Brochure 2021/2022 by Met Sprongen Vooruit

Inclu lessen sief groep voor 1 t/m 8

Kies voor aantrekkelijk en effectief rekenen wiskundeonderwijs Informatie en aanbod 2021/2022

Totaaloverzicht en prijzen Groep

1&2

Cursus groep 1&2

€ 550,-

Cursus groep 1&2 Vervolg

€ 450,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2

€ 635,-

Samen voor € 900,-

Groep

3&4

Cursus groep 3&4

€ 550,-

Cursus groep 3&4 Vervolg

€ 550,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 3&4

€ 530,-

Samen voor € 1000,-

Groep

5&6

Cursus groep 5&6

€ 550,-

Cursus groep 5&6 Vervolg

€ 550,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 5&6

€ 635,-

Samen voor € 1000,-

Groep

7&8

Cursus groep 7&8

€ 550,-

Cursus groep 7&8 Vervolg (verwacht ‘22-’23)

Kijk voor een cursus bij u in de buurt op www.metsprongenvooruit.nl

Rekenmaterialen oefenlessen groep 7&8

€ 635,-

Groep 1&2 Groep 3&4

MetSprongenVooruit

Groep 5&6

MetSprongenVooruit

Julie Menne Instituut Acacialaan 6 3741 WC Baarn

MetSprongenVooruit

T: 035 70 70 091 info@juliemenneinstituut.nl www.metsprongenvooruit.nl

Groep 7&8

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 1

8-3-2021 16:20:46

Beste leerkracht, Met trots presenteer ik u het aanbod van Met Sprongen Vooruit voor schooljaar 2021-2022. Dit jaar hebben we maar liefst zeven verschillende cursussoorten waaruit u kunt kiezen. Nieuw in het aanbod is de cursus groep 5&6 Vervolg waarbij de doelen en didactiek voor Meten en Meetkunde centraal staan. Net als bij de andere cursussoorten ontvangt u tijdens deze cursus een Rekenspellenboek, cursusmap en downloads. Hiermee kunt u al tijdens de cursus het geleerde in de praktijk brengen. Met de voorbeeldles ’t Gaat monster! op pagina 68 krijgt u alvast een voorproefje Cursusmateriaal wat u van het Rekenspellenboek kunt verwachten. groep 5&6 Vervolg Ook nieuw is de ladekast Rekenmaterialen Tijd. Deze ladekast bevat achttien items waarmee u leerlingen in no time leert klokkijken, leert rekenen met en kritisch leert redeneren over tijd. Op pagina 44 leest u in de voorbeeldles Over de muur wat u met een aantal materialen uit deze ladekast kunt doen.

Rekenmaterialen Tijd

Behalve nieuwe producten ontwikkelen we bestaande producten door en breiden deze uit. De kist Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2 en de kist Rekenspellen groep 3 zijn vanaf heden ladekasten geworden. De ladekast voor kleuters is bovendien uitgebreid met Tokkie de kip en haar eieren. Blader naar pagina 14 en 38 om te zien hoe dat eruitziet.

Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2

Rekenspellen groep 3

En op veler verzoek kunt u nu Rekenspellen groep 5 en Rekenspellen groep 6 los bestellen in twee aparte ladekasten, zie pagina 62 en 64. Gestrikt!, Liefdesparen sparen en Lijntikkertje zijn voorbeelden van nieuwe spellen in deze ladekasten. Om aan de begripsvorming van breuken te werken zijn Vlaaien snaaien en Zee aan schatten aan de ladekast Rekenspellen groep 6 toegevoegd. Rekenspellen groep 5

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 2

8-3-2021 16:20:48

Groep 1&2

Inhoud Met Sprongen Vooruit is ... Rekenspellen groep 6

Tot ziens,

Aanbod groep 3&4 Springen op het stappenpad Over de muur

28 32 44

Aanbod groep 5&6 Welk getal, weet jij het al? ‘t Gaat monster!

52 56 68

Aanbod groep 7&8 Breukenpuzzelrace

74 78

Totaaloverzicht en prijzen

88 Groep 7&8

namens het gehele team van Met Sprongen Vooruit,

8 12 20

Groep 5&6

Bent u enthousiast over Met Sprongen Vooruit, ga dan naar www.metsprongenvooruit.nl om u in te schrijven voor een cursus bij u in de buurt of voor het bestellen van materiaal. Bij bestelling van de totaalsets krijgt u de bijbehorende fysieke Rekenkalenders van mij cadeau. Heeft u vragen, bel ons via 035 70 70 091 of mail ons via info@julliemenneinstituut.nl. Wij staan voor u klaar!

Aanbod groep 1&2 Kakelvers Familie Muis

Groep 3&4

Met de nieuw ontwikkelde cursus en rekenmaterialen hoop ik dat u met nog meer plezier Met Sprongen Vooruit kunt inzetten in uw groep. Ik wil u van harte uitnodigen om de voorbeeldlessen in deze brochure alvast uit te proberen en hoor graag hoe u dat heeft ervaren.

dr. Julie Menne

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 3

8-3-2021 16:20:49

Met Sprongen Vooruit is ... Met Sprongen Vooruit is een doelen dekkend rekenwiskundeprogramma voor het primair onderwijs. Het programma is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en wordt elk jaar aangepast volgens de meest voortschrijdende inzichten in de rekenwiskundedidactiek. Met Sprongen Vooruit gaat uit van een didactische, methodische aanpak. Dit betekent dat de plaats waar de leerlingen zich op de leerlijn bevinden het uitgangspunt vormt voor de volgende les. De reken-wiskundelessen kenmerken zich onder meer door een interactieve, klassikale setting waarin leerlingen worden uitgedaagd tot het maken van eigen producties. Leerkrachten weten tijdens deze lessen de eigen inbreng van leerlingen te honoreren.

Als u het programma inzet, kunt u zelf uw rekenwiskundeonderwijs vormgeven en aansluiten bij de behoeftes van uw groep. Hoe dit precies werkt, lichten we per groep toe in deze brochure. Hieronder vindt u uiteengezet hoe het programma is opgebouwd.

”Het stuk bewustwording en leerlijnen vind ik heel fijn om te bespreken en de koppeling naar de praktische uitvoering voor kinderen vind ik top. De spellen spelen ze graag en ik kan nu op verschillende manieren en in een gemengde groep 3-4-5 de juiste spellen kiezen.” Martine Liefting, stamgroepleider groep 3/4/5 De Kwakel te Berkel en Rodenrijs

‘Waku waku zegt 10’ is een productieve, interactieve oefenles

Gerichte vakdidactische nascholing met in het cursusmateriaal de reken-wiskundelessen De nascholingen bestaan uit twee type cursussen: de basiscursus en de vervolgcursus. De basiscursus geeft u inzicht in de leerlijn. Het biedt u praktische handvatten hoe u uw onderwijs aantrekkelijker en effectiever kunt maken met de meer dan 150 volledig uitgewerkte reken-wiskundelessen en werkbladen. De vervolgcursus verdiept uw kennis verder en bevat bijvoorbeeld Met Sprongen voor Buiten, Meten &

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 4

8-3-2021 16:20:50

Groep 1&2

”Ik heb vier onwijs leuke cursusdagen gehad en echt heel erg veel geleerd. Het heeft me weer veel inzichten gegeven. Complimenten voor de opzet van de cursus.” Sanne van Turnhout, leerkracht groep 7&8 Kindcentrum te LeerRijk

Groep 5&6

”Aanrader. Na 20 jaar leerkracht heb ik echt weer super veel bijgeleerd om met leerlingen goed bezig te zijn. Ik ben zo blij met deze veranderingen in mijn kunde.”

in de praktijk te brengen. Tijdens het bespreken van de praktijkopdrachten reflecteert u op passende interventies om een volgende keer te gebruiken.

Groep 3&4

Meetkunde, het voeren van rekengesprekken en inrichten van rekentafels. Tijdens elke cursus ontvangt u een uitgebreide cursusmap en het Rekenspellenboek met daarin alle lessen geordend per leerdoel. Deze lessen zijn volledig uitgewerkt met didactische aanwijzingen voor vereenvoudiging, verdieping en variaties.

D.D. Koedoot-Plein, leerkracht groep 8 Basisschool De Develhoek te Zwijndrecht

Groep 7&8

De afwisselende inhoud van de 2,5 uur durende bijeenkomsten maken dat onze cursisten met veel plezier de cursus volgen en dat wij de verwachtingen vaak meer dan waard maken. Sommige cursisten verwachten uitleg van de spellen en andere juist meer theoretische verdieping. Zowel een spellencircuit als wetenschappelijke uitleg over het hoe en waarom, krijgt u tijdens deze cursussen. In de weken tussen de bijeenkomsten heeft u ruim de tijd om het geleerde

Cursisten groep 7&8 spelen Breuken vieren (foto 2019)

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 5

8-3-2021 16:20:50

”Heerlijk leuke en enthousiaste cursusleider. Ik vind het erg leerzaam en plezierig om deze cursus te doen. Super hoe er in de coronatijd rekening is gehouden met de maatregelen. Erg leuk om als gastschool een rol te hebben gehad. Dank jullie wel.” Hans Kivits, leerkracht groep 6 Maaspleinschool te Utrecht

Cursusmateriaal

Met Sprongen Vooruit doelen dekkend Tot en met groep 6 is Met Sprongen Vooruit volledig doelen dekkend als u zowel de basis- als de vervolgcursus volgt. Het maakt het voor u en uw leerlingen nog leuker als u daarvoor ons ondersteunende Rekenmaterialen gebruikt. Om het programma Met Sprongen Vooruit meer methodisch in uw groep in te zetten bieden wij voor elke groep ook een Rekenkalender. Ook deze route staat beschreven in de hierop volgende pagina’s. Voor groep 7&8 zijn we alleen nog niet dekkend voor Meten & Meetkunde. Deze vervolgcursus verwachten wij met ingang van schooljaar ’22-’23 aan te bieden. Ondersteunende aantrekkelijke Rekenmaterialen Bij de reken-wiskundelessen zijn duurzame, ondersteunende rekenmaterialen ontwikkeld. Deze materialen passen uiteraard volledig bij de doelgroep. Voor de meeste lessen is het ondersteunende

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 6

8-3-2021 16:20:52

Groep 1&2 Ondersteunende rekenmaterialen groep 1 t/m 8

Jolanda van Os, voormalig leerkracht groep 1&2 KBS de Droomspiegel te Almere

Groep 5&6

“De cursus heeft mij enorm geïnspireerd om op een andere manier met rekenen om te gaan. Daarnaast is er heel veel aandacht besteed aan de verschillende onderdelen van rekenen met behulp van voorbeelden.”

Rekenspellen: verzameling spellen om te oefenen Voor elk leerdoel hebben wij een of meer educatieve rekenspellen ontwikkeld en geplaatst in de leerlijn. Leerlingen kunnen deze spellen zelf spelen in tweetallen of groepjes. Sommige spellen zijn ook geschikt om klassikaal in te zetten, zoals Gok een hok of Burenbingo. In de handleiding vindt u didactische aanwijzingen en mogelijkheden voor verdieping, vereenvoudiging of variatie. In een houten kist of ladekast vindt u de verzameling van zorgvuldig samengestelde gezelschapspellen onder de naam Rekenspellen per groep.

Groep 3&4

duurzame materiaal handig om te gebruiken. Ook zonder de cursus kunt u deze zorgvuldig samengestelde kisten en ladekasten aanschaffen, omdat u voor al het materiaal voorbeeldlessen terugvindt in de handleiding. De materialen bevinden zich in een grote houten kist in aparte houten kistjes of in laden in een ladekast.

Schrijf u in voor een cursus en bestel uw materialen op

www.metsprongenvooruit.nl

Groep 7&8

Educatieve rekenspellen groep 1 t/m 8

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 7

8-3-2021 16:20:56

Aanbod groep 1&2

Cursussen gehele rekenleerlijn voor kleuters Het cursusaanbod van groep 1&2 bestaat uit een basiscursus van vier bijeenkomsten en een vervolgcursus van drie bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomsten wisselen verschillende werkvormen, zoals theoretische onderbouwing, didactische activiteiten, kijken naar video-opnamen en bespreken van praktijkopdrachten elkaar af. Elke bijeenkomst duurt 2,5 uur en vindt op locatie plaats. Als cursist ontvangt u de eerste bijeenkomst een Rekenspellenboek, een cursusmap, de logingegevens voor de downloads en een cursistencadeautje dat u de volgende dag meteen in kunt zetten tijdens uw rekenwiskundeactiviteiten.

Cursusmateriaal

In Rekenspellenboek groep 1&2 vindt u meer dan 150 unieke, volledig uitgewerkte reken-wiskundeactiviteiten die u met kleuters kunt doen. In Rekenspellenboek groep 1&2 Vervolg vindt u nog eens 60 activiteiten. Als extra voor de kleuters vindt u deze activiteiten met

de doelen gerangschikt met de komende thema’s en festiviteiten. Met het inzetten van deze activiteiten op het geschikte moment en de juiste manier, voldoet u aan alle reken-wiskundedoelen van de SLO. Voor het behalen van deze doelen kunt u de Rekenkalender gebruiken. Hierin staat voor alle dagen van de week per dag welke activiteit(en) u geeft. De beschrijving van deze activiteiten vindt u via de indices in de Rekenspellenboeken. U kunt uw activiteiten ook plannen en verzorgen vertrekkend vanuit het punt waar de leerlingen zich op dit moment bevinden op de leerlijn. In dat geval kiest u uit de inhoudsopgave in de Rekenspellenboeken de activiteiten die hierbij passen. De activiteiten staan hier per subdoel geordend van makkelijk naar moeilijk. Beide mogelijkheden, werken vanuit de rekenkalender of vanuit de leerlijn, zijn op de hierna volgende pagina’s in schema gezet. Inhoud basiscursus groep 1&2 De basiscursus groep 1&2 behandelt de rekenleerlijn en -didactiek voor kleuters op de drie rekendomeinen: Tellen-en-rekenen, Meten en Meetkunde. Bij Tellenen-rekenen komen activiteiten aan de orde waarmee kleuters de telrij leren opzeggen, werken met telbare hoeveelheden, erbij en eraf kunnen nemen van 1 of 2, splitsingen tot 10 kunnen maken en getalsymbolen kunnen herkennen en deze ordenen en koppelen aan hoeveelheden. Bij Meten maakt u kennis met

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 8

8-3-2021 16:20:56

“Ik vind de cursus superfijn omdat je concreet bezig bent, zelf ontdekkend en het is heel aantrekkelijk en leuk materiaal om mee te werken. Zo levert het een goede bijdrage om het rekenonderwijs bij groep 1/2 kinderen vorm te geven en aan mij, als oud-klosser, om bij te leren over rekenonderwijs voor kleuters.” Jeanine Stolze, leerkracht groep 1&2 Kbs de Ark te IJsselstein

Inhoud vervolgcursus groep 1&2 In de vervolgcursus groep 1&2 verdiept u uw kennis op de leerlijnen Tellen-en-rekenen, Meten en Meetkunde. Er komen nieuwe activiteiten aan de orde waarbij speciale aandacht is voor de juiste rekeninterventies.

Groep 1&2

activiteiten waarbij ordenen, vergelijken en afpassen van lengte, inhoud, gewicht, tijd en oppervlakte aan bod komen. Bij Meetkunde richten we de aandacht op activiteiten die oriënteren, construeren en/of opereren met vormen en figuren tot doel hebben. In de cursus vergroot u uw kennis en kunde van de reken-wiskundedidactische principes bij kleuterwiskunde. U weet hoe u via interventies kunt achterhalen hoe kleuters redeneren en kunt deze kennis inzetten om tot niveauverhoging te komen.

Schrijf u in voor de basi sén vervolgcurs us en ontvang € 100,korting

U leert doelgerichte rekenactiviteiten te plannen, rekengesprekken te voeren (met een interventiekaart waarmee verbreding en verdieping in het rekenen aangebracht kan worden) en rekenhoeken in te richten. U diept de potentie met een aantal bekende activiteiten verder uit en ervaart diverse nieuwe spellen en activiteiten. Ook maakt u kennis met nieuwe rekenmaterialen, zoals Familie Muis en prentenboeken die direct inzetbaar zijn in de groep. U krijgt verschillende reken-wiskundeactiviteiten Met Sprongen Voor Buiten om kleuters op het speelplein bewegend en dansend te laten tellen, rekenen en meten. Voorkennis van de basiscursus is nodig voor de vervolgcursus. Registerleraar heeft de basiscursus met 40 RU en de vervolgcursus met 30 RU gevalideerd.

Hoe het hele programma voor groep 1&2 samenhangt, kunt u lezen op de volgende pagina’s.

Schrijf u in voor een cursus via

www.metsprongenvooruit.nl

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 9

8-3-2021 16:20:57

Werkwijze groep 1&2 Al tijdens de cursus start u met het werken vanuit de leerlijn, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Hoe dat gaat, ziet u aan de hand van dit voorbeeld:

INHOUDSOPGAVE Inleiding Rekenmaterialen

Activiteiten met telbare hoeveelheden

1 2

1. Tellen-en-rekenen 1a. Opzeggen van de telrij Oefenlessen Hoedje van papier Hoeveel jaar ben jij nou? (1) Berend Botje Zevensprong Lief lieveheersbeestje Negen kaboutertjes Een, twee kopje thee Elf en de rest gaat vanzelf Tellen tot bellen Pingpongen Van je plaats, op je plaats Tikkie, jij bent ‘m Op tijd op de rem (1) Welke mis je? (1) Tien kleine kuikentjes De raket op laten stijgen De zeven rovers Acht-eruit-tellen Hoger, lager De zure bommentaart Hummen Rimboe tellen Op tijd op de rem (2)

4 4 5 5 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 18 19 20 21 21 22 23 24 24 25

1b. Activiteiten met telbare hoeveelheden Oefenlessen Vijf vingers aan iedere hand Handje klap Een lange sliert Groepjes maken (1) Dan tel ik op je ruggetje tot ...? Leeftijden ordenen Pakken tot plakken (1) Zoek evenveel (1) Groepjes maken (2) Toetsenbordje

26 27 27 28 29 30 31 31 32 34 35 36

Voelen in de voelzak Flitsen met vingers (1) Hoepelen (1) Rondje hoepelen (1) Waar heb je het verstopt? Ophoepelen (1) Sprintje trekken (1) Groepjes maken (3) Sprintje trekken (2) Aan welke vinger? Kakelvers Muizenplaag Alle visjes zwemmen in het water Flyby (1) Rood of geel? Goud schatten (1) Gezelschapsspellen Domino Memory (1) Kampen (1)

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 53 55 55 56 57

1c. Erbij en eraf van 1 of 2 en splitsingen Oefenlessen Stippen volgens de dobbelsteen Hieperdepiep Gooi de dobbelsteen (1) Sluip en kruip Boeven vangen Het stekelvarken (1) Flitsen met vingers (2) Op tijd op de rem (3) In een groen knollenland De rondedans van de kaboutertjes Vier stoere Pieten Zeven heksen bij elkaar Tien kleine visjes Handje, wantje Soep met ballen Hoeveel erbij? Hoeveel eraf? Hoeveel stippen op de andere vleugel? Leeftijden met een spiegel Samen 5 Bamzaaien Bekerbal

58 59 59 60 61 62 63 65 66 67 68 69 70 72 74 75 76 78 78 79 80 81 82

Kakelvers p. 47

1b. Activiteiten met telbare hoeveelheden

Leerlijn

Rekenspellenboek

INDEX

INDEX: ACTIVITEITEN

Titel Aan welke vinger? Acht-eruit-tellen Afdrukken in klei Alle visjes zwemmen in het water Alles op de foto Anouk Zoekzoek [Rekenroutine] Baby, peuter, kleuter Bamzaaien Beer wil op bezoek komen (lessencyclus) Bekerbal Berend Botje Bij wie hoort de tekening? Bliksemen Boer Boris gaat naar zee Boer Boris in de sneeuw

[doel] Bladzijde 46 [1b] 21 [1a] 175 [3c] 49 [1b] 155 [3a] 212 [o.a. 3a] 122 [2a] 81 [1c] 158 [3a] 82 [1c] 8 [1a] 160 [3a] 84 [1c] [2a, 2b, 3a, 3b en 3c] 232 [1b, d, 2a, d, 3a 229

Boeven vangen Buitenbeentjes 8-9 en 10 Dan tel ik op je ruggetje tot ...? De drie poppen De figurenloop De geheime brief De getallenloop De kopjesmaatbeker De levende slinger De lievelingstrui De Moedhoed De ontdekkoffer [Rekenroutine] De raket op laten stijgen De reuzenknaller De rondedans van de kaboutertjes De S van Spiegeltje De Spaartovenaar [Rekenroutine] De Spaartovenaar ruimt op De verrekijker De zandbak De zandloper De zeven rovers De zonnetjesbroek De zure bommentaart Dobbeltoren [oef. in Rekenroutine] Domino Dropveters verdelen Een lange sliert Een, twee kopje thee Elf en de rest gaat vanzelf

[1c]

t/m 3c]

Kakelvers [1b] Kakelvers

[1a, 1b, 1d, 3a en 3c] 227

[1b] [2a] [3c] [3a en 3c] [1d] [2c] [2b] [2a en 2b]

31 128 183 235 103 140 132 231 [1a, 1b, 2a en 3b] 226 [o.a. 3c] 220 [1a] 20 [3b] 172 [1c] 69 [3c] 238 [o.a. 1a t/m 1d] 188 188 [1b en 2a] [3a] 156 [2c] 139 [2d] 144 [1a] 21 [2a en 2d] 230 [1a] 23 218 [1b en 3b] [1b] 55 [2a] 119 [1b] 29 [1a] 12 [1a] 13

Titel [doel] Bladzijde Flitsen met vingers (1) [1b] 38 Flitsen met vingers (2) 66 [1c] Flyby (1) [1b] 50 Flyby (2) [1d] 109 Genoeg voor de hele familie Pluis? [oef. in Rr] [2b] 207 Gezellig met kaarsen [1b en 2a] 190 Gooi de dobbelsteen (1) [1c] 61 Gooi de dobbelsteen (2) [1d] 112 Goud schatten (1) 53 [1b] Goud schatten (2) 110 [1d] Groepjes maken (1) 30 [1b] Groepjes maken (2) 35 [1b] Groepjes maken (3) 44 [1b] Groepjes maken (4) 98 [1d] Groepjes maken (5) 105 [1d] Haas en Mol zoeken een uitweg 237 [3b] Handje klap 28 [1b] Handje, wantje 75 [1c] Het fotolijstje 182 [3c] Het stekelvarken (1) 65 [1c] Het stekelvarken (2) 161 [3a] Het sterrenrestaurant 88 [1c] Het wondertouw 123 [2a] Hieperdepiep 60 [1c] Hoedje van papier 5 [1a] Hoedje van papier (vouwen) 166 [3b] Hoepelen (1) 39 [1b] Hoepelen (2) 99 [1d] Hoeveel erbij? Hoeveel eraf? 78 [1c] Hoeveel jaar ben jij nou? (1) 6 [1a] Hoeveel jaar ben jij nou? (2) 95 [1d] Hoeveel stippen op de andere vleugel? 78 [1c] Hoger, lager 22 [1a] Hummen 24 [1a] Ik heb een ei in mijn hand 145 [2d] Ik kwam terug van vakantie en nam mee [oef.Rr] [1a, 1b en 2a] 192 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet 176 [3c] In de rij 151 [3a] In de tent, uit de tent 94 [1d] In de touwen 124 [2a] In een groen knollenland 68 [1c] Jeu de boules 133 [2b] Kaarten op de post [oef. in Rekenroutine] 194 [2a en 3b] Kakelvers 47 [1b] Kampen (1) 57 [1b] Kampen (2) 115 [1d]

Kakelvers p.47

260

Rekenspellenboek Rekenkalender

p.26

2a 3

U wilt binnen het domein Tellen-en-rekenen aan de slag met Activiteiten met telbare hoeveelheden. De leerlingen kunnen al resultatief tellen, maar aan verkort tellen is nog nauwelijks aandacht besteed. In Rekenspellenboek groep 1&2 ziet u via de inhoudsopgave dat in de lijst Activiteiten met telbare hoeveelheden de doelen behorend bij de activiteit Kakelvers hierop goed aansluiten. Bovendien komt de betekenisvolle context rondom Kakelvers goed uit in de aanloop naar Pasen. U bladert in Rekenspellenboek groep 1&2 naar de beschrijving van deze activiteit.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 10

8-3-2021 16:21:00

Groep 1&2

Kakelv ers

Kakelve

Doel • Verk ort telle n tot en met 10 Mater iaal (12) • Eierdoo • 12 plas s voor tien eieren • Tokkie tic eieren • Deken de kip (theemu ts) • Voor ieder twe • Eierdoo etal een Tokkie • Eierdoo s voor zes eier knijpkaart de kip en, zie s voor (theemu twaalf de ts) Weten eieren, vereenvoud ze zie de vanaf een dat drie en Eentje verdiepi iging drie sam minder Voorbe ng zes eier rijtje van 3 en zes dan tien reiding en en. is? Uite is negen denk aan Doe allemaa zo het tota raard kun Vouw van al eierdoo de eierdoos. l eens je oge bepalen: drie je ook doo nest en het dekentj n dich rtel s? Stop Hoe , e een legp leg een een leer nu ong veel keer moe t, leg je hoo vier, vijf, zes, len negen eme dus eieren ei onder haa laats voor Tokk eieren ling het goede rkt de laat t Tokkie nog fd op je knie r. Het ei ook niet ie. ën en de Zet ste vier tokken is niet zich . aan doos vull Tokk voor eier Beschr tbaar en ie op haar en. Con tal te tokken ijving en laat en onder Tok een volle cludeer de overige Vervolg kie, met dat vraa oefe Het vull de de doo Deel per nlessen met s met tien laatste vier g en Toon de van de doo eieren op je knie tweetal een de knijpka s: vol is. art: knij erin? Tell lege eierdoo kijken. ën. Haal er een pkaart uit. s Hoe Doe spronge en de leerling (met tien lege aantalle veel eieren rijtje van vijf je ogen dich zitte omdat n van 2? Zijn en de lege plaa plaatsen). Hoe niet alle n. Laat de leer n er nog in uit en laat iede t en leg je hoo er ze leuk zijn twee rijen leerlingen die tsen een voo veel eieren pas Van bela en hun knijpka lingen in twe de doos? Her reen weer fd van r haa etal Tokkie als we ook tien 5 zien en wet weten dat een? Tellen sen een voo ng is daarbij art te tonen, len overleg l dit met and er ze de telkens maar ook r een te gen en Laat een kip. ‘Tóóók’, eieren hadden en dat dit samtien eieren ingamet ere de vraa zeg tellen. bedank leerling ond t de kip. Ik . Wijs op het en 10 is? Het an, Hoe dan vraag of je het hun oplossin g ze er t gelo gezelsc Vereen ? ook kun g vertelle de doo Tokkie. Die doe de kip kijken of dat ze hap van zou voudig n. t weten een s ing zonder Neem tóóók’, doet zo ongemen we in de doo om te zien of ei heeft gele een zeg oefening eierdoos voo hebben t de kip wee rkt mogelijk s. Leg terwijl het waar is. Nougd. en. gele r zes eier deze twe gd? Laat r. Dat is twee twee eieren een leerling dit , en en doe con ond keer tok. ei daarme deze twe e ook in de doo troleren of Verdie Hoeveel er Tokkie. ‘Tóó in e bovens het ping ók, eieren e eieren in het s doen, hoeveel er inderdaa eieren zou taande • Tok of kan Tokk ze d nu zelf twe eier de en e leerling vert ie en hier nog leggen rijtje als het hebben we danzijn. Als we aantal el hoeveel eers Kun je je eruit dat er ? Laat weten over nadenk voordat de doo te ei legg nog ze? heb inzit Tellen t geh en ong hoeveel en. Hoe plaatsen s vol is? ezie veel eier uitgeha ze terug van laat zien. Wel aald in plaa vanaf de een voor een en er nog in n nog drie eierLeg terwijl de ts ke oplo ald? En af tien te zeven ssingen dat je het als er telle dus nog lege rij de ove tellen? Hoe de doos passen en onder Tok • Ik zie eieren zijn wegn ze door tot een, twee of gebruiken veel en met drie eier ik drie kee plaats is voo rige twee lege eieren pas zonder de lege kie. gen tien als r sen andere zie wat jij niet omen? er neg en zijn dat je makr ‘Tóóók’. Laat vijf, zes, zeve plaatsen verd er in een rij? rij en, ach n, er. de bedenk ook. Hoevee ziet: In de ene t of het rijtj kelijk kunt drie kakelve dus zeven eier Concludeer Tel l is dat rij • Tokkie en? e zien hoe dat rse samen? vier eieren en. Je kun vol te maken vind veel eier eieren zo in Tokkie zeg er en in de Wie kan t dan zegt nu t steeds ‘Tóó er door een vijf, zes telleen dan een ei en je hebt. de doos plaa t nu ook nog zo’n raad maar één k’ zeggen Dit eieren in het tweede n voo sel tweede kan door eerstsen hee rijtje van om het tota heeft vier ft ze gelegd? keer ‘Tóók’ voo r een eitje wel drie naa al te bepalen rijtje te plaa t tsen. st het eers ook zo’n keer getokt. Luister goed: r twee gele erg veel. Ze . Maa te te mak r het kan • Neem raadsel bed Hoeveel eier ‘Tóók, tóók’, gde eieren. Hoe 1b. Acti ook en. tóók en zijn enk een viteiten dat? (8) ’. (6) Tokk veel tekort? eierdoos voo en. met telb Laat leer ie Num are hoe hoor ‘Tóó mer elf en r twaalf eier lingen veelhed en. twa k, tóók’ en , de twe alf. Even Tok Hoeveel eier en kom e ontbrek kie ende eier lief aankijken. je nu En ja, en.

Rekenspellenboek p. 47

Rekenmateriaal

Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar. In de kist Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2 vindt u Tokkie de kip, de eieren en de knijpkaarten met knijpers en getalbeelden.

In het registratiesysteem dat u tijdens de cursus heeft gekregen kunt u per leerling aangeven of de doelen zijn behaald. Op grond van uw reflectie op de gegeven activiteit bepaalt u of u de activiteit herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 11

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak vanuit de focusdoelen per periode? Dan heeft u Rekenkalender groep 1&2 nodig. Hierin ziet u per dag welke activiteiten u aanbiedt. Kakelvers staat gepland in de 7de week na de herfstvakantie op dinsdag. U zoekt Kakelvers op in de index van Rekenspellenboek groep 1&2. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Kakelvers

8-3-2021 16:21:03

Kakelvers Doel • Verkort leren tellen tot 10 (12)

Materiaal • • • • • • •

Tokkie de kip Eierdoos voor tien eieren Twaalf eieren Dekentje Knijpkaarten met getalbeelden + knijpers Eierdoos voor zes eieren, zie de vereenvoudiging. Eierdoos voor twaalf eieren, zie de verdieping.

Voorbereiding Vouw van het dekentje een legplaats voor Tokkie. Zet Tokkie op haar nest en leg een ei onder haar. Het ei is niet zichtbaar en de overige eieren ook niet.

Beschrijving Het vullen van de doos: Toon de lege eierdoos met plaats voor tien eieren. Hoeveel eieren passen erin? Tellen de kinderen de lege plaatsen één voor één? Tellen ze met sprongen van 2? Zijn er kinderen die weten dat er tien eieren ingaan omdat ze twee rijen van 5 zien en weten dat dit samen 10 is? Het zou leuk zijn als we ook tien eieren hadden. Wijs op het gezelschap van Tokkie de kip. ‘Tóóók’, zegt de kip. Ik geloof dat ze een ei heeft gelegd. Laat een kind onder de kip kijken om te zien of het waar is. Nou, bedankt Tokkie. Die doen we in de doos. Leg terwijl een kind dit ei in de doos doet zo ongemerkt mogelijk twee eieren onder Tokkie. ‘Tóóók, tóóók’, zegt de kip weer.

Dat is twee keer tok. Hoeveel eieren zou ze nu hebben gelegd? Laat controleren of het er inderdaad twee zijn. Als we deze twee ook in de doos doen, hoeveel eieren hebben we dan? Laat deze twee eieren in hetzelfde rijtje als het eerste ei leggen. Hoeveel eieren kan Tokkie nog leggen voordat de doos vol is? Leg terwijl de kinderen hierover nadenken ongezien nog drie eieren onder Tokkie. Kun je weten hoeveel eieren er nog in de doos passen zonder de lege plaatsen één voor één te tellen? Hoeveel eieren passen er in een rij? Tel vanaf de lege rij de overige twee lege plaatsen verder. Concludeer dat er dus nog plaats is voor vijf, zes, zeven, dus zeven eieren. Tokkie zegt nu drie keer ‘Tóóók’. Laat de drie kakelverse eieren zo in de doos plaatsen dat je makkelijk kunt zien hoeveel eieren je hebt. Dit kan door eerst het rijtje vol te maken en dan een ei in het tweede rijtje te plaatsen. Je kunt dan vijf, zes tellen om het totaal te bepalen. Maar het kan ook door een tweede rijtje van drie naast het eerste te maken. Weten ze dat drie en drie samen zes is? Uiteraard kun je ook doortellen vanaf een rijtje van 3 en zo het totaal bepalen: drie, vier, vijf, zes, dus zes eieren. Het totaal van twee rijtjes met ieder drie eieren kun je bepalen via doortellen (3-4-5-6), door samenvoegen (3 erbij 3 is 6) of met sprongen van 2 (2-4-6)

Doe nu allemaal eens je ogen dicht, leg je hoofd op je knieën en denk aan de eierdoos. Hoe vaak moet Tokkie nog tokken voor een volle eierdoos?

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 12

8-3-2021 16:21:04

Groep 1&2

Van belang is daarbij telkens de vraag of je het ook kunt weten zonder één voor één te tellen. Hoe doe je dat dan? Vereenvoudiging Neem een eierdoos voor zes eieren en geef daarmee deze les.

Met je ogen dicht en je hoofd op je knieën denken aan hoe vaak ‘tokken’ een volle doos oplevert Stop nu ongemerkt de laatste vier eieren onder Tokkie, vraag een kind het goede aantal te tokken en laat met deze laatste vier getokte eieren de doos vullen. Concludeer dat de doos met tien eieren vol is. Vervolg de les met de knijpkaarten: Deel per tweetal een knijpkaart en knijper uit. Doe weer je ogen dicht en leg je hoofd op je knieën. Haal er een rijtje van vijf uit en laat iedereen weer kijken. Hoeveel eieren zitten er nog in de doos? Laat maar zien op je knijpkaart. Herhaal dit met andere aantallen. Laat de kinderen in tweetallen overleggen en vraag ze niet alleen hun knijpkaart met knijper te tonen, maar ook hun oplossing te vertellen.

Verdieping • Tok of vertel hoeveel je eruit hebt gehaald in plaats dat je het aantal dat er nog inzit laat zien. Welke oplossingen gebruiken ze? Tellen ze terug vanaf tien als er één, twee of drie eieren zijn uitgehaald? En tellen ze door tot en met tien als er negen, acht of zeven eieren zijn weggenomen? • Ik zie, ik zie wat jij niet ziet: In de ene rij vier eieren en in de andere rij ook. Hoeveel is dat samen? Wie kan er ook zo’n raadsel bedenken? • Tokkie vindt steeds ‘Tóók’ zeggen voor een eitje wel erg veel. Ze zegt nu nog maar één keer ‘Tóók’ voor twee gelegde eieren. Hoeveel eieren heeft ze gelegd? Luister goed: ‘Tóók, tóók’, tóók’. (6). Nu heeft Tokkie heeft vier keer getokt. Hoeveel eieren zijn dat? (8) Laat kinderen ook zo’n raadsel bedenken. • Neem een eierdoos voor twaalf eieren. Hoeveel eieren kom je tekort? Nummer elf en twaalf. Even Tokkie lief aankijken. En ja, hoor ‘Tóók, tóók, de twee ontbrekende eieren liggen alweer klaar. Geef met deze eierdoos en de twaalf eieren de hiervoor beschreven les. 13

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 13

8-3-2021 16:21:05

Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2

! w u Nie

€ 635,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekast vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundeactiviteiten in groep 1&2. De ladekast komt aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 1&2 Basis. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeelden van reken-wiskundeactiviteiten met hun locatie op de leerlijn. 14

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 14

8-3-2021 16:21:06

Groep 1&2

Tokkie de kip met eieren

Drinkbekers

Schatkist

Kleine Waku-waku

Tovergetallen in hoge hoed

Politiebureau

Kikker-handpop met kroon

Knijpkaarten en twaalf wilde dieren

Touw van 1½ en 5 meter

Slangen in mandjes

Spiegels en wasknijpers

Grote-mensenwant

Draaivijver met visjes

Lieveheersbeest en klassikale dobbelstenen 15

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 15

8-3-2021 16:21:11

Rekenkaarten groep 1&2

€ 317,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze kist vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundeactiviteiten in groep 1&2. De kist komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 1&2 Basis. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeelden van reken-wiskundeactiviteiten met hun locatie op de leerlijn. 16

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 16

8-3-2021 16:21:12

Groep 1&2

Kroon met getalbeelden

Dominostenen

Vingerbeelden

Getalsymbolen

Figuurkaarten

Kaartenlijn

Getalkaarten

Figuurpuzzels

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 17

8-3-2021 16:21:16

Werkwijze groep 1&2 Vervolg Ook nu werkt u al tijdens de cursus vanuit de leerlijnen, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Hoe dat gaat, ziet u aan de hand van dit voorbeeld:

INHOUDSOPGAVE Inleiding Rekenmaterialen

Activiteiten met telbare hoeveelheden

Erbij en eraf van 1 of 2 en splitsingen

Activiteiten met getalsymbolen

Afpassen

Vergelijken en ordenen

Opereren met vormen en figuren

1. Tellen-en-rekenen Oefenlessen Alle hens aan dek Verzamelen maar Boevendans Lijntikkertje Lieveheersbeest trekt volle zalen Lieveheersbeestjes maken Rollen en raden De poten van Septem Op de stip Alle getallen op een rij Pietje Precies De sorteermachine Oost west, thuis best Gezelschapsspellen Kikker en Pad Liefdesparen sparen Buitenbingo Gestrikt! Getallen knallen Maximaal gaan Sprintje trekken XL

2. Meten 2. Meten Oefenlessen Hoe lang is Septem? Het knopentouw buiten Welke auto rijdt het verst? Licht en zwaar Familie Muis op orde Familie Muis in balans De dag van Septem Klokleggen De klok slaat ... Kloklopen Welke dag is het vandaag? Gezelschapsspellen Zonnebloemkampioen

Familie Muis

77 78 78 80 84 86 88 90 91 92 94 95 96 96 99 102

4. Prentenboeken De zonnebloemenwedstrijd Septem leert klokkijken

105 106 113

5. Rekenen in hoeken 117 Rekenhoek Tellen-en-rekenen 118 Rekenhoek Meten 120 Extra activiteiten: Klokken op een rij 123 Dag- en nachttekening 123 Een boom voor elk seizoen 123 Seizoenen sorteren 123 Rekenhoek Meetkunde 124 Extra activiteiten: Spiegeltje, spiegeltje aan de wand... 127 De veer acht keer 127 Hoeveel slangen bij elkaar? 127 Dubbel en helft 127 Spiegelen met verschillende materialen 127 Spiegeltekeningen 127 Spiegelen zonder spiegel 128

p. 49 49 50 50 52 53 54 55 58 63 64 66 67 68 70 70

p. 55

Literatuur Index: Activiteiten in thema’s en festiviteiten Index: Activiteiten

130 132 152

INDEX Titel

[hoofdstuk: hoofd- en subdoelen]

Alle getallen op een rij Alle hens aan dek Boevendans Buitenbingo Dag- en nachttekening ** De ballon De dag van Septem ** De klok slaat ... ** De poten van Septem ** De sorteermachine De veer acht keer De verjaardagsmuts ** De zonnebloemenwedstrijd Dubbel en helft Een boom voor elk seizoen Een huis voor Muis * Familie Muis in balans * Familie Muis op orde * Gestrikt! Getallen knallen Het is feest! ** Het knopentouw buiten * en ** Hoe lang is Septem? ** Hoeveel slangen bij elkaar? Hollen met mollen Kikker en Pad Kleuren- en vormenbingo Klokken op een rij ** Klokleggen ** Kloklopen ** Licht en zwaar Liefdesparen sparen Lieveheersbeestjes maken Lieveheersbeest trekt volle zalen Lijntikkertje Maximaal gaan Oost west, thuis best * Op de stip Pietje Precies Rollen en raden Seizoenen sorteren ** Septem in het web ** Septem leert klokkijken Sjouwen en bouwen

Bladzijde

[1: 1d] [1: 1a, 1b, 1c, 2d, 3a] 1:[1a, 1b, 1c en 1d] [1: 1b, 1d] [5: 2d] [3: 1a, 3c] [2: 2d] [2: 1b, 1d, 2d] [1: 1c] [1: 1b, 1d, 2a] [5: 1b, 1c, 3c] [3: 3c] [4: 2a t/m 2d] [5: 1b, 1c, 3c] [5: 2d] [3: 1b, 1d, 3b] 2: 1c, 1d, 2b] [2: 1b, 1c, 2a, 2c, 3c] [1: 1b, 1d] [1: 1b, 1c, 1d] [3: 3c] [2: 2b] [2: 2b, 2c] [5: 1b, 1c, 3c] [3: 3a] [1: 1a, 1b, 1d] [3: 3c] [5: 2d] [2: 1d, 2d] [2: 2d] [2: 1a, 2a] [1: 1b,1c en 1d] [1: 1b, 1d, 2a, 3b] [1: 1c en 1d] [1: 1a, 1b en 1d] [1: 1c, 1d] [1: 1c] [1: 1b, 1d] [1: 1d] [1: 1b, 1c, 1d, 3b] [5: 2d] [3: 2d, 3c] [4: 2d] [3: 1b, 1c, 3b, 3c]

21 5 8 38 123 84 63 66 18 24 127 91 106 127 123 80 58 55 39 41 92 52 50 127 96 32 102 123 64 67 54 36 14 12 10 42 29 20 22 16 123 95 113 99

Titel

[hoofdstuk: hoofd- en subdoelen]

Slingeren * [3: 3c] Slokop [3: 1b, 1d, 3c] Spiegelen [3: 1a, 3a, 3c] Spiegelen met verschillende materialen [5: 3c] Spiegelen zonder spiegel [5: 3c] Spiegeltekeningen [5: 3c] Spiegeltje, spiegeltje aan de wand [5: 3c] Sprintje trekken XL [1: 1b, 1d, 3c] Tijdrekken ** [2: 1d, 2d] Toren met klok ** [3: 3a, 3b] Verzamelen maar [1: 1b, 1d] Waterpret [2: 2a, 2b] Wat heeft dezelfde vorm? ** [3: 3c] Weegpiraat [2: 2a] Welke auto rijdt het verst? [2: 2a, 2b, 2c] Welke dag is het vandaag? [2: 2d] Zonnebloemkampioen * [2: 2a, 2b, lengte]

Familie Muis

Bladzijde

94 90 88 127 128 127 127 46 75 78 7 72 86 74 53 68 70

p. 55

* Activiteiten naar aanleiding van het prentenboek: De zonnebloemenwedstrijd ** Activiteiten naar aanleiding van het prentenboek: Septem leert klokkijken Legenda: Met Sprongen Voor Buiten Met Sprongen Voor Dansen Met Sprongen Vooruit Prentenboek Eigen producties

152

Rekenspellenboek Vervolg

3. Meetkunde Oefenlessen Toren met klok Een huis voor Muis De ballon Wat heeft dezelfde vorm? Spiegelen Slokop De verjaardagsmuts Het is feest! Slingeren Septem in het web Gezelschapsspellen Hollen met mollen Sjouwen en bouwen Kleuren- en vormenbingo

Rekenspellenboek Vervolg

INDEX: ACTIVITEITEN

Rekenkalender

4 5 5 7 8 10 12 14 16 18 20 21 22 24 29 32 32 36 38 39 41 42 46

72 74 75

Leerlijn

Kakelvers [1b] Familie Muis

Waterpret Weegpiraat Tijdrekken 1 2

U wilt binnen het domein Meten aan de slag met ordenen en afpassen van lengte en gewicht. Daarbij wilt u ook blijvend aandacht schenken aan doelen behorend bij de andere domeinen. In de cursus heeft u geleerd dat verstrengeling van leerstof een kans is bij rekenen-wiskundeonderwijs voor kleuters. In Rekenspellenboek groep 1&2 Vervolg ziet u in de inhoudsopgave dat onder het domein Meten de activiteit Familie Muis hoort. Deze activiteit komt overeen met de beoogde doelen. Bovendien past de betekenisvolle context rondom Familie Muis goed uit bij het thema: Familie en vrienden.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 18

8-3-2021 16:21:20

Groep 1&2 Vervolg

drie erbij drie derde muis is zes. Leg de muis weer in snorharen. de rij te pakken. Deze terug en vraag een leerling de Wat is het totale aanta muis heeft aan iedere erbij vier is staartlengte l snorharen? acht. Zet dat kant heeft die precie Acht. Ja, want vier knijper nu met de langs opschuiven op je knijpkaart. Hoeve te staart. Muis s de helft is van de ? Weer twee. el vakjesDomoet vier Laat voorsp zo lang als lengte van ellen, maar Tot 1 en 9 el muis 2 en verraad nog hoever kunnen we je jouw tot en met 8, en als muis hebben samen een staartde muis de muizen • Afpgaan? zes niets. op lengte 3 en 7, net ass king er twaalf snorh snorharen aan elkeDe ontdekProbe dathet er witte • uit. Hetenen van muizen het volgende patro van hun staart correc en als muis 4 en 6. aren. De knijpk omkant Rek blijkt grijze te gaan,gen Doel de splitsin ene Als dat nu als want t zijn geord on: w aart n jetot gew van ich zijn, w dan gaat 9 teheb we verken Bevesontstaat en me t [2bi]t biedt aanleiding it-grijs-grijs-w nen. • Splitsingen Dan moet een muis met zeven snorhtot en met 12.MaMaar wit-grijs-w end, tig de t 18 [1c er in tweet van 9 [1c] witmu hoe moet -grijs aren aan een teriaa allen worde ize -grijs-klitten • Tellen met dan allebe en l kant pakke • Fam De ontde 1dkking n gewerkt. sprongen van i de knijpe ] deze n. De lichtst band get ilie Mu n? r op Slimmeriken 2 [1b dat de staart • Dubbel 2 tot dat bij het muis lengtes te totaal hoort ‘7’! Vraag dan wel even • Ba zettenis (ne en ongelijk en met dubbel en 1c] apart. e muis me alsymbolen lan verge s . • Vergelijken lijken en te Maak het knijpe zijn, biedt 10 [1c] • hoe t getals op Kaahet getal heet gen muize aanleiding en ordenen. ymbo de buike n die de met aan elke ren van het totaa • Aflezen van ordenen op lengte [2a] • Ko rten met get Met n ol nu ver l aanta lengte [2c] een kant pie liniaa sch l snorh acht, negen l doet van de neg erb alsym knijper op • Vergelijken illel kan •aren n in de lengte van Cijf af metlad en tien niet me en 12 en de 1muis t/m 5: bolenopgem de staarten tempel 0 eten en afgelegew • Herkennen ordenen op gewicht [2a] opschuift. houden terwijl de ander snorharen. Deers e. Leg zen.icht) ook nog worde een Ook nu geldt kan zijn en benoemen s 1 t/m Familie t/m 8 n van een patroon dat naar het telkens weer twee 8 en ste Muis in vakjes [3c] totaal gevra Materiaal mpelk Balans Haal tot slot agd moet ussen de deken van worden. snorharen • Balans de muizen even terwijl er wordt opnoemen? Ga met af. Wie kan het aanta • Deken uw vinger l geteld met langs de muize kan het als • Familie Muis de deken over sprongen van 2: (negen muizen n 2-4-6 de die -8-...-20! En aantal snorha muizen ligt? ren, lengte staart verschillenDein kleur, wie • Liniaal en gewicht) ontdekking dat het aantal Hoeveel witte? aanleiding • Voor iedere snorharen Hoeveel grijze? om te reken leerling een knijpka De ontdekk en met dubbe per muis zijn, • Wisbordje versch art en knijper ilt,aanleid biedt met stift biedt ing om ing dat er witte en grijze muizen len. De mu • De lengte de splitsingen izen zijn • Het s van van 9 te verkenn Laat, zodra de staarten zijn ongel aantal snorharen per muis georde en Vraag Laat, dit verschilt. nd op Voorbereidin staart. Leg is gezegd, de muize ijk.zodra dit is gezegd, de andere u nu hardo gewich g muizen ordene de nAls de muizen t en de en op lengte n op aantal snorha welke n. Hoe kun p af of er correctvan op het oog nadruk op hoe je dit orden Geen zijn lichtste georde mi volgenlijkt. en verge hun nd op aantal ren. de patroon muis uitpro muis zullen nen we dat sschien Laat de staart een muis helemtegen elkaar gelegd snorharen, is zichtbaar: met ‘0’ één beren. grijs-w verge het we beg en te wit-w aal geen lijken it wit-gr doet it udeer Beschrijving . Concl centimeter, ijs-grijs-grijs innen? weten kom muis even niet me nul meter, staart heeft! Dat is een dat -wit wit-w zw en? wit-gr Laat it ijs e nul Het versch Leg de muizen de lee Met een aar is als il tussen de kilometer! Wat valt staart van nul in het midden rlingen tw op bal lengte telken aan de overeenkomste van de de s vanVoorb s het stukje hun voo ans. Met ee en? Vraag de volgende staartstaartKop van de kortst opeen n. Het zijn allema kring. elkaa ere en vier poten. rstelle r, leerling iding naar eKop staart en is ieerblad zien deenleerlin Teken deze overeen al muizen met dan . Ligge n iee 1 twee tot en r voor n de muizen een wisbordje. komsten in pictogr ogen, oren gen wellicht dat met 5: Hoevee deied er twlste naast midde ammen op Familie Besch knijpkaart aangev l muizen zijn er? Negen. eetalmuis een Meten • De van muize Mu Laat rijv en. minst de staarten dit aantal op n voelenis versch ing in bal met een liniaal ens van Deze de Als ans oef elk kop u de leerlingen de illend van gewicht. Zijn er ook verschi gewich enles is muize zullen ieerblopme ad eenrken. Deze is n laat aanraken, is • Er zijn witte llen tussen deze negen muizen leggen t. Vraag het vervol de muize dit het eerste zwaar, de en grijze muizen g exemp ? n orden even . Merk daa muizen op het ord dat ze . Leg, zodra dit en van laar.licht juf! Laat, zodra dit is te wegen op no zw is gezegd, een naar zwaar opgemerkt, de hand. gewich aar is als rbij op dat g even op enen vande deken over de . Ze doen dit tweetallen aan muizen te allere muizen iets op en Het helpt daarbij om zwaar t. Hoe zie een andere het u opval volgorde dehande er kunnen zijn. geven hoeveel witte en hoevee . Vraag in de ogen te erst door neer te bewe van gew kunnen nopze De ene leerling sluiten en l grijze muizen de bal zijn? Wie t de balans muis. Ze t dat gee ogen gen. Door zich beter witte muizen geeft op zijn het sluiten kan eruit nbewe zijn ans concentrere enk genicht tede aan, knijpkaart het van de n en door aantalin evenw evenwijdi dat laten zie als er we allemaalwaar ele muvan vondsten. Is het het andere het aantal grijze. vankel het op en is handen is het versch Aan verschte neme l tw ich g samen negen? neer Als er il waarschijnl ijk wo of ‘vier en vijf’ illend n. Lukt het niet? Waarschijnlijk Bespreek de hangen, dan t is. Of een staat aan n? Verwo ee muverwi ize een rdt ijk aangeven, want sselen ord van zullen ze ‘drie even Laat het net n er viabeter dat alsDit precies . De ene arm bewaar de com muize Patroon dat meer dan twee en zes’ licht, is het ene voudiger: opper ze hebben gezien tria binnatidan eens iets is doorgaans even vlak ontstaa d dekan dat kun zijn. t alsdedereden als sch e is gev van hand l en error dat er van elk hef muizen sensit zijn blijven Vraag eventu kopiee kan correct boom iever dan waarodit naar je ook aaltje eve de schale van demuize m het eel tafel,n van Pak de den een eve . Laat deonander rbl d ophand van snorharzijn eve versch muiszegmet aantal n zwaar n op gel georden ook nog mogeli welke andere splitsingen vraag gen. minste sta wordt kopiee , e. nwich en nwseld. icht. adil pas nsta gewis ijke hoo de balans worde van negen er, snorha gevoe Laat een leerling de jk zijn. ‘Nul en als t gezoch Op de at een sch ldrblalsadde dan ho an in theoriePatroo zeven’. negen’, ‘een en ter controle de hetren. zijn er dat? Vier. andHoevee Blijft , n dat ontsta t hetl gte ere sch hier zitten acht’ en ‘twee met 8. er twee. De linker sch ematisch 1 zien en e deze von lastig, dan snorharen at alserdetwee Laat de deken en aaltje. muizeen wil nu de cijf e we dst aal Ste 58 tweetellen. Concludeer: daar ook, mu het welee n correct georde precie nog dubbelndt op zijn dat is samen vier, s Of de, Ja, mmer nsl, er helpe krijg is n omizeden op vol staat een ergave van erstempel lengte je vier, hun twee door te zeggen even liggen, licht 56 wantdezelf even zware wel een tipje als je twee 1 en 2 gev on muizego staart erbij tweevan de muize maar op vier. vanofwel dat er van de van de sluier rde hebmuis en op een bal s. Op leidt de muizen schaa is vier. Zet jenknijpka sam ltjes den Leg ene kleur eentje andere kleur. dat mun op legge ben een de rec ans in ntreren op nuartniet meer openhet en,tedan Welke aantall n. Deisvorm pak muis numm de deken over de rest conce meer is dan van op af nu van hte dit en het het rijtje muizenverschil vijf. Laat ter control kunnen bevor er de ieerbldertkun in gewicht. kop nognen de mmer 3 eve nummer r schaal snorharen. Geef 2 eronder uit. Deze muis e de deken wegha dan alleen nog maar? Vier het ad wo meer heeft aan elke en 1 nu op je knijpkaart en len. rden mmers n zwaar is tot en kant drie vakjes moet je het aantal gestem van dez snorha je knijper opschu als Oefenlessen knijpkaart dan? iven? Twee. Op ren aan. Hoeveel peld. e mu muis Hoofdstuk Zes. Ja, want hoeveel staat izen op 2. Meten als je drie dubbel je t krijg je zes, ofwel

Fam

ilie M

Familie Muis Familie Mui

s op orde

Familie

Familie Muis in

Muis

bala

in balans

balans

Familie Muis in balans

uis in

Fami

lie

Muis

in bala

Fam

ilie

groep

1&2

Vervolg

− Familie

Muis

in balans

− Familie Muis

groep

in balans – Kopieerblad

1&2

bala

Vervolg

− Familie

Muis

in balans

– Kopieerblad

groep 1&2 Vervolg − Familie Muis in balans

Mui

s in

– Kopieerblad

groep 1&2 Vervolg

– Kopieerblad 1

groep

1&2

Vervolg

−

Familie

Muis

balans

– Kopieerbl

Hoofd

stuk

3 4

2. Me

ten

Rekenspellenboek Vervolg p. 55 en verder

Rekenmateriaal Vervolg

U bladert in Rekenspellenboek groep 1&2 Vervolg naar de beschrijving van deze activiteit. Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: de negenkoppige Familie Muis. In het registratietiesysteem dat u tijdens de basiscursus heeft gekregen kunt u per leerling aangeven of de doelen zijn behaald. Op grond van uw reflectie op de gegeven activiteit bepaalt u of u de activiteit herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt.

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak vanuit de focusdoelen per periode? Dan heeft u Rekenkalender groep 1&2 nodig. Hierin ziet u per dag welke activiteiten u aanbiedt. Familie Muis staat gepland na de voorjaarsvakantie op woensdag, donderdag en vrijdag in de 5de week en op maandag in de 6de week. U zoekt Familie Muis op in de index van Rekenspellenboek groep 1&2 Vervolg. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Familie Muis

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 19

8-3-2021 16:21:22

Familie Muis Doel • • • • • • • •

Splitsingen van 9 Tellen met sprongen van 2 Dubbel 2 t/m dubbel 10 Vergelijken en ordenen op lengte Vergelijken en ordenen op gewicht Herkennen en benoemen van een patroon Afpassen van gewicht, zie de verdieping Rekenen tot en met 18, zie de verdieping

Materiaal • • • • • • •

Familie Muis Dekentje Knijpkaarten en knijpers Balans Klittenband getalsymbolen 0 t/m 8 Kopieerbladen: Familie Muis in balans Cijferstempels en stempelkussens

ogen, twee oren en vier poten. Maar ze hebben niet allemaal een staart! Start een onderzoekje naar Familie Muis op de verschillen in kleur, aantal snorharen, lengte staart en gewicht. Onderzoekje op kleur Leg zodra aantal en kleur zijn vastgesteld een dekentje over de muizen. Geef iedere leerling een knijpkaart en knijper en vraag per tweetal aan te geven hoeveel witte en hoeveel grijze muizen er kunnen zijn. De ene leerling geeft op zijn knijpkaart het aantal witte muizen aan, het andere het aantal grijze. Bespreek de vondsten. Is het samen negen? Waarschijnlijk zullen ze ‘drie en zes’ of ‘vier en vijf’ aangeven, want ze hebben gezien dat er van elk meer dan twee zijn. Vraag eventueel welke andere splitsingen van negen er, in theorie, ook nog mogelijk zijn. Dit zijn ‘nul en negen’, ‘een en acht’ en ‘twee en zeven’.

De ontdekking dat er witte en grijze muizen zijn, biedt aanleiding om de splitsingen van 9 te verkennen

Beschrijving Zet de muizen voor de leerlingen neer en vraag naar de overeenkomsten. Het zijn allemaal muizen met twee

Onderzoekje op aantal snorharen Laat de muizen ordenen op het aantal snorharen. De

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 20

8-3-2021 16:21:24

muizen hebben respectievelijk 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18 en 20 snorharen.

Groep 1&2 Vervolg

Onderzoekje naar de lengte van de staarten Laat de muizen ordenen op lengte van hun staart. Leg de nadruk op hoe je dit vergelijkt. Laat de staarten op het oog en tegen elkaar gelegd vergelijken. De muis zonder staart heeft een staart van nul centimeter, nul meter, nul kilometer! Wat valt op aan de staarten? Het verschil tussen de lengte van opeenvolgende staarten is telkens het stukje van de kortste staart. Liggen de muizen naast elkaar dan zien ze wellicht dat de middelste muis een staartlengte heeft die precies de helft is van de lengte van de muis met de langste staat. Muis 1 en 9 hebben samen een staart net zo lang als Muis 2 en 8, en als Muis 3 en 7, en als Muis 4 en 6.

Patroon dat ontstaat als de muizen correct zijn geordend op aantal snorharen

Pak de muis met de minste snorharen. Hoeveel zijn er dat? Vier. Laat een leerling ter controle de snorharen tellen. Concludeer: Ja, hier zitten er twee en daar ook, dat is samen vier, want als je twee dubbelt krijg je vier, ofwel twee erbij twee is vier. Zet je knijpkaart maar op vier. Pak de volgende muis in de rij. Deze muis heeft aan elke kant drie snorharen. Geef op je knijpkaart het aantal snorharen aan. Hoeveel vakjes moet je je knijper opschuiven? Twee. Op hoeveel staat je knijpkaart dan? Zes. Ja, want als je drie dubbelt krijg je zes, ofwel drie erbij drie is zes. Ga op deze wijze de rij muizen af. Bij de muis met zeven snorharen aan elke kant moet in tweetallen worden gewerkt om het totaal aan te kunnen geven. Slimmeriken zetten wellicht allebei de knijper op ‘7’! Vraag dan wel even hoe het getal heet dat bij het totaal hoort. Tot slot mag een leerling het aantal snorharen per muis even opnoemen. Ga met uw vinger langs de muizen. Als het goed is, klinkt er: 2-4-6-8-...-20!

Patroon dat ontstaat als de muizen correct zijn geordend op lengte van hun staart

Onderzoekje naar gewicht Laat de muizen ordenen van lichtst naar zwaarst. Ze doen dit allereerst door te wegen op de hand. Het helpt daarbij om de ogen te sluiten en de handen iets op en neer te bewegen. Door het sluiten van de ogen kunnen ze zich beter concentreren en door het op en neer bewegen van de handen is het verschil waarschijnlijk net iets beter waar te nemen. Lukt het niet? Laat de 21

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 21

8-3-2021 16:21:24

muizen dan eens van hand verwisselen. De ene arm is doorgaans krachtiger dan de andere en dit kan de reden zijn dat het verschil pas wordt gevoeld als de muizen van hand worden gewisseld.

kan worden bepaald dat de muis die het schaaltje meer naar beneden drukt zwaarder weegt dan de andere muis. De muis die hoger hangt ten opzichte van de muis die lager hangt weegt dus lichter.

Patroon dat ontstaat als de muizen correct zijn geordend op gewicht

Verdieping Bevestig de klittenband getalsymbolen op de buiken van de negen muizen die geordend staan op gewicht. De lichtste muis krijgt 0, de volgende in de rij 1 en zo verder. De lichtste muis met 0 doet niet mee. Leg Muis 0 apart. Laat de leerlingen met Muis 1 tot en met 8 onderzoeken welke muizen even zwaar zijn. Als een combinatie is gevonden, bewaren ze deze vondst op het kopieerblad. Ze kunnen hierbij de cijferstempels gebruiken.

Bij het vergelijken van gewicht op de hand helpt het om de ogen te sluiten, de handen iets op en neer te bewegen en de muizen ook eens van hand te laten wisselen

Met een balans controleren ze of het klopt. Bespreek hoe ze het kunnen aanpakken. Door twee opeenvolgende muizen elk in een schaaltje te leggen,

Muis nummer 1 en 2 zijn even zwaar als Muis nummer 3

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 22

8-3-2021 16:21:26

Op het kopieerblad wordt de vondst vastgelegd

Familie Muis in balans

Groep 1&2 Vervolg

Cijferstempels en stempelkussens

Ontdekken de leerlingen de getalrelaties tussen de muizen links en rechts op de balans? Dan kunnen ze ook zonder te wegen een kopieerblad vol stempelen.

groep 1&2 Vervolg − Familie

Na het ontdekken van de rekenkundige regel, stempelt Amelie zonder te wegen een kopieerblad vol. Superknap!

Muis in balans – Kopieerblad

Kopieerblad Familie Muis in balans

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 23

8-3-2021 16:21:27

Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2 Vervolg

€ 740,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In de ladekast vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundeactiviteiten in groep 1&2. De kast komt aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 1&2 Vervolg. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeelden van reken-wiskundeactiviteiten, ook voor buiten! Er is aangegeven waar deze activiteiten in de leerlijn passen. 24

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 24

8-3-2021 16:21:28

Prentenboek: Septem leert klokkijken

Septem

Cijferstempels, vouwblaadjes en vlechtstroken

Knopentouwen: 15 x 1m en 2 x 2,5m

Plakfiguren en papieren cirkels

Rekenbal

Wisbordjes met stiften

Muis en Kubusblokken

Instructieklokken en getalkaarten 1 t/m 24

Voorstellingskaart

Getaltegels en wijzers

Hoepels en pijlen

Familie Muis

Slokop

Spinnenweb

Groep 1&2 Vervolg

Prentenboek: De zonnebloemenwedstrijd

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 25

8-3-2021 16:21:34

Rekenspellen groep 1&2 Vervolg

€ 635,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In de ladekast vindt u educatieve reken-wiskundespellen in groep 1&2. De kast komt aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 1&2 Vervolg. In de handleiding treft u bij elk spel, waarvan twee voor buiten, behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze zich in de leerlijn bevindt. 26

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 26

8-3-2021 16:21:35

Weegpiraat

Buitenbingo

Sjouwen en bouwen

Kleuren- en vormenbingo

Waterpret

Sprintje trekken XL

Groep 1&2 Vervolg

Hollen met mollen

Tijdrekken

Zonnebloemkampioen

Kikker en pad

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 27

8-3-2021 16:21:38

Aanbod groep 3&4

Cursussen gehele rekenleerlijn Het cursusaanbod van groep 3&4 bestaat uit een basiscursus van vier bijeenkomsten en een vervolgcursus van vier bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomsten wisselen verschillende werkvormen, zoals theoretische onderbouwing, didactische activiteiten, kijken naar video-opnamen en bespreken van de praktijkopdrachten elkaar af. Elke bijeenkomst duurt 2,5 uur en vindt op locatie plaats. Als cursist ontvangt u de eerste bijeenkomst een Rekenspellenboek, een cursusmap, de inloggegevens voor de downloads en een cursistencadeautje dat u de volgende dag meteen in kunt zetten tijdens uw rekenwiskundelessen.

Cursusmateriaal

In Rekenspellenboek groep 3&4 vindt u meer dan 150 unieke, volledig uitgewerkte reken-wiskundelessen die u met uw groep kunt doen. In Rekenspellenboek groep 3&4 Vervolg vindt u nog eens 100 lessen. Met het inzetten van deze lessen op het geschikte moment en de juiste manier, voldoet u aan alle reken-wiskundedoelen van de SLO.

Voor het behalen van deze doelen kunt u de Rekenkalenders gebruiken. Hierin staat voor alle dagen van de week per dag welke les(sen) u geeft. De beschrijving van deze lessen vindt u via de indices in de Rekenspellenboeken. U kunt uw lessen ook plannen en verzorgen vertrekkend vanuit het punt waar de leerlingen zich op dit moment bevinden op de leerlijn. In dat geval kiest u via de inhoudsopgave in de Rekenspellenboeken de lessen die hierbij passen. De lessen staan hier per subdoel geordend van makkelijk naar moeilijk. Beide mogelijkheden, werken vanuit de Rekenkalenders of vanuit de plaats op de leerlijn, zijn op de hierna volgende pagina’s in schema gezet. Inhoud basiscursus groep 3&4 In de basiscursus groep 3&4 krijgt u in vier bijeenkomsten overzicht op de leerlijnen en didactiek voor het optellen en aftrekken tot 100. U leert hoe u productieve oefenlessen geeft. U weet hoe u materialen en modellen afstemt op de behoefte van de groep of de individuele leerling. U ervaart welk positief effect het laten maken van eigen producties kan hebben op de autonomie, zelfvertrouwen en motivatie van leerlingen. U leert wanneer u welke oefenlessen en spellen inzet om de doelen te behalen. U maakt zich bovendien een breed palet aan interventies eigen om het denken en redeneren van uw leerlingen te achterhalen. U kunt met uw kennis van de verschillende oplossingsstrategieën van leerlingen doeltreffende feedback geven. Het pendelen tussen de verschillende niveaus van het

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 28

8-3-2021 16:21:39

Schrijf u in voor de basi sén vervolgcurs us en ontvang € 100,korting handelings- en hoofdfasenmodel krijgt u onder de knie.

“Heel praktisch, goed onderbouwd, afwisselend, duidelijk, prettige cursusleidster, direct toepasbaar, goed materiaal.” Maritza de Vries, leerkracht groep 4 Prins Willem-Alexanderschool te ’s-Gravenzande

Inhoud vervolgcursus groep 3&4 In de vervolgcursus groep 3&4 van vier bijeenkomsten verdiept u zich in het omgaan met contexten en u maakt een didactische kaart. U krijgt zowel voor binnen als buiten extra activiteiten om het oefenen van de basisonderdelen aantrekkelijk te houden. U krijgt zicht op de verschillende fasen in de leerlijn vermenigvuldigen en delen en ervaart aan de hand

Groep 3&4

Met Rekenspellenboek groep 3&4 beschikt u over ruim 150 reken-wiskundelessen en spellen die tezamen de leerlijn voor het optellen en aftrekken tot 100 dekken. Deze lessen en spellen hebben betrekking op tien oefenonderdelen: leren tellen, ordenen & lokaliseren, springen naar getallen, aanvullen tot 10, splitsingen en sprong van 10, eigen producties, opereren op de lege getallenlijn, bijna-verdwijnsommen en rekenen op formeel niveau.

van een practicum welke lessen en spellen u wanneer kunt inzetten. U ondervindt hoe leerlingen via klokleggen, kloklopen en kloklezen op een speelse, effectieve manier leren klokkijken. Het eigen lichaam en het laten maken van eigen producties spelen daarbij een belangrijke rol. Met betrekking tot het domein Meten doorgrondt u de leerlijnen en didactiek voor lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht en geld. En voor het domein Meetkunde doet u dit voor de deelleergebieden oriënteren in de ruimte, construeren en opereren met vormen en figuren. Met Rekenspellenboek groep 3&4 Vervolg heeft u ruim 100 nieuwe reken-wiskundelessen en spellen tot u beschikking waarmee u de rest van de doelen in groep 3&4 kunt bereiken. Voorkennis van de basiscursus is nodig voor de vervolgcursus. Na het volgen van beide cursussen heeft u met ruim 250 lessen een volledig doelen dekkend programma voor groep 3&4 in handen. Registerleraar heeft de basiscursus met 40 RU en de vervolgcursus met 40 RU gevalideerd. Hoe het hele programma voor groep 3&4 samenhangt, kunt u lezen op de volgende pagina’s. 29

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 29

8-3-2021 16:21:39

Werkwijze groep 3&4 Al tijdens de cursus start u met het werken vanuit de leerlijn, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Hoe dat gaat, ziet u aan de hand van dit voorbeeld:

INHOUDSOPGAVE Inleiding Rekenmaterialen

1 2

3. Springen naar getallen 3. Springen naar getallen Oefenlessen Springen naar getallen op de kralenketting Springen naar getallen op het stappenpad (1) Springen naar getallen op het stappenpad (2) Springen vanaf 100 Springen naar getallen op het stappenpad (3) Hoe groot is de grote hup? Ting-dong, hoor ik een sprong? Schriftelijk springen naar getallen Springen naar getallen op het stappenpad (4) Springen naar getallen op het stappenpad (5) Relatie tussen sprongen en sommen (1) Relatie tussen sprongen en sommen (2) Relatie tussen sprongen en sommen (3) Gezelschapsspel Erop of eronder

Springen op het stappenpad

Springen naar getallen

2. Ordenen en lokaliseren 2a. Ordenen Oefenlessen Opstellen van klein naar groot Wie zijn mijn buren? Groepjes formeren Ren je rot Sprintje trekken Gezelschapsspel Straatje maken

21 21 22 22 23 24 25 26 28 28

2b. Lokaliseren Oefenlessen Tientallen plaatsen Raad mijn getal Op je nummer zetten Waar slaapt kikker? Pak de pagina Tussen tientallen In zo min mogelijk beurten Gezelschapsspel Gok een hok

30 32 32 34 35 36 37 38 39 41 41

4. Getalbeelden Oefenlessen Flits evenveel (met vingers) Relatie vingers en kralen Rekenrek fase 1: Schuiven met kralen Terugflitsen (met vingers) Rekenrek fase 2: Kijken naar het rekenrek Hoeveel vingers? Flitsen met flitskaarten Rekenrek fase 3: Denken aan het rekenrek Welke flitskaart heb je? Gezelschapsspellen Domino (met getalbeelden en -symbolen) Samen 5 Kampen (met getalbeelden en -symbolen)

Rekenspellenboek

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Samen 5 74 [4] Schriftelijk springen naar getallen 52 [3] Schuilnamen bedenken 113 [6] Sommen met de splitsbloemen 116 [6] Sommen met de tweelingen 103 [6] Sommen met de verliefde harten 87 [5] Sommen met de vrienden van 100 90 [5] Sommenplof 132 [7] Sommenrace 129 [7] Spellen met eigen producties 187 [11] Splitsingen van 4, 5, 6, 7, 8 en 9 110 [6] Splitsingen van 7 109 [6] Splitsmemory 120 [6] Springen met de tienvanger op kralenketting [8] 144 Springen naar getallen op de kralenketting [3] 45 Springen naar getallen op het stappenpad (1) [3] 46 Springen naar getallen op het stappenpad (2) [3] 47 Springen naar getallen op het stappenpad (3) [3] 49 Springen naar getallen op het stappenpad (4) [3] 53 Springen naar getallen op het stappenpad (5) [3] 54 Springen vanaf 100 48 [3] Springen zonder tienvanger op kralenketting [8] 145 Sprintje trekken 26 [2] Straatje maken 28 [2] Terugflitsen (met vingers) 65 [4] Tientallen plaatsen 32 [2] Tiental-tel-spel 14 [1] Tikkie, jij bent ‘m 6 [1] Ting-dong, hoor ik een sprong? 51 [3] Toepassingen 194 [12] Toepassingen van ‘Sprong van 10’ in de warming-up 162 [10] Treinsommen 181 [11] Tussen tientallen 38 [2] ‘t Was nacht (lied) 111 [6] Uitbreiden typen sommen 126 [7] Uitbreiden van sommen met de splitsbloemen [6] 117 Uitbreiden van sommen met de tweelingen 104 [6] Uitbreiden van sommen met de verliefde harten [5] 91 Verliefde-harten-memory 94 [5] Voorspellen aantal kralen 146 [8] Voorspellen waar je uitkomt 141 [8] Voortzetten niet systematisch klinkende rijtjes [8] 140 Voortzetten systematisch klinkende rijtjes 138 [8] Vrienden-van-100 memory 97 [5]

Springen op het stappenpad

Titel Waar slaapt kikker? Waku-waku als een soort echo Waku-waku zegt 5 Waku-waku zegt 9 Waku-waku zegt 10 Waku-waku zegt 20 en 15 Waku-waku zegt 100 Waku-waku zegt getallen als 1, 2 en 3 Waku-waku zegt ongeveer 100 Waku-waku zegt weer 1, 2 of 3 Waku-waku zegt weer 5 Waku-waku zegt weer 10 Warming-up Wat hoort daarbij? Welke aantallen kunnen? Welke flitskaart heb je? Welke harten houd ik achter mijn rug? Welke mis je? Welke splitsingen ken je? Welke verliefde harten ken je? Wie is de vriend van ...? Wie is verliefd op ...? Wie zijn mijn buren? Zonder aanloop

[Hoofdstuk] Bladzijde 36 [2] 186 [11] 173 [11] 185 [11] 171 [11] 174 [11] 178 [11] 179 [11] 186 [11] 180 [11] 177 [11] 176 [11] 161 [10] 107 [6] 102 [6] 71 [4] 82 [5] 11 [1] 108 [6] 81 [5] 89 [5] 80 [5] 23 [2] 9 [1]

p.46

221

Springen op het stappenpad

Rekenspellenboek

4 6 6 8 9 10 11 12 13 14 16 16 19

Leerlijn

INDEX

Rekenkalender

1. Leren tellen Oefenlessen Tikkie, jij bent ‘m Op tijd op de rem Zonder aanloop Acht-eruit-tellen Welke mis je? De kleine buur Het record verbreken Tiental-tel-spel Gezelschapsspellen De dienaren van de koning Burenbingo

43 45 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 58

p. 46

60 62 62 63 64 65 66 67 69 70 71 72 72 74 76

De leerlingen begrijpen de decimale opbouw van getallen in sprongen van 10 en huppen van 1. Dit hebben ze geleerd met een aantal lessen behorend bij de basale vaardigheid: Springen naar getallen. Nu wilt u hen laten ontdekken dat meerdere huppen van 1 verkort kunnen worden tot grote huppen van 2, 3, 4, … of 9. In Rekenspellenboek groep 3&4 kijkt u in de lijst met lessen behorend bij Springen naar getallen. De les die hierbij nu het beste aansluit is Springen op het stappenpad.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 30

8-3-2021 16:21:43

Spring

en op h

et stap

Springe

n naar

getalle

penpa

n op he

Doel • Springe n grote hup naar getalle pen van n in spro ngen van 2 t/m 9 Mater 10, hup iaal pen van • Getalka 1 en • Kralens arten 1 t/m 130 • Posters tang • Poster 2 en 3: Spr inge • Voor met de springr n naar get allen iedere leerling ichtingen een wis bordje en stift Poster Voorbe 2 reiding • Leg de • Han getalkaarte g pos n 24, 27, 32, 46, Hang pos ter 2 en de pos 58, 59 en 65 blin wel binn ter 3 achter ter met de Zet het spri poster en han goe • Hou 2 of hou ngrichtinge d op een tafe van 1 er de getal op d ook de dbereik. n d l. voo dez kralens r het e nog eve leerling zijn gemaak het bord en tang binn Beschr n apart, bord. t. Poster vraa 3 en han ijvi maar tel sam opnieuw spri Om dit te ach g u hardop dbereik ngt en terhalen af hoe Maak in ng . van 6 ove met de leer . Teken de spronge kan het nod veel huppen lingen spronge deze oefenles hup is. r de zes hup ig het n Een pen van aantal hup en huppen zijn dat de getalle n van 10 en hupde overstap op afzet gen grote hup van pen en n 1. Afgesp wor zet een het bord, 4, 5, 6, in sprongen pen van 1 (po het springe roke en gro omen. Als je dt net als van 7, te een hup n wordt dat grote hup te springe 8 en 9 (poster 10, huppen ster 2) naar n naar getalle dit Anders huppen moe naar een get van 1 én het springe n in 3). Vraa n in spro al springt met een twe een grote kan de t je ben Vraag g gro nge n een nog ebe groep verv naa oemen te in spro nige maa niet noteren olgens aan n van 10 en hup leerling naa huppen van r poster ls naar 46 spri weten naa hoe groot de ngen, huppen r 2 door De leer naar welk get de rest van de pen van 1, een geheim 2, 3, poster ngen, maar r welk getal grote hup is. getal bijvoor lingen al ze den leerling dan met is ges 3. hou bee gezien Vervolg een gro prongen. of iede den het wis ken dat dez en op hun wis ld 46. Laa ens spri te hup reen het e leer bor bor getalle ngen leer en verv t goed hee dje omhoog ling is ges dje te n ang pro , zodat ft. denkbe in sprongen, lingen om snel kan ngen. de eldige huppen worden hoe dit getalle én gro beurt naar de nlijn op koppeli een kralenk . Toon rege te huppen. Ze geheime ng tuss etting lmatig doe benadr en dez en lege en zeke n dit op de e ukk vaststel en van de modellen verg getallenlijn r bij een verg uitspraa issing len van root het eruit ziet eerste. k In dit gevde grote hup van de getalle begrip. Ook . De . In zese kan al is de n grote hup nveertig steun geven het hoor je bij het dus 6. de gro te hup als

penpad

(2)

Groep 3&4

Nadat

t stap

naar geta

llen van post is gesprongen volg er 2, sprin gen leer ens de springreg volgens ling de sprin en naar geta els gregels van post llen er 3 Het wisb

ordje zorg

t voor een

hoge betr okkenhe

3 4

Rekenspellenboek p. 47

Rekenmateriaal

U bladert in Rekenspellenboek groep 3&4 naar de beschrijving van deze les. Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: de getalkaarten, de posters met de springregels, de poster met de spring-richtingen en voor iedere leerling een wisbordje en stift.

Op grond van uw reflectie op de gegeven les bepaalt u of u de les herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt.

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak? Dan heeft Rekenkalender groep 3 en groep 4 nodig. Hierin ziet u per dag wat u aanbiedt. Springen op het stappenpad staat voor groep 4 gepland in de 1ste en 2de week na de herfstvakantie op donderdag en in de 3de en 4de week op maandag. U zoekt Springen op het stappenpad op in de index van Rekenspellenboek groep 3&4. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Springen op het stappenpad

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 31

8-3-2021 16:21:45

Springen op het stappenpad Doel Springen naar getallen in sprongen van 10, huppen van 1 en grote huppen van 2 t/m 9

Materiaal • • • • •

Getalkaarten 1 t/m 130 Kralenstang Posters 2 en 3: Springen naar getallen (magnetisch) Poster met de springrichtingen (magnetisch) Voor iedere leerling een wisbordje en stift

Poster 2

Getalkaarten 1 t/m 130

Wat voorafging Op een kralenketting met spankoord zijn leerlingen naar getallen gesprongen in sprongen van 10 en vervolgens in sprongen van 10 én huppen van 1. Ze hebben dit gedaan in tweetallen waarbij de leerkracht een vaste procedure en strakke didactische organisatie hanteerde.

Bij ‘wissel’ neemt de buur het over en springt op de kralenketting naar een getal

In de daaropvolgende les springen leerlingen fysiek naar geheime getallen op een denkbeeldige getallenlijn. Hierbij geldt dat je een sprong van 10 springt met een eenbenige afzet en dat je een hup van 1 laat zien door het nemen van een tweebenige afzet.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 32

8-3-2021 16:21:46

leerlingen op hun wisbordje te noteren naar welk getal ze denken dat deze leerling is gesprongen. De leerlingen houden het wisbordje omhoog, zodat snel kan worden gezien of iedereen het goed heeft.

Voorbereiding • Leg de getalkaarten 24, 27, 32, 46, 58, 59 en 65 blind op een tafel. • Hang poster 2 en de poster met de springrichtingen voor in het lokaal. • Hang poster 3 achter poster 2 of houd deze nog even apart, maar wel binnen handbereik. • Houd ook de kralenstang binnen handbereik.

Beschrijving Maak in deze les de overstap van het springen naar getallen in sprongen van 10 en huppen van 1 (poster 2) naar het springen naar getallen in sprongen van 10, huppen van 1 én grote huppen van 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 (poster 3). Vraag een leerling naar een geheim getal te springen in sprongen van 10 en huppen van 1, bijvoorbeeld 46. Vraag vervolgens aan de rest van de

Groep 3&4

Poster 3

Zet het goede getal op het bord en vraag u hardop af hoeveel huppen van 1 er zijn gemaakt. Om dit te achterhalen kan het nodig zijn dat de leerling opnieuw springt. Teken de sprongen en huppen op het bord, tel samen met de leerlingen het aantal huppen en zet een grote hup van 6 over de zes huppen van 1. Afgesproken wordt dat dit een grote hup is. Een grote hup wordt net als een hup van 1 met een tweebenige afzet genomen. Als je naar een getal springt in sprongen, huppen en grote huppen moet je benoemen hoe groot de grote hup is. Anders kan de groep niet weten naar welk getal is gesprongen. Dit verklaart de tekstballon op poster 3. Laat nogmaals naar 46 springen, maar dan met een grote hup en vervang poster 2 door poster 3. Vervolgens springen leerlingen om de beurt naar de geheime getallen in sprongen, huppen én grote huppen. Ze doen dit op de denkbeeldige getallenlijn. Toon regelmatig en zeker bij een vergissing hoe dit op een kralenketting en lege getallenlijn eruit ziet. De koppeling tussen deze modellen vergroot het begrip. Ook kan het benadrukken van de uitspraak van de getallen steun geven bij het vaststellen van de grote hup. In zesenveertig hoor je de grote hup als eerste. In dit geval is de grote hup dus 6. 33

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 33

8-3-2021 16:21:47

Hoe het verder gaat Hierna breidt de leerkracht het springen naar getallen uit met het springen vanaf 100. Ook nu hangen poster 3 en de poster met de springrichting in het zicht. Gaat dit goed dan breiden de springregels zich uit met poster 4 en 5. Leerlingen hebben vanaf nu ook de keuze uit grote sprongen van 20, 30, ..., 90 en een reuzensprong van 100. Ter voorbereiding op het opereren op de lege getallenlijn leggen leerlingen de relatie tussen sprongen en sommen. Ze tekenen hoe je op zoveel mogelijk manieren naar een getal kunt springen en leiden hieruit af de daarbij horende optelen aftrekopgaven. Nadat naar getallen is gesprongen volgens de springregels van poster 2, springen leerlingen naar getallen volgens de springregels van poster 3

Poster 4

Leerlingen noteren op hun wisbordje het getal waarvan ze denken dat naartoe is gesprongen

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 34

8-3-2021 16:21:49

Opereren op de lege getallenlijn (voorbereiding) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

Groep:

...................................................................................................

............................

Datum: .............................................................................................................................................................................

Groep 3&4

Poster met de springrichtingen

Schrijf de som bij de sprongen.

vouwlijn

Spring op zoveel mogelijk manieren naar

Poster 5

Naam:

Uit: Werkbladenmap groep 3&4

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 35

8-3-2021 16:21:50

Rekenmaterialen oefenlessen groep 3&4

€ 530,-

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 36

8-3-2021 16:21:51

Flitskaarten

Verliefde harten

Tweelingen

Splitsbloemen

Posters springen naar getallen

Kralenkettingen met elastisch spankoord

Tienvangers

Getalkaarten en zandlopers

Vrienden van 100

Poster springrichtingen en strategieën

Wisbordjes met stiften

Leeftijdluikjes en leeftijdkaarten

Groep 3&4

Handschoenen

HET BOEK van Kikker met 130 bladzijden

Waku-waku met bril

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 37

8-3-2021 16:21:56

Rekenspellen groep 3

! w u Nie

€ 424,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekast vindt u educatieve rekenspellen voor groep 3. De ladekast komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 3&4 Basis. In de handleiding treft u bij elk spel behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze in de leerlijn past. 38

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 38

8-3-2021 16:21:57

Burenbingo

Straatje maken

Gok een hok

Erop of eronder

Domino

Samen 5

Kampen

Verliefde-harten memory

Maak 10

Vrienden-van-100 memory

Bamzaaien

Groep 3&4

De dienaren van de koning

Splitsmemory

Boeven vangen

Drie op een rij 39

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 39

8-3-2021 16:22:01

Rekenspellen groep 4

€ 424,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze kist vindt u educatieve rekenspellen voor groep 4. De kist komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 3&4 Basis. In de handleiding treft u bij elk spel behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze in de leerlijn past. 40

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 40

8-3-2021 16:22:02

Burenbingo

Straatje maken

Gok een hok

Erop of eronder

Eén-twee-drie

Domino

Vier op een rij

Maak 24

Trio

Sommenplof

Drie op een rij

Vrienden-van-100 memory

Raketspel

Koppelen

Kampen

Groep 3&4

De dienaren van de koning

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 41

8-3-2021 16:22:06

Werkwijze groep 3&4 Vervolg Ook nu werkt u al tijdens de cursus vanuit de leerlijnen, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Aan de hand van een voorbeeld behorend bij de grootheid Tijd ziet u hoe dit gaat:

jn i l r e e Zie l 3&4 p e o r g

Tijd Leren klokkijken en toepassingen

Leerlijn

INDEX INDEX

Titel Alle hens aan dek Alle twaalf Buitenspel Codenaam De helft en de helften van de helft De keerspreuk De klok gelijkzetten De klok slaat De sorteermachine De sorteermachine op tijd De tijd tikt door De verliefde getallen Domino Erop-of-eronder Buiten Gestrikt! met harten Gestrikt! met plus en min Happeren Hinkel de harten Hoger, lager Honderdtien en de rest zullen we wel zien Hordelopen In de tafel van ..? In de tent, uit de tent Kastelen op stelten Kat in de zak Ketting rijgen Klokkenluiden Klokleggen Kloklezen Kloklopen Koppels delen Korte-wijzerbingo Lange-wijzerbingo Liefdesparen sparen – samen 10 Liefdesparen sparen – samen 100 Lijntikkertje Maak 24 Maximaal gaan Ontketen een rage Op het schoolplein in Tienerdam Over de muur (1) Over de muur (2) Over de muur (3)

bladzijde 135 53 67 161 140 82 130 138 20 171 149 32 86 29 46 73 37 43 12 9 79 105 6 41 99 49 133 127 170 139 120 155 157 48 51 70 112 56 23 33 142 145 150

Titel Over de muur (4) Pietje Precies – tot en met 40 Pietje Precies – tot en met 201 Raak de Draak Schipper mag ik overvaren? Septem leert klokkijken Sprint-je-tijd XL Sprintje trekken XL Stoeptafelen Tafelbingo Tafelflitsen Tafelhandjes Tafellive Tafelmemory Tafelmeppen Tafelsprinten Tafeltafel inrichten Tafeltafelrace Tafeltegelen Tafeltennis Tafeltikkie Tafeltovervierkanten Tafelwarming-up TIENen Tijdhapperen I Tijdhapperen II Tijdhapperen III Tijdmemory Tijdmeppen I Tijdmeppen II Tijdrekken Tijd tekenen en benoemen Trio Twee soorten klokken Van 0 tot en met 100 Vier keer een kwart Vier op een rij Wat heb ik nu aan mijn fiets hangen? Zeg, ken jij de harten al? Zoals het klokje thuis tikt

Over de muur Over de muur

253

Legenda:

bladzijde 152 16 18 14 62 123 174 27 93 108 102 77 89 107 114 103 80 81 91 96 76 118 95 24 163 173 180 176 177 181 167 154 115 159 64 147 110 98 35 165

p. 142

Met Sprongen Voor Buiten Met Sprongen Vooruit Prentenboek Eigen producties Hoofdstuk 1. Basale vaardigheden

Rekenspellenboek Vervolg Rekenkalender

De leerlingen hebben in de lessen Klokleggen en Kloklopen de positie van de getallen op een wijzerplaatklok verkend. Ze weten hoe de korte wijzer zich ten opzichte van de lange beweegt. Ze kunnen de stand van de korte wijzer koppelen aan de begrippen hele uur, halverwege het hele uur, iets voor / over het hele uur. Nu is het zaak dat ze de belangrijkste posities van de lange wijzer leren benoemen. In Rekenspellenboek groep 3&4 Vervolg kijkt u in de lijst met lessen behorend bij Tijd. De les die nu het beste aansluit bij de zone van de naaste ontwikkeling is Over de muur.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 42

8-3-2021 16:22:11

INHOUDSOPGAVE Gezelschapsspellen Tafelmemory Tafelbingo Vier op een rij Maak 24 Tafelmeppen Trio

107 107 108 110 112 114 115

3d. Vermenigvuldigen en delen, fase 4: Uitbreiden Oefenles Tafeltovervierkanten Gezelschapsspel Koppels delen

117 118 118 120 120

Gezelschapsspellen Korte-wijzerbingo Lange-wijzerbingo Neem de tijd

155 155 157

4b2. Verstrengeling van leerstof Oefenlessen Twee soorten klokken Codenaam Tijdhapperen I Zoals het klokje thuis tikt Gezelschapsspellen Tijdrekken Zeeën van tijd

158 159 159 161 163 165 167 167

4c. Leren klokkijken, fase 3: Vlot aﬂezen van tijden Oefenlessen Kloklezen De sorteermachine op tijd Tijdhapperen II Gezelschapsspellen Sprint-je-tijd XL Tureluren Tijdmemory Tijdmeppen I

169 170 170 171 173 174 174

4. Leren klokkijken p. 122 4. Leren klokkijken 4a. Leren klokkijken, fase 1: Begripsvorming Oefenlessen Septem leert klokkijken Klokleggen De klok gelijkzetten Klokkenluiden Alle hens aan dek

122 122 123 123 127 130 133 135

4b. Leren klokkijken, fase 2: Ontwikkelen van oplossingsprocedures 4b1. Kloklezen op een wijzerplaatklok Oefenlessen De klok slaat Kloklopen De helft en de helften van de helft Over de muur (1) Over de muur (2) Vier keer een kwart De tijd tikt door Over de muur (3) Over de muur (4) Tijd tekenen en benoemen

137 137 138 138 139 140 142 145 147 149 150 152 154

Over de muur

p.142

4d. Leren klokkijken, fase 4: Flexibel toepassen Oefenlessen Tijdhapperen III Plaats de tijdmaat Gezelschapsspellen Tijdmeppen II Race tegen de klok

176 177 179 180 180 181 181

5. Meten (overig) 5a. Lengte, omtrek en oppervlakte

190 190

Nieuwe sloffen Hekkensluiter Minste hekken om het land

191 195 198

Oefenlessen

191

Rekenspellenboek Vervolg

3 4

Over de mu

Vertel aan gaan, de de leerlingen dat eerstvolge als ze met de baas wordt. Dus nde andere muur hun voeten over Doel muur de de voor wat zodra je baas. bij ‘3’ over betreft de ‘streep’ ‘hele’ muur Je bent dan de stree • Lijfelijk voor p gaat, wordnaamgeving ervare de baas. Je bent dan de halve muur. het hele uur’ n en benoemen van En bij de t de ‘halve’ voorrijvin Besch , Vraag vervo de hele ‘9’ wordt halve uur’ ‘over het hele uur’, de lange-wijze g muur. rtijdenlgens de . ‘voor het halve ‘voor als de goed leerli De leerlingen zitten uur’is,en antw ‘overoordt bij de 5 staat Materiaal in een halve muur het de leerli ng vanuit ng Waar ben halve kring en kijken nu ‘voordezelfde:positie antwoordt , maar nog niet dat • Drie dimen naarje de ze hierdedehalve nu?onder min Als het over de volge muur wijzer kant van de of meer allemaal plaatk ’. Stap stappen moet luiden ‘over (wijs • Getaltegels sionale driehoekige ndehoge lok over op lage muur. stree in de over de ng kaarte de p. de hele en halve muur muur) Waarenben wordi Vertel n of grote bentbouw Deel • Vloerkleed (1 t/m 12) de tegels’. Herh een nu? Het zien met een hele met ande halve muur blokke 1 aal metrondljehalve muur (wijs muur re nleerlingen positie envan • Lange-wijze hetdeverwtot en het naar de lage 12 uitopen . en vraag oorde , muur). en op n waar Gaat dit de oefenlessen getall • Voor iedere rkaarten de klok. je nuZe hebbedeze neer te legge goed n op de bent, maar ? Voeg eraan moet 12 worde ‘Klokleggen’ en ‘Kloklo n dat al • Rekenzwaar leerling een wisbo toe dat rdje en stift is in de rol d, zie de tip n pen’. Boven eens gedaan bij je niet allee neergelegd. hele uur. als lange aan de hele n muur hier staat Halve muur is halve wijzer ook voor voor de hele muur het , waar ben uur. hele Komt dat uur! Hele hele uur. je dan als Voorbereid even mooi Wijs muur ing muur, net een leerling aan lange wijzer in de tijd? Juist,uit! Dus als je over LegDoel die de het vloerk vana wijzer? Juist, hele muur f jouw plaat voor • Lijfelijk leed uit. Bouw mag muur. over s, voor de het Gebruervare n en benoeloodrecht op de net voor de halve het hele uur. En stappen. Wa hiervo het hele ikuur’ of grote nn sta je nu hele blauwe rechte muur de driedi men loop eens Waar halve vanonale bouw , ‘overorhet mensi als de lange uur. En looplijn een . Waar sta Besch tot g eer ook -wijze halve uur’ blokke n. Zorghele zo hoog muur lange drieho Benodigdhede op deWijsdeeen je nu alsrijvinhier. rtijden dat uur’ eens tot ekige is, als . de , ‘voor hetmuur ‘voor plaat kaarte uu lange mest aan n De halve. Waar r’ enzitten wijzer?muJuist, sta driehoekige de muur onder de muur boven ur gro uur’ en gen je nunals hier. Wijs eenleerlin ook de ‘over Mate kaarten lijn. ditlijn in eenstavoor an. het te blokkeOefen het nog het lange vanuitplaat eentwee s aan‘op aantakeer worden gebru In gevalhetde drie grootsteriaal nethetover halvehalveVoe kring r? Juist,dezelf de positie l keer met wijzedat een beetj n is geb g in en kijken Over de halve kaarten en dimensional erbij. hele rondj de uu ikt, • Drie dimen halve naar e verder andere leerli ze hierover minouofl dat der’onder e gedee u voor boven e en zegg muur ... halve uur. toe datkaart onder de lijn kiest een de het geval Verte meer in. Pak de ltelijk in elkaar sionalvoor wijzer wd langeaal e drieho (wijs opngen Herh . kant van • Getalt , de allem de kleinste.volgende de lijn en daarbij de deenook . Om beurplaatk lok staan lage ekige kaarte zodat de hoge egels wording zien nen -wijzertijden van lange-wijzerkaa demuur. , tekun Schuif deleerlingdeook tenenlopenin aal wete Vertel muur) het met kaa Deeltijden halveeen van de lange • Vloerkleed (1 t/m 12) op beide helftenn of rten kaarten eens in een het rondj voor rlin rten n:de de tegels een halve ze uurhele eengrote of over muurbouw blokke ‘op het leehet 1 ande muur wijze tot ontstaat. n ghele uur, over e van net op deze het (wijsennaar r kwadrant en met 12 positie van • Lange-wijze r. Laat muurkaart halve en vraag heluur. Wanneer het de lageeen de starten. uit en vraaglange muur) ook de mu hele uur, voor deze wijze leerli. ng e Maak de oefenlessen getallen • Voor iedere rkaarten op de klok. neer te r oplegge een uu opeen eurwaai Ze het de blind leerlin ‘Klokle hebbe dat n kleed op deovere kaart g een wisbo moet 12 worde n de ggen’ en ‘Kloklo • Rekenzwaar van datande r’ ente trekkmuenur meer al eens re gedaa rdje en stift ‘op het enstainan.det grotede d, zie de tip n neergDeelegd. pen’.Laat ngen n bijniet enkomstig de leerlingen Boven leerli leerli rol vanblokke Voe tijd te halgaan leggen dedat de aan kunnen dengen hele n g ve klokure op Benadruk muur zien uustaan hun wisb de leerli dat is geb n op de r’ toe . in als de tegels ordje noter welke kaart is getro heeftplaats . Zorg geval ook ouwd, kun Indmidde kleed zijn ng juiste het zijn geleg getrokken ien den van kken. Voorbereid de kaa nen de . Ter contr en welke tijd ze tekst muur lee het kleed naar d dat de lage muur kaart om. hoge ing denk ole draai rten die loopt van van dedierlin de ‘6’ de helft genvan t de leerli en ‘op het leerling nie Leg het vloerk no noeme in hoogte t hoort getloopt ng op het n de lage nie midde rokken ghet hele is den muur. Gebru leed uit. Bouw loodre de halvet kun n van het kleed naar van de helekenmuur. De ovemuur (in hoogt rige kaart inflmuurnen(inlezhoogt juiste dat ze of grote bouwik hiervoor de driedi cht op de blauwe en e) en de de ‘12’. We lee uis rechte lijn antwo zien. e). mensionale hoge muur een Geef rlingen del teren. Do en schrijv zo hoog is, blokken. Zorg dat drieho ord de Laat ekige meerd de als en mo e dit zo en, kun Tot slo een leerlinwog rdt op on driehoekige de muur onder de muur boven de lijn kaarten hetthu bijvoo ndelin dat de t u de kleed ere twee keer lijn. In kaarten worde vanuit t, laarbeeld t de ter hoogte vanld. voorleederlinhele g me grootste kaarte Indien rest dit gen muur wijzer n gebruikt, geval de drie dimen lee het e plaats het getal een rondje sionale en de neme kiest u voor mi lke tijd 11. de beurt we tekst de leerlin genlopen n, gedeeltelijk n en voor onder ddelp rlinte De tijdleerlin boven de in de richtin Vraag in de de lijn de voo van in elkaar zodat en wog stapt un rot met hu rol van de ze gen lijn de t hetlangeniet ho de getrok nog nie eerst overn zog g van de wijzer rda rden tdus stapt vervol op beide helftekleinste. Schuif de ere Tip s van de klok. den ort. De ena muur kaarten : gensbenover n ter de hele ken kaa t kun n een muur ken ove nen de lanvervolgt zijn l ove am ontstaat. Geef ter hoogte van het oemded. halvewijmuur. weg en juiste dat ze zie rige lee rt influis lezen r Als ge de mu de leerlin getal 11 leerlinte van Vloerkleed zijn linde opzich antwo en rlin g weer ter ijzerarterug n. ren wo -w met g in zijnde hele muur? vraagt de leerkracht: ord wo Geef me gen del en. Doe schrijven, dimensionale streep en loodrecht langew ker‘voor’ rdt ben m isTot han of ‘voor Als het goed Waar rdt on erdere en mo dit zo kun daarop een driehoekige is, antwoordt ges tapjet nu ten slot, laa als muur’ ijzeGeef d. Hierm derolhele muur van van thuld. leerlin ndelin dat de t u de kaarten. De De. leerling Of verwo vanuit ee kancht:lan drie- de wij rrol. dan de opdra de leerlin gew t de (ongeveer) muur boven Boven res gen g mee leggen dit de ijze en ord goed zelfklokure zer twee keer hij Stap de streep is voor ndeopleerlin g:en de het mi leerlin de beu welke t dit Benad vanis,deantwo zich overrdehetmuur. zo hoog als ruk die ndelootegels alsordt de juiste rek Waar Over g. plaatstijden ddelpun gen me de rt voo tijd ze onder de streep. dehet leerlin pt hij de leerlin g‘over klo hele zijnnog:geleg medde enzwa ben je nu? Als midde gmuur antwo rdat worde t rotere t hun hie nk.,van het ard in dusordt dat 143 inlhele het het dathoge over‘na/ac rmee er de lage muur’ zog eve de leerlin kleed Tip: n ben het hele . Hetdie hter’ n muur naar muur gdie kanloopt oftre‘na/ac n zijn uurde ‘over’ zijn oem terwijl enaamde ‘6’ fzede dat hter devan loopt helftinde van helehet Ge ker ove d. noeme hele muur in 4b1. n de lan ef hoogt muur’ is gestap r de midde de lee . Zeg dan Kloklelage muur de n in de rich e is van muren ge-wijze 4b1. Klokle hele muur halve muur van t.het kleed ting dezijnde linker rling in zen op een (inzen wordt rarm hoogt (in hoogte) naar op e). lan‘12’ hand. ...zijndusrol . We wijzerplaat ee gew ges en n wi de hoge Hierm hetalsislan klok tapt ijze over het vanmuur jzerpl Laat een leerlin ee de de rrol. gew halve uur aa ijzer Hoofdstu wijzer Bovendie kan hij bijvoorbeeld g op het kleed voor tklok het van zic k n 1. 4. Basalede Leren loopt h nog rek klokk klok.ijken vaard wijzer een ter hoogte van het de hele muur plaats hij hie meer enzwaard igheden getal 11. Vraag rondje te lopen nemen, rmee inleve in De leerlin n in in tre de de in rol van142 g stapt dus richting van fzeker zijn de lange 4b eerst over stapt vervol in de 1. Klo de hele muur de wijzers van de klok. gens over richtin klezen ter hoogte de halve muur. vervolgt zijn g van op ee opzichte van het getal 11 vraag Als de leerling weer weg en Vloerkleed n wi t met jzerpl ‘voor’ of ‘voor de hele muur? Als het de leerkracht: Waar terug is dimensionale streep en loodrecht aatkl ben je nu daarop een goed is, antwo driehoekige ok Geef dan de de hele muur’. Of verwo muur van kaarten. De ordt de leerlin ten drie(ongeveer) muur boven ord dit zelf g: goed is, antwoopdracht: Stap over twee keer de streep is voor de 144 de zo hoog als onder de streep. de leerling ordt de leerling: ‘overmuur. Waar ben je leerling. nu? antwoordt dat de leerlin ‘na/achter’ de hele muur’. Het Als het kan of g ‘over’ de ‘na/achter hele muur de hele muur’zijn dat is gestapt. . Zeg dan 4b1. Klokle zen op een wijzerplaat klok

uur ur (1)

Over de mu

ur (1)

Rekenspellenboek Vervolg p. 142 en verder 142

U bladert in Rekenspellenboek groep 3&4 Vervolg naar de beschrijving van deze les. Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: het vloerkleed, de getaltegels, lange-wijzerkaarten, wisbordjes en stiften, de driedimensionale driehoekige kaarten en het rekenzwaard. Op grond van uw reflectie op de gegeven les bepaalt u of u de les herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 43

Groep 3&4 Vervolg

Over de m

144

Rekenmateriaal Vervolg

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak? Dan heeft u Rekenkalender groep 3 en groep 4 nodig. Hierin ziet per dag u welke les(sen) u verzorgt en welke spel(len) u met de leerlingen speelt. Over de muur staat voor groep 4 gepland in de 6de week na de kerstvakantie op woensdag. U zoekt Over de muur op in de index van Rekenspellenboek groep 3&4 Vervolg. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Over de muur

8-3-2021 16:22:14

Over de muur Doel Lijfelijk ervaren en benoemen van de langewijzertijden ‘voor het hele uur’, ‘over het hele uur’, ‘voor het halve uur’ en ‘over het halve uur’

Materiaal • Vloerkleed • Getaltegels 1 t/m 12 • Driedimensionale driehoekige kaarten of grote bouwblokken • Lange-wijzerkaarten (6) • Wisbordjes en stiften • Rekenzwaard, zie de tip

Benodigde materialen

kiest u voor boven de lijn de grootste kaarten en voor onder de lijn de kleinste. Schuif de kaarten gedeeltelijk in elkaar zodat op beide helften een muur ontstaat.

Wat voorafging Leerlingen hebben de positie van de getallen op een wijzerplaatklok verkend. Ook weten ze hoe de korte wijzer zich ten opzichte van de lange beweegt. Ze kunnen de stand van de korte wijzer koppelen aan de begrippen hele uur, halverwege het (volgende) hele uur, iets voor het hele uur en iets over het hele uur. Nu is het zaak dat ze de belangrijkste posities van de lange wijzer leren benoemen.

Vloerkleed met streep en loodrecht daarop een muur van driedimensionale driehoekige kaarten. De muur boven de streep is (ongeveer) twee keer zo hoog als onder de streep.

Voorbereiding

Beschrijving

Leg het vloerkleed uit. Bouw loodrecht op de blauwe rechte lijn een muur. Gebruik hiervoor de driedimensionale driehoekige kaarten of grote bouwblokken. Zorg dat de muur boven de lijn twee keer zo hoog is, als de muur onder de lijn. In geval de drie dimensionale driehoekige kaarten worden gebruikt,

De leerlingen zitten in een halve kring en kijken min of meer allemaal vanuit dezelfde positie naar de onderkant van de lage muur. Vertel dat ze hier de wijzerplaatklok in wording zien met een hele muur (wijs op de hoge muur) en een halve muur (wijs naar de lage muur). Deel de tegels 1 tot en met 12 uit en vraag deze neer te leggen

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 44

8-3-2021 16:22:15

op de positie van de getallen op de klok. Ze hebben dat al eens gedaan bij de lessen Klokleggen en Kloklopen. Bovenaan de hele muur moet 12 worden neergelegd.

Leerlingen leggen de klokuren op de juiste plaats

Laat een leerling op het kleed voor de hele muur plaatsnemen, bijvoorbeeld ter hoogte van het getal 11. Vraag in de rol van de lange wijzer een rondje te lopen in de richting van de wijzers van de klok. De leerling stapt dus eerst over de hele muur vervolgt zijn weg en stapt vervolgens over de halve muur. Als de leerling weer terug is ter hoogte van het getal 11 vraagt de leerkracht: Waar ben je nu ten opzichte van de hele muur? Als het goed is, antwoordt de leerling: ‘voor’ of ‘voor de hele muur’. Of verwoord dit zelf voor de leerling. Geef dan de opdracht: Stap over de muur. Waar ben je nu? Als

Zeg dat als ze met hun voeten over de ‘streep’ gaan, de eerstvolgende andere muur voor wat betreft de naamgeving de baas wordt. Dus zodra je bij ‘3’ over de streep gaat, wordt de ‘halve’ muur de baas. Je bent dan voor de halve muur. En bij de ‘9’ wordt de ‘hele’ muur de baas. Je bent dan voor de hele muur. Vraag vervolgens als de leerling bij de 5 staat: Waar ben je nu? Als het goed is, antwoordt de leerling nu ‘voor de halve muur’. Stap over de halve muur, maar nog niet over de volgende streep. Waar ben je nu? Het antwoordt moet luiden ‘over de halve muur’. Herhaal het rondlopen, stappen over de hele en halve muur en het verwoorden waar je nu bent met andere leerlingen. Gaat dit goed? Voeg eraan toe dat je niet alleen voor de hele muur bent, maar in de rol als lange wijzer ook voor het hele uur! Hele muur is hele uur. Halve muur is halve uur. Komt dat even mooi uit! Dus als je hier staat, waar ben je dan als lange wijzer in de tijd? Juist, voor het hele uur. Wijs een leerling aan die vanaf jouw plaats, voor de hele muur, net over de hele muur mag stappen. Waar sta je nu als lange wijzer? Juist, over het hele uur. En loop eens tot hier. Wijs een plaats aan net voor de halve muur. Waar sta je nu als lange wijzer? Juist, voor het halve uur. En loop eens tot hier. Wijs een plaats aan net over de halve muur. Waar sta je nu als lange wijzer? Juist, over het halve uur. Herhaal ook dit een aantal keer met andere leerlingen. Om beurten lopen ze het hele rondje en zeggen daarbij de tijden van de lange wijzer. Laat een volgende leerling ook eens in een ander kwadrant starten.

Groep 3&4 Vervolg

Benadruk, als de tegels zijn gelegd, dat de lage muur, die loopt van het midden van het kleed naar de ‘6’, de helft in hoogte is van de hoge muur, die loopt van het midden van het kleed naar de ‘12’. We noemen de lage muur de halve muur (in hoogte) en de hoge muur de hele muur (in hoogte).

het goed is, antwoordt de leerling: ‘over de hele muur’. Het kan zijn dat de leerling antwoordt ‘na/achter’ of ‘na/achter de hele muur’. Zeg dan dat de leerling ‘over’ de hele muur is gestapt.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 45

8-3-2021 16:22:16

Over de hele muur, dus over het hele uur

Over de halve muur ...

... dus het is over het halve uur

Oefen het nog een beetje verder in. Pak de lange-wijzerkaarten erbij. Vertel dat de lange wijzertijden behorend bij de stops tijdens het rondje lopen van hiervoor op deze kaarten staan, te weten: voor het hele uur, over het hele uur, voor het halve uur of over het halve uur. Maak een blinde waaier van deze vier kaarten, vraag een leerling een kaart te trekken en in de rol van lange wijzer op het kleed overeenkomstig deze tijd te gaan staan. Zorg dat de andere leerlingen niet kunnen zien welke kaart is getrokken. Laat op de wisbordjes noteren welke tijd ze

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 46

8-3-2021 16:22:17

denken dat de lange-wijzerleerling heeft getrokken. Ter controle draait de lange-wijzerleerling zijn kaart om.

Wanneer de muur met grote blokken is gebouwd, kunnen de leerling ook op de muur staan. Voeg in dat geval ook de kaarten ‘op het hele uur’ en ‘op het halve uur’ toe.

Groep 3&4 Vervolg

Tip: Laat leerlingen met een uitgestrekte arm vanuit het middelpunt roteren terwijl over de muren wordt gestapt en de tijden worden benoemd. Ook kunt u leerlingen in hun rol van lange-wijzer een rekenzwaard geven. Met het zwaard in hun linkerhand kunnen ze zich nog meer inleven in hun lange-wijzerrol. Bovendien lopen ze hiermee trefzeker in de richting van de wijzer van de klok.

Als je hier staat, waar ben je dan? Zes minuten voor half

Hoe het verder gaat Na Over de muur volgen de lessen Over de muur (2), (3) en (4). Hierin komen ook de lange-wijzerstanden behorend bij ‘kwart over’ en ‘kwart voor’ aan de orde en oefenen leerlingen de lange-wijzertijden tot op de minuut nauwkeurig in.

Met het rekenzwaard in de linkerhand leven ze zich in de rol van lange wijzer in

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 47

8-3-2021 16:22:19

Rekenmaterialen oefenlessen groep 3&4 Vervolg

€ 635,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze kist vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundelessen én educatieve rekenspellen, ook voor buiten! De kist komt aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 3&4 Vervolg. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeeldlessen en bij de spellen, behalve de spelregels, ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per les en spel aangegeven waar deze zich in de leerlijn bevinden. 48

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 48

8-3-2021 16:22:20

Rekenstempels

Prentenboek: De keerspreuk

Handschoenen

Ketting rijgen

De buitenkoffer: Hinkel de harten en Alle twaalf

Driedimensionale driehoekige kaarten

Werkbladenmap groep 3&4

Kaarten en verkeerslichten

Rekenbal,Eiertrays, Posters en Tafelkaart

Kat in de zak

Getalkaarten

Tafelbingo en Tafelmeppen

Koppels delen

Rekenstickerdiploma’s groep 3 en groep 4

Groep 3&4 Vervolg

Kastelen op stelten

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 49

Prentenboek: De verliefde getallen

Rekenzwaard

Kaartenlijn

8-3-2021 16:22:28

Rekenmaterialen Tijd

! w u Nie

€ 660,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekasten vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundelessen, ook voor buiten!, én educatieve rekenspellen. De ladekast komt aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 3&4 Vervolg. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeeldlessen en bij de spellen, behalve de spelregels, ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per les en spel aangegeven waar deze zich in de leerlijn bevinden. 50

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 50

8-3-2021 16:22:29

Septem leert Klokkijken

Instructieklokken, kubusblokjes, getalkaarten, touwtjes en minutenkaarten

Wijzerplaatklokken leerlingen

Trom

Getaltegels en wijzers

Korte-wijzerbingovelden

Korte-wijzerbingovelden 11 12

11 12

1 7 26 3

4 11 12 610 5

11 12 2

9 11 12 8

Korte-wijzerbingovelden 11 12

1 2

11 12

Korte-wijzerbingovelden 3 9 1 7 26 3

11 12

1 2

Korte-wijzerbingovelden 3

11 12 4 11 12 8 1 4 11 12 1 8 1 7 26 5 10 7 26 5 10 2 3 9 3 9 3 9 3 811 12 1 4 4 8 811 12 1 412 11111212 1 1 811 12 1 4 11 12 1 11 11 12 1 1 7 6 52 2 7 6 5 10 7 6 52 1010 2 2 2 7 6 52 10 10 10 2 10 10 2 2 9 3 9 93 3 9 9 3 3 93 3 9 93 3 9 9 3 11 12 1 11 12 1 11 12 1 4 11 12 8 11 12 1 48 11 12 8 1 11 12 1 48 11 212 1 4 8 1 4 10 4 4 11 12 8 8 11 12 48 11 12 8 12 10 2 48 11 212 1 4 8 1 4 10 4 8 10 7 6 5 10 7 26 5 10 107 6 5 7 26 5 2 7 76 5 5 10 107 6 5 2 10 7 26 5 107 6 5 7 26 5 7 6 5 9 107 6 5 3 9 2 36 9 3 9 9 3 9 3 9 3 9 3 9 3 9 3 9 3 9 4 8 3 4 8 4 8 4 8 412 8 4 8 4 8 12 12 8 11 11 12 1 12 8 7 1 111 12 71 68115 12 111 124 1 7 4 11 1 8 12 1 412 7 8 12 1 124 7 11 1 6 11511 12 1 12 1 12 11 12 6 511 12 7 6 5 1 11 1 7 6 52 11 11 1 6 115 1 7 6 52 11 6 115 10 10 17 6 2 5 10 7 10 2 52 10 7 10 2 2 2 2 1010 10 7 6 52 10 2 610 10 10 2 610 2 10 2 2 2 10 10 2 9 93 3 3 9 93 3 9 9 3 3 39 9 9 93 3 9 9 3 9 3 12 3 9 9 9 12 3 3 3 11 9 1 3 11 1 11 12 1 4 11 12 8 11 12 1 48 11 12 8 1 11 12 1 48 11 8212 1 4 8 1 4 10 4 4 11 8 8 11 12 12 82 4 12 48 11 8 182 10 4 48 11 8212 1 4 8 1 4 10 4 8 10 4 82 7 6 5 10 7 26 5 10 4 107 6 5 7 26 5 7 7 6 75 5 10 4 107 6 75 6 2 5 7 267 56 5107 6 5 7 2 5 6 9 510 7 6 75 9 107 6 75 6 2 5 3 9 36 3 695 96 9 3 9 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 9 4 8 3 4 8 4 8 4 8 4 8 4 8 811 12 1 4 7 8 8 12 1 124 7 12 1 12 8 7 4 11 6 115 1 11 6 115 1 12 1 12 11 12 1811 12 1 4 7 68115 12 111 124 1 7 6 5 7 6 5 11 6 115 10 7 6 5 2 17 6 5 7 10 7 106 5 2 2 2 10 10 10 27 6 5 2 2 6 10 10 7 106 5 2 2 2 10 10 2 9 3 9 3 9 3 39 9 9 3 9 3 9 3 3 9 3 39 11 12 1 9 3 11 12 1 11 12 1 4 8 11 12 1 4 8 11 12 1 4 8 82 11 12 82 4 8 4 10 82 4 8 10 4 4 10 4 4 8 82 4 82 7 6 5 10 7 6 75 10 5 7 5 10 5 7 5 6 69 7 6 5 7 6 7 6 75 69 7 6 75 9 3 3 695 3 groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo 695 9 3 3 groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo 4 8 4 8 4 8 4 8 4 8 8 7 6 5 11 12 1 7 6 5 11 12 1 7 6 5 7 6 5 12 11 12 1 11 17 6 5 11 12 1 7 6 10 2 10 2 10 2 groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo 10 2 10 2 groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo 9 3 9 3 9 3 9 3 9 3 4 8 4 8 4 8 4 8 4 8 7 6 5 7 6 5 7 6 5 7 6 5 7 6 5 groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo

11 12

811 12 1 412 11 7 6 52 10 3 9

10 2 93

2 7 6 5 10 Korte-wijzerbingovelden

Korte-wijzerbingovelden

groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo

11 12 9

8 11 12

62 5

11 12

62 5

11 12

8 11 12

3 Lange-wijzerbingovelden

11 12

1 9

3 7

62 5

7 106

11 124 5

8 11 12

62 5

11 12

8 11 12

62 5 3

8 11 12

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 51

Race tegen de klok

4 5

11 12

3 4

groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo

Korte-wijzerbingo

3 Lange-wijzerbingovelden

Lange-wijzerbingovelden

11 12

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

Schooltijd- en vrijetijdkaarten

62 5 3

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

Poppetjes en dobbelstenen

2 4

10 9

4 4 84 8 8 84 4 1 4 4 8 4 8 4 8 8 4 8 11 12 1 11 12 11 12 1 11 12 1 11 12 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6756 5 62 5 7 10 10 2 10 2 10 2 6 5 6 5 6 5 6 5 2 Vervolg − Lange-wijzerbingo groep 3&410 9 3 9 3 9 3 9 3 9 3 4

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

Vloerkleed en lange-wijzerkaarten

Lange-wijzerbingovelden

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

3 Lange-wijzerbingovelden

8 11 12

10 9

12 1 4 4 8 11 124 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 11 12 1 11 1211 1 7 6 5 7 106 5 7 106 5 7 6 5 2 7 106 5 2 10 2 10 2 2 10 2 2 10 10 2 10 2 2 10 2 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 3 3 9 3 9 9 3 9 3 9 9 4 4 4 8 4 8 4 8 4 8 8 8 4 4 8 11 124 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 8 1211 112 1 11 124 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 11 12 1 11 12 5 11 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 6 5 1062 5 106 5 7 67 56 2 1062 5 106 5 2 10 10 2 10 2 10 2 2 10 10 2 10 2 10 2 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 3 9 3 9 9 3 9 9 3 9 3 9 9 124 1 12 4 8 4 8 8 1211 12 1 11 124 1 11 812 1 11 8 124 1 11 8124 1 11 12 1 411 411 11211 1812 1 11 8 11 124 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 11 812 1 11 4 1 11 812 1 7 6 5 7 7 106 5 7 7 10 5 7 6 5 7 27 7 106 5 7 7 106 5 2 10 7 62 1062 5 106 2 5 2 10 2 1062 510 10 2 106 2 5 2 10 2 62 5 6 10 2 10 2 10 2 10 2 3 9 3 3 9 3 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 3 9 9 3 9 3 9 3 9 9 9 9 9 9 9 3 3 3 4 4 4 8 4 8 4 8 4 12 8 8 8 4 8 411 124 1 11 812 1 118 4 1 11 8124 1 8 12411 112 18 11 124 1 11 812 1 118 124 1 11 8124 1 8 4 8 11 12 1 11 124 11 5 5 5 7 6 7 6 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 6 5 7 7 106 5 7 2 7 6 7 5 67 27 6 7 5106 5 1062 5 7 10 106 5 2 10 10 2 10 2 10 2 2 6 25 6 510 6 5 6 5 10 2 10 2 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 3 9 3 9 9 3 9 9 3 9 3 9 9 4 4 4 8 4 8 4 8 4 12 8124 12 812 12 8 4 8 1211 1 11 4 1 11 812 1 11 4 1 11 812 1 1 8 1 11 812 1 11 124 1 11 812 1 11 1 11 5 11 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 7 6 5 7 62 1062 5 106 5 7 627 5 6 10 2 10 1062 5 106 5 2 10 2 10 2 10 2 10 2 10 2 3 9 3 3 9 3 9 3 9 3 3 9 3 9 3 3 3 9 9 9 9 9 11 12

10 1

3 4

8 2

10 9

3 Lange-wijzerbingovelden

8 11 12

10 9

3 6

2 4

3 4

Lange-wijzerbingovelden

Lange-wijzerbingovelden 11 12

11 12

Lange-wijzerbingovelden

11 12

10 9

Groep 3&4 Vervolg

Klok met korte wijzer, losse korte wijzers en korte-wijzerkaarten

Neem de tijd

2 4

10 1

groep 3&4 Vervolg – Korte-wijzerbingo

Tijdrekken

8 11 12

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

62 5 3

8 11 12

3 11 12

3 4 5

11 12

1 2

3 4

2 4

62 5 3

11 12

groep 3&4 Vervolg − Lange-wijzerbingo

Lange-wijzerbingo

Zeeën van tijd

Tijdmeppen

Tureluren

Tijdsmaatkaarten 51

8-3-2021 16:22:42

Aanbod groep 5&6

Cursussen gehele rekenleerlijn Het cursusaanbod van groep 5&6 bestaat uit een basiscursus van vier bijeenkomsten en een vervolgcursus van vier bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomsten wisselen verschillende werkvormen, zoals theoretische onderbouwing, didactische activiteiten, kijken naar video-opnamen en het bespreken van de praktijkopdrachten, elkaar af. Elke bijeenkomst duurt 2,5 uur en vindt op locatie plaats. Als cursist ontvangt u de eerste bijeenkomst een Rekenspellenboek, een cursusmap, inloggegevens voor de downloads en een cursistencadeautje dat u de volgende dag meteen in kunt zetten tijdens uw rekenwiskundelessen.

Cursusmateriaal

In Rekenspellenboek groep 5&6 vindt u meer dan 100 unieke, volledig uitgewerkte lessen die u met uw leerlingen kunt doen. In Rekenspellenboek groep 5&6 Vervolg vindt u lessen op het gebied van breuken, Meten en Meetkunde. Met het inzetten van deze lessen op het geschikte moment en de juiste manier, voldoet u aan alle reken-wiskundedoelen van de SLO.

Voor het behalen van deze doelen kunt u de Rekenkalenders gebruiken. Hierin staan voor alle dagen van de week per dag welke les(sen) u geeft. De beschrijving van deze lessen vindt u via de indices in de Rekenspellenboeken. U kunt uw lessen ook plannen en verzorgen vertrekkend vanuit het punt waar de leerlingen zich op dit moment bevinden op de leerlijn. In dat geval kiest u uit de inhoudsopgave in de Rekenspellenboeken de lessen die hierbij passen. De lessen staan hier per subdoel geordend van makkelijk naar moeilijk. Beide mogelijkheden, werken vanuit de rekenkalender of vanuit de leerlijn, zijn op de hierna volgende pagina’s in schema gezet. Inhoud basiscursus groep 5&6 In de basiscursus groep 5&6 krijgt u in vier bijeenkomsten overzicht op de leerlijnen en didactiek voor het rekenen tot 100.000 en verder. U leert hoe u productieve oefenlessen geeft, zowel binnen als buiten. U weet hoe u materialen, modellen en strategieën afstemt op de behoefte van de groep of de individuele leerling. U ervaart welk positief effect het laten maken van eigen producties kan hebben op de autonomie, zelfvertrouwen en motivatie van leerlingen. U leert wanneer u welke oefenlessen en spellen inzet om de doelen te behalen. U maakt zich bovendien een breed palet aan interventies eigen om het denken en redeneren van uw leerlingen te achterhalen. U kunt met uw kennis van de verschillende oplossingsstrategieën van leerlingen doeltreffende feedback geven. Het

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 52

8-3-2021 16:22:44

Schrijf u in voor de basi sén vervolgcurs us en ontvang € 100,korting pendelen tussen de verschillende niveaus van het handelings- en hoofdfasenmodel krijgt u onder de knie. Met Rekenspellenboek groep 5&6 beschikt u over ruim 100 oefenlessen en educatieve spellen die voor deze clustergroep de leerlijnen voor het rekenen met gehele getallen in groep 5 en 6 dekken. Deze lessen en spellen zijn opgedeeld in zeven oefenonderdelen: leren tellen, ordenen en lokaliseren, springen naar getallen, hoofdrekenen (+ en -), vermenigvuldigen en delen (tafels 0 t/m 10, inverse relatie, tientaltafels en nulregel), schattend rekenen en de schriftelijke standaardprocedures.

Voorkennis van de basiscursus is nodig voor de vervolgcursus. Na het volgen van beide cursussen heeft u een volledig doelen dekkend programma voor groep 5&6 in handen. Registerleraar heeft de basiscursus met 40 RU en de vervolgcursus met 40 RU gevalideerd. Hoe het hele programma voor groep 5&6 samenhangt, kunt u lezen op de volgende pagina’s.

Groep 5&6

Nieu w

Inhoud vervolgcursus groep 5&6 De cursus groep 5&6 Vervolg is bestaat uit vier bijeenkomsten en maakt het programma volledig doelen dekkend tot en met groep 6. Tijdens deze cursus verdiept u zich in breuken en de domeinen Meten en Meetkunde. Decimale getallen komen als benoemde getallen aan de orde bij het domein Meten. Bij Breuken gaat het vooral om het begrip van de verschillende betekenissen en notatievormen in breuken, het vergelijken, ordenen en positioneren van breuken volgens informele strategieën en komen de zes aspecten van breuken aan de orde. Met betrekking tot het domein Meten doorgrondt u de leerlijnen en didactiek voor lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht en geld. En voor het domein Meetkunde doet

u dit voor de deelleergebieden oriënteren in de ruimte, construeren en opereren met vormen en figuren. Met Rekenspellenboek groep 5&6 Vervolg beschikt u over reken-wiskundelessen en spellen die voor deze clustergroep de leerlijnen Breuken, Meten en Meetkunde dekken.

“Geweldig goede cursus. Praktisch, veel verschillende werkvormen en mooie materialen. Fijne toegankelijke cursusleider.” Erna van Benthem, leerkracht groep 6 Het Prisma te Borne

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 53

8-3-2021 16:22:44

Werkwijze groep 5&6 Al tijdens de cursus start u met het werken vanuit de leerlijn, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Hoe dat gaat, ziet u aan de hand van dit voorbeeld:

INHOUDSOPGAVE Inleiding Benodigde rekenmaterialen groep 5&6

1 2

1c. Springen naar getallen Oefenlessen Springen vanaf 0 Springen vanaf 1000 Hoe groot is de grote sprong? Schriftelijk springen naar getallen Auditief springen naar getallen Voorbij en terug Sprongen en sommen Welk getal, weet jij het al? Gezelschapsspellen Erop of eronder Vijfduizendje gooien

50 51 51 53 55 56 57 58 59 60 62 62 64

1c. Springen naar getallen p. 50

1. Rekenbasis 1a. Leren tellen Oefenlessen Tikkie, jij bent ‘m Op tijd op de rem Pietje Precies – tot en met 235 Zonder aanloop Welke mis je? De kleine buur Het record verbreken Honderdtal-telspel Duizendtal-telspel Gezelschapsspellen Burenbingo TIENen

Springen naar getallen

3 4 5 5 6 7 9 10 11 12 13 14 15 15 17

Welk getal, weet jij het al? p. 60

1b. Ordenen & lokaliseren 1b.1. Ordenen Oefenlessen De sorteermachine Ren je rot Sprintje trekken Gezelschapsspellen Straatje maken Sprintje trekken XL

21 21 22 22 26 28 30 30 32

1b.2. Lokaliseren Oefenlessen Raad mijn getal Op je nummer zetten De tafel van 100 Een voorstelling van 1000 In zo min mogelijk beurten Midden zoeken tussen getallen Kraak de code Gezelschapsspellen Gok een hok Dicht-dichter-dichtst

34 35 35 36 38 39 41 43 44 46 46 48

1d. Hoofdrekenen + en – tot en met 10.000 Oefenlessen Plus en min 10, 100 en 1000 Wie is de vriend van ...? Sommen met de vrienden van 1000 Maak mooie, ronde getallen Sommen met kennis van de vrienden van 10, 100 en 1000 Samen 1000 Bedenk zoveel mogelijk sommen tot 1000 Heen en terug Welke aantallen kunnen? Wat hoort daarbij? Welke splitsingen ken je? De dokter en de half dove patiënt Eerlijk of niet? Sommen met kennis van de tweelingen Sommen met kennis van de splitsbloemen Magic game Buitenspel Gaten schieten Magisch vierkant Pietje Precies – plus 19 en min 9 Alles op een hoop Gedachten lezen Op 100 ben je af! De halveerrups De plusrups Gezelschapsspellen Zeventje gooien Liefdesparen sparen – samen 1000

66 69 69 71 72 73 74 76 78 79 80 81 82 83 85 86 88 89 90 93 94 97 99 101 102 103 104 106 106 107

Leerlijn

Rekenspellenboek

INDEX INDEX

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Afgerond staat netjes 188 [3] Afrondrace 186 [3] Alleen met tussenuitkomsten 197 [4] Alles op een hoop 99 [1d] Auditief springen naar getallen 57 [1c] Ballen met getallen 169 [2d] Bedenk zoveel mogelijk sommen tot 1000 78 [1d] Broekzaksommen 134 [2c] Buitenspel 90 [1d] Burenbingo 15 [1a] De dokter en de half dove patiënt 83 [1d] De halveerrups 103 [1d] De kleine buur 11 [1a] De kleinste uitkomst 200 [4] De plusrups 104 [1d] 22 De sorteermachine [1b1] De tafel van 100 38 [1b2] Dicht-dichter-dichtst 48 [1b2] Domino 115 [2a] Duizendtal-telspel 14 [1a] Eén-twee-drie 183 [2d] Een voorstelling van 1000 39 [1b2] Eerlijk of niet? 85 [1d] Erop of eronder 62 [1c] Flipflapperen 68 [1d] Gaten schieten 93 [1d] Gedachten lezen 101 [1d] Gestrikt! 179 [2d] Gok een hok 46 [1b2] Heen en terug 79 [1d] Het record verbreken 12 [1a] Hoe groot is de grote sprong? 55 [1c] Hoeveel dagen tot en met ...? 189 [3] Hoeveel moet je betalen? 191 [3] Hoger, lager 195 [3] Honderdtal-telspel 13 [1a] Hordelopen 112 [2a] In de tafel van ...? 137 [2c] In zo min mogelijk beurten 41 [1b2] Kampen 181 [2d] Kat in de zak 128 [2b]

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Keer en kraak 204 [4] Knieknotsen 152 [2d] Koppelen 173 [2d] Koppels delen 171 [2d] Kraak de code 44 [1b2] Kraters slaan 159 [2d] Kudoku 198 [4] Lettersommen 207 [4] Liefdesparen sparen – samen 1000 107 [1d] Liefdesparen sparen – vermenigvuldigen [2d] 177 175 Lijntikkertje [2d] Maak 24 145 [2c] Maak mooie, ronde getallen 73 [1d] Magic game 89 [1d] Magisch vierkant 94 [1d] Midden zoeken tussen getallen 43 [1b2] Op 100 ben je af! 102 [1d] Op je nummer zetten 36 [1b2] Op tijd op de rem 6 [1a] Pietje Precies – plus 19 en min 9 97 [1d] Pietje Precies – tot en met 235 7 [1a] Plus en min 10, 100 en 1000 69 [1d] Potje duizend 210 [4] Raad mijn getal 35 [1b2] Ren je rot 26 [1b1] Samen 1000 76 [1d] Schat de schat 193 [3] Schriftelijk springen naar getallen 56 [1c] Sommenbal 67 [1d] Sommenrace 67 [1d] Sommen met de vrienden van 1000 72 [1d] Sommen met kennis van de splitsbloemen [1d] 88 Sommen met kennis van de tweelingen [1d] 86 Sommen met kennis van de vrienden van 10, 100 en 1000 74 [1d] Springen vanaf 0 51 [1c] Springen vanaf 1000 53 [1c] Sprintje trekken 28 [1b1] 32 Sprintje trekken XL [1b1] Sprongen en sommen 59 [1c] 122 Stoeptafelen [2b]

Welk getal, weet jij het al? p. 60 216

Welk getal, weet jij het al?

Rekenkalender

Rekenspellenboek

De leerlingen zijn tijdens de lessen Springen naar getallen veelvuldig naar getallen gesprongen. Hiermee hebben ze inzicht gekregen in de opbouw van getallen tot en met 1000. Nu wilt u de leerlingen laten ontdekken dat voor de opbouw van getallen in een nog groter getallengebied dezelfde systematiek geldt. Daarbij ligt op de stip om, met het oog op kolomsgewijs leren rekenen, hun kennis te koppelen aan het HTE- en DHTE-model. In Rekenspellenboek groep 5&6 kijkt u in de lijst met lessen behorend bij Springen naar getallen. De les die het beste hierbij aansluit is: Welk getal, weet jij het al?

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 54

8-3-2021 16:22:48

Welk g et

al, wee

t jij he

Welk ge

tal, we

et jij he

t al?

Doel • Inzicht • Kolo krijgen in de msg opb getalle ewijs onder ouw van get • Optelle n, rekening elkaar noteren allen tot 10 miljoen n van kolo houdend van msgewi met het pos uiteengeleg Mater de js genotee ities iaal rde get ysteem • 7 plaa allen tswaard ebekers

Beschr ijvi Deze oefe ng getalle nles is het dire n Zie hoo volgens de spe cte gevolg op het fdst lregels fysiek Geef iede uk 3. van de poster springen naa eenhed re leerling een Springe en n naar r voor de zien. Houd wisbordje getalle en dez n. tientalle leerlingen lees e beker op stift. Laat de de een n. Schuif dez baar zijn. Nee zijn kant zod beker met de at hed e zijn, bijv en en concludin de vorige m nu de beker de getallen bek oor met de eer er. Dra dat er conclud beeld 61 verschil ai aan de bek en 69. eer dat Haa lende get plus 1 er met samen ze vanuit het l de bekers alle n te mak 61 is en met de ook eve springe en hon dat 60 n n Maak nu derdtalle plus 9 naar getalle uit elkaar. En n. sam n weten en 69 is. wisbor ook weer een Schuif deze dat 60 Nee in dje kunt spri te tekenen getal, bijvoor de beker met m nu de bek hoe er bee de ngen. Noteer je op een lege ld 761. Vraa tientallen. deze spro g ze op hun ngen ook getallenlijn naar op het bord. dit getal

Plaatswa

ardebeke

rs inee

ngescho ven

en de ‘1’ Plaatswa worden telt voor 1 een ardebeke genotee heid en rs inee rd. moet dus ngescho onder Draai nog ven de E van Eenhed HTE-mo een ander get en toe. Dee del noteren. al en laat de Voe kunt zienl de regel mee g vervolge afzonderlijke ns de get dat dat er nog drie je aan het beker met allen in het pun de cijfers achter tje achter het duizendtalle komen. n eerste cijfer

2.761 uite Schuif ter engeleg Springe naar rech controle de d in duiz n naar Vul de bek endtalle 761 op opt tussen ts staat er: 700 ers uit elka de lege n, honderd het get elling op het de getallenl ar. Van + 60 + tallen, al 2.76 lege get zojuist get links ijn tientalle 1. Leg 1 is ged bord aan. In eke n en eenh raaid wor het Benadr allenlijn en 700 nde spronge de verbindi eden Haal ter uk ng dt dit: geval dat control overeen hierbij ook + 60 + 1 op n op de Wie e de bek dat wee DHTE notatie komt. Maak verv de volgord de bekers. Duizen t waar de D voo ers uit elka e in het ar. den. 2000 HTE-mo olgens de van de getalle r staa t? De D Vraag: stap del. Not n staat voo Vertel eer op naar de 700 Laat ook dat het bor r de cijfe u hierbij reke een d: s een leer 60 eerste rs vier dus ond in de getalle ning hebt geh hun wis bekers. De ling een getal n. 1 + and bor draa zes tien er de H van Hon De ‘7’ telt voo ouden met dje hoe ere leer 2761 model. de tallen ling ien met de het De en moe derden wor r zeven hon waarde van die het leerlingen getal is opg en noteren op derd den t dus ond ebouwd houden getal had er de T geschreven, en en moet uiteen . Ze doe hun 1c. Spr bedach van Tien de te ingen t, control wisbordje omh n dit in het tallen ‘6’ telt voor Herhaa leggen. naar get worden DHT eert of l allen gezet het klop oog en de leer Eelkaar de oefening, zett t door ling maar nu de bek bekers en voordat ers iets dus uit het get moet de leer elkaar ling en zet al gedraaid kan de bekers ze in een zelf wor in den willeke urige volg. Haal de vier orde op tafel.

Rekenspellenboek p.60

Rekenmateriaal

U bladert in Rekenspellenboek groep 5&6 naar de beschrijving van deze les. Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: de plaatswaardebekers en voor iedere leerling een wisbordje en stift.

Op grond van uw reflectie op de gegeven les bepaalt of u de les herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt. Kunnen de leerlingen door, dan maakt u in dit geval de overstap naar het onderdeel Schriftelijke standaardprocedures.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 55

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak? Dan heeft u Rekenkalender groep 5 en groep 6 nodig. Hierin ziet u per dag welke les(sen) u aanbiedt. Welk getal, weet jij het al? staat voor groep 5 gepland in de 5de week na de meivakantie op maandag en in de 6de week op dinsdag. U zoekt Welk getal, weet jij het al? op in de index van Rekenspellenboek groep 5&6. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Welk getal, weet jij het al?

Groep 5&6

8-3-2021 16:22:51

Welk getal, weet jij het al? Doel • Inzicht krijgen in de opbouw van getallen tot ... 10 miljoen! • Kolomsgewijs onder elkaar noteren van uiteengelegde getallen, rekening houdend met het positiesysteem • Kennismaken met het HTE- en DHTE-model • Optellen van kolomsgewijs genoteerde getallen

Plaatswaardebekers ineengeschoven

Plaatswaardebekers uiteengeschoven

Materiaal • 7 plaatswaardebekers • Wisbordjes en stiften

Wat voorafging Tijdens lessen als ‘Springen vanaf 1000’, ‘Hoe groot is de grote sprong?’ en ‘Voorbij en terug’ hebben leerlingen door het fysiek springen naar getallen hun inzicht in de opbouw van getallen verdiept. Tijdens deze lessen hing de poster met de springregels voor in het lokaal.

Beschrijving Iedere leerling heeft een wisbordje en stift voor zich. Laat de beker met de eenheden zien. Houd deze beker op zijn kant zodat de getallen voor de leerlingen leesbaar zijn. Neem nu de beker met de tientallen. Schuif deze in de vorige beker. Draai aan de beker met de eenheden en concludeer dat er verschillende getallen te maken zijn, bijvoorbeeld 61 en 69. Haal de bekers ook even uit elkaar. En concludeer dat ze vanuit het springen naar getallen weten dat 60 plus 1 samen 61 is en dat 60 plus 9 samen 69 is. Neem nu de beker met de honderdtallen. Schuif deze in de beker met de tientallen. Maak nu ook weer een getal, bijvoorbeeld 761. Vraag ze op hun wisbordje te tekenen hoe je op een lege getallenlijn naar dit getal kunt springen. Noteer deze sprongen ook op het bord.

Met Sprongen Vooruit groep 5&6 - Springen naar getallen

Poster met de springregels voor het fysiek springen naar getallen

Springen naar 761 op de lege getallenlijn

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 56

8-3-2021 16:22:51

Schuif ter controle de bekers uit elkaar. Van links naar rechts staat er: 700 + 60 + 1. Leg de verbinding tussen de zojuist getekende sprongen op de lege getallenlijn en 700 + 60 + 1 op de bekers. Benadruk hierbij ook dat de volgorde van de getallen overeenkomt. Maak vervolgens de stap naar de notatie in het HTE-model. Noteer op het bord: Vertel dat hierbij rekening is gehouden met de waarde van de cijfers in de getallen. De ‘7’ telt voor zeven honderden en moet dus onder de H van Honderden worden geschreven, de ‘6’ telt voor zes tientallen en moet dus onder de T van Tientallen worden gezet en de ‘1’ telt voor 1 eenheid en moet dus onder de E van Eenheden worden genoteerd.

Vul de optelling op het bord aan. In het geval dat het getal 2.761 is gedraaid wordt dit: Haal ter controle de bekers uit elkaar. Vraag: Wie weet waar de D voor staat? De D staat voor Duizenden.

DHTE

2000 700 60 1+ 2761

Laat ook eens een leerling een getal draaien met de eerste vier bekers. De andere leerlingen noteren op hun wisbordje hoe het getal is opgebouwd. Ze doen dit in het DHTEmodel. De leerlingen houden hun wisbordje omhoog en de leerling die het getal had bedacht, controleert of het klopt door de bekers iets uiteen te leggen. Herhaal de oefening, maar nu moet de leerling de bekers zelf in elkaar zetten voordat het getal gedraaid kan worden. Haal de vier bekers dus uit elkaar en zet ze in een willekeurige volgorde op tafel. In totaal zijn er zeven bekers. Bereid de verkenning in de opbouw van getallen uit tot 10 miljoen! Besteed hierbij ook aandacht aan de uitspraak van getallen en de regel dat er een punt verschijnt na elke drie cijfers geteld vanaf rechts.

Groep 5&6

Draai nog een ander getal en laat de afzonderlijke getallen in het HTE-model noteren. Voeg vervolgens de beker met de duizendtallen toe. Deel de regel mee dat

je aan het puntje achter het eerste cijfer kunt zien dat er nog drie cijfers achter komen.

Verdieping

2.761 uiteengelegd in duizendtallen, honderdtallen, tientallen en eenheden

• Wat is het hoogste getal dat je kunt maken? 9.999.999. Schrijf dat op je wisbordje. Hoe heet dat getal? Negen miljoen negenhonderdnegenennegentig duizend negenhonderdnegenennegentig. 57

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 57

8-3-2021 16:22:52

• Draai een getal met drie bekers, bijvoorbeeld 248. Welk getal staat op de achterkant? Met andere woorden: welk getal komt tevoorschijn als je de drie bekers precies een halve cirkel zou draaien? 793. Schrijf dat getal op je wisbordje. Laat als geheugensteuntje tegenover elkaar liggende getallen noteren op de achterkant van het wisbordje. • Hoeveel verschillende getallen kun je maken met de eerste twee bekers? 1 t/m 99 en 0 (dubbel 0). Dus honderd getallen. • Hoeveel verschillende getallen kun je maken met de eerste vier bekers? 1 t/m 9999 en 0 (0.000). Dus tienduizend getallen. Hoeveel verschillende getallen kun je maken met de zeven bekers? 9.999.999 en 0 (0.000.000). Dus tien miljoen getallen.

Variatie • Meerderen en minderen Draai 2.992. Vraag op het wisbordje te noteren hoe tien meer eruitziet. Aan welke beker(s) moet er worden gedraaid? • Draai 4.001. Vraag op het wisbordje te noteren hoe twee minder eruitziet. Aan welke beker(s) moet er worden gedraaid? • Draai 5.959. Vraag op het wisbordje te noteren hoe honderd meer eruitziet. Aan welke beker(s) moet er worden gedraaid?

Hoeveel verschillende getallen kun je maken met de zeven bekers? 10 miljoen!

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 58

8-3-2021 16:22:52

Hoe het verder gaat In deze les is het HTE- en DHTE-model geïntroduceerd. Een logische vervolgstap is nu om het kolomsgewijs rekenen aan te bieden. Met de lessen ‘Alleen met tussenuitkomsten’ en ‘Kudoku’ verwerven leerlingen inzicht in kolomsgewijs optellen, aftrekken en vermenigvuldigen.

Kudoku H T E 2 8 6

H T E 3 3

5 6

-5 2

E D H T 2 4 1

E D H T 2 7 6

5 3

H T E

H T E 4

7 8

-9

Kudoku

7 ku groep 5&6 − Kudo

D H T E

Groep 5&6

In de Rekenkalender staan de lessen ‘Welk getal, weet jij het al?’ en ‘Alleen met tussenuitkomsten (optellen)’ bij elkaar gepland.

-5

D H T E

groep 5&6 − Kudo ku − Eigen produ

ctie

Kopieerbladen Kudoku

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 59

8-3-2021 16:22:54

Rekenmaterialen oefenlessen groep 5&6

€ 635,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze kist vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundelessen in groep 5&6. De kist komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 5&6 Basis. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeelden van reken-wiskundelessen met hun locatie op de leerlijn. 60

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 60

8-3-2021 16:22:55

Met Sprongen Vooruit groep 5&6 - Springen naar getallen

Getalkaarten en zandlopers

Cowboyhoed, wisbordjes en stiften

Poster springen naar getallen

Plaatswaardebekers

Splitsbloemen

Vrienden van 1000

Kralenketting en Tienvanger

Structuurgeld

Rekenknots

Rekenbal en Flipflappers

Driedimensionale driehoekige kaarten

Poster strategieën vermenigvuldigen, Tafelkaart en Eiertrays

Tafelsomkaarten en Getalkaarten

Keerkaarten

Dagenkaart en stift

Handschoenen

Groep 5&6

Tweelingen

Cijferkaarten en magneten 61

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 61

8-3-2021 16:23:05

Rekenspellen groep 5

! w u Nie

€ 489,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekast vindt u educatieve rekenspellen, ook voor buiten!, voor groep 5. De ladekast komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 5&6 Basis. In de handleiding treft u bij elk spel behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze in de leerlijn past. 62

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 62

8-3-2021 16:23:07

Burenbingo

Vijfduizendje gooien

Straatje maken

Gok een hok

Zeventje goooien

Maak 24

Lijntikkertje

Liefdesparen sparen vermenigvuldigen

Liefdesparen sparen samen 1000

Trio

Gestrikt!

Domino

Erop of eronder

Vier op een rij

Groep 5&6

Tafelbingo

Dicht-dichterdichtst

Koppelen

Potje duizend 63

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 63

8-3-2021 16:23:15

Rekenspellen groep 6

! w u Nie

€ 529,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekast vindt u educatieve rekenspellen, ook voor buiten!, voor groep 6. De ladekast komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 5&6 Basis. In de handleiding treft u bij elk spel behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze in de leerlijn past. 64

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 64

8-3-2021 16:23:16

Gok een hok

Vier op een rij

Tafelbingo

Lijntikkertje

Liefdesparen sparen vermenigvuldigen

Eén-twee-drie

Potje tienduizend

Dicht-dichterdichtst

Maak 24

Gestrikt!

Vlaaien snaaien

Vijfduizendje gooien

Trio

Koppelen

Groep 5&6

Straatje maken

Kampen

Zee aan schatten 65

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 65

8-3-2021 16:23:24

Werkwijze groep 5&6 Vervolg Ook nu werkt u al tijdens de cursus vanuit de leerlijnen, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Aan de hand van dit voorbeeld ziet u hoe dat gaat:

INHOUDSOPGAVE Inleiding Benodigde rekenmaterialen groep 5&6

Lengte, omtrek en oppervlakte

1. Breuken, fase 1: begripsvorming Oefenlessen Eerlijk zullen we alles delen Aan tafel (1) Pizza voor iedereen Breuken draaien Hoe laat is het? Breukentafel inrichten Breukentafelrace Een lange sliert Uit je mouw schudden Samen 1 Breukenhapperen (1) Breukenpuzzelrace Lol in bre(u)ken Wat hoort de patiënt? Breukenrace (1) Wat kost het? Wat antwoordt de patiënt? Breukenhapperen (2) Breukenrace (2) Breukenmannetje Gezelschapsspellen Vlaaien snaaien Zee aan schatten

2. Meten 2a. Lengte, omtrek en oppervlakte Oefenlessen De meettafel (1) De meettafel (2) Decimonster Spierballen Hectometerhek Mikmaat Schatmeester Hand van de juf

2b. Inhoud Oefenlessen Rotonde inhoud Maten speuren Schuilmatenwerk Line-up met litermaten Erin of eruit Bedenk het maar Gezelschapsspellen: Op je strepen staan De laatste druppel

101 102 102 104 106 109 110 112 114 114 116

2c .Gewicht Oefenlessen Aan de haak slaan De appelles Vul en bevries Gezelschapsspellen Koffers pakken Aan de lopende band

117 118 118 120 123

54 55 55 56 58 60 62 63 65 67 70

2d. Tijd Oefenlessen Alle hens aan dek De helft en de helften van de helft Over de muur De tijd tikt door Tijd tekenen en benoemen Codenaam Tijdhapperen I

129 130 130 132 134 136 138 140 142

126 127

Rekenspellenboek Vervolg

INDEX

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Afgerond staat netjes 188 [3] Afrondrace 186 [3] Alleen met tussenuitkomsten 197 [4] Alles op een hoop 99 [1d] Auditief springen naar getallen 57 [1c] Ballen met getallen 169 [2d] Bedenk zoveel mogelijk sommen tot 1000 78 [1d] Broekzaksommen 134 [2c] Buitenspel 90 [1d] Burenbingo 15 [1a] De dokter en de half dove patiënt 83 [1d] De halveerrups 103 [1d] De kleine buur 11 [1a] De kleinste uitkomst 200 [4] De plusrups 104 [1d] 22 De sorteermachine [1b1] De tafel van 100 38 [1b2] Dicht-dichter-dichtst 48 [1b2] Domino 115 [2a] Duizendtal-telspel 14 [1a] Eén-twee-drie 183 [2d] Een voorstelling van 1000 39 [1b2] Eerlijk of niet? 85 [1d] Erop of eronder 62 [1c] Flipﬂapperen 68 [1d] Gaten schieten 93 [1d] Gedachten lezen 101 [1d] Gestrikt! 179 [2d] Gok een hok 46 [1b2] Heen en terug 79 [1d] Het record verbreken 12 [1a] Hoe groot is de grote sprong? 55 [1c] Hoeveel dagen tot en met ...? 189 [3] Hoeveel moet je betalen? 191 [3] Hoger, lager 195 [3] Honderdtal-telspel 13 [1a] Hordelopen 112 [2a] In de tafel van ...? 137 [2c] In zo min mogelijk beurten 41 [1b2] Kampen 181 [2d] Kat in de zak 128 [2b] Keer en kraak 204 [4] Knieknotsen 152 [2d]

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Koppelen 173 [2d] Koppels delen 171 [2d] Kraak de code 44 [1b2] Kraters slaan 159 [2d] Kudoku 198 [4] Lettersommen 207 [4] Liefdesparen sparen – samen 1000 107 [1d] Liefdesparen sparen – vermenigvuldigen [2d] 177 175 Lijntikkertje [2d] Maak 24 145 [2c] Maak mooie, ronde getallen 73 [1d] Magic game 89 [1d] Magisch vierkant 94 [1d] Midden zoeken tussen getallen 43 [1b2] Op 100 ben je af! 102 [1d] Op je nummer zetten 36 [1b2] Op tijd op de rem 6 [1a] Pietje Precies – plus 19 en min 9 97 [1d] Pietje Precies – tot en met 235 7 [1a] Plus en min 10, 100 en 1000 69 [1d] Potje duizend 210 [4] Raad mijn getal 35 [1b2] Ren je rot 26 [1b1] Samen 1000 76 [1d] Schat de schat 193 [3] Schriftelijk springen naar getallen 56 [1c] Sommenbal 67 [1d] Sommenrace 67 [1d] Sommen met de vrienden van 1000 72 [1d] Sommen met kennis van de splitsbloemen [1d] 88 Sommen met kennis van de tweelingen [1d] 86 Sommen met kennis van de vrienden van 10, 100 en 1000 74 [1d] Springen vanaf 0 51 [1c] Springen vanaf 1000 53 [1c] Sprintje trekken 28 [1b1] 32 Sprintje trekken XL [1b1] Sprongen en sommen 59 [1c] 122 Stoeptafelen [2b] Straatje maken 30 [1b1] Tafelbingo 143 [2c] Tafelbreak 164 [2d] Tafelen-met-nullen 162 [2d]

‘t Gaat monster!

72 75 77 79 81 84 87 89 89 91 94 95 98

Leerlijn

Rekenkalender

Tafelbladenprobleem (1) Tafelbladenprobleem (2) Oppervlakkig robotje (1) Oppervlakkig robotje (2) ’t Gaat monster Oppervlaktetafel inrichten Erop en eromheen Gezelschapsspellen Metermuizen Slakkengang Decameter duiken Hekken Kavelen

‘t Gaat monster! p. 81 4 5 5 8 10 12 14 16 18 19 21 24 26 29 32 34 35 38 40 42 44 47 50 50 53

2a. Lengte, omtrek en oppervlakte p. 55

INDEX

‘t Gaat monster!

1 2

p. 81

Rekenspellenboek Vervolg

2a 3

De leerlingen kennen de formule l × b bij het bepalen van oppervlakte. U wilt nu dat ze deze formule bij het berekenen van vierkante maten toepassen, de relatie tussen m2 en dm2 afleiden en ervaren dat een vierkante maat niet vierkant hoeft te zijn. In Rekenspellenboek groep 5&6 Vervolg kijkt u in de lijst met lessen behorend bij de grootheden Lengte, omtrek en oppervlakte als onderdelen van het domein Meten. De les die aansluit bij de beoogde doelen is: ’t Gaat monster! U bladert in Rekenspellenboek groep 5&6 Vervolg naar de beschrijving van deze les.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 66

8-3-2021 16:23:29

‘t Gaat

Verwac ht 2022

monst er!

Doel • Toepas sen oppervl van de form ule ‘l × • Kennen akte b’ bij het bereken verkenn van de stan en van • Erva en van de daardmaten 2 rela m, 2 ren decime dat één vierkantie tussen dez dm en cm 2 en ter niet e vierkan te meter of 100maten t hoeft Mater te zijn vierkante iaal • Vierkan • Schrijfg te decimonste • Wisbor erei, waaron rs, zie kopieer • Vouwbl djes en stift der het zogena blad: Decimo en amde gou nster vou aadjes van 10 wen den schr cm bij ift 10 cm Beschr ijving De leer ling gemaak en hebben decime t. Dit is een boeieder minsten ter s centim te leren, de klegger die één eigen dec eter en is rela imo geb tie nste ruik Hierna de bet ast ekenis te leggen tuss t om de stan r te kopieer ziet u hoe en daardm blad: Dec u een dec begrijpen van meter, dec imeter aat imo 1 vier imonste en r vouwen nster kunt mak kante dec De leer . en met imeter. ling jullie nog en hebben het decimo hoe lang het hun eigen dec nste als 1 dm r op het bordecimonster imonsters voo is? r 1 dm 2. en als 10 cm. d en noteer En hoe bree zich liggen. d? Sch daarbij Weten het dec rijf dit op hetEn wat is de de leng Bevestig Nodig imonste bord en oppervlakte te- en bree een tien uit de r de reke Benodig dte van opp les leggen. leerlingen dheden uit van een Hand van de ervlakte van n 100 cm 2 ook het decimo maat ‘t Gaat oppervl Hoe lang is deze om een rij nster? volwasse uw juf goe monster! van akte? Vraa rij, hoe nen ong nog weten dat hand. En mem d. Bedek met Control breed tien monster g de eveer 1 oree de eer de vierkan oppervlakte r dat ze antwoo maten in dm is deze rij en s te neer te te decime wat op rden en van de Lengte hand schrijf hun wisbordjes bedraagt de ter is. is op het op te not Breedt ... 10 dm bord: e eren. Oppervl is ... 1 dm akte is ... 1 dm 2 + ofwel: 1 dm 2 + ... + 10 dm Ga nog × 1 dm 1 dm 2 = 10 2 eve = 10 dm 2 dm , 10 dm 2 n door op . de ’, de opp waarin 10 dm vermenigvuld ervl deze form akte is. Er de lengte is, iging ‘10 dm geldt l × b = 1 dm is de bre × 1 dm = schemat ule in hun opp gou edt maten. ische tekening den schrift ervlakte. Vraa e is en 10 dm2 De deci te bij g noteren van de monsters . Ook de leerling 10 dec van deze imonste maken ze en We heb groep heb rs ben op een opp een rij er een inmidde overige ervlakte ben samen 2a. Len en hun ls van 31 gte, om oppervl monsters erb heel wat mon dm 2 trek en ij leggen akte nu sters verv opperv driehoe lakte ken en is. De bereken en vraag te bep aardigd. Laa herhaa ing not t alle alen l dit wat eren ze op hun de totale wisbor dje. 1. Knip van af over het A4’tje de stippellijn de het overgeble stroken een hoek ven en. Leg 2. Vouw en vouw recht vierkant naar naar nu de linkerhoe vervolgen het vierkant benedenmet beneden dit met driehoek. s dubbel k en Klap de rechterhoherhaal tot een beide hoeken ek. terug.

groep

5&6

Vervolg

– Decimon

ster

vouwen

3. Vouw

voorste de onderste, en maak hoek naar een vouw. boven

4. Vouw twee de driehoek nieuwe links driehoeke gelijke tot met 5. Breng de n en Klap driehoekherhaal dit driehoekde meest beide hoekenrechts. en schuif naar linker beneden terug. opening deze Herhaal naar door de binnen. rechterho dit met ek van de meest de figuur.

Rekenspellenboek Vervolg p.81

Rekenmateriaal Vervolg

Op grond van uw reflectie op de gegeven les bepaalt u of u de les herhaalt, vereenvoudigt en/of verdiept u of dat u een volgende activiteit in de lijst aanbiedt. Kunnen de leerlingen door, dan ligt de les Oppervlaktetafel inrichten voor de hand.

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak? Dan heeft u Rekenkalender groep 5 en groep 6 nodig. Hierin ziet u per dag welke les(sen) u aanbiedt. ’t Gaat monster! staat in Rekenkalender groep 6 gepland in de 6de week na de meivakantie op woensdag. U zoekt ’t Gaat monster! op in de index van Rekenspellenboek groep 5&6 Vervolg. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4. Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van ’t Gaat monster!

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 67

Groep 5&6 Vervolg

Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: voor iedere leerling een wisbordje en stift. Deze zitten in Rekenmaterialen oefenlessen groep 5&6.

8-3-2021 16:23:51

‘t Gaat monster! * * West-Fries voor Het gaat super!

1. Knip van het A4’tje de stroken

af over de stippellijnen. Leg het overgebleven vierkant met een hoek recht naar beneden en vouw het vierkant vervolgens dubbel tot een driehoek.

2. Vouw nu de linkerhoek

3. Vouw de onderste,

naar beneden en herhaal dit met de rechterhoek. Klap beide hoeken terug.

voorste hoek naar boven en maak een vouw.

4. Vouw de driehoek links tot 5. Breng de meest linker

twee nieuwe gelijke driehoeken en herhaal dit met de driehoek rechts. Klap beide hoeken terug.

driehoek naar beneden en schuif deze door de opening naar binnen. Herhaal dit met de meest rechterhoek van de figuur.

Volg bovenstaande vouwtekening op het kopieerblad en maak uw eigen decimonster

Doel

Wat voorafging

• Toepassen van de formule ‘l × b’ bij het berekenen van oppervlakte • Kennen van de standaardmaten m2 en dm2 en verkennen van de relatie tussen deze maten • Ervaren dat één vierkante meter of 100 vierkante decimeter niet vierkant hoeft te zijn

De leerlingen hebben ieder minstens één eigen decimonster gemaakt. Dit is een boeklegger die is gebruikt om de standaardmaat decimeter te leren, de relatie te leggen tussen meter, decimeter en centimeter en de betekenis te begrijpen van 1 vierkante decimeter. Hierboven ziet u hoe u een decimonster kunt maken met het kopieerblad: Decimonster vouwen. U vindt dit kopieerblad op www.metsprongenvooruit.nl/ decimonster-vouwen

Materiaal • Vierkante decimonsters, zie kopieerblad: Decimonster vouwen • Schrijfgerei, waaronder het zogenaamde gouden schrift • Wisbordjes en stiften • Vouwblaadjes van 10 cm bij 10 cm

Beschrijving De leerlingen hebben hun eigen decimonsters voor zich liggen. Weten jullie nog hoe lang het decimonster is? En hoe breed? Bevestig een decimonster op het bord en noteer daarbij de lengte- en breedtemaat als 1 dm

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 68

8-3-2021 16:23:51

als 10 cm. En wat is de oppervlakte van het decimonster? 1 dm2 of 100 cm2. Schrijf dit ook op het bord. Bedek met het decimonster de oppervlakte van uw hand. En memoreer dat ze uit de les Hand van de juf nog weten dat de oppervlakte van de hand van een volwassenen ongeveer 1 vierkante decimeter is. Nodig tien leerlingen uit om een rij van tien monsters te neer te leggen. Hoe lang is deze rij, hoe breed is deze rij en wat bedraagt de oppervlakte? Vraag de maten in dm op hun wisbordjes op te noteren. Controleer de antwoorden en schrijf op het bord: Lengte is... 10 dm Breedte is... 1 dm Oppervlakte is: 1 dm2 + 1 dm2 + ... + 1 dm2 = 10 dm2, ofwel: 10 dm × 1 dm = 10 dm2.

We hebben inmiddels heel wat monsters vervaardigd. Laat alle overige monsters erbij leggen en vraag te bepalen wat de totale oppervlakte nu is. De berekening noteren ze op hun wisbordje. Ga na hoe ze dit hebben berekend. Heeft er iemand een voor een geteld? Wie heeft er naar de grootste rechthoek gezocht? Wie kan het met de formule voor oppervlakte? 10 dm × 3 dm = 30 dm2 (of 3 dm × 10 dm2 ) en dan nog eentje van 1 dm2 erbij maakt 31 dm2. Waarbij 10 dm weer de lengte is, 3 dm de breedte en 31 dm2 de oppervlakte. Vraag de decimonsters aan te vullen met de vouwblaadjes tot een veldje van 100. Welke nieuwe oppervlakte hoort daarbij? De leerlingen noteren dit op hun wisbordje.

Ga nog even door op de vermenigvuldiging ‘10 dm × 1 dm = 10 dm2’, waarin 10 dm de lengte is, 1 dm de breedte is en 10 dm2 de oppervlakte is. Er geldt l × b = oppervlakte. Vraag de leerlingen deze formule in hun gouden schrift te noteren. Ook maken ze er een schematische tekening bij van de 10 decimonsters op een rij en hun maten.

De decimonsters van deze groep hebben samen een oppervlakte van 31 dm2

Groep 5&6 Vervolg

Welke oppervlakte hoort bij 100 vel? Noteer dat op je wisbordje

Concludeer samen dat er precies 100 vierkante decimonsters passen in 100 dm2. In dit geval is dat 10 69

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 69

8-3-2021 16:23:53

dm × 10 dm = 100 dm2. En... dat is precies 1 m × 1 m = 1 m2! Meet de lengte en breedte samen na met een meetlint. En herhaal dat 10 dm = 1 m. Laat in de gouden schriften noteren dat 10 dm × 10 dm = 100 dm2 hetzelfde is als 1 m × 1 m = 1 m2. Ook dit illustreren ze met een schematische tekening van het veldje, inclusief de maten. In bovenstaand voorbeeld is met de 100 vierkante vellen een nieuw vierkant gelegd. Moet 100 vierkante decimeter of vierkante meter altijd een vierkant zijn? Kan het ook een andere vorm hebben? Met andere woorden, kan ons veelkoppig monster van 100 dm2 ook een andere vorm hebben? Blijft de oppervlakte dan gelijk, of verandert deze? Laat het veld van 100 dm2 anders neerleggen. Is dit nog steeds 100 dm2 en dus ook 1 m2? Ja! Welke keersom hoort daarbij? In onderstaand voorbeeld is dat 5 dm × 20 dm = 100 dm2 = 1 m2. Ook goed is natuurlijk 0,5 m × 2 m = 1 m2.

Kan het nog anders? Laat leerlingen in hun tafelgroepje bedenken hoe het veelkoppig monster kan worden neergelegd en welke berekening daarbij hoort. Er volgen een paar voorbeelden van de formele sommen bij de tegelvloertjes: 25 dm × 4 dm = 100 dm2 = 1 m2 100 dm × 1 dm = 100 dm2 = 1 m2 4 dm × 20 dm + 4 dm x 5 dm = 80 dm2 + 20 dm2 = 100 dm2 = 1 m2 9 dm x 10 dm + 3 dm x 3 dm + 1 dm2 = 90 dm2 + 9 dm2 + 1 dm2 = 100 dm2 = 1 m2 Ieder tafelgroepje bedenkt minstens drie mogelijkheden. Hierbij mogen ze de vloertjes ook daadwerkelijk telkens omvormen. In de nabespreking komt aan de orde dat bij het noteren van de berekening telkens naar de grootste rechthoek van het tegelvloertje gezocht moet worden.

100 dm2 anders neergelegd is ook 1 m2! 70

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 70

8-3-2021 16:23:54

Verdieping Hoe groot moet het vel papier zijn om een één vierkante metermonster te vouwen? Noteer de lengte, de breedte en de oppervlakte van het benodigde papier. Breng hierbij eventueel in herinnering de maten van het afgeknipte kopieerblad: Decimonster vouwen. Het antwoord luidt: 20 decimeter bij 20 decimeter, dus 20 dm x 20 dm = 400 dm2, ofwel 2 meter bij 2 meter, dus 2 m x 2 m = 4 m2.

3a 5a 3b 5b 1. Knip van het A4’tje de stroken

af over de stippellijnen. Leg het overgebleven vierkant met een hoek recht naar beneden en vouw het vierkant vervolgens dubbel tot een driehoek.

2. Vouw nu de linkerhoek

naar beneden en herhaal dit met de rechterhoek. Klap beide hoeken terug.

groep 5&6 Vervolg – Decimonster

3. Vouw de onderste,

voorste hoek naar boven en maak een vouw.

4. Vouw de driehoek links tot 5. Breng de meest linker

twee nieuwe gelijke driehoeken en herhaal dit met de driehoek rechts. Klap beide hoeken terug.

driehoek naar beneden en schuif deze door de opening naar binnen. Herhaal dit met de meest rechterhoek van de figuur.

vouwen

Groep 5&6 Vervolg

Kopieerblad Decimonster vouwen

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 71

8-3-2021 16:23:54

Rekenmaterialen oefenlessen Meten en Meetkunde groep 5&6

t h c a w r Ve 22 20 • • • • • • • • • • •

Beschrijfbare maatbekers Blokjes en meetlinten Brief- en muntgeld Duimstok, meetwiel en rolmaat Gewichtenset Instructieklokken Kompas en windvaan Linialen en vouwblaadjes Matenkaarten Oppervlaktebepalers Raamposters

• • • • • • • • • • •

Robotblocks Schooltijd- en vrijetijdkaarten Schuifmaten en 3D-kaarten Spiegels en mozaïeken Tijdsmaatkaarten Unster en bagageweger Vergrootglazen Vierkante metermat Vloerkleed en getalkaarten Weegschalen Werkbladenmap

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 72

8-3-2021 16:24:07

Rekenspellen Meten en Meetkunde groep 5&6

Verw acht 2022

Aan de lopende band Blokje om De laatste druppel Decameten Hekken Korte- en Lange-wijzerbingo Koffers pakken Mikmaat Motormuizen

• • • • • • • • •

Neem de tijd Op je strepen staan Race tegen de klok Sla je slag Sprokkel je sprookje Tijdmeppen Tureluren Vlotten Zeeën van tijd

Groep 5&6 Vervolg

• • • • • • • • •

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 73

8-3-2021 16:24:19

Aanbod groep 7&8

Cursus volledig doelen dekkend Vanaf ’22-’23 met Meten en Meetkunde

Het cursusaanbod van groep 7&8 bestaat uit een basiscursus van vier bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomsten wisselen verschillende werkvormen, zoals theoretische onderbouwing, didactische activiteiten, kijken naar video-opnamen en het bespreken van de praktijkopdrachten elkaar af. Elke bijeenkomst duurt 2,5 uur en vindt op locatie plaats. Als cursist ontvangt u de eerste bijeenkomst een Rekenspellenboek, een cursusmap, inloggegevens voor de downloads en een cursistencadeautje dat u de volgende dag meteen in kunt zetten tijdens uw rekenwiskundelessen. In Rekenspellenboek groep 7&8 vindt u meer dan 100 unieke volledig uitgewerkte reken-wiskundelessen die u met uw leerlingen kunt doen.

Cursusmateriaal

Voor het behalen van deze doelen kunt u de Rekenkalender gebruiken. Hierin staat voor alle dagen van de week per dag welke les(sen) u geeft. De beschrijving van deze lessen vindt u via de index in het Rekenspellenboek. U kunt uw lessen ook plannen en verzorgen vertrekkend vanuit het punt waar de leerlingen zich op dit moment bevinden op de leerlijn. In dat geval kiest u via de inhoudsopgave in het Rekenspellenboek de lessen die hierop aansluiten. De lessen staan per subdoel geordend van makkelijk naar moeilijk. Beide mogelijkheden, werken vanuit de Rekenkalender of vanuit de plaats op de leerlijn, zijn op de hierna volgende pagina’s in schema gezet. Inhoud basiscursus groep 7&8 In de basiscursus groep 7&8 krijgt u inzicht en overzicht van de rekenleerlijnen gehele en gebroken getallen. U leert hoe u productieve oefenlessen geeft, zowel binnen als buiten. U weet hoe u materialen en modellen afstemt op de behoefte van de groep of de individuele leerling. U ervaart welk positief effect het laten maken van eigen producties kan hebben op de autonomie, zelfvertrouwen en motivatie van leerlingen. U leert wanneer u welke oefenlessen en spellen inzet om de doelen te behalen. U maakt zich bovendien een breed palet aan interventies eigen om het denken en redeneren van uw leerlingen te achterhalen. U kunt met uw kennis van de verschillende oplossingsstrategieën

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 74

8-3-2021 16:24:19

van leerlingen doeltreffende feedback geven. Het pendelen tussen de verschillende niveaus van het handelings- en hoofdfasenmodel krijgt u verder onder de knie. Met Rekenspellenboek groep 7&8 beschikt u over ruim 100 oefenlessen en educatieve spellen die voor deze clustergroep de leerlijnen voor het rekenen met gehele en gebroken getallen in groep 7 en 8 dekken. Deze oefenlessen en spellen zijn opgedeeld in zeven oefenonderdelen: hoofdrekenen, schattend rekenen, schriftelijke standaardprocedures, breuken, kommagetallen, procenten en verhoudingen. Inhoud vervolgcursus groep 7&8 De cursus groep 7&8 Vervolg van vier bijeenkomsten is vanaf schooljaar 2022-2023 beschikbaar. Met deze cursus en de bijbehorende materialen is het gehele curriculum tot en met groep 8 voor het primair onderwijs compleet. Registerleraar heeft de basiscursus met 40 RU en de vervolgcursus met 40 RU gevalideerd.

Schrijf u in

voor een cursu s via

www.metsprong

envooruit.nl

“Het was een vakinhoudelijke sterke cursus. Het was fijn om de didactiek van de verschillende rekenmodellen terug te zien in de uitleg. Dit verstevigde de uitleg van spellen en materiaal.” Esther Koumans, leerkracht groep 6/7/8 Gabriëlschool te Putten

“Met Sprongen Vooruit werkt zo fijn. De leerlingen zie je ontdekken en tot begrip van het rekenprobleem komen. Hopelijk biedt OZHW Academie de cursus volgend jaar weer aan. Ik raad het al mijn collega’s aan ;-)” Corina Kranendonk, leerkracht groep 8 Basisschool De Draaimolen te Barendrecht

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 75

Groep 7&8

8-3-2021 16:24:20

Werkwijze groep 7&8 Al tijdens de cursus start u met het werken vanuit de leerlijn, de doelen en de geleerde didactische vaardigheden. Hoe dat gaat, ziet u aan de hand van dit voorbeeld:

INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Inleiding

2 1

Op je breuk staan Een koninklijke breuk Raad de toverstrook Hoeveel strook verschil?

1. Breuken 1a. Breuken fase 1: Begripsvorming

Hartenbreker Liefdesparen sparen – gelijknamig maken

74 76

1c. Breuken fase 3: Vlot uitvoeren van bewerkingen

Breuk min breuk De som van Jasja (eigen producties) Breukrekenen in context Poster (– en +) Gouden boekje (breuken + en –) Rondje skeeleren Aan tafel (2) Poster (×) Gouden boekje (breuk keer breuk) Breuk-door-breuk-verhalen (1) Breuk-door-breuk-verhalen (2) Breuk-door-breuk-verhalen (3) Breuk door breuk Poster (÷) Gouden boekje (breuk delen door breuk) Je rekent je een breuk

79 80 82 84 86 87 89 93 95 96 98 100 102 104 105 106

Breuken vieren

107

2. Kommagetallen 2a. Kommagetallen fase 1: Begripsvorming

109

Wat weet je van kommagetallen? Mijn kommagetal Kommagetal in het nieuws Undercover In balans Tafel van 1 Voorstelling van 0 tot 1

110 111 114 116 120 122 123

Gezelschapsspellen

1. Breuken, fase 1 p. 4 Oefenlessen

Breuken

Eerlijk zullen we alles delen Aan tafel (1) Pizza voor iedereen Breuken draaien Hoe laat is het? Breukentafel inrichten Breukentafelrace Een lange sliert Uit je mouw schudden Samen 1 Breukenhapperen (1) Breukenpuzzelrace Lol in bre(u)ken Wat hoort de patiënt? Breukenrace (1) Wat kost het? Wat antwoordt de patiënt? Breukenhapperen (2) Breukenrace (2) Breukenmannetje

5 8 10 12 14 16 18 19 21 24 26 29 32 34 35 38 40 42 44 47

Vlaaien snaaien Zee aan schatten

50 53

1b. Breuken fase 2: Ontwikkelen van oplossingsprocedures

Breukenwaaier Weg van breuken Families zoeken Codenaam Poster gelijkwaardigheid Gouden boekje (gelijkwaardigheid) Breukenrace (3)

57 59 62 63 65 66 67

Oefenlessen

Breukenpuzzelrace p. 29 Gezelschapsspellen

Oefenlessen

Gezelschapsspel

69 70 72 73

107

Oefenlessen

109

110

Leerlijn

Rekenspellenboek

INDEX INDEX

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde [1a] Aan tafel (1) 8 [1c] Aan tafel (2) 89 [5] Ballen met getallen 256 [3] Bij de ratten af 172 [5] Boksen 266 [1c] Breuk door breuk 102 [1c] Breuk-door-breuk-verhalen (1) 96 [1c] Breuk-door-breuk-verhalen (2) 98 [1c] Breuk-door-breuk-verhalen (3) 100 [1a] Breuken draaien 12 [1a] Breukenhapperen (1) 26 [1a] Breukenhapperen (2) 42 [1a] Breukenmannetje 47 [1a] Breukenpuzzelrace 29 [1a] Breukenrace (1) 35 [1a] Breukenrace (2) 44 [1b] Breukenrace (3) 67 [1a] Breukentafel inrichten 16 [1a] Breukentafelrace 18 [1c] Breuken vieren 107 [1b] Breukenwaaier 57 [1c] Breuk min breuk 79 [1c] Breukrekenen in context 82 [1b] Codenaam 63 De som van Jasja (eigen producties) 80 [1c] 247 [5] De sorteermachine Dicht-dichter-dichtst 145 [2b] Een koninklijke breuk 70 [1b] Een lange sliert 19 [1a] Eén-twee-drie 222 [4c] Eerlijk zullen we alles delen 5 [1a] Families zoeken 62 [1b] Gestrikt! 170 [3] Gouden boekje (breuk delen door breuk) 105 [1c] Gouden boekje (breuken + en –) 86 [1c] Gouden boekje (breuk keer breuk) 95 [1c] Gouden boekje (gelijkwaardigheid) 66 [1b] Gouden boekje (kommagetal delen door 10, 100, 1000) 142 [2b] Gouden boekje (kommagetal delen door kommagetal) 159 [2c] Gouden boekje (kommagetal keer kommagetal) 156 [2c] Gouden boekje (kommagetal vermenigvuldigen met 10, 100, 1000) 140 [2b]

Titel [Hoofdstuk] Bladzijde Gouden boekje (procenten) 179 [4a] Goud gokken 268 [5] Groepjes maken (1) 202 [4c] Groepjes maken (2) 206 [4c] Groepjes maken (3) 212 [4c] Groepjes maken (4) 216 [4c] Hartenbreker 74 [1b] Hoe laat is het? 14 [1a] Hoeveel strook verschil? 73 [1b] Hotel of Botel? 242 [4d] In balans 120 [2a] Inpolderen 258 [5] In zo min mogelijk beurten 137 [2b] It’s a kind of magic 259 [5] Je rekent je een breuk 106 [1c] Kampen 231 [4c] Keer met kommagetallen vanuit line-up [2b] 138 Kommaballen 128 [2b] Kommagetal delen door 10, 100, 1000, ... [2b] 141 Kommagetal delen door kommagetal 157 [2b] Kommagetal in het nieuws 114 [2a] Kommagetal keer 10, 100, 1000, ... 139 [2b] Kommagetal keer kommagetal 148 [2c] Kommagetallenrace 131 [2b] Kommahapperen 168 [3] Komma’s hangen, breuken vangen 167 [3] Komma’s hangen, breuken vangen én procenten plakken 193 [4b] Kommasnelweg 143 [2b] Komma zij aan zij 154 [2c] Koppelen (1) 224 [4c] Koppelen (2) 234 [4c] Liefdesparen sparen – gelijknamig maken [1b] 76 Liefdesparen sparen – percentages nemen [4c] 229 227 Lijntikkertje [4c] Lol in bre(u)ken 32 [1a] Mijn kommagetal 111 [2a] Moment van downloaden (1) 180 [4a] Moment van downloaden (2) 196 [4b] Multiple choice voor kommagetal keer kommagetal 150 [2c] Naderspel 133 [2b] Nederland 1 240 [4d] Negens scoren (+, – en ×) 160 [2c] Om de scheet 264 [5]

Breukenpuzzelrace

p. 29

272

Breukenpuzzelrace

Rekenkalender

Rekenspellenboek

Leerlingen zijn bekend met het maken, benoemen en noteren van breuken. Ze begrijpen breuken als deling, maat en deel-geheel. Ook zijn ze vertrouwd met breukentaal zoals ‘teller’ en ‘noemer’. In Rekenspellenboek groep 7&8 kijkt u in de lijst met lessen behorend bij Breuken. De les die aansluit bij de zone van de naaste ontwikkeling is Breukenpuzzelrace. Bij uw keuze voor deze les speelt ook een rol dat leerlingen dit een aantrekkelijke les zullen vinden. Voor een eerdere les, genaamd Breukentafelrace, waarin ook een race-element zit, waren ze namelijk ook enthousiast.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 76

8-3-2021 16:24:25

Breuke

npuzze Breuke np

uzzelra

lrace

Doel • Sam ens stambreutellen, benoem om het ken en hele en, noteren en breuken bep sommet alen van . Implicie vergelijken van jes als 2 3 het complem t gaat 5 + het hier ent Mater 5 = 5 5 =1 iaal en 55 - 2 en3 het begrijp ook 5 = en van • 27 breu 5 • 3 wis kenpuzzels in bordjes • 4 sets en een negen zakjes • Plattegvan elk tien stift per groepje tran • 48 stap rond met de sparante cirk leerlingen • Klei elbare pion tafelgroepje els s nen van de groep

Voorbe reiding Doe in elk volgend zakje drie e verdelin breuken puzzels g: . Star

Zakje I

1 2

1 3

Puzzel

(2 stuks)

(3 stuks) (5 stuks)

1 4

Puzzel

VI VII VIII

IV IX

Verdeling

t eenvou

dig en

(4 stuks)

I II III

kies voo

r de

Puzzel

van de

breukenp

uzzels

in de zakj

Beschr ijving Introdu Set tran IV 1 ctie van 1 1 sparante plaats. 9 en 8 materia 5 en 4 6 (6 stu breukenc Haa ks) 9 5 irkels V puzzels l de puzzels al en spel. De 2 1 1 5 en 3 6 en 5 7 (7 stuks) een pizz of vraag leer tukjes van zak leerlingen zitte 5 6 ling VI 1 1 2 in breu a (cirkel). Vraa en dat te doe je III eruit. Leg n op hun 7 en 6 8 (8 stu 7 en 5 ken ks) 7 verdelin taal heten. g vervolgens n. Teken op hiermee de 7 VII 1 3 1 drie te g 8 en 7 7 en 4 ernaas van de puz Op de wisbor bepalen hoe wisbordjes 9 (9 stu zels t. djes ks) 8 7 VIII 3 2 de breu Met herhaaldel en noteren tekenen de de puzzelstukj 1 8 5 en k 9 en 7 10 (10 stu andere bekend is, bijv ijk afpassen de bijbehorend leerlingen de es 8 ks) 9 4 IX puz 1 1 van dez zel ook uit oorbeeld 51, van een puzzels e breuken 9 en 5 10 en 9 12 (12 stu kan e vijfd 9 ks) 10 is, moe puzzel eenvou en bestaat worden nag tukje waarvan 3 1 t Zet een 10 en 7 12 en 11 dit zo is egaan of een Met tran een schattin dig te bepalen. Als 10 1 12 g dan zijn elk gro lege tafel in de 5 transpa sparante cirk worden gem : 5 , 52, 53 of 4 epje de breu 12 en 7 aak els 5. rant in de klei van de plat groep. Leg hier 12 op de puz e cirkels wor kan worden t van de breuAls dit niet zo ken teg om omv op allen te rond een plat de benodig moeten zel overeen den op de puzgecontroleerd k in de puzzel. dhe voorkom stukje met klei. Dru den. Leg op en. de lijne de transparant de grootte zels gelegd. of het klopt. k de pion n De wisbor samen te late e cirkels nog van de stukjes?Komen de lijne nen djes niet een bee n n vall en. Als worden tje wor Misschien overeen de de zak verbeterd. Klop komen met genoteerde den gedraai d jes, gum de breu om t werkeli het wel ken daarvoo men r een pion hun wisbor dan stoppen jke breuken op de moe djes ze en een nieuw uit, leveren de puzzels teru t dit zakje teru het zak je in en g in 1a. Bre g. uken fase krijgen 1: Beg ripsvor ming III

1 5

1 3

2 3

1 4

3 4

Rekenspellenboek p. 29

Rekenmateriaal

Op grond van uw reflectie op de gegeven les bepaalt u of u de les herhaalt, vereenvoudigt en/ of verdiept of dat u een volgende les in de lijst aanbiedt. In de lijst staan nog meer races die qua leerdoelen de leerlijn volgen!

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 77

Ga naar de volgende pagina voor de beschrijving van Breukenpuzzelrace

Groep 7&8

U bladert in Rekenspellenboek groep 7&8 naar de beschrijving van deze les. Ter voorbereiding legt u de materialen die hierbij nodig zijn klaar: de breukenpuzzels, wisbordjes en stiften, transparante cirkels en stapelbare pionnen.

Wat ook kan: Geeft u de voorkeur aan een meer methodische aanpak? Dan heeft u Rekenkalender groep 7 en groep 8 nodig. Hierin ziet u per dag wat u aanbiedt. Breukenpuzzelrace staat in Rekenkalender groep 7 gepland in de 5de en 6de week na de herfstvakantie op de donderdagen. Op vrijdag in de 5de week wordt de suggestie gedaan deze les te herhalen en/of te verdiepen. U zoekt de les op in de index van Rekenspellenboek groep 7&8. Hierna vervolgt u met stap 3 en 4.

8-3-2021 16:24:27

Breukenpuzzelrace Doel • Samenstellen, benoemen, noteren en vergelijken van stambreuken en hele breuken. Impliciet gaat het hier ook om het bepalen van het complement en het 2 3 5 5 2 3 begrijpen van sommetjes als 5 + 5 = 5 en 5 – 5 = 5

Materiaal • • • • • •

27 breukenpuzzels in negen zakjes 3 wisbordjes en een stift per tafelgroepje leerlingen 4 sets van elk tien transparante cirkels Plattegrond met de tafelgroepjes van de groep 48 stapelbare pionnen Klei

VII

III

VIII

V Verdeling van de breukenpuzzels in de zakjes

klei om omvallen te voorkomen. Laat een tafelgroepje ‘vrij’. De leerlingen uit dit groepje krijgen de rol van controleurs en pionnenchef toebedeeld. Set transparante cirkels

Wat voorafging Leerlingen zijn bekend met het maken, benoemen en noteren van breuken. Ze begrijpen breuken als deling, maat en deel-geheel. Ook zijn ze vertrouwd met breukentaal zoals ‘teller’ en ‘noemer’.

Voorbereiding Doe in elk zakje drie breukenpuzzels. Start eenvoudig en kies voor de verdeling zoals aangegeven voor I t/m IX. Leg op elk tafelgroepje op de plattegrond een plat stukje klei. Maak torentjes van de pionnen en druk deze in de 78

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 78

8-3-2021 16:24:29

Beschrijving Introduceer het materiaal De leerlingen zitten in tafelgroepjes. Haal de puzzelstukjes uit zakje III. Leg hiermee de drie puzzels of vraag leerlingen dat te doen. Teken vervolgens op drie wisbordjes elk een pizza (cirkel). Vraag vervolgens te bepalen hoe de puzzelstukjes in breukentaal heten. Op de wisbordjes tekenen de leerlingen de verdeling van de puzzels en noteren de bijbehorende breuken ernaast. Met herhaaldelijk afpassen van een puzzelstukje waarvan de breuk bekend is, bijvoorbeeld 1 5 , kan worden nagegaan of een andere puzzel ook uit vijfden bestaat. Als dit zo is dan zijn de breuken van 1 2 3 4 deze puzzel eenvoudig te bepalen: 5 , 5 , 5 of 5 . Als dit niet zo is, moet een schatting worden gemaakt van de breuk in de puzzel. Met transparante cirkels kan worden gecontroleerd of het klopt. Laat de transparante cirkels op de puzzels leggen. Komen de lijnen op de puzzel overeen met de grootte van de stukjes?

Misschien moeten de transparante cirkels nog een beetje worden gedraaid om de lijnen samen te laten vallen. Als de genoteerde breuken op de wisbordjes niet overeenkomen met de werkelijke breuken kan dit worden verbeterd met behulp van de transparante cirkels. Start de race Geef na deze bespreking een tafelgroepje de rol van controleurs en pionnenchef. De controleurs krijgen ieder een set transparante cirkels. De pionnenchef neemt plaats achter de tafel met de plattegrond en de pionnen. De rest van de tafelgroepjes krijgen ieder een zakje. De overige zakjes blijven op de tafel bij de pionnenchef liggen. Deze dienen als ruilmateriaal. Op het startsignaal proberen de leerlingen de drie puzzels in het zakje zo snel mogelijk te leggen en de bijbehorende breuken op hun wisbordje te noteren.

Tijdens de race gaat het om razendsnel afpassen, samenstellen, benoemen, noteren en vergelijken van breuken

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 79

Groep 7&8

Introductie van het materiaal

De controleurs lopen langs. Zij controleren of het klopt. Indien nodig gebruiken ze bij hun controle de transparante cirkels. Door de transparante cirkels op de puzzels te leggen kan worden nagegaan of de breuken juiste zijn bepaald.

8-3-2021 16:24:29

de leerlingen van dit tafelgroepje de wisbordjes uit en bepalen voor het nieuwe zakje de verdeling in breuken die ze op de schoongepoetste wisbordjes noteren. Dit gaat zo door totdat een groepje zes keer een zakje met puzzels heeft opgelost en dus zes pionnen heeft verzameld.

Door de transparante cirkel in 9-en op de puzzel te leggen kan 2 2 worden nagegaan of de stukken inderdaad uit 9 en 7 bestaan

Als de breuken behorend bij de puzzelstukjes zijn goedgekeurd door een controleur, moeten de puzzelstukjes terug in het zakje worden gedaan. Een leerling van het tafelgroepje laat de wisbordjes aan de pionnenchef zien en ruilt bij deze chef het zakje voor een pion en een ander zakje. Daarna gummen

Bespreek de race • Van welke puzzels zijn de breuken makkelijk te benoemen? Teken er een (of twee) op je wisbordje en noteer de breuken bij de stukjes. • Van welke puzzels zijn de breuken lastig(er) te benoemen? Teken er een (of twee) op je wisbordje en noteer de breuken bij de stukjes. • Vraag van welke transparante cirkels er meerdere partjes samenvallen met andere cirkels als je ze op elkaar legt. Dit zijn de cirkels verdeeld in: • 3-en, 6-en, 9-en en 12-en • 2-en, 6-en en 12-en • 2-en, 4-en, 8-en en 12-en • 5-en en 10-en 1

Noteer op het bord: 3 = 6 en laat dit zien door deze cirkels op elkaar te leggen. Vraag de leerlingen nog meer van dergelijke vergelijkingen op te stellen. Concludeer dat de cirkel in 7-en een bijzondere cirkel is, omdat de onderverdeling op geen enkele wijze gelijkloopt met een andere.

Het tafelgroepje dat het eerst zes pionnen heeft verzameld, wint de race

Herhaal de race • Kies een ander tafelgroepje voor de rol van controleurs en pionnenchef. • Betrek de leerlingen in het lastiger maken van het spel. Welke puzzel van het ene zakje zullen we met een

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 80

8-3-2021 16:24:30

puzzel van het andere zakje wisselen? Houd op het bord bij welk tafelgroepje het vaakst een race heeft gewonnen. • Is het nodig de race te vereenvoudigen? Dat kan. Zet loodrecht op de randen van de puzzelstukjes streepjes de verdeling in stambreuken. Een puzzel bestaande 2 uit een puzzelstukje van 7 en 57 ziet er dan zo uit:

Hoe het verder gaat Na dergelijke lessen waarbij de begripsvorming omtrent breuken centraal gaat, komen lessen met betrekking het ontwikkelen van oplossingsprocedures ten aanzien van breuken aan de orde. Hieronder valt onder meer het verwerven van inzicht in gelijkwaardigheid en het bepalen van het verschil tussen willekeurige breuken.

Op de puzzelstukjes 7 en 7 zijn de stambreuken aangegeven 1

Nu is zonder hulpstukken (puzzelstukjes van 7 en de transparante cirkels) met zekerheid vast te stellen welke breuken bij deze puzzel horen.

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 81

Groep 7&8

8-3-2021 16:24:31

Rekenmaterialen oefenlessen groep 7&8

€ 635,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze kist vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundelessen in groep 7&8. De kist komt ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 7&8 Basis. In de handleiding treft u bij elk materiaal een of meer voorbeelden van reken-wiskundelessen met hun locatie op de leerlijn. 82

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 82

8-3-2021 16:24:32

Vouwblaadjes en wisbordjes met stiften

Breuken en gevulde modellen

Rekenma

terialen

oefenlesse

Verdeelschijf en vlaggen

Breukenwijzers

Flipflappers

Driedimensionale driehoekige kaarten

Breuken en lege modellen

Mozaïek: plak en magnetisch

Magnetisch strokenbord en poppetjes

n groep 7&8

Breukenkaarten en controlekaart

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 83

Rekenbal

Breukenpuzzels, transparante cirkels en pionnen

Procentenstroken

Rekenzwaard

Melkpak met maatverdeling

Vermenigvuldigingen met kommagetallen 83

Groep 7&8

Piratenhoed met kommagetallen en breuken

Breukenstokken

8-3-2021 16:24:39

Rekenspellen groep 7&8

€ 740,-

Prijs inclusief BTW en gratis verzending. Kijk op www.metsprongenvooruit.nl voor actuele prijzen en aanbiedingen. In deze ladekasten vindt u ondersteunende materialen voor reken-wiskundelessen in groep 7&8. De ladekasten komen ook aan de orde in de cursus Met Sprongen Vooruit groep 7&8 Basis. In de handleiding treft u bij elk spel behalve de spelregels ook didactische aanwijzingen voor het behalen van de doelen. Er is per spel aangegeven waar deze in de leerlijn past. 84

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 84

8-3-2021 16:24:40

Om de scheet

Vlaaien snaaien

Boksen

Dicht-dichterdichtst

Negens scoren

Zee aan schatten

Hartenbreker

Bij de ratten af

Uit de rekken trekken

Eén-twee-drie

Kampen

Tetteretet

Breuken vieren

Koppelen 1&2

Kommasnelweg 85

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 85

Groep 7&8

Goud gokken

8-3-2021 16:24:45

Bent u enthousiast? Ga naar www.metsprongenvooruit.nl en schrijf u snel in

Onze gecertificeerde opleiders staan voor u klaar ... 86

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 86

8-3-2021 16:24:48

Groep 1&2

Heeft u vragen? T: 030 70 70 091 E: info@juliemenneinstituut.nl

Groep 3&4 Groep 5&6

21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 87

Groep 7&8

... en de medewerkers op kantoor ook!!

8-3-2021 16:24:49

Totaaloverzicht en prijzen Groep

1&2

Cursus groep 1&2

€ 550,-

Cursus groep 1&2 Vervolg

€ 450,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 1&2

€ 635,-

Samen voor € 900,-

Groep

3&4

Cursus groep 3&4

€ 550,-

Cursus groep 3&4 Vervolg

€ 550,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 3&4

€ 530,-

Samen voor € 1000,-

Groep

5&6

Cursus groep 5&6

€ 550,-

Cursus groep 5&6 Vervolg

€ 550,-

Rekenmaterialen oefenlessen groep 5&6

€ 635,-

Samen voor € 1000,-

Groep

7&8

Cursus groep 7&8

€ 550,-

Cursus groep 7&8 Vervolg (verwacht ‘22-’23)

Rekenmaterialen oefenlessen groep 7&8

€ 635,-

Kijk voor een cursus bij u in de buurt op www.metsprongenvooruit.nl 21540_Brochure_INHOUD_210308.indd 88

8-3-2021 16:24:53

Groep 1&2

Rekenkaarten groep 1&2

Rekenmaterialen 1&2 Vervolg

€ 317,-

Rekenspellen groep 1&2

€ 740,-

€ 635,-

Rekenkalender groep 1&2

€ 37,10

Rekenspellen groep 3

€ 424,-

Rekenspellen groep 4

€ 424,-

€ 2280,-

Groep 3&4

Totaalset groep 1&2

Rekenmaterialen 3&4 Vervolg Rekenmaterialen Tijd Rekenkalender groep 3 en groep 4

€ 635,-

€ 660,-

2 x € 37,10

Totaalset groep 3&4

€ 2590,Groep 5&6

Rekenspellen groep 5

Rekenspellen groep 6

€ 489,-

€ 529,-

Rekenkalender groep 5 en groep 6

2 x € 37,10

Totaalset groep 5&6

€ 740,-

Rekenkalender groep 7 en groep 8

2 x € 37,10

Totaalset groep 7&8 Kijk voor actuele prijzen en aanbiedingen op www.metsprongenvooruit.nl

€ 1333,-

Groep 7&8

Rekenspellen groep 7&8

€ 1595,-

Julie Menne Instituut Acacialaan 6 3741 WC Baarn T: 035 70 70 091 info@juliemenneinstituut.nl www.metsprongenvooruit.nl