NAJAAR 2013 PRIJS 8,95
Grenzeloze groei door pioniersschap INTERVIEW
MARIJKE VAN KAN Aankomend voorzitter
ief s u l Inc res足 cong ial spec
VISIES OP EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT
Dig i
woen s dag
STANDS
Day
25 me i 2011
EVENTS
.n ddag r vou .mee www
SOCIAL MEDIA
Day
COMMUNICATIE MERK DESIGN TEKST
WEBSITES
Ad vi e H
MARIELLE VAN BUUREN
Dig i
Day e s ove b jij al s r o des me nd vrij ign in rkontw ernem sam blijven jouw ikkel er ee en d ke org ing o n br a het a f n ant nism nisatie het to nden d wo ake ? I k epa e vr ord n. vin Wie kom g ssen v aag den we ra et k ag e an ! unn ens en we
Dig i
PR ADVIES
l
1 i 201 5 mf,eMaa ssluis 2 : k o sh oo Kom De Koning
NAAMGEVING
BENTE’S BLOG PACKAGING
REDACTIE
WWW.MARIELLEVANBUUREN.NL Regisseur communicatie- en designprojecten
BLOGGEN
voorwoord
Foto cover: Marijke Van kan door Simone Philipsen www.simonephilipsen.com
Colofon Hoofdredacteur Mariëlle van Buuren-Broos Art director Angela van der Knaap Mangoa ontwerp
P
ionieren Onlangs keek ik naar Zomergasten met Daan Roosegaarde (1979). Een Nederlandse pionier, kunstenaar, ontwerper en bovendien een geslaagd internationaal ondernemer. De Volkskrant omschrijft hem de dag na de uitzending als ‘Het
jongetje dat nooit is opgehouden met spelen. Iemand met een onbe-
Redactie Kim Boersma Abe Brandsma Mariëlle van Buuren-Broos Eindredactie Mariëlle van Buuren-Broos Ontwerp Mangoa Ontwerp www.mangoa-ontwerp.nl Redactie adres Bezuidenhoutseweg 12 2594 AV Den Haag info@jongmanagement.nl www.jongmanagement.nl
vangen blik en een tomeloos optimisme alsof hij nog niet is aangeraakt door de volwassenheid die bij elk onhaalbaar lijkend plan in zijn oor fluistert: dat gaat nooit lukken’. Ik vond dit een prachtige omschrijving die vooral van toepassing lijkt op ondernemers die buiten de gebaande paden durven te treden en succes ondervinden zonder gebruik te kunnen maken van de ervaring van anderen. Ofwel de echte pioniers! Voor deze GROW hebben we een aantal JM-leden geinterviewd die zichzelf met recht pioniers mogen noemen. Waaronder onze kersverse nieuwe voorzitter Marijke Van kan! De wens voor dit nummer was vooral om onze leden een podium te geven. Dankzij de medewerking van de leden en in het bijzonder dankzij de inzet van Abe Brandsma en Kim Boersma is dit mijns inziens heel goed gelukt! Ik weet dan ook zeker dat hun verhalen jullie inspireert en extra gespreksof zal bieden tijdens de volgende JM-bijeenkomsten!
Advertenties Abe Brandsma brandsma@jongmanagement.nl Druk Drukkerij van der Wekken
Mariëlle van Buuren-Broos m@merkendesignmanagement.nl
Hoofdredacteur GROW
GROW is een uitgave van Jong Management. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Jong Management en de redactie is niet wettelijk aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Meer informatie over Jong Management, de vereniging voor jonge werkgevers? Neem contact op met het landelijk secretariaat op 070-3490475 of mail naar info@jongmanagement.nl
grow 3
Adverteren zomer 2012 prijs 8,95
nt
ndte
Stra
er zom est t
Succesvol ondernemen 3
Don’t follow the leader
Grow is de eerste glossy in Nederland voor jonge ondernemers tot ca. 40 jaar. Lifestyle meets business. Met als rode draad het thema ‘zakelijke en persoonlijke groei’.
iNtervieW
vanmoof fietsen
Rules don’t Rule
Broers met een missie
NieUW COMPAÑIA MArIA
Succesvolle ondernemers zijn als pubers. Ze weten hoe het hoort, maar doen het toch anders. Ze hebben meer met autonomie dan met autoriteit. Meer met initiëren dan met imiteren. Breken met conventies leidt tot succes. En daar dragen we graag aan bij. Door ruimte te scheppen voor de creativiteit van onze klanten. Door onze multidisciplinaire manier van werken. Door te kijken naar het totaal. Door te analyseren, te controleren en te inspireren. Neem voor een kennismaking contact op met Eelco van Ooijen, eelco.vanooijen@mazars.nl.
0475.00.844 Adv 210x297_BS.indd 1
tOekOMstvIsIe
arbeidsmarkt 1/26/12 3:40 PM
Cover Grow, zomer 2012
Primair ontwikkeld als magazine voor de leden van Jong
Advertentie mogelijkheden:
Management, de landelijke werkgeversvereniging die
1x A4
gelieerd is aan VNO-NCW. Maar ook voor alle jonge
Opname shoppingpagina
ondernemers die nog geen lid zijn.
Aditorial Advertentie verkoop:
Doelgroep: ondernemers, directeuren en managers tot
Voor meer informatie en reserveringen kunt u terecht
circa 40 jaar. Leidinggevend aan meerdere medewer-
bij Abe Brandsma, brandsma@jongmanagement.nl
kers en beleidsbepalend. De glossy heeft een uitlek functie naar up coming talent en middle management.
Aanleverspecificaties: Advertentie aanleveren als hoge resolutie CPDF bij
Doel van het blad: in een aantrekkelijk en hoogstaand
Mangoa Ontwerp, info@mangoa-ontwerp.nl
format, interessante informatie bieden aan jonge ondernemers over lifestyle in relatie tot ondernemen. Dit heeft
Formaat advertentie 210 x 297mm. Bestand aanleveren
betrekking op zowel zakelijke als persoonlijke groei.
met 5 mm afloop, zonder kaderrand en snijtekens. Be-
Vandaar ook de naam Grow.
standen boven 5MB kunnen worden verzonden via www.wetransfer.com (gratis verzenden van grote be-
Redactieformule: hoogstaand design en fotografie,
standen).
boeiende artikelen, trendzettend, nuttige lifestyle tips, zakelijk maar niet te zwaar. Tussen Elsevier en lifestyle
Advertenties dienen te passen bij de redactieformulie
glossies (zoals Jan en Linda) in. Zowel voor mannen als
van Grow. Indien dit niet het geval is kan de redactie
vrouwen aantrekkelijk en waardevol om te lezen.
van Grow besluiten om in overleg met de adverteerder de advertentie om te zetten naar een redactioneel stuk
Verschijningsfrequentie: 2x per jaar (winter en zomer)
of om een nieuw ontwerp te maken van de advertentie.
Aantal pagina’s: minimaal 52 pag. A4
Aan dit laatste zijn meerkosten verbonden. Deze zijn
Oplage: 3000 ex, te verwachten lezersbereik factor 3.
afhankelijk van de wensen van de adverteerder en
Totaal ca. 10.000 lezers.
worden vooraf gecommuniceerd.
achter de schermen
Vreselijk nieuwsgierig Hoofdredacteur van GROW en JM-lid Mariëlle van Buuren-Broos Ik kan mezelf geen echte pionier noemen. Ook bezit ik geen bijzondere talenten. Wel ben ik vreselijk nieuwsgierig en dit resulteert in eindeloze zoektochten naar nieuwe impulsen en belevingen. Vaak ‘ontdek’ ik eerst iets online. Vervolgens ga ik het in het ‘echt’ bekijken. Zo vond ik tijdens de voorbereidingen van onze recente rondreis door Amerika op de blog van Pauline Edge (Petit Passport) een te gek restaurant in Nashville (Barista Parlor) en het ultra hippe Freehand hostel in Miami (met idem vintage cocktailbar genaamd ‘The Broken Shaker’). Daar moésten we dus langs. Op deze locaties doe ik vervolgens ontzettend veel inspiratie op voor mijn dagelijks werk. Slimme oplossingen voor interieurs, gave typografie voor signing, prachtige fotografie voor opvallende content, enzovoorts. Zo komt een tamelijk slechte eigenschap toch weer mooi van pas!
evaluatie Abe Brandsma, Algemeen Secretaris Het maken van een blad als GROW heeft veel raakvlakken met het pionierschap. In de zomer van 2010 kwam de redactie voor de eerste keer bijeen om na te denken over een mooi nieuw verenigingsmagazine. Drie jaar later is deze redactie, in wisselende samenstellingen, er in geslaagd om vijf zeer verschillende magazines te produceren rondom het thema persoonlijke en zakelijke groei. Aangezien de productie van GROW een aanzienlijke investering van schaarse verenigingsmiddelen vergt, heeft Jong Management begin 2013 aan alle leden van Jong Management gevraagd wat zij van GROW vinden en waar zij in de toekomst over willen lezen. Uit de resultaten blijkt dat de GROW met hetzelfde plezier wordt ontvangen als gemaakt, maar dat leden vooral interesse hebben in het ondernemersverhaal van verenigingsgenoten – vooral als dit uitzonderlijke verhalen betreft. Deze opdracht heeft de redactie met beide handen aangegrepen: voor jullie ligt een editie waarin een aantal toonaangevende ondernemers vertellen over succesvol ondernemen als pionier.
VERNIEUWING Kim Boersma, Redactie GROW, directeur/eigenaar Student Select
Vernieuwing brengen, iets zien wat anderen (nog) niet zien en daar met volle overtuiging mee aan de slag gaan. Pionieren vraagt om lef en soms ook eigenwijsheid. In dit thema sprak ik met de ondernemer achter WeShareTalent, een platform om kennis te delen. Ik sprak met hem over pionieren, zijn dromen op ondernemersgebied, de tegenslagen en zijn uitdagingen. Het anders denken, is wat mij inspireert bij de pioniers die wij voor deze GROW spraken.
‘ Het anders denken, is wat mij inspireert bij de pioniers die wij voor deze GROW spraken’ grow 5
grow 6
inhoud
Zakelijke glossy voor werkgevers
26 NAJAAR 2013
Interviews 8 Marijke Van kan 22 Laurens de Groot 26 Christel Werkman
52
36 Gerard Kool 42 Rosalie Greven 48 Michel Verspui 54 Sjoerd Endel 58 Niels van Buuren 61 Julius Kousbroek Bijlage 30 Congres Special
34 al
ona
ati tern
en
ier n o i P
In
24
grow 7
INNOVATIE groei
&
Aankomend voorzitter Jong Management: Marijke Van kan Tijdens de Algemene Leden Vergadering van Jong Management op 5-10-2013 wordt Marijke Van kan ge誰nstalleerd tot voorzitter voor de periode van twee jaar. Hoog tijd voor de redactie van GROW om nader kennis te maken met Marijke en te spreken over haar professionele achtergrond als merken- en modellen足 gemachtigde, haar ervaringen als ondernemer en tot slot haar visie op de groei die Jong Management tijdens haar periode als voorzitter kan doormaken. TEKST Abe Brandsma fotografie simone philipsen, www.simonephilipsen.com
grow 8
interview
Marijke grow 9 Van kan
‘ Het is niet voor niets dat bedrijven met een goede portefeuille aan vastgelegd intellectueel eigendom eenvoudiger financiering kunnen verkrijgen maar ook op het moment van overname veel meer waard zijn’
Merken- en modellengemachtigde
diensten naar de mogelijkheden van bescherming. Dan
Van kan (1976) spreekt minstens zo geanimeerd over de
gaat het om de vraag op welke onderdelen bescherming
kwestie of de welbekende rode schoenzolen van Chris-
kan worden verkregen en op wat voor manieren je dat
tian Louboutin voldoende onderscheidend zijn om via
het meest effectief kan doen. Ook kan de vraag naar vo-
het merkenrecht beschermd te worden, als over de mate
ren komen of je het beste juist wel, of juist geen rechten
waarin een uniek format van een televisieprogramma
kunt aanvragen en als je dat doet, voor welke landen dat
binnen het auteursrecht kan worden beschermd. Als
geldt. Wij kijken ook vooraf of je niet onbedoeld inbreuk
merken- en modellengemachtigde heeft Van kan zich in
maakt op bestaande rechten, wat tot hele vervelende
een specifiek deel van het recht bekwaamd, en kan zo
situaties kan leiden.”
ondernemingen die een nieuw product of merk ontwik-
kandidaat-notarissen (bron: KNB), en ruim 17.000 advo-
GROW: Vooropgesteld dat dit een zeer specifiek deel van het recht is, hoe ben jij er bij gekomen om van het merk- en modellenrecht jouw vak te maken?
caten (bron: NOvA) telt, bedienen de enkele honderden
Marijke: “Tijdens mijn studie is dit gegroeid, ik heb de
octrooi- en merken- en modellengemachtigden een dui-
studie bedrijfscommunicatie afgerond aan de Radboud
delijke nichemarkt. Toch hebben alle bedrijven te ma-
Universiteit Nijmegen en kwam er toen geleidelijk ach-
ken met intellectueel eigendom, volgens Van kan.
ter dat dit een interessant vakgebied vormt waar je ver-
Marijke: “Bewust of onbewust hebben alle bedrijven te
schillende kanten mee op kunt gaan. Toch zag ik in geen
maken met dit deel van het recht. Voor veel onderne-
van de richtingen die op dat moment mogelijk waren
mers is dit onbekend, maar elk bedrijf heeft in ieder
een aantrekkelijk perspectief voor mijn hele toekomsti-
geval een bedrijfsnaam die kan worden beschermd.
ge loopbaan. In die tijd (ik ben in 1999 afgestudeerd)
Daarnaast zijn wij als juridisch adviesbureau actief op
werd bijvoorbeeld veel gewerkt met intranet, dat was
het moment dat innovatie plaatsheeft. Eén van de uitda-
wel interessant, maar niet een gebied waarin ik mijzelf
gingen waar wij tegenaan lopen is dat het voor heel veel
voor langere tijd werkzaam in zag. Als gevolg hiervan
bedrijven een onbekend terrein betreft, terwijl het be-
was ik eigenlijk tijdens die studie al op zoek naar een
lang voor bedrijven enorm is. Het is niet voor niets dat
andere uitdaging. Het rechtsgebied intellectueel eigen-
bedrijven met een goede portefeuille aan vastgelegd in-
dom kende ik van huis uit, mijn vader is octrooigemach-
tellectueel eigendom eenvoudiger financiering kunnen
tigde. Het merken- en modellenvak heb ik daarin altijd
verkrijgen maar ook op het moment van overname veel
interessant gevonden. Dit heeft er toe geleid dat ik bin-
meer waard zijn.”
nen mijn studie bedrijfscommunicatie heb gekeken
kelen adviseren over het intellectuele eigendomsrecht. Terwijl Nederland in 2013 meer dan 3.000 notarissen /
naar mogelijkheden om mij hier nader in te verdiepen.”
GROW: Kan je in een paar zinnen beschrijven waar jouw bedrijf AOMB zich in de praktijk mee bezig houdt?
GROW: En die mogelijkheid was aanwezig?
Marijke: “Mijn bedrijf is een juridisch adviesbureau op
paald gedeelte van het curriculum op vrije wijze in te
het gebied van intellectueel eigendom, dat als belang-
vullen. Ik ben toen het gesprek aangegaan met de juridi-
rijkste en meest bekende- het merkenrecht, octrooirecht
sche faculteit om te kijken of het mogelijk was om vak-
en auteursrecht behelst. AOMB adviseert bedrijven hoe
ken intellectueel eigendom te volgen. Dat kon, maar er
ze hier het beste mee om kunnen gaan. Wij kijken bij-
ontstond wel het probleem aangezien dit doctoraalvak-
voorbeeld bij het ontstaan van nieuwe producten of
ken waren.
grow 10
Marijke: “Ja, binnen de studie was ruimte om een be-
grow 11
Deze vakken waren voor gevorderde rechtenstudenten
nen door voor een groot advieskantoor op het gebied
geschikt voor een afstudeerrichting, maar hierbij was
van intellectueel eigendom te werken. Hier heb ik mijn
wel een bepaalde basiskennis van het recht aanwezig
beroepsopleiding gevolgd tot merk- en modellenge-
noodzakelijk, die ik in beginsel ontbeerde.
machtigde. Circa een half jaar na het behalen van mijn
Aldus mocht ik wel deze vakken volgen, maar moest ik
beroepsexamen heb ik ontslag genomen en samen met
eerst het vak handels- en ondernemingsrecht halen. Dat
een zakenpartner een eigen adviesbureau op het gebied
was mijn uitdaging: om zonder propedeuse rechten dit
van merk- en modellenrecht opgezet: Markube.”
vak te halen, dat halverwege de studie rechten werd
GROW: Hoe ben je hier in geslaagd?
GROW: Dat klinkt spannend: de stap van een vaste baan naar de kansen maar ook onzekerheid van het ondernemerschap.
Marijke: “Mijn grote voordeel was dat ik lid was van een
Marijke: “Dat klopt, ik was op dat moment 26 jaar en
dispuut in Nijmegen. Eén van mijn jaargenoten studeer-
voor mij was dit voornamelijk een kans en een uitda-
de rechten en liep toevalligerwijs ongeveer op hetzelfde
ging. Mijn zakenpartner was 13 jaar ouder dan ik en was
moment het vak handels- en ondernemingsrecht. Aan
als professional al veel verder, maar ook in termen van
haar hand ben ik meegelopen en heb zodoende het vak
ondernemerschap had zij veel meer ervaring. In die pe-
gehaald en kon hierna instromen in de vakken intellec-
riode heb ik ontzettend veel van haar geleerd. Voor ons
tueel eigendomsrecht. Dat mijn dispuutsgenoot over
was op dat moment belangrijk dat mijn zakenpartner
goede didactische vaardigheden beschikt blijkt wel uit
voorzitter van VNO-NCW Arnhem was, hetgeen er onder
het feit dat zij onlangs hoogleraar ondernemingsrecht is
andere voor zorgde dat er een goed netwerk aanwezig
geworden in Nijmegen en als zodanig naast onderzoek
was. Zo hadden wij al snel een kantoorlocatie en alle
ook college aan studenten en beroepsgenoten geeft. Dit
andere faciliteiten die nodig waren om te starten. Die
moment vormde voor mij tevens het eerste bewijs dat
start was succesvol: na het eerste half jaar met een klein
netwerken, als je het zo wil noemen in de studentenwe-
verlies te hebben afgesloten was het bedrijf daarna al
reld, veel voor je kan betekenen.”
winstgevend.”
Ondernemer
GROW: Kan je iets meer vertellen over deze fase, waarin je jouw eigen bedrijf hebt opgezet?
aangeboden.”
GROW: Hoe ben je in het ondernemerschap terecht gekomen?
Marijke: “Wij hebben Markube in 2002 opgericht, dat
Marijke: “Ik ben na het afronden van mijn studie begon-
gaf ons als startend bedrijf veel kansen: wij merkten dat
grow 12
was een periode waarin het economisch slecht ging. Dat
in die tijd ook grotere bedrijven met omvangrijke IP-
(vanuit Markube) en ik zijn nu nog collega’s en allebei
portefeuilles bereid waren om met ons te praten. Met
partner bij AOMB.
hen konden wij samen kijken of zij hun zaken op een
Ik heb overigens nog ongeveer anderhalf jaar samen
wellicht minder gecompliceerde manier konden rege-
met mijn vader gewerkt, daarna heeft hij zijn volledige
len, ook vanuit het kostenperspectief. Maar wij waren
belang in het kantoor overgedragen. Ik heb met heel
ook in staat om oprecht snelle en flexibele dienstverle-
veel plezier samen met mijn vader gewerkt. Het was in
ning te kunnen leveren. Wij zijn met z’n tweeën gestart,
mijn geval heel grappig dat het nooit de bedoeling of het
de mate van maatwerk is dan automatisch zeer groot.”
plan was geweest om in het bedrijf van mijn vader te werken. Sterker nog: ik ben begonnen door het vak te
GROW: Ben je er vervolgens in geslaagd om het bedrijf verder uit te bouwen?
leren bij een concurrent en heb vervolgens mijn eigen
Marijke: “We zijn in staat gebleken om de onderneming
is voor ons beiden erg leuk.”
kantoor opgezet. Dat het uiteindelijk toch zo is gelopen,
in vijf jaar uit te bouwen uit te bouwen naar een bedrijf met zes medewerkers. In 2007 hebben wij de stap gezet om samen te gaan met een ander kantoor, en dat was AOMB, het kantoor waar ik nu werk en mede-eigenaar ben.”
GROW: Vanwaar deze overstap? Marijke: “Zoals bij veel zaken geldt, hangt ook dit met toeval en het juiste moment samen. Wij merkten dat wij
‘De start van mijn eigen onderneming was succesvol: na een half jaar was het bedrijf winstgevend’
-nadat wij het bedrijf in vijf jaar hadden uitgebouwd
AOMB, aangezien Markube alleen maar gericht was op
GROW: Hoe heb je het hele traject van beroepsopleiding, groei van de onderneming en het uiteindelijke opgaan van Markube in AOMB beleefd?
merkenrecht, modellenrecht en auteursrecht, en wij
Marijke: “Ik heb mij kunnen ontwikkelen in mijn vakge-
vanaf het begin van het starten van Markube het beeld
bied, als professional, maar ik heb met het opzetten van
hadden om wel volledige dienstverlening op het gebied
een eigen zaak ook veel ondernemersactiviteiten zelf
van intellectueel eigendom te kunnen bieden. Dat bete-
gedaan, tot en met de financiële administratie. Dat zorgt
kende dat wij ook dienstverlening op het gebied van oc-
er voor dat ik, zeker binnen mijn eigen branche, vrij
trooirecht wilden aanbieden en samenwerking met
eenvoudig een organisatie kan doorgronden. Mijn grote
AOMB maakte het mogelijk een full-service kantoor te
plezier is dat ik het ondernemerschap en het bouwen
kunnen zijn. De samenwerking met AOMB was verder
van een organisatie, met alle facetten die daar mee te
geen onlogische, aangezien mijn vader directeur en
maken hebben - zoals het aannemen van de eerste me-
grootaandeelhouder van AOMB was.”
dewerkers tot en met het inbrengen van mijn eigen be-
naar een bloeiende praktijk- tegen een drempel aanliepen waarbij de wens om verder te groeien moeilijk vorm kreeg. Wij hadden al langere tijd samenwerking met
drijf in een bestaande organisatie - heb kunnen combi-
GROW: Aha, een familiebedrijf!
neren met mijn professionele ontwikkeling.”
Marijke: “Dat valt mee. AOMB heeft op dit moment zo’n
Rond 2007 had AOMB te maken met de noodzaak tot het
GROW: Inmiddels is het samengaan van AOMB en Markube zeven jaar geleden. Hoe ziet thans de werkverdeling in jouw functie er uit?
vervangen van vertrekkende medewerkers, en werd
Marijke: “Ik ben binnen het kantoor verantwoordelijk
Markube gevraagd om een helpende hand te bieden
voor het merkenteam, heb mijn eigen adviespraktijk en
door een deel van de merkenpraktijk van AOMB op te
ben als partner betrokken bij de strategie en algemene
vangen. Die situatie heeft er uiteindelijk tot geleid dat
gang van zaken. Ik vind het daarnaast erg leuk om mij-
beide kantoren zijn samengegaan. Mijn zakenpartner
zelf te ontwikkelen buiten mijn vakgebied.
60 medewerkers, waarvan 9 partners. Wij hebben vestigingen in Eindhoven, de High Tech Campus van Eindhoven, Den Haag en Arnhem, plus een kantoor in Polen.
grow 13
‘ Jong Management is geen politieke vereniging, geen belangenbehartiger’ De afgelopen anderhalf jaar heb ik in het DB van JM
georganiseerd ervaar je de toegevoegde waarde van de
gemerkt dat hier nog veel kansen en mogelijkheden toe
landelijke vereniging. Als je vervolgens actief bij de lan-
zijn. Ik kijk er naar uit om bij het ingaan van mijn voor-
delijke verenging betrokken raakt, wordt het nog leu-
zitterschap tot een nieuwe werkverdeling te komen,
ker.”
waarbij ik ca. 60% van mijn tijd besteed als merk- en
van mijn tijd beschikbaar heb als bestuurder van de
GROW: Is een modernisering van de wijze waarop JM wordt bestuurd wat jou betreft van toepassing?
prachtige club die Jong Management is. Volgens mij is
Marijke: “De afgelopen anderhalf jaar heb ik mogen
dat een fantastische combinatie waarbij een nieuwe di-
zien hoe het bestuur is vormgegeven, hoe bepaalde ta-
mensie wordt toegevoegd aan mijn eigen ontwikkeling
ken zijn verdeeld en welke tijdsinvestering hiermee ge-
en op een bijzonder manier invulling wordt gegeven aan
moeid gaat. Ik ben van mening dat verdere modernise-
persoonlijke en zakelijke groei.”
ring nog wel mogelijk is. Tijd is schaars, en je moet daar
modellengemachtigde, ca. 20% van mijn tijd inzet als partner binnen het kantoor en tot slot ongeveer één-vijfde
zo efficiënt en effectief mogelijk mee om gaan. Door het
Jong Management
huidige bestuur iets anders in te richten wordt het niet alleen makkelijker maar ook leuker voor meer mensen om actief betrokken te raken bij Jong Management. Het
GROW: De afgelopen anderhalf jaar heb je als lid van het Dagelijks Bestuur uitgebreid kennis kunnen maken met de landelijke vereniging. Is Jong Management klaar voor het voorzitterschap door Marijke Van kan?
profiel van de voorzitter is ook niet voor niets aangepast.
Marijke: “Absouluut!”
kandidaat vindt. Enige herstructurering is daarbij nodig
Waar eerst sprake was van profiel waarbij 2-3 werkdagen onbetaalde inzet wordt gevraagd, is dit volgens mij niet meer van deze tijd: je kunt je afvragen hoe groot de kans is dat je daarmee in de huidige tijd een geschikte om bestuursfuncties in de toekomst in te kunnen vullen.
GROW: Welke zaken vielen de afgelopen periode op?
Ik zal verder zeker geen voorzitter zijn die alles in for-
Marijke: “Eén van de zaken die verder kunnen worden
de tussenliggende periodes onderling regelen. De ver-
verbeterd is de bekendheid van de landelijke vereni-
eniging en de snelheid van handelen vaart daar wel bij.”
mele DB vergaderingen wil behandelen, je kunt veel in
ging. Wat mij betreft eerst onder de leden van Jong Ma-
moment ongetwijfeld voor veel leden van de vereniging.
GROW: Werkgroep ledenwerving bestaat uit leden in de vereniging die zich inzetten rond een specifiek thema. Is dat een model dat je in de toekomst graag meer ziet?
Ik heb echter zelf de meerwaarde ondervonden van lan-
Marijke: “Zeker. Dit is een model waar ik zeer sterk in
delijke bijeenkomsten zoals een congres. Het voegt
geloof en het is een samenwerkingsvorm waarvan ik
enorm veel toe aan het JM-lidmaatschap om ook leden
hoop dat we in de toekomst steeds meer initiatieven bin-
buiten je eigen kring leden te leren kennen en te erva-
nen onze vereniging op deze manier kunnen vormge-
ren wat de sfeer is op zo’n congres. De wijze waarop le-
ven. Het heeft zoveel voordelen: het leidt tot slagkracht
den bij een landelijke bijeenkomst met elkaar omgaan
en daadwerkelijke agendapunten die in de praktijk wor-
heb ik als zeer positief ervaren en heeft mij gemotiveerd
den gebracht, het levert actie op en meer leden raken
om mij ook in te zetten voor de landelijke vereniging.”
betrokken bij de landelijke vereniging. Niet alleen
nagement en daarna ook daarbuiten. Ik was zelf lange tijd ‘gewoon’ lid van de vereniging, zonder een sterke verbinding met de landelijke vereniging. Dat geldt op dit
hoofdbestuursleden maar ook ‘gewone’ JM-leden heb-
GROW: Wordt het lidmaatschap van JM leuker als je landelijk actief bent?
ben samen zoveel kennis en connecties waarmee zij
Marijke: “Voor mij geldt dat zeker. Als je actief deel-
nen. Alleen hebben zij niet altijd de tijd die een DB-func-
neemt aan activiteiten die op landelijk niveau worden
tie daarvoor vraagt.”
grow 14
veel voor elkaar en voor de vereniging kunnen beteke-
‘ Als je actief deelneemt aan activiteiten die op landelijk niveau worden georganiseerd ervaar je de toegevoegde waarde van de landelijke vereniging’ grow 15
‘ Voor mij wordt met het voorzitterschap van Jong Management een fantastische nieuwe dimensie toegevoegd aan mijn eigen ontwikkeling, waarbij op een bijzondere wijze invulling kan worden gegeven aan persoonlijke & zakelijke groei’
GROW: Dat klinkt als een bestuurlijke visie die veel kansen biedt voor inzet door leden op de gebieden die hen interesseren.
regionale verenigingen weg te nemen, maar ook de toe-
Marijke: “Wat mij betreft wel. Je kan als landelijke ver-
gionaal en landelijk niveau. In dit traject moeten wij na-
eniging leden vragen naar hun input of mening, en dat
tuurlijk wel onze eigen identiteit en karakter bewaken.
kan zeker waarde hebben, maar als vervolgens iedereen
Daarin schuilt immers de merkwaarde en aantrekkings-
naar huis gaat en het DB het tot uitvoering moet bren-
kracht van onze vereniging binnen de doelgroep jonge
gen is dat niet een haalbare verwachting. Kijk ook naar
werkgevers en managers.
gevoegde waarde van VNO-NCW beter beschikbaar te maken voor leden van Jong Management, op lokaal, re-
andere initiatieven waarbij JM betrokken is, zoals Klankbordgroep Levensbeschouwing en Ondernemer-
2. Ledenwerving is een ander speerpunt. Ik denk dat we
schap van VNO-NCW. Daar hoeft het niet per se de voor-
de afgelopen periode veel aandacht hebben gegeven aan
zitter of een DB-lid te zijn die hier namens Jong Ma-
ledenwerving en bewustwording binnen de vereniging
nagement aanwezig is. Als er een lid binnen de
van het belang van ledenwerving. Je ziet nu dat dit een
vereniging is die iets met dat thema heeft en graag bij
positieve ontwikkeling op het ledenaantal lijkt te heb-
een dergelijk initiatief aanschuift, is dat fantastisch.
ben: we zijn in ieder geval de afgelopen jaren in staat
Ik ben er van overtuigd dat er veel leden zijn die op zo’n
geweest om de daling van het ledenaantal te stoppen en
manier met heel veel plezier een rol van betekenis kun-
in 2013 stevenen we af op groei, wat fantastisch is. Daar-
nen hebben. Je moet als voorzitter prioriteiten stellen en
bij is mijn stellige overtuiging dat de doelgroep van Jong
focus hebben. Tijd en mogelijkheden zijn beperkt, dat
Management vele malen groter is dan het huidige le-
betekent dat het belangrijk is om te kiezen voor de za-
denaantal. Aan de ene kant zal de samenwerking met
ken waarvan je weet dat je daadwerkelijk iets kunt be-
VNO-NCW hierbij toegang tot onze doelgroep kunnen
reiken.”
bieden, aan de andere kant blijf ik er van overtuigd dat het credo ‘Een lid haalt een lid’ ofwel ‘member gets
GROW: Welke zaken zijn dat voor jou?
member’ een essentieel onderdeel is van de vereniging
Marijke: “In mijn optiek heeft een voorzitter een aantal
die Jong Management is. Op dit moment hebben wij met
kerntaken. In de eerste plaats behoort een voorzitter de
900 leden feitelijk 900 ambassadeurs die heel goed we-
onderlinge balans en eenheid te bewaken. Daarnaast is
ten wat lidmaatschap betekent. Bewustwording is hier-
een duidelijke richting en visie nodig, die moet worden
bij essentieel: elke kring moet zich er van bewust zijn
bewaakt. Het is zaak om niet te sturen in zijpaden, maar
dat zij elk jaar tenminste 6 nieuwe leden moeten aan-
de hoofdweg in de gaten te houden. Concreet vertaalt
trekken om het ledenaantal in stand te houden, om te
zich dat in de volgende drie speerpunten voor mijn voor-
kunnen blijven bestaan – nog los van enige groei. Het
zittersperiode:
moet een standaard onderdeel zijn van elke kring – beleid voor nieuwe leden. Dat zie je de laatste jaren geluk-
1. De afgelopen anderhalf jaar heb ik mij als DB-lid van-
kig steeds meer, en de komende twee jaren zullen wij
af het eerste moment bezig gehouden met de samen-
die lijn doortrekken - waarbij de landelijke vereniging
werking met VNO-NCW, dat zal ook de komende periode
echt op een andere manier toegevoegde waarde aan
een speerpunt zijn. Het is mijn visie dat de verdere sa-
kringen kan bieden, zoals nu bijvoorbeeld bij werkgroep
menwerking met VNO-NCW een essentieel onderdeel is
ledengroei al duidelijk wordt toegepast.
van de toekomstbestendigheid van JM als vereniging. Samenwerking beoogt onze vereniging (maar ook de re-
3. Tot slot moet de bekendheid van de landelijke vereni-
gionale verenigingen van VNO-NCW) meer toekomstbe-
ging Jong Management, primair onder de eigen leden,
stendig te maken, ongewenste concurrentie weg te ne-
worden vergroot. Het congres is daarvoor een fantas-
men, het overstapmoment naar lidmaatschap van de
tisch voorbeeld: een kring organiseert dat zelf en geeft
grow 16
‘ De doelgroep van Jong Management is vele malen groter is dan het huidige ledenaantal’
er een eigen schwung aan, maar vanuit de landelijke
litieke vereniging, geen belangenbehartiger, het vor-
vereniging moet informatie worden aangedragen die
men van een eigen positie binnen maatschappelijk rele-
het mogelijk maakt dat niet elk jaar het wiel opnieuw
vante thema’s staat nog in de kinderschoenen.”
wordt uitgevonden. Betrokkenheid van een DB-lid daar-
volstaan met een update, en niet als groep alle initiatie-
GROW: Kan je een voorbeeld geven van hoe je wenst om te gaan met een toekomstig mediaverzoek?
ven binnen de vereniging te behandelen. Het draagt ook
Marijke: “Ik zal het zeker niet uit de weg gaan, maar als
bij aan de continuïteit en kwaliteit van landelijke events.
de komende twee jaren zo verlopen als ik nu voor ogen
Je hoeft niet elk jaar een nieuw draaiboek te maken voor
heb, zal de nadruk van mijn opvolger veel meer op het
een debattoernooi. Breng de organiserende clubs van
externe vlak liggen. Jong Management heeft tot op he-
het ene en het andere jaar samen, begin daar eens mee,
den geen inhoudelijke functie gehad. Dat wil niet zeg-
dat helpt veel bij de organisatie van een nieuw event.”
gen dat ik zelf geen mening heb: op een aantal zaken
bij is van groot belang, dat maakt het voor ons bestuurlijk ook mogelijk om binnen bestuursvergaderingen te
heb ik zeker een persoonlijke visie, maar als vereniging
GROW: Externe profilering van de vereniging door de voorzitter is niet één van de speerpunten?
zijn wij nog niet zo ver dat wij verenigingsstandpunten
Marijke: “Natuurlijk is de bekendheid van de landelijke
den van links tot rechts lid, en actief in vrijwel alle sec-
vereniging naar buiten toe relevant en zal een grotere
toren die de markt telt: de verscheidenheid van ons le-
naamsbekendheid veel voor de verenging betekenen. In
denbestand is juist de kracht van onze vereniging, maar
mijn beleving moet de landelijke vereniging echter eerst
maakt een algemeen JM-standpunt soms lastig. Zelf heb
intern meer vorm krijgen. Jong Management is geen po-
ik interesse in innovatie en new business.”
daadkrachtig en met overtuiging kunnen uitdragen. JM heeft ook geen homogene samenstelling: bij ons zijn le-
grow 17
Dagelijks Bestuur Jong Management, september 2013
GROW: Is het inherent aan een vereniging voor ondernemers om te kijken naar het verdienvermogen, terwijl werknemersorganisaties zoals vakbonden vooral kijken naar de wijze waarop de koek wordt verdeeld?
van Jong Management. Dat belooft een prachtig evene-
Marijke: “Er is inderdaad een verschil tussen werkne-
met de leden wil ik er voor zorgen dat de vereniging er
mers en werkgevers, maar ik zie ook een gezamenlijk
op dat moment, samen met VNO-NCW, sterk en toe-
belang, dat moet voorop staan. Ik ben er van overtuigd
komstbestendig voor staat. Ik heb daar ontzettend veel
dat mijn bedrijf beter wordt als mijn werknemers beter
zin in!”
ment te worden, waar ik samen met mijn bestuursgenoten zal spreken over de zaken die de komende tijd op het programma staan. De vereniging gaat de komende jaren richting haar 100-jarige leeftijd, dat is unicum. Samen
worden, bijvoorbeeld door te investeren in hun ontwikkeling. Maar dat is maar één bouwsteen van het bedrijf dat je hebt. Er is meer nodig voor een succesvol bedrijf. Voor al die andere aspecten moet eveneens oog zijn. Ik begrijp dat er vanuit vakbonden met name oog is voor de
PERSONALIA
arbeidsmarkt, maar dat is niet het volledige plaatje. En ik kan niet ontkennen dat mijn persoonlijke interesse meer uitgaat naar innovatie en new business dan naar hervormingen op de arbeidsmarkt of het pensioenstelsel.”
GROW: Tot slot: is er één boodschap die je de leden van Jong Management graag meegeeft? Marijke: “Ik zie er zeer naar uit om zoveel mogelijk leden op 5 oktober te ontmoeten tijdens het jaarcongres
grow 18
Marijke Van kan Eindhoven, 1976 Burgerlijke staat: Getrouwd met Marnix van Herwaarden, twee kinderen (Anniek 2010, Derk 2008) Woonachtig te Arnhem Studie: Bedrijfscommunicatie en minor Rechten Radboud Universiteit Nijmegen Afstudeerjaar 1999 Lid van Jong Management sinds 2002
INVESTEER IN DE
TOEKOMST Word begeleider bij Jong Ondernemen Jong Ondernemen zoekt professionals die kennis en ervaring willen delen met de ondernemers van de toekomst. Kijk voor meer informatie op www.jongondernemen.nl/begeleider
grow 19
PIONIER Een pionier is baanbrekend, betreedt paden waarbij de eindbestemming nog onbekend is, begint aan een avontuur zonder zich door de risico’s de doorslag te laten geven. Dat geldt niet alleen voor de eerste man in de ruimte, Yuri Gagarin, die op 12 april 1961 als eerste mens in de ruimte onderstaande foto had kunnen maken. Het geldt ook voor de ondernemers die de redactie van GROW voor deze speciale pionierseditie heeft gesproken. Zij werken allemaal in een andere branche, hebben bedrijven met zeer uiteenlopende achtergronden, maar zijn verbonden door Jong Management en hun wil om grenzeloos te groeien.
grow 20
IONIERS grow 21
Ondernem
&
Idealisme
Als de term ‘pionier’ een exclusief begrip zou zijn waar slechts één lid van Jong Management aanspraak op zou mogen maken, is de kans aanwezig dat Laurens de Groot deze eer op zich zou mogen nemen. De Groot (33) was politieagent toen hij afscheid nam van de zekerheid van een glansrijke carrière om zich aan de andere kant van de wereld in te zetten voor de bescherming van walvissen. Uitzonderlijke avonturen volgden, waarna De Groot zich op het ondernemerschap heeft gericht. “Nadat ik voor het eerst drones had ingezet tegen stropers in Afrika bedacht ik dat deze technologie de toekomst heeft. Hoewel de wereld van het ondernemen voor mij nieuw is, ontmoet ik -mede door Jong Managementveel enthousiaste ondernemers waarmee ik goed over het op- en uitbouwen van een bedrijf kan praten.” TEKST Abe Brandsma FOTOGRAFIE Shadowview.org
grow 22
interview
merschap
grow 23
op een spannend jongensboek, het heeft ook daadwer-
GROW: Hoe ben je er bij gekomen om dit bedrijf op te zetten?
kelijk zijn beslag gevonden in het fascinerende boek
Laurens: “Nadat ik voor het eerst drones had ingezet te-
‘Jacht op de Jagers’, waarin De Groot schrijft over zijn
gen stropers in Afrika bedacht ik dat deze technologie de
ervaringen bij Sea Shepherd. In dit boek wordt de lezer
toekomst heeft. Of het nou in de landbouw of infrastruc-
op beeldende wijze meegenomen in een wereld waarin
tuur, danwel voor milieubescherming en humanitaire
de ontberingen van de Zuidelijke Oceaan, met zicht op
hulp is; Unmanned Aerial Vehicles veroveren het ‘nieu-
Antartica, centraal staan. Ver van huis en haard blijkt er
we luchtruim’. Met die gedachte heb ik samen met mijn
onder de bemanningsleden sprake te zijn van een sterke
compagnon ShadowView opgericht. In eerste instantie
overtuiging om zich in te zetten tegen de walvisjacht
als stichting waarmee we ons inzetten voor goede doe-
door Japanse ‘onderzoeksschepen’. Deze vasthoudend-
len, maar later ook als commerciële onderneming. Door
heid uit zich onder meer in levensgevaarlijke acties
commercieel succesvol te zijn, kunnen wij onze techno-
waarbij op volle oceaan wankele rubberbootjes het op-
logie ook voor ideële doelstellingen inzetten. Inmiddels
nemen tegen Japanse fabrieksschepen van industrieel
werken we met zes vaste partners en een aantal vrijwil-
formaat. Na enkele jaren op de Zuidelijke Oceaan te
ligers aan de groei van ons initiatief, en hebben we op-
hebben gevaren, richt De Groot zich op dierenbescher-
drachten uitgevoerd in het Verenigd Koninkrijk, Neder-
ming in Namibië, door te proberen om de massale zee-
land en Zuid-Afrika. Nieuwe activiteiten in Kenia,
hondenslachtingen per drone (onbemand vliegtuig –
Frankrijk, Thailand en Australië staan de komende tijd
AB) op film vast te leggen. Het is deze wending die De
op het programma.”
Het levensverhaal van Laurens de Groot lijkt niet alleen
Groot op het spoor van zijn huidige ondernemersinitiatief heeft gebracht.
GROW: Op welke wijze geeft jouw onderneming blijk van pionierschap?
GROW: Kan je iets over jouw onderneming vertellen?
Laurens: “De wereld van de drones is nieuw en spannend.
Laurens: “ShadowView is actief in de dienstverlenende
tiek geen idee heeft hoe ze met onbemande vliegtuigen
sector, wij bieden Unmanned Aerial Systems (UAS), of-
moet omgaan. Zonder dat er ook maar één weg is aan-
wel drones, aan voor verschillende werkzaamheden,
gelegd, proberen wij in dat landschap onze route te vin-
uiteenlopend van maatregelen tegen stropers tot preci-
den. Dat is pionierschap van het zuiverste soort: de grenzen
sieagricultuur. Om een beter beeld te schetsen: alles wat
opzoeken van de nieuwe ‘last frontier’. Dat is uitdagend: de
je met een helikopter kan, kan in principe ook met een
grootste uitdaging is om je bedrijf aan te passen aan de
UAS.”
eisen die worden gesteld aan het vliegen met drones.
Zelfs regelgeving wordt continu aangepast omdat de poli-
Gelukkig hebben we veel expertise aan boord, waardoor we altijd op de hoogte zijn van de juiste procedures.”
grow 24
Werel dwijd drone s inze tten om de werel beter d te ma ken
GROW: Heeft jouw bedrijf te maken met snel veranderende marktomstandigheden?
ting zodat we geld verdienen én op stropers kunnen blijven jagen.”
Laurens: “Absoluut, de ontwikkelingen gaan razendmen er nieuwe drones op de markt of worden er nieuwe
GROW: Tot slot. Waar brengt het pioniers- en ondernemerschap jou over 20 jaar?
applicaties ontwikkeld. De omvang van de markt voor
Laurens: “Toen ik politieagent was, zag ik een loopbaan
commerciële drones wordt gewaardeerd op tenminste 8
bij de politie als een langdurende carrière. Tijdens mijn
miljard dollar in 2018. Het is de verwachting dat deze
periode als actievoerder dacht ik tot in lengte van dagen
markt alleen maar verder zal groeien; wellicht juist in
actie te voeren. Ervaring en nieuwe inzichten leiden
crisistijd: het is immers vele malen goedkoper om een
naar andere ideeën waar je zelf de beste invulling bij
drone in te zetten dan een helikopter.”
zoekt. Er kan altijd wat anders op je pad komen. Sterker
snel, het is haast niet bij te houden. Vrijwel elke dag ko-
nog, ik had tien jaar geleden nooit durven zeggen dat ik
GROW: Wat is belangrijk bij de groei van ShadowView
vandaag mijn eigen bedrijf zou hebben. Als we van Sha-
Laurens: “Cruciaal is het team. Zeker omdat ons team
wereldwijd drones inzetten om de wereld beter te ma-
verspreid over de wereld is gevestigd en veel op locatie
ken dan ben ik tevreden. Zolang je plezier beleeft aan
werkt, is het vitaal om te werken met mensen die zich
het proces maakt het mij niet uit of we er nou 5 jaar of 20
zelfstandig en met hart voor de zaak inzetten. Wat helpt,
jaar over doen. Nou ja…vooruit, 5 jaar dan, anders had
is om iemand te vragen of hij of zij zich naast de com-
ik beter ambtenaar kunnen blijven.”
dowView een groot succes hebben gemaakt, waarbij we
merciële opdrachten ook vrijwillig wil inzetten voor non-profit activiteiten. Als iemand daar enthousiast en bevestigend op reageert, weten wij dat iemand passie voor ons werk heeft, dat is het beste dat je kunt vinden. Verder is bij ons de opzet bijzonder: meestal wordt een
Extra
bedrijf in eerste instantie opgericht om geld mee te verdienen, om daarna pas te kijken hoe de wereld kan worden verbeterd. Dat is bij ons niet het geval: wij zijn begonnen als stichting met als doel om drones voor goede doelen in te zetten. Pas nadat we werden overstroomd met aanvragen voor commercieel werk hebben we ook een commerciële tak
Benieuwd naar het verhaal van verenigingsgenoot Laurens de Groot? Neem contact op met het Landelijk Secretariaat van Jong Management via info@jongmanagement.nl. De eerste vijf respondenten ontvangen een gesigneerde editie van het boek ‘Jacht op de Jagers’ van Laurens de Groot.
opgezet. Een groot gedeelte van de opbrengsten van commerciële opdrachten stroomt weer terug in de stich-
grow 25
grow 26
interview
Groei Internationale
door Kwaliteit, Traditie & Innovatie TEKST Abe Brandsma FOTOGRAFIE Kars Tuinders
grow 27
Het bedrijf van Christel Werkman (34) heeft niet voor
dween het werkpaard uit de landbouw. In eerste instan-
niets een ijzersterke naam binnen de hippische wereld.
tie zocht het bedrijf naar markten waar het werkpaard
De plaats waar de gebroeders Hero en Berend Werkman
minder snel verdween. Zo werd Ierland rond 1965 een
de ‘Eerste Nederlandse Hoefijzerfabriek Werkman’ in
belangrijke exportmarkt, maar verdween ook die markt
1909 oprichtte, is nog steeds de locatie waar de fabriek
in de jaren ’70 door dezelfde ontwikkeling. Vandaag de
van het huidige bedrijf Werkman Horseshoes is geves-
dag worden de producten van Werkman producten naar
tigd. Hero en Berend Werkman waren smeden uit het
40 verschillende landen geëxporteerd en bestaat 90%
nabijgelegen Ezinge (Groningen) en begonnen met de
van de omzet uit export. Daarnaast staat de vierde gene-
industriële productie van hoefijzers. Werkman: “De
ratie aan het roer van het bedrijf.”
handmatige productie van hoefijzers was zwaar en tijddag met de hand maken. Nadat een handel in melkta-
GROW: In welke landen is Werkman Horseshoes actief?
bletten en puddingpoeder werd opgezet om de beschik-
Christel: “Werkman Horseshoes is actief in de gehele
bare investeringen te kunnen plegen, konden de broers
Europese Unie, Zwitserland, de Verenigde Staten, maar
zich na een half jaar volledig toeleggen op de industriële
ook buiten deze regio’s verkopen wij onze producten.
vervaardiging van hoefijzers.” GROW spreekt met Werk-
Een aantal voorbeelden zijn: Israël, Egypte, Mexico,
man, getrouwd en in verwachting van haar tweede kind,
Chili, Zuid Korea, Namibië, Japan, Rusland, Wit Rusland
over de luisterrijke geschiedenis van het familiebedrijf
en Turkije. Als kind reisden wij al mee naar klanten en
dat zij leidt en over de kansen die bestaan voor verdere
leerden wij dat de wereld aanzienlijk groter is dan Ne-
internationale groei van haar bedrijf.
derland. Kortom: het kijken over de grenzen hadden wij
rovend, een smid kon maximaal zeven hoefijzers per
al vroeg geleerd.”
GROW: Kan je iets meer vertellen over de ontwikkeling die Werkman Horseshoes heeft doorgemaakt, sinds het moment dat het bedrijf 104 jaar geleden is opgericht?
GROW: Hoe zorg je er voor dat Werkman Horseshoes concurrerend blijft?
Christel: “Een belangrijk moment was toen in de jaren
trots op zijn, maar het is tegelijkertijd een continue uit-
’50 van de vorige eeuw hoefijzerfabriek Werkman met
daging om dit zo efficiënt mogelijk te blijven doen.
levering aan Duitse agenturen toegang kreeg tot de
Daarbij hebben we vele disciplines in eigen hand, we
markten in Cuba en Porto Rico. Ook werden leger en
ontwikkelen onze eigen machines en matrijzen. Daar-
politie belangrijke afnemers. Rond die tijd brak er een
naast verzorgen we zelf de verkoop aan lokale distribu-
moeilijke tijd aan voor de zes hoefijzerfabrikanten die
teurs; door de variëteit aan landen waaraan we leveren
Nederland telde: door de opkomst van de tractor ver-
stelt dit hoge eisen aan ons verkoopteam. Aldus moeten
grow 28
Christel: “Wij produceren in Nederland, iets waar we
interview
wij voortdurend bijblijven in termen van kennis op ver-
kunnen goed sparren over deze thema’s. Toch blijf ik
schillende fronten. Dit is ook de reden dat wij in 2011
nog wel van mening dat onze VOC mentaliteit hier en
met een groot HRM programma zijn begonnen, om con-
daar weer wat aangescherpt mag worden. Want ook in
tinue leren in te bedden in onze bedrijfscultuur. Dat is
deze tijd zijn er over grens nog best veel kansen die nog
nog niet zo eenvoudig. Tot slot hebben we te maken met
niet door iedereen benut worden.”
een verzadigde en krimpende markt, dit houdt ons scherp en geeft uitdagingen op vele vlakken.”
GROW: Kan je enkele cruciale ingrediënten noemen, die gelden bij het behalen van succes?
GROW: Wordt eigen inbreng door medewerkers binnen Werkman Horseshoes gestimuleerd? Christel: “Ja. Ik probeer ruimte te geven aan verschillende teamleden en daarmee verantwoordelijkheden
Christel: “Voor ons geldt een aantal uitgangspunten. In
daar te leggen waar ze horen. Zodoende ontstaan er ge-
de eerste plaats: werken met passie is ons motto, zonder
regeld verschillende initiatieven met betrekking tot ver-
passie houdt het op. Maar wij stellen ons ook voortdu-
koop, kwaliteitsverbetering en efficiency. Al onze pro-
rend de vraag: wat kan vandaag beter dan we gisteren
ductielijnen en automatisering worden in eigen huis
hebben gedaan. Zo proberen wij vernieuwend te zijn
ontwikkeld. Dit stelt hoge eisen aan het team in het ka-
binnen een zeer traditionele branche. Dit komt tot uiting
der van betrokkenheid, opleidingsniveau en kennis van
in de continue opleiding van het team, het creëren van
de laatste technische ontwikkelingen. Verder zijn wij
merkbeleving (intern en extern), en het voortdurend
gestart met de implementatie van Lean Manufacturing
toetsen van de kwaliteit van onze producten aan de wen-
en ontstaan er ook kleine initiatieven. Denk aan een
sen van de klant. Verder hebben we goede en langdurige
productiemedewerker die een idee had om energie te
relaties hoog in het vaandel, zowel met onze medewer-
besparen door de verlichting in de kantine anders aan te
kers (we hebben net een 40-jarig jubileum gevierd) als
sturen, of een andere medewerker die een idee had
met klanten en leveranciers. Werken op basis van ver-
waarmee wij het verbruik van handdoekrollen hebben
trouwen, het nakomen van afspraken, eerlijk en open –
kunnen reduceren. Kortom: op alle vlakken denken
daar gaat het om.”
mensen mee zodat wij gezamenlijk werken aan een beter bedrijfsresultaat. Ik verwacht dat wij over twintig
GROW: Is het pionierschap als ondernemer een eenzaam begrip?
jaar in nog meer landen verkrijgbaar zijn met nog bete-
Christel: “Gelukkig niet. Jong Management en in het bij-
aan de standaarden van de toekomst. ”
re producten, en een productiepark hebben dat voldoet
zonder de mensen die ik tref bij JM Internationaal hebben een gedeelde passie voor groeien door export, we
grow 29
Eindhoven
24-uur inspiratie, energie en passie
5 & 6 oktober 2013 Evoluon Eindhoven
Beste JM-er, Elke handeling, hoe klein ook, zet iets in beweging.
en te gaan kijken op www.JMcongres.nl. Ontdek welke
Al die handelingen bij elkaar zorgen voor een grote en echte
topsprekers jou (en nog minimaal 300 gelijkgestemde
verandering. Een verandering naar een nieuwe economie.
leeftijdsgenoten) zullen inspireren. Een pittig programma
Nieuw leiderschap. Nieuw ondernemerschap. Een nieuwe
waarbij Jan-Peter Balkenende de keynote opening verzorgt.
manier van samenwerken. Het start als een vlinder die met
Een geweldig galafeest zal uiteraard niet ontbreken.
een vleugelslag een kleine trilling in de lucht veroorzaakt. Een trilling die uitgroeit tot een wervelwind: “the butterfly
Wie zien je graag op 5 oktober!
effect”. Onze generatie begrijpt dat alle impactvolle veranderingen ontstaan vanuit deze chaos. Wat ga jij doen?
Namens het organiserend comité,
Zet vandaag nog de volgende stap en sla je vleugels uit:
Jan-Hein Boll
schrijf je in voor het Jong Management congres ‘13.
Congresvoorzitter ‘13
Op 5 oktober 2013 bieden we je 24 uur aan keiharde inspiratie
Jong Management Eindhoven-Helmond
vanuit het technologisch hart van Nederland: Eindhoven.
(contact@jmcongres.nl)
We hebben fantastische partners, een toplocatie en zeer inspirerende sprekers vastgelegd. Dat voelt lekker. We willen je daarom graag uitnodigen om dit gevoel met ons te delen,
Programma JM Congres Zaterdag 5 oktober 9:00
11:30
Ontvangst bij Evoluon Eindhoven
Leading new Generations
15:30
Branchemarking Rob Adams
Mathieu Weggeman
Welkom en registratie 12:15 9:30
10:00
Lunch
Opening en Welkom Peter Swinkels
12:45
ALV JM leden
Duurzaam en verantwoord
13:45
De toekomst van Nederland
14:30 Start-up!
Herman Toch 15:15
grow 30
17:00
Drinks and Bites
19:30
Black Tie Dinner and Party
Transformeren om te Overleven
Daan Kersten Energy Break
Freek Vermeulen
Ruud Veltenaar
Jan- Peter Balkenende
11:15
Why Smart Managers make stupid Mistakes
ondernemen
10:45
16:15
Energy Break
Zaterdagavondprogramma
Zondag 6 oktober 9:30
Giving is all we Have Jeroen Timmers
The Butterfly Effect: kleine stappen, grote veranderingen Het thema van het JM Congres is The Butterfly
Susanne, jij hoort ook bij die generatie. Herken jij je in het Butterfly Effect?
Effect: in staat zijn om met kleine stappen grote SUSANNE: Zeker! Ik geloof in het creëren van waarde.
veranderingen te weeg te brengen. De generatie
Dat is waarom ik als afgestudeerde direct koos voor een baan bij een commercieel adviesbureau, BECO, dat zich
van Jong Management staat op een andere wijze
richt op duurzaam en verantwoord ondernemen (Corporate Responsibility). Ik wilde mijn commerciële drijfveren
in de wereld. Minder gedreven door status en
combineren met iets goeds doen voor mens, milieu en maatschappij. Hoewel een groot deel van het bedrijfsleven
persoonlijk gewin, meer door de creatie van waarde.
gericht is op de traditionele manier van zaken doen zijn er steeds meer “butterflies” die samenwerken om duurzame en
Jan Peter Balkenende is key note speaker bij het
verantwoorde bedrijfsmodellen te ontwikkelen.
JM congres. Samen met zijn EY collega Susanne
Zijn dat soort “butterflies” ook te vinden in boardrooms van bedrijven?
Ritskes deelt hij zijn ervaringen: in hoeverre leeft JAN PETER: Bij VNO-NCW sprak ik hier onlangs over met ruim
The Butterfly Effect al in de praktijk?
25 CEOs. De eisen die jonge talenten stellen op het gebied van Corporate Responsibility nemen toe: men wil werken bij organisaties die vanuit hun core business maatschappelijk écht iets toevoegen. Voor veel bestuurders is inmiddels glashelder dat als je geen waarde creëert voor je stakeholders – zoals klanten, leveranciers, medewerkers, of milieu
grow 31
organisaties - je de lange termijn uitdagingen die de onderneming raken simpelweg niet zult oplossen. Uitdagingen als klimaatverandering, grondstoffenschaarste, mensenrechtenschendingen, de rap groeiende wereldbevolking en
Komen jullie nog wel eens terug bij bedrijven, om te kijken wat er van het draagvlak en het enthousiasme over is gebleven?
problemen rondom gezondheidszorg raken elke industrie en elke onderneming – direct of indirect. Samenwerking met
SUSANNE: Een goed voorbeeld is een training die ik gaf aan
overheden, klanten, leveranciers, tussen medewerkers
bedrijven uit de betonmortelindustrie. Deelnemers varieerden
onderling, met NGOs, en soms zelfs met concurrenten, is dan
van directieleden, verkopers, communicatiemedewerkers,
cruciaal. Steeds meer bestuurders beseffen dat veel van die
chauffeurs tot betontechnologen. Bij de terugkomdag ongeveer
uitdagingen juist ook commerciële kansen bieden. Zo is
een half jaar later was ik verrast hoe men over duurzaamheid
Corporate Responsibility ook een aanjager geworden voor
sprak, ten opzichte van de eerste keer. Het lééfde, men was er
baanbrekende innovaties op het gebied van water, voedsel en
actief mee bezig en signaleerde nieuwe kansen waar ze
energie. Ik ben voorzitter van de Dutch Sustainable Growth
concreet mee aan de slag gingen. Het zijn ambassadeurs
Coalition. Hierin werken acht koplopende multinationals
geworden van de branche. Hopelijk wordt het butterfly effect
samen rondom dit onderwerp: we ontwikkelen en delen kennis,
hiermee versterkt.
en gebruiken deze inzichten ook in het dialoog met de overheid.
Hoe breng je potentiële “butterflies” tot ontpoppen?
JAN PETER: Het structureel integreren van Corporate Responsibility is veelomvattend: het gaat niet alleen om het herdefiniëren van de bedrijfsstrategie, maar ook om een andere benadering van risicomanagement, verslaggeving, de
SUSANNE: Als consultant geef ik lezingen, workshops en
remuneratie, stakeholder engagement, communicatie en het
trainingen. Wat blijkt? Vaak doen bedrijven al erg veel! Het zit
ontwikkelen van leiderschap. Hoe bestuurders hier mee aan
alleen verborgen. Medewerkers zijn zich vaak niet bewust van
de slag kunnen, is momenteel een belangrijke focus van de
de mate waarin de organisatie al duurzaam of verantwoord
Dutch Sustainable Growth Coalition. Op 15 oktober publiceren
bezig is, en hebben geen idee hoe hun prestaties zich verhouden
we hierover een publicatie, inclusief 16 praktijkvoorbeelden.
tot die van hun concurrenten. Leiders zijn zich hier vaak ook niet van bewust; wat ontbreekt, is een totaalbeeld en toekomstvisie. JAN PETER: Het is een wisselwerking: je hebt de creativiteit en innovatiekracht van jonge mensen nodig. Een werksfeer en cultuur die daarvoor ontvankelijk is, is cruciaal. Tegelijkertijd is het essentieel dat het leiderschap van een bedrijf bewust kiest voor Corporate Responsibility: met een duidelijke koers en scherp geformuleerde korte en lange termijn doelstellingen. Het is belangrijk dat Corporate Responsibility ambities onderdeel zijn van de totale bedrijfsstrategie; dus niet als losstaand fenomeen. Als medewerkers voelen dat hun ideeën gewaardeerd worden, zullen zij zich meer en sneller gestimuleerd voelen om met innovaties te komen die de onderneming helpen om de maatschappelijke uitdagingen (bijvoorbeeld grondstoffenschaarste) op te lossen.
grow 32
Vorig jaar nam EY het adviesbureau BECO over. Klein en groot gingen samen. Een multinational is andere koek dan een niche adviesbureau. Hoe was dat?
‘The Butterfly Effect’ kun je vooraf nauwelijks voorspellen, maar iedere ondernemer blijft er naar streven. Wat zijn jullie ‘Butterflies’ tot nu toe? Welke factoren hebben tot succes geleid?
SUSANNE: Ik ben samen met mijn BECO collega’s meegegaan in deze enorme organisatieverandering; van
SUSANNE: De afgelopen zes jaar ben ik fulltime bezig
een bedrijf met 50 collega’s naar een bedrijf met 165.000
geweest met Corporate Responsibility, heb ik bijna honderd
collega’s! Nu ik mijn weg een beetje gevonden heb en de
projecten afgerond, vele workshops afgerond en honderden
organisatie beter heb leren kennen, zie ik veel mooie kansen.
mensen gesproken. Ik krijg energie van mijn werk, doe waar
Door het internationale karakter van EY is ons bereik immens
ik voor sta en stel me open om samen met collega’s nieuwe
groot geworden. Daarmee wordt onze impact zodanig groot,
ideeën uit te werken. Mijn impact is dan uiteindelijk groter.
dat we nu op wereldschaal een relevante rol kunnen vervullen.
Bevlogen zijn en mijn authenticiteit volgen; de rest volgt vanzelf.
Over de hele wereld zijn er collega’s actief op dit onderwerp. Het motto ‘think global, act local’ wordt nu realiteit.
JAN PETER: Dat ik in 2002 premier werd, was vooraf zeker niet te voorspellen. Wat voor mij wel een voorspelbaar en
JAN PETER: Het is ook belangrijk dat Nederland over haar
vanzelfsprekend feit is geweest, is mijn maatschappelijke
grenzen heen kijkt. Nederland staat in de top vijf van de World
betrokkenheid en het ontwikkelen van visies op een
Economic Forum concurrentiekracht index. Vier van de acht
verantwoordelijke samenleving en de rol van ondernemingen
bedrijven uit de Dutch Sustainable Growth Coalition zijn
daarbinnen. In de twintig jaren voorafgaand mijn premierschap
“super sector leader” van de toonaangevende Dow Jones
bracht ik boeken en publicaties uit over bijvoorbeeld innovatie,
Sustainability Index. Het is cruciaal dat ons land en onze
ontwikkelingssamenwerking, Europese integratie,
bedrijven zich internationaal blijven onderscheiden als het
samenwerking tussen overheden en maatschappelijke
gaat om Corporate Responsibility.
organisaties, sociale zekerheid, armoede, economische groei en het vertrouwen in de economie en ondernemingen en maatschappij. Thema’s waar ik mij in mijn politieke jaren ook hard voor heb gemaakt. Dat ik dit nu weer kan doen vanuit het bedrijfsleven en de wetenschap is fascinerend. Susanne Ritskes is sinds 2007 werkzaam als adviseur bij BECO en focust zich op onder andere strategie, inkoop, duurzaamheidscans, CR-richtlijnen en trainingen. In 2012 maakte Susanne met tientallen collega’s de overstap naar een multinational: BECO en EY Cleantech & Sustainability services gingen samen verder. Jan Peter Balkenende is sinds 2010 hoogleraar Governance, Institutions and Internationalisation aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en sinds 2011 partner Corporate Responsibility bij EY. Hij was van 2002-2010 premier van Nederland.
grow 33
Airport, zit hij in de raad van
begon zijn carrière als
advies van ABN Amro en is hij
assistent aan de Vlerick
bestuurslid van de werk-
Leuven Gent Management
geversorganisatie VNO-NCW.
School. Hij deed o.a. internationale ervaring op als VP Global Marketing bij Douwe
Harry Starren
Egberts en was Global CEO
Jeroen Timmers
Harry Starren studeerde
van Censydiam. Momenteel
A human. Talking to human
geschiedenis aan de
adviseert hij grote merken.
beings as pure as possible.
Rijksuniversiteit Utrecht en
I was educated differently
politicologie/bestuurskunde
though. Paradigms, belief
aan de Universiteit van
Mathieu Weggeman
systems & rigid control
Amsterdam. Starren was
Mathieu Weggeman is een
patterns all around. Unaware
onder meer werkzaam als
Nederlands bedrijfskundige,
of it though. Got educated at
wetenschappelijk onderzoeker,
organisatieadviseur, en
Nyenrode University, a
universitair docent en directeur
hoogleraar organisatiekunde
prestigious Business School
van een onderzoeks- en
aan de Technische
Freek Vermeulen
in the Netherlands. Seven
adviesbureau en was directeur
Universiteit Eindhoven
Freek Vermeulen is een
years of management &
van het PAO Bedrijfs- en
gespecialiseerd in kennis- en
Associate Professor of
consulting experience in
Bestuurswetenschappen te
innovatiemanagement.
Strategy and Entrepreneurship
corporate life, talking
Utrecht. Tot mei 2012 was
aan de London Business
leadership, revenue
Starren algemeen directeur
School. Hij schrijft, adviseert
generating strategies and
van De Baak Management
en spreekt over de gehele
all that.
Centrum gelieerd aan
wereld over onderwerpen
VNO-NCW.
als strategie voor groei, strategische innovatie en ‘making strategy happen’.
Jan Peter Balkenende Jan Peter Balkenende was minister-president van Nederland van 22 July 2002
Ruud Veltenaar
tot 14 oktober 2010.
Ruud wordt vaak een geboren
Peter Swinkels
Zijn politieke carrière begon in
spreker en een inspirerende
Peter Swinkels is een
Amstelveen, waar hij van 1982
Nederlands ondernemer.
tot en met 1998 gemeente-
Rob Adams
studeerde filosofie aan de
Hij is vooral bekend als
raadslid was. In deze periode
Rob Adams is de oprichter van
Universiteit van Amsterdam
(voormalig) bestuursvoorzitter
promoveerde hij ook tot doctor
Six Fingers. Six Fingers
en International Business
van de Brabantse brouwerij
in de rechtsgeleerdheid en
verzamelt sterke business
Management aan Harvard.
Bavaria. Op dit moment is hij
werd hij (parttime) bijzonder
concepten en ideeën van over
Zijn visie, inzichten en
president-commissaris van
hoogleraar christelijk sociaal
de hele wereld. Samen met
humorvolle anekdotes zijn
voetbalclub PSV Eindhoven.
denken aan de VU.
haar klanten worden deze
gebaseerd op meer dan
Swinkels rondde de hbs-B af
branchevreemde best practices
25 jaar ervaring als
en studeerde vervolgens
doorvertaald naar nieuwe
ondernemer en
bedrijfseconomie in
innovatieve marktconcepten.
directieposities bij bedrijven
Rotterdam. In 1972 kwam hij
In 2006 ontving hij de Marketing
als McKinsey USA, Volmac,
in dienst bij het familiebedrijf
Award 2006. Van zijn hand
RAET, Wegener en Planet
Bavaria, waar hij in 1994
komen de publicaties
Internet. Daarnaast was hij
bestuursvoorzitter werd.
‘Branchmarking.About
voorzitter van een venture
trendwatcher genoemd. Hij
Naast zijn werk bij Bavaria
Herman Toch
inspiration, ideas and
capitalist en investeerde hij
is Swinkels president-
Herman Toch is co-founder
innovation. ‘ en ‘Ga Vreemd!’.
in technologie bedrijven.
commissaris van Eindhoven
van Dreams & Fears. Herman
grow 34
Schrijf je nu in en ontvang het boek
‘Transformeren om te overleven’ van Herman Toch, marketingauteur van het jaar Info & tickets: www.jmcongres.nl
Voor de eerste 50 boekers
Partners JM Congres 2013
Gold Partner
Gold Partner
Gold Partner
Gold Partner
Silver Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner
Bronze Partner grow 35
Stormac door baanbrekend
ontwerp grow 36
interview
chtige senz째 tijdens de London Fashion Week: een samenwerking met het label Sarmite Ostanevica. Foto door Rita37 Metlovaite. grow
Eenieder die tijdens een Hollandse herfstdag wel eens heeft getracht een paraplu te gebruiken kent de beperkingen van traditionele paraplu-modellen. Want hoewel sierlijk, biedt zelfs de meest exclusieve walvisbaleinen paraplu geen bescherming als hemelwater zich in gezelschap van storm aandient. In dergelijke onwelgevallige situaties resteerde de voetganger die de elementen trotseert in het verleden twee opties: ofwel zijn tred verwordt tot een wanhopige oefening in verticaal zwemmen, ofwel hij steekt tegen beter weten in zijn paraplu in de lucht om deze weldra gegrepen te zien worden door een windstoot - met alle gevolgen voor eigenaar en omstanders van dien. Het was exact deze frustratie die ĂŠĂŠn van de zakenpartners van Gerard Kool (34) deed besluiten om een nieuw model te ontwikkelen, bestand tegen regen en wind: de stormparaplu was geboren. TEKST Abe Brandsma fotografie senz umbrellas
grow 38
Kool: “Toen wij ons business plan schreven werden wij
feit.”
bijna dagelijks voor gek verklaard. Inmiddels hebben we zo’n beetje alle landen bereikt met onze producten.
GROW: Hoe zag de eerste periode van senz° umbrellas er uit?
Laatst hadden we op één dag orders in zowel Hawaii als
Gerard: “Een jaar na de oprichting van senz° umbrellas
Siberië.” GROW spreekt met Kool, vader van drie kinde-
B.V. was onze marktintroductie. Volgens de ‘dikke duim
ren en lid van Jong Management kring Delft/Oostland
methode’ dachten wij dat 10.000 stuks voorlopig wel ge-
alsmede waarnemend voorzitter van JM Internationaal,
noeg zou zijn. Waar wij niet op hadden gerekend, is dat
over de groei die senz° umbrellas heeft doorgemaakt.
ons verhaal wereldwijd werd opgepikt door alle mogelijke media. Plotseling verscheen ons verhaal in maga-
GROW: Kan je iets vertellen over de start van senz° umbrellas?
zine’s, kranten, blogs, maar vormde ook het onderwerp
Gerard: “Aan de basis van ons bedrijf staan Philip Hess,
bijzondere periode, en na negen dagen was onze voor-
Gerwin Hoogendoorn en ik. Gerwin was in 2004 student
raad volledig uitverkocht, grotendeels via een website
Industrieel Ontwerpen, toen hij in één week geconfron-
waar nog nooit iemand van had gehoord.”
voor televisie- en radioprogramma’s. Dit was een hele
teerd werd met drie kapotte paraplu’s, waarna hij be-
van de grootste Europese paraplufabrikanten benaderde
GROW: Met recht een stormachtige start, maar hoe zijn jullie er in geslaagd verder te groeien?
om zijn afstudeerproject uit te voeren, besloot hij het
Gerard: “Het eerste jaar na de lancering hebben wij in
heft in eigen hand te nemen en zelf het plan uit te voeren.
binnen- en buitenland vrijwel alle grote designprijzen
Tegen die tijd waren Philip en ik door zijn enthousiasme
mogen winnen, van de ‘red dot design award’ tot de
overtuigd geraakt van de kans dat dit idee iets moois zou
‘Dutch Design Award’.
kunnen worden. Wij waren vastberaden om het straat-
Als oprichters moesten wij als gevolg van de snelle groei
beeld wereldwijd te veranderen, en bedachten vervol-
supersnel leren om elke fase voor te zijn. Meestal lukt
gens hoe Gerwin’s paraplu in de markt kon worden ge-
dat, soms moeten we heel hard bijschakelen. Een recen-
zet. Het eerste prototype is op de naaimachine van
te uitdaging was het oprichten van twee buitenlandse
Gerwin’s grootmoeder gefabriceerd – kort daarna had-
vestigingen; daar gaat je leercurve wel weer van om-
den wij ons businessplan geschreven en huurden we
hoog. Inmiddels bestaat onze ploeg uit zo’n 22 man, en
een piepklein kantoor. In 2005 werd senz° umbrellas
hebben wij meer dan 1,5 miljoen gebruikers wereldwijd
B.V. opgericht: de start van ons bedrijf was hiermee een
kunnen voorzien van een onvergetelijke senz° ervaring.”
sloot om voor zijn afstudeerproject de perfecte paraplu te ontwerpen. Nadat Gerwin zonder succes een aantal
grow 39
GROW: Op welke wijze zijn jullie als onderneming internationaal actief?
Op een ander niveau hebben we gepionierd in de vorm
Gerard: “Wij leveren over de hele wereld vanuit vesti-
wat heilige huisjes omver. Bovendien hebben we tegen
gingen in Nederland en Duitsland. Onze vestiging in
de adviezen in parallel zowel de consumentenmarkt als
Hong Kong verzorgt de productie. Inmiddels hebben we
de zakelijke markt ontplooid. Dit is een succesvolle stra-
zo’n beetje alle landen bereikt met onze producten.
tegie gebleken.”
van parpalu’s; niet langer rond! Hiervoor moesten heel
Laatst hadden we op één dag orders in zowel Hawaii als Siberië.”
GROW: Welke zaken zijn essentieel gebleken, bij het behalen van succes?
GROW: senz° umbrellas lijkt niet alleen producten te ontwikkelen die alle conventies doorbreken, maar ook als onderneming tegen de wind in te groeien.
Gerard: “Wij zijn zelf de spin in het web en beheersen
Gerard: “Zo zou je dat kunnen stellen. Toen wij ons bu-
productie en logistiek. Wij scoren met name met de ge-
sinessplan schreven werden we bijna dagelijks voor gek
bruikservaring en kwaliteit van onze producten, onder-
verklaard. Criticasters vroegen zich af wie er nou vijftig
steund door onze no-nonsense warranty.”
een groot deel van de keten, van productie tot levering aan de consument. Daarbij steunen we op hoogopgeleid personeel, maar ook op partners op het gebied van ICT,
euro zou besteden aan een paraplu als je er voor € 2,50 ook één hebt. Die aanname hebben we wel ontkracht.
‘ Op ander niveau hebben we gepionierd in de vorm van paraplu’s, niet langer rond! Hiervoor moesten heel wat heilige huisjes omver’ grow 40
GROW: Is het pionierschap als ondernemer een eenzaam begrip?
grote klappen, en ook in de retail is het niet windstil.
Gerard: “Als ‘eindbaas’ word je wel eens geconfronteerd
ons businessmodel aan. Gelukkig zijn wij in staat geble-
met zaken die je met weinig mensen mag delen. Ik heb
ken om te blijven verkopen, ook in een slechte economi-
het geluk dat ik met twee mede-oprichters altijd alles
sche tijd of als het buiten 35 graden Celsius is. senz°
kan bespreken. Daarnaast biedt een netwerk als JM ont-
biedt een totaal andere ervaring door de vormgeving en
zettend veel mogelijkheden om sparringpartners te
functionaliteit van haar producten. Gevolg hiervan is dat
spreken die vanuit een vergelijkbaar perspectief kunnen
wij in staat zijn om het traditionele non-interest product
Daar zijn wij actief mee bezig en waar nodig passen wij
reflecteren of helpen. Als ondernemer sta je in Neder-
‘aju-paraplu’ te promoveren naar een waardevol per-
land in mijn beleving wel eens in de ‘eenzame hoek’. Er
soonlijk bezit. We onderschrijven dit met persoonlijk
wordt in mijn ogen door niet-ondernemers wel eens
contact en no-nonsense garantie. Voor ons is het super
makkelijk gedacht over de risico’s die ondernemers aan-
om in direct contact te staan met consumenten over de
gaan door zelf een initiatief te ontplooien. Aan de andere
hele wereld. Dat zie ik onze concurrenten niet doen. Het
kant: het pionieren, soms tegen de gevestigde orde in, is
is moeilijk te voorspellen waar wij in 2033 zijn. Waar-
nu juist wat ondernemen zo mooi maakt.”
schijnlijk werk ik dan het liefst samen met jonge mensen met lef, onbevangenheid en beperkte ervaring.
GROW: Tot slot. Waar is senz° umbrellas over 20 jaar?
senz° is dan in ieder geval een groep met veel meer ac-
Gerard: “Momenteel vallen in de promotionele branche
zaken die andere mensen blij maken.”
tiviteiten. Zolang ik maar kan bouwen en werken aan
grow 41
talent bedrijfsmodel De zoektocht naar grensoverschrijdend
als
International Top Talent levert waardevolle munitie in ‘War on talent’
Innovatie en kennismigratie waren onderwerpen waar Rosalie Greven (33) zich als Rijksambtenaar in dienst van het ministerie van Economische Zaken mee bezig hield. “De algemene gedachte was dat Europa slimme mensen nodig had voor de innovaties van de toekomst. In plaats van daarover nota’s te schrijven, leek het mij veel interessanter om met dat idee te gaan ondernemen.” TEKST Abe Brandsma FOTOGRAFIE International Top Talent
grow 42
interview
grow1443november 2011’ ‘Recruitment Event International Top Talent, VPRO Tegenlicht Holland gets talent,
grow 44
‘ Aan de basis staat het groeiende tekort aan hoogopgeleide professionals en onderzoekers in Nederland’
Greven voegde de daad bij de gedachte en pakte haar
in Shanghai opgezet, en mijn zakenpartner Rina Joos-
koffers naar Shanghai, op zoek naar Chinees talent. Zes
ten-Rabou de vestiging in Amsterdam. Na vier jaar zijn
jaar later is haar bedrijf International Top Talent uitge-
we van plek gewisseld en stuur ik het kantoor in Amster-
groeid tot een succesvolle onderneming met acht mede-
dam aan terwijl mijn zakenpartner leiding geeft aan ons
werkers en vestigingen in Nederland en China. Zelf is
kantoor in Shanghai. Die lokale aanwezigheid is van es-
Greven teruggekeerd naar Nederland, waar zij met man
sentieel belang voor het succes van onze dienstverle-
en dochter in Amsterdam woont en zich heeft aangeslo-
ning. In Nederland hebben we veel persoonlijk contact
ten bij Jong Management kring Amsterdam. GROW
met onze klanten en vormen wij voor hen een brug naar
spreekt met Greven over de internationale ‘war on ta-
China. Ons kantoor in Shanghai zorgt juist voor de toe-
lent’ en de wijze waarop haar onderneming inspeelt op
gang tot de juiste talenten en de expertise over de Chi-
deze mondiale ontwikkeling.
nese markt.”
GROW: Waar houdt International Top Talent zich mee bezig? Rosalie: “International Top Talent helpt het Nederlandse
GROW: Er lijkt sprake te zijn van een hevige strijd, als het gaat om het vinden van toptalent. Hoe slagen jullie hier in?
bedrijfsleven bij het aantrekken en selecteren van hoog-
Rosalie: “Om talent te vinden heb je een uitgebreid net-
opgeleide Chinese medewerkers. Wij geven volledige
werk van goede relaties nodig. Vanwege de moordende
ondersteuning en advies op HRM gebied in en met be-
concurrentie is het werven van de juiste talenten alleen
trekking tot China. Onze klanten zijn onder meer actief
mogelijk met het opbouwen van gedegen relaties. Wij
in de chemische-, hightech- en maritieme industrie. Wij
hebben veel contacten op de Chinese top universiteiten,
houden kantoor in Amsterdam en Shanghai. Aan de ba-
binnen alumni netwerken en kennisintensieve en inno-
sis van International Top Talent staat het groeiende Ne-
vatie netwerken in China. Hier brengen wij onze op-
derlandse tekort aan hoogopgeleide professionals en
drachtgevers onder de aandacht. Je moet bedenken dat
onderzoekers in met name technische en exacte vak-
de meeste Chinezen nog nooit gehoord hebben van Ne-
ken. Dit dwingt bedrijven en kennisinstellingen om hun
derlandse bedrijven of universiteiten. Onze eerste stap
personeel ver over de grens te zoeken.”
is dus om Nederlandse bedrijven en universiteiten onder de aandacht te brengen van professionals en onder-
GROW: International Top Talent helpt dergelijke bedrijven in hun zoektocht?
zoekers.”
Rosalie: “Inderdaad, maar wij doen meer. Westerse begevestigd. Veel ondernemingen onderschatten daarbij
GROW: Hoe ben je er zelf in geslaagd, om je in China niet alleen staande te houden, maar een florerend bedrijf op te zetten?
hoe moeilijk het is om daar de juiste mensen aan te trek-
Rosalie: “Het opzetten van International Top Talent was
ken. Het team van International Top Talent helpt Neder-
voor mij dubbel pionieren. Tot dan toe had ik gewerkt
landse bedrijven zowel hier als in China om de juiste
als ambtenaar in Den Haag. Het opzetten van een eigen
Chinese ingenieurs en onderzoekers te scouten en te
onderneming was nieuw. Bovendien woonde ik voor het
selecteren voor hun vacatures.”
eerst in China, nota bene in de bruisende miljoenenstad
drijven hebben zich de laatste jaren massaal in China
Shanghai. De taal was in het begin het grootste obstakel.
GROW: Kan je iets over de omvang van jouw onderneming vertellen, en de wijze waarop je internationaal opereert?
Ik moest deals sluiten met de Chinese websitebouwer,
Rosalie: “Wij werken met acht fulltime medewerkers,
ken: ’s ochtends Chinees studeren en dan aan de slag
verspreid over de twee kantoren. Iedereen die voor ons
met de zoektocht naar onze eerste kandidaten. Ik vond
werkt heeft zowel in China als in Europa gewoond. Bij
dat een enorm inspirerende uitdaging.”
met de makelaar en met mijn Chinese medewerkers. Vooral in het begin betekende dat dubbele dagen wer-
de start van International Top Talent heb ik de vestiging
grow 45
OP ZOEK Naar een interessante job?
Naar een nieuwe medewerker?
Kunnen wij u helpen?
Laat kosteloos uw CV achter op www.wskoornneef.nl
Neem contact op met Mara Eikelenboom via tel. 06-23.29.54.45
www.wskoornneef.nl 06-23 29 54 45
Laag st voor e prijs werv ing en se lectie !
fli
FLEXIBELE AFSCHEIDINGEN
Heeft u last van stof, lawaai of tocht in uw bedrijfsruimte of bij een uitgang? Wilt u uw bedrijfsruimte flexibeler benutten? Of zoekt u een gemakkelijke toegang tot een afgesloten teeltruimte of werkplaats? Stuk voor stuk situaties waarin VLP flexibele afscheidingen uitkomst biedt! VLP is ruim 30 jaar specialist in “flexibele afscheidingen” voor uiteenlopende sectoren, met producten als: (industriële) wanden en gordijnen, pendeldeuren snelroldeuren, harmonicatunnels en industriële tenten alsmede dock shelters en dock levellers.
Industriestraat 55 2671 CT Naaldwijk Nederland T +31 (0)174 67 18 18 F +31 (0)174 67 18 11 E vlp@vlp.nl
www.vlp.nl
Dutch Polymer Institute op zoek naar Chinees toptalent
GROW: Hoe kijk je terug op deze beginfase van de onderneming?
bedrijven geinteresseerd zijn in toegang tot het talent
Rosalie: “Het leuke van China is dat in eerste instantie
lemaal roepen ze dat ze een tekort hebben aan goed op-
niets kan, en uiteindelijk alles. Dat heeft veel bijgedra-
geleide techneuten of niet weten waar ze de juiste me-
gen aan mijn eigen ondernemerscreativiteit. Het lukte
dewerkers in China moeten vinden. Tegelijkertijd
altijd wel om een oplossing te vinden. Ik probeer deze
blijken veel bedrijven niet bereid hier grondig in te in-
ervaring nu te delen met onze klanten in Nederland.
vesteren. Als bedrijf onderscheiden wij ons door onze
Chinese expertise is essentieel wil je je klanten goed
kwaliteit in dienstverlening en onze sterke netwerken in
kunnen adviseren.”
de Chinese markt. Wij zijn geen standaard HR bureau,
van China, hebben zij vaak last van koudwatervrees. Al-
maar opereren op twee locaties met Nederlands ma-
GROW: Inmiddels heeft de onderneming de beginfase ontstegen en staat er een florerend bedrijf. Welke uitdagingen vind jij thans op je weg bij de verdere groei van International Top Talent?
nagement en gedegen kennis van de Chinese talenten-
Rosalie: “Jaarlijks studeren zestien miljoen studenten af aan Chinese universiteiten, waarvan meer dan een mil-
GROW: En wat zijn jouw ervaringen op persoonlijk vlak, als ondernemer?
joen techneuten. Deze aantallen maken het voor Wes-
Rosalie: “Ik raad iedereen aan om samen met een part-
terse bedrijven gek genoeg juist lastig het juiste talent te
ner een bedrijf te starten. Rina en ik hebben heel veel
vinden. De kwaliteit verschilt namelijk nogal en het is
plezier samen. Niet alleen vieren we al onze bedrijfssuc-
niet altijd meteen duidelijk wat een diploma waard is.
cessen met elkaar - helaas vaak ook op afstand. Bij pro-
Daarnaast is er tussen Westerse bedrijven en Chinese
blemen weten we elkaar ook altijd te vinden. Na mijn
ondernemingen in China een enorme concurrentieslag
terugkeer in Nederland ben ik lid geworden van Jong
gaande om de beste talenten. De ‘war on talent’ is ook in
Management. Dit netwerk is voor mij zeer waardevol,
deze economische tijd een actueel probleem waar Ne-
omdat ik ook in Nederland graag mede-ondernemers te-
derlandse bedrijven tegenaan lopen. Iedereen wil de
genkom. Uiteraard lopen er ook bekenden uit mijn tijd
beste mensen. Hoewel wij merken dat vele Nederlandse
in China rond!”
markt. Op deze manier hebben we ons kunnen ontwikkelen van search bureau naar volwaardige ondersteuning op HRM gebied met betrekking tot en in China.”
grow 47
grow 48
interview
Kennis
delen De wereld wordt steeds transparanter, zo blijkt als men kijkt naar naar LinkedIn en andere social media. WeShareTalent gaat mee in deze trend. Oprichter Michel Verspui laat organisaties bij elkaar in de keuken kijken; geen concurrentie, maar kennisdeling. Dat gaat best ver, van rondetafelgesprekken tot de onderlinge uitwisseling van specialisten. De combinatie van verbinden, samenwerken en ontwikkelen vormen samen de ingrediĂŤnten voor dit initiatief. TEKST Kim Boersma FOTOGRAFIE WeShareTalent
grow 49
‘Eén van de voorbeelden van samenwerking is een bank
sprekken is het eerste concept ontstaan. De afgelopen
die beschikt over een specialist op het gebied van cyber-
twee jaar was de tijd er rijp voor om het concept tot uit-
crime en deze kennis deelt met de politie op het moment
voering te brengen. Ons doel is dat het normaal wordt
dat er sprake is van een plofkraak’. Het bij elkaar bren-
om als werknemer in vaste dienst de kans te krijgen om
gen van deze specialisten werkt en is doelmatig. Het
je horizon te verbreden door bij een andere organisaties
idee is niet nieuw, maar het platform en de uitvoering is
een kijkje in de keuken te nemen. Door het stimuleren
helemaal van deze tijd. GROW spreekt met Michel
van kennisdeling zijn medewerkers minder geneigd de
Verspui, (medeoprichter van WeShareTalent), Wijnand
organisatie te verlaten: zij blijven immers uitdaging vin-
Brouwer (HR Manager ICT Rabobank Nederland en
den in de organisatie waar ze aan verbonden zijn.”
deelnemer aan WeShareTalent) en Mildred Luurs (Ambassadeur WeShareTalent).
GROW: Wat was hierin de grootste uitdaging?
GROW: Hoe is WeShareTalent ontstaan?
Michel: “Een grote uitdaging was om inzicht te verkrij-
Michel: “De online wereld is door social media een open
gen in alle aanwezige kennis en snel tot de kern voor de
en onderling verbonden wereld geworden, waarbij soci-
toepassing van ons concept te komen. Elke organisatie
ale zakelijke netwerken een belangrijk thema zijn, zoals
heeft andere vraagstukken waar externe kennis bij ge-
bij LinkedIn. Ik kwam in mijn voormalige functie als di-
bruikt kan worden. Dit krijg je niet altijd in één keer op
recteur van Ormit in contact met veel verschillende or-
tafel. Verder geldt dat WeShareTalent een netwerkorga-
ganisaties, en zag daar veel talent. Vervolgens bedacht
nisatie is met een business-to-business concept. Wij
ik hoe prachtig het zou zijn om deze talentvolle mensen
hebben zelf geen mensen in loondienst.”
ook bij andere organisaties in te zetten. Voor WeShareTalent is gelanceerd heb ik het idee met honderd rela-
GROW: Hoe is de organisatie opgebouwd?
ties uit vele organisaties besproken; hier werd met veel
Michel: “WeShareTalent heeft 20 aandeelhouders, zij
enthousiasme op gereageerd. Op basis van deze ge-
hebben in totaal €400.000 geïnvesteerd door middel van
grow 50
een achtergestelde geconverteerde lening. Vandaag de
belangrijk. Daarnaast wordt alle relevante informatie
dag krijg je met je start-up geen financiering. Anders
gedeeld via de Cloud. Hierdoor wordt de flexibiliteit be-
denken heeft geleidt tot dit financieringsmodel: we heb-
houden. De rol van WeShareTalent is het fungeren als
ben geen vaste salariskosten, secretaresses of kantoor-
tolk tussen de organisaties zodat zij elkaars taal kunnen
panden. Dit zorgt er voor dat de vaste kosten zeer be-
verstaan.”
perkt zijn. Ook werken wij met ambassadeurs, de waarde die wij opbouwen met WeShareTalent wordt
De grote uitwisseling tussen organisaties
gedeeld met de ambassadeurs en de aandeelhouders.
Het uitwisselen van ervaringen tussen kleine en grote
WeShareTalentis een Freemium model zoals we dat
organisaties, maar ook met organisaties die in verschil-
vooral kennen uit de internetwereld en beschreven in
lende sectoren actief zijn, leidt tot innovatie. Een con-
het boek van Ostenwalder (Business Model Generatie,
creet voorbeeld hiervan is een grote bank die steeds
Alexander Ostenwalder & Yves Pigneur, 2009). Freemi-
meer te maken krijgt met cybercriminaliteit. WeShare-
um is een combinatie van gratis (free) basisdiensten en
Talent brengt in dit geval experts uit de IT- en tecomsec-
betaalde premiumdiensten. Dat werkt als volgt: het
tor samen met specialisten van opsporingsdienten, om
deelnemen aan het platform is in eerste aanleg gratis
zo tot een betere aanpak te komen. Wijnand Brouwer
voor organisaties, het verkrijgen van kennis en het in-
van Rabobank heeft hier goede ervaringen mee, zijn
zicht in vraag en aanbod is vrij beschikbaar. Deelne-
bank is door WeShareTalent in contact gekomen met de
mende organisaties betalen vervolgens per product.”
Voorziening Tot Samenwerking Politie Nederland (vtsPN) om ervaringen uit te wisselen over cybercriminaliteit en
GROW: Wat is de rol van een ambassadeur?
de zogenaamde “plofkraken”. Een ander voorbeeld was
Michel: “Een ambassadeur van WeShareTalent is een
de samenkomst tijdens bijeenkomsten genaamd Share-
bruggenbouwer. Een van hen is Mildred. Zij probeert
times, waarbij medewerkers van onder meer een televi-
organisaties uit haar eigen netwerk enthousiast te ma-
sieomroep, een lampenfabriek, en horecaondernemer
ken voor WeShareTalent. Mildred organiseert bijeen-
samenkwamen en nieuwe ideeën hebben opgedaan
komsten en is zelf volledig verantwoordelijk voor haar
over hoe je tot nieuwe producten kunt komen.
‘ Het uitwisselen van ervaring en kennis tussen organisaties leidt tot innovatie’ nisaties. Haar verdienmodel is een percentage van de
GROW: Welke omzet genereert WeShareTalent op dit moment?
omzet die zij realiseert. Mildred geeft aan dat dit een
Michel: “WeShareTalentis een startup en heeft in 2011
hele leuke manier is om contact te hebben met je net-
een omzet behaald van €30.000, daar waren wij al heel
werk. Door het grote aantal ambassadeurs is in een zeer
blij mee. In 2012 bedroeg de omzet ruim €100.000, en in
korte tijd een netwerk van 300 organisaties opgebouwd.
het eerste half jaar van 2013 hebben we reeds meer dan
De ambassadeurs zijn professionals uit verschillende
€100.000 omzet gerealiseerd. Dit jaar hopen wij uit te
eigen bedrijf. Zij faciliteert de bemiddeling tussen orga-
vakgebieden, hierdoor wordt gewerkt aan een heel di-
komen op een jaaromzet van €200.000 tot €300.000. Dat
vers netwerk. Ambassadeurs zijn communicatief sterk
is procentueel een sterke groei, maar in absolute termen
en hebben een commerciële instelling. Het is een char-
nog zeer bescheiden. Tegelijkertijd is er geen sprake
mante wijze van werken. Er zitten wel een aantal lastige
van hoge overheadkosten: 90% is margeomzet. Deze
kanten aan: soms lijkt het op een vrijwilligersorganisa-
margeomzet wordt gedeeld door de ambassadeurs die
tie, waardoor je werkzaamheden niet top down af kunt
meehelpen de organisatie te laten groeien.”
dwingen. Vertrouwen en persoonlijk contact is enorm
grow 51
‘ We willen niet alleen ‘innovators’ en ‘early adaptors’ bereiken, maar de Business to Business variant van Facebook zijn’
GROW: Heeft WeShareTalent tijdens de pioniersfase te maken gehad met tegenslagen?
Michel: “In de praktijk merken wij dat dit niet de discus-
Michel: “We hebben ons bij de opstart van WeShareTa-
strategische zaken bepalen organisaties zelf of ze dit wel
lent verkeken op de manier waarop we de uitwisselin-
of niet willen delen. Wat wij wel merken is dat organisa-
gen wilden realiseren. We dachten in eerste instantie
ties die niet concurrerend zijn, het heel prettig vinden
dat er grote marktkansen lagen voor uitwisseling van
om strategieën uit te wisselen. Dit kan juist een toevoe-
kennis tussen organisaties en wij dachten daarbij zelf
ging op het strategische proces zijn.”
sie is. Van belang is de zoektocht naar onderwerpen die geschikt zijn om te delen. Als het gaat om vertrouwelijke
aan projecten van langere duur. Door de huidige econoteitsprocessen moeilijk realiseerbaar te zijn om profes-
GROW: Heeft WeShareTalent daar een concreet voorbeeld van?
sionals een half jaar lang op voltijdbasis vrij te spelen.
Wijnand: “Ik raakte in contact met WeShareTalent om-
Daarnaast hebben we te maken met vakbonden die pro-
dat ik altijd op zoek ben naar manieren om kennis te
beren iemand van de mobiliteitslijst in te zetten voor
delen en te innoveren. Voor de Rabobank kan dit bij-
werkzaamheden. Ook zijn er boekhouders die menen
voorbeeld nuttig zijn door samen na te denken over pro-
dat als het met één medewerker minder kan, zij deze
blemen als vergrijzing en kennisontwikkeling, of bij het
plek als geheel permanent kunnen schrappen. Tot slot
doorbreken van virtuele muren.” Michel: “Een ander
geldt dat zodra een manager de mogelijkheid van uit-
voorbeeld is de wijze waarop de politie tijdens een Sha-
wisseling naar voren brengt, een medewerker kan den-
retimes-bijeenkomst van communicatiemedewerkers
ken dat dit een manier is om hem of haar weg te krijgen.
van een Waterschap heeft geleerd hoe zij met mensen
De combinatie van deze aspecten maakt het lastiger dan
communiceren in geval van een watersnood.”
mische situatie blijkt het door reorganisaties en mobili-
wij vooraf hadden ingeschat. Er zijn veel belangen die
wij de insteek gewijzigd en hebben we de formats in ons
GROW: Hoe onderscheidt WeShareTalent zich van andere initiatieven rondom het bundelen van talent?
concept kleinschaliger en makkelijker toegankelijk ge-
Michel: “Wij hebben een bedrijfsmodel dat in andere
maakt. Een voorbeeld hiervan is de “kijkjes in de keu-
vormen eerder is geprobeerd door beursgenoteerde
ken”. Wij hebben als start-up echt gezocht naar datgene
dienstverleners en door stichtingen met een meer maat-
dat het beste bij ons past. Dat blijven we doen, samen
schappelijke doelstelling. Bij grote organisaties komt dit
met de deelnemende organisaties.”
initiatief niet van de grond doordat zij vastzitten aan een
meespelen, en daarbij is het concept natuurlijk nieuw. Omdat de uitwisseling lastig van de grond kwam hebben
model waarbij marge per uur belangrijk is. Wij kunnen
GROW: Met welke uitdagingen wordt WeShareTalent geconfronteerd?
door een ander bedrijfsmodel de marge per uur loslaten
Michel: “Wij willen niet alleen ‘innovators’ en ‘early
wensen vanuit de organisaties die wij verbinden. Ik
adopters’ bereiken, wij willen de Business to Business
noem het dan ook eerder een ‘social venture’.”
en daarmee een tariefstelling hanteren die past bij de
variant van Facebook zijn. Wij willen zinvolle verbindingen tot stand brengen binnen onze thuismarkt in Neder-
GROW: Wat is jouw droom, Michel?
land, echter is onze uitdaging uit te groeien tot een plat-
Michel: “Mijn droom is dat het delen van talenten over
form waar wereldwijd gebruik van wordt gemaakt.”
een paar jaar heel normaal is. Het openstellen van kennis, de uitwisseling tussen organisaties en het creëren
GROW: Loopt WeShareTalent niet tegen grenzen aan bij bedrijven die helemaal geen informatie willen delen?
grow 52
van mogelijkheden om ervaringen op te doen. Ik denk dat dit een verrijking is voor ons allemaal.”
B u s i n e s s to C o n s u m e r
ALS HET product of merk niet inspireert, Zal je het niet kopen Bringing brands to life
www.mangoa-ontwerp.nl grow 53
groei met
Internationale
eco-civiele oplossingen
Nederland staat bekend als één van de landen waar toonaangevende kennis over waterbouw aanwezig is. Dat geldt zeker voor Sjoerd Endel (36), die met zijn bedrijven Nautilus Öko-Zivil UG, Nautilus Eko-Cyviel S.p.o.o. en Nautlius Eco-Civiel B.V. wereldwijd ecociviele oplossingen biedt. Zo richt Nautilus zich niet alleen op projecten in Frankrijk, de Benelux en Duitsland, maar bezoekt Endel ook buitenissige gewesten als de Seychellen, China en Mauritanië om de toepassing van zijn producten in den verre te onderzoeken. TEKST Abe Brandsma
grow 54
interview
grow 55
Tussen de Vaarten SK damwandbekleding, almere
Nice Lycee regional Grondkeringen, frankrijk
De toekomstperspectieven zijn glansrijk, volgens Endel.
voorbeeld via klimplanten of sedumsoorten (vetplanten-
“Dit is de mooiste business die bestaat. Om je elke dag
AB), waardoor een ‘Ecowall’ ontstaat die goed in de na-
met eco-civiele oplossingen bezig te houden, is een waar
tuurlijke omgeving past. Ook worden schanskorven
privilege. Ik verwacht dat wij over twintig jaar verder
toegepast bij gevels, bescherming van offshore installa-
zijn gegroeid naar tien vestigingen in verschillende
ties als pijpleidingen, versterking van dijken en
landen.” GROW maakt kennis met Endel, naast onder-
dammen, taludbescherming, enzovoorts. Ook hier zijn
nemer ook vader van drie kinderen & lid van Jong
schanskorven sterk in termen van constructie en zijn
Management kring Noord-West Holland, en vraagt hem
‘vriendelijk’ genoeg om vegetatie weer tot bloei te laten
of hij zich als ondernemer herkent in het pionierschap.
komen.”
GROW: De term eco-civiele oplossingen spreekt binnen de branche ongetwijfeld voor zich, maar kun je aangeven wat dit precies betreft?
GROW: Onze redactie zal in de toekomst anders naar dergelijke infrastructurele projecten kijken. Wat voor producten zijn Aqua-Flora® materialen?
Sjoerd: “Wij zijn gespecialiseerd in het ontwerpen, leve-
Sjoerd: “Aqua-Flora® materialen zijn natuurlijk van sa-
ren en aanbrengen van eco-civiele oplossingen met be-
menstelling (echte kokosvezels) en worden vooraf inge-
hulp van onze schanskorven en Aqua-Flora® producten.
plant met oever- en waterplanten. Deze producten zijn
Dat spreekt misschien nog niet meteen voor zich:
bij uitstek geschikt voor de bescherming en verfraaiing
schanskorven zijn flexibele, staaldraad gazen ‘dozen &
van singels, vijvers en beken, maar worden eveneens
matrassen’, die gevuld zijn met vorstbestendig vulmate-
gebruikt om complete watertuinen, parken en moeras-
riaal, zoals steen, grond of andere materialen. Deze
sen aan te leggen en zelfs als kleinschalige waterzuive-
schanskorven vormen een uitstekend en veelzijdig
ring in buitengebieden. Aqua-Flora® materialen zijn in
bouwmateriaal voor bijvoorbeeld weg- en waterbouw-
veel situaties toepasbaar: als drijvend groen kan het te-
kundige projecten. Een bekende toepassing van schans-
vens een oplossing bieden bij wisselende waterstanden:
korven is zichtbaar in geluidsweringen, waar de unieke
het beweegt met de waterstanden mee. Doordat de pro-
eigenschappen van schanskorven (zwaar en massaal,
ducten bestand zijn tegen natuurlijke invloeden zoals de
maar ook poreus en gestructureerd) voor effectieve ab-
effecten van gedrag van watervogels vormen zij een
sorptie van geluidsgolven zorgt. Daarnaast bieden
daadwerkelijk bestendige en natuurlijke oplossing.”
schanskorven veel mogelijkheden voor vegetatie, bij-
grow 56
Waterberging SK Grondkeringen, belgië
Rabobank SK gevel, URK
GROW: Wat is de omvang van jouw onderneming?
uitdaging. Ondernemerschap is pionieren: door interna-
Sjoerd: “Onze ondernemingen hebben gezamenlijk
innovatieve en praktisch haalbare oplossingen met onze
twaalf vaste medewerkers en een flexibele schil van on-
producten te ontwerpen en uit te voeren. Het vinden van
deraannemers en ZZP’ers die varieert van vijftien tot
de juiste lokale partners waarop wij onze bedrijfscultuur
vijftig medewerkers. De gezamenlijke omzet bedraagt
en de liefde voor onze producten kunnen overbrengen is
€ 6 miljoen op jaarbasis, van deze omzet wordt 55% in
cruciaal. Op deze wijze kunnen wij ervoor zorgen dat
de Benelux gerealiseerd, 25% in Duitsland, 15% in
projecten ongeacht de afstand met een kwalitatief hoog-
Frankrijk en 5% in andere delen van de wereld. In Ne-
waardig resultaat kunnen worden opgeleverd. De kwali-
tionaal te ondernemen in nieuwe landen, maar ook door
derland krimpt de markt licht, daar proberen we markt-
teit van het resultaat waarborgt vervolgens de duur-
aandeel te vergroten, in andere landen groeit de markt
zaamheid van het product en de continuïteit van de
als geheel.”
onderneming.”
‘ Het vinden van de juiste lokale partners is cruciaal’
GROW: Beperkt het pionierschap zich binnen jouw bedrijf tot jouw individuele inspiratie als ondernemer? Sjoerd: “Nee. Het pionierschap bij de individuele medewerker is essentieel om als onderneming innovatief en effectief te blijven opereren. Ik probeer werknemers daartoe te stimuleren door ze te inspireren en voldoende vrijheid van handelen te geven. Ik verwacht dat wij over twintig jaar nog steeds zeer actief zijn en internationaal verder zijn gegroeid naar tien vestigingen in verschil-
GROW: Welke uitdagingen vind jij op je weg bij de internationale groei van jouw bedrijf?
lende landen.”
Sjoerd: “Het samenbrengen en samen laten werken van uiteenlopende culturen uit verschillende landen is uitdagend, maar ook de verschillen in normen en regelgeving, die per locatie sterk kunnen verschillen, vormt een
grow 57
Marcel Duijvestijn en Niels van Buuren
Archiveringsvraagstuk binnen familiebedrijf leidt tot
bloeiende onderneming grow 58
interview
Niels van Buuren (28, lid van JM kring Westland)) spreekt met passie over de groei van zijn bedrijf Blue 10, dat een bijzondere oorsprong heeft. “Blue 10 is voortgekomen vanuit het familiebedrijf van mijn ouders, BVB Substrates. Zij waren op zoek naar een oplossing voor het digitaliseren van de inkomende facturen. Diverse bestaande oplossingen passeerden de revue, maar aangezien deze niet aan de verwachtingen voldeden werd besloten om zelf iets te ontwikkelen. Het resultaat was dusdanig succesvol dat wij concludeerden dat onze oplossing ook voor andere organisaties ook bruikbaar is: de start van Blue 10 was een feit.� TEKST Abe Brandsma
grow 59
‘ Wij hebben ideeën en plannen genoeg, maar alles valt of staat bij het vinden van slimme, gedreven mensen die samen met ons moeilijke dingen makkelijk willen maken’ Inmiddels werken er negen medewerkers fulltime
wij alleen in Nederland gevestigd, maar er zijn plannen
aan de verdere groei van deze onderneming, en
om binnen nu en drie jaar uit te bereiden naar één of
spreekt GROW met Van Buuren (getrouwd met
meer andere Europese landen.”
Angela en in verwachting van zijn tweede dochter) over het toekomstperspectief van zijn bedrijf.
GROW: Vergt het bereiken van deze groei een instelling als pionier?
GROW: Waar houdt Blue 10 zich precies mee bezig?
Niels: “Zeker, het begaan van paden waarvan de be-
Niels: “Wij bieden software aan voor het digitaal verwer-
deel van het ondernemerschap. Soms heb je een idee
ken van inkoopfacturen. Met onze oplossing, Invoice
waar je zelf wild van bent, maar dan moet het nog uitge-
Management, kunnen bedrijven hun binnenkomende
voerd worden. Tijdens die uitvoering loop je soms tegen
facturen (papier, PDF of Elektronisch) snel en gemak-
drempels op die je niet voorzien had. Dit kunnen ener-
kelijk boeken en goed (laten) keuren door medewerkers
zijds gaten in je concept zijn, anderzijds zie je vaak dat
in de organisatie. Door onze verschillende aanbiedvor-
mensen (nog) niet klaar zijn voor een nieuw concept,
men (ofwel het kopen van software die lokaal wordt ge-
ook al levert dat aantoonbaar voordeel op. Om daar ach-
ïnstalleerd, ofwel gebruik van onze online-diensten) is
ter te komen, proberen wij verschillende marketingcon-
het interessant voor kleine en grotere organisaties. Ter
cepten en productideeën ook echt uit: je kan heel lang
illustratie: wij hebben klanten met 150 facturen per jaar,
over iets nadenken, maar uiteindelijk moet je het toch
maar ook organisaties die 25.000 inkoopfacturen op
vooral doen. Blijkt het concept niet helemaal te werken,
jaarbasis verwerken.”
dan pas je het (een klein beetje) aan en ga je weer ver-
stemming nog onbekend is vormt een uitdagend onder-
der.”
GROW: Welke visie heeft Blue 10 op automatisering? Niels: Wij hebben een aantal kernpunten. Deze zijn:
GROW: Welke uitdagingen tref jij binnen de groeicurve van Blue 10?
1. Je moet doen wat je belooft en geen oplossingen belo-
Niels: “In de eerste plaats is het van belang om goede
ven die je niet waar kunt maken.
mensen te vinden. Wij hebben ideeën en plannen ge-
2. Wij helpen een klant actief met zijn denkproces over
noeg, maar alles valt of staat bij het vinden van slimme,
automatisering, want automatisering brengt met zich
gedreven mensen die samen met ons moeilijke dingen
mee dat bestaande zaken anders worden georgani-
makkelijk willen maken. Daarnaast is het zaak dat wij
seerd.
klanten er van kunnen overtuigen dat onze oplossingen
3. Automatiseren is niet alleen een technisch traject. Als
écht gemakkelijk zijn en binnen een aantal dagen al be-
de techniek altijd leidend is, ontstaan welbekende
sparingen opleveren. Wij hebben een andere filosofie
problemen van dure, mislukte ICT projecten. De 80-
dan enkele van onze concurrenten: wij doen wat wij be-
20 regel gaat dan ook altijd op; 80% van de automati-
loven, houden het standaard en maken het simpel.”
sering, vraagt 20% van de kosten. Bij de overige 20%
kosten en baten tegenover elkaar. In veel gevallen is
GROW: Tref je wel eens ondernemers met wie je over de groei van jouw onderneming kunt spreken?
het dan mogelijk om een kleine aanpassing in de
Niels: “Ik kom gelukkig wel andere ondernemers tegen
werkwijze te doen, in plaats van het wijzigen van het
die met soortgelijke activiteiten bezig zijn en die ook op
gehele systeem.”
groei gericht zijn. Het is dan ook belangrijk om met on-
van de automatiseringsvragen stellen wij altijd kritische vragen aan onze klanten en zetten we continu
dernemers van je eigen leeftijd te spreken. Ik praat ook
GROW: Welk toekomstperspectief zie jij voor Blue 10?
regelmatig met mijn vader over Blue 10 en dan merk je
Niels: “Op dit moment hebben wij negen medewerkers
een jong, internetgericht, ICT bedrijf begrijpt. Echter,
en zijn wij hard op zoek naar een accountmanager en
heel veel zaken, zoals mensen en klanten, blijven toch
supportmedewerker. Het afgelopen jaar kenden we een
wel over de generaties gelijk. Het advies van mijn vader
verdubbeling van het aantal klanten en ook in 2013 heb-
wordt dan ook zeer gewaardeerd!”
ben wij dit aantal weten te verdubbelen. Momenteel zijn
grow 60
dat de oudere generatie soms niet alle concepten van
interview
isie v t s om Toek een op ende r e d n vera smarkt id arbe
Explosieve
Groei
“Veel ondernemingen hebben zich in het verleden onvoldoende rekenschap gegeven van (stijgende) loonkosten. Dankzij de crisis worden ondernemers bewust van het feit dat loonkosten de grootste kostenpost zijn en tevens de minst flexibele. Dat noopt tot creatieve oplossingen binnen een inflexibele arbeidsmarkt: payrolling biedt daar een oplossing voor.� Julius Kousbroek (36, lid van JM kring Amsterdam en het Dagelijks Bestuur van JM) biedt een helder perspectief op de groeifactoren van de sector waarin hij onderneemt. Groei beperkt zich niet tot de sector als geheel, maar geldt in het bijzonder voor de onderneming van Kousbroek. TEKST Abe Brandsma
grow 61
Samen met compagnon Gertjan van Dam richtte Kousbroek Payroll Works B.V. in 2008 op, om drie jaar later een Gouden Gazelle Award te ontvangen: de bekroning voor een omzetgroei van 918% in de tussenliggende periode. GROW spreekt met Kousbroek (woonachtig in Heemstede samen met zijn vriendin Saskia en kinderen Max en Eva) over toekomstbestendige groei van zijn onderneming en zijn visie op een veranderende arbeidsmarkt.
GROW: Wat houdt payrolling precies in? Julius: “Payrolling geeft juridisch uitvoering aan het werkgeverschap voor opdrachtgevers. Van oorsprong komt dit veel voor in de sectoren horeca en land/tuinbouw, waar doorgaans sprake is van een hoog verloop van medewerkers en een relatief laag salaris per medewerker. Tegenwoordig bedienen wij vrijwel alle marktsectoren.”
GROW: Kan jij deze toegenomen populariteit verklaren? Julius: “Bedrijven worden kleiner terwijl de verantwoordelijkheden van werkgeverschap groter en complexer worden. Payrolling biedt een solide mogelijkheid om werkgever te zijn op een wijze waarbij risico’s inzichtelijk en afgedekt zijn, door deze uit te besteden.”
GROW: Kan je de complexiteit van werkgeverschap nader toelichten? Julius: “Een voorbeeld waarbij werkgeverschap voor een ondernemer complex is, is als hij/zij te maken heeft met ziekte van een medewerker. Als een onderneming daar geen verstand van heeft kan dit tot grote problemen leiden, problemen die verder voeren dan de directe financiële implicaties. Eigenlijk moet je tegenwoordig als ondernemer een halve jurist zijn, om juiste invulling te kunnen geven van het zijn van werkgeverschap. Je wordt met enorm veel zaken geconfronteerd, zoals verschillende vormen van arbeidscontracten, cao’s, pensioenregelingen, arbo-regelgeving, ziekteverzuim dat in protocollen moet zijn vastgelegd, enzovoorts. Payrolling biedt een oplossing door de juiste invulling te geven aan het werkgeverschap, waardoor risico’s beheersbaar en inzichtelijk zijn.”
GROW: Daar is behoefte aan? Julius: “Ja. Dat blijkt niet alleen uit de groei van de sector en ons bedrijf in het bijzonder. Er vindt een enorme
grow 62
verbreding plaats van branches die gebruik maken van
opdoen van werkervaring bij verschillende werkgevers
payrolling. Denk aan architecten, detaillisten, de bouw-
wordt dan ook een statussymbool.”
sector: enkele jaren geleden was het voor hen ondenkbaar om werkgeverschap via payrolling te beleggen: tegenwoordig beginnen zij de handigheid van payrolling in te zien en neemt de vraag voor onze diensten uit deze sectoren navenant toe.”
GROW: Impliceert dat een verslechtering van de ondernemersperspectieven voor payrollbedrijven op het moment dat de arbeidsmarkt op enig moment door kabinetsbeleid flexibeler wordt ingericht? Julius: “Ik denk dat de impact van een dergelijke wijziging beperkt zal zijn. De collectiviteitsgedachte die wij
‘ De collectiviteitsgedachte die wij in Nederland hebben zal afnemen’
in Nederland hebben (zoals het stelsel van collectieve pensioenen, collectieve arbeidsovereenkomsten, de WW, enzovoorts) zal afnemen. Als gevolg hiervan zal er meer verantwoordelijkheid bij de werkgever komen te liggen. Aangezien bedrijven krimpen in omvang, zullen zij niet altijd over de benodigde kennis beschikken om hier mee om te gaan. Dit biedt een kans voor de diensten die payrollbedrijven aanbieden.”
GROW: Heb jij aanwijzingen voor een afnemende collectiviteitsgedachte? Julius: “Mensen die nu op de arbeidsmarkt toetreden, zullen naar verwachting aan het einde van hun loop-
GROW: Wat veroorzaakt deze groei?
baan 13 verschillende werkgevers hebben gehad en
Julius: “Het werk en de medewerkers zijn er. Toch dur-
daarnaast enkele tijd voor zichzelf hebben gewerkt. De
ven bedrijven geen vastigheid te bieden. Vaak kunnen ze
snelheid van verandering neemt toe, dat geldt ook voor
dit ook niet, zelfs als zij tevreden zijn over de medewer-
de frequentie waarin werknemers van werkgever wis-
ker. Soms worden bedrijven gedwongen door marktom-
selen: zij willen meer bedrijven van binnen leren ken-
standigheden of hebben ze in het verleden onvoldoende
nen om zich te ontwikkelen. De huidige voorzieningen
rekenschap gegeven van (stijgende) loonkosten. De cri-
op basis van collectiviteitsgedachten zijn daar niet op
sis drukt deze ondernemers met de neus op de feiten:
ingericht.”
loonkosten zijn doorgaans de grootste kostenpost bin-
arbeidsmarkt: payrolling biedt daar een oplossing voor.
GROW: Hoe is Payroll Works er in geslaagd om in een korte tijd een serieuze marktpositie te verwerven?
Ik roep niet dat dit de perfecte en/of blijvende construc-
Julius: “Wij hebben gemerkt dat de groei van onze on-
tie is, maar het biedt wel de flexibiliteit waarnaar werk-
derneming pas echt vleugels kreeg toen wij de juiste
gevers op zoek zijn. Ook werknemers waarderen flexibi-
verkoper aan ons wisten te binden: vanaf dat moment
liteit steeds meer. Uit onderzoek van Ecorys naar de
was er sprake van explosieve groei. Deze groei hebben
kenmerken van paurollkrachten blijkt dat payrollkrach-
wij nu al vijf jaar vast kunnen houden: wij begonnen in
ten voor wie payroll een nieuwe baan betekende, hier
2008 met niets, bereikten eind 2011 een omzet van € 6
gemiddeld een hoog cijfer aan geven. Immers, er bestaat
miljoen, hebben deze omzet in 2012 kunnen verdubbe-
een kans dat zij het werk en bijbehorende inkomen niet
len en zien in 2013 een verdere continuering van deze
hadden gehad als er geen flexibele oplossing geboden
groeicurve. Wij hebben tweemaal de FD Gouden Gazel-
kon worden. De nieuwe generatie is er helemaal klaar
le gewonnen: in 2011 voor een groei van 918% over de
voor. Ze zijn het gewend. René Boenders schrijft in zijn
eerste drie jaren van onze onderneming, in 2012 voor
boek ‘Cool is hot’ over Generatie Z, die in 2020 de ar-
een groei van 850% in de daaropvolgende periode. Een
beidsmarkt betreedt. Deze generatie wil afwisseling: het
kwart van onze omzet is afkomstig van buitenlandse
nen een bedrijf en tegelijkertijd de minst flexibele. Dat noopt tot creatieve oplossingen binnen een inflexibele
grow 63
Day
Dig i
e s ove b jij al s r o m des nd e vrij ign in rkontw ernem b sam lijven jouw ikkel er ee en d ke org ing o n br a het a f n ant nism nisatie het to nden d wo ake ? I k epa e vr ord n. vin Wie kom g ssen v aag den we ra et k ag e an ! unn ens en we
Dig i
COMMUNICATIE MERK D ayTEKST nu het ‘ Op het sloepje was het teDESIGN overzien, een grote boot is geworden zullen steeds Dijegopkijken meer mensen naar i Day en op je vertrouwen’
Ad vi e H
MARIELLE VAN BUUREN
opdrachtgevers. Inmiddels hebben wij 22 medewerkers w
GROW: Levert ondernemerschap als pionier
ces heeft gebracht is tegenwoordig commercieel mana-
Julius: “Ja. Voor Payroll Works had ik een onderneming
ger van een team van vier salesmedewerkers.”
die chauffeursdiensten op afroep leverde. Dat was een
oen sda g
25 mewaardevolle inzichten op? in dienst. De verkoper die ons in de beginfase veel suci 2011
leuke tak van sport, maar er werd afgemeten naar alle
GROW: Kan je een onmisbaar ingrediënt noemen bij de groei van Payroll Works?
inzet die ermee gemoeid ging, veel te weinig verdiend.
Julius: “Buiten de inzet op verkoop is naamsbekendheid
markt betreft. Ik heb toen wel geleerd wat dienstverle-
wen. Het winnen van ondernemersprijzen draagt sterk
bijvoorbeeld naar voren in succesvol verwachtingsma-
STANDS EVENTS van groot belang. Naamsbekendheid leidt tot vertrou-
Echte groei was niet mogelijk doordat het een niche-
PR ADVIES ning is; dat heeft mij gelouterd als ondernemer. Dit komt
011 2 a : M k f, o oo onniet ingsh goed voelt, ook als de klant erg groot of leuk wen dat potentiële klanten hebben in onze onderneKom Diets eK bij aan de naamsbekendheid en daarmee het vertrou.nl
i 2 sluis nagement: is van groot belang om nee te zeggen als 5 me het as
ming. Hierdoor zullen klanten binnen een competitieve
lijkt. Ik durf zelfs te stellen dat de mate van respect die je
markt sneller met ons dan met een concurrent die min-
afdwingt door eigen voorwaarden te laten prevaleren
der bekendheid geniet, zaken doen. Een ander onmis-
toeneemt naarmate de omvang van het bedrijf waar je
baar ingrediënt is betrouwbaarheid. Het nakomen van
mee te maken hebt groter is. In eerste instantie weigert
afspraken is een goede basis voor het binnenhalen van
zo’n bedrijf heel bijdehand, om een week later terug te
klanten. Er moet een vloeiend verloop zijn van eerste
komen om zaken te doen.”
ddag r vou .mee www
moment van contact tot het moment dat formele samenwerking wordt aangegaan. Het belang van dit aspect komt naar voren in het kennisniveau van onze salesme-
GROW: Kan jij overeenkomsten herkennen bij andere succesvolle ondernemers?
dewerkers: zijn van de SOCIAL MEDIA zij moeten volledig op de hoogte WEBSITES
Julius: “Binnen verschillende netwerken, zoals Jong NAAMGEVING
een reden waardoor ik nooit met een callcenter zal wer-
aan de FD Gazellen competitie, kom je andere snelle
ken, en wij veel investeren in het kennisniveau van onze
groeiers tegen en zie je dat er overeenkomsten zijn. Eén
salesforce.”
van de zaken waar groeiers mee te maken krijgen, is de
inhoud en de uitwerking van onze dienstverlening. Dit is
Management of bij de groep ondernemers die deelneemt
toenemende verantwoordelijkheid die je hebt als onder-
GROW: Stuit de samenwerking met een payrollbedrijf nooit op verzet?
nemer. Spreekwoordelijk: op het sloepje was het te over-
Julius: “Wij helpen bedrijven om uit te leggen aan mede-
meer mensen naar je opkijken en op je vertrouwen.
werkers waarom een is besloten om het juridische
Daarbij is het van belang om vertrouwen in jezelf te
werkgeverschap bij ons te beleggen. Daardoor krijgen
hebben, maar ook om rekenschap van je omgeving te
medewerkers te maken met een partij die ze niet ken-
geven. Ondanks het gevoel dat je een sterke positie hebt
nen, maar wel hun salaris betaalt. Dat ligt heel gevoelig.
kan je toch struikelen – het is vanBENTE’S belang om je niet onBLOG
Daarom proberen wij zo goed mogelijk uit te leggen wat de beweegredenen en gevolgen zijn voor het aangaan PACKAGING REDACTIE van de driehoeksverhouding tussen Payroll Works, medewerker en opdrachtgever.”
WWW.MARIELLEVANBUUREN.NL Regisseur communicatie- en designprojecten grow 64
zien, nu het een grote boot is geworden zullen steeds
aantastbaar te achten.”
BLOGGEN
“één adres voor al uw grafische uitingen, van Flevolandse bodem”
Produceren van huisstijl en reclamedrukwerk in pms en full-colour. Van digitaal tot offset in 36 x 52 cm en groot formaat 52 x 72 cm.
Ontwerp en vormgeving van o.a. logo, huisstijl, magazine of website. Van creatief tot technisch inzetbaar.
De Regge 30 8253 PG Dronten Tel.: 0321 - 32 11 22 verkoop@grafisch-bedrijf.nl www.grafisch-bedrijf.nl
Lid van: JONG
MANAGEMENT
Kring Flevoland
ondernemersvereniging
de Driehoek
Niet betalen is een mentaliteit...
...incasso gelukkig ook Wie geleverd heeft, moet worden betaald. Flanderijn helpt u met het innen van uw factuur. Met waar nodig een strenge aanpak. Omdat we vinden dat u recht hebt op uw geld. Zo eenvoudig is het. www.flanderijn.nl
Flanderijn en Bronsvoort. Het is uw geld Incasso gerechtsdeurwaarders betalingsbeheer