uur begonnen en om 14.00 uur zijn ze klaar. Ze werken graag met elkaar, maar ze zijn niet altijd samen ingedeeld, de zeventig schippers van het GVB wisselen over de hele vloot. Ze kennen ze dan
ook allemaal, zoals Harry “een hele gezellige co lega”, die Harry Tiktak heet omdat hij horloge repareert, of Rob, de kapitein Iglo van de Pannen koekenboot. “Het is net een dorp, iedereen ken elkaar, vaak van generatie op generatie. Zo leuk, a die mensen met al die verschillende achtergronden iedereen komt uit een andere wereld. De binnen vaart, de visserij of de grote vaart.” Dirk en Robert werken allebei al ruim zeven jaa bij het GVB en ze hebben in die tijd behoorlijk wa zien veranderen. Het aantal passagiers is enorm toegenomen, vooral jongeren weten Amste dam-Noord te vinden. Vroeger gebeurde er nie zoveel, maar met de komst van het filmmuseum Eye en diverse culturele en andere initiatieven, het stadsdeel uitgegroeid tot een populaire bestem ming. Het is nu ook ’s nachts druk op de pon Ze zien volgens hun eigen zeggen veel gekkighei oversteken. Excentriek volk en hippies. In he weekend gaan ze mooi opgedoft de stad in, en ure later komen ze verkreukeld weer aan boord. Som moeten ze ’s ochtends de kots van het dek spoelen “Kijk”, wijst Dirk naar paar eenzame dameshak ken die op een muurtje op de kade staan, “die zij vannacht achtergelaten”.
oles nnt al n, n-
ar at m eret m is mnt. id et en ms n. kjn
Werken op het water
■ Speciale acties tijdens Sail 2015
Fotografie
Eveline Renaud Tekst
Paulette Mostart
9 789059 374140
Het Amsterdamse GVB heeft zes veerdiensten over het IJ. Drie vertrekken vanaf de De Ruijterkade (het Buiksloterwegveer, het IJpleinveer en het NDSM werfveer), één vanaf het Azartplein (het Oostveer) en twee vanaf de Houthaven (Distelhavenveer en Houthavenveer). Ze zijn gratis toegankelijk voor voetgangers, fietsers, bromfietsers, scooters en invalidenvoertuigen. Verder zijn er nog drie pontverbindingen over het Noordzeekanaal die wel toegankelijk zijn voor auto’s. De pont naar de Buiksloterweg vaart als enige 24 uur per dag.
Ondanks dat hij steeds hetzelfde korte stukje moet varen, vindt Robert het werk beslist niet saai. “Je ziet de mooiste schepen voorbij komen en daarbij moet je heel goed opletten met al die vrachtschepen en rondvaartboten om je heen. En het optrekken van de klep vereist veel aandacht.” Pas nog was er een fietser heel hard doorgereden nadat het licht op rood stond en de klep al omhoog ging. Hij was er helemaal overheen gevallen, met fiets en al, en al zijn tanden lagen eruit. Robert was zich kapot geschrokken. “Het optrekken van de klep blijft een echt stressmoment. Het is lastig om het goede moment te bepalen. We krijgen wel eens een dikke vinger als we de klep net voor iemands neus optrekken. Maar dat gebeurt nooit zomaar om te pesten. Soms moet het. Als er bijvoorbeeld een groot schip aankomt dat we net voor kunnen blijven als we nu vertrekken”. Wat vinden ze het mooiste van hun vak? Voor Dirk is dat het manoeuvreren, navigeren en communiceren en voor Robert: “op de middelbare school zat ik altijd naar buiten te kijken, dat is nu mijn vak geworden!” •
Vuilnisboer op het water
160 pagina’s 21 x 27 cm
ca. 100 foto’s vormgeving Moker Ontwerp
Er staat een stevig windje in de Coenhaven. De Invotis 2 van scheepsvuilophaler Bek en Verburg ligt klaar voor vertrek. In het ruim wachten een stuk of twaalf containers om gevuld te worden. Zevenhonderd kuub vuil kan het schip verstouwen. Vandaag staan er twee cruiseschepen op het programma, een olietanker en nog een paar grote en middelgrote vrachtschepen. Operationeel manager Hans van Ewijk (52) houdt de administratie bij en regelt alles van A tot Z. Nog niet zo lang geleden was het volgens Ewijk behoorlijk smerig in de Amsterdamse haven. Het afval werd op de kade gezet of in het water geloosd en overal liepen ratten zo groot als katten. Maar sinds een paar jaar wordt al het scheepsvuil met schepen opgehaald en met de hand gesorteerd en verwerkt door Hans en zijn tien collega’s. “We trekken alles meteen uit elkaar. Papier, ijzer, keukenafval, olieresten, tl-buizen, batterijen, verf of medicijnen worden gescheiden en apart opgeslagen. Daarin zijn we vrij uniek. Ik ken niemand die zo werkt.” Gisteren hebben de mannen 32 schepen geleegd en de laatste containers worden vandaag verwerkt. “Kijk, deze bak komt van een cruiseschip”. Hans vist een paar vakantiefoto’s tussen een enorme berg glas, papier, plastic en vuilniszakken uit. “Een ‘appeltje-eitjebakkie’ noemen we dit. Daar zijn we zo mee klaar. Maar er zijn genoeg bakken waar we een huilbui van krijgen, zoals tonnen met olieafval, bedekt met voedselresten. Waar ze voor moeten betalen verbergen ze onderin, maar we vinden het toch, alles wordt opengemaakt”. Vanuit de Coenhaven vaart de Invotis 2 naar De Ruyterkade, vergezeld door een troep hongerige meeuwen en kraaien. Behendig manoeuvreert schipper Jan Plomp (57) zijn schip langszij de rivercruiser Avalon Vista. Op het achterdek staat het af-
val al netjes opgestapeld. Vuilnisman Carlos Hanse (bijna 40) werkt met hulp van de Pools-Bulgaarse bemanning, binnen mum van tijd het hele zaakje weg. Met een zwierige worp gooit hij de vuilniszakken, kartonnen dozen met glas en ander afval over de reling in de daarvoor bestemde container. Iedere zak gaat door zijn handen en wordt gewogen en beoordeeld. Aan het gewicht en de vorm van de zak, herkent hij de inhoud. In de drie jaar dat Carlos in het vuilnis zit, heeft hij een feilloze techniek ontwikkeld. Razendsnel (want tijd kost geld) en met grote precisie mikt hij de verschillende soorten afval - frituurvet, machinekamerolie, oliefilters en huisvuil - in de juiste bakken. In twaalf minuten is het klusje geklaard. Ondanks de harde wind zijn er maar weinig zakken buiten de containers gevallen. Matroos Nick Snoeks (31) ruimt de rommel direct op zorgt ervoor dat het overal brandschoon is. De hele dag is hij in de weer met emmers en sop. Een keer in de week wordt het schip helemaal geboend. “Het is tenslotte het visitekaartje van de firma.” •
“Met een appeltjeeitjebakkie zijn we zo klaar”
€ 24,95 ISBN 9789059374140 NUR 653
augustus 2015
Ko van Geemert
De Plantage Een literaire wandeling ‘Hij is precies wat je je voorstelt van een straat die de Ko van Geemert is publicist
Sarphatistraat heet: breed, recht, winderig, kaal en net
en woont in de Plantage. Hij
een beetje statig,’ schreef Martin Bril in Stadsogen
stelde eerder de literaire gidsen
(1999). Vanaf de tramhalte kijkt hij richting Weesperplein:
Amsterdam & zijn schrijvers, Paramaribo brasa! en Dushi
‘Het was te ver om erheen te lopen. Zo’n straat is de Sarphatistraat ook nog eens. Te lang om te belopen.
Willemstad samen.
En voor de fiets is hij te recht, vind ik. Dat nodigt maar tegenwind uit.’ Zo’n 100 schrijvers zijn samengebracht in deze literaire wandeling. Natuurlijk lezen we prachtige citaten uit het werk van Adriaan Morriën, die in 1988 zijn Plantage Muidergracht publiceerde, maar ook van zijn ‘buren’ Doeschka Meijsing, Hans Andreus en Tim Krabbé.
100 schrijvers binnen 5 kilometer
‘Schrijf mij naar Plantage Kerklaan 43III, want daar zal i zijn. We zijn hier zielsgelukkig. Vergeleken bij de Eerst enorm op vooruitgegaan: groter, zonniger & absoluut nog iets waardigs heeft.’ Gerard Reve aan Frans Pannekoek, 24 februari 1968
Ko van Gemert | De Plantage, een literaire wandeling
Ko van Geemert De Plantage Een literaire wandeling
Van de schrijvers en dichters die in de Plantage woonden of er over schreven zijn passages en gedichten opgenomen. Met Lodewijk van Deyssel belanden we op een feestavond, we bezoeken café Eik en Linde met onder anderen Ischa Meijer, Frans Pointl en Geerten Meijsing, passeren met Peter van Straaten en J.J. Voskuil het Wertheimpark en doorkruisen de oude Jodenbuurt met Meijer Sluyser en Siegfried van Praag. ■ Vierde, vermeerderde druk
9 789059 374133 104 pagina’s
k eerste weken wel het meeste e Rozendwarsstraat zijn we er zonder lawaai, terwijl de buurt
12,5 x 21 cm 20 illustraties
vormgeving Gijs Sierman € 14,95 ISBN 9789059374133 NUR 321
mei 2015
Uitgeverij Bas Lubberhuizen Postbus 51140 1007 EC Amsterdam 020 618 41 32 info@lubberhuizen.nl www.lubberhuizen.nl Uitgever / directeur Wieneke ’t Hoen wieneke@lubberhuizen.nl 020-760 25 61 Redactie / pers Monique den Ouden monique@lubberhuizen.nl 020-760 25 63 Verkoop / marketing Karianne Ketelaar verkoop@lubberhuizen.nl 020-760 25 62
Vertegenwoordiger Gerard Pels Boekdiensten Bordeslaan 90 5223 MS ’s-Hertogenbosch 073 6577282 / 06 23769142
info@gerardpels.nl www.gerardpels.nl www.boekdiensten.nl Vertegenwoordiger België EPO
Tim Vermast Lange Pastoorstraat 25-27 2600 Berchem/Antwerpen 00 32 (0) 3239 6874
tim.vermast@epo.be www.epo.be
Omslagfoto: Willem Sandberg. Still uit de film Waar de blanke top der duinen. Vormgeving Marjan Gerritse