GROW #2 | Zomer 2011

jUni 2011 prijs 8,95

stilstaan of groeien wat doe je?

cial

pe ers

io r B ca sT Te

zom

interview

FLORIS VAN BOMMEL 9e generatie van het familiebedrijf

interview niven kunz chef-kok

ORANGE BABIES

Adverteren januari 2011 prijs 8,95

Grow is de eerste glossy in nederland voor jonge ondernemers tot ca. 40 jaar.

Lifestyle meets business. Met als rode draad het thema ‘zakelijke en persoonlijke groei’.

interview FamiliebedrijF bavaria

ke leu dige n ha pps

a

interview

maartje v.d. hoeven

fashiontips voor zakelijke meetings

Flirten op het werk ‘kan dat wel?’

Oprichtster Models at Work

Cover eerste editie Grow

Primair ontwikkeld als magazine voor de leden van Jong

Advertentie mogelijkheden:

Management, de landelijke werkgeversvereniging die

1x A4

gelieerd is aan VNO-NCW. Maar ook voor alle jonge

Opname shoppingpagina

ondernemers die nog geen lid zijn.

Aditorial Advertentie verkoop:

Doelgroep: ondernemers, directeuren en managers tot

Voor meer informatie en reserveringen kunt u terecht

circa 40 jaar. Leidinggevend aan meerdere medewer-

bij Abe Brandsma, brandsma@jongmanagement.nl

kers en beleidsbepalend. De glossy heeft een uitlekfunctie naar up coming talent en middle management.

Aanleverspecificaties: Advertentie aanleveren als hoge resolutie CPDF bij

Doel van het blad: in een aantrekkelijk en hoogstaand

Mangoa Ontwerp, info@mangoa-ontwerp.nl

format, interessante informatie bieden aan jonge ondernemers over lifestyle in relatie tot ondernemen. Dit heeft

Formaat advertentie 210 x 297mm. Bestand aanleveren

betrekking op zowel zakelijke als persoonlijke groei.

met 5 mm afloop, zonder kaderrand en snijtekens. Be-

Vandaar ook de naam Grow.

standen boven 5MB kunnen worden verzonden via www.wetransfer.com (gratis verzenden van grote be-

Redactieformule: hoogstaand design en fotografie,

standen).

boeiende artikelen, trendzettend, nuttige lifestyle tips, zakelijk maar niet te zwaar. Tussen Elsevier en lifestyle

Advertenties dienen te passen bij de redactieformulie

glossies (zoals Jan en Linda) in. Zowel voor mannen als

van Grow. Indien dit niet het geval is kan de redactie

vrouwen aantrekkelijk en waardevol om te lezen.

van Grow besluiten om in overleg met de adverteerder de advertentie om te zetten naar een redactioneel stuk

Verschijningsfrequentie: 2x per jaar (winter en zomer)

of om een nieuw ontwerp te maken van de advertentie.

Aantal pagina’s: minimaal 52 pag. A4

Aan dit laatste zijn meerkosten verbonden. Deze zijn

Oplage: 3000 ex, te verwachten lezersbereik factor 3.

afhankelijk van de wensen van de adverteerder en

Totaal ca. 10.000 lezers.

worden vooraf gecommuniceerd.

voorwoord

Foto cover: Floris van Bommel door Simone Philipsen www.simonephilipsen.com

Colofon Hoofdredacteur Mariëlle van Buuren-Broos Art director Angela van der Knaap Mangoa ontwerp

Z

OMERSE SFEREN De redactie van GROW verkeert al maanden in zomerse sferen. Vol overgave hebben wij gewerkt aan de tweede editie van deze Jong Management-glossy die geheel in het teken staat van de zomer. We zijn op zoek gegaan naar

de laatste trends op het gebied van zonnebrillen, hebben de mooiste

Redactie Kim Boersma Abe Brandsma Mariëlle van Buuren-Broos Jorien van Leeuwen Mirjam van Praag Richard Willems Merdan Yagmur

cabrio’s getest en de allerfijnste vakantieadressen voor jonge werkgevers en hun nog jeugdiger kroost gevonden.

Ook serieuze zaken komen aan bod. Zo starten er na de zomer legio interessante masteropleidingen. GROW heeft de toppers op een rijtje gezet. Verder: hoe dealen JM-ers met de bergen werk tijdens de vakantieperiode? Zijn zij wel of juist niet bereikbaar tijdens de vakantie en bij welke urgente situatie keren zij huiswaarts? Daarnaast aan-

Eindredactie Abe Brandsma Ontwerp Mangoa Ontwerp www.mangoa-ontwerp.nl Redactie adres Bezuidenhoutseweg 12 2594 AV Den Haag info@jongmanagement.nl www.jongmanagement.nl Advertenties Abe Brandsma brandsma@vno-ncw.nl Mariëlle van Buuren-Broos m@merkendesignmanagement.nl Druk Drukkerij van der Wekken GROW is een uitgave van Jong Management. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Jong Management en de redactie is niet wettelijk aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.

dacht voor bedrijfsovernames, ondernemerschap en ambitie.

Tot slot verschillende diepte-interviews. Het coverartikel trapt af met een buitengewoon inspirerende ondernemer: schoenenman Floris van Bommel. Floris vertelt over zijn rol als directielid en onderdeel van de 9e generatie binnen een vermaard familiebedrijf. Daarnaast spraken wij openhartig met de allerjongste sterrenkok van Nederland: Niven Kunz. Tot slot hadden wij Baba Sylls aan de lijn, oprichter en directeur van Stichting Orange Babies en zijn wij op bezoek gegaan bij de beste opticien van Nederland, Ernest Linneweever.

Namens de redactie van GROW wens ik iedereen een hele fijne zomer!

Een zonnige groet, Mariëlle van Buuren-Broos m@merkendesignmanagement.nl

Hoofdredacteur GROW

Meer informatie over Jong Management, de vereniging voor jonge werkgevers? Neem contact op met het landelijk secretariaat op 070-3490475 of mail naar info@jongmanagement.nl

grow 3

achter de schermen

Familievakantie Hoofdredacteur van GROW en JM-lid Mariëlle van Buuren-Broos scheef het artikel over vakantie met de ‘allerbelangrijkste’ mensen van deze wereld.

“Onze oudste zoon is nu vijf jaar en vier weken na zijn geboorte gingen we kamperen in Normandië. En wel op de meest primitieve camping die ik me kan voorstellen. Het ging best aardig, het weer zat mee, maar de jaren daarna kozen we toch voor de iets luxere variant: een appartement of chalet in Frankrijk, Portugal of Italië. Deze zomer gaan wij met onze kinderen (van 3 jaar, 5 jaar en één in mijn buik) zeilen in Turkije. Best spannend moet ik bekennen. Gelukkig varen er twee ‘ouwe’ zeerotten mee, namelijk opa en oma. Lijkt zeilen in Turkije of Griekenland jou ook wat? In deze GROW vind je een aantrekkelijke kortingsactie.”

Twee keer Zomer Algemeen Secretaris Abe Brandsma “Eigenlijk begint de zomer voor mij al bij de eerste lunch in de buitenlucht, halverwege april hier in Den Haag. Zodra de temperatuur dubbele cijfers schrijft begint de race tussen ambtenaren en kantoorklerken - een race waarvan de winnaar zich gelauwerd ziet met een zonnig tafeltje op ‘t Plein. Dat is doordeweeks, want in het weekend zit ik bij hoge temperaturen liever op het water.

Zomer biedt ook vakantie, terwijl dit goedbeschouwd volstrekt onlogisch is.

De jaarlijkse exodus tijdens Hollands mooiste maanden naar zinderend hete budgetbestemmingen en de daarop volgende terugkeer naar -een op z’n best nazomerend- Nederland raakt kant nog wal. Eigenlijk zou dit andersom moeten zijn: een korte zomer- en een lange wintervakantie. De bouwvak vindt dan plaats tijdens de vorstmaanden, als door lage temperaturen toch geen beton kan worden gestort. Een lange schoolvakantie tijdens de gladde wintermaanden scheelt fileleed en autoschade. Kortom: de casus voor een lange wintervakanties en arbeidzame zomer is helder. Zelf vierde ik vorig jaar Nieuwjaarsdag op een zomers strand in Zuid-Afrika: een absolute aanrader!”

grow 4

GROEIEN Redacteur Kim Boersma

“De zomer is op komst en ik geniet ervan om te zien hoe alles groeit en bloeit. Ook bij mijn bedrijf Student Select staat alles in het teken van groeien en bloeien. Het is razend druk en met de aantrekkende economie lijkt het aantrekken van jong talent voor veel bedrijven weer op de agenda te staan. Ook voor Jong Management is het een tijd van groei en ontwikkeling. Met thema´s op het gebied van arbeid en zorg is Jong Management steeds vaker een gesprekspartner voor de beleidsmakers.

Zo ben ik pas geleden uitgenodigd om het standpunt van de jonge werkgevers met betrekking tot kinderopvang in de Tweede Kamer toe te lichten. Met de lente in mijn hoofd kijk ik uit naar de zomer. In Mix & Match lichten JM-ers toe hoe zij de zomer, de vakantie met het gezin en de verantwoordelijkheid in het bedrijf met elkaar combineren.”

achter de schermen

Strand & Glamour

JOURNALISTE

Redacteur Tatiana Overduijn

Redacteur Jorien van Leeuwen Jorien is onze nieuwe aanwinst. De 19-jarige studente aan de School voor Journalistiek in Utrecht is eigenlijk geïnteresseerd in bijna alles en wil daarom journaliste worden. “Ik vind het leuk dat ik de dingen die ik leer nu in de praktijk bij GROW kan gebruiken.” Voor dit nummer nam ze samen met Mariëlle een kijkje in het restaurant van chef-kok Niven en ging ze op bezoek bij de beste opticien van Nederland: Ernest Linneweever.

“Op mijn ideale zomerdag scheur ik met mijn nieuwe Vespa naar Scheveningen, waar ik bij een mooie strandclub al chillend op een loungebank lekker bruin word. Als echte Hagenees drink ik door het jaar heen ‘t liefst baco’s, maar in de zomer kies ik voor een Tequila Sunrise of een Vodka Lime. Is de avond aangebroken dan gaat de barbecue aan, om daarna door te gaan naar een zomers feest aan ‘t Haagse Plein. Tot zover de ideale Hollandse zomerdag. Als ik op vakantie ga, is enige glamour wel aan mij besteed. Dit jaar wil ik naar Ibiza: ik heb veel goede geluiden gehoord over de relaxte stijl daar, chique clubs en feesten tot diep in de nacht. Kortom: kom maar door met die zomer, ik ben er helemaal klaar voor!”

ZOMERS GENIETEN Art Director & Grafisch Ontwerper Angela van der Knaap, Mangoã Ontwerp “Als echt ochtendmens kan ik in de lente en zomer enorm genieten als ik ‘s morgens vroeg verwelkomd word door kwetterende vogels. Mijn (werk)dag begint meestal vroeg en dan is het extra fijn als het al licht begint te worden. Ik vind het heerlijk om de eerste uren ongestoord te kunnen werken. Dat is voor mij het moment waarin de beste concepten ontstaan.

Er is één ultiem genietmoment in de zomer daar kan niets tegenop! Als ik ‘s morgens op blote voeten de tuin in loop voor een cracker met zelfgeplukte aardbeien. Dat geeft me echt het ultieme gevoel van vrijheid!

Zakelijk gezien is de zomer(vakantie) de tijd voor reflectie. Tijdens de vakantie even afstand nemen van de organisatie en in alle rust nadenken over de toekomst. Liggend aan het strand, genietend op een terras of wandelend door een stadje ontstaan de beste inzichten. In mijn ontwerpbureau is dat altijd goed te merken, na de zomer wordt het doorgaans druk en komen klanten met in de zomer uitgedachte plannen.”

“Zakelijk gezien is de zomer de tijd voor reflectie.” grow 5

grow 6

inhoud

Zakelijke glossy voor werkgevers

30 jUNI 2011

Lifestyle 16 Autotest 38 Vakantie

16

Ondernemen 34 Bedrijfsovernames 52 Stilstaan of groeien?

Interviews 8 Floris van Bommel 22 Chef-kok Niven Kunz 29 In gesprek met voorzitter Oscar Kuhl 30 Opticien Ernest Linneweever 42 Baba Sylla, oprichter Orange Babies 48 Mix and Match, leven en werk Rubriek 26 Terug in de schoolbanken

42 oon t e b Eer n de aa er zom

22

grow 7

Floris van Bommel

Traditie innovatie

&

In het Brabantse Moergestel, niet ver van de plek waar de familie Van Bommel in 1734 startte met de productie van handgemaakte schoenen, ontmoet GROW Floris van Bommel (35). Samen met zijn broers Pepijn en Reynier vormt Floris de 9e generatie die aan het roer staat van dit omvangrijke familiebedrijf. Een persoonlijk gesprek over ondernemerschap, kwaliteit en traditie.

TEKST Abe Brandsma fotografie simone philipsen, www.simonephilipsen.com

grow 8

interview

FLORIS growVAN 9 BOMMEL

GROW: Was je van jongs af aan voorbestemd om in het

aan de productie van goodyear-welted schoenen, en in

familiebedrijf te werken?

Portugal werken wij inmiddels al meer dan 20 jaar sa-

Floris van Bommel: “Nee. Toen ik klein was, droomde ik

men met een aantal gerenommeerde fabrieken waar

er niet van om met klassieke schoenen bezig te zijn, dat

150 schoenmakers gespecialiseerd zijn in de vervaardi-

vond ik niet echt cool. Maar op een bepaald moment was

ging van andere schoentypes, zoals de moccassin-, bla-

ik een aantal jaren verder en was het duidelijk dat ik iets

ke- of sachettomaakwijzen.”

moest gaan doen. Cabaretier of kunstenaar werd het niet en op dat moment zei mijn vader: ‘Ik heb een

GROW: Maakt de Nederlandse afkomst en het feit dat

bepaald idee, als je zin hebt, ben je welkom’.”

Van Bommel een familiebedrijf is deel uit van de communicatie naar afnemers en klanten?

GROW: Hoe zag de eerste kennismaking binnen het

“Ja. Wij hebben er bewust voor gekozen om onze Neder-

familiebedrijf er uit?

landse afkomst en het feit dat wij een familiebedrijf met

“In 1996 startte ik met een aantal stages binnen het

een lange traditie zijn te communiceren. Zo is het be-

bedrijf, onder andere om het ontwerpproces beter te

drijfslogo van ‘Van Bommel’ drie jaar geleden aangepast

leren kennen. Ik had mijzelf voorgenomen om mijn ken-

waarbij is gekozen voor expliciete vermelding van

nismaking en inzet voor het familiebedrijf een periode

‘Moergestel’ in het beeldmerk. Daarnaast is in Duitsland

van 2 jaar te geven, waarna ik kon nadenken of ik er

het verhaal dat wij een familiebedrijf zijn aantrekkelijk

verder in wilde gaan, of iets anders zou willen doen. Van

in combinatie met de wens voor mooie en modische pro-

dat laatste is sinds de eerste start in 1996 nooit sprake

ducten.”

geweest.”

Sinds 1996 is er veel veranderd in het familiebedrijf.

Werden er in 1996 nog 180.000 paar schoenen geproduceerd, anno 2011 is dit aantal meer dan verdubbeld. Aan de basis hiervan staat onder andere de introductie van het merk ‘Floris van Bommel’, een idee van de vader van Floris van Bommel. Vijftien jaar geleden stond ‘Van Bommel’ vooral bekend om klassieke herenschoenen en pogingen om meer modieuze schoenen te verkopen

“Elk jaar koopt 1 op de 25 Nederlandse mannen een paar schoenen van Van Bommel.”

strandden bij de schoenverkopers, die het merk ‘Van Bommel’ niet associeerden met schoenen voor een jon-

GROW: In welke mate opereert ‘Van Bommel’ internati-

ger publiek. Zo ontstond het idee om een nieuw merk te

onaal?

introduceren: nieuwe ontwerpen onder een eigen merk,

“Wij richten ons momenteel op Nederland, België en

met een duidelijke link naar het merk ‘Van Bommel’ en

Duitsland. In Nederland hebben wij een unieke positie:

bovenal zonder concessies aan de kwaliteit van het eind-

wij verkopen hier elk jaar zo’n 250.000 paar herenschoe-

product te doen.

nen. Dat betekent dat elk jaar ongeveer 1 op de 25 Nederlandse mannen een paar Van Bommel schoenen

GROW: Hoe zijn jullie er in geslaagd om een nieuwe,

koopt. In België voeren wij de traditionele Van Bommel-

modieuze producten in de markt te zetten zonder dat

schoenenlijn en de Floris van Bommel-lijn. Duitsland is

deze worden geassocieerd met een ander kwaliteitsni-

een markt met enorme potentie, waar wij ons exclusief

veau dan de reeds bekende klassieke producten?

op Floris van Bommel richten.”

“Dat was in het begin inderdaad niet eenvoudig. Feit is dat al onze producten dezelfde hoge kwaliteit hebben, ze

GROW: Hoe pak je de verovering van de Duitse markt

komen van dezelfde productielijnen, er wordt gebruik

aan?

gemaakt van dezelfde materialen. Hier in Moergestel

“Het draait om de goede volgorde. Je kunt heel makke-

hebben wij een fabriek waar 100 werknemers werken

lijk op een beurs in Berlijn gaan staan, waarna 30 ver-

grow 10

interview

grow 11

“Beursgenoteerde bedrijven denken in kwartalen, familiebedrijven in generaties.”

schillende partijen met je willen samenwerken om Flo-

GROW: Na de opening van een Floris van Bommel-

ris van Bommel-fietsen, balpennen en handtassen in de

flagshipstore in Berlijn, Brugge en Antwerpen heb je op

markt te zetten. Daar kiezen wij niet voor. Kijk naar

15 maart de eerste Nederlandse flagshipstore in de

Marlies Dekkers, ik las laatst in Sprout dat haar bedrijf

Amsterdamse binnenstad geopend. Volgen er meer flag-

veel te snel heel groot is geworden, waardoor ze nu zul-

shipstores in Nederland?

ke grote problemen hebben dat alle aandelen van het

“Dat is niet de doelstelling. Als wij zelf nieuwe winkels

bedrijf inmiddels aan de financiers zijn verpand.

in eigen beheer openen, kan dat invloed hebben op het

Wij pakken dat anders aan. Wij beginnen met goede PR,

huidige dealerlandschap. Het flagship-principe zorgt er

werken dan aan goede marketing, selecteren de ge-

voor dat wij op 1 plaats onze volledige collectie kunnen

wenste retailers en zorgen dan voor de juiste visual mer-

tonen, met de service die hier bij hoort. Onze collectie is

chandising, alles vanuit de kernwaarden die wij sinds

groot en in een flagshipstore kan je alles presenteren,

1734 huldigen. Inmiddels hebben wij in Duitsland 150

ook de meer exotische modellen.”

dealers.”

GROW: Heeft Van Bommel last van namaak?

GROW: Gaan traditie en kwaliteit samen met ambitie en

“Er zijn verschillende soorten van namaak. Zo hoorde ik

groei?

dat er vorig jaar in Turkije een winkel was waar schoe-

“Zeker. Jaap Blokker zei ooit dat beursgenoteerde be-

nen werden verkocht waar het Van Bommel-merk in

drijven denken in kwartalen en familiebedrijven denken

was gestempeld. Ook werden er ‘Van Bommel’-tassen

in generaties. Je houdt als 9e generatie als het ware toe-

tegen 40% korting verkocht, terwijl wij helemaal geen

zicht op een bedrijf dat al veel langer bestaat dan jezelf.”

tassen maken. De impact van deze soort van namaak is beperkt: deze producten worden door een andere groep

GROW: Heeft Van Bommel last gehad van de crisis?

consumenten gekocht dan diegenen die onze originele

“2007 was voor ons het beste jaar tot dan toe, maar in

producten kopen. Mensen die dergelijke nepproducten

2008 en 2009 werd er door dealers duidelijk minder in-

kopen, mogen wat mij betreft zelf op de blaren lopen.”

gekocht dan daarvoor; mensen maakten elkaar gek. In 2010 hebben wij alles weer ingehaald en dat bleek ver-

GROW: Welke andere soorten namaak ondervindt Van

volgens opnieuw een topjaar te zijn. Wij hebben er voor

Bommel?

gekozen om in de crisisjaren te blijven investeren, wat

“Ja. Wij zien geregeld dat onze succesvolle modellen

dat betreft hebben wij anticyclisch beleid gevoerd. Zo

worden gekopieerd door andere schoenfabrikanten.

hebben wij midden in crisisjaar 2008 een nieuwe winkel

Elke keer dat zoiets gebeurt, zetten wij er de duurste

in Brugge geopend en hebben wij ook op andere vlak-

advocaten op, en met succes. Namaak zorgt er aan de

ken geïnvesteerd. Daar plukken wij nu de vruchten

ene kant voor dat je nog meer reden hebt om innovatief

van.”

te blijven. Aan de andere kant is het schadelijk, want van de 100.000 ontwerpen die je maakt worden er misschien

GROW: Hoe ervaar je het dat je eigen naam een merk is?

maar 10 uiteindelijk een succes.”

“Dat kan soms wel belastend zijn. Tegelijkertijd gaan er juist veel deuren voor je open. Zo opende ik laatst een

Een voorbeeld van dergelijk kopieergedrag heeft in

nieuwe winkel in Amsterdam waar de Nederlandse

2000 plaatsgevonden, toen Van Bommel officieel spon-

rockband Raccoon een optreden verzorgde, met veel

sor was van het Formule 1-team van Benetton. Deze sa-

aandacht van de pers als gevolg.”

menwerking genereerde veel publiciteit aangezien het klassieke Van Bommel zich voor het eerst begaf in de

GROW: Ben je een groot muziekliefhebber?

snelle wereld van de Formule 1.

“Ja. Eén van mijn favorieten is Ozark Henry, de arties-

De Formule 1-schoenenlijn die Van Bommel introdu-

tennaam van de Belgische zanger/songwriter Piet God-

ceerde, bleek de meest succesvolle schoen uit de ge-

daer. Samen met Piet Goddaer heb ik in 2009 een lede-

schiedenis van Van Bommel te worden, maar dit succes

ren teenslipper ontworpen die exclusief verkrijgbaar

bleef niet onopgemerkt. Spoedig brachten verschillende

was bij onze Antwerpse flagshipstore.”

grow 12

“De Formule 1-schoenenlijn bleek de meest succesvolle schoen uit de geschiedenis van Van Bommel.”

communiceren. In de praktijk werkt zoiets rampzalig want dan krijg je tussen retailers onderlinge concurrentie op prijs waar uiteindelijk niemand bij gebaat is. Mijn vader besloot toen om niet langer van een adviesprijs te spreken, maar van een oriëntatieprijs. Prompt volgde de hele markt dit voorbeeld op.”

GROW: Als namaak en kopieerders op de loer liggen,

andere schoenenfabrikanten kopieën van dit model op

hoe blijf je dan succesvol?

de markt. Van Bommel spande een kort geding aan

“Wij doen datgene waar wij goed in zijn en waar wij ple-

en de president van de arrondissementsrechtbank van

zier in hebben. Als mensen zien dat wij doen wat wij

Breda stelde van Van Bommel in het gelijk. Binnen 24

leuk vinden, dan spreekt dat sowieso aan.”

uur moesten alle kopieën uit de handel zijn genomen.

GROW: Welke trends in de schoenenmarkt voorzie je de GROW: Is het feit dat je wordt gekopieerd ook niet een

komende tijd?

bewijs van succes?

“Trends zijn moeilijk te voorspellen. Wat wij dit seizoen

“Het is misschien wel een bewijs van marktleiderschap.

bijvoorbeeld niet hadden voorzien is dat onze zwarte

Een aantal jaar geleden mochten schoenfabrikanten van

lakschoenen met blauwe zool overal zo snel uitverkocht

de NMA niet meer een adviesprijs aan de winkeliers

zouden zijn. Op langere termijn staat de markt voor

grow 13

“Van der Most heeft ons in die tijd geleerd om te vertrouwen op ons boerenverstand.”

klassieke schoenen onder druk. Ik denk dat markseg-

zullen er alles aan doen om in Nederland te blijven.”

mentering op basis van leeftijd niet langer opgaat: mensen zoeken schoenen voor een bepaald moment.”

GROW: Tot slot, welk advies zou je aan de leden van Jong Management willen geven?

GROW: Jong Management is gelieerd aan VNO-NCW, de

“Volg je boerenverstand. Een grote bron van inspiratie

grootste ondernemersorganisatie van Nederland en be-

voor mij is serieondernemer Hennie van der Most. Hij

langenbehartiger voor werkgevers. Welke boodschap

nam mij en mijn broer Reynier een dag mee in zijn heli-

heb jij voor Den Haag?

kopter en die dag bezochten we zijn bedrijven. Van der

“Die vraag moet je eigenlijk aan mijn broer Reynier stel-

Most heeft het talent om voor weinig geld zaken op te

len, hij is de CEO. Echter als je het mij vraagt lopen wij

kopen en hier op een creatieve wijze geld mee te verdie-

tegen één ding aan in Nederland: dat wij als bedrijf nog

nen. In de tijd dat mijn broer en ik met hem rondvlogen

in Nederland produceren is namelijk niet dankzij de

ging het niet goed met ons bedrijf: wij waren snel ge-

overheid, maar ondanks de overheid. Als je kijkt naar

groeid en er waren problemen met levertijden en de

alle eisen op het gebied van arbo-omstandigheden, vei-

kwaliteit van onze schoenen. Mijn broer en ik besloten

ligheid, aansprakelijkheid en milieu lijkt het er op dat

om het bedrijf op de schop te nemen. Van der Most heeft

men het in Nederland nagenoeg onmogelijk heeft ge-

ons in die tijd geleerd om te vertrouwen op ons boeren-

maakt om als producerend bedrijf te opereren. In 1960

verstand.”

had je in Nederland nog 227 schoenfabrieken, anno 2011 zijn wij (werkschoenenfabrikant Bata en enkele kleine producten van orthopedisch schoenen uitgezonderd) de laatst overbleven schoenfabriek in Nederland. Dat wij nog in Nederland zijn, is omdat wij zo eigenwijs zijn. Wij

“In 1960 had je in Nederland nog 227 schoenfabrieken.

Anno 2011 zijn wij de laatst overgebleven schoenfabriek.”

grow 14

Krachtige merken bouwen

www.mangoa-ontwerp.nl

grow 15

zomer

AUTOT BMW 335i Cabrio vs.

grow 16

TEST

autotest

Mercedes-Benz E 350 CGI BlueEFFICIENCY Cabriolet

Nu de zomer met rasse schreden nadert en de geur van zonnebrandcrème zich vermengt met de lucht van ontvlammende barbecuebriketten, stijgt traditiegetrouw de verkoop van open auto’s tot recordhoogte.

De redactie van GROW test voor deze zomerspecial twee auto’s die een rijdend eerbetoon vormen aan het komende seizoen.

TEKST abe brandsma fotografie Andrew Walkinshaw, www.walkinshaw.nl

grow 17

“De cabriolet is al sinds de uitvinding van de automobiel niet meer weg te denken van de Nederlandse wegen.”

Hoewel Nederland een gematigd zeeklimaat kent met

direct opvalt aan de Mercedes-Benz is het bijzonder

milde winters, zachte zomers en relatief veel neerslag, is

comfortabele weggedrag, in combinatie met een mini-

de cabriolet al sinds de uitvinding van de automobiel

mum aan hinderlijk windgeruis. Zelfs op hoge snelhe-

niet meer weg te denken van de Nederlandse wegen.

den is het hierdoor mogelijk om met open kap te blijven

Goedbeschouwd was zelfs de eerste auto een cabriolet:

rijden zonder stemverheffing een gesprek te voeren. Di-

in 1886 ontving Carl Benz het eerste patent voor zijn

rect verantwoordelijk voor dit weldadige comfort is het

driewieler met verbrandingsmotor: de automobiel was

innovatieve AIRCAP systeem: een elektrisch bedienbare

geboren. Deze Benz Patent-Motorwagen had weliswaar

module aan de voorkant van het dakframe zorgt in com-

een topsnelheid van slechts 16km/h en was door het

binatie met een elektrisch windscherm achter de ach-

ontbreken een geschikt wegennetwerk en servicestati-

terpassagiers voor een optimale luchtstroom, waardoor

ons bepaald onpraktisch, toch moeten de eerste pioniers

zelfs passagiers achterin kunnen genieten van het open

dezelfde sensatie hebben ervaren als de hedendaagse

rijden.

chauffeur van een cabriolet. Want terwijl de algemene trend in de markt voor nieuwe auto’s zich de laatste jaren beweegt naar kleine, zuinige auto’s blijft de cabriolet gretig aftrek vinden: zelfs in crisisjaar 2010 werden er nog zo’n 4500 nieuwe convertibles op kenteken gezet.

Auto’s met stoffen openklapbare daken maken al langer dan een eeuw prominent deel uit van het straatbeeld, tot in 1996 Mercedes-Benz met de SLK (Sportlich, Leicht

“Wat direct opvalt is het bijzonder comfortabele weggedrag.”

und Kurz) het stalen klapdak introduceerde. Hoewel de eerste commerciële toepassing van het stalen klapdak

Voeg hierbij het optionele AIRSCARF toe en de chauffeur

aan Fransen kan worden toegeschreven met de Peugeot

en bijrijder kunnen tot diep in de koele nacht nog com-

401 D Coupé uit 1934, was het opnieuw ‘Das Haus’ die

fortabel toeren doordat een warme luchtstroommodule

met het variodak een nieuwe innovatie op de markt

in de hoofdsteunen van de voorstoelen is geïntegreerd.

bracht. Niet zonder succes: van de eerste serie werden

Een andere noemenswaardige optie waarmee de test-

er in zes jaar wereldwijd meer dan 300.000 stuks ver-

auto is uitgevoerd is het Intelligent Light System, dat

kocht. Dat de komst van het stalen inklapdak allerminst

met actieve bochtenverlichting en grootlichtassistent

het einde heeft ingeluid van de stoffen kap bewijst de

bijdraagt aan de veiligheid voor inzittenden en mede-

volgende test tussen twee Duitse auto’s die zeer aan el-

weggebruikers. Tot slot zorgt de optionele dodehoekas-

kaar zijn gewaagd: de BMW 335i en de Mercedes-Benz E

sistent er met behup van radarsensoren voor dat de be-

350 CGI.

stuurder gewaarschuwd wordt wanneer er zich een ander voertuig in de dode hoek bevindt, een uitstekende

Comfort & Innovatie

toevoeging juist voor cabriolets waarvan de forse A-stijl

De importeur van Mercedes-Benz Nederland heeft aan

normaalgesproken het zijdelingse zicht enigszins be-

de redactie van GROW een Mercedes-Benz E350 CGI be-

perkt. De weelderigheid van de testuitvoering kent zijn

schikbaar gesteld, voorzien van een 3,5 liter atmosfe-

prijs: de geteste uitvoering heeft een catalogusprijs van

risch V6 aggregaat, die een maximaal vermogen van 292

€ 93.825. De Mercedes-Benz E Cabriolet is verkrijgbaar

pk produceert. Via een automatische 7G-TRONIC trans-

vanaf € 51.900, waarvoor de sleutels van een viercilinder

missie wordt dit vermogen op een zijdezachte wijze op

E 200 CGI worden overhandigd.

de achterwielen overgebracht. Deze 7G-TRONIC transmissie geeft de auto aan de ene kant de mogelijkheid om

Onversneden dynamisch

comfortabel en relatief zuinig te rijden, terwijl er in de

Na een paar honderd comfortabele kilometers in de

sportstand een hoger toerental wordt aangehouden, het-

Mercedes-Benz is het tijd om de BMW aan de tand te

geen de auto direct een stuk responsiever maakt. Wat

voelen. Op papier lijken deze auto’s vrijwel inwissel-

grow 18

grow 19

im u R

15

r a ja

zen e t w be alitei kw

Op zoek naar een drukkerij voor goed

drukwerk en afgestemd op uw wensen?

Zoek niet verder en vraag vrijblijvend om advies of een offerte. info@grafisch-bedrijf.nl of bel: 0321 - 32 11 22 De Regge 30 8253 PG Dronten Tel.: 0321 - 32 11 22 info@grafisch-bedrijf.nl grow 20

www.grafisch-bedrijf.nl

Lid van: Jong Management kring Flevoland.

Dit magazine hebben wij ook met trots geproduceerd.

on o t e Eerb n de aa er! zom baar: de afmetingen zijn op enkele centimeters na gelijk

tomatisch bedienbare stoffen kap. Stoffen kappen heb-

en beide auto’s zijn in de basis afgeleid van de aartsriva-

ben van oudsher een aantal aandachtspunten. Zo zijn

len C-Klasse en BMW 3-serie. Maar druk de startknop

auto’s met een stoffen kap meer inbraakgevoelig, heeft

van de BMW in en de rauwe brom van de zescilinder

de stoffen kap niet het eeuwige leven en blijft de stijf-

drieliter vult de parkeergarage. Deze zescilinder-in-lijn

heid van de carrosserie achter bij gesloten versies. An-

combineert een turbocompressor met Valvetronic en di-

derzijds is de stoffen kap ontegenzeggelijk veel sierlijker

recte benzine-inspuiting, waardoor de BMW ondanks

dan een stalen klapdak. Hoewel de BMW geen afzichte-

een geringere motorinhoud dan de Benz meer paarden-

lijke kniknaden in het dak heeft, en ook geen monstru-

krachten uit het aggregaat weet te persen. Ook heeft de

euze achterpartij kent, is de BMW zwaarder dan de Mer-

BMW een hoger koppel op een lager toerental beschik-

cedes-Benz en heeft de Beier bij een open kap beduidend

baar, waardoor de Beier een volle seconde eerder de 100

minder bagageruimte. Tot slot stelt Mercedes-Benz dat

km/h bereikt. De testauto is voorzien van een 7-traps

de kwaliteit van de huidige stoffen kappen dusdanig

automatische sporttransmissie met dubbele koppeling,

hoog is dat deze bij goed onderhoud levenslag mee kan

die bijdraagt aan een lager brandstofverbruik en sneller

gaan en dat het dak bij een gesloten rit vrijwel net zo

schakelen mogelijk maakt. Ook qua weggedrag is de

geluidsarm is als een stalen dak.

BMW duidelijk meer ingesteld op de sportieve rijder: oneffenheden in het wegdek worden directer doorgege-

Finaal oordeel

ven en het dynamische stabiliteitssysteem grijpt iets la-

Het is voor de redactie van GROW bepaald geen sinecu-

ter in bij dreigend overstuur.

re om een winnaar aan te wijzen uit deze twee kwali-

Het interieur van de BMW is uitgevoerd met hoogwaar-

teitsbolides. In deze auto’s begint de ideale zomerdag al

dige materialen en opvallend aan de auto is de uitste-

ver voordat het strand is bereikt. Verder zijn beide auto’s

kende ergonomie voor de chauffeur. Bijzonder aan de

hoogwaardig afgewerkt en voorzien van een uitstekend

BMW is de kleur: normaalgesproken is deze auto voor-

Harman Kardon geluidsysteem, potent gemotoriseerd

zien van een grijze metallic-lak, maar deze testuitvoe-

en aantrekkelijk vormgegeven. De BMW rijdt sportiever

ring is voorzien van de optionele Frosted Grey-optie: een

en lijkt een jonger publiek aan te spreken, terwijl de

speciale matgrijze wrapping zorgt voor een extra spor-

Mercedes-Benz extra punten scoort op comfort en inno-

tief uiterlijk. Met een meerprijs van zevenduizend euro

vatie. GROW roept voor een finaal oordeel de hulp in

is dit een prijzige optie, maar het geeft de auto ontegen-

van een lid van Jong Management: Maaike Doyer.

zeggelijk een meer uitgesproken karakter. De BMW 335i

Maaike is naast voorzitter van kring Haarlem fervent au-

in de geteste uitvoering wisselt voor € 92.289 van eige-

toliefhebber en sinds enkele jaren ook enthousiast

naar, terwijl voor € 49.580 het instapmodel 320i wordt

cabriorijder.

voor­­gereden.

Maaike: “Mijn voorkeur gaat uit naar de Mercedes-Benz.

De Blauwe Hemel

Allereerst vanwege de stoffen kap; dit geeft het enige

Zowel de BMW als de Mercedes-Benz zijn bijzonder fij-

echte cabrio-gevoel. Bijkomend voordeel is dat de auto-

ne en snelle reisauto’s: de eerstgenoemde is meer ge-

ruit in het algemeen verder van je af staat met stoffen

richt op de sportieve rijder, terwijl de tweede zich on-

kap, zodat je optimaal met je gezicht in de zon zit als het

derscheidt als het aankomt op comfort. Het echte

dak open is. Bij een hard top is de ruit meer gebogen en

verschil tussen beide auto’s is de dakconstructie: de ziel

zit je meer onder de ruit. De Mercedes-Benz is beter ge-

van elke cabriolet. Waar de BMW een 3-delig elektrisch

stileerd met mooie lijnen en heeft tot slot natuurlijk

stalen klapdak heeft, kiest Mercedes-Benz voor een au-

AIRSCARF!”

grow 21

succes valt of staat met

netwerken Interview met de jongste chef-kok van Nederland: Niven Kunz De 29-jarige Niven ontvangt in 2004 zijn eerste Michelinster en in 2009 begint hij zijn eigen restaurant en met succes; inmiddels is het uitgebreid met hotelsuites, brasserie en winkel. Deze moderne ondernemer maakt veel gebruik van Twitter om zijn publiek te bereiken. We praten met Niven Kunz over ondernemen, eten, netwerken en de balans tussen zakelijk en privĂŠ.

TEKST Jorien van Leeuwen en MAriĂŤlle van buuren-broos fotografie Restaurant Niven

grow 22

interview

chef-kok grow 23niven kunz

restaurant niven

Restaurant Niven is gevestigd in een authentiek gebouw

klanten die ik had opgebouwd bij ’t Raethuys kwamen

aan de rand van Rijswijk midden in de weilanden. Als

ook weer eten in mijn nieuwe restaurant. Ik had een in-

we het restaurant binnenkomen klinkt er een zacht ge-

vesteerder met een groot netwerk dat is inmiddels ook

roezemoes van verschillende groepen mensen die zitten

mijn netwerk geworden. Ik denk dat succes valt of staat

te lunchen.

met netwerken, zowel live als online.”

Het interieur is een combinatie chique en toch heel mo-

Voor de tweede keer lukt het Niven Kunz om een restau-

dern: “Ik ben een ervaren professional en een jonge on-

rant naar een Michelinster te koken; in 2009 ontvangt

dernemer en dat proberen we ook uit te stralen in het

ook restaurant Niven een ster.

restaurant. Aan de ene kant ziet het er netjes uit, maar we proberen het modern te houden. Bij ons ligt bijvoor-

Twitter

beeld geen linnen op tafel. Door het moderne interieur

Niven is een ondernemer van deze tijd en doet veel aan

en onze jonge uitstraling proberen we ons te onder-

moderne communicatie, vooral op Twitter is hij heel ac-

scheiden, zodat het ook toegankelijk is voor mensen van

tief. Via deze site kun je reserveren voor zijn restaurant.

een jongere leeftijd. Bij Niven vind je zeker geen stijf

Ook houdt hij via Twitter meer dan 2000 volgers op de

gedoe”, vertelt de chef-kok die op zijn All Stars rond-

hoogte van nieuwe aanbiedingen en acties.

loopt.

“Bijna weer kookworkshop asperges! Prosecco, 4-gangen, wijn en daarna nog koffie met zoet! Geef je op voor

De eerste ster

dit leuks en lekkers”, twittert Niven er op los.

Niven Kunz komt uit een ondernemersgezin. Zijn vader is ook kok en runde een eigen restaurant in Wateringen:

Uitbreiden

’t Raethuys. Niven leert het vak in het restaurant van zijn

Inmiddels is restaurant Niven een breed concept gewor-

vader. En met succes. In 2005 kookt de toen 24-jarige

den. In het hotel kun je twee hotelsuites vinden en er is

Niven het restaurant van zijn vader naar een Michelin-

een kookstudio waar je workshops kan volgen. Naast het

ster. “Ik wist vroeger nog niet dat ik ondernemer en kok

restaurant vind je de brasserie Niven Basics. In Voor-

wilde worden. Maar dat weet ik nu nog steeds niet hoor”,

burg heeft Niven een winkel geopend; Niven Delicious.

vertelt de chef-kok lachend.

“In de winkel verkopen we: kazen, Frans brood en eigengemaakte saus. Alles wat ik lekker vind eigenlijk,

Restaurant Niven In 2009 begint de toen 27-jarige kok zijn eigen restaurant. Dat is meteen al een groot succes. “De groep vaste

grow 24

behalve mijn vriendin natuurlijk!” Grapt de jonge kok.

interview

winkel niven delicious

‘In de w inkel is alles t e ko wat ik le op kker vind.’

Trends op eetgebied

wezig bent, mensen willen je gezicht zien.” Een andere

Niven vindt het belangrijk om zijn gerechten keer op

droom heeft hij wel: “Het zou geweldig zijn om een huis

keer te vernieuwen en te verfijnen. Inspiratie krijgt de

te hebben aan de Amsterdamse grachten. En dan ook

kok van seizoenen, collega’s en bij leveranciers met bij-

nog een brasserie. Het liefst in dezelfde stad. Dat hoop ik

zondere producten. Hij zoekt naar innovatie, het liefst

in de toekomst te bereiken.”

tegen een aantrekkelijke prijs.

“Een echte trend op eetgebied is dat er tegenwoordig

Restauranttips van Niven

een verhaal achter het gerecht moet zitten, zodat het een

“Mijn beste eetervaring deed ik op in restaurant De Li-

ware beleving wordt. Bijvoorbeeld het gerecht dat je

brije. Een echte topper. Maar ook in restaurant Water-

moeder vroeger altijd maakte of de boerderij waar je

proef in Scheveningen kun je verrassend goed eten te-

vroeger vaak langsfietste. Dat kun je hier weer herbele-

gen een scherpe prijs. Ze serveren goede wijnen,

ven. Je moet als kok een band hebben met de producten

gecombineerd met fijne spijzen. En niet onbelangrijk: ze

om de emotie over te kunnen brengen.”

hebben erg goede bediening.”

Niven staat altijd 100 procent achter wat hij inkoopt. Zijn producten haalt hij ondermeer bij de Lindenhof.

Zakelijk en privé Restaurant Niven bestaat uit een team van 12 fulltime medewerkers. “Door mijn goede team heb ik de laatste periode een betere balans gevonden tussen zakelijk en

Zakenlunch bij Restaurant NIVEN

privé. Al vindt mijn vriendin dat het nog wel iets beter mag. Nu ga ik elke avond om 23 uur naar huis, dat was vroeger wel anders. Goed personeel geeft je de vrijheid om niet altijd aanwezig te hoeven zijn.”

Toekomst Niven hoopt dat de naam Niven een echt merk zal worden dat gestoeld is op een bedrijf en niet op een persoon.

Van meer sterren droomt hij niet. “Als je nog meer sterren hebt gaat dat ten koste van de balans tussen zakelijk

Enthousiast geworden over sterrenrestaurant Niven?

Speciaal voor GROW-lezers heeft Niven een heerlijke lunch samengesteld.

Aperitief gevolgd door een 2-gangen lunch met wijn en water en na afloop een koffieservies. Dus heb je binnenkort een zakenlunch, een belangrijke afspraak of wil je gewoon even lekker bijpraten? Reserveer dan een tafel o.v.v. GROW en betaal slecht €45,00 per persoon.

en privé. Er wordt dan van je verwacht dat je altijd aan-

grow 25

Een MBA is een life-changing project, dat opoffering en investering vraagt.

grow 26

scholing

Terug in de

School

banken Tegenwoordig wordt iedereen geacht aan ‘life time learning’ te doen. Niet alleen in de praktijk, maar ook middels cursussen en opleidingen.

TEKST mariëlle van buuren-broos illustratie angela van der knaap

Wie voor het echte werk gaat en zich algemeen wil ontwikkelen als manager of directeur, kiest voor een deeltijd Master Business Adminitration (MBA) aan een gerenommeerd opleidingsinstituut in Nederland of elders in de wereld. Alhoewel de zwaarte van MBA’s soms mythische proporties aannemen, is het met een gezonde dosis discipline en flink wat doorzettingsvermogen prima te handelen. Mits je steun krijgt van je omgeving. Want die zullen jou op andere fronten even moeten missen.

Top MBA’s Het aantal MBA-opleidingen in Nederland is de laatste jaren van een handjevol naar ruim 25 gestegen en hiermee is de titel MBA aan zware inflatie onderhevig. Net als in Amerika

grow 27

zeggen de drie letters achter je naam an sich niet meer

de student. We raden studenten aan niet te verhuizen,

zoveel. Onmiddellijk hoort daarbij de vraag: waar heb je

niet van baan te veranderen en geen baby te krijgen in

je opleiding gevolgd?

deze periode. We zeggen dat vaak met een lach, want dit

Intermediar deed een aantal jaren terug onderzoek naar

zijn juist de dingen die meestal wél gebeuren.”

de kwaliteit van MBA’s in Nederland. Universiteit Nyenrode kwam in dit onderzoek als beste uit de bus. De

Toelatingseisen

school in Breukelen scoort op alle aspecten bovenge-

Mocht je daadwerkelijk besluiten na de zomervakantie

middeld. Op een gedeelde tweede plaats staan de MBA-

te starten met een MBA, check dan wel of je voldoet aan

opleiding van Tias in Tilburg en de Rotterdam School of

de toelatingseisen. Deze zijn over het algemeen behoor-

Management (RSM).

lijk streng. Voor de meeste MBA-opleidingen dien je

Europees gezien voert HEC Paris de lijst aan, gevolgd

over een hoge GMAT-score te beschikken, ofwel een toe-

door London Business School en Insead (The Financial

latingsexamen op het niveau van een Nederlands vwo-

Times, december 2010). RSM is in deze ranking de best

diploma. Vaak ook ben je verplicht een TOEFL-toets af

scorende Nederlandse opleiding en eindigde op de ze-

te leggen waarmee je kennis van de Engelse taal wordt

vende plaats. Wereldwijd staat de Rotterdamse universi-

getest, aangezien de meeste MBA’s volledig in het Engels

teit op nummer 25 (http://

worden gegeven.

rankings.ft.com/businessschoolrankings/global-mba-rankings).

Investering in euro’s De goedkoopste MBA die in Nederland kan worden gehaald is die bij het LOI. Kosten van deze twee

MBA is met een gezonde dosis discipline en flink wat doorzettingsvermogen prima te ‘handelen’.

Daarnaast moet je bij sommige opleidingen ofwel een hbo-, ofwel een universitaire studie hebben afgerond, terwijl andere

alleen

academici

toelaten. Sommige MBAopleidingen

jaar durende opleiding:

nog

de

ongeveer € 9000,-. De

werkervaring.

eisen

nodige

ook jaren

Om

te

overige MBA-opleidingen in Nederland zijn aanzienlijk

voorkomen dat je niet wordt aangenomen op een busi-

duurder. Zo kost een volledige MBA-opleiding op Nyen-

ness school, is het wellicht raadzaam je in te schrijven

rode - volgens een het onderzoek van het SCO-Kohn-

voor een aantal scholen.

stamm Instituut nog steeds de beste ‘MBA-school’ van Nederland - al gauw € 46.000,-. De tweede op de lijst, de

Meer dan Business Administration

Tias Business School, is zelfs nog duurder: € 54.000,-. Bij

Uiteraard zijn er nog veel meer vak gerelateerde mas-

RSM betaal je voor tweejarige executive MBA ‘slechts’

ters te volgen in ons land. Van een Master Design Ma-

€ 44.000,-.

nagement aan het European Institute for Brand Management (Eurib) tot een master astropysics & space

Investering in tijd

aan de Universiteit van Utrecht. Wil je alle masters en

Dat een MBA niet alleen een hoop geld kost, maar ook

post-HBO’s op een rijtje? Bestel dan de Keuzegids 2011

tijd mag duidelijk zijn. Een parttime MBA duurt over het

via http://www.keuzegids.org/p1081. Het secretariaat

algemeen zo’n twee jaar en staat gelijk aan 2000 studie-

van Jong Management heeft tevens een inkijkexemplaar

uren. Simone Roesink, projectmanager van de parttime

te leen.

MBA bij Nijenrode: “Een MBA is een life-changing project, dat opoffering en investering vraagt, niet alleen van

grow 28

Bronnen: Intermediar Weekblad, Financial Times

interview

In gesprek met Oscar Kuhl Voorzitter Jong Management TEKST abe brandsma fotografie Erik van den Burgt, verbeeld.nl

‘Ons credo is: ‘persoonlijke en zakelijke groei’

S

inds zijn installatie op de Hoofdbestuursvergadering van 12 januari jongstleden is Oscar Kuhl voorzitter van Jong Management. GROW spreekt met Oscar over de eerste indrukken die Oscar heeft opgedaan in de eerste vijf maanden van zijn voorzitterschap.

GROW: Om maar met de deur in huis te vallen: welke gebeurtenis heeft de afgelopen maanden het meeste indruk op je gemaakt?

Oscar: “Officieel zou ik moeten zeggen: het uitspreken van mijn installatierede en het hanteren van de ivoren bestuurshamer van Jong Management tijdens de eerste Hoofdbestuursvergadering als voorzitter.

Maar als ik heel eerlijk ben was het zeker zo memorabel om tijdens een uitgebreide borrel met een niet nader te noemen voormalig minister aan de bar te belanden. Dat politici ‘hem af en toe goed konden raken’ wist ik, maar dat wij deze voormalige bewindspersoon uiteindelijk met z’n drieën mochten afvoeren had ik van te voren niet verwacht!”

GROW: Betekent dit dat het voorzitterschap hoofdzakelijk in het teken staat van feesten en partijen?

“Deelname aan sociale evenementen maakt onderdeel uit van het bestuurswerk. Aanwezigheid tijdens recepties en borrels zorgt er voor dat er nieuwe connecties worden gelegd en bestaande netwerken in stand worden gehouden. Maar er is meer. Zo heb ik recentelijk namens de jonge werkgevers gesproken tijdens een conferentie over de arbeidsmarkt van de toekomst. Deze conferentie was georganiseerd door het mi-

nisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de boodschap was duidelijk: zonder drastische wijzigingen anno 2011 is onze generatie over enkele decennia keihard de sigaar.”

GROW: Wat bedoel je daar precies mee?

“Kijk maar naar de cijfers: volgens het Centraal Bureau van de Statistiek komen er de komende vijf jaar een half miljoen 65-plussers bij. Tussen 2016 en 2040 komen daar nog eens anderhalf miljoen bij, waardoor wij in 2040 in totaal 4,6 miljoen ouderen hebben. Ter vergelijking: nu zijn dat er twee miljoen minder. Tegelijkertijd neemt de totale bevolkingsomvang niet toe, waardoor het percentage jongeren in de maatschappij sterk afneemt. Deze dramatische toename van het aantal ouderen zorgt voor een enorme groei van de zorgkosten, maar ook voor een gigantische druk op de sociale voorzieningen.

Nu zijn er nog vier werkende per AOW’er, maar in 2040 zullen dat er naar verwachting nog maar twee zijn.”

GROW: Dat is een heldere analyse, maar wat ga jij hier aan doen?

“Dat er steeds meer ouderen in onze maatschappij zijn betekent aan de ene kant dat we gemiddeld steeds langer leven: dat is een goede zaak. Maar omdat deze groep ook electoraal gezien steeds belangrijker wordt, moeten wij als vereniging van jonge werkgevers juist nu oproepen tot verandering. Als we maar lang genoeg wachten is er geen draagvlak meer voor verandering en wordt solidariteit een perverse verplichting. Wat mij betreft neemt politiek Den Haag nu verantwoordelijkheid: regeren is vooruitzien!”

grow 29

succes enthousiasme Mijn sleutel tot is

Interview met de beste opticien van Nederland: Ernest Linneweever

Jorien van Leeuwen en MariĂŤlle van Buuren gingen voor GROW op zoek naar de laatste trends op het gebied van zonnebrillen. En waar kun je dat beter doen dan bij JM-lid Ernest Linneweever. Een dynamische ondernemer die niet alleen is uitgeroepen tot de beste opticien van Nederland, maar ook nog eens de ING Retail Jaarprijs in de wacht sleepte.

TEKST Jorien van Leeuwen en MAriĂŤlle van buuren-broos fotografie via SO-PR EN Linneweever

grow 30

interview

grow 31

‘Ik zal nooit iemand afrekenen op een fout, maar wel op het gebrek aan enthousiasme.’

“Ik heb geprobeerd een stukje exclusiviteit aan de win-

Jong Management

kel toe te voegen door de winkel uit te breiden met oog-

Ernest Linneweever is al meer dan tien jaar lid van Jong

mode van mooie merken zoals Fendi, Cartier, Dita en

Management, vooral omdat hij netwerken zo belangrijk

Sama,” vertelt Ernest die het bedrijf Linneweever negen

vindt. “Het opent deuren die anders gesloten blijven en

jaar geleden van zijn vader overnam. “De hoge kwaliteit

het verruimt je blik.” Met Jong Management heeft hij

en de service heb ik net als mijn vader geprobeerd te

veel bedrijfsbezoeken gedaan. “Eén van mijn eerste be-

behouden. Natuurlijk kun je in onze winkel ook terecht

zoeken was aan Priva. Jan Prins vertelde over een ver-

voor de mainstream brand zoals Mexx, Esprit en uiter-

warming voor in een kas met ongelofelijk veel passie.”

aard de bestseller Ray-Ban.”

En zo vond Ernest in deze vele bedrijfsbezoeken weer

Linneweever onderscheidt zich ook nog op een andere

het belangrijke aspect van enthousiasme. “Veel bedrijfs-

manier: “Ik werk veel samen met echte modemensen

bezoeken zijn zo verrassend, je hebt vaak geen idee wat

zoals Dick van der Niet. Dit geeft mij inzicht in de trends

er achter de schermen gebeurt. Wat ik ook niet snel zal

die gaan komen. Hierop kan ik mijn inkoop aanpassen.

vergeten is het congres dat georganiseerd werd door

Bij weinig winkels vind je een exclusief assortiment met

Kring Westland.”

modemerken zoals Valentino en Marni.”

Toekomst Inspiratie

Ernest vindt in de toekomst vooral gezondheid het be-

Voor inspiratie gaat Ernest naar beurzen in het buiten-

langrijkst. “Onlangs is geconstateerd dat mijn jongste

land. In Milaan en Parijs gaat hij op zoek naar de mooi-

dochtertje ziek is. Ze heeft kinderreuma. Nu besef ik dat

ste en nieuwste modellen. En dan niet alleen bij de

er eigenlijk maar een ding telt: gezondheid en welzijn

standhouders, vooral buiten het beursgebouw zoekt hij

voor je gezin. Ik hoop dat ik in de toekomst, als het weer

naar inspiratie. “Ik vind de Armani conceptstore in Mi-

beter gaat met mijn dochter, de balans tussen zakelijk

laan echt heel mooi. Naast kleding vind je hier een café,

en privé weer terugvind. Verder groeien in het bedrijf

boekenwinkel, bloemisterij en zelfs een kapsalon.” Ove-

hoeft van mij niet. Ik wil graag het persoonlijk contact

rigens haalt de opticien niet altijd zijn inspiratie zo ver

met mijn klanten en medewerkers behouden. En ik wil

van huis. Wat hem vooral inspireert is enthousiasme:

graag zo doorgaan: vasthouden aan het concept waar

“Bijvoorbeeld de groenteboer om de hoek. De manier

enthousiasme voor het ambacht centraal staat.”

waarmee zo’n man vol passie vertelt over een nieuw ras appels die hij heeft kunnen inkopen bij een boer uit de Betuwe, dat maakt mij blij.”

Enthousiasme Enthousiasme voor het ambacht is dan ook wat het team

De trends voor 2011 De pilotenbril blijft ook in 2011 een musthave! Vooral met zilver gespiegeld glas, of nog beter goud.

van 19 fte onder leiding van Ernest onderscheidt. “Ik zal nooit iemand af rekenen op een fout, maar wel op het gebrek aan enthousiasme.”

Zo gaat het bij Linneweever om het creëren van een be-

Ook de klassieke Jacky ‘O brillen, met een groot zwart montuur kunnen nog altijd, maar dan wel zonder logo’s. Want bling-bling is helemaal passé.

leving. Deze is bij iedere klant weer net even anders. Bij de opticien proberen ze precies in te spelen op de klant die ze voor zich hebben: “Klanten zijn heel verschillend.

De één heeft weken gespaard voor een nieuwe Ray-Ban, de ander koopt met gemak een Sama-bril van een paar duizend euro.”

grow 32

Retro komt weer helemaal terug zoals de grote kunststof brillen. Maar meer en meer zien we de ronde brillen met transparant, gekleurde glazen.

Hippiestijl la á John Lennon.

grow 33

Richard willems

“Deze ‘pragmatische’ dertigers staan fundamenteel anders in het leven dan de generaties waar zij zich tussen bevinden. Uiteenlopende visies vragen om een breed perspectief.”

grow 34

ONDERNEMEN interview

Bedrijfs overnames De uitdagingen van een Pragmatische Generatie Generatiemanagement; bevindingen en tips vanaf de zijlijn

Richard Willems (voorzitter JM Kring Noord- en Midden Limburg, 37 jaar) is zelfstandig ondernemer en adviseert MKB-bedrijven bij vraagstukken op het vlak van personeel & organisatie, zoals strategievorming, leiderschap en teamontwikkel­processen. Bovenal is hij sparringpartner van de DGA. Door de uittredende ‘babyboom’-generatie zijn deze DGA’s vaak leeftijdgenoten die het bedrijf enige jaren geleden hebben overgenomen. Richard deelt in dit artikel zijn kijk op generatiemanagement en bevindingen ‘vanaf de zijlijn’.

TEKST Richard Willems fotografie Sandra Huntjens

grow 35

GROW: Hoe ken jij de praktijk van de bedrijfsovernames?

gedrag. Onder leiding van de voormalige ‘babyboom’-

Richard: “Ik kom bij veel verschillende bedrijven. Naast

geven: deze was doorgaans meer directief van aard.”

directeur heerste er vaak een andere stijl van leiding-

het verrichten van interim management bij bedrijven klassieke MKB-bedrijven. Voorbeelden van opdracht­

GROW: Is zo’n stijl van leidinggeven nog wel van deze tijd?

gevers zijn een metaalbewerkingsbedrijf met vijftien

“Grappig is dat ik juist de laatste tijd vaak hoor dat

medewerkers, een machinebouwer met veertig mede-

medewerkers - van verschillende generaties - op een

werkers en een groeiend anodiseerbedrijf met 120

bepaalde manier terugverlangen naar die oude tijd: een

medewerkers. Bij deze klanten lever ik advies, soms in-

duidelijke taakverdeling, strakke aansturing en meer

tensief en soms op afroep. Het zijn alle drie bedrijven

discipline geeft structuur. Mijn visie is dat medewerkers

waar de zoon van de oprichter(s) momenteel aan het

uiteindelijk altijd op zoek zijn naar duidelijkheid, mits

roer staat.”

die op een respectvolle manier en met oog voor indivi-

vanaf zo’n 150 medewerkers, lever ik advieswerk bij

duele behoeften wordt gegeven.”

GROW: Hoe worden deze bedrijven geleid?

een rode draad te ontdekken in de thema’s waar de rela-

GROW: Geldt dat ook voor de jongere generaties werknemers, die juist bekendstaan om een grotere flexibiliteit en mobiliteit op de arbeidsmarkt?

tief jonge DGA’s van dit moment – veelal dertigers – te-

“Absoluut, de jongere generatie medewerkers wenst

gen aanlopen. Deze ‘pragmatische’ generatie (geboren

ook duidelijkheid. Maar die wens reikt verder dan dui-

tussen 1971 en 1985) staat fundamenteel anders in het

delijkheid over het functioneren in de huidige rol. Deze

leven dan de generaties waar zij zich tussen bevinden:

jongere generatie hecht ook aan loopbaanplanning, be-

generatie X (1956 – 1970) en generatie Y (1985 – 2000).

geleiding bij hun drang om te experimenteren en zijn op

Zij werden in de afgelopen crisisjaren bovendien extra

jonge leeftijd al veel gevoeliger voor het thema worklife-

op de proef gesteld, want voor 2008 had deze generatie

balance dan eerdere generaties.”

“De verschillen in de manier waarop deze bedrijven worden geleid zijn – mede ingegeven door het leiderschapstalent van de directeur – groot. Tegelijkertijd is er

sinds haar aantreden op de arbeidsmarkt nog niet veel tegenslagen gekend.”

GROW: In hoeverre zijn generatievraagstukken relevant binnen elk bedrijf?

GROW: Waar moeten jonge, aankomende DGA’s op letten?

“In de meeste organisaties zijn medewerkers uit

“De natuurlijke zelfverzekerdheid van de pragmatische

een gedifferentieerd HRM-beleid, hoe groot of klein de

generatie kent een aantal valkuilen. Ze zijn vaak onge-

organisatie ook is. De DGA van vandaag en ook andere

duldig, gericht op korte termijn resultaten en enigszins

leidinggevenden binnen het bedrijf doen er goed aan

individualistisch ingesteld. Zoals ik laatst treffend hoor-

rekenschap te geven van de basiskenmerken en

de: ‘het luisteren naar een autoriteit wordt door hen ge-

-behoeften van de generatie waartoe medewerkers

zien als een vergissing van vorige generaties’. Met de

behoren.”

verschillende generaties actief. Dat vraagt in feite om

instroom van jonge aanwas in het bedrijf wordt echter een stevig beroep gedaan op het luisterend oor van de DGA en eventueel andere leidinggevenden in het be-

GROW: Hoe ga je zelf als ondernemer om met generatievraagstukken?

drijf. Zo ontvangt de generatie Y (ook wel de ‘netwerk-

‘Ik heb er voor gekozen om mijn ondernemerschap

generatie’) graag feedback, is gevoelig voor wat anderen

‘body’ te geven door aansluiting te zoeken bij Kenneth

over hen denken en doorgaans gericht op samenwer-

Smit Consulting. Daarmee heb ik mijn eigen opleiding &

king.”

ontwikkeling geborgd, kan ik putten uit bewezen verbetermethodieken en kan ik vanuit ons collectief tevens

GROW: Wat betekent dat in de praktijk?

aanvullende expertise inschakelen. Ik behoor zelf

“De interne communicatie (zowel het aanleggen van

- in termen van leeftijd - tot de jongste telgen van deze

overlegstructuren als het trainen van gespreksvaardig-

franchiseorganisatie, dat betekent dat ik omringd ben

heden) en tijd vrijmaken voor 1-op-1 contact met mede-

door collega-professionals uit de babyboom- en X-gene-

werkers zijn thema’s waar aandacht naar uit dient te

ratie. Hoewel ik als dertiger natuurlijk zelf ook behoor-

gaan. Dit zijn lastige veranderingsprocessen want het

lijk eigenwijs ben, heb ik inmiddels ook geleerd mij te

gaat om een noodzakelijke wijziging van (leiderschaps)

laten inspireren door hun wijze woorden.”

grow 36

1 2 oktober 201 m t/ r e b m te Data: 30 sep euzen etheater Tern ld e h c S : e ti o Ockels a c Lo ager en Wubb J e d s e e K n a Sprekers: J l .jmcongres.n Website: www

Landelijk congres Jong Management zet Zeeuws Vlaanderen op de kaart!

Aan het enthousiasme van de Jong Managementleden Zeeuws Vlaanderen zal het niet liggen; zij zijn hard aan de slag om een groots Jong Management Congres neer te zetten op 30 september, 1 en 2 oktober in Terneuzen. ‘Het wordt een geweldig evenement met als thema Grenzeloos Ondernemen waarbij zaterdag 1 oktober de centrale congresdag is.

Het Scheldetheater in Terneuzen wordt die dag niet alleen gevuld met leden en oud-leden van Jong Management uit heel Nederland, maar ook vertegenwoordigers van Zakelijk Zeeuws Vlaanderen en Zeeland zijn van harte welkom! ‘aldus Lieneke de Wolf, voorzitter van de congrescommissie 2011.

Het thema voor 2011 is Grenzeloos Ondernemen, o.a. ingegeven door de vele internationaal georiënteerde bedrijven in de regio Zeeland. ‘Maar dit thema kan ruim geïnterpreteerd worden’ zegt Lieneke de Wolf.

‘Denk hierbij ook aan sociale en technologische innovaties, out-of-the-box denken en nieuwe media’.

Meer info: Lieneke de Wolf, voorzitter JM Congres Commissie 2011, 06-29 60 3960 of info@jmcongres.nl

2

Sprekers Inspirerende sprekers als Minister van Financiën Jan Kees de Jager en Wubbo Ockels, de bekende ruimtevaarder en wetenschapper, geven hun visie op het thema. Daarnaast gaat een panel van CEO’s van internationaal georiënteerde bedrijven de discussie met elkaar aan over het thema Grenzeloos Ondernemen aan de hand van diverse stellingen. Aan deze paneldiscussie nemen onder andere Maurits Tichelman (CEO Intel) en Coco Vroon (CEO Vroon International) deel. Gedurende de dag is er ook ruimte voor entertainment en uiteraard volop gelegenheid tot het onderhouden van relaties en leggen van nieuwe contacten. De congresdag op zaterdag wordt afgesloten met een aangeklede borrel. ’s Avonds vindt er, geheel volgens traditie, een besloten galafeest voor Jong

Vormgeving: www.dewildezeeuw.nl Grenzeloos Ondernemen

Management leden plaats. ‘Bedoeling is een super feest neer te zetten op zaterdagavond! En natuurlijk gaan we onze gasten op culinair gebied ook heel goed verzorgen’ aldus Lieneke de Wolf.

Bourgondisch borrelen Op vrijdag 30 september wordt het JM Congres geopend door Burgemeester Lonink van Terneuzen. De opening op vrijdagavond wordt gevolgd door een groots opgezette netwerkborrel met buffet en muziek. ‘We hopen dat veel JM-leden – zowel huidige als oud-leden- al op vrijdag naar Zeeuws Vlaanderen zullen afreizen. Daarnaast verwachten we hier ook veel genodigden uit het bedrijfsleven, zoals onze sponsoren en hun relaties. We hebben tenslotte een naam hoog te houden als het gaat om Bourgondisch borrelen en netwerken’ aldus Lieneke de Wolf.

Kaartverkoop Eind mei begint de kaartverkoop voor het congres, via de site www.jmcongres.nl. De congrescommissie maakt volop gebruik van social media en is onder meer te volgen op Twitter (@jmcongres). Daarnaast is de sponsorcommissie deze weken volop op pad om afspraken te maken met sponsoren. Meer informatie over sponsoring en het congres is te vinden op de website. ‘We krijgen vanuit de regio en uit den lande hele goede reacties op ons Congres en verwachten dan ook een druk bezocht Congres; dus snel kaarten regelen en zorg dat je er bij bent!’ zo besluit Lieneke de Wolf. grow 37

zeilen in turkije

grow 38

lifestyle

Vakantie met de ‘allerbelangrijkste’ mensen op aarde!

De geijkte all-inclusive resorts kent iedereen inmiddels wel.

Voor diegenen die op zoek zijn naar een familievakantie met meer authenticiteit en romantiek vroeg GROW onze reis­ lustige hoofdredacteur naar de leukste adressen voor jonge werkgevers met jonge kinderen.

TEKST Mariëlle van Buuren-Broos fotografie Mariëlle van Buuren-Broos

Z

onnig en bereikbaar Europa

strandbedden en heb je de mogelijkheid om een ont-

Lang vliegen met kleine kinderen gaat

spanningsmassage op het strand te boeken. Ook Praia da

vaak goed, maar wie liever niet het risico

Marinha en het strand bij Sagres zijn zeker de moeite

neemt om 10 uur lang met een brullende

waard. Spannende steile trappetjes leiden je naar een

baby in een vliegtuig door te brengen,

zandstrand omringd met prachtige rotspartijen.

zoekt het dichter bij huis. Zelf kozen wij de afgelopen jaren voor mediterrane bestemmingen. Twee à vier uur-

Onze11

tjes vliegen en toch verzekerd van heerlijk weer.

In het resort is een prima restaurant aanwezig, maar restaurant Onze11 in Carvoeiro is een verrassend goed

Portugal

alternatief. Een jong stel (hij Portugees, zij Duits) heeft hier in de zomer van 2010 een droomrestaurant geopend

Zon, zee, strand & luxe in Carvoeiro

waar alles klopt: inrichting, kaart, foto-expositie en

Voor diegenen die houden van zon, zee, strand en een

vriendelijke bediening. Bij een vakantie naar Carvoeiro

luxe appartement, is een weekje Monte Santo in Car-

mag een diner bij Onze11 zeker niet ontbreken.

voeiro in de Algarve een absolute aanrader. Dit vijfsterrenresort heeft suites en appartementen met meerdere slaapkamers. Aan alles is gedacht: zelfs een vaatwasser en wasmachine ontbreken niet. Altijd handig met kleine kinderen.

Mooie stranden Weg van het toeristische Albufeira liggen in de omgeving van Carvoeiro verschillende romantische baaien.

REISTIP Een vakantie naar Monte Santo boek je via OAD vanaf €575,- p.p., incl. vlucht en autohuur. Vluchten vanaf Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven. > www.montesantoalgarve.com > www.onze-restaurant.com.

De leukste is Praia de Canarios. Hier vind je lekkere

grow 39

Frankrijk

Glamperen bij Les Ormes In de rustieke Dordogne ontdekten we een paar jaar terug een ruim opgezet charletpark gerund door een Nederlands echtpaar. Meer avontuurlijke types kunnen

REISTIP Parc Hotel Germano is zowel rechtstreeks als via verschillende touroperators te boeken. Prijsindicatie voor 5 dagen: €320,00 p.p.

ervoor kiezen om te kamperen op de naastgelegen camping. Al is het huren van één van de woestijntenten niet echt te scharen onder kamperen. Het is het échte glamperen. Er is in de omgeving van Les Ormes veel te bele-

Turkije & Griekenland

ven voor kinderen, zoals het bezoeken van kastelen. In

Ahoy kapitein!

de omgeving zijn tevens leuke stadjes zoals Bergerac

Zin in de ultieme mix van avontuur en ontspanning? Ga

waar je prima kunt shoppen of lekker kunt lunchen ter-

dan eens zeilen langs de Turkse kust en Griekse eilan-

wijl de kinderen spelen op een lokaal pleintje.

den!

Dinersuggesties

Zeilen met kids

Het eten aan de lange tafels met andere gezinnen is een

Zeilen met kinderen is prima te doen. Diverse Neder-

echt must try. Elke avond wordt er een drie-gangen

landse operators organiseren in de zomermaanden flot-

diner met verse streekproducten bereid waarbij reke-

tieljes voor gezinnen waarbij dagafstanden over het al-

ning wordt gehouden met de kinderen. Ook het eten bij

gemeen iets korter worden gehouden. Zo is er ook voor

Bistrot 2 in het nabij geleden Monpazier is genieten.

jouw ‘belangrijkste mensen’ ter wereld volop tijd om te

> www.bistrot2.fr. >www.chaletslesormes.com > www.campinglesormes.com

zwemmen, te spelen met nieuwe vriendjes of te chillen aan de wal.

Dalaman

Italië

Vanaf Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven vlieg je rechtstreeks naar Dalaman. Op nog geen twintig minu-

Nazomer aan het Gardameer

ten van het vliegveld ligt het pittoreske haventje van Gö-

Gek op Italië? Parc Hotel Germano in het pittoreske

cek waar de vloot van Sunny Sailing ligt. Vanuit hier

plaatsje Bardolino is een echte aanrader voor liefheb-

kunt je van baai naar baai varen en ‘s avonds heerlijk

bers van design en de originele Italiaanse keuken. Dit

genieten van de eerlijke gastvrijheid en van de echte

recent geopende 4-sterren resort is ideaal voor een ge-

Turkse keuken. In dit zeilgebied is nog geen massatoe-

zin met meerdere kinderen. Probeer wel in het nasei-

risme. Er is veel natuur en de gevarieerde afstanden

zoen te gaan. In de zomervakantie kan het erg druk en

zorgen ervoor dat je optimaal kunt profiteren van het

duur zijn.

zeilen.

Mooie vormgeving en verrukkelijke pizza’s

Voor avonturiers

De strakke vormgeving van het resort is zeer aanspre-

Echte avonturiers kiezen voor een uitdagende flottielje

kend. Houten shutters, veel grijstinten en grote oude

van twee weken buiten de baai van Fethiye naar het oos-

olijfbomen. Daarnaast zijn de uitgebreide faciliteiten

ten van Turkije. Maar ook een eigen boot huren of een

van topklasse. Zo beschikt het resort over een buiten- en

boot met schipper behoort tot de mogelijkheden.

binnenzwembad, fitnessruimte, wellness, culinair restaurant en een prima take-away pizzeria.

Omgeving In de directe omgeving van het Parc Hotel Germano is een ruim aanbod van interessante stadjes. Bardolino heeft een lange boulevard en intieme kleine straatjes en in Garda is het mogelijk om een boot te huren en te picknicken aan de rand van het meer. Voor oudere kinderen zijn er diverse themaparken. Wel vroeg opstaan om de ergste drukte te vermijden.

grow 40

KORTING voor GROW-lezers Sunny Sailing heeft speciaal voor lezers van GROW een aantrekkelijk aanbod. Boek een zeilvakantie in de eerste 2 weken van juli (2 -16 juli), de laatste 2 weken van augustus (20 aug - 3 sept) of in de herfstvakantie en ontvang 10% korting op de boothuur.

Kijk op www.sunnysailing.nl voor meer informatie, beschikbaarheid en prijzen. Vermeld bij je reservering dat je een lezer ben van GROW.

lifestyle

PORTUGAL

Onze11 in Carvoeiro

FRANKRIJK

GARDAMEER

grow 41

Tussen alle goede doelen, is Orange Babies een verfrissende verschijning. Een relatief kleine en jonge charitatieve instelling die vooral haar fondsen werft door samen te werken met het bedrijfsleven en door het tot in de puntjes verzorgen van creatieve acties en events. Nieuwsgierig belde GROW met Baba Sylla, oprichter en directeur Stichting Orange Babies.

TEKST MariĂŤlle van Buuren-broos fotografie orange babies en adrian kuipers

ORAN BABIES Creatieve fondsenwerver met een vleugje glamour grow 42

interview MODE

GE grow 43

“We voelden een groeiende behoefte iets te betekenen voor de meer kwetsbaren in de samenleving.”

Hoe is Orange Babies ontstaan?

Baba: “In 1998 ging ik voor een paar weken naar mijn familie in Senegal. Tijdens dat bezoek klopte een zwangere vrouw aan bij mijn vader, Bafode Sylla. Bafode was een bekend man in de omgeving; eigenaar van een groot aantal huizen, altijd bereid iemand te helpen. De vrouw had aids. Ze vroeg of ze bij hem in huis mocht bevallen en later ook sterven. Nadat ik aan mijn vader had uitgelegd wat aids was, raadde ik hem aan om ‘nee’ te zeggen: mijn vader had namelijk al de zorg voor 47 mensen, bestaande uit 4 vrouwen, 21 van zijn nog thuiswonende kinderen, een groep geadopteerde kinderen daarnaast nog wat behoeftige familieleden en vrienden. Bovendien was hij al 91 jaar.

Terug in Nederland besefte ik dat ik een verkeerd advies had gegeven. Ik had een zieke, zwangere vrouw weggestuurd van een plek waar ze hulp had kunnen krijgen. Ik voelde mij zo schuldig, ik moest het goedmaken.

Op 25 januari 1999 richtte ik daarom stichting Orange Babies op samen met topvisagist John Kattenberg en met creative director Stef Bakker. Alle drie werkten we in de wereld van mode en vormgeving en voelden we een groeiende behoefte iets te betekenen voor de meer kwetsbaren in de samenleving. En dan vooral voor een groep van de allerkwetsbaarsten op het continent waar ik vandaan kom: met hiv besmette moeders en kinderen in Afrika. We bundelden onze krachten om geld in te zamelen voor projecten en om onze westerse omgeving meer bewust te maken van de mondiale aidsproblematiek. Daarbij zetten we ons wijdvertakte netwerk in van invloedrijke mensen uit de mode-, muziek-, kunst- en sportwereld.”

Er zijn heel wat BN-ers die jullie een warm hart toedragen en ambassadeur zijn voor Orange Babies. Hoe komen jullie aan ambassadeurs?

Baba: “Alle ambassadeurs zijn door Orange Babies benaderd om zich in te zetten voor onze stichting. Suzanne Klemann was de eerste. Zij was bij de oprichting benaderd door mede oprichter John Kattenberg, die vaak visagist was geweest voor Loïs Lane. De meeste ambassadeurs hadden tijdens het begin van hun ambassadeurschap kleine kinderen of een andere binding met Afrika. Ze promoten onze stichting onder meer door namens ons naar buiten te treden op events en in de media.”

grow 44

Wat zijn jullie belangrijkste inkomsten bronnen?

Baba: “Orange Babies zamelt geld in door onder andere creatieve evenementen te organiseren. Een belangrijke inkomstenbron is ons jaarlijkse gala. Hier verkopen we tafels en organiseren we een veiling en loterij. Daarnaast hebben we een aantal mooie partners met wie we een meerjarencontract hebben. Zij hebben zich verbonden aan projecten in Afrika.

Ook hebben we sponsors en die ons éénmalig of gedurende een jaar helpen. Zo hebben onlangs vier schaatsers voor ons de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee geschaatst onder de titel Weissensee4kids. Zij hebben sponsors geworven en daarmee het immense bedrag van €51.300,- opgehaald. Voor ons zijn dit soort initiatieven heel erg belangrijk.

Vaak zijn het mensen die hun hart verloren hebben aan de mensen in Afrika, na bijvoorbeeld een reis.

Daarnaast hebben we ook een aantal vaste donateurs die elke maand een bedrag overschrijven. In 2011 zijn veel activiteiten gericht op het uitbreiden van deze database. Voor ons zijn donateurs erg belangrijk, omdat zij continuïteit bieden in de inkomsten.”

Hoe ontstaan projecten zoals Lief!, Jéh Jewels, Nelson en andere initiatieven vanuit het bedrijfsleven?

Baba: “Vaak wordt er door een partij met ons contact opgenomen en hebben ze al besloten dat wij helemaal matchen met het merk. Soms zitten we in een pitch met andere goede doelen. Meestal worden we benaderd door merken die moeders/ zwangere vrouwen als doelgroep hebben. Ook hebben we hulp van veel ambassadeurs die een brede doelgroep aanspreken. In mei is de lancering voor de nieuwe commercial gelanceerd. Dit is er eentje die zeker opvalt.”

Wat maakt Orange Babies anders dan andere goede doelen?

Baba: “Wij zijn de charity met een vleugje glamour. Dit komt naar voren in onze manier van communiceren en organiseren.

Ons gala heeft bijvoorbeeld in 2007 ‘Beste gala van Nederland‘ gewonnen, omdat we het altijd net even anders als anders doen. Doordat onze oorsprong in de mode ligt, hebben we een andere achterban c.q. netwerk dan de meeste goede doelen, wat ons in staat stelt om een aantal keer per jaar via een aantal creatieve projecten geld te werven. Zo heeft House of Orange voor ons in 2009 de afsluiting van de Fashionweek Amsterdam georganiseerd. Een hele creatieve modeshow,

interview

BabA sylla oprichter orange babies

grow 45

fotograaf: Adrian Kuipers

die door veel bezoekers als de beste show van de week werd omschreven en heel veel goede recensies heeft gekregen.

Ook ligt onze kracht in het feit dat we een klein kantoor zijn. De meeste van onze sponsoren kennen de vaste medewerkers van het kantoor en kunnen hun geld volgen tot aan een project. We zijn daardoor heel transparant en dat is in deze tijd een vereiste.”

Welk project heeft diepe indruk achtergelaten?

Baba: “Tja… dat zijn er vele. Maar erg leuk vond ik het project ‘Tell me something about love, not about aids’. We hadden lesmateriaal gemaakt voor middelbare scholen en een maand lang ben ik het hele land doorgereden om in gesprek te gaan met jongeren op scholen. Ik was ontzettend onder de indruk van wat mijn verhaal losmaakte bij ze en samen hebben we besloten een verhalenboek te maken. De beste verhalen en gedichten zijn gebundeld.”

Wat doet Orange Babies over ca. 5 jaar ofwel waar staan jullie in de toekomst?

Baba: “We zitten nu in drie landen in Zuid-Afrika. Door de slechte infrastructuur kunnen we moeizaam uitbreiden. Toch hoop ik over 5 à 10 jaar in minimaal 10 landen in Zuid-Afrika hulp te kunnen bieden.”

Wat is je allergrootste droom?

Baba: “In Nederland hebben we het over het algemeen erg goed. Mijn allergrootste droom is dat iedereen die een baan heeft, maandelijks 1 uur loon doneert aan een goed doel. Welk doel bepaald iedereen voor zich. Je moet je immers wel verbonden voelen met het doel. We hebben ooit een oproep gedaan onder de medewerkers van Nelson. Zij konden een halve vakantiedag doneren aan onze stichting. Niets was verplicht en toch deed 100% van de medewerkers mee. Stel je voor dat dit idee geadopteerd wordt… dat zou geweldig zijn!”

Schitterend initiatief Orange Babies en Jéh Jewels Ondernemer en ontwerper Elselien van Buuren van Jéh Jewels benaderde vorig jaar Orange Babies. Ze had net een dochtertje gekregen en voelde dat ze meer wilde doen voor de moeders en baby’s die zich in een veel minder bevoorrechte positie bevonden. Ze bood Orange Babies aan een sieraad te ontwerpen ter ere van het moederschap.

grow 46

Van ieder verkocht exemplaar doneert ze € 5,- aan Orange Babies. Met het geld wordt een kindertehuis en hospice in Roodeport gesteund. De armband is inmiddels te koop bij de betere juweliers, goudsmeden en in haar webshop: www.jehjewels.nl. Ook op www.orangebabies.nl zijn producten te vinden waarvan de opbrengst ten goede komt van de stichting.

A precious gift for life ...for you, your baby and mothers in Africa!

Orange Babies

Een bijzonder geschenk...

Speciaal voor moeders en hun hartendiefjes ontworpen.

Orange Babies by Jéh Jewels, voor € 37,50.

Van ieder verkocht exemplaar gaat €5 naar Orange Babies.

JehJewels.nl

OrangeBabies.byJeh.nl grow 47

match mix and

Leven en werk

grow 48

interview

De combinatie van verantwoordelijkheden binnen het gezin en als ondernemer of manager in het bedrijf kan voor een intensieve combinatie zorgen. Als een koorddanser in een circustent vol toe­schouwers met hoge verwachtingen is het zaak om in evenwicht te blijven. GROW vraagt drie leden van Jong Management naar hun ‘balancing act’.

TEKST Kim Boersma

Chantal Hees, 30 jaar, wonend in Echt, Limburg.

Eigenaar van Hees Lights & Living. Verlichtings­ speciaal zaak, adviseert particulieren en bedrijven op het gebied van verlichting.

Marco Hamelink, 39 jaar.

Getrouwd met Rianne en vader van 4 kinderen.

Directeur van Sigma Personeelsdiensten BV.

Ga je op vakantie, zoja, hoe vaak, hoe lang, met wie en waar naar toe?

Ik ga altijd met vrienden op vakantie, minimaal 1 keer per jaar een week skiën in Oostenrijk of Italië en in de zomer probeer ik een stedentrip te maken.

Ja, 2x per jaar met ons gezin. In de zomer naar een zonbestemming (Frankrijk, Italië of Spanje).

Zou het voor jou ook mogelijk zijn een keer voor een langere duur op vakantie te gaan?

Dat zou wel mogelijk zijn, echter ik wil zelf niet zo lang weg, een week, maximaal 10 dagen is lang genoeg.

Wie vervangt jou op je werk? Wat doe je met belangrijke opdracht­ gevers?

De dagelijkse gang van zaken gaat gewoon door, de winkel draait ook zonder dat ik er ben prima. Afspraken voor lichtplannen en bij klanten thuis of op locatie plan ik om die week heen, dat is vrij makkelijk omdat een week nog wel overzichtelijk is.

Ja, is nu wel mogelijk. Voordat Sigma bestond (2008) had ik een kleinere onderneming. In de toenmalige samenstelling ging ik niet langer dan 2 weken op vakantie.

We hebben drie kantoren met elk eigen vestigings­ leiders. We stemmen de vakantie zo goed en zo kwaad als het kan op elkaar af.

Gerhard Sjobbema, 38 jaar, vanaf 1 maart jl. werkzaam in Groningen als advocaat en fiscaal jurist bij Heresingel 26 Advocatuur. Staat ondernemers in het MKB bij, zowel adviserend als in procedures.

Iedere zomer ga ik samen met mijn vrouw Ingeborg en mijn kinderen, twee weken op vakantie. De afgelopen jaren was het Texel. Dit jaar kamperen op een kasteelcamping in Frankrijk.

Ingeborg en ik gaan jaarlijks 1 keer samen op stedentrip.

Advocaat ben je zeven dagen per week en 24 uur per dag.

Op dit moment zit een lange vakantie er niet in.

Ik werk op een advocatenkantoor met twee collega-­ advocaten. Tijdens vakanties fungeren wij voor elkaar als achterwacht. Ik ben gezegend met twee ervaren collega’s op wie ik volledig kan vertrouwen.

grow 49

grow 50

Chantal Hees, 30 jaar, wonend in Echt, Limburg.

Eigenaar van Hees Lights & Living. Verlichtings­ speciaal zaak, adviseert particulieren en bedrijven op het gebied van verlichting.

Valt dit ook altijd goed te combineren met wat je privé graag zou willen of wat je gezin zou willen?

Staat je mobiel aan op vakantie?

Denk je dat de manier waarop je bereikbaar bent van invloed is op je “rust” tijdens de vakantie?

Mis je je werk als je op vakantie bent?

Wanneer zou je je vakantie afbreken en kom je direct terug naar je bedrijf?

Als je terugkomt van je vakantie ben je dan uitgeruster dan voor het vertrek?

Marco Hamelink, 39 jaar.

Getrouwd met Rianne en vader van 4 kinderen.

Directeur van Sigma Personeelsdiensten BV.

Gerhard Sjobbema, 38 jaar, vanaf 1 maart jl. werkzaam in Groningen als advocaat en fiscaal jurist bij Heresingel 26 Advocatuur. Staat ondernemers in het MKB bij, zowel adviserend als in procedures.

Ik hoef met niemand rekeJa, in de zomermaanden Eén van de grootste uitdaginning te houden dus kan vrij is het bij ons rustiger. De gen is om een goed evenflexibel mijn vakantie plankinderen hebben (uiteraard) wicht te vinden tussen werk nen. in die periode vakantie, dus en privé. Het weekend dat komt goed uit. is strikt voor mijn gezin, behoudens uitzonderingen.

Ja, die staat altijd aan en ze Tot vorig jaar was ik altijd Mijn Blackberry staat aan kunnen mij altijd bellen. Ik telefonisch bereikbaar en las op vakantie. Ik wil altijd mijn weet dat ze dat toch alleen ik email. Dit jaar probeer ik lopende zaken onder controle maar doen als ze het zelf niet daar vanaf te zien. houden. Zonder dat gevoel opgelost krijgen. te hebben, ga ik niet rustig op vakantie.

Nee, ik vind het juist wel een Ongetwijfeld. Waarschijnlijk Ja, als ik het gevoel heb dat prettig idee dat als er echt ga ik dat dit jaar ervaren. ik mijn lopende zaken niet wat is, ze mij kunnen bereionder controle heb, heb ik ken, dat geeft juist rust. geen rustig gevoel en kan ik niet genieten van een vakantie.

Ja absoluut, de eerste dag In het begin heb ik wel last Missen is een groot woord. Ik denk ik lekker rust, even van de bekende ontwenwil dat mijn zaken goed lopen helemaal niets maar na een ningsverschijnselen. Daarna en dat vereist aandacht. Het week ben ik weer blij dat ik kan ik het wel loslaten. Ik heb liefst zou ik mijn dossiers de week erna weer aan de overigens ook geen moeite sluiten en zes weken op reis slag mag. om na de vakantie weer gaan. Maar helaas, zo werkt lekker aan de bak te gaan. het niet. Bovendien, er moet iets te wensen overblijven.

Als iemand ziek wordt en Bijvoorbeeld bij sterfgeval of In geval van zeer spoedeidaardoor de dagelijkse gang een extreme calamiteit die sende persoonlijke omstanvan zaken in het gedrang van enorme invloed kan zijn digheden. Eigenlijk zijn geen komt. op continuïteit van het bedrijf. goede voorbeelden te geven.

Ja, als het kantoorpand in de fik staat.

Ja altijd, boordevol goede Ja, duidelijk. De ervaring is Ja zeker. Vakantie werkt ideeën en vol energie. wel dat het lichamelijke effect ontspannend. “Vroeger” was snel uitgewerkt is. het bestaan minder hectisch en was de behoefte aan vakantie minder aanwezig.

grow 51

keuze en uitdaging voor jonge ondernemende managers

Stilstaan

groeien of

Ook aan recessie komt een einde. Dus de hoogste tijd om je koers uit te zetten en vervolgens scherp aan de wind te zeilen.

TEKST Mirjam van Praag EN Merdan YaÄ&#x;mur

grow 52

ondernemen

E

en begrijpelijke eerste reactie van onder-

krijgen we meer ambitieuze ondernemers, met kennis

nemers is in zwaar weer even pas op de

van zaken.

plaats te maken, maar al gauw constateer je dat stilstand achteruitgang betekent en

War for talent

de kans toeneemt dat anderen je voorbij

Ambitieuze ondernemers die willen groeien en innove-

streven. De les is: de enige logische route kiezen –

ren hebben ook goede werknemers nodig. Maar doordat

bergopwaarts richting duurzame en winstgevende

jonge mensen met opleiding, kennisvaardigheden en

groei. Maar hoe doe je dat dan? Het draait vaak om

ambitie ook vaak naar die grote bedrijven worden gezo-

ambitie.

gen, lukt het groeien wat minder. Een groot bedrijf biedt meer zekerheid en is bekend, dus een veilige waarde-

Nederlandse bedrijven scoren matig op ambitie en groei

vermeerdering van het curriculum. Zeker nu de ar-

Feit is dat er in Nederland weliswaar steeds meer snel-

dreven ten strijde moeten trekken in de ‘war for talent’

groeiende bedrijven zijn, maar dat we nog steeds ach-

tegen het gevestigde grootbedrijf. Maar ook tegen de

terblijven in een vergelijking met andere landen. Snel

gevestigde opinie van werkgevers dat ervaring bij een

groeiende succesvolle bedrijven (50-1000) groeien in

groot en bekend bedrijf meer waarde heeft dan ervaring

een driejaarlijks gemiddelde met 20 procent per jaar.

bij een jong bedrijf dat vaak meer ondernemend en in-

Deze bedrijven zijn gemiddeld ook innovatiever en pro-

novatief is.

beidsmarkt straks krap wordt zullen ondernemers be-

ductiever en zijn een rolmodel voor andere ondernemers. Nederland behoort internationaal gezien tot de middelmaat met (slechts) 11 procent snelle groeiers.

Wat zijn de oorzaken hiervan? De meeste lijken cultureel bepaald te zijn, hangen samen met ambitieniveaus en ze zijn dus moeilijk te veranderen.

Wat kiezen jonge mensen met topkwaliteiten en dito ambities?

‘Nederlandse bedrijven scoren matig op ambitie en groei.’

In Nederland is ondernemerschap minder bekend en bemind bij deze groep dan in andere landen. De Neder-

De ambitie in de huidige groep ondernemers kan ook

landse top-student met ambitie droomt nog vaak van

omhoog, gemiddeld genomen. Veel ondernemers prefe-

een carrière bij een groot bedrijf. Met veel (uitgestip-

reren vaak de onafhankelijkheid – eigen baas zijn – bo-

pelde) stappen naar de top. Ondernemerschap staat

ven het vergroten van omzet en ondernemersinkomen;

minder hoog op de agenda. Dat is jammer, want juist

dus een lagere groeiambitie in vergelijking met andere

hoger opgeleide ondernemers zijn gemiddeld genomen

landen. En minder innovatieve capaciteit. De lage groei-

succesvoller door hun kennis van markt, marktkansen

ambitie bij huidige ondernemers kunnen we samen

en innovatiemogelijkheden. Ook hun verbinding met

aanpakken. De Adviesraad Wetenschap- en Technolo-

universiteiten zou de kans kunnen vergroten dat ze de

giebeleid (AWT) doet nu onderzoek naar de oorzaken

weg terugvinden naar onderzoekers en laboratoria om

ervan en wat we eraan kunnen doen.

gezamenlijk onderzoek om te zetten in bruikbare innovaties. Overigens lijkt er wel een kentering te zijn inge-

Een ding is in elk geval duidelijk. Uit het deze week ver-

zet. Mede als gevolg van de Centers for Entrepreneur-

schenen rapport van het Business Angels Network Ne-

ship

wordt

derland blijkt dat Nederlandse ondernemers nog steeds

ondernemerschap bekender en beminder gemaakt bij

moeite hebben met het toelaten van investeerders in

studenten. Door praktijkgeoriënteerde programma’s

hun bedrijf. Het is moeilijk om de zeggenschap deels uit

met ondernemers voor de klas als rolmodel en coach. Zo

handen te geven aan externe partijen.

op

universiteiten

en

hogescholen

grow 53

Adverteren “Voor vernieuwing en groei is het vaak juist goed als er een investeerder betrokken is die meestuurt.”

januari 2011 prijs 8,95

Maar met alleen eigen kapitaal en een lening van de bank lukt snelle groei vaak niet. Verstrekkers van leningen zullen een bedrijf aanzetten tot behoudend gedrag en niet tot snelle groei. Voor vernieuwing en groei is het vaak juist goed als er een investeerder betrokken is die mees-

tuurt op ambitieuze met risicodragend Grow is de groei eerste glossykapitaal. in nederland Welke kritische factoren voor het voor jonge succes ondernemers tot ca. 40 jaar. groeiproces?

Trek goed personeel aan; selecteer zelf de hoofdrolspeLifestyle meets business.

Met als lers op key-competenties, mindset en expertise. Neem aan en behoud de juiste Realiseer en bewaak en rode draad hetmensen. thema ‘zakelijke een sterke marktpositie met sterke marketing-sales mensen. Durf te investeren.

Allianties en overnames persoonlijke groei’.

interview FamiliebedrijF bavaria

ke leu dige n ha pps

fashiontips voor zakelijke meetings

a

interview

maartje v.d. hoeven Oprichtster Models at Work

Flirten op het werk ‘kan dat wel?’

mirjam van praag

Cover eerste editie Grow

kunnen marktvergroting en omzetgroei versnellen.

Creëer corporate swing; zet de toon en toon aan dat ondernemen plezier als en magazine actie in zich Gebruik bePrimair ontwikkeld voorheeft. de leden van Jong

Advertentie mogelijkheden:

schikbare ondernemerskennis en -ervaring als sparring Management, de landelijke werkgeversvereniging die

1x A4

partner bij (en vinden) van oplossingen voor gelieerd is het aanzoeken VNO-NCW. Maar ook voor alle jonge

Opname shoppingpagina

allerlei bedrijfsvraagstukken, bijvoorbeeld bij Syntens ondernemers die nog geen lid zijn.

Aditorial

voor innovatiegerelateerde vraagstukken en/of Onder-

Advertentie verkoop:

nemersklankbord voor alledirecteuren aspecten van bedrijfsvoeDoelgroep: ondernemers, ende managers tot

Voor meer informatie en reserveringen kunt u terecht

ring vanaf de start tot en met de beëindiging. circa 40 jaar.

Leidinggevend aan meerdere medewer-

bij Abe Brandsma, brandsma@jongmanagement.nl

kers en beleidsbepalend. De glossy heeft een uitlekMirjamnaar van Praag is hoogleraar en orfunctie up coming talent en ondernemerschap middle management.

Aanleverspecificaties:

ganisatie aan de Universiteit van Amsterdam, Merdan

Advertentie aanleveren als hoge resolutie CPDF bij

Yağmur secretaris VNO-NCW Doel vanishet blad: in ondernemerschap een aantrekkelijk van en hoogstaand

Mangoa Ontwerp, info@mangoa-ontwerp.nl

merdan yAGmur

MKB Nederland. format, interessante informatie bieden aan jonge ondernemers over lifestyle in relatie tot ondernemen. Dit heeft

Formaat advertentie 210 x 297mm. Bestand aanleveren

betrekking op zowel zakelijke als persoonlijke groei.

met 5 mm afloop, zonder kaderrand en snijtekens. Be-

Vandaar ook de naam Grow.

standen boven 5MB kunnen worden verzonden via www.wetransfer.com (gratis verzenden van grote be-

Redactieformule: hoogstaand design en fotografie,

standen).

boeiende artikelen, trendzettend, nuttige lifestyle tips,

Advertenties dienen te passen bij de redactieformulie Bronnen en relevante links

zakelijk maar niet te zwaar. Tussen Elsevier en lifestyle

van een Grow.

Indien indit niet het kan de redactie glossies Jankansen en Linda) in. Zowel voor mannen als AWT-(zoals kapitale Nulmeting onderzoek opdracht vangeval BAN is Nederland

vrouwen aantrekkelijk en waardevol om te lezen. > www.awt.nl

van Grow besluiten om in overleg met de adverteerder > www.bannederland.nl de advertentie om te zetten naar een redactioneel stuk

of om nieuw ontwerp maken van de advertentie.

Verschijningsfrequentie: 2x per jaarGroei (winter EIM – Potenties voor Economische en zomer) Ministerie vaneen Economische Zaken,teLandbouw en Innovatie Aantal pagina’s: minimaal 52 pag. A4 > www.ondernemerschap.nl

Aan dit laatste zijn meerkosten verbonden. Deze zijn > www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ondernemen/snelle-groei

Oplage: 3000 ex, te verwachten lezersbereik factor 3.

afhankelijk van de wensen van de adverteerder en

Totaal ca. 10.000 lezers.

worden vooraf gecommuniceerd.

grow 54

Jong Management verdient...

Jong Top Talent!

Student Select is specialist in het selecteren van talentvolle studenten en starters op Hbo en Wo niveau.

â‚Ź

15

020 7123650 info@studentselect.nl www.studentselect.nl

R

V

VA N A F

DEZ ZOM E ER

HTEN AC

ANTIEKR K A

U ,- P E R U

Think clear.

Mercedes-Benz streeft ernaar de emissie van voertuigen tot een minimum te beperken. Dat doel is via verschillende routes te bereiken. Daarom denkt Mercedes-Benz continu na over innovatieve personen- en bedrijfswagens met aardgas-,

Gem. verbruik: 3,3 - 16,5 l/100 km, 6,1 - 30,3 km/l. CO2-uitstoot: 86 - 392 g/km.

Gem. verbruik smart electric drive: 0,0 l/100 km, -,- km/l. CO2-uitstoot: 0 g/km.

waterstof-, elektrische- ĂŠn hybride-aandrijving. En ontwikkelt die. Want het is geen luchtfietserij, maar realiteit. Dat bewijzen onder meer de smart fortwo electric drive, de B-Klasse NGT, de Vito E-CELL en de Econic CNG/LNG. Nu leverbaar.