415 by Dyo Deka S.A.

το κομμα τησ μιασ ψηφου

nena menth

η δικη των δοσιλογων

Ο αρχηγός του Μιλτιάδης Τζαλαζίδης αφηγείται τη ζωή του

Αθηναία της εβδομάδας η εξαιρετική ηθοποιός

Ο πανεπιστημιακός Δ. Κουσουρής για τη ρίζα της ελληνικής διχόνοιας

απο τον m. hulot

απο τον χρηστο παριδη

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο

τχ.415/22012015 me to πολυγθαλυτερο site/οεματικο δηγοσ

Νο1 www. lifo.gr

ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

Tι επηρεάζει, φανερά ή υπόγεια, τις φετινές εκλογές; Γράφουν οι: Αργυρώ Μποζώνη Τίνα Μανδηλαρά Ανδρονίκη Κολοβού

Στο μυαλό* του Έλληνα ψηφοφόρου *και στο υποσυνείδητο

2 lifo – 22.1.15

Ανωνυμία στο Ίντερνετ: Καλή ή κακή;

posts γράμματα e-mails

feedback414

α π ό τ ον α ρη δ η μ οκ ιδ η

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ «Γιατί η δημοσιογραφία έγινε τσιράκι των κομμάτων;» αναρωτήθηκε ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος στο εντιτόριάλ του την περασμένη εβδομάδα και, μεταξύ των άλλων, έγραψε: «... Θέλω να πιστεύω ότι όσο ωριμάζουν το κράτος, η δημοκρατία και η δημοσιογραφία...». Ο Σχολιαστής έγραψε: «Aλήθεια, είμαστε σίγουροι ότι ωριμάζουν; H Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα όπου η δημοσιογραφία και η εξουσία προχωράνε σφιχταγκαλιασμένες. Στην Ιταλία η ενασχόληση του Μπερλουσκόνι (media) με την πολιτική άφησε εποχή και ακόμα έχει τη σφραγίδα του στον ιταλικό Τύπο. Aπλώς, στην Ελλάδα φαίνεται (και είναι) ξεδιάντροπη, επειδή το “χωριό” που την περιέχει (τη δημοσιογραφία), ενώ είναι μικρό σε μέγεθος, “φωνασκεί” στους ολίγους καναλάρχες-ιδιοκτήτες εφημερίδων (που είναι ταυτόχρονα και δημόσιοι εργολήπτες). Και οι κραυγές αυτές (τύπου Τράγκα) ακριβώς την κάνουν ολοφάνερη την “αλητεία” της. Εξάλλου, ακριβώς γι’ αυτό κραυγάζει αυτή η δημοσιογραφία, για να προσανατολίζει την προσοχή μας στην ένταση... και όχι στις αλήθειες (που δεν) περιέχει. Να υπενθυμίσω ότι βιώνουμε μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση και η μαζική αποχώρηση “αγοραστών” (αναγνωστών) δημοσιογραφικής πληροφορίας από τα παραδοσιακά μαγαζιά (εφημερίδες και κανάλια) προς άλλες, ανεξερεύνητες, δωρεάν (free) περιοχές (blogging, torrents κ.λπ.) πολλαπλασιάζει την ανάγκη (κραυγή) των δημοσιογράφων για υποταγή προς αυτόν που θα τους πετάξει το κόκαλο. Και εάν το παραδοσιακό δημοσιογραφικό μαγαζί μπάζει από παντού και κακοφορμίζει, δεν είμαστε καθόλου σίγουροι ότι η δημοσιογραφική ανωνυμία στο Ίντερνετ (blogs) εξίσου μας μεταλαμπαδεύει “αλήθειες”». ☛ Για το τι θα γίνει με τον διαχωρισμό κράτους-Εκκλησίας μετά τις εκλογές έγραψε η Αργυρώ Μποζώνη. «Θα γίνει, ρε, θα γίνει» έγραψε ο/η Yassin. «Όταν φτάσουμε την κρίσιμη μάζα “άθεοι, άχριστοι και αγνωστικιστές”, θα γίνει. Ήδη γίνονται μικρά και σταθερά βήματα (πολιτικός γάμος, ταυτότητες, καύση νεκρών)». Κάποιες παρατηρήσεις έγραψε η Τατιάνα Ραπακούλια: «Πλήρεις και ολοκληρωμένες προτάσεις για διαχωρισμό κράτουςΕκκλησίας υπάρχουν τουλάχιστον τρεις, όχι μόνο η μία που αναφέρετε. Το 2005 ο ανεξάρτητος βουλευτής Στέφανος Μάνος κατέθεσε στη Bουλή νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό, το οποίο είχε καταρτιστεί από ειδικούς της Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη, μεταξύ άλλων και από τον καθηγητή Ν. Αλιβιζάτο. Το νομοσχέδιο απορρίφθηκε. Το 2012 η Ένωση Αθέων κατάρτισε πλήρη πρόταση για τον διαχωρισμό, την οποία και έστειλε σε όλα τα πολιτικά κόμματα με μορφή ερωτηματολογί-

ου για να λάβουν θέση επί του θέματος πριν από τις τότε εκλογές (ενέργεια που επανέλαβε και τώρα). Το ερωτηματολόγιο υπάρχει στον ιστότοπο της Ένωσης, στην ενότητα “Δράσεις” (http://union.atheia.gr/). Επίσης, ενώ συμφωνώ απολύτως με το γενικό σκεπτικό, έχω κάποιες παρατηρήσεις επί του συγκεκριμένου, όπως οι εξής: το μάθημα των Θρησκευτικών που, όπως σωστά λέτε, είναι ορθόδοξη κατήχηση, θα πρέπει να καταργηθεί πλήρως και όχι απλώς να αντικατασταθεί από θρησκειολογία. Δεν χρειάζεται εννέα χρόνια θρησκειολογία επί δύο ώρες την εβδομάδα στο σχολείο: ένας χρόνος στο γυμνάσιο ή στο λύκειο είναι υπεραρκετός, τα υπόλοιπα τα σχετικά με τη θρησκεία θέματα τα μαθαίνουν στο μάθημα της Ιστορίας, της Γλώσσας και της Μελέτης Περιβάλλοντος. Η ονοματοδοσία είναι ήδη μόνο πολιτική, απλώς ο νόμος δεν εφαρμόζεται. Χρειάζεται εκπαίδευση των υπαλλήλων στα ληξιαρχεία ώστε να πάψουν να καταχωρίζουν τη δήλωση βάπτισης ως δήλωση ονόματος. Είναι πολλά τα επιμέρους σημεία, αλλά καλύπτονται με το παραπάνω στις συγκεκριμένες προτάσεις που προανέφερα. Μακάρι να συνειδητοποιήσουν κάποτε οι κυβερνώντες ότι η επιρροή της Εκκλησίας είναι υπερεκτιμημένη και να αποφασίσουν επιτέλους να κάνουν τον διαχωρισμό πράξη». ☛ Με το τι θα γίνει με το Σύμφωνο Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια μετά τις εκλογές ασχολήθηκε στο άρθρο του ο Θοδωρής Αντωνόπουλος και να μερικά από τα σχόλια: Smaug: «Το θέμα αυτό ξεπερνάει τους gay και είναι θέμα όλων μας. Είναι κατάφωρη αδικία του κράτους απέναντι σε μια μερίδα συμπολιτών μας που έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με εμάς αλλά όχι τα ίδια δικαιώματα. Δεν θα μιλήσω για το ηθικό του θέματος, γιατί εκεί τα πράγματα είναι ξεκάθαρα». Exist: «Ακριβώς όπως τα λες. Άμα θέλουμε να λέμε ότι αγαπάμε τους φίλους και τους συγγενείς μας που είναι gay και λεσβίες, δεν μπορούμε να κάνουμε τις πάπιες πλέον και να τους αφήνουμε στην απέξω όταν πρόκειται για τα δικαιώματά τους. Δεν είναι αγάπη αυτό. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ που λένε πολλοί... μην περιμένετε πολλά. Προφανώς, όταν έρθει στην εξουσία, θα θυμηθεί ότι “υπάρχουν πιο σοβαρά και μείζονα θέματα” από τον ρατσισμό, την ομοφοβία και την ισότητα». kosko: «Το θέμα αυτό έχει κοινές ρίζες μαζί με το άλλο σημερινό για τον διαχωρισμό κράτους-Εκκλησίας. Ως λαός είμαστε οπισθοδρομικοί και συντηρητικοί. Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι έχουν ξυπνήσει εδώ και 500 χρόνια και εδώ είμαστε ακόμα “πατρίς-θρησκεία-οικογένεια”. Επίσης, για όλα μας φταίνε οι Τούρκοι, αλλά αν κάνουμε κάνα γερό ντου, μπορεί να πάρουμε και την Πόλη».

Free Press. Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

22.1.15 – lifo

aπ ο τ ον σ ταθη τ σαγκ αρ ουσιανο

Edito

StatusUpdate εκδότης Στάθης Τσαγκαρουσιάνος διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ ... O εξαιρετικός «Άμλετ» του Γιάννη Χουβαρδά μας υπενθύμισε με τον καλύτερο τρόπο τι σημαίνει αληθινή παράσταση. εμπορική διεύθυνση Δήμητρα Πασομένου υπεύθυνος ψηφιακής ανάπτυξης Νίκος Ζαφείρης art director Χρήστος Τζοβάρας ... Καλή λευτεριά. υπεύθυνος lifo.gr Άρης Δημοκίδης ... Η βραζιλιάνικη πρόταση για τα φετινά Όσκαρ είναι μια μικρή ανεξάρτητη ταινία με ήρωα έναν τυφλό γκέι έφηβο που ερωτεύεται για πρώτη φορά. Το «Hoje eu quero voltar sozinho» («The way he looks») είναι ένα ρομαντικό, αστείο, υπέροχο διαμαντάκι του σύγχρονου σινεμά. αρχισυντακτησ lifo.gr Θανάσης Χαραμής προγραμματισμός lifo.gr Αγγελική Βαξάλη Σπύρος Γκατζούνας συντονισμός ύλης Μαρκέλλα Ανδρικάκη ... Dreyk, you saved my day!

Da Capo Μεγάλες ώρες, μικροί άνθρωποι. Και σε αυτές τις εκλογές επιλέξαμε να κάνουμε δυο-τρία πράγματα, τα οποία, ενώ είναι αυτονόητα, κατέληξαν να θεωρούνται περίπου «ηρωικά». – Δεν δημοσιεύσαμε καμία πληρωμένη συνέντευξη υποψηφίου (αυτά τα εξαμβλώματα πολιτικού λόγου, τα γεμάτα κοινοτοπίες, φανφαρονισμούς και ρητορικά ήξεις-αφήξεις – που ξεπληρώνονται ακριβά). –Δεν εκθειάσαμε εν κενώ κανέναν – αντίθετα, όλοι έλαβαν το μερίδιο σαρκασμού που τους αναλογούσε.

☛

–Δεν αναπαραγάγαμε κανένα από τα προεκλογικά γκάλοπ σκοπιμότητας.

Το ίδιο θα έκανε οποιοδήποτε μέσο έχει στοιχειώδη δημοσιογραφική λειτουργία. Όμως, εδώ οι εκλογές είναι ένας ψευδώνυμος τζόγος. Όπου όλοι άλλα λένε κι άλλα εννοούν. Και βασικά όλοι επιδιώκουν ένα πράγμα: να διασφαλίσουν εξουσία και προσωπική αποκατάσταση. Αντί, λοιπόν, να εμπλακούμε σε αυτή την κοκορομαχία σημείων (που έχει κακό χανγκόβερ), τυπώσαμε δύο έρευνες που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον σύγχρονο μηχανισμό των εκλογών. Και κρατήσαμε χαμηλούς τόνους, αφού αυτοί που κομπορρημονούν, φωνασκούν και επιδεικνύουν την ψήφο τους (πράξη που πάντα βαφτίζεται «έγνοια για τα κοινά»), το κάνουν συνηθέστατα διότι κάτι προσδοκούν ως αντάλλαγμα. Κάτι υλαίον θέλουν. Λίγο λαδάκι να στάξει στο καντήλι τους. Προσωπικά, για να είμαι ειλικρινής, σέβομαι τη Δημοκρατία, αλλά δεν έχω και σε μεγάλη εκτίμηση τους πλείστους από τους εκπροσώπους της. Υποτίθεται η Βουλή είναι η ευγενής μετεξέλιξη της Αρχαίας Αγοράς – εμένα όμως συχνά μου φαίνεται ένας καφενές μιας υποκριτικής και παρηκμασμένης επαρχίας, όπου στο τέλος ικανοποιείται πάντα (ΠΑΝΤΑ όμως!) το συμφέρον των πλουτοκρατών. Και οι βουλευτές υποτίθεται είναι η μετεξέλιξη του αρχαίου Αθηναίου πολίτη (οι άριστοι μεταξύ των ελευθέρων), εγώ όμως βλέπω ένα πλήθος από πτωχαλαζόνες χωρίς συγκεκριμένες δεξιότητες, κάτι μεταξύ δημοσιοσχεσίτη και προστάτη, που θρασύτατα θέλουν να κυβερνήσουν αυτόν το νέο, πολύπλοκο και νεοφανή κόσμο μας με όρους χασαποταβέρνας στην Ανάβυσσο. Η μοντέρνα κοινωνία ζητά έναν συνδυασμό μάνατζερ, διπλωμάτη, κοσμοπολίτη, πανεπιστήμονα, καλλιτέχνη, οραματιστή – ενώ την ψήφο μου τη ζητάει το μόγγολο που θα έκαναν, αν παντρευόντουσαν ποτέ, ο Καφίρης κι ο Αγαπούλας.

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. Boυλής 22, Αθήνα, 105 63, τηλ.: 210 3254 290, fax: 210 3249 785, info@lifo.gr

4 lifo – 22.1.15

Μέχρι ποίου σημείου διπλοπενιάς και εμετού πρέπει να σεβαστώ τη Δημοκρατία; Τέλος πάντων, σε αυτή την τσαλαπατημένη πίστα κάναμε ό,τι καλύτερο μπορέσαμε. Όλους θα μας κρίνει ο θεός. Της πανούκλας.

take 1

τo μοναδικο λαθ0σ του τεύχους 414 1 Η ατομική έκθεση του Μάρκου Μπλάτσιου με τίτλο «Key» στην γκαλερί Genesis θα διαρκέσει μέχρι τις 7/2.

Βρίσκετε λάθη ή παραλείψεις στη LifΟ; Στείλτε γράμμα, ή e-mail στο lathi@lifo.gr.

φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Θανάσης Καρατζάς, Αναστασία Βουτυροπούλου, Freddie F., Στάθης Μαμαλάκης, Νίκος Κατσαρός, Aλέξανδρος Ακρίβος, Photoharrie creative media Kώστας Στανέλλος ... Γκούχου - γκούχου. aτελιέ Βανέσσα Φερλέ aτελιέ ipad Γιάννης Καρδάσης ... A rush and a push and the land that we stand on is ours. It has been before so it shall be again. internet assistant Νινέττα Γιακιντζή διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου ... Κυρία Βουρδαχά, μας κακομαθαίνετε!!! γραμματεία σύνταξης Βιβίκα Ανδριανάτου senior advertising manager Ισμήνη Βoυρδαχά senior direct market manager Κώστας Μαντάς

στο εξωφυλλο

www.facebook.com/stathis.tsagar

συντακτική ομάδα columnists: Δημήτρης Ρηγόπουλος ... Μπράβο στον δήμο που τόλμησε το αυτονόητο: κατέβασε τις παράνομες προεκλογικές αφίσες. Στέλιος Κούλογλου, Γιάνης Βαρουφάκης, Θεόφιλος Δουμάνης Βιβλίο: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης ... Τόπο στα νιάτα, άνευ ορίων άνευ όρων! Και όταν λέμε νιάτα εννοούμε ισόβια νιάτα, κι όχι πτυχιακά και μεταπτυχιακά! Ισόβια αείζωα νιάτα! Κινηματογράφος: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος Θέατρο: Ματίνα Καλτάκη ... Mία ώρα άντεξα (από τις 2 και 20’ που διαρκεί η παράσταση) να παρακολουθήσω το «Συγχώρεσέ με» των αδελφών Κούφαλη στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Έργο βαρετό και σκηνοθεσία (του Ακύλλα Καραζήση) εξουθενωτική! Το ερώτημα που τίθεται είναι εύλογο: άξιζε αυτό το έργο να ανεβεί στο Εθνικό; Και δικαιολογείται να ανεβαίνει έργο του οποίου ο συγγραφέας (ο Αντώνης Κούφαλης) είναι καλλιτεχνικός σύμβουλος του κρατικού θεάτρου; Δικαιολογείται να ανεβαίνει έργο του οποίου ο συγγραφέας είναι αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού (ο Γιώργος Μανιώτης, του οποίου το έργο «Ο λάκκος της αμαρτίας» ανεβαίνει τον Μάρτιο); Μαγαζάκι φίλων και γνωστών έχει γίνει το Εθνικό Θέατρο; Γεύση: Νίκη Μηταρέα Moυσική: Χίλντα Παπαδημητρίου ... Πέθανε ο παραγωγός Kim Fowley. Θα τον θυμάμαι για το Papa-Oom-Mow-Mow. Θα προσπαθήσω να ξεχάσω ότι έκανε παραγωγή σε δίσκο της Βίκυς Λέανδρος. StarFax: Μαριβίκυ Καλλέργη ... Προσέξτε σημαντικές αποφάσεις που πρέπει να πάρετε και μην αφήσετε τρίτους να σας επηρεάσουν. Σύνταξη: Βασίλης Καψάσκης Αλέξανδρος Διακοσάββας ... Το «Whiplash» του μόλις 29χρονου Ντάμιεν Σαζέλ με άφησε άφωνο. Είναι για μένα η καλύτερη ταινία της χρονιάς – φυσικά δεν πρόκειται να κερδίσει το αντίστοιχο Όσκαρ, αλλά και μόνο οι υποψηφιότητες που συγκέντρωσε είναι μεγάλη νίκη. Δημήτρης Κυριαζής, Κατερίνα Ηλιάκη intern Σιμόνη Σούρσου συνεργατεσ Χρήστος Παρίδης ... Ας εκλέξουμε τους ερωτικότερους! Θοδωρής Αντωνόπουλος Σβήνει από τον «σκληρό» του όλες τις λατρεμένες ταινίες καταστροφής που είχε κατεβάσει και αντ’ αυτών βλέπει φανατικά σε επαναλήψεις τα προεκλογικά σποτάκια της ΝΔ – μπρος στη γαλάζια «Αποκάλυψη», τύφλα να ’χει το Χόλιγουντ! M. Hulot, Μαρία Παππά, Bασιλική Πλιάτσικα, Ευθύμης Φιλίππου, Λάμπρος Αραπάκος, Λένα Φουτσιτζή, Θεώνη Σκαλέρη Τίνα Μανδηλαρά ... «Tα όνειρά σου μην τα λες γιατί μια μέρα κρύα μπορεί και οι φροϊδιστές να ’ρθουν στην εξουσία». Μη μαρτυράς το όνειρο, αν έχεις, αφού είναι αυτό που ακόμη σε κρατά στην Αγορά ως πολίτη και όχι μόνο ως ψηφοφόρο. Το όνειρό σου είναι η προσδοκία σου για ένα καλύτερο αύριο και η ψήφος σου είναι η δύναμή σου. Μίνα Καλογερά

Εικονογράφηση του Ισπανού γραφίστα και εικονογράφου Ισίδρο Φερρέρ από την έκθεση με τίτλο «Συλλογή από εκπλήξεις» που παρουσιάζεται την επόμενη εβδομάδα στο Ινστιτούτο Θερβάντες.

direct market managers Βούλα Καραβαγγέλη Γιώργος Λυκουργιώτης Σπύρος Αποστολόπουλος υποδοχή διαφήμισης Ξένια Στασινοπούλου συντονισμοσ διαφήμισης Μάγδα Τζακώστα οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης Μαριλένα Παππού Άλκηστις Γκούμα κωδικος εντυπου 7639

H LiFO στο iPAD Smaller but bigger!

τχ.414/15012015 ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

ΕΚΛΟΓΕΣ 2015

Αυτά που δεν υπόσχεται κανείς σελ. 21

ΕΚΛΟΓΕΣ 2015

Αυτά που δεν υπόσχεται κανείς σελ. 21

Η LiFO κάθε εβδομάδα στο iPad

δωρεΑν

Τώρα διαθέσιμο στο App Store, ή στο www.lifo.gr/iPadApp

22.1.15 – lifo

Εικονογράφηση: Polka dot design

iLoveAthens

Talk of the Town

ΘΕΑΤΡΟ

ο γαμος του φιγκαρο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Το κλασικό αριστούργημα του Πιερ Μπωμαρσαί, από την πολυβραβευμένη ομάδα του Στάθη Λιβαθινού, στο Μέγαρο. Γαλλικό χιούμορ, πολιτική σάτιρα, ίντριγκες και πάθη από τον μεγάλο ωρολογοποιόσυγγραφέα-πολυτεχνίτη και προάγγελο της Γαλλικής Επανάστασης. Από το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου και για 40 παραστάσεις. Η προπώληση άρχισε!

6 lifo – 22.1.15

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 210 7282333 Πρεμιέρα: Σάββατο 7/2 Παραστάσεις μέχρι τον Απρίλιο Εισιτήρια: €22 (Α’ ζώνη), €18 (Β’ Ζώνη), €14 (φοιτ.), κάθε Πέμπτη: €14 (γεν. είσοδος). www.megaron.gr Συμπαραγωγή: ΟΜΜΑ-Polyplanity Productions

22.11.12 – lifo 22.1.15 – lifo

ianoyaριου

2015

Talkof theTown

Μιλτιάδης Τζαλαζίδης

πολιτικοσ «Μυαλό χρειάζεται για να πολιτευτείς. Δεν έχεις μυαλό στην πολιτική; Καταστρέφεις την πατρίδα σου» Από τoν M. Hulot

σελ. 14

επιμελεια: the lifo team

Εσύ τι θα ψηφίσεις αυτή την Κυριακή;

Τα 18 κόμματα (και οι τέσσερις συνασπισμοί) που ζητούν την ψήφο μας στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. Εκτός από το σασπένς για τον νικητή των εκλογών, ενδιαφέρον υπάρχει και στην «ουρά» της κατάταξης, καθώς τα τελευταία χρόνια ένα σεβαστό κομμάτι του εκλογικού σώματος επιλέγει να ψηφίζει κόμματα που δεν έχουν καμιά ελπίδα να μπουν στη Βουλή.

Νeα Δημοκρατiα Όλες οι δημοσκοπήσεις τη φέρνουν στη δεύτερη θέση, όμως ο Σαμαράς ελπίζει ακόμα, ενώ αρκετά στελέχη της δεν φαίνονται διατεθειμένα να αποδεχτούν εύκολα το πιθανό αποτέλεσμα της κάλπης.

aπο τον δημητρη κυριαζη

TheBuzz

ΣΥΡΙΖΑ Με τον αέρα του μελλοντικού πρωθυπουργού ο Αλέξης Τσίπρας έχει καταφέρει να καθησυχάσει αρκετούς από αυτούς που τρόμαζαν στην ιδέα μιας αριστερής κυβέρνησης. Κλειδί για την αυτοδυναμία ο περιορισμός των περιπτώσεων τύπου Ραχήλ Μακρή. ΠΑΣΟΚ Ο λαβωμένος πρώην πρωταθλητής, που όλοι τον είχαν ξεγραμμένο, θα τα δώσει όλα για όλα για να «εγγυηθεί την πορεία της χώρας». Μετά από απανωτά κροσέ από ΓΑΠ και ΝΔ –μέσω της αρπαγής της ωραίας Άντζελας–, φαίνεται πως τελικά δεν θα βγει νοκ-άουτ.

Χρυση Αυγη Το μεγάλο ερωτηματικό των εκλογών. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις τη θέλουν να διεκδικεί, μαζί με το Ποτάμι, την τρίτη θέση. Πολλοί φοβούνται πως οι εν δυνάμει ψηφοφόροι της ντρέπονται να το δηλώσουν στις δημοσκοπήσεις και το πραγματικό της ποσοστό θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. ΚΚΕ Φαίνεται ότι μπαίνει άνετα στη Βουλή, όμως θα πρέπει να ξεχάσει τα άλλοτε αυξημένα ποσοστά του λόγω της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Κουτσούμπας έχει ρίξει στον Τσίπρα περισσότερες χυλόπιτες από μία μέση αρχηγό μαζορετών σε λύκειο αμερικανικής κωμόπολης. Κινημα Δημοκρατων Σοσιαλιστων Ή αλλιώς το κόμμα ΓΑΠ. Ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε αιφνιδιαστικά, τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές, να ιδρύσει το δικό του κόμμα, κάτι που δεν έκανε στα 3 χρόνια περίπου από την ανατροπή του –όπως ο ίδιος πιστεύει– από τον Βενιζέλο.

Το Ποταμι Ο έτερος διεκδικητής της τρίτης –προνομιούχας– θέσης. Οι υποστηρικτές του βλέπουν μια πλειάδα αξιόλογων ανθρώπων που κρατούν ένα επίπεδο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και οι επικριτές του ένα τσούρμο απολιτίκ (με την κακιά έννοια) που δημιουργούν ένα συνονθύλευμα με θολές θέσεις. ΛΑΟΣ Ο Γιώργος Καρατζαφέρης πρωταγωνίστησε πριν από μερικούς μήνες σε σενάρια επιστροφής στη ΝΔ μετά και το αξιοσέβαστο ποσοστό που συγκέντρωσε στις ευρωεκλογές. Αφού τελικά οι διαπραγματεύσεις δεν ευοδώθηκαν, πρωταγωνίστησε σε υποθέσεις με μίζες. Έχει δηλώσει ότι αν αποδειχθεί ένοχος, θα κρεμαστεί στην πλατεία Συντάγματος. Τελεια Ο δήμαρχος-ακτιβιστής Απόστολος Γκλέτσος είναι μια κατηγορία από μόνος του. Η υποψήφια βουλευτής με το κόμμα και λαϊκή αοιδός Κατερίνα Στανίση δήλωσε ότι θα της ταίριαζε το υπουργείο Πολιτισμού, γιατί έχει «σπουδάσει τον πολιτισμό στις πίστες».

Οργανωση Κομμουνιστων Διεθνιστων Ελλαδος Οι κομμουνιστές του ΟΚΔΕ είναι αντίθετοι με το ΚΚΕ, κάνοντας λόγο για «εγκληματική, διασπαστική και ρεφορμιστική πολιτική». Μιλάμε για ένα κόμμα που καταγγέλλει το ΚΚΕ ότι βοηθά τον καπιταλισμό. Ανεξαρτητη Ανανεωτικη Αριστερα, Ανανεωτικη Δεξια, Ανανεωτικο ΠΑΣΟΚ, Ανανεωτικη Νεα Δημοκρατια, οχι στον Πολεμο, Κομμα Επιχειρηση Χαριζω Οικοπεδα, Χαριζω Χρεη, Σωζω Ζωες, Παναγροτικο Εργατικο Κινημα Ελλαδος Στις εκλογές του 2012 έλαβε μία (1) ψήφο πανελλαδικά. Κινημα Εθνικης Αντιστασης Πρόκειται για το κόμμα του Ιπποκράτη Σαββούρα, πρώην βουλευτή της ΝΔ. Ο ίδιος είναι και ο μοναδικός υποψήφιος στην Α’ και στη Β’ Περιφέρεια Αθηνών.

Τροτσκιστες-Εργατικο Επαναστατικο Κομμα Άλλο ένα κόμμα που επιδιώκει να φέρει σε πέρας την επανάσταση που ξεκίνησε το 1917. Εκτός από τις αστικές δυνάμεις, τον ιμπεριαλισμό, τον καπιταλισμό και όλα τα άλλα κόμματα, πολεμά και τη «σταλινική γραφειοκρατία». eνωση Κεντρωων Ο αυθεντικός, απολαυστικός, χειμαρρώδης Βασίλης Λεβέντης. Κάνει γκελ σε ένα ιδιαίτερο ακροατήριο που δεν νοιάζεται για το τι λέει αλλά για το πώς το λέει. Απόδειξη οι 17.191 ψήφοι του στις τελευταίες εκλογές. Ελληνικo Λευκo Κiνημα Σημερινhς Ιδεολογiας Με τίτλο που ταιριάζει σε κλάδο της Σαϊεντολογίας, είναι ίσως λογικό ότι δεν καταφέραμε να βρούμε οτιδήποτε για τον συγκεκριμένο συνδυασμό, εκτός του ότι επικεφαλής του είναι ο Ελευθέριος Δανιηλίδης.

eνωση Δημοκρατικhς Εθνικhς Μεταρρyθμισης Νέος πολιτικός φορέας που θα συμμετάσχει για πρώτη φορά σε εκλογές. Με σήμα τον πετεινό, η ΕΔΕΜ υπερηφανεύεται ότι κανένας από τους 52 υποψηφίους της δεν προέρχεται από κάποιο πολιτικό κόμμα. Ριζοσπαστικo Ορθoδοξο Μeτωπο Αλληλεγγyης Υποθέτουμε ότι το ΡΟΜΑ του Άγγ. Λιακόπουλου απευθύνεται σε αθίγγανους. Ελληνικh Λαϊκh Δημοκρατικh Απελευθeρωση Το κόμμα του κ. Παπανικόλα, του αξιαγάπητου κυρίου από τις εκπομπές του σταθμού «Τηλεφώς», είναι ένα κράμα οικολογίας και σουρεαλισμού. Το βίντεο με τον ύμνο (;) του κόμματος έγινε viral. Αναζητήστε το στο YouTube.

Και οι 4 συνασπισμοi: Αντικαπιταλιστικη Αριστερη Συνεργασια για την Ανατροπη (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) – Μετωπο της Αντικαπιταλιστικης Επαναστατικης Κουμμουνιστικης Αριστερας και της Ριζοσπαστικης Οικολογιας και Μετωπικη Αριστερη Συμπορευση Εκ των προνομιακών συνομιλητών του κ. Τσίπρα – ή τουλάχιστον αυτό θα ήθελε εκείνος. Κομμουνιστικo Κoμμα Ελλaδας (Μαρξιστικό-Λενινιστικό) - Μ.Λ. ΚΚΕ. Αυτό που μέχρι πριν από λίγα χρόνια φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας επετεύχθη: το ΚΚΕ Μ.Λ. και το Μ.Λ. ΚΚΕ κατεβαίνουν μαζί στις εκλογές! Πρaσινοι Δημοκρατικh Αριστερa Η ΔΗΜ.ΑΡ. –ή ό,τι απέμεινε από αυτή– συνασπίστηκε με τους Πράσινους. Μακρινός στόχος η είσοδος στη Βουλή. Ανεξaρτητοι eλληνες Εθνικh Πατριωτικh Συμμαχiα, Αγροτικo Κτηνοτροφικo Κoμμα Ελλaδας, Λευκo, Πυρiκαυστος Ελλaδα, xριστιανοδημοκρατικo Κoμμα Ελλaδος. Μόλις μάθατε τους συμμάχους του κυρίου Καμμένου.

Talk of the Town

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ελληνικόν Μέλλον» (20.02.1945)

η δικη των δοσιλογων: Η ρίζα της ελληνικής διχόνοιας (και των δεινών που ακολούθησαν) Με ένα εξαιρετικό βιβλίο που θίγει ένα θέμα ταμπού της ελληνικής ιστορίας, ο πανεπιστημιακός Δημήτρης Κουσουρής μιλάει για το πώς οι δοσίλογοι των Γερμανών όχι μόνο «αμνηστεύτηκαν» μεταπολεμικά αλλά εισχώρησαν σε θέσεις εξουσίας, δηλητηριάζοντας αποφασιστικά την πολιτική ζωή του τόπου και εντείνοντας το εμφυλιακό κλίμα. Από τον Θοδωρή Αντωνόπουλο

δημητρης κουσουρης

Δίκες των Δοσιλόγων, 19441949 Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη Εκδόσεις Πόλις Σελίδες: 670

10 lifo – 22.1.15

Η αμνηστία που ουσιαστικά απόλαυσαν μεταπολεμικά οι περισσότεροι συνεργάτες των κατακτητών, οι επονομαζόμενοι δoσίλογοι, σε αντιδιαστολή μάλιστα με τους απηνείς διωγμούς της μαζικότερης εγχώριας αντιστασιακής οργάνωσης, του ΕΑΜ, με πρόσχημα τον «κομμουνιστικό κίνδυνο», παραμένει από τα σκοτεινότερα κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας. Ένας άνθρωπος στον οποίο η νεοναζιστική βία άφησε ανεξίτηλα σημάδια φωτίζει πολλές πτυχές μιας κατασκευασμένης από τους νικητές επίσημης εθνικής αφήγησης. Όχι πως ήμασταν η μόνη χώρα που έδωσε «συγχωροχάρτια» σε πρώην ναζί και καθεστωτικούς αξιωματούχους, τους αποκατέστησε και τους εμπιστεύτηκε μέχρι θέσεις εξουσίας, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο την ίδια την αστική δικαιοσύνη. Πουθενά αλλού, όμως, αυτό δεν συνέβη σε τέτοια έκταση και τόσο απροκάλυπτα, εξέλιξη που δηλητηρίασε την πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου για δεκαετίες. Πυροδότησε τον Εμφύλιο, συνέβαλε στην επιβολή της χούντας το ’67, δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης για καρκινώματα τύπου Χρυσή Αυγή, η δίκη της οποίας ξεκινά σύντομα, «ξυπνώντας» μνήμες αλγεινών εποχών. Ο Δημήτρης Κουσουρής, πανεπιστημιακός καθηγητής σήμερα (διδάσκει σε Κρήτη, Πρίνστον, Σικάγο, Κωνσταντία), συνεισφέρει σημαντικά με το ερευνητικό του πόνημα Δίκες των Δοσίλογων 1944-49: Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη (εκδ. Πόλις) στην περιορισμένη –υπήρξε, άλλωστε, επί μακρόν θέμα ταμπού– σχετική βιβλιογραφία. Αναδιφώντας στα δικαστικά αρχεία, ανασύρει μαρτυρίες και ντοκουμέντα για τα δραματικά γεγονότα εκεί-

νης της εποχής, αποκαλύπτοντας πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις και διαλύοντας μια σειρά παρεξηγήσεις. Κουβεντιάσαμε διαδικτυακά με τον συγγραφέα, που αυτό τον καιρό βρίσκεται στις ΗΠΑ, τόσο για τα περιεχόμενα του βιβλίου όσο και για τη σημερινή κρίσιμη εγχώρια και διεθνή πολιτική συγκυρία, η οποία σε ορισμένες της εκφάνσεις τουλάχιστον, και τηρουμένων πάντα των αναλογιών, διαθέτει κάποιες αντιστοιχίες με τις «μέρες του ’44». — Υπάρχει πράγματι μια «ελληνική ιδιαιτερότητα» στην αντιμετώπιση των δοσίλογων μετά την απελευθέρωση; Πού ακριβώς εντοπίζεται και τι συνέπειες είχε για τη μετέπειτα πορεία της χώρας αυτή η εξέλιξη; H κύρια ελληνική ιδιαιτερότητα ήταν ότι οι ένοπλοι δοσίλογοι, οι λογής ταγματασφαλίτες, επανεντάχθηκαν στις δυνάμεις του μεταπολεμικού καθεστώτος σχεδόν αμέσως, ώστε να υπερασπίσουν το «κοινωνικό καθεστώς» με αφορμή τα Δεκεμβριανά του 1944. Αυτό συνέβη επειδή, με το τέλος της Κατοχής, σημαντική μερίδα των πολιτικών, οικονομικών και κρατικών ελίτ βρέθηκε σε διάταξη εμφύλιου πολέμου για την υπεράσπιση των κυρίαρχων σχέσεων εξουσίας και ιδιοκτησίας έναντι της «κομμουνιστικής απειλής». Ο ακήρυχτος πόλεμος ενάντια στον «εσωτερικό εχθρό», που εκδηλώθηκε με την αιματηρή «λευκή τρομοκρατία» και δεκάδες χιλιάδες δικαστικές διώξεις ενάντια σε μέλη και «συνοδοιπόρους» του ΕΑΜ, μετεξελίχθηκε μέσα σε 1-1,5 χρόνο σε ανοιχτό, «νόμιμο» εμφύλιο. Μετά τη λήξη του, το 1949, άφησε παρακαταθήκη το λεγόμενο «Παρασύνταγμα» που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ και τις «παραφυάδες του» και αποτέλεσε βάση άσκη-

Ο Δημήτρης Κουσουρής

σης χιλιάδων πολιτικών διώξεων. Πάντως, η Ελλάδα παρέμεινε ισότιμο μέλος του ΝΑΤΟ και των άλλων διεθνών οργανισμών, αφού η διασφάλιση της «συνέχειας του κράτους» με την ατιμωρησία του φασισμού και των συνεργατών του, οι πρακτικές κρατικού αυταρχισμού και η θεσμική περιστολή των πολιτικών ελευθεριών εμφανίστηκαν με διαφορετικές μορφές στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ένθεν κακείθεν του «παραπετάσματος». — Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αθώωσης δοσίλογων και εγκληματιών πολέμου; Οι χιλιάδες δίκες των Ειδικών Δικαστηρίων παρέχουν προνομιακή «θέα» στη μαζική διάσταση του δοσιλογισμού, και γενικότερα της εσωτερικής σύγκρουσης που έλαβε χώρα στα 1943-44 και συνεχίστηκε μετά με άλλη μορφή. Ο νομικός όρος «δοσίλογοι», που εδραιώθηκε εκείνη ακριβώς την περίοδο στο πολιτικό μας λεξιλόγιο, υποδήλωνε τόσο τον ευρύ, πολιτικό ορισμό του εγκλήματος που εξέφραζε το εαμικό κίνημα, όσο και μια στενή ποινική αντίληψη που προωθούσαν οι αντικομμουνιστές, φιλελεύθεροι ή βασιλόφρονες. Στην πράξη, η δικαιοσύνη λειτούργησε ως μηχανισμός εδραίωσης και αναπαραγωγής των κοινωνικών ιεραρχιών που είχαν διαταραχθεί στην Κατοχή. Καταδικάστηκαν αρκετοί, κυρίως όμως «μικρά ψάρια». Όσοι είχαν οικονομική επιφάνεια κι ερείσματα στον κρατικό μηχανισμό, γενικά την έβγαλαν καθαρή. Ανάμεσά τους συναντά κανείς τον μετέπειτα πρωθυπουργό της χούντας Κωνσταντίνο Κόλλια, τον πρώην δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο, τον αρχηγό του αιματοβαμμένου Μηχανοκίνητου της αστυνομίας Νίκο Μπουραντά, τον Ιωάννη Βουλπιώτη και πολλούς επιχειρηματίες, δημοσιογράφους και αξιωματικούς που στελέχωναν ναζιστικές οργανώσεις. — Είναι η ίδια η ελίτ που τους «διέσωσε» αυτή που παραμένει ουσιαστικά στα πράγματα, όπως ακούμε μερικές φορές; Η πολιτική ηθική που φαίνεται να θριαμβεύει μέσα από το έργο τη δικαιοσύνης ήταν εκείνη της «γκρίζας ζώνης» του αντικομμουνισμού, εκείνων δηλαδή που στην Κατοχή προτίμησαν να τηρήσουν στάση αναμονής, παίζοντας συχνά διπλό παιχνίδι με τις κυβερνήσεις της Αθήνας και του Καΐρου, και που ανέλαβαν μετά, ως μάρτυρες υπεράσπισης ή και κατηγορίας, να καθαρίσουν το μητρώο ισχυρών πολιτικών, στρατιωτικών και οικονο-

Ο νομικός όρος «δοσίλογοι», που εδραιώθηκε εκείνη ακριβώς την περίοδο στο πολιτικό μας λεξιλόγιο, υποδήλωνε τόσο τον ευρύ, πολιτικό ορισμό του εγκλήματος που εξέφραζε το εαμικό κίνημα, όσο και μια στενή ποινική αντίληψη που προωθούσαν οι αντικομμουνιστές, φιλελεύθεροι ή βασιλόφρονες

οσύνη ιδιαίτερα έχει αποτελέσει βασικό παράγοντα διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης επαναστάσεων, εμφυλίων και διακρατικών πολέμων, δικτατοριών κ.λπ., που αποτελεί ερευνητικό πεδίο των κοινωνικών επιστημόνων αλλά και των «ειδικών» της «μεταβατικής δικαιοσύνης», ενός κλάδου που αναπτύχθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Στην ελληνική περίπτωση, ο ρόλος της Δικαιοσύνης στη δημιουργία του επίσημου κρατικού αφηγήματος για την Κατοχή ήταν καθοριστικός. Το φαινόμενο του δοσιλογισμού ήταν μεν μειοψηφικό σε σχέση με την κοινωνική έκταση της στράτευσης στα κινήματα αντίστασης, συνάμα όμως ήταν μαζικό. Αποπολιτικοποιώντας τη σύγκρουση και περιορίζοντας τον κύκλο των ενόχων, η Δικαιοσύνη συνέβαλε τα μάλα στη δημιουργία του μύθου περί «μίας χούφτας αθλίων» που βόλεψε τόσο τη μεταπολεμική Δεξιά που ήθελε να συσκοτίσει το δοσιλογικό παρελθόν πολλών παραγόντων της, όσο και την Αριστερά που επιχείρησε να επανενταχθεί στο πολιτικό σύστημα ως εκφραστής της αντιστασιακής πλειονότητας. Ο δικαστικός κλάδος υπερασπίστηκε και εξασφάλισε την αυτοτέλεια και τη συνέχειά του περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τομέα του κρατικού μηχανισμού. Αποτέλεσε έτσι τον φορέα που ανέλαβε κατεξοχήν να οργανώσει την ανασυγκρότηση του κράτους. Αυτό καθόλου δεν σημαίνει πως οι δικαστές βρέθηκαν ή βρίσκονται σήμερα στο απυρόβλητο – τουναντίον, όλοι γνώριζαν και γνωρίζουν τα δύο μέτρα και σταθμά της αστικής δικαιοσύνης, όπως και τις συνάφειες ανώτερων δικαστικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων... — Έχοντας υπάρξει ο ίδιος θύμα εγκληματικής επίθεσης από χρυσαυγίτες, πόσο ικανοποιημένος μείνατε από την αντίδραση των Αρχών; Σε πρόσφατη συνέντευξή σας, πάντως, στην «ΕφΣυν», λέγατε ότι «δεν έχετε αυταπάτες για την αστική δικαιοσύνη». Λέτε να ζήσουμε ένα déjà vu, να καταλήξει δηλαδή σε φιάσκο η επερχόμενη δίκη της Χρυσής Αυγής; Όταν χτυπηθήκαμε εγώ και οι σύντροφοί μου το 1998, οι διωκτικές Αρχές αντέδρασαν απρόθυμα, αφήνοντας εκτός κατηγορητηρίου όλους πλην ενός από τους αυτουργούς της επίθεσης, ενώ ο διωχθείς παρέμεινε ασύλληπτος για επτά χρόνια. Σήμερα οι συνθήκες είναι διαφορετικές, ωστόσο είναι προφανές πως ο Σαμαράς χρησιμοποιεί

τη δίωξη της Χρυσής Αυγής για να εκβιάσει τους ψηφοφόρους της να τον στηρίξουν στις εκλογές. Ταυτόχρονα, ο Μπαλτάκος και άλλα ακροδεξιά στελέχη έχουν αναλάβει να προσεταιριστούν «μεταμεληθέντες», όπως ο Μπούκουρας, που κατεβαίνει και υποψήφιος. Σε αυτές τις συνθήκες, όσο και αν το κατηγορητήριο είναι ισχυρό, είναι νομίζω σαφές πως ο ρόλος της Δικαιοσύνης εξαρτάται ευθέως από τον γενικό πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων. — Παρουσιάζετε το ΕΑΜ ως θύμα των περιστάσεων, ένα αγνό, μαζικό, λαϊκό κίνημα που προδόθηκε. Δεν έχει, ωστόσο, τις δικές του ευθύνες, δεν προέβη επίσης σε ακρότητες (εκκαθαρίσεις πολιτικών αντιπάλων, δολοφονίες αμάχων κ.λπ.), δεν υπηρέτησε η ηγεσία του, ηθελημένα ή μη, συγκεκριμένες σκοπιμότητες; Κακώς εκτιμάτε πως οι αναφορές στη βία του ΕΑΜ είναι ελλιπείς. Τούτο είναι μάλλον σύμπτωμα ενός κυρίαρχου ιδεολογικού κλίματος που καλλιεργείται τα τελευταία 10-15 χρόνια, μίας προσπάθειας επανεγκόλπωσης του δοσιλογισμού στο κυρίαρχο εθνικό αφήγημα. Η απόπειρα συμψηφισμού των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων της θηριωδίας των ναζί και των ντόπιων συνεργατών με τις πράξεις αντεκδίκησης των κινημάτων αντίστασης διαμόρφωσε, μεταξύ άλλων, το ιδεολογικό έδαφος επί του οποίου, στα χρόνια της κρίσης, ο νεοναζισμός αναδείχθηκε σε μαζικό ρεύμα. Αν στα σχετικά με τη λεγόμενη «εξωδικαστική» εκκαθάριση του ΕΑΜ το φθινόπωρο του 1944,

1, 3. Τα Δεκεμβριανά όπως τα απαθανάτισε ο Dmitri Kessel. 2. Φωτογραφία ταγματασφαλίτη.

του δημήτρη σταμουλη

φωτό: Dmitri Kessel

μικών παραγόντων. Ωστόσο, η ιδέα πως οι ίδιες ελίτ λυμαίνονται σήμερα τη χώρα, αντιστοιχεί σε μία μάλλον συνωμοσιολογική αντίληψη της ιστορίας. Ασφαλώς και μπορεί να εντοπίσει κανείς μία γενεαλογία επιχειρηματικών οικογενειών, πολιτικές δυναστείες κ.λπ. Ωστόσο, οι οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές δομές άλλαξαν πολύ στα εβδομήντα χρόνια που κύλησαν. Αν θέλουμε να διακρίνουμε το σημερινό πλέγμα εξουσίας, περισσότερο ενδιαφέρον θα είχε να εντοπίσουμε τις συνέχειες ακροδεξιών μηχανισμών και ιδεολογικών αντιλήψεων, που μέχρι πρόσφατα φαινόταν να έχουν εκλείψει οριστικά και που ξαναεμφανίζονται σήμερα ανανεωμένες, με κυβερνητικό-καθεστωτικό μανδύα. — Πόσο ρόλο έπαιξε στα ελληνικά πολιτικά πράγματα αυτό που λέμε «βαθύ κράτος»; Πιστεύετε ότι κάποιες μορφές του καταφέρνουν να επιβιώνουν ακόμα; Υπάρχει, εκτιμάτε, ένα λεπτό νήμα που συνδέει το μεταξικό καθεστώς με τους ταγματασφαλίτες της Κατοχής, τις μεταπολεμικές «κυβερνήσεις δοσίλογων» και την απριλιανή δικτατορία, φτάνοντας μέχρι τη μεταμνημονιακή ανάδειξη της Χρυσής Αυγής σε τρίτο κόμμα; Υπάρχει σαφώς ένα νήμα που τα συνδέει όλα αυτά, που μάλιστα δεν είναι τόσο λεπτό, όσο κι αν επιχείρησε να κρύψει τα ίχνη του. Υπάρχει μία πολιτική παράδοση ενός μειοψηφικού, αλλά λίγο-πολύ μαζικού ακροδεξιού χώρου που συγκροτεί θύλακες στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού, οι οποίοι συχνά επιβίωσαν στις μείζονες πολιτειακές μεταβάσεις της Πρώτης Δημοκρατίας, της Απελευθέρωσης ή της Μεταπολίτευσης. Ωστόσο, όσο κι αν τούτο εξηγεί τις επιβιώσεις και τις πρωτεϊκές μεταμορφώσεις του φαινομένου, δεν ερμηνεύει από μόνο του την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Αυτή οφείλεται στην κρίση ή κατάρρευση των κυρίαρχων αστικών κομμάτων, στην υπονόμευση εκ των έσω του δημοκρατικού χαρακτήρα του πολιτεύματος και στην πριμοδότηση των νεοναζί από μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα. — Ποιος ευθύνεται, τελικά, για το ξέσπασμα του Εμφυλίου; Οι μοναρχικοί, το λεγόμενο «παρακράτος», οι Βρετανοί, ο Παπανδρέου; Μπορούσε το ΕΑΜ να έχει αντιδράσει διαφορετικά, αποφεύγοντας τη σύγκρουση; Η ερώτηση «ποιος έφταιξε» είναι κλασική παγίδα. Σε τέτοιες περιπτώσεις κάθε στρατόπεδο κατηγορεί το άλλο. Η αναμφισβήτητη αλήθεια είναι, πάντως, πως εκείνοι που επεδίωξαν περισσότερο την εμφύλια σύγκρουση ήταν αυτοί που τελικά νίκησαν. Η ηγεσία του ΕΑΜ επέλεξε να την αποφύγει, εκτιμώντας –λανθασμένα– πως η μαζικότητά του και η δύναμη του ΕΛΑΣ θα απέτρεπαν πιθανή βρετανική επέμβαση ή βασιλικό πραξικόπημα. Από την άλλη, ο Τσόρτσιλ μαζί με τον Παπανδρέου προετοίμαζαν τη σύγκρουση των Δεκεμβριανών από το καλοκαίρι κιόλας του ’44. Μετά την Απελευθέρωση, συγκέντρωσαν στην Αθήνα δυνάμεις πιστές σε αυτούς και πρώην δοσίλογους, προετοιμάζοντας μεθοδικά το κλίμα. Ακόμα και μετά από αυτό, ωστόσο, η ηγεσία του ΕΑΜ επέλεξε να παραμείνει πιστή στη γραμμή της νομιμότητας, υπογράφοντας και υπερασπίζοντας ευλαβικά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τα γνωστά αποτελέσματα. Αν το ΕΑΜ είχε φέρει προ τετελεσμένου την κυβέρνηση του Καΐρου, εγκαθιστώντας μία μορφή επαναστατικής κυβέρνησης στην Αθήνα το φθινόπωρο του ’44, ίσως να είχε αποφευχθεί η αιματοχυσία. Είναι, ωστόσο, εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορούσε να κάνει μία τέτοια επιλογή. — Η Δικαιοσύνη, γράφετε, ανέλαβε να διαμορφώσει τη συλλογική ιστορική μνήμη μεταπολεμικά. Υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα στην ελληνική και τη διεθνή εμπειρία; Μήπως εκεί οφείλεται το «απυρόβλητο» των δικαστών και των δικαστικών αποφάσεων; Η πολιτική δικαι-

22.1.15 – lifo

Στην τελευταία του φάση ο Β’ Παγκόσμιος πυροδότησε αμέτρητους τοπικούς εμφυλίους. Η εξωδικαστική εκκαθάριση των συνεργατών των ναζί στην Ελλάδα δεν ήταν ούτε η βιαιότερη, ούτε η μαζικότερη. Τα περί ακροτήτων είναι προϊόντα της μετεμφυλιακής ψυχροπολεμικής προπαγάνδας, που πρόσφατα ανακυκλώνεται επί το επιστημονικότερο

12 lifo – 22.1.15

και πολιτικής ολιγαρχίας. — Πόσο συνέβαλε στη δαιμονοποίηση του αντιστασιακού κινήματος η λεγόμενη «θεωρία των άκρων»; Υπάρχουν κάποιες αναλογίες με τη δυναμική της επανεμφάνιση στην ελληνική πολιτική σκηνή; Η θεωρία των δύο άκρων πιστώνεται στον ευρωπαϊκό Μεσοπόλεμο. Η ελληνική της εκδοχή εμφανίστηκε με μαζικούς όρους την τελευταία περίοδο της Κατοχής ως ιδεολογία της «γκρίζας ζώνης» του αντικομμουνισμού. Μετά τα Δεκεμβριανά, αυτή η αντίληψη έγινε επίσημη καθεστωτική ιδεολογία. Η σημερινή της επανεμφάνιση αντλεί τις ρίζες της από αυτές τις παραδόσεις αλλά και από τα ρεύματα του «νέου αντικομμουνισμού» που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. — Ποιες ήταν οι συνέπειες της αποπολιτικοποίησης των δοσιλογικών εγκλημάτων στους κατοχικούς διωγμούς των Ελλήνων Εβραίων και τη

«Μία φούντωση, μια φλόγα...».

Talk of the Town

μετά τις μάχες π.χ. του Μελιγαλά ή του Κιλκίς, δεν συναντήσατε αφηγήσεις περί «αγίων» ή «δαιμόνων», τούτο συνέβη γιατί όλα αυτά δεν αποτέλεσαν «ακρότητες» σε τοπίο κοινωνικής ειρήνης, αλλά βίαιες και εν πολλοίς αυθόρμητες πράξεις λαϊκής εκδίκησης που δεν εκπορεύτηκαν από κάποια ηγεσία αλλά ήταν προϊόντα μιας εσωτερικής σύγκρουσης που ξεκίνησε ύστερα από μια τριετία μαζικού λιμού, τρομοκρατίας και βαρβαρότητας με χιλιάδες δολοφονίες αθώων, μπλόκα κ.λπ. Στην τελευταία του φάση ο Β’ Παγκόσμιος πυροδότησε αμέτρητους τοπικούς εμφυλίους με ταξικά, πολιτικά ή εθνοτικά κίνητρα σε όλη την Ευρώπη (Ιταλία, Γαλλία, Βέλγιο, Πολωνία, Γιουγκοσλαβία…). Η εξωδικαστική εκκαθάριση των συνεργατών των ναζί στην Ελλάδα δεν ήταν ούτε η βιαιότερη, ούτε η μαζικότερη. Τα περί ακροτήτων είναι προϊόντα της μετεμφυλιακής ψυχροπολεμικής προπαγάνδας, που πρόσφατα ανακυκλώνεται επί το επιστημονικότερο. — Αν, πάλι, είχε επικρατήσει, εν τέλει, το ΕΑΜ; Πολλοί μιλούν για «υπόθεση εργασίας», όμως γιατί να πιστέψουμε ότι μια Λαϊκή Δημοκρατία της Ελλάδας θα εξελισσόταν διαφορετικά από τις άλλες χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ; Γι’ αυτά τα ζητήματα έχουν γραφτεί μυθιστορήματα βασισμένα σε counterfactual υποθέσεις αλλά και χιλιάδες σελίδες άρθρων και αναλύσεων – είμαι σίγουρος πως θα γραφτούν κι άλλα! Και σε αυτό το επίπεδο οι ιστορικοί δεν έχουν να προσθέσουν κάτι πιο «έγκυρο» από τους λογοτέχνες, τους πολιτικούς ή τους ποιητές. Ωστόσο, δεδομένης της νευραλγικής γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας, μου είναι δύσκολο να φανταστώ πως η ιστορία του Ψυχρού Πολέμου θα ήταν η ίδια αν η Ελλάδα είχε ενταχθεί στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο ή στο «κίνημα των αδεσμεύτων» μαζί με τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Και, σίγουρα, δύσκολα φαντάζομαι κάτι χειρότερο από τη σημερινή Ελλάδα των 2 εκατ. ανέργων, της φτώχειας, της μετανάστευσης, του κρατικού αυταρχισμού… — Η Αριστερά ηττήθηκε μεν στον Εμφύλιο, το συντηρητικό στρατόπεδο όμως ισχυρίζεται ότι κατάφερε να κερδίσει την ιδεολογική ηγεμονία. Πόσο αληθεύει κάτι τέτοιο; Αυτό κατ’ αρχάς αποτέλεσε τον ισχυρισμό των αντιπάλων της Αριστεράς, που εκεί γύρω στα πενηντάχρονα του Εμφυλίου μίλησαν για «ρεβάνς των ηττημένων», εγκαινιάζοντας έτσι μία ιδεολογική αντεπίθεση της εμφυλιοπολεμικής Δεξιάς. Αν θεωρήσουμε, λοιπόν, πως η αναγνώριση της «Εθνικής Αντίστασης» με τριάντα χρόνια καθυστέρηση σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες κατοχύρωσε μία ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, ο λόγος περί «αριστερής ηγεμονίας» στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης αντιστοιχεί στην εμφάνιση ενός ρεύματος αναθεώρησης του κυρίαρχου αντιφασιστικού αφηγήματος, λίγο-πολύ με ανάλογη διαφορά φάσης σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. — Διαπιστώνονται, πράγματι, αναλογίες του σημερινού ευρωπαϊκού σκηνικού με το προπολεμικό ή πρόκειται απλώς για «φτηνό» λαϊκισμό; Υπάρχει, επίσης, η θεωρία ότι η Ελλάδα αποτέλεσε «πειραματόζωο» μνημονιακών πολιτικών, ακριβώς όπως συνέβη στην αυγή του Ψυχρού Πολέμου. Η μόνη ομοιότητα με το ’40 είναι πως Γερμανία και Ελλάδα παραμένουν στο ίδιο σημείο του ευρωπαϊκού χάρτη. Στο κέντρο του, η Γερμανία έχει κατοχυρώσει μία εύθραυστη ηγεμονία στο εσωτερικό της Ε.Ε., ενώ στο νοτιοανατολικό του άκρο, τα Βαλκάνια και η Ελλάδα αποτελούν ξανά πειραματικό εργαστήρι των εξελίξεων, όπως συνέβη τις δεκαετίες του ’10, του ’40 ή του ’90. Τα περί «νέας γερμανικής κατοχής» κ.λπ. απλώς συσκοτίζουν τον χαρακτήρα της επίθεσης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου ενάντια στους εργαζομένους όλης της Ευρώπης, αλλά και –κυρίως– τον ρόλο και τις ευθύνες της ντόπιας οικονομικής

Αφίσα της «Εθνικής Αλληλεγγύης» (Σπύρος Καραχρήστος, Ελληνικές Αφίσες, 2002)

«μίνι» εθνοκάθαρση σε Μακεδονία-Ήπειρο στη διάρκεια του Εμφυλίου; Η αποπολιτικοποίηση αυτή διευκόλυνε τη Δικαιοσύνη να χρησιμοποιεί τον νόμο με ευελιξία για τη νομιμοποίηση και αναπαραγωγή της πραγματικότητας που είχε διαμορφωθεί στην Κατοχή. Ο διωγμός του εβραϊκού πληθυσμού έλαβε στην Ελλάδα ένταση και έκταση μεγαλύτερη απ’ ό,τι στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, υπήρξε ανάλογη εκείνης στην ανατολική Ευρώπη. Από τους λιγοστούς που επέστρεψαν, ελάχιστοι ανέκτησαν μέρος έστω της περιουσίας τους, ενώ τα εγκλήματα εναντίον τους έμειναν εν πολλοίς ατιμώρητα. Αντίστοιχα, κοντά στα βόρεια σύνορα της χώρας, η Δικαιοσύνη ήρθε να επικυρώσει τη μαζική απέλαση σλαβόφωνων και Τσάμηδων, καταδικάζοντας συλλήβδην για δοσιλογισμό ολόκληρα χωριά. Έτσι, το ελληνικό κράτος έκλεινε τους ανοιχτούς λογαριασμούς με τα κατάλοιπα της οθωμανικής περιόδου στις περιοχές που είχε ενσωματώσει τρεις δεκαετίες νωρίτερα... — Σε πέντε μέρες έχουμε εκλογές, που πολύ πιθανό να φέρουν για πρώτη φορά την Αριστερά στην εξουσία. Πόσο σας ενθουσιάζει αυτή η προοπτική; Θα είναι πράγματι μια ιστορική δικαίωση; Τι περισσότερο μπορεί να πετύχει στην Ευρώπη ο ΣΥΡΙΖΑ με δεδομένη την έλλειψη ρευστού, την απουσία ενός ισχυρού λαϊκού κινήματος «βάσης» και την ιδιαίτερα αρνητική διεθνή συγκυρία; Mία νίκη της Αριστεράς στην Ελλάδα μπορεί να ανοίξει μία νέα προοπτική πανευρωπαϊκά, ειδικά στη συγκυρία καλλιέργειας ισλαμοφοβίας και κλίματος «σύγκρουσης των πολιτισμών» που προωθούν οι πιο αντιδραστικές δυνάμεις μετά την επίθεση στο «Charlie Hebdo». Ωστόσο, το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι απλώς η έναρξη μίας νέας αναμέτρησης. Είναι σαφές πως οι διεθνείς αγορές και τα εγχώρια εκδοτικάεπιχειρηματικά συγκροτήματα καραδοκούν να στριμώξουν και να ενσωματώσουν τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ κι ακόμα αγνοούμε πώς θα πολιτευθεί η ηγεσία του. Σε κάθε περίπτωση, η ψήφος δεν είναι το τελευταίο βόλι που απομένει στον κόσμο, όπως ισχυρίστηκε προχτές ο Τσίπρας. Μόνη ασφαλιστική δικλείδα για να ηττηθούν οι αντιλήψεις διαχείρισης της παρούσας αθλιότητας είναι η συλλογική αυτενέργεια και η μαζική κινητοποίηση των εργαζομένων στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης συμμαχιών με τις δυνάμεις που αντιμάχονται τη δικτατορία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που αναπτύσσονται με ολοένα μεγαλύτερη ένταση.

«Δεν θα μας εκβιάζει μια μικρή ασήμαντη χώρα με το 2% μόλις του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ευρωζώνης... πετάξτε την έξω»

Talk of the Town

Αντιμέτωποι με την κάλπη ... μα, καταρχάς, με τους εαυτούς μας.

«Η απερχόμενη κυβέρνηση της “ανίερης” συμμαχίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, ευρισκόμενη σε πλήρη αδυναμία να ακυρώσει την ερχόμενη Αλλαγή, αναζητά και πάλι θεαματικές… πρωτοβουλίες της τελευταίας στιγμής, με εμένα στο επίκεντρο, για να ανατρέψει υπέρ της το κλίμα» Μετά τις νέες αποκαλύψεις για το κύκλωμα εκβιαστών, ο φυλακισμένος άκης, ως «Ντρέιφους» της οδού Τράκα.

«Η στάση πληρωμών, η αναδιάρθρωση, η αλλαγή των όρων, έχει συνέπειες στην υπογραφή και στην εμπιστοσύνη προς την υπογραφή» Ουάσινγκτον καλεί Αθήνα. Η επικεφαλής του ΔΝΤ κριστίν λαγκάρντ για τον λογαριασμό που πρέπει να πληρωθεί μέχρι δραχμής.

Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου μάρτιν σουλτς ξορκίζει ανάλαφρα το κακό, αγανακτώντας από ασφαλή απόσταση.

«Και οι πολιτικοί στην Ελλάδα πρέπει να προσέξουν να μην υπόσχονται πριν από τις εκλογές περισσότερα απ’ ό,τι μετά μπορούν να τηρήσουν… οι συμφωνίες είναι δεσμευτικές» Βερολίνο καλεί Κουμουνδούρου. Ο βόλφγκανγκ σόϊμπλε κλείνει με τον Αλέξη Τσίπρα ραντεβού για τη Δευτέρα.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μια λέσχη όπου έχουν λόγο μόνο οι εκλεκτοί. Καιρός πια ο λόγος μας να μην αφορά μόνο την οικονομική συμπαράσταση και ο λόγος των εταίρων μας μόνο την ελληνική εξαίρεση» Από τη σκήτη της Αναγνωστοπούλου ξεπροβάλλει και ο κώστας σημίτης.

«Παρατήρησα το εξής φαινόμενο: ότι όλα τα κυρίαρχα μέσα τραγουδούν ένα τραγούδι. Δεν υπάρχει χώρος για να τραγουδήσεις κάτι άλλο, όπως συνέβαινε το 2007, 2006, 2005 κ.λπ.» Ο γιώργος αυγερόπουλος, με αφορμή το νέο του ντοκιμαντέρ για την κρίση, για το hit των 8 που αποθέωνε το Μνημόνιο.

«Θα έπρεπε να... χειροκροτηθώ για την επιλογή μου αυτή, γιατί... ανέδειξα το νησί σε πρώτο πλάνο διεθνώς» Νησί δεν είναι μόνο η Σπιναλόγκα… Ο γιώργος παπανδρέου απαντά σοβαρά στην ερώτηση «γιατί επιλέξατε το Καστελόριζο για το Μνημόνιο».

Γιώργος Παπανδρέου

Άκης Τσοχατζόπουλος

Κριστίν Λαγκάρντ

α π ό τ ο ν θ οδωρη αν τ ων οπ ουλο

«Δεν πρέπει, βέβαια, να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα έχει χρέος 180% του ΑΕΠ της, αλλά πολλά από αυτά τα μέτρα πρέπει να αλλάξουν γιατί είναι “ανυπόφορα”»

Belli

επιμελεια: θεοφιλοσ δουμανησ

Verbatim

Ο επικεφαλής του ευρωφοβικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» μπερντ λούκε βρήκε ευκαιρία και κραυγάζει κατά της Ελλάδας.

Εκλογές, λοιπόν, με το «καλημέρα» του νέου χρόνου, εκλογές πρόωρες που κυβέρνηση, κοινοτικοί αξιωματούχοι και διεθνή κέντρα οικονομικών κ.λπ. αποφάσεων ξόρκισαν σαν κοσμική καταστροφή αρχικά, για να χαλαρώσουν στην πορεία ανακαλύπτοντας –ω του θαύματος– ότι είναι θεμελιώδες δημοκρατικό δικαίωμα και «υπόθεση του ελληνικού λαού». Όχι, δεν «συρθήκαμε σε αυτές», ως απεφάνθη τσαντίλας ο πρωθυπουργός. Οι περισσότεροι συνηγορήσαμε, σε πείσμα της «φωνής του εθνικού συμφέροντος και της κοινής λογικής», δηλαδή των καθεστωτικών ελίτ. Έστω σαν παραμυθία – η προεδρική εκλογή απλώς τις συντόμευσε. Φανερά αποκαμωμένος, όση εφηβική «αύρα» κι αν ζητιάνεψε προεκλογικά, ο Σαμαράς βλέπει επιπλέον τους συμμάχους του στην Ε.Ε. να σφυράνε αδιάφορα – μόνο ο Ραχόι, τρέμοντας τον ισπανικό… ΣΥΡΙΖΑ (Podemos), έβαλε μια πλάτη. Χαμένη υπόθεση. Στοίχημα πως στη ΝΔ έχουν ήδη συμφιλιωθεί με την ήττα, παρά τα έξτρα τρομολάγνα τους σποτάκια. Δείχνει βέβαιο ότι «η χώρα θα παραδοθεί στην Αριστερά», κ. Βορίδη μας, κόντρα σε «ό,τι κι αν χρειαστεί να κάνετε» (αντιλυσσικό εμβόλιο, μήπως;). «Στις 26 κομμουνισμός!» αστειευόταν ένας φίλος, παραφράζοντας το σύνθημα των εκλογών του ’81 «στις 18 σοσιαλισμός». Πλάκα στην πλάκα, πιάσαμε και συγκρίναμε τις δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις, που παρουσιάζουν ορισμένες αξιοσημείωτες αναλογίες: Μια «νέα Ελλάδα» με λαϊκή κυριαρχία, εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη ήταν και είναι, χοντρικά, το κοινό ποθούμενο. Δύο φερέλπιδες πολιτικοί, ο χαρισματικός, λαοπρόβλητος μα και λαϊκιστής Αντρέας τότε, ο νεότερος, πιο άπειρος Αλέξης τώρα, διεκδικούν την εξουσία ευαγγελιζόμενοι την αλλαγή τότε, την ελπίδα τώρα. Αμφότεροι τριπλασίασαν γρήγορα τα εκλογικά τους ποσοστά, υποσχόμενοι περίπου τα πάντα. Η εγχώρια και διεθνής συγκυρία διαφέρει φυσικά πολύ – το ’81 «λεφτά υπήρχαν» άφθονα (έστω δανεικά) και οι αγελάδες ήσαν τετράπαχες – τώρα τα πρώτα σπανίζουν και οι δεύτερες υποσιτίζονται. Ο Αντρέας ανέλαβε «απόλυτος άρχων» σε εποχές περίσσιας αισιοδοξίας κι έχοντας πίσω του ένα μαζικό κίνημα –τη μισή εκείνη Ελλάδα που δεν χώραγε στο μετεμφυλιακό κράτος–, γι’ αυτό τόλμησε αποφασιστικές ρήξεις (αναγνώριση εθνικής αντίστασης, πολιτικός γάμος, ψήφος στα 18, ισότητα φύλων, αναμόρφωση οικογενειακού δικαίου κ.λπ.). Στη σκιά των μνημονίων ο δεύτερος και με την αυτοδυναμία ερωτηματικό, συγκεντρώνει, βασικά, ψήφο διαμαρτυρίας ή απλώς απόγνωσης από την Ελλάδα εκείνη που γονάτισε κυριολεκτικά η κρίση, μη διαθέτοντας τις –επίσης υπό προθεσμία– «καβάτζες» της υπόλοιπης. Από το 55% που τη βγάζουν με δανεικά κι ενέχυρα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ, με έναν στους τρεις συμπολίτες μας να χρωστάει κυριολεκτικά τον πισινό του. Ωστόσο, παρά τον «κινηματικό» του χαρακτήρα και την αυξανόμενη διεθνή απήχηση, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατεβάζει ικανό κόσμο στον δρόμο. Όχι ότι όλα παίζονται εκεί, είναι όμως ένα δείγμα: υπάρχει πράγματι η πολιτική αλλά και λαϊκή βούληση για σύγκρουση με μεγάλα συμφέροντα (μερικά από τα οποία ήδη… αλληθωρίζουν), μ’ ένα «βαθύ κράτος» που κλώθει χρυσά αβγά, τους «διαπλεκόμενους», τις πελατειακές σχέσεις; Θα εφαρμοστεί όντως μια ρηξικέλευθη κοινωνική, δικαιωματική, φορολογική, περιβαλλοντική πολιτική, θα εξανθρωπιστούν το επιχειρείν, οι εργασιακές σχέσεις, η εκπαίδευση, η υγεία, θα δρομολογηθούν χρόνια νεωτερικά αιτήματα, όπως ο χωρισμός Εκκλησίαςκράτους, η ουσιαστική ένταξη μεταναστών, το σύμφωνο/γάμος για όλους, η αποποινικοποίηση «μαλακών»; Ας πούμε, ναι. Επόμενο ερώτημα: υπάρχει η «κρίσιμη μάζα» που θα στήριζε αποφασιστικά τέτοιες πρωτοβουλίες, που θα ήταν παράλληλα διατεθειμένη ν’ αλλάξει ήθη και νοοτροπίες δεκαετιών, ξεκινώντας πρώτα από τη δική του καθένας αυλή; (Θα ήταν και μεγάλο «ατού» σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση). Πώς θα χειριστεί ο ΣΥΡΙΖΑ μια ανελέητη –δεξιά κι αριστερή– αντιπολίτευση, πώς τα λογής «ούφο», τυχοδιώκτες και καριερίστες που ήδη τρυπώνουν εντός, πώς τον μέσο κακομαθημένο «Ελληνάρα», τον από πεποίθηση εθνοκάπηλο, λαμόγιο και «παρτάκια», τον σε βάρος άλλων καλοπερασάκια; Θυμάμαι προ ετών στο Πολυτεχνείο τον Ταρίκ Αλί, αναφερόμενο στην προοπτική μιας αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα, να τονίζει ότι ο δρόμος θα είναι επίπονος, ότι θα χρειαστούν σκληρή δουλειά, συλλογικό πνεύμα, θυσίες, ανατροπές. Πράγματα που μάλλον δεν έχει προβάλει αρκετά ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τη συμμετοχή μελών του σε κινήματα και δομές κοινωνικής αλληλεγγύης. Αλλά δίχως μόχθο, παιδεία και σύνεση κινδυνεύει να μετατραπεί, σαν το τότε ΠΑΣΟΚ, σε ένα ακόμη ανάλγητο, αεριτζήδικο, ωχαδελφικό κατεστημένο. Τα μικρότερα κόμματα, πάλι, που φιλοδοξούν να παίξουν ρόλο ρυθμιστή, δεν πείθουν: το Ποτάμι ψαρεύει σε θολά νερά, το ΠΑΣΟΚ είναι ένας μεγαλοπρεπής νεκρός, οι ΑΝ.ΕΛ. ασόβαροι εθνολαϊκιστές, ο ΓΑΠ ανακαλύπτει ακόμα την Αμερική, το ΚΚΕ θα λειτουργήσει, φοβάμαι, σαν «5η φάλαγγα», η Χ.Α. είναι ζόμπι ξεδοντιασμένο, μα ακόμα επικίνδυνο. Δεν υποδεικνύω σε κανέναν, φυσικά, τι να ψηφίσει. Εύχομαι, όμως, να δώσει τόπο σε μια κάποια ελπίδα, βοηθώντας τη, ταυτόχρονα, να ριζώσει. Η στέρηση, βλέπεις, αντέχεται, η απελπισία όχι. 22.1.15 – lifo

Μπερντ Λούκε

160 με τoν

Μιλτιaδη Τζαλαζiδη O αρχηγός του μικρότερου κόμματος της Ελλάδας (μία ψήφος στις προηγούμενες εκλογές και όχι η δική του) έχει πλήρες πρόγραμμα και μια συγκινητική ιστορία ζωής. κει μεν ο: m. hul ot φ ω τογραφ ι α : π αρις ταβιτιαν

Την ύπαρξη του κόμματος του κυρίου Μιλτιάδη μέχρι προχθές την αγνοούσα παντελώς. Την ημέρα που ανακοινώθηκαν τα 18 κόμματα που είναι υποψήφια στις εκλογές της Κυριακής, εντελώς τυχαία, βρισκόταν στο γραφείο μας ο άνθρωπος που τον ψήφισε στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Συγκεκριμένα, ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που τον ψήφισε, αφού το κόμμα του κυρίου Μιλτιάδη Τζαλαζίδη με το όνομα-σιδηρόδρομος Ανεξάρτητη Ανανεωτική Αριστερά, Ανανεωτική Δεξιά, Ανανεωτικό ΠΑΣΟΚ, Ανανεωτική Νέα Δημοκρατία, Όχι στον Πόλεμο, Κόμμα Επιχείρηση Χαρίζω Οικόπεδα, Χαρίζω Χρέη, Σώζω Ζωές, Παναγροτικό Εργατικό Κίνημα Ελλάδος (ΠΑΕΚΕ) είχε πάρει μόνο μία ψήφο. Αυτή την Κυριακή ο κύριος Μιλτιάδης είναι ξανά υποψήφιος και σύμφωνα με το καλύτερο σενάριο –απ’ όσα έχει πλάσει στο μυαλό του– θα είναι «πρώτο κόμμα». Σύμφωνα με το χειρότερο, θα πάρει μία έδρα και θα μπει στη Βουλή. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Σίγουρη είναι και μια θέση στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες – αν τον προτείνει κανείς. Και όχι για έναν λόγο, αλλά για τρεις.

14 lifo – 22.1.15

15.1.15 – lifo

Talk of the Town

«Tριακόσιοι βουλευτές είναι πολλοί, φτάνουν και οι 200. Μαζί με τους γραμματείς είναι εκατοντάδες και όλοι πληρώνονται. Τους 100 θα τους απολύσω μόλις βγω. Έχω πρόγραμμα για όλα. Πες εσύ να με ψηφίσουν και θα τα βρούμε».

Ο κύριος Μιλτιάδης είναι σχεδόν 87 χρονών και, εκτός από πιο ηλικιωμένος αρχηγός κόμματος στην Ελλάδα, έχει το κόμμα με το μεγαλύτερο όνομα και, επίσης, είναι ο μόνος υποψήφιος που στις προηγούμενες εκλογές δεν ψήφισε τον εαυτό του. «Εκνευρίστηκα», μας λέει, «και αποχώρησα από το εκλογικό τμήμα, επειδή δεν μου έδωσαν επικυρωμένο ψηφοδέλτιο. Πήρα την ταυτότητα κι εξαφανίστηκα». Μας εξηγεί την τρύπα του εκλογικού νόμου που ευνοεί μόνο τα μεγάλα κόμματα – αλλά δεν καταλαβαίνουμε Χριστό. «Με καλούσαν στα κανάλια και με ειρωνεύονταν επειδή έλεγαν ότι πήρα μόνο μία ψήφο, με ρωτούσαν “πώς αισθάνεσαι;”. “Δεν ντρέπεστε λίγο”, τους έλεγα εγώ, “αφού δεν πήρα καμία ψήφο!”. Υπέθεσαν ότι είχα ψηφίσει τον εαυτό μου. Με ειρωνεύονταν κι επάνω στα χωριά μου με τα κινητά και τα κομπιούτερ για καιρό. Στις ευρωεκλογές δεν έστειλα ψηφοδέλτια γιατί ήξερα ότι θα πήγαιναν χαμένα. Πήρα όμως 164 ψήφους. Και τέσσερις από το εξωτερικό». Η φωνή του πνίγεται και γίνεται λυγμός όταν μιλάει για την αγάπη του κόσμου και όποτε λέει τη λέξη «Αυστραλία». Δέχεται να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις μας με έναν όρο: να ακούσουμε όλη την ιστορία του από την αρχή. Χωρίς διακοπές. «Γεννήθηκα το 1930, στα Σιδερά Κοζάνης, σε ένα ορεινό χωριό – τότε δεν είχε δρόμους αυτό το χωριό, ήταν όλο πετροβούνι. Με τα πόδια, τα μουλάρια και τα άλογα πηγαίναμε στην Κοζάνη, κάρο δεν πήγαινε. Όταν ήρθαν οι Γερμανοί μέχρι την Κοζάνη, στο χωριό μου δεν μπόρεσαν να έρθουν». Μας λέει με κάθε λεπτομέρεια ιστορίες από την Κατοχή, για τους Ιταλούς, τον Μεταξά, για έναν δικηγόρο Κοζανίτη που είχε σπουδάσει στη Γερμανία και συμμάχησε με τον εχθρό, συνεχίζει για τους αντάρτες, για τον Όλυμπο, την Ελασσόνα και το Βέρμιο. «Είχαμε γιαούρτια, κρέατα, γάλατα, φούρνους με ψωμιά. Δεν πεινούσαμε. Και ήμασταν μεγάλη οικογένεια, εννιά παιδιά. Έρχονταν συγγενείς από κατεχόμενα χωριά και γέμιζε το σπίτι μας. Από Καστoριά, από δω, από κει, απ’ όπου πεινούσαν. Και η μάνα μου μπορεί να είχε δέκα παιδιά, αλλά έβαζε στο σπίτι μας και άλλα δέκα ξένα. Τέτοια ζωή ζήσαμε εκείνα τα χρόνια, δεν πεινάσαμε. Σπέρναμε με το τσαπί, με την αγελάδα και το γομάρι, τα ζεύαμε, όσοι μπορούσαμε, μικροί μεγάλοι, δουλεύαμε στα χωράφια». Μας διηγείται πώς τον πήραν στα Αετόπουλα. «Αφού μας οργάνωσαν λένε “θα πειθαρχήσεις στους ανωτέρους σου, ναι ή όχι;”. Και λέω εγώ “θα πειθαρχήσω, γιατί να μην πειθαρχήσω;”. Ο ανώτερός μου ήταν δυο χρόνια μεγαλύτερος από μένα και κάθαρμα. Τώρα είναι παπάς».

υμάται τα ξαδέρφια του που σκοτώθηκαν στον πόλεμο και κλαίει, περιστατικά με Γερμανούς, μας δείχνει τις σφαίρες που του γάζωσαν το πόδι και το κομμάτιασαν, μετά θυμάται τα σκυλιά που σκότωσαν μπροστά στα μάτια του την ώρα που φύλαγε τα πρόβατα και τότε που τους μάζεψαν όλους στο σχολείο του χωριού κι έκαψαν τα σπίτια. «Είχαν πάρει τον πατέρα μου και τον αδερφό μου κι εγώ έφυγα από τη μάνα μου, έτρεξα και πήγα στο σπίτι. Δεν είχε καεί. Καιγόταν ο αχυρώνας. Πήρα νερό και ανέβηκα στα κεραμίδια να σβήσω ό,τι μπορούσα. Μου φώναζε η μάνα μου “κατέβα, θα καείς”. Το γλιτώσαμε το σπίτι. Ήμουν ο καλύτερος κτηνοτρόφος. Είχα 200 πρόβατα, γελάδια. Γεννήθηκα στον στάβλο, δίπλα στο παχνί. Οι Τούρκοι μας είχαν δώσει ένα σπίτι. Ζεσταινόμασταν με τα χνότα των ζώων. Τέτοια ζωή έζησα, φίλοι μου». Ο κύριος Μιλτιάδης είναι πολύ ευγενικός. Μας αποκαλεί «καλά μου» και όση ώρα μας εξιστορεί όσα πέρασε στο αντάρτικο παρατηρώ το δωμάτιο όπου ζει, σε ένα σπίτι που κάποτε ήταν γραφεία ασφαλιστικής εταιρείας. Σήμερα θυμίζει περισσότερο σπίτι ρακοσυλλέκτη, με στοίβες εφημερίδες, DVD, τα φυλλάδια που περιέχουν τις αρχές του κόμματός του, τα οποία είναι φτιαγμένα στο χέρι με χαρτοκοπτική –από τίτλους και αποκόμματα εφημερίδων κολλημένα με σελοτέιπ, ανορθόγραφες σημειώσεις στα περιθώρια με μπλε στυλό και μετά φωτοτυπημένα–, κοπίδια, στάμπιλο, μπουκαλάκια με πράσινο οινόπνευμα, μερικές last pages της LifΟ και σκόνη. Πολλή σκόνη. Στο δωμάτιο υπάρχει μόνο μία καρέκλα, διαθέτει όμως ένα σαραβαλιασμένο καρεκλάκι από πανί και ένα πλαστικό καφάσι και βολευόμαστε. Εκείνος κάθεται στο κρεβάτι μπροστά από μια σόμπα αλογόνου, με το χακί του παλτό κουμπωμένο και τα πόδια βιδωμένα στο πάτωμα. Τα μαύρα δερμάτινα παπούτσια του είναι τρύπια. Μετά από 40 λεπτά λεπτομερέστατης αφήγησης, με ένα σωρό ονόματα γνωστά και άγνωστα να περιπλέκουν τα γεγονότα (και να καθιστούν αδύνατη την παρακολούθησή τους), μας αποκαλύπτει πως ήταν ο άνθρωπος που έσωσε τον Καραμανλή και υπήρξε μάρτυρας της

16 lifo – 22.1.15

δολοφονίας του βασιλιά. «Θυμάμαι επί Παπάγου ένα επεισόδιο που έγινε με τον Καραμανλή τον εθνάρχη, αυτόν που ίδρυσε τη ΝΔ. Όταν πολιτευτήκαμε με αυτόν, πήραμε 222 έδρες. Έρχονται σε ρήξη ο Παπανδρέου με τον βασιλιά και το σκάνδαλο ήταν η Φρειδερίκη. Ήθελε να δολοφονήσει τον Παύλο για να βάλει τον γιο της για βασιλιά. Και σχεδίαζαν απόπειρα δολοφονίας του Καραμανλή. Εγώ τότε ήμουν ακόλουθος του αυλάρχη και άκουσα ότι του έδωσε εντολή ο Παύλος να δολοφονηθεί ο Καραμανλής. Αμέσως πάω στον πρόεδρο, του λέω “άκουσα ότι λένε να δολοφονηθεί ο Καραμανλής” και αυτός παίρνει τηλέφωνο τον Σοφοκλή τον Βενιζέλο και του το λέει. Ο Βενιζέλος το περίμενε, ήταν πολύ έξυπνος. Του στέλνει μήνυμα “Κώστα, κατέβα στο αεροδρόμιο να φύγεις, σου ετοίμασα εισιτήριο”. Προλαβαίνει ο Καραμανλής την πτήση, μπαίνει στο αεροπλάνο και φεύγει. Την άλλη μέρα δημοσίευσαν ότι δραπέτευσε ο Καραμανλής. Έγινε σκάνδαλο, αλλά τον φυγαδεύσαμε για να τον σώσουμε τον άνθρωπο. Την άλλη μέρα, αγριεμένος, ο Παύλος λέει “εγώ δεν το είπα σε κανέναν, μόνο στον αυλάρχη”. Και καλεί τον αυλάρχη για να τον δολοφονήσει. Την ώρα που ο αυλάρχης πήγαινε στο γραφείο του Παύλου τον περίμενε στην πύλη η Φρειδερίκη με τον Κωνσταντίνο κι έναν δεύτερο αυλάρχη. Ο Κωνσταντίνος πήρε το όπλο του δεύτερου αυλάρχη και άφησαν τον πρώτο αυλάρχη να προχωρήσει. Μπροστά ο πρώτος, από πίσω ο άλλος αυλάρχης. Εγώ έμεινα πίσω και κατάλαβα ότι ο αυλάρχης θα προλάβαινε να σκοτώσει τον βασιλιά. Ήμασταν εκπαιδευμένοι, εγώ ήμουν ελεύθερος σκοπευτής. Με το που άνοιξε την πόρτα, μπαμ, κάτω ο βασιλιάς. Μόλις γυρίζει πίσω ο αυλάρχης, παρ’ τον κι αυτόν κάτω με τη σφαίρα του Κωνσταντίνου. Αφού άκουσα δύο σφαίρες, σκέφτομαι “δύο νεκροί, τον χάσαμε τον στρατηγό μας”». Μετά μας λέει για τον Γεώργιο Παπανδρέου που κέρδισε τις εκλογές.

ολμάω να τον διακόψω και τον ρωτάω πότε ίδρυσε το κόμμα του. «Το 1999» λέει. «Το 1998 πουλήθηκε η Ελλάδα σε ανώνυμες εταιρείες με υπογραφές Σημίτη, Στεφανόπουλου, υπουργών κ.λπ. για 2 δισεκατομμύρια δραχμές. Πώς θα ζήσουμε, ρε, όταν η γη μας είναι πουλημένη; Αν δεν πολιτευτώ εγώ, ποιος θα πολιτευτεί; Μου πήραν 80.000 στρέμματα το ’98 και τα πούλησαν ο υπουργός Γεωργίας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όταν λέω “χαρίζω οικόπεδα από την Κρήτη μέχρι τη Θράκη” το εννοώ, δεν βλέπεις πόσα μένουν ακαλλιέργητα; Μόλις βγω, θα τα αγοράσω και θα τα κάνω οικόπεδα. Αν αύριο μπω στη Βουλή, θα απελευθερώσω όλα τα επαγγέλματα». Του ζητάω να μας δείξει όλο το σπίτι του και, πριν προλάβω να σηκωθώ, ο μουσαμάς στο πτυσσόμενο καρεκλάκι όπου κάθομαι ανοίγει και βρίσκομαι φαρδύς πλατύς στο πάτωμα. Ο κύριος Μιλτιάδης συνεχίζει ακάθεκτος. « Ήρθα για το κόμμα στην Αθήνα, άνοιξα πολιτικό γραφείο στην Αιόλου. Φύγαμε από την έδρα του κόμματος στην εθνική οδό Γρεβενών. Από εκεί μας κυνήγησαν και τώρα το έχουν β’ γραμμή πολέμου, στρατόπεδο τρομοκρατίας. Εμπόριο ναρκωτικών. Το αεροπλάνο που απογειώθηκε από τον Κορυδαλλό προσγειώθηκε στην ταράτσα τη δική μου. Για τον Μαζιώτη σου λέω. Τα έχω γραμμένα. Ξέρανε ότι το κτίριο το δικό μου έχει επάνω στην ταράτσα ένα μεγάλο τετράγωνο κομμάτι. Δεν έριξα πλάκα, έκανα ένα κιόσκι, το πάτωσα με ξύλα και κατεβαίνω με σκάλα στο έδαφος. Επειδή πολιτεύομαι, έχω εχθρούς. Πώς θα φυλαχτώ εγώ αν με χτυπήσουν; Μυαλό χρειάζεται για να ζήσεις, μυαλό χρειάζεται για να πολιτευτείς, μυαλό χρειάζεται για να πολεμήσεις. Δεν έχεις μυαλό στον πόλεμο; Σκοτώνεσαι. Δεν έχεις μυαλό στην πολιτική; Καταστρέφεις την πατρίδα σου. Τώρα που την έζησα την Αθήνα ξέρω ότι δεν υπάρχει καλύτερο κλίμα σε όλη την Ελλάδα. Γι’ αυτό και η Αθήνα προόδευσε. Αλλά τώρα μολύνθηκε η φύση από ναρκωτικά, τσιγάρα, λαθραία, το ένα, το άλλο. Εδώ μέσα το σπίτι μου είναι γεμάτο κινέζικη ψείρα, γιατί εδώ δίπλα έχουν οι Κινέζοι μαγαζί. Φέρνω μια μέρα ένα πάκο με καινούργια εσώρουχα, κοιτάζω κάτι τρυπίτσες. Σαρακοφαγωμένα, λέω, είναι, αλλά ήταν κινέζικες ψείρες. Έχω ανακαλύψει, όμως, το καλύτερο φάρμακο. Τα ψέκασα και τις ξεφορτώθηκα. Είναι δικιά μου πατέντα: το πράσινο οινόπνευμα. Το οινόπνευμα έχει δύο ιδιότητες. Η μία ιδιότητά του είναι η απολύμανσηαποστείρωση. Με τρεις σκανδάλες αποστειρώνω όλον αυτό τον χώρο (ψεκάζει). Αυτή η μυρωδιά σκοτώνει όλα τα μικρόβια. Αυτό το σπίτι το αγόρασα το 2004 με στεγαστικό δάνειο για 60.000 ευρώ. Το βρήκα σε άθλια κατάσταση, είχε σκόνη. Πάτησα έναν ψεκασμό και σιγά-σιγά το καθάρισα. Τα τζάμια δεν τα έχω καθαρίσει ακόμα. Δουλεύω από 8 χρο-

«Πώς θα ζήσουμε, ρε, όταν η γη μας είναι πουλημένη; Αν δεν πολιτευτώ εγώ, ποιος θα πολιτευτεί; Μου πήραν 80.000 στρέμματα το ’98 και τα πούλησαν ο υπουργός Γεωργίας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όταν λέω “χαρίζω οικόπεδα από την Κρήτη μέχρι τη Θράκη” το εννοώ, δεν βλέπεις πόσα μένουν ακαλλιέργητα;»

Τι «παίζεται» με την απόφαση της ΕΚΤ και του κ. Ντράγκι; νών μέχρι τώρα, που είμαι 86. Είμαι σίγουρος ότι αν δεν δούλευα μέχρι τώρα, δεν θα ζούσα, γιατί θα έκανα άλλες καταχρήσεις. Η οικογένειά μου είναι στον Βόλο, έχω τρία κορίτσια κι έναν γιο». «Μένετε εδώ μόνος σας; Έχετε κανέναν φίλο στην Αθήνα;». «Τι να τους κάνω τους φίλους, για κατασκοπεία; Δεν δίνω σε κανέναν ούτε μια δεκάρα, δεν θέλω κομματόσκυλα εγώ. Μόνος μου περνάω τη μέρα. Βλέπω τηλεόραση. Μέρα-νύχτα γράφω. Μόνος μου τα γράφω όσα βλέπεις στα χαρτιά. Γράφω καλά και βγάζω και εφημερίδα. Να ενώσουμε τις εφημερίδες μας, αν θέλετε, μετά τις εκλογές. Είμαι μεγάλος εφευρέτης. Το “πολιτευτείτε” είναι εφεύρεση. Αυτό που λέω είναι να κάνεις συνασπισμό πριν από τις εκλογές, όχι μετά».

H Ελλάδα είναι πιθανό να μείνει εκτός της αγοράς ομολόγων.

απ ό το ν γι άν η βα ρουφά κ η

Nullius

ο τηλέφωνο χτυπάει και είναι κάποια δημοσιογράφος που του ζητάει συνέντευξη. « Έχω λάβει μέρος σε όλες τις εκλογές, δεν είναι η πρώτη» της λέει. «Και καλώ τον κόσμο να ψηφίσει επικυρωμένο ψηφοδέλτιο λευκό». Μετά αρχίζει έναν μονόλογο που κρατάει δεκαπέντε λεπτά. «Η εφεύρεση είναι ό,τι ανακαλύπτεις από αυτό που δεν υπάρχει. Εγώ δεν πήγα σε εφευρετικά σχολεία και σε πανεπιστήμια, αλλά παράγω τα καλύτερα ιατρικά προϊόντα του κόσμου, έχω ανακαλύψει τα καλύτερα παυσίπονα, απολύμανση-αποστείρωση, καταπολέμηση του καρκίνου. Είμαι ερευνητής, ανακαλύπτω θεραπευτικά προϊόντα. Κι ας μην έχω δίπλωμα εφευρέτη. Η μάνα μου, η Παρασκευή, ήταν θεραπεύτρια κι εγώ από εκείνη κληρονόμησα τη θεραπεία και την εφεύρεση. Ήταν 16 χρονών όταν ήρθε από τη Μικρά Ασία, αναλφάβητη. Ξέρετε τώρα, 400 χρόνια σκλαβιά, τι γράμματα να μάθει; Η άποψή μου είναι να πολιτευτείτε. Γιατί να μην είστε οι δημοσιογράφοι υποψήφιοι με το κόμμα μου και να μην πάρετε εσείς η φτωχούλα τα 22.000 ευρώ τον χρόνο; Ό,τι ήταν να κάνω εγώ για σας το έκανα, τώρα κάντε κι εσείς για μένα». Η κοπέλα τον αποχαιρετάει και κλείνει το τηλέφωνο. Μας δείχνει τον χώρο όπου μαγειρεύει, ένα κόκκινο «πετρογκάζ» και μας μιλάει για τη διατροφή του. «Όλες οι αρρώστιες προέρχονται από τα φαγητά» λέει. «Τρώω ένα γιαούρτι την ημέρα και πίνω ένα μπουκάλι γάλα κάθε δύο μέρες. Το γάλα το κάνω θεραπευτικό προϊόν με καφέ. Και τρώω ταχίνι επειδή είναι θεραπευτικό. Αυτό με έσωσε στη ζωή». Λίγο πριν τον αποχαιρετήσουμε, το τηλέφωνό του χτυπάει ξανά. Είναι μια υπάλληλος από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης για να ζητήσει το mail του. «Εγώ είμαι ο καλύτερος πολιτικός του κόσμου» της λέει. «Το κόμμα το δικό μου δεν έχει οργανώσεις, ανοργάνωτος είμαι». Της διηγείται όλο το στόρι με την εμφάνισή του στην εκπομπή του Παπαδάκη και τη διαπίστωσή του ότι τον αγαπούν στην Αυστραλία και βάζει τα κλάματα. Κλαίει με λυγμούς. «Ο αδερφός μου πέθανε, δέκα χρόνια μικρότερος από μένα, τον διώξανε από το χωριό, τον στείλανε στην Αυστραλία, καλό μου, και πέθανε. Δεν άντεξε το κλίμα. Και η αδερφή μου είναι στο κρεβάτι. Μικρότερη από τον αδερφό μου. Κι έχει παιδιά εκεί τώρα και δεν μπορεί να φύγει. Γι’ αυτό χαρίζω οικόπεδα, χαρίζω χρέη, να επαναπατριστούν οι Έλληνες, οι οποίοι δεν μπορούν να ζήσουν στην ξενιτιά. Tριακόσιοι βουλευτές είναι πολλοί, φτάνουν και οι 200. Μαζί με τους γραμματείς είναι εκατοντάδες και όλοι πληρώνονται. Τους 100 θα τους απολύσω μόλις βγω». Η κοπέλα τον ακούει προσεκτικά και υπομονετικά, χωρίς να τον διακόψει. «Της Νέας Δημοκρατίας είστε;» τη ρωτάει. Αυτή του λέει κάτι για το Ζάππειο. «Πού είναι αυτό το Ζάππειο, στο Σύνταγμα;» τη ρωτάει με μια αθωότητα που γίνεται συγκινητική. «Εμένα με έδιωξαν όσες φορές πήγα στο Ζάππειο, καλό μου». Ο κύριος Μιλτιάδης ήταν όλη του τη ζωή αγρότης, κτηνοτρόφος και μετά οικοδόμος. «Άνοιξε το εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Παντρεύτηκα προς τα Γρεβενά και προτίμησα να πάω στον Βόλο. Έκανα εργολαβίες. Έφτιαχνα ξυλότυπα σπίτια, αντισεισμικά. Είμαι κορυφαίος επιστήμονας στην οικοδομή. Όταν έγιναν οι σεισμοί, σε όσα σπίτια έκανα εγώ δεν κουνήθηκε ούτε μια πέτρα. Τα άλλα, των πολιτικών μηχανικών, διαλύθηκαν, βγήκαν άχρηστα, ακατάλληλα. Είχα μια καλή σύνταξη, που τώρα μου την κατέβασαν στα 600 ευρώ». «Και τι θα κάνετε, αν κερδίσετε τις εκλογές; Δεν φτάνουν μόνο τα οικόπεδα για να σας ψηφίσουν». « Έχω πρόγραμμα για όλα. Πες εσύ να με ψηφίσουν και θα τα βρούμε». Την ώρα που φεύγαμε συνειδητοποίησα ότι ξεχάσαμε να του πούμε το πιο σημαντικό: Ότι ξέραμε ποια του είχε δώσει τη μοναδική ψήφο στις προηγούμενες εκλογές. Όχι ότι έχει και καμιά σημασία…

Η ΕΚΤ έχει χάσει τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής της Ευρωζώνης και ο κ. Ντράγκι το γνωρίζει αυτό καλά. Από καιρό θέλει να ανακοινώσει τη λεγόμενη «ποσοτική χαλάρωση», αλλά σκοντάφτει στις αντιδράσεις της Γερμανίας. Τώρα, όμως, που ο πληθωρισμός έχει πέσει και επίσημα κάτω του μηδενός, ο κ. Ντράγκι νιώθει αρκετά ισχυρός να προχωρήσει. Μέγεθος Ο ίδιος ο κ. Ντράγκι έχει δηλώσει ότι η ΕΚΤ πρέπει να διαθέσει περί το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ, ώστε να έχει θεραπευτικό αντίκτυπο στις καταστροφικές δυνάμεις του αποπληθωρισμού. Είναι αμφίβολο αν η γερμανική πλευρά θα συνηγορήσει σε ένα τέτοιο νούμερο. Ίδωμεν. Δόμηση Η ποσοτική χαλάρωση λειτουργεί ως εξής: οι κεντρικές τράπεζες κανονικά δίνουν «ανάσες» σε χειμαζόμενες οικονομίες, ρίχνοντας τα επιτόκια και μειώνοντας την «τιμή» του χρήματος, με στόχο να δώσουν κίνητρο σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να επενδύσουν και να καταναλώσουν περισσότερο. Όταν στη διάρκεια μιας βαθιάς κρίσης τα επιτόκια έχουν πέσει ήδη στο μηδέν, μια τέτοια παρέμβαση είναι αδύνατη (καθώς τα αρνητικά επιτόκια θα έκαναν τους καταθέτες να τραβήξουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες). Οπότε, οι κεντρικές τράπεζες κάνουν κάτι άλλο: αγοράζουν από τις τράπεζες χάρτινα περιουσιακά τους στοιχεία, π.χ. κρατικά ομόλογα, στεγαστικά δάνεια κ.λπ., ελπίζοντας ότι οι τράπεζες θα δανείσουν τα χρήματα που λαμβάνουν από την κεντρική τράπεζα στους ιδιώτες, οι οποίοι θα τα ξοδέψουν, αυξάνοντας την οικονομική δραστηριότητα. Αυτή είναι η θεωρία... Το πρόβλημα του κ. Ντράγκι είναι ότι για να έχουν αντίκτυπο αυτές οι αγορές χάρτινων τίτλων πρέπει να αφορούν πολύ μεγάλα ποσά. Αν αγοράσει πολλά στεγαστικά δάνεια της Ισπανίας ή της Ελλάδας, η Γερμανία θα τον κατηγορήσει ότι αγοράζει σκουπίδια και ότι εκθέτει την ΕΚΤ σε «κίνδυνο». Έτσι, αναγκάζεται να κάνει τα εξής: 1. Να αφήσει κατά μέρος τα ιδιωτικά (π.χ. στεγαστικά) δάνεια και να επικεντρωθεί στα κρατικά ομόλογα. 2. Να αγοράζει κρατικά ομόλογα ανάλογα με το ποσοστό των μετοχών που διαθέτει το κάθε κράτος-μέλος στην ΕΚΤ – κάτι που σημαίνει ότι θα αγοράσει πολύ περισσότερα γερμανικά παρά ισπανικά ομόλογα! 3. Να προσποιηθεί ότι τα ομόλογα δεν τα αγοράζει η ΕΚΤ αλλά κάθε κεντρική τράπεζα ξεχωριστά (λες και δεν ανήκει η καθεμιά τους στο σύστημα της ΕΚΤ). 4. Να αντιμετωπίσει τα ομόλογα διαφορετικών κρατών διαφορετικά – π.χ. κάποια να τα αγοράζει και κάποια όχι. Η «δόμηση» αυτή του προς ανακοίνωση προγράμματος είναι άκρως προβληματική. Ποιος ο λόγος να αυξηθεί η ροή κεφαλαίων προς τη Γερμανία σε απόλυτους αριθμούς, πολύ μεγαλύτερους απ’ ό,τι στη χειμαζόμενη Ισπανία, την ώρα που καμία εισροή δεν προβλέπεται για την Ελλάδα; Αυτό θα αυξήσει τη διαφορά των επιτοκίων μεταξύ Νότου και Βορρά αντί να επιφέρει τη σύγκλιση. Επιπλέον, η ανάθεση στην κάθε κεντρική τράπεζα των αγορών ομολόγων σηματοδοτεί το τέλος της κοινής νομισματικής πολιτικής. Θα έχουμε κοινό νόμισμα, αλλά από την Πέμπτη δεν θα έχουμε κοινή νομισματική πολιτική. Η ελληνική διάσταση Είναι πολύ πιθανό ο κ. Ντράγκι να ανακοινώσει ότι δεν θα επιτραπεί στην Τράπεζα της Ελλάδος να αγοράσει ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου επειδή η Ελλάδα είναι εκτός αγορών και το «πρόγραμμα» είναι στον αέρα. Θα περίμενε κανείς η κυβέρνηση να έχει ξεκινήσει σταυροφορία για να πειστεί η ΕΚΤ πως μια τέτοια εξαίρεση της χώρας σηματοδοτεί την έλλειψη πολιτικής βούλησης της Ευρώπης να κρατήσει την Ευρωζώνη συμπαγή και να καταπολεμήσει τις αποδομητικές δυνάμεις που την επιβουλεύονται. Δυστυχώς, ο κ. Σαμαράς και η κυβέρνησή του, ενδιαφερόμενοι μόνο για το πώς θα τρομοκρατήσουν τους Έλληνες ψηφοφόρους, τηρούν σιγήν ιχθύος επί ενός θέματος εθνικής σημασίας. Άλλη μια φορά θέτουν τη διάσωσή τους, στη βάση της τρομοκρατίας της κοινής γνώμης, πάνω από το εθνικό και ευρωπαϊκό συμφέρον. Επί της ουσίας, το αν η ΕΚΤ αγοράσει σήμερα ελληνικά ομόλογα ή όχι δεν έχει μεγάλη σημασία, καθώς το ελληνικό κράτος δεν εκδίδει ομόλογα και δεν πρέπει να εκδίδει έως ότου η νέα κυβέρνηση φέρει εις πέρας τη μεγάλη διαπραγμάτευση που έρχεται και η οποία θα καταστήσει το ελληνικό χρέος και την ελληνική κοινωνική οικονομία βιώσιμα. Όμως έχει μεγάλη σημασία η ΕΚΤ να σηματοδοτήσει τόσο το ότι αντιμετωπίζει την Ευρωζώνη ως συμπαγή και ομοιογενή οικονομική και νομισματική ένωση όσο και το ότι δεν εμπλέκεται στην εκλογική διαδικασία της χώρας. Τι θα έπρεπε να κάνει ο κ. Ντράγκι; Με στόχο τη νίκη επί του αποπληθωρισμού και της κρίσης, η ΕΚΤ έπρεπε να αγοράζει μαζικά μόνο ένα ομόλογο: αυτό που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία με τη σειρά της θα έπρεπε (έχοντας την υποστήριξη της ΕΚΤ στις δευτερογενείς αγορές ομολόγων) να εκπονήσει ένα μεγάλο πανευρωπαϊκό επενδυτικό πρόγραμμα – ένα ευρωπαϊκό New Deal. 22.1.15 – lifo

Talk of the Town

α π ό τ ον δ ημήτ ρ η ρ ηγ όπ ουλο

λάμπρος φισφής

Urban

Ηθοποιός

Από την έκθεση των atenistas «Άνθρωποι στην πόλη».

Ο Λάμπρος συμμετέχει κάθε Δευτέρα στο Κωμικό Μπουμ στο θέατρο Άβατον, μια παράσταση χωρίς σενάριο, σκηνικά ή κουστούμια. Στο ίδιο θέατρο κάθε Τετάρτη παρουσιάζει μια βραδιά comedy open mic.

Όταν μπαίνει ο ελεγκτής

Εισιτήρια Η νέα τιμολογιακή πολιτική στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου, διαμορφώνοντας την τιμή του ενιαίου εισιτηρίου για όλα τα μέσα στα €1,20, ενώ το μειωμένο στα €0,60.

2 Μηνιαίες κάρτες Οι δύο τύποι μηνιαίων καρτών των €45 (για όλα τα μέσα) και των €20 (λεωφ., τρόλεϊ) συμψηφίστηκαν σε μία νέα μηνιαία κάρτα απεριορίστων διαδρομών που κοστίζει €30.

18 lifo – 22.1.15

q Μένω εκεί τα τελευταία 3 χρόνια. Στην αρχή με ταλαιπωρούσαν πολύ τα προβλήματα της περιοχής, όπως το πάρκινγκ, αλλά τώρα έχω συνηθίσει. Κατά μέσο όρο κάνω 5-25 λεπτά να παρκάρω. Πλέον, αν βρω θέση, πρέπει να το βάλω. Ακόμα και να μην μπαίνει, βλέπεις τη θέση και λες «θα μπω». Λες, δεν παίζει να μη χωράει το αμάξι σε θέση για μηχανάκι. q Η γειτονιά μου είναι μια κλασική αθηναϊκή γειτονιά, με απλές, λειτουργικές πολυκατοικίες. Αυτό που μου αρέσει είναι η αναρχία του κάθε ένοικου, που κάνει ό,τι θέλει στο μπαλκόνι του. Βάζει τέντες σε ό,τι χρώμα θέλει, ντουλάπες, ψησταριά για να σουβλίσει 3 αρνιά και, φυσικά, τα Χριστούγεννα τουλάχιστον 3 Αϊ-Βασίληδες και 12 ταράνδους με φωτάκια. Εκτός από αυτά, φυσικά μου αρέσει πολύ και η πρόσοψη του Χίλτον από τον Μόραλη – κάτι που μοιάζει με ιερογλυφικά που θα έβλεπες σε πυραμίδα της Αιγύπτου. q Η διαδρομή που κάνω πιο συχνά είναι από το σπίτι μέχρι το Σύνταγμα. Είναι μια διαδρομή με πολύ θόρυβο, συνεπώς δεν μπορείς να μιλάς στο κινητό ή να ακούς μουσική. Οπότε, παραδόξως, καθαρίζει το μυαλό σου. Το καλύτερο είναι, όπως φτάνεις Σύνταγμα, να πετύχεις την αλλαγή φρουράς των τσολιάδων, γιατί για 500 μέτρα περπατάς μαζί τους. Οι καλύτεροι εκπρόσωποι του αρσενικού γένους κι εγώ. Είναι λίγο σαν το Μinistry of Silly Walks των Μonty Ρython.

από τον δημήτρη κυριαζή

Μπαίνω στο λεωφορείο και επικρατεί σχετική αναστάτωση / όχι κάτι το φοβερό, δύο ελεγκτές ζητούν να δουν τα εισιτήρια των επιβατών / μια γυναίκα που αποφεύγω να κοιτάξω κι έτσι δεν μπορώ να σας πω πόσων χρονών ήταν για να προχωρήσω σε μια περισσότερο ακριβή περιγραφή αποδέχεται αξιοπρεπώς και ίσως με κάποια ντροπή το γεγονός ότι δεν έχει εισιτήριο / δεν προσφεύγει σε δικαιολογίες, δεν παριστάνει την έκπληκτη, «πού στο καλό είναι, μα το χτύπησα, σας ορκίζομαι», και ακολουθεί πρόθυμα τους ελεγκτές στην επόμενη στάση για να της κόψουν το σχετικό πρόστιμο κ.λπ., κ.λπ. / όταν οι πόρτες κλείνουν ξεκινάει ο σχετικός κανιβαλισμός: «πού θα πάμε ως χώρα αν δεν χτυπάμε ένα εισιτήριο», «εγώ, αν δεν είχα εισιτήριο, θα προτιμούσα να πάω με τα πόδια, παρά να με πιάσουν», «μα, τα εισιτήρια εδώ είναι πάμφθηνα, ξέρετε πόσο κοστίζει μια εβδομαδιαία κάρτα στο Παρίσι;» κ.λπ. / γενικά, το κλίμα είναι συγκαταβατικό και η συζήτηση δείχνει να φθίνει, μέχρι που μια κυρία κοντά στα 60 αποφασίζει να πει τη γνώμη της: «Tα εισιτήρια σας πείραξαν; Όταν πληρώνετε διόδια στους Μπόμπολες και στους μεγαλοεργολάβους, γίνεστε ποτέ τόσο επικριτικοί;» / τη συνέχεια την ξέρετε: οι «άλλοι» απάντησαν, όμως η γυναίκα είχε «φορτώσει» και δεν μπορούσε να σταματήσει με τίποτα, ήταν πια εντελώς έξαλλη / «και γιατί να πληρώνεις εισιτήριο, όταν στη λωρίδα αποκλειστικής κυκλοφορίας μπαίνουν ανενόχλητα Ι.Χ. και ταξί και η Αστυνομία δεν κάνει τίποτα; Γιατί να φτάσω εγώ στο σπίτι μου 20 λεπτά αργότερα επειδή κάποιος δεν κάνει καλά τη δουλειά του;» / όσο κι αν ήμουν προετοιμασμένος, το επιχείρημα της γυναίκας με άφησε εμβρόντητο / ο αιφνιδιασμός ήταν τέλειος: κι εμένα με απασχολεί η γενικευμένη αδιαφορία της Τροχαίας και της Αστυνομίας στα δικαιώματα των πεζών ή των ανθρώπων που κινούνται με μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι αυτός είναι ένας λόγος για να μη χτυπάς εισιτήριο / στην πραγματικότητα, πίστευα και πιστεύω ακριβώς το αντίθετο: όσο περισσότεροι γινόμαστε αυτοί που χρησιμοποιούμε συνειδητά ή από ανάγκη λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό και τραμ, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μας προσέξει το κράτος, τα υπουργεία κ.λπ. / αλλά κανένα κράτος δεν θα ασχοληθεί μαζί σου, όσο επικρατεί στις συγκοινωνίες το γνωστό μπάχαλο / κι αν δεν χτυπάς εισιτήριο, πέρα από το γεγονός ότι μπορεί να βρεθείς στην άβολη θέση της γυναίκας που την «έπιασαν» οι ελεγκτές, δεν υπάρχεις πουθενά, δεν καταγράφεσαι ως επιβάτης και κανείς δεν θα σε λάβει υπ’ όψιν του ποτέ / για να μη μιλήσουμε για το επιχείρημα κάποιων δήθεν «αριστερών» που τάσσονταν υπέρ του «δεν πληρώνω» με το πρόσχημα τότε των ακριβών κομίστρων (σήμερα η Αθήνα πρέπει να διαθέτει το πιο φτηνό εισιτήριο και την πιο φτηνή κάρτα απεριορίστων διαδρομών στην πάλαι ποτέ «δυτική» Ευρώπη), ξεχνώντας ότι η πριμοδότηση της λαθρεπιβίβασης αυξάνει τα ελλείμματα και δίνει άλλοθι στους εκάστοτε κυβερνώντες για απολύσεις, περαιτέρω υποβάθμιση των ήδη υποβαθμισμένων υπηρεσιών και, τελικά, αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων / όμως ήθελα να αφηγηθώ το παραπάνω επεισόδιο και για έναν ακόμα λόγο, που έχει κάποια σχέση και με τις εκλογές της Κυριακής: πόσο πιο συχνά στην Ελλάδα του 2015 πέφτεις πάνω σε συζητήσεις και διαπληκτισμούς όπου κάθε σύστημα ή δομή λογικής σκέψης έχει καταρρεύσει / δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ούτε στα αυτονόητα πια (βγαίνει ο ήλιος από την Ανατολή;) και το αυτονόητο (να χτυπάς το εισιτήριο στο λεωφορείο) μπαίνει σε καθεστώς αμφισβήτησης επειδή η Τροχαία δεν αστυνομεύει επαρκώς τους λεωφορειόδρομους.

Ιλίσια

γειτονιά

(το τέλος της λογικής σε ένα τυχαίο αθηναϊκό λεωφορείο)

q Μένω στα Ιλίσια. Για την ακρίβεια, στον λογαριασμό της ΔΕΗ γράφει περιοχή Χίλτον. Έχει μία χλιδή. Λες, μένω στο Χίλτον. Όμως το διαμέρισμά μου είναι το αντίθετο του Χίλτον. Είναι σε ένα υπερυψωμένο ισόγειο. Που είναι ένα τσικ καλύτερο από ισόγειο και δύο τσικ καλύτερο από γιάφκα. Επειδή είμαι περικυκλωμένος από πολυκατοικίες, ο ήλιος χτυπάει το διαμέρισμα μου 45 δευτερόλεπτα τη μέρα. Οπότε, όταν σκάει, απλώς σταματάς τα πάντα και μετατρέπεσαι σε φυτό .

q Αγαπημένο μου σημείο στη γειτονιά, ο κινηματογράφος Αθήναιον. Δούλευα εκεί για 2 χρόνια. Αυτό που μου αρέσει πιο πολύ σε αυτό τον κινηματογράφο είναι ότι οι μαρκίζες είναι ακόμα ζωγραφισμένες από έναν άνθρωπο που είχα τη χαρά να γνωρίσω και να έχω και μια ζωγραφιά του στο σπίτι μου από την ταινία House of the flying daggers. Το βρόμικο στη Μιχαλακοπούλου. H κάβα Cava Canava. Αυτό που ξεχωρίζω στη συγκεκριμένη κάβα είναι η υπηρεσία delivery. Σου δίνουν μπρελόκ κλειδάκι με το τηλέφωνό τους για να το έχεις πάντα μαζί σου για ώρα ανάγκης. Το μαγαζί, όμως, που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι το κλασικό μαγαζί γειτονιάς που ποτέ δεν στεριώνει. Που κάθε 6 μήνες αλλάζει. Που από pet shop γίνεται μαγαζί με βιολογικά προϊόντα και από μπεργκεράδικο μετατρέπεται σε μαγαζί με ηλεκτρονικά τσιγάρα. Κάθε φορά που κλείνει, έχεις ένα σασπένς για το τι μπορεί να εμφανιστεί εκεί. Αν και ξέρεις ότι ο χώρος αυτός είναι καταραμένος. q Λατρεύω τους μουσικούς που περνάνε απ’ τον δρόμο με κλαρίνο και ακορντεόν και ο κόσμος τούς πετάει κέρματα από τα μπαλκόνια. Είναι κάπως μια γηπεδική στιγμή. Κάποιες φορές περνάει μόνο ο τύπος με το ακορντεόν και παίζει το σάουντρακ από τον Νονό. Είναι τέλειο γιατί για λίγο νιώθεις ότι είσαι μαφιόζος και θα έρθει κάποιος να σου ζητήσει μια χάρη.

Στο μυαλό*

του Έλληνα ψηφοφόρου *και στο υποσυνείδητο

Πώς η επικοινωνία επηρεάζει το εκλογικό σώμα και ποιες είναι οι στρατηγικές πίσω από τις φετινές καμπάνιες; Υπάρχει ένα ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται τα κόμματα και προσελκύουν ψηφοφόρους ή τελούμε εν πλήρει συγχύσει; Πώς θα συμπεριφερθεί το μεγάλο ποσοστό των αναποφάσιστων; Γράφουν οι: Αργυρώ Μποζώνη Τίνα Μανδηλαρά Ανδρονίκη Κολοβού Φωτογραφίες: SOOC.gr

συμμετέχουν: γιώργος φλέσσας, διευθύνων σύμβουλος civitas | ακησ γεωργακελλοσ, συμβουλοσ επικοινωνιασ και στρατηγικησ stratego | νικοσ κοψιδασ, client service director ikon porter novelli | τασοσ κορωνακησ, υπευθυνοσ πολιτικου σχεδιασμου συριζα | κωστησ κορνετησ, επικουροσ καθηγητησ τμηματοσ ισtoριασ πανεπιστημιου brown, ηπα | γιωργοσ δερτιλησ, ιστορικοσ και ομοτιμοσ καθηγητησ ιστοριασ του πανεπιστημιου αθηνων | γιωργοσ πολιτησ, επικουροσ καθηγητησ κοινωνικησ φιλοσοφιασ πανεπιστημιου αθηνων | λευτερησ κουσουλησ, πολιτικοσ επιστημονασ

Εκλογές 2015:

Επικοινωνώ, άρα υπάρχω

Πώς λειτουργεί η επικοινωνία των κομμάτων σε κρίσιμες προεκλογικές περιόδους σαν αυτήν που διανύουμε; Πώς η κρίση, τόσο η ιδεολογική όσο και η οικονομική, επηρεάζει την τακτική των επικοινωνιολόγων; Από την Αργυρώ Μποζώνη

Τα εργαλεία της πολιτικής επικοινωνίας σήμερα είναι πολλά, αλλά και τα καλύτερα εργαλεία να σας δώσω εγώ, αν δεν έχετε σχέδιο, αν δεν έχετε άποψη, αν δεν έχετε όραμα, τι να σας κάνουν αυτά από μόνα τους;

20 lifo – 15.1.15

ν υπήρχε γνωμικό για τις εκλογικές αναμετρήσεις, αυτό θα ήταν το «επικοινωνώ άρα υπάρχω». Η πολιτική επικοινωνία είναι τόσο παλιά όσο οι εκλογές. Γεννήθηκε με τις ντουντούκες και τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια κι έγινε «επιστήμη» όχι πολλές δεκαετίες νωρίτερα, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Ήταν μόλις το 1981 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου πρώτος χρησιμοποίησε τις τεχνικές που χρησιμοποιούσαν στην Αμερική σε ό,τι αφορά και τη δομή και τα μέσα της εκστρατείας την οποία έκανε. Το σύνθημα ήταν μια λέξη, «αλλαγή», ίσως το πιο επιτυχημένο σε όλη την περίοδο της Μεταπολίτευσης, και ο τρόπος ήταν περίπου εκατό διαφορετικές αφίσες σε μια εποχή που δεν είχε απελευθερωθεί η τηλεόραση. Και αν τότε η επιτυχημένη καμπάνια σήμαινε ένα πετυχημένο σύνθημα, η μεγάλη επανάσταση έγινε στην πολιτική επικοινωνία στην Ελλάδα τέλη του 1989, οπότε απελευθερώθηκε η τηλεόραση και πλέον μπορούσαμε να έχουμε τηλεοπτικά σποτ. Και μετά ήρθαν οι Γάλλοι, συγκεκριμένα ο Σεγκελά, κατευθείαν από το λαμπρό πεδίο επιτυχιών του Μιτεράν, για να αναλάβει την καμπάνια της Μελίνας, η οποία κονταροχτυπήθηκε με μια άλλη επιτυχημένη καμπάνια της εποχής, αυτή του Αντώνη Τρίτση, όπου ακουγόταν το σκρατς-σκρατς της υπογραφής του και ο ίδιος πόζαρε με το σακάκι στον ώμο, στυλ το οποίο μετά προσπάθησαν να αντιγράψουν όλοι οι πολιτικοί. Και μετά τους Γάλλους ήρθαν οι Αμερικανοί. Και το lifestyle. Και όλα υποχώρησαν μια μέρα του 2009, μετά τις εκλογές, όταν η κρίση χτύπησε για τα καλά την πόρτα μας. Από αυτό το σημείο, τις εκλογές του 2009, μας λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Civitas Γιώργος Φλέσσας, η πολιτική επικοινωνία έχασε τη συγκρότηση που είχε πριν και ξέπεσε σε επίπεδο εντυπώσεων. «Η γνώμη μου είναι ότι σήμερα έχουμε πάει πολύ πίσω και τη λέω σε όλους τους τόνους. Αλλά επειδή η πολιτική επικοινωνία είναι παρακολούθηση της πολιτικής στρατηγικής και του πολιτικού λόγου, έχουμε πάει πίσω και εκεί. Και επειδή έχουμε πάει πίσω εκεί, προφανώς συμπαρασύρονται και όλα τα άλλα. Τα εργαλεία της πολιτικής επικοινωνίας σήμερα είναι πολλά, αλλά και τα καλύτερα εργαλεία να σας δώσω εγώ, αν δεν έχετε σχέδιο, αν δεν έχετε άποψη, αν δεν έχετε όραμα, τι να σας κάνουν αυτά από μόνα τους;». «Η πολιτική επικοινωνία εξελίσσεται, κυρίως ως προς τις τεχνικές και τα μέσα που χρησιμοποιούνται» λέει ο Άκης Γεωργακέλλος, σύμβουλος Επικοινωνίας & Στρατηγικής της Stratego. «Βέβαια, λόγω της οικονομικής κατάστασης, οι καμπάνιες έχουν γίνει πιο “φτωχές”. Το Ίντερνετ και τα social media αποκτούν όλο και σημαντικότερο ρόλο και στην Ελλάδα, ακόμα όμως όχι κεντρικό. Κόμματα και υποψήφιοι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική επικοινωνία είναι διαδικασία διαρκής, όχι ευκαιριακή/προεκλογική. Επίσης, (πρέπει να) αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι μια σειρά από μαγικά κόλπα που διαμορφώνουν εικονική πραγματικότητα και κάνουν το άσπρο-μαύρο. Είναι μια συστηματική προσπάθεια να εφαρμόσεις τη στρατηγική σου, να προβάλεις τα πλεονεκτήματά σου και τα μειονεκτήματα του αντιπάλου, να κάνεις κατανοητό τον πολιτικό σου λόγο, να περάσεις τα μηνύματά σου και να επικοινωνήσεις αποτελεσματικά, απευθυνόμενος και στη λογική και στο συναίσθημα του πολίτη. Η πολιτική (πρέπει να) προϋπάρχει της επικοινωνίας. Ο τελικός στόχος, βέβαια, παραμένει σταθερά o ίδιος. Απλά και κυνικά: πείσε όσο περισσότερους μπορείς να σε ψηφίσουν». «Η επικοινωνία είναι σαν τον αέρα. Είναι παντού και δεν μπορείς να την εμποδίσεις να πηγαίνει παντού ή να την εμποδίσεις και να μη πάει κάπου, είτε θέλεις, είτε δεν θέλεις» λέει ο Νίκος Κοψιδάς, Client Service Director της ΙΚΟΝ Porter Novelli. «Η ουσιαστική αλλαγή που έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια είναι τα πολλά επίπεδα μιας καμπάνιας. Η καμπάνια σήμερα είναι μεν ένας κορμός, αλλά έχεις να δουλέψεις με πάρα πολλά παρακλάδια, ειδικά με τα social media. Τwitter και facebook είναι ισχυρά μέσα, αρκεί να ξέρεις πώς να τα χρησιμοποιείς. Συχνά βλέπουμε να χρησιμοποιούνται σαν να είναι αποκομμένα από την υπόλοιπη ζωή και την πραγματικότητα ή να μην υπάρχει κατεύθυνση και προσδιορισμένες ανάγκες ενός υποψηφίου.

Μπορεί μέσα στα χρόνια πολλοί πολιτικοί να έχουν βελτιώσει την εικόνα τους και να φροντίζουν να είναι συνεπείς, αλλά σε γενικές γραμμές νομίζω ότι οι Έλληνες πολιτικοί έχουν πολύ περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους για πράγματα που δεν ξέρουν. Δυστυχώς, την επικοινωνία την ξέρουν όλοι. Κι αυτό δεν τους επιτρέπει να εμπιστεύονται τους ειδικούς. Και το ότι τα επιτελεία, τα συγκροτημένα στρατηγεία και οι ομάδες δεν δουλεύουν μαζί παρά μόνο στις εκλογές και όχι κατά τη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου επιτείνει το πρόβλημα της κατεύθυνσης αλλά και του προσδιορισμού των αναγκών που υπάρχουν». «Οι πολιτικοί στην Ελλάδα τείνουν να είναι ξερόλες. Επομένως, αυτό οδηγεί στο να μη δουλεύουν επαγγελματικά, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι οποίες, αν υποθέσουμε ότι ο κόσμος που ασχολείται με την πολιτική στην Ελλάδα, και βάζω μέσα και την αυτοδιοίκηση, τους δήμους, την περιφέρεια, φτάνει τους 500, είναι 10-15, ένα ποσοστό της τάξης του 2-3%» λέει ο Γιώργος Φλέσσας. «Επίσης, πλην εξαιρέσεων, οι Έλληνες δεν είναι τόσο πειθαρχημένοι, όσο οι ξένοι πολιτικοί. Και τα κοινωνικά δίκτυα στην Ελλάδα δεν τυγχάνουν σωστής εκμετάλλευσης γιατί βρίσκονται στα χέρια ερασιτεχνών. Επίσης, μία, κατά τη γνώμη μου, πολύ χαρακτηριστική τάση των σοβαρών ανθρώπων είναι να λένε “δεν ξέρω”. Επειδή τα πράγματα πλέον είναι πολύ σύνθετα και πολλά, δεν μπορείς να είσαι ειδικός σε όλα. Εξού κι εγώ πιστεύω πάντοτε στην αξία της ομάδας, ιδίως όταν μιλάμε σε μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο χώρας, μεγάλων κομμάτων και πολιτικών, οι οποίοι θέλουν να έχουν μεγάλη απήχηση. Όλοι αυτοί χρειάζονται ομάδες από πίσω τους. Ο καθένας μπορεί να πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι ο καλύτερος». «Στον ΣΥΡΙΖΑ», λέει ο υπεύθυνος πολιτικού σχεδιασμού Τάσος Κορωνάκης, «δεν συνεργαζόμαστε με διαφημιστική. Η βασική ομάδα που δουλεύει τις εκλογές έχει χτιστεί χρόνο με τον χρόνο, τη μία εκλογική περίοδο μετά την άλλη. Σε αυτές τις εθνικές εκλογές εμείς προσπαθήσαμε, μέσα από την καμπάνια, με έναν ήπιο τρόπο, αντιλαμβανόμενοι την ένταση του κόσμου, να μη συμβάλουμε σε αυτή την ένταση, αλλά να απευθυνθούμε και σε κόσμο παραέξω. Αυτό που βοηθάει πολύ στη δική μας καμπάνια είναι ότι έχουμε μεγάλη επιρροή σε νεανικά στρώματα και χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο με πολύ πιο διαδραστικό τρόπο από την αρχή. Όχι δηλαδή με το να βάζουμε απλώς χιλιάδες καταχωρίσεις παντού, σκορπώντας χρήματα. Και γι’ αυτό κάνουμε και πράγματα που δεν τολμούν να κάνουν άλλοι. Δηλαδή, η συνέντευξη στο Τwitter του Αλέξη Τσίπρα ήτανε ένα ρίσκο. Το κάναμε κι έφτασε μέχρι νούμερο δύο, νούμερο τρία παγκόσμια. Αυτό είναι ένα πράγμα που δεν γίνεται εύκολα. Δύο ώρες πριν ξεκινήσει η συνέντευξη, ήταν νούμερο ένα tweet στην Ελλάδα. Σήμερα τα social media είναι πια οικεία στον κόσμο γιατί τα χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του. Και σου δίνουν τη δυνατότητα να έχεις feedback πολύ γρήγορα». ίγες μόλις ημέρες πριν από τις εκλογές, τα κόμματα και τα επιτελεία έχουν σχεδόν ανοίξει όλα τους τα χαρτιά. Αν τις παρατηρήσει κάποιος προσεκτικά, μοιάζουν με debate χωρίς κοινό. Ή χωρίς να υπολογίζουν το κοινό. Σε αυτή την αναμέτρηση είναι πολύ συμπυκνωμένος ο χρόνος και δεν υπάρχει, δυστυχώς, διάθεση και δυνατότητα να φτάσει κανείς παραπέρα, να ανοίξει την ατζέντα – υπάρχει το άγχος να «προλάβουμε». Να προλάβει ο καθένας να κάνει όλα αυτά που σε άλλες συνθήκες θα συζητούσαμε πιο χαλαρά. «Το “Never explain, never complain, always keep your promise” δεν το τηρεί καμία καμπάνια» λέει ο Νίκος Κοψιδάς. «Το μυστικό στις καμπάνιες είναι η επίγευση, όπως σε ένα καλό κρασί. Αυτό, δηλαδή, που σου έρχεται στο μυαλό όταν αποφασίζεις, αυτό που θα σκεφτείς και θα έχεις πάνω στη γλώσσα σου είτε το συνειδητοποιείς είτε όχι. Όλο αυτό είναι η επικοινωνία, μια καθαρά συναισθηματική επιστήμη. Όταν έρθει η ώρα της ψήφου, δεν θα θυμηθείς κανένα αστείο, γιατί κάποια στιγμή το αστείο στην πολιτική σε εκδικείται, καθώς στο τέλος της μέρας το υποσυνείδητό σου λέει ότι αυτό που πας να κάνεις είναι κάτι συνειδητό και όχι αστείο. Ο κόσμος επηρεάζεται από τις καμπάνιες χωρίς να το καταλάβει. Οι καμπάνιες που βλέπω σε αυτές τις εκλογές βγάζουν άγχος, δεν έχουν αυτοπεποίθηση, δεν είναι πρακτικές, δεν

προσφέρουν λύση και δεν δείχνουν εμπιστοσύνη για τα πρόσωπα που κρύβονται πίσω από αυτές. Είναι σαν να μην έχουμε μάθει τίποτε όλα αυτά τα χρόνια κι αυτό μας δείχνει πόσα χρόνια πίσω έχουμε πάει. Ειδικά όταν συνειδητοποιεί κανείς και πόσα γίνονται γύρω μας στον πλανήτη». «Η Νέα Δημοκρατία», λέει ο Άκης Γεωργακέλλος, «επενδύει στην καλλιέργεια της αίσθησης ότι η κυβέρνηση έβαλε τα πράγματα σε σειρά και στην ανησυχία που προκαλεί σε μέρος του εκλογικού σώματος το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήθελε να κερδίσει αναποφάσιστους και ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, οι οποίοι προτιμούν κυβέρνηση με κορμό ΝΔ παρά ΣΥΡΙΖΑ. Η στρατηγική της στόχευση δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη στην πράξη πάντως. Χτίζει την καμπάνια της γύρω από τον κ. Σαμαρά, αλλά, ταυτόχρονα, για πρώτη φορά ο δεύτερος στις δημοσκοπήσεις δεν επιθυμεί debate με τον πρώτο. Ο ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει ιδίως σε όσους έχουν κουραστεί από τον παλιό δικομματισμό και όσους θεωρούν ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν και αποζητούν κυβερνητική αλλαγή. Γι’ αυτό και σε σχέση με τις ευρωεκλογές δεν προβάλλει πλέον τόσο την Αριστερά, όσο την ελπίδα. Το Ποτάμι επιδιώκει να εκφράσει τους “κανονικούς πολίτες” και τους απογοητευμένους από τους παραδοσιακούς πολιτικούς. Το σλόγκαν του, αν και μακροσκελές, συμπυκνώνει εύστοχα αυτό που θέλει να πει. Το ΚΚΕ στοχεύει στην κομματική του συσπείρωση. Το ΠΑΣΟΚ, προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσει τη σταθερή του θέση, θέλει να εμφανιστεί ως ο αξιόπιστος κυβερνητικός εταίρος. Οι ΑΝ.ΕΛ. επιδιώκουν επίσης να εμφανιστούν ως “αναγκαίο” μέλος της επόμενης κυβέρνησης, απευθυνόμενοι βέβαια σε τελείως διαφορετικό κοινό. Με μια καμπάνια-έκπληξη έχουν ξαναμπεί στο παιχνίδι του 3%. Η Χρυσή Αυγή δεν έχει τόσο έντονη παρουσία αυτήν τη φορά, αλλά μένει να φανεί αν το εκλογικό της ποσοστό θα υπερβαίνει το δημοσκοπικό, όπως αρκετοί πιστεύουν. Το ΚΙΔΗΣΟ απευθύνεται ιδίως στο παραδοσιακό ΠΑΣΟΚ. Η ΔΗΜ.ΑΡ. επιχειρεί να αποκτήσει ξανά πολιτική

ταυτότητα, αλλά μάλλον είναι αργά». «Το χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών», λέει ο Γιώργος Φλέσσας, «είναι ότι, παρά το γεγονός πως τα προβλήματα είναι εκρηκτικά, από το ασφαλιστικό σύστημα, τη δημόσια διοίκηση, την ανεργία, μέχρι και την έλλειψη επενδύσεων, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, τη γραφειοκρατία και το κτηματολόγιο, κανένας δεν τα συζητάει αυτήν τη στιγμή. Αυτά είναι πραγματικά τα ζητήματα που θα έπρεπε να συζητιούνται. Μιλάμε για ζητήματα που είναι απολύτως συγκεκριμένα και λυμένα σε όλο τον κόσμο, ή τουλάχιστον σε όλο τον προοδευμένο κόσμο. Και αυτά συζητιούνται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου των άλλων χωρών. Δεν είναι ποδοσφαιρικό το θέμα ή θεολογικό. Η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται οι εκλογές είναι μεγάλο θέμα. Όλα έχουνε επικεντρωθεί σε έναν συναισθηματισμό, είτε από την πλευρά του φόβου, είτε από την πλευρά της δυσαρέσκειας. Επομένως, οι εκλογές θα γίνουν χωρίς καμία ουσιαστική συζήτηση, με πολύ λίγες λογικές διαστάσεις μέσα στον πολιτικό λόγο και στον δημόσιο διάλογο. Άρα, από εκεί και μετά, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά τους, καθετί το οποίο θα συμβαίνει θα είναι μία διαρκής έκπληξη για τους πολίτες και θα επιτείνει τη σύγχυση. Η κρίση έπρεπε να έχει βοηθήσει και σε όρους ουσίας και σε όρους επικοινωνίας και είναι μεγάλη ευθύνη και των πολιτικών κομμάτων και των μέσων ενημέρωσης, τα οποία είναι παρακολουθήματα των κομμάτων και θα έπρεπε να βοηθούν τους πολίτες να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Σήμερα ακούς από τους ανθρώπους απίθανα πράγματα, τα οποία λέγονται μάλιστα και με απόλυτη βεβαιότητα και πάθος. Και μιλάμε για τρελούς παραλογισμούς. Αυτό το πράγμα, λοιπόν, σημαίνει ότι η σύγχυση στο μυαλό των ψηφοφόρων δεν έχει ξεκαθαρίσει. Ο μέσος ψηφοφόρος δεν είναι ωφελημένος από αυτόν το διάλογο. Δεν ωφελείται, απλώς επιβεβαιώνει τις θέσεις ή την ημιμάθεια που έχει σε διάφορα θέματα».

Πιστεύουμε σε κάτι τελικά;

Το χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών είναι ότι, παρά το γεγονός πως τα προβλήματα είναι εκρηκτικά, κανένας δεν τα συζητάει αυτήν τη στιγμή.

Υπάρχει, στ' αλήθεια, μια συγκεκριμένη ιδεολογία την οποία υπηρετεί κάθε ελληνικό κόμμα; Στο παρανοϊκό τοπίο των φετινών εκλογών, ποια «πιστεύω» καθορίζουν τις αποφάσεις μας; Από την Τίνα Μανδηλαρά ταν το μυαλό σταματά να στρέφεται προς συγκεκριμένη κατεύθυνση και γυρίζει προς τα μέσα –στο λεγόμενο «σημείο ωμέγα»–, τότε δεν υπάρχει κάτι άλλο εκτός από τον παροξυσμό. Το μυαλό και η ψυχή, αντιδρώντας στην πολλαπλή πραγματικότητα, ξεσπούν σε έναν παρανοϊκό σπασμό, κι είναι εδώ όπου όλα τα λογικά εργαλεία εξαντλούνται. Τουλάχιστον έτσι κατέγραψε την αντίδραση στην πολιτική πραγματικότητα, στο άκρως συμβολικό και επίσης άκρως αριστουργηματικό εγχείρημά του, ο σπουδαίος Ντον ΝτεΛίλλο. Κάπως έτσι, σαν το «σημείο ωμέγα» της σύγχρονης μεταπολιτευτικής ιστορίας, περιγράφεται και το τοπίο των σημερινών εκλογών. Παρανοϊκό, αδυσώπητο, αδιευκρίνιστο, αδύνατο να καταγραφεί ακόμη και με νεολογικούς όρους, έρχεται προφανώς να σημάνει το τέλος της μεταπολιτευτικής ευμάρειας. Σε σχέση με προηγούμενες εποχές, που η αλλαγή της κυβερνητικής σκυτάλης –αν εξαιρέσεις ίσως το 1981– σήμαινε απλώς την αλλαγή του ονόματος στην κυβερνητική ατζέντα και όχι ουσιαστική διαφορά στη χάραξη πολιτικής, αυτήν τη φορά τα σημαίνοντα είναι πολλαπλά: σε ποιον βαθμό όμως η ιδεολογία, που δεν φάνηκε να χαράζει σαφείς διαχωριστικές γραμμές στη μεταπολιτευτική ιστορία, ευνοεί ακόμη περισσότερο τη σύγχυση; Προς τι ο ξαφνικός διχασμός και η πόλωση; Πώς ξαναμπήκε στην προεκλογική ατζέντα το δίλημμα Αριστερά-Δεξιά, με κοινό ωστόσο αποδέκτη την «αγία ελληνική οικογένεια»; Όλα αυτά τα ερωτήματα τίθενται ταυτόχρονα στη σημερινή εκλογική πραγματικότητα στην Ελλάδα, που προς το παρόν επιδεικνύει σύγκρουση, σύγχυση, μπέρδεμα ρόλων. Σύγκρουση ανάμεσα στα δύο κυρίαρχα κόμματα, σύγχυση ως προς την πολιτική που υιοθετείται και μπέρδεμα ρόλων, ειδικά από τους πολιτικούς που δείχνουν να αλλάζουν κομματικούς σχηματισμούς με πρωτοφανή άνεση. Αν κάποτε στην πολιτική επικρατούσε η παραδοχή συγκεκριμένων ιδεολογιών και πολιτικών στρατοπέδων, σήμερα οι όροι έχουν πρακτικά εκπέσει. Η ιδεολογική σύγχυση που επικράτησε από τα δύο κυρίαρχα κόμματα όλη την επο-

χή της Μεταπολίτευσης, σε συνδυασμό με τη φαινομενική ευμάρεια, λειτούργησε μάλλον επικαλυπτικά για κάθε λογής παθογένεια: τον υφέρποντα συντηρητισμό έως και φασισμό, τον λαϊκισμό, την εμμονική προσκόλληση στην πλέον αδιανόητη συντηρητική μέγγενη. Διαπιστώσεις που χαρακτηρίζουν τη σημερινή εποχή, η οποία φαίνεται να επιστρέφει κυκλικά στο πιο αναχρονιστικό ηθικοπολιτικό μοντέλο που γνώρισε η ιστορία της χώρας (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια, αγιοποίηση Παΐσιου κ.λπ.). Επιπλέον, εκλείπουν πια και τα κυρίαρχα σύμβολα που υποκατέστησαν την κυρίαρχη ιδεολογία. Η εικοσαετία που κατέγραψε την εναλλαγή του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στην εξουσία δεν προκάλεσε σαφή ρήγματα στο εποικοδόμημα, ούτε άνοιξε μεγάλες συζητήσεις, παρά εισήγαγε καινοφανή και πιασάρικα επιχειρήματα, που ωστόσο σήμερα δεν τίθενται στην πολιτική κονίστρα ούτε καν με τη μορφή των ευχάριστων διαλειμμάτων. Κανένας ιδεολογικός μανδύας δεν είναι πλέον ικανός να χρωματίσει ικανοποιητικά το εγχώριο πολιτικό σύστημα και, κυρίως, να διαπεράσει τον εκλογικό ιστό, με αποτέλεσμα να είναι ακόμα εντονότερη η σύγχυση. Τα πολιτικά μορφώματα δεν είναι ικανά να περιγράψουν αυτό που συμβαίνει ούτε καν σε επίπεδο παραδείγματος –όπως θα ήθελε ο Τόμας Κουν–, ενώ οι πολιτικές θέσεις φαίνονται σταδιακά να εκπίπτουν εξαιτίας του επείγοντος της οικονομίας. Τι σημασία, λένε πλέον, έχει η πολιτική, πόσο μάλλον η ιδεολογία, όταν η κατάσταση στην οικονομία πιέζει; Η παλιά πεποίθηση των μαρξιστών περί οικονομικού ντετερμινισμού επανέρχεται με τον πλέον απαρχαιωμένο τρόπο στο προσκήνιο, όπως ακριβώς επιστρέφουν νεοφιλελεύθερα σύμβολα παλιάς κοπής, ακριβώς επειδή και για τις δύο αυτές θέσεις προτεραιότητα είναι η οικονομία. Προφανώς, λοιπόν, ο νεοσυντηρητισμός που χαρακτηρίζει όλο το φάσμα της νεοελληνικής κοινωνίας απ’ άκρη σ’ άκρη είναι απόρροια της απουσίας ιδεολογικού προτάγματος, μια απουσία που υπερκαλύφθηκε από τη φενάκη της μεταπολιτευτικής ευωχίας. Οπότε, στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν είναι η καθαυτό αποϊδεολογικοποίηση, αλλά το γεγονός ότι λειτούργησε ως περίτεχνο ένδυμα σε έναν βασιλιά που στην πραγματικότητα ήταν ανέκαθεν γυμνός: εξού και το ότι το εκλογικό 15.1.15 – lifo

Εκλογές 2015:

9 οκτωβρίου 2014 Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στη δεύτερη μέρα συζήτησης στην Ολομέλεια του αιτήματος της κυβέρνησης για ανανέωση της εμπιστοσύνης της Βουλής. Φωτό: Μενέλαος Μυρίλλας / SOOC

22 lifo – 15.1.15

Η Νέα Δημοκρατία επενδύει στην καλλιέργεια της αίσθησης ότι η κυβέρνηση έβαλε τα πράγματα σε σειρά και στην ανησυχία που προκαλεί σε μέρος του εκλογικού σώματος το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

15.1.15 – lifo

Εκλογές 2015: σώμα αποδείχτηκε ο πιο απογυμνωμένος και δη απισχνασμένος δέκτης της πιο νεοσυντηρητικής ρητορικής, τέτοιας που αδυνατείς να πιστέψεις ότι απευθύνεται σε έλλογο ον. Γιατί ποιος, πραγματικά, μπορεί να δέχεται ασμένως την ακροδεξιά ρητορική της Δεξιάς και πώς ένας σώφρων Αριστερός να συμφωνήσει με τον παραληρηματικό ανορθολογισμό της Ραχήλ Μακρή; Καμία ιδεολογική ατζέντα δεν είναι ικανή να καταγράψει την ευτέλεια και την αποπνευματικοποίηση των σημερινών εκλογών, την ευκολία των συνθημάτων, ακόμα και το ατελείωτο τρολάρισμα που λειτουργεί ως υποκατάστατο οποιουδήποτε ανοιχτού διαλόγου.

Στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν είναι η καθαυτό αποϊδεολογικοποίηση, αλλά το γεγονός ότι λειτούργησε ως περίτεχνο ένδυμα σε έναν βασιλιά που στην πραγματικότητα ήταν ανέκαθεν γυμνός

24 lifo – 15.1.15

λλά τι φταίει που φτάσαμε σε τέτοιο σημείο ώστε οι προεκλογικές καμπάνιες να θεωρούνται κατώτερες και από αυτές των διαφημιστικών απορριμμάτων; Και, τέλος πάντων, όλα αυτά θα δημιουργούσαν θυμηδία, αν πραγματικά δεν μιλούσαμε για τις πιο κρίσιμες εκλογές της μεταπολιτευτικής περιόδου – που προφανώς σημαίνουν το τέλος της. «Είναι αυτές οι πιο δύσκολες εκλογές της Μεταπολίτευσης; Αυτές που θα σφραγίσουν το μόνιμα φημολογούμενο τέλος της;» αναρωτιέται σχετικά, μιλώντας στη LifΟ, ο Κωστής Κορνέτης, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Brown των ΗΠΑ, του οποίου το ερευνητικό έργο εστιάζει στα ιστορικοπολιτικά δεδομένα της Μεταπολίτευσης και το πρόσφατο βιβλίο του Children of the Dictatorship αντιπαραβάλλει το φοιτητικό κίνημα με άλλα κυρίαρχα κινήματα της εποχής. Όπως επισημαίνει, σχολιάζοντας τις επικείμενες εκλογές, ο ιστορικός Κορνέτης: «Για πρώτη φορά από το 1981, οπότε το ΠΑΣΟΚ πλασαριζόταν ως ριζοσπαστικό, σοσιαλιστικό κόμμα, και εν μέρει ήταν, πάμε για μια ανατροπή του πολιτικού παραδείγματος και όχι για απλή αλλαγή φρουράς. Όπως και τώρα, έτσι και τότε υπήρχε μεγάλη αναντιστοιχία ανάμεσα στη σκλήρυνση του ευρωπαϊκού Βορρά –με ηγέτιδα τη θατσερική Βρετανία– και τον Νότο σχετικά με τα οικονομικά. Και ο πολύς Ανδρέας μπορεί να είχε ξεχάσει το “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο”, αλλά λοξοκοιτούσε προς τα τριτοκοσμικά καθεστώτα και κινήματα και απαιτούσε εκβιαστικά μερίδιο στα μεσογειακά προγράμματα στήριξης. Με τσαμπουκά και δίκτυα. Γιατί η μεγάλη διαφορά ήταν πως τότε η αλλαγή παρατηρούνταν σε ολόκληρο τον Νότο, με τα σοσιαλιστικά κόμματα να παίρνουν το ένα μετά το άλλο την εξουσία: Μιτεράν, Παπανδρέου, Γκονθάλεθ, Κράξι. Σήμερα μόνο οι Ποδέμος θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως σύμμαχοι μιας αριστερής ελληνικής κυβέρνησης – και αυτοί με ένα πολύ μετριοπαθές οικονομικό πρόγραμμα. Θα μπορούσε, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει την ορμή του ’81; Πάμε για μια νέα αλλαγή; Και ένα βήμα παραπέρα: μπορεί η Ελλάδα να γίνει η ατμομηχανή για μια αλλαγή σε ολόκληρη την (μουδιασμένη) Ευρώπη; Θα το μάθουμε πολύ σύντομα». Σίγουρα, πάντως, η ψαλίδα Βορρά-Νότου είναι αντίστοιχη με το σημείο καμπής που χαρακτηρίζει συλλήβδην την Ευρώπη – όταν φάνηκε ο «οικονομισμός» να παίρνει το πάνω χέρι και τη θέση των πολιτικών να καταλαμβάνουν οι τεχνοκράτες και οι τραπεζίτες. Μοιάζει σχεδόν να ξεχνάμε ότι το ευρωπαϊκό όραμα στηρίχτηκε σε ένα πολιτικό πρόταγμα που καταρχάς είχε σκοπό να φέρει κοντά τους λαούς, κατά τα αμερικανικά πρότυπα, και κατόπιν να καταγράψει οικονομικά μεγέθη και να εισαγάγει κοινά νομίσματα. Γράφει ο Gerard Delanty στο ρηξικέλευθο βιβλίο του Επινοώντας την Ευρώπη: «Η ιδέα της Ευρώπης ως φιλελεύθερης δημοκρατικής κοινότητας λειτούργησε ουσιαστικά ως εφαλτήριο για την εκπόνηση ενός νέου προγράμματος πολιτικού και οικονομικού σχεδιασμού, αφού η οικονομία δεν μπορούσε να λειτουργήσει ως ηθική και πολιτική βάση. Η αξιωματική θέση την οποία κατέλαβε η κοινότητα στο τέλος της ιστορίας έχει βαθιές ρίζες στην παράδοση της ευρωπαϊκής διανόησης». Χωρίς πολιτική σκέψη ή, για την ακρίβεια, χωρίς δημοκρατικά προτάγματα, κοινά οράματα και αγώνες, τα έθνη-κράτη δεν μπορούν να κρατηθούν σε ένα συνολικό ευρωπαϊκό οικοδόμημα, κι αυτό είναι κάτι που, προφανώς, η σημερινή Ευρώπη το ξεχνά. Όπως επισημαίνει σχετικά και η Γουέντι Μπράουν, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, στο συλλογικό έργο Πού πηγαίνει η δημοκρατία: «Όσα και να ειπωθούν, ποτέ δεν θα είναι αρκετά: η φιλελεύθερη δημοκρατία, κυρίαρχη μορφή της ευρωατλαντικής νεωτερικότητας, δεν είναι παρά μια παραλλαγή των τρόπων νομής της πολιτικής εξουσίας που συμπεριλαμβάνονται στον αξιοσέβαστο ελληνικό όρο “δημοκρατία”. Δήμος + Κράτος = εξουσία του λαού, σε αντίθεση με την αριστοκρατία, την ολιγαρχία, την τυραννία, και επίσης με την κατάσταση εκείνων που έχουν αποικισθεί και κατακτηθεί». Αλλά πού είναι σήμερα τα δημοκρατικά αιτήματα που αναπόφευκτα επιβάλλει ο όρος, όταν όλες σχεδόν οι συζητήσεις στην Ευρώπη, και αναπόφευκτα και ο πρόσφατος διάλογος που βλέπουμε να εκτυλίσσεται σε κομματικό επίπεδο και στην Ελλάδα, προτάσσουν τα οικονομικά μεγέθη; Πού είναι οι κατακτήσεις, η συμ-

μετοχικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία του λόγου; Πόσο ακριβώς όλα αυτά συνάδουν με την ακροδεξιά ρητορική περί «λαθρομετανάστευσης» εκ μέρους της Δεξιάς αλλά και με την παραδοχή του Αλέξη Τσίπρα σε πρόσφατη συνέντευξη ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι ώριμη όσον αφορά την υιοθέτηση τέκνων από ομόφυλα ζευγάρια; Μιλώντας στη LifΟ, o Γιώργος Πολίτης, επίκουρος καθηγητής Κοινωνικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέας του βιβλίου Να σηκωθούμε όρθιοι - Η επανάσταση της κοινής λογικής, παραδέχεται πως «οι δύο κληρονόμοι του μεταπολιτευτικού διπολισμού μιλάνε μονότονα για την οικονομία. Θα τη χειριστούμε με δεξιό τρόπο, λέει ο ένας, θα τη χειριστούμε με αριστερό τρόπο, λέει ο άλλος. Και ως διά μαγείας, όλα τα άλλα θα λυθούν από μόνα τους. Μα, ό,τι και να λένε, τίποτα δεν θα πετύχουμε στην οικονομία ή οπουδήποτε αλλού, εάν πρώτα δεν αντιμετωπίσουμε τα δύο μεγάλα ηθικά και πολιτικά μας προβλήματα: την αναξιοκρατία και την ατιμωρησία. Αυτά είναι οι ρίζες του κακού. Αυτά τάισαν τα ελλείμματα και τα χρέη. Αυτά γέννησαν τη σπατάλη και την κακοδιαχείριση κι έσπρωξαν τη χώρα στα δεσμά των μνημονίων. Η Ελλάδα ναυάγησε οικονομικά επειδή κατέρρευσαν οι θεσμοί και οι κανόνες της μεταπολιτευτικής κοινωνίας. Ωστόσο, οι θεσμοί δεν συνιστούν μια στατική κατάσταση. Δεν διαθέτουν μια προκαθορισμένη μορφή. Αντίθετα, είναι δυναμικά σχήματα, αλλάζουν, μεταβάλλονται και αναπτύσσονται. Οι κοινωνίες μπορούν να αλλάξουν τους θεσμούς τους. Μέσα από αυτή την αλλαγή αλλάζουν οι ίδιοι οι άνθρωποι, αλλάζει ο κόσμος και η εικόνα των ανθρώπων για τον κόσμο. Κι όμως, για τις τολμηρές ηθικές και πολιτικές τομές που απαιτούνται για να βγει η χώρα μας απ’ τον βούρκο, οι δύο κληρονόμοι δεν είπαν λέξη. Ο προεκλογικός αγώνας συρρικνώθηκε σε υστερικές κραυγές για το χρέος και για τα δάνεια. Αυτό που αδυνατούν να κατανοήσουν είναι ότι η κοινωνία δεν χρειάζεται μόνο ψωμί. Πάνω απ’ όλα, χρειάζεται όνειρο. Πάνω απ’ όλα, χρειάζεται ελπίδα. Όποιος πολιτικός σχηματισμός το καταλάβει και θέσει ξανά την πολιτική μπροστά από την οικονομία και δώσει αυτή την ελπίδα, θα είναι ο πραγματικός νικητής των εκλογών. Αν όχι αυτών, των επόμενων». στόσο τα πράγματα φαίνεται να είναι μη αναστρέψιμα, στον βαθμό που το εκλογικό σώμα πρέπει να γοητευθεί και όχι να καθοδηγηθεί. Προέχει το αποτέλεσμα και όχι η διαδικασία. Και ποιο ακριβώς είναι το εκλογικό σώμα; Αυτό που θέλγεται από τα πατροπαράδοτα σύμβολα, που εμμένει στην ασφάλεια, που επιζητά τη θαλπωρή της προστασίας, με άλλα λόγια η «Αγία Οικογένεια». Ο επιφανής ιστορικός και ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Δερτιλής, ο οποίος έχει γράψει τη μνημειώδη Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920 (κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), επιμένει ότι η οικογένεια καθορίζει την ελληνική κοινωνία: «Αυτή η οικογένεια, όπως την περιγράψαμε, είναι ένα από τα σταθερότερα και μονιμότερα πολιτισμικά στοιχεία στα οποία στήριξαν την επιβίωσή τους οι ελληνικές κοινωνίες, όχι μόνο τον 20ό αιώνα, αλλά και γενικότερα στη νεότερη ιστορία τους. Και δεν εννοώ, φυσικά, την οικογένεια με τα γενικότερα χαρακτηριστικά της, όσα ισχύουν σε όλες τις κοινωνίες, αλλά και με τα ειδικότερα, όσα φαίνεται να προσιδιάζουν στην ελληνική κοινωνία, όντας σε αυτήν εντονότερα από αλλού: όσα επίσης προσιδιάζουν, ενδεχομένως, και σε άλλες μεσογειακές κοινωνίες. Χαρακτηριστικά όπως είναι, ακριβώς, η συμπαγής αλληλεγγύη μέσα στον οίκο, η καχυποψία, η απόρριψη και η ακραία ανταγωνιστικότητα προς τα έξω. Όπως, επίσης, οι ιδιάζουσες οικονομικές λειτουργίες τις οποίες επιτελεί η ευρύτερη οικογένεια». Με άλλα λόγια, χωρίς την οικογένεια, αυτήν που καθαγιάζουν επικοινωνιολόγοι και πολιτικάντηδες χρόνια τώρα, προφανώς δεν υφίσταται όχι μόνο κυβέρνηση, ούτε καν στοιχειώδης πολιτικοκοινωνικός μηχανισμός. Είναι πλέον ευνόητο ότι οι νεοσυντηρητικές αξίες που προασπίζεται η οικογένεια δεν επιτρέπουν διαχωρισμό κράτους και κοινωνίας – πόσο μάλλον σεβασμό των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων κ.λπ. Ο προφητικός Παναγιώτης Κονδύλης, στην πληρέστατη ανάλυση του Η παρακμή του αστικού πολιτισμού, είχε τονίσει πως “οι ραγδαίες κοινωνικές ανακατατάξεις που συνόδευσαν τα χρόνια της Κατοχής, του εμφύλιου πολέμου και του εξαμβλωματικού εκσυγχρονισμού των επόμενων δεκαετιών σήμαναν τη μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας από το καθεστώς του πατριαρχισμού και του νόθου ή επίπλαστου αστισμού στο καθεστώς μιας εξίσου νόθας μαζικής δημοκρατίας, δηλαδή μιας δημοκρατίας με πολύ μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα από πριν, αλλά ταυτόχρονα ανίκανης να απαλλαγεί από τις πελατειακές νοοτροπίες και σχέσεις που της κληροδότησε η προηγούμενη κατάσταση. Απεναντίας, μάλιστα, η αναμφισβήτητη διεύρυνση της δημοκρατίας και του πλουραλισμού,

ιδίως στη μεταδικτατορική περίοδο, οδήγησε τελικά στην επίταση των διαρθρωτικών αδυναμιών του συστήματος, εφόσον οι αμέσως ενδιαφερόμενοι “κλάδοι” τη χρησιμοποίησαν για να εμπεδώσουν και να επαυξήσουν όσα τους είχε ήδη αποφέρει η πελατειακή συναλλαγή κομμάτων και ψηφοφόρων». Κοντολογίς, ύστερα από τις επιφάσεις περί λειτουργικής δημοκρατίας, ο μεταπολιτευτικός φαύλος κύκλος εξακολουθεί να επιστρέφει στο «σημείο ωμέγα», γεμάτος συνθήματα,

λαϊκίστικα τερτίπια, απουσία πραγματικού διαλόγου και, το σημαντικότερο, πολιτικό όραμα. Μένει απλώς να δούμε αν αυτό θα ευοδωθεί ανάμεσα σε οικονομικά αδιέξοδα, ψευδοδιλήμματα και τηλεοπτικές ατάκες. Όπως είχε τραγουδήσει εμφατικά ο Σαββόπουλος: «Εμείς το εμφυσήσαμε το νέφος / που εντός του επωάστηκαν όλοι αυτοί / εμείς με τις αιώνιες τις δυσθυμίες μας / με το κενό και με το “αμφισβητώ” / σαν πετρωμένοι μέσα στο καθιστικό».

Πιο αναποφάσιστοι από ποτέ

Στο 10-19% κυμαίνεται το ποσοστό των Ελλήνων που δηλώνουν αναποφάσιστοι. Ποιος παράγοντας θα καθορίσει την απόφασή τους; Από την Ανδρονίκη Κολοβού γώνα δρόμου προκειμένου να πάρουν τους αναποφάσιστους με το μέρος τους κάνουν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ λίγο πριν από τις κρίσιμες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. Με το ποσοστό να κυμαίνεται από 10% έως 19% στο σύνολο του εκλογικού σώματος, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις οι αναποφάσιστοι αυτήν τη στιγμή ξεπερνούν τους 600.000 και αποτελούν τη δεξαμενή απ’ όπου μπορούν να αντλήσουν επιπλέον ψήφους τα κόμματα. Το ζήτημα των αναποφάσιστων είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκο. Πρόκειται για πολίτες που ουσιαστικά δεν έχουν βρει το κόμμα ή το πρόσωπο στο οποίο θα εμπιστευτούν την ψήφο τους, ώστε να τους εκπροσωπήσει στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Και αν κάποια στιγμή η ζυγαριά έγειρε προς κάποιον τυχερό, τη δεύτερη, μια εξαγγελία ή μια θέση του κόμματος έστειλε τον ψηφοφόρο ένα βήμα πίσω. Δεν είναι όμως μόνο οι συνειδητά αναποφάσιστοι. Υπάρχει και η άλλη μερίδα, αυτή των θυμωμένων ψηφοφόρων, των πολιτών που έδειξαν εμπιστοσύνη στο συναίσθημά τους στις εκλογές του 2012 και ψήφισαν «από μνήμης» το κόμμα που επέβαλλαν η κουλτούρα και το παρελθόν τους. Οι ψηφοφόροι αυτοί είναι πιθανό να ένιωσαν προδομένοι και να αναζητούν νέα στέγη. Πόσο εύκολο είναι όμως να αλλάξεις στρατόπεδο, ηγέτη και το κόμμα μιας ζωής; Η ετερόκλητη κοινωνία μας θα απαντήσει την Κυριακή.

Οι αναποφάσιστοι, ρυθμιστές Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (1012/1/2015) για λογαριασμό του ΣΚΑΪ, σχεδόν 6/10 ψηφοφόρους (56,5%) έχουν κατασταλάξει στο κόμμα και την Κυριακή θα ψηφίσουν σύμφωνα με αυτή τους την επιλογή. Ένας στους τρεις, ωστόσο, θεωρεί πως είναι πιθανό να αλλάξει άποψη είτε λόγω φόβου και υπό την επιρροή διεθνών εξελίξεων, είτε επειδή ο ίδιος πιστεύει πως θα έχει ρυθμιστικό χαρακτήρα, ψηφίζοντας όχι το κόμμα στο οποίο νιώθει πιο κοντά αλλά αυτό για το οποίο πιστεύει πως η ψήφος του θα του φανεί «πιο χρήσιμη».

καμπάνιες . Η ΝΔ, κάνοντας στροφή, αφήνει στην άκρη το μότο « Ήρεμη και υπεύθυνη δύναμη» και κινείται σε εντελώς διαφορετικούς ρυθμούς. Με αρνητικά τηλεοπτικά σποτ που προβλέπουν ένα δυσοίωνο μέλλον αν κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ή σκηνές backstage των σποτ του 2012, που διαρρέουν «τυχαία» και δείχνουν ένα πιο ανθρώπινο και «ποταμίσιο» πρόσωπο του Αντώνη Σαμαρά, πασχίζει να επαναδιαπραγματευτεί το απόλυτο δεξιό προφίλ της. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ, ακολουθώντας πιο ήπιους και έντονα ευρωπαϊκούς ρυθμούς, δανείζεται στοιχεία από την καμπάνια του «Όχι» στην ιστορία της ομότιτλης ταινίας του Πάμπλο Λαραΐν, όπου ένας διαφημιστής (Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ), προκειμένου να κερδίσει τον Πινοσέτ σε δημοψήφισμα του 1988 στη Χιλή, στήνει την καμπάνια των υποστηρικτών τού «Όχι/Νο». Ο ευφυής διαφημιστής βασίζεται σε ένα σύνθημα με όραμα: «Η ευτυχία έρχεται. Και για τις δύο πλευρές. Ο ήλιος θα ανατείλει και πάλι στη Χιλή. Για όλους».

Από πού έρχονται οι νέοι ψηφοφόροι Σημαντική για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η εισροή ψηφοφόρων από τη ΝΔ, καθώς το ποσοστό φτάνει το 11,5% όσων ψήφισαν ΝΔ το 2012, ενώ η αντίστροφη ροή (από τον ΣΥΡΙΖΑ προς τη ΝΔ) είναι μόλις 2%, σύμφωνα με νέα έρευνα της ALCO που ήρθε στο φως τη Δευτέρα. Μεγάλος χαμένος και το ΠΑΣΟΚ, αφού ένα ποσοστό 23,5% όσων ψήφισαν το 2012 το κόμμα του Ε. Βενιζέλου στρέφεται προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα 12,5% προς τη ΝΔ και ένα 10,5% προς το ΚΙΔΗΣΟ.

Το ΚΚΕ έχει τους πιο αποφασισμένους ψηφοφόρους Στο 80% φτάνει το ποσοστό βεβαιότητας όσων θα ψηφίσουν ΚΚΕ, όπως έδειξε η έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τον ΣΚΑΪ. Ακολουθούν οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ με 72%, οι ψηφοφόροι της ΝΔ, της Χ.Α. και του ΚΙΔΗΣΟ με ποσοστά βεβαιότητας άνω του 60%-65%. Πιο πρόθυμοι να επιλέξουν άλλο κόμμα είναι οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, των ΑΝ.ΕΛ. και του Ποταμιού, και φαίνεται να αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο στα ερεθίσματα της προεκλογικής καμπάνιας, έχοντας πολύ χαμηλότερα ποσοστά βεβαιότητας, που κινούνται γύρω στο 40%.

Από τη δεξαμενή της ΝΔ οι περισσότεροι αναποφάσιστοι Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης έρευνας της GPO για το Mega, το ποσοστό των ψηφοφόρων της τελευταίας στιγμής φτάνει το 19%. Από αυτούς, το 11,5% δηλώνει ότι ακόμη δεν έχει αποφασίσει τι θα ψηφίσει, ενώ το υπόλοιπο 7,5% δηλώνει ότι είναι λίγο ή καθόλου σίγουρο για την επιλογή που έχει ήδη κάνει. Χαρακτηριστικό, πάντως, της ρευστής κατάστασης είναι το γεγονός ότι το 9,5% των ψηφοφόρων δηλώνει ότι θα αποφασίσει στην κάλπη το κόμμα που θα ψηφίσει. Σε δημοσκόπηση της ALCO που είχε δημοσιεύσει λίγες ημέρες νωρίτερα το «Ποντίκι», οι αναποφάσιστοι προέρχονται (με βάση το τι είχαν ψηφίσει τον Ιούνιο του 2012) κατά 22% από τη ΝΔ, κατά 9% από τον ΣΥΡΙΖΑ, κατά 9% από τη ΔΗΜ.ΑΡ., κατά 9% από τους Ανεξάρτητους Έλληνες, κατά 7% από το ΠΑΣΟΚ, κατά 5% από τη Χρυσή Αυγή και κατά 10% από άλλο κόμμα. Το 18% δεν είχε ψηφίσει, ενώ 11% των ερωτηθέντων (που δήλωσαν αναποφάσιστοι) δεν απάντησε τι είχε ψηφίσει τον Ιούνιο του 2012.

Η «αρπαγή» των αναποφάσιστων Λίγα 24ωρα πριν από την κρίσιμη μέρα των εκλογών, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ επανασχεδιάζουν τις εκλογικές τους

Οι ψηφοφόροι είναι αναποφάσιστοι μόνο για τις δημοσκοπήσεις Έναν

Υπάρχει και η μερίδα αυτή των πολιτών που έδειξαν εμπιστοσύνη στο συναίσθημά τους στις εκλογές του 2012 και ψήφισαν «από μνήμης» το κόμμα που επέβαλλαν η κουλτούρα και το παρελθόν τους. Οι ψηφοφόροι αυτοί είναι πιθανό να ένιωσαν προδομένοι και να αναζητούν νέα στέγη.

σοβαρό προβληματισμό διατυπώνει ο πολιτικός επιστήμονας Λευτέρης Κουσούλης όσον αφορά τις δημοσκοπήσεις. «Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχουν αναποφάσιστοι. Οι λεγόμενοι αναποφάσιστοι μπορεί να έχουν μια αμφιβολία και τοποθετούνται με αφετηρία αυτή την αμφιβολία. Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι γνωρίζουν τι θα ψηφίσουν. Μια άλλη μερίδα των αναποφάσιστων απλώς δεν εκφράζεται. Η επιλογή τους δεν διευκρινίζεται με σαφήνεια. Επιλέγουν να αυτοκαταταγούν σε αυτή την κατηγορία (των αναποφάσιστων), απαντώντας ή μη απαντώντας στην ερώτηση των ερευνητών. Μια τρίτη μερίδα αναποφάσιστων τηρεί αποστάσεις και αρνείται να τοποθετηθεί, αφού γνωρίζει ότι οι απαντήσεις θα γίνουν εργαλείο πολιτικής επιρροής» εξηγεί ο κ. Κουσούλης και καταλήγει ότι «οι δημοσκοπήσεις είναι στοιχείο της πολιτικής σύγκρουσης. Ο ψηφοφόρος, που είναι το αντικείμενο (σ.σ. της δημοσκόπησης), το γνωρίζει. Απαντώντας, θεωρεί ότι βάζει στη ζυγαριά το μικρό βάρος της προτίμησής του, έτσι ώστε με τον ελάχιστο τρόπο του να καθορίσει την τροπή των πραγμάτων». 15.1.15 – lifo

Εκλογές 2015:

13 ιουλίου 2013 Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στο 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ με στόχο τη μετατροπή του από κόμμα των συνιστωσών σε ενιαίο κόμμα. Φωτό: Μενέλαος Μυρίλλας / SOOC

26 lifo – 15.1.15

Ο ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει ιδίως σε όσους έχουν κουραστεί από τον παλιό δικομματισμό και όσους θεωρούν ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν και αποζητούν κυβερνητική αλλαγή. Γι’ αυτό και σε σχέση με τις ευρωεκλογές δεν προβάλλει πλέον τόσο την Αριστερά όσο την ελπίδα.

15.1.15 – lifo

Εκλογές 2015:

1. Το γεγονός ότι αυτές οι εκλογές γίνονται πρόωρα πιστεύετε πως θα επηρεάσει το αποτέλεσμά τους;

11%

Ναι Οχι 47%

53%

Τα νέα κόμματα, οι μετακινήσεις βουλευτών και οι συμμαχίες

ίποτε από τα Τ παραπάνω

15%

Κριστόφ Βαζέχα

18%

Άλλος

7. Μια αναληθής δήλωση αλλάζει την απόφασή σας;

15%

27%

66%

50%

Δημόσιο: εξυγίανση και αξιολόγηση

2. Ποιο κόμμα πιστεύετε πως έκανε την πιο επιτυχημένη προεκλογική καμπάνια;

15%

20%

Κανένα από τα παραπάνω 37% ΝΔ 11%

Αύξηση κατώτατου μισθού

12% Άλλο

Παροχές σε αδύναμες οικονομικά ομάδες

ΟΧΙ

27%

7% Άλλος

10. Π οιο πιστεύετε πως θα είναι το συναισθηματικό κριτήριο που θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη φετινή ψήφο;

Ελπίδα Εκδίκηση 37%

23%

11%Φόβος

Μείωση ΦΠΑ

8. Ποιος υποψήφιος είχε περισσότερη στήριξη από τα media;

ΝΑΙ

50%

ΕΝΦΙΑ

27% 26%

Κατερίνα Στανίση

4. Ποιο πιστεύετε πως είναι το μέτρο που η επόμενη κυβέρνηση πρέπει οπωσδήποτε να λάβει/ επανεξετάσει/καταργήσει;

Φοροδιαφυγή και εντοπισμός όσων έχουν φοροδιαφύγει

33%

46%

17% Ανασφάλεια

Αμφιβολία 7%

Άλλο

11. Ο ι προεκλογικές καμπάνιες:

αξίζουν τα λεφτά τους δεν τα αξίζουν

91%

5. Εκτός από τον Αλέξη Τσίπρα, ποιον από τους παρακάτω θα θέλατε να δείτε στη θέση του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ; 15% 14%

14%

ζωή κωνσταντοπούλου

γαβριήλ σακελλαρίδης

11%

39%

ΚΚΕ 3% Ποτάμι 6% ΣΥΡΙΖΑ 37% Ανεξάρτητοι Έλληνες 5%

28 lifo – 22.1.15

ΠΑΣΟΚ 1%

μανώλης γλέζος

<50

Από τη LiFO team

Η ψήφος των αναποφάσιστων

Νόνη Δούνια

35-49

Οι προγραμματικές θέσεις των κομμάτων για τα φλέγοντα ζητήματα

13%

14%

Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ Δεξιάς - Αριστεράς

Θεόδωρος Φορτσάκης

25-34

Το δίπολο ΜνημόνιοΑντιμνημόνιο

30% 9%

Oι αναγνώστες του lifo.gr απαντούν στις προεκλογικές μας ερωτήσεις και τα αποτελέσματα έχουν ενδιαφέρον.

η ερευνα διηρκεσε 4 μερεσ (16-19/1/2015). στισ ερωτησεισ μασ απαντησαν 3.697 αναγνωστεσ.

32% 7% 11%

9. Π οια ηλικιακή ομάδα πιστεύετε ότι θα καθορίσει το φετινό αποτέλεσμα των εκλογών;

6. Ποια από τις παρακάτω ήταν η πιο αναπάντεχη υποψηφιότητα των φετινών εκλογών;

18-24

Το προεκλογικό γκάλοπ της LiFO

3. Τι πιστεύετε πως θα κρίνει αποφασιστικότερα το εκλογικό αποτέλεσμα;

γιάννης δραγασάκης

ραχήλ μακρή

άλλος

12. Ανεξάρτητα από την ιδεολογία σας, ποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα πιστεύετε πως θα έκανε την Ελλάδα ένα ασφαλέστερο μέρος;

22. Π οια από τις παρακάτω ήταν η πιο σουρεαλιστική δήλωση που ακούσατε στη φετινή προεκλογική περίοδο;

Αντώνης Σαμαράς

/ε κφ Ο ρα μιλ στ ία ικ ότ ητ α

40% 33%

17. Ανεξάρτητα από την ιδεολογία σας, ποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα πιστεύετε πως είναι ικανότερο να οργανώσει την οικονομία;

18. Ποιο κόμμα πιστεύετε ότι θα είναι ο ρυθμιστής των φετινών εκλογών;

53%

ΣΥΡΙΖΑ

Και οι δύο

πα Δημ ρο οφ Μ υσία ιλία Μ σ Ε τα

Ξέ /μ νες ο γλ επ ρφω ώσ ίπ τι σε εδ κό ς ο

37%

24%

Ντ ύσ ιμ ο

30%

Πα so ρο cia υσ l m ία σ ed τα ia

40%

Άλ λο

Κανένα από τα δύο

16. Τι παίρνετε υπ’ όψιν σας ή θεωρείτε σημαντικό σε έναν υποψήφιο, εκτός από τις εξαγγελίες του;

«Δεν θέλουμε επιπλέον δάνεια, δεν θέλουμε επιπλέον βοήθεια από την Τρόικα. Ο κ. Σόιμπλε μπορεί να κρατήσει τα χρήματά του». Γιάννης Μηλιός, οικονομολόγος ΣΥΡΙΖΑ

Ποτάμι

15%

Κανένα από τα δύο

59%

16%

33%

ΝΔ

ΣΥΡΙΖΑ

34% ΣΥΡΙΖΑ

Ανεξάρτητοι Έλληνες

ΚΚΕ

Άλλο

26%

2% Και τα δύο

14. Ποιος από τους αρχηγούς των δύο μεγάλων κομμάτων πιστεύετε πως δίνει τις περισσότερες υποσχέσεις που δεν πρόκειται να τηρήσει;

«Είναι δύσκολο θέμα, χρειάζεται διάλογος, υπάρχουν αντιθέσεις και στην επιστημονική κοινότητα, δεν θα το συμπεριλάβουμε στις προγραμματικές μας δηλώσεις». Αλέξης Τσίπρας (τεκνοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια)

3% Αλέξης Τσίπρας

Αντώνης Σαμαράς

32% 16% 7% 12% 25% 7% ΜΜΕ

Στενό φιλικό/ οικογενειακό κύκλο

37%

29%

Άλλο

«Βεβαίως, μπορώ να ασχοληθώ με το υπουργείο Πολιτισμού γιατί γνωρίζω πολύ καλά αυτόν το χώρο. Τον έχω σπουδάσει, τον ξέρω πλέον έπειτα από τόσα χρόνια στη νύχτα. Ξέρω πού πονάει η δουλειά. Να ανοιχτούν μαγαζιά, μουσικές σκηνές, να δουλέψουν οι άνθρωποι, γιατί μέσα από αυτά τα μαγαζιά ζουν πολλές οικογένειες, όχι μόνο οι τραγουδιστές». Κατερίνα Στανίση, υποψήφια βουλευτής Ημαθίας με την Τελεία

20. Προκειμένου να διαμορφωθεί η γνώμη των ψηφοφόρων, πιστεύετε ότι ο προεκλογικός χρόνος ήταν: Πολύς

53%

Από τίποτα και απλώς ψηφίζουν με τυχαίο κριτήριο

31%

Επαρκής

Προπαγάνδα

Και οι δύο

38% Λίγος

21. Στην επόμενη Βουλή θα θέλατε περισσότερα-ους:

40% νέους σε ηλικία

25%

Άλλο

15. Εκτός από τον Αντώνη Σαμαρά, ποιον θα θέλατε να δείτε στη θέση του αρχηγού της ΝΔ;

νέα πρόσωπα

22% 8%

11%

Δημοσκοπήσεις

20%

18%

19. Πιστεύετε πως οι αναποφάσιστοι επηρεάζονται από:

Κανένας από τους δύο

36%

14%

τεχνοκράτες

11% άλλο

κόμματα κωνσταντίνος καραμανλής

nτόρα μπακογιάννη

φωτεινή πιπιλή

κυριάκος μητσοτάκης

μάκης βορίδης

άλλος

«Η Ευρώπη, μετά τα τελευταία επεισόδια, αλλάζει τη στάση της. Χθες έγινε αληθινό μακελειό στο Παρίσι και σήμερα στη Λυών. Είμαστε όλοι “Σαρλί”. Κάθε σοβαρή χώρα θωρακίζεται απέναντι στην τρομοκρατία και η Ελλάδα ανήκει σε αυτές τις σοβαρές χώρες...». Αντώνης Σαμαράς (για το περιστατικό στο «Charlie Hebdo» και τον φράχτη του Έβρου)

25% ΝΔ

«Αν σταματήσει η χρηματοδότηση, θα ενεργοποιηθεί το ELA και θα κόψουμε μόνοι μας ευρώ στην Τράπεζα της Ελλάδος μέχρι 100 δισ. Δεν είναι πρωτοφανές, προβλέπεται από τη Συνθήκη της Ευρωζώνης». Ραχήλ Μακρή, υποψήφια βουλευτής Κοζάνης με τον ΣΥΡΙΖΑ

39%

13. Ποια από τις δύο παρακάτω καμπάνιες λέει τα περισσότερα ψέματα;

24%

γυναίκες

«Να κλειδώσουν τους παππούδες στα σπίτια τους την ημέρα των εκλογών. Οι παππούδες είχαν τέσσερα πιάτα, τους πήραν τα τρία και τώρα φοβούνται να μη χάσουν το 4ο, κάνουν κακό στην πατρίδα». Πάνος Καμμένος

«Τον Οκτώβρη του 2011 ο κ. Τσίπρας δήλωνε: “Δεν πληρώνω το “χαράτσι”... θα καταθέσω τα χρήματα στο ΚΕΘΕΑ”. Τον Φεβρουάριο του 2013 έλεγε γελώντας: “Εμείς δεν κάνουμε επικοινωνιακή πολιτική της φανφάρας! Την πατήσανε! Εγώ ζω στο νοίκι”. Με το “Δεν πληρώνω καθόλου φόρους” δεν θα μπορεί το κράτος να σταθεί στα πόδια του. Έχει δίκιο. Δεν κάνει επικοινωνιακή πολιτική της φανφάρας... Είναι ο ορισμός του λαϊκιστή φανφάρα». Μαρία Σπυράκη, εκπρόσωπος Tύπου της ΝΔ

«Η Ελλάδα μπορεί να γίνει το νέο Κούγκι και να καταθέτουν στεφάνια στο μνημείο της όλοι οι Ευρωπαίοι». Ευάγγελος Βενιζέλος (αναφερόμενος στο διακύβευμα των επερχόμενων εκλογών)

13%

Καμία από τις παραπάνω

22.1.15 – lifo

απο ton χρήστο παρίδη. πορτρετο: παρις ταβιτιαν.

οιAθηναίοι

q Αρχικά ζούσαμε σχεδόν στο πουθενά. Ήμασταν μια πολύ φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας μου, ο Σπήλιος Μεντής, ήταν δημόσιος υπάλληλος και επειδή ο αδελφός μου, που είχε γεννηθεί πριν από μένα, είχε αρρωστήσει πολύ σοβαρά, οι γιατροί συνέστησαν στους γονείς μου να τον πάνε εξοχή. Πού εξοχή; Μετά βίας είχαν να ζήσουν. Πήγανε στα Πεύκα Αγίας Παρασκευής, σε αντίσκηνο. Εγώ ήμουν μηνών. Ένα βράδυ φύσηξε αέρας, το πήρε και μείναμε στον δρόμο. Μας περιμάζεψε ένας πολύ καλός άνθρωπος στο σπίτι του στο Χαλάνδρι. Από κει και πέρα, έχω μείνει σε διάφορα μέρη της Ελλάδας λόγω των μεταθέσεων του πατέρα μου. Παρόλο που ήταν στο Δημόσιο, ήταν ένας αριστερός πάρα πολύ κυνηγημένος. Μιλάμε ακριβώς μες στα χρόνια του Εμφυλίου.

q Στο σπίτι υπήρχε πολλή αγάπη για την τέχνη. Από πιτσιρίκια μάς έβαζε ο πατέρας μου και ακούγαμε εγώ και τ’ αδέλφια μου υποχρεωτικά Μπετόβεν, Μότσαρτ, Μπαχ. Έγραφε κι ο ίδιος ως αυτοδίδακτος μουσικός τραγούδια για το κέφι του, τα οποία τραγουδούσαμε στο σπίτι. Δεκαετία του ’50 γίνεται γνωστό στην Αθήνα ότι υπάρχει ένας συνθέτης στο Λαύριο, όπου ζούσαμε τότε, που έγραφε υπέροχα τραγούδια. Ήρθε η Δανάη και μας βρήκε, έγινε κολλητή φίλη των γονιών μου κι άρχισε να τραγουδάει τα τραγούδια του στο ΕΙΡΤ. Έτσι έγινε γνωστός. Ακολούθησε το Φεστιβάλ Τραγουδιού το ’59, όπου πήρε το 2ο βραβείο με το «Καλοκαιράκι» με τη Γιοβάννα. Ήταν και η χρονιά που ήρθαμε στην Αθήνα. Επειδή ανήκε στην παρέα των Αριστερών του Λόφου Σκουζέ, στο σπίτι μας μπαινόβγαιναν ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Φραγκιάς, ο Αλεξάνδρου, αλλά και ηθοποιοί, όπως ο Λυκούργος Καλλέργης και η Μαλένα Ανουσάκη. Πνευματικοί άνθρωποι με μια άλλη ματιά για τον κόσμο και μια άλλη ελπίδα.

q Ακούγαμε τις ραδιοφωνικές εκπομπές του Αχιλλέα Μαμάκη για το θέατρο. Τότε πρέπει να έγινε και να αγάπησα το θέατρο. Έπαιξα πρώτη φορά στα 11, στον Νευρικό Κύριο του Ψαθά που σκηνοθέτησε ο πατέρας μου. Του είπα «μπαμπά, θέλω να γίνω ηθοποιός» κι εκείνος απάντησε «να γίνεις ό,τι θες». Στην πραγματικότητα, δεν το ήθελε. Όταν ήρθαμε στην Αθήνα, άρχισα να βλέπω παραστάσεις κι έγινε οριστικό. Έδωσα εξετάσεις στη σχολή του Εθνικού, όπου ήταν πολύ δύσκολο να μπεις. Δίναμε τρεις φορές, αλλά αυτό δεν σήμαινε καθόλου ότι περνούσαν τους καλύτερους. Οι απαιτήσεις ήταν να είσαι ψηλός, όμορφος, με ωραία φωνή για τον Χορό στην Επίδαυρο. Πώς μπήκα εγώ δεν ξέρω.

q Η σχολή δεν μου πρόσφερε τίποτα, εκτός ίσως κάποιες πληροφορίες που είχαν να κάνουν με ατμόσφαιρες θεάτρου, με καλλιτεχνία, ακόμα και με κουτσομπολιό παλιότερων ανθρώπων του θεάτρου που μαθαίναμε για τη ζωή τους. Και ότι πήγαινα κι έβλεπα κάθε βράδυ την Παξινού. Από τα 25 παιδιά που ήμασταν στη χρονιά μου, δεν έχει μείνει σχεδόν κανείς στο θέατρο. Είχα συμμαθήτρια την Όλγα Καρλάτου, που την πήρε ο Παπατάκης στο Παρίσι και παντρευτήκανε. Νομίζω ότι το πρώτο που θέλει το θέατρο είναι αφοσίωση. Πρέπει να σου αρέσει πάρα πολύ, να υπομένεις τα πάντα, να περάσεις διά πυρός και σιδήρου, χωρίς να ξέρεις τι θα κερδίσεις, τι θα σου μείνει. Θέλει τσαγανό. Εγώ το είχα, γιατί πέρασα πολύ δύσκολα στο θέατρο. Χρειάστηκαν χρόνια να προσαρμοστώ σε έναν χώρο δουλειάς που είχε μια συνθήκη που εγώ δεν θεωρούσα ούτε αξιοπρεπή, ούτε δίκαιη, που είχε μεγάλη αναξιοκρατία. Έβλεπα να δουλεύουν και να βγάζουν λεφτά άνθρωποι χωρίς να είναι καλοί. Ήταν ωραίοι, γκόμενοι, καλοί στις δημόσιες σχέσεις. Το θέατρο έχει μεγάλη αμεσότητα και καταλαβαίνεις αν ο άλλος είναι καλός ή δεν είναι. Δεν παίρνει μεσοβέζικα πράγματα. Έβλεπα την ανισότητα και ήμουν πολύ απόλυτη, δεν σήκωνα μύγα στο σπαθί μου. Έλεγα «κάνω αυτή τη δουλειά γιατί μου αρέσει», αλλά δεν μπορούσα να τα ανεχτώ και όλα. Μία σεζόν δούλευα, μία καθόμουν. Ήμουν και επιλεκτική, ήθελα να διαφυλάξω κάποια πράγματα, δεν ήθελα να φθαρώ, δεν πήγα ποτέ να παίξω στο εμπορικό σινεμά. Αργότερα, η επιβίωση με ανάγκασε να πάω και σε επιθεωρήσεις.

q Είχα την τύχη να ξεκινήσω δίπλα σε σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου, γιατί είχα δυο-τρία φυσικά προσόντα που δείχνανε ότι εν δυνάμει θα είχα μια εξέλιξη – αυτό που λέω σήμερα για νέους ηθοποιούς, όποτε το εντοπίζω. Πρώτη μου δουλειά ήταν με την Κατερίνα Ανδρεάδη. Ήρθε Ιούνιο, που αποφοίτησα από το Εθνικό, ρώτησε «ποια ενζενί βγήκε τώρα;» –δεν είπε «ποια καλή»– και της είπαν η Μεντή. Εγώ δεν ήμουν ποτέ ενζενί. Αλλά επειδή ήμουν μικρή και νόστιμη, είπαν εμένα. Η δεύτερή μου δουλειά ήταν με τη Λαμπέτη. Πέρασα υπέροχα μαζί της, τη θαύμαζα πάρα πολύ, την απομυθοποίησα ως άνθρωπο σε μερικά, αλλά δεν με ένοιαζε καθόλου. Αμέσως μετά έπαιξα με Παξινού και Μινωτή στον Πατέρα του Στρίντμπεργκ. Ήταν θίασος ρεπερτορίου κι όταν έπαιζαν τα άλλα έργα, καθόμουν και τους έβλεπα. Έτσι είδα τους Βρικόλακες 60 φορές. Δεν υπήρχε μεγαλύτερο σχολείο. Η Παξινού ήταν έξω από τα όρια του ανθρώπου ως ηθοποιός, ως οντότητα και προσωπικότητα. Ο Μινωτής δεν μου άρεσε, ήταν εγκεφαλικός, αλλά ωριμάζοντας κατάλαβα πόσο σπουδαίος ήταν κι εκείνος.

q Το κλίμα στη χούντα ήταν πολύ μαύρο και πολύ ωραίο συγχρόνως. Υπήρχε μεγάλη συσπείρωση των ανθρώπων για να φύγει το κακό από πάνω μας, μεγάλη ομοψυχία, και το έζησα αυτό πάρα πολύ έντονα με τις κουβέντες μας, τον φόβο μας αλλά και την ελπίδα ότι θα το ανατρέψουμε αυτό το πράγμα, ότι θα γίνει κάτι. Ως νέοι ηθοποιοί, βγάζαμε τις 2 δραχμές που είχαμε στην τσέπη μας, τις βάζαμε κάτω, παίρναμε μια μακαρονάδα και μια ρετσίνα και πηγαίναμε με τα πόδια στη δουλειά, δεν μας ένοιαζε καθόλου.

q Εντάχθηκα στο Ελεύθερο Θέατρο το 1973. Αποτελούνταν από ηθοποιούς του Εθνικού που με ήξεραν και με κάλεσαν για να παίξω στο Κι εσύ χτενίζεσαι, το οποίο ήταν μια καινούργια ανάγνωση της επιθεώρησης. Δεν υπήρχαν λεφτά, μια παρεΐστικη κατάσταση που τη θυμάμαι με μεγάλη νοσταλγία. Η διαδικασία των προβών κράτησε 6 με 8 μήνες, μεταξύ πλάκας, προβών, κρασιού, αντίστασης, ενώ κάποιοι πολιτικοποιημένοι συνάδελφοι μπήκαν και φυλακή. Τα παιδιά που έγραφαν τα κείμενα έκαναν παιχνιδάκια με τη λογοκρισία, έκρυβαν πράγματα και τα έλεγαν μισά. Τελικά η παράσταση ανέβηκε στο Άλσος Παγκρατίου και είχε τεράστια απήχηση στον κόσμο, ο οποίος έπιανε τα υπονοούμενα που μερικές φορές ήταν πάρα πολύ σαφή. Είχαμε και ασφαλίτες, αλλά ερχόταν να το δει πάρα πολύς κόσμος για να ξεχαρμανιάσει. Ως επιθεώρηση, παρείχε την προστασία του αστείου – ένας πολύ έμμεσος τρόπος να πεις πράγματα.

q Τότε έπαιξα και στον Θίασο, που γυρίστηκε προς το τέλος της χούντας. Με τον Αγγελόπουλο γνωριζόμασταν από τις παρέες. Τραγουδάω στη σκηνή της αντιπαράθεσης μεταξύ φασιστών και Αριστερών. Φυσικά, αν δεν το ξέρεις, δεν φαίνομαι, ούτε ένα κοντινό πλανάκι δεν υπάρχει. Έπαιζε και ο πρώτος άντρας μου, ο Κώστας Στηλιάρης, ως αρχηγός των φασιστών. Ήταν μονοπλάνο και νομίζω ότι γυρίστηκε μόνο δύο φορές. Θυμάμαι ότι είχα μεγάλη συγκίνηση που έπαιζα στη σκηνή που ξεκινάει ο Εμφύλιος. Με το τέλος των γυρισμάτων ο άντρας μου πεθαίνει, εντελώς ξαφνικά,

Νένα Μεντή Hθοποιός. Γεννήθηκε στην οδό Κεφαλληνίας στην Κυψέλη, ζει στην πλατεία Αμερικής. Έχει 35 νεαρούς φίλους που κανείς τους δεν έχει παιδιά. 30 lifo – 22.1.15

22.1.15 – lifo

οιAθηναίοΙ

Νένα Μεντή

στα 34 του, από καρδιά. Αρνιόμουν να τη δω την ταινία όταν βγήκε και πήγα μόνη μου, μετά από έναν χρόνο. Στην πρώτη του σκηνή έπεσα κάτω από το κάθισμα. Δεν μπορούσα να διαχειριστώ το ότι έφυγε ένας τόσο νέος άνθρωπος.

q Τελειώνει η δικτατορία και πηγαίνω στη Λάρισα και δουλεύω στο Θεσσαλικό που μόλις είχε ξεκινήσει, με τον Τσιάνο, τον Ζιάκα, τη Βαγενά. Επέστρεψα για λίγο στο Ελεύθερο Θέατρο, όπου έπαιξα στη μεγάλη επιτυχία τους Συνέβη στην Κατίνα, και μετά από αυτό παράτησα το θέατρο για 4-5 χρόνια. Δεν ήθελα άλλο, είχα πολλά τραύματα. Ξαναπαντρεύομαι τον επίσης ηθοποιό Σταύρο Μερμήγκη. Όταν έκανα την κόρη μου, έπρεπε πάλι να δουλέψω. Ζούσαμε πολύ δύσκολα, έτσι βγήκα ξανά το 1982 κι έκανα πολλή επιθεώρηση. Έπαιξα στις δύο πρώτες του Λαζόπουλου, σε μία του Μποστ αλλά και Αριστοφάνη. Έχει μπει στο μυαλό μου ότι είμαι πια επαγγελματίας ηθοποιός που προσπαθεί να σωθεί και να κάνει επιλογές, όσο το επιτρέπουν οι προτάσεις που του γίνονται. Αυτό ξέρω να κάνω, αυτό μου αρέσει να κάνω πολύ και θα βρω κι εγώ τον χώρο μου.

q Μέσα στη δεκαετία του ’90 δουλεύω πάρα πολύ. Καταλαβαίνω ότι είτε κάνω κάτι καλό είτε κάτι μέτριο εγώ από αυτήν τη δουλειά παίρνω πράγματα – αυτό που λέμε στο θέατρο, ότι ο ηθοποιός πρέπει να είναι στο σανίδι, παίζοντας ακόμα και σε κακές παραστάσεις. Μέσα σε αυτήν τη δεκαετία πείθομαι ότι μπορώ να τα παίξω όλα. Αρχίζω να αποκτώ τεράστια αυτοπεποίθηση –όχι ότι δεν είχα–, εκείνη της ηθοποιού που είναι σίγουρη πως, όπου και να τη φωνάξουν, θα τα βγάλει πέρα. Πάντα κοιτούσα να μην κάνω τίποτα με ευκολίες κι έψαχνα πάντα να βρω κάτι, ακόμα και στην επιθεώρηση, την ποιότητα, το βάθος του. Όταν έπαιξα σε μια κωμωδία, το Πυξ Λαξ, όπου ήμουν πραγματικά καλή, το ένιωθα και το έλεγαν όλοι, ήρθαν και οι «Τρεις Χάριτες». Και, επιτέλους, θα πληρωνόμουν, γιατί μέχρι τότε δεν πληρωνόμουν πραγματικά για τη δουλειά μου.

q Οι «Τρεις Χάριτες» των Παπαθανασίου-Ρέππα ήταν ένας σταθμός για μένα. Γινόταν χαμός. Δεν είχα συνειδητοποιήσει τι αντίκτυπο θα είχε αυτό στην αναγνωρισιμότητά μου. Έβγαινα από το σπίτι μου και γινόταν διαδήλωση. Σχολεία, παιδάκια, να φωνάζουν στον δρόμο, μια κατάσταση απίστευτη. Το ξεπέρασα με χιούμορ. Η επιτυχία επαναλήφθηκε με το «Δις Εξαμαρτείν». Θεωρώ σημαντική τη γνωριμία μου με τον Θανάση και τον Μιχάλη, γιατί δεν απαξιώνω μια προσέγγιση με μια ελαφράδα απέναντι στα πράγματα. Είναι πάρα πολύ σπουδαίο να μη βαραίνουνε τις καταστάσεις και ως ηθοποιός δεν μου αρέσει η σοβαροφάνεια. Σταρ δεν ένιωσα ποτέ, αλλά δέχτηκα απίστευτες προτάσεις – καταρχάς, για όλα τα πρωινάδικα και τα μεσημεριανά. Ακόμα και δικό μου θέατρο μου έδιναν. Αλλά ήμουν πολύ πιο σταθερή και πιο άνετη στις επιλογές μου πια. Έκανα 12 σίριαλ όλα αυτά τα χρόνια, κυρίως κωμωδίες. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να απορρίψω προτάσεις στο θέατρο. Δεν είχα ποτέ φιλοδοξίες να κάνω κάποια έργα ή έναν πρωταγωνιστικό ρόλο. Όταν ήρθε η ώρα του, έκανα το Τρίτο Στεφάνι που το ήθελα πάντα.

q Με πήρε ο Δαλιανίδης τηλέφωνο και με το που άκουσα ότι με έπαιρνε για το Τρίτο Στεφάνι μ’ έπιασαν τα κλάματα. Ήταν το όνειρό μου να το παίξω από το 1972, που μου το είχε δώσει ο Φασουλής να το διαβάσω. Ήθελα να κάνω την Εκάβη, αλλά με θεωρούσε νέα ακόμη. Έκανα τη Νίνα, αλλά δεν ήμουν καλή. Έχασα όλο τον μικροαστισμό της. Η Νίνα είναι όλη η μικροαστική τάξη της Ελλάδας – ποιον άντρα θα πάρει, πώς θα τα βολέψει, είναι και κυριούλα βέβαια. Έκανε πολύ ωραία πράγματα για το Στεφάνι ο Γιάννης, ο οποίος ήταν ως άνθρωπος πολύ καλύτερος από το έργο του. Ήταν η καλύτερη δουλειά του. Στη θεατρική εκδοχή, όπου επιτέλους έπαιξα την Εκάβη, ο άθλος ήταν ότι ο Φασουλής και ο Νιάρχος έφτιαξαν από το μυθιστόρημα διάλογο. Έκαναν τους ήρωες του Ταχτσή να μιλάνε σαν να τους είχε γράψει εκείνος. Από τη δική μου πλευρά ήταν πρωταθλητισμός. Είχα τρεισήμισι ώρες κείμενο.

q Ένας άλλος ρόλος που με χάραξε ήταν η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Ξεκινήσαμε με τον Ζούλια πιστεύοντας ότι

q Η Σύλβα είναι το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει στο θέατρο. Καταρχάς, είναι πολύ πιο κοντά σ’ εμένα γιατί τραγούδαγα. Καθώς δεν υπήρχε σκηνοθέτης, έφτιαξα ένα πρόσωπο που το έβγαλα από το μυθιστόρημα του Κοροβίνη, το έφτιαξα με τη φαντασία μου και βρέθηκα σε μια εποχή ονειρική, που δεν είχα βιώσει. Μπόρεσα, ως ηθοποιός, χωρίς βοήθεια, να κάτσω σε μια καρέκλα και να βγάλω μια ατμόσφαιρα.

q Η Αθήνα είναι μια πόλη που αγαπάω, αλλά δεν μου αρέσει καθόλου. Είναι η ζωή μου, οι μνήμες μου, οι άνθρωποι που έζησα, που έχασα, τα σχολεία μου, τα σπίτια μου, οι φίλοι μου, που πολλοί χάθηκαν, γι’ αυτό την αγαπάω. Την αγαπάω μέχρι δακρύων, αλλά δεν είναι η πόλη που μ’ αρέσει. Είναι απάνθρωπη κι εγώ την πρόλαβα όταν η γειτονιά είχε σπίτια με φοίνικες μέσα, σαν να έγινε για να απαξιώνει τον άνθρωπο. Γιατί η Αθήνα δεν είναι η Πλάκα μας, που είναι υπέροχη και μένουν 50 πλούσιοι. Η Αθήνα είναι η Κυψέλη, τα Πατήσια, όπου ζει ο κοσμάκης. Είναι ασφυκτική, βρόμικη, πηγμένη, εγκαταλειμμένη.

q Είμαι πολύ απαισιόδοξη. Εκείνο που με νοιάζει πολύ, επειδή έχω παιδί και φίλους νέους, είναι οι νέες γενιές. Είναι τραγικό που δεν σκεφτόμαστε το αύριο των παιδιών που φεύγουν ή που έχουν έναν τοίχο μπροστά τους. Και η υπογεννητικότητα. Έκανα ένα γκάλοπ μόνη μου: έχω 35 φίλους νέους, κανέναν με παιδί. Και δεν θα κάνουνε, δεν είναι στο μυαλό τους. Αυτό, και η ανεργία. Ούτε ελπίζω ότι θα γίνει κάτι με μια αριστερή κυβέρνηση. Άλλωστε, πιστεύω ότι βαθύτατα και αποτρόπαια συντηρητικοί άνθρωποι υπάρχουν στην Ελλάδα σε όλα τα κόμματα. Γι’ αυτό και δεν ανήκω στην Αριστερά των κομμάτων.

q Θα συνεχίσω να παίζω όσο μπορεί το σώμα μου. Αλλά επειδή νιώθω πιο καλά και πιο ενεργή απ’ ό,τι πριν από 20 χρόνια, λυσσασμένη για θέατρο, θα παίζω όσο πάει. Τώρα ετοιμάζω με μια ομάδα νέων ηθοποιών και έναν νέο σκηνοθέτη –που είναι η πρώτη του δουλειά– ένα καταπληκτικό έργο που δεν έχει παιχτεί ποτέ στην Ελλάδα. Είναι το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού, το θεατρικό έργο Ο Βουρκόλακας του Αργύρη Εφταλιώτη, γραμμένο το 1894. Θέμα βαθύτατα ελληνικό, με γλώσσα δημοτική μαλλιαρή του δημοτικιστικού κινήματος των Πάλλη, Εφταλιώτη και Ψυχάρη.

Στον «Θίασο» τραγουδάω στη σκηνή της αντιπαράθεσης μεταξύ φασιστών και Αριστερών. Φυσικά, αν δεν το ξέρεις, δεν φαίνομαι, ούτε ένα κοντινό πλανάκι δεν υπάρχει. Έπαιζε και ο πρώτος άντρας μου, ο Κώστας Στηλιάρης, ως αρχηγός των φασιστών. Ήταν μονοπλάνο και νομίζω ότι γυρίστηκε μόνο δύο φορές. 32 lifo – 22.1.15

☛

θα κρατούσε δύο εβδομάδες κι έγινε από την πρώτη μέρα κάτι το απίστευτο, που κράτησε επτά χρόνια. Αυτό που έχει για μένα μεγάλη σημασία είναι πώς «μίλησε» αυτό το έργο, ότι το στήριξε και το αγάπησε τόσο πολύ ο κόσμος. Ένα που κατάφερα ήταν να συγκεντρώνει την αλήθεια και τη λιτότητα του προσώπου ο ρόλος, χωρίς να μιμηθώ την Ευτυχία, και το άλλο ήταν τα τραγούδια, με τα οποία ο κόσμος συγκινούνταν. Μία παράσταση που κατάφερε να υπερβεί το θέατρο και να είναι ένα κομμάτι ζωής, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, τα μπουλούκια, τον πόλεμο, το θέατρο, τους θανάτους και το κλάμα. Με λούμπεν στοιχεία, καθώς και μορφωμένη ήταν η Παπαγιαννοπούλου και δασκάλα και λαϊκάτζα που έπαιζε πόκα με φορτηγατζήδες και έγραφε στιχάκια.

Info Η Νένα Μεντή θα πρωταγωνιστήσει στην παράσταση Ο Βουρκόλακας του Αργύρη Εφταλιώτη που ανεβαίνει στο Θέατρο Αποθήκη στις αρχές Φεβρουαρίου, σε σκηνοθεσία Γιώργου Λύρα. Θέατρο Αποθήκη, Σαρρή 40, 210 3253153. Ώρες & ημέρες παραστάσεων: Δευτ.-Τρ. 21.15, facebook. com: Θέατρο-Αποθήκη

Good adidas Η adidas StellaSport, με τη δημιουργική διεύθυνση της Stella McCartney, αποτελεί μία νέα sport σειρά της adidas που στοχεύει σε νεότερο κοινό και είναι σχεδιασμένη για κορίτσια που αγαπούν τη δράση. Η σειρά αποτελείται από ρούχα, παπούτσια και accessories που μπορούν να φορεθούν στο γυμναστήριο αλλά και στη βόλτα στην πόλη

☛ river west Από 12 Ιανουαρίου μέχρι 28 Φεβρουαρίου οι φίλοι του River West θα μπορούν να επωφεληθούν από εκπτώσεις έως και 70%. www.riverwest. gr, www. facebook.com/ RiverWestOfficial

LuxotΤica Ζευγάρι γυαλιά ηλίου σε έντονους χρωματισμούς με ντεγκραντέ φακούς High Definition Optics. Από την Oakley, ηγετική αθλητική επωνυμία στον κόσμο.

Swatch

Market Research επιμελεια: the lifo team

Νέα Spring Summer 2015 Collection από τη Swatch για να καλωσορίσουμε την άνοιξη που έρχεται. Ρολόγια που τραβούν τα βλέμματα, όπως η κομψή και θηλυκή συλλογή «Spring Breeze», με κύριο χαρακτηριστικό τους ντελικάτους παστέλ τόνους και τις πολυτελείς πινελιές λάμψης. Παράλληλα, η συλλογή Gran Turismo «ανεβάζει την ταχύτητα» και δείχνει την πιο δυναμική πλευρά της εποχής με το τολμηρό της στυλ. Τέλος, η συλλογή «My Pet & Me» αντικατοπτρίζει την τρυφερότητα για τα ζώα με τον πιο στυλάτο και διασκεδαστικό τρόπο! 22.1.15 – lifo

34 lifo – 22.1.15

Week

εγκαινια πρεμιερες Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα; σελ. 36

θεατρο

bibλio

μουσικη

Η Ματίνα Καλτάκη για την παράσταση Μάκβεθ στο Από Μηχανής Θέατρο. σελ. 39

Η Τίνα Μανδηλαρά για τον Καλόγερο του Μάθιου Λιούις. σελ. 41

Η Χίλντα Παπαδημητρίου για τις πρώτες κυκλοφορίες του 2015. Σελ. 42

O Kωστής Φωκάς στην Atopos

Το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής Η Μαρία Κίτσου πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Αρμαντέιλ» που παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά στο Rex, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Από την Αργυρώ Μποζώνη σελ.40

Το τρίτο κατά σειρά Atopos Unlocked (ένα ερευνητικό πρότζεκτ του πολιτιστικού οργανισμού Atopos με θέμα την απεικόνιση του γυμνού σώματος από τη νέα γενιά καλλιτεχνών του Tumblr και των social media) πραγματοποιείται με τη συμμετοχή του φωτογράφου Κωστή Φωκά. Στις δουλειές του ο Φωκάς χρησιμοποιεί τα μοντέλα του ως παιχνίδια, δίνοντάς τους την ελευθερία να συμμετάσχουν σε όλη τη δημιουργική διαδικασία. Στα έργα του προσθέτει συχνά διάφορα μέσα και props, όπως μάσκες, sex toys ή φθηνές κάμερες. Atopos, Σαλαμίνος 72, Μεταξουργείο (πλησίον σταθμών Κεραμεικού & Μεταξουργείου). Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Κάθε Τετάρτη (14.00-22.00) μέχρι τις 25/2, είσοδος ελεύθερη, www. atopos.gr 22.1.15 – lifo

the face

small

Ανδρέας Γεωργιάδης O Έλληνας εικαστικός μιλάει στη LiFO για την έκθεση «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» που φιλοξενείται αυτές τις μέρες στην αίθουσα τέχνης του ΙΑΝΟΥ και στις 13/3 θα βρίσκεται στο Hellenic Centre στο Λονδίνο.

Ζωγραφική - Σχέδιο 1983-1993 Η αίθουσα «Φωκίωνος Νέγρη 16» παρουσιάζει μία έκθεση αφιερωμένη στον Λαρισαίο καλλιτέχνη Γιώργο Λαζόγκα, η οποία αποτελείται από 25 έργα, κολάζ και σχέδια, όλα από τη Συλλογή Χρίστου Χριστοφή. Για την έκθεση έχουν επιλεγεί έργα από διάφορες θεματικές ενότητες (Γυναικείο Γυμνό, Πολεμιστές, ΙλιάδαΟδύσσεια) αλλά και μεμονωμένα, λιγότερο γνωστά.

μη χασετε!

r Φωκίωνος Νέγρη 16, 210 8824681. 4/2-1/3. Ώρες λειτουργίας: Τετ.-Παρ. 18.00-21.00, Σάβ.-Κυρ. 11.0017.00, είσοδος ελεύθερη, www.felioscollection.gr

Μιχάλης Κατζουράκης: Παραλλαγές 1954-2014 Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια το 1933, έχει καταπιαστεί με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το graphic design και τη διαφήμιση κι έχει στο βιογραφικό του πολλές συμμετοχές σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η νέα αυτοβιογραφική και αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει το πολύπλευρο εικαστικό έργο του καλλιτέχνη, αναδεικνύοντας τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία. Η έκθεση, χωρίς να ακολουθεί μια χρονολογική σειρά, χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που επικεντρώνονται στις αφορμές για τη δημιουργία ζωγραφικών και γλυπτικών έργων. Το θέμα της κάθε ενότητας παρουσιάζεται με τις παραλλαγές του, αποκαλύπτοντας έτσι τη διαδικασία κατασκευής και τονίζοντας τη σημασία της.

Week 36 lifo – 22.1.15

Συγκαταλέγεται στους εξέχοντες εκπροσώπους της ισπανικής γραφιστικής τέχνης και της εικονογράφησης κι έχει βραβευτεί με εθνικά και ευρωπαϊκά βραβεία σχεδίου και εικονογράφησης. Η έκθεση με τίτλο «Συλλογή από εκπλήξεις» που φιλοξενείται από την επόμενη εβδομάδα στο Ινστιτούτο Θερβάντες περιλαμβάνει γραφιστικά έργα, αφίσες, εικονογραφημένα βιβλία και σκίτσα που καλύπτουν ευρύ φάσμα της δουλειάς του μέσα στον χρόνο.

r Μουσείο Μπενάκη - κτίριο οδού Πειραιώς, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, 210 345 3111. 29/1-5/4, www.benaki.gr

Red, black and the others

☛

επιμελεια: βασιλησ καψασκησ / email: loveathens@lifo.gr

O Ισίδρο Φερρέρ στο Θερβάντες

r Ινστιτούτο Θερβάντες, Μητροπόλεως 23, 210 3634117, 28/1-11/3. Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ. 10.00-21.00, Σάβ. 10.00-14.00, atenas.cervantes.es/gr

stop the press !

Ex-change: Risk Ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται στην ανταλλαγή, στη βασική προϋπόθεση, δηλαδή, επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε σήμερα. Δεκατρείς καλλιτέχνες από διαφορετικές χώρες και γενιές εξετάζουν μέσα από τα έργα τους τα εσωτερικά δρώμενα και την ιστορική διαδρομή της κάθε χώρας με κριτικό βλέμμα αλλά και με μια εξωστρεφή διάθεση που υποδηλώνει την ανάγκη για αλλαγή. H έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικά έργα, γλυπτά, εικαστικές εγκαταστάσεις κ.ά. r Σπίτι της Κύπρου, Ξενοφώντος 2Α, 210 3734934. 28/1-6/3. Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ. 11.00-18.00, www. spititiskyprou.gr

n Τον νέο κύκλο προβολών στο Goethe-Institut Athen με θέμα «Μετεγγραφές: Η διαλεκτική σχέση κινηματογραφικής τέχνης και επιστήμης» που ξεκινάει στις 29/1 και θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη Μαΐου.

Ο Régis Looten γεννήθηκε το 1961 στη Βόρεια Γαλλία και σπούδασε σχέδιο και ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών του τόπου του. Έχει ασχοληθεί με τη ζωγραφική, το σχέδιο, τη γλυπτική αλλά και την ποίηση. Η καλλιτεχνική του δουλειά είναι καθαρά εξπρεσιονιστική. Tα έργα του ξεχωρίζουν για τους έντονους χρωματισμούς και τα συναισθήματα που εκλύουν. Στην έκθεση της γκαλερί Artzone 42 παρουσιάζονται έργα αποτελούμενα από μελάνια και μονοτυπίες σε χαρτί που πραγματεύονται έννοιες όπως ο Έρωτας και ο Θάνατος. r Artzone 42, λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου 42, 210 7259549, 22/1-7/2. Ώρες λειτουργίας: Τρ., Πέμ., Παρ. 11.00-15.00 & 18.00-21.00, Τετ. & Σάβ. 11.00-15.00, www.artzone42.gr

Η ομαδική έκθεση «Work» στην Elika Gallery από τις 22/1 έως τις 28/2.

Τι παρουσιάζετε στο «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο»; Είναι μια έκθεση ζωγραφικής που ετοίμασα με αφορμή το σπουδαίο βιβλίο του Λόρενς Ντάρελ. Τα 35 έργα της έκθεσης, όλα μελάνια σε χαρτί, ετοιμάστηκαν τα τρία τελευταία χρόνια και πρωτοπαρουσιάστηκαν τον περασμένο Οκτώβριο στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Στη συνέχεια η έκθεση ταξίδεψε στο Κάιρο, στο μεσαιωνικό παλάτι Αμίρ Ταζ. Τρίτος σταθμός, η Αθήνα και ο IANOS, ενώ την άνοιξη θα παρουσιαστεί στο Λονδίνο. Τι αναζητά o Ανδρέας Γεωργιάδης στην Αλεξάνδρεια του σήμερα; Αναζητά την ευθύβολη και τρυφερή ματιά του Ντάρελ. Αναζητά τον Καβάφη και τον Τσίρκα, το ελληνικό στοιχείο που έχει ποτίσει τα χώματα εκεί. Αναζητά τη μαγεία της ακμής της πόλης «των πέντε φυλών και των πέντε γλωσσών». Και όλα αυτά είχα την τύχη να τα συναντήσω. Πόση απόσταση χρειάζεσαι από την ανάγνωση του βιβλίου για να αρχίσεις να ζωγραφίζεις; Θυμάμαι πως, όταν διάβαζα ένα βιβλίο, πάντα είχα την ανάγκη να δημιουργώ στο μυαλό μου όλο τον χώρο της σκηνικής δράσης. Αυτό το πολύτιμο υλικό τροφοδοτούσε συχνά τις ζωγραφικές μου αναζητήσεις. Η απόσταση από την ανάγνωση μέχρι τη ζωγραφική είναι για μένα ελάχιστη. Το μόνο μου μέλημα είναι να περιγράψω την καθαρότητα του συναισθήματος που ένιωσα με όλη την υποκειμενικότητα που αυτό εμπεριέχει. Και να το μοιραστώ με τους άλλους. Στα έργα σου επανέρχεται συνεχώς το στοιχείο της μνήμης. Τι σημαίνει για σένα το να ζωγραφίζεις τη μνήμη; Η μνήμη είναι το ισχυρότερο όπλο μου στη διάσωση των συγκινήσεων. Φορτίο απαραίτητο για μένα, όσο το φαγητό και το νερό. Μνήμη για μένα είναι όσα διασώζουμε από τη φθορά του χρόνου. Όμως μνήμη είναι και η εικόνα, που η ανάγκη μου να τη σχηματίσω και να τη μοιραστώ με τους άλλους είναι πολύ ισχυρή. Άλλωστε, γι’ αυτό ζωγραφίζω, για να διασώσω ακριβά κομμάτια μνήμης και να τα μοιραστώ με τους ανθρώπους. Και τι σημαίνει για σένα να ζωγραφίζεις τη νοσταλγία; Φοβάμαι τη νοσταλγία γιατί τα γλυκά συστατικά της συχνά σκεπάζουν την αλήθεια του συναισθήματος. IANOS Αίθουσα Τέχνης, Σταδίου 24, μέχρι 31/1. Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ. 10.00-21.00, Σάβ. 10.00-18.00, www.ianos.gr

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Birdman, ή η Απρόσμενη αρετή της αφέλειας Birdman, or the Unexpected Virtue of Ignorance

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό Θερινός

ο φιλμ με τον παράξενο τίτλο θα μπορούσε κάλλιστα να ονομάζεται Οι ουτοπικές προσδοκίες ενός ξοφλημένου αστέρα, ή Η υπερβολική φιλοδοξία ενός μπερδεμένου καλλιτέχνη, ή, πολύ απλά, και όπως το έχουν πει παλιότερα, Η τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου. Όχι πως ο κεντρικός χαρακτήρας του Birdman, ο Ρίγκαν, ένας πάλαι ποτέ σταρ του σινεμά δράσης που δεν έχει πλέον καριέρα κι ελπίζει σε καλλιτεχνική και προσωπική νεκρανάσταση με το ανέβασμα ενός απαιτητικού έργου στο θέατρο, είναι αντικειμενικά γελοίος, αλλά κάπως έτσι βλέπει τον εαυτό του, επειδή τόσα χρόνια έχει εισπράξει την απόρριψη σε οτιδήποτε έχει επιχειρήσει, εκτός από τον υπερήρωα Birdman, που του χάρισε εφήμερη δόξα και αιώνια κατάρα. Εγκλωβισμένος στο θέατρο, όπου ετοιμάζει πυρετωδώς το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ, ανάμεσα σε υστερίες, προβλήματα και σκαλώματα που σχετίζονται με την παραγωγή (ο Ζακ Γαλιφιανάκης συντονίζει κοπιωδώς), την κόρη του (η Έμα Στόουν με πολλά απωθημένα απέναντι στον μπαμπά), την πρωταγωνίστρια και ερωμένη που ανταγωνίζεται και ζηλεύει, την πρώην σύζυγο και μάνα της κόρης που εμφανίζεται ξανά στη ζωή του με συμφιλιωτικές προθέσεις και τον άρτι αφιχθέντα, ακανθώδη, αλαζόνα πρωταγωνιστή του (ο υπέροχος Νόρτον, που σνομπάρει το χολιγουντιανό «κατακάθι» λόγω της πλούσιας θεατρικής του εμπειρίας, αλλά του εγγυάται κριτικές και εισι-

τήρια), ο Ρίγκαν συγχέει την κινηματογραφική φαντασία με την πιεστική πραγματικότητα: όταν είναι μόνος του, πραγματοποιεί ασήμαντα υπερ-κατορθώματα όπως ο Birdman, αλλά συγκρούεται με τα πιο απλά πράγματα, καθώς το περιπετειώδες παρελθόν και το άδηλο μέλλον εξαρτώνται από ένα παρόν που αιωρείται μεταξύ συμπληγάδων και ανοιχτών λογαριασμών. Το Birdman ακούγεται πολύπλοκο και όντως είναι. Ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου έγραψε ένα σενάριο με μπόλικες στρώσεις και το σκηνοθέτησε σαν να γκρεμίζεται ο κόσμος και να πέφτει ο ουρανός στο μπαϊλντισμένο κεφάλι του Ρίγκαν (και του θεατή), επιλέγοντας μια free jazz φόρμα, σαν φρενιασμένο, παραισθητικό ποίημα εικόνων, όπως ακριβώς και η μουσική του Αντόνιο Σάντσεζ, ολοκληρωτικά γυρισμένη σε τεχνητό μονοπλάνο κυρίως μέσα στο θέατρο και λίγο έξω από αυτό, στους δρόμους της Times Square, όπου περιφέρεται ημίγυμνος και απελπισμένος ο Ρίγκαν, ή σε ένα μπαρ όπου συναντά κι έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με την πιο κακιασμένη, αρνητικά διακείμενη κριτικό των «New York Times», στην πιο άτυχη σκηνή του έργου, που στήθηκε για λόγους καθαρού εντυπωσιασμού. Όχι πως η σκηνή αυτή έρχεται σε βίαιη αντίθεση με την ηθελημένη υπερβολή στην οποία υποβάλλει τους ήρωες και κατ’ επέκταση τους θεατές ο Ινιάριτου, στην οργανωμένη προσπάθειά του να δαμάσει τα θεματικά διλήμματα: το χάος της

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Ο Ρίγκαν (Μάικλ) είναι ένας ηθοποιός που ελπίζει πως με την τελευταία του φιλόδοξη παραγωγή στο Μπρόντγουεϊ θα καταφέρει, μεταξύ άλλων, να αναβιώσει τη σχεδόν τελειωμένη καριέρα του. Κι ενώ αυτή η βαθιά παράτολμη κίνηση φαντάζει τόσο επίφοβη και οριακά ανόητη, ο άλλοτε σπουδαίος και τρανός κινηματογραφικός υπερήρωας τρέφει υψηλές προσδοκίες. Πιστεύει ακράδαντα ότι το τελευταίο του εγχείρημα θα αναδείξει το καλλιτεχνικό του ανάστημα και θα τον καθιερώσει στο πολιτιστικό προσκήνιο, απαλλάσσοντάς τον από τη ρετσινιά του ξοφλημένου χολιγουντιανού διάττοντα αστέρα! Με την ημερομηνία της πολυπόθητης πρεμιέρας του έργου του να πλησιάζει απειλητικά, ο πρωταγωνιστής της παράστασης τραυματίζεται σοβαρά και πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα. Κατόπιν παρότρυνσης της πρωταγωνίστριάς του Λέσλι (Ναόμι Ουότς) και υπό τις πιέσεις του παραγωγού και κολλητού του φίλου Τζακ (Ζακ Γαλιφιανάκης), ο Ρίγκαν, διστακτικά, αποφασίζει να προσλάβει τον Μάικ Σίνερ ( Έντουαρντ Νόρτον), έναν εντελώς ανεξέλεγκτο τύπο που υπόσχεται την έκρηξη στα εισιτήρια της παράστασης αλλά και την προσθήκη αποθεωτικών κριτικών. Καθώς, λοιπόν, ο Ρίγκαν προετοιμάζεται για την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα, έχει να αντιμετωπίσει πολλά ανοιχτά μέτωπα στην προσωπική του ζωή.

Κινηματογράφος

Σκηνοθεσία: Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου Πρωταγωνιστούν: Μάικλ Κίτον, Έμα Στόουν, Έντουαρντ Νόρτον

πυρετώδους καλλιτεχνίας, της επικίνδυνης, καταστροφικής διαχείρισης της φήμης, της ύστατης ανάγκης για ειλικρινή εξιλέωση, της ασταμάτητης σύγκρουσης του ελαφρού Χόλιγουντ με το σοβαρό Μπρόντγουεϊ, του κακομαθημένου σταρ με τα καπρίτσια και τα απωθημένα του έναντι του άστατου άνδρα με τα απομεινάρια της ζωής και των επιλογών του, και τελικά του Εγώ του ενός με τα Εγώ των άλλων – κάτι που αποτυπώνεται θεαματικά και δηλώνεται εμφατικά στις τέχνες και το θέαμα. Το φιλμ διαθέτει σκηνές ιδιοφυείς και στιγμές τραβηγμένες. Πείθει περισσότερο στα ενδιάμεσα, κρίσιμα περάσματα όπου ο διάλογος φρενάρει, ο ήχος χαμηλώνει και οι ζαλιστικές φωνές σιωπούν, εκεί όπου οι ανταριασμένοι πρωταγωνιστές προσπαθούν να διακρίνουν τι καταλαγιάζει... from all that jazz. Όπως και το έργο που θέλει να ανεβάσει ο Ρίγκαν, διασκευάζοντας Ρέιμοντ Κάρβερ, η ταινία του Ινιάριτου είναι (μαζί με το Interstellar, αλλά σε άλλο επίπεδο) η πιο φιλόδοξη της χρονιάς και ίσως εκείνη που θα κριθεί δικαιότερα με το πέρασμα του χρόνου. Όταν την είδα στην παγκόσμια πρεμιέρα της, στο Φεστιβάλ Βενετίας, δεν μπόρεσα παρά να τη θαυμάσω – τη δεξιοτεχνία του Ινιάριτου και του διευθυντή φωτογραφίας και μαέστρου της ρέουσας εικόνας, Εμάνιουελ Λουμπέσκι, την κλίμακα του οράματός του, το εκτεταμένο σχόλιο πάνω στις τύψεις και την παραφορά. Όμως, όσο κι αν ήθελα, δεν συγκινήθηκα σε ένα έργο που προσπάθησε να στρέψει την εγκεφαλική του σύλληψη σε συναίσθημα. Δεν είχα, επίσης, εκείνη την αίσθηση της ακυβέρνητης μελαγχολίας της Βαβέλ, που ξίνισε με τη μιζέρια του Biutiful, πάντα από τον Ινιάριτου. Σίγουρα, ωστόσο, η ερμηνεία του Μάικλ Κίτον συνιστά μια ξεχωριστή οντότητα, άξια μεγάλου θαυμασμού από μόνη της. Παραφράζοντας πονηρά και πολυεπίπεδα τη δική του, κυμαινόμενη πορεία από τον θρίαμβο και τις ανοιχτές προοπτικές του Batman μέχρι την αφάνεια πριν από το εμπνευσμένο κάστινγκ του Ινιάριτου, ο Κίτον δίνει τα ρέστα του σε ένα λαχανιασμένο σπριντ εξιλέωσης, μια νέα αρχή που συνοψίζει μια συνεχή μονομαχία με δαίμονες και ορατούς εχθρούς. Εκπροσωπώντας στην ταινία τον τυπικό χολιγουντιανό πρώην σταρ που βαφτίζεται στην κολυμπήθρα του Μπρόντγουεϊ για να ξαναβρεί τον χαμένο δρόμο της καταξίωσης ως ανεπιθύμητος επισκέπτης στα σιδερόφραχτα χωράφια του νεοϋορκέζικου θεάτρου, ο Κίτον δίνει γροθιές σε πολλούς τοίχους και μεταφέρει στο πανί μια αυθεντική αίσθηση απαξίωσης και απελπισίας. Στις σκηνές που παίζει πάνω στη σκηνή δεν επιδεικνύει δεινότητα, ίσως όμως και να καθοδηγείται από τον Ινιάριτου με αυτόν το σκοπό, δηλαδή να μη φαίνεται αντάξιος του μεγάλου καλλιτεχνικού βάρους που έχει οικειοθελώς αναλάβει και να εκτίθεται από την παγιωμένη μετριότητά του. Για πρώτη φορά στην καριέρα του, ο Κίτον είναι υποψήφιος για Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου (υπολογίστε και άλλες 8 σημαντικές υποψηφιότητες για την ταινία) και απειλεί έντονα τον Έντι Ρεντμέιν, με πολλές πιθανότητες να κάνει την ανατροπή, γιατί το Χόλιγουντ λατρεύει τις εκπλήξεις, τις επιστροφές και, σε σπάνιες περιπτώσεις, τους ρόλους που δεν βασίζονται σε πραγματικούς χαρακτήρες, και δη τους αβανταδόρικα φορτισμένους με προβλήματα υγείας και εθισμών. village renti 1,5,7, village mall 5,8,13, village faliro 1,8, village ag.dimitrios 1, village pagrati 4, ster ilion 2,4, odeon starcity 1,5, κηφισια class 1, odeon kosmopolis 6,11, νιρβανα, odeon opera 1, ατλαντις 1,2, βαρκιζα 2, αλεξανδρα, γλυφαδα odeon 1, zea, σινε χολαργος

22.1.15 – lifo

maps to the stars Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Πάτινσον, Τζουλιάν Μουρ

Το ψυχρό, και ως συνήθως, κλινικό πόνημα του Καναδού Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ, Maps to the stars, απογοητεύει ακριβώς γιατί κρατάει μια πονηρή απόσταση από το αντικείμενο, σαν φάρσα σε κενό αέρος. Σατιρίζει ανελέητα, αλλά όχι βαθιά το Χόλιγουντ και το αιμομικτικό, σχεδόν κανιβαλιστικό του modus operandi με την ιστορία μιας οικογένειας με έναν πατέρα γκουρού του selfhelp, μια μάνα νευρωτική μάνατζερ του κακομαθημένου 13χρονου γιου-ηθοποιού και την κόρη να έχει μόλις βγει από το άσυλο, όπου εξέτισε ποινή για την πυρκαγιά που είχε βάλει στο παλιό τους σπίτι. Λίγο παραδίπλα, η αγχώδης, ανισόρροπη ξεχασμένη ηθοποιός που υποδύεται η Τζουλιάν Μουρ παλεύει με νύχια και με δόντια να παίξει σε μια επερχόμενη ταινία που θα την επαναφέρει στο προσκήνιο, αναλαμβάνοντας τον ρόλο της... μάνας της, η οποία είχε καεί σε πυρκαγιά! Η Μουρ τα δίνει όλα, είναι ό,τι καλύτερο και διασκεδαστικότερο στο Maps to the stars και μοιάζει με εξαίρεση στον γενικευμένα νεκρικό τόνο της ταινίας, έχοντας βέβαια το αβαντάζ της υστερίας, πληροφορώντας ωστόσο εξυπνότατα τον χαρακτήρα της με στοιχεία πραγματικά ενδοχολιγουντιανά, που προφανώς ο Κρόνεμπεργκ αγνοεί. Η Μουρ απέσπασε το Βραβείο Ερμηνείας στις Κάννες έναντι της εξίσου εντυπωσιακής ερμηνείας της Μαριόν Κοτιγιάρ για την ταινία των Νταρντέν και, σε μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη των βραβείων από πέρσι, στη φετινή κούρσα η Μουρ μπορεί να μην είναι υποψήφια στον δεύτερο ρόλο για τη συγκεκριμένη ταινία, αλλά διεκδικεί εκείνον του πρώτου ρόλου, για άλλο φιλμ, αλλά πάντα με αντίπαλο στην πεντάδα την Κοτιγιάρ! ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1, ΑΣΤΥ, ΝΑΝΑ 6, ΒΑΡΚΙΖΑ 1, ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ, ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 3, ΤΡΙΑΝΟΝ

Ένα Σπίτι στο Παρίσι My Old Lady

aiΘoyΣeΣ αθhνα αμπελοκηποι - γκαζι - θησεiο νεaπολη ΑΑΒΟΡΑ

Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, Tηλ: 2106423271-2106462253, Ο κήπος του Γιάλομ: Η φιλοσοφία μιας ζωής Πεμ-Τετ 18:30 Agora: από τη δημοκρατία στις αγορές Πεμ-Τετ 20:00, 22:00

ΑΘΗΝΑΙΟΝ

Βασιλισσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, Tηλ: 21077821222112112222, www. athinaioncinemas.com ÜΑίθουσα 1: Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 17:50, 20:00, 22:10 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:10 ÜΑίθουσα 2: Blackhat Πεμ-Τετ 22:30 . Από έρωτα Πεμ-Τετ 16:30, 18:30, 20:30

ΑΣΤΥ

Κοραή 4, Αθήνα, Tηλ: 2103221925, www.amafilms.gr / https://www.facebook.com/ astycinema, Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:00, 20:05, 22:10 Νορβηγία Σαβ 00:30

ΓΑΛΑΞΙΑΣ

Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, Tηλ: 2107773319-2107700491 ÜΑίθουσα 1: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:30, 20:30, 22:30. ÜΑίθουσα 2: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:35

GAZARTE

Βουτάδων 34, Γκάζι, Tηλ: 2103452277-2103460347, www. gazarte.gr, Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΤετ 19:00, 21:00, 23:00

ΔΑΝΑΟΣ

Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, Tηλ: 2106922655, www. danaoscinema.gr ÜΑίθουσα 1: Ανωτέρα βία Πεμ-Τετ 17:30, 20:00, 22:30. Αεροπλάνα 2: Ιπτάμενοι πυροσβέστες (μτγλ.) Κυρ 12:00. ÜΑίθουσα 2: Μια οικογενειακή υπόθεση Πεμ-Τετ 22:20 Ενα σπίτι στο Παρίσι Πεμ, Παρ, Σαβ, Κυρ, Δευ, Τετ 18:00, 20:10 / Τρι 18:00. Ο κήπος του Γιάλομ: Η φιλοσοφία μιας ζωής ΣαβΚυρ 16:15

ΕΛΛΗ

Ακαδημίας 64, Αθήνα, Tηλ: 2103632789, Ανωτέρα βία Πεμ-Τετ 17:15, 19:45, 22:15

ΕΜΠΑΣΣΥ

Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, Tηλ: 2107215944, www.i-ticket.gr, Μεγάλα μάτια Πεμ-Τετ 22:30 Παρ’το από την αρχή ΠεμΤετ 18:00, 20:15. Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:00

ΙΝΤΕΑΛ

Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, Tηλ: 2103826720, Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΤετ 17:10, 19:30, 22:00

ΝΙΡΒΑΝΑ

Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, Tηλ: 21064693982106445221, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr, Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 17:30, 20:00, 22:30. Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:30

ODEON ΟΠΕΡΑ

Σκηνοθεσία: Ίσραελ Χόροβιτζ Πρωταγωνιστούν: Μάγκι Σμιθ, Κέβιν Κλάιν, Κριστίν Σκοτ Τόμας, Ντομινίκ Πινόν

Εκλεπτυσμένη κομεντί με ήρωες έναν αποτυχημένο, μετά από τρία διαζύγια, άκληρο και απένταρο 57χρονο Νεοϋορκέζο, την 92χρονη ένοικο του παρισινού διαμερίσματος που κληρονομεί από τον πατέρα του και την ανύπαντρη, τραχιά και αγενή κόρη της, η οποία αρνείται σθεναρά οποιοδήποτε σχέδιο πώλησης του παλιού, αν και εξαιρετικά πολύτιμου κτίσματος. Το πρόβλημα είναι πως η κατοικία είχε μεν πωληθεί κανονικά στον πατέρα του Ματίας, αλλά με δεσμευτικό ενοικιοστάσιο, που προβλέπει πως η πωλήτρια, η κυρία Ματίλντ δηλαδή, θα ζήσει σε αυτό μέχρι τον θάνατό της και θα λαμβάνει από εκείνον γενναία μηνιαία αμοιβή ισοβίως, την οποία φυσικά ο Ματίας δεν μπορεί να αποδίδει. Πολλά μυστικά αποκαλύπτονται και η χαλαρή ροή κοντράρεται με την ένταση μιας ολόκληρης ζωής, μοιρασμένη σε διαφορετικές εμπειρίες, λάθη και ενοχές. Συμπαθής, χαμηλόφωνη ταινία σεναρίου και απαλού χειρισμού, που δυναμώνει όποτε η Σκοτ Τόμας αναχαιτίζεται από τον απελπισμένο κυνισμό του Κέβιν Κλάιν. ΔΑΝΑΟΣ 2, ΛΑΪΣ 2, ΑΙΓΛΗ

38 lifo – 22.1.15

Ακαδημίας 57, Αθήνα, Tηλ: 2103622683, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr ÜΑίθουσα 1: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 20:00, 22:30 Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 18:00 ÜΑίθουσα 2: Ο κος Τέρνερ ΠεμΤετ 18:45, 21:45

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ

Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, Tηλ: 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www. tainiothiki.gr ÜΑίθουσα 1: Ανωτέρα βία Πεμ, Τρι, Τετ 19:30, 21:45 / Παρ, Δευ 19:30 / Σαβ-Κυρ 17:15, 19:30, 21:45 Electra Παρ, Δευ 22:00 ÜΑίθουσα 2: Ενα σπίτι στο Παρίσι Πεμ-Τρι 18:00, 20:00, 22:00 / Τετ 18:00, 22:00 Δεν είμαι εγώ Τετ 20:00

ΤΙΤΑΝΙΑ

Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, Tηλ: 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www. cinemax.gr, Η μάχη του Αλγερίου ΠεμΤετ 19:30. Ο καλός στρατιώτης Σβέικ Πεμ-Τετ 22:00. Non Omnis Moriar Πεμ-Τετ 18:00 Αιγάλεω - Αγία Βαρβάρα

VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, Tηλ: 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www. villagecinemas.gr ÜΑίθουσα 1: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Σαβ-Κυρ 13:00, 15:00, 17:00 Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 19:00, 21:30, 00:00 ÜΑίθουσα 2: Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00, 18:00 / ΣαβΚυρ 12:00, 14:00, 16:00, 18:00

Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 20:10, 22:30 ÜΑίθουσα 3: Blackhat Πεμ-Τετ 23:00. Τα μυστικά του δάσους Πεμ-Τετ 20:30. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:20, 18:30 / Σαβ-Κυρ 12:20, 14:20, 16:20, 18:30 ÜΑίθουσα 4: Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:30, 17:30 / Σαβ-Κυρ 13:30, 15:30, 17:30. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 19:45, 22:00, 00:10 ÜΑίθουσα 5: Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 18:45, 21:10, 23:30. Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:45 / Σαβ-Κυρ 12:45, 14:45, 16:45

ΝΑΝΑ

Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη,(στάση ΜΕΤΡΟ Αγ.Ιωάννης), Tηλ: 21097031582109706865, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr ÜΑίθουσα 1: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:20, 20:40, 23:00. Ψυχρά κι ανάποδα (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:15 ÜΑίθουσα 2: Παρ’το από την αρχή Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:15, 19:15 / Σαβ-Κυρ 19:15 Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 21:30, 23:45. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:45, 17:30 ÜΑίθουσα 3: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30 ÜΑίθουσα 4: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 17:15, 19:30, 22:00. Πάντινγκτον (μτγλ.) ΣαβΚυρ 15:15 ÜΑίθουσα 5: Η αρπαγή 3 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:45, 20:00, 22:15 / Σαβ-Κυρ 20:00, 22:15 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:30. Τα μυστικά του δάσους Σαβ-Κυρ 17:30 ÜΑίθουσα 6: Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:15, 20:30, 22:45 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30

ΣΟΦΙΑ

Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, Tηλ: 2109927447-2109917094, Ida Πεμ-Κυρ 20:30 / Δευ-Τετ 19:00, 20:30 Αφεντικά για σκότωμα 2 ΠεμΤετ 22:30 Πάντινγκτον (μτγλ.) ΠεμΚυρ 18:30

βαρκιζα βουλιαγμένη

PAGRATI

Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου,Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, Tηλ: 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www. villagecinemas.gr Αίθουσα 1: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:50, 21:00, 23:10 Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:00 Αίθουσα 2: Αλύγιστος Πεμ-Τετ 19:45 Blackhat Πεμ-Τετ 22:30 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) ΣαβΚυρ 17:45 ÜΑίθουσα 3: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 19:30, 22:10 Πάντινγκτον (μτγλ.) ΣαβΚυρ 17:20 ÜΑίθουσα 4: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 18:30, 21:10, 23:50 ÜΑίθουσα 5: Η αρπαγή 3 ΠεμΤετ 19:00, 21:20, 23:40 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:10

ΠΑΛΑΣ

Υμηττού 109, Παγκράτι, Tηλ: 2107511868, Αννα Καρένινα Πεμ-Τετ 20:15 The Holiday Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 22:30 / Σαβ-Κυρ 18:00, 22:30

ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ

Ριζάρη 24, Παγκράτι, Tηλ: 2107253915, www.amafilms.gr / https://www.facebook.com/ astycinema, Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:00, 20:05, 22:10

βαρκιζα γλυφaδα

ΑΘΗΝΑΙΟΝ Cinepolis

Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, Tηλ: 2108983238-2112112222, www.athinaioncinemas.com ÜΑίθουσα 1: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:10, 22:30. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:10 ÜΑίθουσα 2: Blackhat ΠεμΤετ 22:40. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:30, 20:30 Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30 ÜΑίθουσα 3: Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 17:50, 20:00, 22:10 ÜΑίθουσα 4: Ανωτέρα βία ΠεμΤετ 17:40, 20:00, 22:20

ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON

Θάσου 22, Tηλ: 2108973926 ÜΑίθουσα 1: Οδηγός ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:00, 20:10, 22:20 Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Δευ 16:20 ÜΑίθουσα 2: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 17:50, 20:10, 22:20. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) ΣαβΔευ 16:20

Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, Tηλ: 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr ÜΑίθουσα 1: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 20:00, 22:40 Πάντινγκτον (μτγλ.) ΣαβΚυρ 17:50 ÜΑίθουσα 2: Ο κος Τέρνερ ΠεμΤετ 19:00. Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 22:00. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:00

αχαρνων πατησiων

ηρaκλειο νeα ιωνiα

ΒΑΡΚΙΖΑ

ΑΕΛΛΩ

Πατησίων 140, Tηλ: 2108259975 - 2108215327, cinemax1@otenet. gr, www.cinemax.gr ÜΑίθουσα 1: Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 17:45. Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 19:45, 22:00 Τα μυστικά του δάσους ΣαβΚυρ 15:15 ÜΑίθουσα 2: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:15, 20:15, 22:30. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30 ÜΑίθουσα 3: Blackhat ΠεμΤετ 23:00. Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 18:30, 20:45. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) ΣαβΚυρ 15:00, 16:45 ÜΑίθουσα 4: Ο κος Τέρνερ ΠεμΤετ 18:00, 21:00. Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:00

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», Tηλ: 2108219298, Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 17:40, 20:10, 22:40

ΑΛΚΥΟΝΙΣ

Ιουλιανού 42-46, πλατεία Βικτωρίας (ΜΕΤΡΟ Βικτώρια), Αθήνα, Tηλ: 210 82200082108220023-2108220076, Η έκρηξη Πεμ-Τετ 23:00. Ida Πεμ-Τετ 21:45. Το αγόρι και ο κόσμος Πεμ-Τετ 17:00. Non Omnis Moriar Πεμ-Τετ 20:30 Agora: από τη δημοκρατία στις αγορές Πεμ-Τετ 18:30

ΙΛΙΟΝ

Τροίας 34 & Πατησίων 113, Tηλ: 2108810602-6955466939, Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΤετ 18:00, 20:15, 22:20

ΟΣΚΑΡ

Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, Tηλ: 2102281563, Οι γαμπροί της Ευτυχίας ΠεμΤετ 18:00, 20:05 Foxcatcher Πεμ-Τετ 22:15

ΤΡΙΑΝΟΝ

Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, Tηλ: 21082227022108215469, Anaparastasis: Η ζωή και το έργο του Γιάννη Χρήστου Πεμ-Σαβ 22:00 / Δευ-Τετ 18:00 Ενα σπίτι στο Παρίσι Πεμ-Σαβ 16:00, 18:00, 20:00 / Δευ-Τετ 16:00, 20:00, 22:00 Κλειστό Κυρ

ζωγρaφου παγκρaτι

VILLAGE 5 CINEMAS

ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ

Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, Tηλ: 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1: Οι γαμπροί της Ευτυχίας ΠεμΤετ 17:00, 18:45, 20:40 Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΤετ 22:40 ÜΑίθουσα 2: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:15 Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 22:30 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30

ιλιον αγιοι ανaργυροι πετροyπολη STER CINEMAS

Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο CAPE, Ιλιον, Tηλ: 801 801 7837 -210 8092690, www. stercinemas.gr ÜΑίθουσα 1: Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:20 / Σαβ 15:20, 17:20 / Κυρ 13:20, 15:20, 17:20. Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 19:10, 21:20, 23:30 ÜΑίθουσα 2: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10, 19:40, 22:10 / Σαβ 14:30, 17:10, 19:40, 22:10 / Κυρ 12:00, 14:30, 17:10, 19:40, 22:10 ÜΑίθουσα 3: Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30, 18:20 / Σαβ 14:50, 16:30, 18:20 / Κυρ 13:10, 14:50, 16:30, 18:20. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 20:00, 22:00, 00:00 ÜΑίθουσα 4: Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:40 / Σαβ 14:40, 16:40 / Κυρ 12:30, 14:40, 16:40. Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 18:40, 21:10, 23:40 ÜΑίθουσα 5: Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:00 / Σαβ 14:00, 16:00 / Κυρ 12:10, 14:00, 16:00 Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30 ÜΑίθουσα 6: Περιπέτεια στο Αιγαίο Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30, 19:30 / Σαβ 15:30, 17:30, 19:30 / Κυρ 13:30, 15:30, 17:30, 19:30. Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 21:30, 23:50 ÜΑίθουσα 7: Blackhat ΠεμΤετ 23:00. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00, 19:00, 21:00 / Σαβ 15:00,

17:00, 19:00, 21:00 / Κυρ 13:00, 15:00, 17:00, 19:00, 21:00

κορυδαλλος κερατσiνι ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, Tηλ: 2104960955, Κλειστό Πεμ, Τρι Ο κος Τέρνερ Παρ, Τετ 18:30 / Σαβ 17:00. Η αρπαγή 3 Παρ, Κυρ, Δευ 21:00 / Σαβ 21:10. Jimmy’s Hall Σαβ 19:30 / Δευ 19:00

νeος κoσμος ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ

Λεωφόρος Συγγρού 106, Tηλ: 2109230081, mikosmos@otenet. gr, http://www.mikrokosmos.gr, Ανωτέρα βία Πεμ-Τετ 18:30, 20:30, 22:40. Μαξιλάρι ΠαρΣαβ 00:30

ΟDEON STARCITY

Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, Tηλ: 14560 (από σταθερό 0,49€ ανά λεπτό και 0,98€ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr , www.iticket.gr Αίθουσα 1: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 19:00, 21:30 ÜΑίθουσα 2: Μεγάλα μάτια Πεμ-Τετ 19:50, 22:10 Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:30 ÜΑίθουσα 3: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:30, 22:50 / Σαβ-Κυρ 18:10, 20:30, 22:50 ÜΑίθουσα 4: Ο κος Τέρνερ ΠεμΤετ 18:50, 21:50. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:00 ÜΑίθουσα 5: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:10, 22:40 / Σαβ-Κυρ 17:40, 20:10, 22:40 ÜΑίθουσα 6: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 20:00, 22:30 ÜΑίθουσα 7: Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης Πεμ-Τετ 20:20 Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 22:20. Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 18:00 ÜΑίθουσα 8: Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 20:40, 23:00. Το παιχνίδι της μίμησης ΣαβΚυρ 17:50 ÜΑίθουσα 9: Το μονοπάτι του θανάτου Πεμ-Τετ 22:00. Blackhat Πεμ-Τετ 19:10. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:10 ÜΑίθουσα 10: Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 18:40, 21:00, 23:20

μαροyσι κηφισιa

VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL

Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Tηλ: 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www. villagecinemas.gr ÜΑίθουσα 1: Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης Πεμ-Τετ 17:45, 19:45. Μια νύχτα στο μουσείο: Το μυστικό του Φαραώ Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:45 / ΣαβΚυρ 13:40, 15:45. Μεγάλα μάτια Πεμ-Τετ 21:50, 00:00 ÜΑίθουσα 2: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:10, 18:30, 21:00, 23:20 / Σαβ-Κυρ 13:50, 16:10, 18:30, 21:00, 23:20 ÜΑίθουσα 3: Τα μυστικά του δάσους Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:30, 18:00, 20:40, 23:10 / ΣαβΚυρ 12:50, 15:30, 18:00, 20:40, 23:10 ÜΑίθουσα 4: Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Σαβ, Δευ, Τρι, Τετ 15:20 / Κυρ 13:10, 15:20. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 17:10, 19:30, 21:40, 23:50 ÜΑίθουσα 5: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30, 19:00, 21:30, 00:10 / Σαβ-Κυρ 14:00, 16:30, 19:00, 21:30, 00:10 ÜΑίθουσα 6: Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Σαβ-Κυρ 13:00, 15:00, 17:00 Αλύγιστος Πεμ-Τετ 19:20, 22:10 ÜΑίθουσα 7: Η αρπαγή 3 ΠεμΤετ 18:40, 21:20, 00:00 ÜΑίθουσα 8: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 22:20 Χόμπιτ:Η μάχη των πέντε στρατών Πεμ-Τετ 19:10 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:20 / Σαβ-Κυρ 13:20, 15:10, 17:20 ÜΑίθουσα 9: Η αρπαγή 3 Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 15:20, 17:45, 20:10, 22:30 / Σαβ-Κυρ 17:45, 20:10, 22:30 Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 12:10, 14:10, 16:00 ÜΑίθουσα 10: Blackhat Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10, 20:00, 22:45 / Σαβ-Κυρ 20:00, 22:45 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 12:30, 14:20, 16:20, 18:10 ÜΑίθουσα 11: Χόμπιτ:Η μάχη των πέντε στρατών Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30, 20:30, 23:30 / Σαβ-Κυρ 14:30, 17:30, 20:30, 23:30 ÜΑίθουσα 12: Το μονοπάτι του θανάτου Πεμ-Τετ 23:00 Περιπέτεια στο Αιγαίο Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 16:30 / Σαβ-Κυρ 12:40, 14:40, 16:30 Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 18:20, 20:50 ÜΑίθουσα 13: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέ-

λειας) Πεμ-Τετ 21:00, 23:30 ÜΑίθουσα 14: Η αρπαγή 3 ΠεμΤετ 20:00, 22:20

πειραιaς ΖΕΑ

ΔΙΑΝΑ

Χαριλάου Τρικούπη 39, Πασαλιμάνι, Πειραιάς, Tηλ: 2104521388, Belle Πεμ-Τετ 18:00. Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 20:15, 22:30 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:30

ΚΗΦΙΣΙΑ

ΣΙΝΕΑΚ

Περικλέους 14,Μαρούσι, Tηλ: 2108028587, Μεγάλα μάτια Πεμ-Κυρ 22:20 / Δευ-Τετ 18:15, 22:20 Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΚυρ 18:00, 20:10 / Δευ-Τετ 20:10 Το αγόρι και ο κόσμος ΠαρΚυρ 16:30 Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, Tηλ: 2106233567-2106232808, ÜΑίθουσα 1: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:30, 23:00. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:15 ÜΑίθουσα 2: Ανωτέρα βία Πεμ-Τετ 17:00, 19:30, 22:00. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:15

ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ

Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), Tηλ: 14560 (από σταθερό 0,49€ ανά λεπτό και 0,98€ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr, www.i-ticket.gr ÜΑίθουσα 1: Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 20:40, 23:00. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:00 Το παιχνίδι της μίμησης ΣαβΚυρ 18:10 ÜΑίθουσα 2: Το μονοπάτι του θανάτου Πεμ-Τετ 22:20. Αλύγιστος Πεμ-Τετ 19:30. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:20, 17:20 ÜΑίθουσα 3: Μεγάλα μάτια Πεμ-Τετ 20:30, 22:50. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:30 / Σαβ-Κυρ 16:40, 18:30 ÜΑίθουσα 4: Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 19:50, 22:00 / Σαβ-Κυρ 17:50, 19:50, 22:00 ÜΑίθουσα 5: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 19:10, 21:20, 23:30. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:10 , 17:10 ÜΑίθουσα 6: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 20:10, 22:40 / Σαβ-Κυρ 17:40, 20:10, 22:40 ÜΑίθουσα 7: Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:10 / Σαβ-Κυρ 16:10, 18:10. Το παιχνίδι της μίμησης ΠεμΤετ 23:10 Blackhat Πεμ-Τετ 20:20 ÜΑίθουσα 8, Vodafone . Η αρπαγή 3. Πεμ-Τετ 18:40, 21:00, 23:20 Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30 ÜΑίθουσα 9: Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ-Τετ 18:00. Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 20:00, 22:30 ÜΑίθουσα 10: Η αρπαγή 3 ΠεμΤρι 19:40, 22:10 / Τετ 22:10. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:30, 17:30 ÜΑίθουσα 11: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 19:00, 21:30 Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 17:00 ÜΑίθουσα 12: Ο κος Τέρνερ Πεμ-Τετ 18:50, 21:50. Πάντινγκτον (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:00

νεα σμύρνη παλαιo φaληρο VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO

Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Tηλ: 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www. villagecinemas.gr. ÜΑίθουσα 1: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 18:50, 21:30, 00:00 Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10 / Σαβ-Κυρ 15:20, 17:10 ÜΑίθουσα 2: Blackhat Πεμ-Τετ 18:20, 21:10, 00:20. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:30 ÜΑίθουσα 3: Τα μυστικά του δάσους Πεμ-Τετ 19:10 Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 17:00, 22:10 ÜΑίθουσα 4: Το μονοπάτι του θανάτου Πεμ-Τετ 23:40. Αλύγιστος Πεμ-Τετ 18:00, 20:50 Οι υπερέξι (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 15:40 Αίθουσα 5. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:40, 21:00, 23:10. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) ΣαβΚυρ 16:40 ÜΑίθουσα 6: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 19:20, 21:50, 00:20. Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:20 / Σαβ-Κυρ 15:10, 17:20 ÜΑίθουσα 7: Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 19:00, 21:40, 00:10 ÜΑίθουσα 8: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 19:00, 21:30 ÜΑίθουσα 9: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 20:00. Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 22:20

ΣΠΟΡΤΙΓΚ

Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, Tηλ: 2109313360 ÜΑίθουσα 1: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30 ÜΑίθουσα 2: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:20, 20:20, 22:20. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:50

Πλατεία Δημαρχείου, Tηλ: 2104225653. Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 22:00. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 16:00, 18:00, 20:00

περιστερι ΦΟΙΒΟΣ

Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, Tηλ: 2105711105, Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 22:30 Οι γαμπροί της Ευτυχίας ΠεμΤετ 16:40, 18:30, 20:30

ρεντη

VILLAGE SHOPPING AND MORE

Θηβών 228 & Παρνασσού ,Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Tηλ: 210 4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www. villagecinemas.gr ÜΑίθουσα 1: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 20:10, 22:40 ÜΑίθουσα 2: Η αρπαγή 3 ΠεμΤετ 20:30, 22:50 ÜΑίθουσα 3: Το μονοπάτι του θανάτου Πεμ-Τετ 19:15, 21:45, 00:10. Ψυχρά κι ανάποδα (μτγλ.) Σαβ 17:00 ÜΑίθουσα 4: Η αρπαγή 3 ΠεμΤετ 19:00, 21:20, 23:40 ÜΑίθουσα 5: Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:10 / Σαβ 15:10, 17:10 Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 19:10, 21:50, 00:20 ÜΑίθουσα 6: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:40, 20:50, 23:10. Οι πιγκουίνοι της Μαδαγασκάρης (μτγλ.) Σαβ 16:30 ÜΑίθουσα 7: Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 17:20, 20:10, 22:40 ÜΑίθουσα 8: Χόμπιτ:Η μάχη των πέντε στρατών Πεμ-Τετ 19:30 , 22:30. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:30 / Σαβ 15:30, 17:30 ÜΑίθουσα 9: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:50, 21:15, 23:45 / Σαβ 16:20, 18:50, 21:15, 23:45 ÜΑίθουσα 10: Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 17:00 / Σαβ 15:15, 17:00 Blackhat Πεμ-Τετ 18:45, 21:30, 00:15 ÜΑίθουσα 11: Χόμπιτ:Η μάχη των πέντε στρατών Πεμ-Τετ 17:50, 21:00, 00:00 ÜΑίθουσα 12: Παρ’το από την αρχή Πεμ-Τετ 17:10, 19:20, 21:40, 00:00 ÜΑίθουσα 13: Αλύγιστος ΠεμΤετ 17:45, 20:40, 23:30 ÜΑίθουσα 14: Η αρπαγή 3 Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:10, 20:30, 22:50 / Σαβ 15:50, 18:10, 20:30, 22:50 ÜΑίθουσα 15: Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 17:40, 19:50, 22:00, 00:10 ÜΑίθουσα 16: Μια νύχτα στο μουσείο: Το μυστικό του Φαραώ Πεμ-Τετ 17:45. Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 20:00, 22:20 ÜΑίθουσα 17: Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:15 / Σαβ 16:00, 18:15. Blackhat ΠεμΤετ 20:15, 23:00 ÜΑίθουσα 18: Πάντινγκτον (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:20 / Σαβ 16:10, 18:20. Τα μυστικά του δάσους Πεμ-Τετ 20:20, 23:00 ÜΑίθουσα 19: Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:40 / Σαβ 16:40, 18:40. Εβδομος γιος Πεμ-Τετ 20:45, 23:15. ÜΑίθουσα 20: Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Πεμ, Παρ, Κυρ, Δευ, Τρι, Τετ 18:00 / Σαβ 16:15, 18:00. Η αρπαγή 3 Πεμ-Τετ 19:45, 22:10, 00:30

χαλανδρι χολαργος μελισσια ΑΙΓΛΗ

Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, Tηλ: 2106841010 ÜΑίθουσα 1: Ανωτέρα βία Πεμ-Τετ 18:00, 20:30, 22:40. Η Τίνκερμπελ και το τέρας του ποτέ (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:30 ÜΑίθουσα 2: Ενα σπίτι στο Παρίσι Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:20. Αστερίξ : Η κατοικία των Θεών (μτγλ.) Σαβ-Κυρ 16:15 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρωην ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, Tηλ: 2106525122, Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας) Πεμ-Τετ 17:50, 20:10, 22:30

χαϊδaρι ΑΝΟΙΞΗ

Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, Tηλ: 21058134702105813450. ÜΑίθουσα 1: Το παιχνίδι της μίμησης Πεμ-Τετ 18:00, 20:15, 22:30. ÜΑίθουσα 2: Ιστορίες για αγρίους ΠεμΤετ 22:00. Οι γαμπροί της Ευτυχίας Πεμ-Τετ 18:00, 20:00

Mάκβεθ/Από Μηχανής Θέατρο

Διαβάστε πρώτα το έργο! Στην παράσταση του Θάνου Παπακωνσταντίνου το έπος του Σαίξπηρ συρρικνώνεται σε ένα δράμα δωματίου.

Πότε θα ξαναμάθουμε να λέμε Αμήν;». Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου είναι ένας σκηνοθέτης με ιδιαίτερη γραφή. Επίμονα χαρακτηριστικά της είναι η ανάδειξη της θεατρικότητας της σκηνικής δράσης και η «αισθητική του ονείρου» (σε δομές που διεκδικούν ελευθερίες από τη ρεαλιστική αληθοφάνεια και που δεν αποκαλύπτουν αλλά σημαίνουν). Σ’ αυτά οφείλεται η γοητευτική, μυστηριώδης και ονειρική όψη της παράστασης του Μάκβεθ στο Από Μηχανής Θέατρο.

Ο Μάκβεθ και οι τρεις μάγισσες.

απο τη ματινα καλτακη

Θέατρο

Μάκβεθ, στο αριστούργημα του Σαίξπηρ, είναι ένας γενναίος στρατηγός, εκλεκτός της Αυλής του βασιλιά Ντάνκαν. Θριαμβευτής σε πρόσφατες αναμετρήσεις στο πεδίο των μαχών, μαθαίνει από τρεις μάγισσες ότι θα γίνει Θαν του Κόντορ (πρώτος τη τάξει τίτλος ευγενείας) και βασιλιάς. Καθώς το πρώτο μέρος της προφητείας επιβεβαιώνεται αμέσως, η σκέψη του αυτομάτως προσανατολίζεται στο δεύτερο: πώς θα γίνει και βασιλιάς. Ο φόνος του Ντάνκαν είναι ο πιο γρήγορος δρόμος. Μόνο που ο Μάκβεθ δεν είναι ένας συνηθισμένος «κακός», με νεκρωμένη από τη φιλοδοξία συνείδηση. Σκέφτεται την πράξη που εισέβαλε στη σκέψη του και λέει: «[…] Και θ’ αγρυπνώ, να έρθει η ώρα που θα κοιμηθεί για να τον σκοτώσω εγώ; Είναι ένας βασιλιάς καλός, αγνός – εξευγενίζει τη βάρβαρη εξουσία με τέτοια ανθρωπιά, που ο ανόσιος φόνος του θα έκαμνε Αρχαγγέλους να ξεσκίσουν το καταπέτασμα του Ιερού…» (1, vii, 16-28). Λίγους στίχους πιο κάτω δηλώνει στη λαίδη Μάκβεθ ότι αυτή είναι μια πράξη που δεν ταιριάζει σε άνδρα, γιατί άνδρας δεν είναι απλώς αυτός που τολμά αλλά αυτός που δεν τολμά να προχωρήσει εκεί όπου παύει να είναι άνδρας (στο πρωτότυπο: «Ι dare to do all that may become a man / Who dares do more is none», 1, vii, 46-7). Mε την επίμονη ώθηση της δαιμονικής λαίδης, ο Μάκβεθ θα δολοφονήσει τον καλό βασιλιά στον ύπνο του, θα γίνει ο ίδιος βασιλιάς και (αχ, αυτά τα έξοχα παιχνίδια του Σαίξπηρ!) δεν θα ξανακοιμηθεί ποτέ ξανά. Γιατί ο ένας φόνος οδηγεί στον επόμενο, πορεία που σταδιακά θα οδηγήσει στη διάρρηξη και στην ολική κατάρρευση της συνείδησής του – και της λαίδης Μάκβεθ, η οποία, αφού παραλογίζεται για το αίμα που δεν βγαίνει από τα χέρια της, στο τέλος πεθαίνει (αυτοκτονεί;). Δεν ισχύει, έχω τη γνώμη, αυτό που γράφει

i Μάκβεθ Δράμα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ Σκηνοθεσία :Θ. Παπακωνσταντίνου Ερμηνεύουν: Άκις Βλουτής, Κ. Τάκαλου, Β. Βηλαράς, Ελ. Γεωργιάδου. Από Μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, 210 5231131. Ώρες & ημέρες παραστάσεων: Πεμ.-Κυρ. 20.00, μέχρι 1/3, εισ.: €5-14

ο Γιαν Κοτ στο παλιό, καλό βιβλίο του για τον Σαίξπηρ, ότι «ένα μονάχα θέμα υπάρχει στον Μάκβεθ: ο φόνος» και ότι και εδώ, όπως και στα άλλα ιστορικά δράματα του Σαίξπηρ, εκτίθεται ο μεγάλος μηχανισμός της ιστορίας (νέος βασιλιάς θα είναι εκείνος που σκότωσε τον βασιλιά). Ο Μάκβεθ είναι το δράμα της «βαριάς συνείδησης», μιας στοιχειωμένης συνείδησης, μιας συνείδησης που πονάει και οδύρεται από φρίκη. Ο Βλαντιμίρ Γιανκέλεβιτς, γράφοντας για το «Βάρος της συνείδησης» (εκδ. Ψυχογιός, 2003), ερμηνεύει έξοχα την τραγωδία του Μάκβεθ: «[…] οι τύψεις συνιστούν ένα είδος καρκινικής ανάμνησης, ανάμνηση που καταλαμβάνει όλο τον χώρο, που θέλει να είναι αποκλειστική και η οποία δεν αφορά πια μια συγκεκριμένη επιφανειακή και περιφερειακή μερίδα της εμπειρίας μας αλλά την ολότητα του προσώπου και την ίδια την ενδόμυχη, ιδιαίτερη, προσωπική του ταυτότητα…».

υτό που δεν έπρεπε να γίνει, αυτό που δεν έπρεπε να κάνουμε, επανέρχεται ως ανάμνηση, ως εσωτερικευμένη εικόνα ενός γεγονότος του παρελθόντος. Κάθε φορά που έρχεται στον νου μας, το βιώνουμε ξανά, το διαπράττουμε εκ νέου. Οι τύψεις εγκαθιδρύουν το παρασιτικό κράτος τους στο παρόν μας. Κι αυτό γιατί η πράξη του Κακού είναι επιλογή, είναι «προϊόν» της ελευθερίας. Ο Μάκβεθ δίστασε, αλλά επέλεξε τελικά τον φόνο. «Η ελευθερία και το ανεπανόρθωτο – αυτοί είναι οι δύο πόλοι των τύψεων», γράφει ο Γιανκέλεβιτς και καταλήγει: «Εδώ βρίσκεται ο μεγάλος απελπισμένος πόνος, ο πιο σκληρός, ο πιο αθεράπευτος απ’ όλους. Είναι αυτός που εμποδίζει τον Μάκβεθ να προσευχηθεί, να φάγει το ψωμί του, να πει Αμήν. Μπορούσαμε τα πάντα και ταπεινώσαμε τα πάντα: πώς αυτή η τρέλα της βούλησής μας θα μας συγχωρηθεί;

ι τρεις τοίχοι της σκηνής καλύπτονται με βαριές, πορφυρές κουρτίνες. Ο τέταρτος είναι ένα διαφανές παραπέτασμα που μεσολαβεί μεταξύ της σκηνής και της πλατείας, προσδίδοντας μία ονειρική διάσταση στην –επί τούτου υποφωτισμένη– σκηνική δράση (σκηνικό: Νίκος Αναγνωστόπουλος). Στη μέση, κάτω, ένας μεγάλος κύκλος από κιμωλία κυριαρχεί – το σχήμα ταιριάζει στο αναπόδραστο της επιλογής του Μάκβεθ και της δαιμονικής γυναίκας του. Το ηχητικό περιβάλλον του Αντώνη Μόρα, ένας εφιαλτικός βόμβος. Τρεις γυναίκες εμφανίζονται (Ελεάνα Γεωργιάδου, Κατερίνα Μηλιώτη, Ελένη Μολέσκη) με όμοια γαλαζοπράσινα μακριά φορέματα – θαυμάσια τα κοστούμια, της Νίκης Ψυχογιού, με τα χρωματικά μπλοκ. Κινούν περίεργα τα δάχτυλα των χεριών τους και τα μακριά μαλλιά τους καλύπτουν το πρόσωπό τους – είναι οι μάγισσες που σε λίγο θ’ αφήσουν μέσα στον κύκλο την κορόνα του Μάκβεθ, ένα αιματοβαμμένο σακούλι (εντός του οποίου υποθέτουμε ότι βρίσκεται το κομμένο κεφάλι του ήρωα) κι ένα δάχτυλό του. Το τέλος προοικονομείται, η διαδρομή προς αυτό ενδιαφέρει. Μόνο που δεν είναι η διαδρομή που συνέλαβε και αποτύπωσε ο Σαίξπηρ, αλλά αυτή που επέλεξε ο σκηνοθέτης, υπονομεύοντας την ίδια του την προσπάθεια. Γιατί ό,τι συμβαίνει στη σκηνή παραμένει ανεπίδοτο σε όσους εκ των θεατών δεν γνωρίζουν ήδη το έργο, ενώ και γι’ αυτούς που το γνωρίζουν η σκηνική διασκευή είναι προβληματική. Εξηγώ: την προσέγγιση του Παπακωνσταντίνου καθορίζουν, και διαφοροποιούν από το σαιξπηρικό αριστούργημα, δύο στοιχεία: η χρήση της απόδοσης του Γιώργου Χειμωνά (που ερμηνεύει ελεύθερα, ποιητικά, τους ευσύνοπτους πρωτότυπους στίχους, πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό τους) και μια διαχείριση του έργου έτσι, ώστε στο τελικό σκηνικό κείμενο να υπάρχουν μόνο οι σκηνές που παίζουν ο Μάκβεθ και η λαίδη Μάκβεθ. Κρατούνται μόνο οι διάλογοι και οι μονόλογοι των δύο ηρώων, κρίσιμα για την εξέλιξη της ιστορίας μέρη έχουν αφαιρεθεί (π.χ. οι σκηνές των φόνων, του Μπάνκο ή της λαίδης Μακντόφ και του γιου της), ενώ ακατανόητη παραμένει η μετακίνηση της σκηνής της υπνοβασίας της λαίδης Μάκβεθ μετά τη σκηνή όπου ανακοινώνεται στον Μάκβεθ ο θάνατός της. Χάνοντας τα «εξωτερικά» της στηρίγματα, ακυρώνοντας τη σχέση δράσης (των επιλογών του Μάκβεθ) και αντίδρασης (των κινήσεων εναντίον του των ευγενών και του νόμιμου διαδόχου), το έργο χάνει την ισορροπία περιεχομένου και μορφής. Η άνοδος και η πτώση του Μάκβεθ συρρικνώνονται στην ιστορία μιας νεύρωσης δωματίου. Μένουν στη μνήμη μου μερικές πολύ δυνατές στιγμές των δύο πρωταγωνιστών, της εξαιρετικής Κωνσταντίνας Τάκαλου και του Άκι Βλουτή. Δεν είναι αρκετές για να υπερισχύσουν της δυσανεξίας που προκαλούν πια τα διαρκώς αυξανόμενα φαινόμενα σκηνοθετικού ναρκισσισμού – ή μήπως να πω της αλαζονείας; Το θέατρο δεν είναι εικαστική τέχνη, θέλω να ακούσω την ιστορία! 22.1.15 – lifo

Αρμαντέιλ

Το σκοτεινό και περίπλοκο σύμπαν του Αρμαντέιλ Mια σπουδαία ιστορία μυστηρίου, το μυθιστόρημα του Wilkie Collins ανεβαίνει για δεύτερη φορά σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη.

Χάρης Αττώνης, Λάζαρος Βαρτάνης, Σύνθια Μπατσή.

απο την αργυρω μποζωνη

Θέατρο

40 lifo – 22.1.15

ρμαντέιλ. Με αφετηρία αυτό το όνομα, μια διαθήκη γραμμένη από έναν ακόλαστο ευγενή το 1832 μας οδηγεί σε μια σπουδαία ιστορία μυστηρίου. Δύο άνθρωποι με το ίδιο όνομα και ανάμεσά τους μια όμορφη και μυστηριώδης γυναίκα με σκοτεινό παρελθόν και μανία εκδίκησης. Μοιραίοι έρωτες, ίντριγκες, δολοπλοκίες, εξαπατήσεις και δολοφονίες δημιουργούν ένα σκηνικό μέσα από το οποίο αναδύεται το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής. Βασισμένη στο 1.200 σελίδων μυθιστόρημα του Wilkie Collins, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, η παράσταση, την οποία σκηνοθέτησε ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης και επαναλαμβάνεται στο Rex για δεύτερη χρονιά, ξεδιπλώνει μέσα από τη λογοτεχνική αφήγηση ένα ανάγλυφο χαρακτήρων και καταστάσεων, με τους ήρωες να έχουν πάντα δύο όψεις, μια φανερή και μια κρυφή, η οποία και οδηγεί τις πράξεις τους, αλλά και τους ίδιους πολλές φορές, στην καταστροφή. Και είναι αυτή η κρυφή πλευρά κυρίως που οδηγεί στις πράξεις τους. Ο Wilkie Collins γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1824 και ήταν ο μεγαλύτερος γιος του ζωγράφου William Collins. Το 1846, έχοντας ασχοληθεί επί πέντε χρόνια με το εμπόριο, αποφάσισε να γίνει δικηγόρος και οι σπουδές του τον βοήθησαν να αποκτήσει τις νομικές γνώσεις που θα του πρόσφεραν πλούσιο υλικό για τα βιβλία του. Το έργο του περιλαμβάνει διηγήματα, θεατρικά έργα, δημοσιογραφικά κείμενα και βιογραφίες, αλλά οφείλει τη φήμη του στα 23 μυθιστορήματά του. Το έργο που έκανε διάσημο τον Collins ήταν η Κυρία με τα Άσπρα (1860) και η καθιέρωση της συγκινησιακής λογοτεχνίας. Το 1866 γράφει το Αρμαντέιλ, μια ογκώδη και πληθωρική μυθιστορηματική τοιχογραφία της

i Αρμαντέιλ Δραματοποιημένο μυθιστόρημα του Wilkie Collins Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ασπιώτης Παίζουν: Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Χάρης Αττώνης, Λάζαρος Βαρτάνης, Ελένη Κάκκαλου, Ζωή Καραβασίλη, Μαρία Κίτσου, Μάριος Μακρόπουλος, Σύνθια Μπατσή, Φάνης Παυλόπουλος. Rex, Πανεπιστήμιου 48, κέντρο, 2118000080. Πρεμιέρα: 2/2, για έξι μόνο παραστάσεις: 2, 9, 16, 23/2 & 2, 9/3. Ώρα έναρξης: 19.00, εισ.: €15, €10 (μειωμ.) Το μυθιστόρημα «Αρμαντέιλ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg (Μτφρ.: Σάντυ Παπαϊωάννου)

βικτωριανής περιόδου. Εκδικήσεις, αντεκδικήσεις, δολοφονίες, δεισιδαιμονίες, αγωνιώδεις επιθανάτιοι ρόγχοι, σκευωρίες, αμαρτίες εξομολογημένες και μη, κληρονομικές κατάρες. Η περιπλοκότητα των πραγμάτων ξεπερνά τη φαντασία του αναγνώστη. Το Αρμαντέιλ είναι ένα υποδειγματικό μελόδραμα. Πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό «Cornhill» από τον Νοέμβριο του 1864 ως τον Ιούλιο του 1886. Μάλιστα, ο Collins έγραψε ένα θεατρικό έργο βασισμένο σε αυτό για να κατοχυρώσει τα πνευματικά του δικαιώματα. «Το ενδιαφέρον που προκαλούν τα γεγονότα δεν προέρχεται από την ίδια τη φύση των γεγονότων αλλά από τη σχέση τους με τους ήρωες» γράφει ο συγγραφέας. Η ηρωίδα του έργου, η Λίντια Γκούλιτ, είναι αδίστακτη και δολοπλόκος, μια γυναίκα μισητή. Τη μίσησαν οι κριτικοί της εποχής, την αποκάλεσαν θηλυκό κάθαρμα. Η Λίντια Γκούλιτ, αυτή η σκιά του κακού, του πεπρωμένου, ο μαχητικός γυναικείος χαρακτήρας, η πρωταγωνίστρια ενός καταστροφικού ονείρου που διαλύει το σύμπαν, η απόλυτα σατανική ηρωίδα, στοιχειώνει τον αναγνώστη.

Μαρία Κίτσου ονειρεύτηκε να την κάνει να στοιχειώσει και τον θεατή. Η μεταφορά του Αρμαντέιλ στη σκηνή σε μια τετράωρη παράσταση, που καταφέρνει και δεν είναι μια εξαντλητική δοκιμασία, οφείλεται στην αγάπη της στις ιστορίες μυστηρίου και αγωνίας. «Πάντα είχα στο μυαλό μου», μας λέει, «να ανεβάσω ένα λογοτεχνικό έργο. Τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια διαβάζω συνεχώς λογοτεχνία. Μου αρέσει πολύ η ρομαντική λογοτεχνία, η γοτθική, αυτή που έχει σχέση με

το μεταφυσικό και το υπερφυσικό. Πάντα την είχα στο μυαλό μου με σκοπό να αποδοθεί στο θέατρο. Το Αρμαντέιλ το βρήκα ψάχνοντας βιβλία σε ένα αεροδρόμιο. Το διάβασα και τρελάθηκα. Ήξερα ότι επρόκειτο για ένα εγχείρημα σχεδόν τρελό. Το έδωσα στον Κωνσταντίνο Ασπιώτη, του άρεσε κι εκείνου πολύ και το αποφασίσαμε. Ήταν πολύ δύσκολο, αλλά το πιστέψαμε με όλη μας την καρδιά». Η παράσταση μοιάζει με ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στο οποίο κάθε δράση υπαγορεύει την αντίδραση και κεντρικό πρόσωπο που κινεί τα νήματα της ζωής των άλλων, οδηγώντας τους, όπως και τον εαυτό του, στην καταστροφή είναι η Μαρία Κίτσου. Αν το κριτήριο της επιλογής είναι να μη θέλεις να παίξεις μια «γλυκούλα» ηρωίδα, η Κίτσου διάλεξε σίγουρα την πιο σατανική. «Αυτή είναι μια ηρωίδα σύνθετη» εξηγεί. «Εκεί είναι και το ζουμί. Δεν είναι μόνο κακή, εκδικητική, πρόκειται για έναν χαμαιλέοντα, έναν περίπλοκο χαρακτήρα. Τα επίπεδα του χαρακτήρα σε εμπλέκουν ακόμα και όταν πρόκειται για αφήγηση και όχι για ρόλο ή ερμηνεία σε πρώτο πρόσωπο». Η τετράωρη παράσταση φαντάζει άθλος, η Μαρία Κίτσου δεν τρόμαξε με το εγχείρημα και το κοινό αποζημίωσε με την προσέλευσή του την επιλογή της ίδιας και των συντελεστών της παράστασης. «Ο κόσμος τιμά τις πολύωρες παραστάσεις. Δεν μου αρέσει η νοοτροπία τού να είναι οι παραστάσεις μιάμιση ώρα. Όχι. Αφιερώνεις τη βραδιά σου σε ένα θέαμα. Εδώ είναι σαν να διαβάζεις ένα ωραίο βιβλίο. Είναι μια υπέροχη ιστορία που δεν τη βαρεθήκαμε ποτέ. Οπότε, αφού δεν τη βαρεθήκαμε εμείς που την έχουμε διαβάσει τόσες φορές, πιστέψαμε ότι θα ενδιέφερε και τον κόσμο. Άλλωστε, ο στόχος μας ήταν να κάνουμε κάτι με αγωνία, με σασπένς και ο κόσμος να θέλει να δει τι συμβαίνει παρακάτω, να συμπάσχει με τους ήρωες, ακόμα και με την “κακιά” πρωταγωνίστρια. Ποντάρεις στα διλήμματα και τις διαμάχες των ίδιων των χαρακτήρων». Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα τάση να γίνεται η λογοτεχνία θέατρο. Μέσα σε αυτή την τάση το κείμενο παραμένει αφηγηματικό και δεν διασκευάζεται σε διαλογικό. «Θέλω τον πλούτο, τον πλουραλισμό και τη γοητεία που έχει το λογοτεχνικό κείμενο, την αφήγηση, το διάλογο, τις σκέψεις» λέει η Κίτσου. « Έτσι το κρατήσαμε. Αυτή η συγκεκριμένη αφήγηση έχει μεγάλη σημασία. Για μένα είναι ένα παράδειγμα και υπόδειγμα του πώς γίνεται η λογοτεχνία θέατρο, το να δουλεύεις τον λόγο και να μην κάνεις μόνο αυτοσχεδιασμούς. Το να ακολουθείς και να φτιάχνεις έναν χαρακτήρα δουλεύοντας λέξη-λέξη για να καταλάβεις μέχρι ποιο σημείο μπορείς να φτάσεις». Μέσα στην παράξενη προσωπικότητα της Λίντια Γκούλιτ, γύρω από την οποία περιστρέφεται η κακία και η καλοσύνη του κόσμου, υπάρχει ένα αδικημένο παιδί, σκεπασμένο με τα πέπλα μιας γοητευτικής γυναίκας. Η Μαρία Κίτσου, όταν πρωτοδιάβασε το βιβλίο, έκλαιγε: «Μέσα στην κακοήθειά της αυτή η γυναίκα έχει μια ανθρωπιά. Κάποια στιγμή παραιτήθηκε από την κακία της και προσπάθησε και να αγαπήσει. Άφησε την αγάπη να μπει στη ζωή της και να αλλάξει, αλλά δυστυχώς η αγάπη αυτή διαλύθηκε. Δεν δικαιολογώ τα όσα κάνει, επειδή πολλοί έχουν μια δύσκολη ζωή αλλά δεν καταφεύγουν στο έγκλημα. Δεν την κρίνω. Αποπειράται αληθινά να αλλάξει, αλλά όλα την οδηγούν στο κακό και στο έγκλημα. Οι πράξεις της, ακόμα και η ροπή που έχει προς το εύκολο χρήμα και την πολυτέλεια, είναι οι πράξεις ενός απελπισμένου ανθρώπου».

Μαθιου ΛιούIς

Οι (απ)αρχές του γοτθικού μυθιστορήματος Ο «Καλόγερος» του Μάθιου Λιούις, ένα από τα πιο εμβληματικά γοτθικά μυθιστορήματα και ένα έργο που επηρέασε όσο λίγα τους σύγχρονους δημιουργούς.

δειγμά της ο Καλόγερος του Μάθιου Γκρέγκορι Λιούις. Δεν πρόκειται μόνο για ένα από τα πιο εμβληματικά δείγματα του γοτθικού μυθιστορήματος, γραμμένο λίγο πριν από τη λήξη του 18ου αιώνα, το 1796, αλλά για ένα αειθαλές κλασικό έργο που επηρέασε πολλαπλά τους σύγχρονους δημιουργούς: άλλοτε με τη βαθιά επαναστατική του διάθεση –κυρίως κατά του φαρισαϊσμού των ηθών και του κλήρου–, άλλοτε με την περιγραφική του ενάργεια κι άλλοτε με το συμβολικό του βάθος. Πολλοί, μάλιστα, έσπευσαν να δουν σε αυτό και περίτεχνα διαφυλικά παιχνίδια, κυρίως με καλόγερους, που είναι κατ’ ουσίαν γυναίκες, ή με γυναίκες που μεταμορφώνονται σε καλόγερους. Το πάθος εδώ δεν είναι μόνο η υπόθεση ενός αγοριού που αγάπησε μια φτωχή ηρωίδα αλλά μια ερωτική έλξη που υπερβαίνει τα φύλα και διαπερνά τις ψυχές, και κυρίως ανατρέπει οποιαδήποτε εικόνα για την κυρίαρχη ηθική. Η λαγνεία δεν επιδέχεται εξωραϊσμούς, με τον ίδιο τρόπο που η συγγραφή –κι αυτό είναι κάτι που τονίζει επανειλημμένως ο Λιούις– δεν συγχωρεί ειδολογικές κατηγοριοποιήσεις. Το πιο καλό μυθιστόρημα μπορεί να χρησιμοποιεί τα πιο πιασάρικα τερτίπια, όπως και οι πιο «καταχωνιασμένοι» θρύλοι. Εν προκειμένω, ένα λαϊκό παραμύθι για τη Ματωμένη Καλόγρια που υπάρχει εγκιβωτισμένο στο βιβλίο μπορεί να εμπνέει σπουδαίες μυθοπλαστικές αφηγήσεις. Δύσκολο, αλήθεια, να ξεχωρίσει κανείς ποιο ακριβώς είναι το βασικό γνώρισμα του εμβληματικού Καλόγερου (που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Αλέξανδρου Κοσματόπουλου και του Κυριάκου Αθανασιάδη στα ποιήματα), αυτού το αριστουργήματος του 18ου αιώνα: άλλοι εμμένουν στην περιγραφική του δεινότητα και άλλοι στο σαρωτικό του μένος ενάντια σε ό,τι θεωρούμε δεδομένο. Τίποτε, άλλωστε, δεν είναι εδώ όπως φαίνεται: ο πιο αγαθός καλόγερος, εν προκειμένω ο Αμβρόσιος, μεταμορφώνεται στον πιο πιστό υπηρέτη του διαβόλου και οι αρχές του Αγαθού κυοφορούν εκφαυλισμένες πράξεις. «Μην εμπιστεύεστε την κανονιστικότητα των Αρχών και της Εκκλησίας» φαίνεται πως είναι το κεντρικό σύνθημα που διαπερνά τη γραφίδα του σχεδόν πιτσιρικά Μάθιου Λιούις, ο οποίος, αν και ήταν μόλις 19 ετών όταν έγραφε το βιβλίο, έβλεπε με πόνο ψυχής το έθνος του να βγαίνει διχασμένο και ματωμένο από τον θρησκευτικό φανατισμό.

από την τίνα μανδηλαρά

Βιβλίο

Η Ο

βρετανικός ρομαντισμός, βαθιά συνδεδεμένος με τις αρχές του γοτθικού κινήματος, εξακολουθεί να γνωρίζει μεγάλη ανταπόκριση στις βραχύβιες μόδες αλλά και στα σίριαλ και τη μουσική (ακόμη και στις πένθιμες νεορομαντικές μπαλάντες). Ίσως, πάλι, να ξεχωρίζει γι’ αυτό ακριβώς: επειδή δεν αποτύπωσε εθνικιστικά σύμβολα –όπως, φερ’ ειπείν, συνέβη με τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης– και μάλλον έμεινε στενά αρματωμένος στο βασικό του όχημα, που ήταν ανέκαθεν ο έρωτας. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο της γοτθικής παράδοσης που ανέδειξαν οι αγγλοσαξωνικοί τίτλοι εμπίπτει ως αντιπροσωπευτικότερο παρά-

μαtthew lewιs Ο Καλόγερος

Μτφρ: Αλέξανδρος Κοσματόπουλος Εκδόσεις Gutenberg Σελίδες: 567 Τιμή: € 25

ρομαντική ενότητα στην οποία αποβλέπει ο διπλωμάτης και άκρως πολιτικοποιημένος Λιούις –κάτι που διαπέρασε τους εθνικούς αγώνες του 19ου αιώνα στην Ευρώπη– αντηχεί έντονα σε κάθε του λέξη. Ενδεχομένως να μη γράφει το βιβλίο χωρίς πολιτικό στόχο: το αδιέξοδο των αιματηρών πολέμων ανάμεσα σε καθολικούς και προτεστάντες είναι αντίστοιχο με το δίλημμα του καλού και του κακού που χαρακτηρίζει τις κινήσεις του καλόγερου. Πρόκειται, ουσιαστικά, για τις όψεις του ίδιου νομίσματος, στο οποίο ποντάρει κάθε πράξη που αντίκειται στην ελευθερία του όντος. Η Εκκλησία είναι στην πραγματικότητα τόσο φαύλη όσο καλή φαίνεται στις αγαθοεργίες και στην υποτιθέμενη συνοχή που εξασφαλίζει για το σύνολο. Είναι σίγουρο ότι ο διπλωμάτης Λιούις, γράφοντας αυτό το μυθιστόρημα από την ελεύθερη Ολλανδία, οραματιζόταν μια σπινοζική κοσμική ενέργεια, πέρα από τα δίπολα και τα διλήμματα που έθετε ο κλήρος. Και πόνταρε δυναμικά στον έρωτα και το συναίσθημα, ακολουθώντας και εδώ τον Μπαρούχ Σπινόζα, του οποίου οι ιδέες

ήταν πλέον δημοφιλείς τότε στη φημισμένη για τις ελεύθερες ιδέες της Χάγη. «Η πραγματική γνώση των αιτιών του παθητικού συναισθήματος», επέμενε ο Σπινόζα, «μπορεί να το μεταμορφώσει σε ενεργητικό», μια θέση που άνοιξε τις πόρτες στις ασυνείδητες αποχρώσεις των οριακών αντιδράσεων που χαρακτηρίζουν τους πρωταγωνιστές του βιβλίου.

ξού και τα παράλογα, παράνομα και ασυνείδητα πάθη τα οποία κατακλύζουν τους ήρωες του Καλόγερου, την εύλογη μεταλλαγή του κακού σε καλό και του καλού σε κακό, τις διαρκείς μεταμορφώσεις και τις πλούσιες συμβολικές ενατενίσεις. Όχι τυχαία ο Κόλεριτζ υπερτόνιζε διαρκώς την «πλούσια, δυνατή και διαπρύσια φαντασία του συγγραφέα του Καλόγερου», ενώ ο Μπουνιουέλ είχε επηρεαστεί με πολλαπλούς τρόπους από το αριστούργημα του Μάθιου Λιούις. Βασικοί πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ο Αμβρόσιος, επιφανής ηγούμενος σε μοναστήρι των Καπουτσίνων της Μαδρίτης, και ο νεοφερμένος καλόγερος Ροζάριο. Η δαιμόνια Ματθίλδη που τον παρασέρνει, μεταμορφωμένη σε καλόγερο, τον αναγκάζει να υποταχθεί αποκλειστικά στα θέλγητρα της σάρκας: χτυπημένος από το πάθος, ο μέχρι πρότινος άμωμος Αμβρόσιος ξεπερνά εύκολα τη Ματθίλδη και επιζητά οποιαδήποτε βρίσκεται στο διάβα του. Τυφλωμένος από το πάθος, προσπαθεί να διακορεύσει την αθώα Αντωνία, η οποία προστατεύεται από τη μητέρα της, την Ελβίρα. Μέσα στη μανία του αποφασίζει να βγάλει από τη μέση την Ελβίρα δολοφονώντας τη, ενώ το ίδιο τελικά θα κάνει και με την αθώα Αντωνία, αφού τη βιάσει – μόνο που δεν γνωρίζει ότι ένα θανάσιμο μυστικό εμπλέκει ως θύμα και θύτη τον ίδιο. Ατμοσφαιρική πλοκή, ίντριγκες, μάγισσες και όλα τα αιματηρά «κεκτημένα» του γοτθικού μυθιστορήματος διαπνέουν τις σκοτεινές αλλά και άκρως γοητευτικές διαδρομές του μυθιστορήματος του Λιούις, το οποίο υμνήθηκε για τις παραστατικές εικόνες και τη συμβολική του δύναμη. Ο Ντε Σαντ ανέφερε πολλές φορές το όνομα του Λιούις ως πρωταρχική του επιρροή, το ίδιο και αρκετοί υπέρμαχοι της σκοτεινής ελευθεριότητας, όπως ο Μπάιρον.

ολλοί έσπευσαν να δουν στις αλληγορικές του ταυτίσεις τις θεωρίες περί ασυνειδήτου, με προεξάρχοντα τον Μπρετόν, ο οποίος εξέλαβε τον Καλόγερο ως το σπουδαιότερο σουρεαλιστικό αφήγημα και βασική πηγή έμπνευσης για τους εκφραστές του σουρεαλισμού. Όχι τυχαία ο Αρτό έσπευσε… να το ξαναγράψει με τον ίδιο ακριβώς τίτλο, μετατρέποντάς το σε σουρεαλιστική αντι-βίβλο. Ακόμη και ο δικός μας Άδωνις Κύρου, ο σπουδαίος κινηματογραφιστής και φίλος του Μπουνιουέλ, το γύρισε σε ταινία με τον τίτλο Le Moine και με βασικούς πρωταγωνιστές τον Φράνκο Νέρο, τη Ναταλί Ντελόν, τη Νάντια Τίλερ και τον Νίκολ Γουίλιαμσον. Άπειρες ήταν επίσης και οι θεατρικές διασκευές του έργου, ενώ πρόσφατη ήταν η πετυχημένη κινηματογραφική εκδοχή –μόλις το 2011–, με τον Βενσάν Κασέλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τον Ντομινίκ Μολ να υπογράφει τη σκηνοθεσία. Απελευθερωτικός, βέβηλος, υποδειγματικός στις ακρότητές του ή μη, ο Καλόγερος του Λιούις εξακολουθεί να γοητεύει και να αποπλανεί, όσοι αιώνες κι αν έχουν παρέλθει από την πρώτη του ανατρεπτική ριπή στο γοτθικό σύμπαν. 22.1.15 – lifo

κριτικη

Οι πρώτες παραλαβές του 2015 − ζεματάνε ακόμα!

ράδειγμα, ίσως γι’ αυτό ξενίζει η αλά Frank Farian εισαγωγή του «Enter Sylvia Plath». Πόσο μάλλον το εντελώς εκτός κλίματος «Everlasting Muse», που περνάει από το kletzmer σε μια Moricon-ική horn section. Αλλά η φωνή του Stuart συνεχίζει να χαϊδεύει τα αυτιά, οι στίχοι είναι ευφάνταστα συνειρμικοί. Κάθε μουσικός που έχει επιδείξει βαθιά αφοσίωση στην αγαπημένη του μουσική, την chamber και την twee pop, εν προκειμένω, δικαιούται να αλλάξει καλλιτεχνική πορεία. Μόνο που με τρώει η υποψία ότι ο αγαπητός Γλασκώβιος Stuart παρασύρθηκε από τη δίνη της αναβίωσης των ’70s. Στο repeat: τo «Allie», με τις jangle κιθάρες του.

Μια επιλογή από τις πρώτες κυκλοφορίες του Ιανουαρίου.

Mark Ronson - uptown special

Kat Dahlia - my garden Η 24χρονη Katriana Huguet –όπως είναι το αληθινό όνομα της Kat Dahlia– είναι κουβανέζικης καταγωγής, γράφει μόνη τα τραγούδια της και ραπάρει εξαιρετικά. Μεγάλωσε ακούγοντας μια ευρεία γκάμα μουσικών, από τον BB King και τους Doors μέχρι τον Frank Sinatra και τη συμπατριώτισσά της Celia Cruz, αλλά οι στίχοι της έχουν τη διαύγεια και την ειλικρίνεια της κοφτής γλώσσας του Bob Marley – ο οποίος είναι το μεγάλο της είδωλο. Στην παραγωγή του δίσκου της συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, η Missy Elliott και ο Timbaland, αυτό όμως που τον κάνει να ξεχωρίζει δεν είναι η κάπως ιλουστρέ παραγωγή αλλά η τραχιά, σχεδόν επιθετική φωνή της Kat, η οποία ερμηνεύει εξίσου επιτυχημένα το hip-hop, τη salsa και το ragamuffin. Με εξαίρεση τα πιο αργά κομμάτια (ευτυχώς λίγα μέσα στο σύνολο), ο δίσκος είναι κεφάτος και upbeat, φτιαγμένος για πάρτι και βόλτες με ανοιχτό αυτοκίνητο – σε μεταφέρει πάραυτα στο Μαϊάμι, την ιδιαίτερη πατρίδα της Kat. Πιο κολλητικά κομμάτια του δίσκου είναι το «My Garden», το «Gangsta» και το σπαραχτικό «Just another dude».

The Decemberists - what a terrible world, what a beautiful world Από φτωχό αδερφάκι του Σιάτλ, το Πόρτλαντ του Όρεγκον έγινε στις αρχές της νέας χιλιετίας το επίκεντρο μιας πλούσιας indie/folk/punk μουσικής σκηνής (ναι, ξέρω, από εκεί ξεκίνησαν παλιότερα και οι Wipers). Το 2000 ο εκ Μοντάνα ορμώμενος Colin Meloy επέλεξε το Πόρτλαντ για να φτιάξει το γκρουπ που ονόμασε Decemberists – μια νύξη στους Ρώσους Δεκεμβριστές. Δώδεκα χρόνια αργότερα, το συγκρότημα φαίνεται ότι κάνει μια ουσιαστική στρο-

42 lifo – 22.1.15

Stuart Murdoch

Mark Ronson

Benjamin Clementine

φή, κι αφήνοντας στην άκρη τις αναφορές σε ιστορικά γεγονότα και folk θρύλους, εστιάζει στο παρόν. Στο εναρκτήριο τραγούδι του νέου άλμπουμ, «The singer addresses his audience», ο Meloy λέει (χοντρικά): «Το ξέρουμε ότι σας ανήκουμε, ότι χτίσατε τη ζωή σας γύρω μας – αλλά we had to change some». Άλλαξαν, αλλά με πόση δεξιοτεχνία γίνεται αυτή η μεταστροφή! Η indie/baroque folk τους βουτάει στα νάματα της ευφυούς ποπ και της βρετανικής μελωδικής τραγουδοποιίας, και γίνεται πιο ζωντανή και κεφάτη, πιο ραδιοφωνική – κι αυτό κάθε άλλο παρά αρνητικό είναι. Ακόμα και ο τίτλος του δίσκου, που είναι μια αποστροφή του Μπαράκ Ομπάμα, γειώνει το ηχητικό αποτέλεσμα στο σήμερα. Τα ηλεκτρικά όργανα, με απόλυτο σεβασμό στα παραδοσιακά (βιολί, φυσαρμόνικα, ακορντεόν, μπάντζο), ξεσπούν σε blues και surf περάσματα, ενώ οι έξοχες γυναικείες φωνές στα φωνητικά (Laura Veirs, Rachel Flotard, Kelly Hogan) συμπληρώνουν το μελωδικό κομψοτέχνημα, το οποίο βάζει υποψηφιότητα για ένα από τα πιο φωτεινά και ανοιξιάτικα άλμπουμ της χρονιάς. Αναζητήστε το «Lake Song» και το «Wrong Year» – και το «Anti-Summer Song».

Belle and Sebastian - girls in peacetime want to dance

Ο Stuart Murdoch είναι ένας μετρ της ποπ μουσικής – με όλες τις θετικές και αρνητικές συνεκδοχές του όρου. Ωστόσο, δεκαοκτώ χρόνια μετά το πρώτο άλμπουμ των Belle and Sebastian, μοιάζει να έχει εξαντλήσει τα αποθέματα των folk/rock/pop επιρροών του. Ή ίσως βαρέθηκε να ακούγεται σαν διάδοχος των Kinks, του Nick Drake, του Donovan και σαν Βρετανός ομόλογος του Burt Bacharach. Ο ίδιος μιλάει για τους διαγωνισμούς της Eurovision που έβλεπε στην εφηβεία του – και στρέφεται στη eurodisco των ’70s και στη synth-pop των ’80s, θα συμπληρώσω. Οι μελωδικές γραμμές και τα τρυφερά φωνητικά είναι ακόμα εκεί, στο «The cat with the cream» για πα-

Benjamin Clementine -

at least for now

απο τη χιλντα παπαδημητριου

Colin Meloy

Μουσική

Kat Dahlia

Ο Βρετανός παραγωγός της Amy Winehouse, της Adele και πολλών άλλων δοκιμάζει ξανά την τύχη του μ’ έναν δίσκο –τον τέταρτο προσωπικό του– που ακούγεται σαν «εισαγωγή στη μαύρη μουσική των τελευταίων 40 χρόνων». Κι αν στο εναρκτήριο κομμάτι νομίζετε ότι μιμείται τον Stevie Wonder, κάνετε λάθος: ο Stevie συμμετέχει αυτοπροσώπως. Στην πρώτη ακρόαση ο δίσκος εκπλήσσει – ξεχνάς τι ακούς, προσπαθώντας να καταλάβεις σε τι παραπέμπει το κάθε τραγούδι. Το κύριο βάρος πέφτει στο χορευτικό funk της δεκαετίας του ’80, αλλά υπάρχουν και πιο soft-rock κομμάτια, όπως το «Summer Breaking», στο οποίο τραγουδάει ο Kevin Parker («Tame Impala»). Η αναβίωση της σόουλ είναι πραγματικότητα, έστω κι αν τη θέση του James Brown έχει καταλάβει ο ράπερ Mystikal ή ο Χαβανέζος σταρ του r’n’b, Bruno Mars. Στο «I can’t loose» νομίζεις ότι ακούς μια χαμένη ηχογράφηση του Michael Jackson, λουστραρισμένη και σύγχρονα μιξαρισμένη. Τους στίχους έχει γράψει ο Αμερικανός συγγραφέας Michael Chabon, παρότι δεν θα έλεγα ότι αυτό κάνει το αποτέλεσμα πιο σοφιστικέ από τον μέσο r’n’b δίσκο. Ίσως, τελικά, να ισχύει το be careful what you wish. Οι αναβιώσεις παλαιότερων μουσικών ειδών –της soul/funk εν προκειμένω– έχουν το ενδιαφέρον τους, αρκεί να μην επιχειρεί ο ακροατής συγκρίσεις με τους δίσκους που καθόρισαν το κάθε είδος. Πόσο μάλλον όταν το βάρος πέφτει στη «λευκή» σόουλ των ’70s. Τον δίσκο κλείνει η δεύτερη συνεργασία του Stevie Wonder, με τα οικεία riff της φυσαρμόνικας. Παρά τις όποιες επιμέρους αντιρρήσεις, το «Feel Right» και το «Uptown Funk» είναι ό,τι πιο χορευτικό έχω ακούσει εδώ και πολύ καιρό.

O 26χρονος Benjamin Sainte-Clementine, αυτοδίδακτος τραγουδιστής και πιανίστας, γεννήθηκε στην Γκάνα, μεγάλωσε στο νότιο Λονδίνο κι έμαθε να τραγουδάει ζητιανεύοντας ψιλά στους δρόμους της Μονμάρτρης. Το ερμηνευτικό και πιανιστικό ύφος του θυμίζει τον Anthony Hegarty (των Anthony & the Johnsons) και τη Nina Simone, αν και ο ίδιος δηλώνει ότι μεγάλωσε ακούγοντας κλασική μουσική και ότι είναι επηρεασμένος από τον Erik Satie και τους Γάλλους τραγουδοποιούς Jacques Brel και Leo Ferre. Όλα αυτά, μαζί με στοιχεία από την κλασική τζαζ και τα torch songs, βρίσκονται επιτυχώς ομογενοποιημένα στο πρώτο άλμπουμ του Clementine – που όσοι τον ανακάλυψαν εγκαίρως, τον είδαν live στο Gazarte στις 20/12 της προηγούμενης χρονιάς. Η ευελιξία με την οποία ανεβοκατεβαίνει τις οκτάβες παραπέμπει σε κλασικό τενόρο και συγχρόνως σε τραγουδιστή της σόουλ και των γκόσπελ. Το πιάνο κυριαρχεί και εξαφανίζει σχεδόν τα υπόλοιπα όργανα που τον συνοδεύουν: ένα βιολί, μια κιθάρα, διακριτικά κρουστά. Από τα 11 συναρπαστικά τραγούδια του άλμπουμ, θα σύστηνα το «London», το «Nemesis» και το «Condolence».

TAste of the week όσπρια, μπαχαρικά, αποξηραμένα φρούτα και γλυκά του κουταλιού. Απόλαυση να τα δοκιμάσεις επιτόπου ή να τα παραλάβεις στον χώρο σου. Όπου και να στραφεί η ματιά σου, το διατηρητέο οίκημα σε αγκαλιάζει με τη ζεστασιά και την ιστορία του. ☛ Off White, Αιόλου 10, Αθήνα, 211 4087310

Φαλάφελ, ψάρι, ασιατικό brunch Στο Off White, στο Θάλασσα Αιγάλεω City και στο Rakkan.

paradiso

Βγες

aπο τη νικη μηταρεα

επιτέλους

Την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου μπορείτε να γευτείτε μια πανδαισία τρούφας, με τη συνοδεία εκλεκτών παλαιωμένων φιαλών «Γιαννακοχώρι» του Κτήματος Κυρ-Γιάννη. Το μενού περιλαμβάνει έξι πιάτα που θα συνοδεύονται από πέντε ετικέτες το Κτήματος Κυρ Γιάννη. Τιμή: 45 ευρώ/άτομο (210 6722290)

r «Το παλαιστινιακό φαλάφελ γίνεται με ρεβίθια, πράσινες πιπεριές, πράσο, φρέσκο κόλιανδρο και μπαχαρικά, στα οποία κυριαρχούν το κύμινο, το θυμάρι και ο ξερός κόλιανδρος, και φυσικά θέλει σωστό τηγάνισμα» μου εξηγεί με πάθος ο ιορδανικής καταγωγής σεφ Μαρτσέλο, μυώντας με στα μυστικά της ανατολίτικης κουζίνας του στο καινούργιο all day μαγαζί Off White. Πίσω από τον πάγκο της ανοιχτής κουζίνας ο σεφ ετοιμάζει με τέχνη τα φαλάφελ που μοσχοβολούν και μπαίνουν μέσα σε αραβική πίτα. Στην αραβική πίτα απλώνει απαλά χούμους και μια καλή δόση από καλοφτιαγμένη σάλτσα ταρατόρ που γίνεται με ταχίνι, χυμό λεμονιού, λίγο σκόρδο και δυόσμο και τη χρησιμοποιούν στη Μέση Ανατολή, όπως εμείς το τζατζίκι – εξαιρετικά τα χειροποίητα τουρσιά από ρέβα και αγγούρι, που μπαίνουν ψιλοκομμένα. Απαραίτητα τα λεπτοκομμένα φύλλα μαρουλιού και η ντομάτα, που χαρίζουν δροσιά και φρεσκάδα σε αυτό το καταπληκτικό τυλιχτό φαλάφελ. Με την πρώτη δοκιμή ανακαλύπτεις τα υλικά που ξεδιπλώνονται με τη σειρά Off White του το καθένα και χαρίζουν ευχάριστη κι ανάλαφρη γεύση. Χορταίνεις, χωρίς όμως να αισθάνεσαι το στομάχι σου βαρύ. Μαζί με το λιμπιστικό τυλιχτό φαλάφελ ο σεφ Μαρτσέλο μου πρόσφερε και μια καυτερή σος που φτιάχνει από κόκκινες πιπεριές για να δώσω πικάντικη ένταση στη γεύση, όπως ακριβώς μου αρέσει. Στα ράφια, μέσα σε μεγάλες γυάλες φιγουράρουν η ρέβα τουρσί και το λάμπνε. «Πρέπει να το δοκιμάσεις, το φτιάχνω με τα χεράκια μου» επιμένει ο σεφ και, φυσικά, δεν θα του χαλάσω το χατίρι. Δοκιμάζω το λάμπνε (€2,50) και η δροσιά των αρωμάτων κατακλύζει τον ουρανίσκο. Η χιονάτη μπάλα καλά στραγγισμένου γιαουρτιού μαζί με βότανα, που διατηρείται σε ελαιόλαδο και αρωματικά, είναι χαρακτηριστικό της Μέσης Ανατολής. Μόλις έσβησε τη φωτιά από τη σούπα με κόκκινες φακές που έρχεται στο τραπέζι σερβιρισμένη σε πήλινο σκεύος με τη συνοδεία λεμονιού και κρουτόν από αραβική πίτα με σουμάκ. Ανοίγω το καπάκι και η ευωδιά της διαχέεται στην ατμόσφαιρά – ό,τι πρέπει για να ξορκίσει το κρύο. Υφή βελούδινη και γεύση ευχάριστη με διακριτικά αρώματα κύμινου και φρέσκου βουτύρου. Πήραμε και γεύση από μια σούπερ αφράτη ομελέτα γεμιστή με κασέρι Μυτιλήνης που προτείνεται ανάμεσα σε μια μεγάλη ποικιλία από ομελέτες με διαφορετικά υλικά στα πρωινά που σερOff White βίρονται στο μαγαζί. Να γλείφεις τα δάχτυλά σου. Το ίδιο συνέβη και με τη συριακή τρίγωνη τυρόπιτα με ωραία χειροποίητη ζύμη και γέμιση με σπανάκι, κρεμμύδι, σουμάκ, χυμό ρόδι και λεμόνι ή με χαλούμι και δυόσμο που δοκίμασα, και ραντισμένη με μαυροσούσαμο (€2). Η φρεσκάδα ξεχειλίζει. Το ανακαλύπτεις στην ποικιλία από φρέσκιες σαλάτες, στους υπέροχους χυμούς με βάση το πράσινο μήλο και τα φρούτα των Ελλήνων παραγωγών, στα βάζα που φιγουράρουν με

ανανεωμενη ετικετα Ο λευκός Αμέθυστος, ένα κρασί με ιστορία στην ελληνική οινική σκηνή, ανανεώθηκε. Καινούργια, λιτή ετικέτα και ελκυστικό περιεχόμενο για τον Αμέθυστο 2014. Το κοσμοπολίτικο Sauvignon Blanc από τους αμπελώνες της Δράμας χαρίζει φινέτσα και πλούσια αρώματα. Ιδανικός σύντροφος για χορτόπιτες, πράσινες σαλάτες, αχνιστά μύδια, λευκά κρέατα και τυριά.

r Με θαλασσινή αύρα. Το «Θάλασσα Αιγάλεω City» στήθηκε από φιλόξενους ανθρώπους που αγαπούν την ποιότητα και δεν κάνουν εκπτώσεις. Η σάλα του είναι μίνιμαλ, με βιομηχανικές διακοσμητικές πινελιές και το λευκό χρώμα να κυριαρOff White χεί στα τραπέζια και τις καρέκλες. Ένας τεράστιος ναυτικός χάρτης των Κυκλάδων «ντύνει» τη μία πλευρά του τοίχου και σε στέλνει ταξίδι από τη Νάξο και την Πάρο μέχρι την Τζιά. Στην κουζίνα ο σεφ Γιάννης Τσικνάκος, γέννημα-θρέμμα της περιοχής, με οικογενειακή παράδοση στην εστίαση, που τάιζε και τον φίλο του Γιώργο Ζαμπέτα, μαγειρεύει ό,τι φρέσκο βγάζει η θάλασσα και αφήνει την καλή πρώτη ύλη να μιλήσει στο πιάτο. Το διαπιστώνεις όταν έρθει στο τραπέζι η σαλάτα με την αλμύρα (€11,90), που παντρεύεται με ψιλοκομμένο χταπόδι, καλαμάρι και γαρίδες – ταιριάζουν στη σύνθεση του πιάτου το ψιλοκομμένο φρέσκο κρεμμυδάκι και η ευωδιαστή φρέσκια ρίγανη. Ένας ωραίος συνδυασμός φουλ θαλασσινής γεύσης που ισορροπεί όμορφα και γευστικά, ό,τι πρέπει για ανάλαφρο ξεκίνημα. Το τυρί μελίχλωρο Λήμνου (€5,90) έρχεται σε σαγάνακι αλλά και ωμό, που το προτιμώ, γιατί έτσι απολαμβάνεις καλύτερα τη βαθιά νοστιμιά του. Η ταραμοσαλάτα (€4,40), φτιαγμένη με πατάτα, δεν είναι κακή, όμως χάνει την υπόστασή της και τη γευστιΘάλασσα Αιγάλεω city κή ένταση που αναμένεις από τον ταραμά. Τα πιταράκια Μήλου (€2,90), περασμένα από το τηγάνι, είναι χορταστικά, με τραγανό φύλλο, και τρώγονται ευχάριστα. Ακολουθεί το ψητό χταπόδι (€10,90) κομμένο σε λεπτές φέτες, ζουμερό στην καρδιά του, συνοδευμένο με κάππαρη που του πήγαινε. Τα καλαμαράκια (€7,90) έρχονται όσο πρέπει τηγανισμένα σε καλό λάδι και τα τσιμπολογάς με τα δάχτυλα. Τα φρέσκα αχνιστά μύδια (€9,90) έρχονται σε ζουμάκι νόστιμο, μαγειρεμένο με κρασί, που το απογείωνε. Δύσκολο να αντισταθείς στον τηγανητό γαλέο (€6,90) που θέλει δίπλα του και τη σπιτική σκορδαλιά (€2,90), η οποία έρχεται στο τραπέζι σε συνοδευτικό πιάτο. Η παρέα τον τίμησε και μαζί τη σκορδαλιά, που ήταν ανάλαφρη. Πιάτο από τις κλασικές αξίες. Τα δίχτυα του ψαρά είχαν βγάλει φρέσκα μπαρμπουνάκια, κουτσομούρες και γλώσσα. Τα μπαρμπούνια (59 ευρώ το κιλό) ήταν τροφαντά και ήρθαν όμορφα τηγανισμένα. Σε κάθε μπουκιά είχες την ευωδιά της θάλασσας. Πετυχημένη ήταν και η τηγανητή γλώσσα, γλυκοφάγωτη. Παρασκευή, Σάββατο βράδυ και Κυριακή μεσημέρι η ζωντανή μουσική ενισχύει την καλή διάθεση. ☛ Θάλασσα Αιγάλεω City, Μοσχονησίων 13, Αιγάλεω, 210 5900185

Brunch με ασιατική υπογραφή. Το Rakkan, με την ασιατική κουζίνα του, έχει καθιερωθεί στα βόρεια προάστια και τώρα μπαίνει στον χώρο του κυριακάτικου brunch. Έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς αντιμετωπίζει το ohayou brunch μια κουζίνα με γιαπωνέζικες καταβολές. Στην πράξη, αυτό επιτυγχάνεται με το πάντρεμα υλικών που κατάγονται από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου με συνταγές που στη δυτική μαγειρική κουλτούρα έχουμε συνδέσει με αυτό που ξέρουμε ως brunch. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο λιτός, κομψός χώρος και η μεγάλη μπάρα σφύζουν από κόσμο όλων των ηλικιών. Η ζωντανή τζαζ κρατά όμορφη συντροφιά στις παρέες που δοκιμάζουν το μενού. Πήραμε γεύση από μικρά αφράτα pancakes με cream cheese, καπνιστό σολομό και ikura, που είναι αυγοτάραχο, και συνοδεύονται από πράσινα σαλατικά (€8). Τα κλασικά αυγά Βenedict (€8) έρχονται με Yuzu-Wasabi Hollandaise πάνω σε ψωμί του μπέργκερ, με μια ωραία ψημένη φέτα μπέικον. Ενδιαφέρουσα γεύση αποκαλύπτει η εξαιρετικά λεπτή ομελέτα που στην καρδιά της τυλίγεται γιαπωνέζικο ρύζι με λιλιπούτεια μπουκετάκια μπρόκολο, ροδέλες από σπαράγγι και περιχύνεται διακριτικά με γλυκόξινη σος (€8). Το πιάτο Musabetsu Τomago (€8) είναι μια σύνθεση από scrambled eggs, ρύζι ατμού με σολομό, φρέσκια ντομάτα σε κύβους και σουσάμι που δίνει τη γευστική νότα στην επίγευση. Από τα τρία μπέργκερ (με σολομό, Rib Eye και κοτόπουλο) που προτείνει το μενού δοκιμάσαμε αυτό με το κοτόπουλο (€13) που ήταν γευστικό, ανάλαφρο και συνοδευόταν από λιμπιστικές τηγανητές πατάτες που μοσχοβολούσαν τρούφα. Προτείνεται μια μεγάλη κι ενδιαφέρουσα ποικιλία σε καφέδες και τσάγια, όπως καλές είναι και οι προτάσεις για κρασί σε ποτήρι. Για το τέλος μπορεί κανείς να επιλέξει κάποιο από τα τρία γλυκά που φιγουράρουν στο μενού. ☛ Rakkan, λεωφ. Κηφισίας 238240, Κηφισιά, 210 8087941 22.1.15 – lifo

¶ Live:

brothers & vinyl suicide

aπο τhν κατερινα ηλιακη

Νύχτες

Αθήνα

Δυο εναλλακτικά indie rock συγκροτήματα, οι Brothers και οι Vinyl Suicide, σε μια ζωντανή εμφάνιση στη σκηνή του Ρομάντσου. 23/1, 21:00, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, 216 7003325, εισ.:€5

44 lifo – 22.1.15

Blues Pills, 24/1, 21:30, Gagarin 205 Live Music Space, Λιοσίων 205, 215 5400888, εισ.: €16-20. Οι Blues Pills είναι ένα πολυπολιτισμικό συγκρότημα με μέλη από την Αμερική, τη Σουηδία και τη Γαλλία. Το όνομά τους προέρχεται από το μπλoγκ «BluesPillz» με θέμα την Blues Pills underground σκηνή της δεκαετίας του ’60 και του ’70. Δημιουργήθηκαν όταν τα πρώην μέλη των Radio Moscow γνώρισαν την Αμερικανίδα τραγουδίστρια Έλιν Λάρσον. Ξεκίνησαν ηχογραφώντας ντέμο κομμάτια τα οποία ανέβασαν στο YouTube, κάτι που πολύ γρήγορα τους οδήγησε σε συμβόλαιο με την Crusher Records. Κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής τους περιοδείας, και συγκεκριμένα στη Γαλλία, γνώρισαν τον 16χρονο τότε κιθαρίστα Ντόριαν Σοριό, τον οποίο αποφάσισαν να ενσωματώσουν στο συγκρότημα. Το πιο γνωστό τους EP είναι το «Devil Man», το οποίο ακολούθησε ηχογραφημένη τους συναυλία στο Crossroads Festival. Η πορεία τους συνεχίστηκε με την κυκλοφορία του ομώνυμου άλμπουμ του συγκροτήματος, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ηχογραφήθηκε στα διαλείμματα των συνεχών περιοδειών. Τον τελευταίο χρόνο, και με σκοπό την προώθηση του δίσκου τους, έχουν συμμετάσχει σε μερικά από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ, όπως το «Sweden Rock Festival 2014», το «Rock Hard Festival» και το «Montreux Jazz Festival» στην Ελβετία. Το Σάββατο 24 Ιανουαρίου θα καταλάβουν τη σκηνή του Gagarin 205 με vintage rock ήχους. Τη συναυλία θα ανοίξουν τα εγχώρια συγκροτήματα, Τhe Big Nose Attack και SoundtrucK. ¶ Party: Sound Pellegrino Showcase w/ Matthias Zimmerman + Teki Latex + Orgasmic, 23/1, μετά τα μεσάνυχτα, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 210 3210510, εισ.: €5. Τρεις βασικοί εκπρόσωποι της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας Sound Pellegrino έρχονται στην Αθήνα την Παρασκευή 23 Ιανουαρίου. Η εταιρεία εδρεύει στο Παρίσι και προωθεί έναν σύγχρονο underground ήχο με στοιχεία house, techno και hip hop. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και την τέταρτη επίσημη συλλογή της, την οποία και θα γιορτάσει στο six d.o.g.s. Στο πάρτι θα βρεθεί ο Τeki Latex, μέλος του hip hop συγκροSound Pellegrino τήματος TTC, ραδιοφωνικός παραγωγός του γαλλικού Rinse και οικοδεσπότης του Overdrive Infinity, δηλαδή μιας πιο πειραματικής εκδοχής της μουσικής πλατφόρμας Boiler Room. Το showcase της Sound Pellegrino στην Αθήνα συμπληρώνει ένα ακόμη μέλος των TTC, ο Orgasmic. Ο δημοφιλής DJ θα βρεθεί στα decks για ένα μοναδικό set με underground μουσικές επιλογές. Βασικός καλεσμένος της βραδιάς θα είναι ο Γερμανός Matthias Zimmerman. Στις εμφανίσεις του καταφέρει να συνδυάζει house και techno στοιχεία με tribal ρυθμολογίες και περίεργους ήχους της φύσης. Το line-up της Παρασκευής ολοκληρώνεται με την εμφάνιση του Bad Spencer, που θα αναλάβει το δύσκολο set του ανοίγματος, ενώ το κλείσιμο της βραδιάς θα επιμεληθεί το ιδρυτικό μέλος της ομάδας του Κορμοράνου, ο Blue Lagoon. ¶ Festival: Mpliax 166 + Ramona Betrayed Us + No Entry, 24/1, 21:00, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 210 3210510, εισ.: €5. Ένα διπλό reunion με μια ζωντανή εμφάνιση από τα συγκροτήματα Mpliax 166 και Ramona Betrayed Us θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 24 Ιανουαρίου. Οι δύο μπάντες της εναλλακτικής σκηνής γιορτάζουν την επιστροφή τους με μια μεγάλη συναυλία στη σκηνή του six d.o.g.s. Οι Mpliax 166 αποτελούν ένα εγχώριο συγκρότημα που παίζει ποπ και πανκ ήχους. Μέχρι στιγμής μετρούν δύο κυκλοφορίες, το άλμπουμ με τίτλο «Άντε αγαπηθείτε όλοι» και τον δίσκο «Γυμνοδρομίες». Εγκατέλειψαν τη μουσική σκηνή για να εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και τώρα, ενάμιση χρόνο μετά, είναι έτοιμοι να κυκλοφορήσουν το τρίτο τους άλμπουμ, «Tριπολική Διαταραχή». Οι Ramona Betrayed Us επιστρέφουν μετά από δύο χρόνια αποχής από τα μουσικά δρώμενα, αυτήν τη φορά με διαφορετική σύνθεση και ήχο, δύο νέα μέλη αλλά και το πρώτο τους βιντεοκλίπ. Να σημειωθεί ότι έχουν ήδη κυκλοφορήσει ένα EP με τίτλο «Drowning lessons in your neck» το 2012, μετρούν πολλές ζωντανές εμφανίσεις κι έχουν συμμετάσχει σε διάφορα φεστιβάλ της ελληνικής underground σκηνής. Τη συναυλία θα ανοίξει το πενταμελές συγκρότημα των No Entry. Η μουσική τους συνδυάζει alternative rock, ηλεκτρονικούς και dubstep ήχους, ενώ αυτή την περίοδο ετοιμάζουν 8 κομμάτια τα οποία Mpliax 166 θα κυκλοφορήσουν στο εξωτερικό.

ΓΕΥΣΗ news

agenda

Green Rose Αιμιλίου Βεάκη 72, Περιστέρι, 210 5769580 www.greenrose.gr, facebook.com: GreenRose-Beer-Restaurant Στον χώρο που θυμίζει παραδοσιακή βρετανική παμπ θα δοκιμάσετε γύρω στις 70 ετικέτες και 6 βαρελίσιες μπίρες, όπως οι Guinness, Konig, Ludwig-Budweiser, Franziskaner, Warsteiner, και την ομώνυμη μπίρα του μαγαζιού, Green Rose. Από την κουζίνα έρχονται λαχταριστά πιάτα, όπως το το super πιάτο (ένα μέτρο μήκος) ή το χοιρινό κότσι αλλά και το Green Rose Burger για δύο άτομα. Ανοίγει στις 6.00 μ.μ.

πολυχωροι ΙΑΝΟΣ Σταδίου 24, 210 3217810. 23/1 Μαρίκα Κλαμπατσέα, «Τhe shark», 9:00 μ.μ., €10. 24/1«European Taxim» by Marios Strofalis Quartet, 9.00 μ.μ., €10.

ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αθήνα, 210 7282333. 23/1 Συναυλίες στη Βιβλιοθήκη 3.00 μ.μ., είσοδος ελεύθερη. 21, 28 &31/1 και 4/2 Richard Wagner: «Τριστάνος και Ιζόλδη», 6:30 μ.μ., €15-80.

ΘΕΑΤΡΟ ΜΠΑΝΤΜΙΝΤΟΝ Λεωφ. Συγγρού 107-109, 2109005800. 28/0108/02 07.00 «Μίκης Θεοδωράκης, Ποιος τη ζωή μου...», €32, 24, 18.

ΡΟΜΑΝΤΣΟ

Bodega Αρδηττού 10, Μετς, 210 9219397, 6973 735051,facebook. com/Le.Bar.Bodega Το επί τριάντα χρόνια meeting point απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, εκτός από ποτά και κοκτέιλ (από €6), προσφέρει φέτος ένα μενού με σπιτικές γεύσεις που θα ικανοποιήσουν ακόμα και τους πιο απαιτητικούς. Ανοιχτό καθημερινές από τις 4 το απόγευμα και τις Κυριακές από τις 12.00 το μεσημέρι, ενώ κάθε Πέμπτη παίζονται grooovy μουσικές και όλα τα κοκτέιλ -€1.

Αναξαγόρα 3-5 Ομόνοια, 216 7003325. 23/1 Brothers & Vinyl Suicide, 9.00 μ.μ., €5.

ΧΥΤΗΡΙΟ Ιερά Οδός 44, 210 3412313. 24/1 Supreme Live & DJ Cutbrawl + Friends.

συναυλιακοι χωροι

/ The Darkstar / Furor (Official) / Blame Kandinsky / Friend Of Gods 8.00 μ.μ., €6.. 25/1 SOLSTICE, Support Acts: Wrathblade, Doomocracy, €15.

FUZZ Πειραιώς 209 & Πατριάρχου Ιωακείμ 1, Ταύρος, 210 3450817. 24/1 Low + opening act (t.b.a.), 8.00 μ.μ., €20-26.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ Φραντζή & Θαρύπου 37, Νέος Κόσμος, 210 9220043

Κεντρική Σκηνή 23-24 /1 Σωκράτης Μάλαμας, 10:30 μ.μ., €15-65.Club 24/1 Γιώργος Τεντζεράκης, Αλέξανδρος Μιχος, Πέτρος Μπουσουλόπουλος, Έλενα Αναγιώτου, «20 χρόνια Live - 20 χρόνια μια παρέα», 10.30 μ.μ., €10-50.. 26/1 Όθωνας Μεταξάς, 10.00 μ.μ. €10. 22/1 Η Μιρέλα Πάχου μαζί με τον Μίλτο Πασχαλίδη, τον Βασίλη Καζούλη και τον Σπύρο Γραμμένο,10.00 μ.μ., €12. 23/1 Ευδοκία Ράπτη, «Επί Σκηνής Πράξη Δεύτερη», 10.30 μ.μ., €10.

ΑΝ CLUB Σολωμού 13-15, Εξάρχεια, 210 3305056. 23/1 Metal Guesthouse / Trendy HooliGuns

Gadjo Dilo @ ΡΥΘΜΟΣ STAGE

«Ψήσιμο στην πέτρα» Το 2015 το NJV Athens Plaza εγκαινίασε τη μοναδική εμπειρία ψησίματος στην πέτρα, στο τραπέζι σας! Απολαύστε το κρέας ή τα θαλασσινά όπως ακριβώς εσείς τα επιθυμείτε, με μια ιδιαίτερα υγιεινή πρόταση, στο ανανεωμένο και φιλόξενο Εστιατόριο «The Parliament» στην καρδιά της Αθήνας. NJV Athens Plaza, πλατεία Συντάγματος, κρατήσεις: 210 3352400 www.njvathensplaza.gr/gr/athens-parliament-restaurant

ΤΑΥΡΟΣ Αρκετά ευοίωνες είναι οι συνθήκες για την καριέρα αλλά και τη φήμη σας – ειδικά αν έχετε γεννηθεί μέσα στο πρώτο δεκαήμερο, έχετε τη δυνατότητα να υλοποιήσετε ορισμένα από τα επαγγελματικά σας σχέδια, που θα έχουν απτά αποτελέσματα σύντομα. Μαζί με την αναγνώριση αυξάνονται και οι ευθύνες σας και πρέπει να είστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσετε, οργανώνοντας κατάλληλα τον χρόνο σας. Την Τρίτη η Σελήνη σάς δυσκολεύει στη λήψη αποφάσεων κι ενδεχομένως να χάσετε μια ευκαιρία, αν δεν δράσετε εγκαίρως. Οι αυξημένες απαιτήσεις στα επαγγελματικά σας δεν σας αφήνουν το περιθώριο να ασχοληθείτε με την προσωπική σας ζωή – ειδικά μέσα στο Σαββατοκύριακο νιώθετε μπουχτισμένοι από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Ταυτόχρονα, είστε πιεσμένοι για τη λήψη αποφάσεων που θα παίξουν σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία σας. Εκμεταλλευτείτε τον όποιο ελεύθερο χρόνο για να τονώσετε την κοινωνική σας ζωή.

ΔΙΔΥΜΟΙ Με τον Ερμή να επηρεάζει τον τομέα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ Η αντίθεση Ερμή-Δία μέχρι και την Τρίτη εντείνει την ανάγκη σας για οικονομική άνοδο και κοινωνική καταξίωση και καθώς αισθάνεστε υπερβολικά σίγουροι για τον εαυτό σας, υπάρχει κίνδυνος να κάνετε κάποιους πειραματισμούς που δεν θα σας βγουν σε καλό. Την Τετάρτη αποφύγετε να κάνετε ακριβές αγορές και εμπορικές διαπραγματεύσεις, γιατί ίσως να εξαπατηθείτε. Το τετράγωνο Ουρανού-Πλούτωνα μέσα στο Σαββατοκύριακο αυξάνει το πάθος σας για αλλαγές και βγάζει στην επιφάνεια μια διάθεση να επαναστατήσετε. Προσέξτε σημαντικές αποφάσεις που θα πρέπει να πάρετε και μην αφήσετε τρίτους να σας επηρεάσουν. Στα ερωτικά σας, δείξτε λίγη παραπάνω αφοσίωση και τρυφερότητα στον σύντροφό σας, ώστε να εξασφαλίσετε την αρμονία στη σχέση σας. Πιθανή ένταση την Τετάρτη θα είναι παροδική.

ΛΕΩΝ Η σύνοδος Άρη-Ποσειδώνα τονώνει την αυτοπεποίθηση και τη σωματική σας ενέργεια και ορισμένα εμπόδια που κάνουν την εμφάνισή τους σε σχέση με τα επαγγελματικά σας τα ξεπερνάτε σχετικά γρήγορα. Κάποιες αναβολές σε θέματα καριέρας ή σπουδών είναι ένα αγκάθι που σας βασανίζει και θα πρέπει να κάνετε υπομονή. Τα οικονομικά σας αρχίζουν να βελτιώνονται αργά αλλά σταθερά και καταφέρνετε να τακτοποιήσετε κάποιους λογαριασμούς. Προσέξτε, ειδικά αν είστε γεννημένοι το τρίτο δεκαήμερο, μικροτραυματισμούς από εργαλεία επαγγελματικής ή οικιακής χρήσεως. Στον οικογενειακό τομέα, η Αφροδίτη διατηρεί τις ισορροπίες κι επικρατεί μια αρμονία, αρκεί να είστε ψύχραιμοι σε μια διαφωνία που προκύπτει μέσα στο Σαββατοκύριακο σχετικά με κάποια σημαντική επιλογή που πρέπει να κάνετε. Την Τετάρτη είναι κατάλληλη μέρα για να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας πάνω στον τομέα που σας ενδιαφέρει.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ Άρης και Ποσειδώνας από το ζώδιο των Ιχθύων σάς ωθούν σε παρορμητικές ενέργειες, καθώς έχετε φτάσει στο αμήν και το μόνο που σας ενδιαφέρει είναι να βρείτε τρόπους ώστε να εκπληρώσετε τις προσδοκίες σας. Προσέξτε, όμως, γιατί οι μέρες δεν είναι κατάλληλες για ρίσκα και επενδύσεις. Η απογοήτευση σχετικά με ένα οικονομικό ζήτημα που περιμένατε ότι θα μπορούσε να ρυθμιστεί, αλλά μάλλον θα καθυστερήσει κι άλλο, σας καθηλώνει και Δευτέρα-Τρίτη το μόνο που θέλετε είναι να μείνετε μόνοι με τις σκέψεις σας. Αν είστε γονείς, ένα ζήτημα σπουδών βγαίνει στην επιφάνεια και πρέπει να αντιμετωπιστεί σύντομα. Το Σαββατοκύριακο ελέγξτε την τάση σας να κατευθύνετε τους άλλους σχετικά με ορισμένες σημαντικές αποφάσεις που πρέπει να πάρουν, ώστε να μη δημιουργηθούν εντάσεις. Μια σύμπτωση μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα (ίσως κάποια αναποδιά, μια βλάβη) τελικά θα είναι προς όφελός σας, μια και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γοητευτείτε πολύ από κάποιον που θα συναντήσετε.

ΖΥΓΟΣ Η ισχυρογνωμοσύνη σας δημιουργεί εντάσεις μέσα στις επόμενες μέρες και κινδυνεύετε να πέσετε σε παγίδα αν δεν ακούσετε τις συμβουλές των γύρω σας σχετικά με ένα επαγγελματικό άνοιγμα που σκέφτεστε να κάνετε. Επίσης, στην προσπάθειά σας να πείσετε, σκαρφίζεστε κάποια ψέματα μόνο και μόνο για να εξιδανικεύσετε τα δεδομένα στα μάτια των άλλων. Το ζήτημα είναι, όμως, πώς εσείς θα αντιμετωπίσετε την όποια κατραπακιά, οπότε είναι ανώφελο να παρουσιάζετε μια ρόδινη προοπτική που είναι αποκύημα της φαντασίας σας. Προσέξτε την Κυριακή μια κόντρα που θα δημιουργηθεί με ένα φιλικό σας πρόσωπο, γιατί θα εξελιχθεί σε μεγάλο καβγά. Από τη Δευτέρα ξεκινάει μια άστατη περίοδος για τα οικονομικά σας, οπότε ξεχάστε καλύτερα κάποιες αγορές που είχατε στο πρόγραμμα για τη βελτίωση της εξωτερικής σας εμφάνισης. Επίσης, μη διστάσετε να συζητήσετε ανοιχτά με τον σύντροφό σας ένα ζήτημα σεξουαλικής φύσεως που σας απασχολεί, αλλά νιώθετε αμήχανοι να το εκφράσετε.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ Σας έχει πιάσει μια αρνητικότητα άνευ προηγουμένου κι έχετε την εντύπωση πως καταρρέουν όλα γύρω σας. Ορισμένα προβλήματα στον επαγγελματικό τομέα δεν σας αφήνουν να πάρετε ανάσα και σκέφτεστε πολύ σοβαρά να φύγετε στο εξωτερικό. Οι τάσεις φυγής εντείνονται μέσα στο Σαββατοκύριακο και το μόνο που σας δίνει μια ώθηση να δράσετε είναι η ανάγκη σας να βάλετε έστω ένα λιθαράκι για να ανατρέψετε τη δύσκολη κατάσταση που επικρατεί. Αν είστε γονείς, κάποια μικροαδιαθεσία των παιδιών πιθανόν να σας ρίξει κι εσάς στο κρεβάτι, οπότε ενισχύστε τον οργανισμό σας εγκαίρως. Στον ερωτικό τομέα επικρατεί μια στασιμότητα εξαιτίας της ανασφάλειας που σας έχει πιάσει και δεν είστε διατεθειμένοι να επενδύσετε συναισθηματικά σε κανέναν ερωτικό σύντροφο.

Αν, όμως, αποφασίσετε τελικά να δοκιμάσετε την τύχη σας, έχετε πολλές πιθανότητες να γνωρίσετε κάποιον που θα ανατρέψει τις απόψεις σας άμεσα.

ΤΟΞΟΤΗΣ Το τετράγωνο Ουρανού-Πλούτωνα προκαλεί την ανάγκη για ριζικές αλλαγές στη ζωή σας, αλλά υπάρχει περίπτωση να κάνετε κάποιες βεβιασμένες κινήσεις που τελικά δεν θα έχουν τα αποτελέσματα που θα θέλατε. Με τον Ερμή να τονώνει τον τομέα της επικοινωνίας, κάποιες καινούργιες γνωριμίες σάς ανοίγουν μια πόρτα που θα είναι αρκετά χρήσιμη στο άμεσο μέλλον. Την Κυριακή, μια διαφωνία με ένα άτομο από το οικογενειακό σας περιβάλλον σας προκαλεί εκνευρισμό, οπότε ψάχνετε τρόπους διαφυγής από τη δυσάρεστη κατάσταση που δημιουργείται. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα κάποιες θετικές εξελίξεις σε σχέση με ένα προσωπικό σας ζήτημα σας δίνει ώθηση για να βάλετε νέους στόχους και να δείτε με αισιοδοξία το μέλλον. Προσέξτε την Τρίτη θέματα υγείας που αφορούν το κυκλοφορικό σας σύστημα.

Daily starfax Καθημερινές αστρολογικές προβλέψεις στο www.lifo.gr από τη Μαριβίκυ Καλλέργη.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ Επαγγελματικά ζητήματα που έχουν μείνει πίσω λόγω κάποιων προβλημάτων στην προσωπική σας ζωή ήρθε η στιγμή που πρέπει να τα αντιμετωπίσετε γιατί ήδη έχει χαθεί αρκετός πολύτιμος χρόνος. Τρέχετε να προλάβετε καταστάσεις προς πάσα κατεύθυνση, έχετε όμως τα μάτια σας δεκατέσσερα, καθώς υπάρχει περίπτωση να μη δείτε ξεκάθαρα κάποιες λεπτομέρειες και να οδηγηθείτε σε λανθασμένες αποφάσεις. Την Παρασκευή, μια επαφή με ένα συγγενικό σας πρόσωπο έρχεται να ταράξει τις ισορροπίες. Η ένταση που νιώθετε στο ξεκίνημα της εβδομάδας οφείλεται στις πιέσεις που δέχεστε από ένα πρόσωπο της οικογένειας να βάλετε μια τάξη στη ζωή σας και ψάχνετε αφορμή για να τσακωθείτε με κάποιον – κοντρολάρετε τα νεύρα σας. Στον ερωτικό τομέα, αν δεν το πάρετε απόφαση να κάνετε κάποια κίνηση ώστε να αναθερμάνετε τη σχέση με τον σύντροφό σας, η κατάσταση θα παραμείνει στάσιμη. Πάρτε πρωτοβουλίες και μη συμβιβάζεστε αν κάτι δεν σας ικανοποιεί.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ Σας έχει πάρει εντελώς από κάτω η κατάσταση που επικρατεί κι έχετε χάσει το όραμα που σας κρατούσε σε εγρήγορση. Η απογοήτευσή σας δεν σας αφήνει περιθώριο να δείτε όσα έχετε καταφέρει ως τώρα, με αποτέλεσμα να είστε έτοιμοι να παρατήσετε κάθε προσπάθεια. Την Παρασκευή προκύπτει μια πρόταση συνεργασίας που σας ανεβάζει το ηθικό, προσέξτε όμως και μην ενθουσιάζεστε προτού τσεκάρετε όλα τα δεδομένα. Την Κυριακή επικρατεί μια σχετική ηρεμία στις διαπροσωπικές σας σχέσεις, οπότε εκμεταλλευτείτε το όσο μπορείτε. Ερωτικά ζητήματα δεν είναι μέσα στις προτεραιότητές σας, καθώς αισθάνεστε πως δεν είναι εποχή για έρωτες, μην ξεχνάτε όμως πως όταν είστε ερωτευμένοι μπορείτε να πετύχετε τα πάντα, οπότε μην το καθυστερείτε και αναζητήστε τον έρωτα της ζωής σας δίχως να διστάζετε.

☛

των οικονομικών και της οικογένειας, πρέπει να είστε προσεχτικοί με τη διαχείριση των πόρων σας και να βάλετε σωστές προτεραιότητες ώστε να μη βρεθείτε αργότερα σε αδιέξοδο. Αποφύγετε αυτή την εβδομάδα σημαντικές επενδύσεις, καθώς δεν προβλέπεται να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, κι επικεντρωθείτε στην τακτοποίηση χρεών και δανείων. Κατάλληλες μέρες για την ενίσχυση του πνεύματος η Δευτέρα και η Τετάρτη. Μέσα στο Σαββατοκύριακο είστε αρκετά προβληματισμένοι σχετικά με τη λήψη μιας σημαντικής απόφασης που πρέπει να πάρετε κι ενδεχομένως οι ενέργειές σας να είναι εντελώς αντίθετες με τις ιδέες σας, μόνο και μόνο για να αποφύγετε τα χειρότερα. Ακούστε το ένστικτό σας και ζυγίστε αντικειμενικά τις υπάρχουσες συνθήκες. Μια συνάντηση την Κυριακή με έναν Λέοντα σας προσφέρει αρκετή χαρά κι αισιοδοξία.

από τη μαριβίκυ καλλέργη (starfax@lifo.gr)

των επαγγελματικών αλλά και της επικοινωνίας κι ενδεχομένως να υπάρξουν ορισμένες καθυστερήσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα την αδυναμία σας να ρυθμίσετε οφειλές και χρέη. Ιδιαίτερη προσοχή στις επαφές σας με φίλους, συναδέλφους και εργοδότες, καθώς η ασυνεννοησία θα είναι χαρακτηριστική μέσα στις επόμενες μέρες. Αποφύγετε να δώσετε υποσχέσεις το Σάββατο, μια και η αντίθεση Ερμή-Δία δεν δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για να τις τηρήσετε. Η σύνοδος Σελήνης-Ουρανού την Κυριακή εντείνει τις ανασφάλειές σας σχετικά με τη ρευστή κατάσταση που επικρατεί και θα πρέπει οι πράξεις σας να είναι ανάλογες των προσδοκιών σας, προσέξτε όμως γιατί μια λάθος κίνηση θα σας πάει πολύ πίσω και θα αργήσετε να βγείτε από το αδιέξοδο. Την Τετάρτη και την Πέμπτη έχετε περισσότερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό σας και παίρνετε κάποιες πρωτοβουλίες που θα συμβάλουν στη θετική εξέλιξη των ερωτικών σας.

StarFax

ΚΡΙΟΣ Ο ανάδρομος Ερμής επηρεάζει τον τομέα

ΙΧΘΥΣ Με τον Ερμή να σας προκαλεί νευρικότητα και προβληματισμό για τη μετέπειτα πορεία σας, είστε όλη την ώρα σε αναμμένα κάρβουνα και δεν έχετε καμία διάθεση να κρατήσετε τους τύπους απέναντι σε συνεργάτες αλλά και φιλικά σας πρόσωπα. Η ανασφάλεια που αισθάνεστε σας έχει κάνει να αγανακτήσετε και παρόλο που θα σας γίνει μια συμφέρουσα πρόταση, εσείς, λόγω κεκτημένης ταχύτητας και απογοήτευσης, υπάρχει περίπτωση να την απορρίψετε και μετά να χτυπάτε το κεφάλι σας στον τοίχο. Περιορίστε τα έξοδά σας όσο το δυνατόν περισσότερο και κρατήστε μια συντηρητική στάση σε θέματα ψυχαγωγίας, μια και είναι πιθανό να προκύψουν ανάγκες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Ένα κληρονομικό ζήτημα κάνει την εμφάνισή του και θα χρειαστεί να έρθετε σε συνεννόηση με συγγενικά σας πρόσωπα, κάτι που θα σας δυσκολέψει αρκετά.

sudoku 6 8 4 1 8 6 4 3 9 9 7 5 8 3 9 7 3 8 5 6 2 5 9 5

2 3

6 8

Η λύση του προηγούμενου 1 5 9 8 4 2

4 7 2 1 3 6

6 3 8 9 5 7

2 1 4 6 9 5

9 6 3 2 7 8

5 8 7 4 1 3

7 2 6 5 8 1

3 9 1 7 2 4

8 4 5 3 6 9

6 8 2 3 1 9 4 5 7 3 5 1 7 4 6 9 8 2 7 9 4 8 5 2 3 6 1

22.1.15 – lifo

☛ Τόλης Σκουλαριωτης Fashion designer. Φωτογραφήθηκε την Παρασκευή 16 Ιανουαρίου στο σπίτι του στη Γλυφάδα. Βρίσκετε την T-OL-I-S collection στο tolis-collection. wix.com/tolis και σε μπουτίκ των ελληνικών νησιών, της Νέας Υόρκης, της Βαρκελώνης και άλλων πόλεων του κόσμου.

❝ Στην Αθήνα αγαπώ τις απέραντες παραλίες από τη Γλυφάδα έως το Σούνιο και τους απίστευτους περιπάτους που κάνω στο Παλαιό Ψυχικό με τον σκύλο μου, τη Cyndi ❞

46 lifo – 22.1.15

Stay tuned για πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες της επόμενης έκθεσης «Naked City».

οι αθηναιοι γδυνονται για καλο σκοπο

NakedCity

φωτογραφια: πάρις ταβιτιάν

22.1.15 – lifo