Wysiłek fizyczny a mikroflora jelitowa. by Sanprobi

Biblioteka SANPROBI

WYSIŁEK FIZYCZNY

A MIKROFLORA JELITOWA

Wspieraj ciało, trzymaj formę!

SANPROBI® Active & Sport to probiotyk wieloszczepowy dedykowany sportowcom oraz osobom aktywnym fizycznie, który zawiera unikalną kompozycję pięciu szczepów probiotycznych, starannie dobranych do potrzeb ludzi uprawiających sport.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być reprodukowana bądź przenoszona w jakiejkolwiek formie na jakiekolwiek nośniki elektroniczne, mechaniczne lub inne, stworzone teraz lub później, włączając kserokopiowanie, nagrywanie lub wszelkie inne systemy składowania i odzyskiwania informacji, bez wcześniejszego wyraźnego pisemnego zezwolenia wydawcy. Opracowanie graficzne: Anna Stefańczyk Madcat s.c. Sanprobi Sp. z o.o. Sp. k. ul. Kurza Stopka 5/C 70-535 Szczecin tel. 091 812 38 04, fax 091 812 38 05 e-mail: sanprobi@sanprobi.pl www.sanprobi.pl

SANPROBI ACTIVE&SPORT 12.09.2016

NOWOŚĆ

Czy wiesz, że…? Według najnowszych danych, aż 70% sportowców narażonych jest na różne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego?

70 %

Jeszcze niedawno niewielu z nas zdawało sobie sprawę z istnienia związku między wysiłkiem fizycznym a zaburzeniami funkcjonowania przewodu pokarmowego. Wraz z doniesieniami ze świata nauki, tematem zainteresowały się ważne instytucje związane ze sportem i żywieniem człowieka, takie jak Polski Komitet Olimpijski (PKOL), Polskie Towarzystwo Dietetyki (PTD) oraz Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ). Na konferencjach organizowanych przy udziale tych instytucji jednoznacznie stwierdzono, że jest to problem bardzo powszechny i ważny. Tematem zainteresował się także znany maratończyk i popularyzator biegania Jerzy Skarżyński, autor książki „Biegiem przez życie”. Opierając się na zdobytej wiedzy i doświadczeniu oraz korzystając z opinii ekspertów, opisał w ciekawy i dogłębny sposób problem dolegliwości przewodu pokarmowego u biegaczy.

Co zwiększa ryzyko wystąpienia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego?

• UPRAWIANA DYSCYPLINA (np. biegi) • PŁEĆ (częściej problem ten dotyczy kobiet) • WIEK (bardziej narażone są osoby w młodszym wieku) • NIEODPOWIEDNIE NAWODNIENIE • NIEWŁAŚCIWA DIETA • PRZYJMOWANIE RÓŻNYCH LEKÓW (np. antybiotyków, leków przeciwbólowych oraz hamujących wydzielanie kwasu solnego w żołądku)

Według wyników najnowszych badań i obserwacji klinicznych, wysiłek fizyczny może przyczyniać się do zaburzeń składu flory bakteryjnej (dysbiozy) w jelitach i wpływać niekorzystnie na stan tzw. bariery jelitowej.

Co to jest bariera jelitowa i jakie pełni funkcje? Bariera jelitowa składa się z 3 elementów: bakterii jelitowych, nabłonka oraz komórek immunologicznych znajdujących się ścianie jelit. Pełni ona bardzo ważne funkcje w organizmie, z których najważniejsze są: • ochronna – zapobiega przedostawaniu się do organizmu szkodliwych toksyn i patogenów z przewodu pokarmowego • absorpcyjna - bierze udział we wchłanianiu do krwiobiegu składników odżywczych, płynów i elektrolitów, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. • immunologiczna – poprzez wydzielanie odpowiednich przeciwciał minimalizuje ryzyko zakażeń • przekaźnikowa – bierze udział w przekazywaniu sygnałów do innych komórek i narządów

SANPROBI Super Formula

1. Mikroflora jelitowa

2. Nabłonek jelitowy

3. Układ immunologiczny

W jaki sposób wysiłek fizyczny może uszkadzać barierę jelitową i jakie są tego konsekwencje? W trakcie ćwiczeń zwiększa się przepływ krwi w mięśniach i układzie sercowo-naczyniowym, a zmniejsza w przewodzie pokarmowym. Wskutek tego zaopatrzenie jelit w krew, tlen oraz składniki odżywcze zostaje w znacznym stopniu osłabione. Pogarsza się również proces usuwania produktów przemiany materii z komórek jelit, co prowadzi do obniżenia pH i i ich zakwaszenia. Dochodzi wówczas do reakcji wolnorodnikowych, które uszkadzają strukturę komórek jelit i upośledzają ich funkcjonowanie. Dysfunkcja komórek jelit jest równoznaczna ze zwiększeniem ich przepuszczalności dla szkodliwych toksyn i patogenów. Mamy wówczas do czynienia z „zespołem przeciekającego jelita” co skutkuje nie tylko dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, wzdęcia, niestrawność, zgaga), ale także może powodować przewlekły stan zapalny w organizmie i prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Pytanie: Jestem osobą aktywną fizycznie, jednak nie odczuwam żadnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Czy to oznacza, że moja bariera jelitowa funkcjonuje prawidłowo? Odpowiedź: Niestety tego typu dolegliwości są tylko jednym z objawów uszkodzonej bariery jelitowej. Jak potwierdzają badania przeprowadzone przez Profesora Manfreda Lamprechta i wsp. (2012) z Uniwersytetu Medycznego w Grazu, najczęstszym objawem uszkodzenia bariery jelitowej u sportowców są nawracające infekcje oraz reakcje alergiczne. Występowanie chorób autoimmunologicznych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy, choroby Hashimoto) również może oznaczać naruszenie bariery jelitowej. Pierwszym sygnałem informującym o zmianach w jej strukturze mogą być także bardzo niespecyficzne objawy: pogorszenie nastroju, osłabienie, spadek motywacji i chęci do działania.

Dlaczego szczelna bariera jelitowa jest tak istotna dla sportowca? Osoby aktywne fizycznie często poświęcają dużo uwagi diecie. Niestety w wyniku uszkodzenia bariery jelitowej zaburzone zostają jej funkcje absorpcyjne. Co to oznacza? Skutkiem złego wchłaniania składników odżywczych i witamin jest przede wszystkim spadek energii i wydolności. W dłuższej perspektywie czasu organizm narażony jest na występowanie różnego typu niedoborów prowadzących do wyczerpania i wystąpienia poważniejszych schorzeń.

Prawidłowy stan bariery jelitowej jest podstawą dobrego samopoczucia! Uszkodzona bariera jelitowa może mieć znaczny wpływ na nastrój człowieka. W badaniach belgijskich naukowców Maes’a i wsp. (2008) potwierdzono bezpośrednią zależność między „zespołem przeciekającego jelita” a występowaniem depresji. Okazuje się, że jelita i mózg, wraz z mikroflorą jelitową są ściśle związane poprzez tzw. oś jelitowomózgową. Uszkodzona bariera jelitowa staje się przepuszczalna dla substancji toksycznych, które mogą w znaczny sposób zaburzyć pracę ośrodkowego układu nerwowego np. poprzez zmniejszenie produkcji hormonu szczęścia (serotoniny). Może to prowadzić do utraty motywacji i satysfakcji z wysiłku fizycznego. Pogorszenie nastroju i brak wiary we własne możliwości odbija się nie tylko na wynikach sportowych, ale również na funkcjonowaniu całego organizmu. Stąd tak często podkreśla się szersze spojrzenie na problem uszkodzonej bariery jelitowej, nie tylko w kontekście dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Objawy uszkodzonej bariery jelitowej • dolegliwości układu pokarmowego (wzdęcia, bóle brzucha, niestrawność, zgaga, biegunki) • spadek energii

• występowanie alergii lub chorób autoimmunologicznych • pogorszony nastrój, zaburzenia lękowe i nerwicowe

• częste infekcje

Rola mikroflory jelitowej w leczeniu „zespołu przeciekającego jelita”. Prawidłowa mikroflora jelitowa jest niezbędna do właściwego funkcjonowanie nie tylko przewodu pokarmowego ale i całego organizmu. Ze względu na pełnienie licznych i bardzo złożonych funkcji oraz znaczną masę (1-1,5 kg) jest często określana mianem „narządu bakteryjnego”. Każdy człowiek ma indywidualny i niepowtarzalny skład bakterii jelitowych, porównywany do odcisków palców. Bakterie jelitowe biorą udział głównie w fermentacji błonnika oraz wspomagają trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Co więcej, wspierają układ odpornościowy człowieka i chronią przed wnikaniem substancji toksycznych do wnętrza organizmu. W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania nie tylko przewodu pokarmowego ale i całego organizmu niezwykle istotny okazuje się stopień zróżnicowania mikroflory jelitowej.

Uważa się, że zaburzenia mikroflory bytującej w jelitach mogą być jedną z przyczyn nieszczelności bariery jelitowej powodując „przeciekanie” niepożądanych substancji i drobnoustrojów.

Czynniki wywołujące dysbiozę: • dieta z dużą ilością białka, tłuszczów zwierzęcych i cukrów prostych • przebyte infekcje • przyjmowane leki np. przeciwbólowe, hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku, antybiotyki • stres • zanieczyszczenie środowiska • wysiłek fizyczny

Znaczenie suplementacji probiotyków w diecie sportowca: Probiotyki są to są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie. Włączenie ich do diety ma przede wszystkim zapewnić prawidłowy skład ilościowy i jakościowy mikroflory. Skuteczność suplementacji probiotykami w ochronie bariery jelitowej potwierdzili w swoich badaniach Lamprecht i wsp. Wiedząc, że podwyższona zawartość zonuliny jest równoznaczna ze zwiększoną przepuszczalnością jelit wykazali, że podawanie probiotyku przez okres 2 tygodni znacząco obniżyło jej zawartość w stolcu. Ponadto, probiotyki poprzez uszczelnienie bariery jelitowej zmniejszają nasilenie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Aby ocenić stan szczelności bariery jelitowej warto wykonać odpowiednie badania laboratoryjne, które nie tylko pozwolą sprawdzić jej prawidłowe funkcjonowanie ale również umożliwią wdrożenie ewentualnego leczenia. Wśród zalecanych badań znajduje się m.in oznaczenie białka zonuliny w surowicy krwi lub kale - parametru służącego do oceny funkcji bariery śluzówki jelit.

Wybór odpowiedniego probiotyku: Skuteczność danego probiotyku w znacznym stopniu zależy od rodzaju szczepu bakteryjnego. Wybierajmy szczepy przebadane, o potwierdzonej stabilności i skuteczności. Na podstawie badań wykonanych u sportowców można zalecić takie szczepy jak: Lactobacillus plantarum 299v, Bifidobacterium bifidum W23, Bifidobacterium lactis W51, Lactobacillus acidophilus W22.

Probiotyki a IBS Jednym ze stanów związanych z upośledzeniem bariery jelitowej jest IBS czyli zespół jelita nadwrażliwego – najczęstsze zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego w Polsce i na świecie, występujące nie tylko wśród sportowców. Wśród dolegliwości towarzyszącym IBS wymienia się wzdęcia, bóle brzucha oraz zaburzenia wypróżniania. Problemy z układem pokarmowym, ze względu na pogorszenie funkcjonowania osi jelitowo-mózgowej, łączone są często z zaburzeniami układu nerwowego, takimi jak depresja, nerwica czy zaburzenia lękowe. U osób aktywnych fizycznie obserwuje się wówczas brak chęci i satysfakcji z wysiłku fizycznego. IBS

wzdęcia

bóle brzucha

zaburzenia wypróżniania

Według Johannesson’a i wsp., aktywność fizyczna może wywoływać lub nasilać objawy IBS. Uważa się, że ma to związek m.in. z zaburzeniami mikroflory jelitowej (dysbiozy) oraz uszkodzeniem bariery jelitowej. Najnowsze badania potwierdzają skuteczność niektórych szczepów probiotycznych w łagodzeniu dolegliwości związanych z IBS.

SUPLEMENT DIETY

SANPROBI IBS

Lactobacillus plantarum 299v

Probiotyki rekomendowane w różnych postaciach zespołu jelita nadwrażliwego (IBS) u dorosłych Szczep probiotyczny

Postać bólowa i wzdęciowa IBS

Postać bólowa IBS

Postać zaparciowa IBS

Bifidobacterium infantis 35624 Bifidobacterium animals DN-173 010* Lactobacillus casei Shirota SANPROBI IBS Lactobacillus plantarum 299v E. coli Nissle 1917 VSL#3 *Probiotyk dostępny w jogurcie tłustym drukiem wyróżniono szczepy dostępne w Polsce

Rekomendacje

Wzmocnienie bariery jelitowej zalecane jest u wszystkich osób aktywnych fizycznie, a także w szczególnych okolicznościach tj. przy występujących zaburzeniach przewodu pokarmowego (wzdęcia, biegunki, nudności, IBS), antybiotykoterapii, przyjmowaniu niesteroidowych leków przeciwbólowych oraz hamujących wydzielanie kwasu solnego w żołądku. W przypadku wystąpienia dolegliwości oraz przyjmowania leków należy zawsze zasięgnąć porady lekarskiej w jaki sposób chronić barierę jelitową. Najlepiej skorzystać z porady specjalistów w zakresie medycyny sportowej. Wiodącym ośrodkiem w Polsce, w którym można znaleźć tego rodzaju specjalistów jest Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej w Warszawie. W Ośrodku porady mogą zasięgnąć nie tylko osoby trenujące, ale także lekarze, trenerzy, fizjoterapeuci i inni specjaliści, którzy na co dzień zajmują się sportowcami.

W celu uszczelnienia bariery jelitowej zaleca się stosowanie diety bogatej w błonnik. Należy mieć jednak na uwadze, że osoby z zaburzeniami przewodu pokarmowego powinny przyjmować błonnik w postaci rozpuszczalnej (np. owies, niektóre owoce i warzywa, orzechy). Ponadto, zaleca się unikania cukrów prostych, sztucznych słodzików i alkoholu.

Aby zapewnić prawidłowy stan bariery i mikroflory jelitowej rekomenduje się stosowanie probiotyków. Można przyjmować zarówno probiotyki jednoszczepowe jak i wieloszczepowe, o potwierdzonej stabilności, mechanizmie działania i skuteczności. Wśród polecanych szczepów probiotycznych znajdują się m.in Lactobacillus plantarum 299v, Bifidobacterium bifidum W23, Bifidobacterium lactis W51, Lactobacillus acidophilus W22, Zaleca się stałe przyjmowanie bakterii probiotycznych, jako element codziennej diety.

Probiotyki

SANPROBI Active & Sport

W celu uniknięcia tzw. biegunki podróżnych zaleca się przyjmowanie probiotyków wieloszczepowych przez okres 4 tygodni przed planowaną podróżą, a także przez 2 tygodnie po powrocie.

Sytuacje, w których stosowanie probiotyków powinno być konsultowane z lekarzem:

W przypadku antybiotykoterapii bakterie probiotyczne powinno przyjmować się od początku przyjmowania antybiotyku oraz przez okres minimum 7 dni od zakończenia jego stosowania. Po tym czasie, w celu odbudowania bariery jelitowej, zaleca się dalsze przyjmowanie probiotyków przez co najmniej 3 miesiące, tak jak w punkcie 3 rekomendacji. W przypadku stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych i inhibitorów pompy protonowej tak jak w punkcie 3 rekomendacji. Osoby skarżące się na nawracające infekcje, złe samopoczucie powinny w postępowaniu diagnostycznym rozważyć oznaczenie we krwi i stolcu stężenia zonuliny oraz endotoksyny we krwi aby ocenić stopień przepuszczalności bariery jelitowej.

Literatura: Johannesson E, Simrén M, Strid H, Bajor A, Sadik R. Physical activity improves symptoms in irritable bowel syndrome: a randomized controlled trial. Am J Gastroenterol. 2011 May;106(5):915-22. doi: 10.1038/ajg.2010.480. Epub 2011 Jan 4. Lamprecht M, Frauwallner A. Exercise, intestinal barrier dysfunction and probiotic supplementation. Med Sport Sci. 2012;59:47-56. doi: 10.1159/000342169. Epub 2012 Oct 15. Maes M, Kubera M, Leunis JC. ,The gut-brain barrier in major depression: intestinal mucosal dysfunction with an increased translocation of LPS from gram negative enterobacteria (leaky gut) plays a role in the inflammatory pathophysiology of depression. Neuro Endocrinol Lett. 2008 Feb;29(1):117-24. Marlicz W., Wysiłek fizyczny a mikroflora przewodu pokarmowego – znaczenie probiotyków w diecie sportowców, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2014, tom 5,nr 3,129-140.

SANPROBI MIX 12.09.2016

SANPROBI