De Manche in vogelvlucht
De Manche
Inleiding Als een vogel zou kunnen vertellen wat hij zag vanuit
handelaars in alle soorten en maten. Later in de 8e
de lucht, dan zou zijn snavel overlopen van de
eeuw brachten de Vikingen pas echt leven in de
extremen. 'La Manche', het departement dat in
brouwerij. Die waren toe aan gebiedsuitbreiding en
kilometers de langste kustlijn heeft ten opzichte van
de Franse kust was ideaal. Pas in de 10e eeuw werd
de grenzen met maar liefst vier buurdepartementen.
de naar Coutances vernoemde Cotentin na zwaar
Het departement dat het dichtst bij Groot-BrittanniĂŤ
onderhandelen bij het hertogdom NormandiĂŤ
ligt, dankzij de vanaf het land zichtbare
getrokken en sinds de 12e eeuw is de Manche Frans.
Kanaaleilanden. Het hoogteverschil van 15 meter
Dat was voor de buitenlanders geen reden om dit
tussen eb en vloed is het grootste ter wereld.
stuk kust, van de Mont Saint-Michel tot Saint-Vaast-
De Manche is het minst bosrijk van Frankrijk, maar
la-Hougue, met rust te laten. Pas in 1944 vielen de
heeft de meeste heggen. Het departement heeft
geallieerden troepen binnen om een andere reden
hoegenaamd geen meren, maar is waterrijk door het
dan 'land- en smokkellust': de vrede!
grote aantal rivieren, beken en moerassen.
Als dezelfde vogel een meeuw was, dan zou hij hier
De Manche is op sommige plekken geteisterd door
neerstrijken. De Manche heeft een aantal strategisch
zee en wind, maar ontplooit op andere plekken
gelegen vissershavens, waar de fijnste vangsten over
subtropische paradijzen die getuigen van een mild
de kades gaan. Een welvarend binnenland met
klimaat.
robuuste agrarische lekkernijen, die al eeuwen een
Als dezelfde vogel zou kunnen vertellen wat hij door
zekere reputatie genieten. Ruime stranden voor
de eeuwen heen heeft gezien, dan zou hij tijd te kort
sensatiezoekers en al dan niet subtropische
komen. Sinds mensenheugenis is dit deel van
verrassingen in het geborgen binnenland.
Frankrijk bewoond vanwege de gunstige ligging aan
'La Manche', anders voor gastvrij, gul, gevarieerd!
zee. Door Kelten, Gallo-Romeinen, smokkelaars en
in vogelvlucht Inhoud 3
Zee
7
Watersporten
9 Natuur 13 Mont Saint-Michel 17 Monumenten 18 Musea 21 Activiteiten 23 Gastronomie 24 Festivals & evenementen 26 Nuttige informatie 28 VVV’s & informatiepunten
Deze uitgave werd gerealiseerd door het Comité Départemental de Tourisme van de Manche. De brochure heeft geen contractuele waarde. Het Comité Départemental van de Tourisme stelt zich niet verantwoordelijk voor eventuele fouten en vergissingen in deze brochure. Vermelde prijzen en adresgegevens waren geldig ten tijde van de totstandkoming van deze brochure (maart 2008) en kunnen eventueel aan wijzigingen onderhevig zijn. Foto’s: T. Seni, F. Cappelle, P.Y. Le Meur, S. Fautré, A. Kubacsi, M. Desaunay, P. Courault, Jersey Tourism, D. Basse, P.Y. Rospabé, H. Guermonprez, B. Canu, Manoir d’Argences, Château de Martinvast, S. Barrault, La Cité de la Mer©Sylvain Guichard, M. Lebreton/Zoo de Champrépus, G. Targat, Houdus-Pontorson, Y. Launay, B. Rivière, Scriptorial/Ville d’Avranches, P. Lelièvre, Musée Airborme/Sainte-Mère-Eglise, Musée du Débarquement/Utah-Beach, Mémorial de la Liberté Retrouvée/Quinéville, L. Reiz/CG50, Ville de Cherbourg-Octeville/J.M. Enault, IRQUA Normandie/A. Rougereau, IRQUA Normandie/I. David-Buchet, T. Seni/Ville de Granville, P.Y. Le Meur/JSLP 2006, J.C. Bordier/CG 50, CDT Manche, X. Redactie: MOTS (traductionmots@aol.com) - Layout: Pixel&Poivre (02 33 45 32 77).
De Manche:
de zee op z'n sterkst “ Landschappen
Variatie genoeg in de landschappen van de Manche: ruig en weerbarstig met hoge rotswanden in het noorden, uitgestrekt en ongerept met zandstranden in het westen, beschut en intiem in het oosten.
■
La Hague
Deze 'kaap' is Frankrijk op z'n Iers. De door de zeewind geteisterde weilanden met stenen muurtjes, her en der een grazende koe of paard, de ruwe huizen van grauw graniet, met de rug naar de wind in compacte gehuchten. Ver in zee uitstekende, dreigende rotspartijen en kliffen zoals de punt van Jobourg. Het haventje van Goury dat bescherming biedt tegen de sterke stromingen als gevolg van de grote getijdenverschillen en de eeuwige zeewinden… Adembenemend!
Het strand van Jullouville ■
In een lange lijn ligt het strand van Jullouville tegen de kust geplakt. Een reep van twee kilometer wit zand. Het plaatsje Jullouville heeft een bijzondere geschiedenis: ontstaan in 1870 en vernoemd naar… zijn eerste badgast! Het oorspronkelijke dorp heette Bouillon en lag iets meer naar het oosten. Armand Jullou vond het strand zo geweldig, dat hij zich volledig inzette voor de ontplooiing van deze badplaats, waar het strand nog dezelfde recreatieve kwaliteiten heeft als toen.
■
”
Pointe d’Agon
Deze landreep geeft een van de mooiste uitzichten over de kustlijn van het hele departement. Het vuurtorentje uit 1856 ligt aan het uiterste puntje van de baai van het riviertje de Sienne, die met eb als een slang tussen de zandbanken kronkelt. De baai wordt tegen zee en wind beschermd door een smalle rij duinen en ligt hierdoor lekker beschut. De stukken zand die niet regelmatig onderlopen en waar zeekraal een kans krijgt om te groeien, worden begraasd door schapen.
03
03
E i l a n d e n “ Eilanden
Van de Mont Saint-Michel tot Tatihou hebben de 'Manchois', zoals de inwoners van de Manche zich met trots noemen, zich op elk boven water blijvend stukje grond weten te vestigen.
■
Chausey
Met eb telt Chausey, de eilandengroep ter hoogte van Granville, evenveel eilanden als dagen in het jaar. Met vloed, als het water zo'n 14 meter hoger staat, worden er maar 52 geteld, een eiland per week. Chausey wordt gewaardeerd door menig natuurliefhebber en gevreesd door menig zeevaarder. Wandelen op Chausey is een avontuur: er is zoveel te zien en te vinden met laag water, dat het gevaar de tijd te vergeten, dus het opkomend tij niet te zien aankomen, steeds op de loer ligt…
04
04
■
Tatihou
De Noormannen vernoemden het eiland naar de kennelijk belangrijke Dadhi. Toch is het maar een klein eilandje, dat met eb soms lopend te bereiken is. Gisteren nog een omstreden en gewild stukje land, vandaag is het eiland een natuurreservaat met zijn eigen muziekfestival. Het eiland beschermde de haven van Saint-Vaast-la-Hougue tegen storm en oorlogslustige buurlanden. In het zeemuseum wordt deze woelige geschiedenis uitvoerig beschreven, met archeologische vondsten uit wrakken van Franse schepen van de Zeeslag bij La Hougue (1692) tegen de Brits-Nederlandse vloot.
■
”
Kanaaleilanden
De Britse eilanden die langs de Franse kust het Kanaal opluisteren zijn een perfect evenwicht tussen de Franse en Britse cultuur: keurige tuintjes met weelderige bloemenzeeën, mensen en dorpen met Franse namen. Betalen gaat in ponden, maar het eten is er duidelijk verfranst.
H a v e n s “ Havens
De kustlijn van de Manche wordt opgefleurd met de meest uiteenlopende soorten havens. Handel, visserij, ferry's, de havens zijn de voordeur van de Kanaaleilanden, de hal van Groot-Brittannië, voorraadkamers met de lekkerste zeeproducten van Frankrijk!
■ ■
Barfleur
Een klein plaatsje met een grote geschiedenis! Met eb ligt het haventje droog, maar met vloed krioelt het er van de vissersbootjes en plezierjachten. Een zichzelf respecterende fijnproever kent het vissershaventje van Barfleur, in de tijd van Willem de Veroveraar de belangrijkste haven in dit deel van Normandië. De fijnste mosselen, zeekreeften, garnalen komen uit dit kleine plaatsje, dat door zijn gunstige, oostelijke ligging in de Baai van de Seine een goede verbinding met belangrijke havens als Le Havre heeft.
■
Portbail
Het jachthaventje van Portbail ligt veilig beschut in een hoek van een prachtige binnenzee. Vanaf het land is de haven te bereiken via een lange bogenbrug. Het stadje ligt pal tegenover de Kanaaleilanden. De intensieve contacten tussen eilandbewoners en vastelanders is nooit een geheim geweest. De Romeinen waren zich daar terdege van bewust: in de Manche leidden alle wegen naar Portbail, het was toen een belangrijk handelsknooppunt. Ook de versterkte kerktoren wijst erop dat Portbail een plaats was die weldegelijk iets te verdedigen had.
Granville
”
Vroeger was de haven van Granville de thuishaven van de Newfoundlandvaarders, met kabeljauw en de langs de kust gekweekte oesters als belangrijkste bestaansmiddelen. Tegenwoordig behoord deze vissershaven tot één van de grootste van Frankrijk. Daarnaast heeft de haven ook een toeristisch belang en een handelsfunctie. Het is een drukke haven, ondanks de nauw luisterende 'openingstijden' door windrichting en waterstand: de ferry naar Chausey en de Kanaaleilanden vertrekt dagelijks uit Granville… maar alleen met hoog water!
05
05
Water
sporten “
Westkust In tegenstelling tot de oostkust aan de beschutte Baai van de Seine, staat de westkust bloot aan alle weersomstandigheden die onontbeerlijk zijn voor het beleven van sensationele, moderne en traditionele zeesporten.
■
Zeilen
Zeilen is en blijft een laagdrempelige sport, die door elke liefhebber beoefend kan worden. Sportief zeilen, toerzeilen, langs de kust van haven naar haven met eigen boot of liever in het kader van een club of zeilschool, iedereen kan zich aan het zeilen wagen. Een ervaren zeiler heeft langs deze kust het speelterrein van zijn dromen: de Kanaaleilanden, Chausey en Bretagne liggen op haalbare afstanden voor de leukste tochten van een of meer dagen.
■
Kitesurfen
Kitesurfers hebben de ruimte nodig, anders zijn ze een gevaar voor de andere zeegebruikers. De stranden aan de westkust van de Manche bieden de ideale ruimte voor het beoefenen van deze nieuwe zeesport, die sinds een paar jaar enorm in populariteit toegenomen is.
■
”
Strandzeilen
De lange zandstranden zijn met laag water zo uitgestrekt dat de zee vrijwel achter de horizon verdwijnt. Ze lenen zich hierdoor uitstekend voor strandzeilen. Deze sport vergt ruimte, wind en vlakke, eindeloze stranden, elementen die op een groot aantal plaatsen langs de kust te vinden zijn.
07
07
De Manche:
een land van extremen “ Verschillende landschappen
Met de rug naar de zee gekeerd, veroorzaken de uiteenlopende landschappen onuitputtelijke oh's en ah's: het golvende heggenlandschap, een lappendeken van weilanden en akkers, een netwerk van riviertjes met hier een rotswand en daar een moeras...
■
Rotsen van Ham
Een kilometer of tien, vijftien ten zuiden van Saint-Lô ligt langs de rivier de Vire een van de mooiste rotsformaties van het departement. De steile, begroeide rotswanden van zo'n 100 meter hoog zijn voor sportklimmers de uitdaging bij uitstek. Eenmaal boven is het uitzicht over het Normandische landschap en de Vire adembenemend. De rotsen liggen langs de 'Voie Verte' naar Carentan. Wandel- en fietstochtjes in de omgeving geven een driedimensionaal beeld van deze rotsen.
■
Dal van de Sée
”
De Sée is een rivier van 60 kilometer lang, die bij Avranches in zee verandert. Het dal van dit riviertje, dat beschouwd wordt als een van de mooiste dalen van het departement, is bezaaid met watermolens. In alle vormen en maten, al dan niet gerestaureerd, getuigen deze gebouwen van een vervlogen bedrijvigheid. Niet ver van Sourdeval komen in een oude papierfabriek, in de watermolen van Brouains, de geschiedenis, de ambachten en de natuur van dit dal uitgebreid aan bod.
09
09
Natuurparken “ Natuurlijk belang
Een gebied wordt als natuurpark bestempeld als het aan een aantal authentieke eisen, in het bijzonder op natuurlijk gebied, voldoet. Maar liefst twee regionale natuurparken overlappen het departement de Manche.
■
”
Regionaal Natuurpark Cotentin-Bessin
Dit natuurpark vormt de 'halsband' van het schiereiland de Cotentin. Het loopt van de westkust tot aan de Baai van de Seine, net over de grens met de Calvados. Bijzonder in dit natuurpark zijn de drassige rivierdalen, het grote aantal moerassige gebieden bij de riviermondingen aan de oostkant en de abrupte overgangen van veengrond naar droge heidelandschappen. Het zomerseizoen wordt ingeluid door de grote 'trek' van de runderen die de graslanden in de natte dalen begrazen.
10
10
Regionaal Natuurpark van Normandië-Maine ■
Het uiterst westelijke puntje van dit enorme natuurpark, dat vier departementen beslaat, ligt op een uur rijden van Avranches. Mortain ligt letterlijk op het randje, met een geweldig uitzicht over de 'vlakte' naar de Mont Saint-Michel. Water is de leidraad, om een beeld van de natuur in dit gebied te geven.
Parken en tuinen “ Bont en geurig Mensenhanden kunnen wonderen verrichten. De (kasteel)tuinen in de Manche zijn hiervan een levend bewijs: om zo'n wilde natuur in banen te leiden, dienen deze handen over minstens tien donkergroene vingers te beschikken!
■
■
Vauville
Ergens achter het strand van Biville, aan de voet van de ruige Hague, aan de beschutte kant van de duinen en het moeras, ligt een subtropisch paradijs: de Tuinen van het Kasteel van Vauville. In 1948 werd de eerste tuin aangelegd in de oude slotgracht. Het bleek al gauw een succesvolle onderneming: inmiddels beslaan de tuinen de hele omgeving van het kasteel en wordt er gepraat over de oprichting van een Tuingereedschapmuseum.
■
Argences
Negen thematuinen om een prachtig landhuis uit het begin van de 17e eeuw op een steenworp afstand van Coutances, dat zijn de Tuinen van Argences. De met smaak en fantasie ingerichte tuinen vormen het kader van diverse culturele evenementen, zoals een filmfestival en klassieke concerten.
”
Martinvast
Even ten zuiden van Cherbourg ligt het Kasteel van Martinvast. Dit middeleeuwse kasteel ligt in een enorm park met verscheidene thematuinen, waaronder een arboretum met 200 boomsoorten. In het park is zelfs plaats voor een paardenfokkerij en een school voor boerenambachten.
11
11
De Manche,
waar cultuur voor zich spreekt “ Baai
De Mont Saint-Michel ligt in een baai, die dagelijks door het hoge verschil tussen eb en vloed van vorm verandert. Een bijzonder natuurgebied, waar vogels en schapen in een zilt kader samenleven.
■
'Wadlopen'
De Franse versie van het wadlopen is te beoefenen in de Baai van de Mont Saint-Michel. Een gids die de zandbanken en de getijdenkalender op zijn duimpje kent, is hierbij onontbeerlijk. Meestal weet zo iemand ook van alles te vertellen over de geschiedenis van de baai, de flora en fauna en anekdotes over het ontstaan van de Mont Saint-Michel. Deze tochten van 6 tot 14 kilometer hebben het noordelijke Genêts of Saint-Léonard als vertrekpunt. En soms is het rennen geblazen om de vloedlijn voor te blijven!
■
”
Springtij
Eens per maand, wanneer dat bepaalt de maan, komt het water met vloed verder het land in en trekt het water verder weg met eb. We hebben het hier over de 'grandes marées', die met afgaand water zwermen mensen trekken, de 'pêcheurs à pied': gepakt en gezakt met emmers, jute zakken, harken, visnetjes, schroevendraaiers, spades, meestal gehuld in oude kleren, klaar voor de jacht op schaal- en schelpdieren op de stukken strand die zelden bloot liggen en dus zeer rijk aan lekkere 'bodemschatten' zijn.
■
Reddingsactie
De weg naar de Mont Saint-Michel heeft het stroomgebied van de rivier en de uitloop van de zee danig verstoord. De door het opkomende water gevormde zandbanken dreigen de baai te 'verstoppen': het afgaande water kan de afvoer van het zand niet meer aan. De tijd is aangebroken om deze situatie met grootscheepse middelen aan te pakken. In de toekomst gaat de parkeerplaats naar het vaste land en zorgen shuttlebussen voor het transport naar het eiland. Een weg op palen laat rivier en zee op natuurlijke wijze doorstromen. Deze herstel-werkzaamheden zullen in geen geval uw bezoek aan het Wonder uit het Westen verstoren. De Mont en haar abdij blijven gedurende deze tijd open voor het bezoek.
13
13
Inspiratie “
Kelten & kerk Voordat de aartsengel Michaël de berg in bezit nam, droeg de berg de naam 'Mont Tombe'. Karel de Grote vernoemde in de 9e eeuw deze plek naar de beschermheilige van zijn rijk.
■
■
Abdij
De torenspits van de Mont Saint-Michel hoort bij de abdijkerk. Dit prachtige bouwwerk prijkt boven op het eiland. Na een stevige klim wordt u bovenaan beloond met de schoonheid van de kerk, waarvan het hart zich daadwerkelijk op het hoogste topje van de rots bevindt. Daarnaast kunt u hier genieten van het adembenemende uitzicht op de kust en de baai. Een andere bijzonderheid is de oorspronkelijke, ondergrondse kapel, waar het hele verhaal mee begonnen is. Ook de kloostergang welke slechts aan drie kanten gesloten is, is zeker een bezoekje waard.
14
14
Dorp
”
Het dorp ligt tegen de kerk en het klooster aangeplakt als regendruppels op een paraplu. Onmogelijk te bestieren met een auto, laat staan met een fiets. De ongetemde aard van het eiland, zo lieflijk bekleed met de meest charmante middeleeuwse woningen en religieuze bouwwerken, komt naar boven in de steile straatjes en steegjes. Elke centimeter is benut door bestrating en bewoning. In het dorp vergeet u even dat u op een eiland bent.
Avranches “ Avranches
Dit arrondissementsstadje is van oudsher nauw verbonden met de Mont Saint-Michel. Bisschop Aubert van Avranches was degene die een aan de aartsengel gewijde bidplaats liet bouwen in een grot op wat toen nog de Mont Tombe heette.
■
Scriptorial
”
Dit museum is geheel gewijd aan het met een ganzenveer geschreven woord. Alle middeleeuwse manuscripten met betrekking tot de Mont Saint-Michel worden hier bewaard. De meeste geschriften gaan over het religieuze, artistieke en dagelijks leven in en om het klooster van de Mont Saint-Michel. De link tussen Avranches en de Mont komt duidelijk naar voren. De technische aspecten, zoals de vervaardiging van perkament en schrijf- en bindtechnieken, worden op ludieke wijze uitgelegd. ■
Stad Avranches, zo klein als het is, heeft een drieduizendjarige, bruisende geschiedenis. Het begon als een pleisterplaats voor de Kelten, groeide uit tot een handelsplaats onder invloed van de Gallo-Romeinen en werd onder Karel de Grote het voorportaal van de drukst bezochte bedevaartsplaats van Europa, de Mont Saint-Michel. Het stadje heeft veel verliezen geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog en is sinds de heropbouw in traditionele stijl in 1951 een vredig provinciestadje.
15
15
â– De kathedraal van Coutances, een waardige erfenis
Monu
menten “
Gebouwen De roemruchte geschiedenis van de Manche heeft de meest uiteenlopende bouwkundige parels op- en overgeleverd. Langs de kust, maar ook in het binnenland getuigen oude monumenten van een vindingrijke, vernieuwende geest.
■
■
Kasteel van Gratot
Het plaatsje Gratot ligt tussen de bijzondere landreep van Agon (zie blz. 3) en de voormalige departementshoofdstad Coutances. Het zeven eeuwen oude kasteel is een eigenaardig allegaartje van bouwwerken: de versterkte toegangspoort tussen de vrijwel raamloze bijgebouwen, die noch met het 18e-eeuwse woonhuis, noch met de ruïnes van de oorspronkelijke woonvertrekken verbonden zijn. Heel bijzonder is de ranke 'feeëntoren', mèt legende maar liefst, die midden op de binnenplaats prijkt en de gracht van water voorziet.
Abdij van Lessay
Romaanse bouwkunst tot in de puntjes uitgevoerd, dat vertegenwoordigt deze 11e-eeuwse abdij aan de rivier de Ay. Indertijd een uiterst modern en vooruitstrevend staaltje van vernieuwende bouwmethoden in de westerse wereld, die in de gotiek hun hoogtepunt zouden vinden. Vandaag een schoolvoorbeeld van de romaanse architectuur, ondanks de grote schade die de abdij tijdens de Honderdjarige Oorlog en de Tweede Wereldoorlog opliep. De restauratie van zowel de kerk als de abdij is bijzonder geslaagd.
■
”
Vuurtoren van Gatteville
Tot de bouw van de Eiffeltoren was de vuurtoren van Gatteville van ongeveer 75 meter hoog, die in 1835 voor het eerst zijn licht liet schijnen, het hoogste bouwwerk van Frankrijk. Deze lange, dunne, solide, grauwe, maar efficiënte toren met de sobere woningen voor de vuurtorenwachters, helemaal opgebouwd uit blokken graniet, is tegen elke storm bestand. Met springtij is de toren echter niet te bereiken, want de dam die de afstand van 130 meter tussen vuurtoren en land overbrugt, staat dan onder water!
17
17
Musea “ Cultuur
Van Keltische opgravingen rond Avranches tot de mode van vandaag, in de musea van de Manche komt elk tijdperk en elk interessant aspect uit de geschiedenis van dit bedrijvige departement aan de orde.
■ ■
Klokkengieterij
Gegoten luiklokken raakten eigenlijk pas rond de 6e eeuw in zwang, toen de bouw van religieuze gebouwen serieus in opkomst was. De klokkengieterij werd beoefend door rondreizende klokkengieters. De gieterijen van Villedieu werden tegen het einde van de Middeleeuwen opgericht door gieters uit Lorraine. Vandaag worden de mooiste kerkklokken op traditionele wijze, uiteraard ondersteund met moderne technieken, gegoten en gerestaureerd. De klok wordt nog steeds gegoten in een met een mengsel van klei, geitenhaar en paardenvijg beklede vorm!
■
18
18
■
Diormuseum
Christian Dior groeide op in Granville. Hij bracht zijn kinderjaren door in zo'n typisch Normandische 19-eeuwse villa met een prachtige tuin, gedeeltelijk tegen de rotsen voor een vrij uitzicht over de zee, met de meest intieme terrasjes en verrassende hoekjes. Het museum is open van half mei tot eind september en heeft elk jaar een andere expositie op een thema uit de creaties en het leven van modemaker Christian Dior.
”
Stoeterij van Saint-Lô
De nationale stoeterijen in het westen, zoals die van Saint-Lô, lijken allemaal een beetje op elkaar. Dezelfde architectuur, dezelfde kleurpatronen, dezelfde uniformen. Ze dateren allemaal uit begin 1800, toen men zich ervan bewust werd dat een actieve rassenverbetering betere paarden kon leveren voor oorlogs- en transportdoeleinden. De stoeterij van Saint-Lô werd in 1944 geheel verwoest en later weer keurig in dezelfde stijl opgebouwd. Het belang van deze stoeterij is vandaag de verbetering en instandhouding van sportieve paardenrassen.
Koperslagerij
Villedieu-les-Poêles begon als toevluchtsoord voor verbannen kruisvaarders. Het plaatsje, dat vrijgesteld was van belastingen, trok al snel een kolonie kachelmakers aan ('poêle' betekent kachel) en is nog steeds hèt centrum voor de bewerking van gietijzer en koper. Het kopermuseum, dat in een ambachtelijke koperslagerij te bezichtigen is, verenigt oude technieken met moderne middelen. De vervaardiging van siervoorwerpen, keukengerei en de in de Normandische stokerijen nog regelmatig gebruikte 'decaliter', wordt in daad en beeld uitgelegd.
D-Day “ Invasieperikelen
Iedereen heeft ooit de foto van die aan de kerktoren bungelende Amerikaanse parachutist gezien. Dit tafereel speelde zich af in de nacht van 5 op 6 juni, in Sainte-Mère-Eglise, een klein dorpje dat even achter Utah Beach ligt, het enige landingsstrand in de Manche. In dit deel van het departement werd feitelijk de grootste slag geleverd. De doorbraak bij Avranches, in het kader van de operatie Cobra, heeft ook een doorslaggevend effect op het verloop van de bevrijding gehad.
■
❶
”
Belangrijke plaatsen van de Slag om Normandië
❶ ❷ ❸
Sainte-Mère-Eglise - museum over de invasie
❹ ❺
Azeville - bunkers
Sainte-Marie-du-Mont - museum over de invasie Quinéville - Mémorial de la Liberté Retrouvée - het dagelijks leven van de Franse bevolking tijdens de bezetting
Cherbourg-Octeville - Musée de la Libération - van de bezetting tot de bevrijding Amerikaanse militaire begraafplaats in Saint-James en Duitse begraafplaatsen in Marigny, Orglandes en Huisnes-sur-Mer.
❷
❸
❹
❺
19
19
De Manche:
activiteiten voor iedereen “ Tochten maken…
Langs het strand en terug via het Douanierspad, te voet, te paard of op de mountainbike, een manier om de Manche te leren kennen. Het (binnen)land biedt ook het nodige vertier, soms op zeer originele wijze…
■
… te voet
Wandelaars komen aan hun trekken in de Manche. Maar liefst vier langeafstandstrajecten liggen aan hun voeten! Het Douanierspad langs de hele kustlijn, de pelgrimstochten naar de Mont Saint-Michel vanuit alle hoeken van Normandië, verscheidene 'Voies Vertes' over jaagpaden en oude spoorwegen, de GR's natuurlijk, en de ontelbare korte wandeltochtjes op plaatselijk niveau beslaan het hele departement.
■
… op de fiets
'Manche' staat voor meer dan duizend kilometer fiets- en mountainbikeplezier: 36 fietstochtjes van zo'n 20 kilometer voor een middagje op stap met het hele gezin, 250 kilometer veilig vermaak op de 'Voies Vertes' ver van het verkeer, en diverse uitgezette mountainbiketrails langs de kust en in de natuurparken.
■
”
… met de woonwagen
Weer eens wat anders: er op uit met paard en (woon)wagen! Een originele manier om dit paardenland bij uitstek beter te leren kennen. Sommige woonwagens bieden onderdak aan vijf personen, plus de mogelijkheid om in de wagen te koken. Lekker stapvoets over kleine weggetjes in het natuurpark, van plaats naar plaats, en maar schommelen…
21
21
Le u k e p l e k k e n “ Avonturen
Een vakantie aan zee is altijd een avontuur, nog meer als deze aangevuld wordt met een leerzame duik in de onder- of bovenzeese dierenwereld, in de sterrenhemel… of een sensationele vlucht naar de toppen van de bomen!
■
La Cité de la Mer
Deze 'zeestad' is gevestigd in de vertrek- en aankomsthallen van het voormalige havenstation van de transatlantische stoomvaartlijnen. Een museum, waarin alles over het leven onder water aan bod komt: enorme aquariums met vissen en planten in alle maten, duikersmateriaal van vroeger en nu, onderzeevaart en navigatietechnieken.
■
Ludiver
Tonneville is een van de weinige plaatsen in de Manche waar de hemel 's nachts helder is, uiterst handig bij het bekijken van de sterrenhemel. In dit planetarium gaat de reis van het middelpunt van de aarde tot ver in de ruimte. Zelfs de invloed van de sterren en planeten op het weer komt aan bod.
■
22
22
■
”
Zoo de Champrépus
Tussen Granville en Villedieu ligt een schitterend dierenpark dat in 2007 zijn vijftigste verjaardag vierde. De dieren leven er in de mooiste tuinen, met elk een eigen thema. Het park is onlangs uitgebreid met een Afrikaanse savanne waar de giraffen Lucky, Moumounie en Niamey lekker de ruimte hebben. In 2006 is er zelfs een Perzische panter geboren!
Elfenbos
De naam klinkt heel lief, maar ondertussen! De activiteiten zijn er sensationeel: Tarzan spelen in de bomen in drie circuits die de moeilijkheidsgraad al in hun naam dragen: kinderen vanaf een jaar of zes volgen de slimme elf, vanaf 13 jaar volg je de avonturenelf en de groteren van 16 wagen zich in de sporen van de dappere elf.
De Manche,
een 'Hof van Eten'… “ Specialiteiten
De Manche heeft als Normandisch departement dezelfde specialiteiten als de buurdepartementen de Orne en de Calvados en het aangrenzende Bretagne: ciders, appeldistillaten, milde zuivelproducten, schaal- en schelpdieren en de lekkerste vissoorten.
■
■
Zee
De kilometers kust van de Manche liggen er niet alleen voor speel-, sport- en wandelplezier. Het aantal vissershavens, mossel- en oesterkwekerijen getuigt ook van een bepaald belang voor maag en smaakpapillen. Barfleur en de Mont Saint-Michel staan alom bekend om de 'bouchots', mosselputten. Op de kraampjes waar de vangst van de dag verkocht wordt en op de kaart van elk zichzelf respecterend restaurant prijken ook Jakobsschelpen, oesters, zeekreeften, zeebaars en andere plaatselijke vissoorten.
■
Zuivel
Wie Normandië zegt, zegt tegelijk room, gezouten boter, kaas. Zuivelproducten hebben een belangrijke plaats in de Normandische gastronomie. De kazen in camembertstijl springen er met kop en schouders bovenuit. De zuivel wordt echter ook door zoetekauwen gewaardeerd in de vorm van heerlijke karamels op basis van gezouten boter en verse room…
Appels
”
Een 'Normandisch' gerecht is altijd bereid met appels of appeldranken zoals cider en calvados. Deze appelproducten zijn nauw verweven: de vrij lelijke, zure, niet te eten appeltjes geven een krachtig appelsap. Dit sap fermenteert tot de beste ciders. Van deze ciders wordt vervolgens een subtiele calvados gestookt, die puur of geflambeerd uit die oorspronkelijk onsmakelijke ciderappel de meest geraffineerde sensaties weet te halen. Om het af te maken, wordt er uit een mengsel van appelsap en calvados een verrukkelijk aperitief verkregen, de pommeau.
23
23
In de Manche worden jaarlijks uiteenlopende evenementen georganiseerd, op cultureel, sportief en simpelweg feestelijk gebied!
Festivals / Mei
Februari
Festival de appelbomen'
Carnaval in Granville
Dit jazzfestival heeft inm iddels een zekere naam verworven in de jazzwereld..
stad van de ene vier dagen lang leeft de de andere, op carnavalsactiviteit naar straat en in de cafés.
www.jazzsouslespomm iers.com
www.ville-granville.fr
Mei Festival voor Nachtvlinders in Saint-Laurent-de-Cuves In een klein dorpje in het zuiden van de Manche komen liefhebbers van diverse muzieksoorten bij elkaar voor een groot muziekfeest (rock, chansons, pop, …).
Juni D-Dayherdenkingen in Sainte-Mère-Eglise www.sainte-mere-eglise.info en www.manchetourisme.com
www.papillonsdenuit.com
Augustus
Festival 'Les Traversées Tatihou' (de oversteek naar Tatihou) reld van oor de we een reis d een klein ederen, op zeemansli reiken is. e voet te b te t a d je eiland ou.com www.tatih
24
24
ALLE DATA EN NUTTIGE INFORMATIE OVER DEZE EVENEMENTEN OP
www.manche-toerisme.com
Evenementen Een greep uit ons evenementenaanbod:
'Jazz onder in Coutances
Van Mei tot September Diormuseum in Granville Van mei tot september wordt in het huis waar deze grote modeman zijn kinderjaren doorbracht een tijdelijke expositie gehouden met een facet van zijn collecties. Maak kennis met het werk en de inspiratie van de meest beroemde 'Granvillais'. www.musee-dior-granville.com
Juli-Augustus Nachtelijke bezoeken aan de Abdij van de Mont Saint-Michel vrij rondwande len in de abdi j en door de zalen, krijg een andere bl ik op het monument do or muziek en lic htspel.
Augustus
September
Normandie Horse Show
Jaarmarkt Sainte Croix
in Saint-L么 springconcoursen, verkoop en wedstrijden, een vijftigtal evenementen in drie dagen. www.normandie-horse-show.com
in Lessay
het leven nniken in o m e n d r o e boosten e euw do gebied te In de 11 e it ! d it in te l li e a d e kw om de han jn agrarisch rs komen zi m geroepen o d n e e ouw s bek nog steed n en landb wmateriaal, che boere is ou d b n d a n la rm , o ils! De N . Dieren n e g te der wat w r ie r is, voo ie elkaar h m rm e co k y. , a n s e s ct u n-le streekprod www.canto
25
25
Nuttige Franse feestdagen
Franse schoolvakanties
Openingstijden winkels
Frankrijk heeft tien nationale feestdagen: 1 januari, 1 en 8 mei, Tweede paasdag, Hemelvaartsdag, Tweede pinksterdag, 14 juli, 15 augustus, 1 en 11 november.
De Franse schoolvakanties zijn verdeeld over vijf periodes: Herfstvakantie (laatste week van oktober) Kerstvakantie (2 weken) Carnavalsvakantie (2 weken) Paasvakantie (2 weken) Zomervakantie (juli en augustus)
Bakkers, slagers en kruideniers openen meestal vroeg in de ochtend en sluiten pas rond 19.00 uur in dorpen en steden. Kledingzaken zijn meestal open van 9.30 tot 19.00 uur. De meeste winkels zijn op zon- en feestdagen en van 12 tot 2 gesloten. Supermarkten gaan van maandag t/m zaterdag tegen 9.30 open en sluiten rond 19.30 of 20.00 uur. In het hoogseizoen zijn ze soms op zondagochtend open.
Frankrijk is onderverdeeld in drie zones, de Manche valt onder zone A.
Uw vakantie voorbereiden in de Manche Alle nuttige informatie over te bezoeken plaatsen, accommodatie, activiteiten vindt u op
www.manche-toerisme.com Onze adresgegevens
Informatie over Frankrijk als vakantiebestemming:
Manche Tourisme
In België: Frans Verkeersbureau
Maison du Département 98 route de Candol 50008 SAINT-LO CEDEX Tel : +33 (0)233 05 98 70 Fax : +33 (0)233 56 07 03 Email: manchetourisme@cg50.fr
Gulden Vlieslaan 21 - 1050 BRUSSEL - BELGIË Tel.: 0902 88 025 (0.15€/12 sec-incl. BTW) - Fax: 02 505 38 29 E-mail : info.be@franceguide.com Van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. Vraag gerust toeristische informatie en brochures aan bij het Frans Verkeersbureau in Brussel. Dit kan per telefoon, per fax of per mail. Bent u in de buurt, stap dan even binnen! U kunt bij ons terecht van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur.
Informatie over heel Normandië: CRT Normandie Tel : +33 (0)232 33 79 00 www.normandy-tourism.org
26
26
In Nederland: Maison Descartes Vijzelgracht 2A 1017 HR Amsterdam www.maisondescartes.com
informatie
Accommodatie in de Manche Vraag onze brochure “Hébergements dans la Manche” aan, met alle hotelaccommodatie, campings, vakantiedorpen. Of reserveer uw hotel, plaats op de camping, vakantiewoning of chambre d'hôte rechtstreeks via www.manche-toerisme.com en www.manche-locationvacances.com Gites de France en Clévacances: vakantiewoningen en appartementen per week en chambres d'hôtes op www.manche-locationvacances.com of vraag onze brochures aan op +33 (0)233 05 98 70 of per mail via manchetourisme@cg50.fr
Bezienswaardigheden en activiteiten in de Manche De brochures 'Découvertes' en 'Activités' zijn beschikbaar in het Frans en in het Engels. De algemene brochure Magazine bestaat in het Nederlands. Surf snel naar www.manche-toerisme.com
27
27
VVV'S & INFORMATIEPUNTEN AGON-COUTAINVILLE 50230 OFFICE DE TOURISME D'AGON-COUTAINVILLE 2 place du 28 Juillet 1944 Tel. +33 (0)2 33 76 67 30 - Fax +33 (0)2 33 76 67 31 contact@coutainville.com www.coutainville.com AVRANCHES 50302 OFFICE DE TOURISME MUNICIPAL D'AVRANCHES Hôtel de Ville - BP 238 Tel. +33 (0)2 33 58 00 22 - Fax +33 (0)2 33 68 13 29 tourisme@avranches.fr www.ot-avranches.com BARFLEUR 50760 OFFICE DE TOURISME DE BARFLEUR 2 rond-point Le Conquérant Tel./Fax +33 (0)2 33 54 02 48 office.tourisme.barfleur@wanadoo.fr www.ville-barfleur.fr BARNEVILLE-CARTERET 50270 OFFICE DE TOURISME DE BARNEVILLE-CARTERET 10 rue des Ecoles - BP 101 Tel. +33 (0)2 33 04 90 58 - Fax +33 (0)2 33 04 93 24 tourisme@barneville-carteret.fr www.barneville-carteret.fr BEAUMONT-HAGUE 50440 OFFICE DE TOURISME DE LA HAGUE Rue Jallot - BP 119 Tel. +33 (0)2 33 52 74 94 - Fax +33 (0)2 33 01 86 11 tourisme@lahague.org www.lahague.org BLAINVILLE-SUR-MER 50560 OFFICE DE TOURISME DE BLAINVILLE-SUR-MER 12 bis route de la Mer Tel. +33 (0)2 33 07 90 89 - Fax +33 (0)2 33 47 97 93 contact@ot-blainvillesurmer.com www.ot-blainvillesurmer.com BRÉCEY 50370 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE BRÉCEY-VAL DE SÉE 29 place de l'Hôtel de Ville - BP 3 Tel. +33 (0)2 33 89 21 13 - Fax +33 (0)2 33 89 21 19 tourisme@brecey.com www.tourisme-brecey.com BRÉHAL 50290 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE BRÉHAL Rue du Général de Gaulle - BP 10 Tel. +33 (0)2 33 90 07 95 - Fax +33 (0)2 33 50 51 98 tourism.canton.brehal@wanadoo.fr www.otcb.fr BRETTEVILLE-SUR-AY 50430 SYNDICAT D'INITIATIVE DE BRETTEVILLE-SUR-AY Route de la Mer Tel. +33 (0)2 33 45 08 22 - Fax +33 (0)8 71 76 69 90 si-brettevillesuray@wanadoo.fr BRICQUEBEC 50260 OFFICE DE TOURISME DE BRICQUEBEC 13 place Sainte-Anne Tel./Fax +33 (0)2 33 52 21 65 bricquebec.ot@wanadoo.fr www.ville-bricquebec.fr CARENTAN 50500 OFFICE DE TOURISME DES MARAIS DE CARENTAN Boulevard de Verdun - BP 204 Tel. +33 (0)2 33 71 23 50 - Fax +33 (0)2 33 42 74 01 info@ot-carentan.fr www.ot-carentan.fr CAROLLES 50740 OFFICE DE TOURISME DE CAROLLES 33 bis rue de la Poste Tel. +33 (0)2 33 61 92 88 - Fax +33 (0)2 33 90 11 37 carolles.tourisme@wanadoo.fr www.ville-carolles.fr CÉRENCES 50510 SYNDICAT D'INITIATIVE DE CÉRENCES Mairie - Tel. +33 (0)2 33 51 95 47 - Fax +33 (0)2 33 51 56 12 CERISY-LA-SALLE 50210 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE CERISY-LA-SALLE 7 rue des Juifs Tel. +33 (0)2 33 76 63 30 - Fax +33 (0)2 33 76 63 39 syndicat.initiative.cerisy@wanadoo.fr www.cc.cerisylasalle.fr CHERBOURG-OCTEVILLE 50100 MAISON DU TOURISME DE CHERBOURG ET DU HAUT-COTENTIN 2 quai Alexandre III Tel. +33 (0)2 33 93 52 02 - Fax +33 (0)2 33 53 66 97 tourisme@ot-cherbourg-cotentin.fr www.ot-cherbourg-cotentin.fr COUTANCES 50200 OFFICE DE TOURISME DU PAYS DE COUTANCES - Place Georges Leclerc Tel. +33 (0)2 33 19 08 10 - Fax +33 (0)2 33 19 08 19 tourisme-coutances@wanadoo.fr www.paysdecoutances.fr CRÉANCES 50710 SYNDICAT D'INITIATIVE MUNICIPAL DE CRÉANCES Le Haut Chemin Tel./Fax +33 (0)2 33 45 05 71 DENNEVILLE 50580 SYNDICAT D'INITIATIVE DE DENNEVILLE Route de la Mer - BP 01 Tel. +33 (0)2 33 07 58 58 - Fax +33 (0)2 33 95 26 84 si.accueil@denneville.com DONVILLE-LES-BAINS 50350 OFFICE DE TOURISME DE DONVILLE-LES-BAINS 95 ter route de Coutances Tel. +33 (0)2 33 50 12 91 - Fax +33 (0)2 33 91 28 55 oftour.donville-les-bains@wanadoo.fr
28
28
DUCEY 50220 OFFICE DE TOURISME DE DUCEY 4 rue du Génie Tel. +33 (0)2 33 60 21 53 - Fax +33 (0)2 33 60 54 07 ducey.tourisme@wanadoo.fr www.ducey-tourisme.com FERMANVILLE 50840 OFFICE DE TOURISME INTERCOMMUNAL COTENTIN-VAL DE SAIRE Vallée des Moulins Tel./Fax +33 (0)2 33 54 61 12 tourisme.fermanville@wanadoo.fr www.tourisme-fermanville.new.fr GAVRAY 50450 SYNDICAT D'INITIATIVE DE GAVRAY Place de la Bascule - Tel./Fax +33 (0)2 33 50 10 10 tourisme@gavray.net GOUVILLE-SUR-MER 50560 OFFICE DE TOURISME DE GOUVILLE-SUR-MER Rue du Nord Tel. +33 (0)2 33 47 84 33 - Fax +33 (0)2 33 47 93 20 gouville.ot@wanadoo.fr http://ot.gouvillesurmer.free.fr GRANVILLE 50406 OFFICE DE TOURISME MUNICIPAL DE GRANVILLE 4 cours Jonville - BP 621 Tel. +33 (0)2 33 91 30 03 - Fax +33 (0)2 33 91 30 19 office-tourisme@ville-granville.fr www.ville-granville.fr HAUTEVILLE-SUR-MER 50590 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE MONTMARTIN-SUR-MER 10 avenue de l'Aumesle Tel. +33 (0)2 33 47 51 80 - Fax +33 (0)2 33 47 38 37 tourisme-montmartin@wanadoo.fr www.otcm.fr JULLOUVILLE 50610 OFFICE DE TOURISME DE JULLOUVILLE Place de la Gare - BP 14 Tel. +33 (0)2 33 61 82 48 - Fax +33 (0)2 33 61 52 99 otjullou@club-internet.fr www.jullouville.com LA HAYE-DU-PUITS 50250 OFFICE DE TOURISME DE LA CTÉ DE COMMUNES DE LA HAYE-DU-PUITS 5 rue Emile Poirier Tel. +33 (0)2 33 46 01 42 - Fax +33 (0)2 33 46 39 99 o.t.lahayedupuits@wanadoo.fr www.lahayedupuits.com LA HAYE-PESNEL 50320 SYNDICAT D'INITIATIVE DU CANTON DE LA HAYE-PESNEL Rue de la Libération Tel./Fax +33 (0)2 33 90 75 02 sicant.haye-pesnel@wanadoo.fr LE MONT SAINT-MICHEL 50170 OFFICE DE TOURISME DU MONT SAINT-MICHEL BP 4 - Tel. +33 (0)2 33 60 14 30 - Fax +33 (0)2 33 60 06 75 ot.mont.saint.michel@wanadoo.fr www.ot-montsaintmichel.com LES PIEUX 50340 POINT INFORMATION TOURISME Communauté de Communes des Pieux - 31 route de Flamanville Tel. +33 (0)2 33 52 81 60 - Fax +33 (0)2 33 52 86 79 tourisme.lespieux@wanadoo.fr LESSAY 50430 SYNDICAT D'INITIATIVE COMMUNAUTAIRE DU CANTON DE LESSAY 11 place Saint Cloud - BP 26 Tel. +33 (0)2 33 45 14 34 - Fax +33 (0)2 33 45 77 17 info@canton-lessay.com www.canton-lessay.com MARIGNY 50570 SYNDICAT D'INITIATIVE DE LA CTÉ DE COMMUNES DE MARIGNY 1 rue Auguste Eudeline Tel. +33 (0)2 33 55 08 13 - Fax +33 (0)2 33 55 69 80 contact@si-marigny.fr www.si-marigny.fr MONTEBOURG 50310 OFFICE DE TOURISME INTERCOMMUNAL DE MONTEBOURG 2 place Charles de Gaulle Tel./Fax +33 (0)2 33 41 15 73 office.intercommunal-tourisme@wanadoo.fr www.montebourg-tourisme-office.new.fr MORTAIN 50140 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE MORTAIN Rue du Bourg Lopin Tel./Fax +33 (0)2 33 59 19 74 mortain.tourisme@wanadoo.fr www.ville-mortain.fr PERCY 50410 SYNDICAT D'INITIATIVE DE PERCY Communauté de Communes Tel. +33 (0)2 33 61 29 61 - Fax +33 (0)2 33 61 92 19 cdc-percy50@wanadoo.fr PIROU 50770 OFFICE DE TOURISME MUNICIPAL DE PIROU-PLAGE 46 place des Bocagers Tel. +33 (0)2 33 46 30 47 PONTORSON 50170 OFFICE DE TOURISME DE PONTORSON Place de l'Hôtel de Ville Tel. +33 (0)2 33 60 20 65 - Fax +33 (0)2 33 60 85 67 tourisme.pontorson@wanadoo.fr www.mont-saint-michel-baie.com
PORTBAIL 50580 OFFICE DE TOURISME DE PORTBAIL 26 rue Philippe Lebel - BP 3 Tel. +33 (0)2 33 04 03 07 - Fax +33 (0)2 33 04 94 66 tourisme.portbail@wanadoo.fr www.portbail.org QUETTEHOU 50630 OFFICE DE TOURISME DE QUETTEHOU Place de la Mairie Tel./Fax +33 (0)2 33 43 63 21 QUINÉVILLE 50310 SYNDICAT D'INITIATIVE DE QUINÉVILLE Mairie Tel. +33 (0)2 33 94 46 70 - Fax +33 (0)2 33 21 61 39 REGNÉVILLE-SUR-MER 50590 SYNDICAT D'INITIATIVE DE REGNÉVILLE-SUR-MER 8 rue du Port Tel. +33 (0)2 33 45 88 71 SAINT-GERMAIN-SUR-AY 50430 SYNDICAT D'INITIATIVE DE SAINT-GERMAIN-SUR-AY 1 rue Renard Tel. +33 (0)2 33 07 02 75 SAINT-HILAIRE-DU-HARCOUËT 50600 OFFICE DE TOURISME DE SAINT-HILAIRE-DU-HARCOUËT Place du Bassin Tel. +33 (0)2 33 79 38 88 - Fax +33 (0)2 33 79 38 89 office.tourisme@st-hilaire.fr www.st-hilaire.fr SAINT-JAMES 50240 OFFICE DE TOURISME CANTONAL DE SAINT-JAMES 21 rue de la Libération Tel. +33 (0)2 33 89 62 38 - Fax +33 (0)2 33 89 62 09 contact@cdc-saintjames.org www.cdc-saintjames.org SAINT-JEAN-LE-THOMAS 50530 SYNDICAT D'INITIATIVE DE SAINT-JEAN-LE-THOMAS 21 place Pierre Le Jaudet Tel./Fax +33 (0)2 33 70 90 71 stjlethomas@wanadoo.fr www.stjeanlethomas.com SAINT-LÔ 50010 OFFICE DE TOURISME DE LA COMMUNAUTÉ DE COMMUNES DE L'AGGLOMÉRATION SAINT-LOISE Place du Général de Gaulle - BP 300 Tel. +33 (0)2 33 77 60 35 - Fax +33 (0)2 33 77 60 36 sce.tourisme@saint-lo.fr www.saint-lo.fr SAINT-PAIR-SUR-MER 50380 OFFICE DE TOURISME DE SAINT-PAIR-SUR-MER 85 rue de Granville Tel. +33 (0)2 33 50 52 77 offitour.st.pair.s.mer@wanadoo.fr SAINT-PIERRE-ÉGLISE 50330 OFFICE DE TOURISME INTERCOMMUNAL COTENTIN-VAL DE SAIRE 23 place Abbé Saint-Pierre Tel. +33 (0)2 33 54 37 20 - Fax +33 (0)2 33 20 10 79 tourisme.saint-pierre-eglise@wanadoo.fr SAINT-SAUVEUR-LE-VICOMTE 50390 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE SAINT-SAUVEUR-LE-VICOMTE Le Vieux Château Tel. +33 (0)2 33 21 50 44 - Fax +33 (0)2 33 21 39 29 ot.ssv@wanadoo.fr www.saintsauveurlevicomte.fr.tc SAINT-SAUVEUR-LENDELIN 50490 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE SAINT-SAUVEUR-LENDELIN 1 rue du 8 Mai 1945 Tel. +33 (0)2 33 19 19 24 - Fax +33 (0)2 33 19 19 25 SAINT-VAAST-LA-HOUGUE 50550 OFFICE DE TOURISME DE SAINT-VAAST / RÉVILLE 1 place du Général de Gaulle Tel. +33 (0)2 33 23 19 32 - Fax +33 (0)2 33 54 41 37 office-de-tourisme@saint-vaast-reville.com www.saint-vaast-reville.com SAINTE-MÈRE-ÉGLISE 50480 OFFICE DE TOURISME CANTONAL DE SAINTE-MÈRE-ÉGLISE 6 rue Eisenhower Tel. +33 (0)2 33 21 00 33 - Fax +33 (0)2 33 21 53 91 ot@ccsme.fr www.sainte-mere-eglise.info SOURDEVAL 50150 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE SOURDEVAL Jardin de l'Europe Tel. +33 (0)2 33 79 35 61 - Fax +33 (0)2 33 79 35 59 otsourdeval@wanadoo.fr www.sourdeval.org TORIGNI-SUR-VIRE 50160 OFFICE DE TOURISME DU CANTON DE TORIGNI-SUR-VIRE 1 rue Victor Hugo Tel. +33 (0)2 33 77 42 22 - Fax +33 (0)2 33 77 42 20 torigni.tourisme@wanadoo.fr www.ot-torigni.fr VALOGNES 50700 OFFICE DE TOURISME INTERCOMMUNAL DU BOCAGE VALOGNAIS 6 allée de la Poste Tel. +33 (0)2 33 40 08 60 - Fax +33 (0)2 33 40 05 40 mairie.officetourisme.valognes@wanadoo.fr www.ot-cotentin-bocage-valognais.fr / www.otbv.fr VILLEDIEU-LES-POÊLES 50800 OFFICE DE TOURISME DE VILLEDIEU-LES-POÊLES 43 place de la République Tel. +33 (0)2 33 61 05 69 - Fax +33 (0)2 33 91 71 79 contact@ot-villedieu.fr www.ot-villedieu.fr
MANCHE TOURISME COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME Maison du Département - 50008 SAINT-LÔ Cedex Tel. +33 (0)2 33 05 98 70 - Fax +33 (0)2 33 56 07 03 manchetourisme@cg50.fr www.manche-toerisme.com
APPEL GRATUIT DEPUIS LA FRANCE GRATIS NUMMER VANUIT FRANKRIJK
APPEL GRATUIT DEPUIS LA BELGIQUE GRATIS NUMMER VANUIT BELGÏE