Gezondheid, een kwestie van onrecht bestrijden
g3wereld
zesmaandelijks informatieblad van Geneeskunde voor de Derde Wereld vzw (G3W) en Steunfonds Derde Wereld vzw (SFDW) – december 2011
G3W
Gezondheid is...
een jaar lang onrecht bestrijden Dag in, dag uit, een heel jaar lang, werken onze partners in het Zuiden om het recht op gezondheid voor iedereen een stapje dichterbij te brengen. Voor hen is de agenda van 2012 al goed gevuld. Voor jou misschien ook? Om je te helpen alles netjes te plannen, bieden we je deze G3Wereld-kalender aan. Elke maand van het jaar hebben we er een bijzondere dag uitgepikt, een dag dat er internationaal aandacht gaat naar een thema, een groep mensen of een initiatief gelinkt aan gezondheid. Met telkens een concreet verhaal van onze partners in Latijns-Amerika, de Filippijnen, Laos, Congo of Palestina. Samen gaan zij – gaan wíj – voor een gelukkig en gezond 2012!
G3Wereld Kalender/ 2012
JANUARI 1 januari/ nieuwjaar
Een nieuw jaar, een nieuw begin. In Laos viert men het boedistische nieuwe jaar “Pimai” pas op 13 april. Maar Geneeskunde voor de Derde Wereld (G3W) start in januari samen met de Lao Women's Union een nieuw project. Laos is één van de armste landen in de wereld. De armoede is het meest schrijnend in de provincie Saravan, waar ongeveer 360.000 mensen wonen. Het project van de Laotiaanse vrouwenorganisatie spitst zich toe op een dertigtal dorpen in die provincie.
De grootste problemen zijn er: vervuild water, ondervoeding, heel wat jonge kinderen en moeders die sterven. In elk dorp wordt een gezondheidscomité opgezet om de inwoners te helpen als ze ziek zijn. Door eenvoudige affiches en korte vormingen zullen de mensen leren hoe ze bepaalde ziektes kunnen voorkomen.
De dorpelingen hebben vaak geen toegang tot drinkbaar water. Ze halen water in de rivier. Dat is een eind stappen en kost tijd, wat de andere huishoudelijke taken bemoeilijkt. Daarom komen er ook waterputten, en krijgen de mensen technieken aangeleerd om water te zuiveren en zo ziektes ten gevolge van vervuild water te voorkomen.
FEBRUARI 20 februari/
dag van de sociale rechtvaardigheid Nergens is het zo duidelijk dat armoede een gevolg is van sociaal onrecht als in de Democratische Republiek Congo. Het land is rijk aan grondstoffen, heeft enorme natuurlijke rijkdommen en is heel vruchtbaar. Het zijn vooral Westerse multinationals en een rijke elite die hiervan profiteren, terwijl de bevolking er niets van ziet en in bittere armoede leeft. Dit gaat al tientallen jaren quasi ongestoord zijn gangetje, en de mensen redeneren maar al te vaak in de zin van “het is altijd zo geweest” en “wat doe je eraan?”.
Niet zo voor onze partner Etoile du Sud. Sinds 2004 organiseren zij de bevolking in gezondheidscomités in de volkswijken. Eerst slechts in vier wijken, in de miljoenenstad Kinshasa. Maar intussen groeide Etoile du Sud naar 30 comités, en zijn er werkingen opgestart in Lubumbashi en in de Kivu-streek. Naast de wijkbewoners worden nu ook boerengemeenschappen en syndicalisten actief. "Onze maatschappij rechtvaardiger maken, dat doen we zelf!"
Etoile du Sud stelt drie vragen aan de mensen: wat kunnen we samen doen om onze situatie te verbeteren? Wat vinden jullie belangrijk dat er moet veranderen? Hoe kunnen we opkomen voor onze rechten? Voor de Congolezen is dat een nieuwe uitdaging: “Onze maatschappij rechtvaardiger maken, dat doen we zelf!” Dat is natuurlijk niet eenvoudig en doe je niet op één dag. Maar het goede nieuws is dat steeds meer mensen deze weg willen inslaan.
MAART 8 maart/
internationale vrouwendag Bij onze Filippijnse partner Gabriela is 8 maart de hoogdag van het jaar. De rechten van de vrouw in de Filippijnen worden vaak geschonden. De machocultuur is er nog sterk aanwezig. Er zijn teveel gevallen van fysieke of sexuele mishandeling binnen het gezin. Moeilijke situaties als gevolg van armoede, geldgebrek, geen vast inkomen,... werken dit nog in de hand. Vrouwenrechten zijn vaak bijkomstig in de Filippijnse maatschappij.
De vrouwenbeweging Gabriela ijvert voor meer rechten voor de vrouw op alle vlakken. Zo werkt ze in de sloppenwijken met kleine groepen die vrouwen opvangen die slachtoffer zijn van mishandeling. Dankzij deze ondersteuning worden vrouwen gehoord en krijgen ze weer zelfvertrouwen.
Op nationaal vlak ijvert Gabriela voor een wet die meer aandacht moet geven aan de zorg voor moeder en kind: het vaccineren van alle kinderen, adequate medische begeleiding van zwangere vrouwen, hulp en advies na de geboorte, toegang tot anticonceptie. Voor ons evidente zaken, maar voor een gewone Filippijnse vrouw nog dikwijls een verre droom.
APRIL 7 april/
Wereldgezondheidsdag
Is er wel een reden om Wereldgezondheidsdag te vieren? In de Filippijnen sterven 7 op de 10 mensen zonder ooit een dokter te zien. De Council for Health and Development (CHD) werkt aan de gezondheid en ontwikkeling van lokale gemeenschappen in de Filippijnen. Want pas als in een wijk of een dorp mensen zich organiseren en zich actief en samen inzetten, is verandering mogelijk. CHD helpt hen daarbij.
Gewone dorpelingen die van CHD een opleiding kregen kunnen bijvoorbeeld het budget voor gezondheidszorg van hun gemeente in vraag stellen en eisen dat er meer geld wordt vrijgemaakt. Ze hebben geleerd wat hun rechten zijn en hoe ze actie kunnen voeren en druk kunnen uitoefenen.
CHD organiseert ook medische missies in de sloppenwijken of op het platteland. GeĂŤngageerde dokters en tandartsen verlenen dan gratis zorgen aan iedereen die het nodig heeft. Want voor de arme Filippino blijft een doktersbezoek en medicijnen al te vaak onbetaalbaar.
MEI 12 mei/
dag van de verpleegster/verpleger Etoile du Sud (EDS), onze Congolese partner, organiseert wijkbewoners in gezondheidscomités. Een van de taken van zo'n comité is te zoeken naar medisch geschoolde mensen die in de wijk wonen, en hen ervan overtuigen om zich in te zetten voor de gezondheid van de lokale bevolking. En dat lukt.
In de volkswijken van Kinshasa (DR Congo) geldt slechts één regel: wie geld heeft, krijgt medische verzorging, wie er geen heeft, wordt uitgesloten. In de hospitalen is het: eerst betalen, anders mag je niet binnen. In de volkswijken zijn er nauwelijks dokters of medische centra. Het is dan ook niet verwonderlijk dat eenvoudig te behandelen kwalen zoals diarree of malaria dodelijk kunnen zijn, vooral voor kinderen.
In de 30 gezondheidscomités van EDS zijn ongeveer 70 verplegers, verpleegsters en laboranten actief. Zij doen aan gezondheidsopvoeding van de bevolking. Ze behandelen veel voorkomende kwalen en verwittigen de mensen als er zich ernstige medische problemen stellen. Ze helpen ook bij de vorming van gezondheidsactivisten, die door middel van huisbezoeken de sociale situatie van de gezinnen opvolgen.
JUNI 5 juni/
Wereld milieu dag
In Cuba wordt deze dag met veel trots gevierd. Volgens het Wereldnatuurfonds is Cuba het enige land dat een aanvaardbaar niveau van duurzame ontwikkeling heeft bereikt. De reden: het weet een hoog niveau van sociale ontwikkeling, een goed uitgebouwd gezondheidssyteem en prima onderwijs te combineren met een kleine ecologische voetafdruk. In 2006 startte de Cubaanse overheid het programma “de energetische revolutie�.
Een ambitieus plan met vijf prioriteiten: energie besparen en efficiĂŤnter gebruiken, de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk verbeteren, werk maken van hernieuwbare energiebronnen (zon, wind,...), lokale energiebronnen aanboren, en internationale samenwerking. In de rest van Latijns-Amerika is de situatie niet zo rooskleurig: ontbossing, open mijnbouw, eenzijdige teelten voor de export.
De gevolgen voor mens en milieu zijn soms verschrikkelijk: de lokale bevolking wordt verdreven, de bodem en het drinkwater raken vervuild, conflicten duiken op, ... Onze Latijns-Amerikaanse partner blijft echter niet bij de pakken zitten. De 'Movimiento para la Salud de los Pueblos' (de beweging voor de gezondheid van de volkeren) voert met zijn lokale lidorganisaties heel het jaar door actie om een halt toe te roepen aan deze wanpraktijken.
JULI 1-5 juli/
People's Health Assembly - Cape Town, Zuid Afrika
In 2000 kwamen gezondheidswerkers, sociale bewegingen en ngo's uit de hele wereld samen in Bangladesh voor de eerste People's Health Assembly, met één bekommernis: opkomen voor het recht op gezondheid voor allen. Uit deze inspirerende bijeenkomst kwam de nood naar voor om één gezamenlijk netwerk te vormen: de People's Health Movement (PHM) werd boven de doopvont gehouden. In 2005 volgde een tweede internationale bijeenkomst in Ecuador, en in juli 2012 is het de beurt aan Kaapstad, Zuid-Afrika.
Vele honderden lokale en buitenlandse gezondheidsactivisten zullen er ervaringen uitwisselen, bekijken welke campagnes en acties al dan niet werkten, analyseren hoe de gezondheidssituatie er wereldwijd voor staat, en plannen hoe ze hierop kunnen inspelen. De Zuid-partners van Geneeskunde voor de Derde Wereld zijn allen lid van de People's Health Movement. Dit uniek internationaal samenzijn zal hen inspiratie en moed geven om ervoor te blijven gaan, voor dat recht op gezondheid. www.phmovement.org
CAPE TOWN, South Africa - Juli 2012
People's Health Assembly
AUGUSTUS 9 augustus/
internationale dag van de autochtone bevolking Latijns-Amerika is een heel kleurrijk continent. Maar liefst 44 miljoen inheemsen leven er, met heel verschillende achtergronden. Het zijn deze bevolkingsgroepen die het vaakst in armoede blijft steken en geen aanspraak kunnen maken op hun rechten. Zo is bijvoorbeeld in Peru 7 op de 10 inheemsen arm. Deze afstammelingen van de Inca's hebben ook een veel korter leven dan de meeste andere Peruanen: hun levensverwachting is maar liefst 20 jaar minder.
De sterfte onder kinderen is bij hen dubbel zo groot, en de helft van hun kinderen is ondervoed. De 'Movimiento para la Salud de los Pueblos' (MSP) overkoepelt basisorganisaties van heel Latijns-Amerika, waaronder ook bewegingen van inheemsen. Ze kan dan ook goed inspelen op hun noden en problemen. In Guatemala worden gezondheidsposten voor inheemsen opgericht. Daar krijgen naast de klassieke ge-
neeskunde ook waardevolle traditionele geneeswijzen een plaats. Heel wat inheemsen uit de wijde omgeving maken er dankbaar gebruik van. Daarnaast ondersteunt de MSP inheemse groeperingen ook in hun strijd voor het recht op hun grond en op water. "De sterfte onder kinderen is bij hen dubbel zo groot, en de helft van hun kinderen is ondervoed."
SEPTEMBER 1 september/ terug naar school
Gratis onderwijs is een recht voor elk kind. Maar in Oost-Jeruzalem is dit voor duizenden kinderen niet vanzelfsprekend. Door de aanhoudende verwaarlozing van het Arabisch onderwijssysteem in Jeruzalem is er een nijpend tekort aan klaslokalen - een klas telt gemiddeld 32 leerlingen. Het Ministerie van Onderwijs en het stadsbestuur van Jeruzalem ondernemen niets om dit probleem aan te pakken. Bijgevolg worden de families van duizenden Palestijnse kinderen verplicht om onderwijs
te betalen dat normaal kosteloos zou moeten zijn. Door de schrijnende armoede bij Palestijnse families in Jeruzalem (65% leeft onder de armoedegrens) is het voor veel ouders niet mogelijk om dit geld op te hoesten. Meer dan 10% van de Palestijnse kinderen in Jeruzalem gaat daarom niet naar school. De Health Work Committees verzorgen al jarenlang een schoolgezondheidsprogramma in meer dan 60 Palestijnse scholen. Dit programma doet niet alleen aan educatie, maar organiseert
ook schoolkinderen in gezondheidscomitĂŠs en ligt aan de basis van een lerarennetwerk van vrijwilligers. Buiten hun werkuren zetten die zich in om van de school een gezondere leefomgeving maken. De scholieren voeren ook campagnes, soms samen met hun leraren en ouders, bijvoorbeeld tegen de invoering van een IsraĂŤlisch lesprogramma in de Palestijnse scholen. Want dat zou betekenen dat de jonge generatie van Palestijnen haar eigen geschiedenis niet meer leert op school.
OKTOBER 1 oktober/
dag van de borstvoeding
Zwangerschap en bevalling zijn gebeurtenissen die in Laos gepaard gaan met heel wat rituelen en tradities. Gewoontes die spijtig genoeg niet altijd het beste zijn voor moeder en kind. Zo mogen vrouwen na hun bevalling geen vlees of vis eten, terwijl ze tijdens deze periode juist extra behoefte hebben aan een evenwichtige voeding. Moeders worden ook aangemoedigd om hun babies al zeer jong rijst te geven. Borstvoeding is helemaal geen evi-
dentie. Daardoor is ondervoeding, zowel bij moeder als kind, een vaak voorkomend probleem in Laos. G3W's partnerorganisatie, de Lao Women's Union, probeert daar verandering in te brengen. Ze informeert de vrouwen op heel eenvoudige wijze over de gevolgen van eenzijdige voeding, zowel voor zichzelf als voor hun kinderen. Ze leren hen dat borstvoeding heel wat voordelen heeft: een betere bescherming van het kind tegen infec-
ties, en een complete voeding die alles bevat wat nodig is voor de groei en de goede gezondheid van de baby.
NOVEMBER 29 november/
internationale dag van solidariteit met het Palestijnse volk Op 29 november 1947 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties Resolutie 181 aan, beter bekend als het verdelingsplan van de VN. Dat beoogde het toenmalige Britse mandaatgebied Palestina op te splitsen in een staat voor de Joodse kolonisten en een staat voor de autochtone Palestijnen. Het plan werd echter nooit ten uitvoer gebracht, en in 1948 werd driekwart van de Palestijnse bevolking van haar land verdre-
ven, met de oprichting van de staat Israël. De Verenigde Naties hebben 29 november uitgeroepen tot Internationale dag van solidariteit met het Palestijnse volk. Echte solidariteit gaat natuurlijk veel verder dan één symbolische dag in het jaar. In Jeruzalem organiseren de jongeren van Health Work Committees het hele jaar door activiteiten om de schendingen van hun rechten als Palestijnse inwoner in Jeruzalem aan te klagen. Ze geloven in positieve
acties die de Palestijnse gemeenschap dichter bij elkaar brengen, in barre omstandigheden. Zo organiseren de jongeren solidariteitsacties voor families wiens huis werd afgebroken door het Israëlische leger, of gaan ze op bezoek bij families van kinderen die willekeurig gearresteerd werden.
20 november/ dag van de internationale solidariteit Bedankt aan alle steungevers die 365 dagen lang het werk van onze partners mogelijk maken!
DECEMBER 10 december/
internationale mensenrechtendag Alfred in Kinshasa, Camilla in BraziliĂŤ, Daoud in Palestina, Merry in de Filippijnen,... Allen komen ze op voor de rechten van hun buren, van hun collega's, van de armere bevolkingsgroepen. Eigenlijk doen zij niet anders dan wij als we actief zijn in de vakbond, een wijkwerking of een of andere vereniging. Maar voor hen is dat niet altijd evident. Neem nu dokter Merry, de projectverantwoordelijke bij onze Filippijnse partner CHD.
Op 6 februari 2009 werd zij gearresteerd tijdens een vormingscursus, samen met tientallen van haar cursisten. Het Filippijnse leger draaide 43 gezondheidswerkers de gevangenis in om de sociale bewegingen te intimideren. In december 2010 kwamen ze eindelijk vrij, na internationale solidariteitsacties, onder andere in BelgiĂŤ. Wij en onze Zuidpartners laten geen mensenrechtendag ongemerkt voorbijgaan!
Elke maand, een blijk van solidariteit De beste manier om Geneeskunde voor de Derde Wereld te steunen blijft een permanente opdracht. Hierdoor kan G3W rekenen op een stevige basis om de verdere uitbouw van onze partnerrelaties te garanderen in de toekomst. Wilt u hiertoe bijdragen? Bezorg ons dan dit formulier ingevuld terug, of breng het zelf binnen bij uw bank. Voor giften vanaf 40 € op jaarbasis ontvangt u een fiscaal attest.
Naam:
_____________________________________________________________________________________________________________
Voornaam:_____________________________________________________________________________________________________
Straat:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ nr.:_________________________________________________________________________ Postcode:____________________________________________________________ Gemeente:________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Tel.:
____________________________________________________________________
E-mail:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
mededeling: permanente opdracht G3W - 1211
—
Bankrekening:
—
Naam van uw bank:_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Ik geef toestemming aan mijn bank om maandelijks / driemaandelijks / jaarlijks de som van_euro over te maken op het rekeningnummer BE50 0011 9513 8818 van Geneeskunde voor de Derde Wereld. Deze permanente opdracht neemt aanvang op Handtekening en datum:
________
________
/________ /________ (Datum vastleggen één maand na vandaag).
/________ /________
U kan deze opdracht altijd stopzetten, zonder extra kosten. Hiervoor dient u zich tot uw bank te richten.
Heeft u nog vragen? Zoekt u meer info over onze partners, onze werking? Wil u graag op een of andere manier een handje toesteken? Neem dan contact op met ons. We helpen u graag verder.
Geneeskunde voor de Derde Wereld vzw | Steunfonds Derde Wereld vzw
Haachtsesteenweg 53, 1210 Brussel
info@g3w.be | www.g3w.be | 02/209.23.65 | rekeningnr.: 001-1951388-18 • IBAN: BE50 0011 9513 8818 • BIC: GEBABEBB Verantwoordelijke uitgever: Bert De Belder Haachtsesteenweg 53, 1210 Brussel.
Geneeskunde voor de Derde Wereld en Steunfonds Derde Wereld onderschrijven de Ethische Code van de Vereniging voor Ethiek in Fondsenwerving. U beschikt over een recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden tenminste jaarlijks op de hoogte gebracht worden van wat met de verworven fondsen gedaan werd.
Laatste weetjes en nieuwtjes: Volg G3W op Facebook. Gooi mij niet weg. Geef me door aan vrienden en familie. Bedankt! Schrijf je in op onze electronische nieuwsbrief via www.g3w.be.
20km door Brussel: 27 mei 2012 Loop mee met G3W en laat je sponsoren! 20km@g3w.be
Helpende handen Sabrina werkt sinds kort bij G3W. Ze zorgt dat de fondsenwerving op wieltjes loopt. Bel je 02/209 23 65 dan is de kans groot dat zij je telefoontje beantwoordt. Omdat vele handen het werk lichter maken, zoeken we ook altijd vrijwilligers. Je kan ons helpen met kleine administratieve taken, het verzendklaar maken van mailings, vertalingen van teksten, ....