410

Νο1 www. lifo.gr

my wife with a throat of the valley of gold Έργο του Αλέξανδρου Βασμουλάκη από την έκθεση «Μy eyes are seeing you».

ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

τχ.410/27112014 me to πολυγθαλυτερο site/οεματικο δηγοσ

Άυπνοι στην Αθήνα Πώς είναι να είσαι ξύπνιος όταν όλη η πόλη κοιμάται; Από τους Βασίλη Καψάσκη και Αλέξανδρο Διακοσάββα

Rethink ΕΣΠΑ; Πώς φτάσαμε στο πιθανό μπλόκο των δύο μεγαλύτερων έργων για την Αθήνα. από τον δημήτρη κυριαζή

Ύστατη λύση: Το σώμα Τέσσερις απεργίες πείνας εξελίσσονται αυτές τις μέρες, με αιτήματα που μια δημοκρατία θα έπρεπε να είχε ήδη ικανοποιήσει. από τον θοδωρή αντωνόπουλο

Άντονι Μάρα Το νέο ζωτικό φαινόμενο της λογοτεχνίας από την τίνα μανδηλαρά

2 lifo – 27.11.14

☛ Για την ερημωμένη νυχτερινή Ομόνοια έγραψε ο Δημήτρης Ρηγόπουλος στο προηγούμενο τεύχος μας. «Η Ομόνοια δεν έχει ζωή το βράδυ γιατί δεν έχει μπαρ κι εστιατόρια της προκοπής» σχολίασε ο tropique. «Ό,τι έχει ζωή το βράδυ, έχει νυχτερινή ζωή. Άρα, είναι θέμα τόλμης επιχειρηματία. Μέχρι πρόσφατα η Ομόνοια το βράδυ ήταν μέρος απ’ το οποίο μόνος δεν περνούσες άνετα και ανέμελα – οι πιθανότητες να σου πάρουν τσάντα, πορτοφόλι κ.λπ. ήταν μεγάλες. Τώρα ψιλοηρέμησε, τα ενοίκια ακόμα είναι χαμηλά, δεν είναι άσχημη ευκαιρία για μια επένδυση στην περιοχή. Ας φτιαχτεί, επιτέλους, κι αυτή η πλατεία, που προς το παρόν είναι ένα κατακουτσουλημένο ανισόπεδο τσιμέντο». «Όχι άλλα καφενεία!» διαφώνησε ο/η pane. «Καταστράφηκε η πλατεία Αγίας Ειρήνης, καταστρέφεται σιγά-σιγά η Αιόλου, μόνο και μόνο για να πιουν σε μια νέα γωνιά οι των προαστίων καφέ και ποτό. Αποτέλεσμα: για να δημιουργηθεί μια νέα περιοχή ψυχαγωγίας ερημώνεται μια παλιά, που δυσκολεύεται να βρει καινούργιο χαρακτήρα (βλ. Ψυρρή). Το κέντρο μιας πόλης έχει και άλλες χρήσεις εκτός από αυτήν της ψυχαγωγίας και λογικό είναι τη νύχτα κάποια μέρη να ερημώνουν!». ☛ Με αφορμή το αφιέρωμά μας στα βιβλία, ο Μιχάλης Μιχαήλ έγραψε για τα βιβλία μαγειρικής που αγαπά. «Πολύ ωραίο άρθρο!» σχολίασε η domenica. «Από τους Έλληνες έμαθα να μαγειρεύω, με τη Σοφία Σκούρα – το μυστικό είναι να μειώσεις απλώς λίγο τη ζάχαρη και το βούτυρο στα γλυκά, αλλά τα φαγητά είναι ό,τι καλύτερο σε μαμαδίστικο φαγητό. Προς μεγάλη μου έκπληξη, απόλυτα ακριβής και εξαιρετικός αποδείχτηκε και ένας “τουριστικός” οδηγός μαγειρικής της Ασπασίας Αγγελικοπούλου (300 traditional recipes - Greek cookery book), από αυτούς που πωλούνται σε πολλές γλώσσες, με εξώφυλλο προκάτ ταβέρνας με καρό τραπεζομάντιλο και ρετρό φωτογραφίες. Έχει, όμως, μέσα όλα τα βασικά παραδοσιακά με τέτοια απλότητα και σαφήνεια, που και ο πλέον άσχετος πρωτοετής φοιτητής μπορεί να φτιάξει μουσακά όνειρο και γλυκό κυδώνι. Στα ελληνικά το αγοράζουν μαμάδες φοιτητών ως δώρο και δουλεύει. Τέλος, αγαπώ τα παλιά διαφημιστικά βιβλία συνταγών της Ελαΐς και τα φυλλάδια με συνταγές για μπισκότα πτι μπερ!».

α π ό τ ον α ρη δ η μ οκ ιδ η

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

feedback409

Πεθαίνει κάθε βράδυ το κέντρο της Αθήνας;

posts γράμματα e-mails

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ «Οι αστυνομικές θηριωδίες στα Εξάρχεια μετά την πορεία του Πολυτεχνείου έθεσαν ξανά θέμα νομιμότητας στην ΕΛ.ΑΣ.» έγραψε στο άρθρο του «ACAB για πάντα;» ο Θοδωρής Αντωνόπουλος. Ο Μανώλης, 65, αντέδρασε: «Καμιά αναφορά στο αν η συμπεριφορά των αναρχικών πυροδοτεί ή όχι τις συγκεκριμένες συμπεριφορές. Πολύ καλό άρθρο για το ιντιμίντια...». Του απάντησε ο xdaniel: «Η συμπεριφορά της αστυνομίας μιας δημοκρατικής και ευνομούμενης πολιτείας θα έπρεπε να είναι τυποποιημένη, να υπακούει σε κανόνες και να οδηγεί τυχόν παραβάτες του νόμου (βλ. συμπεριφορά “αναρχοτραμπούκων” κ.λπ.) στη Δικαιοσύνη. Αυτό είναι το καθήκον της αστυνομίας! Όχι συμπεριφορές του τύπου “με χτύπησες, άρα θα σε χτυπήσω κι εγώ”. Ακόμα και αν κάποιος αναρχοτραμπούκος χτυπήσει αστυνομικό, ο αστυνομικός πρέπει να χρησιμοποιήσει μόνο τόση βία όση χρειάζεται για να τον συλλάβει και να τον οδηγήσει στη Δικαιοσύνη! Αυτήν τη στιγμή η αστυνομία μόνο τη δουλειά της δεν κάνει! Πληρώνει τη βία και το αίμα με βία και αίμα». ☛ Και μια επιστολή που λάβαμε με αφορμή το εντιτόριαλ του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου («Η ιδρυματοποίηση της συγκίνησης»). Την υπογράφει η κ. Εύα Δαγκλή. «Η ιδρυματοποίηση της συγκίνησης έρχεται όταν αδιαφορούμε για τη συγκίνηση, σαν να θέλουμε να κινηθούμε διαφορετικά από τους άλλους και όχι να τους συναντήσουμε. Νιώθουμε υστερικά ευτυχείς με την ιστορική πορεία του εγώ μας, πλούσιοι με τον χρόνο που επενδύσαμε σε εμπειρίες κι αυτές τις ακριβοπουλάμε, διαφημίζοντάς τες ως εξαιρετικές, για να αποδώσουν ξανά ως επένδυση! Πολλές ζωές ακόμα... Αυτός είναι ο μύθος μας. Όμως, απλώς φτάσαμε ως εδώ από τις επιλογές μας και το ίδιο συνέβη και με τους άλλους. Η ιστορία μας είναι μια ενδιαφέρουσα ή όχι ιστορία ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες τέτοιες. Τη διηγούμαστε παρέα με το ακροατήριο των φίλων που συσχετιστήκαμε. Δεν την επιβάλλουμε σε όποιον δεν θέλει να την ακούσει. Μετράμε με δάχτυλα τους φίλους, η παλάμη μισοανοίγει και η ζωή είναι μία κι ίσως αυτή είναι ο πιο πιστός μας φίλος, το αδιαπραγμάτευτο ακροατήριό μας, με ή χωρίς συγκίνηση, με ή χωρίς υγεία για το τέλος. Νέοι, ακούτε, βλέπετε, συγκινείστε με ό,τι σας εμπνέει. Δοκιμάζετε ό,τι δεν σας βαρυστομαχιάζει. Μαγειρέψτε τη ζωή σας με συνταγές παλιές και νέες. Εμείς ήδη υπάρχουμε στο παλιό, αφού εσείς είστε στο νέο. Στη σάλτσα, στη νοστιμιά της ζωής, απλώς μας χρησιμοποιείτε. Κι η Ιστορία μας, η νέα Ιστορία μάς χρησιμοποίησε! Κι έχω ανάγκη τελευταία να διαβάζω, να μελετώ, να στοχάζομαι την Ιστορία! Μεγάλη συγκίνηση και ανακούφιση για την ηλικία μου».

Free Press.

Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

27.11.14 – lifo

3

aπ ο τ ον σ ταθη τ σαγκ αρ ουσιανο

Edito

Φωτό: Σπύρος Στάβερης

StatusUpdate εκδότης Στάθης Τσαγκαρουσιάνος διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ Η Νατάσσα Μποφίλιου έκανε αυτό ακριβώς που έπρεπε. Και αν το έκαναν όλοι, αν έθεταν τα όριά τους απέναντι στην ασυδοσία, ίσως και να ήταν καλύτερα τα πράγματα. εμπορική διεύθυνση Δήμητρα Πασομένου υπεύθυνος ψηφιακής ανάπτυξης Νίκος Ζαφείρης art director Χρήστος Τζοβάρας ... Μεγάλο μπέρδεμα στο Σύνταγμα. Κάθονται οι Σύριοι πρόσφυγες μπροστά στα δέντρα και δεν μπορούν να περάσουν οι Ατενίστας να τους φορέσουν πουλόβερ. υπεύθυνος lifo.gr Άρης Δημοκίδης ... Η πιο όμορφη δήλωση που άκουσα τελευταία ήταν απ' τον Στίβεν Χόκινγκ, που έχει ασχοληθεί με το Σύμπαν όλη του τη ζωή, κι όμως το είπε ξεκάθαρα: «Χωρίς τους ανθρώπους που αγαπώ, το Σύμπαν είναι άδειο». αρχισυντακτησ lifo.gr Θανάσης Χαραμής προγραμματισμός lifo.gr Αγγελική Βαξάλη Σπύρος Γκατζούνας συντονισμός ύλης Μαρκέλλα Ανδρικάκη ... Μετά τα frozen yogurts, ντόνατς. Μετά τα ντόνατς, ξηροί καρποί. Τώρα, φαλάφελ. Ποια θα είναι η επόμενη μαζική γαστριμαργική μόδα; Ανυπομονώ (όχι)!

☛ take 2 «Εξομολόγηση στον καθρέφτη»

Το νέο ποίημα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Καθρέφτη μου, σ’ εσένα μιλάω, εσένα έχω μπροστά μου, άλλο κανένα. Οι άνθρωποι, φίλοι, χάθηκαν. Χάθηκαν απ’ τη ζωή ή χάθηκε το νόημα που έβρισκαν σε μένα; Με κοιτάς, σε κοιτώ, ένα πρόσωπο νεανικό προσπαθώ να θυμηθώ, ωραίο ποτέ, όμως πάντα εκφραστικό της στιγμής και μόνο. Σ’ αγνοούσα τότε κι έτρεχα, λαχάνιαζε το σώμα που μου είχε απομείνει –ανάπηρο απ’ την αρχή–, ήθελα να το εκμεταλλευτώ, να το χαρώ, ν’ αφεθώ στον αέρα, στη θάλασσα, στον αμερόληπτο έρωτα. Τις φιλενάδες μου με τα τέλεια κορμιά που έλαμπαν στον ήλιο, δεν ζήλεψα ποτέ, δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι οι άνθρωποι μου είχαν στερήσει κάτι που μου ανήκε. Και τώρα ήρθε της εξομολόγησης η ώρα. Μικρέ μου καθρέφτη, που τελευταία σ’ έχω συνέχεια μπροστά μου για να σε συνηθίσω: Σε μισώ. Θα με συγχωρέσεις; Μίσος τι θα πει δεν ήξερα. Αλλά τώρα, να, βλέπω το πρόσωπό μου κι εξαγριώνομαι ενάντια στη φύση. Μέσα μου βαθιά, βέβαια, ξέρω ότι ο εχθρός μου δεν είσαι εσύ, αλλά ο χρόνος. Ο χρόνος όμως παραμένει πάντα ασύλληπτος αφού τα αμαρτήματά του όλο αναβάλλονται κι αυτός διαφεντεύει ακόμη τη ζωή μου. Καθρέφτη μου, θύμα είσαι κι εσύ του ανθρώπινου παραλογισμού. Σ’ ευχαριστώ που μου παραστέκεσαι και μ’ αφήνεις να σε μισώ.

τα δυο λαθη του τεύχους 409 1

Το βιβλίο του Οκτάβιο Παζ, Ο Γραμματικός Πίθηκος, που αναφέρεται στη συνέντευξη του συγγραφέα Χρήστου Χρυσόπουλου έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παρατηρητής.

2 Οι δηλώσεις στη στήλη «Verbatim» έγιναν από τον βουλευτή Ανδρέα Ψυχάρη και όχι από τον Σταύρο Ψυχάρη, όπως λανθασμένα αποδόθηκαν.

συντακτική ομάδα columnists: Δημήτρης Ρηγόπουλος ... Ένα μεγάλο μπράβο στον Βασίλη Χαραλαμπίδη και τους συνεργάτες του για το πείσμα τους να φτιάξουν από το μηδέν κάτι πραγματικά σημαντικό και σπουδαίο στο Ρομάντσο. Στέλιος Κούλογλου, Γιάνης Βαρουφάκης, Θεόφιλος Δουμάνης Βιβλίο: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης ... Το ότι φαίνεται ότι όλα πάνε χάλια δεν σημαίνει ότι δεν πάνε πράγματι χάλια. Αλλά, έλεγε ο Γκόγκολ, αυτός δεν είναι επαρκής λόγος για να σπάμε τα έπιπλα. Αφενός. Και αφετέρου το σύνθημα είναι «Back to Bernhard». Και το παρασύνθημα: «Η ζωή δεν έχει πώμα». Κινηματογράφος: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος Θέατρο: Ματίνα Καλτάκη Φλέγονται οι ΗΠΑ και ο Ομπάμα ψελλίζει. Γιατί ξέρει καλά τι συμβαίνει. Ακόμη και στην Ελλάδα κυκλοφορεί το βιβλίο της Αngela Y. Davis «Δημοκρατία χωρίς δεσμά / Αμερικανική αυτοκρατορία, φυλακές και η ανεκπλήρωτη κατάργηση της δουλείας» (εκδ. Άγρα, 2008). Γεύση: Νίκη Μηταρέα Moυσική: Χίλντα Παπαδημητρίου ... Στην προσδοκία μιας συναυλίας προστίθεται πάντοτε η χαρά να συναντάς φίλους που έχασες/ξέχασες και να σ’ αγκαλιάζουν σαν να μην πέρασε μια μέρα.

StarFax: Μαριβίκυ Καλλέργη Σύνταξη: Βασίλης Καψάσκης ... Αλλάζεις εσύ, δεν αλλάζουν οι άλλοι. Αλέξανδρος Διακοσάββας ... Δυο χρόνια μαζί. Αγάπη μόνο για τα παιδιά της LiFO. Κατερίνα Ηλιάκη ... Κρύο! intern Σιμόνη Σούρσου συνεργατεσ Χρήστος Παρίδης ... Πόσο αμετροεπείς και υποκριτές μού φαίνονταν ανέκαθεν οι νέοι που κόπτονταν για δημοκρατία και δικαιώματα. Και όλως περιέργως, πάντα ερχόταν η αλαζονική τους στάση ζωής και η καταγέλαστη επαγγελματική τους εξέλιξη να με δικαιώσει... Θοδωρής Αντωνόπουλος ... Quo vadis, America?

M. Hulot, Μαρία Παππά, Bασιλική Πλιάτσικα, Ευθύμης Φιλίππου, Λάμπρος Αραπάκος, Λένα Φουτσιτζή, Θεώνη Σκαλέρη Τίνα Μανδηλαρά ... Άντε να ανάψουν τα λαμπιόνια, να έρθει ο Μόρισεϊ, να βάλουμε και καμιά γιρλάντα γιατί μακροχρόνια σχέδια σε αυτήν τη χώρα δεν γίνονται: τα υπόλοιπα «διακοσμητικά» να τα ξεχάσεις - έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ στην κώχη τούτη τη μικρή, σ’ όλη τη γη τη χάλασες. Μίνα Καλογερά φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Θανάσης Καρατζάς, Αναστασία Βουτυροπούλου, Freddie F., Στάθης Μαμαλάκης, Νίκος Κατσαρός, Aλέξανδρος Ακρίβος, Photoharrie creative media Kώστας Στανέλλος ... Όσο ζεις, αναθεωρείς. aτελιέ Βανέσσα Φερλέ

Βρίσκετε λάθη ή παραλείψεις στη LifΟ; Στείλτε γράμμα, ή e-mail στο lathi@lifo.gr.

aτελιέ ipad Γιάννης Καρδάσης ... I got confused - I killed a nun - I can't help the way i feel! internet assistant Νινέττα Γιακιντζή διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου ... Όχι άλλες παραστάσεις χωρίς στόχο, σώμα και ψυχή...

Έπρεπε να περάσουν τα χρόνια για να αναφανεί το ποιητικό μέγεθος αυτής της γυναικείας φωνής. Τώρα είμαστε βέβαιοι και το ομολογούμε – όχι δημόσια, αλλά στις παρέες μας, που είναι και το σημαντικότερο: η Αγγελάκη-Ρουκ, μια μεγάλη Ελληνίδα ποιήτρια. Το έργο της, με αξιοθαύμαστη συνέχεια, έχει εφεύρει μια δική του γλώσσα, απλή και βαθιά, όπως τα ζωτικά στοιχεία. Αυτό είναι ένα νέο της ποίημα και δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο τεύχος της «Ποιητικής» που μόλις κυκλοφόρησε. Δεν σε πιάνει από τα μούτρα (όπως συνηθίζει η κακή ποίηση), όμως σου κολλάει στο μυαλό – σαν τραγούδι που ξέρεις, και δεν θυμάσαι πού το πρωτάκουσες...

γραμματεία σύνταξης Βιβίκα Ανδριανάτου senior advertising manager Ισμήνη Βoυρδαχά ... Ακούει στο repeat «Take me to church» / Hosier. senior direct market manager Κώστας Μαντάς direct market managers Βούλα Καραβαγγέλη Γιώργος Λυκουργιώτης Σπύρος Αποστολόπουλος direct marketing Σέλια Τέρνοβα

στο εξωφυλλο

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.

Boυλής 22, Αθήνα, 105 63, τηλ.: 210 3254 290, fax: 210 3249 785, info@lifo.gr

4 lifo – 27.11.14

www.facebook.com/stathis.tsagar

Έργο του Αλέξανδρου Βασμουλάκη από την έκθεση «My eyes are seeing you» που γίνεται στον χώρο «Αμαλίας 36», 8-14 Δεκεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα 48.

υποδοχή διαφήμισης Ξένια Στασινοπούλου συντονισμοσ διαφήμισης Μάγδα Τζακώστα οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης Μαριλένα Παππού Άλκηστις Γκούμα κωδικος εντυπου 7639

27.11.14 – lifo

5

Japanese lavender robot

iLoveAthens

Talk of the Town

εκθεση

toy stories Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» Αρκουδάκια, κουκλόσπιτα, καρουζέλ, πορσελάνινες κούκλες, ξύλινες άμαξες, τσίγκινα πλοία, γορίλες και φιγούρες διάσημων παιχνιδιών βγαίνουν από τα παλιά σεντούκια για να πάρουν μέρος σε μια πρωτότυπη έκθεση που περιλαμβάνει περισσότερα από 100 σπάνια παιχνίδια από τη συλλογή του Ιδρύματος ΣΟΦΙΑ (Σύνδεσμος Οργανωμένων Φιλολογικών και Ιστορικών Αρχείων). Η έκθεση δίνει την ευκαιρία σε επισκέπτες όλων των ηλικιών να δουν από κοντά παιχνίδια που άντεξαν στον χρόνο, που διατηρήθηκαν σε μετακινήσεις πληθυσμών ή διασώθηκαν, αλλά και δημιουργίες άσημων κατασκευαστών που κατέκλυσαν τον κόσμο και τα παιδικά δωμάτια.

Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, Ταύρος, 212 254 0000, από 5/12. Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Πέμ.

09.00-13.30, Παρ. 09.00-20.00, Σάβ.

11.00-16.00, Κυρ. 10.00-18.00. Εισ.: €5 (ενήλικες), €3 (παιδιά), www. hellenic-cosmos.gr

6 lifo – 27.11.14

22.11.12 – lifo 27.11.14 – lifo

7

8 lifo – 27.11.14

27 noembριου

3 δεκεμβριου

2014

Talkof theTown

Prins Obi «Eίμαστε η γενιά του neutral» Aπό τον M. Hulot.

σελ. 17

επιμελεια: the lifo team

Η ματαιωμένη εκκίνηση του Rethink Athens

aπο τον δημητρη κυριαζη

TheBuzz

Όλα τα στοιχεία ενός μεγαλόπνοου σχεδίου, που ίσως δεν πραγματοποιηθεί ποτέ.

27.11.14 – lifo

9

Talk of the Town

4 εκατ.

περίπου εκτάρια δασών αποψιλώθηκαν φέτος σε όλο τον κόσμο.

1

στους

4

θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκαλείται από καρκίνο, σύμφωνα με έρευνα της Eurostat για τις αιτίες θανάτου το 2011.

10 lifo – 27.11.14

Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε μια είδηση εξέπληξε τους πάντες. Κανένας Αθηναίος δεν περίμενε την απόρριψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των δύο πιο προβεβλημένων και μεγάλης κλίμακας έργων στην Αθήνα: της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου και των έργων ανάπλασης στο Φαληρικό Δέλτα. Όπως έγινε γνωστό από το ρεπορτάζ του κυριακάτικου «Βήματος», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτήρισε λίγο έως πολύ τα παραπάνω έργα «διακοσμητικά» και απαίτησε την απένταξή τους από το ενοποιημένο επιχειρησιακό πρόγραμμα Υποδομών και Περιβάλλοντος του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης, δηλαδή του «νέου ΕΣΠΑ». Οι Βρυξέλλες έκριναν ότι σε περίοδο έλλειψης πόρων, όπως η παρούσα, προηγούνται άλλα έργα που αξίζουν την κοινοτική χρηματοδότηση, όπως η ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων της χώρας και άλλες απαραίτητες, εθνικού χαρακτήρα υποδομές. Οπότε, χωρίς κονδύλια από την Ευρώπη και με δεδομένο ότι το (εθνικό) ταμείο είναι μείον, η υλοποίηση των δύο έργων (φαίνεται ότι) είναι αδύνατη. Η υπόθεση εγείρει κάποια σοβαρά ερωτήματα. Εκτός από το κύμα χαιρεκακίας που ξέσπασε σε ένα κομμάτι του Ίντερνετ (ειδικά για την περίπτωση της Πανεπιστημίου), εκφράζοντας προσωπικές απόψεις χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση και τις θεωρητικές αριστερές αναλύσεις με όρους gentrification και οικονομικών ελίτ, υπάρχει και μια πιο σοβαρή διάσταση. Το προβαλλόμενο ως απορριφθέν έργο είναι μια σχεδιαζόμενη ανασυγκρότηση του κέντρου με πολλές αστικές παρεμβάσεις και άξονα την οδό Πανεπιστημίου –και όχι απλώς η «πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου», όπως ακούγεται–, δηλαδή ένα μεγάλο έργο της ελληνικής πολιτείας με την υποστήριξη τριών διαδοχικών κυβερνήσεων, του δημάρχου Αθηναίων και των δύο τελευταίων περιφερειαρχών Αττικής. Δεν μιλάμε για το βάψιμο κάποιων σκαλιών ή την κοπή ενός δέντρου. Ο σχεδιασμός του έργου αφορά έναν άξονα που αρχίζει από το Σύνταγμα και καταλήγει στο τέλος της οδού Πατησίων. Στόχος της παρέμβασης, σύμφωνα με τους υπεύθυνους φορείς, είναι η διαμόρφωση συνθηκών οικονομικής αναζωογόνησης στο κέντρο της Αθήνας και στις όμορες με αυτό περιοχές, η συνολική διευκόλυνση της κυκλοφορίας με τη δημιουργία γραμμής τραμ και γενικότερα μέσων μαζικής μεταφοράς ως το τέλος της Πατησίων, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, με ταυτόχρονη ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα του κέντρου. Στο σχέδιο της πολιτείας περιλαμβάνονται και άλλες αστικές παρεμβάσεις με στόχο την αναχαίτιση της οικιστικής, εμπορικής και οικονομικής διάχυσης στην περιφέρεια και τη δημιουργία ενός συμπαγούς οικονομικού και διοικητικού κέντρου της πρωτεύουσας. Η διοργάνωση και χρηματοδό-

τηση του ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και των 33 ολοκληρωμένων μελετών που θα πλαισίωναν την υλοποίηση του έργου έγιναν, μάλιστα, από το Ίδρυμα Ωνάση κατόπιν αιτήματος της πολιτείας. Οπότε, πρέπει να δούμε πώς φτάσαμε στο σημείο ένα μεγάλο έργο της ελληνικής πολιτείας, το οποίο μάλιστα ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε συμπεριλάβει στους πυλώνες της ανάπτυξης της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια, να (φαίνεται ότι) καταλήγει στον κάλαθο των αχρήστων. Μόλις λίγες μέρες νωρίτερα ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Μ. Χρυσοχοΐδης, δήλωνε από το βήμα της Βουλής ότι επίκειται η άμεση δημοπράτηση του έργου. Από την άλλη, η κοινή ανακοίνωση του ΥΠΟΜΕΔΙ και του ΥΠΕΚΑ τη Δευτέρα, η επίσημη απάντηση δηλαδή μετά τη διαρροή της Κυριακής για «ταφόπλακα» στο έργο, έλεγε ότι η Επιτροπή θα εγκρίνει τελικά τα εν λόγω έργα μετά την έγκριση του συνολικού προγράμματος για το ΣΕΣ 20142020. Πηγές του υπουργείου Υποδομών διερωτήθηκαν: «Γιατί κάποιοι βιάζονται να απεντάξουν τα έργα;» και πρόσθεσαν ότι οι φάκελοι των έργων θα υποβληθούν εκ νέου και ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εγκρίνει τη χρηματοδότησή τους «σε έξι μήνες από σήμερα». Ακούστηκε επίσης από άλλες πηγές ότι οι φάκελοι θα κατατεθούν τις επόμενες 10 ημέρες. Οπότε ως τώρα έχουμε τρία σενάρια για τα έργα: οριστική «ταφόπλακα», έγκριση σε 10 μέρες, έγκριση σε έξι μήνες. Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Αθηναίων δήλωσε προβληματισμένος από την εξέλιξη. «Η επιβεβαίωση εκ μέρους των δύο συναρμόδιων υπουργείων ότι έχει σημειωθεί εμπλοκή στην κοινοτική χρηματοδότηση των δύο μεγάλων έργων για τη μητροπολιτική περιοχή της πρωτεύουσας, δηλαδή για τις αναπλάσεις της οδού Πανεπιστημίου και του Φαληρικού Δέλτα, προκαλεί έντονο προβληματισμό και ανησυχία. Εάν, πάντως, η εμπλοκή των έργων αυτών είναι πράγματι πρόσκαιρη, μπορεί να αποδειχθεί ως ευκαιρία για έναν αρτιότερο και περισσότερο ολοκληρωμένο σχεδιασμό». Και κατέληξε, παίρνοντας αποστάσεις από την υλοποίηση του έργου, πως «σε κάθε περίπτωση, τα έργα που έχει σχεδιάσει και υλοποιεί ο Δήμος Αθηναίων συνεχίζονται απρόσκοπτα βάσει του προγραμματισμού του». Αξίζει να σημειωθεί ότι και τα δύο έργα, συνολικού κόστους περίπου 330 εκατομμυρίων ευρώ, είχαν τη δυνατότητα εκκίνησης εντός του προηγούμενου ΕΣΠΑ, οπότε θα ήταν πιο εύκολη η χρηματοδότησή τους, σύμφωνα με γνώστες των κοινοτικών κανονισμών. Όμως, συνεχείς αναβολές των σχετικών διαγωνισμών και άλλες καθυστερήσεις οδήγησαν τη χρηματοδότησή τους στο νέο ΕΣΠΑ, με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι διαρροές, μάλιστα, που αναφέρουν χαρακτηρισμούς όπως «διακοσμητικά έργα» και «έργα

¤20.000 πρόστιμο επιβλήθηκε σε Ρώσο τουρίστα επειδή χάραξε τα αρχικά του στο Κολοσσαίο.

βιτρίνας», δεν συνάδουν με τη γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες, κάτι που φαίνεται να ενισχύει την άποψη ότι η απόρριψη των έργων ίσως και να συνδέεται με το πρόσφατο επικοινωνιακό σόου της κυβέρνησης με τίτλο «Έξοδος από το Μνημόνιο», που, όπως είναι γνωστό, οδήγησε σε αδιέξοδο τους εμπνευστές του. Το σίγουρο είναι ότι η Κομισιόν του «φίλου» Γιούνκερ δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα γαλαντόμα με την –ακόμα δοκιμαζόμενη από την κρίση– Ελλάδα. Στο νέο πρόγραμμα του 2014-2020 θα διατεθούν για τις υποδομές και το περιβάλλον κονδύλια ύψους το πολύ 5,2 δισ. ευρώ, ενώ στο προηγούμενο ΕΣΠΑ είχαν φτάσει τα 14 δισ. Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι τα λεφτά που δεν θα έρθουν για τα έργα στην Πανεπιστημίου και το Φάληρο δεν θα πάνε σε κάποιο άλλο έργο, περισσότερο απαραίτητο, σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων. Το πιθανότερο είναι ότι θα χαθούν για τη χώρα. Πολλοί μιλούν επίσης για διασυρμό της χώρας μας στους διεθνείς επιστημονικούς κύκλους και τα μεγάλα γραφεία του εξωτερικού. Όπως ξέρουμε όλοι, άπειρα μεγαλόπνοα σχέδια έχουν μείνει στο συρτάρι – ακόμα και τις εποχές που το χρήμα έρρεε. Μηχανικοί και αρχιτέκτονες με συνεργασίες στο εξωτερικό μεταφέρουν μια πολύ άσχημη εικόνα της Ελλάδας σε διεθνείς φορείς, όπως η Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων κ.ά. Παρόμοιο συναίσθημα μας μεταφέρει και ο πολεοδόμος Άρης Καλαντίδης. «Ντράπηκα με την απόφαση της Κομισιόν. Δείχνει πόσο εξαρτημένοι είμαστε από πολύ μακρινά κέντρα αποφάσεων. Το να μας λένε “δεν σας τα δίνουμε γιατί είναι διακοσμητικά έργα” είναι τουλάχιστον προσβλητικό. Κι ας συμφωνώ απολύτως με το σκεπτικό της απόφασης, πως δεν μπορεί να είναι προτεραιότητες σε τέτοια φάση». Μπορούμε να συνεχίσουμε το ντιμπέιτ για την αξία του έργου στον αιώνα τον άπαντα. Το Ίδρυμα Ωνάση λέει ότι ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του έργου αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις 33 μελέτες που πλήρωσε για να εκπονηθούν και να συνοδεύσουν το έργο. Kάποιος μπορεί να πιστεύει ότι θα επικρατήσει κυκλοφοριακό χάος, άλλος ότι θα ήταν καλύτερα να πεζοδρομήσουμε τη Σταδίου, άλλος να ξανακάνουμε κυκλική την Ομόνοια κ.ο.κ. Το μεγαλύτερο ζήτημα, όμως, είναι αυτό: αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να φέρει εις πέρας ένα σχέδιο για το κέντρο της Αθήνας, πώς περιμένουμε να λυθούν τα σοβαρότερα προβλήματα της ανεργίας και του χρέους; — δημητρης κυριαζης

του δημήτρη σταμουλη

27.11.14 – lifo

11

❝ Θεωρώ απόλυτη ντροπή το ότι

Το ανθρώπινο σώμα ως «τελευταίο οδόφραγμα»

Talk of the Town

υπάρχει ένα ναζιστικό κόμμα στην Ελλάδα... Για μένα το πιο φοβερό, βέβαια, είναι αυτό που συνέβαινε στην Ελλάδα για χρόνια: μεγαλώσαμε σε σπίτια που ήταν γεμάτα αντισημίτες, νταήδες του καφενείου, άντρες και γυναίκες που έβλεπαν ομοφυλόφιλους κι έφτυναν... ❞

Belli

α π ό το ν θ οδωρη αν τ ων οπ ουλο

Τέσσερις απεργίες πείνας εξελίσσονται αυτές τις μέρες, με αιτήματα που μια δημοκρατία θα έπρεπε να είχε ήδη ικανοποιήσει.

Η έσχατη αυτή μορφή πάλης δεν εγγυάται, βέβαια, πάντα την επιτυχία. Οι εμβληματικοί Χόλγκερ Μάινς (RAF) και Μπόμπι Σαντς (IRA) εν τέλει έχασαν το δίκιο και τη ζωή τους. Στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα, ο έγκλειστος Αλέκος Παναγούλης είχε προβεί σε 25 απεργίες πείνας. Μεταπολιτευτικά, το «ύστατο όπλο» χρησιμοποιήθηκε συχνά –σε βαθμό κατάχρησης– από κρατούμενους του αντιεξουσιαστικού, κυρίως, χώρου (Σκανδάλης, Κυρίτσηδες, Νίκος Μαζιώτης –ως αντιρρησίας συνείδησης–, Γιάννης Μπαλής, Χριστόφορος Μαρίνος, Κώστας Σακκάς κ.ά.), «ιδιαίτερους» ποινικούς (Χρήστος Ρούσσος) αλλά και από απελπισμένους μετανάστες, όπως οι «300 της Υπατίας». Υπήρξαν πράγματι και περιπτώσεις κάπως «δήθεν», δεν αμαυρώνουν όμως τις αυθεντικές. Κάποιοι μιλούν για «ωμό εκβιασμό», προτρέποντας κυνικά να αφήνουμε τους απεργούς πείνας να λιμοκτονήσουν ή να τους σιτίζουμε βίαια. Εύχομαι να μη βρεθούν ποτέ στη θέση να μην έχουν παρά ένα σώμα να αντιτάξουν στους πολύ ωμότερους εκβιασμούς κάποιας εξουσίας, κόντρα στο ίδιο το ένστικτο της επιβίωσης. Βεβαίως, «μια κανονική απεργία πείνας δεν είναι δήλωση μόδας, ούτε εκδρομή… Ήδη από την πρώτη βδομάδα υποφέρεις, λιμοκτονείς, ονειρεύεσαι μπιφτέκια! Χρειάζεται να διαθέτεις υπευθυνότητα, κουράγια, δύναμη ψυχής και πρόθυμους συμπαραστάτες» λέει σχετικά η παλαίμαχος δικαιωματική δικηγόρος Κατερίνα Ιατροπούλου. Η δημοκρατία στηρίζει την ηθική ανωτερότητά της στο ότι εφαρμόζει ακόμα και στους αντιπάλους της ισονομία και ισοπολιτεία. «Δεν εκδικείται, χαμογελάει και πείθει», καθώς δήλωνε τις προάλλες στην «Εφ.Συν.» ο Στάθης Παναγούλης. Στην Ελλάδα δεν είχαμε μέχρι τώρα νεκρό απεργό πείνας. Θα διατηρήσουμε την «παράδοση», έστω με τα χείλια σφιγμένα;

Verbatim

Ο σκηνοθέτης σύλλας τζουμέρκας για τους τέσσερις τοίχους, που τελικά ήταν το αυγό του φιδιού.

επιμελεια: θεοφιλοσ δουμανησ

Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να είναι από ναός, όπως το θέλουν θρησκευόμενοι αλλά και ηδονοθήρες, πεδίο μάχης, όπως το εκτιμούν οι έμφυλες-queer σπουδές, μέχρι και «τελευταίο οδόφραγμα», όπως το ανακηρύσσουν άνθρωποι διωκόμενοι προκειμένου να υπερασπίσουν προσωπική αξιοπρέπεια και στοιχειώδη δικαιώματα. «Οι αιτήσεις που έκανα έχουν καταλήξει στα αζήτητα, γεγονός που με κάνει να διεκδικήσω αυτό το αίτημα (της εκπαιδευτικής άδειας) με οδόφραγμα το σώμα μου» ανέφερε στην εισαγωγή της τελευταίας επιστολής του ο Νίκος Ρωμανός. Ο 21χρονος κατηγορούμενος ως μέλος των Πυρήνων της Φωτιάς (ο ίδιος το αρνείται) βρίσκεται κλινήρης στο Τζάνειο ύστερα από απεργία πείνας που ξεκίνησε στις 10/11. Στην «ύστατη άμυνα» είχε ήδη καταφύγει (από 29/10) ο καταδικασθείς ως μέλος της 17 Νοέμβρη, Ηρακλής Κωστάρης. Κοινό τους αίτημα, να τους επιτραπεί να συνεχίσουν τις σπουδές τους, δικαίωμα που η πολιτεία διά του ειδικού εφέτη ανακριτή Ευτύχη Νικολόπουλου έχει αυθαίρετα και εκδικητικά καταστρατηγήσει. Ο Νίκος Ρωμανός στρατεύτηκε στον ένοπλο αγώνα λίγο καιρό αφότου είδε να δολοφονείται μπροστά στα μάτια του ο αδελφικός του φίλος Αλέξης Γρηγορόπουλος από τον αστυνομικό Επαμεινώνδα Κορκονέα στα Εξάρχεια στις 6/12/08. Συνελήφθη ύστερα από τη διπλή ληστεία (Ταμιευτήριο-Αγροτική) στον Βελβενδό Κοζάνης τον Φεβρουάριο του ’12. Τα στραπατσαρισμένα από το ξύλο πρόσωπα του ίδιου και των τριών συντρόφων του φιγουράριζαν την επομένη σε πολλά ΜΜΕ. Κρατά εξαρχής μια ανυποχώρητη, επιθετική στάση, πλην έντιμη κι απόλυτα συνεπή με την ιδεολογία του. Δεν αποκήρυξε τίποτα, ούτε μίλησε για «σκευωρία», αντίθετα με άλλους ομοϊδεάτες του, έστειλε δε «προκαταβολικά στα τσακίδια» κάθε «αυτόκλητο» συμπαραστάτη. Τον Σεπτέμβριο πέρασε στα ΤΕΙ Αθήνας και από τότε ζητά τις προβλεπόμενες από τον νόμο 24ωρες εκπαιδευτικές άδειες. Πιστεύει ότι του τις αρνούνται εκδικητικά, ιδίως αφότου «σνόμπαρε» τον Κάρολο Παπούλια και τη «φιέστα» του για τους κρατούμενους που πέρασαν σε ΑΕΙ. Να σημειωθεί ότι, πέρα από τις ληστείες, δεν βαρύνεται με καμιά εγκληματική ενέργεια – μέχρι τον όμηρό τους σεβάστηκαν οι «τέσσερις». Ο 49χρονος Ηρακλής Κωστάρης, που συνελήφθη το 2002 και καταδικάστηκε σε ισόβια ως «εκτελεστής» της 17Ν (ο ίδιος αρνήθηκε κάθε συμμετοχή), ξεκίνησε απεργία πείνας σαν σταμάτησε «βιαίως και χωρίς αιτία» η πολύχρονη προσπάθειά του για ομαλή κοινωνική επανένταξη, καθώς καταγγέλλει. Οι εκπαιδευτικές άδειες που δικαιούνταν για να παρακολουθεί μαθήματα στα ΤΕΙ Πειραιά «κόπηκαν» μετά την απόδραση του Χριστόδουλου Ξηρού, παρότι ο ίδιος είναι, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, «υπόδειγμα κρατουμένου». Από την Παρασκευή νοσηλεύεται στον Ευαγγελισμό. Απεργία πείνας πραγματοποιούν, εξάλλου, αυτές τις μέρες πολλές δεκάδες Σύροι πρόσφυγες πολέμου στο Σύνταγμα (ξεκίνησε τη Δευτέρα), ζητώντας άσυλο, στέγη και περίθαλψη, καθώς τα δικαιούνται σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ –μήπως να θυμηθούμε ότι χιλιάδες Έλληνες της Ανατολίας είχαν καταφύγει στη Συρία το ’23–, ενώ χθες βράδυ ανέστειλαν τη δική τους (από τις 16/11), ύστερα από αστυνομικές διαβεβαιώσεις, οι περισσότεροι μετανάστες απεργοί πείνας της Αμυγδαλέζας (από τις 16/11), που διαμαρτύρονταν για τη μακροχρόνια κράτηση, τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και τους θανάτους λόγω ανεπαρκούς ιατρικής φροντίδας. Μοναδικό «έγκλημα» όλων αυτών η αναγκαστική αναζήτηση καλύτερης τύχης…

❝ Αν για οποιονδήποτε λόγο οι Ευρωπαίοι έχουν αποφασίσει ότι μπορούν να εξυπηρετήσουν τις πολιτικές τους σκοπιμότητες... καίγοντας τον Τσίπρα και μετατρέποντας τη χώρα σε σκιάχτρο... τότε πρέπει να μας το πουν. Να κάνουμε κι εμείς τα κουμάντα μας ❞ Η ντόρα μπακογιάννη σηκώνει κι αυτή παντιέρα ρόσα κατά των δανειστών ως πασιονάρια του ΕΝΦΙΑ.

❝ Ξέρω ότι οι άνθρωποι έχουν κουραστεί από τη σιωπή μου, αλλά κανείς δεν είναι αναγκασμένος να απαντά σε υπαινιγμούς... ❞ Ο κωμικός μπιλ κόσμπι, που κατηγορείται από γυναίκες για βιασμούς, απαντά πάλι στις κραυγές με σιωπή.

❝ Μέσα από τη δουλειά μου είχα το προνόμιο να κερδίσω κάποια κατανόηση ως προς τον τρόπο που λειτουργεί το Σύμπαν. Όμως, θα ήταν άδειο το Σύμπαν χωρίς τους ανθρώπους που αγαπώ ❞ Ο διάσημος αστροφυσικός στίβεν χόκινγκ για το άπειρο που το γεμίζει μόνο η αγάπη.

❝ Δεν πιστεύω πως οι σκηνοθέτες που γνώρισαν το σινεμά μέσα από το φιλμ είναι ικανοποιημένοι με την ψηφιακή του εξέλιξη. Είναι τόσο όμορφο αυτό που μπορεί να σου δώσει το φιλμ. Το ψηφιακό έχει άλλα προτερήματα... αλλά... δεν είναι όμορφο. Και, φυσικά, πρέπει να ανακαλύψεις ξανά αυτή την ομορφιά ❞ Ο σκηνοθέτης λεό καράξ για το σελιλόιντ που θάφτηκε σεμνά κάτω από pixels.

❝ Την αγαπώ τη ζωή και με τη φράση αυτή τελειώνω και τις επιστολές μου. Όταν δουλεύω, και είμαι όρθιος έξι ώρες, αισθάνομαι σαν τον Πικάσο, λες κι είμαι 30... Όταν σταματάω, ξέρω ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα ❞ Ο 77χρονος διάσημος ζωγράφος ντέϊβιντ χόκνεϊ για τον χρωστήρα ως λίφτινγκ.

❝ Πριν, είχα την απαίτηση να αλλάξει ο άλλος. Τώρα προσπαθώ να αλλάξω εγώ. Είναι μάταιο να περιμένεις να γίνει ο κόσμος άλλος. Πρέπει να τολμήσεις να προχωρήσεις με τις δικές σου διαφοροποιήσεις ❞ Ο ηθοποιός άρης σερβετάλης για την επανάσταση που προχωρά προς τα μέσα.

Άρης Σερβετάλης

Ντόρα Μπακογιάννη

12 lifo – 27.11.14 Λεό Καράξ

Σύλλας Τζουμέρκας

27.11.14 – lifo

13

Εικονογράφηση: David Shrigley

φωνή λαού

Talk of the Town

πάττυ πετροπούλου Η πρώτη δασκάλα των 5Ρυθμών στην Ελλάδα μας μιλάει γι’ αυτήν τη νέα πρακτική διαλογισμού μέσω κίνησης, που αρχικά φαίνεται σαν παιχνίδι.

Η αισθητική του χρήματος

α π ό το ν γι άν η βα ρουφά κ η

Nullius

Έχει σημασία η αισθητική του χρήματος; Και βέβαια έχει.

14 lifo – 27.11.14

Χωρίς καμία γνώση οικονομικών, μια διεισδυτική ματιά στα χαρτονομίσματα της ευρωζώνης θα έφτανε για να προϊδεάσει τον προσεκτικό παρατηρητή για το ότι το κοινό μας νόμισμα ήταν προδιαγεγραμμένο να έχει πρόβλημα. Θα έβλεπε τα χαρτονομίσματα των 5, 10 και 20 ευρώ και ίσως, μετά από σύντομη έρευνα, θα διαπίστωνε ότι οι αψίδες, τα υδραγωγεία και οι γέφυρες που τα κοσμούν είναι αποκυήματα της φαντασίας κάποιου γραφίστα εξουσιοδοτημένου από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να τα σχεδιάσει. Ακόμα και το μοντερνιστικό κτίριο που απεικονίζεται στο αγαπημένο χαρτονόμισμα της ρωσικής μαφίας, των €500, δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη. Ούτε καν ως ανεκπλήρωτο σχέδιο κάποιου κορυφαίου Ευρωπαίου αρχιτέκτονα. Είναι δυνατόν, αναρωτιόμαστε εύλογα, η ήπειρος με τη μεγαλύτερη πολιτιστική παραγωγή της Οικουμένης, με αρχιτεκτονική παράδοση που καθορίζει την παγκόσμια αισθητική, να αναθέτει σε κάποιους γραφίστες τον σχεδιασμό ανύπαρκτων, ανώδυνων, μέτριας ποιότητας και χαμηλής αισθητικής σχεδίων για να κοσμήσουν αυτά τα κοινά χαρτονομίσματα με τα οποία συναλλάσσονται οι κληρονόμοι μιας τόσο βαριάς αισθητικής κληρονομιάς; Κι όμως! Αυτό ακριβώς επέλεξαν οι ιθύνοντες της Κεντρικής «μας» Τράπεζας. Γιατί; Ντρέπονται για την ευρωπαϊκή κληρονομιά; Όχι, δεν είναι επειδή ντρέπονται γι’ αυτήν. Απλώς, η απόφασή τους να επιλέξουν την μπανάλ αισθητική ανύπαρκτων γεφυρών και αψίδων αντανακλά το κεντρικό πρόβλημα του ευρώ, που σήμερα η Ευρώπη το βιώνει στο πετσί της υπό τη μορφή της ατέρμονης κρίσης. Το σκεπτικό τους ήταν απλό: αν επέλεγαν, παραδείγματος χάριν, να απεικονίσουν το Κολοσσαίο στο χαρτονόμισμα των €50, υπήρχε ο φόβος της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας (της περίφημης Bundesbank) ότι το κοινό νόμισμα θα εντυπωνόταν στο μυαλό των χρηστών του, ιδίως εκτός Ευρώπης, ως ένα νόμισμα κοντά στην ιταλική λιρέτα – ένα νόμισμα πληθωριστικό, «μαλακό», με τάση υποτίμησης. Το ίδιο φοβήθηκαν και στην περίπτωση της απεικόνισης ενός από τα σαγηνευτικά αρχιτεκτονήματα που συρρέουν οι τουρίστες να δουν στη Βαρκελώνη. Ναι μεν θα ήταν πανέμορφο το χαρτονόμισμα των €100 εάν απεικόνιζε ένα από τα κτίρια του Γκαουντί, αλλά, όπως φοβήθηκαν οι της ΕΚΤ, οι Γερμανοί πολίτες μπορεί να ένιωθαν απαίσια να αντικαταστήσουν στο πορτοφόλι τους την αυστηρή αισθητική του μάρκου των 500 με ένα μοβ χαρτονόμισμα γεμάτο περίτεχνα σχέδια μεσογειακής αισθητικής. Όσο για τον Παρθενώνα, την Ολυμπία, τον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, τους Δελφούς, όταν έθεσα το ερώτημα σε άνθρωπο της ΕΚΤ, μεταξύ σοβαρού και αστείου, μου απάντησε: «Φαντάζεσαι να είχαμε τον Παρθενώνα στο χαρτονόμισμα των €50 και να έπρεπε να εκπαραθυρώσουμε την Ελλάδα από την ευρωζώνη;». Και όταν του επισήμανα ότι αυτό δεν τους εμπόδισε

να τυπώσουν την ελληνική λέξη ΕΥΡΩ δίπλα στη λέξη EURO, τι νομίζετε ότι μου απάντησε; «Άλλο η ελληνική γραφή, που αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής κουλτούρας, και άλλο μια εικόνα ελληνικού μνημείου. Η εικόνα, αντίθετα με τη γραφή, παραπέμπει στη μεσογειακή νωχελικότητα, ενώ το κείμενο, το αλφάβητο της αρχαίας Ελλάδας, μας ανήκει. Αν σας διώχναμε από την ευρωζώνη, το να κρατήσουμε τα γράμματα έψιλον, ύψιλον, ρο και ωμέγα είναι ok. Δεν θα ήταν, όμως, ok να κρατήσουμε στο νόμισμά μας μια εικόνα που να παραπέμπει στην Ελλάδα». Είδατε αισθητικές ευαισθησίες οι κεντρικοί τραπεζίτες της Φρανκφούρτης; Να γιατί κανένα ελληνικό, ιταλικό ή ισπανικό μνημείο δεν κοσμεί τα κοινά μας νομίσματα. Και από τη στιγμή που έτσι αποφάσισαν, ήταν προφανές ότι τους ήταν δύσκολο να απεικονίσουν τον εξαιρετικό καθεδρικό ναό της Κολωνίας ή κάποιο άλλο εξαίσιο βορειοευρωπαϊκό μνημείο – καθώς σε μια τέτοια περίπτωση θα ξεσηκώνονταν οι Ιταλοί, οι Ισπανοί, ακόμα και εμείς. Το αποτέλεσμα ήταν η αισθητική που γνωρίζουμε. Αυτά τα θλιβερά, ανώδυνα χαρτονομίσματα που στερούνται οποιασδήποτε σχέσης με πραγματικά επιτεύγματα ευρωπαϊκής αισθητικής σχεδιάστηκαν ώστε να παραπέμπουν σε μια αυστηρή, βορειοευρωπαϊκή αισθητική. Η ελπίδα των Βορειοευρωπαίων κεντρικών τραπεζιτών ήταν πως οι χρήστες των νομισμάτων θα εκλάβουν την αυστηρότητα της αισθητικής τους ως προσομοιάζουσα στην προτεσταντική ηθική που συνάδει περισσότερο με «σκληρό» νόμισμα. Όταν το 2000 εισήλθαμε με τυμπανοκρουσίες στο «κοινό» νόμισμα, λίγοι πρόσεξαν ότι ο ιός της κρίσης ήταν ήδη αποτυπωμένος στις εικόνες των χαρτονομισμάτων. Ότι ήδη είχε αποτυπωθεί στο DNA του νομίσματος η «εντολή» του περιορισμού της εντοπιότητας του νομίσματος στα ανατολικά του Ρήνου και βορείως των Άλπεων. Πως φαινόταν στα σχέδια που κοσμούσαν τα νομίσματα ακριβώς όπως, παρά την ανεξιθρησκία του αμερικανικού Συντάγματος, η αισθητική απεικόνιση του δολαρίου περιστρέφεται γύρω από τη φράση «In God we trust» («Εμπιστευόμαστε τον Θεό»). Πράγματι, εμείς οι οικονομολόγοι πλανώμαστε πλάνην οικτράν όταν θεωρούμε πως η αισθητική δεν έχει σχέση με την αξία ενός νομίσματος ή με τη φιλοσοφία που κρύβει η ετυμηγορία σχετικών λέξεων. Όταν, παραδείγματος χάριν, ανέφερα πρόσφατα σε Αμερικανό συνάδελφο πως η γερμανική λέξη για το «χρέος» είναι η ίδια με τη λέξη για την «ενοχή» (Schuld) ή ότι οι γέφυρες, τα υδραγωγεία, τα κτίρια και οι αψίδες που απεικονίζονται στα ευρώ μας δεν υπάρχουν πουθενά στην Ευρώπη, ξέρετε τι μου απάντησε; «Τώρα καταλαβαίνω...». Ώρα να καταλάβουμε κι εμείς. Ώρα να διακρίνουμε τον πραγματικό συμβολισμό των νομισμάτων που περνούν καθημερινά από τα χέρια μας.

Φωτό: Αυγουστίνος Κατσιβαρδάς

α π ό τ ο ν δ η μ ή τ ρ η κ υρ ι α ζ ή

Τι είναι οι 5Ρυθμοί; Φιλοσοφία, τρόπος θέασης της ζωής και πρακτική. Οι 5Ρυθμοί είναι πολλά πράγματα συγχρόνως. Μια απλουστευμένη απάντηση θα ήταν πως είναι μια πρακτική διαλογισμού μέσω κίνησης. Όταν κάποιος εξασκείται συστηματικά, καταλαβαίνει πως του ανοίγεται ένας θεραπευτικός δρόμος, ο οποίος προέρχεται μέσα από μια καλύτερη και βαθύτερη κατανόηση του εαυτού, των ορίων και των περιορισμών του, μια και είναι ταυτόχρονα δρόμος αυτογνωσίας. Σε ποιους απευθύνεται; Μου αρέσει αυτή η ερώτηση! Σε όλους όσοι έχουν σώμα και αναπνέουν! Με πόδια ή με καροτσάκι για πόδια. Παιδιά και παππούδες! Έχω βρεθεί σε αίθουσα με 70 ενήλικες και ένα βρέφος 1 έτους, έχω χορέψει με παππού 91 ετών και έχω μαθητή που δεν χάνει μάθημα (από τα λίγα που έχω κάνει) σε καροτσάκι. Αλλά, βασικά, απευθύνεται σε όσους έχουν όρεξη να ζήσουν κάθε στιγμή, να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να επεκτείνουν τις δυνατότητές τους. Τι περιλαμβάνει το μάθημα; Κινούμαστε, άρα ιδρώνουμε. Η σωματική ευεξία είναι φυσικό επακόλουθο. Έπειτα, ο μαθητής έχει την ευκαιρία να απελευθερώσει εντάσεις και καταπιεσμένα συναισθήματα – μια αίθουσα 5Ρυθμών είναι το κατάλληλο και ασφαλέστερο μέρος για να βάλεις τις φωνές, να γελάσεις ή να κλάψεις δυνατά, χωρίς τον φόβο να κριθείς. «Οι άνθρωποι έρχονται εδώ για την ελευθερία που μπορούν να βιώνουν» έχει πει η Gabrielle Roth. Είναι διαλογισμός μέσω κίνησης, οπότε δίνει ό,τι και ο καθιστικός διαλογισμός, αυτογνωσία και συνειδητότητα. Με το πρώτο γνωρίζεις τον εαυτό σου, με το δεύτερο αποκτάς πλήρη συνείδηση της κατάστασής σου. Και αυτό το τελευταίο είναι αξία ανεκτίμητη! Η πληροφορία που μπορεί να πάρει κανείς από το σώμα του μόνο σωστή μπορεί να είναι, το σώμα δεν λέει ψέματα. Το μάθημα είναι συνήθως δίωρο και περιέχει ζέσταμα υπό κάποια καθοδήγηση και ένα ή δύο Waves/Κύματα, από αυτά που αποτελούν τους 5Ρυθμούς: τα Flowing/Ροή, Staccato/Στακάτο, Chaos/Χάος, Lyrical/Λυρικό και Stillness/Aκινησία. Όλα αυτά γίνονται υπό τη μουσική υπόκρουση που διαλέγει ο δάσκαλος ανάλογα με το τι έχει σκοπό να ασχοληθεί στο κάθε μάθημα. Δεν θα δεις ποτέ δάσκαλο να βάζει ένα CD στο CDplayer και να κάνει μάθημα. Οπότε στην εκπαίδευση μαθαίνουμε και DJ προγράμματα! Για τους Έλληνες και γενικά τους μεσογειακούς λαούς, που δεν μας είναι εύκολος ο καθιστικός διαλογισμός, είναι εξαιρετικό εργαλείο. Πότε ήρθε στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα εμφανίστηκε πριν από 4 ή 5 περίπου χρόνια, με Έλληνα οργανωτή από την Αθήνα να προσκαλεί δασκάλους από το εξωτερικό.

27.11.14 – lifo

15

q Μένω στα Άνω Πετράλωνα από το 2006, πολύ κοντά στον λόφο της Δεξαμενής και την οδό Χαμοστέρνας. Ανηφόρες, κατηφόρες παντού, αλλά και πράσινο σε κοντινή απόσταση. Τα βράδια ακούγεται ο αχός της λεωφόρου κι αυτό πάντα με κάνει να σκέφτομαι κύματα, δεν ξέρω γιατί.

Talk of the Town

α π ό τ ον δ ημήτ ρ η ρ ηγ όπ ουλο

κατερίνα μαυρογεώργη

Urban

Ηθοποιός

Η Κατερίνα είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Skrow Theater Group. Παίζει στην Μπετονένια Παραλία και από τον Δεκέμβρη θα παίζει στην Ιστορία της Αυτοθυσίας που έχει συγγράψει και συν-σκηνοθετήσει με τον Βασίλη Μαυρογεωργίου και τη Μαρία Φιλίνη.

Φαληρικός Όρμος: ο κίνδυνος η μακέτα να μείνει για πάντα μακέτα.

Άνω Πετράλωνα

Συνολικά 33 μελέτες χρηματοδότησε το Ίδρυμα Ωνάση για την ανάπλαση του κέντρου της Αθήνας με άξονα την οδό Πανεπιστημίου.

2 Φαληρικός Όρμος Tο κόστος των τριών συνολικά έργων του υπουργείου Υποδομών στο Φάληρο που αναμενόταν να χρηματοδοτηθούν από το ΣΕΣ υπολογιζόταν σε 230 εκατ. ευρώ.

16 lifo – 27.11.14

από τον δημήτρη κυριαζή

Rethink Athens

γειτονιά

(το Rethink και η παραλία) Η είδηση για την περίφημη «απένταξη» των έργων της Πανεπιστημίου και του Φαληρικού Όρμου έσκασε σαν μια μικρή βόμβα πάνω από τα κεφάλια μας, γιατί είχε δημιουργηθεί η αίσθηση ότι έχουν «κλείσει» / αυτό ήταν το μεγαλύτερο επικοινωνιακό λάθος από την πλευρά της κυβέρνησης, ενώ, όπως τώρα αρχίζει και γίνεται γνωστό, οι Βρυξέλλες είχαν από το καλοκαίρι εκφράσει τις αντιρρήσεις τους / μάλλον αναμενόμενη ήταν και η «χαιρεκακία» σε σχέση με το Rethink Athens, καθώς απελευθερώθηκε μπόλικη χολή και πάλι εξαιτίας μιας «παρεξήγησης»: πολλοί Αθηναίοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Πανεπιστημίου είναι ένα «γινάτι» του Ιδρύματος Ωνάση, που το επέβαλε στην κυβέρνηση για να κάνει το... κομμάτι του / ενώ στην πραγματικότητα το ελληνικό Δημόσιο, αναγνωρίζοντας στον εαυτό του πλήρη οικονομική αδυναμία να πληρώσει αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και μελέτες, ζήτησε τη βοήθεια ενός ιδρύματος με μεγάλη οικονομική επιφάνεια / αλλά, εδώ θα μου πείτε ότι σχεδόν οι μισοί Έλληνες πιστεύουμε πως η χρεοκοπία είναι έργο σκοτεινών δυνάμεων που ήθελαν να βλάψουν τη χώρα μας, οπότε το σταματάω εδώ / υπάρχουν, βέβαια, και οι άνθρωποι που είχαν σοβαρές ενστάσεις για την ιστορία της Πανεπιστημίου, με βασικό επιχείρημα τη συγκοινωνιακή μελέτη / και ομολογώ ότι ήταν ένας αντίλογος που δεν τον ξεπερνούσες έτσι εύκολα / όμως τώρα έχει σημασία τι γίνεται από δω και πέρα και πώς διαμορφώνεται το τοπίο σε δύο κρίσιμα μέτωπα της μητροπολιτικής Αθήνας / προσωπικά, αν έβαζα τα δύο έργα σε ζυγαριά, πιστεύω ότι η παρέμβαση στο παραλιακό μέτωπο «βαραίνει» περισσότερο σε σχέση με την Πανεπιστημίου / εκεί πρέπει οπωσδήποτε να δοθεί μεγάλη μάχη, ώστε να διασφαλίσουμε ότι το έργο θα προχωρήσει / ακούω ότι η νέα πλειοψηφία στην Περιφέρεια έχει τις αντιρρήσεις της, αλλά πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένη, να μάθουμε πού οφείλονται αυτές οι αντιρρήσεις και τι περιεχόμενο έχουν / παρά τις διαβεβαιώσεις του υπουργείου για την Πανεπιστημίου, έχω την αίσθηση ότι είναι το έργο με τις λιγότερες πιθανότητες να υλοποιηθεί / αρκεί να το μάθουμε γρήγορα, γιατί το ζήτημα του κέντρου της πόλης είναι πολύ πιο σύνθετο και πολύ πιο «επείγον» σε σχέση με την παραλία / αν το Re-think Athens φυτοζωεί τα επόμενα χρόνια ως μία ακόμα διαρκής εκκρεμότητα που θα πηγαίνει από εξάμηνο σε εξάμηνο και από ΕΣΠΑ σε ΕΣΠΑ, καλύτερα να σκύψουμε πάνω από την πραγματικότητα και να δούμε τι θα κάνουμε με τα πιο δύσκολα θέματα της αθηναϊκής ατζέντας / κι αυτά έχουν να κάνουν με την πλατεία Ομονοίας (έως πότε θα τιμωρούμαστε με τη σημερινή εικόνα της;), τη μαύρη τρύπα της πλατείας Δικαιοσύνης, τα κίνητρα για την επιστροφή της παραγωγής και της επιχειρηματικότητας, τη συνολική αναβάθμιση της Αθηναϊκής Τριλογίας και τη διαχείριση της διαδρομής από την Πανεπιστημίου μέχρι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που σήμερα είναι πηγή μεγάλης ντροπής και μόνο.

q Μου αρέσει πάρα πολύ η συνοικία με τα πέτρινα σπίτια, μεταξύ περιφερειακού και Τρώων. Είναι ένα κανονικότατο «χωριό» μέσα στο κέντρο της πόλης. Πέτρινα διώροφα σπίτια, αυλές, σκύλοι, γάτες, γιασεμιά, σοκάκια και… ησυχία. Δεν ακούς τίποτα. Νομίζεις ότι μπήκες σε μια ασπρόμαυρη ελληνική ταινία. Έχει και αμυγδαλιές εκεί – την άνοιξη γίνεται πανικός. q Αγαπημένος προορισμός ο λόφος του Φιλοπάππου! Τρέξιμο, πικνίκ, φιλοσοφικοί περίπατοι… Μέσα στον λόφο βρίσκεις την οδο Κοίλης, την αρχαία οδό που ξεκινούσε από την Ακρόπολη κι έφτανε ως τα Μακρά Τείχη. Και η άλλη πλευρά του λόφου είναι απίστευτη, πάνω από το Κουκάκι. Εκεί είναι πιο άγρια, με βράχια και μικρά χωμάτινα μονοπάτια, ξύλινα γεφυράκια. q Παίρνω ωραίο ψωμί και τέλειες κερασόπιτες από τον Φώτη, στην Τριών Ιεραρχών. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που πήγα στη Βραζιλιάνα: ήταν καλοκαίρι του 2008 και στην Τρώων γινόταν χαμός, δεν έβρισκες να κάτσεις. Επίσης, επισκέπτομαι συχνά το Κλουβί, το μικρό μπαράκι στην Κυδαντιδών, που κάνει και σπιτικό brunch κάθε Κυριακή. Και τη Λόλα, φυσικά, στα Κάτω Πετράλωνα. Τέλος, το Άστερ, το κρητικό μεζεδοπωλείο που το έχουν συνάδελφοι ηθοποιοί και φίλοι.

Ποτέ μη λες ποτέ

1

q Το 1999, λίγο μετά τον σεισμό, η αδερφή μου με πήρε και πήγαμε σινεμά στον Ζέφυρο, στην Τρώων. Θέλαμε θερινό γιατί φοβόμασταν να μπούμε σε κλειστό χώρο, γίνονταν συνέχεια μετασεισμοί. Στην Τρώων τώρα γίνεται χαμός, τότε δεν υπήρχε τίποτα, ψυχή, το σινεμά κι ένα καφενείο. Παρ’ όλα αυτά, από εκείνο το βράδυ είπα ότι με το που θα αποφάσιζα να μείνω μόνη μου, θα ερχόμουν εδώ. Ένιωσα μια οικειότητα, σαν να το ήξερα το μέρος.

q Μια φορά είχαμε πάει στην οδό Ψαμάθης για τη φωτογράφιση μιας παράστασης – ήταν καλοκαίρι, μεσημέρι, πολύ ήσυχα. Βγαίνει μια κυρία και μας λέει σχεδόν κατευθείαν, χωρίς να μας ρωτήσει τίποτε άλλο: «Προσέξτε, βλέπετε αυτό το σπίτι;». Το κοιτάμε και καταλαβαίνουμε ότι είχε καεί κάποτε. Μας λέει τότε ότι είναι στοιχειωμένο επειδή κάποια δολοφονία είχε γίνει εκεί μέσα. Λίγο τρομάξαμε, λίγο γελάσαμε, λίγο ανατριχιάσαμε με αυτή την περίεργη ανακοίνωση… q Ένιωσα πολύ φοβισμένη και θυμωμένη όταν ο Σεχζάντ Λουκμάν μαχαιρώθηκε από χρυσαυγίτες δυο χειμώνες πριν. Όπως επίσης και με τη δολοφονική επίθεση στην Κωνσταντίνα Κούνεβα παλιότερα. Είναι αλλιώς να ακούς για κάτι στις ειδήσεις και αλλιώς να ξέρεις ότι συνέβη δίπλα σου, ότι στον δρόμο που περνάς τώρα χθες ήταν διάχυτη η τυφλή βία και το ρατσιστικό μίσος. q Μένουν εδώ δυο κυρίες ηλικιωμένες, νομίζω πως είναι αδερφές. Τις βλέπω πάντα μαζί. Περπατάνε αργά-αργά και μιλάνε σιγά η μία στην άλλη, δεν ακούς τι λένε... Μια φορά τις πέτυχα στο περίπτερο, βράδυ, αργά. «Να πάρουμε μια σοκολάτα» λέει η μία. «Τι να την κάνουμε;» ρωτάει η άλλη, γεμάτη απορία. «Να τη φάμε!» απαντάει.

κει μ εν ο : μ . hu l o t , φωτ ο γ ραφι α: ευ τ υ χ ι α βλ αχου

120' με ton

Prins Obi O frontman των Βaby Guru, που επέστρεψαν από τη Νέα Υόρκη, μιλά για την προσωπική του δουλειά που μόλις κυκλοφόρησε και εξηγεί γιατί φτιάχνει μουσική. Στο υπόγειο του King Elephant, όπου έχουν δημιουργηθεί όλα τα άλμπουμ των Baby Guru –και πρόσφατα το πρώτο προσωπικό του Prins Obi, το «Notions»–, παίζει το «Larry the King», ένα τραγούδι για τον Larry Gus (προφανώς) που ξεκινάει με funky ρυθμό και καταλήγει σαν ιντερλούδιο από τον Xριστουγεννιάτικο Εφιάλτη. Την ώρα που ο Obi τραγουδάει «Larry the King never drinks coffee / you will never see him high on drugs / he’s only obsessed with the pineapple juices / add some milk, let him do the math» ο μικρός Larry (ο σκύλος του King Elephant) προσπαθεί να ζευγαρώσει με το πόδι μου. Οι Baby Guru έχουν μόλις γυρίσει από τη Νέα Υόρκη και δεν φαίνεται να τους έχει εντυπωσιάσει και πολύ ούτε η πόλη ούτε καν το γεγονός ότι

το MTV τους επέλεξε στις 5 καλύτερες εμφανίσεις του φεστιβάλ CMJ (ανάμεσα σε 1.300 καλλιτέχνες). «Δεν με ενθουσίασε» λέει ο Obi. «Μου φάνηκε χαοτική πόλη, πολύ σκληρή και σε φρενήρεις ρυθμούς. Ένιωσα πολύ αναλώσιμος. Καμία σχέση με την αίγλη της Ευρώπης. Δεν ξέρω γιατί μου είχε κολλήσει στο μυαλό ότι θα ήταν ένα μεγάλο και ακόμα πιο πολυπληθές Λονδίνο, αλλά, πέρα από το Μπρούκλιν όπου μέναμε –το οποίο θυμίζει λίγο Ανατολικό Λονδίνο–, δεν είχε καμία σχέση με την ενέργεια, την ατμόσφαιρα και τους ρυθμούς του. Κάναμε βόλτες την πρώτη μέρα στο Μανχάταν και την Times Square, βλέπαμε τα λεφούσια από κόσμο στα πεζοδρόμια που ήταν αδύνατο να διασχίσεις, τους δρόμους τίγκα στα ταξί και τα πελώρια κτίρια με τις digital διαφημίσεις κι ένιωσα για λίγο ότι βρισκόμουν στο κέντρο του κόσμου. Μετά σκέφτηκα 27.11.14 – lifo

17

Talk of the Town

«Από παιδάκι έχω συνηθίσει να βλέπω τη μουσική ως αντίβαρο στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Είναι κάτι με το οποίο εκφράζομαι, με κάνει να ηρεμώ και να νιώθω πιο ολοκληρωμένος. Αν με άφηνες να παίζω μόνο μουσική, μπορεί και να μην έκανα τίποτα»

18 lifo – 27.11.14

“γιατί να είναι ωραίο το κέντρο του κόσμου; Μήπως μας έχουν κάνει πλύση εγκεφάλου η βιομηχανία του θεάματος και το Χόλιγουντ μέσα από τις ταινίες που έχουμε δει; Γιατί να έχουμε τη Νέα Υόρκη ως κέντρο του κόσμου στο υποσυνείδητό μας;”. Είναι μια επίπλαστη εικόνα αυτή που έχουμε φτιάξει από τις ταινίες. Αυτό που μου άρεσε πολύ ήταν το ΜΟΜΑ – οι ζωγράφοι μού έκαψαν το μυαλό. Αν θέλεις να έρθεις σε επαφή με πολιτισμό, αυτό έχουν, τελικά, τα μουσεία. Δεν έχουν μνημεία, όπως η Ρώμη ή το Παρίσι. Και το Μητροπολιτικό Μουσείο μου άρεσε πολύ. Φαντάζομαι ότι υπάρχουν άπειρα μέρη που δεν πρόλαβα να δω και που σίγουρα θα ήταν πολύ ωραία κι ενδιαφέροντα, αλλά ως ενέργεια δεν ήταν αυτό που περίμενα». Ο Obi φαίνεται απρόσμενα ήρεμος. Δεν θυμίζει καθόλου τον αεικίνητο άνθρωπο της σκηνής που χτυπιέται στα live τους. Και στον δίσκο του ακούγεται πολύ διαφορετικός από τα κομμάτια των Baby Guru. «Όνειρό μου ήταν πάντα να γίνω songwriter» λέει. « Έγραφα τραγούδια από μικρός και αυτός ο δίσκος έχει μερικά απ’ όσα έγραψα σποραδικά μέσα στα χρόνια». «Όταν σε ρωτούσαν τι θέλεις να γίνεις, έλεγες songwriter;». Γελάει. «Δεν ήξερα τι ήθελα να γίνω. Ούτε τώρα που είμαι 30. Δεν νομίζω ότι ξέρει κανείς τι θέλει να γίνει. Υποσυνείδητα σε επηρεάζει η οικογενειακή κατάσταση. Και οι δυο γονείς μου ήταν φαρμακοποιοί και προσπαθούσαν να ζήσουν αξιοπρεπώς. Είχα και μια κλίση στα μαθήματα που χρειάζονταν για να περάσω στη Φαρμακευτική –μου άρεσε πολύ η χημεία– κι έτσι μπήκα στη σχολή και τέλειωσα εύκολα. Οι γονείς μου δεν με πίεσαν ποτέ. Αν τους έλεγα ότι θέλω να κάνω μουσική, δεν θα είχαν πρόβλημα. Από παιδάκι, όμως, έχω συνηθίσει να βλέπω τη μουσική ως αντίβαρο στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Είναι κάτι με το οποίο εκφράζομαι, με κάνει να ηρεμώ και να νιώθω πιο ολοκληρωμένος. Αν με άφηνες να παίζω μόνο μουσική, μπορεί και να μην έκανα τίποτα τελικά». Σε μια κρίση ενηλικίωσης, νοσταλγεί τα χρόνια της αθωότητας, τότε που ήταν στο σπίτι και διάβαζε και οι μόνες ευθύνες ήταν το σχολείο και το φροντιστήριο. « Ήμασταν πιο αγνοί τότε, πιο ελαφριοί, χωρίς τα σκατά που σταδιακά μας γεμίζουν. Αν γυρνούσα πίσω στον χρόνο, τα ίδια θα έκανα, απλώς θα έπαιρνα τον Γιάννη και θα βγαίναμε πιο πολύ έξω, επειδή υπήρξε μια περίοδος που είχαμε μπουκώσει. Θα τον πήγαινα πιο συχνά στις πουτάνες. Είχαμε πάει μια φορά να δούμε τι παίζει όταν ήμασταν στην Α’ Λυκείου, αλλά εκεί που αρχίσαμε να περπατάμε στη Φυλής, έβγαιναν από τα μπαλκόνια κάτι πολύ δυσοίωνες και τρομακτικές τσατσάδες, με πρόσωπα περίεργα. Νιώσαμε ότι βρισκόμαστε σε ένα δυστοπικό μέλλον, σαν ταινία επιστημονικής φαντασίας. Τρομάξαμε και φύγαμε. Δεν κάναμε τίποτα, αλλά τώρα θα ήμασταν πιο ξεθαρρεμένοι». Με τον Γιάννη είναι κολλητοί από τη Β’ Λυκείου, φίλοι αδελφικοί – και με τον Άξιο, τον τρίτο του συγκροτήματος. Από τις πρώιμες εφηβικές δοκιμές των Baby Guru –που τότε δεν είχαν όνομα– «μέχρι το Notions» δουλεύουν μαζί και η σχέση τους είναι αξιοθαύμαστη. Ο Larry έρχεται πάλι στο πόδι μου για να ολοκληρώσει αυτό που άφησε μισό, αλλά ο «μπαμπάς» του τον μαλώνει και κρύβεται κάτω απ’ τον καναπέ. Το τηλέφωνο χτυπάει ασταμάτητα και ο Obi το κλείνει για να συνεχίσουμε την κουβέντα. «Αυτή την εποχή μάς βλέπω όλους –κι εμένα, δηλαδή, και τους φίλους μου και όλο τον κόσμο– να είμαστε μπροστά

από smartphones, iΡads, laptops. Με ανησυχεί η συσσώρευση τόσης άχρηστης πληροφορίας. Αυτό θα οδηγήσει σε προβλήματα σε μερικά χρόνια» λέει. «Με τόσα που φορτίζουν το υποσυνείδητό μας, θα βλέπεις ανθρώπους να κλατάρουν». Μιλάει για τα «φωτισμένα πρόσωπα», τον κόσμο που ζει μπροστά από μια φωτεινή οθόνη και την «κουλτούρα του like», που είναι ο νέος λαϊκισμός. «Δεν θα είχε ενδιαφέρον το facebook να έχει και dislike; Αλλά δεν το κάνουν, γιατί υποτίθεται πως είναι ένα δίκτυο που στόχο έχει να ενώσει κόσμο, ασχέτως του το τι πραγματικά είναι. Υπάρχουν άπειρες θεωρίες συνωμοσίας. Το δικό μου το facebook το έκανα πριν από ενάμιση χρόνο. Έχω λίγους φίλους. Δεν ήξερα καν πώς δουλεύει. Το έκανα κάποια Χριστούγεννα και την πάτησα. Πιάνω πολλές φορές τον εαυτό μου να κάνει scroll down όταν βαριέται. Όσο και αν την κατακρίνω, μου αρέσει και αυτή η συσσώρευση άχρηστης πληροφορίας. Και αυτή η κουλτούρα του like, που είναι πολύ μυστήρια. Είναι σαν να έχουν παγώσει, πεθάνει και ψηφιοποιηθεί οι ανθρώπινες σχέσεις. Το δόλωμα του facebook είναι ότι σε έκανε να νιώσεις πως από εκεί που δεν ανήκες πουθενά, ξαφνικά έχεις δύναμη και η ζωή σου αφορά και άλλους ανθρώπους». Με τον Obi μπορείς να μιλάς ώρες για μουσική, γιατί είναι από τους λίγους ανθρώπους που μπορoύν ακόμα να φανατίζονται για έναν δίσκο. Τον ρωτάω αν μπορεί κάποιος νεαρός ακροατής να ταυτιστεί με τη σημερινή μουσική και να τη χρησιμοποιήσει όπως παλιά, και έξω από το laptop. «Παλιά υπήρχε το πανκ, υπήρχε το hip hop, το drum’n’bass, μουσική με την οποία μπορούσες να κάνεις τη δική σου “αντίσταση”. Σήμερα, μουσική διαμαρτυρίας δεν υπάρχει» λέει. « Ίσως φταίνε και τα social media που μας έχουν ουδετεροποιήσει και μας έχουν κάνει απολιτίκ. Είμαστε η γενιά του neutral. Το Ίντερνετ, τα social media και ο κατακερματισμός των μουσικών ειδών συμβάλλουν σε αυτό. Παλιά, όταν ήμουν μικρός, κάναμε γύρους στην περιοχή για να βρούμε άδεια μπασκέτα να παίξουμε. Τώρα όλοι είναι στα playstations και στα laptops». «Παλιά υπήρχε και κυρίαρχος ήχος, έτσι κάθε εποχή μπορούσες να τη συνδέσεις με τη μουσική της. Σήμερα υπάρχει κυρίαρχος ήχος;» τον ρωτάω. «Κυρίαρχο ήχο θα μπορούσες να πεις μόνο το R’n’B, ίσως να είναι το “Happy” του Pharell Williams που ακούγεται από το Λος Άντζελες μέχρι το προποτζίδικό μου. Δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να ενώσει πολύ κόσμο, όπως παλιά. Δεν μου αρέσει η τόση ισοπέδωση. Προσπαθώ να κρατήσω ακόμα κάποια πιο παλιά πράγματα. Πηγαίνω σινεμά και στο εξοχικό μου –όπου δεν έχω laptop–, πάω στο βιντεοκλάμπ και νοικιάζω ταινίες. Μου αρέσει η κουλτούρα του βιντεοκλάμπ». «Γιώργο, γιατί φτιάχνεις μουσική;». «Επειδή με γεμίζει πνευματικά. Με ολοκληρώνει. Είναι ο πιο γνήσιος τρόπος έκφρασης που διαθέτω ως άνθρωπος. Ακόμα δεν ζω από αυτό. Έχω πρωινή δουλειά. Δεν έχω μάστερ πλαν, το κάνω επειδή με εκφράζει και μου αρέσει η όλη διαδικασία. Μου αρέσουν τα live. Μου αρέσει η διαδικασία ηχογράφησης, όπου από το μηδέν γεννάς ένα καινούργιο πράγμα. Νιώθω πολύ γεμάτος κι ευτυχισμένος. Σαφώς και με κολακεύει να με ακούει κόσμος. Δεν έχω σκοπό, όμως, να γίνω ποπ σταρ. Αρκεί να είμαι ικανοποιημένος με αυτό που κάνω». Το «Notions» του Prins Obi κυκλοφορεί από την Inner Ear.

«Παλιά υπήρχε το πανκ, υπήρχε το hip hop, μουσική με την οποία μπορούσες να κάνεις τη δική σου “αντίσταση”. Σήμερα, μουσική διαμαρτυρίας δεν υπάρχει. Ίσως φταίνε και τα social media που μας έχουν ουδετεροποιήσει και μας έχουν κάνει απολιτίκ. Είμαστε η γενιά του neutral»

27.11.14 – lifo

19

ρεπορταζ

20 lifo – 27.11.14

Άυπνοι στην Αθήνα Τι μας συμβαίνει και δεν μπορούμε κάποιες νύχτες να κοιμηθούμε; Γιατί μένουμε ξάγρυπνοι κοιτάζοντας το ρολόι ή ακούγοντας επίμονα τη βρύση του μπάνιου που στάζει; Μας επηρεάζουν το στρες και η πίεση των καθημερινών υποχρεώσεων, κάποιο προσωπικό πρόβλημα ή μήπως πάσχουμε από μια σοβαρή διαταραχή του ύπνου; Από τους Αλέξανδρο Διακοσάββα και Βασίλη Καψάσκη Eικονογράφηση: Κώστας Στανέλλος

27.11.14 – lifo

21

ρεπορταζ

Το εργασιακό στρες, οι ψυχοπιεστικές συνθ οικονομικές κ.λπ.– είναι συχνά οι γενεσιουρ Τα άγχη και οι φόβοι γιγαντώνονται στη διά

Γ Διαταραχές ύπνου ➤ Aϋπνία ➤ Σύνδρομο

Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΥ)

➤ Σύνδρομο

Ανήσυχων Άκρων

➤ Τριγμός των

δοντιών

➤ Διαταραχή

συμπεριφοράς κατά τον RΕΜ ύπνο

➤ Ναρκοληψία ➤ Υπνοβασία -

Παραμιλητό

22 lifo – 27.11.14

υναίκα, 38 ετών. «Οικογενειακώς μπορείς να μας πεις “light sleepers”. Δεν θυμάμαι ποτέ κανέναν από εμάς να “χουζουρεύει” για πολλές ώρες στο κρεβάτι, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Νομίζω πως η δική μου κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται όταν έχασα τον πατέρα μου, πριν από δύο χρόνια. Εκτός από τα δικά μου, προσωπικά άγχη ή το τυπικό στρες της καθημερινότητας, κάθε φορά που ξάπλωνα στο κρεβάτι άρχιζαν να με καταλαμβάνουν και σκέψεις πιο “υπαρξιακές”. Και, ξέρεις, αυτές οι σκέψεις λειτουργούν κάπως αλυσιδωτά. Η μία φέρνει την άλλη, η μία οδηγεί στην επόμενη και πριν το καταλάβω έχει ξημερώσει. Στατιστικά, τα τελευταία δύο χρόνια δεν πρέπει να έχω κοιμηθεί πάνω από δύο φορές για περισσότερες από οκτώ ώρες μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Το πιο συνηθισμένο διάστημα που κοιμάμαι φτάνει από μηδέν έως πέντε ώρες το μέγιστο. Έχω δοκιμάσει διάφορα φυτικά παρασκευάσματα και από χάπια έχω φτάσει μέχρι Atarax – δεν θέλω να προχωρήσω σε κάτι πιο ισχυρό. Με χάπι ή με κάτι φυτικό, σε γενναία ποσότητα όμως, θα φτάσω το πεντάωρο στην καλύτερη περίπτωση. Χωρίς τη βοήθειά τους και χωρίς καθόλου αλκοόλ, το πιθανότερο είναι να μην κοιμηθώ καθόλου. Στην πρώτη περίπτωση θα ξυπνήσω γύρω στις 5 το πρωί, πολύ δύσκολα θα κοιμηθώ παραπάνω, μέχρι το ξημέρωμα. Όταν καταφέρνω, επιτέλους, να κοιμηθώ, συνήθως ξυπνάω απότομα από κάποιο έντονο όνειρο ή νομίζοντας πως έχω ακούσει έναν πολύ δυνατό θόρυβο, σαν κάποιος να έχει μπει στο σπίτι. Δεν νιώθω κούραση, ωστόσο η αίσθηση ότι τα άγχη της προηγούμενης μέρας δεν έχουν φύγει είναι έντονη. Τα βράδια που δεν κοιμάμαι καθόλου εξακολουθώ να είμαι παραγωγική: συχνά σηκώνομαι και δουλεύω, όταν βλέπω ότι δεν υπάρχει περίπτωση να κοιμηθώ κι έχει περάσει η ώρα. Έχει τύχει να βγω για περπάτημα στις 4 το πρωί. Παρά το γεγονός ότι κάνω ψυχοθεραπεία εδώ και τέσσερα χρόνια, κάθε φορά που μιλάω έντονα για το θέμα της αϋπνίας μου είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν πρόκειται να κοιμηθώ εκείνο το βράδυ. Έχω δοκιμάσει διάφορες συμβουλές που σχετίζονται με τη βελτίωση της ποιότητας ύπνου, όπως το να αερίσω το δωμάτιο πριν πέσω στο κρεβάτι, να διατηρώ σταθερή τη θερμοκρασία του χώρου και να αφήνω το κινητό μου εκτός κρεβατοκάμαρας. Το πιο οξύμωρο και ίσως αστείο είναι το γεγονός πως όποτε έχω επιχειρήσει να δοκιμάσω κάποιου είδους επιστημονική

μελέτη του ύπνου μου, όπου συνήθως απαιτείται 48ωρη στέρηση ύπνου, τότε είναι που με πιάνει υπνηλία. Για να διεξαχθεί σωστά η μελέτη, δεν πρέπει να πιω καθόλου καφέ και όλες τις φορές έχω τελικά αποκοιμηθεί». Άνδρας, 28 ετών. «Πάνε δύο μήνες τώρα που το βράδυ δυσκολεύομαι πολύ να κοιμηθώ. Ο ύπνος με παίρνει πολύ αργά, 3-4 τα ξημερώματα, και το πρωί έχω μεγάλη δυσκολία να ξυπνήσω και να πάω στην ώρα μου για δουλειά. Εργάζομαι ως σερβιτόρος σε καφετέρια, κάτι που κάνω για πρώτη φορά και στο οποίο δεν έχω καταφέρει ακόμα να προσαρμοστώ. Προσπαθώ να συνηθίσω τη φύση της δουλειάς, τον ρυθμό και τις απαιτήσεις της, μα κυρίως τους δύο εργοδότες, απ’ τους οποίους ο ένας είναι ιδιαίτερα στρυφνός και φροντίζει να δείχνει συχνά τη δυσαρέσκειά του σε όλους μας. Φοβάμαι μήπως με απολύσουν σε μια χρονική στιγμή που έχω ανάγκη έστω και αυτά τα πολύ λίγα χρήματα που βγάζω. Δεν μου αρέσει να με επικρίνουν δίχως αφορμή. Το βράδυ ο ύπνος μου είναι λιγοστός σε ώρες, ανήσυχος και ταραγμένος. Βλέπω συχνά άσχημα όνειρα, ξυπνάω και δυσκολεύομαι πολύ να ξανακοιμηθώ. Την επόμενη μέρα η απόδοση και η συγκέντρωσή μου στη δουλειά, αλλά και σε οτιδήποτε κάνω, είναι μειωμένες. Επίσης, η διάθεσή μου δεν είναι καλή, κάνω απαισιόδοξες σκέψεις και τσακώνομαι με όλους για ασήμαντες αφορμές».

Tα άγχη και ο φόβος μεγαλώνουν τη νύχτα Aυτές είναι δύο χαρακτηριστικές αφηγήσεις που προέκυψαν μέσα από περιστατικά που μοιράστηκαν μαζί μας άνθρωποι που πάσχουν από αϋπνία. Η αϋπνία είναι πλέον πολύ συνηθισμένη σε όλο τον κόσμο. Τα χαρακτηριστικά, οι συνήθειες και οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην καθημερινότητα και στην ψυχολογία ενός ατόμου διαφέρουν. Για να μάθουμε περισσότερα, απευθυνθήκαμε στην ψυχίατρο Έλενα Τσιόλκα για μια κλινική προσέγγιση του θέματος. «Το εργασιακό στρες, οι ψυχοπιεστικές συνθήκες και καταστάσεις κάθε είδους –προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές, οικονομικές κ.λπ.– είναι συχνά οι γενεσιουργές αιτίες ή πυροδοτούν και εντείνουν προϋπάρχοντα προβλήματα διαταραχών ύπνου. Τα άγχη και οι φόβοι γιγαντώνονται στη διάρκεια της νύχτας και εμποδίζουν το άτομο να κοιμηθεί. Υπάρχουν, φυσικά, διαβαθμίσεις, αφού μπορεί ο πάσχων να παρουσιάζει δυσχέρεια επέλευσης του ύπνου (δηλαδή να αργεί να αποκοιμηθεί), διακεκομμένο ύπνο, λίγο σε ποσότητα, αλλά και φτωχό και κακό ποιοτικά. Ο ύπνος αυτός

συχνά περιγράφεται ως “ανήσυχος και ταραγμένος”, δεν ξεκουράζει, ενώ τα όνειρα, που θεωρούνται μια βασική λειτουργία οργανικήςβιολογικής αλλά και ψυχολογικής αποφόρτισης και επαναπρογραμματισμού του εγκεφάλου, σε πολλές περιπτώσεις είναι δυσάρεστα σε περιεχόμενο και ίσως εφιαλτικά». Ποιες πληροφορίες πρέπει να λάβει όμως ο ειδικός, ώστε να συναγάγει ολοκληρωμένα συμπεράσματα και να μπορέσει να βοηθήσει τον ασθενή; Η κ. Τσιόλκα εξηγεί: «Αναζητούμε εάν το άτομο που πάσχει από αϋπνία είχε παρουσιάσει και στο παρελθόν διαταραχές ύπνου ή άλλα συμπτώματα σε παρελθοντικό ή σε παρόντα χρόνο που να παραπέμπουν σε κάποια –ήπια ή σοβαρότερη– ψυχική διαταραχή. Η αϋπνία, σε όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις της, αποτελεί ένα βασικό και πολύ συχνό βιολογικό σύμπτωμα πολλών ψυχικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη. Το αίσθημα κόπωσης, εκτός από φυσική συνέπεια της έλλειψης ύπνου, μπορεί να είναι ένα από τα βιολογικά, όπως λέγονται, συμπτώματα της κατάθλιψης, που περιλαμβάνουν επίσης τις διαταραχές ύπνου και όρεξης, καθώς και πολλές μορφές μυϊκής, οστικής και νευροπαθητικής φύσης πόνων ή άλλων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων (δερματικών, εντερικών κ.ά.). Οι διαταραχές συγκέντρωσης και απόδοσης στην εργασία και στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου μπορεί να είναι συχνά αποτέλεσμα του ανεπαρκούς και κακής ποιότητας ύπνου, μπορεί όμως και να αποτελούν συμπτώματα μιας αγχώδους ή/και καταθλιπτικής διαταραχής που ενδεχομένως να προϋπήρχε ή να υπάρχει στον παρόντα χρόνο. Φυσικά, η κόπωση και η μειωμένη απόδοση που συχνά συνοδεύουν τις διαταραχές ύπνου επιτείνουν τα καθημερινά προβλήματα του ασθενούς, αυτό επιδεινώνει το άγχος ή την κατάθλιψή του και συνεπώς έχουμε συχνά τη διατήρηση ή την επίταση της αϋπνίας». Λαμβάνοντας, λοιπόν, ο ειδικός ένα πλήρες ιστορικό του ασθενή, μπορεί να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία, η οποία, όπως μας αναφέρει η κ. Τσιόλκα, στοχεύει στην αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών ή της ευρύτερης διαταραχής (ψυχικής ή σωματικής) ολιστικά. «Γίνεται αρχικά προσπάθεια να καταπολεμηθεί η αϋπνία μέσω της τήρησης κανόνων και συνηθειών υγιεινής του ύπνου. Εάν δοθεί φαρμακευτική θεραπεία, αυτή θα πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένης διάρκειας, ώστε η λειτουργία του ύπνου να αποκατασταθεί σταδιακά και σύντομα με φυσικό τρόπο, χωρίς να δημιουργηθεί εξάρτηση του ατόμου από υπναγωγά φάρμακα ή άλλες ουσίες (βαλεριάνα ή φυτικά βοηθήματα στην καλύτερη περίπτωση,

Συνήθεις επιπτώσεις από την έλλειψη ύπνου ➤ Kόπωση ➤ Μειωμένη

απόδοση

➤ Διαταραχές

συγκέντρωσης

➤ Επιδείνωση

άγχους ή κατάθλιψης

θήκες και καταστάσεις κάθε είδους –προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές, υργές αιτίες ή πυροδοτούν και εντείνουν προϋπάρχοντα προβλήματα διαταραχών ύπνου. άρκεια της νύχτας και εμποδίζουν το άτομο να κοιμηθεί.

υπνωτικά χάπια, αλκοόλ ή ενίοτε και ναρκωτικά-τοξικές ουσίες). Η έγκαιρη επίσκεψη στον ειδικό, πριν καταφύγει κανείς σε προσπάθειες “αυτοθεραπείας” με σκευάσματα και ουσίες που μπορεί να ενέχουν και κινδύνους, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη». Η αϋπνία δεν είναι όμως η μοναδική διαταραχή ύπνου. Το Κέντρο Μελέτης Ύπνου του ΕΚΠΑ που εδρεύει στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός ασχολείται, όπως υποδηλώνει άλλωστε η επωνυμία του, με τη μελέτη του ύπνου και ειδικεύεται σε όλες τις διαταραχές ύπνου. Ήρθαμε σε επικοινωνία με την πνευμονολόγο-φυματιολόγο Καλλιρρόη Λάμπρου που εργάζεται εκεί, η οποία μας επιβεβαίωσε αρχικά ότι ο ύπνος και η «επιστήμη» του δεν έχουν διερευνηθεί ακόμα πλήρως. «Πολλές μελέτες έχουν γίνει για την αναγκαιότητα του ύπνου, αλλά ακόμα δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις γιατί κοιμόμαστε και η λειτουργία του ύπνου παραμένει ένα αίνιγμα. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι ο ύπνος δεν είναι μια παθητική διαδικασία του οργανισμού, καθώς η αναστολή των λειτουργιών που επισυμβαίνουν κατά τη διάρκειά του είναι αναγκαία λειτουργική ρύθμιση του εγκεφάλου. Ο απαραίτητος χρόνος ύπνου ποικίλλει μεταξύ των ατόμων. Μελέτες που έχουν γίνει πάνω στο συγκεκριμένο θέμα δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων χρειάζεται 6,5-8,5 ώρες καθημερινά».

Tο φαινόμενο της άπνοιας Η κ. Λάμπρου αναφέρει ότι τα συνηθέστερα συμπτώματα που παρατηρεί κάποιος πριν αποφασίσει να επισκεφθεί το Κέντρο Μελέτης Ύπνου είναι η έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ροχαλητό και οι άπνοιες, τις οποίες και αντιλαμβάνονται οι παρακοιμώμενοι. Της ζητήσαμε να μας περιγράψει τις υπόλοιπες διαταραχές ύπνου που εξετάζουν στο Κέντρο. «Το Σύνδρομο Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΥ) είναι από τις πλέον διαδεδομένες νόσους και συναντάται σε ένα ευρύτατο φάσμα ηλικιών. Σύμφωνα με την Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία, σχεδόν 18 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες πάσχουν από ΣΑΥ, οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα άπνοιες κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες του εν λόγω συνδρόμου. Πρόκειται, λοιπόν, για τη συνηθέστερη ασθένεια που συνδέεται με τον ύπνο και χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απνοιών. Η άπνοια είναι μια διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου που οφείλεται σε μερική ή πλήρη απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών. Η άπνοια μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις

στην υγεία, όπως είναι η εμφάνιση αρτηριακής υπέρτασης, εμφράγματος του μυοκαρδίου, εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιακής ανεπάρκειας. Βλέπουμε συχνά επαγγελματίες οδηγούς λεωφορείων και ταξί, οι οποίοι αναφέρουν πως τους πήρε ο ύπνος στο τιμόνι και παρά τρίχα δεν προκάλεσαν ατύχημα. Ένας άντρας 45 ετών ανέφερε πως είχε τόσο έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, που έναν μήνα πριν έρθει σ’ εμάς δεν σηκωνόταν καθόλου από το κρεβάτι, γιατί φοβόταν πως οποιαδήποτε δραστηριότητα και να έκανε θα τον έπαιρνε ο ύπνος. Στο τέλος διαγνώστηκε με ΣΑΥ, έλαβε την κατάλληλη θεραπεία και έξι μήνες μετά μου ανέφερε πως είχε ξαναγεννηθεί». «Άλλες διαταραχές του ύπνου, όχι όμως τόσο διαδεδομένες όπως η άπνοια, είναι το Σύνδρομο Ανήσυχων Άκρων, ο τριγμός των δοντιών, η διαταραχή της συμπεριφοράς κατά τον REM ύπνο και η ναρκοληψία. Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ακρων (Periodic Limb Movement in Sleep, PLMs) χαρακτηρίζεται από δυσάρεστο αίσθημα στα άνω, αλλά κυρίως στα κάτω άκρα, όταν ο ασθενής παραμένει ακίνητος. Αυτό μπορεί να έχει χαρακτήρα πόνου, καύσου (καψίματος), αιμωδιών (μουδιάσματος) και συνοδεύεται από ακαταμάχητη επιθυμία κίνησης των άκρων. Η κίνηση αυτή μπορεί να είναι υπεύθυνη για τον κατακερματισμό του ύπνου και την πρόκληση χρόνιας στέρησής του. Έτσι, είναι συχνό αίτιο αϋπνίας τη νύχτα αλλά και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο βρουξισμός (τριγμός των δοντιών) εμφανίζεται συνήθως τη νύχτα, αλλά ενίοτε και την ημέρα. Μπορεί να παρουσια-

Ο δεκaλογος του καλοy yπνου 01. Πηγαίνετε στο κρεβάτι όταν νυστάζετε.

02. Μην πίνετε καφέ λίγες ώρες πριν από τη νυχτερινή κατάκλιση.

03. Αποφύγετε να πηγαίνετε στο κρεβάτι νηστικοί.

04. Αποφύγετε την κατανάλωση μεγάλων γευμάτων και αλκοόλ πριν από τον ύπνο, προτιμήστε ένα ελαφρύ γεύμα.

05. Μην καπνίζετε πριν από τον ύπνο.

06. Προσπαθήστε να κοιμάστε επαρκώς το βράδυ σε τακτική βάση.

07. Αποφύγετε την έντονη γυμναστική πριν από τον ύπνο.

08. Φροντίστε το δωμάτιό σας να είναι ήσυχο και σκοτεινό.

09. Αποφύγετε τα υπνωτικά χάπια ή, αν αυτό δεν είναι δυνατό, προσπαθήστε να γίνεται η κατανάλωσή τους με προσοχή.

10. Διατηρήστε μια σταθερή ώρα αφύπνισης κάθε πρωί.

στεί σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι δυνατόν να προκαλέσει σοβαρά οδοντικά προβλήματα. Οφείλεται σε έντονη σύσπαση των μασητήρων και κροταφικών μυών, συνήθως σε περιόδους μεγάλης ψυχικής έντασης. Η διαταραχή της συμπεριφοράς κατά τον REM ύπνο (REM sleepbehavior disorder, RBD) είναι μια παραϋπνική διαταραχή των ενηλίκων και εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στους ηλικιωμένους άνδρες. Ο ύπνος REM εμφανίζεται 60-90 λεπτά αφότου έχουμε κοιμηθεί και είναι το στάδιο εκείνο του ύπνου κατά το οποίο βλέπουμε τα όνειρα, χαρακτηρίζεται δε από την απουσία της μυϊκής δραστηριότητας, ενώ τα μόνα που κινούνται είναι τα μάτια και το διάφραγμα. Η διαταραχή της συμπεριφοράς κατά τον REM ύπνο χαρακτηρίζεται από επεισόδια έντονης και συχνά επικίνδυνης κινητικής δραστηριότητας που συνοδεύουν ζωηρά όνειρα. Η κινητική αυτή δραστηριότητα οφείλεται στην απουσία της μυϊκής ατονίας που χαρακτηρίζει τον REM ύπνο. Η ναρκοληψία είναι μια κλινική οντότητα η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπές σύντομων επεισοδίων ανεξέλεγκτης υπνηλίας και συχνά συνοδεύεται από μία ή περισσότερες από τις παρακάτω καταστάσεις: Κρίσεις ύπνου, οι οποίες συνίστανται σε αιφνίδια και ανεξέλεγκτα επεισόδια ύπνου REM, δηλαδή ο πάσχων κοιμάται και μπαίνει απευθείας στη φάση REM, χωρίς να προηγηθεί το διάστημα των 60-90 λεπτών. Καταπληξία, δηλαδή αιφνίδια απώλεια του μυϊκού τόνου που προκαλεί έντονο γέλιο ή σπανιότερα διέγερση, έκπληξη, θυμό ή έντονη αθλητική δραστηριότητα. Αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε πτώση κεφαλής ή της κάτω γνάθου, λύγισμα γονάτων ή και πτώση επί του εδάφους, με πλήρη όμως διατήρηση της συνείδησης. Υπνική παράλυση, δηλαδή σύντομη, επεισοδιακή απώλεια των εκούσιων κινήσεων που εμφανίζεται την περίοδο της επέλευσης του ύπνου (υπναγωγική ή προϋπνική) ή λιγότερο συχνά στην αφύπνιση (μεταϋπνική). Υπναγωγικές ψευδαισθήσεις που συνοδεύουν ή ακολουθούν την υπνική παράλυση και είναι ζωηρότατες και τρομακτικές ψευδαισθήσεις οπτικού, ακουστικού ή σωματικού περιεχομένου». Οι ειδικοί του Κέντρου Μελέτης Ύπνου μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και στην αντιμετώπιση των όποιων διαταραχών. Στο website του κέντρου μπορεί κάποιος να μάθει περισσότερα και να απαντήσει σε κάποια ειδικά σχεδιασμένα ερωτηματολόγια, αν θεωρεί ότι πάσχει από κάποια από τις παραπάνω διαταραχές, ώστε να απευθυνθεί στη συνέχεια εκεί για να μελετήσουν το πρόβλημά του. ¶

ΙNFO Κέντρο Μελέτης Ύπνου Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας Γενικό Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» www.hypnos.gr Έλενα Κ. Τσιόλκα Ψυχίατρος, MD, MSc, Υπ. Διδάκτωρ Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθήνας, Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας του Ύπνου (ΕΕΕΥ) Ελ. Βενιζέλου 27, Νέα Σμύρνη 210 9314318, 6946 007734 elena.tsiolka@gmail. com

27.11.14 – lifo

23

λογοτεχνια

ποιοσ θελει τουσ τελειουσ ηρωεσ;

Το μυθιστόρημά του για την Τσετσενία μετά τον πόλεμο είναι ένα συγκινητικό αριστούργημα για τους ανθρώπους που αντλούν ελπίδα από το τίποτα.

Δυστυχώς, όταν έγραφα τον Αστερισμό ήταν η εποχή που έρχονταν στο φως οι ατελείωτες ιστορίες από τις ακρότητες που είχαν διαπράξει οι Αμερικανοί στο Ιράκ ή στο Γκουαντάναμο. Δεν χρειάστηκε να πάω πολύ μακριά.

24 lifo – 27.11.14

ίναι αδύνατον να καταλάβεις πώς ο νεαρός Άντονι Μάρα, χωρίς προηγούμενη συγγραφική εμπειρία και χωρίς καν να έχει πατήσει το πόδι του στη μακρινή Τσετσενία, κατάφερε να γράψει ένα συγκλονιστικό αφήγημα για τον εμφύλιο πόλεμο που σπάραξε την περιοχή για μία δεκαετία, από το 1994 έως το 2004. Όλη η ιστορία του Αστερισμού ζωτικών φαινομένων –που λαμβάνει χώρα σε πέντε μέρες, αλλά με αφηγηματικές παρεκτροπές που ξεδιπλώνουν όλα όσα συνέβησαν ολόκληρη τη δεκαετία– ξεκινάει από ένα μικρό χωριό της Τσετσενίας, όταν ο γείτονας της μικρής Χαβάα, ένας αποτυχημένος γιατρός ονόματι Άχμεντ, τη φυγαδεύει στο γειτονικό νοσοκομείο. Εκεί, σε αυτό το βομβαρδισμένο τοπίο, γεμάτο από σοβαρά τραυματισμένους πρόσφυγες και αντάρτες, η μοναδική γιατρός Σόνια, ενόσω πενθεί για την εξαφανισμένη αδελφή της, προσπαθεί, μαζί με τον Άχμεντ, να επιβιώσει αλλά και να καταλάβει ποιος απρόσμενος μίτος που παρασέρνει πρόσωπα και πράγματα έδεσε τόσο ανέλπιστα τη μοίρα τους. Στην απεραντοσύνη της συνείδησής τους φωλιάζουν κυριολεκτικά καταστάσεις που δεν λογίζεται να ζήσει άνθρωπος στη σύγχρονη ανθρωπόμορφη πραγματικότητα. Είναι όντως αδύνατον να συλλάβεις τη μεταφυσική δύναμη της λογοτεχνίας που έκανε αυτό το τριαντάχρονο καλοσυνάτο αγόρι με την όψη nerd –τον οποίο φαντάζομαι να απέχει από τον καπνό και το αλκοόλ και να τρώει για πρωινό Cheerios– να ξέρει τόσο καλά τι σουβλίζει βαθιά την ανθρώπινη ψυχή. Γελάει όταν στο μέσο της κουβέντας μας του λέω με έκπληξη πόσο φυσιολογικός μου φαίνεται. «Είμαι απόλυτα φυσιολογικός» απαντάει γελώντας. «Και βαρετός μπορώ να πω ή, τουλάχιστον, να ομολογήσω πως ζω μια καθ’ όλα βαρετή ζωή. Δεν πιστεύω, άλλωστε, ότι για να γράψει κανείς ένα καλό βιβλίο πρέπει να φέρει εντός του κάτι καταραμένο ή να έχει βιώσει όλα όσα καλείται να περιγράψει. Το παν είναι η φαντασία. Δες κι εσύ τι κάνεις ως δημοσιογράφος: καλείσαι, πολλές φορές, να μιλήσεις για πράγματα σε διαφορετικές πλευρές του πλανήτη, που προφανώς δεν έχεις ζήσει ποτέ από πρώτο χέρι – κι όμως το κάνεις. Χωρίς τη φαντασία και τη λεκτική ικανότητα, προφανώς δεν θα το κατάφερνες». Κι ενώ ανταλλάσσουμε απόψεις για το τι σημαίνει περιγραφή και τι λογοτεχνική δεινότητα, έρχεται και η επόμενη έκπληξη: προτού ολοκληρώσει το βιβλίο, ο Μάρα δεν είχε καν πατήσει το πόδι του στην Τσετσενία και χρειάστηκε να τελειώσει την πρώτη γραφή του Αστερισμού ζωτικών φαινομένων για να μεταβεί από την Αμερική στα ισοπεδωμένα πεδία του αλλόκοτου αυτού τόπου. Εννοείται ότι δεν χρειάστηκε να αλλάξει καν την πλοκή, απλώς να την εμπλουτίσει, αφού βρήκε τα πάντα όπως ακριβώς τα είχε περιγράψει. Απλώς ανακάλυψε ένα πραγματολογικό λάθος – όπως μου λέει: «Χαζεύοντας διάφορα σημεία ανακάλυψα ότι η πρώτη σκαλωσιά που ανέφερα στο κείμενο δεν είχε εγκατασταθεί πριν από το 2007, οπότε το συγκεκριμένο σημείο έγι-

νε τουριστική ατραξιόν. Έτσι, θα έπρεπε να περικόψω κάποια σκηνή με τη σκαλωσιά που είχα εντάξει στην πρώτη γραφή του βιβλίου. Κατά τα άλλα, καταλάβαινα ότι το ισοπεδωμένο μέρος που αντίκριζα μπροστά μου ήταν όντως κάποτε ένα πανέμορφο τουριστικό μέρος, όπου πήγαιναν οι προνομιούχοι Ρώσοι, κάτι σαν τις Άλπεις της Ευρώπης». Σε αυτό το μέρος, πάντως, μετά τον εμφύλιο δεν έβρισκες παρά συντρίμμια και αλλοπαρμένους κατοίκους – περίπου όπως στο βιβλίο. Σαν τους έξι ήρωές του –αντίστοιχους με τα έξι ζωτικά φαινόμενα, όπως μου εξηγεί, που κάποια στιγμή συνενώνονται σε έναν αστερισμό– εξού και ο τίτλος. «Τον σκέφτηκα καθώς έψαχνα ένα ιατρικό λεξικό. Τα φαινόμενα που αποκαλύπτουν τον τρόπο που συγκροτείται η ίδια η ζωή σαν ένας ατελείωτος αστερισμός είναι αντίστοιχα έξι: οργάνωση, κίνηση, ανάπτυξη, επιθετικότητα, αναπαραγωγή και προσαρμογή». Είναι, ωστόσο, αδύνατον να φανταστείς ότι υπάρχει η παραμικρή συγκρότηση πίσω από το χάος που διέπει τις ψυχές των έξι χαρακτήρων: ζωντανοί νεκροί οι οποίοι παίρνουν δύναμη από τις αναμνήσεις της προηγούμενης ζωής τους, που καταφθάνουν τσακισμένες, κατακερματισμένες κι εξαρτημένες από βασικά πράγματα – μυρωδιές, χρώματα, μια ελάχιστη έστω ικμάδα δημιουργίας. «Κι όμως, η δημιουργία υπάρχει ως αδιαφιλονίκητη ανάγκη του ανθρώπου, ακόμη και στις χειρότερες καταστάσεις, και αυτό φαίνεται και στους ήρωές μου» επιμένει ο Μάρα. «Είναι κάτι που συνειδητοποίησα όταν βρέθηκα στην Τσετσενία».

Ι

σως αυτό να έχει να κάνει και με τον σουρεαλιστικό και εντελώς ιδιότυπο τρόπο που έχουν οι Τσετσένοι να αντιδρούν στα πράγματα. «Όντως, κι αυτό είναι κάτι που ήθελα να το δείξω με κάθε τρόπο στο βιβλίο μου. Το συνειδητοποιείς σε κάθε έκφανση της ζωής τους, ακόμα και στα γεγονότα που περιγράφει η Πολιτκόφσκαγια στο βιβλίο της, που με βοήθησε πολύ στην έρευνά μου. Εκεί γνώρισα ανθρώπους που ένιωθαν ότι τα πιο αλλόκοτα και ακραία πράγματα μπορεί να είναι φυσιολογικά, όπως το να βάζουν τα ρούχα τους στο ψυγείο, γιατί αυτό ήταν το μόνο “έπιπλο” που τους είχε απομείνει». Σίγουρα, πάντως, η φαντασία είναι το μόνο που έχει απομείνει στους ήρωες του βιβλίου του Μάρα – από εκεί αφορμάται και η ελπίδα τους. Ίσως πάλι το γεγονός ότι έχουν χάσει τα πάντα να τους κάνει και τόσο ενδιαφέροντες. «Σίγουρα, το ότι είμαστε ατελείς μας κάνει ακόμα πιο πλούσιους ψυχικά και μας αναγκάζει να ανακαλύψουμε δυνάμεις που ούτε καν φανταζόμασταν. Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να έχει ένας τέλειος χαρακτήρας για τη λογοτεχνία; Αρχικά σκεφτόμουν να κάνω τον κεντρικό μου πρωταγωνιστή, τον Άχμεντ, κάτι σαν τον Τζορτζ Κλούνεϊ, αλλά μετά άλλαξα γνώμη. Ποιος θα μπορούσε να ταυτιστεί, ή έστω να νιώσει γοητευμένος, από έναν τέτοιο τύπο;» μου λέει γελώντας. Κι όντως, ένας από

τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες στο βιβλίο είναι ο Ραμζάν: ξοφλημένος, βασανιστής και δωσίλογος. Αλλά, και πάλι, ο Μάρα δεν στέκεται απέναντί του δικάζοντάς τον. Προσπαθεί να δει την «εξέλιξή» του σε έναν τόσο απεχθή άνδρα. «Αυτό που με ενδιέφερε να δω ήταν πόσο το τραύμα γεννάει ηθική “ανεπάρκεια”, για να το πω έτσι. Σε άλλες συνθήκες, και αν τα πράγματα δεν ήταν τόσο οριακά, ο Ραμζάν ενδεχομένως να κατέληγε ένας μικροκακοποιός που θα έκλεβε από συνοικιακά μαγαζιά καραμέλες. Αλλά το γεγονός ότι βρέθηκε σε οριακές συνθήκες έβγαλε στο φως τις χειρότερες, και μάλλον τις πιο καταστροφικές ιδιότητες. Δεν γεννήθηκε κακός, όπως δεν πιστεύω ότι γεννιέται κανείς κακός εν γένει. Αλλά είναι άπειρα τα γεγονότα που μπορούν να μας κάνουν να αντιδρούμε με συμπόνια ή σκληρότητα». Το ουδείς εκών κακός, άλλωστε, ταιριάζει σε κάθε πρωταγωνιστή του βιβλίου του Μάρα, ακόμα και στις πιο απηνείς του αντιδράσεις – συγκλονιστικός είναι επιπλέον και ο τρόπος που περιγράφει τα βασανιστήρια. «Διάβασα πολλά βιβλία, είναι αλήθεια, αλλά προσέτρεξα και σε πραγματικά ρεπορτάζ. Δυστυχώς, όταν έγραφα τον Αστερισμό ήταν η εποχή που έρχονταν στο φως οι ατελείωτες ιστορίες από τις ακρότητες που είχαν διαπράξει οι Αμερικανοί στο Ιράκ ή στο Γκουαντάναμο. Δεν χρειάστηκε να πάω πολύ μακριά». Ωστόσο, πολύ μακριά χρειάστηκε να πάει όταν έγραφε και ξανάγραφε το βιβλίο, προσθέτοντας και αφαιρώντας κάθε φορά, ξαναγυρνώντας στην αρχή για να τονίσει μια μικρή λεπτομέρεια σε μια περίτεχνη και πρωτότυπη αφήγηση που εξελίσσεται σαν σπείρα. «Κάθε φορά που τέλειωνα ένα σχεδίασμα του βιβλίου, το τύπωνα και άρχιζα να το ξαναδουλεύω από την πρώτη του λέξη. Με χαρά συνειδητοποίησα ότι δεν ήμουν ο μόνος. Ένας ζωγράφος που αγαπώ πολύ, ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ, επιστρέφει διαρκώς στον ίδιο πίνακα, ξανά και ξανά, σε διαφορετικές εποχές και με διαφορετικά εκφραστικά μέσα, για να εξηγήσει τα πράγματα που κάθε φορά φαίνονται να αποκαλύπτονται μπροστά του με μεγαλύτερη ενάργεια. Και σε αυτό με βοήθησαν οι διαρκείς επανεκτυπώσεις του βιβλίου». Αυτές βοήθησαν, επίσης, να δει όλες τις λεπτομέρειες και τα λάθη, να βάλει τις τελικές πινελιές και να καταθέσει ένα αριστούργημα που τον έκανε με το «καλημέρα» να αναγνωριστεί ως συγγραφέας σε ολόκληρο τον κόσμο. Τον ρωτάω πότε ένιωσε βαθιά μέσα του ότι μπορεί να απλώσει το χέρι και να συστηθεί στον άλλο με αυτήν τη βαρυσήμαντη ιδιότητα. «Μα, όταν έγραψα τον Αστερισμό φυσικά. Κατάλαβα ότι μπορώ να είμαι συγγραφέας» μου λέει σκύβοντας με κάποια ντροπή το κεφάλι. Αλλά, και πάλι, ο Άντονι Μάρα δεν φαίνεται άνθρωπος που αναζητά την ασφάλεια σε δεδομένες ταμπέλες και ιδιότητες αλλά σε χαμένα φαινόμενα. «Νομίζεις ότι η πατρότητα έχει καμιά σημασία; Όχι, πατέρα, όχι. Είμαστε τα παιδιά λύκων» γράφει κάπου στο βιβλίο. Κι αυτό το νεαρό αγόρι από την ηλιόλουστη Καλιφόρνια φαίνεται να έχει δει τα σκοτάδια καλύτερα και από τον ίδιο τον εαυτό του. ¶

«Αρχικά σκεφτόμουν να κάνω τον κεντρικό μου πρωταγωνιστή κάτι σαν τον Τζορτζ Κλούνεϊ, αλλά μετά άλλαξα γνώμη. Ποιος θα μπορούσε να ταυτιστεί με έναν τέτοιο τύπο;»

Δυστυχώς, όταν έγραφα τον Αστερισμό ήταν η εποχή που έρχονταν στο φως οι ατελείωτες ιστορίες από τις ακρότητες που είχαν διαπράξει οι Αμερικανοί στο Ιράκ ή στο Γκουαντάναμο. Δεν χρειάστηκε να πάω πολύ μακριά

ΙNFO O Άντονι Μάρα μόλις βραβεύτηκε με το Athens Prize for Literature. Ο «Αστερισμός ζωτικών φαινομένων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.

ΙNFO O Αντονι Μάρα βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα για να παραλάβειτο βραβείο «Athens Prize for Literature» και να μιλήσει στους αναγνώστες σε μια εκδήλωση στις 26/11 στον Ιανό. Ο «Αστερισμός ζωτικών φαινομένων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ικαρος.

αντονι μαρα Το νεο ζωτικο φαινομενο της λογοτεχνιας

Από την Τίνα Μανδηλαρά Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν

27.11.14 – lifo

25

comic

Ilan Manouach

Shapereader: Eνα κoμικ για τυφλοyς Ένας Έλληνας εκδότης κατόρθωσε κάτι υπέροχο: χάραξε πάνω σε 57 ξύλινες πλάκες την ιστορία δύο κλιματολόγων που ψάχνουν στον Αρκτικό Κύκλο δύο αρχαίες παγοκολόνες. Με μία διαφορά: η ιστορία είναι κόμικς σε γλώσσα Μπράιγ για τυφλούς. Από τη Mαρία Παππά

ΙNFO www.shapereader. org, https://www. facebook.com/ilan. manouach

26 lifo – 27.11.14

Τ

ο Shapereader είναι ένα ρεπερτόριο από patterns με σκοπό να μεταφραστούν λέξεις και έννοιες σε ανάγλυφα σχήματα. Ξεκίνησε με πρωταρχικό σκοπό να αποδοθεί ένα έργο σε κόμικ για ένα αναγνωστικό κοινό τυφλών ή με προβλήματα στην όραση. Αν και απευθύνεται κυρίως σε άτομα αυτής τη κοινότητας, η εξέλιξή του επιτρέπει να γίνει προσβάσιμο και σε ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Το Shapereader χρηματοδοτήθηκε από το φινλανδικό ίδρυμα Koneen Saatio το 2013, στο πλαίσιο μιας πρόσκλησης για συμμετοχές με θέμα την τέχνη και την πολυγλωσσία. « Ένας λόγος που σκέφτηκα να φτιάξω ένα κόμικ για τυφλούς είναι επειδή το Μπράιγ είναι γλώσσα προς εξαφάνιση, δεν χρησιμοποιείται, τουλάχιστον στη Φινλανδία, για την αναγνωστική απόλαυση, αλλά για πολύ βασικές χρήσεις πλέον, όπως η ανάγνωση πληροφοριών φαρμάκων, ο προσανατολισμός σε δημόσιους χώρους κ.ά.» μας λέει ο δημιουργός του Ilan Manouach. Το Arctic Circle είναι το πρώτο αφηγηματικό έργο που σχεδιάστηκε με βάση το ρεπερτόριο σχημάτων του Shapereader και τη γραφή των τυφλών, το Μπράιγ. Στις 57 σελίδες του ο Manouach αφηγείται την ιστορία δύο κλιματολόγων που κάνουν γεώτρηση στον Αρκτικό Κύκλο για παγοκολόνες πάνω στις οποίες βρίσκονται χαραγμένα patterns που φέρουν πληροφορίες για το βαθύ ιστορικό κλιματικών αλλαγών του πλανήτη. Η ιστορία είναι διαθέσιμη στα αγγλικά και στα φινλανδικά. Για τη δημιουργία του, συνεργάστηκε με τη Βιβλιοθήκη Τυφλών Ιίρις στο Ελσίνκι και έκανε τα πρώτα τεστ με επισκέπτες και προσωπικό του ιδρύματος. «Δούλεψα αρχικά με την πρόεδρο του ιδρύματος κ. Μάρκουλα. Της πήγα τις πρώτες πλάκες που είχα φτιάξει. Τις διάβασε και μου έκανε κάποιες προτάσεις για το βάθος της χάραξης και την επιλογή του υλικού» αναφέρει. Το έργο συνοδεύεται από 6 ξύλινους πίνακες υπομνημάτων, χαραγμένους με λέιζερ, που βοηθούν τον αναγνώστη να εξοικειωθεί με το ρεπερτόριο των ανάγλυφων σχημάτων, πριν ξεκινήσει να διαβάζει την ιστορία. Τα 210 σχήματα που απαρτίζουν αυτό το λεξικό χαμηλής ευκρίνειας χωρίζονται σε κατηγορίες και συμβολίζουν συγκεκριμένα στοιχεία της ιστορίας. Υπάρχουν 28 σχήματα για χαρακτήρες, 11 σχήματα για τοποθεσίες, 47 για αντικείμενα, 35 για διαφορετικές δράσεις, 69 για συναισθήματα και τις ενδιάμεσες αποχρώσεις τους, καθώς και σχήματα για τρόπους προσφώνησης των κειμένων και άλλους αφηγηματικούς μηχανισμούς, γνωστούς στους αναγνώστες των κόμικς. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ilan Manouach ασχολείται με τα κόμικς. Η δουλειά του, που εκδίδεται κυρίως στις Βρυξέλλες, αφορά συχνά πειραματισμό πάνω σε υπάρχοντα έργα. Ερευνά τρόπους πρόκλησης του αναγνωστικού κοινού μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα αντίληψης της Ένατης Τέχνης, προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα. Εδώ, στην Ελλάδα, βρίσκεται πίσω από την Inkpress, που μεταφράζει αμερικανικά κόμικς στα ελληνικά, και τον Τοποβόρο, έναν μικρό εκδοτικό οίκο που περιορίζει γεωγραφικά την παραγωγή και την πώληση των βιβλίων στη γειτονιά των Εξαρχείων. ¶

trivia To Arctic Circle είναι χαραγμένο πάνω σε 57 ξύλινες πλάκες διαστάσεων 35x50 εκ., 6 πλάκες υπομνημάτων και χρησιμοποιεί ένα σύνολο από 6.000 patterns. Ζυγίζει γύρω στα 95 κιλά. Παρουσιάστηκε πρώτη φορά από τη γλωσσολόγο Νάντια Παρασκευούδη στο Διεθνές Συμπόσιο των Visual Linguistics στο Ανόβερο και για το 2015 και 2016 ετοιμάζονται εκθέσεις σε Γαλλία, Βέλγιο, ΗΠΑ, Ινδία, Αγγλία και Ιαπωνία. Το έργο χαράχτηκε και κόπηκε από τους Γιάννη και Βαγγέλη Δημαρά στην Production Xάραξη προϊόντων και υλικών διακόσμησης. O σχεδιασμός των patterns έγινε από τον Αντώνη Καλαγάτση.

27.11.14 – lifo

27

θεατρο

☛ ΙNFO «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου» Μονόλογος του Κώστα Σωτηρίου Σκηνοθ.: Β. Θεοδωρόπουλος Ερμηνεύει: Ελ. Ουζουνίδου Σκην.-κοστ.: Μ. Αυγερινού Θέατρο του Νέου Κόσμου (Δώμα) Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος 210 9212900 Πληροφορίες: Απόγ. Κυρ. 7 μ.μ. Βραδ. Τετ.Σάβ. 9.15 μ.μ. Τιμή: €12, 10, 8

28 lifo – 27.11.14

Ο

σο περίμενα στο φουαγέ του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, μια παρέα ηθοποιών έλεγαν τα λόγια τους για να ξεκινήσουν πέρασμα ενός έργου στην Κεντρική Σκηνή. Γύρω στις 11:00 τα χειροκροτήματα και τα μπράβο από το Δώμα απέσπασαν την προσοχή μου από την πρόβα τους και λίγο μετά οι θεατές άρχισαν να κατεβαίνουν από τον πάνω όροφο. Η μικρή θεατρική σκηνή γεμίζει ασφυκτικά κάθε βράδυ με ανθρώπους κάθε ηλικίας για μια παράσταση μεγάλης συγκίνησης, που ταυτόχρονα προσφέρει πολύ γέλιο. Κι όλα αυτά χάρη σε ένα τρυφερό έργο και την εξαιρετική ερμηνεία της Ελένης Ουζουνίδου. Το έργο Σταματία, το γένος Αργυροπούλου του Κώστα Σωτηρίου είναι ακόμα μια εξιστόρηση της νεότερης Ελλάδας μέσα από γεγονόταορόσημο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου, από την Κατοχή μέχρι σήμερα, με μια ιδιαιτερότητα όμως σε σχέση με άλλα έργα. Η αφήγηση, που βρίσκεται στα όρια του κωμικο-τραγικού, δίνεται μέσα από τα πάθη μιας δεξιάς οικογένειας. Η Σταματία δεν είναι ηρωίδα για κάποιον λόγο, αλλά ο μέσος όρος. Η Ουζουνίδου καταφέρνει να την αποδώσει ακριβώς στο μεταίχμιο μεταξύ γελοιοποίησης, ως μια σαλεμένη γεροντοκόρη, και τραγικής φιγούρας. Καθόμαστε στον ξύλινο πάγκο, όσο οι συνάδελφοί της συνεχίζουν να προθερμαίνονται, και σχολιάζω το γεγονός ότι τα χρόνια της κρίσης έχουν κάνει την εμφάνισή τους αρκετές παραστάσεις επανεκτίμησης της ελληνικής ταυτότητας, σαν να προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε τα αίτια που μας έφεραν μέχρι εδώ. Η Ουζουνίδου συμφωνεί: «Προσπαθούμε να επαναπροσδιοριστούμε, κατά κάποιον τρόπο, κι αυτό συμβαίνει συχνά μέσω του θεάτρου. Όποτε βρισκόμαστε σε βαθύ προβληματισμό, ανατρέχουμε στην ιστορία. Βέβαια, με τη Σταματία γίνεται μια ανατροπή, γιατί την ιστορία, ειδικά στο θέατρο, την ξέρουμε από την πλευρά των ηττημένων, των αριστερών. Η Σταματία είναι μια γυναίκα συντηρητική, δεξιά». Που όμως ο συγγραφέας την εκθέτει ως καρικατούρα, παρατηρώ, για να πάρω την απάντηση: «Ναι, αλλά μέσα από την αφέλεια και την καλοσύνη της. Νομίζω ότι ο Σωτηρίου την έχει γράψει με πολλή αγάπη, όπως την αντιμετωπίσαμε κι εμείς, ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος κι εγώ, με μεγάλη αγάπη και συμπάθεια. Την κρίνουμε, βέβαια, γι’ αυτό και αποκτάει χιούμορ η παράσταση, γιατί είναι μια γυναίκα με βαθύ συντηρητισμό, υπερβολικά πιστή στις αξίες». Η Σταματία είναι η κλασική θεία, γεροντοκόρη ή χήρα, που συμπαραστέκεται στην ελληνική οικογένεια παντοιοτρόπως. Πρόκειται για μια ηλικιωμένη γυναίκα που πέρασε μια ολόκληρη ζωή μένοντας πιστή στη μνήμη του αρραβωνιαστικού της, ο οποίος πέθανε πριν

καν προλάβουν να χαρούν τον έρωτά τους, καταλήγοντας να διοχετεύσει όλη της την αφοσίωση στα παιδιά της αδελφής της. Η ηθοποιός, που επί σκηνής ταυτίζεται απόλυτα με τον χαρακτήρα, λέει: «Η αλήθεια είναι ότι έρχονται και μου λένε “αχ, μου θύμησες τη θεία μου’’, “μου θύμησες τη μεγάλη μου αδελφή’’, “έτσι τα λέει και με αυτόν ακριβώς τον τρόπο’’. Η κακομοίρα η Σταματία δίνει ό,τι έχει και δεν έχει στ’ ανίψια της για να μεγαλώσουν με ανέσεις και να μορφωθούν». Ας προσθέσουμε, λοιπόν, ότι στο έργο θίγεται πρωτίστως η κλασική ελληνική αχαριστία… Αλλά ακόμα και αν δεν έχουμε μια τέτοια θεία, την ξέρουμε, τη βλέπουμε στις απογευματινές των θεάτρων ή σε αξιοπρεπή ζαχαροπλαστεία με συνομήλικές της. «Εσύ σε ποια θεία πάτησες για να την ερμηνεύσεις;» ρωτάω. Έκανα μια σύνθεση από πολλές γυναίκες που ξέρω στη ζωή μου και τελικά βγήκε ένας χαρακτήρας συγκεκριμένος και αναγνωρίσιμος. Από την αρχή των προβών άρχισα να ανακαλώ μνήμες από γειτονιές, καθώς έχω μεγαλώσει στην επαρχία, όπου ο κόσμος είναι πιο αθώος, σαν τη Σταματία. Όταν μεγάλωνα, αυτά τα πρόσωπα ήταν πολύ έντονα μέσα στην πόλη μου, την Κομοτηνή». «Γιατί ένα τέτοιο έργο σήμερα;» αναρωτιέμαι, καθώς δεν παύει να μηρυκάζει ένα είδος λογοτεχνικής παράδοσης που έχουμε ξαναδεί ουκ ολίγες φορές. «Πρώτα απ’ όλα, έχει μια πολύ ύπουλη και πολιτική σκέψη. Είναι ένα κείμενο που διαρκώς υπονομεύει κάτι, μια γενιά ή περισσότερες, και κάποιες γυναίκες, αλλά κυρίως μια χώρα που τυλίγει στα σεμεδάκια τα πάντα και σιωπά. Έχει πολύ έντονα αυτή την πολιτική σκέψη από πίσω». Το σκηνικό που υπογράφει η Μαγδαληνή Αυγερινού καλύπτεται από πολλά σεμεδάκια, ενώ ένα μεγάλο patchwork από αυτά παίζει και δραματουργικό ρόλο. «Τι καλύπτουν τα σεμεδάκια;» ρωτάω. Μου απαντάει: «Τα πάντα. Τα εγκλήματα που έχουν γίνει. Τα εγκλήματα που γίνονται στα σπίτια και τα εγκλήματα που γίνονται στη χώρα. Αλλά και τις ασχήμιες και τη φτώχεια. Παράλληλα, τα σεμεδάκια της παράστασης είναι και νοσοκομείο, ένας ψυχικός τόπος». Πού την πονάς τη Σταματία; «Την πονάω που πραγματικά έδωσε όλο της το είναι να μεγαλώσει τα ανίψια της. Είναι βαθιά δεξιά, συντηρητική, υπερβολικά χριστιανή και θρήσκα, αλλά παράλληλα έδωσε τα πάντα για να μεγαλώσει δυο παιδιά που δεν της ανήκαν και τελικά την πίκραναν, γιατί απλώς ζούσαν και μεγάλωναν σε έναν κόσμο τελείως διαφορετικό από αυτόν που είχε συνηθίσει εκείνη. Αυτή είναι η πληγή της, η ρωγμή της: ο κόσμος που της δίδαξε ο πατέρας της, η αυλή του σπιτιού της και η βιβλιοθήκη με 2-3 βιβλία ιστορίας περί Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οτιδήποτε ξεπερνάει αυτά τα όρια είναι εγκληματικό, επικίνδυνο, επαναστατικό. Παρόλο που δεν τους καταλαβαίνει, τους προσφέρει τα πάντα. Και, βέβαια, η μοναξιά στο τέλος. Εκεί πικραίνομαι

και βλέπω και τους θεατές που συγκινούνται, όταν πια μένει παντελώς μόνη με τα σεμεδάκια της. Καταλαβαίνω ότι τη συμπονούν, της συγχωρούν την αθωότητα και την αφέλειά της». Η αφήγηση της Σταματίας ξεκινάει από τα γυμνασιακά χρόνια, όταν ο πατέρας της ήταν ανώτερος υπάλληλος του υπουργείου Εμπορίου. Αν και ο συγγραφέας περιγράφει μια πενηντάρα, η αφήγηση δεν σταματάει στο παρελθόν. Στην παράσταση έχουν μπει με έξυπνο τρόπο εμβόλιμα σχόλια για τη σημερινή πολιτική κατάσταση και την επιστροφή της άκρας δεξιάς. «Αυτό ήταν ιδέα του Βαγγέλη και την υλοποίησε με χαρά ο συγγραφέας» μου εξηγεί. Η Σταματία, που δεν απέχει πολύ από τις ηρωίδες του Τρίτου Στεφανιού, αλλά και άλλων που μιμήθηκαν τον εσωτερικό μονόλογο, έμεινε όλη της τη ζωή παρθένα. Η ανιψιά της λέει ότι “έχει τζαζέψει απ’ το λιβάνι και την αγαμία”». Η ηθοποιός συμπληρώνει: «Ε, ναι! Δεν έχει χαϊδευτεί ποτέ, οι χυμοί της δεν έχουν εκτονωθεί ποτέ. Βάσει κειμένου, θα έπρεπε να είναι 50. Εφόσον γεννήθηκε το ’33, σήμερα είναι 81 και δεν έχει νιώσει ποτέ κάτι στο σώμα της. Αυτό επηρεάζει και το μυαλό της».

Ε

ν τέλει, χρειάστηκε μια κρίση για να γίνει αυτό το έργο; «Ο Σωτηρίου το ολοκλήρωσε πρόσφατα, αλλά το ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια. Είναι και σαν να εκφράζει μια συλλογική συνείδηση σε καιρό κρίσης. Δεν ξέρω αν θα είχε την ίδια ένταση και αποδοχή αν το κάναμε σε πιο ανέμελους καιρούς». Συνεχίζω: «Είδες κάποιον συμβολισμό; Η Σταματία θα μπορούσε να είναι η ίδια η Ελλάδα. Η εμβληματική φιγούρα του πατέρα φασίστα ως μια ηγεσία προπολεμική, μετά μια ζωή ανεπαρκής, όπως υπήρξε η χώρα για δεκαετίες, μέχρι που οι περιστάσεις τρελαίνουν και τη Σταματία και την Ελλάδα, όπως η πραγματικότητα σήμερα. Ειδικά στο σπαρταριστό φινάλε». Βλέπω στο πρόσωπό της την έκπληξη. «Μα, είναι αυτό ακριβώς! Και κάτι άλλο. Συνειδητοποίησα ότι τελικά δεν είναι μονόλογος αλλά ένας διάλογος με το κοινό, που είναι πάρα πολύ ωραίο συναίσθημα, που με μαγεύει. Έχω παίξει κι άλλους μονολόγους, αλλά εδώ, καθώς είμαι πολύ κοντά στους θεατές, είναι σαν να συν-παίζουμε. Παίρνω τόσο πολλά από τις αντιδράσεις τους, το τι εισπράττουν, πιάνω το χιούμορ τους, συμβαίνει κάτι μαγικό. Κάνω διπλές παραστάσεις Σαββάτο και Κυριακή και παίρνω τέτοια χαρά μέσα μου! Τελειώνει η παράσταση και είμαι σε ανάταση γιατί περνάω πολύ ωραία με τους ανθρώπους. Ξέρεις, το γέλιο είναι ικανό να σε παρασύρει και να σε πάει σε εντελώς άλλο δρόμο από εκεί που ξεκίνησε το όλο πράγμα. Υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί το ύφος της παράστασης. Αλλά καταλαβαίνω ότι επικοινωνούμε με το κοινό κι αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση» μου λέει με απόλυτη ειλικρίνεια, που αντανακλάται στο τεράστιο χαμόγελό της. «Νομίζω, τα είπαμε όλα» συμπληρώνει. ¶

Είναι ένα κείμενο που διαρκώς υπονομεύει κάτι, μια γενιά ή περισσότερες, και κάποιες γυναίκες, αλλά κυρίως μια χώρα που τυλίγει στα σεμεδάκια τα πάντα και σιωπά.

ΓΙΑΤΙ ΟΛΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕλΕνη ΟυζουνΙδου; Με τον μονόλογο «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου» η εξαιρετική ηθοποιός χτίζει μια ηρωίδα στον αντίποδα της «ποίησης της ήττας»: δεξιά, γεροντοκόρη, υπερσυντηρητική. Περιέργως, το κοινό τη λατρεύει (όπως τις αμαρτίες του).

φωτο: νικοσ καρανικολασ

Από τον Χρήστο Παρίδη

27.11.14 – lifo

29

απο ton m. hulot. φωτογραφια: παρις ταβιτιαν.

οιAθηναίοι

τρόπο να βρεθώ σε κάποια εφημερίδα. Με γοήτευαν ξεχωριστές πένες, όπως ο Βουρνάς, ο Λειβαδίτης, ο Σταύρου, ο Χαΐνογλου, άνθρωποι με λαμπρή θητεία στη δημοσιογραφία και στην Αριστερά – ήθελα να τους μοιάσω. Αριστερός ήμουν κι εγώ ιδεολογικά κι ας μην είχα ενταχθεί κάπου. Η προσωπική μου γνωριμία με τον Τάσο Βουρνά με έφερε, εν τέλει, το 1965 στο κατώφλι της «Αυγής» και της «Δημοκρατικής Αλλαγής». Κατέληξα στη δεύτερη, γιατί μου είπε ότι «εκεί έχει πιο νεανικό περιβάλλον, θα σου ταιριάζει καλύτερα!». Έτσι πήρα τον δρόμο μου σε ηλικία 22 ετών. Τα γραφεία της «Δημοκρατικής Αλλαγής» βρίσκονταν γωνία Ομήρου και Σταδίου, ακριβώς κάτω από την Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών. Τα όργανα μας ήξεραν έναν-έναν σε μια εποχή που ήταν ρίσκο να εργάζεσαι σε αριστερά έντυπα, κι ας κυκλοφορούσαν νόμιμα.

q Υπήρχαν τότε στον Τύπο προσωπικότητες που προκαλούσαν δέος με τις γνώσεις, την οξύνοια και την ποιότητα της γραφής τους. Για να σε κάνουν αρχισυντάκτη π.χ. έπρεπε να ήσουν κάποιος σπουδαίος, δεν γινόταν ο οποιοσδήποτε. Για να γίνεις συντάκτης έπρεπε να γράφεις γρήγορα και αλάνθαστα, εφόσον βέβαια δεν υπήρχαν υπολογιστές, πληκτρολόγια, αυτόματοι διορθωτές κ.λπ., ενώ και οι γραφομηχανές σπάνιζαν. Ο αρχισυντάκτης σού μουντζούρωνε το γραπτό μία, δύο φορές, την τρίτη σε έστελνε σπίτι σου. Περνούσε, δε, καιρός προτού σου επιτρέψουν να υπογράψεις κείμενο. Χρειαζόταν, ακόμα, να διαθέτεις πραγματικό πάθος για τη δουλειά, γιατί βέβαια ούτε ωράρια, ούτε ρεπά, ούτε άδειες υπήρχαν ουσιαστικά. Αρχικά, δούλευες κιόλας τσάμπα, ως μαθητεία. Αν σε βάζανε στο μισθολόγιο, έκανες πάρτι! Άπαξ, όμως, και γινόταν αυτό, ρίζωνες. Οι μισθοί ήταν μικροί, αλλά σταθεροί, απολύσεις και περικοπές δεν γίνονταν, εκτός πια κι αποδεικνυόσουν άχρηστος.

q Σήμερα οι αριστεροί δημοσιογράφοι βρίσκουν ανοιχτές πόρτες, τους σέβονται και τους περιποιούν τιμή, πράγματα αδιανόητα για μας. Τότε, ακόμα και ο απλός αναγνώστης έπρεπε να κρύβει την εφημερίδα του από αδιάκριτα μάτια. Ο ίδιος ο περιπτεράς σ’ την έδινε διπλωμένη ανάποδα, να μη φαίνεται ο τίτλος, γιατί καραδοκούσε ο χαφιές ή ο αστυνόμος που θα μπορούσε να ζητήσει τα στοιχεία σου, να σε πάει στο τμήμα, να σε φακελώσει, τέτοια! Οι συντάκτες εργαζόμασταν σχεδόν σε συνθήκες παρανομίας. Γι’ αυτό και η Αριστερά χρειαζόταν συνετούς, μυαλωμένους, αποφασισμένους ανθρώπους, που να μπορούν να κινούνται σε μια όλο αγκάθια ατραπό, όπου εύκολα μάτωνες. Χάρη στη φωτισμένη προσωπικότητα του Γιάννη Πασαλίδη κατάφερε, άλλωστε, και η ΕΔΑ, παρά τις διώξεις και την τρομοκρατία, να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση το ’58.

q Δεν υπήρχε, ωστόσο, στον Τύπο γενικότερα το φαινόμενο μεγάλοι επιχειρηματίες να αποκτούν κάποια εφημερίδα, ώστε να εξυπηρετήσουν καταρχάς τα δικά τους συμφέροντα. Οι εκδότες ήταν οι ίδιοι «ψημένοι» δημοσιογράφοι και ζούσαν για τις εφημερίδες τους. Άγνωστη ήταν, ακόμα, η έννοια του δημοσιογράφου-σταρ. Γνωστό και δημοφιλή σε έκαναν η ποιότητα της δουλειάς σου και η απήχησή της στο αναγνωστικό κοινό, τη φάτσα σου όμως ελάχιστοι τη γνώριζαν. Για προνόμια και διευκολύνσεις, φυσικά, ούτε λόγος, ειδικά για εμάς τους αριστερούς. Είχαμε, ωστόσο, την εκτίμηση και την αγάπη του απλού κόσμου, που μας έβλεπε σαν διαμεσολαβητές του – στις λαϊκές γειτονιές μάς λάτρευαν.

q Μπορεί το Διαδίκτυο να βοηθά πολύ στη διάχυση της πληροφορίας, στη δημοσιογραφία όμως καθαυτή κάνει μάλλον κακό, γιατί έχει ουσιαστικά καταργήσει το ρεπορτάζ. Για να φέρεις μια είδηση παλιότερα, έπρεπε να κάνεις επιτόπια έρευνα, να τρέξεις, να κοπιάσεις, να πιέσεις, να εξασφαλίσεις δηλώσεις, φωτογραφίες, πράγματα που τώρα γίνονται με μερικά απλά «κλικ». Διέθετες, όμως, έτσι μια εγκυρότητα και μια αξιοπιστία που σήμερα είναι ζητούμενα. Επιπλέον, οι συντάκτες ήταν καλλιεργημένοι άνθρωποι, πολλοί ήταν επίσης ποιητές ή λογοτέχνες – οι ίδιες οι εφημερίδες αντιλαμβάνονταν πως είχαν μια ευρύτερη παιδαγωγική και μορφωτική αποστολή κι έτσι αφιέρωναν σεβαστό χώρο στην πνευματική κίνηση, κάτι που σήμερα έχουν περιορίσει πολύ. Εξέλιπε, επίσης, το χρονογράφημα, που απολάμβανε παλιότερα προνομιακή θέση στα πρωτοσέλιδα, συνδυάζοντας ρεπορτάζ και λογοτεχνία. Ο χρονογράφος ήταν ένας ελεύθερος σκοπευτής, ένας «γαβριάς» της δημοσιογραφίας, που μπορούσε να έχει λόγο για όλα.

q Δημοσιογραφικά βιβλία (ρεπορτάζ, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, μυθιστορήματα), ιστορία και ποίηση είναι τα καλύτερα αναγνώσματα για έναν νέο δημοσιογράφο – ειδικά η τελευταία. Είναι απίστευτο πόσο βοηθά στη γραφή και στη διατύπωση νοημάτων η γνώση σπουδαίων ποιημάτων! Δικός μου αγαπημένος ποιητής ο Τάσος Λειβαδίτης, που υπήρξε και σημαντικός αγωνιστής, ένας γλυκύτατος άνθρωπος που οι στίχοι του μαγεύουν. Αλλά και ο Κώστας Βάρναλης, που «κατήχησε» πολλές γενιές, αποτυπώνοντας τον ανθρώπινο πόνο και την αδικία, δίχως να υμνήσει ποτέ τους ισχυρούς, ακόμα και της δικής του πολιτικής παράταξης.

q Το μεγάλο κακό με τη σημερινή δημοσιογραφία είναι ότι σε πολλά ΜΜΕ δίνονται άνωθεν κατευθύνσεις. Ασκείται μια δικτατορία σε χρυσόχαρτο. Όταν, όμως, ο συντάκτης μεταβάλλεται σε «παπαγαλάκι», αυτόματα χάνει την εκτίμηση του κοινού. Ναι, βλέπουμε και σήμερα δικαστικές διώξεις δημοσιογράφων και απόπειρες φίμωσής τους από μεγάλα συμφέροντα. Στην εποχή μου, ωστόσο, ήταν πολύ χειρότερα, μπορούσες να βρεθείς στο εδώλιο για οτιδήποτε. Η εξουσία ήταν αμείλικτη, δεν ήξερες από πού να φυλαχτείς! Ο Λειβαδίτης π.χ. δικάστηκε επειδή η ποιητική συλλογή «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» (1956) θεωρήθηκε ανατρεπτική. Ένα άλλο αρνητικό, συνδικαλιστικό αυτό, είναι ότι, τουλάχιστον μέχρι την εποχή που εκλέχθηκα πρόεδρος στην ΕΣΗΕΑ, μέσα της δεκαετίας του ’90, οι δημοσιογράφοι αγωνιζόμασταν συνήθως ενωμένοι, παρά τις διαφορές μας. Τώρα διαπιστώνω πολύ φανατισμό, ασυνεννοησία και διάσπαση.

q Η ιδέα του σοσιαλισμού, του αυθεντικού και όχι αυτού που εξελίχθηκε σε «Μαντάμ Ορτάνς», ναυάγησε εξαιτίας των σοβαρών αστοχιών στην εφαρμογή του και της συστηματικής πολεμικής του καπιταλισμού, που ελλείψει πια αντιπάλου δείχνει ξανά το φρικιαστικότερο πρόσωπό του. Το ταξίδι, πάντως, η παρέα και οι αγώνες ήταν υπέροχα! Και κανείς δεν ξέρει τι γυρίσματα θα έχει ο καιρός. Στην Ελλάδα της κρίσης οι ελπίδες πολλών πολιτών, αριστερών και μη, επικεντρώνονται πια στον ΣΥΡΙΖΑ, γι’ αυτό και οι ιστορικές του ευθύνες είναι μεγάλες. Δεν του επιτρέπεται να αποτύχει! Προσωπικά, θέλω να πιστεύω ότι θα μπορέσει να κάνει τουλάχιστον τα μισά απ’ όσα λέει…

q Όσο ο χρόνος περνά κι αφήνει πάνω μας ανελέητα σημάδια, δείχνοντάς μας αναπότρεπτα τον δρόμο της εξόδου, τόσο καθαρότερα βλέπουμε ότι συχνά στη ζωή μας βιώναμε πλάνες και προσδοκίες αδικαίωτες. Γι’ αυτό και οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι είναι συνήθως πιο χαλαροί, πιο συμπονετικοί, πιο μεγαλόψυχοι. Ο χρόνος αμβλύνει πάθη και αποκαλύπτει λάθη. Ουδείς αναμάρτητος, εξάλλου!

Γιώργος Λεονταρίτης Δημοσιογράφος, συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα και ζει στην Αγία Παρασκευή. Πιστεύει πως η ποίηση βοηθά πολύ έναν νέο δημοσιογράφο.

30 lifo – 27.11.14

☛

q Το δημοσιογραφικό «μικρόβιο» το είχα από μικρός. Αγαπούσα πολύ το επάγγελμα και προσπαθούσα με κάθε

Info To βιβλίο του Γιώργου Λεονταρίτη Η δημοσιογραφία και η λογοτεχνία της Αριστεράς κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγρα.

22.11.12 – lifo

31

Όλη η Eλλάδ

LiFO

H μεγάλη ψηφιακή

2.900 Unique

ΤΟΝ ΜΗΝΑ

Με στοιχεία Go

Το Νο. 1 πολυθεμα

32 lifo – 27.11.14

δα διαβάζει

O.gr

1 ο Ν

to ρο υτε meγαλεματικο πολυeθ/οδηγοσ sit

lifo.gr . w w w

ή επιτυχία

0.000 visitors

Α οκτωβριο

oogle Analytics

ατικό site / οδηγός τχ.356/03102013

Νο1 www.lifo. gr

to meγαλ πολυθ υτερο site/οεματικ

ο δηγοσ ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

και τωρα, τι;

Η επόμενη μέρα της σύλληψης της Χ.Α. απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

4η μπιεΝαλε 10 έργα που μας άρεσαν απο τη σταματια δημητρακοπουλου

τχ.356/03102013 τχ.364/28112013

Νο1

ΝαΝοσ βαλαωριτησ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Αθηναίος της εβδομάδας

ΚΑΦΕΣ και γλυκα

www.li fo.gr

σελ. 38

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

to meγαλυτερο πολυθεματ to meγαλυτερο site/οδηγο ικο ïëá ãéá ôçí áèçíá! press äùñåáí ïäçãïó ôçó ðïëçó êõêëïöïñåé êáèå ðåµðôç ολα για την αθηνα! free free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη πολυθεματ σ site/οδηγοικο σ

ΤΟΣΗ ΟΜΟΡΦΙ Α ΙΑΤΙ

Γ ΚΙΝ FO ΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, ΑΛ ΔΥ ΛΑ LI ΟΥΡΝΟ Π Α ΡΑ Μ Ε Ν Ε Ι ΑΡ ΚΑ ΝΕ Η Φ ΣΟ. ΙΣΤ ΥΕ Ι Σ Τ Κ Α Ι ΛΥΔ Ρ Ο ΑΘ Ο Λ ΟΥ Κ Α ΛΟ . ΕΡ Ι ΟΣ ΤΑ Κ Α ΠΟ ΚΕ ΕΙ

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

4η μπιεΝαλε

Ε

Ο

Π

ΣΕΛ.

20

STEPHEN MILLER Ο αρχαιολόγος που ανέδειξε την Αρχαία Νεμέα μιλάει στη LiFO απο τhν αγιατη μπεναρδου

Αθηναίος της εβδομάδας, ένας σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης

Κ Ζ

Τ

F Υ ΟΥ ΤΟ

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

Εικαστικα happy days

η νεα εκθεση του τασου ΠαυλοΠουλου

ΤΑ Τ ΡΑ

σελ. 6

ΟΣ

ΛΕ

Ρ

ΚΟ

ΙΤ

ΑΕ

Ρ

Ι

Εικαστικα happy days

η νεα εκθεση του τασου ΠαυλοΠουλου

σελ. 6

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Μ ΙΛ

Α

Ε

Ε

Α

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜ

Ο

Π

Ε

Π

Ο

Η ΚΑ ΟΗ Π ΟΛΥ Σ Χ Ι Δ ΗΣ ΔΡ Ι ΕΡΓ Α ΛΟ ΑΛΟΠΡΕΠΟΥΣ ΘΕΡΟΥ ΣΤΗΡ ΤΖΩ ΓΑ ΜΕΓ Σ. ΙΟ Ν ΜΕ ΕΣΩ ΤΟ Α ΥΡ ΤΗΤ ΣΤ Μ ΡΙΕΣ ΚΑΙ Π ΙΣ Α ΕΙ ΑΠΟ ΕΝ ΕΝ Α ΡΟΒ ΤΕ ΛΥ Ν ΛΗ ΜΕ Τ ΙΝ Σ’ Η, Α; Σ Ο Η Ε Υ Χ Η Τ Ο Υ ΑΦ Ο Ρ Μ Μ Α Τ Μ ΜΠ Υ Μ S TA R Σ Η ΙΑ ΡΩ Υ T T ΤΟΝ Ι Σ Μ Α, Ρ Π RE Η Ρ K Κ ΝΕΟ Ο Υ ΙΑ Ε ΑΙ Δ Σ Η ΙΣΚ Α ΚΑ Ο Ι Σ

Π

Ε

Ο

Μ Τ

Η

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ

Ν

ΤΕΣ

ΒΙΝΥΛΙΟ απο τη μαρια παππα

ΤΗ

Λ

ΤΑ S I Ι

Y Ν RT ΤΩ Σ

ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ

Ε

Τ ΣΕΛΙΔΑ ΤΗ O Μ Υ Α Α ΣΤΗ Σ ΣΤ L V I ΕΛ ΕΙ ΙΚ Π Ο Ω Ν Υ Μ Α. Ο L O, Ρ Α Η IF ΑΛΛ ΕΠ Η O. Ο Α Σ Η ΠΟ Τ’ ΙΣΟΤΗΤΩΝ. Μ GR Σ Τ Μ Α Ι Κ Ο ΑΩ Ν Α Ν Ο Μ Υ Α Ρ Ρ Ω Ν ΙΩΤ ΩΝΙΚ Φ Ν ΛΛ Ν Α , Α ΚΟ Ι

Τ

Σ

Α

Ν

Α

ΗΣ A Η

Π

D X ΠΟ Α

Π ΚΕ ΑΝΙΑ. ΙΣ ΑΡΜ ΕΠ ΤΑ Χ ». ΙΑΣ ΙΣ ΕΧ ΡΔ ΩΡ ΙΑΛ Σ ΚΑ Δ Η «Τ ΙΟ – Σ ΑΖΕΙ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΒ

LI Ο F Ν O

Ι

Τ

Τ

Α

Ο

Κάθε μήνα και ψηλότερα

.

Α ΦΙ ΟΓΛΟΥ ΜΙΛΑ ΣΤΗ ΟΡ ΙΠΠ L ΟΜ ΦΙΛ Σ ΦΥ Σ Η Σ . Σ Τ Ε Ι ΛΤ Ε I F O ΛΛΗ ΤΙΣ ΓΙ 30 Ν ΟΕ Μ ΒΡ ΙΟΥ ΛΗ ΑΣ Ε Α Β Β ΑΤ Ο Ο Λ Σ Τ Π Ο Τ Τ Ο Σ Α ΥΘ Ε Ρ Ω Σ Η Σ Τ Η Σ ΚΟ Ι Ε ΝΑ Μ Ε Ε Ρ Ω Α Τ Ε ΝΩΝ Π Ι Ω ΙΑΣ ΣΗΜ Τ Η Η Κ Σ Δ Η ΕΝΕ ΑΠΕΛ ΣΕ ΕΡΙ Σ Ε Ν Σ Ι Α Ι ΛΟΞ Λ Π Ι Δ Α ΑΙ ΑΝ Ε Ι Η ΤΙ Τ Ο Π Ο .S Φ ΛΗ Ε ΕΣ Ο T Σ Σ Α G Α ΑΥ E A Α Η .O. ΜΕΓ Ξ P

Ν

Χ

Ε

Μ

Π

Η

Α

Τ

Τ

Ν Η

Χ

ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΑΝΑ ΣΤΗ ΜΕΑ ΝΕ ΛΩ Ο ΜΕ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠ Η ΔΗΓ Ο Τ ΣΕ Α ΣΤ ΑΝ Ο ΡΗΣ. ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ. ΚΑ ΤΟ ΓΕΝ Α Ε Ν ΥΛ ΓΑ ΛΥ ΕΔΕΙΞΑ ΚΑΙ Σ ΝΗ ΔΙ ΕΙ ΤΗ ΤΕ 19 ΒΟ Ζ ΜΕ ΘΗΚ ΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΡΑ 8 3 Ν Κ ΟΥ ΣΙΑ ΛΗΣ ΒΔΟΜ ΡΚ Ε ΩΣ Σ Ε Ε Ε Σ . Τ Υ ΤΗ

Σ

ΕΡ

Ι

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

Μ

Α

Αθηναίος της εβδομάδας

ΛΑ

Ε

ΝαΝοσ βαλαωριτησ

ΑΛ

Δ , Ι ΙΑ ΚΑ Υ Ο

Η Ι Α Ν Α Μ. ΕΝΑΣ Ι Τ ΠΑ Α ΕΣ ΛΑΩΡ ΑΠΩ ΟΥΛΟΥ Α ΟΓ ΠΑ Ο Α Π ΧΑ ΝΙΚ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΗ ΝΑΣ Α ΙΛ Υ Β ΓΙΑ ΓΙ ΠΙ Ρ Κ ΕΠ ΝΟ ΟΦΟ ΩΡ ΠΙ ΤΗ Ε Π Α Γ Γ Ε Λ Μ ΑΤ Ι Κ Μ Η Δ Α Τ Α ΕΙ ΚΗΣ, Η Ι ΝΑ Ν Λ Γ Ι Τ Ι ΠΡΩΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΗ Σ , Σ Α ΡΡΕ Ο Η Μ ΟΛ Ο Κ (Η Η Ο Σ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝ Σ SPO Ε Λ Ε ΕΙ . Τ ΣΤ , Π ΘΑ» ΟΛΟ Γ ΕΛΗ ΤΗ R ΜΠ Σ ΙΑΣ TEX Κ Η Σ Ρ Ν Η ΤΑ Ο Φ ΙΗ Ν Η ΑΠ Μ Ε AU Ρ Ι Ι Κ «ΠΑ ΠΩΣ Υ ΤΑ D I O Τ Ι Ν Ο Α Τ L, ΓΚ Ο Ο ΤΡ Μ LIZO ΥΡΙΝ ΕΠ ), Τ Κ Η Θ ΟΝ Ο Σ Θ Η E TΟ

Ι

Γ

Τ

απο τη σταματια δημητρακοπουλου

Η ΕΙ ΤΟ ΒΡ ΤΟ ΣΤ Ι Σ Α Ν Λ ΖΕ Ε

Η

Ν

10 έργα που μας άρεσαν

Ξ

Ν

Νο1

και τωρα, τι;

Η επόμενη μέρα της www.li της Χ.Α. σύλληψης fo.gr

27.11.14 – lifo

33

παγκοσμια ημερα kata toy aids

34 lifo – 27.11.14

Το πρώτο στίγμα του HIV

Τ μερικές χρήσιμες πληροφορίες Τηλεφωνική γραμμή AIDS: 210 7222222 Ath CHECKPOINT - γρήγορο τεστ για HIV: Πιττάκη 4, Μοναστηράκι, 210 3310400 Κέντρο Ζωής, Γραφείο Νομικής Στήριξης, Ιερά Οδός 42, 210 7294747, 210 7233848

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την πρώτη εμφάνιση του τρομερού ιού. Τι άλλαξε, τι παραμένει ίδιο.

ο μακρινό πια 1984 απαντά η πρώτη επίσημη καταγραφή θυμάτων από τον ιό HIV (ο οποίος προκαλεί AIDS), τότε που δεν υπήρχε ακόμα όνομα για την καινούργια αρρώστια και για την ίδια τη λοίμωξη γραφόντουσαν άκρως ανακριβή, ρατσιστικά έως και φαιδρά σχόλια. Αυτά, εν πολλοίς, έχουν ευτυχώς μειωθεί ή εξαφανιστεί, αλλά οι αριθμοί των στατιστικών δείχνουν ότι οι συνάνθρωποί μας που μολύνονται, παρ’ όλη την πληροφόρηση και τη συνεχή ενημέρωση, εξακολουθούν να είναι πολλοί, τουλάχιστον σε ένα μέρος του πληθυσμού και σίγουρα στις λεγόμενες ομάδες «υψηλού κινδύνου». Στην πραγματικότητα, βέβαια, δεν υπάρχουν τέτοιες ομάδες, αφού όλοι είμαστε δυνάμει έκθετοι στον HIV, είτε μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλάξεις (ομοφυλόφιλης ή ετεροφυλόφιλης), είτε μέσω μολυσμένης σύριγγας (σε περίπτωση χρήσης ναρκωτικών ουσιών), είτε από μολυσμένο αίμα σε περίπτωση μετάγγισης, χρήσης μη αποστειρωμένων οδοντιατρικών εργαλείων, είτε, στην περίπτωση ενός εμβρύου, από μία μητέρα φορέα του ιού (οροθετική), και, γενικά από αρκετούς ανεξέλεγκτους λόγους. Πάντως, η μετάδοση δεν γίνεται μέσω μιας απλής κοινωνικής επαφής – απλά φιλιά και τρυφερές αγκαλιές μεταξύ φίλων, ακόμα και εραστών. Η Ελλάδα, χώρα τουριστική που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση των επισκεπτών, δεν κατέχει απαραίτητα ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά διάδοσης – οι λόγοι μπορεί να είναι κοινωνικοί ή άλλοι. Πάντως, η πολιτεία, παρόλο που καθυστέρησε να αντιδράσει όσον αφορά την επίσημη και οργανωμένη πληροφόρηση, όταν ξεκίνησε την καμπάνια, το έκανε με ψυχραιμία και αρκετή σοβαρότητα. Ενίοτε, βέβαια, τόσο μέρος του Τύπου όσο και μεμονωμένα δημόσια πρόσωπα πιάστηκαν επικίνδυνα ανενημέρωτα

και ανοήτως προσβλητικά προς διάφορες κατευθύνσεις, συντηρώντας και αναπαράγοντας έναν ρατσισμό που χωρίς να το καταλαβαίνουν καλά-καλά θα μπορούσε να φτάσει μέχρι την πόρτα τους. Ο HIV είναι σαφές ότι δεν αφορά αποκλειστικά τους γκέι και τις σεξουαλικές τους πρακτικές –καθώς από τον δικό τους χώρο υποτίθεται ότι ξεκίνησε η διάδοσή του στις ΗΠΑ, αρχές της δεκαετίας του ’80-, αλλά ούτε μόνο τους χρήστες ενδοφλέβιας παροχής ναρκωτικών ουσιών. Αφορά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλους και κυρίως όποιον και όποια δεν λαμβάνει μερικές απλές και αναγκαίες προφυλάξεις προς αποφυγή της μόλυνσης. Οι επίσημοι αριθμοί, λοιπόν, στην Ελλάδα, από τις 31 Οκτωβρίου 1984 μέχρι την ίδια ημερομηνία φέτος, το 2014, μιλούν για 14.288 μολυσμένους από τον ιό HIV, με το 82,3% να είναι άντρες, εκ των οποίων οι 3.638 νόσησαν από AIDS και οι 2.471 απεβίωσαν. Σήμερα, 6.850 βρίσκονται σε αντιρετροϊκή θεραπεία, που τους επιτρέπει να τον αντιμετωπίζουν ως χρόνιο νόσημα, με την ελπίδα, εφόσον λαμβάνουν τα φάρμακά τους κανονικά, να συνεχίσουν να ζουν μέχρι τα γεράματά τους. Θύματα της κρίσης, πάντως, που μολύνθηκαν από HIV την τελευταία τριετία 2011-2014 ήταν οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών, καθώς έπαψε η χορήγηση δωρεάν καθαρών συριγγών. Έτσι, το 2012 παρατηρήθηκε αποκαρδιωτική αύξηση των ποσοστών μόλυνσης, η οποία διατηρήθηκε και το επόμενο έτος, το 2013 – ευτυχώς, το πρώτο δεκάμηνο του 2014 δείχνει αξιοσημείωτη κάμψη. Συγκεκριμένα, οι καταγεγραμμένες λοιμώξεις για φέτος είναι 654, εκ των οποίων οι 563 άντρες (86,1%) και μόλις 91 γυναίκες (13,9%). Οι 84 άντρες, στην πλειονότητά τους μεταξύ 25 και 44 χρονών, ήταν χρήστες ουσιών, ενώ οι περισσότεροι από τους 281 άντρες δήλωσαν ότι σαφώς μολύνθηκαν από σεξουαλική επαφή με άλλους άντρες. Οι υπόλοιποι 114 δήλωσαν ότι είχαν

ετεροφυλικές σεξουαλικές επαφές, ενώ οι 175 εξέφρασαν άγνοια ως προς την πηγή της μόλυνσής τους. Οι τρόποι προφύλαξης παραμένουν οι ίδιοι όλα αυτά τα τριάντα χρόνια και, δυστυχώς, παρ’ όλες τις αισιόδοξες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του ιού, εμβόλιο δεν έχει παρασκευαστεί για την ασφαλή προστασία μας από τον HIV. Ο βασικότερος, λοιπόν, τρόπος είναι η σωστή χρήση προφυλακτικού κατά την ερωτική πράξη και για τους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών οι καθαρές σύριγγες.

Events για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS 29-30/11, 1/12 Τριήμερο εκδηλώσεων στην πλατεία Ομονοίας και στη στοά Janero που θα εξωραϊστεί από ομάδα καλλιτεχνών, σε συνεργασία με τις οργανώσεις Κέντρο Ζωής και PRAKSIS και με την υποστήριξη των οργανώσεων ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις, ΚΕΘΕΑ Διάβαση, ΚΕΘΕΑ Mosaic, ΚΕΘΕΑ Εν Δράσει, 18 ΑΝΩ, Σχεδία, Γιατροί του Κόσμου, ΣΥΔ, Colour Youth, Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, ESN - Erasmus Student Network, AIESEC, Προμηθέας, ΟΛΚΕ, Athens Pride, Αθηνά Υγεία, Σύλλογος Θεραπευομένων ΟΚΑΝΑ.

1/12, 21:00 «Όπως Τότε» - Συναυλία στο Gazarte (Βουτάδων 34, 210 3460347) Η Φωτεινή Βελεσιώτου, ο Απόστολος Ρίζος, ο Βαγγέλης Καζαντζής, ο Σταύρος Σιόλας, ο Πάνος Παπαϊωάννου και ο Χρυσόστομος Καραντωνίου, η Dusk, η Idra Kayne, οι Minor Project ft. Esterina και οι Penny and The Swingin’ Cats ενώνουν τις φωνές τους με τη Θετική Φωνή, σε μια συναυλία ευαισθητοποίησης και υποστήριξης των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS. Εισ.: €6

εκδηλώσεις toy κεελπνο για την 1η δεκέμβρη Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ετοιμάζει διάφορες δράσεις, όπως το Πρόγραμμα Δρόμου, με κύριες ομάδες-στόχο τους νέους και τους ομοφυλόφιλους σε χώρους με δρώμενα μέσα στην πόλη και την έναρξη της διαδικτυακής καμπάνιας «Getting to Zero» - «ΜΗΔΕΝΙΣΕ ΤΟ», που θα συνεχιστεί καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Πιο αναλυτικά μπορείτε να ενημερωθείτε στο www.keelpno.gr.

27.11.14 – lifo

35

παγκοσμια ημερα kata toy aids

Έχω χάσει συγγενείς από AIDS. Δύο από τα πιο αγαπημένα μου ξαδέρφια. Έχω χάσει φίλους από το AIDS, φίλους από το γυμνάσιο που δεν κατάφεραν να χαρούν τα 21α τους γενέθλια, τη δεκαετία του ΄80. Όταν είναι τόσο κοντά σου, δεν μπορείς, ξέρεις…, είναι αδύνατο ουσιαστικά να το αρνηθείς, ούτε μπορείς να τρέξεις μακριά του.

Queen Latifah

Verbatim

Στην ιστορία αυτού του ιού, πολλές σημαντικές προσωπικότητες μίλησαν για να καταρρίψουν προκαταλήψεις. Επιλέξαμε μερικά.

Νομιζω οτι ο προεδρος Μπους δεν κανει απολυτως τιποτα για το AIDS. Στην πραγματικοτητα, δεν ειμαι σιγουρη αν ξερει καν πως γραφεται η λεξη.

Δεν κολλάς AIDS από αγκαλιά ή χειραψία ή γεύμα με έναν φίλο.

Elizabeth Taylor

Abbas Kiarostami

Χρειαζόμαστε ασφαλείς χώρους, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να συζητάνε και να δέχονται αγωγή. Σαράντα δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι ήδη νεκροί από το AIDS. Ποια λογική υπαγορεύει να μη μιλάμε για το θέμα;

Sharon Stone

Magic Johnson

Το ίδιο το AIDS αποτελεί ένα απίστευτο στίγμα.

Bill Gates

Έμαθα περισσότερα για την αγάπη, την ανιδιοτέλεια και την κατανόηση από ανθρώπους που γνώρισα σε αυτήν τη μεγάλη περιπέτεια στον κόσμο του AIDS, απ’' όσα έμαθα ποτέ από τον ανταγωνιστικό κόσμο δολοφόνων στον οποίο πέρασα τη ζωή μου.

Anthony Perkins

Το AIDS υποχρεώνει τους ανθρώπους να θεωρούν ότι το σεξ έχει πιθανότατα ως άμεση συνέπεια την αυτοκτονία. Ή τον φόνο.

Susan Sontag

Το AIDS, η ελονοσία και η φυματίωση είναι θέματα εθνικής ασφάλειας. Ένα παγκόσμιο πρόγραμμα αντιμετώπισης αυτών των θεμάτων θα κόστιζε περίπου 25 εκατομμύρια δολάρια… Τι είναι αυτά; Μερικοί μήνες στο Ιράκ.

Jared Diamond

36 lifo – 27.11.14

Για μένα το AIDS είναι μια παγκόσμια επιδημία και κάθε χώρα μπορεί να επηρεαστεί από αυτό. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να συζητηθεί σε διεθνές επίπεδο. Δυστυχώς, το AIDS δεν χρειάζεται βίζα.

Ο γιος μου πέθανε από AIDS. Nelson Mandela

Είδα ένα όνειρο, νομίζω το 1985, όταν ένας φίλος από το σχολείο αρρώστησε – ένας από τους πρώτους ανθρώπους που ξέρω που κόλλησε τον ιό του AIDS. Τον ονειρεύτηκα στο δωμάτιό του, όπου ένας άγγελος μπήκε από το ταβάνι. Έγραψα ένα ποίημα με τίτλο «Άγγελοι στην Αμερική». Δεν το έχω ξαναδιαβάσει από τη μέρα που το έγραψα.

Οταν αδιαφορουμε για την υπερθερμανση του πλανητη, οταν ειμαστε ανευθυνα αργοι στις κινησεις μας οσον αφορα το AIDS στην Αφρικη, οταν δεν παιρνουμε πρωτοβουλιες και αρκουμαστε στη ρητορικη μας και τους στόχους μας, στελνουμε ενα φοβερο μηνυμα διπλοπροσωπιας και υποκρισιας.

Tony Kushner

Elayne Boosler

Το AIDS ειναι μια απολυτως τραγικη αρρωστια. οσα λεγονται, οτι ειναι καποιου ειδους θεϊκη τιμωρια, ειναι αηδιες.

John F. Kerry

Στο επίκεντρο των θεμάτων ασφαλείας βρίσκεται η προστασία της ανθρώπινης ζωής – και τώρα γνωρίζουμε ότι ο αριθμός ανθρώπων που πέθαναν από AIDS την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ανταγωνίζεται τον αριθμό όσων πέθαναν σε όλους τους πολέμους όλων των δεκαετιών του 20ού αιώνα.

Al Gore

Δεν θα ήταν υπέροχο να κολλούσες AIDS, δίνοντας χρήματα στους τηλεοπτικούς ιεροκήρυκες;

Calvin Klein

Στην Αφρική, τη δεκαετία του ’90, με αξιοσημείωτη εξαίρεση τη Σενεγάλη και την Ουγκάντα, σχεδόν όλες οι κυρίαρχες εξουσίες αρνιόντουσαν ότι υπήρχε το πρόβλημα του AIDS.

Barton Gellman

Αυτο το AIDS ειναι πολυ τρομακτικο. Ελπιζω να μην το παθω.

Robert Mapplethorpe πρεπει αντρες και γυναικες να καθισουμε και να μιλησουμε μεταξυ μας για το σεξ ανοιχτα και με ειλικρινεια. Αυτο θα βοηθουσε αμεσα τον πολεμο κατα του AIDS. Αλλα η απουσια επικοινωνιας ειναι τρομερα προβληματικη.

Emma Thompson

η ελιτ που κυβερνα τις περισσοτερες χωρες βρισκεται σε υπερβολικη αμηχανια ως προς το θεμα του AIDS επειδη προκειται για σεξουαλικα μεταδιδομενη ασθενεια.

Richard Holbrooke

Ραγίζει η καρδιά μου όταν σκέφτομαι ότι δεν υπάρχουν αρκετά λεφτά για να γίνει έρευνα για το AIDS, αλλά πολλοί πληρώνουν είκοσι φορές την αξία ενός ρούχου.

Azzedine Alaia

27.11.14 – lifo

37

38 lifo – 27.11.14

Greek ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: LiFO Team

η LifΟ παρουσιaζει μερικeς μικρες κΑΙ μεγαλεσ επιχειρησεισ που επιμενουν ελληνικα

27.11.14 – lifo

39

Τhe Greek LiFO

Επιλέγοντας κι επιμένοντας ελληνικά Στην «ασθμαίνουσα» ελληνική οικονομία που προσπαθεί με όλες της τις δυνάμεις να βγει από την εποχή της ύφεσης, να ανακάμψει και να ξαναμπεί σε τροχιά ανάπτυξης υπάρχουν μερικές μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις που επιμένουν να στηρίζουν και να επενδύουν στα ελληνικά προϊόντα και τους Έλληνες παραγωγούς.

Μ

ακριά από εθνικιστικές κορόνες και αναλύσεις που αποδίδουν τη στροφή των Ελλήνων προς τα αυθεντικά ελληνικά προϊόντα σε διάφορα αίτια (οικονομική κρίση, αλληλεγγύη προς τους συμπατριώτες κ.λπ.), οφείλουμε να παραδεχτούμε πως τα περισσότερα από τα προϊόντα που παράγονται στην ελληνική γη είναι ποιοτικά και αξιόλογα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις επενδύουν στις νέες ιδέες, στον εξοπλισμό, στην καινοτομία, στην ποιότητα και στην αξία των ελληνικών προϊόντων. Όπως αποδεικνύει η στατιστική έρευνα για την καινοτομία που πραγματοποιήθηκε την τριετία 2010-2012 από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), και ανακοινώθηκε πριν από λίγες μέρες, 52,31% των ελληνικών επιχειρήσεων εμφανίζονται καινοτόμες σε τουλάχιστον έναν από τους εξής τομείς: την παραγωγή ενός νέου για την επιχείρηση ή σημαντικά βελτιωμένου προϊόντος (αγαθού ή υπηρεσίας), την εφαρμογή μιας νέας ή σημαντικά βελτιωμένης διαδικασίας ή την εφαρμογή μιας νέας ή σημαντικά βελτιωμένης οργανωσιακής μεθόδου ή μεθόδου μάρκετινγκ. Για την ανάπτυξη των καινοτομιών αυτών απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις και πόροι. Τι σημαίνει με λίγα λόγια αυτό; Πως παρά τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, οι ελληνικές επιχειρήσεις ποντάρουν στις νέες ιδέες, την καινοτομία και τη βελτίωση των προϊόντων τους – μια προσπάθεια που αναγνωρίζεται και διεθνώς. Δεν είναι τυχαίο πως ο αγροτοδιατροφικός τομέας της χώρας κερδίζει συνεχώς έδαφος στις διεθνείς αγορές. Σε έρευνα που πραγματοποίησε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων και δημοσιεύτηκε τον περασμένο Απρίλιο, το 30% των νέων επιχειρήσεων που αποκτούν σήμερα εξαγωγικό προσανατολισμό αφορά προϊόντα της ελληνικής γης, ενώ όλες οι κατηγορίες των ελληνικών αγροτικών προϊόντων παρουσιάζουν αύξηση των εξαγωγικών τους επιδόσεων σε σχέση με το 1988. Οι ξένοι επιμένουν ελληνικά. Οι ελληνικές επιχειρήσεις επιμένουν ελληνικά. Ίσως θα πρέπει κι εμείς να αρχίσουμε να επιμένουμε ελληνικά. Δεν είναι μόνο θέμα οικονομίας ή ταυτότητας αλλά και ποιότητας. Πάμε να μάθουμε μερικές τέτοιες περιπτώσεις μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων.

40 lifo – 27.11.14

PUBLI

3.010 Έλληνες παραγωγοί κριθαριού από όλη την Ελλάδα δίνουν το κριθάρι της γης τους για την παραγωγή των αγαπημένων μας προϊόντων. Αυτές είναι οι 12 μπίρες της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που παράγονται στην Ελλάδα και περιέχουν 100% ελληνικό κριθάρι.

27.11.14 – lifo

41

Τhe Greek LiFO

Ζαχαροπλαστεiο Παπαπαρασκευaς

Οι θρυλικές ξανθιώτικες καριόκες ήρθαν στα νότια προάστια για να γοητεύσουν τους Αθηναίους. Το φημισμένο ζαχαροπλαστείο της Ξάνθης άνοιξε πέρσι το πρώτο του υποκατάστημα στην Αθήνα και φρόντισε να διατηρήσει την ταυτότητα και τα παραδοσιακά στοιχεία που έχουν αναδείξει όλα αυτά τα χρόνια τα γλυκά «Παπαπαρασκευάς». Καριόκες, «κορμοί», κουραμπιέδες, πούρα, «ανώμαλα», γεμίζουν καθημερινά τις βιτρίνες του μαγαζιού, φτιαγμένα με τα πιο αγνά υλικά (γάλα, αυγά, ξηροί καρποί, βούτυρο κ.ά.) που έρχονται κατευθείαν από ντόπιους παραγωγούς της Ξάνθης. Α. Παπανδρέου 13, Γλυφάδα, 210 8980220 / 28ης Οκτωβρίου 186, Ξάνθη, 25410 22677, www.papaparaskevas.gr

IANOSDELI Ένας πολιτισμός γεύσεων

Η αλυσίδα πολιτισμού IANOS υποδέχεται το νέο της παιδί, το IANOSDELI. Πρόκειται για ένα πρότυπο κατάστημα ελληνικών εκλεκτών προϊόντων από βραβευμένους Έλληνες παραγωγούς. Στον ειδικά διαμορφωμένο και υψηλής αισθητικής χώρο που βρίσκεται μέσα στο καφέ του Iανού σας περιμένουν, για πρώτη φορά, συγκεντρωμένα περισσότερα από 80 προϊόντα γεύσης, βραβευμένα σε διεθνείς διαγωνισμούς γεύσης και συσκευασίας, τα οποία ταξιδεύουν την Ελλάδα σε κορυφαία σημεία γαστρονομίας παγκοσμίως. Από την Κρήτη έως τη Βόρεια Ελλάδα και από την Πελοπόννησο έως τα νησιά του Αιγαίου, θα ανακαλύψετε μια συναρπαστική ποικιλία αυθεντικών γεύσεων από όλη την Ελλάδα. Σταδίου 24, Αθήνα, 210 3217917, e-mail: ianosdeli@ianos.gr

Αθηναϊκh Ζυθοποιiα Μπίρες από 100% ελληνικό κριθάρι

Φέτος, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία γέμισε τις αποθήκες της με 89.906 τόνους ελληνικό κριθάρι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και οι 12 μπίρες της εταιρείας που παράγονται στην Ελλάδα (Amstel, Amstel Pils, Amstel Free, Amstel Radler, Amstel Bock, Heineken, Fischer, ΑΛΦΑ, ΑΛΦΑ Strong, ΑΛΦΑ Weiss, ΒΙΟΣ 5 και Buckler) να περιέχουν εξ ολοκλήρου κριθάρι από Έλληνες παραγωγούς, αλλά και η ελληνική βύνη να ξεκινήσει το ταξίδι της σε αγορές του εξωτερικού. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του πρώτου και μεγαλύτερου Προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού στην Ελλάδα, στο οποίο συμμετέχουν περισσότεροι από 3.010 Έλληνες παραγωγοί που καλλιεργούν κριθάρι σε εκτάσεις 235.000 στρεμμάτων σε 23 νομούς της χώρας και έχουν συνολικά παραγάγει 200.886 τόνους υψηλής ποιότητας βυνοποιήσιμου κριθαριού. Το πρόγραμμα ξεπερνά σε αξία τα 40 εκατομμύρια ευρώ και έχει δημιουργήσει 830 νέες θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα. www.athenianbrewery.gr

Lidl

Γεμάτα από προϊόντα made in Greece! Μια μεγάλη γκάμα εκλεκτών ελληνικών προϊόντων σας περιμένει να την ανακαλύψετε στα καταστήματα Lidl όλης της χώρας. Αλλαντικά και τυριά, προϊόντα ΠΟΠ, εκλεκτά κρασιά από φημισμένες ποικιλίες της ελληνικής γης, φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι μερικές μόνο από τις επιλογές που σας περιμένουν για να εμπλουτίσουν την καθημερινότητα και το τραπέζι σας, προσφέροντας μια αυθεντική εγγύηση ασφάλειας και ποιότητας στους καταναλωτές. www.lidl-hellas.gr

42 lifo – 27.11.14

27.11.14 – lifo

43

Ένας ιδανικός χώρος ανάγνωσης και ψυχαγωγίας για τους βιβλιόφιλους αυτής της πόλης.

Good

Βιβλιοπωλεία Ευριπίδης

Από τα αγαπημένα βιβλιοπωλεία των βορείων προαστίων. Μας αρέσει η μεγάλη ποικιλία τίτλων –μπορεί κανείς να βρει τα πάντα στην κυριολεξία–, οι εξυπηρετικοί υπάλληλοι, η μοντέρνα αρχιτεκτονική, η φιλόξενη ατμόσφαιρα που προσφέρεται για διάβασμα και χαλάρωση, το πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων, οι απολαυστικές λιχουδιές και το άρωμα του καφέ στον Ευριπίδη στη Στοά, οι προσφορές που διαρκούν όλο τον χρόνο. Επισκεφτείτε τα και μην ξεχάσετε να αποκτήσετε την κάρτα μέλους Ευριπίδης. Σας περιμένουν ειδικές εκπτώσεις και προνόμια. Ευριπίδης στη Στοά, Ανδρέα Παπανδρέου 11, 210 6800644-6 / Ευριπίδης, Ανδρέα Παπανδρέου 8, 210 6813661 / Ευριπίδης στην Κηφισιά, Κηφισίας 310, 210 8075792, www.evripidis.gr

Johnnie Walker Black Label Το πρώτο ύφασμα στον κόσμο εμποτισμένο με άρωμα από ουίσκι, το Fabric of Flavour, θα χρησιμοποιήσει ο κορυφαίος Έλληνας σχεδιαστής μόδας Άγγελος Μπράτης, συνεργαζόμενος με το Johnnie Walker Black Label. Το ύφασμα, προϊόν δημιουργίας του ιστορικού σκωτσέζικου οίκου μόδας Harris Tweed Hebrides για το Johnnie Walker, θα χρησιμοποιηθεί για να σχεδιαστεί ένα σύνολο αποκλειστικά για το Johnnie Walker Black Label, προορισμένο για την αποκλειστική επίδειξη της νέας του κολεξιόν.

Melivia

boutique bazaar Αλκιμάχου 18 (κοντά στο ξεν. Caravel), 6937 336113 & 210 3636439

Η Melivia Boutique διοργανώνει ένα μοναδικό fashion bazaar με 70% έκπτωση σε ενδύματα και αξεσουάρ που φέρουν την υπογραφή διαφόρων international fashion brands (sizes 40-46). Θα το βρείτε ανοιχτό καθημερινά 13:00-17:00, αλλά και ώρα επιλογής σας, αρκεί να ενημερώσετε για την επίσκεψή σας. Υπέροχα ρούχα ποιότητας, υπέροχες ευκαιρίες Μην το χάσετε!

44 lifo – 27.11.14

Market Research επιμελεια: the lifo team

Nescafeforstarters.gr Τώρα ο Nescafé βοηθά να κάνουμε πράξη όλα όσα αναβάλλαμε. Με το nescafeforstarters.gr όλα τα μυστικά και πολύτιμα tips γύρω από την ποδηλασία, το μακιγιάζ, τη yoga, τη φωτογραφία, τη ζωγραφική χαρακτήρων και την προετοιμασία του τέλειου καφέ στο σπίτι έρχονται στην οθόνη μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια επίσκεψη στο nescafeforstarters.gr και... καλή αρχή!

μουσείο τηλεπικοινωνιών οτε Η εμπειρία της επικοινωνίας και φέτος στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών. Ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα και δράσεις θέτουν τις κατάλληλες συνθήκες για παιδιά από 6 έως 16 ετών, αλλά και για γονείς, εκπαιδευτικούς και επισκέπτες, ώστε να μυηθούν στην «τέχνη» της επικοινωνίας μέσα από ιστορικές ανακαλύψεις, κομβικές εφευρέσεις και τεχνολογικά μονοπάτια. Είσοδος δωρεάν – κλείστε έγκαιρα θέση.

Nike Mε τη νέα συλλογή Breathe τα εμβληματικά Air Max της Nike μετατρέπονται σε ελαφριά sneakers που επιτρέπουν στην επιδερμίδα να αναπνέει τέλεια! Χωρίς βαριά υλικά και ενισχυτικές στρώσεις αλλά με τη βοήθεια της απόλυτης αντικραδασμικής προστασίας του αφρού Lunarlon, τα νέα Air Max προσφέρουν άνεση, ευκαμψία και υποστήριξη του ποδιού. Κυκλοφορούν σε έντονους χρωματικούς συνδυασμούς και διατίθενται στα καταστήματα Nike.

COSMOTE Το μεγαλύτερο online βιβλιοπωλείο στην Ελλάδα, το Cosmotebooks.gr, πλαισίωσε η COSMOTE ως χορηγός στο TEDxAthens 2014 στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών. Οι πάνω από 1.000 επισκέπτες της μοναδικής αυτής πρωτοβουλίας μπόρεσαν να αποκτήσουν, μέσω του COSMOTE Books Fastbuy, το βιβλίο της αρεσκείας τους και να παρακολουθήσουν σε πραγματικό χρόνο όλες τις ομιλίες σε οθόνη στο Cosmote Lounge.

ΝΕΟ E-LEARNING ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τη δυνατότητα παρακολούθησης του εκπαιδευτικού προγράμματος «Διοικητική Τεχνογνωσία και Σχολική Ηγεσία» παρέχει για πρώτη φορά το Ε-Learning του Κέντρου Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Το πρόγραμμα διαρκεί 4 μήνες και χορηγεί πιστοποιητικό επιμόρφωσης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα http://elearn.elke.uoa.gr/show_programs.php?catID=all&prID=447 ή στη γραμματεία, στα τηλέφωνα 210 3689354 και 210 3689381 ή στέλνοντας e-mail στη διεύθυνση elearn-secretariat@elke.uoa.gr.

FLOCAFE Στα δύο νέα FLOCAFE Espresso Room είχαν οι προσκεκλημένοι την ευκαιρία να μυηθούν στον μαγευτικό κόσμο του καφέ με πρωταγωνιστές 3 νέα χαρμάνια: το America Latina Selection 100% Arabica, το African Earth και το Honduras Premium. Παράλληλα, γεύτηκαν ροφήματα με βάση τον καφέ, coffee-cocktails με ή χωρίς αλκοόλ αλλά και ελαφριά, γλυκά και αλμυρά σνακ εμπνευσμένα από ιδιαίτερες συνταγές. Τα δύο νέα καταστήματα FLOCAFE Espresso Room ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στο Δέλτα Φαλήρου (Παλαιά Λ. Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτίνη) και στο Γαλάτσι (Λ. Βεΐκου 109).

27.11.14 – lifo

45

Εικονογράφηση: Stupid Greg

απ ο το ν μι χ αλ η μ ι χα η λ

ημερολόγια κουζίνας

To μαμαδίστικο

46 lifo – 27.11.14

Τ

ην Κυριακή το βράδυ γύρισα από ένα ταξίδι. Αργά. Έφυγα άνοιξη, γύρισα χειμώνα. Παγωμένο σπίτι, γάτες κάτω από τα στρωσίδια. Πήγα κι ήρθα δυο-τρεις φορές μες στο σπίτι. Τσέκαρα κάτι φυτά αν έχουν νερό, φύλαξα το διαβατήριό μου μην το χάσω. Πήγα στην κουζίνα. Πάντα εδώ έρχομαι μόλις μπαίνω στο σπίτι. Το κέντρο ελέγχου. Μικρό, με χιλιάδες πράγματα, σαν κουζινάκι εργένη. Έχει όμως κερδίσει τα γαλόνια και τα παράσημά του και δεν μασάει μπροστά στις μεγάλες κουζίνες, τις άσπιλες. Δεν είχα και πολλές επιλογές. Ό,τι είχε το ντουλάπι με τις προμήθειες και η κατάψυξη. Δόξα και τιμή στους ζωμούς που κρύβονται εκεί πίσω, στο βάθος, μετά τα παγωμένα τσίπουρα. Δόξα και τιμή και σε κάτι τραχανάδες που βρίσκονται πάντα στο ντουλάπι. Δεν έκανα πολλά. Έβαλα μπρος να φτιάξω το Νο1 αγαπημένο μου μαμαδίστικο φαγητό ή, για να μην παρεξηγηθώ, της μάνας μου το αγαπημένο φαγητό. Δεν έχω ψευδαισθήσεις, το δικό της δεν μπορώ να το φτάσω. Μάλιστα, το κάνω και επίτηδες να είμαι άτσαλος όταν φτιάχνω αυτή την ντοματένια σούπα με τραχανά. Ίσως και για να μην την ξεπεράσω ποτέ. Αν το κάνω, τι έχω να περιμένω; Τι θα έχω να θυμάμαι; Βαριέμαι τις νίκες και τις κατακτήσεις. Θέλω τα κουτάκια να γεμίζουν με αυτό που πρέπει. Και αυτό το κουτάκι έχει γεμίσει από πολύ νωρίς. Σαν φοιτητής, λοιπόν, πετάω κάτι ντοματίνια (ούτε ντομάτα κονσέρβα, ούτε τίποτα) στην κατσαρόλα μαζί με λάδι και τα αφήνω να «σπάσουν». Πετάω δυο μεγάλους κύβους από κατεψυγμένο ζωμό κότας (ούτε που θυμάμαι πότε φτιάχτηκαν αυτοί) και αφού λιώσουν ανάμεσα σε υδρατμούς και αρώματα ζωμού, όσο περνά η ώρα ανασταίνονται και ξεπηδούν από τον πάγο. Όταν αρχίσει ο ζωμός να κοχλάζει, πέφτει μέσα κι ο τραχανάς, αυτό το παράξενο υλικό που όσο ψήνεται τόσο η γεύση του μαλακώνει και γλυκαίνει – μυρίζεις γάλα και γη. Αυτό ήταν. Τα αφήνω να βράσουν μέχρι να λιώσει ο τραχανάς και οι ντομάτες να βάψουν τον ζωμό και να τον κάνουν κοραλλί προς κόκκινο. Αλάτι, πιπέρι, λίγο βούτυρο. Λίγη τριμμένη φέτα και έτοιμο. Η μάνα μου θα έβαζε χαλούμι. Που θα μαλάκωνε, αλλά δεν θα έλιωνε μέσα στη σούπα. Κάτι τέτοιες στιγμές σκέφτομαι πως είναι μεγάλη αδικία που τα εστιατόρια βαφτίζουν τα φαγητά τους «μαμαδίστικα», αλλά και οι πελάτες που ζητάνε το «μαμαδίστικο» από τα μεγαλοκαζάνια των εστιατορίων ίσως πρέπει να το κοιτάξουν αυτό. Μαμαδίστικο είναι αυτό που δεν μπορείς να φτιάξεις εσύ ή κάποιο εστιατόριο ποτέ. Είναι μόνο από αυτήν και απευθύνεται μόνο σ' εσένα. Ούτε καν στην αδερφή σου, που μάλλον έχει άλλο φαγητό στο μυαλό της ως τον ορισμό του μαμαδίστικου. Είναι αυτό, και ίσως το μοναδικό, που δεν είναι τόσο τα υλικά αλλά αυτή η γελοία φράση «έβαλε πολλή αγάπη ή πολύ συναίσθημα μέσα» που το καθιστά μαμαδίστικο. Αντικειμενικά μπορεί να μην είναι καν νόστιμο. Μπορεί, όμως, να είναι ανυπέρβλητο επειδή εσύ το συνέδεσες με τα αχνιστά παράθυρα της κουζίνας του πατρικού σου όταν γύρναγες τον χειμώνα από το σχολείο και το ζεστό φαΐ σε περίμενε στο τραπέζι. Επειδή τα καλοκαίρια, έτσι όπως το έφτιαχνε αυτή το λαδερό, το σιγόβραζε από το πρωί και το άφηνε να φτάσει στη σωστή θερμοκρασία για να το βρεις και να το φας εσύ μετά το μπάνιο. Λοιπόν, αυτά δεν θα τα βρείτε εκεί που στην ταμπέλα γράφει «μαμαδίστικο». Επομένως, τη μάνα σας να την προσέχετε, και όταν σας φέρνει το φαγητό, ακόμα και τώρα που έχετε σαρανταπενταρίσει, γιατί πιστεύει, και έχει δίκιο, πως δεν έχετε να φάτε ή δεν προλαβαίνετε, να το εκτιμάτε. Είμαστε κι εμείς που ζούμε πολύ μακριά από αυτές και που έχουμε να δούμε μαμαδίσιο ταπεράκι τουλάχιστον 20 χρόνια. Τώρα, όσον αφορά τα εστιατόρια και το δικό τους μαμαδίστικο, τι να πω; Έχετε επενδύσει στους καραβοτσακισμένους αυτής της γης, που είναι και πολλοί και πιστεύουν ό,τι τους δίνει έστω και μια φλοίδα από αυτό που θα ήθελαν. Καλά κάνετε. Businesswise, σωστή απόφαση. Όμως το «μαμαδίστικο» δεν είναι ποτέ νερομπούλι. Να το θυμόμαστε αυτό. Μάνα, στείλε τάπερ, σε φιλώ!

Week

εγκαινια πρεμιερες Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα; Σελ. 48

θεατρο

εικαστικα

μουσικη

Η Ματίνα Καλτάκη για δύο έργα του Τσέχοφ. Σελ. 52

H έκθεση του Θεόφιλου Χάνσεν στο Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη. Σελ. 56

Η Χίλντα Παπαδημητρίου συνομιλεί με την Chinawoman. Σελ. 58

H έκρηξη της Αγγελικής Παπούλια Η ταλαντούχα ηθοποιός πρωταγωνιστεί στη νέα ταινία του Σύλλα Τζουμέρκα. Από τον Θ. Κουτσογιαννόπουλο σελ. 50

Κινηματογραφικό αφιέρωμα στον Nίνο Mανφρέντι Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τον θάνατο του τελευταίου μέλους της περίφημης «συμμορίας» των τεσσάρων πιο δημοφιλών Ιταλών κωμικών ηθοποιών (Τοτό, Βιτόριο Γκάσμαν, Αλμπέρτο Σόρντι, Νίνο Μανφρέντι). Το Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», σε συνεργασία με το Ιταλικό Ινστιτούτο, διοργανώνει ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα στη μνήμη του ηθοποιού και σκηνοθέτη Nίνo Mανφρέντι, προβάλλοντας οκτώ χαρακτηριστικές ταινίες του. Η έναρξη του αφιερώματος θα γίνει με την ταινία Ταμένος με το ζόρι, στην οποία ο ίδιος ανέλαβε το σενάριο, τη σκηνοθεσία και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μάλιστα, βραβεύτηκε ως η καλύτερη ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ των Καννών το 1971. Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», Πειραιώς 206, Ταύρος, 210 3418550, 2630/11. Εισ.: €3/προβολή, www.mcf.gr 27.11.14 – lifo

47

small

α π ο τ h ν k at ε ρ ι να η λ ι α κ η

«My eyes are seeing you» Η έκτη κατά σειρά ατομική έκθεση του εικαστικού Αλέξανδρου Βασμουλάκη. Χρησιμοποιώντας πολύπλοκες συνθέσεις, γραμμές, σύμβολα, έντονα χρώματα και αιχμηρά σχήματα χτίζει μια ενότητα εμμονών, αρσενικών και θηλυκών, σε αλλεπάλληλες σκηνές διακινδύνευσης και ταυτόχρονα απόλαυσης.

Week 48 lifo – 27.11.14

☛

επιμελεια: βασιλησ καψασκησ / email: loveathens@lifo.gr

r «Λεωφ. Αμαλίας 36», 210 3230534, Σύνταγμα, 210 3230534, 8-14/12. Ώρες λειτουργίας: Τρ.-Σάβ.

11.00-20.00, Κυρ. 12.00-18.00, gallerytheimage.com, vasmou.com/tempo.html

Δυο βραδιές αφιερωμένες στον Κώστα Γιαννίδη Πολύπλευρος και με βαθιά μόρφωση, ο Σμυρνιός μουσικοσυνθέτης (κατά κόσμον Γιάννης Κωνσταντινίδης) υπηρέτησε το λεγόμενο «ελαφρό» τραγούδι, υπογράφοντας δεκάδες έργα, οπερέτες, μουσικές κωμωδίες και επιθεωρήσεις. Στα τραγούδια του αποτυπώνονται τόσο η χαρά της ζωής όσο και η νοσταλγία. Στις 3 και 4 Δεκεμβρίου το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών φιλοξενεί ένα αφιέρωμα με επιλογές από τα πιο όμορφα και αγαπημένα τραγούδια του, ερμηνευμένα από καλλιτέχνες όπως η Γιώτα Νέγκα, ο Γιάννης Κότσιρας, η Ανδριάνα Μπάμπαλη, ο Χάρης Ανδριανός και ο Άγγελος Παπαδημητρίου. Την επιμέλεια του αφιερώματος υπογράφει ο Δαυίδ Ναχμίας. r Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 210 7282333. Ώρα έναρξης: 20.30, εισ.: €7,5-50, www.megaron.gr

stop the press ! Η Clo’e Floirat στην ATOPOS To Atopos Unlocked, το νέο πρόγραμμα του πολιτιστικού οργανισμού Atopos Contemporary Visual Culture, συνεχίζεται με τη συμμετοχή της Clo’e Floirat. Η Γαλλίδα κριτικός τέχνης και καλλιτέχνις συνδυάζει τη συγγραφή με τη ζωγραφική με κριτική διάθεση, για να σχολιάσει με τον δικό της ιδιόμορφο τρόπο γεγονότα από τον χώρο της σύγχρονης τέχνης και της επικαιρότητας. Για το πρότζεκτ Occupy Atopos θα παραγάγει πρωτότυπα έργα γύρω από τη νέα θεματική-έρευνα της Atopos με τίτλο «Unlocked: Η απεικόνιση του γυμνού ανθρώπινου σώματος από τη σύγχρονη γενιά καλλιτεχνών του Tumblr και των social media». r ΑΤΟPOS CVC, Σαλαμίνος 72, Μεταξουργείο (πλησίον σταθμών μετρό Κεραμεικού και Μεταξουργείου). Ημέρες και ώρες λειτουργίας: 10 & 17/12, 7 & 14/1, 14.00-22.00, www.atopos.gr

Η νέα παράσταση της ομάδας Blitz στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν με τίτλο Vanya. Δέκα χρόνια μετά, που κάνει πρεμιέρα στις 28/11.

the face

Λουκάς Μπαρτατίλας Ουρανία Μαυρίκη Μια σύντομη συζήτηση για την οδό Πατησίων, την Αθήνα και την έκθεση που διοργανώνουν.

Τι είναι ακριβώς το «Urban Details. Ongoing reflections on Patission str.»; Λουκάς: Είναι μια εικαστική πρωτοβουλία με σκοπό από τη μια να εξερευνήσει την πόλη μέσα από τη μικρή κλίμακα και από την άλλη να ενεργοποιήσει δημιουργικά τη σχέση κατοίκων-γειτονιάς. Η έκθεση, της οποίας η επιμέλεια έγινε σε συνεργασία με την Ουρανία Μαυρίκη, παρουσιάζει εννοιολογικές φωτογραφικές εγκαταστάσεις που αποσκοπούν στην ανάγνωση του δρόμου με αφορμή μια διαφορετική κάθε φορά λεπτομέρεια που συναντάται κατά μήκος του. Αποτελεί την πρώτη ατομική μου έκθεση, η οποία πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Θα πραγματοποιηθεί σε έναν άδειο μέχρι πρότινος χώρο, στην οδό Μηθύμνης 27Α & Πατησίων, στο ύψος της πλατείας Αμερικής. Ξεκινάει την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, με διάφορες δράσεις να λαμβάνουν χώρα στο ενδιάμεσο. Γιατί διαλέξατε την οδό Πατησίων; Λουκάς: Το ενδιαφέρον για την Πατησίων ξεκίνησε το 2004, αποτελώντας το θέμα της ερευνητικής μου εργασίας στο πανεπιστήμιο. Εκτός από το γεγονός ότι μεγάλωσα στην περιοχή και ότι ο ίδιος ο δρόμος κουβαλά μια σημαντική ιστορική μνήμη για την Αθήνα, σήμερα αντιμετωπίζεται ως μια «ξεχασμένη» αρτηρία που απουσιάζει από τη συζήτηση για το μέλλον της πόλης. Αυτό το εκλαμβάνω ως θετικό γεγονός και ως πρόκληση, μια και αφήνει έδαφος για αστικό πειραματισμό. Εσείς τι δεν είχατε παρατηρήσει στον συγκεκριμένο δρόμο μέχρι πρόσφατα; Λουκάς: Ζώντας τα τελευταία τέσσερα χρόνια στο Βερολίνο, αυτό που παρατήρησα επιστρέφοντας ήταν η ύπαρξη πολλών καταστημάτων με αγορές χρυσού, τα κλειστά μαγαζιά αλλά κι ένα πιο ουσιαστικό ενδιαφέρον των κατοίκων για τη γειτονιά τους. Ουρανία: Εγώ γνώρισα την Πατησίων ως φοιτήτρια στην ΑΣΟΕΕ, αλλά χωρίς ποτέ να αποκτήσω μια πραγματική σχέση με τον δρόμο. Τώρα, παρατηρώντας τον, ανακαλύπτω κρυφές γωνιές, βλέπω μικρές χειρονομίες και γοητεύομαι από την ποικιλομορφία της περιοχής τόσο σε κοινωνικό όσο και σε χωρικό επίπεδο.

«Urban Details. Ongoing reflections on Patission str.», 27/11-13/12, Μηθύμνης 27Α & Πατησίων, πλατεία Αμερικής. H έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Οργανισμού ΝΕΟΝ

☛

μη χασετε!

n Tην έκθεση του ζωγράφου και χαράκτη Δημήτρη Περδικίδη που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στο Ινστιτούτο Θερβάντες.

ο μεγαλοσ πολεμοσ Η φωτογραφική έκθεση «Πόλεμος και ειρήνη στα Βαλκάνια» φιλοξενείται στο Goethe-Institut από 1/12 έως 28/2.

O Παύλος Σάμιος στο Μουσείο Μπενάκη Γεννημένος στην Αθήνα το 1948, αγάπησε τη θρησκευτική ζωγραφική από πολύ μικρός και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δασκάλους τον Νίκο Νικολάου στο Προκαταρκτικό και τον Γιάννη Μόραλη στο Εργαστήριο Ζωγραφικής. Η μεγάλη αναδρομική έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς περιλαμβάνει χαρακτηριστικά έργα του Σάμιου από τις πρώτες περιόδους της δημιουργίας του, τα χρόνια που έζησε στο Παρίσι, καθώς και από τις δεκαετίες του ’90 και του ’00, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζονται έργα που έχει δημιουργήσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια. r Μουσείο Μπενάκη - Κτίριο οδού Πειραιώς, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, 210 3453111, 27/11-11/1/15. Ώρες λειτουργίας: Πέμ., Κυρ. 10.00-18.00, Παρ., Σάβ.

10.00-22.00, www.benaki.gr

Goethe-Institut Athen, Ομήρου 14 -16, 210 3661000. Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Πέμ.

09.00-21.00, Παρ.

09.00-19.00, Σάβ.

09.00-13.00, www. goethe.de/athen

ΒΙΚΟΣ Street Relays Μία από τις πιο επιτυχημένες αθλητικές διοργανώσεις ολοκληρώθηκε ιδανικά με έναν μεγάλο αγώνα δρόμου στην καρδιά του Πειραιά.

Α

πό τη Ραφήνα στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στην Κομοτηνή, τα Ιωάννινα, τον Βόλο και, τέλος, στον Πειραιά. Η επιτυχημένη αθλητική διοργάνωση «ΒΙΚΟΣ Street Relays» της εταιρείας ΒΙΚΟΣ παρουσίασε ένα επτάμηνο γεμάτο αθλητικές δράσεις σε έξι διαφορετικές πόλεις, δίνοντας τη δυνατότητα σε ανθρώπους που αγαπούν τον αθλητισμό να λάβουν μέρος σε μία νέα, πρωτοποριακή σειρά αγώνων σκυταλοδρομιών στίβου και δρόμου. Πριν από λίγες ημέρες η διοργάνωση ολοκληρώθηκε ιδανικά με τον μεγάλο αγώνα δρόμου «Piraeus Street Relays» που φιλοξενήθηκε στο πιο φημισμένο μέρος του Πειραιά, στο Πασαλιμάνι. Εκεί, στις σκυταλοδρομίες 4x2.500 μ. και 2x5.000 μ., έλαβαν μέρος ερασιτέχνες και επαγγελματίες δρομείς κάθε ηλικίας απ’ όλη την πόλη, καθώς και οι Ολυμπιονίκες και Παγκόσμιοι Πρωταθλητές Σπύρος Γιαννιώτης, Μάκης Καλαράς και Αιμίλιος Παπαθανασίου. Μετά το τέλος του αγώνα, όλοι οι συμμετέχοντες, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις και τη θέση στην οποία τερμάτισαν, είχαν ζωγραφισμένο στο πρόσωπό τους ένα μεγάλο χαμόγελο και έδιναν υποσχέσεις για την επόμενη χρονιά. www.vikos.relays.gr

27.11.14 – lifo

49

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Η Μαρία τρέχει στην εθνική οδό. Πίσω της, φωτιά και μια τσάντα γεμάτη λεφτά. Μπροστά της, ο ατέλειωτος δρόμος. Μόλις μια μέρα πριν ήταν μια στοργική μητέρα, ερωτευμένη σύζυγος, υπεύθυνη κόρη. Σήμερα έχει επαναστατήσει. Και είναι αποφασισμένη να σαρώσει στο πέρασμά της ό,τι αγάπησε. Βίαιη και ειλικρινής, γενναία σαν την ηρωίδα της, η Έκρηξη την ακολουθεί στην προσπάθειά της να ξαναπάρει τη ζωή της στα χέρια της. Η μαύρη κωμωδία και το δράμα εναλλάσσονται συνεχώς και μια κρυμμένη τρυφερότητα τρυπάει διαρκώς τη σκληρή πραγματικότητα, συνθέτοντας την τελική πορεία της Μαρίας προς την εξιλέωση, σε μια ελληνική ιστορία πιο επίκαιρη από ποτέ.

Άλλο ένα πορτρέτο της σύγχρονης ελληνικής, κοινωνικής παθογένειας, με αιχμή του δόρατος τη ρήξη μιας γυναίκας με το οικογενειακό της περιβάλλον. Η ηρωίδα είναι η Μαρία (Αγγελική Παπούλια), η οποία διαλύει τον γάμο της και τους δεσμούς με την οικογένειά της και τρέχει για να βρει μια λύση, κουβαλώντας μια τσάντα με χρήματα κι έχοντας βάλει φωτιά – με αναδρομές, θα ανακαλύψουμε τι πραγματικά έχει συμβεί. Τα γεγονότα έχουν σημασία, αλλά η δυσλειτουργικότητα με την οποία στήνεται η οικογένειά της, η λάθος βάση στην οποία συνεχίζει και ο φασίζον αναβρασμός μιας Ελλάδας που παρακμάζει μέρα με τη μέρα είναι ουσιαστικά τα κλειδιά της φαινομενικά ανεξήγητης έκρηξης της Μαρίας. Ο Σύλλας Τζουμέρκας, χωρίς να αλλάζει δραστικά πεδία ενδιαφέροντος και μηχανισμούς ανάπτυξης του δράματος όπως το αντιλαμβάνεται, είναι σαφώς πιο συγκεντρωμένος, συγκεκριμένος και συμπαγής σε σχέση με το ντεμπούτο του με τη Χώρα Προέλευσης, συνεχίζοντας να απελευθερώνει ενέργεια και οργή. Η Αγγελική Παπούλια, ιδανική επιλογή στον ρόλο, είναι επιθετικά συντετριμμένη, μια απελπισμένη, σάρκινη και διεκδικητική γυναίκα, που ωστόσο κινείται συνεχώς σε ανεβασμένα «ντεσιμπέλ», ακόμα και κινησιολογικά – ενώ η αδελφή της και η μητέρα της, τα δύο απογοητευτικά παράγωγα της μητριαρχίας, το ελεγκτικό πρότυπο και η περιορισμένης ευθύνης, άρα και επικίνδυνη επίγονος, συνθέτουν πιο μεστά το point του σκηνοθέτη, την ίδια στιγμή που ο Μάκης Παπαδημητρίου, ο γαμπρός της Μαρίας, επιχειρεί μια έξυπνη, ύπουλη προσέγγιση του ασπόνδυλου νεοέλληνα. Ο Τζουμέρκας διαχωρίζει επιτυχώς τη θέση του από τη weird κινηματογραφική εμβάθυνση στους σαθρούς αρμούς της καρδιάς του ελληνικού προβλήματος, πάντα με ένταση, σενάριο και δικό του, ευδιάκριτο ύφος. ΔΑΝΑΟΣ 1 - ΕΛΛΗ - ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ

50 lifo – 27.11.14

p

Κακό Θερινός

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ

ΠΡΟΜΑΧΟΣ

Le Meraviglie

Σκηνοθεσία: Τζον Βόρχις, Κόρτι Βόρχις Πρωταγωνιστούν: Παντελής Κοντογιάννης, Κασσάνδρα Βογιατζή, Τζιανκάρλο Τζιανίνι

Σκηνοθεσία: Αλίτσε Ρορβάχερ Πρωταγωνιστούν: Άλμπα Ρορβάχερ, Μόνικα Μπελούτσι

Μια οικογένεια στο Λάτσιο της Ιταλίας, με κορίτσια που μεγαλώνουν μαζί με έναν φωνακλά πατέρα γερμανικής καταγωγής και υπακούνε στην πρωτότοκη, την Τζελσομίνα, που είναι οργανωτική και μεγάλο ταλέντο στη συγκομιδή μελιού. Τα Θαύματα είναι μια πολύ προσωπική, με δραματοποιημένες παρεμβάσεις και τροποποιήσεις, σχεδόν αυτοβιογραφική ταινία της Αλίτσε Ρορβάχερ, με πρωταγωνίστρια την Άλμπα Ρορβάχερ, την αδελφή της... στη θέση της, στο ίδιο περιβάλλον όπου μεγάλωσε, στο πανέμορφο Βιτέρμπο, με τις εξοχές και τον μεσαιωνικό χαρακτήρα στην πόλη, και με προφανή, αλλά και έξυπνη αλληγορία το ιεραρχικό σύστημα των μελισσών, όπως μπορεί να εφαρμοστεί κατ’ αναλογία στα ανθρώπινα μέτρα. Για να σπάσει την περιπλάνηση στην καθημερινότητα και τα θερινά καθήκοντα, βάζει μια φανταστική Queen Bee, τη Μόνικα Μπελούτσι (στην πιο έξυπνη καλλιτεχνική της κίνηση εδώ και χρόνια), να υποδυθεί μια νεράιδα της τηλεόρασης που γυρίζει ένα διαφημιστικό στην περιοχή και προσελκύει τους ντόπιους, εξάπτοντας το ενδιαφέρον της μέλλουσας βασίλισσας της οικογένειάς της, της Τζελσομίνα, αλλά και ένα άτακτο αγόρι από τη Γερμανία, έναν κηφήνα που χρειάζεται αναμόρφωση, τον οποίο και φιλοξενούν στην οικογένεια κατά τη διάρκεια των διακοπών. Τέλος, η Ρορβάχερ κάνει και το σχόλιό της για την παγκοσμιοποίηση, καθώς το μέλι που παράγεται επιβάλλεται να «συμμορφώνεται» στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Κι επειδή όλα αυτά τα έκανε με μεράκι χειροτέχνισσας, έφυγε από το Φεστιβάλ Καννών με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής.

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Σκηνοθεσία: Σύλλας Τζουμέρκας Πρωταγωνιστούν: Αγγελική Παπούλια, Βασίλης Δογάνης, Μαρία Φιλίνη, Θέμις Μπαζάκα, Μάκης Παπαδημητρίου

Κινηματογράφος

Η έκρηξη

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

GAZARTE - ΓΑΛΑΞΙΑΣ - ΙΝΤΕΑΛ - ΙΛΙΟΝ - ΚΗΦΙΣΙΑ 2 ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2 - ΑΒΑΝΑ - ΙΝΤΕΑΛ - ΙΛΙΟΝ - ΚΗΦΙΣΙΑ 2 - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2 - ΑΒΑΝΑ

ΑΦΕΝΤΙΚΑ ΓΙΑ ΣΚΟΤΩΜΑ 2 Horrible Bosses 2 Σκηνοθεσία: Σον Άντερς Πρωταγωνιστούν: Τζέισον Μπέιτμαν, Τσάρλι Ντέι, Τζέισον Σουντέικις

Ο Τζέισον Μπέιτμαν δήλωσε: «Αν σας άρεσε η πρώτη ταινία, πρέπει να δείτε και τη δεύτερη». Τι γίνεται αν δεν μας άρεσε η πρώτη; Πρόβλημα, διότι το περιεχόμενο, το χιούμορ, ο σκηνοθέτης, ο σεναριογράφος και οι πρωταγωνιστές παραμένουν οι ίδιοι. Οι τρεις φίλοι που έχουν πρόβλημα με τα αφεντικά τους και θέλουν να τους εκδικηθούν έχουν πάνω-κάτω τα ίδια θεματάκια, αν και η υπόθεση κινείται προς τη δράση, με επίκεντρο την απαγωγή του Κρις Πάιν και τα λύτρα που ζητούν από τον πάμπλουτο πατέρα του (Κριστόφ Βαλτζ). Η Τζένιφερ Άνιστον εξακολουθεί να είναι νυμφομανής μέχρι ναυτίας (έχει πλάκα με τις εμμονές της για συλλογή ανδρικών μορίων), ο Κέβιν Σπέισι και ο Τζέιμι Φοξ είναι εκνευρισμένοι και κάπως διακοσμητικοί. Η βασική ανεπάρκεια της ταινίας είναι η φτιαχτή χημεία των Μπέιτμαν-Ντέι-Σουντέικις, που μοιάζουν να αυτοσχεδιάζουν στη γνωστή λογική των αιώνιων παιδιών που παραμένουν ανώριμα και γιαλαντζί περιπετειώδη.

VILLAGE RENTI 1,3,4,5 - VILLAGE PAGRATI 4 VILLAGE MALL 4,9,14 - VILLAGE FALIRO 4,8 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 5 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2 - ΝΑΝΑ 2,3,5 - ΒΑΡΚΙΖΑ 1 - ΑΕΛΛΩ 3 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 1,2,4 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1 - STER ILION 3,7 - ODEON STARCITY 1 - ODEON KOSMOPOLIS 8,11 - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1 - ΣΙΝΕΑΚ - ΑΙΓΛΗ 1,2 - ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ - ΑΝΟΙΞΗ 2

Δύο αδέλφια, ομογενείς από τις ΗΠΑ, είχαν την ευγενική ιδέα να στήσουν ένα δικαστικό δράμα με θέμα την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στη γενέτειρά τους. Ο πρωταγωνιστής είναι ο ελληνικής καταγωγής Παντελής Κοντογιάννης, που μαζί με την αγαπημένη του, επίσης δικηγόρο (την υποδύεται η Κασσάνδρα Βογιατζή, κόρη του ηθοποιού Γιώργου Βογιατζή), διεκδικούν τα Ελγίνεια με νομικά επιχειρήματα, πρώτα στη Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια στη Χάγη. Με την αμέριστη υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Αθηναίων, οι αδελφοί Βόρχις έκαναν γυρίσματα σε πολλά μνημεία κι έδωσαν ένα γυαλισμένο, διαφημιστικό ύφος σε ένα μελό με ατελείωτους μονολόγους. Είναι τέτοια η πεποίθηση πως η ελληνική πλευρά έχει απόλυτο δίκιο (αφού χρησιμοποιούνται στοιχεία που αποδεικνύουν φαλκίδευση των εγγράφων της απόσπασης των Μαρμάρων και της μεταφοράς τους στο Βρετανικό Μουσείο), που η αγγλική πλευρά εμφανίζεται ως ανάξια στήριξης των όποιων κεκτημένων έχει. Το σημαντικότερο στοιχείο σε μια ταινία προπαγάνδας είναι η δραματική πειστικότητα. Από τον Πρόμαχο λείπει η αυθεντική σύγκρουση και απομένουν οι καλές προθέσεις και ένα παρατεταμένο κλιπ που πλατειάζει.

VILLAGE RENTI 17 - VILLAGE MALL 11 - ΙΝΤΕΑΛ - ΤΡΙΑΝΟΝ - ΑΙΓΛΗ 1 - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 1,2 - ΑΤΤΑΛΟΣ - ΑΝΟΙΞΗ 1

OUIJA, ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ Ouija Σκηνοθεσία: Στάιλς Γουάιτ Πρωταγωνιστούν: Ολίβια Κουκ, Άνα Κότο

Το Ouija, που προφέρεται «γουίτζι», είναι επιτραπέζιο παίγνιο που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα, στο οποίο οι συμμετέχοντες καλούσαν πνεύματα και υποτίθεται πως έρχονταν σε επαφή με την άλλη πλευρά. Η μεταφυσική ψευδαίσθηση που παρεΐστικα προσφέρει το Ouija έχει εμφανιστεί ξανά, αλλά αποσπασματικά, στο παρελθόν (στον Εξορκιστή και τα Ξυπνήματα, για να θυμηθούμε δύο, ως και σε ένα επεισόδιο του «I Love Lucy») κι έγινε σχετικά δημοφιλής από το παιχνίδι της Hasbro. Ο κολοσσός των παιχνιδιών φιλοδοξούσε να φτιάξει μια μεγάλη παραγωγή με επίκεντρο φρικιαστικές παρενέργειες του Ouija, αλλά οι αποκαρδιωτικές επιδόσεις του σχετικά πρόσφατου και εξαιρετικά πολυέξοδου Battleship κατέβασαν τις ταχύτητες και το φιλμ κατέληξε σε μια b movie εκτέλεση σε επίπεδο παραγωγής, που δυστυχώς συνοδεύεται από δεύτερης διαλογής σενάριο, εφέ και υποκριτική από τους καλοβαλμένους ήρωες, που ξεπαστρεύονται σταδιακά, αφού ένα πνεύμα ονόματι Doris ενεργοποιείται μέσω του φαινομενικά αθώου πίνακα και εκδικείται άμοιρους και αθώους που έκαναν το λάθος να μην το καταστρέψουν όσο ήταν καιρός. Η τρομάρα ενισχύεται με ό,τι ηχητικό κλισέ μπορείτε να φανταστείτε, αλλά ο διάλογος είναι τόσο παιδαριώδης και η περιβάλλουσα κατάσταση τόσο ανεπαρκής ως τραβηγμένα αφελής (αστυνομία, συγγενείς, εξορκιστής, κανείς;), που δεν γίνεται να πιστέψει κάποιος πως ένα επιτραπέζιο κρύβει τόση μαζεμένη συμφορά.

VILLAGE RENTI 12 - VILLAGE MALL 3 - VILLAGE FALIRO 3 - ΝΑΝΑ 3,5 - ΑΕΛΛΩ 1 - STER ILION 1,2,5 - ODEON STARCITY 7 - ODEON KOSMOPOLIS 6 - ZEA

Οι Πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (3D) The Penguins of Madagascar Σκηνοθεσία: Έρικ Νταρνέλ, Σάιμον Τζ. Σμιθ

Οι περιπέτειες της ελίτ των κατασκόπων, του Σκίπερ, του Κοβάλσκι, του Ρίκο και του Στρατιώτη που ενώνουν τις δυνάμεις τους με τη μυστική, ειδική ομάδα δράσης «Βόρειος Άνεμος», αρχηγός της οποίας είναι ο επιβλητικός και όμορφος Πράκτορας Απόρρητος, έρχονται στη μεγάλη οθόνη. Η σούπερ αποτελεσματική αυτή ομάδα έχει στόχο τον μοχθηρό δρα Οκτάβιο Μυαλάτη, πριν εκείνος προλάβει να υλοποιήσει τα καταστροφικά του σχέδια για να εξαφανίσει τον κόσμο.

VILLAGE RENTI 4,7,8,15 - VILLAGE PAGRATI 3,4,5 VILLAGE MALL 2,7,8 - VILLAGE FALIRO 2,5,7 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2 - ΝΙΡΒΑΝΑ - ODEON ΟΠΕΡΑ 1 - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 2 - ΒΑΡΚΙΖΑ 2 - ΑΕΛΛΩ 1,2 - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ - ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON 1 - ΜΑΓΙΑ - STER ILION 1,3,4,7 - ODEON STARCITY 1,7,10 - ΚΗΦΙΣΙΑ 1 - ODEON KOSMOPOLIS 5,6,9,11 - CINERAMA - ZEA - ΦΟΙΒΟΣ - ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ

aiΘoyΣeΣ αθήνα αμπελοκηποι - γκαζι - θησείο - νεάπολη ΑΑΒΟΡΑ

Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253, , TruIda Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:45, 20:30, 22:15 / Σαβ-Κυρ 17:10, 18:45, 20:30, 22:15

ΑΘΗΝΑΙΟΝ

Βασιλισσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 21077821222112112222, www. athinaioncinemas.com ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 23:00.

Interstellar Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Δευ, Τετ 20:00. Fury Πεμ, Παρ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 17:20. ÜΑίθουσα 2: Fury Πεμ-Τετ 22:30 Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 18:10, 20:20

ΑΣΤΥ

Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925. Ενα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξη του Πεμ-Τετ 18:00, 20:10, 22:15

ΓΑΛΑΞΙΑΣ

Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 ÜΑίθουσα 1: Τα θαύματα Πεμ-Τετ 18:00, 20:10, 22:20. ÜΑίθουσα 2: Ιστορίες για αγρίους Πεμ-Τετ 20:15, 22:40 Δύο ημέρες, μία νύχτα ΠεμΤετ 18:15

GAZARTE

Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte. gr. Τα θαύματα Πεμ-Τετ 19:00, 21:00, 23:00

Samba Σκηνοθεσία: Ερίκ Τολεντανό, Ολιβιέ Νακάς Πρωταγωνιστούν: Ομάρ Σι, Σαρλότ Γκενσμπούργκ, Ταχάρ Ραχίμ, Ίζια Ίζλαν

Η συγκινητική αλλά και χιουμοριστική ιστορία του Σαμπά από τη Σενεγάλη και της εθελόντριας Αλίς. Η ιστορία δύο ανθρώπων που προσπαθούν να «απεγκλωβιστούν» από το αδιέξοδο της ζωής τους, μέχρι που η μοίρα θα τους φέρει κοντά και θα τους οδηγήσει σε ένα νέο μονοπάτι ευτυχίας.

VILLAGE RENTI 18 - VILLAGE MALL 1 - ΝΙΡΒΑΝΑ - ODEON ΟΠΕΡΑ - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1 - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ - ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON 2 - ΜΑΓΙΑ - STER ILION 4 - CINE ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ - ODEON STARCITY 3 - ΚΗΦΙΣΙΑ CLASS - ODEON KOSMOPOLIS 9 ΖΕΑ - ΦΟΙΒΟΣ

Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www. danaoscinema.gr. ÜΑίθουσα 1: Master of the Universe Κυρ 17:00. Η έκρηξη Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Τρι, Τετ 18:50, 20:40, 22:30 / (ώρα 20:30-Μυστική πρεμιέρα ΟΤΕ) Δευ 17:00, 18:50, 22:30. ÜΑίθουσα 2: Party Girl Πεμ-Τετ 20:20, 22:20. Ida Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ-Κυρ 16:45, 18:30

ΕΛΛΗ

Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789. Η έκρηξη Πεμ-Τετ 18:30, 20:20, 22:10

ΕΜΠΑΣΣΥ

Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr, Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 18:10, 20:20, 22:30

ΙΝΤΕΑΛ

Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720. Τα θαύματα ΠεμΤετ 20:10, 22:20. Πρόμαχος Πεμ-Τετ 18:20

ΝΙΡΒΑΝΑ

Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ-Τετ 16:00. Samba Πεμ-Τετ 18:00, 20:20, 22:40

ODEON ΟΠΕΡΑ

Drive Hard Σκηνοθεσία: Μπράιαν Τρένσαρντ Σμιθ Πρωταγωνιστούν: Τζον Κιούζακ, Τόμας Τζέιν, Ζόι Βεντούρα, Κρίστοφερ Μόρι

Ένας πρώην οδηγός αγωνιστικών αυτοκινήτων αναγκάζεται από έναν κλέφτη να γίνει ο οδηγός του σε ένα έγκλημα που τους βάζει στο μάτι της αστυνομίας αλλά και της μαφίας.

VILLAGE RENTI 6

Παλικάρι: Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου Palikari: Louis Tikas and the Ludlow Massacre Σκηνοθεσία: Νίκος Βεντούρας

Η Λαμπρινή Θωμά και ο Νίκος Βεντούρας αναζήτησαν τις μνήμες, την ιστορία και την κληρονομιά του Λούη Τίκα και του Λάντλοου στο Κολοράντο, σε ένα ντοκιμαντέρ για μία από τις πιο σημαντικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος που ενώνει, έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014. ΑΛΚΥΟΝΙΣ

ΔΑΝΑΟΣ

Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr. ÜΑίθουσα 1: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ-Τετ 18:00. Samba Πεμ-Τετ 20:00, 22:30. ÜΑίθουσα 2: Το κορίτσι που εξαφανίστηκε Πεμ-Τετ 18:50, 22:00

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ

Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www. tainiothiki.gr. Party Girl Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Τρι, Τετ 18:00, 20:00, 22:00 / Δευ 18:00, 20:00. Τα γεγονότα στη Φώκαια Κυρ 16:00. Electra Δευ 22:00 [με προσκλήσεις]

ΤΙΤΑΝΙΑ

Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www. cinemax.gr. Κάτω από τις βόμβες Πεμ-Τετ 20:00. Το αλάτι αυτής της θάλασσας Πεμ-Τετ 18:00. Paltine Blu Πεμ-Τετ 22:00

αργυρούπολη αγ. δημήτριος - δάφνη ΑΤΛΑΝΤΙΣ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511. ÜΑίθουσα 1: Samba Πεμ-Τετ 17:30, 20:00, 22:30. ÜΑίθουσα 2: Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 18:50, 20:40 Ιστορίες για αγρίους ΠεμΤετ 22:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Κυρ 11:30, 17:00

VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848, www.villagecinemas. gr. ÜΑίθουσα 1: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:30, 23:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30 , 18:30 / Σαβ-Κυρ 12:20, 14:30, 16:30 , 18:30. ÜΑίθουσα 2: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 19:30, 22:00, 00:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ

15:30, 17:30 / Σαβ-Κυρ 13:30, 15:30, 17:30. ÜΑίθουσα 3: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Σαβ-Κυρ 12:40, 14:50, 17:00 Interstellar Πεμ-Τετ 19:10, 22:30. ÜΑίθουσα 4: Τα τερατοκουτάκια (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:10 / Σαβ-Κυρ 12:00, 14:10, 16:10. Fury Πεμ-Τετ 18:10, 21:30, 00:10. ÜΑίθουσα 5: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 18:50, 21:10, 23:30. Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00 / Σαβ-Κυρ 13:50, 16:00

ΝΑΝΑ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη,(στάση ΜΕΤΡΟ Αγ.Ιωάννης), 21097031582109706865, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr. ÜΑίθουσα 1: Interstellar Πεμ-Τετ 18:15, 21:30. Ο μικρός Νικόλας πάει διακοπές (μτγλ.) Σαβ 16:15 / Κυρ 12:15, 14:15, 16:15. ÜΑίθουσα 2: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:00. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 22:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 / Σαβ 16:00 , 18:00 / Κυρ 12:00 , 14:00 , 16:00 , 18:00. ÜΑίθουσα 3: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 18:00. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 19:30, 21:45 Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ 15:45 / Κυρ 11:45, 13:45, 15:45. ÜΑίθουσα 4: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 21:15, 23:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:15 / Σαβ 15:15, 17:15, 19:15 / Κυρ 11:15, 13:15, 15:15, 17:15, 19:15 ÜΑίθουσα 5: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 23:20 Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:40, 21:00 / Σαβ-Κυρ 21:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ 16:30, 18:30 / Κυρ 12:30, 14:30, 16:30, 18:30. ÜΑίθουσα 6: Fury Πεμ-Τετ 17:45, 20:20, 23:00 Πώς να εκπαιδεύσετε το δράκο σας 2 (μτγλ.) Σαβ 15:45 / Κυρ 11:45, 13:45, 15:45

ΣΟΦΙΑ

Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, Ο δικαστής Πεμ-Τετ 19:45, 22:30. Ενας σκίουρος σούπερηρωας (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:30

ζωγράφου παγκράτι

VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI

Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848, www.villagecinemas.gr ÜΑίθουσα 1: Fury Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι 18:45, 21:45 / Σαβ-Κυρ 19:40, 22:40 / Τετ 18:15, 21:15, 00:15 Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:20 ÜΑίθουσα 2: Ο δικαστής Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00, 21:00, 00:00 / Σαβ-Κυρ 19:30, 22:30 Τα τερατοκουτάκια (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:30. ÜΑίθουσα 3: Interstellar Πεμ-Τετ 20:30, 00:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ-Τετ 18:30. ÜΑίθουσα 4: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι 19:10, 21:30, 23:50 / Σαβ, Κυρ, Τετ 19:50, 22:10, 00:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ, Κυρ, Τετ 17:50. ÜΑίθουσα 5: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι 18:30, 21:15, 00:00 / Σαβ, Κυρ, Τετ 19:00, 21:45, 00:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ, Κυρ, Τετ 17:00

ΠΑΛΑΣ

Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868. Ο Γερμανός γιατρός Πεμ-Τετ 20:25. Ο θυρωρός Πεμ-Τετ 22:25. Η ζωή είναι ωραία με τα μάτια κλειστά Πεμ-Τετ 18:15. Για το καλό των άλλων Σαβ-Κυρ 16:00

ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ

Ριζάρη 24, Παγκράτι, 2107253915. Ενα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξη του ΠεμΤετ 18:00, 20:10, 22:15

αχαρνών πατησίων ΑΕΛΛΩ

Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr. ÜΑίθουσα 1: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 19:00, 21:20. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 23:40 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Σαβ 15:00 , 17:00 / Κυρ 11:30, 15:00, 17:00. ÜΑίθουσα 2: Fury Πεμ-Τετ 20:30, 23:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20 / Σαβ 16:20, 18:20 / Κυρ 12:20, 14:20, 16:20, 18:20. ÜΑίθουσα 3: Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 18:00, 20:15, 22:30. Το μαγικό σπίτι (μτγλ.) Σαβ 16:15 / Κυρ 12:30, 14:30, 16:15. ÜΑίθουσα 4: Interstellar Πεμ-Τετ 21:45 Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 20:00. Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 18:00. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ 15:45 / Κυρ 11:45, 13:45, 15:45

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS

Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298. Οι πι-

γκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ-Τετ 16:10. Samba Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30

ΑΛΚΥΟΝΙΣ NEW STAR ART CINEMA

Ιουλιανού 42-46, πλατεία Βικτωρίας (ΜΕΤΡΟ Βικτώρια), Αθήνα, 210 82200082108220023-2108220076, Palikari: Ο Λούις Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου Πεμ-Τετ 17:00, 18:30, 22:30. Four Years of Night Πεμ 20:30. Choose to Fight Πεμ 21:30. Καλάβρυτα, άνθρωποι και σκιές Παρ 20:30 Instrument of Himmler Σαβ 20:30. Mussolini-Hitler: The killers opera Σαβ 21:30. Αεροπλάνα 2: Ιπτάμενοι πυροσβέστες (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:00. EU 013-The last frontier Κυρ 20:30. Το πρωτο σκαλοπάτι Κυρ 21:30. As you like it Δευ 20:30. Ο μανάβης Δευ 20:50 Μη διακόπτετε το μάθημα Δευ 22:10. The Mulberry House Τρι 20:30. Steicy Τρι 21:40. Αλληλούια Τρι 22:05. Santra and the Talking Tre Τρι 22:15.

Buchart Memory Lost Τετ 20:30. Ecopolis China Τετ 21:45

ΙΛΙΟΝ

Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939, Δύο ημέρες, μία νύχτα ΠεμΤετ 20:30, 22:20. Τα θαύματα Πεμ-Τετ 18:30

ΟΣΚΑΡ

Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563. Ida Πεμ-Τετ 18:10, 20:00. Διπλή ζωή Πεμ-Τετ 22:10

ΤΡΙΑΝΟΝ

Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469, Πρόμαχος Πεμ, Παρ, Κυρ, Τρι, Τετ 17:40, 19:15, 21:00, 22:40 / Σαβ, Δευ 19:15, 21:00, 22:40

γλυφάδα

ΑΘΗΝΑΙΟΝ Cinepolis

Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 21089832382112112222, www. athinaioncinemas.com ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 18:40, 20:50, 23:00. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:40. ÜΑίθουσα 2: Interstellar Πεμ-Τετ 19:50.

Fury Πεμ-Τετ 23:00. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 17:50. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:40 ÜΑίθουσα 3: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 18:10, 20:30, 22:50 Το μαγικό σπίτι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:00. ÜΑίθουσα 4: Fury ΠεμΤετ 17:20, 22:10. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 20:00

ΓΛΥΦΑΔΑ ODEOΝ

Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www. odeon.gr, www: i-ticket.gr ÜΑίθουσα 1: Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 21:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ-Κυρ 16:30, 18:30. ÜΑίθουσα 2: Samba Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:40 / Σαβ-Κυρ 17:20, 20:00, 22:40

ηράκλειο νέα ιωνία ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ

Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:40. ÜΑίθουσα 2: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45 / Σαβ-Κυρ 16:00, 17:45 Interstellar Πεμ-Τετ 22:15 Fury Πεμ-Τετ 19:45

ιλιον αγ.ανάργυροι πετρούπολη

ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ-ΟΝΑΡ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

Αγίας Παρασκευής 40, ΑνάκασαΑγ. Ανάργυροι, 2102639208, Θεέ μου, τι σου κάναμε? Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:30, 21:30 / Σαβ-Κυρ 21:30. Ενας σκίουρος σούπερ-ηρωας (μτγλ.) Σαβ 17:30, 19:30 / Κυρ 12:00, 14:00, 17:30, 19:30

STER CINEMAS

Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο CAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www. stercinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 23:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00, 19:00 / Σαβ 15:00, 17:00, 19:00 / Κυρ 13:00, 15:00, 17:00, 19:00 The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 21:00. ÜΑίθουσα 2: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45 / Σαβ 15:45, 17:45 / Κυρ 13:45, 15:45, 17:45. The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:00. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 22:30. ÜΑίθουσα 3: Τα τερατοκουτάκια (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30, 20:45, 23:00. Fury Σαβ 21:30, 00:10 / Κυρ 21:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ 15:30, 17:30, 19:30 / Κυρ 13:30, 15:30, 17:30, 19:30. ÜΑίθουσα 4: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00, 18:00 / Σαβ 14:00, 16:00, 18:00 / Κυρ 12:00, 14:00, 16:00, 18:00, 20:10 Samba Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:00, 22:10 / Σαβ 20:00, 22:10, 00:20 / Κυρ 22:10. ÜΑίθουσα 5: Το μαγικό σπίτι (μτγλ.)

Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:15 / Σαβ 15:10, 17:15 / Κυρ 13:15, 15:10, 17:15. The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 19:20, 22:00. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Σαβ 00:30. ÜΑίθουσα 6: Interstellar ΠεμΤετ 21:20. Fury Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:10, 18:45 / Σαβ-Κυρ 12:50, 16:10, 18:45. ÜΑίθουσα 7: Fury Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 21:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30, 19:30 Τα τερατοκουτάκια (μτγλ.) Σαβ 14:30, 16:30 / Κυρ 12:30, 14:30, 16:30. Αφεντικά για σκότωμα 2 Σαβ-Κυρ 18:30, 20:45, 23:00

κορυδαλλος κερατσίνι ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, http://cine-paradisos.blogspot. gr. Κλειστό Πεμ. Ριφιφί Παρ 23:00. Samba Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:50, 21:00 / Σαβ 21:00, 23:05 / Κυρ 21:00. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ 15:00, 17:00, 19:00 / Κυρ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00, 19:00

κουκάκι νέος κόσμος ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ

Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109230081, mikosmos@otenet. gr, http://www.mikrokosmos.gr, Η έκρηξη Πεμ-Τετ 18:00, 19:30, 21:00, 22:30 India Blu Παρ-Σαβ 00:00

ΟDEON STARCITY

Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 14560, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 21:00, 23:20 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00 / ΣαβΚυρ 17:00, 19:00. ÜΑίθουσα 2: Fury Πεμ-Τετ 20:00, 22:50. Ενας σκίουρος σούπερ-ηρωας (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:30. ÜΑίθουσα 3: Samba Πεμ-Τετ 17:50, 20:30, 23:00. ÜΑίθουσα 4: Ο δικαστής Πεμ-Τετ 19:50, 22:40. ÜΑίθουσα 5: Interstellar Πεμ-Τετ 18:40, 22:00. ÜΑίθουσα 6: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 18:10, 20:40, 23:10 Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:50 ÜΑίθουσα 7: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 21:20, 23:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / ΣαβΚυρ 16:30 , 18:30. ÜΑίθουσα 8: St. Vincent ο αγαπημένος μου άγιος Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:10, 22:30 / Σαβ-Κυρ 17:30, 20:10, 22:30. ÜΑίθουσα 9: Ο αγγελιοφόρος πρέπει να πεθάνει Πεμ-Τετ 21:40. Ενα ταξίδι 30,5 μέτρα μακριά Πεμ-Τετ 19:10. ÜΑίθουσα 10: Το κορίτσι που εξαφανίστηκε Πεμ-Τετ 22:20. St. Vincent ο αγαπημένος μου άγιος ΠεμΤετ 20:10. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 / ΣαβΚυρ 16:00, 18:00

μαρούσι κηφισιά

VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL

Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, 14 848, www. villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Samba Πεμ-Τετ 17:50, 20:40, 23:30. Ο μικρός Νικόλας πάει διακοπές (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 13:30, 15:50. ÜΑίθουσα 2: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:10, 17:10, 19:15 / Σαβ-Κυρ 12:45, 15:10, 17:10, 19:15. Fury Πεμ-Τετ 21:20, 00:10. ÜΑίθουσα 3: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:30, 17:50 / ΣαβΚυρ 13:10, 15:30, 17:50. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 20:10, 22:10, 00:20. ÜΑίθουσα 4: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:50 / Σαβ-Κυρ 12:30, 14:40, 16:50. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 19:00, 21:30, 23:45. ÜΑίθουσα 5: Interstellar Πεμ, Παρ, Τρι, Τετ 15:15, 18:30, 21:45 / Σαβ-Κυρ 12:00, 15:15, 18:30, 21:45 / Δευ 16:30, 23:15. ÜΑίθουσα 6: Ο δικαστής Πεμ, Παρ, Δευ, Τετ 16:10, 19:00, 22:00 / Σαβ-Κυρ 19:00, 22:00 / Τρι 17:40, 23:30. Τα τερατοκουτάκια (μτγλ.) Σαβ 12:50, 15:00 / Κυρ 12:50, 15:00, 17:00. The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Τρι 21:00. ÜΑίθουσα 7: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ, Παρ, Δευ, Τετ 18:15, 21:00, 00:00 / Σαβ-Κυρ 21:00, 00:00 / Τρι 23:10. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 14:00, 16:20, 18:40. ÜΑίθουσα 8: Interstellar Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Τρι, Τετ 20:00, 23:15 / Δευ 18:30, 21:45. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Τρι, Τετ 15:45 , 18:00 / ΣαβΚυρ 13:20 , 15:45 , 18:00 / Δευ 15:45. ÜΑίθουσα 9: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00, 18:15, 20:30, 22:45 / Σαβ-Κυρ 13:45, 16:00, 18:15, 20:30, 22:45. ÜΑίθουσα 10: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:20, 19:50, 22:20 / Σαβ-Κυρ 12:20, 14:50, 17:20, 19:50, 22:20 ÜΑίθουσα 11: Πρόμαχος Πεμ-Τετ 18:50, 20:50, 23:00. Το μαγικό σπίτι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 13:00, 14:50, 16:40. ÜΑίθουσα 12: Fury Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ

17:00, 19:40, 22:30 / Σαβ-Κυρ 14:20, 17:00, 19:40, 22:30. ÜΑίθουσα 13: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:00, 22:40. ÜΑίθουσα 14: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 21:00, 23:30

ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 18:10, 20:20, 22:30. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:20. ÜΑίθουσα 2: Τα θαύματα Πεμ-Τετ 18:20, 20:30 Ιστορίες για αγρίους Πεμ-Τετ 22:40

ΔΙΑΝΑ

Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587. Γροθιές στους τοίχους Πεμ-Τετ 22:15 Ida Πεμ, Παρ, Δευ 20:25 / ΣαβΚυρ 17:00, 20:25. Δύο ημέρες, μία νύχτα Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Τρι, Τετ 18:30. Ενα ταξίδι 30,5 μέτρα μακριά Δευ 17:30 / ΤριΤετ 20:00

ΚΗΦΙΣΙΑ Cinemax Cyta

Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr. ÜΑίθουσα 1: Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 20:15, 22:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:15 / Σαβ 16:15, 18:15 / Κυρ 12:00, 14:15, 16:15, 18:15. ÜΑίθουσα 2: Τα θαύματα Πεμ-Τετ 18:30, 20:45, 23:00. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ 16:30 / Κυρ 12:30, 14:30, 16:30

ΚΗΦΙΣΙΑ Class

Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 21062316012106231933, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr, Samba Πεμ-Τετ 17:30, 20:00, 22:30

ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ

Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 14560, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr. ÜΑίθουσα 1: Ενα ταξίδι 30,5 μέτρα μακριά Πεμ-Τετ 18:40. Interstellar ΠεμΤετ 21:10. ÜΑίθουσα 2: Το κορίτσι που εξαφανίστηκε Πεμ-Τετ 19:40. Ο δικαστής Πεμ-Τετ 22:50. Ενας σκίουρος σούπερηρωας (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:15 ÜΑίθουσα 3: Fury Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:40, 23:30 / Σαβ-Κυρ 17:20, 20:40, 23:30. ÜΑίθουσα 4: St. Vincent ο αγαπημένος μου άγιος Πεμ-Τετ 18:20. Fury Πεμ-Τετ 20:40. ÜΑίθουσα 5: Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 20:30.

Fury Πεμ-Τετ 22:40. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ-Κυρ 16:30, 18:30. ÜΑίθουσα 6: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 21:30, 23:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ 17:30 , 19:30 / Σαβ-Κυρ 15:30 , 17:30 , 19:30 / Τρι-Τετ 17:30. ÜΑίθουσα 7: Interstellar Πεμ-Τετ 16:50, 22:10. ÜΑίθουσα 8: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 22:20. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 19:50. Το παιδί με την κουρδιστή καρδιά Σαβ-Κυρ 15:15. Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:20. ÜΑίθουσα 9: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 / Σαβ-Κυρ 16:00, 18:00. Samba Πεμ-Τετ 20:00, 22:30. ÜΑίθουσα 10: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 17:40, 20:20, 23:10. ÜΑίθουσα 11: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 21:00, 23:20. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00 / Σαβ-Κυρ 15:00, 17:00, 19:00. ÜΑίθουσα 12: Ο αγγελιοφόρος πρέπει να πεθάνει Πεμ-Τετ 23:30. The Hunger Games: Επανάσταση μέρος 1 Πεμ-Τετ 18:10, 20:50

νέα σμύρνη παλαιό φάληρο ΑΤΤΑΛΟΣ CINEMA

Κοτιαιου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280. Ida Πεμ-Τετ 18:45. Interstellar ΠεμΤετ 22:00. Πρόμαχος Πεμ-Τετ 17:00, 20:20

CINERAMA CINEMA

Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 21094035932109403595. Η άλλη Μποβαρί Πεμ-Τετ 20:30. Ο δικαστής Πεμ-Τετ 22:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ 16:45, 18:30

VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO

Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, 14 848, www. villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 2: Interstellar Πεμ-Τετ 20:20, 23:40. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20 / Σαβ-Κυρ 16:20, 18:20. ÜΑίθουσα 3: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 / Σαβ-Κυρ 15:50, 18:00. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 20:10, 22:10, 00:10 ÜΑίθουσα 4: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 19:00, 21:20, 23:40. Οι υπερέξι (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:50. ÜΑίθουσα 5: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:40 / Σαβ-Κυρ 15:40, 17:40.

Fury Πεμ-Τετ 19:40, 22:30 ÜΑίθουσα 7: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 19:10, 21:40, 00:10 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10 / ΣαβΚυρ 15:10, 17:10. ÜΑίθουσα 8: Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΣαβ 19:20, 21:40, 00:00 / Κυρ-Τετ 19:20, 21:40. ÜΑίθουσα 9: Fury Πεμ-Σαβ 18:20, 21:00, 23:40 / Κυρ-Τετ 18:20, 21:00

ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, 2109313360

πειραιάς ΖΕΑ

Χαριλάου Τρικούπη 39, Πασαλιμάνι, Πειραιάς, 2104521388. Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 22:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30 / Σαβ 15:00, 16:30 / Κυρ 17:00. Samba Πεμ-Τετ 18:10, 20:20

ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 19:50, 22:00 Ο δικαστής Πεμ-Τετ 17:30 Το μαγικό σπίτι (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:00

ρέντη

VILLAGE SHOPPING AND MORE

Θηβών 228 & Παρνασσού ,Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 14 848, www.villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 20:45, 23:10 ÜΑίθουσα 2: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:00, 22:50. ÜΑίθουσα 3: Αεροπλάνα 2: Ιπτάμενοι πυροσβέστες (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:20 / Σαβ 16:15, 18:15, 20:00 / Κυρ 18:15, 20:00 Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 22:00, 00:15. ÜΑίθουσα 4: Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 20:10, 22:45. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:10 / Σαβ 16:10 , 18:10. ÜΑίθουσα 5: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00, 21:20, 23:45 / Σαβ 16:40, 19:00, 21:20, 23:45. ÜΑίθουσα 6: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45 / Σαβ 15:20, 17:45. Drive Hard Πεμ-Τετ 20:00, 22:10, 00:20. ÜΑίθουσα 7: Fury Πεμ-Τετ 19:40, 22:40. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:40 / Σαβ 15:40, 17:40. ÜΑίθουσα 8: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 20:30, 23:15. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ 16:30, 18:30. ÜΑίθουσα 9: Fury Πεμ-Τετ 18:10, 21:10, 00:10. ÜΑίθουσα 10: Οι υπερέξι (μτγλ.) Πεμ-Τετ 17:00. Interstellar Πεμ-Τετ 19:20, 22:30. ÜΑίθουσα 11: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ-Τετ 18:45, 21:30, 00:15. ÜΑίθουσα 12: Ouija: Πίνακας πνευμάτων Πεμ-Τετ 17:50, 19:50, 21:50, 23:50. ÜΑίθουσα 13: Ο δικαστής Πεμ-Τετ 17:15, 20:20, 23:20. ÜΑίθουσα 14: The Hunger Games: Επανάσταση - μέρος 1 Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:30, 22:15 / Σαβ 16:45, 19:30, 22:15. ÜΑίθουσα 15: Το κορίτσι που εξαφανίστηκε Πεμ-Τετ 22:20. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00, 20:15 / Σαβ 16:00, 18:00, 20:15. ÜΑίθουσα 16: Ο μικρός Νικόλας πάει διακοπές (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10, 19:10 / Σαβ 15:10, 17:10, 19:10 Dracula Untold Πεμ-Τετ 21:40, 23:40. ÜΑίθουσα 17: Πρόμαχος Πεμ-Τετ 19:15, 21:15, 23:30 ÜΑίθουσα 18: Samba Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20, 21:00, 23:30 / Σαβ 15:50, 18:20, 21:00, 23:30. ÜΑίθουσα 19: Χελωνονιντζάκια Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30 / Σαβ 15:15, 17:30. Annabelle Πεμ-Τετ 19:45, 22:00, 00:30. ÜΑίθουσα 20: Interstellar Πεμ-Τετ 17:20, 20:40, 00:00

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ

Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330, Ο αγγελιοφόρος πρέπει να πεθάνει Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:00, 21:00 / Σαβ 19:00, 21:00, 23:00. Πώς να εκπαιδεύσετε το δράκο σας 2 (μτγλ.) Σαβ 17:00 / Κυρ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00

χαλάνδρι χολαργός μελίσσια ΑΒΑΝΑ

Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546. Τα θαύματα ΠεμΤετ 20:20, 22:30. Δύο ημέρες, μία νύχτα Πεμ-Τετ 18:20

ΑΙΓΛΗ

Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010. ÜΑίθουσα 1: Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 22:30. Πρόμαχος Πεμ-Τετ 18:30, 20:30 Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30 ÜΑίθουσα 2: Fury Πεμ-Τετ 20:15, 22:40. Αφεντικά για σκότωμα 2 Πεμ-Τετ 18:00

ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρωην ΑΛΟΜΑ)

Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122. Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 20:20, 22:40. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ-Κυρ 16:40, 18:30

27.11.14 – lifo

51

Γλάρος / Πλατόνοφ

Δύο Τσέχοφ στην Αθήνα Φωτό: Aθηνά Λιάσκου

Φωτό: Όλγα Μπρούμα

Ο Ρώσος συγγραφέας εξακολουθεί να δίνει αφορμές για πολύ ενδιαφέρουσες παραστάσεις.

Ο Γλάρος

Πλατόνοφ

απο τη ματινα καλτακη

Θέατρο

Ξ

52 lifo – 27.11.14

έρετε τι είναι αυτό που κάνετε; Σκοτώνετε τον ρεαλισμό» έγραφε με θαυμασμό ο Μαξίμ Γκόρκι στον Αντόν Τσέχοφ τον Ιανουάριο του 1900, όταν διάβασε το έξοχο διήγημά του Η κυρία με το σκυλάκι (1899). Τι μπορεί να εννοούσε; Την ίδια εποχή ο Στανισλάφσκι στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας προσπαθούσε να κατανοήσει την αμηχανία που του προκαλούσαν τα έργα του («Η πρώτη γνωριμία με το έργο είναι συχνά απογοητευτική. Φαίνεται, μάλιστα, σαν να μην υπάρχει τίποτα για να πει κανείς, όταν τα διαβάσει. Με δυο-τρία λόγια μπορείς να συνοψίσεις και το θέμα και την πλοκή. Και οι ρόλοι; Βρίσκονται σε αυτά πολλοί ρόλοι καλοί, ούτε ένας απ’ αυτούς όμως δεν θα τραβούσε έναν ηθοποιό που παίζει μόνο καλούς ρόλους…», Η ζωή μου στην τέχνη). Kατέληξε ότι απαιτείται «διαίσθηση και αίσθημα» για να αποδώσει αυτό που είναι μοναδικό στο τσεχοφικό θέατρο: την εσωτερική δράση των έργων, την πολύπλοκη εσωτερική ζωή των ηρώων του. Κι ο Τολστόι, που ενοχλήθηκε από την «έλλειψη ηθικής» στον Θείο Βάνια; Κι όλοι αυτοί που είδαν στα έργα του μόνο το οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο, τη θλιβερή και σκοτεινή ζωή στη Ρωσία στα τέλη του 19ου αι.; Η ζωή του Τσέχοφ, το σύνολο της ύπαρξής του, όπως διασώζεται μέσα από τις ιστορίες του, τα θεατρικά έργα του, τα κείμενά του, τις επιστολές του, διαλύουν μια-μια τις παρανοήσεις, ακόμη και αν δεν προσφέρουν συγκεκριμένες, οριστικές απαντήσεις. « Ήταν τόσο ψυχρή και τόσο βαρετή, που δεν θα έγραφα γι’ αυτήν ακόμα κι αν με πλήρωνε ο εκδότης μου 50 καπίκια την αράδα. Της έλειπε τελείως η ψυχή, το μόνο πράγμα που μπορεί να σε κάνει να κλάψεις γοερά ή να λιποθυμήσεις. Κάθε στεναγμός της Σάρα Μπερνάρ, τα δάκρυά της, οι επιθανάτιοι σπασμοί της, όλο της το παίξιμο δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα καλά διαβασμένο μάθημα» έγραφε το 1881 σε μια κριτική του για την ερμηνεία της στην Κυρία

με τις καμέλιες, αποκαθηλώνοντας με λίγες λέξεις όλο τον «μύθο» του ανυπέρβλητου ταλέντου της. Να πώς, νομίζω, πρέπει να πλησιάζεις το θέατρο του Τσέχοφ: ψάχνοντας και συσχετίζοντας. Ίσως εμπνεύστηκε την Αρκάντινα στον Γλάρο, τη μεγάλη ηθοποιό, αυτό το τέρας εγωισμού, από τη Σάρα Μπερνάρ και τις άλλες ντίβες του ευρωπαϊκού αστικού θεάτρου στο τέλος του 19ου αι. Κριτής, όμως, και την ίδια στιγμή κρινόμενος: «Το ξάπλωμα πάνω στο σανό και η πιασμένη στο αγκίστρι πέρκα ικανοποιούν την αίσθησή μου πολύ πιο χειροπιαστά από τις κριτικές και τα χειροκροτήματα της γαλαρίας» σημειώνει σε μια επιστολή του στον Ι.Λ. ΣτσεγκλόφΛεοντίεφ τον Φεβρουάριο το 1889 (από το πρόγραμμα του Γλάρου, Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2002). Δεν μπορείς να μη διακρίνεις σ’ αυτό το απόσπασμα τη σχέση με τον καταξιωμένο συγγραφέα Τριγκόριν, πάλι από τον Γλάρο, που περνά ώρες ολόκληρες ψαρεύοντας στη λίμνη και αποκαλύπτει το δράμα του μόνο όταν βρίσκει αθώα αυτιά: «[…] Γράφω την άποψή μου για τα πάντα, με μεγάλο πάθος – οι αναγνώστες με στριμώχνουν, άλλοτε με επικροτούν, άλλοτε μου επιτίθενται, θυμώνουν μαζί μου. Κι εγώ, παραζαλισμένος, τρέχω από τη μια μεριά στην άλλη, σαν αλεπού που την πήραν στο κυνήγι τα άγρια σκυλιά. Βλέπω τη ζωή και την επιστήμη να εξελίσσονται, να προχωρούν μπροστά, κι εγώ να μένω πίσω, πάντα αργοπορημένος, σαν τον αδαή επαρχιώτη που θέλει να γυρίσει στο χωριό του, μα χάνει το τρένο […]». Ξεκίνησα να γράφω έχοντας στο μυαλό μου δύο παραστάσεις έργων του Τσέχοφ που παίζονται αυτή την περίοδο, μία στον Τεχνοχώρο Cartel (Πλατόνοφ) και μία στο Θησείον (Ο Γλάρος). Μόνο που η συνάντηση με τον κόσμο του Τσέχοφ εξακολουθεί να είναι για μένα μια εμπειρία που προκαλεί φορτίσεις και συγκινήσεις που ξεπερνούν τις συμβατικές δυνατότητες μιας κριτικής αποτίμησης. Αν πας ανοιχτός, και η παράσταση έχει στηθεί με την αγάπη, τον

i Αντον Τσeχοφ

Ο Γλάρος Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου Πρωταγωνιστούν: Ναταλία Τσαλίκη, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Γιάννης Στεφόπουλος, Σοφία Γεωργοβασίλη, Ίριδα Μάρα, Γιάννης Καραούλης Θησεiον, eνα Θeατρο Για Τις Τeχνες Τουρναβίτου 7,Ψυρρή 210 3255444 Παραστάσεις: Βραδ.: Πέμ., Παρ., Κυρ. 9.15 μ.μ., Σάβ. 9.30 μ.μ. Τιμή: € 16, 12. Αντον Τσeχοφ

Πλατόνοφ Σκηνοθεσία: Έν. Φεζολλάρι Πρωταγωνιστούν: Ν. Αναστασόπουλος, Ελ. Αντωνιάδου, Μ. Κανελλοπούλου.

Cartel Αγ. Άννης & Μικέλης 4, Βοτανικός 6939 898258 Παραστάσεις: Απόγ.: Κυρ. 7 μ.μ. Βραδ.: Παρ., Σάβ. 9 μ.μ. Τιμή: € 12, 8, 5.

θαυμασμό και τον ερμηνευτικό κόπο που αξίζει το έργο αυτού του μοναδικού συγγραφέα, δεν υπάρχει περίπτωση να απογοητευτείς. Ο Τσέχοφ σκότωσε τον ρεαλισμό, καλά το είπε ο Γκόρκι, φωτίζοντας τα ψυχικά τοπία των ανθρώπων. Γι’ αυτό και εμπνέει τους σύγχρονους δημιουργούς, απελευθερώνοντάς τους από κάθε συμβατική απαίτηση.

Ο

Κώστας Φιλίππογλου, στον δύσκολο, στενόμακρο σκηνικό χώρο του «Θησείον», κράτησε τους έξι βασικούς χαρακτήρες του Γλάρου (στη μετάφραση της Χαράς Σύρου) και εστίασε στη σκέψη και το συναίσθημά τους, όπως προκύπτουν από τις μεταξύ τους σχέσεις (και αντιπαραθέσεις). Καρέκλες κι ένα χαμηλό, στρογγυλό τραπέζι με ρόδες αποτελούν τα μοναδικά σκηνικά αντικείμενα, διαρκώς εν κινήσει, όπως και τα πρόσωπα της παράστασης. Η κινησιολογική παρτιτούρα των ηθοποιών, που φρόντισε η Φρόσω Κορρού, μεταφέρει πληροφορίες άλλοτε για την εξωτερική δράση (όπως στο ξεκίνημα της Β’ Πράξης, στο γήπεδο του κροκέ) κι άλλοτε για την εσωτερική κατάσταση των ηρώων. Η παράσταση στηρίζεται εξ ολοκλήρου στις ερμηνείες των ηθοποιών (Ναταλία Τσαλίκη, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Γιάννης Στεφόπουλος, Σοφία Γεωργοβασίλη, Ίριδα Μάρα, Γιάννης Καραούλης) και στη συνεργασία του συνόλου. Οπωσδήποτε, η υλικοτεχνική δυνατότητα του χώρου επιβάλλει περιορισμούς που ο σκηνοθέτης δεν μπόρεσε να ξεπεράσει (οι δύο σκάλες, π.χ., στις οποίες ανεβαίνουν κάποιες στιγμές η Αρκάντινα και ο Σόριν είναι αμήχανες λύσεις) και η χρήση του βίντεο δεν εντάσσεται οργανικά στην εξέλιξη της πράξης – όπως, ας πούμε, εντάσσεται θαυμάσια η χρήση του μικροφώνου στην έναρξη των πράξεων. Η μουσική που έγραψαν για την παράσταση οι Lost Bodies τοποθετεί τη σκηνική πράξη απολύτως στο σήμερα. Αλλά τι κοστούμια είναι αυτά (κυρίως της Νίνας, με το άθλιο κολάν και τις ξεχειλωμένες κάλτσες), αγαπητέ Κέννυ Μακλέλαν; Άλλου κλίματος, με πολλά ρωσικά τραγούδια, πολύχρωμα μακριά φορέματα για τις γυναίκες κι ένα σκηνικό πολλών επιπέδων, φτιαγμένο από παλέτες και καρέκλες με κομμένα πόδια που κρέμονται από αλυσίδες σαν κούνιες (εμπνευσμένη η σκηνογραφική ιδέα της Αλεξίας Θεοδωράκη) είναι η παράσταση του Ένκε Φεζολλάρι στο Cartel. Στον μοναχικό, ανάμεσα σε αποθήκες και βιοτεχνίες χώρο της οδού Αγίας Άννης στον Βοτανικό καταφέρνει όχι μόνο να ζωντανέψει με γοητευτικό τρόπο τον κόσμο του Πλατόνοφ (1881-82) αλλά και να δείξει πόσο καλά συνομιλεί με την εποχή μας αυτό το νεανικό, παραπεταμένο από τον ίδιο τον συγγραφέα του, έργο. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι με ναυαγισμένα όνειρα, χωρίς δουλειά ούτε και όρεξη για κάποιου είδους δημιουργική απασχόληση, που κινούνται με δανεικά, αγαπάνε παροξυσμικά, συζητούν και συνευρίσκονται επειδή κάπως πρέπει να γεμίσουν το κενό της ζωής τους. Αν υπάρχουν κάποιες ερμηνευτικές ατέλειες (γιατί, π.χ., ο Γκλαγκόλιεφ Β’ αποδίδεται σαν «κραγμένη»;), δεν αλλοιώνουν τη θετική εντύπωση. Η παράσταση του Φεζολλάρι έχει ζωή, χυμούς και συναισθηματική ενέργεια (παίζουν ο Νίκος Αναστασόπουλος, η Ελεονώρα Αντωνιάδου, η Μαρίνα Κανελλοπούλου, ο Γεράσιμος Μαύρος, ο Γιάννης Παπαϊωάννου, ο Ιάσων Παπαματθαίου, η Μαρία Σκαφτούρα –η απόδοση του έργου είναι δική της–, ο Νεκτάριος Σμυρνάκης, ο Παναγιώτης Σούλης, η Φαίη Τζήμα, ο Στέλιος Τυριακίδης). Και αναδεικνύει με πληρότητα τη σημασία του πρωτόλειου Πλατόνοφ. Ένα υπέροχο έργο.

27.11.14 – lifo

53

thomas malory

Eικονογράφηση: Aubrey Beardsley

πέρατα του κόσμου. Το Γκράαλ είναι ένα τέτοιο σύμβολο μετουσίωσης σε κάτι συμπαντικό, στο οποίο μόνο ο ήρωας μπορεί να έχει ευεργετική πρόσβαση, ενώ η θεραπευτική του ιδιότητα συνιστά το απαραίτητο συμπλήρωμα άλλων «μαγικών» συμβόλων, όπως το Γυάλινο Κάστρο, οι δράκοι, τα στοιχειά και οι μάγισσες – και, εν τέλει, η ελευθεριακή δύναμη της αφηγηματικής φαντασίας κόντρα στη θεοκρατική λογοκρατία της εποχής εκείνης. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι τα ιπποτικά κατορθώματα τα τραγουδούσαν Γάλλοι τροβαδούροι του Μεσαίωνα και Κέλτες βάρδοι, υψώνοντας δυναμικά τη φωνή της ελεύθερης αφήγησης κόντρα στη σκληρή λογοκρισία της Ιεράς Εξέτασης. Επρόκειτο για μια τέχνη που μάθαιναν οι εκλεκτοί και οι πεπαιδευμένοι, κρατώντας στα χέρια τους τα αγαθά της εσωτερικής παιδείας που στοιχειοθετούνται μέσα από τους μύθους και τις αρχέγονες αυτές μορφές. Διαπερνώντας παραδόσεις αιώνων, ο θρύλος του Αρθούρου πότισε με το αίμα του και την αχλή των μυθικών του αναφορών το σύγχρονο φαντασιακό – απόδειξη οι πλείστες αναφορές στον Αρθούρο από τον Σαίξπηρ (το νησί του Πρόσπερο αποτελεί ουσιαστικά την ουτοπική μεταστοιχείωση του Άβαλον), οι πανέμορφες ρομαντικές απεικονίσεις των προραφαηλιτών, οι συμβολισμοί στους στίχους του Έλιοτ, οι όμορφες εικονογραφήσεις του Aubrey Vincent Beardsley (του γνωστού εικονογράφου του Όσκαρ Ουάιλντ), ακόμα και οι κωμικές ιστορίες των Μόντι Πάιθον αλλά και δημοφιλή σύγχρονα σίριαλ. Σειρές όπως το «Game of Thrones» πιθανόν να μη γνώριζαν τέτοια επιτυχία, αν δεν υπήρχαν οι υψιπετείς περιγραφές του Μάλορι για τη χώρα του Πέλαμ, το Οδυνηρό Πλήγμα, τους δόλιους νάνους, τις αιμοδιψείς ερωμένες, τη βασίλισσα Γκουίνεβιρ, τον Λάνσελοτ και τις μοιραίες μάχες. Στα αναρίθμητα κεφάλαια του Θανάτου του Αρθούρου ακροβατούν μοναδικά το πραγματικό με το φανταστικό, η εσωτερική αναταραχή με την υπερβατική ενατένιση του έρωτα – σημεία όπου τα στοιχεία της φύσης αντιπαρατίθενται ισότιμα και μοναδικά με τη δύναμη των ανθρώπινων συναισθημάτων. Η πίστη ότι ο άνθρωπος θα νικήσει και ο έρωτας θα υπερβεί όλα τα εμπόδια αντικατοπτρίζεται τελικά στη μοναδική μορφή του ιππότη.

Ιππότες, μάχες, έρωτες και η σημασία της λογοτεχνίας Το μνημειώδες έργο του Τόμας Μάλορι για τον θρύλο του βασιλιά Αρθούρου.

από την τίνα μανδηλαρά

Βιβλίο

Ε

54 lifo – 27.11.14

νδεχομένως η Δύση να μην μπορούσε να εφεύρει λογοτεχνικά, με τον ίδιο τρόπο, τον εαυτό της, αν δεν υπήρχαν ήρωες όπως ο Οδυσσέας και ο βασιλιάς Αρθούρος. Μορφές που ξεπέρασαν τα αφηγηματικά στεγανά, εισήλθαν στην καρδιά της προφορικής παράδοσης και δίδαξαν στους αναγνώστες τον τρόπο σύνδεσης των μύθων με την προφάνεια του πραγματικού. Στα κατορθώματά τους δεν συγκαταλέγονται μόνο οι μνημειώδεις μάχες με τον εχθρό και η αποτελεσματική κατατρόπωσή του αλλά και η ασκαρδαμυκτί ενατένιση του θανάτου: ο Οδυσσέας είναι ο μόνος θνητός που κατεβαίνει στον Άδη, ενώ ο Αρθούρος μπορεί και φλερτάρει με την αιωνιότητα κραδαίνοντας απειλητικά το Εξκάλιμπερ. Και πάλι, όμως, οι ιστορίες τους δεν ήταν απλώς ανδραγαθήματα αλλά αποτελέσματα της μοναδικής επαφής του δημιουργού με την ίδια την έμπνευση, συνιστώντας τη μεταφορά του καλλιτεχνικού δημιουργήματος στην αιχμή της ιστορίας. Αν ο Όμηρος επικαλείται στην αρχή του ποιήματός του τη Μούσα για να μπορέσει να ανακαλέσει στο μυαλό του την ιστορία, ο Τόμας Μάλορι ανατρέχει στην Κυρά της Λίμνης προκειμένου να συνενώσει τις άγραφες εικόνες της φαντασίας με τις ευφάνταστες πράξεις. Η έμπνευση ήταν και στις δύο περιπτώσεις η απαρχή κάθε εξιστόρησης, εξού και το ότι η Μούσα εμφανίστηκε αρχικά στην προφορική ποίηση του Ομήρου για να καταλήξει ως Κυρά της Λίμνης στα στιχάκια των Υπερβόρειων, στις ρίμες του Σπένσερ αλλά και στο αλλόκοτα γοητευτικό μυαλό του Σαίξπηρ. Αυτό που ουσιαστικά συγκροτεί αφηγημα-

τικά τη Δύση δεν είναι οι ιστορικές της στιγμές αλλά η ιδανική τους συνάντηση με την ποιητική παράδοση, τους μύθους και τις αλληγορίες – το ιδανικό κατώφλι όπου ο ρεαλιστικός κόσμος της πράξης συναντά τον αιώνιο συμβολισμό. Και ακριβώς εδώ εντοπίζεται η σπουδαιότητα του μνημειώδους έργου του Τόμας Μάλορι, Ο θάνατος του Αρθούρου, που αφηγείται όλες τις περιπέτειες αλλά και το τέλος του αλησμόνητου βασιλέα και κυκλοφορεί σε δύο τόμους από τις εκδόσεις Gutenberg και τη σειρά Orbis Literae, σε ακριβή μετάφραση του Αλέξανδρου Κοσματόπουλου. Στο έργο που εικάζεται πως έγραψε ο σερ Τόμας Μάλορι τον 15ο αιώνα μέσα από τη φυλακή ξεδιπλώνονται οι απαρχές της δυτικής αφήγησης, καθώς ο παρεξηγημένος ιππότης και συγγραφέας κατάφερε να ενσωματώσει σε ένα ολοκληρωμένο κείμενο προφορικές παραδόσεις, φραγκμέντα, ζωντανούς μύθους και θρύλους που ταξίδεψαν στην Ευρώπη από τις άκρες της Ανατολής κι έγιναν αυτό που μέχρι σήμερα γνωρίζουμε ως θρύλο του βασιλιά Αρθούρου. Στην πραγματικότητα, η ιστορία του, που αναπαρίσταται για πρώτη φορά με τρόπο απόλυτα συγκροτημένο από τον Μάλορι, συνιστά την καταγραφή και εξέλιξη της ποιητικής προφορικής παράδοσης και της εικόνας του απόλυτου ήρωα, όπως συστάθηκε από τον Όμηρο, πέρασε στους νεοπλατωνιστές κι ενώθηκε με τους εσωτερικούς συμβολισμούς της Καμπάλα και των μεγάλων αποκρυφιστών. Σε κάθε περίπτωση, ο θρύλος του Αρθούρου αποδεικνύει πως οι ήρωες είναι οι μόνοι μετά τον Θεό που μπορούν δικαιωματικά να αγγίξουν και να αφουγκραστούν τα

Γ thomas malory Ο θάνατος του Αρθούρου

Μτφρ.: Αλέξανδρος Κοσματόπουλος Εκδόσεις: Gutenberg Orbis Literae

ι’ αυτό και ίσως να μην είναι και τόσο σημαντικό το αν όσα καταγράφονται στο τεράστιο έργο του Μάλορι, ενός φυλακισμένου ιππότη ο οποίος τίμησε τον ευγενή του τίτλο, ολοκληρώνοντας αυτό το αριστούργημα στη φυλακή το 1470, είναι πραγματικά. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν ο θρύλος του βασιλιά Αρθούρου και των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης ήταν αληθινός ή όχι, αλλά ελάχιστη σημασία έχει μπροστά στο τεράστιο εκτόπισμα που δημιούργησαν η θρυλική μορφή του και οι συμβολικές συμπαραδηλώσεις των μύθων του, οι οποίες ενυπάρχουν αυτούσιες στις σελίδες του Μάλορι: η πανταχού παρούσα Κυρά της Λίμνης, η μονομαχία του Αρθούρου με τον Άκολον, το πώς κατατρόπωσε ο Αρθούρος τους Ρωμαίους, το ότι κέρδισε και στέφθηκε αυτοκράτωρ έως τα θρυλικά κάστρα και τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης. Οι ιστορίες του βασιλιά Αρθούρου αποδεικνύουν πως το υπερβατικό δεν είναι μονάχα έργο ενός θεού αλλά και μιας εσωτερικής δύναμης που νικάει και βουνά, κάνει τον ιππότη άτρωτο στη μάχη και φέρνει τον άνθρωπο στην καρδιά του κόσμου και των εξελίξεων. Άλλωστε, μόνο μετά τον έρωτα ενός ιππότη ο άνθρωπος έμαθε ότι ο κόσμος είναι ολότελα δικός του και πως για χάρη του είναι ικανός να νικήσει όχι μόνο άλλους γενναίους και δράκοντες αλλά τον ίδιο τον Θεό.

Radio Bookspotting από τον γιώργο-ίκαρο μπαμπασάκη

Χορεύουνε βαρύ ζεϊμπέκικο οι λέξεις Ποίηση του μέλλοντος από τριανδρία των γυναικών. Πυξίδα η ανάγκη. Όπως αγαπούσε ο Μπόρχες το αστυνομικό μυθιστόρημα γιατί διασώζει μια κάποια τάξη μες στο χάος, έτσι αγαπάμε την ποίηση εκείνη που δεν μένει σε μια λυρική (ενίοτε ανυπόφορα λυρική) έκφραση ενός κατατεμαχισμένου εγώ, αλλά που διασώζει τη γλώσσα, άρα τη σκέψη, συνεπώς τη στάση τη φιλοσοφική/πρακτική απέναντι στα πράγματα, τουτέστιν πάμε από κείνο το, μεγαλειώδες τότε, στα seventies, και απογειωμένο «η ποίησις είναι η ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου» του Ανδρέα Εμπειρίκου, στο τάχατες γειωμένο, χαρτογραφικό, σκακιστικό «ποίηση είναι η πραγματικότητα σε ελεύθερη απόδοση» της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Μεγάλο άχθος, αλλά και λυτρωτικό μαζί. Ο ποιητής σήμερα μεριμνά, κυρίως, να σώσει τη γλώσσα. Άρα οφείλει να καταβυθιστεί στη γλώσσα, να πάει στα κοιτάσματα, να δουλέψει στα ορυχεία της γλώσσας. Η πολυτέλεια έχει παραμερίσει. Η ανάγκη γίνεται πυξίδα. Αρχηγεύει η ανάγκη. Πας όπου πας με την ανάγκη στο πλευρό σου. Η ετυμηγορία του ύπνου. «Τρελαίνονται οι σειρήνες, κάνει η σφραγίδα σάλτο στο χαρτί,/ η επιταγή αλλάζει χέρια / κι ένα κίτρινο γάντι ορθώνεται, δείχνει δεξιά./ Κοιτάζοντας τον Εγγαστρίμυθο / κάτι σκαμμένα πρόσωπα / τις σόλες σέρνουν / προς τη χαράδρα./ Ονόματα σκληρά ηχούν,/ και τα κιτάπια,/ με σύντομες –των άβουλων– κραυγές,/ σφαλίζουν.// Άλλο δεν σφάδασε η νύχτα / Τα ρούχα του φονιά θα ’χουν πλυθεί./ Τόσο νερό κελάρυσε στις ίνες τους./ Τα γρανάζια έβηξαν και σώπασαν / ενώ ο αέρας, τακτικός και με τις φούριες του,/ σηκώθηκε να σφουγγαρίσει». Παλιό/Καινούργιο. Ο ποιητής, η ποιήτρια, περιπολεί τα γλωσσικά τοπία. Χάνεται/χώνεται/χύνεται στο παρελθόν επίτευγμα, καταβυθίζεται, σκαλίζει, ψάχνει, ανεβαίνει στην επιφάνεια, παίρνει βαθιά ανάσα, κυκλοφορεί στο σήμερα, στη γλώσσα του σήμερα, στη σκέψη του σήμερα. Το αρχαίο τον βοηθάει να ζήσει στο σήμερα. Το παλιό γίνεται η φωνή του καινούργιου, γίνεται το καινούργιο που ανακαλύπτουμε ξανά μες στις πτυχές του χρόνου, γίνεται πάλι ο τρόπος μας να είμαστε υπερμοντέρνοι. Πώς το έλεγε ο Winckelmann; Ο μοναδικός τρόπος να είμαστε απόλυτα μοντέρνοι, να μην μπορεί κανείς να μας μιμηθεί, είναι να μιμηθούμε τους παμπάλαιους, τους αρχαίους. Τρία ατράνταχτα παραδείγματα: Γκι Ντεμπόρ, Tόμας Πίντσον, Νίκος Καρούζος. «Στην Καλαμάτα κλάματα / στο Δίστομο μαχαίρια». Και: «Αμ τι γαρ!».

ευτυχία παναγιώτου Χορευτές

Εκδόσεις: Κέδρος Σελίδες: 62

Χορός τα χωρατά σου. «Ήσουν ωραίος~ σαν πνιγμένος Έλληνας./ Το γέλιο σου ως το λαρύγγι, ανέβαινε./ Ήταν πως θα σε σφίξει στην καρδιά / σαν μέγκενη ή σαν κρασί./ Μα, εσύ τσουγκρίζεις το ποτήρι σου,/ χορός τα χωρατά σου, κι αγορεύεις […]». Ευτυχία Παναγιώτου. Στέκει ανάμεσα στην εσκεμμένα ξεχαρβαλωμένη pop art της Γλυκερίας Μπασδέκη (1969) και στον διογκούμενο μορφολογικά μοντερνισμό της Κατερίνας Ηλιοπούλου (1967). Μπορείς να πεις ότι είναι η τριανδρία (!) των γυναικών που γράφουν από τώρα την ποίηση του μέλλοντος, παίζοντας διαρκώς με το παρελθόν. Η Ευτυχία Παναγιώτου (Λευκωσία, 1980), πιο πολύ από την Μπασδέκη και την Ηλιοπούλου, γίνεται των άστρων ο σκύλος («με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη»). Στέργει να σκαλίσει εκεί που σκάλισε ο Γιώργος Ιωάννου για να γράψει εκείνα τα ανυπέρβλητα λαϊκά άσματα στο «Κέντρο Διερχομένων» παρέα με τον Νίκο Μαμαγκάκη. Στους Χορευτές (εκδ. Κέδρος) οι καθρέφτες μπόρεσαν να αλλαξοπιστήσουν, το φουσάτο αίφνης γίνεται υπόκρουση του χάους, ακούμε το μοιρολόι μιας χαρτορίχτρας, βλέπουμε τον ήρωα να ιππεύει για την αιματώδη δύση. Παίρνει τις λέξεις η ποιήτρια και τις χορεύει, όπως σ’ εκείνο το ιρλανδέζικο τραγούδι ο άνεμος χορεύει το κριθάρι. Πώς αλλιώς; Αφού «η κόλαση είναι / η πιο φλογερή καβαλιέρος / στους φυγόκεντρους εφιάλτες μας». Ο Σαλταδόρος. «Κι αν είναι, λένε, σαν σφυριά / του ποιητή η δουλειά / είναι γιατί χρειάζεσαι μια σκαλωσιά / ν’ ανέβεις ως το σύννεφο,/ στη ρίζα, λένε, τ’ ουρανού ν’ ανέβεις, με γλίστρημα κανένα / –αλλιώς του κάκου– / κι όχι γιατί είναι σαν σφυρί / η δουλειά του ποιητή./ Ένα ψάρι σε τηγάνι δεν είναι ψάρι σε ταψί».

For those in the know. Διαβάζω τους Χορευτές και τριγυρνάνε στο μυαλό μου μουσικές του Nικ Κέιβ, ποιήματα του Γιάννη Τζώρτζη, σελίδες του Ρέιμοντ Κάρβερ, πίνακες του Γκίκα και του Μπουζιάνη, πλάνα του Παρατζάνοφ, φωτογραφίες του Στράτου Καλαφάτη κι εκείνη η θαυμάσια ταινία (Oh Boy) του πιτσιρικά από το Βερολίνο, του JanOle Gerster (Χάγκεν, 1978), που, όπως η Ευτυχία Παναγιώτου, έστερξε να πάει πίσω για να έρθει πολύ, μα πολύ, μπροστά. radiobookspotting.blogspot.gr/ 27.11.14 – lifo

55

Θεόφιλοσ Χάνσεν

Για τον δημιουργό του αθηναϊκού κλασικισμού

1

2

Το Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη φιλοξενεί την έκθεση «Ελληνική Αναγέννηση: Η αρχιτεκτονική του Θεόφιλου Χάνσεν». Η κ. Μαριλένα Κασιμάτη, που επιμελείται την έκθεση μαζί με τον κ. Γεώργιο Α. Πανέτσο, μας μίλησε για τον εμπνευστή της «Αθηναϊκής Τριλογίας».

απο την κορινα φαρμακορη

Εικαστικά

Ο

56 lifo – 27.11.14

Θεόφιλος Χάνσεν σχεδίασε τα σημαντικότερα κτίρια της Αθήνας, την Ακαδημία, τη Βιβλιοθήκη, το Αστεροσκοπείο και το Ζάππειο (μετέτρεψε ριζικά τα σχέδια του Φ. Μπουλανζέ). Είναι, ωστόσο, λιγότερο γνωστός από τον μαθητή του, Ερνέστο Τσίλλερ. Θα θέλατε να μας τον «συστήσετε»; Λιγότερο γνωστός είναι στην Ελλάδα, αν και θα οφείλαμε να τον γνωρίζουμε, τόσο αυτόν όσο και τον αδελφό του Χριστιανό, που έχτισε το Πανεπιστήμιο και το Μεταξουργείο. Η διδασκαλία της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής δεν είναι ούτως ή άλλως εγγεγραμμένη με χρυσά γράμματα στα διδακτήριά μας, παρ’ όλο που υπάρχει σημαντική βασική βιβλιογραφία και πολλοί σοβαροί ερευνητές. Η σύντομη απάντηση θα ήταν: απαξίωση, έντονος διχασμός ανάμεσα στον 19ο και στον 20ό αιώνα, ξενοφοβία και μισαλλοδοξία που συνεχίζονται ως τις μέρες μας. Όταν προετοίμαζα την έκθεση του Τσίλλερ το 2009-2010, απέφυγα να βάλω στον τίτλο της το επίθετο «Γερμανός» κοντά στο ουσιαστικό «αρχιτέκτων», και αντιλαμβάνεστε τους λόγους. Ο Τσίλλερ, πάντως, είναι εύλογο να είναι πολύ περισσότερο γνωστός σ’ εμάς (καθόλου όμως στη Γερμανία) γιατί έζησε, έδρασε και πέθανε στην Ελλάδα, εκτιμήθηκε κι έγινε γνωστός στην εποχή του, αλλά μεταπολεμικά τίποτα το «κλασικό», και μαζί με αυτό και η αρχιτεκτονική του, δεν μπορούσε να σταθεί μπροστά στην επέλαση της μοντερνικότητας και της πολυκατοικίας. Ο Χάνσεν απουσίαζε όμως και διεθνώς από την καθιερωμένη διεθνή Ιστορία της Αρχιτεκτονικής μέχρι το 1970. Ένας πιθανός λόγος είναι ότι ο Χάνσεν είναι περίπλοκος: μετά βίας χωράει σε οποιοδήποτε είδος «εθνικής αφήγησης» της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής. Ο Χάνσεν είναι ένας Δανός στη Βιέννη, όπου έφτασε μέσω Αθήνας. Η αποτίμηση του έργου του έπρεπε να περάσει από την περίοδο των εθνικισμών του 20ού αιώνα και των Heimatstile, και στη συνέχεια από τη μεταπολεμική απαγόρευση της κλασικής αρχιτεκτονικής για τον φόβο των ναζί. Δεν είναι τόσο γνωστό, αλλά ο Χάνσεν ήταν ο αγαπημένος αρχιτέκτων του Albert Speer, ιδίως μετά το Anschluss το 1938, επειδή είχε προσχωρήσει στην κλασική

παράδοση! Ήταν ενεργός στην περιφέρεια της Ευρώπης, έξω από τα καθιερωμένα κέντρα του διεθνούς μοντερνισμού. Εργάστηκε για τη βιεννέζικη ελίτ, αλλά οι περισσότεροι από τους πελάτες του ανήκαν σε εθνικές ή θρησκευτικές μειονότητες. Ο Χάνσεν, τέλος, αποδεικνύεται κεντρική, αλλά παραμελημένη μορφή για τον αθηναϊκό νεοκλασικισμό, για την Αυστρία, σε σχέση με τον ιστορικισμό του τέλους του 19ου αιώνα, αλλά και για τον Otto Wagner και την αρχιτεκτονική της Κόκκινης Βιέννης (19181934). Αυτό τον ταλαντούχο αρχιτέκτονα, πάντως, φρόντισε το ελληνικό κράτος το 1843 να απολύσει από τη θέση του καθηγητή στο Σχολείο των Τεχνών, όπου δίδασκε μαζί με τον αδελφό του και άλλους μη αυτόχθονες αρχιτέκτονες, ζωγράφους και γλύπτες, για να μπουν στη θέση τους οι αυτόχθονες, απόφαση που με βεβαιότητα δεν προώθησε τις αρχιτεκτονικές και καλλιτεχνικές αξιώσεις του Γένους.

— Η έκθεση αφορά μόνο την αθηναϊκή του περίοδο ή διατρέχει το σύνολο του έργου του αρχιτέκτονα; Τι θα δει ο επισκέπτης; Διατρέχει το σύνολο του έργου του, δηλαδή τα έργα της Αθήνας, της Βιέννης και της Κοπεγχάγης, σε χρονολογική σειρά και ανά όροφο. Βρίσκονται αναρτημένα, μαζί με τρία υποδειγματικά έπιπλα, σχεδιασμένα από τον Χάνσεν, στους τρεις ορόφους του Ιδρύματος. Η έκθεση ανοίγει με υδατογραφίες του Χριστιανού, του μεγάλου αδελφού του Θεόφιλου, που βρισκόταν στην Αθήνα από το 1833 ως αρχιτέκτων-αρχαιολόγος-κρατικός υπάλληλος και ουσιαστικά έφερε τον Θεόφιλο στην Αθήνα. Θεματικός άξονας είναι οι μελέτες του από τα ευρήματα της Ακρόπολης και τα μνημεία ενταγμένα στο τοπίο. Αξίζει να παρατηρήσει κανείς μια προοπτική απεικόνιση του Παρθενώνα με το τζαμί στο εσωτερικό του σηκού. Ακολουθούν οι φοιτητικές εργασίες του Θεόφιλου ως τελειόφοιτου της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Κοπεγχάγης, αρχαιολογικά σχέδια από την Αθήνα, τα πρώιμα αθηναϊκά, το Αστεροσκοπείο, η οικία Δημητρίου, η «Αθηναϊκή Τριλογία», η Ακαδημία, η αποκατάσταση του μνημείου του Λυσικράτους. Στα βιεννέζικα έργα ανήκουν η ελληνορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Τριάδος, οι μη υλοποιημέ-

i Ελληνική Αναγέννηση: H αρχιτεκτονική του Θεόφιλου Χάνσεν Επιμέλεια έκθεσης: Γεώργιος Α. Πανέτσος, Μαριλένα Κασιμάτη 22 Οκτωβρίου 2014 έως 18 Ιανουαρίου 2015 Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 10.00-18.00 Πέμπτη: 10.00-20.00 Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν 1, Αθήνα 210 3611206 www.thf.gr Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία της Ακαδημίας Εικαστικών Τεχνών της Βιέννης και της Εθνικής Βιβλιοθήκης Τέχνης της Δανίας, υπό την αιγίδα των πρεσβειών Δανίας και Αυστρίας, με μέγα δωρητή το Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

νες μελέτες για τα αυτοκρατορικά μουσεία, τη Βουλή, τη Γερουσία. Το κορυφαίο κτίριο στη Βιέννη, όμως, είναι το Κοινοβούλιο, επανάληψη, τρόπον τινά, της Ακαδημίας της Αθήνας. Το Κτίριο Συναυλιών των Φίλων της Μουσικής, μαζί με ορισμένα αστικά μέγαρα της Ringstrasse. Τα σχέδια για την (Βαλλιάνειο) Εθνική Βιβλιοθήκη και το Ζάππειον Μέγαρον Εκθέσεων προβάλλονται σε τιμητική θέση. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις ιδεατές μελέτες του, δηλαδή έργα που απλώς φαντάστηκε ή, πιο σωστά, οραματίστηκε, αλλά δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Εκτίθενται έργα/συμμετοχές σε δημόσιους διαγωνισμούς, όπου συμμετείχε επίσημα ή ανεπίσημα ανεπιτυχώς, όπως είναι τα σχέδια για τα νέα μουσεία της Νήσου των Μουσείων στο Βερολίνο. Αξίζει να γίνει λόγος για την έμπνευση του, ακόμα και στα γεροντικά του χρόνια, ανήσυχου αρχιτέκτονα να χτίσει στην Αθήνα το Μουσείο των Αρχαιοτήτων κάτω από την Ακρόπολη, στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το Μουσείο της Ακρόπολης! Δυστυχώς, τα περισσότερα από τα εξαίρετα αυτά σχέδια χάθηκαν στην Ελλάδα επί πρωθυπουργίας Τρικούπη – εντοπίσαμε, πάντως, τα ελάχιστα που απέμειναν. Στον κατάλογο δημοσιεύονται οι παλιές φωτογραφίες των χαμένων αυτών σχεδίων. Άλλο αξιομνημόνευτο, όσο και άγνωστο έργο, είναι η πρόταση Χάνσεν για ένα μεγαλοπρεπέστατο παραθαλάσσιο θερινό ανάκτορο για τον Γεώργιο Α’ στον Πειραιά. Τα σχέδια πρόσφερε ως δώρο στην Αυλή, ελπίζοντας, μάταια, σε βασιλική ανάθεση. Η βίλα της αυτοκράτειρας Ελισάβετ της Αυστρίας στην Κέρκυρα είναι μία ακόμη υπέροχη ιδεατή μελέτη. Ο πλήρης εξοπλισμός των εσωτερικών, οι διακοσμήσεις με τοιχογραφίες σύμφωνα με πομπηινά πρότυπα, ο εξωτερικός γλυπτικός διάκοσμος, οι κήποι και οι πέργκολες στις ιδεατές αυτές μελέτες παραπέμπουν στην εξαιρετικά δημιουργική αντίληψη του αρχιτέκτονα για το Gesamtkunstwerk, το καθολικό έργο τέχνης, που σήμαινε γι’ αυτόν η κατοικία, δημόσια ή ιδιωτική. Αντανάκλαση, αν μη τι άλλο, μιας υψηλού επιπέδου ποιότητας ζωής, την οποία αδυνατούμε πλέον να κατανοήσουμε πλήρως.

— Όταν ο Δανός αρχιτέκτονας έφτασε στην Ελλά-

3

4

5 1. Θερινό ανάκτορο στον Πειραιά, γενική άποψη, 1888. Βιέννη, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Συλλογή Γραφικών Τεχνών. Αρ. ευρ.

HZ 20399.

2. Πρόταση για την ανέγερση Μουσείου Αρχαιοτήτων στην Αθήνα, 1888. Βιέννη, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Συλλογή Γραφικών Τεχνών. Κατάλοιπα Χάνσεν. Αρ. ευρ.

6864.

3. Aυτοκρατορικά Μουσεία στη Βιέννη, γενική άποψη, 1867. Βιέννη, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Συλλογή Γραφικών Τεχνών. Κατάλοιπα Χάνσεν. Αρ. ευρ.

HZ 19930.

4. Το Αστεροσκοπείο στον Λόφο των Νυμφών ανάμεσα στον βράχο της Ακροπόλεως και τον Λόφο των Μουσών, άποψη από την πλευρά της εισόδου στα δυτικά, 1844/1846. Βιέννη, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Συλλογή Γραφικών Τεχνών. Κατάλοιπα Χάνσεν. Αρ. ευρ.

HZ 19785.

5. Κοπεγχάγη, Θέατρο, κύρια όψη, 1835. Βιέννη, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Συλλογή Γραφικών Τεχνών. Κατάλοιπα Χάνσεν. Αρ. ευρ.

HZ 20881.

δα, πώς ήταν η Αθήνα που αντίκρισε, ποια ήταν η κυρίαρχη αρχιτεκτονική; Ένας γιγάντιος σωρός από ερείπια ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της η Αθήνα το 1838, όταν πάτησε το πόδι του ο Θεόφιλος Χάνσεν – τη φώτιζε πάντως η αίγλη των αρχαίων ερειπίων περισσότερο απ’ ό,τι την έπνιγαν τα ερείπια από τα τουρκόσπιτα. Ο Σταμάτης Κλεάνθης, αρχιτέκτονας, απόφοιτος της Ακαδημίας του Βερολίνου, και ο συνάδελφός του Εδουάρδος Σάουμπερτ βρίσκονταν εδώ ήδη από το 1831 με σκοπό να τοπογραφήσουν την πόλη και να συντάξουν αρχαιολογικό χάρτη-οδηγό για τους επισκέπτες της Αθήνας. Από τα σπίτια της Τουρκοκρατίας που ακόμη έστεκαν ήταν τα σπίτια του Φίνλεϊ και του Τσορτς, του Ριζάρη, η οικία Κλεάνθους στο Ριζόκαστρο, της οικογένειας Δραγούμη, του ναυάρχου Μάλκολμ. Από την εποχή της Αντιβασιλείας συστηματοποιήθηκαν οι φροντίδες για την προστασία των αρχαιοτήτων που είχε αρχίσει επί Καποδίστρια. Το 1834 παύει η Ακρόπολη να είναι φρούριο και ξεκινούν εργασίες «καθαρισμού» της απ’ όλα τα μνημεία που δεν ανήκαν στην κλασική εποχή. Τη δεκαετία του 1830 χτίζεται στην οδό Σταδίου το Βασιλικό Τυπογραφείο σε σχέδια του J. Hoffer (1834-1835), το 1834 το Στρατιωτικό Νοσοκομείο στου Μακρυγιάννη σε σχέδια του Weiler, το 1835 το Νομισματοκοπείο στην πλατεία Κλαυθμώνος, πιθανότατα σε σχέδια του Σάουμπερτ, τα Ανάκτορα του Gaertner, το Δημοτικό Νοσοκομείο (1836-1858) στην οδό Ακαδημίας σε σχέδια του Χριστιανού Χάνσεν (1839-1864). Μεταξύ του 1834 και του 1836 είχαν χτιστεί βιαστικά και με «άκραν οικονομίαν» περίπου 1.000 σπίτια για να καλύψουν τις πρώτες ανάγκες. Ο εμπορικός δρόμος ήταν η οδός Πανδρόσου, ο βασικός άξονας η οδός Αδριανού και καλύτερη συνοικία η Πλάκα. Εκεί χτίστηκαν τα πρώτα αρχοντικά, του συνταγματάρχη Ράινεκ και του πρόξενου της Ρωσίας, Παπαρρηγόπουλου, στην οδό Κυδαθηναίων.

To αρχιτεκτονικό τμήμα του υπουργείου των Εσωτερικών λειτουργούσε αποκλειστικώς με ξένους μηχανικούς και αρχιτέκτονες, με προϊστάμενο τον Σάουμπερτ, ο οποίος ανέθετε τα σχέδια των δημόσιων κτιρίων κατά κανόνα σε Γερμανούς ή Δανούς αρχιτέκτονες. Οι αδελφοί Χάνσεν επωφελήθηκαν αλλά και ωφέλησαν τα αρχιτεκτονικά ζητήματα της Αθήνας, τουλάχιστον μέχρι το 1843.

— Από τα κτίρια τα οποία ο Θ. Χάνσεν έχει σχεδιάσει κι έχουν ανεγερθεί στην Αθήνα εσείς ποιο αγαπάτε περισσότερο; Θα έλεγα το Αστεροσκοπείο (1842-1846), δωρεά του Γεωργίου Σίνα από τη Βιέννη, το πρώτο έργο που καθιερώνει τη φήμη του 29χρονου αρχιτέκτονα. Το τοποθετεί (θρασύτατα) στον ως τότε ανέπαφο Λόφο των Νυμφών, στην περιοχή της αρχαίας Μελίτης,

ως ένα μοναδικό νέο κτίριο αξιώσεων μέσα στο αρχαιολογικό τοπίο της νέας πρωτεύουσας, απέναντι από την Ακρόπολη. Με απλούστατη κάτοψη σε σχήμα σταυρού προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και περιστρεφόμενο μεταλλικό τρούλο πάνω σε τετραγωνικό πύργο, υιοθετεί, όπως λέει ο ίδιος, «το ελληνικό αρχιτεκτονικό ύφος, συνδυάζοντας το ωφέλιμο με το ωραίο». Φυσικά, ο τρούλος παραπέμπει στις αττικές βυζαντινές εκκλησίες. Σημαντικό στοιχείο του έργου υπήρξε η πολυχρωμία σε στυλ αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας, που αναδεικνυόταν από τον δεσπόζοντα τόνο του μαρμάρου. Δυστυχώς δεν σώζεται πια, όπως άλλωστε έχει χαθεί και ο εσωτερικός ζωγραφικός διάκοσμος. Μόνος του, γεμάτος αυτοπεποίθηση και ενάντια στον χρόνο, φευ, είχε συνθέσει το λατινικό λήμμα στην πρόσοψη: «SERVARE INTAMINATUM», δηλαδή «ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΑΜΟΛΥΝΤΟΝ».

— Έχετε μελετήσει τη ζωή και το έργο τόσο του Θ. Χάνσεν όσο και του Ερν. Τσίλλερ. Πώς ήταν η σχέση τους; Προϋπήρξε φυσικά η σχέση δασκάλουμαθητή, η οποία, με το πέρασμα του χρόνου, έγινε πραγματική φιλία δύο (σχεδόν) ισότιμων επαγγελματιών. Όπως ξέρουμε, ο λόγος για τον οποίο ήρθε ο Τσίλλερ στα 24 του χρόνια στην Αθήνα ήταν για να αναλάβει τη διεύθυνση του εργοταξίου της (Σιναίας) Ακαδημίας των Επιστημών. Ήταν ο πληρεξούσιος και εκπρόσωπος του Χάνσεν αλλά και ο οικονομικά υπόλογος του έργου, καθώς διαχειριζόταν τις πιστώσεις του Σίμωνος Σίνα που ερχόταν από τη Βιέννη. Από την πλούσια αλληλογραφία τους (18611890) προκύπτει ότι ο Χάνσεν, ο οποίος την εποχή εκείνη έχτιζε πολύ σημαντικά ιδιωτικά έργα στη Βιέννη, είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στον μαθητή του, γιατί γνώριζε την ευστροφία, τις ικανότητές του στην οικοδομική και την πλήρη γνώση του αντικειμένου, αφού είχε εργαστεί σχεδόν δύο χρόνια στο γραφείο του στη Βιέννη. Προφανώς, δεν υπήρχαν ανταγωνισμοί μεταξύ τους, αντίθετα, είναι αποκαλυπτικός ο τρόπος με τον οποίο ο Τσίλλερ, πάντα σε συνεννόηση με τον Χάνσεν στη Βιέννη, έλυνε βασικά μόνος του τα προβλήματα του εργοταξίου, παίρνοντας σχεδόν πάντα εξαιρετικές πρωτοβουλίες για να ολοκληρωθεί το έργο μέσα σε 8 χρόνια, να μην ενοχλείται ο δάσκαλος και για να χαρεί με την πολυαναμενόμενη ολοκλήρωσή του. Ο Τσίλλερ ήταν ο διευθυντής έργου και στο Ζάππειο και στην (Βαλλιάνειο) Εθνική Βιβλιοθήκη. Ο Χάνσεν, που τον εμπιστευόταν, τον προωθούσε όπου μπορούσε. Οι δεσμοί τους έγιναν άρρηκτοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τσίλλερ δεν άφησε τις ευκαιρίες να «μιμηθεί», συχνά απροκάλυπτα, τα έργα του δασκάλου, πράγμα που, όταν εκείνος το ανακάλυπτε, τον εξόργιζε. Ο Χάνσεν έδωσε –αν

Αυτό τον ταλαντούχο αρχιτέκτονα, πάντως, φρόντισε το ελληνικό κράτος το 1843 να απολύσει από τη θέση του καθηγητή στο Σχολείο των Τεχνών, όπου δίδασκε μαζί με τον αδελφό του και άλλους μη αυτόχθονες αρχιτέκτονες, ζωγράφους και γλύπτες.

και κάπως αργά– το δικαίωμα στον Τσίλλερ να του μιλά στον ενικό, συγκλονιστικό για όσους γνωρίζουν την τυπολογία της γερμανόφωνης κουλτούρας. Η αναδρομική έκθεση των σχεδίων του Τσίλλερ ήταν αναγκαία, στον βαθμό που αποκάλυψε το ταλέντο του σχεδιαστή και μελετητή και το εύρος του έργου του στην Ελλάδα. Ποιοτικά δεν συγκρίνεται, φυσικά, με το έργο του Χάνσεν –διεθνούς επιπέδου–, που γεννήθηκε σε εντελώς διαφορετικό context.

— Οι εθνικοί ευεργέτες, ο Ε. Ζάππας, ο Γ. Σίνας, ο Π. Βαλλιάνος, καλώντας τους αδελφούς Χάνσεν και τον Ερνέστο Τσίλλερ από την Ευρώπη και χρηματοδοτώντας την κατασκευή δημόσιων κτιρίων, τα οποία μέχρι σήμερα είναι τοπόσημα της Αθήνας, προσπάθησαν να δώσουν στην πόλη τον χαρακτήρα και τη λάμψη μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας. Τα τελευταία χρόνια, διάσημοι αρχιτέκτονες, όπως ο Σαντιάγο Καλατράβα, ο Μάριο Μπότα, ο Μπερνάρ Τσουμί και ο Ρέντσο Πιάνο, έχουν βάλει τη δική τους σφραγίδα στην πόλη. Πιστεύετε ότι το αποτέλεσμα είναι εξίσου επιτυχημένο; Έχει σήμερα η Αθήνα ελπίδα να αποκτήσει αρχιτεκτονική ταυτότητα; Πράγματι, η προσπάθεια των ευεργετών, που επέλεγαν και τους σωστούς αρχιτέκτονες, απέβη εξαιρετικά ωφέλιμη για την απόδοση μιας λάμψης που αφορά όλους τους κατοίκους μιας πόλης. Και αναγνωρίζουμε πως η ανέγερση των δημόσιων κτιρίων του 19ου αιώνα που αναδείχτηκαν σε τοπόσημα, παρ’ όλο που είναι λιγοστά, φωτίζουν το αστικό τοπίο, πιθανώς γιατί εμπεριέχουν και τον ελεύθερο χώρο που τα βοηθά στη δημιουργία αισθητικά ευνοϊκών περιγραμμάτων. Οι διάσημοι σύγχρονοί μας αρχιτέκτονες που αναφέρετε προσπάθησαν με τα διάσπαρτα έργα τους να θέσουν τη σφραγίδα τους στην πόλη, αν και δεν δημιουργείται έτσι μια αρχιτεκτονική ταυτότητα. Ακολούθησαν κατασκευαστική λογική, ενώ ο Θεόφιλος, ο οποίος είναι και το θέμα μας, θα λέγαμε πως ήταν conceptual: προσάρμοζε την κατασκευή, ακόμα και τις σιδηροκατασκευές, αντλώντας από τους αρχαίους. Οι άλλοι δεσμεύονται από την κατασκευή και όχι από την ιδέα. Ακολουθούν, πλην του Τσουμί, μια τεκτονική παράδοση δεδομένης της υπεροχής των βιομηχανικών υλικών, ενώ ο Θεόφιλος έχει τις εννοιολογικές αφετηρίες του στην Αθήνα. Ας σκεφτούμε, πάντως, πόσες δυνατότητες δόθηκαν στον νεαρό Χάνσεν στο ξεκίνημά του στην Αθήνα του Όθωνα. Σήμερα, ποιες δυνατότητες προβλέπονται για νέους αρχιτέκτονες από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς; (Ερωτήματα μιας καθόλου-αρχιτέκτονος, αλλά μιας απλής Ιστορικού Τέχνης.) Η Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη είναι Ιστορικός της Τέχνης, δρ. Πανεπιστημίου του Μονάχου και επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης.

27.11.14 – lifo

57

συνεντευξη

Τι άλλο καλό κυκλοφορεί;

Let’s Part-y in Style: Chinawoman is here!

My Brightest Diamond this is my hand

Ανεβάζουν και το δικό σας κέφι τα κρουστά; Εμένα πολύ κι αυτός είναι ο πρώτος λόγος που μ’ ενθουσίασε ο καινούργιος δίσκος της Shara Worden, γνωστής και ως «My Brightest Diamond». Ακολουθούν άλλοι 99 λόγοι, φυσικά, όπως, για παράδειγμα, η ονειρεμένη φωνή της. Ή οι αμιγώς «σωματικοί» στίχοι που βγαίνουν από τα σπλάχνα της και πετυχαίνουν τον στόχο, που είναι τα δικά σου. Έχω μια θεωρία: ένα από τα στοιχεία που διαφοροποιούν τη Worden από άλλες σημαντικές σύγχρονες τραγουδοποιούς είναι ότι παρά την αιθέρια και οπερατική φωνή της και τις κλασικές ενορχηστρωτικές λύσεις των τραγουδιών της, δεν αναλώνεται σε περιγραφές στοιχειών και μυθολογικών πλασμάτων. Τα τραγούδια της –θα μου επιτρέψετε την παρομοίωση– στάζουν σωματικά υγρά: δάκρυα, αίμα… Ακόμα κι όταν διηγείται μια ονειροπόληση (Resonance), το κέντρο βάρος πέφτει στο πρώτο φιλί και στην ανάμνησή του. Και παρότι είναι Αμερικανίδα και στις επιρροές της αναφέρει τη Nina Nastasia και τους Anthony and the Johnsons, η δική μου άποψη είναι πως αποτελεί τη μοναδική άξια διάδοχο της Kate Bush! (Ουφ, το είπα! Ας πέσει τώρα φωτιά να με κάψει). Ψάξτε το «Pressure» για να μπείτε στο πνεύμα του τελευταίου της άλμπουμ «This is my hand», αλλά ακούστε και το «I have never loved someone the way I love you» από τον δίσκο του 2011, ένα τραγούδι που έγραψε για τον νεογέννητο γιο της.

Λίγο πριν από τη δεύτερη επίσκεψή της στην Ελλάδα μας μιλά για ό,τι διαμόρφωσε τη μουσική στον νέο της δίσκο.

Nέα στήλη

58 lifo – 27.11.14

Chinawoman Επιστρέφει στην Ελλάδα, μαζί με την μπάντα της, το Σάββατο 29 Νοεμβρίου στην Αθήνα (Fuzz Live Music Club) και την Κυριακή 30 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη (Fix Factory of Sound). Η προπώληση και για τις δύο συναυλίες ξεκινάει στα 14 ευρώ και για περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων. Μετά την εξάντλησή τους, θα συνεχιστεί στα 17 ευρώ, ενώ στο ταμείο η τιμή θα είναι 20 ευρώ. Διάθεση: τηλεφωνικά στο 11 876, στα καταστήματα Public, Seven Spots, Παπασωτηρίου, Ιανός, Reload και το www. viva.gr.

Α

κούγοντας το «Let’s part in style», νιώθεις το βαρύ μπάσο να σε γρονθοκοπεί στο στομάχι, συνοδεύοντας στίχους που μιλούν για τη μοναξιά, τους συμβιβασμούς των σχέσεων, τον αναπόφευκτο χωρισμό, καθώς ανάμεσα στα ζευγάρια «τα λόγια ξεφεύγουν υπερβολικά εύκολα». Μελωδίες που μοιάζουν γλυκές ή ανάλαφρες επενδύουν τους αιχμηρούς στίχους της για την απελπισία της ζωής στις μεγάλες πόλεις, την περιπλάνηση στους άδειους δρόμους, τη ματαιότητα και τη μοιρολατρία που βρίσκεται μερικά χιλιοστά κάτω από την επιφάνεια – για όλους. Εντούτοις, η αίσθηση που σου μένει τελικά είναι ότι η Michelle Gurevich μοιάζει να σηκώνει το φρύδι ειρωνικά, ξεπερνώντας μ’ ένα τίναγμα αδιαφορίας τον μελοδραματισμό αυτών των καταστάσεων σαν φελινική ηρωίδα που σηκώνεται, σκουπίζει τα δάκρυά της και συνεχίζει.

Kevin Morby still life

Υπήρξε μπασίστας των Woods και των Babies, αλλά ως σόλο καλλιτέχνης ο Kevin Morby φτιάχνει κεφάτη, κιθαριστική, ταξιδιάρικη μουσική – ακούγοντας το «Motor Running» βλέπεις να ξεδιπλώνονται μπροστά σου άγνωστα τοπία και αμερικανικοί αυτοκινητόδρομοι. Στο δεύτερο προσωπικό άλμπουμ του με τίτλο «Still Life», αφήνοντας πίσω του τη Νέα Υόρκη, ο Morby προσαρμόζεται στους ανοιχτούς ορίζοντες που εκφράζει η Καλιφόρνια, η καινούργια του βάση. Η βαθιά, λίγο βραχνή φωνή του είναι ιδανική για να διηγείται ιστορίες της κλασικής roots αμερικανικής τραγουδοποιΐας. Το «Parade» είναι ένας φόρος τιμής στον ήρωα του Morby, τον σπουδαίο Lou Reed. Το γλυκό όργανο και το πιάνο, το σαξόφωνο και το κοντραμπάσο εμπλουτίζουν σοφά τον ήχο, που αλλιώς ίσως να ακουγόταν υπερβολικά folk-rock.

Bryan Ferry

απο τη χιλντα παπαδημητριου

— Στον νέο σου δίσκο διακρίνω επιρροές από ευρωπαϊκά νοσταλγικά μοτίβα μέχρι τα αυστηρά ηχοτοπία της Laurie Anderson, εσύ όμως αναφέρεις τη Γιόκο Όνο. Πού εστιάζεις την επιρροή της; Στην εμπέδωση της αντίληψης των πραγμάτων που μπορώ να κάνω. Η Γιόκo αποτελεί για μένα διαρκή πηγή έμπνευσης. Δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί και κάθε φορά που ακούω τις ηχογραφήσεις της από τη δεκαετία του ’80 τις βρίσκω ακόμα φρέσκες και εντυπωσιακές. Με εμπνέει να συνεχίσω να εκπλήττω τον εαυτό μου.

— Υπάρχει ένα επαναλαμβανόμενο κλισέ που μιλάει για τη «μεγάλη ρωσική ψυχή». Εσύ νιώθεις αυτό τον ιδιαίτερο συναισθηματισμό που χαρακτηρίζει τους προγόνους σου; Επιπλέον, καθώς το πιο φανατικό κοινό σου ζει στην Ανατολική Ευρώπη, σε ενδιαφέρουν οι πολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο εμφύλιος στην Ουκρανία ή η άνοδος του νεοφασισμού στην Ουγγαρία; Είναι αλήθεια ότι οι Ρώσοι έχουν την τάση να εκφράζουν μια μοιρολατρία, ενώ συγχρόνως χαίρονται και απολαμβάνουν τη μοιρολατρία αυτή. Αλλά δεν πιστεύω ότι οι Ρώσοι υπερτερούν άλλων λαών στον τρόπο που εκφράζουν τη χαρά και τη θλίψη τους. Στους Τούρκους αρέσει πολύ να κάθονται γύρω από το τραπέζι, να τρώνε και να τραγουδούν όλοι μαζί μελοδραματικά τραγουδάκια. Η μητέρα μου είναι από την Οδησσό, που βρίσκεται τώρα στην Ουκρανία, και ανησυχώ για τους ανθρώπους εκεί, αλλά όχι περισσότερο απ’ όσο ανησυχώ για τους Βορειοκορεάτες ή τους Κούρδους.

— Η μουσική σου έχει κινηματογραφική δομή κάποιες φορές, κάτι που εξηγείται από τις κινηματο-

i

γραφικές σπουδές σου και την ενασχόλησή σου με το σινεμά. Εκτός από την αναφορά σου στον Φεντερίκο Φελίνι και τον Francis Lai, στα τραγούδια σου βρίσκω ψήγματα από τον μελοδραματισμό παλιότερων σκηνοθετών όπως ο Ντάγκλας Σερκ και ο Μαξ Οφίλς. Επιλέγεις συνειδητά το μελόδραμα για να ντύσεις τους στίχους σου; Δεν νομίζω ότι το μελόδραμα είναι κάτι που το διαλέγεις εσύ. Το μελόδραμα σε διαλέγει (να την πάλι η γνωστή μοιρολατρία…).

— Αγαπάς το πάθος των Ρώσων τραγουδοποιών, αλλά η ερμηνεία σου παραπέμπει στο γερμανικό καμπαρέ. Ποιες τραγουδίστριες είχες ως πρότυπο; Το βασικό στοιχείο που επηρέασε την προσέγγισή μου στο τραγούδι είναι τα όρια των δυνατοτήτων μου. Αν μπορούσα να τραγουδήσω σαν τη Shirley Bassey, θα το έκανα. Επιπλέον, μου άρεσαν πάντοτε οι βαθιές φωνές της Amanda Lear και του Dave Gahan και το τραγουδιστικό μου ύφος είναι ενδεχομένως ένα μείγμα από Ian Curtis και Alexander Serov. Στην πραγματικότητα, περισσότερο από το γερμανικό καμπαρέ με έχουν επηρεάσει τραγουδιστές που ο πολύς κόσμος θεωρεί υπερβολικά συναισθηματικούς, όπως ο Anatoly Dneprov και ο Lucio Dalla (τους οποίους μπορείτε να ακούσετε στο YouTube).

— Τι μουσική ακούς αυτή την εποχή; Τον τελευταίο καιρό ακούω Yves Montand, Zeki Müren, Vangelis, Psychic TV, Patsy Cline και τα podcast των DJs του Radio Advisor.

Μουσική

Τ

ον Μάρτιο του 2013 οι συναυλίες της στο six d.o.g.s ήταν sold-out. Η φετινή της εμφάνιση στο Fuzz, στις 29/11, αναμένεται να είναι ένα από τα highlights του χειμώνα. Η Chinawoman, ή Michelle Gurevich, κουβαλάει στις αποσκευές της τον πιο άρτιο δίσκο της ως τώρα κι έναν από τους ομορφότερους του 2014. Πρόκειται για ένα άλμπουμ βαθιά σκοτεινό και συγχρόνως ρομαντικό, με μελωδίες που ενώ έχουν ως αφετηρία το ελαφρύ ευρωπαϊκό τραγούδι, εξελίσσονται, τελείως έξω από κάθε κλισέ, σε δυσοίωνα και αγωνιώδη μουσικά θέματα. Πριν τη δούμε στη σκηνή του Fuzz, καταχραστήκαμε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο της για να μάθουμε τις απόψεις της για τη μουσική που διαμόρφωσε τον εσωστρεφή ήχο της.

avonmore

Ο Bryan Ferry επανέκαμψε. Τρόμος με πιάνει μέχρι να ολοκληρώσω την ακρόαση του άλμπουμ «Avonmore». Από τα τέλη της προηγούμενης χιλιετίας έχουμε να ακούσουμε αξιοπρεπή δίσκο του δανδή με την αισθησιακή φωνή. Ευτυχώς, άφησε τον Dylan στην ησυχία του, διαπιστώνω. Επιστρέφει στον γυαλισμένο ήχο των προσωπικών δίσκων που έβγαζε στα ’80s, ο οποίος αναμφίβολα του ταιριάζει περισσότερο. Μαζί με τον Nile Rogers, τον Marcus Miller, τον Johnny Marr και τον Mark Knopfler πέτυχε να αναστήσει μια ατμόσφαιρα άλλων εποχών: λίγο lounge, λίγο blue-eyed soul (χάρη και στα φωνητικά της Ronnie Spector). Δεν χρειάζεται να φοράς φράκο και να πίνεις κιρρουαγιάλ για να τον ακούσεις – μια γερή δόση νοσταλγίας και ρομαντισμού όμως βοηθάει. Εδώ συναντάμε ξανά τη διασκευή του «Johnny and Mary» και το «Send in the clowns», μια σύνθεση του Stephen Sondheim από ένα μιούζικαλ των ’70s. Μη σας ξεγελάσει η φωτογραφία στο εξώφυλλο. Έχει γεράσει κι αυτός, αξιοπρεπώς. Η επιλογή της μάλλον θέλει να μας θυμίσει τη χρυσή εποχή του Ferry.

TAste of the week χονται κυρίως από τη Μάνη αλλά και άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Στον κατάλογο συναντάς ελληνικά προϊόντα με κυρίαρχα τα παραδοσιακά της Μάνης: ελιές, ελαιόλαδο, μέλι, χυλοπίτες, τραχανά, σύγκλινο. Ο σεφ Αλέξανδρος Φουρούλης, που ηγείται της κουζίνας, μαγειρεύει με πάθος, εμπνέεται από την παράδοση, εφαρμόζει μοντέρνες εκτελέσεις και ραφιναρισμένες εκδοχές, αλλά το αποτέλεσμα δεν σου αφήνει περιθώρια να αμφισβητήσεις την ελληνικότητά του. Μια διαφορετική εκδοχή της παραδοσιακής χωριάτικης θα βρεις στη σαλάτα που σερβίρεται με λεΜάνηΜάνη πτοκομμένες φέτες από ντομάτα, αγγούρι, πιπεριές, κρεμμύδι, κυβάκια από χωριάτικα παξιμάδια, πλιγούρι και φέτα τυλιγμένη σε φύλλο κανταΐφι, λουσμένη σε βινεγκρέτ από σουμάκ. Οι γεύσεις είναι οικείες, αλλά αποκαλύπτουν σύγχρονες τεχνικές, όπως το παραδοσιακό μελωμένο αρνάκι γάλακτος, ψημένο σε κενό αέρος, που παρουσιάζεται με άγρια χόρτα και σάλτσα από τον ζωμό του ή το γευστικό χοιρινό σελινάτο που σερβίρεται με πουρέ σελινόρριζας και σέλερι σε σάλτσα λεμονιού. Το παραδοσιακό μανιάτικο πιάτο, οι «τσουχτές», με καβουρδισμένη μανιάτικη μυζήθρα, σκεπασμένες με τηγανητό αυγό, σε παραπέμπουν απευθείας στον τόπο που το γέννησε, τη Μάνη, της οποίας τα αρώματα απολαμβάνεις και στην κρύα σαλάτα με φακές, φρέσκια ρίγανη και σύγκλινο Μάνης σε σάλτσα πορτοκαλιού. Το ΜάνηΜάνη συνεχίζει να είναι μια καλή γέφυρα ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα της ελληνικής κουζίνας. ☛ ΜάνηΜάνη, Φαλήρου 10, Αθήνα, 210 9218180

Aρχίζει ο χειμώνας Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν

Στο νέο Nonna, στο δεκάχρονο ΜάνηΜάνη, στο ανανεωμένο Ριφιφί.

μπίρα notias

Βγες

aπο τη νικη μηταρεα

επιτέλους

Φτιάχνεται από μια παρέα Βέλγων και Ελλήνων. Αξιοποιεί το σαφράν που αναπτύσσεται σε ελληνικό έδαφος. Παράγεται στο βελγικό Chimay και εισάγεται στην ελληνική αγορά από την Deals. Ο λόγος για την μπίρα Notias που βασίζεται σε μια νέα συνταγή με βάση το σαφράν. Με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, αφιλτράριστη και απαστερίωτη, ζυμώνεται για δεύτερη φορά στη φιάλη. Έχει χρώμα λαμπερό, ξανθό, και στο στόμα δίνει λεπτές νότες σαφράν. Πίνεται όλες τις εποχές και μπορεί να συνοδεύσει πιάτα της μεσογειακής κουζίνας.

r Σαν σκηνικό θεάτρου. Το εστιατόριο είναι η επιχείρηση που ελκύει, τα χρόνια της κρίσης, μια μερίδα ανθρώπων που αναζητούν μια καινούργια επαγγελματική ευκαιρία. Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι καινούργιοι χώροι εστίασης δίνουν το «παρών» σε διάφορες γωνιές της πόλης. Το εστιατόριο, όμως, αποδεικνύεται στην πράξη πολύ πιο σύνθετη δουλειά απ’ όσο δείχνει. Για κάποιους η «καλογερική» στην πορεία είναι δύσκολη, άλλοι βρίσκουν τα πατήματά τους. Στη γειτονιά του Κακουργοδικείου, στο Μοναστηράκι, άνοιξε το Nonna, ένας φρέσκος χώρος, απλός. Οροφή με ελενίτ και φεγγίτη που αφήνει τις ακτίνες του ήλιου να λούζουν τη σάλα, η οποία θυμίζει σκηνικό θεάτρου. Γαλλικά παντζούρια, σκάλα σιδερένια που οδηγεί σε μπαλκονάκι με φυτά και τραπεζάκια από Nonna φορμάικα, φερφορζέ αλλά και ξύλινοι πάγκοι για μεγάλες παρέες. Ανεπιτήδευτα και χαλαρά, με νοσταλγική διάθεση. Η βιτρίνα με τα ταψιά με τα φαγητά δίνει ιδέες. Νέοι άνθρωποι, πρόσχαροι, τρέχουν το μαγαζί, ο Λεωνίδας Μαυράκης, γυμναστής, που τα τελευταία 7 χρόνια ασχολείται με τις κουζίνες, και η Λιάνκα Κάρμη, σεφ που δούλευε σε εστιατόρια της Γερμανίας. Μην περιμένεις να διαβάσεις κατάλογο. Εδώ τα φαγητά της ημέρας είναι σημειωμένα σε μπλε τετράδιο και την εκφώνησή τους αναλαμβάνει να κάνει ο ευγενικός σερβιτόρος. Όποιο πιάτο σού κεντρίσει το ενδιαφέρον το παραγγέλνεις. Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει μαγειρευτά που σου ακούγονται οικεία. Όμως υπάρχει περισσότερος ενθουσιασμός και λιγότερο γνώση στη μαγειρική και στην οργάνωση, που ίσως με τον καιρό έρθουν σε ισορροπία. Είναι βέβαιο ότι ένα καιNonna νούργιο μαγαζί χρειάζεται χρόνο για να βρει τον βηματισμό του, αλλά το σημαντικότερο είναι από το ξεκίνημά του να ξέρει τι έχει στα χέρια του, ποιος είναι ο στόχος του και πώς μπορεί να τον πετύχει. ☛ Nonna, Κακουργοδικείου 6, Μοναστηράκι, 213 0320321 r Δέκα χρόνια γεύσεις από τη Μάνη. Στα δέκα χρόνια που λειτουργεί, το εστιατόριο ΜάνηΜάνη στου Μακρυγιάννη δεν έχει παρεκκλίνει στο ελάχιστο από τον αρχικό του στόχο, που ήταν, σύμφωνα με τις αρχικές δηλώσεις των δημιουργών του, η ανάδειξη του παραδοσιακού τρόπου παρασκευής των γεύσεων με το άρωμα της Μάνης, όπως αυτός συντηρείται από τους ανθρώπους του τόπου. Είναι αλήθεια ότι το ΜάνηΜάνη ήταν από τα πρώτα εστιατόρια που θέλησαν να δώσουν έμφαση στον τόπο προέλευσης της κουζίνας που προσφέρουν, συμβάλλοντας έτσι σε μια τάση που έμελλε να γενικευτεί τα επόμενα χρόνια. Το εστιατόριο συνεχίζει να υπηρετεί και σήμερα την ελληνική παραδοσιακή κουζίνα με μια σύγχρονη ματιά, αναζητώντας υλικά που να προέρ-

αρετή λευκός Σημαντικές διακρίσεις απέσπασε το κρασί Αρετή Λευκός του Κτήματος Βιβλία Χώρα στον διαγωνισμό Mundus Vini, στο Neustadt της Γερμανίας, όπου τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο και διακρίθηκε ως το καλύτερο ελληνικό λευκό κρασί του διαγωνισμού. Το κρασί παράγεται από την ποικιλία Ασύρτικο που εξάγεται εξ ολοκλήρου και έχει απαλό πρασινοκίτρινο χρώμα και αρώματα λεμονανθών και κίτρου. Στο στόμα σε κερδίζουν η πλούσια, φρουτώδης γεύση, η ευχάριστη οξύτητα και η πολύ καλή ισορροπία.

r Ώρα για τσάι. Πώς θα σας φαινόταν, εν όψει εορτών, αν κάνατε ένα διαφορετικό δώρο στον εαυτό σας ή στους φίλους σας; Μιλάμε για ένα απογευματινό τσάι που περιλαμβάνει όλη την ιεροτελεστία και τη μεγαλοπρέπεια που η εγγλέζικη παράδοση διδάσκει. Μια τέτοια ευκαιρία δίνει το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», όπου στο Winter Garden City Lounge δημιούργησε την απόλυτη ατμόσφαιρα για να παίρνετε, καθημερινά από τις 12:00 έως τις 20:00, μια καλή γεύση από το afternoon tea, ένα έθιμο τόσο παλιό όσο και Μεγάλη Βρετανία σημερινό. Θα βρείτε 12 διαφορετικές ποικιλίες φρέσκων βοτάνων που σερβίρονται σε εντυπωσιακά φλιτζάνια και συνοδεύονται από εδέσματα που σε κάνουν να γλείφεις τα δάχτυλά σου. Αφράτα κέικ, λαχταριστά finger food σε μορφή μικρών σάντουιτς και μια απίστευτη ποικιλία από γλυκές μπουκιές τις οποίες επιμελείται ο pastry chef Ευγένιος Βαρδακαστάνης. ☛ Μεγάλη Βρετανία, Σύνταγμα, 210 3300000 r Ανανέωση και νόστιμα πιάτα. Το Ριφιφί, το γνωστό εστιατόριο των Εξαρχείων, έχει κλείσει πάνω από οκτώ χρόνια περιπλανήσεων στους δρόμους της ελληνικής γεύσης, και μάλιστα με αποτελέσματα που έχουν δικαιώσει τις αναζητήσεις του. Τώρα, φαίνεται, ήρθε η ώρα για μια γερή ανανέωση και οι άνθρωποί του την αρχίζουν προφανώς από την κουζίνα, δίνοντας την επιμέλειά της στον σεφ Στέλιου Αποστόλου, ο οποίος έχει πλούσια εμπειρία σε μεγάλες κουζίνες και ταυτόχρονα διδάσκει στη σχολή «Le Monde». Η καινοτομία που έχει εισαγάγει στο φετινό μενού του Ριφιφί ο νέος επικεφαλής της κουζίνας του έχει να κάνει με την τεχνική μαγειρέματος σε κενό αέρος για 16-24 ώρες, η οποία εξασφαλίζει υφή, γεύση, όγκο και άρωμα και προφυλάσσει τη διατροφική αξία των υλικών. Η παρασκευή του πιάτου ολοκληρώνεται τη στιγμή της παραγγελίας και φτάνει στο τραπέζι φρεσκομαγειρεμένο. Κατά τα λοιπά, η κουζίνα του Ριφιφί συνεχίζει να μιλά άπταιστα ελληνικά, αναζητώντας φρέσκες εποχικές πρώτες ύλες από κάθε ελληνική γωνιά. Τις προδιαγραφές αυτές τις διαπιστώνεις στα πιάτα του εστιατορίου. Το ζυμωτό χειροποίητο ψωμί σε προδιαθέτει για τη συνέχεια και οι σαλάτες Ριφιφί με κρίθινα παξιμάδια, ρόκα, κρητική ξινομυζήθρα και λιαστή ντομάτα (€7,20), όπως και η «Σταμναγκάθι», με μανιάτικο σύγκλινο και γλάσο από πορτοκάλι και ιπποφαές (€8,20), είναι εκρήξεις γεύσεων. Η τηγανιά (€8,40) με χοιρινή πανσέτα σιγομαγειρεμένη σε κενό αέρος για 24 ώρες βυθίζεται σε ένα μείγμα μαυροδάφνης και μπαλσάμικου με φύλλα ρόκας και κρουτόν γραβιέρας Αμφιλοχίας, βγάζοντας περίσσια νοστιμιά. Τα ποντιακά μπουρεκάκια (€4,80) με χειροποίητο χωριάτικο φύλλο, γεμιστά με πατάτα και φέτα, συνοδεύονται με ένα ντιπ κάππαρης που απογειώνει τη γεύση. Η μεγάλη επιτυχία του μενού βρίσκεται στα χειροποίητα ζυμαρικά που φτιάχνονται στην κουζίνα του εστιατορίου. Δοκιμάστε τα αρώματα που αναδίδουν οι παπαρδέλες με κιμά από ποικιλία μανιταριών, τριμμένο καρύδι και λάδι τρούφας (€8,50). Από τα σιγομαγειρεμένα σε κενό αέρος κυρίως πιάτα τις εντυπώσεις κερδίζουν το αρνάκι με σταμναγκάθι σε λεμονάτη σάλτσα (€11,80) και το στιφάδο από μοσχαρίσια μάγουλα με αποξηραμένα δαμάσκηνα, μαγειρεμένο σε πήλινο σκεπασμένο με σφολιάτα (€10,20). Και μια καινοτομία: Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη, στις 10 το βράδυ, θα «τρέχει» μια 30λεπτη παράσταση που μπορείς να απολαύσεις ταυτόχρονα με το φαγητό σου. ☛ Ριφιφί, Εμμανουήλ Μπενάκη 69Α & Βαλτετσίου, Εξάρχεια, Ριφιφί 210 330 0237 27.11.14 – lifo

59

! ’80s party

hot spot

εμβρίου το Στις 29 Νο ωλίναο ντ υέτο Π μοναδικό γούμενο η ρο π μετά το ώβρη, Μπίγαλης, κτ ent του Ο sold out ev για να ρο α ττ ύ Κ στο ε τις επιστρέφει μ ό ιν κο σει το του! ικανοποιή ες χί πτες επιτυ ανεπανάλη 0. :0 22 ις στ οίγουν Οι πόρτες αν : €10 Εισ.

craft spells ΑΘΙΒΟΛΗ

ΓΕΥΣΗ news

Αναξαγόρα 7, Νέα Ερυθραία, 211 4094307 Ένα ρακάδικο με ζεστή ατμόσφαιρα και καλό σπιτικό ρακόμελο και οινόμελο. Στην Αθιβολή σας περιμένουν παραδοσιακοί, ξεχωριστοί μεζέδες της κρητικής κουζίνας, όπως ντάκος και ξύγαλο από τη Σητεία, μελωμένη σφακιανή πίτα, χοχλιοί κοκκινιστοί, χορταστικές ποικιλίες και πολλά άλλα. Επιπλέον, στον χώρο της διοργανώνονται μοναδικές μουσικές βραδιές.

Το Σάββατο 29 Νοεμβρίου οι Craft Spells θα παίζουν dream pop στη σκηνή του six d.o.g.s. Τη συναυλία θα ανοίξουν οι Kid Flicks με full band σύνθεση.

29/11, 22:00 six d.o.g.s Αβραμιώτου 6-8 210 3210510, €16-18

Μπαμπάς

Ραδιουργίες

aπο τhν κατερινα ηλιακη

Νύχτες

Αθήνα

Κοίλης 33, Άνω Πετράλωνα, 211 0121426 Σε μια ιστορική γειτονιά της πόλης, κάτω από το άλσος Δεξαμενής, βρίσκονται οι Ραδιουργίες, δημιουργημένες με πολύ μεράκι και στόχο την ποιότητα και τις φιλικές τιμές. Θα βρείτε νόστιμα πιάτα, φτιαγμένα ακόμα και με τα πιο απλά υλικά, και εκλεκτό τσίπουρο, ενώ οι λαϊκές και ρεμπέτικες μελωδίες συμπληρώνουν την ατμόσφαιρα.

Φαλήρου 53, Κουκάκι, 215 5505565, www.ompampas.gr Στον χώρο του κυριαρχούν φωτεινά χρώματα και μια μεγάλη μπάρα. Ο Μπαμπάς συνδυάζει τη σύγχρονη αισθητική ενός ευρωπαϊκού μπαρ με τη ζεστή ατμόσφαιρα ενός κλασικού καφενείου. Το πρωί σάς περιμένει για καφέ και ροφήματα, ποικιλίες, μεζέδες και παραδοσιακά γλυκά, ενώ το βράδυ προσφέρει ποτά και ευφάνταστα κοκτέιλ και ποικιλία σε μπίρες. Στα συν προσθέστε τα δυνατά live και τη μουσική από ταλαντούχους DJs.

60 lifo – 27.11.14

Stereo Mc’s

¶ Live: Stereo Mc’s, 29/11, 20:00, Gagarin 205, Λιοσίων 205, 211 4112500, €23-25. Το Σάββατο 29 Νοεμβρίου οι Stereo Mc’s έρχονται από το Λονδίνο και καταλαμβάνουν τη σκηνή του Gagarin 205. Σχηματίστηκαν στα μέσα του 1980, όταν ο Nick Hallam και ο Rob Birch πήραν την απόφαση να δημιουργήσουν μια μπάντα, συνδυάζοντας τις διαφορετικές μουσικές τους επιρροές. Τα κομμάτια τους εμπεριέχουν πολλά και διαφορετικά στοιχεία και κινούνται από την punk και την glam rock μέχρι τη hip hop και την electronica. Έκαναν αίσθηση στην electro-dance σκηνή με τα άλμπουμ τους «Supernatural» και «Connected», ενώ, μερικά χρόνια αργότερα, τόσο ο δίσκος «Deep down and dirty» όσο και το ομώνυμο τραγούδι αύξησαν τη δημοτικότητά τους. Παίζουν μουσική εδώ και περίπου 30 χρόνια και είναι αρκετά επιλεκτικοί, αφού έχουν κυκλοφορήσει μόνο έξι άλμπουμ. Όπως λέει και ο Rob Birch: «Απλώς δεν εκδίδουμε ό,τι γράφουμε. Αυτό ακριβώς είναι και το μεγάλο πρόβλημα της μουσικής σήμερα, ότι ο καθένας κυκλοφορεί σε άλμπουμ ό,τι ανοησία γράφει». Οι Stereo Mc’s διαρκώς αναζητούν καινούργια πράγματα, συνεχίζουν να δημιουργούν μουσική και να παίζουν ζωντανά. Σε λίγες μέρες έρχονται και στην Αθήνα, οργανώνοντας μια ξεχωριστή full band εμφάνιση. ¶ Party: Jack Your Body & Horizon Festival Athens Launch: Klose One w/ Runner + Mike LS, 28/11, μετά τα μεσάνυχτα, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, 210 3210510, €5. Ο Klose One έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα στo πλαίσιo του νέου εγχειρήματος του Runner. Την Παρασκευή 28 Νοεμβρίου ένας DJ που κυριαρχεί στην ηλεκτρονική σκηνή αναλαμβάνει τη μουσική στο six d.o.g.s. Ο Klose One δημιουργεί ξεχωριστούς, πρωτότυπους ήχους, συνδυKlose One άζοντας περισσότερα από 3 κομμάτια ταυτοχρόνως. Έχει ιδιαίτερη αδυναμία στη house, στην techno και στην dubstep και παίζει ασταμάτητα σε κλαμπ στην Ευρώπη και στην Αμερική, ενώ έχει φτάσει μέχρι την Καραϊβική και το καρναβάλι του Trinidad. Στην Αθήνα θα μοιραστεί τα decks με τον εγχώριο DJ Runner, ο οποίος διοργανώνει το πρώτο Horizon Festival Athens Launch. Μέσα από αυτή την εκδήλωση προσπαθεί να φέρει την Αθήνα σε επαφή με άλλα φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή. Φέτος θα βρεθεί και στο roster των DJs που θα εμφανιστούν στο Bansko από τις 7 έως και τις 13 Μαρτίου για το Horizon Festival. Στο six d.o.g.s ετοιμάζεται για την αποχώρησή του και το γιορτάζει με τον Klose One. Ο Mike LS τους συνοδεύει με raw beats, old school samples και μελωδίες επηρεασμένες από τζαζ και disco μουσική. ¶ Festival: The Noise Figures, Opening Act: 12gafs, DJ set by K. Bolas, 28/11, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, 20:00, €5. To lo-fi δίδυμο των Noise Figures επιστρέφει στην Αθήνα μετά την ευρωπαϊκή του περιοδεία. Ο Στάμος και ο Γιώργος ήταν φίλοι για χρόνια, μέχρι που κάποια στιγμή βρέθηκαν στο στούντιο και αποφάσισαν να δημιουργήσουν το συγκρότημα. Τον Ιανουάριο του 2012 ξεκίνησαν παίζοντας garage rock’n’roll. Έναν χρόνο αργότερα παρουσίασαν το πρώτο τους ολοκληρωμένο άλμπουμ, «The Noise Figures», ενώ πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησαν το single «Run/ When everybody’s gone» σε βινύλιο 45 στροφών. Η μουσική τους είναι επηρεασμένη από όλο το φάσμα του rock’n’roll, ξεκινώντας από τις ’60s garage μπάντες, περνώντας στους Doors και στα ψυχεδελικά ’70s και φτάνοντας μέχρι τις σύγχρονες garage μπάντες της σκηνής της Καλιφόρνια. Μαζί τους στο Ρομάντσο θα εμφανιστούν και οι 12gafs. Το τετραμελές συγκρότημα ξεκίνησε να παίζει indie και garage ήχους σε ένα υπόγειο. Η ιδιαιτερότητά τους είναι ότι αρχικά όλοι ήταν κιθαρίστες, ώσπου δύο από τα μέλη δοκίμασαν να πειραματιστούν με τα ντραμς και το μπάσο. Μέχρι στιγμής, η δουλειά τους κυκλοφορεί διαδικτυακά. Μετά τις ζωντανές εμφανίσεις, η βραδιά θα συνεχιστεί με μουσικές επιλογές από τον DJ K. Bola.

Noise Figures

ΤΑΥΡΟΣ Αν σκοπεύετε να κάνετε κάποιο ταξίδι για επαγγελματικούς λόγους, προτιμήστε να ξεκινήσετε την Παρασκευή που θα σας ευνοεί η επιρροή της Αφροδίτης και δεν θα συναντήσετε εμπόδια και καθυστερήσεις. Αν σκοπεύατε να ξεκινήσετε κάποια δίαιτα μέσα στο Σαββατοκύριακο, καλύτερα μην μπείτε στον κόπο, γιατί είναι σχεδόν βέβαιο πως θα αποτύχει η προσπάθειά σας παταγωδώς. Κατάλληλες μέρες για να έρθετε σε επαφή με νομικούς και να διευθετήσετε ένα προσωπικό σας θέμα είναι η Τρίτη και η Τετάρτη. Η επιρροή του Κρόνου θα σας προκαλέσει την τάση να επανεξετάσετε τη σχέση σας με τον σύντροφό σας κι ενδεχομένως να δημιουργηθεί αρκετή ένταση, καθώς δεν θα αναλαμβάνει κανένας απ’ τους δύο το βάρος της ευθύνης για κάποια λάθη που έχουν γίνει στο παρελθόν. Επιστρατεύστε την υπομονή σας για να βγάλετε μια άκρη μέσα από έναν ήρεμο διάλογο. Λίγη παραπάνω προσοχή στα οικονομικά σας, γιατί υπάρχει περίπτωση να προκύψει μια έκτακτη ανάγκη που θα πρέπει να καλύψετε, οπότε προσπαθήστε να μην κάνετε υπερβολές με τα χρήματά σας.

ΔΙΔΥΜΟΙ Το τρίγωνο Αφροδίτης-Ουρανού θα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ Αρκετά ευνοϊκές θα είναι οι συνθήκες για τα οικονομικά σας μέσα στις επόμενες μέρες και αν δεν κάνετε το λάθος να αλλάξετε τη ροή των γεγονότων εξαιτίας της εριστικής σας στάσης που θα οφείλεται στην ανυπομονησία σας, θα έχετε τη δυνατότητα να καλύψετε αρκετές υποχρεώσεις που σας προκαλούσαν τεράστιο άγχος το τελευταίο διάστημα. Η συνάντηση μέσα στο Σαββατοκύριακο με έναν ερωτικό σας σύντροφο από το παρελθόν υπάρχει περίπτωση να σας προκαλέσει την επιθυμία να είστε και πάλι μαζί. Ελέγξτε και τις διαθέσεις του άλλου, για να μην εκτεθείτε. Το τρίγωνο Σελήνης-Κρόνου θα δημιουργήσει μια αμφιλεγόμενη κατάσταση στον οικογενειακό τομέα κι ενδεχομένως να βγουν στην επιφάνεια κάποια ζητήματα που πιστεύατε πως

τα είχατε ξεπεράσει. Προσπαθήστε να μη δώσετε έκταση και, κυρίως, μην αρχίσετε να απολογείστε και πάλι για τα λάθη του παρελθόντος.

ΛΕΩΝ Αρκετά ανεβασμένη θα είναι η διάθεσή σας μέσα στις επόμενες μέρες και λόγω της επιρροής της Αφροδίτης θα επικεντρωθείτε στη βελτίωση της εμφάνισής σας αλλά και της φυσικής σας κατάστασης. Κατάλληλη μέρα για να οργανώσετε τις ντουλάπες σας η Πέμπτη και ίσως να ανακαλύψετε αρκετά κομμάτια που είχατε καταχωνιασμένα, αλλά έχουν επανέρθει στη μόδα. Την Κυριακή υπάρχει περίπτωση να σας γίνει κάποια πρόταση από το σύντροφό σας (ίσως γάμου) και θα γεμίσετε με ενθουσιασμό κι ευτυχία. Με το ξεκίνημα της νέας εβδομάδας θα υπάρξει κάποια τόνωση στον οικονομικό τομέα, καθώς υπάρχει περίπτωση να σας επιστραφούν κάποια χρήματα που είχατε δανείσει και θα μπορέσετε να πάρετε μια ανάσα. Προσπαθήστε να αποβάλλετε το άγχος σας, τουλάχιστον όταν σας το επιτρέπουν οι συνθήκες, και μη σκέφτεστε όλη την ώρα όλα αυτά που σας στρεσάρουν, μια και δεν καταφέρνετε τίποτε άλλο απ’ το να χαλάτε την υγεία σας.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ Η σύνοδος Ερμή-Κρόνου θα δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για να επιλύσετε κάποια προβλήματα στις διαπροσωπικές σας σχέσεις και καθώς θα είναι έντονη η ευαισθησία σας και ο συναισθηματισμός σας, θα μπορέσετε να έρθετε πιο κοντά στους δικούς σας ανθρώπους. Λίγη παραπάνω προσοχή τη Δευτέρα σε θέματα οικονομικής φύσεως, καθώς υπάρχει περίπτωση να σας προσεγγίσουν για να σας δεσμεύσουν με κάποιο συμβόλαιο που στην πορεία θα αποδειχθεί πως ήταν απάτη. Την Τρίτη είναι κατάλληλη μέρα για οφθαλμιατρικές εξετάσεις καθώς και εξετάσεις του γαστρεντερικού σας συστήματος. Οργανώστε ένα διατροφικό πρόγραμμα που θα συμβάλει στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού σας, καθώς με όλο αυτό το άγχος που κουβαλάτε έχει επιβαρυνθεί κατά πολύ η υγεία σας.

ΖΥΓΟΣ Θέματα καριέρας θα είναι το κύριο μέλημά σας μέσα στις επόμενες μέρες και οι φιλοδοξίες σας θα σας οδηγήσουν στο να πάρετε κάποιο ρίσκο σχετικά με τα επαγγελματικά σας. Ερμής και Κρόνος θα τονώσουν τον τομέα της επικοινωνίας κι ενδεχομένως να καταφέρετε να κερδίσετε κάποια χορηγία, αρκεί να πείσετε τους επενδυτές πως δεν θα χάσουν τα χρήματά τους. Μέσα στο Σαββατοκύριακο προσέξτε περισσότερο την υγεία σας, καθώς υπάρχουν πολλές ιώσεις αυτήν την εποχή – αν βρεθείτε σε πολυσύχναστα μέρη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να την αρπάξετε. Στον οικογενειακό τομέα ενδεχομένως να σας απασχολήσει η απόδοση των παιδιών σας σε θέματα σπουδών και να χρειαστεί να απευθυνθείτε σε κάποιο άτομο που θα ασχοληθεί εξ ολοκλήρου με την εκπαίδευσή τους. Συμβουλευτείτε φιλικά σας πρόσωπα με παρόμοια προβλήματα για να είστε ακόμη πιο σίγουροι πού να στραφείτε.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ Η στοχαστική διάθεση που θα έχετε τις προσεχείς μέρες θα εντείνει τις φιλοδοξίες σας και καθώς θα νιώθετε πως δεν σας αξίζει να βρίσκεστε μονίμως σε αδιέξοδο, θα αναζητήσετε νέες ευκαιρίες ώστε να ενισχύσετε τα οικονομικά σας. Προσέξτε, όμως, γιατί ναι μεν ο Ερμής θα σας δώσει την ώθηση που χρειάζεστε, από την άλλη όμως ο Κρόνος θα δυσκολέψει κατά πολύ την προσέγγιση του στόχου σας. Πιθανή διαφωνία τη Δευτέρα με κάποιο συνεργάτη σας θα δημιουργήσει μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, σύντομα όμως οι ισορροπίες θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Στον αισθηματικό τομέα, μια νέα γνωριμία θα σας βάλει σε σκέψεις, καθώς θα μπείτε στη διαδικασία να κάνετε συγκρίσεις με την τωρινή σας σχέση και υπάρχει περίπτωση να αρχίσετε να σκέφτεστε ακόμη και τον χωρισμό. Μην κάνετε

σπασμωδικές κινήσεις, παρασυρόμενοι από τον ενθουσιασμό της στιγμής.

ΤΟΞΟΤΗΣ Με την Αφροδίτη να τονώνει τον τομέα της επικοινωνίας, την Πέμπτη και την Παρασκευή θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε τις ανάλογες επαφές και συζητήσεις και μάλλον θα καταφέρετε να βρείτε λύση, ώστε να ξεπεράσετε ένα οικονομικό ζήτημα που σας βασανίζει εδώ και αρκετό καιρό. Προσέξτε μόνο σε ποιους θα ανοιχτείτε, μια και δεν θα θέλατε να διαρρεύσουν προσωπικά σας θέματα σ’ αυτούς που δεν πρέπει (όπως ανταγωνιστές ή άτομα που θα χαρούν να μάθουν τις δυσκολίες σας). Μια παρεξήγηση που θα δημιουργηθεί την ερχόμενη Τετάρτη με ένα συγγενικό σας πρόσωπο θα σας προκαλέσει μεγάλο εκνευρισμό και υπάρχει περίπτωση να ανταλλάξετε βαριές κουβέντες αν δεν ελέγξετε τα νεύρα σας. Δώστε τόπο στην οργή για να εξασφαλίσετε την ψυχική σας ηρεμία.

Daily starfax Καθημερινές αστρολογικές προβλέψεις στο www.lifo.gr από τη Μαριβίκυ Καλλέργη.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ Με τον Πλούτωνα να επηρεάζει την ανάγκη σας για κάτι διαφορετικό που θα σας βγάλει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας θα μπείτε στη διαδικασία αναζήτησης νέων και πιο δημιουργικών κατευθύνσεων και από την Παρασκευή και μετά είναι πιθανό να βρείτε μια καινούργια απασχόληση (κάποιο χόμπι ίσως) που θα σας ενθουσιάσει και θα σας κρατάει σε εγρήγορση. Στον οικογενειακό τομέα, φροντίστε να επισκέπτεστε πιο συχνά ηλικιωμένα άτομα της οικογένειας και να τους εκφράζετε την αγάπη σας. Η υπέρμετρη ζήλια σας σε σχέση με τον σύντροφό σας θα σας δημιουργήσει αρκετά προβλήματα μέσα στο Σαββατοκύριακο και αν δεν καταφέρετε να περιορίσετε τις παράλογες και ανυπόστατες σκέψεις σας, θα οδηγηθείτε στον χωρισμό με μαθηματική ακρίβεια. Δείξτε περισσότερη εμπιστοσύνη στον σύντροφό σας και μη σας πιάνουν οι ανασφάλειες δίχως σοβαρή αφορμή.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ Με τον Ποσειδώνα να εντείνει τη διαίσθησή σας, θα καταφέρετε να αποφύγετε μια πιθανή παγίδα σε σχέση με τα οικονομικά σας, καθώς θα ανακαλύψετε, έπειτα από έρευνα που θα κάνετε, πως η οικονομική λύση που πήγαν να σας πασάρουν σχετικά με τη διαφήμιση των υπηρεσιών σας όχι μόνο δεν είναι οικονομική, αλλά ούτε καν υφίσταται η υποτιθέμενη διαφημιστική εταιρεία. Την Παρασκευή η συνάντηση με έναν πρώην εργοδότη σας υπάρχει περίπτωση να σας ανοίξει μια καινούργια πόρτα σε σχέση με τα επαγγελματικά σας. Αν είστε από αυτούς που δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, η επιρροή της Σελήνης θα σας διευκολύνει, καθώς θα νιώσετε την ανάγκη να εκδηλώσετε αυτά που αισθάνεστε στο πρόσωπο που σας ενδιαφέρει, χωρίς περιστροφές. Αφιερώστε την Τετάρτη και την Πέμπτη σε θέματα που αφορούν το σπίτι και τα παιδιά.

☛

τονώσει τον τομέα των διαπροσωπικών σας σχέσεων και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δεχτείτε μια δελεαστική πρόταση που θα σας προβληματίσει αρκετά. Κατάλληλη μέρα για επαγγελματικές συμφωνίες και συμβόλαια είναι η Παρασκευή. Αποφύγετε να πάρετε σοβαρές αποφάσεις μέσα στο Σαββατοκύριακο για τα αισθηματικά σας, καθώς ο Άρης θα δημιουργήσει μια στρεβλή εικόνα για την ερωτική σας ζωή και αδίκως θα χαλάσετε τη διάθεσή σας. Στον οικονομικό τομέα, αρκετά ευοίωνες θα είναι οι συνθήκες για εσάς τους Διδύμους, καθώς ξεκινάει η εποχή που θα αρχίσετε επιτέλους να αμείβεστε για τις προσπάθειες των τελευταίων μηνών. Ενδεχομένως να κάνει την εμφάνισή του κάποιο φιλικό σας πρόσωπο από το παρελθόν για να ζητήσει οικονομική στήριξη από εσάς. Σκεφτείτε πολύ καλά πώς θα πράξετε για να μην έχετε δυσάρεστε εξελίξεις..

από τη μαριβίκυ καλλέργη (starfax@lifo.gr)

πιό τις επόμενες μέρες, θα σας πιάσει μια ανησυχία σχετικά με την εξέλιξη των επαγγελματικών σας και θα επικεντρωθείτε στην αναζήτηση νέων κατευθύνσεων ώστε να μπορέσετε να ενισχύσετε το εισόδημά σας. Ενδεχομένως να σας γίνει κάποια πρόταση συνεργασίας, αλλά θα χρειαστεί να διαθέσετε κάποιο κεφάλαιο, οπότε εξετάστε προσεκτικά όλες τις παραμέτρους για να μην έχετε οικονομικές απώλειες. Πέμπτη και Παρασκευή αποφύγετε σημαντικές αγορές κι επενδύσεις, καθώς η επιρροή της Σελήνης θα θολώσει την κρίση σας και πιθανόν να πέσετε σε παγίδα. Από το Σάββατο και για τις επόμενες μέρες θα έχετε τη δυνατότητα να αναθερμάνετε τις σχέσεις σας με τον σύντροφό σας ή με κάποιο συγγενικό σας πρόσωπο, μια και θα είναι αρκετά ευνοϊκές οι συνθήκες στον τομέα της επικοινωνίας, λόγω της επιρροής της Αφροδίτης.

StarFax

ΚΡΙΟΣ Με τη διέλευση του Ερμή από τον Σκορ-

ΙΧΘΥΣ Οι αρνητικές όψεις του Ποσειδώνα θα σας προκαλέσουν ορισμένες καθυστερήσεις σε οικονομικά ζητήματα, με αποτέλεσμα να είστε σε αρκετή ένταση μέσα στις επόμενες μέρες. Προσπαθήστε να μην το σκέφτεστε όλη την ώρα, μια και δεν είναι στο χέρι σας να επισπεύσετε τις διαδικασίες, και εστιάστε την προσοχή σας στη δουλειά σας ώστε να μη χάνετε πολύτιμο χρόνο. Από τη Δευτέρα και μετά αρχίζει να στρώνει η κατάσταση και θα μπορέσετε να βάλετε μια τάξη στις υποχρεώσεις σας. Στον ερωτικό τομέα, μια διαφωνία με τον σύντροφό σας σχετικά με τη διαχείριση των οικονομικών θα δημιουργήσει τεταμένο κλίμα και θα χρειαστεί να φανείτε εσείς πιο ψύχραιμοι ώστε να αποφύγετε τα χειρότερα. Η επιρροή του Ήλιου θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην αναθέρμανση της σχέσης σας, οπότε μην πάρετε τοις μετρητοίς αυτά που θα ειπωθούν, μια και θα οφείλονται κυρίως στο άγχος του συντρόφου σας.

sudoku 8 1 3 5 2 2 4 6 8 9 2 3 8 5 4 2 3 8

7

3

9

4

4 5

6 4

5 1 6

1 7

Η λύση του προηγούμενου 7 2 9 5 8 6

1 5 3 2 9 4

8 4 6 7 1 3

5 9 1 8 6 2

3 7 8 4 5 9

4 6 2 1 3 7

9 1 7 3 4 5

2 8 5 6 7 1

6 3 4 9 2 8

1 7 9 4 6 8 2 3 5 3 8 5 7 2 9 6 4 1 4 6 2 3 1 5 8 9 7

27.11.14 – lifo

61

☛ Alicja Troushi Μοντέλο. Φωτογραφήθηκε την Κυριακή 23 Νοεμβρίου στον Υμηττό.

❝ Όταν σκέφτομαι την Αθήνα, έρχεται στο μυαλό μου το τραγούδι “Όμορφη Πόλη” του Μίκη Θεοδωράκη. Η Αθήνα, παρόλο που είναι άναρχη και χαώδης, συνδυάζει αρχαιολογικούς χώρους και φύση. Μου αρέσει για τις αντιθέσεις της. Προσωπικά, ταυτίζομαι μαζί της ❞

62 lifo – 27.11.14

Stay tuned για πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες της επόμενης έκθεσης «Naked City».

οι αθηναιοι γδυνονται για καλο σκοπο

NakedCity

φωτογραφια: πάρις ταβιτιάν

27.11.14 – lifo

63