338

Η ΠΟΛΗ ΓΕΜΙΣΕ TAGS

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΕΒΑΣ

MADE IN GREECE

Και αυτό δεν αρέσει σε όλους

Ο Αθηναίος της εβδομάδας

Νέα από την ελληνική αγορά

απο τον δημητρη κυριαζη

απο τον m. hulot

απο τη lifo team

me to πολυγθαλυτερο site/οεματικο δηγοσ

Νο1 www. lifo.gr

Θανατοσ κΑΙ

τχ.338/02052013

ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ απο τον ηλια μαγκλινη σελ. 14

ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

2 lifo – 2.5.13

☛ Για την πρόσκαιρη οργή μιας κοινωνίας που σοκάρεται αλλά και ξεχνά με την ίδια ενοχλητική ευκολία έγραψε την περασμένη εβδομάδα ο Άρης Δημοκίδης στο «Σε πόσα δευτερόλεπτα θα έχουμε ξεχάσει τη Μανωλάδα;». Μια κυρία ήρθε στα γραφεία μας και μας έφερε ένα γράμμα, στο οποίο περιγράφει ένα συγκλονιστικό περιστατικό που έζησε: «Κύριε Δημοκίδη, δεν θα ξεχάσω τη Μανωλάδα. Κυριακή 14 Απριλίου, 18:25, ξεκίνησα από Χαλκίδα για Αθήνα. Ώρα 19:40 περίπου το τρένο έκανε στάση στον σταθμό ΣΚΑ. Δίπλα στο β’ βαγόνι στέκονταν χειρονομώντας καμιά 30ριά 25ρηδες, μαυροντυμένοι, με ξυρισμένα κεφάλια, μερικοί φορώντας κουκούλες, και χτυπούσαν τα τζάμια του βαγονιού φωνάζοντας συνθήματα. Οπαδοί κάποια ομάδας, είπε ένας νεαρός – εμένα μου φάνηκαν εκκολαπτόμενοι “κασιδιάρηδες”. Μπούκαραν στο τρένο (αλήθεια, γιατί άνοιξε ο οδηγός;), οι πολλοί σκόρπισαν στα πίσω βαγόνια, 8-10 μπήκαν στο δικό μου. Πλησίασαν δύο αλλοδαπούς, στάθηκαν δίπλα και πάνω τους και δύο θρασείς άρχισαν τις ερωτήσεις: “Από πού είστε;” –“ Έχετε χαρτιά;” – “Πού είναι;” – “Δείξε μού τα”, λένε στον ένα (ποιον υποκαθιστούσαν εκείνη τη στιγμή;) – “ Έχεις λεφτά;” –“Πόσα έχεις;” – “Άνοιξε το πορτοφόλι σου να δω”. Γύρισα πίσω κατατρομαγμένη και εκείνη τη στιγμή ο ένας άστραψε ένα ηχηρότατο χαστούκι στον ένα Πακιστανό και του πήρε 100 ευρώ που είχε μαζί του. Ο ξένος δεν έβγαλε κιχ όλο αυτό το διάστημα, παρέμεινε σκυφτός και ταπεινωμένος. Σε μια ενστικτώδη κίνηση να τηλεφωνήσω, μου έκαναν νοήματα οι συνταξιδιώτες μου να σταματήσω γιατί “θα μας σπάσουν στο ξύλο”. “Δεν τους είδατε;” μου είπαν. Ναι, είδα τη βία και τον φόβο ζωντανό μπροστά μου. Με συντριβή, ομολογώ, ζήτησα συγγνώμη από τους αλλοδαπούς και τους είπα πόσο λυπήθηκα, μόνο αυτό. Κατεβαίνοντας στον Σταθμό Λαρίσης, ενημέρωσα τον οδηγό του τρένου για το γεγονός και φθάνοντας στο σπίτι μου η τηλεόραση μετέδιδε εικόνες από τη Μανωλάδα. ΟΧΙ, ΔΕΝ ΘΑ ΞΕΧΑΣΩ ΠΟΤΕ, γιατί οι “Μανωλάδες” έχουν τελικά πληθύνει επικίνδυνα. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία, Χαρά. Τ. ΥΓ.: Γιατί σας έγραψα γι’ αυτό το περιστατικό, αφού ξέρω ότι δεν ωφελεί; Θέλω απλώς να καταθέσω την οργή αλλά και την ντροπή που ένιωσα, και συνάμα τον φόβο μου, αφού ήταν αδύνατο να τους εμποδίσω, και σκέφτομαι πόσο ευάλωτοι είμαστε στη βαρβαρότητα της βίας. ΟΧΙ, ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ!» ☛ Γιατί η Αθήνα δεν μπορεί να «τραβήξει» τουρίστες, αναρωτήθηκε ο Δημήτρης Ρηγόπουλος στο άρθρο του «Με το ζόρι προορισμός;». «Συμφωνώ με το άρθρο» έγραψε ο mooz σχετικά. «Μάλιστα, θα έλεγα πως η Αθήνα είναι το απόλυτο τίποτα για τον τουρίστα, και όχι μόνο τον ξένο. Αν όντως δεις τα σημαντικά αρχαιολογικά αξιοθέατα ή, όπως ειπώθηκε, αν δεν σε ενδιαφέρουν καθόλου, τις υπόλοιπες μέρες τι θα κάνεις; Θα έρθεις δεύτερη και τρίτη φορά; Γιατί, μη μου πει κανένας πως όταν πάμε στη Ρώμη, για παράδειγμα, περνάμε ένα πενταήμερο συγκλονισμένοι μέσα στην Αρχαία Αγορά! Δεν υπάρχει περίπτωση να έρθει κάποιος για αστικό τουρισμό και να κάθεται να πίνει καφέδες. Αυτό θα το κάνει στη Σκόπελο, όχι στην Αθήνα». «Πράγματα να κάνεις έχει η Αθήνα» σχολίασε ο/η tropique. «Από πολιτιστικά δεν πάει άσχημα. Και από μπαρ κάτι γίνεται τελευταία. Το θέμα είναι ότι χωλαίνει επειδή δεν υπάρχει ένα high street με σοβαρά μαγαζιά (το γύφτικο παζάρι της Ερμού και τις ψυχορραγούσες Τσακάλωφ και Βουκουρεστίου δεν τα σχολιάζω) και βέβαια επειδή δεν είναι όμορφη. Όσο και να το ζορίσεις, η Αθήνα όμορφη πόλη δεν είναι. Ο Σουηδός φίλος που (τις εποχές των παχιών αγελάδων κιόλας) μου είπε “it’s like Tel Aviv, but uglier” μάλλον έλεγε αυτό που όλοι σκεφτόμαστε και δεν το λέμε για συναισθηματικούς λόγους». Ο Steliosll διαφώνησε: «Λυπάμαι, αλλά το Τελ Αβίβ είναι απείρως πιο άσχημο από την Αθήνα. Βρόμικο, απίστευτη φασαρία, ακόμα και μέσα στο κατακαλόκαιρο, κακάσχημα και αφρόντιστα προσφυγικά διώροφα-τριώροφα κτίρια. Αυτό που θα έπρεπε να γίνει για την Αθήνα είναι να προωθείται πακέτο με άλλους κοντινούς προορισμούς, όπως το Σούνιο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, το Ναύπλιο, η Επίδαυρος, το Γαλαξίδι και οι Δελφοί. Να αποθαρρυνθούν πάση θυσία οι μαζικές κρατήσεις στα ξενοδοχεία γύρω από την Ομόνοια και το Μεταξουργείο (τουλάχιστον, όσο παρουσιάζουν αυτή την άθλια κατάσταση) και να δοθεί κίνητρο για φτηνότερα καταλύματα γύρω από την Ακρόπολη και στην περιοχή του Χίλτον. Το Μουσείο της Ακρόπολης έχει κάνει κακό - είναι ντροπή να βαράνε μύγες το Εθνικό Αρχαιολογικό και το Κυκλαδικό Μουσείο επειδή χτίσαμε ένα “αριστούργημα”. Ανάπτυξη και διαφήμιση της παραλίας και γρήγορες, συνεχείς συγκοινωνίες το καλοκαίρι για όλες τις πλαζ από το Φάληρο ως το Σούνιο. Και λίγο περισσότερο hype και μάρκετινγκ για τη νυχτερινή ζωή της πόλης (π.χ. προς τους χίπστερ και τους γκέι που προτιμούν τη Βαρκελώνη και το Βερολίνο) θα βοηθούσε επίσης. Όταν βλέπεις όμως διαφημίσεις στο Διαδίκτυο με μηνύματα όπως “μην πάτε στην Αθήνα, έχει φασαρίες, πάτε κατευθείαν στα νησιά”, τι να περιμένεις; Κανιβαλίζουμε το ίδιο μας το προϊόν...».

α π ό τ ον α ρη δ η μ οκ ιδ η

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

feedback337

Ένα συγκλονιστικό περιστατικό στο τρένο προς Αθήνα

posts γράμματα e-mails

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

Free Press.

Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

2.5.13 – lifo

3

«Θαύμα» στην Τήνο. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης

StatusUpdate εκδότης Στάθης Τσαγκαρουσιάνος ... Πού είναι οι φίλοι μου; Ροχαλίζουν. διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ ... Η καλοσύνη των ξένων ήταν το δώρο της εβδομάδας. εμπορική διεύθυνση Δήμητρα Πασομένου συμβουλος δημιουργικου Γιάννης Καρλόπουλος ... Η συντριπτική διαφορά σε θέματα ηθικής και συμπεριφοράς των ανδρόγυνων ζευγαριών του σύγχρονου Ιράν σε σχέση με εμάς του «δυτικούς», όπως την εντόπισε σε δύο ταινίες (μάλλον) του Φαραχανί. (Οι μαντήλες έκαναν τις γυναίκες να μοιάζουν σαν τοιχογραφημένες αγίες, μέρες που είναι.) art director Στάθης Μητρόπουλος ... Πάσχα στην Αθήνα. Δεν θα μείνει κολυμπηθρόξυλο! υπεύθυνος lifo.gr Άρης Δημοκίδης ... Ένα ακόμα αριστούργημα ο νέος δίσκος των Κόρε.Ύδρο. που μόλις κυκλοφόρησε. υπεύθυνος ψηφιακής ανάπτυξης Νίκος Ζαφείρης

aπ ο τ ο ν σ ταθ η τ σ α γκ α ρ ουσ ια νο

Το φριχτό μυστήριο Της ζωής και του θανάτου.

Εναντίον κάθε εκδοτικής συνήθειας των free press, σήμερα δημοσιεύουμε ένα άρθρο 7.000 λέξεων για τον θάνατο, μετά από πολύμηνη έρευνα και τεκμηρίωση. Το κάναμε, αρχικά, διότι θέλουμε να διαβάσουμε εμείς κάτι ουσιώδες για ένα δεσποτικό θέμα που θεωρείται ταμπού. Αργά ή γρήγορα όλοι μαθαίνουν τη δύναμη του θανάτου. Χάνουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο, το αίμα τους. Για πάντα. Και νιώθουν στην πλάτη τους έναν καγχασμό και μια απειλή. Όλα όσα ζουν, πάγος λεπτός, ξαφνικά στα πόδια τους. Μια αδιανόητη μπλόφα. Δεν πενθούμε πια όπως παλιά. Ειδικά στις πόλεις. Το ξέρω από μένα. Δεν πάω στους τάφους των δικών μου, ούτε στα μνημόσυνα. Απεχθάνομαι τις εκκλησίες, με αγριεύει το ξενύχτι του νεκρού -- αλλά εκεί που τρώω μια τυρόπιτα στην κουζίνα, ένα βράδυ, όλως απροειδοποίητα, μπορεί να με πιάσει το παράπονο για μια απουσία, χρόνια πριν. Ένα πυκνό πένθος, αδιαπέραστο. Όχι κατ’ ανάγκην με δάκρυα και στεναγμούς. Το πένθος έχει γίνει πια ένας πεζός ιστός, ημιδιάφανος, που όλα τα τυλίγει και πουθενά δεν δηλώνεται. Αλλά ο θάνατος υπάρχει, όπως και η γιγαντιαία, μάλλον κυνική μπίζνα του. Και θέλαμε να το ψάξουμε. Θέλαμε, επίσης, να πάμε λίγο παρακάτω τη συνταγή μας, μετά την πρώτη δοκιμή με το τεύχος «Η Ιστορία μιας πόλης». Καλώς ή κακώς, είμαστε ένα από τα ελάχιστα έντυπα που απόμειναν στην Αθήνα. Είτε είμαστε δωρεάν είτε όχι, πρέπει να προσπαθήσουμε για μια καλύτερη δημοσιογραφία. Πιστεύουμε ότι ο κόσμος διψά και επικροτεί κάθε τέτοια προσπάθεια. Τόσο στα έντυπα, όσο και στο Ίντερνετ. Όλοι όσοι διδάσκουν δημοσιογραφία στις ελεεινές σχολές των τηλεαστέρων λένε ότι στη γενιά του τουίτερ οφείλεις να απευθύνεσαι με σύντομα κείμενα, γλώσσα διάστικτη από ευφυολογήματα και μεγάλες φωτογραφίες. Βρίσκω την άποψη βλακώδη. Τα έντυπα που μιμούνται το τουίτερ αυτοκτονούν, απλώς διότι δεν έχουν μπαταρία. Τα έντυπα (όπως και τα καλά σάιτ) οφείλουν να γίνουν το αντίθετο του τουίτερ: να έχουν περιεχόμενο. Και αισθητική. Τέλος. Διαβάζοντας, βέβαια, το εξαιρετικό, απέριττο γραπτό του Ηλία Μαγκλίνη, δεν απέφυγα τους συνειρμούς. Για τα δικά μου. Θανάτους της οικογένειας, απερίγραπτους και άδικους, παιδιά, φίλους – σκόνη όλα. Ποτέ δεν μπόρεσε να καταλαγιάσει την οργή μου καμία σκέψη ή θρησκεία γι’ αυτή την κωμωδία, ούτε να με παρηγορήσει για ό,τι θα συμβεί και σε μένα.

☛

Edito

συντονισμός ύλης Μαρκέλλα Ανδρικάκη ... Χαίρεται που ο κύριος στον 3ο άλλαξε ρεπερτόριο και παίζει χαρούμενα κομμάτια στο πιάνο.

take 1

τo μοναδικο λαθ0σ του τεύχους 337 1 Η έκθεση της φωτογράφου Nelly’s στο Long Room του Πικερμίου είναι ανοιχτή για το κοινό κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 12:00 ως τις 20:00 και όχι τις καθημερινές, όπως γράψαμε εκ παραδρομής.

Βρίσκετε λάθη ή παραλείψεις στη LifΟ; Στείλτε γράμμα, ή e-mail στο lathi@lifo.gr.

φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Αναστασία Βουτυροπούλου, Freddie F., Παντελής Ζερβός, Στάθης Μαμαλάκης, Γεράσιμος Δομένικος, Charlie Makkos, Νίκος Κατσαρός, Ινώ Μέη, Photoharrie

aτελιέ Βανέσσα Φερλέ διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου... Θέλω να ευχαριστήσω θερμά όσους φίλους είχαν την ευγενή καλοσύνη να με ενημερώσουν, ενώ έπηζα, ότι έκαναν το μπάνιο τους κάπου στη Σαντορίνη ή τη βόλτα τους πιο κοντά, στην Ακρόπολη. Υπόσχομαι να ανταποδώσω… στο πολλαπλάσιο!

senior advertising manager Ισμήνη Βoυρδαχά ... Θέλει κάποια στιγμή να βρεθεί στην παραλία που βλέπει στον ύπνο της. senior direct market manager Κώστας Μαντάς

στο εξωφυλλο

4 lifo – 2.5.13

intern Στέργιος Πουλερές

γραμματεία σύνταξης Ελένη Τσατσαλμά... Παπάκι πάει στην Ποταμιά....

Σας εύχομαι Καλό Πάσχα. Τώρα που ζείτε, ζήσετε!

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.

Boυλής 22, Αθήνα, 105 63, τηλ.: 210 3254 290, fax: 210 3249 785, info@lifo.gr

συνεργατεσ Χρήστος Παρίδης ... Η εβδομάδα των Απαθών... Σταύρος Διοσκουρίδης, Δέσποινα Τριβόλη, M. Hulot, Θοδωρής Αντωνόπουλος ... Ω γλυκύ μου φρέαρ. Αντώνης Ντινιακός Bασιλική Πλιάτσικα, Ευθύμης Φιλίππου, Λένα Φουτσιτζή, Λάμπρος Αραπάκος, Μαρία Παπαπαναγιώτου, Θεώνη Σκαλέρη, Ηλίας Μαγκλίνης, Πωλίνα Σαρρή, Τίνα Μανδηλαρά ... Όταν η θάλασσα γίνεται ένα με τον ουρανό και την απέναντι ξηρά –ένα παράδοξο stonehenge– τότε νιώθεις να επικοινωνείς με τον θεό. Από τη βεράντα του «Ποσειδωνίου» και νιώθοντας αποκλεισμένη από το γαλάζιο, σκέφτηκα πως κάπως έτσι πρέπει να ένιωθαν οι πρώτοι χριστιανοί. Εύη Λαμπροπούλου

creative media Kώστας Στανέλλος ... Γαμώ την τσίχλα μου μέσα.

Πεθαίνουμε σαν τις μύγες – εμείς, που τρώμε το μέλι της ζωής με το κουτάλι. Τι γελοία κατάληξη!

www.lifo.gr

συντακτική ομάδα columnists: Νίκος Δήμου ... «Στα μπούτια! Στα μπούτια!» Δημήτρης Ρηγόπουλος ... Χάρηκε όταν έμαθε πως ανοίγει στην γειτονιά του (στο Παγκράτι) βιβλιοπωλείο με μια ωραία αυλή. Στέλιος Κούλογλου, Γιάνης Βαρουφάκης, Θεόφιλος Δουμάνης ... Τα βρίσκεις όλα σε λαμπάδα το Πάσχα, μόνο κορμί-λαμπάδα δεν βρίσκεις. Βιβλίο: Κωστής Παπαγιώργης, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης ... «Με τι βιασύνη προχωρεί ο Ιησούς / εφέτος / προς την Ανάσταση... / Παραμερίζει πανέρια τεράστια / γιομάτα βιολέτες / σπρώχνει τους αέναους / παπάδες / τινάζει νευρικά προς τα πίσω / τη μαλλούρα του / το γεγονός είν' ολοφάνερο: βαρέθηκε» (Νίκος Καρούζος, «Μονολεκτισμοί και Ολιγόλεκτα») Κινηματογράφος: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος ... Δεν είδαμε το ντοκιμαντέρ που πήρε το Όσκαρ, αλλά η μουσική κυκλοφορεί και είναι μαγική: το «Searching for Sugar Man» ξαναφέρνει στο φως τον ξεχασμένο Ροντρίγκεζ, έναν τροβαδούρο ανάμεσα σε Ντίλαν και Βαν Μόρισον, που μίλησε για τη ξεχαρβαλωμένη νεολαία των ’70s, τραγουδούσε αισθηματικά κι ευαίσθητα, έγραψε ωραίους στίχους και χωρίς φανφάρες και αποσύρθηκε ελλείψει εμπορικής απήχησης. Ακούστε τον. Εικαστικά: Γιώργος Καρουζάκης Θέατρο: Ματίνα Καλτάκη ... «Γιατί αγάπ’ αληθινή τίποτε δεν είν’ άλλο Παρά ο ίδιος ο Θεός μες στην καρδιά του κόσμου» (από την «Γκόλφω» του Περεσιάδη που ανακαλύψαμε εκ νέου χάρη στην παράσταση -η καλύτερη της χρονιάς!- του Νίκου Καραθάνου). Καλό Πάσχα σε όλους! Γεύση: Νίκη Μηταρέα Night Life: Φώτης Βαλλάτος StarFax: Μαριβίκυ Καλλέργη ... Σταματήστε, επιτέλους, να δίνετε σημασία σε φήμες. Σύνταξη: Βασίλης Καψάσκης ... Ένα ζήτω γι’ αυτούς που κάνουν πάντα Πάσχα στην πόλη... Για όλους τους άλλους που φεύγουν, καλές γιορτές και ασφαλή επιστροφή. Αλέξανδρος Διακοσάββας ... Η προοπτική ενός τετραήμερου road trip φυσιολογικά θα έπρεπε να με χαλαρώνει και όχι να με αγχώνει περισσότερο, ε; Φυσιολογικά... Δημήτρης Κυριαζής ... Φράνκο Τζεφιρέλι=Πάσχα! Ίντερν Στέργιος Πουλερές : «Εκεί που καθόμουν ήσυχος ήσυχος, κοιτάζω στον καθρέφτη και τι να δω; Είμαι ωραίος... όλα τα στραβά σε μένα, ρε φίλε» (ντομάτες και λοιπά πετούμενα ζαρζαβατικά περιττεύουν)

Βασίλης Αβραμίδης, «Άτιτλο», 2013, λάδι σε καμβά, 100x70 εκ., TSATSIS PROJECTS / ARTFORUM, ευγενική παραχώρηση της γκαλερί.

direct market managers Φωτεινή Δαλαμάγκα, Βούλα Καραβαγγέλη, Γιώργος Λυκουργιώτης υποδοχή διαφήμισης Ξένια Στασινοπούλου οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Μαριαλένα Παππού κωδικος εντυπου 7639

2.5.13 – lifo

5

6 lifo – 2.5.13

2 8

μαϊου

2013

Talkof theTown

Ανδρόνικος Καλλίρης «Ο Μυστικός Δείπνος ανήκει στα highlights της Εβδομάδας των Παθών» Aπό τον Δημήτρη Κυριαζή

σελ. 13

επιμελεια: the lifo team

Η ΠOΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΛHΣ ΜΟΥΣΙΚHΣ

ival PlisskνικëόςnΚόFσμeοςst , ΤΩΡΑ Κ44,

8 μουσικά φεστιβάλ που θα γίνουν στην Αθήνα και αξίζει να είσαι εκεί.

En Lefko Festival Πού: Τε

χνόπολις Πότε: 14/6 Ποιοι θα πα ίξουν: Archive, Jess ie Ware, John Talabo t κ.ά.

Πού: Ελλη B Six d.o.g.s, HU 18, 19/5 , 17 , 16 : τε Πό υν: Ποιοι θα παίξο rf, Death ffage, King Tu ΧΧΥΥΧΧ, Gira to, ige Sh Y., D. Grips, A.N. Hop Egyptian Hipκ.ά.

Φεστιβάλ Πολλής Μουσικής

Πού: Six d.o.g.s Πότε: 24, 25, 26 /5 Ποιοι θα παίξουν : Lee Burton & The Busy Band, Μechanimal, Tango with Lions, Evie Kourtides, My Drunken Haze κ.ά.

P.I.I.G.S. Athens World Music Festival Πού: Τεχνόπολις

Rockwave

Πότε: 15/7 Ποιοι θα παίξουν: Andre Maia Band, Cristina Branco, Encardia, Nueva Compa nia di Canto Popolare, Realta, Altan, Xarnege, Lenacay, Greekadelia, Μαριώ.

Πού: Terravibe Πότε: 7, 8, 9/7

Athens Technopolis Jazz Festival Πού: Τεχνόπ

Ποιοι θα παίξουν: Marky Ramones Blitzkrieg, 1000Mods, Saxon, Iced Earth, At the Gates, Dead Can Dance, Monophonics, Graig Walker, Septicflesh, Chaostar κ.ά.

ολις Πότε: 31/5 & 1, 2/6 Ποιοι θα πα ίξουν: Ar Trio, Shai Maestro, Ph ronesis, Julia Karosi quartet, Se rrano & Lechner, Co ntemporary Noise Sextet, Rom an Gomez Tr io, Ramon Valle Trio κ.ά.

2ο Cuba

Ejekt Festival Πού: Πλατε

ία Νερού, Γήπεδο Tae Kwon Do κα ι Beach Volle y Πότε: 16/7 Ποιοι θα πα ίξουν: Pet Shop Bo ys κ.ά.

από τον δημήτρη κυριαζή

Artwork: This is Amateur

νι Πού: Βοτα Πότε: 8/6 παίξουν: Ποιοι θα dalis ll Stars, O A s at Be , Cuban a Cubano av cl Ba a, Palm z, Ivan Lope , le In po Gru elson κ.ά.

Mariela N

TheBuzz

Festκόivς LiavelStage

2.5.13 – lifo

7

ναπάμε σχολείο (και μάλιστα σε άλλα σχολεία) μια ολόκληρη γενιά Αθηναίων που πήγαν γυμνάσιο και λύκειο μετά το 1985». Αυτό όμως είναι πρακτικά αδύνατο, όπως πρακτικά αδύνατη είναι και η εφαρμογή του νόμου στην Ελλάδα, κάτι που στις υπόλοιπες πολιτισμένες χώρες του κόσμου περιορίζει το φαινόμενο. Επομένως, τι μπορεί να γίνει; «Θα συνεχίσουμε να βρομίζουμε μια ήδη βρομικη πόλη και, επιστρέφοντας από το εξωτερικό, θα αναθεματίζουμε τον Καραμανλή και την αντιπαροχή».

— δημήτρης κυριαζής

Talk of the Town

110

εκατ. ευρώ «τρύπα» ανακαλύφθηκε πρόσφατα στα οικονομικά του ΠΑΣΟΚ.

33

χρόνια διήρκεσε η βασιλεία της Βεατρίκης στην Ολλανδία προτού παραιτηθεί υπέρ του πρωτότοκου γιου της πρίγκιπα ΓουλιέλμουΑλέξανδρου.

8 lifo – 2.5.13

Τι εiναι το πρoγραμμα Jessica Ο διευθύνων σύμβουλος της OLIAROS Ιάσωνας Τσάκωνας μας εξηγεί πώς θα αλλάξει ο Κεραμεικός.

Μια πoλη γεμaτη tags Οι επίδοξοι taggers της Αθήνας έχουν επικαλύψει τα κτίρια της πόλης με τα έργα τους. Μας αρέσουν ή όχι; Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από το debate που προκάλεσε η απόφαση της Ακαδημίας Αθηνών να εγκαταστήσει περίφραξη ώστε να προφυλαχθεί το ιστορικό κτίριο από διαφόρων ειδών χρήσεις κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών, και κυρίως αυτή που το θέλει ένα είδος μεγάλου καμβά για επίδοξους γκραφιτάδες. Να κάνουμε μια σημαντική διάκριση: δεν μιλάμε για έργα graffiti που οι περισσότεροι από εμάς χαιρόμαστε να βλέπουμε στους τοίχους της γκρίζας Αθήνας, αλλά για απλές υπογραφές, τα λεγόμενα «tags» στη γλώσσα των μυημένων.

To tagging είναι από τα πρώτα είδη graffiti που ξεπήδησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στη Νέα Υόρκη. Ένας, μάλιστα, από τους πρώτους που έγινε γνωστός μέσω αυτής της δραστηριότητας ήταν ένας Ελληνοαμερικανός που είχε γεμίσει τους δρόμους του Μανχάταν με το «taki 183», μια παραλλαγή του ονόματός του (Dimitri, Dimitraki, Taki) και του δρόμου όπου έμενε, δηλαδή του δρόμου 183 στη γειτονιά Washington Heights. Το tag είναι αυτό ακριβώς, το ψευδώνυμο ενός καλλιτέχνη, εύκολο και γρήγορο στη δημιουργία, γι’ αυτό και βλέπουμε πολύ περισσότερες «υπογραφές» από έργα graffiti στους δρόμους της πόλης. Οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν ότι οι τοίχοι της Τριλογίας των Αθηνών δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για tagging, όμως, εκτός από ζητήματα αισθητικής, προκύπτουν και πρακτικά θέματα, όταν πρόκειται να καθαριστούν. Ο Ανδρέας Βαρελάς, αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων, μας ενημερώνει ότι οι τοίχοι της Τριλογίας είναι φτιαγμένοι από τέτοια υλικά στα οποία «δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό αντιγκράφιτι υλικό και να ξεμπερδέψουμε εύκολα, όπως γίνεται σε άλλες επιφάνειες». Και, φυσικά, ανακύπτει το θέμα του κόστους – ιδιαίτερα τη συγκεκριμένη περίοδο. Πού φτάνει, όμως, αυτό το κόστος; Ο κ. Βαρελάς μας λέει ότι δεν μπορεί να υπάρξει μια γενική εκτίμηση λόγω των ιδιαιτεροτήτων κάθε επιφάνειας, ξεκινά όμως από τα 50 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και μπορεί να φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Μας αναφέρει, όμως, μια χαρακτηριστική περίπτωση, αυτή του πάρκου Ελευθερίας, δίπλα στο Μέγαρο Μουσι-

κής. Η προτομή του Ελευθέριου Βενιζέλου που βρίσκεται εκεί γίνεται αντικείμενο βανδαλισμού με τακτικότατους ρυθμούς, με αποτέλεσμα ο δήμος να πρέπει να στέλνει συνεργείο καθαρισμού από μία έως τρεις φορές τον μήνα, με το κόστος κάθε καθαρισμού να ανέρχεται στα 400 ευρώ. Ο κ. Βαρελάς δεν μασάει τα λόγια του, διαχωρίζει το graffiti από το tagging και χαρακτηρίζει το τελευταίο «αντιαισθητικό μουντζούρωμα της πόλης». Ο vk 1, όμως, ένας δραστήριος καλλιτέχνης του graffiti, δεν είναι τόσο καταδικαστικός. Και μολονότι ούτε και για εκείνον οι υπογραφές δεν αποτελούν μορφή τέχνης, υποστηρίζει ότι υπάρχουν κάποια άτομα που έχουν εξελίξει το είδος. «Υπάρχουν καλλιτέχνες που τείνουν προς την καλλιγραφία. Υπάρχουν άλλοι που έχουν δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο και καινούργιο γραφικό χαρακτήρα». Μας μυεί μάλιστα σε έναν αόρατο –για εμάς τους πολλούς– πόλεμο, στον οποίο γκραφιτάδες από μία περιοχή πάνε στη γειτονιά άλλων για να «πατήσουν» τις υπογραφές τους και να δείξουν ότι αυτοί είναι τα αφεντικά. Οι μουντζουρωμένοι τοίχοι κρύβουν πολλά μηνύματα και με τη βοήθεια ενός «ειδικού» μπορούν να αποκαλύψουν ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ ατόμων ή ομάδων με ιδεολογικές ή/ και καλλιτεχνικές διαφορές. Αυτές, μάλιστα, οι «βεντέτες» μπορούν να διαρκέσουν χρόνια, με παράπλευρες απώλειες αμέτρητα τετραγωνικά «αθώων» τοίχων. Για τον vk 1 τα tags είναι ένα επιβλητικό μέσο, ένας τρόπος να δηλώσει το «παρών», να αφήσει το στίγμα του, να πει «ότι πέρασα από εδώ». Ο ίδιος όμως δεν «βάφει» πάνω σε μάρμαρα ή άλλες «ευαίσθητες» επιφάνειες. Καταρχάς επειδή σε τέτοιου είδους τοίχους η υπογραφή του είναι πολύ πιο πιθανό να σβηστεί. «Εμένα μου αρέσει να περνάω μετά από δύο χρόνια και να βλέπω την υπογραφή μου ακόμα πάνω στον τοίχο». Αυτοί που βάφουν οπουδήποτε, χωρίς ίχνος σεβασμού, είναι για τον vk 1 άτομα μικρότερης ηλικίας, με διαφορετική νοοτροπία… Σε αυτό θα συμφωνήσει και ο Δημήτρης Ρηγόπουλος, δημοσιογράφος της «Καθημερινής» και συνεργάτης της LifΟ, ειδικός σε θέματα της πόλης, ο οποίος επίσης εστιάζει στον συνδυασμό νοοτροπίας και ηλικίας: «Θα έπρεπε να ξα-

#1

ταινία του παγκόσμιου box office είναι η ταινία Iron Man 3, συγκεντρώνοντας περισσότερα από 195,3 εκατ. δολάρια τις πρώτες ημέρες προβολής της, ξεπερνώντας τους Εκδικητές.

Πριν από δύο εβδομάδες, ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης, και ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Νότης Μηταράκης, συμφώνησαν από κοινού ότι η ιδιωτική επένδυση της εταιρείας OLIAROS θα πρέπει να ενταχθεί στη διαδικασία fast track και να χρηματοδοτηθεί από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Jessica (αναμένεται η έγκριση από την Εθνική Τράπεζα), το οποίο αφορά έργα βιώσιμης ανάπτυξης στον αστικό ιστό με την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Εν προκειμένω, στην περιοχή του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου. Ποια θα είναι αυτά τα έργα αστικής ανάπλασης; Ο καταλληλότερος να απαντήσει σε αυτό είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας OLIAROS, Ιάσωνας Τσάκωνας, ο οποίος τα τελευταία έξι χρόνια έχει αφοσιωθεί στο όραμα της ανάπλασης των δύο υποβαθμισμένων περιοχών, πιστεύοντας ότι μπορούν να μεταμορφωθούν σε πρότυπες γειτονιές, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Πώς θα συμβεί αυτό; «Σε πρώτη φάση η προσέγγισή μου έχει πέντε βασικούς άξονες. Ο πρώτος, και πιθανώς ο πιο σημαντικός, είναι να δημιουργηθούν δέκα κτίρια, τα οποία θα φιλοξενήσουν εταιρείες με αντικείμενο τις νέες τεχνολογίες, τη μόδα, την αρχιτεκτονική, τη γραφιστική και, φυσικά, κάθε νέα μορφή επιχειρηματικότητας. Μιλάμε ουσιαστικά για το δημιουργικό κομμάτι της κοινωνίας. Ο δεύτερος άξονας αφορά τις φοιτητικές κατοικίες. Εκεί που σήμερα δεσπόζουν οι γκετοποιημένες περιοχές του κέντρου, μέχρι το 2016 θα μένουν φοιτητές. Ο τρίτος είναι κτίρια με serviced studios διαμονής, όπως στο εξωτερικό. Παράλληλα, θα υπάρχει κι ένα new media school, το οποίο θα έχει ως στόχο την επανεκπαίδευση όσων δημιουργικών ανθρώπων θέλουν να γίνουν ακόμα πιο παραγωγικοί. Ο τέταρτος άξονας αφορά το KM Pop-up Market. Σε ένα μεγάλο οικόπεδο κοντά στην Ιερά Οδό θα τοποθετήσουμε 30-40 κοντέινερ, μετατρέποντας τον χώρο σε φυτώριο. Στόχος είναι κάθε 2-3 μήνες να επιλέγουμε νέα προϊόντα και να τα εντάσσουμε σε ένα υποστηρικτικό σύστημα που θα βοηθάει τους δημιουργούς τους σε επίπεδο παραγωγής, quality control και marketing, με την προοπτική να γίνουν εξαγώγιμα. Τώρα, εφόσον κάποιοι εξελιχθούν και αποκτήσουν μια καλή εμπορική παρουσία, τότε θα δημιουργήσουμε και μερικά καταστήματα σε έναν δρόμο όπου ουσιαστικά το εφήμερο του pop-up θα

62

ημέρες μακριά από το Βατικανό παρέμεινε ο επίτιμος Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ μετά την παραίτησή του στις 28/2.

μετουσιώνεται σε κάτι πιο μόνιμο. Τέλος, αναφορικά με τον πέμπτο άξονα, αυτός έχει να κάνει με την κατοικία και θα ενεργοποιηθεί αφού πρώτα ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διαδικασίες στα τέσσερα πρώτα στάδια (co-working spaces, studio housing, pop up market, καταστήματα). Διότι, αν δεν πάρει μπρος η πραγματική οικονομία, ο άξονας αυτός δεν είναι υλοποιήσιμος». Δεν είναι λίγοι, βέβαια, αυτοί που βλέπουν με μισό μάτι τα σχέδια του Ιάσωνα Τσάκωνα, πιστεύοντας ότι πίσω από τα μεγαλεπήβολα πλάνα του κρύβονται άλλοι σκοποί. Ο ίδιος λέει: «Είμαστε στην Ελλάδα, συνεπώς αντιλαμβάνομαι τη σχετική καχυποψία. Αυτό που θέλω να ξεκαθαρίσω εγώ είναι ότι δεν πρόκειται να διαχειριστώ κρατικά χρήματα. Το πρόγραμμα Jessica, για όσους γνωρίζουν, παρέχει την ευχέρεια να χρησιμοποιηθεί μέρος των πόρων που λαμβάνονται από την Ε.Ε. προκειμένου να επενδυθούν, υπό μορφή επιστρεπτέων χρηματοδοτήσεων, σε έργα που εντάσσονται στο πλαίσιο ολοκληρωμένων σχεδίων για την προαγωγή βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Κοινώς, μιλάμε για χαμηλότοκο δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τον οποίο θα αποπληρώσω εγώ. Παράλληλα, θα επενδύσω δικά μου κεφάλαια, ενώ η όποια “εξάρτηση” από το κράτος αφορά κάποια κονδύλια ΕΣΠΑ, τα οποία όμως δεν πρόκειται να τα διαχειριστεί η εταιρεία μου, αλλά ο δήμος, προκειμένου να δημιουργήσει τις συνθήκες που απαιτούνται για να εγκριθεί η χρηματοδότηση ύψους περίπου 78 εκατ. ευρώ». Αυτή την εποχή ο ιδρυτής της OLIAROS περιμένει την έγκριση από την Εθνική Τράπεζα.

Aν καταφέρει και εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση, τότε η εφαρμογή του σχεδίου του ξεκινά τον Ιούνιο και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2016. Μέχρι τότε θα σκέφτεται ως άνθρωπος της δράσης και θα δρα ως άνθρωπος της σκέψης, όπως του αρέσει να λέει.

— αντωνης ντινιακος

1.493 αγρότες επωφελήθηκαν από τις οικονομικές ενισχύσεις που κατέβαλε ο ΕΛΓΑ τη Μ. Τρίτη.

του δημήτρη σταμουλη

2.5.13 – lifo

9

❝ Ο ηγετικός ρόλος που έλαχε σήμερα στη Γερμανία δεν ξυπνά απλώς τα φαντάσματα της Ιστορίας… Η Γερμανία δεν έχει απλώς συμφέρον, έχει ηθική ευθύνη να ακολουθήσει μια πολιτική αλληλεγγύης ❞

Talk of the Town Αντ. Μανιτάκης

O Γερμανός διανοητής γιούργκεν χάμπερμας φωνάζει στο Βερολίνο που γκρέμισε ένα και χτίζει πολλά τείχη.

Doctor

α π ό το ν στ ελ ι ο koyλογλου

Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο και γενικώς το πολιτικό σύστημα έχουν ουσιαστικά πάψει να λειτουργούν. Όπως έγινε και την Κυριακή με το «πολυνομοσχέδιο», όπως αποκαλείται στα ελληνικά η νομοδιάρροια, η Βουλή ενέκρινε έναν νόμο για τις υποχρεώσεις της χώρας από το μνημόνιο, μαζί με δεκάδες άσχετες διατάξεις. Η ψηφοφορία, ακόμα και γι’ αυτές τις τελευταίες, έγινε σε ένα άρθρο, για να μην υπάρχουν διαρροές από το κυβερνητικό στρατόπεδο. Χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος, όλα αυτά έγιναν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος: σχεδόν κανείς βουλευτής δεν ξέρει τι ψήφισε. Ανάλογη είναι η εικόνα και στους άλλους «θεσμούς». Το υπουργικό συμβούλιο συνεδριάζει αραιότερα και από το Ραμαζάνι και έχει αντικατασταθεί από τη συνάντηση των τριών αρχηγών των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση. Μετά από κάποιες διεθνείς συναντήσεις που διαφημίζονται ως «κρίσιμες», ο πρωθυπουργός δεν ενημερώνει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά τους άλλους δύο πολιτικούς αρχηγούς. Στα πιο κάτω επίπεδα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική: μετά από τις συνεχείς περικοπές υπαλλήλων και μισθών, η δημόσια διοίκηση καταρρέει. Υπάρχει όμως ένας τομέας όπου το κυβερνητικό στρατόπεδο ανθεί και διακρίνεται: οι δηλώσεις. Για την ακρίβεια, η συζήτηση στο εσωτερικό της κυβέρνησης για την πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί, οι αποφάσεις του ανενεργού υπουργικού συμβουλίου, ο συντονισμός μεταξύ υπουργών και υπουργείων, έχουν όλα αντικατασταθεί από τις δηλώσεις των ενδιαφερομένων στα μέσα ενημέρωσης. Κάνει ο Βενιζέλος δηλώσεις ότι θα προωθήσει εδώ και τώρα τα διάφορα αιτήματά του, όπως η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, την οποία είχε αυξήσει το ΠΑΣΟΚ; Βγαίνοντας ο Στουρνάρας από το Μαξίμου, δηλώνει ότι το μέτρο θα εξεταστεί το καλοκαίρι. Αντικαθιστά η κυβέρνηση τον διοικητή του ΟΑΕΔ, παρά τις αντίθετες προειδοποιητικές δηλώσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ.; Βγαίνουν τα δύο τελευταία και με δηλώσεις τους κατακεραυνώνουν την απόφαση. Ζητούν ο Βαγγέλης και ο Φώτης ανασχηματισμό, μήπως βολέψουν κανέναν άνθρωπο; Δεν τίθεται θέμα, δηλώνει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

επιμελεια: θεοφιλοσ δουμανησ

Στη χώρα της νομοδιάρροιας, όλα έπαψαν να λειτουργούν.

Verbatim

H κυβέρνηση και οι «δηλωσίες»

Ο σωκράτης μάλαμας για τις φθηνές νότες της αποπλάνησης.

❝ Σας ικετεύω γονατιστός να συγχωρέσετε τη Σερβία για το έγκλημα που διαπράχθηκε στη Σρεμπρένιτσα ❞ Αρκετά χρόνια μετά, ο Πρόεδρος της Σερβίας τόμισλαβ νίκολιτς αποδέχεται μετανιωμένος μια σφαγή που δυσκολεύονται ακόμα να την αποδεχτούν άλλοι, πιο μακρινοί, που δεν την έζησαν.

❝ Η εξορία αρχίζει τη στιγμή που δημιουργείται μια απόσταση ανάμεσα σε αυτό που θέλει κάποιος να είναι και αυτό που η κοινωνία, η κυβέρνηση, το κράτος θέλουν να τον κάνουν να είναι ❞ Ο ορισμός της εξορίας από τον Αφγανό συγγραφέα και σκηνοθέτη ατίκ ραχίμι, που τη γνώρισε καλά.

❝ Ναι, πιστεύω... Πιστεύω ότι υπάρχει μια δύναμη που είναι η αγάπη. Ίσως γιατί δεν μπορείς να ζεις χωρίς την ελπίδα ότι υπάρχει κάποιος να σε φροντίζει ❞ Ο ηθοποιός δημήτρης καταλειφός, άγιες μέρες, για την αγάπη ως θείο δώρο.

❝ Πρέπει να κλέβεις κάτι απ’ όλους. Πρέπει να

Η δηλωσιομανία έχει ξεπεράσει τα όρια των κομμάτων και τώρα κατατρώει ξεχωριστά κάθε κόμμα. Την προηγούμενη εβδομάδα ο Μανιτάκης τόνιζε σε δηλώσεις του ότι η έγκριση της ρύθμισης την οποία προωθούσε ήταν θέμα ωρών. Αλλά, όπως προέκυπτε από δηλώσεις του, ο επίσης υπουργός της ΔΗΜ.ΑΡ. Ρουπακιώτης ήταν αντίθετος και δεν υπέγραφε. Με δηλώσεις του από τις Βρυξέλλες όπου βρισκόταν, ο πρόεδρος του κόμματος Φ. Κουβέλης τόνιζε ότι «όφειλε μεν να τηρηθεί η διαδικασία των προσωρινών αποφάσεων (που υποστήριζε ο Ρουπακιώτης), αλλά με ένα χρονικό όριο κάποιων μηνών (δηλαδή λίγο από Μανιτάκη)». Την επόμενη μέρα, σε νέες δηλώσεις του ο Ρουπακιώτης χαρακτήρισε «τερατούργημα» τις ρυθμίσεις Μανιτάκη. Και με νέες δηλώσεις του, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης (που μέχρι τότε υποστήριζε Μανιτάκη) διευκρίνισε ότι «ο πρωθυπουργός δεν γνώριζε το περιεχόμενο της ρύθμισης του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης (δηλαδή του Μανιτάκη) για τους συμβασιούχους». Παρά το μεγαλοπρεπές άδειασμα, ο κ. Μανιτάκης δεν βρήκε κανέναν λόγο να παραιτηθεί και δίκιο είχε ο άνθρωπος: δηλώσεις, σου λέει, είναι. Η κορυφαία ελληνική επιστημονική ανακάλυψη παράκαμψης της πολιτικής μέσω δηλώσεων οδήγησε την προηγούμενη εβδομάδα και στη… διάσπαση του ατόμου-υπουργού. Ο υπουργός Εργασίας δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι το πολυνομοσχέδιο θα περιλάμβανε μείωση κατά 30-35% στις νέες συντάξεις του ΟΑΕΕ. Μετά από λίγη ώρα, δήλωσε ξανά στους δημοσιογράφους ότι τελικά η ρύθμιση δεν θα περιληφθεί στο πολυνομοσχέδιο! Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο. Η κυβέρνηση στηρίζεται αποκλειστικά στην εικονική πραγματικότητα που έχουν δημιουργήσει τα μέσα ενημέρωσης: ότι, δηλαδή, η κατάσταση βελτιώνεται, τη στιγμή που το σύστημα καταρρέει. Όπως στον Όργουελ, η διάλυση του κράτους ονομάζεται «μεταρρυθμίσεις», οι υπό απόλυση δημόσιοι υπάλληλοι «επίορκοι», ο υπουργός Ανεργίας «Εργασίας», το άλλα αντ’ άλλων νομοσχέδιο «πολυνομοσχέδιο» και δεν συμμαζεύεται. Σε αυτό το σύστημα όπου όλα στηρίζονται στην εικόνα και την επικοινωνία, γιατί οι δηλώσεις να μην έχουν μεγαλύτερη αξία από τη Βουλή, το υπουργικό συμβούλιο ή τη σοβαρότητα και το ουσιαστικό έργο που θα έπρεπε να παράγει μια κυβέρνηση;

10 lifo – 2.5.13

❝ ... Οι εταιρείες δεν ενδιαφέρονται για τα τραγούδια, δεν τους ενδιαφέρει τι τρέφει την ψυχή των ανθρώπων… τους ενδιαφέρει να συνοδεύσουν όλες τις στιγμές των ανθρώπων με έναν κυκλώνα κραδασμών… να αγοράσουν κάτι άλλο, ας πούμε, παξιμάδια ή σερβιέτες ❞

έχεις μυαλό εγκληματία για να γίνεις σκηνοθέτης» Η συνταγή της επιτυχίας καρέ-καρέ. Ο κλιντ ίστγουντ ωμά ειλικρινής για την τέχνη της σκηνοθεσίας.

❝ Ο εκατομμυριούχος Άντελσον ξόδεψε 100 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει τον Ρόμνεϊ. Τόσα λεφτά θα μπορούσε να μου τα δώσει για να αποσυρθώ ❞ Ο μπάρακ ομπάμα, με χιούμορ για έναν εκατομμυριούχο που τον πολέμησε χωρίς επιτυχία με τα δολάρια του.

❝ Παλιά η Ελλάδα ήταν ένα μεγάλο πάρτι… Υπήρχε μια διαρκής αίσθηση γιορτής και μια ατμόσφαιρα πολύ ανεβασμένη… Πλέον, πολλοί γνωστοί μου ζουν με μισθούς που έχουν περικοπεί στο μισό ή έχουν χάσει εντελώς τη δουλειά τους ❞ Η βικτόρια χίσλοπ που είδε το «νησί» της κρίσης και το διαλαλεί για άλλη μια φορά.

Βικτόρια Χίσλοπ Κλιντ Ίστγουντ

Mπάρακ Oμπάμα Δημήτρης Kαταλειφός

υπερκείμενα νίκος δήμου Ο ιδανικός μας ηγέτης

Το Πάσχα ενός δύσπιστου

Nullius

α π ό το ν γι άν η βα ρουφά κ η

Η ανθρωπότητα ταλαιπωρήθηκε για αιώνες πολύ περισσότερο από την υπερβολική πίστη απ’ ό,τι από τη συστηματική δυσπιστία. «Απόδειξέ το» ακούω συχνά να λένε οι δύσπιστοι. «Καλά τα λόγια και οι θεωρίες, αλλά, αν δεν μας τα αποδείξεις, τι αξία έχουν; Γιατί να σε πιστέψουμε;». Η δυσπιστία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της επιστημονικής μεθόδου. Γι’ αυτό χαίρομαι όταν πέφτω πάνω σε δύσπιστους ανθρώπους. Και γι’ αυτό προσπαθώ να παραμένω δύσπιστος – ιδίως απέναντι στα πιστεύω μου. Η ανθρωπότητα ταλαιπωρήθηκε για αιώνες πολύ περισσότερο από την υπερβολική πίστη απ’ ό,τι από τη συστηματική δυσπιστία. Το πρόβλημα είναι ότι στη σφαίρα των κοινωνικών επιστημών, και βεβαίως των οικονομικών θεωριών, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο τι σημαίνει το «απόδειξέ το». Πώς μπορεί να αποδείξει κανείς, π.χ., ότι το Νιου Ντιλ του Ρούσβελτ βοήθησε να ανακουφιστεί ο αμερικανικός λαός από τη Μεγάλη Ύφεση; Ό,τι στοιχεία και να παρουσιάσει, η αντίπαλη πλευρά μπορεί να ισχυριστεί ότι, αν ο Ρούσβελτ είχε ηττηθεί το 1932 από τον Χούβερ, η οικονομία των ΗΠΑ θα είχε ανακάμψει γρηγορότερα. Όμως, κάτι τέτοιο, ή το αντίθετό του, θα μπορούσε να αποδειχτεί μόνο αν υπήρχε η δυνατότητα να πατήσουμε το rewind της Ιστορίας, να επιστρέψουμε στον Ιανουάριο του 1933, να τοποθετήσουμε τον Χούβερ στον Λευκό Οίκο για άλλα τέσσερα χρόνια, να πατήσουμε το κουμπί play και μετά να κάτσουμε σε μια αναπαυτική καρέκλα να δούμε τι θα γινόταν σε μια τέτοια περίπτωση. Αφού δεν υπάρχει μια τέτοια πειραματική μέθοδος, ο εμπειρισμός (δηλαδή η μέθοδος της εξαγωγής συμπερασμάτων αποκλειστικά από τη συστηματική παρατήρηση των «δεδομένων») είναι καταδικασμένος να μας οδηγήσει σε ανόητα συμπεράσματα. Στο συμπέρασμα, π.χ., ότι το Πάσχα προκαλείται από μια πρότερη μείωση της κατανάλωσης κρέατος που, με τη σειρά της, οδηγεί σε κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης του αρνιού. Ή ότι τα Χριστούγεννα οφείλονται σε μια προηγούμενη αύξηση της ζήτησης παιχνιδιών και προκαλούν ξαφνική αλλά πρόσκαιρη μείωση σχεδόν όλων των τιμών (σ.σ. τις... εκπτώσεις). Τι μπορεί να σημαίνει, λοιπόν, η προσταγή «απόδειξέ το!», όταν δεν έχουμε τη δυνατότητα της εργαστηριακής αναπαραγωγής των φαινομένων; Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αφορά αποδείξεις τύπου ευκλείδειας γεωμετρίας, καθώς μια τέτοια απόδειξη το μόνο που καταφέρνει να κάνει είναι να καταδεικνύει τι ακολουθεί από συγκεκριμένα αξιώματα ή υποθέσεις, οι οποίες όμως ποτέ δεν μπορεί να αποδειχτούν σωστές ή εσφαλμένες. Στην οικονομική θεωρία, για παράδειγμα, όλες οι σφοδρά συγκρουόμενες μεταξύ τους θεωρίες (νεοφιλελευθερισμός, μαρξισμός, κεϋνσιανισμός) μπορούν να αποδειχτούν ορθές, εφόσον συμφωνήσουμε με παραδοχές (ή αξιώματα) που δεν αποδεικνύονται (ούτε καταρρίπτονται) είτε στη βάση της μαθηματικής λογικής είτε εμπειρικά.

Βέβαια, το πρόβλημα της αποδεικτικής αδυναμίας δεν το έχουμε μόνο οι οικονομολόγοι και εν γένει οι κοινωνικοί επιστήμονες. Το έχουν και οι αστρονόμοι, οι γεωλόγοι και οι σεισμολόγοι που παρακολουθούν τα φαινόμενα της μελέτης τους χωρίς να μπορούν να τα «ξανατρέξουν» στο εργαστήριο, αλλάζοντας κάποιες παραμέτρους ώστε να δουν «τι θα γινόταν εάν...». Το έχουν, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, και οι θεωρητικοί φυσικοί που πασχίζουν δεκαετίες τώρα να ενοποιήσουν τη θεωρία τους περί ηλεκτρομαγνητισμού, κβαντομηχανικής και βαρύτητας σε μια «θεωρία των πάντων». Στην προσπάθειά τους αυτή αναγκάζονται να δημιουργήσουν μαθηματικά υποδείγματα σε πολλαπλές διαστάσεις (πάνω από δέκα) τις οποίες, εξ ορισμού, είναι αδύνατον (ακόμα κι αν υπάρχουν) να παρατηρήσουν άνθρωποι σχεδιασμένοι για τις τρεις, άντε για τις τέσσερις, διαστάσεις. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι οι φυσικές αυτές επιστήμες και οι δικές μας οι κοινωνικές είναι «ίσα κι όμοια». Μπορεί οι αστρονόμοι και οι θεωρητικοί φυσικοί που ασχολούνται με τη «θεωρία των πάντων» να μη διαθέτουν πειραματικές μεθόδους, διαθέτουν όμως κάτι που δεν διαθέτουμε εμείς οι οικονομολόγοι: τη σιγουριά ότι η Φύση, την οποία προσπαθούν να εξηγήσουν, έχει γραμμένες στα παλαιότερα των υποδημάτων της τις σκέψεις τους και τις θεωρίες τους για εκείνη! Αντίθετα, οι κοινωνικές επιστήμες επηρεάζουν την κοινωνία που μελετούν και γι’ αυτό θυμίζουν τη μετεωρολογία σε κάποιον φανταστικό πλανήτη, όπου ο καιρός εξαρτάται από τις προσδοκίες των κατοίκων του για τον καιρό... Γι’ αυτόν το λόγο, ενώ οι γεωλόγοι και οι αστρονόμοι μπορούν να ελπίζουν ότι κάποια στιγμή θα βρουν τρόπο να επαληθεύσουν τις θεωρίες τους, εμείς οι κοινωνικοί επιστήμονες ποτέ δεν θα τα καταφέρουμε (καθώς οι κοινωνίες μας και οι θεωρίες μας γι’ αυτές είναι ένα κουβάρι). Συμπερασματικά, αν η «απόδειξη» αποτελεί προαπαιτούμενο για να πιστέψει κανείς κάποια υπόθεση, κάποια θεωρία, είναι εύκολο να πιαστούμε, σε πολλούς τομείς, στην απεχθή παγίδα ενός διλήμματος μεταξύ της τυφλής «πίστης» και της ριζοσπαστικής «δυσπιστίας» (του ακατάσχετου σχετικισμού). Ως συνήθως, το ζητούμενο είναι πώς θα αποφύγουμε τα δύο άκρα. Για να τα αποφύγουμε, όμως, απαιτείται η παραδοχή, όσο επίπονη κι αν είναι, ότι χρειάζεται ένας φιλοσοφικός σεβασμός τόσο στην πίστη όσο και στη δυσπιστία. Αν και αμετάκλητα άθεος, κρίνω ότι το ελληνικό Πάσχα δίνει σε εμάς που κλίνουμε προς τον σκεπτικισμό και στη δυσπιστία μια εξαιρετική ευκαιρία να τείνουμε χείρα κατανόησης προς εκείνους που πιστεύουν άνευ απόδειξης. Για να έχει όμως αξία αυτό, πρέπει και εκείνοι να ανταποδώσουν, σεβόμενοι τη σημασία της εκ προοιμίου δυσπιστίας.

n Σε ένα πράγμα συμφωνούμε όλοι (εκτός από τους αναρχικούς): χρειαζόμαστε καλούς πολιτικούς. Οι παλιότεροι (αλλά και οι σημερινοί) μας βούλιαξαν, μας κορόιδεψαν, μας χρεοκόπησαν. Είτε από ανικανότητα, είτε από συμφέρον (είτε και τα δύο), τα έκαναν θάλασσα. n Πού θα τους βρούμε; Και πώς θα τους αξιολογήσουμε; n Λέμε πως ένας καλός πολιτικός πρέπει να έχει γνώσεις. Όμως, είδαμε πως οι καθηγητές και τεχνοκράτες δεν αποδίδουν πάντα. Και όχι μόνον αυτό. Λόγω υπερβολικής γνωστικής οίησης, διαφωνούν και συγκρούονται. Προχθές ο πρόεδρος των δικηγόρων έβγαλε τον συνταγματολόγο αντισυνταγματικό. n Βλέπουμε τους ξένους. Ο –μισητός σε εμάς– Σόιμπλε εκλέγεται κάθε χρόνο καλύτερος υπουργός Οικονομικών της Ευρώπης. Και δεν είναι καν οικονομολόγος. Αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί κανένα (εκτός από τον Γιάννη Πρετεντέρη, που προ ημερών κραύγασε: «Μαζέψτε τον!» και μου θύμισε το: «Δεξιότερα, Κουροπάτκιν!»). n Άρα, δεν είναι θέμα γνώσεων. Αλλά, πάλι, χωρίς γνώσεις; Θα εμπιστευόσασταν κάποιον κουμπούρα που μπερδεύει τους υδατάνθρακες με τους υδρογονάνθρακες; n Θέλουμε, βέβαια, να είναι έντιμοι. Όμως, αυτό συνήθως αποδεικνύεται εκ των υστέρων. Όσο δεν είσαι κοντά στη χύτρα (ή δεν έχεις κουτάλα, που έλεγε και ο Ροΐδης), αναγκαστικά είσαι τίμιος. Μόνον όταν εμφανιστεί το «δωράκι» των 500.000.000 (πού είσαι Ανδρέα!), θα φανεί πόσο αντέχεις στον πειρασμό. n Πρέπει όμως να σε θέλει και ο κόσμος. Καλός, λένε, ήταν ο Μόντι – κι έσωσε την Ιταλία από τη χρεοκοπία. Αλλά στις εκλογές έψαχνε την ψήφο του. Πήρε το ένα τρίτο από τον Μπέπε Γκρίλλο. Που μπορεί να είναι θαυμάσιος διασκεδαστής – αλλά θα του εμπιστευόσασταν το μαγαζί σας; n Και, φυσικά, πρέπει να είναι αποτελεσματικός. Το πιο δύσκολο στην Ελλάδα, όπου παίρνουμε αποφάσεις, ψηφίζουμε νομοσχέδια, βγάζουμε διατάξεις – και δεν εφαρμόζουμε απολύτως τίποτα. n Μάλλον πρέπει να καταφύγουμε στη βιοτεχνολογία. Συνδυάζοντας γονίδια να φτιάξουμε τον τέλειο πολιτικό. Που να έχει τη σοφία του Βενιζέλου (Ελ.), την ευαισθησία του Τρικούπη, τη γοητεία του Ανδρέα, την αποφασιστικότητα του Καραμανλή (πρεσβύτερου), την εντιμότητα του Πλαστήρα και τον δυναμισμό του Έβερτ (ή Μπουλντόζα). Μόνο ένας τέτοιος θα μπορούσε να γίνει οδοστρωτήρας, παγοθραυστικό και να ανοίξει δρόμο για την ανάκαμψη. n Δυστυχώς, η βιοτεχνολογία αργεί ακόμα. Οπότε, βολευτείτε με αυτούς που έχουμε και απολαύστε μία ακόμα ωραία άνοιξη και ένα Καλό Πάσχα. Καθότι μετά δεν ξέρουμε τι μας περιμένει…

2.5.13 – lifo

11

Talk of the Town

α π ό τ ον δ ημήτ ρ η ρ ηγ όπ ουλο

ηλίας καφούρος Ζωγράφος

Νέες αθηναϊκές σκοτούρες.

1 KM Properties Σύμφωνα με τo πρόγραμμα της εταιρείας, οι χώροι που θα διαμορφωθούν θα περιλαμβάνουν κατοικίες σε ποσοστό 43%, γραφεία 9%, open space plans 19%, εμπορικούς χώρους 21%, αποθηκευτικούς χώρους 8%.

2 Ιάσωνος 57 οίκοι ανοχής συνωστίζονται αυτήν τη στιγμή στους δρόμους γύρω από την Ιάσωνος.

12 lifo – 2.5.13

Θετικά είναι τα νέα για την επένδυση σε Κεραμεικό και Μεταξουργείο / η κυβέρνηση φαίνεται να έχει αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει πλέον αρκετός καιρός για να ευδοκιμήσει η πρόταση της Oliaros για την περιοχή και να ενταχθεί στο πρόγραμμα Jessica / το Jessica δεν είναι ένα δεύτερο ΕΣΠΑ, όπως μπερδευόμαστε πολλοί / η ιδιαιτερότητά του είναι ότι προϋποθέτει δημόσια και ιδιωτικά χρήματα και εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά σε αστικές αναπλάσεις / σημείο αναφοράς είναι ακίνητα της Oliaros που θα μετασκευαστούν για να αναπτυχθούν εμπορικοί και επαγγελματικοί χώροι από τους δημιουργικούς τομείς της οικονομίας (νέα ελληνικά προϊόντα, επιχειρήσεις τεχνολογίας, δικηγορικά, αρχιτεκτονικά, δημιουργικά γραφεία κ.ά.), καθώς και πρότυπες φοιτητικές κατοικίες / το KM Properties, όπως ονομάζεται η πρωτοβουλία της Oliaros, περιλαμβάνει συνολικά 39 κτίρια, εκ των οποίων τα 20 είναι διατηρητέα, τα 5 παλαιά επαγγελματικά κτίρια, ενώ οι νέες οικοδομές θα αφορούν την πλειονότητα της προβλεπόμενης δομημένης επιφάνειας του έργου που εξελίσσεται στην περιοχή Κεραμεικού-Μεταξουργείου / η βασική εκκρεμότητα για να προχωρήσει η επένδυση και να ενταχθεί στο Jessica είναι να τη χρηματοδοτήσει η Εθνική Τράπεζα / η τελευταία έχει όλη την καλή διάθεση, υπό έναν όρο: να λυθεί το πρόβλημα της ασφάλειας / και, κυρίως, να απομακρυνθούν τα παράνομα πορνεία που είναι συγκεντρωμένα κυρίως στον πεζόδρομο της Ιάσωνος / με τους οίκους ανοχής σε πλήρη λειτουργία η Εθνική Τράπεζα δεν ρισκάρει ούτε μισό ευρώ / έτσι έχουν επιστρατευθεί πολιτικά πρόσωπα για να πειστεί το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας να άρει τις επιφυλάξεις του / αν γίνει αυτό, το έργο θα προχωρήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2015 / ο Δήμος στηρίζει το πρότζεκτ και πολύ καλά κάνει / συμπληρωματικά έχει εντάξει παράπλευρα έργα στο ΕΣΠΑ, ύψους 7 εκατ. ευρώ / για να πάρετε μια ιδέα, προβλέπεται η δημιουργία παιδικού σταθμού, ενός πράσινου ποδηλατόδρομου, η ανάπλαση της πλατείας Αυδή και ο φωτισμός ολόκληρης της περιοχής με νέας τεχνολογίας λαμπτήρες / δεν αποτελεί έκπληξη που και αυτό το πρότζεκτ έχει βρεθεί κατά καιρούς στο στόχαστρο, καθώς το ξεκίνησε ιδιώτης, ο οποίος de facto στην Ελλάδα είναι λαμόγιο, θέλει να διώξει τους φτωχούς και (το χειρότερο) θέλει να βγάλει λεφτά / άκουσον, άκουσον / να έχεις μια επιχείρηση (αυτό έχει ο κ. Ιάσωνας Τσάκωνας με την Oliaros) και να μην το κάνεις για την ψυχή της μάνας σου, αλλά γιατί θέλεις να κερδίσεις / όπως είναι γνωστό, οι μεγάλες πόλεις του δυτικού κόσμου αναπτύχθηκαν χάρη στην ελεημοσύνη φιλανθρωπικών ιδρυμάτων ή ανιδιοτελών χριστιανών / αυτή είναι η βασική κατηγορία που απευθύνεται στην Oliaros: ότι θέλει να «αναβαθμίσει» μια περιοχή (φτου κακά), να ανέβουν οι αξίες γης και στη συνέχεια να κερδίσει ο ίδιος / με αποτέλεσμα να εκτοπιστούν οι ανήμποροι και οι μετανάστες / εγώ αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι το τελευταίο το οποίο θέλουν είναι να στήσουν στο Μεταξουργείο και στον Κεραμεικό ένα γκέτο πλουσίων / δεν ξέρω πολλούς πλούσιους που θα άφηναν το Ψυχικό και την Εκάλη για το Μεταξουργείο, όσο «της μόδας» κι αν γίνει, όσοι «cool» αρχιτέκτονες κι αν υπογράψουν τα νέα κτίρια της Oliaros / οι πόλεις, για να πετύχουν, πρέπει (ανάμεσα σε πολλά άλλα) να παράγουν και πλούτο / αν συμβεί αυτό το «κακό» σε Κεραμεικό και Μεταξουργείο και «αναβαθμιστούν», υπάρχουν τρόποι για να επιδοτήσεις ενοίκια και να συγκρατήσεις παλιούς κατοίκους / διαφορετικά, ας αφήσουμε τα πάντα να ρημάξουν από τον φόβο της «αναβάθμισης»...

Καμίνια

q Μόλις ανοίγει η εξώπορτα του σπιτιού μου αντικρίζω τους θαμώνες του καφενείου «Το Στυλ» απέναντι από το σπίτι μου. Είναι εκεί ανελλιπώς και μου δημιουργούν μια περίεργη αίσθηση υποστήριξης. q Όταν ήμουν μικρός, χανόμουν για ώρες στους δρόμους της περιοχής μου. Θυμάμαι μια αίσθηση απόκοσμης μεσημεριανής ησυχίας και τον εαυτό μου να περιφέρεται στα στενά μονάχος, μεταφερόμενος, διαμέσου της πλήξης μου, σε φανταστικούς προορισμούς. Μαζί με τους φίλους μου εξερευνούσαμε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, μισογκρεμισμένα σπίτια και οικοδομές σε επικίνδυνες ακροβασίες που ευτυχώς ποτέ δεν μας στοίχισαν περισσότερο από μερικά χέρια ξύλο. Κάθε σπιθαμή της γειτονιάς είχε επεκταθεί φαντασιακά από παιχνίδια που σκαρώναμε πάνω σε πεζοδρόμια και πλατύσκαλα, κολόνες της ΔΕΗ και δέντρα. q Για ψωμί με προζύμι πηγαίνω στο ζαχαροπλαστείοφούρνο του Βασιλείου και για κρητικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας στο μαγαζί του Νικήτα. Για τα υπόλοιπα, υπάρχει ο Σκλαβενίτης από το 1975, το τρίτο κατάστημα που δημιουργήθηκε στην ιστορία της αλυσίδας και διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Συχνά καλώ φίλους για φαγητό στον «Ζάχο», λαϊκή ταβέρνα που είναι ακόμα και τις καθημερινές ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο και σερβίρει ψάρι και κρέας σε πολύ χαμηλές τιμές. Το αγαπημένο μου μέρος όμως είναι η Ζωοδόχος Πηγή, η ταβέρνα του Κώστα και του Αλέκου, που άνοιξε ο παππούς τους πολλά χρόνια πριν και τώρα πια τη λειτουργούν αυτοί με μεγάλη αφοσίωση. Η ατμόσφαιρα του χώρου, η ποιότητα του φαγητού και οι παρέες που συναντά κάποιος εκεί κάνουν τον χώρο πολύ ιδιαίτερο. Πολλές βραδιές καταλήγουν αιφνιδιαστικά σε εκτελέσεις και τραγούδια από εξαιρετικούς μουσικούς που είναι πελάτες του μαγαζιού. Άλλες φορές η ζωντανή μουσική συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα της ταβέρνας.

από τον δημήτρη κυριαζή

Αναζωογόνηση ή ανάπλαση;

γειτονιά

Urban

Ο Ηλίας Καφούρος παρουσιάζει την τρίτη ατομική του έκθεση στην γκαλερί ΑΔ από 25 Απριλίου έως και 8 Ιουνίου.

q Μένω στα Καμίνια. Λίγα τετράγωνα μακριά από το εργοστάσιο της Ελαΐς στην Πειραιώς, από τα τελευταία εργοστάσια που έχουν απομείνει σε μια μικρή γειτονιά της οποίας οι κάτοικοι κάποτε μοχθούσαν σε κλωστοϋφαντουργεία, καπνοβιομηχανίες, μηχανουργεία, βυρσοδεψεία, εργοστάσια φαρμάκων και, φυσικά, σε καμίνια, που έδωσαν και το όνομά τους στην περιοχή.

q Αξίζει κανείς να προσέξει τις παλιές, μεταλλικές πόρτες με τα αριστοτεχνικά κάγκελα, από τις οποίες είναι γεμάτη η περιοχή. Σπίτια πέτρινα, εγκαταλελειμμένα, που σφραγίζονται από αυτές σαν ταφόπλακες, και οικίες που συνεχίζουν να αναπνέουν τρίζοντας, κάνοντας τους ίδιους μεταλλικούς ήχους εδώ και χρόνια. Τα πανέμορφα γεωμετρικά μοτίβα πάνω τους μαρτυρούν μια δεξιοτεχνία που μάλλον δεν τη συναντάς πια. q Περίπου τέτοια εποχή, λίγο πριν από το Πάσχα, είκοσι πέντε χρόνια πριν, είχαμε μαζευτεί με την παρέα μου και σκάγαμε κροτίδες στην κεντρική αλάνα. Όσο περνούσε η ώρα κι αυτές λιγόστευαν γινόμασταν όλο και πιο δημιουργικοί, τοποθετώντας τες μέσα σε χώματα, λάσπες, μπουκάλια κ.λπ. για να βλέπουμε το εντυπωσιακό αποτέλεσμα της έκρηξης. Την τελευταία από αυτές –μετά από δική μου προτροπή– τη σφηνώσαμε μέσα σε κόπρανα σκύλου. Ο πιο μεγαλόσωμος και θαρραλέος από εμάς την άναψε, αλλά, λόγω μικρού φιτιλιού, το δυναμιτάκι έσκασε αμέσως γεμίζοντας το αιφνιδιασμένο του πρόσωπο με… σκατά. Ξεκαρδισμένοι οι υπόλοιποι, προσπαθούσαμε να ξεφύγουμε καθώς μας κυνηγούσε σαν κλαμένο ζόμπι, φωνάζοντας ότι εμείς τον πιέσαμε να το κάνει.

2

φωνή λαού ανδρόνικος καλλίρης Ένας νεαρός θεολόγος μας μυεί στα μυστήρια του Πάσχα.

1

α π ό τ ο ν δ η μ ή τ ρ η κ υρ ι α ζ ή

3

Τι ακριβώς νηστεύουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα; Η νηστεία δεν είναι απλή υπόθεση για τον Χριστιανισμό, αποτελεί μάλιστα μία από τις δύο πρώτες εντολές που έδωσε ο Θεός στους πρωτόπλαστους μέσα στον Παράδεισο («να μη φάτε από τον καρπό του δέντρου της γνώσεως του καλού και του κακού»). Εκτός, λοιπόν, από τις συγκεκριμένες τροφές που πρέπει να τρώμε, κανονικά δεν επιτρέπεται να πίνουμε οινοπνευματώδη, να διασκεδάζουμε και να κάνουμε σεξ. Ποιο είναι το highlight της Εβδομάδας των Παθών; Αν το δούμε με μια κινηματογραφική ματιά, σίγουρα η Μεγάλη Πέμπτη, και συγκεκριμένα ο Μυστικός Δείπνος, αποτελούν μια ξεχωριστή περίπτωση. Ο Χριστός συγκεντρώνει όλους τους μαθητές του για το τελευταίο του δείπνο και τους πλένει τα πόδια – μια συνήθεια των δούλων της εποχής. Υπάρχει ένταση, συγκίνηση, ενώ όλοι αναγνωρίζουν τη σημασία της στιγμής. Θα είναι η τελευταία φορά που βρίσκονται όλοι μαζί, ενώ στο background υπάρχει και η προδοσία του Ιούδα. Μετά την αποχώρηση του Ιούδα ο Χριστός θα παραδώσει για πρώτη φορά στους μαθητές του το Μυστήριο της Ευχαριστίας («Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου…»). Ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία «κατάνυξης»; Εντάξει, κλασικά Φράνκο Τζεφιρέλι και Ιησούς από τη Ναζαρέτ. Διαχρονική αξία. Τι γίνεται με το Άγιο Φως κάθε χρόνο και γιατί υπάρχει τόση ένταση; Από το 1118 μ.Χ. ο Πατριάρχης των Ελλήνων Ορθοδόξων έχει το προνόμιο να «βγάζει» το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Tάφο. Την πρωτοκαθεδρία των Ελλήνων αμφισβητούν όμως οι Αρμένιοι, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δημιουργείται ένταση το Μ. Σάββατο, με αποκορύφωμα βεβαίως το ανελέητο ξύλο που παίχτηκε το 2008. Στα καθαρά τελετουργικά, το μεσημέρι του Μ. Σαββάτου ο ορθόδοξος Πατριάρχης ανεβαίνει στον πατριαρχικό θρόνο και περνούν μπροστά του οι εκπρόσωποι των άλλων δογμάτων, φιλώντας του το χέρι. Αμέσως μετά η Ιερή Λιτανεία περιφέρεται τρεις φορές γύρω από τον Πανάγιο Τάφο και στη συνέχεια μπαίνουν μέσα ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων με τον Δραγουμάνο των Αρμενίων. Μετά ακολουθεί ο Πατριάρχης, ο οποίος μπαίνει στο Ιερό Κουβούκλιο, προσεύχεται και βγαίνει με το Άγιο Φως.

insta lifo

5

ακ ολουθ ω ν τα ς τ ι ς ζ ωέ ς του i n s tag r a m

4

6

Οι instagrammers της εβδομάδας 1. i_nicol’s photo, 2. thomasrod’s photo, 3. anastasia_max’s photo, 4. minatia’s photo, 5. katesblues’s photo, 6. mhulot’s photo Χρησιμοποίησε το hashtag #lifo για να συμμετέχεις στην καθημερινή επιλογή του lifo.gr ή στις δημοσιεύσεις αυτής της σελίδας.

2.5.13 – lifo

13

ΤΟ τελευταιο ταξιδι Θάνατος και Ανάσταση στην Αθήνα του 2013 Από τον Ηλια Μαγκλινη

εικονογράφηση: dreyk the pirate

Tο τελευταιο ταξιδι

Κ

Δεν είναι μόνο τα νέα και, συχνά, τυχάρπαστα γραφεία τελετών που φυτρώνουν σαν μανιτάρια εξαιτίας των οποίων έχει αλλάξει η δουλειά. Είναι και ο κόσμος, που «θέλει απλώς να τελειώνει».

αθισμένος απέναντί μου, ο Μαρίνος ρωτάει αν με ενοχλεί το τσιγάρο. Βρισκόμαστε στο γραφείο του, στην αρχή της Συγγρού, και κουβεντιάζουμε. Του λέω ότι δεν με πειράζει ο καπνός. Γόνος Μικρασιατών, μου εξομολογείται την αγάπη του στην ΑΕΚ και στον Απόλλωνα Σμύρνης (πρώην Αθηνών). Αργότερα μόνο η κουβέντα μας γυρνάει στο «τελευταίον μυστήριον»: τον θάνατο. «Είμαστε μια ανδροπαρέα, φίλοι από παλιά» μου διηγείται. «Όχι της δουλειάς, φίλοι. Βρισκόμαστε και πίνουμε τσίπουρα. Χρόνια τώρα. Κάποια στιγμή, ένας από την παρέα σήκωσε το ποτήρι κι ευχήθηκε στην υγειά εκείνου που θα πέθαινε πρώτος απ’ όλους μας. Έγινε παράδοση αυτό. Ώσπου, κάποιος είπε ότι αλλιώς πρέπει να το κάνουμε. Για φανταστείτε, είπε, πόσο σκληρό θα είναι για εκείνον που θα μείνει τελευταίος από αυτό το τραπέζι. Είχε δίκιο. Από τότε, πίνουμε κάθε χρόνο στην υγεία εκείνου που θα πεθάνει τελευταίος από την παρέα· και μόνος».

Τα γραφεία κηδειών Υποδοχή νεκρών, ποιότητα φερέτρου και η ζωή ενός ιδιοκτήτη γραφείου κηδειών. Ο Μαρίνος είναι εργολάβος κηδειών. Συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση, από παππού και πατέρα. «Τελετές Παπαγεωργίου. Έτος ιδρύσεως 1947» γράφει στην τζαμαρία του γραφείου. Καθώς συζητάμε, παρατηρώ την κλειστή πόρτα πίσω του. Υποψιάζομαι τι μπορεί να κρύβει. Το 2004 πέθανε ο πατέρας μου και με τον Βασίλη Πρινέα, επίσης παλαιό εργολάβο τελετών στο Παγκράτι, κανονίζαμε τα της κηδείας, όταν μου είπε «πρέπει τώρα να διαλέξετε φέρετρο». Με οδήγησε από μια παρόμοια πόρτα πλάι στο γραφείο του σε μια στενή αποθήκη. Βρέθηκα ξαφνικά περικυκλωμένος από φέρετρα, από το πάτωμα ως το ταβάνι, το ένα πάνω στ’ άλλο, αλφαδιασμένα. Εννοείται ότι όλα μου φαίνονταν ίδια. Δεν ήταν: οι τιμές ξεκινούσαν από τα 800 ευρώ κι έφταναν ακόμα και τα 5.000 ευρώ. Επέλεξα ένα φέρετρο των 1.200, το δεύτερο πιο φθηνό. Κι αν δεν κάνω λάθος, ήταν από ξύλο καρυδιάς. «Ο εργολάβος εννοούσε ότι ήταν βαμμένο τύπου καρυδιάς» διευκρινίζει ο Μαρίνος. «Σπανίζουν πια τα μασίφ και κυριαρχούν οι απομιμήσεις, από MDF» προσθέτει. Με οδηγεί κι εκείνος στην πόρτα πίσω του ακριβώς, όπου όμως έχει μόνο ένα φέρετρο, κι αυτό διότι το κυρίως γραφείο του βρίσκεται στην Αχαρνών, εκεί όπου άνοιξε την επιχείρηση ο παππούς. Γεννημένος στην Αρτάκη της Μικράς Ασίας,

ο παππούς Μαρίνος ξεκίνησε προπολεμικά να εργάζεται ως οδηγός ιππήλατης νεκροφόρας. Ο εγγονός θυμάται ακόμα την άμαξα, παροπλισμένη πλέον, χωρίς τα άλογά της, σε μια αποθήκη. Η απασχόληση αυτή οδήγησε τον Μαρίνο τον γηραιότερο στην απόφαση να ανοίξει δικό του γραφείο τελετών. Επισήμως, το γραφείο φέρει ως έτος ιδρύσεως το 1947, όταν ανέλαβε ο πατέρας του Μαρίνου, «κι αφού ξεμπέρδεψε με τις πολιτικές διώξεις». Το 1984 ήρθε η σειρά του Μαρίνου του νεότερου. «Από παιδάκι μεγάλωνα πλάι στις νεκροφόρες. Δεν με ενοχλούσε. Έγινε σιγά-σιγά. Μια μύηση. Έτσι συμβαίνει και σε άλλες οικογένειες εργολάβων. Συνήθως, αναλαμβάνει ο πρωτότοκος, όπως στη δική μου περίπτωση – αν και, πλέον, στον χώρο έχουν μπει και πολλές γυναίκες. Η κόρη μου, ας πούμε, παρότι έχει σπουδάσει κοινωνική λειτουργός, δεν το αποκλείει». «Βέβαια», καταλήγει ο Μαρίνος γελώντας, «συνήθως αναλαμβάνει το παιδί που δεν πολυπάει τα γράμματα». Στη δική του περίπτωση, όμως, αυτό δεν ισχύει: Γυμναστική Ακαδημία στη Ρουμανία, αργότερα σπουδές ψυχολογίας, πολεμικές τέχνες και σεμινάρια δημιουργικής γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Με τον Μαρίνο μπορείς να μιλήσεις για κυβιστική ζωγραφική και σοσιαλιστικό ρεαλισμό, για την ποίηση του Γιάννη Βαρβέρη. Όχι κι άσχημα για… «κοράκι». Ο Μαρίνος χαμογελάει γλυκόπικρα. « Έχω υποστεί αυτόν το ρατσισμό» λέει. «Δεν θα βρεις εργολάβο που δεν θα σου πει κάτι τέτοιο. Από το σχολείο ακόμα. “Ο γιος του πεθαμενατζή”, έλεγαν. Το κουβαλάς. Αλλά ο κόσμος έχει κι ένα δίκιο, ως ένα σημείο. Στον χώρο υπάρχουν πλέον πολλά “κοράκια”. Οι λεγόμενοι “σαλταδόροι”, οι “αλεξιπτωτιστές”, που δεν σέβονται το πένθος σου. Πολλά νέα γραφεία κάνουν εξαιρετική δουλειά, ζηλεύω τον επαγγελματισμό τους, ωστόσο τα περισσότερα από τα καινούργια με κάνουν να ντρέπομαι για την ποιότητα των υπηρεσιών τους, αλλά κυρίως για τη συμπεριφορά τους. Παράδειγμα: κάποια νέα γραφεία κάνουν διαφήμιση την ώρα της τελετής. Ενώ πληρωνόμαστε για να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας προκειμένου να γίνει με σωστό τρόπο η τελετή, αυτά τη χρησιμοποιούν για να διαφημίσουν τη φίρμα τους. Βλέπεις στο τραπεζάκι για τις καθιερωμένες υπογραφές να φιγουράρει η φίρμα του γραφείου – και χωρίς να έχει ερωτηθεί η οικογένεια του θανόντος. Κιτς ταμπέλες και καρτούλες του γραφείου τελετών με ροδοπέταλα. Επίσης, η εκκλησία μάς παρέχει δύο εικόνες οι οποίες τοποθετούνται πάνω στο καπάκι του φερέτρου. Κάποια γραφεία, όμως, τοποθετούν τις δύο εικόνες σε στήλες, δεξιά κι αριστερά, πάνω στις οποίες αναγράφεται η φίρμα. Την ώρα της ταφής μπορεί να δεις υπαλλήλους να μοιράζουν χαρτομάντιλα με τη φίρμα γραμμένη. Και στο κυλικείο μπορείς να βρεις καρτούλες αφημένες στο σερβίτσιο «Σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή στο πένθος μας. Η οικογένεια» και

από κάτω φαρδιά-πλατιά τη φίρμα και πάλι. Ένα συγκεκριμένο γραφείο κάνει κάτι άλλο: το καλοκαίρι μοιράζει νερά και τον χειμώνα ομπρέλες! Κάποιοι ξεχνούν ότι αυτή δεν είναι μια οποιαδήποτε δουλειά». Αυτό είναι το μόνο βέβαιο: δεν είναι μια οποιαδήποτε δουλειά. Πάντως, γραφεία τελετών βρίσκονται σε αφθονία. «Όταν ανέλαβα το 1984», λέει ο Μαρίνος, «στην Αττική δεν ήμαστε παραπάνω από 150 γραφεία. Σήμερα είναι 450. Το 1984, ας πούμε, στο Λαύριο δεν υπήρχε γραφείο τελετών. Ούτε στο Μενίδι. Στα τρία γειτονικά νεκροταφεία, της Καλλιθέας, του Παλαιού Φαλήρου και της Νέας Σμύρνης, κάθε εβδομάδα είχαμε 2-3 κηδείες. Τώρα πια εκεί κάνω κάπου τρεις κηδείες τον χρόνο. Τότε, υπήρχαν λιγότερα από δέκα γραφεία στην περιοχή, σήμερα είναι τριπλάσια. Μόνο ο Βύρωνας και η Καισαριανή έχουν κάπου 25 γραφεία». Όπως μου λέει ο Μαρίνος, δεν είναι μόνο τα νέα και, συχνά, τυχάρπαστα γραφεία τελετών, που φυτρώνουν σαν μανιτάρια εξαιτίας των οποίων έχει αλλάξει η δουλειά. Είναι και ο κόσμος, που «θέλει απλώς να τελειώνει». Μου διηγείται ότι όταν ο θάνατος συμβαίνει στο σπίτι, συχνά του τηλεφωνούν για να στείλει το κλιμάκιό του όσο το δυνατόν πιο γρήγορα για να πάρουν τον πεθαμένο μια ώρα αρχύτερα. «Λίγοι θα μου πούνε, “θέλουμε να περάσουμε λίγη ώρα μαζί του”. Οι περισσότεροι βιάζονται. Κι όμως, ένα λεπτό πριν, μισή ώρα πριν, ήταν ο παππούς σου ή ο πατέρας σου, η μητέρα σου».

TI NA ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ ακολουθία νεκρώσιμος ήτοι εις κεκοιμημένους Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι, 1992.

† εκκλησιαστής μτφρ. Αλέξανδρου Ίσαρη, επίμετρο-σχόλια Μ. Ζ. Κοπιδάκη, Ολκός, Αθήνα, 1993.

† κλίμαξ ιωάννη του σιναΐτη, κεφάλαιο έβδομο, «περί του χαροποιού πένθους» Απόδοση στα νέα ελληνικά Αθηνά Βλαχιώτη, Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2002.

Ο λεγόμενος «αποξενωμένος θάνατος» Πώς πενθούμε σήμερα; Πόσο γρήγορα ξεπερνάμε τον θάνατο; Είναι πασίγνωστο, βέβαια, ότι έχει μεταβληθεί η σχέση του ανθρώπου, ειδικά του ανθρώπου της πόλης, με τον θάνατο, με το πένθος και ειδικά με την εικόνα του νεκρού. Ήδη από το 1884, ο Δημήτριος Βικέλας έγραφε στο Νεκροταφείο των Αθηνών για ριζικές αλλαγές που χαρακτήριζαν τη σχέση και τη συμπεριφορά του μέσου Αθηναίου απέναντι στην ιδέα και στο γεγονός του θανάτου. «Ομολογώ», έγραφε ο Βικέλας, «ότι ως προς τα του ενταφιασμού των κεκοιμημένων, λυπούμαι ότι μετεβλήθησαν τα παλαιά μας έθιμα». Παλαιότερα «ο χωρισμός του θανάτου δεν ήτο διά τούτο ολιγώτερον πικρός, αλλ’ όμως εφαίνετο κάπως μετριαζομένη η μεταξύ ζώντων και νεκρών απόστασις». Ο Φιλίπ Αριές, στο μνημειώδες έργο του Ο άνθρωπος ενώπιον του θανάτου, μιλά για μια

στο α' νεκροταφειο

Ταφικά μνημεία που φιλοτέχνησαν γνωστοί γλύπτες της εποχής.

☛ μνημειο σοφιασ αφεντακη του Γιαννούλη Χαλεπά

16 lifo – 2.5.13

μνημειο μανωλη μενεγακη της Φρόσως Ευθυμιάδη-Μενεγάκη, 1970

μνημειο ιωαννη βουρου του Iωάννη Βιτσάρη, 1892

μνημειο π.σταλμποτζη του Γεωργίου Μπονάνου

Τίποτα δεν έχει αλλάξει στον τρόπο που πενθεί ο άνθρωπος. Απλώς, η ζωή στην πόλη επέφερε μια εγγύτητα μεταξύ των κατοίκων, συνεπώς δεν είναι δυνατόν, π.χ., στο διαμέρισμα να ξενυχτάς νεκρό και ο άλλος δίπλα να έχει πάρτι, να γιορτάζει.

πορεία του δυτικού ανθρώπου από τον «εξημερωμένο» σε έναν «ανεστραμμένο» θάνατο. «Υπάρχουν δύο τρόποι να μη σκεπτόμαστε τον θάνατο: ο πρώτος είναι αυτός του δικού μας, τεχνικού πολιτισμού, που αρνείται και απαγορεύει τον θάνατο. Ο άλλος είναι αυτός των παραδοσιακών πολιτισμών που δεν αρνούνται, αλλά αδυνατούν να σκεφτούν τον θάνατο με ένταση γιατί ο θάνατος είναι πολύ κοντά και παραμένει, εν πολλοίς, μέρος της καθημερινής ζωής». Ο κ. Κώστας Τσακίρογλου, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γραφείων Τελετών, ακούγεται ωστόσο κάθετος από το τηλέφωνο: «Κρίνοντας από τη δική μας εμπειρία ως επαγγελματιών, τίποτα δεν έχει αλλάξει στον τρόπο που πενθεί ο άνθρωπος. Απλώς, η ζωή στην πόλη επέφερε μια εγγύτητα μεταξύ των κατοίκων, συνεπώς δεν είναι δυνατόν, π.χ., στο διαμέρισμα να ξενυχτάς νεκρό και ο άλλος δίπλα να έχει πάρτι, να γιορτάζει ή να έχει κάποιον βαριά άρρωστο και να ξέρει ότι ένας τοίχος τον χωρίζει από τον νεκρό. Το πένθος είναι πάντα το ίδιο». Όταν έθεσα την παραπάνω άποψη στον ψυχίατρο-ψυχαναλυτή Τάσο Δημόπουλο, σχολίασε ότι «ο εργολάβος κηδειών έρχεται σε επαφή με τις πρώτες αντιδράσεις μετά τον θάνατο κάποιου προσώπου. Είναι τόσο σύντομο και άμεσο, που δεν θεωρείται καν στάδιο. Το τι κάνεις μετά το πρώτο σοκ, πώς το ζεις, είναι άλλη υπόθεση. Οπότε, θα έλεγα, υπό αυτή την έννοια, ο τρόπος που πενθούν οι άνθρωποι έχει υποστεί μεταβολές. Ειδικά ο δυτικός πολιτισμός, όπως έχει εξελιχθεί και η αστικοποίηση, δεν αφήνει πολύ χώρο για το πένθος. Σκέφτομαι ότι σε λίγα χρόνια μπορεί να μη μιλάμε καν για πένθος, αλλά απλώς και γενικώς για κατάθλιψη. Είναι ακραίο αυτό που λέω, βλέπουμε όμως ότι ακόμα και η παραμικρή ψυχική κατάπτωση μεταφράζεται από πολύ κόσμο σε “κατάθλιψη”. Η έκφραση “είμαι θλιμμένος” τείνει να εκλείψει και παίρνει τη θέση της το “έχω κατάθλιψη”. Μιλάμε, δηλαδή, για “ψυχιατρικοποίηση” της καθημερινής εμπειρίας. Βεβαίως, η εκτροπή μιας διεργασίας πένθους σε κλινική κατάθλιψη μπορεί να είναι συχνό φαινόμενο. Αυτά έχουν, επίσης, να κάνουν με διάφορες πολιτικές υγείας αλλά και με την αντίληψή μας πάνω στα πράγματα. Ακούμε, για παράδειγμα, ιστορίες που στο όνομα ενός υπερπροστατευτισμού αποφασίζεται να μην επιτραπεί σε έναν έφηβο να παρευρεθεί στην κηδεία του γονέα του. Πριν από μερικές δεκαετίες δεν υπήρχε θέμα να πει κάποιος “το παιδί μου να μην πάει στην κηδεία διότι θα τραυματιστεί ψυχικά”. Από την άλλη, έχουμε παιδιά που χάνουν τον πατέρα τους και θέλουν την ημέρα της κηδείας του να συνεχίσουν κανονικά την καθημερινότητά τους, π.χ. να πάνε σχολείο κ.λπ. Εννοείται ότι αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό, αλλά είναι μία τελείως διαφορετική κατάσταση αυτή από το να αποφασιστεί ερήμην του να μην πάει».

μνημειο οικ. π α π α γ ι α ν ν ο π ουλου του Νίκου Στεργίου, 1917

μνημειο οικ. μανθου του Γρηγόρη Δ. Βασιλείου, 2008

Τα έθιμα της κηδείας Κόλλυβα, στεφάνια, στολισμοί. «Πολλά έχουν αλλάξει στα ήθη και στα έθιμα του κόσμου» λέει και ο Δημήτρης Πάπιος, ιδιοκτήτης του ιστορικού ζαχαροπλαστείου με δίσκους μνημοσύνων, Αναπαύσεως και Τριβωνιανού γωνία. «Μερίδιο ευθύνης έχει και η Εκκλησία. Έχει απομακρυνθεί απ’ τον κόσμο». Όπως και ο Μαρίνος στον δικό του τομέα, έτσι και ο Δημήτρης Πάπιος συνεχίζει την παράδοση από παππού και πατέρα. «Ο παππούς ήταν ζαχαροπλάστης» μου αφηγείται. «Άνοιξε το πρώτο του μαγαζί, Αναπαύσεως 7. Η ειδικότητά του ήταν η καραμέλα και γύρω στα 1925-26 προμήθευε όλα τα καταστήματα των Αθηνών με τη δική του καραμέλα, κάτι άγνωστο τότε. Το 1939 ξεκίνησε να εργάζεται περιοδικά και στην επαρχία. Κάπου εκεί έμαθε την πολίτικη συνταγή με τα κόλλυβα. Την εποχή εκείνη, τα κόλλυβα τα έφτιαχναν στο σπίτι τους οι άνθρωποι. Μερικές φορές θα το δεις και τώρα να συμβαίνει αυτό, αλλά ο Δημήτριος Πάπιος ήταν που καθιέρωσε τα κόλλυβα να τα φτιάχνει το ζαχαροπλαστείο, μέσα στη δεκαετία του ’40. Ουσιαστικά, συνδύασε τη ζαχαροπλαστική με τη μαγειρική, το βράσιμο του σταριού, προσθέτοντας ξηρούς καρπούς – αυτή ήταν η πολίτικη συνταγή. Το μυστικό στο βράσιμο, όμως, τη δική του πατέντα, κανένας μέχρι σήμερα δεν την έχει καταφέρει». Ο Δημήτρης Πάπιος μου εξηγεί ότι ο στολισμός στα μνημόσυνα, κυρίως τα λουλούδια («οι κέντιες αρχικά, μετά τα χρυσάνθεμα και τώρα τα τριαντάφυλλα»), προστέθηκαν τη δεκαετία του ’60 και στην ουσία είναι ένα πολιτισμικό δάνειο από τους Καθολικούς. Τα δε κόλλυβα, «τα λεγόμενα σπερνά, δεν είναι χριστιανικό έθιμο» τονίζει με έμφαση. «Είναι αρχαίο ελληνικό και το οικειοποιήθηκε η Εκκλησία. Είχε σχέση με τη μνήμη γενικότερα, όχι μόνο με τη μνήμη του νεκρού».

Τα κοράκια Στον κόσμο αυτών που «σηκώνουν» τα φέρετρα. Λίγο πιο κάτω από το μαγαζί του Δημήτρη Πάπιου, σε ένα καφενείο επί της οδού Αναπαύσεως, συναντώ έναν νεκροπομπό, ή, όπως τους λένε στην πιάτσα, έναν «φρακοφόρο». Είναι οι άνθρωποι που σε μια κηδεία μεταφέρουν στους ώμους τους τα φέρετρα. «Ο πιο λαϊκός

μνημειο γεωργιου σουρη του Νικόλαου Γεωργαντή, 1932

όρος είναι “κοράκι”» μου λέει ο Θανάσης Κουτρούλης, πρόεδρος σήμερα της Ομοσπονδίας Εργατών Τελετών, ο οποίος εμφανίζεται έχοντας υπό μάλης τη Σύντομη ιστορία του κόσμου του Γκόμπριτς, ένα τεύχος του «Hot-Doc» και μια αθλητική εφημερίδα. Φορά σκούρο μπλε, κάζουαλ μπουφάν, από κάτω όμως διακρίνω τα ρούχα της δουλειάς: λευκό πουκάμισο, μαύρο παντελόνι, σιδερωμένα στην εντέλεια. «Γιατί σας λένε “φρακοφόρους”;» τον ρωτώ και αμέσως γελάει. «Οι παλαιοί νεκροπομποί φορούσαν φράκα. Ε, έμεινε». Ο Θανάσης μπήκε σε αυτήν τη δουλειά πριν από 21 χρόνια. Σήμερα είναι 48. Μπορεί να σηκώσει και δεκατρία φέρετρα μέσα σε μια μέρα. Όταν τον είδα όμως είχε μόνο μια κηδεία, στον Κόκκινο Μύλο. «Κάθε πρωί βγάζουμε βάρδιες» εξηγεί. «Συνεργαζόμαστε με τα γραφεία κηδειών και ξέρουμε κάθε μέρα τι να περιμένουμε». Ρωτώ αν ισχύει ότι το επάγγελμα είναι κλειστό. « Ίσως παλιά. Εγώ δεν είχα καμία σχέση, ούτε η οικογένειά μου. Είχα τελειώσει το λύκειο. Μετά έκανα πολλές δουλειές: οικοδομή, εργοστάσιο, μπουζούκια, μπαράκια, πλασιέ, μέχρι και ζιγκολό μου πρότειναν να γίνω. Ένας φίλος με τον οποίο συχνάζαμε στα ίδια στέκια ήθελε να με βγάλει στην πορνεία. Έμεινα, λοιπόν, άνεργος και μπήκα σε μια σχολή ταχύρρυθμης εκπαίδευσης του ΟΑΕΔ. Τεχνικός καυστήρων και λεβητοστασίων. Πήρα δίπλωμα και δούλεψα τέσσερα χρόνια σε μία εταιρεία με πολύ λίγα χρήματα. Όταν μου πρότειναν αυτήν τη δουλειά, ξαφνιάστηκα. Κάποιοι φίλοι κολλούσαν στο μακάβριο του πράγματος. Έφτυναν τα ρούχα τους. Στο μεταξύ, μόλις είχε λήξει μια μεγάλη σχέση με μια γυναίκα και ήμουν έτοιμος για όλα. Οπότε πήγα. Και μου δεν μου βγήκε σε κακό». Ρωτώ τον Θανάση πόσα χρήματα βγάζει. «Προ κρίσης, έβγαζα 1.500 ευρώ τον μήνα, τώρα έχουμε πέσει στα χίλια. Αλλά αυτό κυμαίνεται ανάλογα με το σωματείο. Είμαστε έξι σωματεία. Εγώ ανήκω στο πιο οργανωμένο ίσως, τους “Αγίους Θεοδώρους”. Αλλά λίγοπολύ, εκεί είναι τα χρήματα. Βλέπεις, είμαστε αυτασφάλιστοι και μας παίρνει πολλά το ΙΚΑ, διότι έχουμε ανεβεί κλάση. Μετά ήρθε και η κρίση»... Λέγεται ότι ο τρόπος ζωής των νεκροπομπών, τα ρούχα που φορούν, δείχνουν ότι βγάζουν πολύ περισσότερα χρήματα, μα είναι λογικό διότι η εμφάνιση είναι ουσιαστικό κομμάτι της δουλειάς τους. «Ράβουμε κοστούμια συστηματικά, είμαστε καλλωπισμένοι και κυρίως δίνουμε μεγάλη σημασία στη συμπεριφορά και στον σεβασμό. Κάποιος που δεν γνωρίζει οπωσδήποτε θα δυσκολευτεί να ξεχωρίσει τις λεπτές διαφορές από κηδεία σε κηδεία. Μόνο αν συμβεί κάτι ακραίο. Τώρα τελευταία όλα τα σωματεία έχουν θεαματικές αλλαγές κι έχω βοηθήσει σε αυτό ως πρόεδρος της ομοσπονδίας. Καλλωπισμός και συμπεριφορά, αυτά είναι τα δύο πιο σημαντικά. Δεν είναι δυνατόν ο άλλος να κλαίει δίπλα σου κι

μ ν η μ ε ι ο ο ι κ . α ν δ ρ ο π ουλου του Γιάννη Παρμακέλλη, 1984

Νικολάου Π. Βασιλειάδη

το μυστήριον του θανάτου Έκδοσις Αδελφότητος Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1984.

† Γρηγόριος Νύσσης

λόγοι για τον θάνατο και το πένθος Παραμυθητικοί, εισαγωγή-μετάφρασησχόλια Γιάννη Πλεξίδα, πρόλογος Τερέζας Πεντζοπούλου-Βαλαλά, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 2004.

μνημειο μαριασ κασσιματη του Δημήτρη Φιλιππότη, 1890

2.5.13 – lifo

17

Tο τελευταιο ταξιδι

Αν, πάντως, κάποιος σήμερα θέλει να αγοράσει τάφο στο Α’ Κοιμητήριο, έχουν απομείνει ελάχιστοι προς πώληση. Στο λεγόμενο τμήμα «πολυτελείας» και σε εκείνα που βρίσκονται αμέσως μετά την κεντρική είσοδο, μια «έκταση» 2x1,5 μ. κοστίζει πάνω από 40.000 ευρώ, ενώ μπορεί να φτάσει και τα 65.000 ή και 80.000 ευρώ.

εσύ να καπνίζεις ή να χαχανίζεις. Δεν είναι μια οποιαδήποτε δουλειά αυτή που κάνουμε. Πετυχαίνουμε τον άλλο στην πιο δύσκολη στιγμή του». Είκοσι ένα χρόνια, θα έχουν δει πολλά τα μάτια του Θανάση. Κουνάει το κεφάλι του με έμφαση. « Έχω κάνει την κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου, έχω κάνει και του νονού της νύχτας, του Καλαποθαράκου – έχω καλύψει όλη την γκάμα, έχω σηκώσει στους ώμους μου και τραβεστί. Τις προάλλες, στο Γ' Νεκροταφείο, η χήρα να θρηνεί, πόσο καλός ήταν ο άνδρας της, πόσα καλά έκανε για εκείνη και τα παιδιά – αλλά “κανόνιζες και την κουμπάρα”, πετάει κάποια στιγμή. Παγώσαμε. Η κουμπάρα εκεί στο μεταξύ. Ο παπάς τα έχασε. Αλλά η χήρα συνέχισε. “Δεν πειράζει που την κανόνιζες, μας αγαπούσες”. Ήθελε να το βγάλει από μέσα της η γυναίκα». Ο Θανάσης θυμάται κι άλλα. «Στου Ζωγράφου κηδέψαμε έναν μπουζουκόβιο. Πήγαν οι τραγουδίστριες κι άρχισαν να χύνουν σαμπάνιες στον λάκκο. “Τόσα χρόνια μας τις άνοιγες εσύ, τώρα σ’ τις ανοίγουμε εμείς” έλεγαν. Έχουμε κηδέψει ανθρώπους συνοδεία μπουζουκιών. Έχω κάνει κηδείες και στην επαρχία. Η τελετή εκεί έχει διάρκεια και ουσία, τη ζούνε οι άνθρωποι. Εδώ είναι η μία κηδεία πάνω στην άλλη, ειδικά τώρα, με την κρίση».

Πόσο κοστίζει μια κηδεία; Τελετές στη Ελλάδα της κρίσης, παράξενες απαιτήσεις ή τα απολύτως απαραίτητα. Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, οι συγγενείς ζητούν τα στοιχειώδη πλέον από τα γραφεία τελετών. Έτσι, αν προ κρίσης μια μέση κηδεία κόστιζε γύρω στα 2.000 ευρώ, αυτήν τη στιγμή η τιμή έχει πέσει περίπου στο μισό. Διόλου τυχαία, έξω από το Γ’ Κοιμητήριο είδα μια διαφημιστική ταμπέλα: «Κηδείες από 900 ευρώ. Ο καφές δωρεάν». Η αναφορά στον καφέ έχει τη σημασία της, καθώς το κόστος μιας κηδείας εξαρτάται πολύ από τον αριθμό των ανθρώπων που θα προσέλθουν στον «καφέ της παρηγοριάς». Οι εργολάβοι έχουν ρίξει τις τιμές – για την ακρίβεια, όλοι σχεδόν που εργάζονται στον χώρο έχουν κάνει μειώσεις. «Οι δήμοι, όμως, αρνούνται ακόμα να μειώσουν τα δικαιώματα στα νεκροταφεία» τονίζει ο κ. Τσακίρογλου. Τα δικαιώματα είναι το τίμημα που πληρώνει ο πολίτης όταν νοικιάζει τάφο με την τριετία (μίνιμουμ χρόνος προκειμένου να ολοκληρωθεί η αποσύνθεση). Όπως έμαθα από διάφορες πηγές, ο φθηνότερος τάφος στο Γ’ Κοιμητήριο κοστίζει 180-200 ευρώ τα τρία χρόνια. Ο αντί-

ταφικο μνημειο του Γεωργίου Δημητριάδη

18 lifo – 2.5.13

η μανα τησ κατοχησ του Κώστα Βαλσάμη

στοιχος τάφος στο Α’ ανεβαίνει στα 1.500, το ίδιο και στο Β’ Κοιμητήριο. Στου Ζωγράφου ενοικιάζονται τάφοι με 200 ευρώ, στον Κόκκινο Μύλο πάλι φαίνεται να ανεβαίνουν στα 800. Μπορεί μια κηδεία να γίνει με ελάχιστο στολισμό ή χωρίς χορωδία, αλλά δεν μπορεί να γίνει χωρίς φέρετρο. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, στην πλειονότητά τους τα φέρετρα πλέον κατασκευάζονται από MDF και μερικά από τα καλύτερα φέρετρα κατασκευάζονται στην Ιταλία. Ο Μαρίνος μου λέει ότι, γενικά, η «ποιότητα κυμαίνεται ανάλογα με την τεχνική και τα μηχανήματα του κατασκευαστή», ενώ οι τιμές «παίζουν» από 800 ευρώ και άνω. Υπάρχει και ένα 10% περίπου που είναι μασίφ, από πραγματικό ξύλο – και έχουν πενταπλάσια τιμή: προτιμώνται από εφοπλιστές και βιομηχάνους. (Γενικά, στις τάξεις αυτές και η κηδεία παραμένει κάτι πολύ ακριβό: λιμουζίνες από τη Βουκουρεστίου και κονιάκ Ναπολεόν για μετά την κηδεία ή να καθυστερεί τρεις μέρες η κηδεία για έρθουν τουλίπες από την Ολλανδία…). Η κρίση έχει επηρεάσει και τη δουλειά του Δημήτρη Πάπιου. «Εκεί που κάναμε δίσκους για 100 άτομα, τώρα γίνονται για 40-50». Υπόψη, ένας δίσκος μνημοσύνου στον Πάπιο, για 10 άτομα, κοστίζει γύρω στα 20 ευρώ. «Από κει και πέρα, μπορεί να αυξηθεί το κόστος ανάλογα με το τι ζητάει ο πελάτης». Η δουλειά έχει μειωθεί και στα μαρμαράδικα. Ο Γιώργος Παλαμάρης δεν είναι μαρμαράς, είναι γλύπτης, με σπουδές στην Καλών Τεχνών της Αθήνας και στη σχολή της Τήνου, με συμμετοχή σε ομαδικές εκθέσεις, βραβεύσεις και συμμετοχές σε φεστιβάλ. Το εργαστήρι του βρίσκεται στον Γέρακα της Αττικής, συνεργάζεται όμως με πολλά μαρμαράδικα της οδού Αναπαύσεως. «Όταν ο πελάτης ζητάει κάτι πιο περίπλοκο, οι μαρμαράδες απευθύνονται σε γλύπτες» διευκρινίζει. Τον ρωτώ: υπάρχουν πελάτες που να ζητούν υπερβολές ως προς την αισθητική του τάφου τους; «Συχνά ακούμε τρελά πράγματα» αποκρίνεται. «Και όχι τόσο για τον τάφο κάποιου που έχασαν όσο για τον δικό τους. Προτού καν συμφωνήσουμε στο οικονομικό, αξιώνουν τον τάφο που θα σχεδιάσουμε γι’ αυτούς να μην τον σχεδιάσουμε για κανέναν άλλο». (Προσωπική ανάμνηση: περιμένοντας στο γραφείο του κ. Καρυστηναίου, παλαιού μαρμαρά επί της οδού Αναπαύσεως, για να ζητήσω να χαράξει ένα ακόμα όνομα στο οικογενειακό μνήμα, εντός του Α’ Κοιμητηρίου, ένα όχι και τόσο ηλικιωμένο ζευγάρι μπροστά μου σχεδίαζε τον κοινό του τάφο σαν να μιλούσε για το μελλοντικό σπίτι των ονείρων του…) Ο Γ. Παλαμάρης υπογραμμίζει ότι «κάποιοι πελάτες μεγαλύτερης ηλικίας το θεωρούν υποχρέωσή τους, ότι δεν πρέπει να επιβαρύνουν τα παιδιά τους. Μου το έχουν πει ξεκάθαρα». (Ανάλογα, στον Μαρίνο έχουν ζητήσει να προπληρώσουν την κηδεία τους. « Έχουν κάπως αυξηθεί αυτές οι περιπτώσεις» μου λέει.

μνημειο νικολαου θεοχαρη του Iωάννη Χαλεπά

« Έχω 3-4 περιπτώσεις τον χρόνο, εκεί που κάποτε δεν είχα καμία. Κάποιοι φοβούνται ότι θα τους παραπετάξουν τα παιδιά τους. Άλλοι το θεωρούν ηθικό καθήκον τους. Τους λέω, να σχεδιάσουμε πώς θέλετε την κηδεία σας, αλλά χρήματα δεν θα πάρω προκαταβολικά. Να πάτε να τα γλεντήσετε».) Αν, πάντως, κάποιος σήμερα θέλει να αγοράσει τάφο στο Α’ Κοιμητήριο, έχουν απομείνει ελάχιστοι προς πώληση. Στο λεγόμενο τμήμα «πολυτελείας» και σε εκείνα που βρίσκονται μετά την κεντρική είσοδο, μια «έκταση» 2x1,5 μ. κοστίζει πάνω από 40.000 ευρώ, ενώ μπορεί να φτάσει και τις 65.000 ή και 80.000 ευρώ. Όσο πάμε πιο πίσω, οι τιμές πέφτουν κάτω από 20.000 ευρώ και φτάνουν τα 6-7.000 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τη συντήρηση ή ανάπλαση ενός τάφου, οι τιμές έχουν μειωθεί. «Από τα 700 ευρώ, για μια απλή, στοιχειώδη μαρμάρινη πλάκα με χαλίκι γύρω γύρω, έχουν πέσει στα 250» λέει ο Γ. Παλαμάρης. «Ουσιαστικά, οι μαρμαράδες βγάζουν κάτι περισσότερο από τα έξοδά τους πλέον. Στο Γ' Νεκροταφείο οι μαρμαράδες παίζουν συχνά ξύλο για να κλείσουν μια δουλειά». (Περνώντας έξω από το Τρίτο, πράγματι πρόβαλε από ένα μαρμαράδικο ένας κύριος που με κάλεσε να μπω μέσα, όπως κάνουν οι ντυμένοι τσολιάδες στα «Βλάχικα» της Βάρης....) «Αφήστε που, συχνά, χρησιμοποιούν μάρμαρο από δεύτερο χέρι: μετά την εκταφή, σβήνουν το όνομα και ασπρίζουν το μάρμαρο. Πολύ συχνά, χωρίς να ενημερωθεί η οικογένεια». Ο Γ. Παλαμάρης μιλά επίσης για «κυκλώματα». «Συχνά, από το νοσοκομείο ακόμα, με το που πεθαίνει ο νεκρός, ένας νοσηλευτής “κλείνει” την κηδεία για ένα γραφείο τελετών και στη συνέχεια το γραφείο “κλείνει” και τον μαρμαρά».

Θάνος Μπενέτος

το αλφαβητάρι του αιωνόβιου μτφρ. Σώτης Τριανταφύλλου, Πατάκη, Αθήνα, 2011.

† Κωστής Παπαγιώργης

ζώντες και τεθνεώτες Καστανιώτης, Αθήνα, 1995.

† Δημήτρης Πετρίδης

ο θάνατος, οι θρησκείες και η ιδεολογία του φόβου

Τα κυκλώματα Διαπλοκή και μίζες ακόμα και στις κηδείες.

Πολύτροπον, Αθήνα, 2008.

† Ηλίας Πετρόπουλος

Όταν ο Μαρίνος μου μίλησε για «μάστιγα στον χώρο» δεν αναφερόταν μονάχα στα νέα, άπειρα και πρόχειρα γραφεία που έχουν προκύψει αλλά και στη διασύνδεση των τελευταίων με τα λεγόμενα «κυκλώματα» που δρουν στα νοσοκομεία. Είναι μια πασίγνωστη ιστορία, την έχει αναδείξει η τηλεόραση – τσουβαλιάζοντας, όμως, στο ίδιο σακί όλα τα γραφεία τελετών. Όποιος ανατρέξει στις ιστοσελίδες που έχουν μερικοί σοβαροί εργολάβοι κηδειών θα διαβάσει τις προειδοποιήσεις για τα «κυκλώματα», προτρέποντας τον κόσμο, ακόμα και μέσα στο πένθος του, να προβεί σε καταγγελίες. Το σύστημα είναι γνωστό και δοκιμασμένο: κάποιος νοσηλευτής γνωρίζει ότι σε ένα δω-

μνημειο ο ι κ . δ ι α μ α ν τ ο π ουλου του Iωάννη Χαλδούπη

ελλάδος κοιμητήρια Κέδρος, Αθήνα, 2005.

† Νικόλαος Γ. Πολίτης

«παραδόσεις. μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού» εκδ. Ιστορική Έρευνα, Αθήνα, χ.χ.

πενθούν πνεύμα (genius) του Iωάννη Βιτσάρη, 1872

Τα νεκροταφεία είναι γεμάτα ζωή. Δεν είναι χώρος θανάτου αλλά ζωής. Κι επειδή είναι χώρος ζωής, οι άνθρωποι συχνά αδυνατούν να συμφιλιωθούν με την έννοια της απώλειας.

μάτιο νοσοκομείου ο ασθενής μετράει ώρες. Παραμονεύει για τη στιγμή του θανάτου και τότε προσεγγίζει τους συχνά εξουθενωμένους συγγενείς. Η μόνιμη επωδός είναι λίγο-πολύ γνωστή: αν οι συγγενείς δεν ξέρουν κάποιο γραφείο, μπορεί εκείνος να τους συστήσει έναν «ξάδελφό του», ο οποίος θα τους κάνει και καλύτερες τιμές... Κάποτε, ο νοσηλευτής θα προσεγγίσει τον συγγενή και λίγο πριν από τον θάνατο, άλλες φορές, απλώς υποδεικνύει τους επίδοξους πελάτες σε υπάλληλο του γραφείου που τριγυρνά στους διαδρόμους του νοσοκομείου και ο τελευταίος αναλαμβάνει τα υπόλοιπα. Υπό μία έννοια, είναι ανακουφιστικό: κάτι τέτοιες στιγμές το μόνο με το οποίο δεν θέλεις να ασχοληθείς είναι με την κηδεία. Ωστόσο, λέγεται ότι ουκ ολίγες φορές έχει συμβεί, σε κάποια νοσοκομεία, συγγενείς που μόλις έχασαν τον άνθρωπό τους να βρεθούν ακόμα και μπροστά σε χειροδικίες μεταξύ νοσηλευτών για το «ποιος θα πάρει τη δουλειά», με αποτέλεσμα να κληθεί η αστυνομία. Όχι σπάνια, κάποια νοσοκομεία προέβησαν σε αυστηρές πειθαρχικές κυρώσεις, ακόμα και απολύσεις. Και είναι επίσης διαδεδομένο κάποιοι από τους απολυμένους νοσηλευτές να ανοίγουν τα δικά τους γραφεία κηδειών απέναντι ακριβώς από το νοσοκομείο όπου εργάζονταν. Κάποιοι, πάλι, ενώ εργάζονται ως νοσηλευτές, διατηρούν παράλληλα γραφείο κηδειών (αλλά στο όνομα της συζύγου τους ή κάποιου άλλου προσώπου). Τέλος, οι φήμες θέλουν τους νοσηλευτές που έχουν καλύτερη πρόσβαση σε ορισμένα γραφεία κηδειών να είναι οι υπεύθυνοι των νεκροθαλάμων (για ευνόητους λόγους…). Ο κ. Τσακίρογλου επιμένει πολύ στην προσπάθεια που έχει καταβάλει η Ομοσπονδία να περάσει νομοσχέδιο βάσει του οποίου δεν θα μπορεί ο καθένας να ανοίγει γραφείο τελετών, αν δεν πληροί ορισμένους όρους και προϋποθέσεις. «Δεν ζητάμε να “κλείσει” το επάγγελμα, αλλά να τηρούνται κάποιοι βασικοί όροι, όπως γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουμε καταθέσει πλήρες σχέδιο νόμου, αλλά οι κυβερνήσεις κωφεύουν. Με την παρούσα κατάσταση, έχεις τον πάσα ένα να ψάχνει να νοικιάσει νεκροφόρα την τελευταία στιγμή. Κάτι τέτοια επιβαρύνουν το κοινωνικό σύνολο και δυσφημούν εμάς».

παράλληλος κόσμος. Και όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, τα νεκροταφεία είναι γεμάτα ζωή. Ο σκηνοθέτης Άγγελος Γκοβότσος, μετά τα πολύμηνα γυρίσματα του τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ Οδός Αναπαύσεως (που σκηνοθέτησε μαζί με τη Νατάσσα Ξύδη για τη σειρά «Docville» της ΕΡΤ), το επιβεβαιώνει. «Αυτό που διαπίστωσα είναι ότι δεν είναι χώρος θανάτου αλλά ζωής. Κι επειδή είναι χώρος ζωής, οι άνθρωποι συχνά αδυνατούν να συμφιλιωθούν με την έννοια της απώλειας, ειδικά όταν μιλάμε για μάνες που έχουν χάσει παιδιά». Σε τέτοιες άτυχες μητέρες εστιάζει το ντοκιμαντέρ. Δεν υπάρχουν συνεντεύξεις, αλλά ο φακός παρακολουθεί την καθημερινή φροντίδα του μνήματος και ακούμε συζητήσεις ανάμεσα στην κυρία Μαρία και την κυρία Μαργαρίτα. Και οι δύο έχουν χάσει τους γιους τους. «Κερδίσαμε την εμπιστοσύνη τους και όλα έγιναν με την άδειά τους. Γενικά, είχαμε πάντοτε την άδεια του Δήμου Αθηναίων και της Δημοτικής Αστυνομίας, αν και συναντήσαμε εχθρότητα από τους υπαλλήλους του Νεκροταφείου και τους ιερείς. Μας έβλεπαν σαν τον Τριανταφυλλόπουλο, ότι πάμε να κλέψουμε τις ζωές τους. Ως ένα σημείο, τους κατανοώ απόλυτα». Στην Οδό Αναπαύσεως αποτυπώνονται και μερικοί αλησμόνητοι χαρακτήρες, όπως ο «κύριος Μάνος», ο οποίος οργώνει με ένα τεφτέρι το Α’ Κοιμητήριο προσπαθώντας να ερευνήσει τους βίους που κρύβονται πίσω από τα ονόματα που αναγράφονται στους τάφους. Αλλά, βέβαια, την παράσταση κλέβουν οι μάνες που φροντίζουν τα μνήματα των παιδιών τους. «Η πιο μεγάλη, η Μαρία, έχει χάσει άνδρα και γιο και τους έχει στον ίδιο τάφο» λέει ο Άγγελος. «Είναι κάθε μέρα εκεί, πρωί και απόγευμα. Η Μαργαρίτα έχασε τον γιο της σε μοτοσικλέτα και τρέμει στην ιδέα της επικείμενης εκταφής. Θεωρεί ότι το σώμα είναι σε έναν χώρο προστατευμένο και μπορεί να πηγαίνει και να του μιλάει, οπότε, αν γίνει εκταφή, θα χάσει αυτό το σημείο αναφοράς».

Αποτέφρωση, εκταφή Πόσο μακριά είμαστε από τη νομοθέτηση της αποτέφρωσης νεκρών στην Ελλάδα και η βέβηλη πράξη της εκταφής των νεκρών.

Η οδός Αναπαύσεως Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή στα νεκροταφεία. Το παραεμπόριο και το «μαύρο» χρήμα είναι γνωστή ιστορία στον κόσμο των νεκροταφείων. Πέρα από τα οικονομικά, όμως, τα νεκροταφεία, έτσι κι αλλιώς, είναι ένας κρυφός,

μνημειο οικ. ρωμα του Γεωργίου Βρούτου

μνημειο οθωνα σταθατου των Αθ. Μάστορη & Ηρ. Αρμακόλα, 1924

Το μακάβριο της εκταφής αποτελεί το σημαντικότερο κίνητρο για να προτιμάται η αποτέφρωση από την ταφή (ένα δεύτερο είναι ο φόβος της νεκροφάνειας…). Αυτό με διαβεβαιώνει ο κ. Αντώνης Αλακιώτης, πρόεδρος της Επιτροπής Για το Δικαίωμα της Αποτέφρωσης των Νεκρών στην Ελλάδα, εταιρείας αστικής μη κερδοσκοπικής, μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Αποτέφρωσης. «Η εκταφή είναι η

προτομη γεωργιου αργειτη του Iωάννη Καραπάκη, 1914

πιο βέβηλη, ανίερη, βάρβαρη πράξη» λέει με ένταση. «Είναι ιεροσυλία κι εμείς την έχουμε κάνει καθημερινότητα με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για την ιερότητα του νεκρού και για τη συναισθηματική κατάσταση του συγγενούς, ο οποίος βιώνει έναν δεύτερο θάνατο. Οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας της Ελλάδος θα έπρεπε να ντρέπονται. Και δεν είναι καν παρόντες να βοηθήσουν συναισθηματικά τους ανθρώπους που υποφέρουν τη στιγμή εκείνη». Η Επιτροπή Για το Δικαίωμα της Αποτέφρωσης των Νεκρών στην Ελλάδα συνεστήθη το 1996. Τελευταία επιθυμία του στενού φίλου του κ. Αλακιώτη και ζωγράφου Παύλου Μοσχίδη (αδελφού του ηθοποιού Γιώργου Μοσχίδη) ήταν να αποτεφρωθεί. «Αρκετά χρόνια πριν ο Παύλος είχε γίνει βουδιστής. Όταν όμως μου εξήγησε ότι θα ήταν μια οδύσσεια και ότι θα έπρεπε να ταριχευθεί για να μεταφερθεί σε ξένη χώρα η σορός του ώστε να αποτεφρωθεί, αποφάσισα ότι θα χρησιμοποιούσα τις πολιτικές γνωριμίες που είχα από τα φοιτητικά μου χρόνια, ώστε να γίνει νόμος στην Ελλάδα όπου επιτρέπεται η αποτέφρωση των νεκρών». Το νομοθετικό πλαίσιο έχει μεν ολοκληρωθεί, η αποτέφρωση είναι νόμιμη στην Ελλάδα, αλλά δεν υπάρχει αποτεφρωτήριο. «Εδώ και καιρό είμαστε παγιδευμένοι σε μια προϋπόθεση στη χωροθέτηση που θέτει τα αποτεφρωτήρια εντός υφιστάμενων κοιμητηρίων ή σε επαφή με αυτά». Η Αττική έφτασε δύο φορές πολύ κοντά στο να χτιστούν αποτεφρωτήρια εντός κοιμητηρίων, αλλά και τις δύο φορές το ζήτημα μπλοκαρίστηκε από τοπικούς εκπροσώπους της Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη, στην τελευταία Ιερά Σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε μετά την ύπαρξη του νομοθετικού πλαισίου, αποφασίστηκε ότι τίθεται στη διακριτική ευχέρεια των ιερέων αν θα παρέχουν την εξόδιο ακολουθία στους τεθνεώτες που είχαν εκδηλώσει την επιθυμία να αποτεφρωθούν. « Ήταν μια κατάκτηση. Η εξέλιξη σε τέτοια θέματα είναι πολύ αργή, διότι είναι ζητήματα νοοτροπίας». Πέρα από τη νοοτροπία όμως, παραμένουν ορισμένα βασικά, πρακτικά προβλήματα. Τα 29 από τα 31 κοιμητήρια στην Αθήνα βρίσκονται εντός του οικιστικού ιστού, πράγμα που δυσκολεύει την ανέγερση αποτεφρωτηρίου, το οποίο, σε κάθε περίπτωση, δεν απαιτεί ιδιαίτερα μεγάλη έκταση (κάπου 300 τ.μ.). Σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη: «Ακόμα και αν υπήρχε χώρος για αποτεφρωτήριο εντός του Α’ Κοιμητηρίου, αν πάτε στον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών (ΟΡΣΑ), θα διαπιστώσετε ότι με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου επί δημαρχίας Μπέη (1979-1986), το Α’ Κοιμητήριο έχει αποχαρακτηριστεί από νεκροταφείο και είναι χώρος πρασίνου και ιστορικής μνήμης. Με άλλα λόγια, παρατύπως γίνονται κηδείες και εάν κάποιος θέλει να σταματήσει να λειτουργεί ως νεκροταφείο, δεν έχει παρά να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Επίσης, σχετικά με το Γ’ Κοιμητήριο, ο Δήμος

μνημειο αντωνακη του Δημοσθένη Παπαγιάννη, 1924

π. Σεραφείμ Ρόουζ

η ψυχή μετά τον θάνατο Οι μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως της ορθόδοξης διδασκαλίας, μτφρ. Παναγιώτας Τσουροπλή, εισαγωγικό σχόλιοεπιμέλεια π. Ιωάννου Δρογγίτη, Μυριόβιβλος, Αθήνα, 2003.

† Σωκράτης Κουγέας

ψυχή και μοιρολόγια: διαδρομές ασύμπτωτες Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου, Αθήνα, 2010.

† Δήμητρα Μακρυνιώτη (επιμ.)

περί θανάτου Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας, μτφρ. Κώστα Αθανασίου, Νήσος, Αθήνα, 2008.

μ ν η μ ε ι ο ο ι κ . δ ρα κ ατ ου του Γρηγόρη Ζευγώλη, 1918

2.5.13 – lifo

19

Tο τελευταιο ταξιδι

Η εκταφή είναι η πιο βέβηλη, ανίερη, βάρβαρη πράξη. Είναι ιεροσυλία κι εμείς την έχουμε κάνει καθημερινότητα, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για την ιερότητα του νεκρού.

Νίκαιας το έχει χωροθετήσει στον ΟΡΣΑ ως χώρο κοινωνικών δραστηριοτήτων και, όπως γράφει το σχετικό έγγραφο, μετά την απομάκρυνση του νεκροταφείου θα γίνει χώρος αθλοπαιδιών και πρασίνου. Κάτω από αυτό τον προσδιορισμό της χρήσης του, δεν μπορεί η Πολεοδομία να εκδώσει άδεια για την ανέγερση αποτεφρωτηρίου». Η Επιτροπή προσανατολίζεται τώρα στην ανέγερση αυτόνομου αποτεφρωτηρίου επί της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας. «Δεν χρειάζονται πολλά στην Ελλάδα, ένα, δύο το πολύ. Και να είναι ανεξάρτητα. Οι τελετές να γίνονται στον ναό της ενορίας του θανόντος, να παρέχεται ο καφές και μετά όσοι θέλουν να πηγαίνουν στο αποτεφρωτήριο. Έχουμε όμως τύχει σε αυτήν τη μεταβατική κυβέρνηση, όπου δεν παίρνει κανένας καμία απόφαση για οτιδήποτε». Αυτήν τη στιγμή, όσοι Έλληνες επιθυμούν την αποτέφρωση καταφεύγουν στη Βουλγαρία ή και τη Γερμανία. Στη Γερμανία, τα μηχανήματα υπερέχουν και οι υπηρεσίες είναι πιο αξιόπιστες, κοστίζει όμως πολύ περισσότερο η μεταφορά της σορού εκεί απ’ ό,τι στη γειτονική Βουλγαρία. Κατά τον κ. Αλακιώτη, «το 2004 στη Βουλγαρία το αποτεφρωτήριο έπαιρνε περί τα 1.300 ευρώ. Τώρα έχει πέσει στα 860. Επιπλέον, απαιτούνται 1.500 ευρώ για τη μεταφορά, το φέρετρο, την ταρίχευση κ.λπ. Σύνολο, κάπου 2.500-3.500 ευρώ». (Για περισσότερες πληροφορίες: www.cremation.gr). Η αποτέφρωση είναι ταυτισμένη στις συνειδήσεις των περισσότερων με τη διασπορά της τέφρας στη φύση και μία ένσταση που ακούγεται συχνά είναι ότι ο συγγενής δεν έχει ένα σημείο αναφοράς (μνήμα) που να τον συνδέει με τον νεκρό του. «Μα, η τεφροδόχος πρέπει να είναι δυνατά επισκέψιμη από κάποιον που θέλει να αφήσει λουλούδια, όπως σε ένα νεκροταφείο» διευκρινίζει ο κ. Αλακιώτης. «Στη Γερμανία έχουν γίνει έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες, όταν ο συγγενής δεν έχει συγκεκριμένο σημείο αναφοράς με τον νεκρό του, προκύπτει ψυχολογικό κενό. Παράδειγμα, η ρίψη της τεφροδόχου στη θάλασσα. Στη Γερμανία χρησιμοποιούν συχνά υδατοδιαλυτή τεφροδόχο, από οικολογικό υλικό, η οποία διαλύεται στον βυθό (έχουμε συμπεριλάβει στη σχετική ελληνική νομοθεσία τέτοιες προϋποθέσεις). Την τελετή πραγματοποιεί ειδικό πλοίο μέσω του οποίου δίδεται στην οικογένεια η γεωγραφική συντεταγμένη, εγγράφεται στο ημερολόγιο του πλοίου, και όταν θέλει η οικογένεια να τελέσει μνημόσυνο, ξέρει πού να πάει». Κατά τον κ. Αλακιώτη, σήμερα εν Ελλάδι κάπου 4.000 τεφροδόχοι βρίσκονται σε ντουλάπια σπιτιών, κάτι που απαγορεύεται στη Γερμανία. Επίσης, κάθε χρόνο έχουμε περίπου 700-1.000 αποτεφρώσεις Ελλήνων στο εξωτερικό. «Δεν έχει κάποιος παρά να εκφράσει αυτή την επιθυμία στους δικούς του. Ξέρω, βέβαια, την περίπτωση μιας κόρης που δεν αποτέφρωσε τον πατέρα της, ενώ της το

μνημειο οικ. τσομλεκδζογλου του Γιώργου Δημητριάδη του Αθηναίου

20 lifo – 2.5.13

μνημειο οικ. τενενε του Θωμά Θωμόπουλου, 1932

είχε ζητήσει. Ορισμένοι το βλέπουν ακόμα ως στίγμα. Η δική μου συμβουλή είναι, αν έχουν περιουσία κάποιοι, να το θέσουν ως όρο στα παιδιά τους: αν δεν τους αποτεφρώσουν, η περιουσία θα δοθεί σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. Πάντως, οι νεότερες γενιές είναι πολύ πιο θετικές απέναντι στην αποτέφρωση. Και σας λέω, στην Επιτροπή Κοιμητηρίων του Δήμου Αθηναίων, όπου συμμετέχω, έχουμε συνεχή αιτήματα παράτασης της ταφής των ανθρώπων τους προκειμένου να καθυστερήσει η εκταφή. Οι Εβραίοι, οι Μουσουλμάνοι δεν δέχονται την εκταφή, σε αντίθεση με εμάς. Για ένα θέμα θα έπρεπε οι Έλληνες ιερείς να είναι φανατικοί και εκεί συμβιβάζονται». Όταν ρωτώ τον κ. Αλακιώτη αν ο ίδιος επιθυμεί να αποτεφρωθεί, μου λέει: « Έχω ζητήσει η τέφρα μου να διασπαρεί στη θάλασσα».

Άλλες θρησκείες, άλλες κηδείες Οι συνθήκες ταφής για ανθρώπους άλλων θρησκειών. Όντως οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι δεν αποδέχονται την εκταφή. Το Γ’ Κοιμητήριο περιλαμβάνει τμήμα για τους πολίτες ιουδαϊκού θρησκεύματος, όχι όμως και για Μουσουλμάνους. Και στην Αθήνα, όπως καλά γνωρίζουμε, ζούνε πλέον χιλιάδες πιστοί του Ισλάμ. Ο Γιουνούς Μοχάμεντ είναι Αφγανός, πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων. Εκπροσωπεί πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, το Σουδάν, τη Σομαλία, το Ιράν, το Ιράκ και, τώρα, από τη Συρία. Μιλάει πολύ καλά ελληνικά – μάλιστα, τα διδάσκει σε παιδιά προσφύγων και μεταναστών. Μου εξηγεί ότι όταν ένας μουσουλμάνος πεθαίνει στην Ελλάδα, προσπαθούν να εντοπίσουν την οικογένειά του πίσω στην πατρίδα του για να στείλει τα χρήματα ώστε να μεταφερθεί η σορός εκεί και να ταφεί σύμφωνα με τη μουσουλμανική παράδοση. «Συνεργαζόμαστε με γραφεία τελετών και αεροπορικές εταιρείες που από τα 3.500-6.000 ευρώ που είναι κανονικά το κόστος, μας το ρίχνουν στα 1.800, μεταφέροντας τη σορό μέσω Κατάρ ή Ντουμπάι και όχι μέσω Γερμανίας. Αν η οικογένεια δεν έχει, ως συνήθως, τα χρήματα, αναρτούμε ανακοινώσεις στα πολιτιστικά μας κέντρα στην Αθήνα για έρανο, αλλά μετά την κρίση είναι αδύνατον να βρεθούν αυτά τα χρήματα. Οπότε, με χίλια ευρώ, πάμε τους ανθρώπους μας στη Θράκη». Όταν μίλησα με τον Γιουνούς, μου είπε ότι μόλις πριν από μία εβδομάδα είχαν έναν θάνατο. «Αναρτήσαμε τη φωτογραφία του νεκρού και την ταυτότητά του στην ιστοσελίδα μας και την είδε ο αδελφός του που ζει στην Αυστραλία. Αυτός έβαλε τα λεφτά να σταλεί η

ταφικο μνημειο του Γιώργου Δημητριάδη του Αθηναίου

σορός στην Καμπούλ». Όπως μου είπε, ένα μεγάλο πρόβλημα είναι οι αταυτοποίητοι νεκροί, ιδίως όσοι πνίγονται προτού πατήσουν καν σε ελληνικό έδαφος. «Από τον Αύγουστο του 2012 έχουμε έναν νέο άνδρα στο ψυγείο του νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης (το οποίο, οφείλω να πω, μας βοηθά πολύ) και αν δεν βρούμε ποιος είναι, θα καταλήξει στα αζήτητα».

Τα «αζήτητα» Οι κηδείες γι' αυτούς που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Άστεγοι, άποροι, άνθρωποι μόνοι που τυγχάνουν μιας υποτυπώδους ταφής, με έξοδα του νοσοκομείου σε συνεργασία με συμβαλλόμενα, ειδικά για τέτοιες περιπτώσεις, γραφεία τελετών: φθηνό φέρετρο, ο ιερέας ψάλλει πάνω από τον λάκκο και αυτό ήταν. Κατά κανόνα, τέτοιες ταφές γίνονται στο Γ’ Κοιμητήριο, όπου υπάρχει και τμήμα για νεογέννητα και για βρέφη που έζησαν λίγες μόλις ημέρες. Όταν το αναζήτησα ένα μεσημέρι, διαπίστωσα ότι οι διάφοροι εργάτες στο Γ’ Κοιμητήριο αναφέρονταν στο εν λόγω τμήμα με τον όρο «Τα μωρά». Έτσι μου το υπέδειξαν όταν βρέθηκα να ψάχνω τον χώρο στον οποίο ετάφη το νεογέννητο μιας Σομαλής που ζήτησε πολιτικό άσυλο στη χώρα μας το 2011. Την ιστορία της Σομαλής μου αφηγήθηκε η Μαρία Καλδάνη, κοινωνική λειτουργός της ΜΚΟ «Άρσις». Η «Άρσις» δραστηριοποιείται στους νέους 15-25 ετών, στους νεαρούς παραβάτες και στις φυλακές ανηλίκων, αλλά τα τελευταία χρόνια άρχισε να παρακολουθεί παιδιά και νέους μετανάστες και πρόσφυγες, λειτουργώντας και ξενώνες (οι οποίοι, αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, βρίσκονται σε αναστολή λειτουργίας, καθώς δεν έχει γίνει ακόμα η επόμενη προκήρυξη του σχετικού ευρωπαϊκού προγράμματος). Η εν λόγω Σομαλή έφτασε έγκυος στη χώρα μας, ωστόσο το παιδί της γεννήθηκε νεκρό. «Εννέα μηνών, πλήρως σχηματισμένο βρέφος, αλλά νεκρό» λέει η Μαρία Καλδάνη. Όπως ήταν φυσικό, τέθηκε ζήτημα ταφής του βρέφους – αλλά, βέβαια, δεν υπάρχει μουσουλμανικό νεκροταφείο στην Αθήνα. Τρεις ολόκληρες εβδομάδες αργότερα, το βρέφος ετάφη τελικώς σε ανώνυμο τάφο στο Γ’ Κοιμητήριο. Δεν ειδοποιήθηκαν η μητέρα και οι υπεύθυνοι της «Άρσις», παρά κατόπιν εορτής. Υπεύθυνος της ΜΚΟ συνόδευσε τη γυναίκα στο νεκροταφείο, όπου τους υπέδειξαν έναν αριθμό καρφωμένο στο χώμα. «Ζητήσαμε το βρέφος να έχει τουλάχιστον όνομα και δεν ήταν εφικτό ούτε καν αυτό» λέει η Μαρία Καλδάνη.

μνημειο α.φ. παπαδακη του Γεωργίου Βρούτου, 1978

Μυρτώ Ρήγου

ο θάνατος στη νεωτερικότητα. μια επικοινωνιακή και ηθική προβληματική Πλέθρον, Αθήνα, 1993.

† Φώτης Τερζάκης (επιμ.)

θάνατος και εσχατολογικά οράματα Αρχέτυπο, Θεσσαλονίκη, 2003.

† Μισέλ Φάις

απ’ το ίδιο ποτήρι και άλλες ιστορίες Καστανιώτης, Αθήνα, 1999.

† Φιλίπ Αριές

ο άνθρωπος ενώπιον του θανάτου δύο τόμοι, μτφρ. Θεοδόση Νικολούδη, πρόλογος Γιώργου Μαργαρίτη, Εστία, Αθήνα, 1997.

† Μισέλ Βοβέλ

ο θάνατος και η δύση Από το 1300 ως τις μέρες μας, μτφρ. Κώστα Κουρεμένου, επιμ. Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου, Νεφέλη, Αθήνα, 2000.

† Françoise Dastur

ο θάνατος Δοκίμιο για το πεπερασμένο, μτφρ. Βίκυς Σιδηροπούλου, Scripta, Αθήνα, 1999.

μνημειο οικ. παντου του Γεωργίου Βρούτου, 1882

«Είναι κηδείες και κηδείες. Όλα αλλάζουν όταν είναι νέος άνθρωπος, ένα παιδί. Έχω πιάσει τον εαυτό μου να κλαίει. Και δεν προσπάθησα να κρυφτώ. Αλλά στα νεκροταφεία της Αθήνας, όταν γίνεται η μία κηδεία μετά την άλλη, δεν προλαβαίνεις να πενθήσεις».

Γιατί τρεις εβδομάδες όμως; «Κάθε νοσοκομείο περιμένει να συγκεντρωθούν πολλά νεκρά νεογέννητα και τα θάβουν την ίδια ημέρα, το ένα πλάι στο άλλο, οπότε η ημερομηνία ταφής αποφασίζεται την τελευταία στιγμή». Και η Μαρία Καλδάνη καταλήγει: «Για να μπορέσει να κάνει τον κύκλο του το πένθος, η γυναίκα αυτή έπρεπε να έχει σαφείς απαντήσεις ως προς τον θάνατο του παιδιού της και, βέβαια, να φροντίσει για την ταφή του. Την τελετή που θα ήθελε η ίδια να κάνει, προσωπικά, να πει δυο λόγια έστω, δεν την έκανε ποτέ, ούτε μπόρεσε να αποταθεί σε έναν άνθρωπο που ως μουφτής οργανώνει τις προσευχές τους στα αυτοσχέδια τζαμιά, εδώ στην Αθήνα. Δεν ήξερε στην πραγματικότητα αν το παιδί της ήταν εκεί όπου της έδειξαν. Πήγε μια φορά και δεν ξαναπήγε. Όμως, σε αυτά τα χώματα, εδώ στην Αθήνα, έχει αφήσει ένα παιδί αυτή η γυναίκα». Μεταξύ των ανώνυμων νεκρών βρεφών του Γ’ Κοιμητηρίου βρίσκονται και παιδιά Ελλήνων. Οι γονείς, είτε λόγω οικονομικής στενότητας είτε λόγω συντριβής από τον θάνατο πάνω στον τοκετό, συχνά αποφεύγουν οποιαδήποτε άλλη συναισθηματική ή πρακτική εμπλοκή και αφήνουν τα υπόλοιπα να τα αναλάβει το αρμόδιο νοσοκομείο. Περπάτησα στο τμήμα με τα «Μωρά», στο Γ’ Κοιμητήριο. Παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης: φρεσκοσκαμμένοι τάφοι για μικρόσωμα κορμιά, με ταμπελίτσες με νούμερα καρφωμένες στο χώμα (131, 132, 133, 134, 135 κ.ο.κ.), πεταμένα παιδικά παιχνίδια, αρκουδάκια δεμένα πάνω σε πρόχειρους, ξύλινους σταυρούς, κουκλάκια και λερές κορδελίτσες, τέσσερις μικροί λάκκοι που έχασκαν ανοιχτοί και άδειοι (περίμεναν, άραγε, φορτίο εκείνη τη μέρα;). Στα μνήματα που έχουν μαρμάρινη πλάκα διαβάζεις το επώνυμο και δίπλα: «Αβάπτιστο», «Ημερών 1», «Ημερών 18», «Θηλυκό νεογέννητο». Σε λίγες, ελάχιστες περιπτώσεις, ένας φροντισμένος τάφος με όνομα και επίθετο και μερικές γραμμές σπαραγμού χαραγμένες στο μάρμαρο. «Ζωές στα αζήτητα» όπως χαρακτηριστικά μου λέει η Δήμητρα Μακρυνιώτη, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τους αποσιωπημένους θανάτους μεταναστών σε ένα χαντάκι στην Πέτρου Ράλλη το 2008 έως τον άστεγο που «μάσησε» η σκουπιδιάρα του Δήμου Αθηναίων τον Νοέμβριο του 2010, ορισμένες ζωές, στην εποχή της κρίσης και των νοσταλγών του ναζισμού, «χαρακτηρίζονται ως ζωές άξιες ή ανάξιες να βιωθούν. Συνεπώς, και ο θάνατος ως άξιος ή ανάξιος να αναγνωριστεί ως τέτοιος και να γίνει αντικείμενο πένθους». Η Δήμητρα Μακρυνιώτη υπογραμμίζει την παράμετρο της «πολιτικής διαχείρισης της θνητότητας», μέσω της οποίας η σωματική κατάσταση τοποθετείται σε «πολιτισμικά και πολιτικά συμφραζόμενα, αναδεικνύοντας το σώμα σε τόπο υλοποίησης κυρίαρχων κανονι-

κοτήτων, σύμφωνα με τις οποίες κάποια σώματα φαντάζουν ως αδιανόητα και ασύμβατα και γι’ αυτόν το λόγο αποβάλλονται». Πάνω σε αυτό το τελευταίο, η Δήμητρα σχολιάζει: «Βλέπεις πια ζητιάνους να έχουν μια ταμπελίτσα που λέει “Είμαι Έλληνας, πεινάω”. Κάποτε αυτό το “Είμαι Έλληνας” δεν χρειαζόταν. Μόνον ο Έλληνας είναι άξιος της ελεημοσύνης μας; Όλοι οι άλλοι, οι ξένοι, όχι; Τότε, δεν αξίζουν και μια ταφή. Αν δεν αξίζεις μια ζωή, θα έχεις έναν θάνατο που δεν θα αξίζει να μνημονευτεί καν. Αποκλείεσαι ακόμα και από το πένθος. Από την άλλη, έχουμε το σημείο της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια, το σημείο του τριπλού φόνου της Μαρφίν στη Σταδίου, το δέντρο του αυτόχειρα στο Σύνταγμα – η Αθήνα έχει αποκτήσει νέα σημεία "προσκυνήματος" διόλου ιδιωτικού αλλά συλλογικού, πολιτικού πένθους». Η Οδός Αναπαύσεως των Γκοβότσου-Ξύδη κλείνει με την περιφορά του Επιταφίου μέσα στο Α’ Κοιμητήριο. Έχω κάνει Επιτάφιο και Ανάσταση εκεί. Ακόμα και για έναν άθρησκο, το σούρουπο της Μεγάλης Παρασκευής εντός του Α’ Κοιμητηρίου είναι μια υποβλητική στιγμή, μια προσωπική και την ίδια στιγμή συλλογική αφήγηση ανάμεσα στην παρουσία και την απουσία, το ορατό και το αόρατο. Σε ένα δοκίμιό της η Δήμητρα Μακρυνιώτη (από το Περί θανάτου. Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας, που επιμελήθηκε η ίδια) γράφει: «Ανθρωπολογικές μελέτες φέρνουν στο φως τα δίκτυα συνάρθρωσης του κόσμου των ζωντανών με τον κόσμο των νεκρών. Εντοπίζουν τελετουργίες που διασφαλίζουν την ενεργητική παρουσία του πνεύματος των προγόνων στον κόσμο των ζωντανών, υποκαθιστώντας τη φυσική τους απουσία με την πνευματική τους παρουσία. […] Σε αυτό το πλαίσιο η απουσία αποκτά μια ιδιότυπη υλικότητα, μετασχηματίζεται σε αφήγημα, και ως τέτοιο συνδιαλέγεται με την παρουσία». Αφήγημα. Αυτό που τόσο έχουμε ανάγκη: ιστορίες. Κι αυτό που κρατάμε από κάθε άνθρωπο που χάνεται. Αλήθειες που διασώζονται εν είδει μυθοπλασίας, παραμυθίες που μας δίνουν μιαν (απατηλή;) αίσθηση συνέχειας. Υπό αυτό το πρίσμα, με τον εξοβελισμό του ίδιου του πένθους, εξοβελίζουμε αυτή την παραμυθία κι αφηνόμαστε σε ένα αφασικό παρόν. Καθώς ανακαλώ με τη μνήμη μου τους νεκροπομπούς να σηκώνουν όχι ένα ακόμα φέρετρο στους ώμους τους αλλά τον Επιτάφιο στο Α’ Κοιμητήριο, επιστρέφω στην κουβέντα που είχα με τον ψυχαναλυτή Τάσο Δημόπουλο. «Παρά το εξατομικευμένο στοιχείο στις διάφορες περιπτώσεις και εμπειρίες, υπάρχει μία συλλογική ταυτότητα σήμερα στην οποία η απώλεια απλώς δεν είναι ενταγμένη ή είναι ενταγμένη μέσω ενός τραύματος, που μέσα από την άρνησή του ανακυκλώνεται σιωπηρά και διαρκώς. Όσοι αυτήν τη στιγμή ασχολούνται θεραπευτικά με το πένθος προσπαθούν να συμβάλλουν με τέτοιο τρόπο ώστε στη συ-

νέχεια της ζωής σου το πρόσωπο που έχασες να πάρει τον χώρο του. Ο “συγχωρεμένος”, δεν λέμε; “Συγχωρώ”, “συν τω χώρω” δηλαδή. Η συγχώρεση αυτού του τύπου δεν μεταθέτει τα πράγματα κάπου αλλού, ενώ, αντίθετα, με την άρνηση της τραυματικής εμπειρίας, το πρόβλημα διαχέεται παντού». Μία από τις τελευταίες ερωτήσεις που είχα απευθύνει στον Μαρίνο ήταν αν ο εργολάβος μπορεί να συναισθανθεί τον πόνο του συγγενή σε μια κηδεία. Με κοίταξε σκεφτικός. «Είναι κηδείες και κηδείες. Όλα αλλάζουν όταν είναι νέος άνθρωπος, ένα παιδί. Έχω πιάσει τον εαυτό μου να κλαίει. Και δεν προσπάθησα να κρυφτώ. Αλλά στα νεκροταφεία της Αθήνας, όταν γίνεται η μία κηδεία μετά την άλλη, δεν προλαβαίνεις να πενθήσεις». Σύμφωνα με τον Τ. Δημόπουλο, η κρίση ανατάραξε αρκετά τα πράγματα, αλλά τα τελευταία 25-30 χρόνια υπήρξε όντως ένας λήθαργος. «Ακριβώς επειδή ζούμε μέσα στο εφήμερο και στον καταναλωτισμό, τελικά ζούμε χωρίς ιστορικότητα. Άρα δεν έχουμε αντίληψη του χρονικού ορίζοντα της εμπειρίας μας και της ζωής μας γενικότερα. Γι’ αυτό έχει εξοβελιστεί ο θάνατος. Νομίζουμε ότι μπορούν τα πάντα συνεχώς να αναλώνονται και να αντικαθίστανται, ειδικά από τις γενιές τις δικές μας, που γεννήθηκαν από τη δεκαετία του ’70 και μετά». Καθώς οι νεκροπομποί περιφέρουν τον Επιτάφιο στο Α’ Κοιμητήριο συνοδεία της μπάντας του Δήμου, κάποιες μεμονωμένες φιγούρες, γυναίκες συνήθως, σπεύδουν να πουν έναν τελευταίο λόγο στον οικείο νεκρό. «Τις βλέπεις να μιλούν κανονικά στους νεκρούς τους» λέει ο Τ. Δημόπουλος. «Ζούνε μαζί τους. Θα τις ακούσεις, όταν πηγαίνουν στο νεκροταφείο, να λένε, “πάω στον γιο μου”, “πάω στη μάνα μου”, “πάω στους δικούς μου”. Αλλά όλοι δεν ζούμε με τις πλάνες μας; Τις φοβίες και τις ψευδαισθήσεις μας; Και πού θα ήμαστε χωρίς αυτές;». «Εγώ ειμί γη και σποδός· και πάλιν κατενόησα εν τοις μνήμασι και είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα και είπον· άρα τις εστι, βασιλεύς ή στρατιώτης, ή πλούσιος ή πένης, ή δίκαιος ή αμαρτωλός» όπως λέει ο Ιωάννης Δαμασκηνός στη Νεκρώσιμο Ακολουθία, «το τρυφερότατο αυτό κείμενο», κατά τον έγκριτο φιλόλογο Μιχάλη Ζ. Κοπιδάκη. Στο Α’ Κοιμητήριο, η πομπή του Επιταφίου συνεχίζει ακόμα ανάμεσα στα μνήματα με τα αναμμένα καντήλια. Ξεκόβω για να περάσω από τον πατέρα μου και τη μητέρα μου. Βρίσκονται όλοι εκεί: μαζί με την Κατερίνα, που φέτος τον Ιούλιο κλείνει δέκα χρόνια, τον παππού και τη γιαγιά, τον Θάνο που αυτοκτόνησε στα 23 του, τον Τάκη που σκοτώθηκε από κατοχική νάρκη στα 13 του. Καθώς απλώνεται το σκοτάδι, η τελετουργία του Επιταφίου λήγει. Απομένει το φως των καντηλιών, οι θεόρατοι ίσκιοι των κυπαρισσιών, οι βουβές γάτες που κοιτούν παραξενεμένες. ¶

Douglas J. Davies

θάνατος. μια σύντομη ιστορία μτφρ. Ιόλης Φιλουμένης Ανδρεάδη. Πρόλογος στην ελληνική έκδοση: Γιάγκου Ανδρεάδη, Πολύτροπον, Αθήνα, 2007.

† Μαξ Σέλερ

θάνατος και μετά θάνατον ζωή μτφρ. Κωστή Παπαγιώργη, Καστανιώτης, Αθήνα, 2003.

† Sandra M. Gilbert

death’s door. modern dying and the ways we grieve W.W. Norton & Company, NY, 2006.

† D. J. Enright (ed.)

the oxford book of death Oxford University Press, 1983.

† Robert Wilkins

the fireside book of death Robert Hale, London, 1990.

† David Shields

the thing about life is that one day you ’ll be dead Alfred A. Knopf, N.Y., 2008.

† Christine Montross

body of work. meditations on mortality from the human anatomy lab Penguin Books, N.Y., 2007.

† Mary Roach

stiff. the curious lives of human cadavers W. W. Norton & Company, N.Y., 2003.

Όλες οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες για τα ταφικά μνημεία του Α' Νεκροταφείου αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα www.glyptothiki.gr

ταφικο μνημειο του Νικόλα Στεργίου

ταφικο μνημειο του Δημήτρη Γιαννακόπουλου, 1972

ταφικο μνημειο της Φρόσως Ευθυμιάδη-Μενεγάκη

μνημειο οικ. αθηνογενους του Πέτρου Ρούμπου, 1910

2.5.13 – lifo

21

aπό τον: m. hulot. φωτό: freddie f.

οιAθηναίοι

Έλληνες γονείς κι έζησα εκεί μέχρι τα πέντε μου χρόνια. Θυμάμαι ακόμα τους μεγάλους δρόμους και τα αυτοκίνητα, μια αίσθηση παρόμοια με εκείνη που δημιούργησε η Αττική Οδός όταν φτιάχτηκε στην Αθήνα. Το όνειρο που είχα μέσα στην οικογένεια ήταν να γίνω δάσκαλος. Το μετα-όνειρο ήταν απλώς να μην ξυπνάω πρωί. Ο πατέρας μου ήταν ψάλτης και κλασικός τραγουδιστής, έτσι υπήρχε στο σπίτι πάντα ένα θέμα με τις ωραίες φωνές. Με αυτό μεγάλωσα. Σε γιορτές, γλέντια, πανηγύρια αλλά και στη δισκοθήκη, στις κασέτες, το θέμα ήταν η Βιτάλη, η ποιότητα της φωνής του Μάκη Χριστοδουλόπουλου, ο Διονυσίου, ο Γαβαλάς, η Αλεξίου.

q Tο ’94 γνώρισα τη Μάρθα Φριντζήλα σε ένα τραπέζι - είχε μόλις τελειώσει τη Σχολή Βεάκη και τραγουδούσε στον Παππού, στην Κηφισιά. Της είπα ότι είμαι μουσικός και την επόμενη μέρα με κάλεσε να παίξω στο σχήμα της ακορντεόν! Από κει και πέρα άρχισε όλη αυτή η περιπέτεια στη μουσική και στο θέατρο.

q Το ακορντεόν το ξεκίνησα στα οκτώ από ζήλια. Μέναμε στο Κορωπί, και στη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου δύο συμμαθήτριές μου έπαιζαν ακορντεόν. Μαγεύτηκα και στο μάτι και στο αφτί, πήγα στη δασκάλα και τη ρώτησα πότε είναι η επόμενη γιορτή. Μου είπε «τα Χριστούγεννα» και λέω «ωραία, θα παίξω κι εγώ ακορντεόν». Την ίδια μέρα ο πατέρας μου με πήγε στο ωδείο και είπα «θέλω να μάθω να παίζω τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια στο ακορντεόν». Και πραγματικά, τα πρώτα κομμάτια που έμαθα ήταν τα «Κάλαντα» και ο «Μικρός Τυμπανιστής».

q Επικίνδυνα θεωρώ το φλερτ και την καψούρα, τον έρωτα όχι.

Ίσα-ίσα, αυτό που ονομάζουμε αμοιβαίο έρωτα είναι το πιο ακίνδυνο πράγμα που μπορείς να ζήσεις. Γίνεται επικίνδυνο όταν κλονιστεί η ισορροπία, δηλαδή στην κατάσταση του μη έρωτα. Οι πρώτες μου καψούρες και τα ερωτικά μου στην εφηβεία ήταν για μένα όπως το τσιγάρο. Το έκανα επειδή το έκαναν και οι άλλοι. Μου πήρε χρόνια να βρω τον εαυτό μου, τόσο στην ερωτική πράξη όσο και στα ερωτικά ραντεβού. Πάντα ένα μέρος του μυαλού μου έπληττε λίγο με αυτά.

q Υπάρχουν πια πολλοί άνθρωποι που ψυχαναλύονται και από μόδα η ψυχανάλυση έγινε καθεστώς και βλέπεις ανθρώπους που συνεχώς ασχολούνται με τον εαυτό τους και αυτοπαρατηρούνται και τελικά κάνουν συλλογή από έρωτες, φλερτ, γράμματα των πρώην κι έχουν άλμπουμ με φωτογραφίες τους. Εγώ, όταν ερωτεύομαι, πεθαίνω εκεί. Το μέλλον το φαντάζομαι αποκλειστικά με αυτό που ζω την ώρα που το ζω και κλονίζομαι όταν σταματάει ένας έρωτας, γιατί δεν ξέρω πώς να ξανασυστηθώ στη ζωή μου χωρίς αυτόν. Μου έχει συμβεί δυο-τρεις φορές. Αλλά, όπως λέει και η Δημουλά, «όλοι οι έρωτες, έρωτες λέγονται». Άρα, και τα γκομενιλίκια και τα κερασματάκια, και αυτά έρωτες είναι.

q Η μουσική είναι ευχή και κατάρα, ένα νόμισμα με δύο όψεις. Όταν παιδεύεσαι να βγάλεις κάτι ή όταν σου αρέσει ένα τραγούδι να το παίζεις ή να το μελετάς, ξέρεις τον λόγο: είναι για να συγκινήσεις και να συγκινηθείς, κι αυτό έχει μία μελαγχολία μέσα του. Ενώ το να παίζω μουσική είναι κάτι χαρούμενο, είναι στενόχωρη για μένα η ωραία μουσική. Πέφτοντας, ανεβαίνω. Δηλαδή, αν πάω σε ένα live και συγκινηθώ με κάτι ή ανατριχιάσω ή στενοχωρηθώ ή πω «πω πω, αυτός ο στίχος με τσάκισε», ε, αυτή είναι η χαρά μου.

q Ο πιο μεγάλος φόβος μου είναι να μη με ξέρει και να μη με θυμάται κανείς. Είχε πάθει Αλτσχάιμερ η γιαγιά μου και μέσα στην πορεία της ασθένειας μας είχε ξεχάσει όλους. Κατάλαβα ότι με θυμάται και απευθύνεται στο ίδιο πρόσωπο που ξέρει, στον εγγονό της τον Παναγιώτη, σε σχέση με τα μούσια. Δεν της άρεσαν τα μούσια, μου έλεγε πάντα «Ξυρίσου, βρε, μην τα αφήνεις!». Όταν, λοιπόν, προχώρησε η αρρώστια, είχαμε συνεχώς τα «καλημέρα», «καλησπέρα», «πώς σε λένε», «ποιανού είσαι», όλη αυτήν τη συζήτηση του ανθρώπου που δεν θυμάται καθόλου. Μετά από λίγο μου έδειχνε τα μούσια κι έλεγε: «Ε, αυτά εδώ δεν είναι ωραία» κι εκεί καταλάβαινα ότι μάλλον σ’ εμένα μιλάει. Και τότε έφαγα τη φλασιά. Φαντάσου να ξυπνήσεις ένα πρωί και να σου συμπεριφέρονται όλοι έτσι: «ποιος είσαι;», «πώς σε λένε;», «ποιανού είσαι;». Κατάλαβα ότι υπάρχουμε μέσα από τους άλλους. Νομίζω ότι μόνος μου δεν θα μπορούσα να υπάρξω - και δεν το λέω από ανασφάλεια ερωτική ή επαγγελματική ή λόγω φόβου για τη μοναξιά και τη μοναχικότητα, εννοώ γενικά, το να μη σε συνδέει κάτι με τον χώρο, με τον χρόνο και με τα πρόσωπα. Όλο αυτό θα μπορούσε να λέγεται και θάνατος.

q Την Αθήνα την κάνουν μοναδική οι αντιθέσεις της. Το έχει πει πολύ ωραία ο Χατζιδάκις: «η Αθήνα είναι μια άσχημη πόλη γύρω από την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό». Ζηλεύω την τάξη πραγμάτων σε άλλες πόλεις, αλλά, από την άλλη, μου αρέσει και όλο αυτό το οικοδομικό μπάχαλο το οποίο διατρέχει μια ιστορία χιλιάδων χρόνων, αν το ξεκινήσουμε από την Ακρόπολη και φτάσουμε μέχρι το σημερινό Μουσείο. Υπάρχει ένας πλούτος στο μάτι και αυτό το βρίσκω πιο ενδιαφέρον από την καθαρότητα που μπορεί να έχει μια ευρωπαϊκή πόλη πιο καλά οργανωμένη.

q Η νύχτα ποτέ δεν έμενε ίδια, γιατί, όταν κάτι εξαρτάται από την τσέπη του κόσμου, αλλάζει. Ξέρω από παλιούς τραγουδιστές ότι δεν προλάβαιναν τις διπλές και τριπλές παραστάσεις στις μπουάτ, κάτι που η γενιά μου δεν πρόλαβε. Από την άλλη, εγώ πρόλαβα το εξαήμερο ή εφταήμερο στα μαγαζιά. Τα χρόνια που έπαιζα στις μεγάλες πίστες με τις μεγάλες κυρίες πρόλαβα το τετραήμερο, δουλειά Πέμπτη έως Κυριακή. Τώρα πια τα live είναι ένα την εβδομάδα. Δεν ξέρω αν έχουν αλλάξει τα πράγματα προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Θεωρώ ότι δεν έχει σημασία. Το καλό της εποχής είναι ότι είναι ανοιχτή αυτή η διαλυμένη αγορά και ο καθένας έχει τη δυνατότητα, το μέσο και τον τρόπο, μια υποδομή να φτιάξει στο σπίτι του έναν δίσκο, μια παράσταση, μια κατάσταση και να δημιουργήσει το μαγαζί του στο Ιnternet, αλλά και να βρει μια κρυμμένη μουσική σκηνή και να παίξει. Έτσι, το κοινό πιο εύκολα μπορεί να βρει αυτό που θέλει να ακούσει, ενώ παλαιότερα δεν είχε ποικιλία επιλογών. Εξαφανίστηκαν κάποιες επιτυχίες, αλλά εμφανίστηκαν άλλες. Αυτό που άλλαξε μέσα στα χρόνια είναι ότι εξαφανίστηκαν κάποιοι μερακλήδες άνθρωποι. Νιώθω ότι πλέον άσχετοι άνθρωποι είναι σε άσχετα πόστα. Άνθρωποι που δεν ξέρουν από μουσική βγάζουν δίσκους και άνθρωποι που ξέρουν μόνο να ντύνονται έχουν τα κεντρικότερα θέατρα της Αθήνας. Μια σουπερμαρκετίλα ήρθε και στην τέχνη. Εδώ αλλάζουμε εμείς οι ίδιοι, η νύχτα δεν θα αλλάξει;

q Η ζωή μού έχει μάθει ότι τελικά είναι μικρή.

Όταν ήμουν μικρότερος βιαζόμουν και ήθελα να κάνω παρέα με μεγαλύτερους, γιατί τους συνομηλίκους μου τους βαριόμουν. Τώρα που φτάνω στα σαράντα, λέω, χαλάρωσε, γιατί μεγαλώνουμε και είναι ωραία η ζωή. Μου έχει μάθει να κλαίω και να ευχαριστιέμαι.

Παναγιώτης Τσεβάς Μουσικός. Γεννήθηκε στο Τορόντο, ζει στο Μεταξουργείο. Ξεκίνησε να παίζει ακορντεόν από ζήλια.

22 lifo – 2.5.13

☛

q Γεννήθηκα στο Τορόντο από

INFO Αυτό τον καιρό ετοιμάζει τη μουσική για την παράσταση Ωχ! Τι κόσμος, γιαγιά! του Μπάρι Κιφ, που θα ανεβεί στην ταράτσα του θεάτρου Λαμπέτη στα μέσα Ιουνίου, με την Άννα Παναγιωτοπούλου, τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη κ.ά. Ολοκληρώνεται μες στον Μάιο η μουσική παράσταση Έξω φτώχεια και καημοί με την Ελένη Κοκκίδου, στο Χαμάμ, στα Άνω Πετράλωνα. Συναυλίες ανά την Ελλάδα –και φυσικά στην Αθήνα– με διάφορους καλλιτέχνες, όπως η Ματούλα Ζαμάνη, ο Απόστολος Ρίζος, η Ανδριάνα Μπάμπαλη, ο Ηλίας Βαμβακούσης κ.ά. (όχι όλοι μαζί, ένας-ένας!).

ΤheGoodLifo

Made in Gre Παροδικό φαινόμενο της εποχής, σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης ή μια συναισθηματική κίνηση στήριξης των συνανθρώπων μας που αντιμετωπίζουν τα ίδια οικονομικά προβλήματα μ’ εμάς; Όπως και όπου κι αν αποδώσουμε αυτήν τη σαφή στροφή των Ελλήνων προς τα αυθεντικά, ελληνικά προϊόντα, ένα είναι σίγουρο, πως αδικούμε την

προσπάθεια, το ταλέντο, την επιμονή, την αγάπη, το πάθος, το μεράκι και, σε τελική ανάλυση, την ίδια την αξία και την ποιότητα των ελληνικών προϊόντων. Η εγχώρια και η διεθνής επιτυχία των Ελλήνων επιχειρηματιών που αποφάσισαν να ρισκάρουν ποντάροντας στην ποιότητα και τη δημιουργική εφευρετικότητα μόνο να

συγκινεί και να εμπνέει μπορεί. Στο πνεύμα λοιπόν αυτό, η LifO συνεχίζει με ένα ακόμα αφιέρωμα να προβάλλει και να γράφει για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους Έλληνες επιχειρηματίες που δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους, αλλά συνεχίζουν να παλεύουν για την επιβίωσή τους, αποτελώντας παράδειγμα και οδηγό για όλους τους υπόλοιπους.

ΚΟΡΡΕΣ / Ελληνικo καλοκαiρι Εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια η εταιρεία ΚΟΡΡΕΣ αντιπροσωπεύει μία από τις πιο οργανωμένες εκδοχές ελληνικής εταιρείας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μπολιάζοντας το ταλέντο, το πάθος, το ένστικτο και την εμπειρία με την εξωστρέφεια, τα υψηλά επαγγελματικά στάνταρ και την εμπιστοσύνη στους μικροκαλλιεργητές, η εταιρεία ΚΟΡΡΕΣ έχει καταφέρει να δημιουργήσει μερικές από τις καλύτερες σειρές προϊόντων στο μακιγιάζ, στα σαμπουάν lifo – 14.2.13 24 lifo – 2.5.13

και στις κρέμες περιποίησης. Μάλιστα, φέτος, και με αφορμή την ωραιότερη εποχή του χρόνου, το ελληνικό καλοκαίρι, η KOΡΡΕΣ επανέρχεται με μία ομώνυμη σειρά αντηλιακών προϊόντων νέας γενιάς. Οι δύο αντηλιακές/antispot/αντιρυτιδικές κρέμες προσώπου SPF30 και SPF50, που βασίζονται στην αξιοποίηση 100% φυτικών βλαστοκυττάρων από ένα σπάνιο είδος κόκκινου σταφυλιού, καλύπτουν όλο το φάσμα της καθημερινής περιποίησης του δέρματος,

ενώ η αντηλιακή σειρά με βασικό συστατικό το βιολογικό, βρώσιμο γιαούρτι (η ενσωμάτωση του πραγματικού γιαουρτιού σε καλλυντική φόρμουλα έχει καταγραφεί ως παγκόσμια καινοτομία της εταιρείας) αποτελεί μια φυσική πηγή λακτόζης και όλων των θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα στην επιδερμίδα, χαρίζοντας παράλληλα μια απαράμιλλη αίσθηση δροσιάς. www.korres.com

eece

Citrus Το μανταρίνι Χίου ανήκει στο είδους Citrus deliciose tenore κι έχει αναγνωριστεί από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως «Προϊόν Γεωγραφικής Προέλευσης - ΠΓΕ». Η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα του μανταρινιού της Χίου οφείλεται στα πλούσια και πολύτιμα συστατικά του, που το κάνουν ιδιαίτερα αρωματικό και γευστικό. Η Citrus, αναγνωρίζοντας αυτή την αξία και τη σχέση του τόπου με το προϊόν, έχει ξεκινήσει εδώ και πέντε περίπου χρόνια μία σειρά δυναμικών δράσεων μελέτης και διαμόρφωσης ενός μικρού μουσειακού χώρου για το «μανταρίνι της Χίου». Σήμερα, στο κτήμα της Citrus, που δεσπόζει στον κάμπο της Χίου, οι επισκέπτες έχουν μια μοναδική ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα εσπεριδοειδή του τόπου και ταυτόχρονα να μυηθούν στους σύγχρονους εναλλακτικούς τρόπους αξιοποίησης του μανταρινιού της Χίου σε νέες γεύσεις και ιδέες. Μάλιστα, η Citrus, θέλοντας να προβάλει την αξία και την ιδιαιτερότητα του χιώτικου μανταρινιού, έχει ξεκινήσει από τα καταστήματά της μια μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης των καταναλωτών, προσφέροντας και προτείνοντας παράλληλα προϊόντα που παράγει η ίδια από χιώτικα μανταρίνια, όπως τα αμυγδαλωτά, τα γλυκά του κουταλιού, οι μαρμελάδες, τα λουκούμια κ.ά. www.citrus-chios.gr

MASTIHA SHOP Η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, με όπλο της αυτό το μοναδικό προϊόν που ευδοκιμεί στη νότια πλευρά του νησιού, τη μαστίχα, και με πολλή δουλειά κατάφερε να δημιουργήσει το δίκτυο καταστημάτων Mastiha Shop και να προωθήσει τη μαστίχα παγκοσμίως. Υπολογίζεται πως μέσω του εξελιγμένου δικτύου πωλήσεων το 60% της παραγωγής εξάγεται στις αγορές και των 5 ηπείρων. Η αυθεντική ελληνική τσίκλα ΕΛΜΑ είναι ένα από τα παλαιότερα προϊόντα των Mastiha Shop και από τους βασικούς λόγους της δημοφιλίας της μαστίχας. Πρωτοεμφανίστηκε το 1958 και από τότε έχει αποκτήσει πολλούς και φανατικούς φίλους. Αποτελεί τη φυσική συνέχεια της πρώτης τσίκλας που μασούσαν οι αρχαίοι λαοί της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ στις μέρες μας κυκλοφορεί, εκτός από τις κλασικές και πάντα αγαπημένες γεύσεις, και σε 3 νέες: τριαντάφυλλο, δυόσμος και λεμόνι. www.mastihashop.gr 14.2.13 – lifo 2.5.13 – lifo

25

Iliada

not just greek salad Το ελληνικό παντοπωλείο not just greek salad στη Βαλαωρίτου, στο Κολωνάκι, συνεχίζει δυναμικά, με επιμονή και πολύ μεράκι, την εκστρατεία ενίσχυσης και ανάδειξης της ποιότητας και της μοναδικότητας των ελληνικών τροφίμων. Τακτικά διοργανώνει στον χώρο του βιωματικές γευσιγνωστικές δοκιμές για να φέρει σε επαφή τους Αθηναίους με προϊόντα απ’ όλη την Ελλάδα. Το πρόγραμμά του για τις ημέρες του Πάσχα είναι αρκετά πυκνό. Πιο αναλυτικά: Tη Μ. Πέμπτη προσφέρεται τις ώρες 12:00-14:00 η παραδοσιακή αλάδωτη χορτόπιτα με ποντιακά φύλλα ΠΕΡΕΚ. Την Παρασκευή 10/5, 13:00-17:00, θα μαγειρευτούν φλωμάρια Λήμνου «Χρυσάφη» και την Τρίτη 14/5, τις ίδιες ώρες, ζυμαρικά από το «Χιώτικο Κελλάρι». Την Τετάρτη 15/5, μεταξύ 11:30 και 14:30, θα προσφέρονται παξιμαδάκια και κουλουράκια Αστυπάλαιας «Ηλιάνα», την Πέμπτη 16/5, μεταξύ 11:30 και 13:30, ελληνικός καφές «Νέκταρ», την Παρασκευή 17/5, 13:00-17:00, ακολουθεί μια ολοκληρωμένη γαστρονομική πρόταση από «Τα Μυλέλια», και το Σάββατο 18/5, 12:30-15:30, στο not just greek salad θα γευτείτε χοχλιούς Κρήτης «Escargot de Crete». Βαλαωρίτου 17, Κολωνάκι, 213 0261989. www.notjustgreeksalad.com

lifo – 14.2.13 26 lifo – 2.5.13

Η Agrovim παράγει και προσφέρει εδώ και πολλά χρόνια προϊόντα υψηλής ποιότητας και ασυναγώνιστης γεύσης. Ένα από αυτά είναι και το Iliada ΠΟΠ Καλαμάτας, ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο από κορωνέικη ποικιλία ελιάς με δυνατό πράσινο χρώμα και έντονη γεύση, που μάλιστα κατάφερε να ξεχωρίσει και να βραβευτεί στον 14ο Διαγωνισμό Έξτρα Παρθένου Ελαιόλαδου που διεξήχθη φέτος στο Λος Άντζελες. Εκεί, ανάμεσα σε 500 έξτρα παρθένα ελαιόλαδα, κατάφερε να αποσπάσει το χρυσό μετάλλιο, χάρη στην υψηλή ποιότητα και στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. www.agrovim.gr

Ξiδι ΤΟΠ Το Ξίδι Τοπ έχει συνδεθεί εδώ και δεκαετίες με την ελληνική κουζίνα χάρη στο μοναδικό άρωμα και την εξαιρετική του γεύση, που κάνουν πραγματικά τη διαφορά στη μεσογειακή μας διατροφή. Το βραβευμένο Βαλσάμικο ΤΟΠ με 2 Αστέρια Ανώτατης Γεύσης στον ∆ιεθνή Οργανισμό International Taste & Quality Institute (iTQi) ήρθε να προσθέσει ένα ακόμα 100% ελληνικό προϊόν που συμπληρώνει την ποικιλία των ξιδιών ΤΟΠ. Το νέο Βαλσάμικο ΤΟΠ με θυμαρίσιο μέλι ισορροπεί αρμονικά ανάμεσα στην οξύτητα και τη γλυκύτητά του, συνδυάζoντας αρμονικά την εξαιρετική ποιότητα του αγαπημένου μας Βαλσάμικου με τη φίνα γεύση επιλεγμένου μελιού. www.vinegartop.com

14.2.13 – lifo 2.5.13 – lifo

27

ΕλληνικA ΚελλAρια ΟIνων

Fresh Line

Η Ελληνικά Κελλάρια Οίνων είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής κρασιών στην Ελλάδα, άξιος πρεσβευτής της ελληνικής οινοποιίας σε διεθνείς αγορές και με βραβεία σε διαγωνισμούς ανά τον κόσμο. Η νέα σειρά κρασιών της «Αλλοτινό» δίνει στον Έλληνα καταναλωτή ένα επώνυμο, ποιοτικό εμφιαλωμένο κρασί σε όλες τις γεύσεις, για όλα τα γούστα και σε προσιτή τιμή. Κυκλοφορεί σε 4 είδη: Λευκό, Ροζέ, Ερυθρό Ξηρό και Ερυθρό Ημίγλυκο, όλα οινοποιημένα από εκλεκτές ελληνικές ποικιλίες στη μεγαλύτερη Οινοποιία της Ελλάδας, στη Ριτσώνα Βοιωτίας, και εμφιαλωμένα στις κεντρικές εγκαταστάσεις της Ελληνικά Κελλάρια Οίνων στο Μαρκόπουλο Αττικής.

Η Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας της Fresh Line Έλενα Μεσσαρίτη μιλά στη LifΟ για τη φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από τα καλλυντικά της εταιρείας, τους στόχους και τις δύο βασικές κατηγορίες προϊόντων της.

www.greek-wine-cellars.com

Mastiqua Η μαστίχα είναι ένα από τα ελάχιστα προϊόντα της ελληνικής γης που δεν παράγεται πουθενά αλλού στον κόσμο. Αυτή η παγκόσμια μοναδικότητα χαρακτηρίζει και το Mastiqua, το ανθρακούχο νερό με βάση το μαστιχόνερο, που είναι ικανό να σας χαρίζει καθημερινά ξεχωριστές και δροσερές στιγμές απόλαυσης. Συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων πoυ έχει τις καταβολές της στους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου, το Mastiqua εσωκλείει στο minimal και στυλάτο μπουκάλι του ένα πλήθος ευεργετικών ιδιοτήτων που εξηγούν γιατί βρίσκεται στα καλύτερα εστιατόρια, μπαρ και ξενοδοχεία. www.mastiqua.com

Manifesto Grego Το Τσίπουρο Αποστολάκη, ένα από τα πιο αγαπημένα τσίπουρα των Ελλήνων, μας συστήνει φέτος το Manifesto Grego. Ένα ελληνικό ποτό που αποστάζεται φυσικά από στέμφυλα σταφυλιών, τα οποία επιλέγονται αυστηρά και μόνο από εκλεκτούς θεσσαλικούς αμπελώνες. Η πολλαπλή και παραδοσιακή του απόσταξη, η παλαίωσή του σε δρύινα βαρέλια και το επιλεγμένο χαρμάνι των διαφορετικών βαρελιών και ετών συνθέτουν ένα ποτό με πολύ απαλή γεύση και επίγευση. Μπορείς να το πιεις με μια φέτα λεμονιού/πορτοκαλιού ή χυμό, με πάγο ή ως βάση σε κοκτέιλ. www.apostolakiswinery.gr lifo – 14.2.13 28 lifo – 2.5.13

Τσiπουρο Καρδaση Η εταιρεία Καρδάση κουβαλά μια ιστορία ενασχόλησης με τα προϊόντα του αμπελώνα που κρατά τρεις ολόκληρες γενιές. Οι εγκαταστάσεις της, που βρίσκονται στον Τύρναβο, περιστοιχίζονται από 125 στρέμματα και είναι ο τόπος όπου παράγεται η ποικιλία μοσχάτο Αμβούργου. Τα προϊόντα που παράγονται εκεί δεν είναι άλλα από το ούζο (με αποκλειστική συνταγή της οικογένειας από το 1918), το τσίπουρο και το μπράντι. Στην ποικιλία των τσίπουρων έχει έρθει να προστεθεί εδώ και λίγο καιρό το νέο Παλαιωμένο Τσίπουρο, ένα εκλεκτό απόσταγμα στεμφύλων, που ωρίμασε σε γαλλικά και αμερικανικά δρύινα βαρέλια που ξεχειλίζουν από αρώματα ώριμων φρούτων, βανίλιας, καραμέλας και σοκολάτας. www.tsipourokardasi.gr

Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια για τη Fresh Line και τη φιλοσοφία της; Εμπνευσμένη από αρχαία συγγράμματα βοτανοθεραπείας και αρωματοθεραπείας και ακολουθώντας μυστικές οικογενειακές συνταγές, η Fresh Line δημιουργεί ευφάνταστα, χειροποίητα καλλυντικά με φρέσκα, οργανικά και ασφαλή υλικά από την πλούσια ελληνική φύση. Πρόκειται για μια αμιγώς ελληνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο της ομορφιάς από το 1992 κι έχει αποκτήσει φανατικούς λάτρεις σε όλο τον κόσμο. Με όπλο τη μοναδική της φιλοσοφία, η εταιρεία σήμερα δραστηριοποιείται σε 14 χώρες, στις οποίες διατηρεί συνολικά 230 σημεία πώλησης. Ποιος είναι ο στόχος της εταιρείας; Nα καλύψει ολιστικά τη φροντίδα των μαλλιών, του προσώπου και του σώματος μέσα από τις δύο κύριες κατηγορίες προϊόντων που διατηρεί. Μιλήστε μας λίγο για τις κατηγορίες αυτές. Το «Fresh Beauty Bar» αποτελείται από φρέσκα, πιστοποιημένα προϊόντα, όπως βιολογικά πιστοποιημένες μάσκες προσώπου, αφρόλουτρα, body milks και σαπούνια που πωλούνται με το ζύγι, στην επιθυμητή ποσότητα. Έτσι, δεν υπάρχει η επιβάρυνση του κόστους συσκευασίας αλλά μόνο του περιεχομένου! Tο «Fresh Beauty Bar» έχει καθιερωθεί ως μια ανατρεπτική πρόταση για τα ελληνικά δεδομένα, απόλυτα συνυφασμένη με τις σύγχρονες καταναλωτικές ανάγκες! Η δεύτερη κατηγορία προϊόντων αποτελείται από συσκευασμένα προϊόντα που αποτελούν εξειδικευμένες, εντατικές θεραπείες για το πρόσωπο, τα μαλλιά και το σώμα, βασισμένες σε διδάγματα αρχαίων Ελλήνων βοτανολόγων. Τα προϊόντα αυτά ξεχωρίζουν για τις πολυσύνθετες φόρμουλές τους με πολύτιμα αιθέρια έλαια, θεραπευτικά εκχυλίσματα βοτάνων, φυτικά λάδια, βούτυρα και βιταμίνες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες προσωπικής φροντίδας, προσφέροντας θεαματικά αποτελέσματα! www.freshline.gr

14.2.13 – lifo 2.5.13 – lifo

29

Helmi Η Ηelmi έκανε την εμφάνισή της το 1990 και από τότε δεν έχει πάψει να ανανεώνεται και να εξελίσσεται. Εκπροσωπώντας την αυθεντική έννοια του urban culture, επιδιώκει να δηλώνει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Σταθερή έμπνευσή της αποτελούν ο παλμός και η ζωντάνια της νέας, ανήσυχης γενιάς, καθώς και ο ρυθμός της σύγχρονης πόλης. Τα τελευταία δύο χρόνια τη συλλογή πλαισιώνουν τα χειροποίητα κοσμήματα της σχεδιάστριας Καρίν Αργυρίου.

Helmi be different.

Mat Fashion Το κοινό όραμα του Γιώργου και της Μαριάνθης Μονέδα ήταν να δημιουργήσουν μία 100% ελληνική εταιρεία που θα αγκαλιάζει και θα αναδεικνύει το γυναικείο σώμα. Είκοσι έξι χρόνια μετά τα έχουν καταφέρει απόλυτα, αφού η Mat Fashion δεν αποτελεί απλώς συνώνυμο της πρωτοπορίας αλλά έχει καταφέρει να καθιερωθεί στη συνείδηση των Ελληνίδων ως η μοναδική ελληνική εταιρεία που τα τελευταία χρόνια έβγαλε τη μόδα από το λαμπερό περιτύλιγμα της σόουμπιζ και την έκανε μέρος της καθημερινότητας, δίχως εκπτώσεις στο στυλ και στην ποιότητα. Η επίδρασή της, όμως, στον κόσμο της μόδας δεν σταμάτησε εκεί. Απαλλάσσοντας και απενοχοποιώντας τη σύγχρoνη γυναίκα από την επιτακτική ανάγκη της δίαιτας, το άγχος των μικρών νούμερων και τα πρότυπα των μοντέλων, δημιούργησε μια νέα και πιο προσιτή πραγματικότητα με το σύνθημα «Real size Real women». Πλέον, ούσα καθιερωμένη ως μία από τις πιο δημιουργικές δυνάμεις στον ελληνικό χώρο της μόδας, με περισσότερους από 500 διαφορετικούς κωδικούς ρούχων ανά σεζόν και 14 εταιρικά καταστήματα στην Ελλάδα, η Mat Fashion αποφάσισε να ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα και να συστήσει τα προϊόντα της σε 32 χώρες στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, επεκτείνοντας συνεχώς τον κύκλο των εξαγωγών της, που πια αντιπροσωπεύει το 50% της παραγωγής. Δεν υπάρχει, λοιπόν, καλύτερη διαφήμιση από ένα ελληνικό brand που ταξιδεύει στα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα σε Μόσχα, Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι και στις σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις μόδας στο Βερολίνο, το Παρίσι, το Λονδίνο και το Άμστερνταμ. shop.matfashion.com, facebook.com/matfashion, Instagram, Twitter @matfashion

www.helmi.gr

Brokequeens

APIVITA

Οι Ειρήνη Κυριακοπούλου και Ιωάννα Μανουσοπούλου είναι το σχεδιαστικό δίδυμο που κρύβεται πίσω από την επιτυχία των Brokequeens. Έχοντας επαγγελματική σταδιοδρομία σε επώνυμες εταιρείες της μόδας, αποφάσισαν το 2005 να ενώσουν τις ιδέες τους και να γίνουν «άφραγκες βασίλισσες». Οκτώ χρόνια και 16 κολεξιόν μετά, το στυλ τους έχει εξελιχθεί κι έχει γίνει ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα στον χώρο της μόδας. Οι Brokequeens ενσωματώνουν τις διαρκώς εναλλασσόμενες τάσεις της μόδας στη δημιουργική τους φαντασία, δημιουργώντας εντυπωσιακά και πρωτότυπα ρούχα που ενισχύουν τη γυναικεία προσωπικότητα και μπορούν να φορεθούν όλες τις ώρες της ημέρας.

Παράγει φυσικά, ολιστικά προϊόντα, στοχεύοντας στην προαγωγή της υγείας και της ομορφιάς. Η φήμη της έχει ξεπεράσει τα σύνορα της Ελλάδας κι έχει φυσική παρουσία σε 11 χώρες ανά τον κόσμο. Η νέα της σειρά APIVITA nature’s hair color έρχεται για να προσδώσει στα μαλλιά τέλεια κάλυψη και λαμπερό χρώμα. Είναι βασισμένη σε βιολογικό έλαιο ηλίανθου και βιολογικό μέλι, χωρίς το συστατικό PPD, που είναι η νούμερο 1 αιτία αλλεργιών. Στη νέα, εμπλουτισμένη και εκπαιδευτική ενότητα www.apivita.com/hellas/hair/hair-colorants.html μπορείτε να μάθετε τα πάντα γύρω από τη σειρά, ενώ, μέσω του Color Advisor Quiz, η APIVITA σας προτείνει το χρώμα που σας ταιριάζει περισσότερο.

www.brokequeens.com

www.apivita.com

lifo – 14.2.13 30 lifo – 2.5.13

14.2.13 – lifo 2.5.13 – lifo

31

Lavipharm Με πάνω από 20 χρόνια τεχνογνωσίας στη βιολογία της επιδερμίδας, η Castalia Laboratoires Dermatologiques είναι κυρίαρχη στα δερμοκαλλυντικά προϊόντα, τα οποία αναπτύσσονται στα ερευνητικά κέντρα της Lavipharm στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας, και πωλούνται σε 13 χώρες. Η Castalia αποτελείται από σειρές προϊόντων υψηλής ποιότητας, φροντίδας και περιποίησης της επιδερμίδας κάθε ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα, κυκλοφορούν η σειρά Sensial, για δραστική ενυδάτωση και ανακούφιση της ευαίσθητης επιδερμίδας, η σειρά Dermopur, για ολοκληρωμένη εντατική φροντίδα της ευαίσθητης λιπαρής ή με τάση ακμής επιδερμίδας, η σειρά Chronoderm, για προληπτική και επανορθωτική δράση ενάντια στα σημάδια γήρανσης και φωτογήρανσης της ευαίσθητης επιδερμίδας, η σειρά Helioderm, για αντηλιακή προστασία, η σειρά Lavilon, για εντατική φροντίδα των μαλλιών, και η σειρά Dermogiene, για την καθημερινή υγιεινή του σώματος και της ευαίσθητης περιοχής. Όλα τα προϊόντα της Castalia είναι ειδικά σχεδιασμένα για ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης αλλεργικών αντιδράσεων.

Μουστaκας Τα καταστήματα Μουστάκας είναι κάθε εποχή του χρόνου η πρώτη επιλογή για τα παιδιά. Πλέον, εκτός από τα 7 καταστήματα που διαθέτει στην Αθήνα, έρχεται ακόμα ένα τεράστιο παιχνιδάδικο που θα είναι κοντά στα παιδιά όπου κι αν βρίσκονται. Πρόκειται για το ολοκαίνουργιο ηλεκτρονικό παιχνιδάδικο του Μουστάκα στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.moustakastoys.gr . Εύχρηστο και απλό, διαθέτει χιλιάδες παιχνίδια στις καλύτερες τιμές που μπορείτε να παραγγείλετε, χωρίς καν να χρειαστεί να βγείτε από το σπίτι. Extra tip: Για αγορές άνω των €49, τα μεταφορικά είναι δωρεάν.

www.castalia-derm.com

www.moustakastoys.gr

Ίζημα Μετά από 9 χρόνια στην οδό Διδότου το Ίζημα μετακόμισε σε έναν ολοκαίνουργιο, καλαίσθητο χώρο στην Ιπποκράτους 6. Το όνομά του το χρωστά στην ομάδα Ίζημα, που έχοντας περισσότερους από 25 συνεργάτες κατασκευάζει χειροποίητα κοσμήματα από ξεχωριστές πρώτες ύλες. Στα ταλαντούχα χέρια μερικών από τους πιο ικανούς τεχνίτες της πόλης απίθανα υλικά, όπως καπάκια μπίρας, κεραμικά, κρύσταλλοι πλεξιγκλάς, πένες κιθάρας, δέρματα κ.ά., σμιλεύονται μοναδικά και με συνδετικό κρίκο το ασήμι μεταμορφώνονται σε εξαιρετικά κοσμήματα, τα οποία πωλούνται σε χαμηλές τιμές που ξεκινούν από μόλις €6. Ιπποκράτους 6, 210 3636578, www.izima.gr

lifo – 14.2.13 32 lifo – 2.5.13

bibλio

βγεσ εξω

Ο Κωστής Παπαγιώργης για την αλληλογραφία του Κωνσταντίνου Καβάφη. Σελ. 36

26 εξαιρετικές νέες εκδόσεις. Σελ. 38

Τα νέα μαγαζιά γύρω από τη Ζωοδόχο Πηγή. Σελ. 41

Week

bibλio

πρωι βραδυ στην πολη Ο Φώτης Βαλλάτος ανεβαίνει στην Κυψέλη. Σελ. 44

Evil Dead Η πιο τρομακτική ταινία της χρονιάς από σήμερα στις αίθουσες. σελ. 34

Το ψέμα της σάρκας Τριάντα ένας Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες που ζωγραφίζουν εξυμνώντας το κάλλος του γυμνού γυναικείου σώματος και ο Γάλλος ζωγράφος Jean Rustin που δημιουργεί έργα με πρωταγωνιστή τον πάσχοντα και φθαρμένο άνθρωπο είναι οι δύο αντίθετοι πόλοι της ομαδικής έκθεσης που παρουσιάζεται από τις 15 Μαΐου στο Μουσείο Φρυσίρα. Mέσα από την παρουσίαση αυτής της δυναμικής αντίθεσης η έκθεση επιχειρεί να αποτυπώσει τους δύο τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αποφασίζουν να αντιδράσουν απέναντι στην ίδια τη θνητή τους φύση και στις συνέπειες του γήρατος: είτε, δηλαδή, αποδεχόμενοι και συμβιώνοντας με την εικόνα τους, είτε αρνούμενοι την πραγματικότητα και στρεφόμενοι στη λατρεία της εφήμερης και επιφανειακής ομορφιάς. Μουσείο Φρυσίρα, Μόνης Αστερίου 3, Πλάκα, 210 3234678-210 3316027, 15/5-27/10. Ώρες λειτουργίας: Τετ.-Παρ.: 10:00-17:00, Σαβ. & Κυρ.: 11:00-17:00. www.frissirasmuseum.com 25.4.13 – lifo

33

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Το πρόσωπο του κακού Evil Dead

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό Θερινός

Σκηνοθεσία: Φέντε Αλβαρέζ Πρωταγωνιστούν: Τζέιν Λέβι, Σίλο Φερνάντεζ

Πέντε εικοσάχρονοι φίλοι είναι κλεισμένοι σε μια απόμερη καλύβα, όπου ανακαλύπτουν το «Βιβλίο των Nεκρών» και μαζί τη μαγνητοσκοπημένη μετάφρασή του από έναν αρχαιολόγο. Όταν τα ξόρκια θα ακουστούν ξανά, η παρέα άθελά της θα ξυπνήσει τους δαίμονες που κατοικούν στο δάσος. Έτσι θα ξεκινήσει μια εφιαλτική καταδίωξη μέχρι τελικής πτώσης.

34 lifo – 2.5.13

ODEON KOSMOPOLIS 11-ODEON STARCITY 1-STER ILION 3-VILLAGE PAGRATI 1 -VILLAGE RENTI 10, 13, 17-VILLAGE MALL 4 -VILLAGE FALIRO 6 -VILLAGE ATHENS METRO MALL 3-ΑΕΛΛΩ 1, 2-ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 2-ΝΑΝΑ 6

Αποκλειστική συνέντευξη με το σκηνοθέτη της ταινίας Μια αξιοπρεπής οικογένεια, Μασούντ Μπακσί.

Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Ευαγγελίδης

Ο Μάικλ κι ο Τζιμ, δύο μεσήλικες γκέι φίλοι και πρώην εραστές, απένταροι και φορείς του ιού του AIDS, ξαναβρίσκονται ύστερα από είκοσι χρόνια και αποφασίζουν να ενώσουν τις ζωές τους. Φτάνουν στη Νέα Ορλεάνη αμέσως μετά τον τυφώνα Κατρίνα και προσπαθούν να επιβιώσουν φτιάχνοντας και πουλώντας κουκλάκια. Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης θα μπορούσε να συσχετίσει τη Νέα Ορλεάνη μετά την Κατρίνα και τους δυο γκέι μετά το AIDS ως ένα παράλληλο δίπτυχο αμαρτίας-καταστροφής. Δεν το κάνει σκηνοθετικά και δεν χρειάζεται να εκμεταλλευτεί το περίγραμμα των δύο χαρακτήρων, γιατί μπαίνει αβίαστα στο σπιτικό και στη ζωή τους και τους αφήνει να ξεδιπλώσουν τους φόβους, τις συνήθειες και το ενδιαφέρον παρελθόν τους, με το σεξ και την απουσία του, τους εραστές-φαντάσματα και τις εικόνες της ρωμαλέας, αλλά μακρινής νιότης τους. Είναι ένα πορτρέτο ψύχραιμο αλλά και συγκινητικό, με αφηγήσεις που ουδόλως κουράζουν, γιατί προέρχονται από ανθρώπους συνειδητοποιημένους, που χειρίζονται εξαιρετικά τον λόγο, έχουν πολλά να πουν για την ακραία Αμερική που έζησαν και τη μιζέρια που βιώνουν και, παρά την αρρώστια και την ανέχεια, τα μάτια τους, έστω και λίγο, λάμπουν στην καταχνιά της επιβίωσης, όπως τα φιαλίδια βουντού και τα φιγουρίνια που πουλάνε στο French Market. ΔΑΝΑΟΣ 1

CHINESE ZODIAC

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

ακολουθήσει τα βήματα παλιότερου, με σεβασμό και γνώση, ως φόρο τιμής που απλώς ικανοποιεί τους φαν, που θα αρκεστούν σε μια καλή κόπια μέχρι να βγει το καινούργιο, το wow. Το Πρόσωπο του Κακού είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς στην πρωτότυπη εκδοχή του, το 1981, χώνεψε διασκεδαστικά παλιότερα παραδείγματα του αμερικανικού σινεμά, το ιταλικό κίτρινο στην τεχνοτροπία και στο πνεύμα του σοκ και το ταλέντο του Σάμ Ρέιμι στις φτηνές λύσεις και στη γρήγορη πλοκή. Το καινούργιο, με τον Ρέιμι στην παραγωγή και έναν Ουρουγουανό στη σκηνοθεσία, έχει ένα μεγάλο πρόβλημα: το Cabin in the Woods το πρόλαβε κατά έναν χρόνο και ο Τζος Γουέντον πήγε το είδος ένα βήμα παραπέρα στην αυτοαναφορικότητα, με την ολιστική αιμομιξία φανταστικού με φρίκη, και μάλιστα με κωμικό τόνο, για να κλείσουμε το μάτι. Το Πρόσωπο του Κακού μοιάζει μηχανικό και, συγγνώμη, σοβαροφανές, εκτός από την τελική σκηνή με το «feast on this», σε στυλ, ωστόσο, που έχουμε ξαναδεί (και δεν συμπεριλαμβάνομαι στους φανατικούς) αρκετές φορές για να ξέρουμε πότε έρχεται. Κι επειδή κάθε είδος έχει και τα όριά του, έτσι και η ευρύτερη ζώνη του «απέθαντου», με τα ζομπο-ειδή που δεν πεθαίνουν εύκολα, ή δεν πεθαίνουν ακριβώς, ή πεθαίνουν μέχρι να τα ξαναδούμε στο sequel πιο καυλωμένα για εκδίκηση, κάποια πράγματα μοιάζουν ψεύτικα. Στο reboot του Evil Dead κάτι ψεύτικο πλανιέται στη σατανική ατμόσφαιρα και μόνο οι αρχικές μεταμορφώσεις της Μία τουλάχιστον αποσπούν το μάτι και κάπως φοβίζουν. Αυτά για το είδος εκείνο που σκοτώνει απρόσωπους εφήβους και απευθύνεται κυρίως... σε αυτούς. Όσο για το «γενικό σινεμά», δεν νομίζω πως το συγκεκριμένο φιλμ θα συγκινήσει έστω κι έναν. Δεν μπαίνει καν στον κόπο να σκεφτεί το πιθανό crossover.

Κινηματογράφος

Υπάρχουν δύο τρόποι να αποτιμήσεις ένα θρίλερ φρίκης και τρόμου, κατά τον ίδιο τρόπο που κριτικάρεις μια ταινία genre, είδους δηλαδή. Πρώτα στο γενικότερο πλαίσιο του σινεμά, και μετά στο ίδιο το είδος στο οποίο ανήκει. Το γενικό σινεμά, το οποίο ευνοεί το ανθρώπινο δράμα, άρα το βάθος των χαρακτήρων, και τον ρεαλισμό, θέλει να ελέγχει τη φαντασία και να περιορίζει τις σιχαμένες παρεκτροπές της. Γι’ αυτό και το αιματοβαμμένο θρίλερ με το gore και το splatter έχει καταχωρισθεί ως μια εφηβική αντίσταση στη σοβαρή κατεύθυνση του κινηματογράφου, μια φτηνή υποσημείωση στα μάτια των σινεφίλ-σινεφίλ, μια υπενθύμιση πως το σινεμά μπορεί να κάνει τρομακτική πλάκα με τον θάνατο και να χλευάσει την ιερότητα της ανθρώπινης ψυχής (με τα δαιμόνια και τα διαβόλια) και τον, όσο πιο βίαιο γίνεται, αποχωρισμό της από το σώμα. Οι θεατές του είδους είναι διψασμένοι για θέαμα, more gore, έξυπνες ατάκες και κυρίως εφευρετικότητα σε έναν τομέα όπου η τεχνική του ξεπαστρέματος δεν υπολογίζει τους χαρακτήρες. Εξαιρέσεις έχουν υπάρξει, λίγες, αλλά χτυπητές: ο Εξορκιστής, η Προφητεία, η Έκτη Αίσθηση, φυσικά το Ψυχώ. Αναζητήστε τη διαφορά στους χαρακτήρες και στο γεγονός πως σχεδόν σε όλα αυτά τα παραδείγματα υπάρχει οικογένεια. Ένας γονιός βιώνει το δράμα ενός πονεμένου παιδιού, που υφίσταται μεταστροφή (βλέπει νεκρούς, δαιμονίζεται). Γίνεται δράμα πιστευτό μέσα από καταστάσεις εξωπραγματικές. Τα περισσότερα έργα, όμως, δεν θέλουν να περάσουν το γεφυράκι της λογικής, είναι αυθύπαρκτα στο σύμπαν που τα ίδια ορίζουν και όποιος πιστός ευπρόσδεκτος. Και για να μην υποπέσει στο αμάρτημα της σοβαροφάνειας, ένα horror movie συγκρίνεται μόνο με παρεμφερή προϊόντα. Και τελικά κρίνεται για την προσπάθειά του να ξεφύγει από τον σωρό και να αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον των απαιτητικών (γιατί τα έχουν δει όλα) ή, σπανιότερα, να

Διαβάστε στο lifo.gr!

ΛΑΜΠΟΥΝ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ They glow in the dark

Σκηνοθεσία: Τζάκι Τσαν Πρωταγωνιστούν: Τζάκι Τσαν, Όλιβερ Πλατ

Η θεαματική νέα περιπέτεια του Τζάκι Τσαν τον μεταφέρει από το σατό και τους αμπελώνες της Γαλλίας και τους κρυμμένους κινδύνους της ζούγκλας στο Νησί των Νοτίων Θαλασσών, στον τρόμο μιας ελεύθερης πτώσης πάνω από ένα ενεργό ηφαίστειο! Η ιστορία πραγματεύεται μια αναζήτηση για τον εντοπισμό έξι χάλκινων γλυπτών, μέρους της συλλογής των δώδεκα αντιπροσωπευτικών ζώων του Κινεζικού Ζωδιακού Κύκλου. Τα γλυπτά εκλάπησαν από το Αρχαίο Θερινό Ανάκτορο στο Πεκίνο, όταν η πόλη κυριεύτηκε από ευρωπαϊκά στρατεύματα τον 19ο αιώνα και βρίσκεται σε εξέλιξη μια διεθνής εκστρατεία προκειμένου να απαιτηθεί η επιστροφή των κλεμμένων εθνικών θησαυρών στις χώρες προέλευσής τους. Ο Τζάκι υποδύεται έναν μισθοφόρο, όχι υψηλής νοημοσύνης πατριώτη. Εμπλέκεται για τα χρήματα. Καθώς, όμως, τα γεγονότα παίρνουν ανεξέλεγκτη τροπή και σχηματίζονται παράξενες συμμαχίες, τα κίνητρα αλλάζουν… Είναι ο άνθρωπος-βολίδα, ο Βέγγος της Ασίας, ο αστείος Μπρους Λι, μια προσωπικότητα που αυτοαναπαράγεται από ταινία σε ταινία, επιθυμώντας να αψηφήσει τον χρόνο και τη φθορά, με σκοπό να διασκεδάσει τους πάντες και να διαδώσει το Καλό. Ο Τζάκι Τσαν είναι προετοιμασμένος να κάνει τα πάντα, σε πείσμα της ηλικίας του. Η αλήθεια

είναι πως του πάει περισσότερο η βουβή κωμική περιπέτεια, αλλά, λόγω ηλικίας, συνεπώς και πιο μετρημένης χορογραφίας πολεμικών τεχνών, το Chinese Zodiac βασίζεται στα γκάτζετ και στα εφεδάκια για να γεμίσει τον χρόνο με μια υποτυπώδη πλοκή. Ο Τζάκι είναι αξιαγάπητος, οι ταινίες του «αξιοξέχαστες».

ODEON ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΣ 10-ODEON STARCITY 5-STER ESCAPE 6, 7-ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 3-ΝΑΝΑ CINEMAX 1-STER ESCAPE 2-VILLAGE Renti 2, 6, 12-VILLAGE The Mall 9 -VILLAGE Faliro 5, 6

Μια αξιοπρεπής οικογένεια A Respectable Family / Yek Khanévadéh-e Mohtaram Σκηνοθεσία: Μασούντ Μπακσί Πρωταγωνιστούν: Μπαμπάκ Χαμιντιάν, Μεχρντάντ Σεντιγκιάν, Μεχράν Αχμαντί, Αχού Κεραντμάντ, Παριβάς Ναζαρίεχ, Μπεχνάζ Τζαφαρί

Ο Arash είναι ένας Ιρανός ακαδημαϊκός που ζει στη Δύση. Μετά από 22 χρόνια επιστρέφει στην πατρίδα του για να διδάξει στο Σιράζ, μία πόλη μακριά από την Τεχεράνη, όπου ζει η μητέρα του. Εκεί βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια δίνη από οικογενειακές και οικονομικές ίντριγκες, ενώ ανακαλύπτει ξανά μια χώρα που λειτουργεί με κώδικες πλέον άγνωστους σε αυτόν. Με τον θάνατο του πατέρα του μαθαίνει τα μυστικά της «αξιοπρεπούς οικογένειάς» του και τότε αναγκάζεται να κάνει τις επιλογές του. ΙΝΤΕΑΛ 1 - ΚΗΦΙΣΙΑ 1 CINEMAX-ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX

Almanya - Καλωσήρθατε στη Γερμανία Almanya – Willkommen in Deutschland Σκηνοθεσία: Γιασεμίν Σαμντερελί Πρωταγωνιστούν: Φαχρί Γιαρντίμ, Πέτρα Σμιντ-Σάλερ, Ντένις Μοσκίτο, Βεντάτ Εριντσίν, Αϊλίν Τεζέλ, Λιλάι Χουζέρ, Ντεμέτ Γκιούλ, Ραφαέλ Κουσούρης

Ο 70χρονος Χουσεΐν Γιλμάζ, μετά από 45 χρόνια διαμονής στη Γερμανία, όπου πρωτοπήγε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ως Gastarbeiter, ανακοινώνει στην οικογένειά του ότι αγόρασε ένα σπίτι στην Τουρκία και ζητά να τον βοηθήσουν να το ανακαινίσει. Η πρότασή του προκαλεί τριγμούς ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Παράλληλα, η εγγονή του Χουσεΐν έρχεται αντιμέτωπη με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Υπάρχει, όμως, κάποιος που τη βοηθάει να ξεχνιέται: ο 6χρονος ξάδερφός της Τσενκ, ο οποίος της ζητάει να του διηγηθεί την απίθανη ιστορία γνωριμίας ανάμεσα στον παππού Χουσεΐν και τη γιαγιά Φατμά, τότε που οι δυο τους ήταν ακόμα δυο ντροπαλοί νέοι σε ένα γραφικό χωριουδάκι της μακρινής Ανατολίας, και, κυρίως, πώς ο Χουσεΐν κατέληξε να γίνει ο…

1.000.001ος Gastarbeiter της Γερμανίας! ΕΛΛΗ

aiΘoyΣeΣ αθήνα αμπελοκηποι - γκαζι - θησείο - νεάπολη ΑΑΒΟΡΑ

Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253. Η πέτρα της υπομονής Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 20:30, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΑΘΗΝΑΙΟΝ

Βασιλισσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 21077821222112112222, www. athinaioncinemas.com. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30, 20:10, 22:50 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Oblivion Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00, 20:30, 23:00. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΑΣΤΥ

Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925 Κλειστό Πεμ-Κυρ. Αντρέι Ρουμπλιόφ Δευ-Τετ 20:20 Λεωφορείο ο Πόθος Δευ-Τετ 18:10

ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D Digital

Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 ÜΑίθουσα 1: Αν... Πεμ-Τετ 18:15, 20:20, 22:40. ÜΑίθουσα 2: Κουαρτέτο Πεμ-Τετ 18:30, 20:30, 22:30

ΔΑΝΑΟΣ

Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www. danaoscinema.gr. ÜΑίθουσα 1: Λάμπουν στο σκοτάδι Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:40 Roughcut Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:45, 21:30 / Κυρ 21:30 Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Ο Παράδεισος δεν είναι εδώ Πεμ, Κυρ, Δευ, Τετ 22:30. Η πέτρα της υπομονής Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20, 20:20 / Κυρ 20:20. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΕΛΛΗ

Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789. Αγέλαστος πέτρα Πεμ 18:30, 20:30, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. Almanya: Καλως ήρθατε στην Γερμανία Κυρ-Τετ 18:10, 20:20, 22:30

ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON

Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944. Κλειστό Πεμ-Κυρ Μεγάλες προσδοκίες Δευ-Τετ 17:00, 19:40, 22:30

ΖΕΦΥΡΟΣ

Τρώων 36, Θησείο, 2103462677. Ο Μύλος και ο σταυρός Πεμ 20:30, 22:00 / Σαβ-Τετ 20:30. Κλειστό Παρ. Ερνστ Τέλμαν-Ο γιος της τάξης του Κυρ-Δευ 22:00. Ερνστ Τέλμαν-Ο ηγέτης της τάξης του Τρι-Τετ 22:00

ΙΝΤΕΑΛ

Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720. Μια αξιοπρεπής οικογένεια Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20, 20:20, 22:20. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΝΙΡΒΑΝΑ Cinemax Cyta

Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Κυρ 19:00. Μια αξιοπρεπής οικογένεια Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00, 21:00, 23:00 / Κυρ 21:00, 23:00 Κλειστό Παρ-Σαβ

ODEON ΟΠΕΡΑ

Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr ÜΑίθουσα 1: Κλειστό Πεμ-Κυρ Μπουτίκ για αυτόχειρες Δευ-Τετ 18:10, 20:00, 22:00. ÜΑίθουσα 2: Κλειστό Πεμ-Κυρ Κουαρτέτο Δευ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30

ΤΙΤΑΝΙΑ Cinemax

Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147. Νεοναζί: Το ολοκαύτωμα της μνήμης Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 20:45. Ταξισυνειδησία: Η αγνωστη ιστορία του Ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00, 21:15, 22:30 Κλειστό Παρ-Σαβ

αργυρούπολη αγ. δημήτριος - δάφνη

VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848, www.villagecinemas. gr. ÜΑίθουσα 1: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:40 3D, 16:50 3D / Δευ-Τρι 12:30 3D, 14:40 3D, 16:50 3D. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00 3D, 21:40 3D, 00:20 3D / Σαβ 19:00 3D. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 2: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Τετ 15:30, 17:40 / Σαβ 14:10, 16:20, 18:30 / Κυρ 17:40 / Δευ-Τρι 11:10, 13:20, 15:30, 17:40. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:40, 22:20. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 3: Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ 23:00. Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ 15:00, 20:30 / Σαβ 15:00, 18:00 / Κυρ 17:20 / Δευ-Τρι 12:20, 14:50, 17:20 / Τετ 14:50, 17:20. Το σώμα Πεμ 18:00. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 19:50, 22:00, 00:10. ÜΑίθουσα 4: Ξενοδοχείο για τέρατα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 15:20, 17:20 / Κυρ 17:20 / Δευ-Τρι 11:20, 13:20, 15:20, 17:20. Scary Movie 5 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:20, 21:20, 23:20. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 5: Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 15:40, 18:20, 21:00, 23:40 / Σαβ 15:40, 18:20 / Κυρ

18:20, 21:00, 23:40. Κλειστό Παρ.

Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μτγλ.) Δευ-Τρι 11:40, 13:40

ΝΑΝΑ Cinemax Cyta

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη, 21097031582109706865. ÜΑίθουσα 1: Chinese Zodiac Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00, 20:30, 23:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:40, 21:20. Κλειστό ΠαρΣαβ. ÜΑίθουσα 3: Oblivion Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:00, 23:30. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00, 19:00 / Κυρ 19:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 4: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 3D. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι 20:40 3D, 23:15 3D / Τετ 20:40, 23:15 Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 5: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 6: Οζ : μέγας και παντοδύναμος Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00. Oblivion Πεμ 19:45, 22:15. Κλειστό ΠαρΣαβ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 19:45, 21:45, 23:45

ΣΟΦΙΑ

Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094 Blancanieves – Χιονάτη Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30, 22:30 Κλειστό Παρ-Σαβ

18:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 21:00, 23:00. ÜΑίθουσα 3: Chinese Zodiac Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:50, 20:10, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 4: Oblivion Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 22:10.

Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 3D, 19:30 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΒΑΡΚΙΖΑ

Θάσου 22, 2108973926. ÜΑίθουσα 1: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ-Τετ 18:20 3D. Iron Man 3 Πεμ-Τετ 20:10 3D, 22:30 3D. ÜΑίθουσα 2: Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μτγλ.) Πεμ-Τετ 18:20. Oblivion Πεμ-Τετ 20:20, 22:30

ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON

Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www. odeon.gr. ÜΑίθουσα 1: Κλειστό Πεμ-Κυρ. Μπουτίκ για αυτόχειρες Δευ-Τετ 20:15, 22:15. Οι Κρουντς (μτγλ.) Δευ-Τετ 18:00. ÜΑίθουσα 2: Κλειστό Πεμ-Κυρ. Μεγάλες προσδοκίες Δευ-Τετ 19:40, 22:30

ηράκλειο νέα ιωνία

ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D Digital Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 2102826873-

21:00, 00:00 / Σαβ 15:00, 18:00 / Δευ-Τετ 15:00, 18:00, 21:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 5: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30 3D, 20:20 3D, 23:00 / Σαβ 17:30 3D. Κλειστό Παρ. Οι Κρουντς (μτγλ.) Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 15:20 3D. ÜΑίθουσα 6: Chinese Zodiac Πεμ 17:20, 19:50, 22:10, 00:30 / Σαβ 14:50, 17:20. Κλειστό Παρ. Scary Movie 5 Κυρ-Τετ 20:30. Οι Κρουντς (μτγλ.) Κυρ 16:30 / Δευ-Τετ 14:30, 16:30.

Iron Man 3 Κυρ-Τετ 22:30. ÜΑίθουσα 7: Scary Movie 5 Πεμ 20:10, 22:00, 23:50. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ 16:00, 18:10 / Σαβ 14:00, 16:00, 18:10. Κλειστό Παρ. Chinese Zodiac Κυρ 17:20, 19:50, 22:10, 00:30 / Δευ-Τετ 14:50, 17:20, 19:50, 22:10

κουκάκι νέος κόσμος ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ Filmcenter

Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305. Blancanieves – Χιονάτη Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 Η πέτρα της υπομονής Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30, 22:20. Κλειστό Παρ-Κυρ

ΟDEON STARCITY

Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος,

Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 10: Κουαρτέτο Πεμ 17:50, 20:20 / Κυρ 20:20, 22:30 / Δευ-Τετ 17:50, 20:20, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

μαρκόπουλο πόρτο ράφτη ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜ. ΚΙΝ/ΦΟΣ

Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 2299023924. Δεν κρατιέμαι Πεμ-Τετ 21:15. Οι Κρουντς (μτγλ.) ΠεμΤετ 19:30

εκτός αττικής ΜΑΓΙΑ

Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα,: 22210-25625, www.odeon.gr Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00. Scary Movie 5 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

μαρούσι κηφισιά

VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL

Ανδρέα Παπανδρέου 35, Μαρούσι, 14 848, www. villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Οζ : μέγας και παντοδύναμος Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 15:00, 17:30 / Σαβ 12:30, 15:00, 17:30 / Κυρ

17:00, 19:00. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι 21:10 3D, 23:50 3D / Τετ 21:10, 23:50. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 9: Chinese Zodiac Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 13:20, 15:50, 18:20, 20:50, 23:20 / Σαβ 13:20, 15:50, 18:20 / Κυρ 18:20, 20:50, 23:20. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 10: Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:40, 17:20, 20:00, 22:40 / Σαβ 12:00, 14:40, 17:20 / Κυρ 17:20, 20:00, 22:40. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 11: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 14:15, 16:15, 18:15 / Κυρ 16:15, 18:15. Broken City Πεμ 20:30.

Stoker Πεμ 22:50. Κλειστό Παρ. Στο τέλος του δρόμου Κυρ-Τετ 20:45, 23:30. ÜΑίθουσα 12: Iron Man 3 Πεμ 15:40, 18:20, 21:00, 23:40 / Σαβ 13:00, 15:40, 18:20 / Κυρ 18:20, 21:00, 23:40 / Δευ-Τετ 13:00, 15:40, 18:20, 21:00, 23:40 Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 13: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 14: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20, 21:00, 23:40. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΔΙΑΝΑ

Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587. Ενα βήμα μπροστά Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 22:20 Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ 18:40 / Δευ-Τετ 17:00. Η πέτρα της υπομονής Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30. Κλειστό Παρ-Σαβ.

αχαρνών πατησίων

νέα μάκρη μάτι - ζούμπερι - τύμβος

ΑΕΛΛΩ Cinemax 5+1 Cyta

Πατησίων 140, 2108259975 – 2108215327, www.cinemax.gr. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ 19:00 3D, 21:45 3D / Κυρ-Τετ 19:00 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ Το πρόσωπο του κακού ΚυρΤετ 21:30. ÜΑίθουσα 2: Με λένε Ερνέστο Πεμ 18:45, 21:00, 23:15 / Κυρ-Τετ 18:45, 21:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 23:15. ÜΑίθουσα 3: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 4: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:40, 21:20. Κλειστό Παρ-Σαβ

ΑΛΙΚΗ ΔΗΜ. ΚΙΝ/ΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ

Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@ yahoo.gr. Μεγάλες προσδοκίες Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 21:00. Κλειστό Παρ-Κυρ

νέα σμύρνη παλαιό φάληρο ΑΤΤΑΛΟΣ

Κοτιαιου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280. Με λένε Ερνέστο Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:20, 22:30. Η πέτρα της υπομονής Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:15 Κλειστό Παρ-Σαβ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS

Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, 2108219298 Μεγάλες προσδοκίες Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30, 20:00, 22:30 / Κυρ 20:00, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

CINERAMA

Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 21094035932109403595. Blancanieves – Χιονάτη Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:00, 23:00. Οι γυναίκες του λεωφορείου 678 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00. Κλειστό Παρ-Σαβ

CINE CAPITOL

Ιουλιανού & 3ης Σεπτεμβρίου, 3ος οροφος του εμπορικου κέντρου Capitol Mall, 2108210542. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:15 3D, 21:45 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ

VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO

ΤΡΙΑΝΟΝ Filmcenter

Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469 Το πρόσωπο της ομίχλης Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 22:30. Σαν πέτρινα λιοντάρια στην μπασιά της νύχτας Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 20:15. Κλειστό Παρ-Κυρ

ζωγράφου παγκράτι

VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI

Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848, www.villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ 18:00, 20:40, 23:20 / Σαβ 18:30. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ, Τετ 18:00, 20:00, 22:00, 00:00 / Δευ-Τρι 16:00, 18:00, 20:00, 22:00, 00:00. ÜΑίθουσα 2: Stoker Πεμ 23:20. Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ 18:40, 21:00 / Σαβ 18:40 / Δευ-Τετ 15:30. Κλειστό Παρ. Iron Man 3 Κυρ 17:10, 19:50, 22:30 / Δευ-Τετ 18:00, 20:40, 23:20. ÜΑίθουσα 3: Scary Movie 5 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 20:10, 22:10, 00:10 / Σαβ 19:30 / Κυρ 20:30, 22:30, 00:30. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Τετ 18:00 / Σαβ 17:20 / Κυρ 18:20 / Δευ-Τρι 15:40, 18:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 4: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι 19:10 3D, 21:50 3D, 00:30 3D / Σαβ 19:10 3D / Τετ 19:10 3D, 21:50, 00:30 3D. Κλειστό Παρ. Οι Κρουντς (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:00 3D / ΔευΤρι 15:00, 17:00 / Τετ 17:00. ÜΑίθουσα 5: Iron Man 3 Πεμ, Τετ 18:40, 21:20, 00:00 / Σαβ 17:30 / Κυρ 18:20, 21:00, 23:40 / ΔευΤρι 16:00, 18:40, 21:20, 00:00. Κλειστό Παρ

ΠΑΛΑΣ

Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868. Σμύρνη: Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 Πεμ-Τετ 18:30. Μπιγκ Χιτ Πεμ-Τετ 22:30. Ο Μύλος και ο σταυρός ΠεμΤετ 20:30

ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ

Ριζάρη 24, Παγκράτι, 2107291800-2107243707. Αν... Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 20:30, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

βαρκιζα βουλιαγμένη γλυφάδα ΑΘΗΝΑΙΟΝ Cinepolis

Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 2108983238-2112112222, www.athinaioncinemas. com. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:40, 20:20, 22:50. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Oblivion Πεμ 18:00, 20:30, 23:00 / Κυρ-Τετ

Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 4: Scary Movie 5 Πεμ 18:50, 20:50 / Κυρ 18:50, 20:50, 22:50 / Δευ-Τετ 16:50, 18:50, 20:50, 22:50. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 5: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ 18:10 3D / Δευ-Τετ 16:00 3D, 18:10 3D Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:30 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 6: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι 17:00 3D, 19:40 3D, 22:20 3D / Τετ 17:00 3D, 22:20 3D Κλειστό Παρ-Σαβ ÜΑίθουσα 7: Κουαρτέτο Πεμ 17:50, 20:20 / Κυρ-Τετ 17:50, 20:20, 22:30 Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 8: Στο τέλος του δρόμου Πεμ, Τετ 19:50 / Κυρ-Τρι 19:50, 22:40 Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Τετ 17:30 / Δευ 15:20 / Τρι 15:20, 17:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. Iron Man 3 Τετ 15:10, 18:00, 20:40, 23:20. ÜΑίθουσα 9: Iron Man 3 Πεμ 18:00, 20:40 / Κυρ 18:00, 20:40, 23:20 / Δευ-Τρι 15:10, 18:00, 20:40, 23:20. Κλειστό Παρ-Σαβ. Στο τέλος του δρόμου Τετ 22:40. Οι Κρουντς (μτγλ.) Τετ 15:20, 17:30. ÜΑίθουσα 10: Chinese Zodiac Πεμ 17:20, 20:10 / Κυρ-Τετ 17:20, 20:10, 22:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 11: Ματζουράνα Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 19:20, 21:20, 23:30. ÜΑίθουσα 12: Μεγάλες προσδοκίες Πεμ 17:40, 20:30 / Κυρ 20:30, 23:10 / Δευ-Τετ 17:40, 20:30, 23:10. Κλειστό Παρ-Σαβ

2102825607, www.triaasteria.gr ÜΑίθουσα 1: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30 3D, 22:45 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Oblivion Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45, 20:15, 22:30 / Κυρ 20:15, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ

ιλιον αγ.ανάργυροι πετρούπολη STER CINEMAS

Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www. stercinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Το σώμα Πεμ 00:15 / Κυρ 00:20 Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ 16:40 / Σαβ 14:30, 16:40. Iron Man 3 Πεμ 18:40, 21:30 / Σαβ 18:40 / Κυρ 16:30, 19:00, 21:30 / Δευ-Τετ 14:00, 16:30, 19:00, 21:30. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 2: Chinese Zodiac Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:20, 18:50, 21:10, 23:30 / Σαβ 13:50, 16:50, 18:50. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 3: Iron Man 3 Πεμ 16:30, 19:30, 22:30 / Σαβ 16:30. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ 17:50, 20:00, 22:00, 00:10 / Δευ-Τετ 16:20, 17:50, 20:00, 22:00. ÜΑίθουσα 4: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ 18:00,

2106786000, www.odeon.gr ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ 21:30 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 19:20, 21:20, 23:30. ÜΑίθουσα 2: Scary Movie 5 Πεμ 19:00, 21:00 / Σαβ 16:20 / ΚυρΤετ 16:20, 19:00, 21:00. Κλειστό Παρ. Stoker Κυρ-Τετ 23:00. ÜΑίθουσα 3: Δεν κρατιέμαι Πεμ 20:00 / Κυρ-Τετ 20:00, 22:00. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 4: Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:40. Οι Κρουντς (με υπότιτλους) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 5: Chinese Zodiac Πεμ 17:20, 20:10 / Κυρ 20:10, 22:40 / Δευ-Τετ 17:20, 20:10, 22:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 6: Iron Man 3 Πεμ 18:00, 20:40 / Κυρ-Τετ 18:00, 20:40, 23:20. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 7: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 3D. Iron Man 3 Πεμ 19:40 3D / ΚυρΤετ 19:40 3D, 22:20 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 8: Ξέχασέ το Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10. Στο τέλος του δρόμου Πεμ 19:50 / Κυρ-Τετ 19:50, 22:50. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 9: Μεγάλες προσδοκίες Πεμ 17:40, 20:30 / Κυρ 20:30, 23:10 / Δευ-Τετ 17:40, 20:30, 23:10.

17:30. Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:15, 00:30. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 2: Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:30 3D, 17:10 3D, 19:50 3D, 22:30 3D / Σαβ 11:50 3D, 14:30 3D, 17:10 3D / Κυρ 17:10 3D, 19:50 3D, 22:30 3D. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 3: Ξενοδοχείο για τέρατα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 13:30, 15:30. Μεγάλες προσδοκίες Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45, 20:15, 22:45 / Σαβ 17:45. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 4: Σάμμυ 2 (μτγλ.) Πεμ 14:00, 16:00 / Σαβ 12:00, 14:00, 16:00 / ΚυρΤετ 16:00. Στο τέλος του δρόμου Πεμ 18:00, 20:45, 23:30 / Σαβ 18:00. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 18:30, 20:30, 22:30, 00:30. ÜΑίθουσα 5: Scary Movie 5 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:20, 16:20, 18:20, 20:20, 22:20, 00:20 / Σαβ 14:20, 16:20, 18:20 / Κυρ 16:20, 18:20, 20:20, 22:20. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 6: Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 15:00, 17:20, 19:40, 22:00, 00:20 / Σαβ 15:00, 17:20 / Κυρ 17:20, 19:40, 22:00, 00:20 Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 7: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:30, 18:30, 21:40, 00:40. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 8: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 13:00, 15:00, 17:00, 19:00 / Σαβ 13:00, 15:00, 17:00 / Κυρ

Τα παιδιά του πολέμου ΔευΤετ 18:40

ΚΗΦΙΣΙΑ Cinemax Cyta

Λεωφόρος Κηφισίας 245, Κηφισιά, 21062335672106232808, www.cinemax.gr ÜΑίθουσα 1: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Κυρ 19:00. Μια αξιοπρεπής οικογένεια Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00, 21:00, 23:00 / Κυρ 21:00, 23:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Αν... Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30

ΚΗΦΙΣΙΑ Cinemax Class Cyta

Δροσίνη 6, Κηφισιά, 21062316012106231933, , www.cinemax.gr Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους? Πεμ-Τετ 18:30, 20:30, 22:30

ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ

Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα, 8011160000 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr. ÜΑίθουσα 1: Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:30, 22:00. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Stoker Πεμ 20:50 / Κυρ-Τετ 20:50, 23:00 Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:20, 18:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 3: Δεν κρατιέμαι Πεμ 21:00 / Κυρ-Τετ 21:00, 23:00. Ξέχασέ το Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:40. Κλειστό

Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, 14 848, www. villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ 14:40 3D, 17:20 3D, 20:00 3D, 22:40 3D / Σαβ 14:40 3D, 17:20 3D / Κυρ 17:20 3D, 20:00 3D, 22:40 3D / Δευ-Τρι 12:00 3D, 14:40 3D, 17:20 3D, 20:00 3D, 22:40 3D / Τετ 14:40 3D, 17:20 3D, 20:00, 22:40 Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 2: Στο τέλος του δρόμου Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:00, 23:50. Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Τετ 15:00, 17:00, 19:00 / Σαβ 14:30, 16:30, 18:30 / Κυρ 17:00, 19:00 / ΔευΤρι 13:00, 15:00, 17:00, 19:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 3: Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ 21:00, 23:30 / Σαβ 16:20. Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ 14:00, 16:20, 18:40 / Σαβ 14:00. Κλειστό Παρ.

Scary Movie 5 Κυρ 17:10, 19:10, 21:10, 23:10 / Δευ-Τρι 13:10, 15:10, 17:10, 19:10, 21:10, 23:10 / Τετ 15:10, 17:10, 19:10, 21:10, 23:10. ÜΑίθουσα 4: Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:00, 16:40, 19:20, 22:00, 00:40 / Σαβ 14:30, 17:10 / Κυρ 19:20, 22:00, 00:40. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 5: Scary Movie 5 Πεμ 15:10, 17:10, 19:10, 21:10, 23:10 / Σαβ 14:15, 16:15, 18:15. Κλειστό Παρ. Chinese Zodiac Κυρ 18:30, 21:10, 23:50 / Δευ-Τρι 13:10, 15:50, 18:30, 21:10, 23:50 / Τετ 15:50, 18:30, 21:10, 23:50 ÜΑίθουσα 6: Chinese Zodiac Πεμ 15:50, 18:30, 21:10, 23:50 / Σαβ 15:00, 17:40. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ 18:30, 20:30, 22:30, 00:30 / Δευ-Τετ 14:30, 16:30, 18:30, 20:30, 22:30, 00:30. ÜΑίθουσα 7: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Τετ 14:30, 16:30 / Σαβ 14:00, 16:00 / Δευ-Τρι 12:30, 14:30, 16:30. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:50, 21:30, 00:10 / Σαβ 18:00. Κλειστό Παρ ÜΑίθουσα 8: Chinese Zodiac Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:50, 22:30. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 9: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:50, 21:30, 00:10. Κλειστό Παρ-Σαβ

ρέντη

VILLAGE SHOPPING AND MORE

Θηβών 228 & Παρνασσού ,Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 - 14 848, www.villagecinemas. gr. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 21:10, 23:50 / Σαβ 18:30. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 2: Chinese Zodiac Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:15, 00:00. Κλειστό Παρ-Σαβ ÜΑίθουσα 3: Ο Ολυμπος έπεσε Πεμ 17:40, 20:10, 22:40 / Σαβ 17:40. Κλειστό Παρ. Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Κυρ 18:15, 20:45, 23:15 / Δευ-Τετ 15:45, 18:15, 20:45, 23:15. ÜΑίθουσα 4: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 15:20. Iron Man 3

Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 3D, 20:40 3D, 23:20 3D / Σαβ 18:00 3D. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 5: Iron Man 3 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:20, 17:00, 19:40, 22:20 / Σαβ 14:20, 17:00 / Κυρ 17:00, 19:40, 22:20. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 6: Chinese Zodiac Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00, 18:40, 21:15, 00:00 / Σαβ 16:00, 18:40 / Κυρ 18:40, 21:15, 00:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 7: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:30, 16:40 / ΔευΤρι 12:20, 14:30, 16:40. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ 19:20 3D, 22:00 3D / Τρι 22:30 3D / Τετ 19:20, 22:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 8: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:50 3D, 17:00 3D / Κυρ 17:00 3D / Δευ-Τρι 12:40 3D, 14:50 3D, 17:00 3D. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00, 21:40, 00:30 / Σαβ 19:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 9: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 21:10, 23:50 / Σαβ 18:30. Ξενοδοχείο για τέρατα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:30, 16:30 / Δευ-Τρι 12:30, 14:30, 16:30. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 10: Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ 17:00, 19:20, 21:45, 00:15 / Σαβ 17:00. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 17:40, 19:50, 22:00, 00:10. ÜΑίθουσα 11: Chinese Zodiac Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 14:30, 17:10, 19:50, 22:30 / Σαβ 14:30, 17:10 / Κυρ 17:10, 19:50, 22:30. Κλειστό Παρ ÜΑίθουσα 12: Ραλφ, η επόμενη πίστα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Δευ, Τρι 13:50, 16:00 / Τετ 16:00. Broken City Πεμ, Κυρ 19:45, 22:00, 00:15 / Δευ-Τετ 19:45, 22:00. Κλειστό Παρ. Η γεύση της εκδίκησης Δευ-Τετ 00:15. ÜΑίθουσα 13: Ραλφ, η επόμενη πίστα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:50, 17:00 / Κυρ 17:00 / Δευ-Τρι 12:40, 14:50, 17:00. Η γεύση της εκδίκησης Πεμ 19:15, 21:45, 00:15. Κλειστό Παρ. Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 19:10, 21:20, 23:30. ÜΑίθουσα 14: Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 15:50, 18:00 / Κυρ 18:00 / Δευ-Τρι 13:40, 15:50, 18:00. Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:10, 22:50. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 15: Στο τέλος του δρόμου Πεμ, Τετ 14:45, 17:30, 20:15, 23:00 / Σαβ 15:45, 17:30 / Κυρ 17:30, 20:15, 23:00 / Δευ-Τρι 12:00, 14:45, 17:30, 20:15, 23:00. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 16: Stoker Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:10, 00:20. Σάμμυ 2 (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 14:00, 16:00, 18:00 / Κυρ 18:00 / Δευ-Τρι 12:00, 14:00, 16:00, 18:00.. Κλειστό Παρ. ÜΑίθουσα 17: Τζακ ο κυνηγός γιγάντων Πεμ 15:45, 18:15, 20:45, 23:15 / Σαβ 15:45, 18:15. Κλειστό Παρ Το πρόσωπο του κακού Κυρ-Τετ 18:20, 20:30, 22:40. ÜΑίθουσα 18: Ξενοδοχείο για τέρατα (μτγλ.) Πεμ, Σαβ, Τετ 15:30 / Δευ-Τρι 13:30, 15:30. Το σώμα Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20, 21:00, 23:40 / Σαβ 18:20. Κλειστό Παρ ÜΑίθουσα 19: Scary Movie 5 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 16:20, 18:20, 20:20, 22:20, 00:20 / Σαβ 16:20, 18:20 / Κυρ 18:20, 20:20, 22:20, 00:20. Κλειστό Παρ ÜΑίθουσα 20: Scary Movie 5 Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 15:20, 17:20, 19:20, 21:20, 23:20 / Σαβ 15:20, 17:20, 19:20 / Κυρ 17:20, 19:20, 21:20, 23:20. Κλειστό Παρ

κορυδαλλος κερατσίνι ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955 Κλειστό Πεμ-Δευ. Πολίτης Κέην Τρι 20:30, 22:30. Σινεμά ο Παράδεισος Τετ 20:30, 22:30

πειραιάς

ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜ. ΚΙΝ/ΦΟΣ

Πλατεία Δημαρχείου, 210 4225653 Oblivion Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:40, 20:00. Στο τέλος του δρόμου Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 22:20. Κλειστό Παρ-Σαβ

περιστέρι ΦΟΙΒΟΣ

Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, 2105711105 Οι Κρουντς (μτγλ.) Πεμ 18:30 / Δευ-Τετ 16:30, 18:30. Oblivion Πεμ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30, 22:40. Κλειστό Παρ-Κυρ

χαλάνδρι χολαργός μελίσσια ΑΙΓΛΗ

Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 3D, 20:30 3D, 22:50 3D. Κλειστό Παρ-Σαβ. ÜΑίθουσα 2: Oblivion Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 22:45. Με λένε Ερνέστο Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:45, 20:45. Κλειστό Παρ-Σαβ Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μτγλ.) Δευ-Τρι 17:00

χαϊδάρι

ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜ. ΚΙΝ/ΦΟΥ 2+1

Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 21058134702105813450. ÜΑίθουσα 1: Iron Man 3 Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00, 20:30, 22:45. Κλειστό ΠαρΣαβ. ÜΑίθουσα 2: Το μεγάλο ταξίδι της Ζαράφα (μτγλ.) Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30. Η επίθεση Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:45, 22:45. Με λένε Ερνέστο Πεμ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:45. Κλειστό Παρ-Σαβ

2.5.13 – lifo

35

ΒΙΒΛΙΟΜΑΝΙΑ

Αλληλογραφία Καβάφη και Ίβο Άντριτς Οι επιλογές της εβδομάδας από τον Κωστή Παπαγιώργη.

Φίλοι σε ελαφρήν απόκλιση

από τον κωστή παπαγιώργη

Βιβλίο

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ Ε.Μ. FORSTER - Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗ

36 lifo – 2.5.13

ΜΤΦΡ.: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΚΙΚΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ, ΣΕΛ.: 184, ΤΙΜΗ: €16,00 Στον σύντομο πρόλογο του βιβλίου ο Μανόλης Σαββίδης σημειώνει ότι η έκδοση της αλληλογραφίας του Φόρστερ με τον Καβάφη ετοιμαζόταν για περίπου σαράντα πέντε χρόνια. Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, δεν έχουμε μπροστά μας την απλή «διάσωση» κάποιας αλληλογραφίας, αλλά κυρίως το χρονικό μιας συζήτησης ή κάποιου θεάτρου εκ του μακρόθεν, το οποίο –με διακοπές και κάποια χάσματα– θα θέσει τις βάσεις για τη μετέπειτα φήμη του Καβάφη. Προφανώς, ο Φόρστερ έγραφε αυθόρμητα, αντίθετα ο Αλεξανδρινός (απλός υπάλληλος για την ώρα και χωρίς φωτοστέφανο) είχε ανάγκη το προσχέδιο, τις διαγραφές και την αποσπασματικότητα. Το κύριο γνώρισμα αυτού του διαλόγου εκ του μακρόθεν αφορά κυρίως μια φιλία που ήταν προφανώς μονομερής. «Είχαν κοινά ενδιαφέροντα μέχρις ενός σημείου, μεταξύ των οποίων η αισθητική εκτίμηση των ωραίων ανδρών αλλά και η βαθιά προσήλωση στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ωστόσο, η προσεκτικότερη ανάγνωση των επιστολών αποκαλύπτει μια συνολικά διαφορετική δυναμική. Στο πλαίσιο των σύνθετων κοινωνικοπολιτικών περιστάσεων υπό τις οποίες εγράφησαν, οι επιστολές φωτίζουν περισσότερο τις κοινές ευαισθησίες Φόρστερ και Καβάφη, όπως και τις άρρητες διαφορές τους. Για παράδειγμα, παραθέτουμε την τέταρτη επιστολή, όπου γίνεται λόγος για το αν ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι διεφθαρμένος: «Δεν το γράφω για να σας παρηγορήσω – η παρηγοριά είναι πολύ κατώτερο είδος, που ανταλλάσσεται μόνον ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν είναι αρκετά ευθείς μεταξύ τους. Μόνον βαθιά εκεί εμφαίνεται κάτι θεμελιώδες στον άνθρωπο που είναι ίσως δυστυχισμένος, αλλά όχι με αυτές τις επιφανειακές δυστυχίες, και που βρίσκει τη γαλήνη όχι με την εκπλήρωση αλλά με τη δημιουργία. Η ειρήνη η υπερέχουσα πάντα νουν είναι η γαλήνη στην καρδιά της καταιγίδας. Με άλλα λόγια –με εντελώς άλλα λόγια!– πιστεύω πως θα συνεχίσετε να γράφετε». Ε.Μ. Φόρστερ, Αλεξάνδρεια, 1 Ιουλίου 1917. Ο Καβάφης θα εκφράσει την άποψή του με τον ακόλουθο τρόπο: «Δεν ξεύρω αν η διαστροφή δίδει δύναμιν. Κάποτε το νομίζω. Αλλά είναι βέβαιον ότι είναι η πηγή μεγαλείου». Παρά το γεγονός ότι αυτή η σκέψη προδίδει κάποια συμφωνία ανάμεσα στους δύο αλληλογράφους, η συμφωνία γίνεται σιγά-σιγά εσωτερική ασυμφωνία διότι οι θέσεις του Φόρστερ για τον οικουμενικό ελληνισμό καταλήγουν σε πλήρη ασυμφωνία με το «ελληνικό συνεχές» του Καβάφη. Γράφει ο Φόρστερ: «Από καιρού εις

καιρόν κάποιος αυτοκράτορας προσπαθούσε να επουλώσει το σχίσμα (μεταξύ μονοφυσιτών και ορθοδόξων) και έκανε παραχωρήσεις στην αιγυπτιακή πίστη. Αλλά ενώ το σχίσμα ήταν φυλετικό, οι παραχωρήσεις ήταν θεολογικές, οπότε δεν απέφεραν καρπούς. Η Αίγυπτος ελεγχόταν για λογαριασμό της Αυτοκρατορίας μόνον από ελληνικές φρουρές, συνεπώς μόλις ήλθαν οι Άραβες την κατέκτησαν αμέσως». Η ασυμφωνία είναι προφανής και πιθανότατα αιτιολογεί τη γενική απροθυμία του Καβάφη για τον ελληνισμό, παρά το γεγονός ότι δεν ήθελε με τίποτα να φανεί αγνώμων απέναντι σε έναν συγγραφέα που τον είχε συστήσει στον αγγλόφωνο κόσμο. Συνάμα, η φαινομενική αδιαφορία του Καβάφη για την ενθουσιώδη στάση του Φόρστερ να εκδώσει και να συστήσει τον Αλεξανδρινό στους Άγγλους είχε βαθύτατα αίτια. Μπορεί ο Γιώργος Βαλασόπουλος (μεταφραστής των ποιημάτων) να χρονοτριβούσε επειδή δεν ενέκρινε τα ερωτικά του ποιήματα, ωστόσο η διαφωνία είχε βαθύτερα κίνητρα. Επίσης, οι φιλίες του Φόρστερ δεν ενθουσίαζαν τον Καβάφη, παρά το γεγονός ότι οι γνωριμίες του Άγγλου συγγραφέα περιλάμβαναν πρόσωπα σαν τον Έλιοτ, τον Λώρενς και τον Τόυνμπι. Ειδικά η στάση του έναντι στον Αμερικανό ιστορικό ήταν έκδηλη: «Οι απόψεις του Τόυνμπι σχετικά με τα γεγονότα στη Μικρά Ασία ήταν σκανδαλώδεις για την ελληνική κοινότητα. Η απτόητη συμπάθεια του Αμερικανού για την τουρκική αντίσταση και η αφειδής καταγραφή των ελληνικών ωμοτήτων κατά του τουρκικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας θεωρήθηκε άκρως απαράδεκτη από τους δωρητές της έδρας. Στο ενεργητικό του Τόυνμπι προσγράφεται ότι επέρριψε την ευθύνη της καταστροφής στη Δύση και στην πολιτική του “εκδυτικισμού”. Η θεωρία αυτή, προχωρημένη για την εποχή της, ελάχιστα καταπράυνε τη θιγείσα ευαισθησία των Ελλήνων πολιτικών και των Βρετανών φιλελλήνων. (...) Ο δημοσιογραφικός ρόλος του Τόυνμπι και οι προσπάθειές του να επηρεάσει τη βρετανική πολιτική στην Εγγύς Ανατολή είχαν περιέλθει βεβαίως εις γνώσιν του Καβάφη και δεν μπορούσαν παρά να έχουν αρνητική επίδραση στις δοσοληψίες με τον Φόρστερ». Τυχαία μήπως ήταν τα φιλοτουρκικά άρθρα του ίδιου του Φόρστερ (γνωστά στον Καβάφη) που δεν του επέτρεπαν να συνδεθεί μαζί του – πόσο μάλλον όταν η φήμη του ως ποιητή απείχε από την εδραίωσή της στην Ελλάδα. Τι άλλο χρειάζεται να πούμε για να φανεί ανάγλυφα η άρνηση του Καβάφη να εξουσιοδοτήσει αντιπρόσωπό του στην Αγγλία έναν άνθρωπο με τον οποίο διαφωνούσε ριζικά; Από την άλλη μεριά, ο Φόρστερ δεν υποχωρεί καθότι έχει την ευγενή πεποίθηση ότι το καβαφικό έργο έχει δύναμη και περιεχόμενο πανανθρώπινης εμβέλειας. Είναι ενδεικτικός ο τρόπος που γράφει στον Βαλασόπουλο για το φαινόμενο «Καβάφης»: «Διαβίβασε την αγάπη μου στον Καβάφη και πες του πως μου οφείλει ένα γράμμα. Αν μου γράψει, θα του στείλω μερικές κριτικές

που θα τον ενδιαφέρουν και τον αφορούν. Αν δεν μου γράψει, δεν θα του στείλω τις κριτικές. Μιλώντας σοβαρά (και σε σένα), τα ποιήματά του προσείλκυσαν την προσοχή των κριτικών. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ευτυχισμένο με κάνει αυτό. Θεωρώ υψίστης σημασίας να μεταφράσεις μερικά ακόμη. Διαθέτεις όχι μόνο τη φιλολογική ικανότητα αλλά και κάτι εξίσου σπάνιο – την πνευματική εντιμότητα. Βρίσκεται στα χέρια σου ένα πραγματικά σπουδαίο έργο, που κανείς άλλος εκτός από σένα δεν μπορεί να επιτελέσει, και σε παροτρύνω να εξοικονομήσεις λίγο χρόνο, είτε από τις νομικές είτε από τις κοινωνικές σου υποχρεώσεις, και να το επιτελέσεις. Θα προσπαθήσω να επιτύχω τη δημοσίευση των ποιημάτων σε Περιοδικά (έχω επαφές με μερικούς διευθυντές σύνταξης) και αν τα καταφέρω, μπορούμε να σκεφτούμε για βιβλίο. Αισθάνομαι πως το οφείλεις όχι μόνο στον Καβάφη και τον εαυτό σου αλλά και στη Λογοτεχνία. Αν δεν το κάνεις ο (αγγλόφωνος) κόσμος θα είναι σαφώς φτωχότερος».

Η καταραμένη αυλή ΤΟΥ ΙΒΟ ΑΝΤΡΙΤΣ ΜΤΦΡ.: ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΒΗΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΣΕΛ.: 136, ΤΙΜΗ: €9,59 Παρότι γείτονες με όλους τους Βαλκάνιους, τα διαφορετικά αλφάβητα και η υπεροχή της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας της μας προσέδωσαν κάποια υπεροχή που δεν σβήνει. Αν διερωτηθούμε πόσους Βούλγαρους συγγραφείς ξέρουμε, είναι βέβαιο ότι η μνήμη μάς εγκαταλείπει. Κανέναν. Και όμως, τα Βαλκάνια έχουν δική τους λογοτεχνία, δικούς τους μύθους και συγγραφείς που αξιοποίησαν αυτόν το θησαυρό με κάθε τρόπο. Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού έγινε βιβλίο από Αλβανό συγγραφέα και διαβάστηκε, όπως στην περίπτωση του Ίβο Άντριτς τα έργα του γνώρισαν μεγάλη απήχηση τόσο εντός όσο και εκτός της Γιουγκοσλαβίας και του χάρισαν το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ιδιαίτερα εύγλωττη είναι η άρνησή του σε εκδότη του Ζάγκρεμπ, ο οποίος ήθελε να περιλάβει τα έργα του Άντριτς σε ανθολογία «Κροατών ποιητών». «Ποτέ μου δεν θα μπορούσα να μετάσχω σε έκδοση η οποία θα είχε ως αρχή τον αποκλεισμό άλλων δικών μας, και αγαπημένων μου, ποιητών για τον λόγο και μόνο ότι ανήκουν σε άλλη θρησκεία ή γεννήθηκαν σε κάποια άλλη περιοχή». Δείγματα αυτής της εμμονής –στην ιδέα της ενότητας γράφει ο μεταφραστής Χρήστος Γκούβης– είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιεί στα κείμενά του, εναλλάξ, κυριλλικούς χαρακτήρες (σέρβικους δηλαδή) ή λατινικούς (κροατικούς) και όλα τα ιδιώματα της σερβοκροατικής γλώσσας. Όσο για την Καταραμένη Αυλή, που δεν είναι τίποτε άλλο από φυλακή, ο Άντριτς επιχειρεί να επιτύχει μια χαρακτηρολογία η οποία αξιοποιεί με πολλούς και αναπάντεχους τρόπους τα κουσούρια και τις αρετές των φυλακισμένων. Το πορτρέτο του Καραγκιόζη είναι επιτυχές και από συγγραφικό χέρι που ξέρει να ζωογονεί την ιστορία των προσώπων του, αδιάφορο αν μιλάει για τη Σμύρνη (την πόλη των ωραίων Ελληνίδων) ή για τον Κιαμίλ και τον αδελφό του που σφετερίζονται τον θρόνο. Παρόμοιες αφηγήσεις έχουν ως επίκεντρο τον ήρωα, τον φονιά, τον φυλακισμένο, τον ταξιδευτή και κυρίως εκείνον που γίνεται «εγώ», που εξέρχεται, άρα, χωρίς να το καταλάβει από την κοινότητα. «Εγώ! Βαριά λέξη. Λέξη που, μπροστά στα μάτια αυτών που εκστομίζεται, ορίζει τη θέση μας, τη στέρεη και αμετάβλητη, που συχνά βρίσκεται πολύ πιο μπροστά ή πιο πίσω από όσα γνωρίζουμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, πέρα από τις επιθυμίες και πάνω από τις δυνάμεις...»

2.5.13 – lifo

37

26 βιβλια

που αξιζει να διαβασεισ Εξαιρετικές νέες εκδόσεις για να διαβάσετε τις διακοπές του Πάσχα. Απο τη Μαρία Δρουκοπούλου

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ

Βιβλίο

Η άσκηση του Ροτ

38 lifo – 2.5.13

ΚΑΡΙΖΙ ΝΤΟΝΑΤΟ

Δικαστήριο Ψυχών

ΓΕΝΣ ΛΑΠΙΝΤΟΥΣ

Ο αμφίβολος επισκέπτης

Μη μασάς

Μτφρ.: Γωγώ Αρβανίτη Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 368 Τιμή: €15,50

Μτφρ.: Σωτήρης Κακίσης Εκδόσεις Άγρα Σελ.: 56 Τιμή: €9,00

Μτφρ.: Ξενοφών Παγκαλιάς Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 680 Τιμή: €14,94

Όταν τρεις άντρες βρίσκονται άγρια δολοφονημένοι στο Καλμπρίγκεν, ο επιθεωρητής Βαν Βέτερεν, που κάνει διακοπές εκεί αλλά βαριέται, καλείται από τις τοπικές αρχές να συνδράμει στην έρευνα. Τα θύματα δεν συνδέονται μεταξύ τους, αλλά αναπάντεχα μια νεαρή, εξαιρετική συνάδελφος του Βαν Βέτερεν εξαφανίζεται – μήπως έφτασε στο σημείο του Μπόρκμαν νωρίτερα από όλους;

Μια νύχτα του χειμώνα, ξεπροβάλλει από τον λαιμό μιας τεφροδόχου ένα σιωπηλό πλάσμα που φορά κασκόλ και ελβιέλες. Είναι η αρχή ενός παραμυθιού –μιας αλληγορίας ίσως– αφοπλιστικής απλότητας και οικουμενικής σημασίας για τους καλλιεργημένους ανθρώπους. Από τα πιο διάσημα βιβλία του Έντουαρντ Γκόρεϋ. Τα προηγούμενά του είχαν γίνει ενθουσιωδώς δεκτά από την κριτική.

Πρόκειται για μια απελπισμένη κραυγή των χωρίς πανοπλία ιπποτών ενός υποκόσμου ή, απλώς, ενός άλλου, ρευστού κι επικίνδυνου κόσμου, της σύγχρονης Στοκχόλμης ή κάθε άλλης μεγαλούπολης όπου θα μπορούσε να συμβεί κάτι ανάλογο. Με το δεύτερο μέρος της τριλογίας Στοκχόλμη Νουάρ, ο Γενς Λαπίντους προωθεί τη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία σε ένα άλλο επίπεδο.

ΕΟΥΤΖΕΝΙΟ ΛΟ ΣΑΡΝΤΟ

Ο κόσμος των αρχαίων Μτφρ.: Μιχαήλ Λειβαδιώτης Εκδόσεις Μελάνι Σελ.: 288 Τιμή: €15,50

Μέσα από θεωρίες και εικόνες ο συγγραφέας επιχειρεί να ξαναδιαβεί τους αναρίθμητους δρόμους που περπάτησε ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει τα μυστήρια του σύμπαντος. Μια συναρπαστική ανάγνωση, μια περιδιάβαση στις χιλιάδες δοξασίες για το σύμπαν και στις ερμηνείες που οι διάφοροι πολιτισμοί προσπάθησαν να δώσουν.

ΙΑΝ ΜΑΚΓΙΟΥΑΝ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΜΠΕΣΗΣ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ

Χαμένο Παιδί

Φτιάχνω μόνος μου τυρί και γιαούρτι

Μτφρ.: Κατερίνα Σχινά Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 400 Τιμή: €17,90

Κλέφτες και αστυνόμοι

Το μικρό άλφα και τα καλά καθούμενα

Οι νεράιδες του Μαν

Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 272 Τιμή: €11,97

Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 40 Τιμή: €9,90

Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 448 Τιμή: €16,00

Όταν ο επιτυχημένος συγγραφέας παιδικών βιβλίων Στίβεν Λιούις βγαίνει με την κορούλα του για ψώνια, κάποια στιγμή η προσοχή του αποσπάται και το παιδί εξαφανίζεται. Η αναζήτηση του παιδιού τον βυθίζει στο κενό της απώλειας, επηρεάζοντας βαθιά τη σχέση του με τη γυναίκα του, με την ψυχή του και με τον ίδιο τον χρόνο...

Δεκατέσσερις συγγραφείς, άλλοι περισσότερο γνωστοί κι άλλοι νεότεροι, γράφουν ιστορίες εγκλημάτων. Πρόκειται για εγκλήματα πάθους και συμφέροντος, έρωτα και φθόνου, χρήματος και εκδίκησης, για ιστορίες που διακρίνονται για την ευρηματικότητά τους, την αγωνιώδη πλοκή και την ποικιλία των ανθρώπινων συναισθημάτων.

Μα, τι σχέση έχει το Άλφα με την προϊστορία και τι μπορεί να έκανε στους ανθρώπους πριν από εκατομμύρια χρόνια; Μήπως μια μεγάλη ανταρσία; Μήπως επανάσταση; Ή μήπως έπεσε θύμα μιας παράλογης ματαιοδοξίας; Πόσα «μήπως», βρε παιδιά, ψάχνουν για απαντήσεις; Τι μας βρήκε πάλι στα καλά καθούμενα;

Η Μπεατρίς Φραγκονάρ ταξιδεύει με τον υπηρέτη της Ξαβιέ στο Δουβλίνο. Εκεί γνωρίζει τη δούκισσα του Νταντίλιον Σλιβ που την προσκαλεί σε κρουαζιέρα. Το ταξίδι αρχίζει σε κλίμα βαρύ και ειρωνικό, ενώ σύντομα θα ξεκινήσει μια σειρά από φόνους. Τότε η Μπεατρίς και ο Ξαβιέ αποδύονται σ’ ένα ξέφρενο κυνήγι του ενόχου.

ΜΑΝΤΥ ΣΙΤΑΡΑΚΑΜΠΑΣΗ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

ΕΛΕΝΗ ΤΣΑΜΑΔΟΥ

ΝΤΙΝΟΣ ΓΙΩΤΗΣ

Τα χαϊμαλιά του έρωτα και των αρμάτων

Υστερόγραφο Ζωής

Η Γαλλίδα δασκάλα

Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 528 Τιμή: €15,93

Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 248 Τιμή: €12,96

Ένα μυθιστόρημα για έναν μεγάλο έρωτα και μια προδοσία, για δύο παράλληλες ιστορίες, της Ραχήλ και του Γιάννη, που διατρέχει την πιο σκοτεινή και απάνθρωπη περίοδο του 20ού αιώνα και μας θυμίζει πως οι άνθρωποι μπορεί να μη λησμονούν αλλά μπορούν και πρέπει να συγχωρούν πριν να είναι αργά.

Πολλά χρόνια μετά το καλοκαίρι της δραματικής του ενηλικίωσης, ο Άγις παραλαμβάνει ένα δέμα και καταλαβαίνει ότι το μυστικό που κουβαλούσε ολόκληρη τη ζωή του το γνώριζε κι άλλος. Γι’ αυτό επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο του για να κλείσει οριστικά τις εκκρεμότητες με το παρελθόν. Ένα ταξίδι στα χρόνια της αθωότητας.

Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 224 Τιμή: €11,90

Ο Έκτορας Λαζαρίδης, µόνιµος κάτοικος εξωτερικού και γιος ήρωα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, έρχεται στην Αθήνα για να δηµοσιεύσει την προσωπική µαρτυρία του πατέρα του, εκτελώντας την τελευταία του εντολή. Η αποστολή του όμως σκοντάφτει σε αναπάντεχα εµπόδια που ο Έκτορας αδυνατεί να παρακάµψει, καθώς νιώθει µόνος και ξένος.

Στην προσπάθειά τους να βρουν την εξαφανισμένη Λάρα, ο Μάρκους και η Σάντρα φέρνουν στο φως ένα τρομαχτικό μυστικό, κρυμμένο στα άδυτα του Βατικανού και στις πιο σκοτεινές γωνιές της Ρώμης. Ένα σχέδιο θανάτου που μόνο ένα ευφυές μυαλό θα μπορούσε να συλλάβει. Ο μόνος τρόπος να το ματαιώσουν είναι να βρουν τη Λάρα ζωντανή.

ROBERT & EDWARD SKIDELSKY

SUSAN MILLER CAVITCH

LISA BALLANTYNE

Πόσα πραγματικά χρειαζόμαστε;

Φτιάχνω μόνος μου σαπούνι

Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 464 Τιμή: €15,50

Μτφρ.: Αφροδίτη Κονδύλη Εκδόσεις Ψύχαλος Σελ.: 224 Τιμή: €13,76

Μτφρ.: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 472 Τιμή: €16,60

Η Susan Miller Cavitch, γνωστή σαπωνοποιός, αποφάσισε να αποκαλύψει τις συνταγές και όλες τις γνώσεις της μέσα από τις σελίδες αυτού του μοναδικού εγχειριδίου, με στόχο την παραγωγή ποιοτικών σαπουνιών.

ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΓΚΟΡΕΫ

ΘΩΜΑΣ ΜΠΙΝΤΣΗΣ – ΦΩΤΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ

Μτφρ.: Έφη Καλλιφατίδη Εκδόσεις Ωκεανίδα Σελ.: 544 Τιμή: €19,00

Οι Skidelsky, πατέρας και γιος, προσεγγίζουν την οικονομία περισσότερο ως ηθική δέσμευση παρά ως επιστήμη με την κυριολεκτική έννοια του όρου και ιχνηλατούν την έννοια του «ευ ζην» από τον Αριστοτέλη μέχρι τις μέρες μας.

HAKAN NESSER

Το σημείο του Μπόρκμαν

Εκδόσεις Ψύχαλος Σελ.: 239 Τιμή: €13,76

Αν σας αρέσουν τα γαλακτοκομικά και θέλετε να μάθετε πώς μπορείτε να τα παράγετε μόνοι σας, τότε βρήκατε αυτό ακριβώς που χρειάζεστε. Το βιβλίο περιγράφει αναλυτικά όλες τις φάσεις της τυροκόμησης, από το άρμεγμα και την επεξεργασία του γάλακτος μέχρι το πήξιμο του τυριού και τη διαδικασία παλαίωσής του.

Ο μόνος ένοχος

Ο Ντάνιελ Χάντερ, δικηγόρος στο Λονδίνο που για χρόνια είχε απέλπιδες υποθέσεις, αναλαμβάνει τελικά να υπερασπιστεί τον Σεμπάστιαν. Ψυχολογικό σασπένς και αστυνομικό μυστήριο σε ένα πολυσυζητημένο διεθνές μπεστ σέλερ που θα σας κόψει την ανάσα.

29 λεπτά αργότερα Εκδόσεις Άγκυρα Σελ.: 256 Τιμή: €12,15

Ένα μυθιστόρημα για την αλήθεια των ψεμάτων και πώς αυτή αλλάζει καταλυτικά τις ζωές των ηρώων του. Η Κίχλη, ο Στέφανος, η Λήδα και η Ελάνα διεκδικούν έναν καινούριο ρόλο για τον εαυτό τους, μπλεγμένοι στη δίνη μιας ιστορίας που ξεκινά στην Ελλάδα, το 1973.

Εκδόσεις Άγρα Σελ.: 256 Τιμή: €13,50

Ο τόμος στον οποίο ανασυστήνεται 50 χρόνια μετά την πρώτη ανακοίνωσή της και 67 χρόνια μετά τη συγγραφή της η σπουδαία ερωτική τριλογία του Ανδρέα Εμπειρίκου, σε αναλυτική εισαγωγή του Γιώργη Γιατρομανωλάκη.

CAMILLA LACKBERG

ΠΛΑΤΩΝ

ΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΥΣΣΙΩΤΗ

Το παιδί από τη Γερμανία

Κρατύλος

Οι δολοφονίες του βασιλέως Α’

Ζωνιανά Gold

Εκδόσεις Μελάνι Σελ.: 70 Τιμή: €10,00

Eκδόσεις Ωκεανίδα Σελ.: 256 Τιμή: €11,00

Η ιστορική σημασία του Κρατύλου έγκειται στο ότι στις σελίδες του ενσωματώνεται η πρώτη φιλοσοφική απόπειρα στην ιστορία της δυτικής σκέψης να αντιμετωπιστεί φιλοσοφικά η προβληματική της γλώσσας, και μάλιστα να συμπεριληφθούν σε ένα έργο η σχετική προσέγγιση του Πλάτωνα και προϋπάρξασες διδασκαλίες των Σοφιστών.

Ποιον βόλευε τελικά ο φόνος του βασιλέως Γεωργίου Α’ στις 5 Μαρτίου 1913 στη Θεσσαλονίκη από τον φαινομενικά ανισόρροπο Αλέξανδρο Σχινά; Μια συλλέκτρια χρονικών διά της υπέρθεσης των ενδεχομένων φροντίζει να αναβλύσουν με διαπλεκόμενη ανάγνωση τέσσερις επάλληλες αναδιηγήσεις των γεγονότων μέσα από τα ίδια ακριβώς κείμενα.

Πώς οι Έλληνες μετατρέπονται σε βασιλιάδες μιας νέας, πάμπτωχης πια Ευρώπης; Το θαύμα έχει όνομα: «Ζωνιανά Gold». Πρόκειται για ένα βιβλίο αιχμηρό (στις άκρες), προφητικό (αν διαβαστεί από πίσω προς τα εμπρός) και επικίνδυνο (μπορεί να σου γλιστρήσει από τα χέρια ανά πάσα στιγμή). Είναι ένα βιβλίο που παραλίγο να ονομαστεί «Χωρίς ψεύτικα βυζιά».

NIKOΣ ΔΗΜΟΥ

EMILY DICKINSON

ΚΙΑΡΑ ΓΚΑΜΠΕΡΑΛΕ

Μιλώντας μ’ έναν αγανακτισμένο νέο για επαναστάσεις – Τεχνολογικές και άλλες

Eπειδή δεν άντεχα να ζήσω φωναχτά

Τα φώτα στα σπίτια των άλλων

Μτφρ.: Λ. Σακελλίου, Φ. Μαντά, Άρτ. Γρίβα Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 579 Τιμή: €25,10

Μτφρ.: Λούλα Καραγιαννάκη Εκδόσεις Μελάνι Σελ.: 504 Τιμή: €16,50

Μια έκδοση που φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την Αμερικανίδα ποιήτρια. Δίγλωσση ανθολογία που παρουσιάζει μεταφράσεις ποιημάτων από όλες τις περιόδους της παραγωγής της, πολλά εκ των οποίων μεταφράζονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα. Περιλαμβάνει ακόμα το σύνολο των επιστολών της Ντίκινσον καθώς και μια εκτεταμένη μελέτη για τον βίο και την ποίησή της.

Η ανεξάρτητη και χαρισματική Μαρία πεθαίνει ξαφνικά σε αυτοκινητιστικό, αφήνοντας ένα κοριτσάκι και ένα γράμμα στο οποίο αποκαλύπτει ότι ο πραγματικός της πατέρας είναι ένας από τους ενοίκους της πολυκατοικίας στην οποία ήταν διαχειρίστρια. Ποιος όμως απ' όλους; Η Κιάρα Γκαμπεράλε δημιουργεί ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα, γεμάτο σασπένς από την αρχή ως το τέλος του.

Μτφρ.: Γρηγόρης Κονδύλης Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 632 Τιμή: €18,80

Ήρθε η ώρα ο επιθεωρητής Πάτρικ να εγκαταλείψει την ενεργό δράση. Παίρνει, λοιπόν, άδεια πατρότητας για να φροντίσει την ενός έτους κορούλα τους, ώστε η αγαπημένη του Ερίκα να αφοσιωθεί επιτέλους στη συγγραφή του καινούργιου της βιβλίου. Οι πρώτες μέρες αυτής της νέας κατάστασης βέβαια δεν περνούν όσο αρμονικά είχε φανταστεί το ζευγάρι.

ΣΑΝΤΙΑΓΟ ΡΟΝΚΑΛΙΟΛΟ

Ο Ουρουγουανός εραστής Μτφρ.: Κώστας Αθανασίου Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 368 Τιμή: €14,00

Mε αφορμή το ερώτημα «πού βρίσκεται, τελικά, θαμμένος ο Λόρκα;» ξεκινάει μια περιπλάνηση στην παράξενη προσωπικότητα του Ενρίκε Αμορίμ, του Ουρουγουανού συγγραφέα που η ζωή του σημαδεύτηκε από τη συνάντησή του με τον Λόρκα, και στην ταραγμένη Ευρώπη του ’30, με συνοδοιπόρους προσωπικότητες όπως ο Μπόρχες, ο Πικάσο, ο Αραγκόν, ο Τσάπλιν.

Μτφρ.: Γιώργος Κεντρωτής Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 544 Τιμή: €31,50

Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 160 Τιμή: €8,50

Μιλώντας µε έναν αγανακτισμένο νέο, ο Νίκος Δήµου αποδεικνύει πως η πρώτη επανάσταση που µας χρειάζεται είναι τεχνολογική. Προϋποθέτει όμως βούληση και τεχνογνωσία. Πράγµατα δύσκολα, όταν στις καίριες θέσεις υπάρχουν συντηρητικοί και ψηφιακά αναλφάβητοι τεχνοφοβικοί. Σε έναν ζωντανό και οξύ διάλογο ξεδιπλώνονται όλοι οι τρόποι µε τους οποίους η τεχνολογία διευκολύνει τη ζωή µας.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΑΚΑΜΑΤΗΣ

Όταν συνάντησα τον Στέλιο Η κεντρική σκηνή του θεάτρου Βικτώρια φιλοξενεί από τις 9/5 και για 12 μόλις παραστάσεις το ολοκαίνουριο θεατρικό έργο του Θανάση Σκρουμπέλου. Πρόκειται για έναν συναρπαστικό μονόλογο-μαρτυρία ενός Έλληνα μετανάστη στη Γερμανία που έχει για μοναδική του συντροφιά το ραδιόφωνο και μία φωτογραφία ενός από τους σπουδαιότερους Έλληνες ερμηνευτές (που συνδέθηκε όσο κανένας άλλος με τραγούδια της ξενιτιάς), του Στέλιου Καζαντζίδη. Στο έργο παίζει ο ηθοποιός Θοδωρής Προκοπίου, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιώργος Σουξές.

THEATROVICTORIA, Μαγνησίας 5, πλ. Βικτωρίας, 2108233125. Πρεμιέρα: Πέμπτη 9/5, 21:00, 9-26/5. Ώρες & ημέρες λειτουργίας: Πέμ.-Κυρ.

21:00, εισ.: €10, www.theatrovictoria.gr

2.5.13 – lifo

39

συνεντευξη

Το τραγούδι του Αχιλλέα Με οδηγό τα κείμενα του Ομήρου, τις Kλασικές Σπουδές της αλλά και τη βαθιά της αγάπη για την Αρχαία Ελλάδα η Αμερικανίδα συγγραφέας Μάντελιν Μίλερ καταγράφει σ’ ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα τον έρωτα του Αχιλλέα για τον Πάτροκλο. Aπό τη Βένα Γεωργακοπούλου

Βιβλίο

Η

40 lifo – 2.5.13

33χρονη χαριτωμένη Βοστωνέζα με γυαλιά, σπουδές στο Μπράουν και στο Γέιλ και μεταπτυχιακά σε Κλασικές Σπουδές, η Μάντελιν Μίλερ, έγραψε το πρώτο της μυθιστόρημα με οδηγό τον Όμηρο. Είναι ένα από αυτά τα βιβλία που λες «σιγά τώρα να μη» και καταλήγεις να μην το αφήνεις από τα χέρια σου. Όχι γιατί ως Ελληνίδα έχεις ιδιαίτερο ενδιαφέρον για θεούς και ήρωες (που δεν έχεις), αλλά γιατί η ιστορία που διάλεξε η Μάντελιν να σου διηγηθεί δεν είναι απλώς ο Τρωικός Πόλεμος. Είναι μια υπέροχη ερωτική ιστορία, μια σπάνια, μεγάλη αγάπη ανάμεσα σε δύο νέους άνδρες: τον ημίθεο, κούκλο, λαμπερό και τρανό πολεμιστή Αχιλλέα, και τον ασήμαντο, δειλό, ταλαιπωρημένο και πάντα στη σκιά του Πάτροκλο. Δεν μας τα λέει αυτά, τα τόσο σύγχρονα, ο γερο-Όμηρος. Αλλά η Μάντελιν Μίλερ, με οδηγό τα δικά του κείμενα, μας χαρίζει επιτέλους τον άγνωστό μας Πάτροκλο. Πιάνει την ιστορία των δυο αγοριών από την αρχή μέχρι το τέλος. Χωρίς σεμνοτυφίες, αλλά και χωρίς αντεργκράουντ διαθέσεις. Το αντίθετο. Το Τραγούδι του Αχιλλέα δείχνει τόσο σεβασμό προς τα αρχαία μας έπη, που σε εκπλήσσει. Και είναι τόσο συγκινητικό, βαθύ και γεμάτο εκπλήξεις, που θα αγαπηθεί πολύ από τους αναγνώστες.

— Πώς πρωτογνωρίσατε τον κόσμο του Ομήρου; Από τη μητέρα μου. Συνήθιζε να μου διαβάζει ιστορίες από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια όταν με έβαζε μικρή να κοιμηθώ. Τις ερωτεύτηκα με πάθος και άρχισα να καταβροχθίζω όσους μύθους έπεφταν στα χέρια μου. Τότε ζούσα στη Νέα Υόρκη και όταν επισκέφτηκα το Μουσείο Μετροπόλιταν μου φάνηκε εκπληκτικό ότι μπορούσα να δω αγάλματα των θεών και των ηρώων για τους οποίους διάβαζα.

— Η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από μεγάλους έρωτες. Γιατί διαλέξατε την ιστορία του Αχιλλέα και του Πάτροκλου; Έβρισκα πάντα πολύ συγκινητικό στην Ιλιάδα τον θρήνο και τη θλίψη του Αχιλλέα για τον θάνατο του Πάτροκλου. Μέχρι

εκείνο το σημείο ο Αχιλλέας φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του και την υστεροφημία του. Τη στιγμή, όμως, που μαθαίνει τον θάνατο του συντρόφου του, η απελπισία για τη χαμένη του αγάπη τον καταβροχθίζει κυριολεκτικά. Γίνεται ανθρώπινος και συμπαθής. Κι επειδή αυτή η στάση του Αχιλλέα με εντυπωσίαζε, θέλησα να την καταλάβω καλύτερα: γιατί ο Πάτροκλος σήμαινε τόσο πολλά γι’ αυτόν; Ο Όμηρος μας λέει το τέλος της ιστορίας τους, αλλά εγώ ήθελα ν’ ανακαλύψω και την αρχή της.

— Ο Αχιλλέας σας, με όλες του τις αδυναμίες, κατακτά και τον πιο δύσπιστο αναγνώστη. Τι αγαπάτε εσείς περισσότερο σ’ αυτόν το λαμπερό ήρωα, που στην «Ιλιάδα» πότε οργίζεται παράλογα με τον Αγαμέμνονα και μένει έξω από τις μάχες, πότε αντιδρά στον θάνατο του Πάτροκλου με μια αιματοχυσία; Για μένα ο Αχιλλέας είναι ένα πολύ τραγικό και συγχρόνως συναρπαστικό πρόσωπο λόγω της νιότης του. Νομίζω ότι ξεχνάμε πολύ εύκολα πόσο νεότερος είναι από τους άλλους ήρωες του Τρωικού Πολέμου και πόσο ευάλωτο τον κάνουν η αφέλεια και η εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους. Η σύγκρουσή του με τον Αγαμέμνονα οφείλεται κατά πολύ σ’ αυτή την παρορμητική, ακραία τιμιότητά του. Σε αντίθεση με τον Οδυσσέα, αυτό τον πανούργο, έμπειρο διπλωμάτη, ο Αχιλλέας δεν είχε μάθει να παίζει τα παιχνίδια της εξουσίας. Προτιμούσε τις ανοιχτές, καθαρές μάχες, όχι τους μανδύες και τα στιλέτα. Κάτι ακόμα που με τράβηξε στον Αχιλλέα είναι η φρικτή επιλογή που του χάρισε η μοίρα: να ζήσει μια μακριά και ευτυχισμένη ζωή, αλλά να ξεχαστεί εντελώς από τους ανθρώπους ή να πεθάνει νέος με αντάλλαγμα την αιώνια φήμη; Πολύ δύσκολη επιλογή για να την κάνεις, και ακόμα δυσκολότερη για να ζήσεις με αυτή. Και όπως μαθαίνουμε στην Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας μιλάει με το πνεύμα του Αχιλλέα, είναι μια επιλογή για την οποία έχει μετανιώσει.

— Aυτό που με εντυπωσίασε στο βιβλίο σας είναι ότι για τον μεταμοντέρνο κόσμο μας σέβεστε υπερβολικά τους μύθους. Δεν σας πέρασε από το μυαλό

madeline miller

Το τραγούδι του Αχιλλέα Μτφρ.: Αναστασία Καλλιοντζή Διόπτρα Σελ.: 494 Τιμή: €17,00

να προσγειώσετε λίγο θεούς και ήρωες; Ούτε για μια στιγμή. Υπάρχουν θαυμάσια βιβλία γύρω μας που γυρνάνε την πλάτη στους θεούς και τους μύθους. Αλλά, για μένα, η Θέτις και ο Χείρων ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μου. Απλούστατα, δεν μπορούσα να τη φανταστώ χωρίς αυτούς.

— Οι περιγραφές των ελληνικών τοπίων είναι καταπληκτικές και πολύ πραγματικές. Τις οφείλετε στη φαντασία σας, στον Όμηρο και στα υπόλοιπα διαβάσματά σας ή σε κάποιο ταξίδι σας στην Ελλάδα; Ήμουν τυχερή γιατί επισκέφτηκα την Ελλάδα όσο ήμουν στο κολέγιο και πέρασα ένα ολόκληρο καλοκαίρι σε μια αρχαιολογική ανασκαφή στην Κέρκυρα. Την ίδια περίοδο κατάφερα και να ταξιδέψω, να πάω σε νησιά αλλά και στην ηπειρωτική χώρα. Αυτό το ταξίδι αποδείχτηκε ουσιώδης βοήθεια στο γράψιμο του βιβλίου μου, αν και τότε ούτε που μου πέρναγε από το μυαλό ότι κάποια μέρα θα γίνω συγγραφέας. Πραγματικά, αν δεν είχα δει με τα μάτια μου το Αιγαίο, αν δεν είχα καθίσει σ’ έναν ελαιώνα ή φτάσει με οτοστόπ στα βουνά σας, δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να τα έχω περιγράψει με αυτό τον τρόπο. Ήταν ένα φανταστικό ταξίδι και λαχταρώ να το ξανακάνω!

— Eίναι αλήθεια ότι το βιβλίο σάς πήρε δέκα χρόνια να το ολοκληρώσετε; Ποιο ήταν το πιο δύσκολο: η έρευνα και η συγκέντρωση του υλικού ή το λογοτεχνικό ύφος, ο τελικός τόνος της γραφής; Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας το έκανα χωρίς να το συνειδητοποιώ καν. Μέχρι να πάρω το μάστερ μου στις Κλασικές Σπουδές είχα ήδη στα ράφια μου τα περισσότερα από τα βιβλία που θα χρειαζόμουνα ή ήξερα πού να τα βρω στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου. Αυτό που αποδείχτηκε πραγματική και σκληρή πρόκληση για μένα ήταν να διηγηθώ την ιστορία του Πάτροκλου μ’ έναν τρόπο που να του αξίζει, που να τον τιμά, ενσωματώνοντας όλα αυτά τα γεγονότα στην εσωτερική του ζωή, στα αισθήματα της καρδιάς του. Πέντε χρόνια έγραφα και κατέληξα να πετάξω στα σκουπίδια το πρώτο σχέδιο του βιβλίου. Τα είχε όλα, την ιστορία και τους χαρακτήρες, αλλά δεν είχα καταφέρει να συλλάβω τη φωνή του Πάτροκλου. Έτσι, πέρασα άλλα πέντε χρόνια, ξαναγράφοντας όλο το βιβλίο από το μηδέν.

— Διδάσκετε στο γυμνάσιο λατινικά και αρχαία ελληνικά. Ενδιαφέρονται καθόλου οι Αμερικανοί έφηβοι για το μάθημά σας; Πάρα πολύ! Λατρεύω να παρακολουθώ τους μαθητές μου ν’ ανακαλύπτουν αυτές τις αρχαίες ιστορίες και τα κείμενα και να συνειδητοποιούν ότι κάθε άλλο παρά ξερά είναι, ότι πάλλονται από ζωή κι ενέργεια. Η διδασκαλία βοηθάει κι εμένα να διατηρώ ζωντανό τον ενθουσιασμό μου για την επιστήμη μου, γιατί βλέπω και ξαναβλέπω τα αρχαία κείμενα μέσα από τα μάτια των παιδιών, μ’ ένα καινούργιο κάθε φορά φως.

— Έχετε διαβάσει καθόλου σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία; Κάτι λίγο, μακάρι να είχα διαβάσει περισσότερη! Μία από τις μεγαλύτερες επιθυμίες μου είναι να μάθω νέα ελληνικά, έτσι ώστε να διαβάζω στο πρωτότυπο ποιητές σαν τον Καβάφη. Προσφάτα, πάντως, έπεσα πάνω σε μια Ελληνίδα συγγραφέα που λέγεται Φοίβη Γιαννίση κι ευχαριστήθηκα πολύ τα βιβλία της. * H συνέντευξη είχε δημοσιευτεί στη LifO, τον Μάιο του 2012, όταν το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει πρώτη φορά στα αγγλικά.

Αφιέρωμα

Γυρω απο την εκκλησiα της Ζωοδoχου Πηγης Μια βόλτα στην περιοχή που σιγά-σιγά γίνεται στέκι.

Βγες

επιτέλους

Από τους Δημητρη Κυριαζη & Στεργιο Πουλερε

Komma Bar

Βοοχ

Ακαδημίας και Ζωοδόχου Πηγής 1, 210 3801942 Ένα καθαρόαιμο, «λονδρέζικο» μπαρ, απέναντι ακριβώς από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, στον χώρο ενός θρυλικού βιβλιοπωλείου. Ζεστό decor με μεγάλη, ξύλινη μπάρα, δερμάτινα σκαμπό, απλίκες, βαριά κρυστάλλινα τασάκια. Πινελιές από vintage λεπτομέρειες, όπως η bankers desk lamp, δίνουν στο BOOX μια αίσθηση αριστοκρατίας, που όμως δεν σου «επιβάλλεται». Ανοιχτό από το πρωί για καφέ με σπιτικό κέικ και σνακ. Για τη συνέχεια, ποικιλία ετικετών μπίρας αλλά και κρασιών, premium ουίσκι, σπάνιες ετικέτες μπράντι και κονιάκ, πλούσιες επιλογές σε τζιν, βότκα και ρούμι που σερβίρονται με σπιτικά συνοδευτικά και μυστικές συνταγές. Απέναντι από το κατάστημα λειτουργεί ειδικά διαμορφωμένος ανοιχτός χώρος για δροσερά ποτά και κοκτέιλ κάτω από τον φοίνικα, σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης. Κάθε Παρασκευή και Σάββατο special events και parties με γνωστούς DJs και ραδιοφωνικούς παραγωγούς.

Jarmusch

Μαυροκορδάτου 6, 213 0238555

Κιάφας 8, 211 0120494

Στο Komma θα πάτε για τα φθηνά (€5) και καθαρά ποτά του, τη φιλική του ατμόσφαιρα (ιδιαίτερα τις προχωρημένες ώρες έχεις την αίσθηση ότι όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους), αλλά κυρίως για τα μεγάλα ονόματα της αθηναϊκής νύχτας που βρίσκονται κατά καιρούς πίσω από τα decks του (Amateurboyz, Leon Segka, Blend Mishkin, Black Athena, Dear Quentin, Λατέρνατιβ κ.πλ.).Το Komma εκμεταλλεύεται άψογα τον πεζόδρομό του, αφού ως τώρα είναι το μοναδικό μπαρ επί της Μαυροκορδάτου και διοργανώνει τακτικά μπαζάρ, μεσημεριανά street πάρτι, μπάρμπεκιου, μέχρι και live (πολύ σύντομα)… Άνοιξη-καλοκαίρι παίρνει τα πάνω του, με όμορφα τραπεζάκια, καναπέδες και μοναστηριακού τύπου πάγκους να απλώνονται στον πεζόδρομο.

«Originality is non existent». Η ατάκα του Αμερικανού σκηνοθέτη Τζιμ Τζάρμους στον τοίχο σε προϊδεάζει για το τι να περιμένεις στο νεοϋορκέζικου στυλ καφέ-μπαρ στον πεζόδρομο της Κιάφας. Δυνατά χαρτιά του Jarmusch ο μοναδικός Caffe Tazzo D’ Oro και η ξακουστή σε όλη την Αθήνα σπιτική λεμονάδα του. Ενημερωμένη, με premium ποτά και «καθαρή» κάβα, μοναδικά κοκτέιλ, σπάνιες ετικέτες σε μπίρες και ωραίες μουσικές σε σόουλ, φανκ και indie μονοπάτια. Ηappy hour καθημερινά από τις 5 έως τις 9.

2.5.13 – lifo

41

Chef in love Εμ. Μπενάκη 17, 210 3837140 Βιβλία μαγειρικής, επαγγελματικά μαχαίρια και γενικά ό,τι χρειάζεται ο επίδοξος, αλλά και πετυχημένος σεφ για να δημιουργήσει τα καλύτερα πιάτα.

Paul Sarz Μαυροκορδάτου 4, 210 3814144 Οι συλλογές κοσμημάτων της λιλιπούτειας μπουτίκ Paul Sarz δίνουν ζωή σε αναμνήσεις ξεχασμένες σε παλιά οικογενειακά συρτάρια, με επιρροές από τα sentimental jewellery του 19ου αιώνα και με πρωταγωνιστικό υλικό το ασήμι και τις χρωματικές επιχρυσώσεις του.

Red Pepper Εμμανουήλ Μπενάκη 17, 210 8848123 Η νέα τάση του χιούμορ στο Διαδίκτυο είναι τα memes, 9gag και ατάκες δηκτικές που άπτονται της καθημερινότητας κι έχουν το στοιχείο του αυτοσαρκασμού. Τι καλύτερο από το να εμπλουτίσεις το στυλ σου με μπλούζες που αντί για φίρμες έχουν ως logo τέτοιες ατάκες και σε βάζουν στο κλίμα της τρέλας των social media; Και ποια θα μπορούσε να είναι καλύτερη επιλογή από το θρυλικό Red Pepper, που έδειξε πρώτο τον δρόμο, αφού από το 2003 που πρωτοξεκίνησε στο ιστορικό ημι-υπόγειο της Κυψέλης έχει κάνει κτήμα του το καυστικό χιούμορ στα t-shirts. Το Red Pepper είναι από τους πρωτοπόρους στο τύπωμα των t-shirts που έχουν σχεδιαστεί από τον πελάτη και ποντάρει σε αυτό: να γίνεις κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας και να ξέρεις πως αυτό που θα αγοράσεις θα σου αρέσει για καιρό, μια και θα πρόκειται για δική σου ιδέα. Οι άνθρωποι του μαγαζιού φροντίζουν να χτίζουν μια σχέση δυνατή με τους πελάτες, με την ποιοτική τους δουλειά και τις τιμές τους. Στο site του www.redpepper.gr μπορείτε να δείτε δείγμα της δουλειάς και να στείλτε τις προτάσεις σας.

Κόκκινος Λωτός Ζωοδόχου Πηγής 5, 210 3801380 Ανατολίτικης φιλοσοφίας καφέμπαρ που προσφέρει πάμφθηνα (€3,20€4,80) ποτά (με μεζούρα βέβαια). Με self-service λογική, παίρνεις το ποτό από το μπαρ και κάθεσαι όπου βρεις.

Όμορφη ψαροταβέρνα σε περιποιημένο χώρο όπου κυριαρχεί το λευκό χρώμα. Ικανοποιητικές μερίδες, σε λογικές τιμές.

Τσιν Τσιν Kιάφας 6, 210 3841460

La Rambla

Ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά μπαρ της Αθήνας, με διακόσμηση και μουσικές βγαλμένες –κυριολεκτικά– από άλλες δεκαετίες.

Ακαδημίας 74, 213 0099703 Ένα από τα παλαιότερα στέκια της γειτονιάς, σε μια περίοδο μάλιστα που τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο, το La Rambla επί δυόμισι χρόνια δίνει έναν κοσμοπολίτικο αέρα στη γειτονιά της Ζωοδόχου Πηγής. O Κώστας και ο Γιάννης έχουν δημιουργήσει ένα πολύχρωμο, all day bar, με χρωματιστή διάθεση και χαρακτήρα ιδανικό για άνοιξη-καλοκαίρι, με τραπεζάκια τόσο επί της Ακαδημίας όσο και στον μικρό πεζόδρομο της Κιάφας. Καθαρά και φθηνά ποτά (€6 ποτά και κοκτέιλ), με τις τιμές να πέφτουν ακόμα και στα €5 ευρώ καθημερινά, από τις 5 έως τις 9. Στο La Rambla θα ακούσετε καθημερινά κάθε είδους μουσική, καθώς τα παιδιά στο μαγαζί είναι μουσικώς open-minded και οι DJs τους ακομπλεξάριστοι.

Ανδρέας Θεμιστοκλέους 18, 210 3821522 Παραδοσιακή ταβέρνα σε έναν απλό και τίμιο χώρο με μόνιμη πελατεία δικηγόρους από διπλανά γραφεία, που κάτι ξέρουν παραπάνω…

69 Academy Ακαδημίας 69, 210 3303127 Η δυνατή και έμπειρη μπάρα που προσφέρει ίσως τον καλύτερο καφέ της περιοχής, σε συνδυασμό μάλιστα με τη στρατηγική του τοποθεσία, το καθιστούν κυρίαρχο παίκτη της γειτονιάς. Ανοιχτά καθημερινά, από τις 7 το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Στο μενού του βρίσκουμε σάντουιτς και πιάτα όπως σπαγγέτι, πένες, φρέσκες σαλάτες συν ένα διαφορετικό πιάτο ημέρας (κυρίως μαγειρευτά) καθημερινά. Όλα μαγειρεμένα με σπιτικές συνταγές, αγνά υλικά και μεράκι που ξεχειλίζει. Στα συν και το φθηνό ποτό (€5) συνοδεία mainstream μουσικής.

42 lifo – 2.5.13

Τράτα Θεμιστοκλέους 8 & Νικηταρά, 210 3838531

¶ Oh my Lord! Κυριακή των Βαΐων μεσημέρι στην Κυψέλη, με το θερμόμετρο πάνω από τους 30 βαθμούς. Τα καφέ της Φωκίωνος

street party στην αισχυλου

aπο τoν φωτη βαλλατο

Βράδυ

πόλη

Φώναξαν μερικούς από τους καλύτερους γκραφιτάδες και με έμπνευση από την ιστορία των κουτσαβάκηδων, των μόρτηδων και των τραμπούκων του Ψυρρή γέμισαν τους τοίχους με σκίτσα από ρεμπέτες (αριστούργημα το έργο του Ink Head).

είναι γεμάτα, μια παρέα από πιτσιρικάδες κάνει βουτιές στο σιντριβάνι μπροστά από το Select, καλοντυμένες γιαγιάδες που έχουν γυρίσει από την εκκλησία με βάγια στα χέρια ξαποσταίνουν στα παγκάκια, αδέσποτοι σκύλοι, πολλοί αδέσποτοι σκύλοι κόβουν βόλτες πάνωκάτω, η εγκαταλειμμένη Δημοτική Αγορά λούζεται στο φως, ένας λαχειοπώλης κάθεται πάνω σε ένα κολονάκι στην άκρη του πεζοδρομίου. Η Φωκίωνος είναι με διαφορά ο πιο ωραίος πεζόδρομος της Αθήνας (η ελληνική Via Veneto), διαποτισμένος με δεκάδες, εκατοντάδες ιστορίες αστικού μύθου και πραγματικότητας. Από την Quinta του Μουτσάτσου και το ροκάδικο Top Hat, το Γόης και Μάγκας (υπέρτατο όνομα για μαγαζί), από όπου ξεκίνησε την καριέρα του ο Βοσκόπουλος, το μπουζουξίδικο «Η νύχτα της Αθήνας» όπου ο Κοεμτζής έκανε το περίφημο φονικό, μέχρι τους σπουδαίους θαμώνες και κατοίκους του παρελθόντος, όπως ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Μίλτος Σαχτούρης, ο Αλέκος Σακελλάριος, ο Νίκος Τσιφόρος, ο Εμπειρίκος, ο Γκάτσος, η Σοφία Βέμπο, ο Εγγονόπουλος και δεκάδες άλλοι, στοχασμοί και αλητείες, ολονύχτια γλέντια και υψηλή διανόηση. Το DNA της Κυψέλης έχει καταγράψει τη μισή αθηναϊκή σύγχρονη κοινωνικο-πολιτική ιστορία της πόλης, μια γειτονιά παραδοσιακά αστική με μερικά συγκλονιστικά παλιά κτίρια, αλλά και μερικές από τις πιο ωραίες πολυκατοικίες της Ελλάδας. Οι atenistas έκατσαν και κατέγραψαν τα πιο εμβληματικά σημεία της γειτοκικη δημουλα - μενησ κουμανταρεασ νιάς, συγκέντρωσαν πολύ ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για καθένα από αυτά και με τη βοήθεια του σκηνοθέτη Μενέλαου Καραμαγγιώλη και του αρχιτέκτονα Νίκου Καβαδά οργάνωσαν ένα υπέροχο αρχιτεκτονικό tour. Από το Μικρό Πολυτεχνείο της Πατησίων, που κάποτε λειτουργούσε ως σχολή εκπαίδευσης εργοδηγών, στην οικεία του Ελύτη στην οδό Ιθάκης (ένα εντυπωσιακό art deco κτίριο του ’30), στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με τις αγιογραφίες του Δημήτρη Πελακάση και του Φώτη Κόντογλου και την πλατεία με τον φανοστάτη του Ερνέστου Τσίλερ (που αρχικά είχε στηθεί μαζί με αυτούς της πλατείας Εξαρχείων, έξω από το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών), στο κτίριο της οδού Κυκλάδων που έχει σχεδιάσει ο «μεγάλος» Αριστομένης Προβελέγγιος και ανήκε στη γλύπτρια Ιωάννα Σπιτέρη, στα τρία σημαντικά θέατρα της περιοχής (Τόπος Αλλού, Θέατρο τη οδού Κυκλάδων, Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας), στην πολυκατοικία του Λαναρά (που το υπόγειό της λειτουργούσε ως καταφύγιο στην Κατοχή), στα τέσσερα αγάλματα της Φωκίωνος (το «Κόρη σε έκσταση» του Τόμπρου, την προτομή του Κοτζιά από τον Γεωργαντή, την προτομή του Σπύρου Μερκούρη από τον Φαληρέα και το άγαλμα του σκύλου του Ευριπίδη Βαβούρη), στη Δημοτική Αγορά –ένα αριστούργημα μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής που ευτυχώς γλίτωσε την κατεδάφιση πριν από μερικά χρόνια–, στην Αγία Ζώνη, μία από τις παλαιότερες και σημαντικότερες εκκλησίες της Κυψέλης, στην έπαυλη του Ναυάρχου Μάλκολμ που στεγάζει το Άσυλο Ανιάτων, στην πλατεία ΠΕΑΝ –μια πανέμορφη μικροσκοπική πλατεία, η οποία είναι αφιερωμένη στους ήρωες της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, της οποίας οι αγωνιστές, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσµιου Πολέµου ανατίναξαν τα γραφεία της ΕΣΠΟ επί της οδού Γλάδστωνος–, στο κτίριο της οδού Θάσου 3 με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική και από εκεί στο 21ο Δημοτικό Σχολείο Κυψέλης στην οδό Κύπρου, όπου δύο παραδοσιακοί Κυψελιώτες, ο Μένης Κουμανταρέας και η Κική Δημούλα, μίλησαν για τις αναμνήσεις τους από την αγαπημένη τους γειτονιά. «Κάποτε μετακόμισα για λίγα χρόνια στην Αγία Παρασκευή. Ε, δεν κατάφερα να γράψω ούτε μισό στίχο σε εκείνο το σπίτι» είπε η Δημουλά σε κάποια φάση και ο κόσμος (πάνω από 600 άτομα) που είχε κουβαλήσει τις καρέκλες από τις σχολικές αίθουσες έξω στο προαύλιο γέλασε δυνατά. Ο Μένης Κουμανταρέας, απόλυτα κουλ και με άψογο στυλ στο ντύσιμο, ξετύλιξε το κουβάρι της Κυψέλης του τότε (παρόλο που δήλωσε μη νοσταλγός) αλλά και του σήμερα με βιτριολικό χιούμορ και αξιοθαύμαστη δημοτικη αγορα κυψελησ διαύγεια. «Το μόνο που με ενοχλεί στην Κυψέλη είναι η βρόμα στους δρόμους, τίποτε άλλο» είπε. ¶ Είχα πολύ καιρό να νιώσω τουρίστας στην Αθήνα. Η πομπή, σαν μια υπερμεγέθης σαρανταποδαρούσα, γέμιζε τους δρόμους της Κυψέλης, σταματούσε για ασυλο ανιατων λίγο την κυκλοφορία, οι ένοικοι έβγαιναν στα μπαλκόνια τους προσπαθώντας να καταλάβουν τι κάνουν όλοι αυτοί μέσα στον ήλιο και τι λέει ο κύριος με την ντουντούκα, οι σκύλοι ακολουθούσαν κι αυτοί, οι νέοι άκουγαν με προσοχή και οι γηραιότεροι με συγκίνηση. Πολλά μπράβο στους atenistas για την ιδέα και την υποδειγματική οργάνωση, που θυμίζει αντίστοιχα εναλλακτικά θεματικά free tours που γίνονται κατά κόρον στις μεγάλες πόλεις του εξωτερικού και ξεφεύγουν από το κλασικό τρίπτυχο Ακρόπολη-τσολιάδες στο Σύνταγμα-κεμπάπ στον Θανάση. ¶ Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πέρασα μια βόλτα από την «καντίνα φαγητού και πολιτισμού» Souzy Tros στον Ελαιώνα, όπου κάτι φοβέρα πιτσιρίκια, αυτοαποκαλούμενα «η κολεκτίβα του Γιάννη Βάρσου», είχαν φτιάξει αυτοσχέδια κανόνια που λειτουργούσαν με λακ μαλλιών και πετούσαν πατάτες πάνω σε δυο έργα του Γιάννη Βαρελά και του Vassili H., εγκαινιάζοντας την Εβδομάδα των Παθών με τηγανητή αθερίνα (σε ρόλο μάγειρα, κλασικά, ο κυψελη 2 ηθοποιός Μιχάλης Μανιάτης) και κόκκινο κρασί. Το έχω ξαναγράψει και σε παλαιότερο σημείωμα, αλλά το Souzy Tros είναι ό,τι πιο ωραίο έχω πετύχει τους τελευταίους μήνες στην Αθήνα – το λατρεύω γιατί μου θυμίζει μεγάλα, υπαίθρια, οικογενειακά γλέντια στα χωριά.¶ Αργότερα την ίδια ημέρα, επιστρέφοντας στο Ιστορικό Κέντρο, έπεσα πάνω σε ένα street party στην οδό Αισχύλου, στου Ψυρρή. Τα παιδιά της ομάδας Alternative tours of Athens, που διοργανώνουν και αυτά εναλλακτικά θεματικά tours στην Αθήνα, κατέλαβαν αυτόν το «δύσκολο» δρόμο στου Ψυρρή, που σε κανονικές συνθήκες είναι δύσβατος λόγω της πολλής βρόμας και των ναρκομανών που συχνάζουν εκεί, κατάφεραν και συνεννοήθηκαν με τους μαγαζάτορες (ως επί το πλείστον κέντρα τηλεφωνίας για μετανάστες και μπακάλικα) και οργάνωσαν ένα υπέροχο διήμερο πάρτι. Φώναξαν μερικούς από τους καλύτερους γκραφιτάδες και με έμπνευση από την ιστορία των κουτσαβάκηδων, των μόρτηδων και των τραμπούκων του Ψυρρή γέμισαν τους τοίχους με σκίτσα από ρεμπέτες (αριστούργημα το έργο του Ink Head). Το παλιό εγκαταλειμμένο τυπογραφείο του Καραμαλέγκου μεταμορφώθηκε σε μια pop up γκαλερί, η ομάδα σεφ των Tip The Chef μαγείρεψε υπέροχα γκουρμέ πιάτα (πράγμα σπάνιο για αντίστοιχες φάσεις), διάφορες μπάντες εναλλάσσονταν στην αυτοσχέδια live σκηνή, δύο μετανάστες χόρευαν ξεβιδωμένοι κάτι που θύμιζε ροκ εν ρολ, μερικοί μπαινόβγαιναν στο Voice Bangla για να στείλουν χρήματα στο Μπαγκλαντές, μια κοπέλα γιόρτασε τα γενέθλιά της εκεί στο πεζοδρόμιο της Αισχύλου με τούρτα από τα Σερμπέτια του Ψυρρή. Φεύγοντας, έπεσα στην οδό Μιαούλη πάνω στην ομάδα κρουστών Quilombo, που με τα τύμπανά τους έκρυψαν για λίγο τις κακόγουστες μουσικές των γύρω μπαρ. ¶ Την ίδια ώρα στην πλατεία Κλαυθμώνος μια χορωδία γκόσπελ μεταμόρφωνε τη Σταδίου στον 125ο δρόμο της Νέας Υόρκης (εκεί, δηλαδή, όπου βρίσκεται το θέατρο Apollo) στο street party πλαίσιο του United Praise Gospel Music Festival «Oh my Lord»! στην αισχυλου

2.5.13 – lifo

43

live

geysh news PASSPORT Καραΐσκου 119, πλ. Κοραή, Πειραιάς, 210 4296401 Μετά από δύο χρόνια, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης επιστρέφει στη σκηνή του Passport για δύο βραδιές, στις 11 και 18/5. Παρέα με τους μουσικούς και τεχνικούς του συνοδοιπόρους, ο Αλκίνοος ολοκληρώνει τις φετινές του εμφανίσεις σε μουσικές σκηνές με δύο live γεμάτα από διασκευές και ιδιαίτερες εκτελέσεις των τραγουδιών του. Μουσικά όργανα, όπως το hammond organ, το νέυ και η κρητική λύρα, υπόσχονται πρωτόγνωρες μουσικές εμπειρίες.

hot spot ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΥΡΑΡΙΑ

Αργεντινής Δημοκρατίας 14, Πάρκο Παναθήναια, λεωφ. Αλεξάνδρας, 210 6450345 Η μπυραρία-σημείο αναφοράς στη λεωφ. Αλεξάνδρας έχει μακροχρόνια πορεία. Με 50 μπύρες εισαγωγής και 10 ελληνικής παραγωγής είναι μια σίγουρη επιλογή για τους λάτρεις του ζύθου. Η draft μπίρα είναι στα 6,5 ευρώ το λίτρο και σερβίρεται σε ποτήρι και σωλήνα με κάνουλα. Η κουζίνα έχει πολυ-έθνικ επιδράσεις, όπως οι fajitas, ενώ υπάρχουν και μεζεδάκια μπύρας στα 3 ευρώ.

BARLEY CARGO Κολοκοτρώνη 6, Κέντρο, 210 3230445 Το πρώτο beer bar στην οδό Κολοκοτρώνη. Διαθέτει μια ποικιλία που ξεπερνά τις 200 ετικέτες εισαγόμενης μπίρας και τις 50 ελληνικής. Επιλέξτε ανάμεσα σε 10 είδη draft μπίρας που σερβίρονται με 4 τρόπους: σε ποτήρι των 0,250, 0,500 και 1 λίτρου και σε 3λιτρο σωλήνα. Οι τιμές κυμαίνονται από 2 ως 11 ευρώ για ποτήρι και από 20 ως 34 ευρώ για σωλήνα, ανάλογα με την προέλευση και το είδος. Στα πιάτα ξεχωρίζει η ποικιλία με 4 λουκάνικα και το κότσι.

ΤΖΙΤΖΙΚΑΣ Αγίου Γεωργίου & Αισχύλου 26, Χαλάνδρι, 210 6810529 Σταθερή αξία και στα βόρεια προάστια. Ο χώρος είναι διακοσμημένος με παλαιού τύπου πινακίδες και διαφημίσεις παλιών ελληνικών προϊόντων. Το μενού ανανεώνεται διαρκώς και ανάλογα με τις προτιμήσεις των πελατών. Τα πιάτα του χαρακτηρίζονται από συνδυασμό ποιότητας-ποσότητας-τιμής. Υπάρχει μενού με 15 ευρώ/άτομο σε συγκεκριμένα πιάτα και ορεκτικά, συνοδεία πολύ καλού χύμα κρασιού και εξαιρετικής αποστάξεως ρακής.

PANDELI Πεντέλης 3, Κηφισιά, 210 8080787 Φέρει ένα όνομα με ιστορία μεγαλύτερη του ενός αιώνα και όλα τα αρώματα της Πόλης. Από τον κατάλογό του το κοτόπουλο γιαουρτλού και το κεμπάπ με φιστίκι είναι τρομερά εύγευστα. Τα γλυκά του είναι μια κατηγορία από μόνα τους, αφού έχουν πείσει και τους πιο απαιτητικούς!

Extra tip: fix μενού στα 22ευρώ/άτομο.

44 lifo – 2.5.13

NOVUS HOTEL, VIEWS ROOFTOP BAR & RESTAURANT Καρόλου 23, Πλ. Καραϊσκάκη, 211 1053000 Καθώς διασχίζει κανείς το ιστορικό κέντρο της Αθήνας στο Μεταξουργείο, θα διακρίνει ένα μοντέρνο ξενοδοχείο-στολίδι, το Novus City Hotel. Στην ταράτσα του ξενοδοχείου βρίσκεται το Views Rooftop Bar and Restaurant, ένα εστιατόριο με απαράμιλλη θέα στην Ακρόπολη και στον Λυκαβηττό, και γευστικά, home-made σνακ με ζεστή ατμόσφαιρα. Από το απόγευμα μπορείς να απολαύσεις long drinks και πρωτότυπα κοκτέιλ στο νέο σημείο συνάντησης της Αθήνας, που χαρακτηρίζεται από εξαιρετικό περιβάλλον, lounge μουσική και την κλασική Αθήνα «στο πιάτο».

extra live FUZZ Πειραιώς 209 & Πατριάρχου Ιωακείμ 1, Ταύρος, 210 3450817 Μία από τις κορυφαίες rock ‘n’ roll μπάντες σε live εμφανίσεις ανεβαίνει στη σκηνή του Fuzz στις 17/5. Οι Swans αποτίνουν φόρο τιμής στη μουσική τους κληρονομιά και με τον νέο τους δίσκο, τον «The Seer», το αριστούργημα του Michael Gira, ετοιμάζουν ένα μεγαλειώδες live. Η προπώληση των εισιτηρίων στα Public & Ticket House συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον.

KOOKOO Ιάκχου 17, Γκάζι, 210 3450930 Το Σάββατο 11/5 οι Fragile κάνουν ένα διάλειμμα από την ηχογράφηση του νέου τους άλμπουμ κι έρχονται στο ΚοοΚοο για να παρουσιάσουν μερικά από τα κομμάτια που θα περιλαμβάνονται σε αυτό. Η πενταμελής μπάντα με επιρροές από τα σκληρότερα παρακλάδια της ροκ μέχρι της τζαζ και της world μουσικής θα παίξει και όλες τις επιτυχημένες διασκευές τραγουδιών που έχει κάνει.

Τοξοτης Όσο πειστικά κι αν ακούγονται τα λόγια αγάπης και έρωτα που σας απευθύνουν διάφορα πρόσωπα αυτό το διάστημα, καλύτερα να περιμένετε έμπρακτες αποδείξεις προτού δεσμευτείτε σε οποιοδήποτε επίπεδο. Δεν είναι απαραίτητο ότι τα άτομα που σας περιβάλλουν δεν εννοούν τα λόγια τους. Απλώς, μερικές φορές, τα λόγια είναι τόσο μεγάλα, που ακόμα κι αυτοί που τα εκστομίζουν δεν συνειδητοποιούν το βάρος τους. Ευτυχώς, ο Δίας σας προστατεύει από λάθη επιπολαιότητας και αφέλειας, ενισχύοντας τη διαίσθησή σας με ιδανικό τρόπο. Η λογική και το συναίσθημα ωχριούν μπροστά στη δύναμη του ενστίκτου σας, που είναι, δίχως αμφιβολία, το μόνο που μπορεί να χαράξει τις κατάλληλες κατευθύνσεις για να βαδίσετε με ασφάλεια. Προσοχή στα επαγγελματικά εμπόδια, είτε σας τα θέτουν άλλοι, είτε τα δημιουργείτε μόνοι σας. Ζητήστε τη συμβουλή ενός εμπειρότερου ατόμου από τον χώρο της δουλειάς.

Παρθενος Τα όρια των αντοχών σας διευρύ-

Αιγοκερως Πολλοί είναι αυτοί που θα σας

νονται αυτή την εβδομάδα και επιτέλους νιώθετε έτοιμοι να δοκιμαστείτε σε νέες καταστάσεις. Τα σημάδια του Δία δεν θα μπορούσαν να είναι πιο σαφή, ενώ η καθοδήγησή του θα σας σπρώξει στα άτομα εκείνα που μπορούν να σας προσφέρουν χρήσιμες αλλαγές και όχι παροδικά πυροτεχνήματα. Προσοχή, όμως, Παρθένοι, όσο ανοιχτοί κι αν είστε απέναντι στο καινούργιο και το διαφορετικό, δεν πρέπει να ξεχνάτε πως κάποια πράγματα αλλάζουν μόνο όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Μην προσπαθήσετε, επομένως, να μεταβάλετε τις σταθερές και διαχρονικές σας σχέσεις, εφόσον εξακολουθούν να είναι αποδοτικές. Στον τομέα των επαγγελματικών, οι προστριβές σας με πρόσωπα εξουσίας μειώνονται σημαντικά, αλλά οι ευθύνες σας αυξάνονται ραγδαία. Μόνο εσείς γνωρίζετε, πάντως, αν μπορείτε να σηκώσετε το βάρος που τίθεται τώρα στους ώμους σας.

ζητήσουν να τους εμπιστευτείτε τώρα, αλλά λίγοι είναι εκείνοι που αξίζουν πραγματικά την εμπιστοσύνη σας. Οι διαπροσωπικές σας σχέσεις μπλέκονται με πολύ περίεργο τρόπο αυτή την εβδομάδα, Αιγόκεροι, σε βαθμό που κι εσείς οι ίδιοι χάνετε τον μπούσουλα. Το σημαντικότερο, πάντως, είναι να μην αναμείξετε τις ερωτικές με τις επαγγελματικές σας σχέσεις, ακόμα κι αν σε μερικές περιπτώσεις μοιάζουν αλληλένδετες. Προσπαθήστε να κρατήσετε αποστάσεις από διενέξεις και λογομαχίες των οποίων τη ρίζα δεν γνωρίζετε, ειδικά αν σ’ αυτές συμμετέχουν Υδροχόοι και Ιχθύες. Η ουδετερότητα δεν είναι αμαρτία, τη στιγμή που δεν υπάρχει άλλος τρόπος λογικής αντίδρασης. Τα ερωτικά σας παίρνουν τα πάνω τους χάρη στην παρέμβαση ενός τρίτου προσώπου, αλλά η ανεξαρτησία σας ενδέχεται να σταθεί εμπόδιο στην προσέγγιση εκείνου που επιθυμεί να σας κατακτήσει.

Διδυμος Οι ερωτικές σας σχέσεις διέρχονται

Ζυγος Ο έρωτας σας φέρνει στα άκρα, αυτή την

Υδροχοος Για πολύ καιρό υπήρξατε έρμαια

μια κρίσιμη και περιπετειώδη περίοδο και θα πρέπει να φανείτε ιδιαίτερα προσεκτικοί, αν ο σκοπός σας είναι η διατήρηση και όχι ο τερματισμός τους. Η Αφροδίτη σας επιφυλάσσει υψηλά επίπεδα ενέργειας αυτή την εβδομάδα, αλλά το πρόβλημά σας είναι ότι τείνετε να τη διοχετεύετε σε λάθος κατευθύνσεις. Έχει έρθει, ομολογουμένως, η στιγμή να εστιάσετε σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, στρέφοντας το βλέμμα μακριά από οτιδήποτε απειλεί να σας αποσπάσει την προσοχή. Χρωστάτε κυρίως στον εαυτό σας (αλλά και σε κάποιον άλλο) να δοκιμάσετε το concept της δέσμευσης, έστω προσωρινά. Σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά σας, οι προκλήσεις (κυρίως ηθικού χαρακτήρα) είναι αρκετές και ενδέχεται να σας φέρουν ενώπιον ενός αδιεξόδου. Εμπιστευτείτε την κρίση των μεγαλύτερων σ’ αυτήν τη φάση και δεν θα βγείτε χαμένοι. Η εμπειρία δείχνει πάντα τον σωστό δρόμο.

εβδομάδα, Ζυγοί, και αμφιβάλλω αν υπάρχει τρόπος να αποφύγετε τη μάχη που θα ακολουθήσει. Επιτέλους, καταφέρνετε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας με τον τρόπο που θέλετε (και όχι με χαζές προκάτ ατάκες), αλλά το θάρρος και η αποφασιστικότητά σας θα έχουν ένα συγκεκριμένο κόστος. Είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε όσα έχει να σας αντιπαραβάλει το άτομο που διεκδικείτε; Το καλό με τις διαπροσωπικές σας σχέσεις τώρα είναι πως χάρη στην επίδραση του Δία γνωρίζετε πολύ καλά τι θέλετε και δεν αμφιταλαντεύεστε καθόλου. Το μόνο, λοιπόν, που έχετε να κάνετε, είναι να φερθείτε με ευθύτητα και ειλικρίνεια και να αναμείνετε τα αποτελέσματα της κατά μέτωπο επίθεσης που αποτολμάτε. Προσοχή στις τυπικότητες – για κάποιους έχουν μεγάλη σημασία και πρέπει σιγά-σιγά να τις αποδεχτείτε.

των φαντασιώσεων και των ευσεβών σας πόθων, Υδροχόοι, και όλη αυτή η κατάσταση δημιούργησε ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε σας και στην πραγματικότητα. Ευτυχώς, αυτές τις μέρες ο Δίας σας γειώνει (κάπως απότομα), επαναφέροντάς σας στα συγκαλά σας. Μερικοί άνθρωποι απλώς δεν μας γουστάρουν – καιρός να το καταλάβετε και να το αποδεχτείτε. Δεν υπάρχει λόγος να γυρεύετε ψίχουλα αγάπης και εκτίμησης από άτομα των οποίων δεν αποτελείτε προτεραιότητα. Η συνειδητοποίηση της αλήθειας δεν σας στερεί, πάντως, τον ρομαντισμό σας, πράγμα που σημαίνει ότι οι ευκαιρίες για νέες γνωριμίες με ερωτικό προσανατολισμό θα είναι μπόλικες αυτή την εβδομάδα. Αξιοποιήστε με ψυχραιμία τις επαφές που βρίσκονται στα σπάργανα. Δεν είναι ανάγκη να πιέσετε κανέναν – ούτε καν τον ίδιο σας τον εαυτό. Αφήστε τον χρόνο να λειτουργήσει όπως μόνο αυτός ξέρει.

Αποκαλυπτική η εβδομάδα για τα συναισθήματα και τις απόκρυφες επιθυμίες σας, Ταύροι. Η Αφροδίτη σας συμφιλιώνει με αρκετά από τα απωθημένα σας, φέρνοντάς σας ένα βήμα πιο κοντά στην ιδανική ερωτική κατάσταση, όπως την έχετε πλάσει στο μυαλό σας. Προσοχή, όμως, η ενέργειά σας βρίσκεται σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα (για τα δεδομένα σας αλλά και γενικότερα), πράγμα που σημαίνει ότι είτε λόγω αυθορμητισμού, είτε από απλή επιπολαιότητα, ενδέχεται να τη σπαταλήσετε στα λάθος σημεία. Οι συμβουλές ενός μεγαλύτερου προσώπου (Σκορπιού ή Αιγόκερου) θα παίξουν καταλυτικό ρόλο σε αυτήν τη φάση. Σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά σας, οι σχέσεις σας με τους συναδέλφους εξομαλύνονται και δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για περαιτέρω οικειότητα. Μην απορρίπτετε τα καλέσματα σημαντικών προσώπων (ερωτικά ή άλλου τύπου) από φόβο μήπως πέσουν στο κενό. Κάποια ρίσκα αξίζει να τα παίρνετε.

Καρκινος Αισθάνεστε ότι ο ρόλος του σωτήρα δεν σας ταιριάζει καθόλου, αλλά, για κακή σας τύχη, αυτός σας έλαχε τώρα και δεν μπορείτε να κάνετε κάτι για να τον αποβάλετε. Η επιδραστικότητα και η γενικότερη δύναμή σας είναι προφανείς αυτή την εβδομάδα και αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο θα καταφύγουν σε σας όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα. Μη διστάσετε να βοηθήσετε τα πρόσωπα που αξίζουν τη συνδρομή σας, αλλά αντισταθείτε σε όσους δείχνουν να πιστεύουν ότι είστε υποχρεωμένοι να τους εξυπηρετείτε. Ευτυχώς, ο Δίας ενισχύει το θάρρος και την πυγμή σας και σας δίνει όλα τα πρακτικά εφόδια για να υπερασπιστείτε την αξιοπρέπειά σας, χωρίς να δημιουργήσετε κακές εντυπώσεις. Αλλαγές σας περιμένουν στα ερωτικά, με τα παιχνίδια εγωισμού να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα. Είστε σίγουροι, όμως, ότι σας καλύπτουν ;

από τη μαριβίκυ καλλέργη (starfax@lifo.gr)

Ταυρος

Λεων Η ανανέωση των σχέσεών σας είναι απα-

Σκορπιος

Οι πλανήτες σας σάς χαρίζουν άπλετη ελευθερία τώρα, γεγονός που θα έχει σαφές αντίκτυπο τόσο στον συναισθηματικό σας κόσμο όσο και στην πρακτική καθημερινότητά σας. Ο τρόπος που αντιμετωπίζετε τον έρωτα και το σεξ αλλάζει και η αυστηρότητα που επιδεικνύατε κατά την κριτική του εαυτού σας και των άλλων δίνει τη θέση της στην κατανόηση και τη χαλαρότητα. Σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά σας, ο Άρης ενισχύει τον ανταγωνισμό και σας δίνει κίνητρο να υπερβείτε ορισμένα αντικειμενικά εμπόδια που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στον δρόμο σας. Οι κόντρες σας με τους Ταύρους και τους Παρθένους δίνουν και παίρνουν ακόμα, αλλά η βαρύτητα δεν πρέπει να δοθεί σε τόσο πεζά ζητήματα. Εστιάστε στην προσωπική σας ανέλιξη και μην τροφοδοτείτε πλέον καταστάσεις που συμφέρουν μόνο τους άλλους και όχι εσάς. Σταθερότητα στα οικονομικά σας μετά από μια περίοδο αναταραχών.

Daily starfax Καθημερινές αστρολογικές προβλέψεις στο www.lifo.gr από τη Μαριβίκυ Καλλέργη.

☛

ραίτητη αυτή την περίοδο, και η γενικότερη πλανητική συγκυρία δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αμφιβολίες. Σε πολλές από τις διαπροσωπικές σας επαφές έχετε πλέον αγγίξει ένα δυσάρεστο τέλμα, που μόνο με δυο τρόπους μπορεί να λυθεί: είτε με τον οριστικό τερματισμό τους, είτε με έναν καινούργιο τρόπο διαχείρισής τους. Η Αφροδίτη σας δίνει τα συναισθηματικά εφόδια για να επαναπροσδιορίσετε άτομα και καταστάσεις, χορηγώντας παράλληλα σε αυτά στοιχεία πιο επίκαιρα και ώριμα. Η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη, αλλά, ούτως ή άλλως, κάθε άνθρωπος χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης. Σε ό,τι αφορά τα ερωτικά σας, η αλλαγή τα συμπαρασύρει όσο χρειάζεται για να αποφύγουν το γνώριμο βάλτωμα που στο παρελθόν έχετε ξανασυναντήσει. Ειδικά όσοι είστε σε σταθερή και αποκλειστική σχέση, θα πρέπει να προετοιμαστείτε για μια μεταβολή στις ισορροπίες δυνάμεων.

και της στενής εγκεφαλικής επαφής έρχεται στην επιφάνεια, πιο φλέγον από ποτέ. Ναι, όπως όλοι, έτσι κι εσείς προδοθήκατε πολλάκις στο παρελθόν. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να ξεγράψετε ακόμα και το ενδεχόμενο της φιλικής σχέσης από τη ζωή σας. Όσο ζείτε, μαθαίνετε, και αυτός είναι ο κανόνας που θα σας προστατέψει από τα λάθη του παρελθόντος, ενώ παράλληλα θα σας εισάγει σε μια νέα εποχή ωριμότητας και κατανόησης. Ορισμένα πρόσωπα (κυρίως Δίδυμοι και Ιχθύες) ανεβαίνουν με αξιοθαύμαστη ταχύτητα στην εκτίμησή σας, καταφέρνοντας να σας εντυπωσιάσουν όσο κανείς άλλος αυτό το διάστημα. Αφήστε τα να σας πλησιάσουν με τον τρόπο που θεωρούν αυτά σωστό, αλλά αν δείτε ότι η οικειότητα μεταξύ σας πάει να αγγίξει την ερωτική σφαίρα, θέστε τους περιορισμούς σας ρητά και χωρίς δεύτερη σκέψη.

StarFax

Κριoς Αυτές τις μέρες, Κριοί, το θέμα της φιλίας

Ιχθυς Χρειάζεστε ένα διάλειμμα από την εντατική δουλειά και αυτές τις μέρες σας δίνεται η ευκαιρία να το κάνετε. Μην ανησυχείτε, Ιχθύες, μια μικρή αποχή από το καθήκον δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, ειδικά μετά από μια τόσο έντονη περίοδο συνεχούς άγχους και νευρικότητας. Η Αφροδίτη δίνει ώθηση στα ερωτικά σας, τα οποία ξεφεύγουν από την αδράνεια στην οποία είχαν περιέλθει, παίρνοντας μια τροπή εντελώς διαφορετική από τα συνηθισμένα. Μην ανακόψετε την πορεία ενός καινούργιου φλερτ απλώς επειδή τυχαίνει να μη μοιάζει σε τίποτα με όλα τα προηγούμενα. Χρησιμοποιήστε τον δικαιολογημένο σας φόβο ως εφαλτήριο και όχι ως ανασταλτικό παράγοντα. Οι Σκορπιοί και οι Αιγόκεροι είναι οι πιο πιστοί σας σύντροφοι αυτή την εβδομάδα, επομένως καλό θα είναι να εμπιστευτείτε την κρίση τους, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με ζητήματα διαπροσωπικών σχέσεων.

sudoku 7

5 7

1 6

4

5 9

2 9 8 7

6

4 1 6 8

2

7 5

7 5

9

6 3

1 3

6

Η λύση του προηγούμενου 6 3 8 5 7 9

9 4 2 8 6 1

5 7 1 2 3 4

4 2 6 7 5 3

8 9 7 6 1 2

3 1 5 9 4 8

2 6 3 4 9 7

1 5 9 3 8 6

7 8 4 1 2 5

1 5 6 9 4 7 8 2 3 4 3 9 8 5 2 1 7 6 2 7 8 1 3 6 5 4 9

2.5.13 – lifo

45

☛ Στeλλα Μαρh Σκηνοθέτις, ηθοποιός, υπεύθυνη της Oμάδας Θεάτρου Minus Τwo. Tο έργο της «Post Hamlet ή μετα-Άμλετ» θα ανέβει στο ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη στις 18, 19, 20 Ιουνίου. Φωτογραφήθηκε στο σπίτι της στην Κηφισιά, την Παρασκευή 26 Απριλίου.

❝ Στην Αθήνα

μου αρέσουν οι αντιθέσεις, οι επιλογές, οι προτάσεις, οι εναλλαγές και οι εναλλακτικές της... ❞

46 lifo – 2.5.13

Stay tuned για πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες της επόμενης έκθεσης Naked City

οι αθηναιοι γδυνονται για καλο σκοπο στο μουσειο μπενακη

NakedCity

φωτογραφια: νίκος κατσαρός

2.5.13 – lifo

47