Το παιχνίδι αυτό παιζότανε από νεαρούς την Κυριακή του Πάσχα στο χωριό Μαραθόβουνο. Οι παίκτες χωρίζονταν σε 2 ή 3 ομάδες των 6 ή 8 ατόμων. Οι μισοί της ομάδας κάθονταν στο εσωτερικό του κύκλου και οι άλλοι μισοί κάθονταν στους ώμους τους. Όταν ανεβούν όλοι πρέπει να διατηρήσουν ισορροπία. Μετά βάζουν διάφορα εμπόδια. Οι ομάδα που δεν θα έχει ρίξει κανένα παίχτη νικάει. Η ανταμοιβή ήταν 1 πασχαλινό τραπέζι που το ετοίμαζαν οι ηττημένοι.
2
Τα παιδιά έπαιζαν αυτό το παιχνίδι αν και δεν ήταν ζωηρό. Στοίβαζαν μερικές μεγάλες πέτρες τη μία πάνω στην άλλη. Αυτές οι πέτρες λέγονταν «Σκατέλια». Μετά το σχετικό λάχνισμα, ένα παιδί έμενε κοντά στα σκατέλια, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά πήγαιναν σε κάποια απόσταση. Κάθε παιδί κρατούσε τη δική του πέτρα την οποία έριχνε πάνω στα σκατέλια, με σκοπό να ρίξει όσες περισσότερες πέτρες μπορούσε. Αμέσως μετά έπρεπε να τρέξει και να πιάσει την πέτρα που έριξε, ενώ το παιδί που ήταν κοντά στα σκατέλια βιαζόταν να ξαναστοιβάξει τις πέτρες και να αγγίξει αν μπορούσε το παιδί. Αν τα κατάφερνε, τότε ο ηττημένος έμενε κοντά στα σκατέλια και συνεχιζόταν το παιχνίδι. Αν δεν τα κατάφερνε, έμενε εκεί στα σκατέλια το παιδί που ορίστηκε από την αρχή. Το παιχνίδι συνεχιζόταν μέχρι να βαρεθούν τα παιδιά.
3
Είναι ένα πολύ ευχάριστο παιχνίδι συντροφιάς, που προσφέρει πολύπλευρη εξάσκηση και χαρούμενη ψυχαγωγία. Οι παίχτες, εκτός από το άφθονο γέλιο, έχουν την ευκαιρία να ασκήσουν την ευστροφία τους και την ετοιμότητά τους να ανταποκρίνονται με ταχύτητα και ακρίβεια στις προκλήσεις. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Οι παίχτες, αφού επιλέξουν αμοιβαία το σύντροφό τους (προτιμάται, η δυάδα να αποτελείται από ένα αγόρι και ένα κορίτσι), στέκονται σε κύκλο κατά ζευγάρια με πρόσωπο προς τα μέσα και αλληλοενημερώνονται για τα ονόματά τους, στην περίπτωση που δεν είναι όλοι γνωστοί μεταξύ τους. Ένα από τα ζευγάρια, αυτό συνήθως που οι άλλοι αναγνωρίζουν την μεγαλύτερη πείρα στο παιχνίδι, είναι ο μυλωνάς και η μυλωνού. Ο μυλωνάς ανοίγει το παιχνίδι, με μια αυτοσχέδια φράση όπως «Αλωνίζω, κοσκινίζω, το σιτάρι στο μύλο να πάει να το πάρει ο Παναής» ή «Θερίζω, αλωνίζω».
4
Αυτό το παιχνίδι παίζεται συνήθως τη νύχτα των Αποκριών. Ο μεγαλύτερος, συνήθως ο παππούς πιάνει ένα ψημένο αυγό το περνά σε μια κλωστή και το κρεμάει με μια μακριά ράβδο από το ταβάνι. Αφού βάλει τα παιδιά να καθίσουν σε κύκλο πλησιάζει το αυγό στο στόμα του καθενός από τα παιδιά, τα οποία προσπαθούν να το δαγκώσουν χωρίς να το αγγίξουν με τα χέρια τους. Παλιότερα άλειφαν το αυγό και με ξινόγαλα. Οι αποτυχίες των παιδιών και το άλειμμα με γάλα ήταν συνεχές και έτσι όλοι γελούσαν με την καρδιά τους.
5
Η παρέα των κοριτσιών, όχι περισσότερες από δέκα, στέκονται σε κύκλο διαμέτρου σχεδόν τριών μέτρων (ανάλογα με τον αριθμό τους) με πρόσωπο προς τα μέσα. Στο κέντρο γράφεται στο δάπεδο κύκλος με διάμετρο ένα μέτρο. Η πιο μεγαλόσωμη προχωρά στο κέντρο του γραμμένου κύκλου και γίνεται η «μαείραινα». Οι κοπέλλες όλες μαζί την ρωτούν «Εν έτοιμον το φαϊν μαείρενα;». Αν αυτή διαπιστώσει ότι δεν ελέγχει την κατάσταση στον κύκλο των κοριτσιών απαντά «όι» και το ερώτημα επαναλαμβάνεται όσες φορές δοθεί η αρνητική απάντηση. Εννοείται ότι αρνητική απάντηση δεν μπορεί να δοθεί από τη μαείραινα περισσότερες από τρεις συνεχόμενες φορές. Όταν οι μαείραινα διαπιστώσει ότι ελέγχει την κατάσταση, δηλαδή πιστεύει ότι θα μπορέσει να αντιδράσει αποτρεπτικά στην απόπειρα που θα κάμουν οι κοπέλλες του κύκλου, απαντά «ναι». Τότε οι παίχτες πραγματοποιούν, κατά κύματα των δυο-τριων το πολύ, την απόπειρα να της κλέψουν το φαϊ, δηλαδή να την ακουμπήσουν συμβολικά με την παλάμη τους, και να απομακρυνθούν στην αρχική θέση τους στον κύκλο των κοριτσιών, χωρίς να προλάβει η μαείραινα να τις μπατσίσει. Αν κάποια το κατορθώσει, τότε δικαιούται το ρόλο της μαείραινας και παίρνει τη ζηλευτή θέση της στο κέντρο.
6
Τα αγόρια, αφού, βέβαια, δεν τα έπαιζαν στην «μαείραινα», ήταν φυσικό να επινοήσουν μια δική τους εκδοχή σ’ αυτό το είδος διασκεδαστικού παιχνιδιού. Άλλωστε, η περιφρούρηση από υποψήφιους κλέφτες του εύγευστου και συνεπώς περιζήτητου καρπού της συκιάς ήταν στην πραγματική ζωή έργο των αρσενικών μελών της παλιάς αγροτικής οικογένειας. Έτσι βρέθηκε το θέμα αυτού του παιχνιδιού.
Το παιχνίδι παίζεται με την παρουσία κριτή. Αυτός θα δώσει το σύνθημα της έναρξης, αυτός θα αποφασίζει σε κάθε περίπτωση αμφισβήτησης, αυτός, τέλος, θα επιβάλει, αν χρειαστεί, την τιμωρία στον απρόσεκτο φρουρό των σύκων.
7
Πρόκειται για ένα θεαματικό και πολύ διασκεδαστικό παιχνίδι. Παιζόταν παλαιότερα στις πλατείες των χωριών τις μέρες των γιορτών από μικρούς και μεγάλους με την ίδια πάντα ευτυχία. Ιδιαίτερα τις αναστάσιμες μέρες της Διακαινησίμου αυτό και τα παρόμοια παιχνίδια εξέφραζαν τον ενθουσιασμό και την αγαλλίαση των προγόνων μας για το κοσμοσωτήριο γεγονός της Ανάστασης του Χριστού.
Όσοι παίκτες μαζευτούν χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες. Η καθεμιά μπορεί να περιλαμβάνει από δύο μέχρι δέκα παίκτες. Γίνεται κλήρωση για το ποια ομάδα θα αναλαμβάνει το ρόλο της «βασιλιτζιάς», δηλαδή τα μέλη της θα καβαλλικέψουν στις πλάτες των μελών της άλλης.
8
Τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα και φτιάχνουν ένα κύκλο . Ένα παιδί μένει εκτός του κύκλου και έχει στο χέρι του ένα μαντήλι, δεμένο κόμπο. Αρχίζει να γυρίζει γύρω γύρω από τα παιδιά, τα οποία του τραγουδούν: «Αυκά-αυκά πουλώ τα, του θκειου μου του Κολόκα που κάμνει κολοκούθκια τζαι τρων τα κοπελλουδάκια ούδκια, ούδια κοπελλούδκια». Το παιδί που κρατά το μαντήλι συγχρόνως γυρίζει και περίπου με το τέλος του τραγουδιού αφήνει το μαντήλι πίσω από κάποιο παιδί. Μόλις το παιδί που κάθεται αντιληφθεί ότι το μαντήλι είναι πίσω του, σηκώνεται και αρχίζει να κυνηγά το άλλο παιδί. Αν το πιάσει, πριν το παιδί προλάβει να καθίσει στη θέση που είναι κενή, τότε αυτό το παιδί κάθεται στο κέντρο του κύκλου και είναι το «κολοκούι». Αν δεν το πιάσει και προλάβει να κάτσει στην κενή θέση, τότε το άλλο παιδί θα γυρίσει γύρω γύρω και η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά. 9
Τα παιχνίδια του λαού της Κύπρου αποτελούν πολύτιμη πολιτισμική κληρονομιά του, όπως και τα άλλα παρόμοια κληροδοτήματα, δηλαδή τα παραμύθια, τα τραγούδια, οι παροιμίες κ.τ.λ. Ένα από αυτά είναι και το Κουρουπάτσιν. Το Κουρουπάτσιν είναι ένα παιχνίδι το οποίο έχει τις ρίζες του στο χωριό Αναρίτα της Πάφου. Από τα πολύ παλιά χρόνια σ’αυτό το χωριό οι γυναίκες όλων των ηλικιών, θεωρώντας το έναν πολύτιμο θησαυρό από την προγονική τους κληρονομιά, μαζεύονταν και έπαιζαν τις μέρες των γιορτών αυτό το παιχνίδι που χάριζε άφθονο γέλιο, τόσο στους θεατές όσο και στις παίχτριές του.
ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Το παιχνίδι παίζεται σε ανοιχτό χώρο με αυστηρά καθορισμένα όρια, ανάλογα με τον αριθμό των παιχτριών που συμμετέχουν (10 τ.μ. για κάθε παίχτρια είναι ικανοποιητική αναλογία). Οι παίχτριες είναι 7, 15, 19, 23, 25, πάντα όμως σε μονό αριθμό, τρέχουν (απαγορεύεται να βαδίζουν) ελεύθερα μέσα στον καθορισμένο χώρο διαγράφοντας η καθεμιά ξεχωριστή διαδρομή μέχρι να εμφανιστεί η «κουρουπάτσενα». Η παίχτρια αυτή, επιπλέον του αριθμού, έχει κληρωθεί εξαρχής και έχει εφοδιαστεί με το «κουρουπάτσιν», ένα «βρουλλίν» κατασκευασμένο από χοντρές λωρίδες υφασμάτων που στη μια του άκρη έχει σχηματιστεί μικρός κόμπος. Με την εμφάνιση της κουρουπάτσενας οι παίχτριες, ενώ συνεχίζουν να τρέχουν, δημιουργούν ζευγάρια και ακολούθως μαζεύονται σε κύκλο που περιστρέφεται συνεχώς, αγκαλιασμένες και βλέποντας προς τα μέσα. Η παίχτρια που φυσιολογικά περισσέυει- αφού ο αριθμός τους είναι μονόςμένει εκτεθειμένη στο κυνηγητό της κουρουπάτσενας που επιδιώκει να την κτυπήσει με το κουρουπάτσιν. Η κουρουπάτσενα δε δικαιούται να κυνηγήσει παίχτρια που έχει ζευγαρώσει. Αν τα καταφέρει να κτυπήσει την περισσευούμενη, αυτή παίρνει τη θέση της και το παιχνίδι ξαναρχίζει. Όμως, αν η παίχτρια κατορθώσει να μπει στον κύκλο που σχηματίζουν οι άλλες ζευγαρωμένες παίχτριες, γλιτώνει και το παιχνίδι ξαναρχίζει με την ίδια κουρουπάτσενα. Οι παίχτριες του κύκλου άλλοτε μπορούν να διευκολύνουν και άλλοτε να δυσκολεύουν την περισσευούμενη που θα προσπαθήσει να εισχωρήσει στον κύκλο, ανάλογα με τις διαθέσεις του κάθε ζευγαριού. Έτσι ή αλλιώς, όμως, σε κάθε επόμενο παιχνίδι απαγορεύεται να ζευγαρώσουν οι ίδιες με τις προηγούμενες παίχτριες. Εφόσον το παιχνίδι διαρκέσει, νικήτρια αναδεικνύεται εκείνη από τις παίκτριες που δε θα γίνει ποτέ κουρουπάτσενα.
10
Μαζεύονται τα παιδιά και αποφασίζουν ποιος θα τα φυλάει. Αυτός λοιπόν κάθεται σε ένα σκαμνί ή στέκει σκυφτός και βάζει το δεξί του χέρι κάτω από αριστερή του μασχάλη, κρατώντας την παλάμη ανοιχτή προς τα επάνω ενώ, με το αριστερό του χέρι κρατάει κλειστά τα μάτια του. Οι άλλοι παίκτες στέκονται προς τα αριστερά και ένας από αυτούς τον πλησιάζει,του χτυπάει την ανοιχτή παλάμη και ύστερα απομακρύνεται μαζί με τους άλλους. Όλοι χοροπηδούν γύρω και στρυφογυρίζουν το δάχτυλό τους φωνάζοντας Μπιζζ όπως κάνει η μέλισσα. Αυτός που τα φυλάει πρέπει να μαντέψει ποιος τον χτύπησε. Αν τον ανακαλύψει, τότε αυτός παίρνει τη θέση του, αλλιώς το παιχνίδι συνεχίζεται κατά τον ίδιο τρόπο.
11
Τα παιδιά έπαιζαν με ένα μικρό κόκαλο το οποίο έπαιρναν από το κάτω μέρος του ποδιού του κατσικιού ή του προβάτου που σφαζόταν για τις ανάγκες της οικογένειας. Κάθε μέρος του κοκάλου αυτού είχε και μια ονομασία. Βασιλιάς, βεζίρης ψωμάς, κλέφτης, γάιδαρος. Τα παιδιά κάθονταν καταγής γύρω γύρω και έριχναν το κοκκαλίν με τη σειρά. Ανάλογα με την πλευρά που έφερνε κάθε παιδί, έπρεπε να κάνει κάτι. Για παράδειγμα αν ερχόταν η πλευρά του βεζίρη έπαιρνε μια βέργα και εκτελούσε τις διαταγές του βασιλιά, αυτού δηλαδή του έφερνε ρίχνοντας το κόκαλο στην πλευρά που είχε την ονομασία βασιλιάς. Αν ένα παιδί έφερνε την πλευρά του ψωμά τότε δεν έκανε τίποτα. Αν έφερνε την πλευρά του κλέφτη, τότε τιμωρείται με ραβδισμούς από το βεζίρη, κατόπιν σχετικής διαταγής του βασιλιά. Αν ένα παιδί έριχνε το κοκκαλίν από την πλευρά του γαιδάρου, έπρεπε να γκαρίσει. Το παιχνίδι συνεχίζονταν μέχρι να βαρεθούν τα παιδιά.
12
Το Διτζίμιν είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι της Λαμπρής. Σε αυτό οι γεροδεμένοι άντρες δοκίμαζαν να σηκώσουν πέτρες. Ήταν κατά κάποιο τρόπο ο βασιλιάς των παιχνιδιών. Ενώ τα πιο πολλά από τα παιχνίδια του λαού έχουν σκοπό την τέρψη ή και την επίδειξη ικανοτήτων και ευστροφίας, το «Διτζίμιν» έχει καθαρά αθλητική ποιότητα. Αυτός που θα σήκωνε την πιο βαριά πέτρα ήταν ο νικητής.
13
Παίρνουμε δύο πέτρες στο ίδιο μέγεθος και ύψος και τις βάζουμε τη μια απέναντι από την άλλη με λίγη απόσταση μεταξύ τους. Από πάνω τους βάζουμε ένα μικρό κομμάτι ξύλο που ονομάζεται «Λιγκρίν». Ο παίκτης κρατά στο χέρι του ένα πιο μεγάλο ξύλο που ονομάζετε «Λίγκρα». Με τη «Λίγκρα» ο παίκτης πιάνει το «Λιγκρίν», από κάτω το πετά στον αέρα και το χτυπά με όλη του τη δύναμη για να πάει όσο πιο μακριά γίνεται. Αυτός που θα στείλει το «Λιγκρίν» πιο μακριά είναι και ο νικητής.
14
Πηγές: http://pkkifanto.blogspot.gr/2007/08/blog-post_27.html www.athlitiki.tripod.com WWW.KOYROYPATSIN.GR http://athlitikipoed.tripod.com/paradosiaka_pexnidia2.htm
15