kuchnia ergonomia i praktyka by Marcin Leszczuk

KUCHNIA ERGONOMIA I PRAKTYKA Wszystko o kuchennych

meblach

mgr inĹź. Marcin Leszczuk

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP .......................................................................................................................................................... 3 2. STREFY W KUCHNI ....................................................................................................................................... 4 3. WYMIARY W KUCHNI ................................................................................................................................... 6 4. ZASADA ZŁOTEGO TRÓJKĄTA, KSZTAŁT KUCHNI ........................................................................................... 7 5. OPIS MATERIAŁÓW .................................................................................................................................... 12

1. Wstęp Kuchnia – osobne pomieszczenie lub część pomieszczenia o charakterze pomocniczym, służące do przygotowywania potraw. W kuchni, oprócz wykonywania czynności służących do przygotowywania posiłków, myje się również naczynia po ich spożyciu. Na Zachodzie w typowo wyposażonej kuchni znajdują się następujące urządzenia kuchenne: kuchenka (piec), zlewozmywak i lodówka. Wiele kuchni jest również wyposażonych w kuchenki mikrofalowe i zmywarki do naczyń1. Praca w kuchni zajmuje nam codziennie sporo czasu. Mycie, obieranie, krojenie, gotowanie, pieczenie i zmywanie. Wszystko przebiegnie sprawniej i bez wielkiego wysiłku, gdy rozmieszczenie niezbędnych sprzętów i oświetlenia zaplanujemy zgodnie z zasadami kuchennej ergonomii2. Ergonomia – nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych3. Ergonomia to po prostu wygoda i bezpieczeństwo oraz efektywność naszej pracy w kuchni. Zanim kupimy meble i sprzęt agd warto znać podstawy urządzania wnętrz. Jeżeli jest to dla nas czarna magia, skorzystajmy z pomocy fachowców. Odpowiedni i idealny układ kuchni to tzw. trójkąt roboczy, czyli zachowanie odpowiednich odległości między lodówką, zlewozmywakiem i kuchenką. Odległość między wierzchołkami naszego kuchennego trójkąta powinna być nieduża. A długość jego boków powinna wynosić od 4 do 6 metrów. Pamiętajmy o odpowiedniej długości blatu roboczego, odległości między szafkami, a sprzętem, wysokości szafek i umiejscowieniu okapu. W ergonomicznej kuchni wszystko ma być zasięgu ręki, i wzroku. Zlew, blat i lodówka oraz kuchenka ustawiona tak byśmy nie musieli biegać po kuchni by z nich skorzystać, a szafki tak zawieszone by nie przystawiać do nich stołka, gdy chcemy z nich wyjąć np. pieprz4. Prawidłowa ergonomia w kuchni potrafi skrócić czas przygotowywania posiłków o 60% i czas poświęcony na gotowanie o 28%5. Czynności kuchenne z reguły przebiegają według ustalonego schematu, nazywanego przez fachowców ciągiem technologicznym. Zaczynają się od lodówki, są kontynuowane przy blacie i zlewie, a kończą za kuchenką (płytą grzewczą)6.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kuchnia_(pomieszczenie) http://www.budujemydom.pl/kuchnia/1059-ergonomia-w-kuchni 3 http://pl.wikipedia.org/wiki/Ergonomia 4 http://www.kuchenny.com.pl/346-21-jak-ergonomicznie-urzadzic-kuchnie.html 5 http://www.budujemydom.pl/kuchnia/1059-ergonomia-w-kuchni 6 http://muratordom.pl/kuchnia/projekty-i-aranzacje/wygodna-kuchnia-w-praktyce,123_6952.html 2

2. Strefy w kuchni W kuchni możemy wyodrębnić strefy:     

zapasów (lodówka i produkty), przechowywania (naczynia, szklanki, sztućce), zmywania (zlew, zmywarka, kosz na śmieci), przygotowywania (blat roboczy, deski, miski, mikser, przyprawy), gotowania (kuchnia, piekarnik, mikrofalówka, garnki).

Strefy te należy umieścić w powyższej kolejności, zgodnie z ruchem wskazówek zegara (dla osoby leworęcznej odwrotnie)7.

Rys. 1. Strefy w kuchni. Źródło: http://www.kuchenny.com.pl/346-21-jak-ergonomicznie-urzadzic-kuchnie.html

Ponieważ wszystko zaczyna się od wyjęcia potrzebnych do gotowania rzeczy, pierwsza, przy drzwiach wejściowych, stać powinna lodówka lub szafka przeznaczona do przechowywania żywności. Obok lodówki przyda się miejsce do wykładania zakupów i blat do czyszczenia, krojenia i obierania wyjętych z lodówki produktów8.

7 8

http://www.budujemydom.pl/kuchnia/1059-ergonomia-w-kuchni http://www.kuchenny.com.pl/346-21-jak-ergonomicznie-urzadzic-kuchnie.html

Bezpośrednio przy nim powinien znaleźć się zlewozmywak, gdzie możemy je umyć lub wypłukać. Wygodnie jest pod zlewem umieścić kosz na śmieci, w tym bowiem miejscu zbierać się będzie najwięcej odpadków9. Po drugiej stronie zlewozmywaka potrzebny jest blat, na którym będziemy przygotowywać potrawy do gotowania. Ponieważ najczęściej jest to główne miejsce pracy, blat nie powinien być krótszy niż 80 cm. Jeżeli planujemy ciąg szafek na górze – to nad tą częścią blatu wygodnie jest przechowywać przyprawy. W następnej kolejności stawiamy kuchenkę i piecyk, nad nimi oczywiście instalujemy okap, dzięki któremu zapachy nie przenikną do reszty mieszkania. Całość naszego ciągu roboczego powinien kończyć stoliczek lub kawałek blatu, który posłuży do stawiania gotowych już dań, a także do gromadzenia brudnych naczyń10.

http://www.budujemydom.pl/kuchnia/1059-ergonomia-w-kuchni

3. Wymiary w kuchni Ergonomia to nie tylko właściwe i wygodne ustawienie mebli i sprzętu, ale ich rozmiar, wysokość, długość. Poniżej przedstawiono wymiary do różnych czynności wykonywanych w kuchni oraz dla różnych elementów:        

blat kuchenny - zamieszczony na wysokość 85-90cm, grubości blatów występują od 6mm do nawet 10cm, standardowa szerokość to 60cm; szafki dolne -wysokość 82-87cm wraz z cokołem; głębokość szafek dolnych - 50-55cm; szafki górne - wysokość 40-100cm; głębokość szafek górnych - 30cm; odległość między blatem a szafkami wiszącymi - 55-60cm; pochłaniacz nad kuchnią gazową - 65-70cm wysokości; pochłaniacz nad kuchnią elektryczną - 60-65cm wysokości11.

Wymiary szafek do sprzętu AGD:    

11 12

płyta ceramiczna - szafka o szerokości 60-80cm; zlewozmywak - jednokomorowy (szafka 50cm), półtorakomorowy (szafka 60cm), dwukomorowy (szafka 80cm); lodówka - szerokość i głębokość 60cm; piekarnik - szafka o szerokości 60cm, najlepiej umieścić w słupku na wysokości około 80cm dolna krawędź12.

http://www.kuchenny.com.pl/346-21-jak-ergonomicznie-urzadzic-kuchnie.html http://www.dom.pl/standardowe-wymiary-szafek-kuchennych.html

4. Zasada złotego trójkąta, kształt kuchni Jego wierzchołkami są trzy najważniejsze urządzenia kuchenne: lodówka, zlewozmywak i kuchenka. Podczas gotowania ciągle biegamy pomiędzy nimi. Żeby praca w kuchni była wygodna suma boków nie powinna być mniejsza niż 360 cm i większa niż 650 cm13.

Rys. 2. Zasada złotego trójkąta. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

JEDEN RZĄD Zabudowa kuchenna ustawiona przy jednej ścianie jest najmniej funkcjonalna, właśnie z tego powodu, że w linii prostej nie można zrealizować zasady złotego trójkąta. Jeśli jednak masz małą lub wąską kuchnię jest to jedyne rozwiązanie. Trzeba wtedy przestrzegać odpowiedniej kolejności ustawienia sprzętów. Najpierw lodówka, potem zlewozmywak ze zmywarką, na końcu kuchenka14.

Rys. 3. Kształt - jeden rząd. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

DWA RZĘDY To ustawienie pozwala na zastosowanie zasady trójkąta. Urządzenia zlokalizowane są po przeciwnych stronach kuchni. Po jednej stronie lodówka, a po drugiej - zlewozmywak i kuchenka. Podczas przygotowywania posiłków, zwykle za jednym razem wyjmuje się rzeczy z lodówki, a potem produkty myje się, sieka i gotuje lub smaży. Praca odbywa się, więc na odcinku zlew - kuchenka, dlatego dobrze jest te właśnie urządzenia umieścić po tej samej stronie, aby przechodzić wciąż przez środek kuchni. Uwaga! Warunkiem takiego rozwiązania jest szerokości kuchni - minimum 240 cm. Zmieszczą się wtedy standardowe blaty (60 cm), a odległość między rzędami szafek będzie wynosić 120 cm. Wtedy bez problemu można jednocześnie otworzyć drzwiczki przeciwległych szafek lub piekarnik zamontowany pod blatem.

http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

Rys. 4. Kształt - dwa rzędy. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

LITERA L Taki układ szafek daje możliwość ustawienia urządzeń w kształcie trójkąta. Lodówkę i zlew najlepiej umieścić na dłuższej ścianie, a piekarnik na krótszej. Trzeba pamiętać o zachowaniu odległości 120 cm odległości od ściany. Ale tylko wtedy, jeśli kuchnia znajduje się w osobnym pomieszczeniu, w przypadku, gdy kuchnia jest otwarta na salon, nie trzeba się martwić małą ilością miejsca15.

Rys. 5. Kształt - litera L. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

LITERA U W takim ustawieniu szafki stoją wzdłuż trzech ścian (z wyłączeniem ściany z drzwiami wejściowymi). Kuchenkę i lodówkę trzeba ustawić po przeciwnych stronach. Jeśli w kuchni nie ma okna, zlew można umieścić na ścianie prostopadłej. Jeśli jednak w tym miejscu jest okno lepiej nie przeznaczać oświetlonego światłem dziennym miejsca na zlew i przesunąć go w stronę lodówki powiększając sobie tym samym ilość miejsca do pracy. Jest to rozwiązanie do dużej kuchni minimum miejsca to 2.4 na 2.4 m. Najlepiej sprawdza się w kuchni otwartej na salon. Gotując możesz rozmawiać z domownikami lub gośćmi, a wszystko jest w zasięgu ręki16.

Rys. 6. Kształt - litera U. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

LITERA G Taki układ jest podobny do poprzedniego, ale oddzielony od salonu dodatkowym blatem. W mniejszych mieszkaniach dodatkowy blat wykorzystuje się jako barek, układ sprzętów kuchennych jest więc identyczny jak w przypadku litery „U”. Drugi wariant (do dużych przestrzeni), to wykorzystanie blatu, jako strefy gotowania z płyta grzewczą (wtedy można gotować, zawsze zwróconym twarzą do gości w salonie), wtedy zlew trzeba zbliżyć do kuchenki i przesunąć na boczną ścianę17.

Rys. 7. Kształt - litera G. Źródło: http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

http://www.domplusdom.pl/mebel/wygodna-kuchnia

5. Opis materiałów Wszystkie meble kuchenne składają się z tych samych elementów (materiałów), które są zróżnicowane pod względem jakości, ceny, walorów estetycznych oraz preferencji klienta. Poniżej przedstawiono grupy elementów niezbędnych do produkcji mebli kuchennych. Należą do nich:     

płyta meblowa (płyta wiórowa laminowana - korpusy szafek); płyta HDF (tzw. "plecy szafek" - płyta MDF o grubości 3mm); fronty kuchenne ( fronty szafek); blaty robocze ; akcesoria (uchwyty, prowadnice, zawiasy itp.).

W dalszej części opisano wszystkie wyżej wymienione grupy wraz z wyróżnionymi w nich materiałami różnego typu. PŁYTA MEBLOWA Materiał konstrukcyjny dla przemysłu meblarskiego. Występuje w bardzo dużej kolorystyce zarówno pastelowej jak i drewnopodobnej. Głównymi producentami na rynku polskim są:    

Kronopol; Pfleiderer; Kronospan; Egger.

Płyty meblowe można wyróżnić w różnych grubościach, w zależności od zastosowania. Występujące grubości płyty:     

10mm; 12mm; 16mm; 18mm; 28mm.

FRONTY KUCHENNE Do najbardziej powszechnych frontów kuchennych można zaliczyć: 1. fronty z płyty wiórowej laminowanej;  charakterystyka: płyta meblowa o różnych grubościach najczęściej stosowana jako fronty 16mm oraz 18mm,  zalety: bogata kolorystyka, ogólnie dostępne, krótki czas oczekiwania na gotowy produkt, niska cena;  wady: niska jakość produktu, brak możliwości zastosowania wzorów i frezów,

 2.   

fronty z MDF-u okleinowane folią PVC; charakterystyka: płyta MDF okleinowana folią PVC o grubości 16 i 19mm zalety: bogata kolorystyka, duża ilość wzorów i frezów, dobra jakość produktu, wady: w miejscach o podwyższonej temperaturze ryzyko odklejenia folii, obowiązują standardowe wymiary, czas oczekiwania na fronty od 2 do 4 tygodni; 3. fronty lakierowane;  charakterystyka: płyta MDF lakierowana grubość 16mm lub 19mm;  zalety: duża kolorystyka (paleta RAL i ICA), wysoka jakość materiału, odporne na wilgoć, występują w połysku i macie, brak wymiarów standardowych  wady: wysoka cena, długi czas oczekiwania, fronty w połysku trudne w utrzymaniu, narażone na zarysowania ; 4. fronty fornirowane;  charakterystyka: okleina o grubości od 0,1 do 8,0mm z naturalnego drewna naklejana na płytę MDF i lakierowana;  zalety: imitacja naturalnego drewna, niższa cena w stosunku do litego drewna, możliwość imitacji egzotycznych drzew, możliwość malowania, występuje w połysku i macie, możliwość pozostawienia struktury otwartej lub struktury zamkniętej,  zalety: wysoka jakość materiału, duża kolorystyka, brak standardów, bardzo dobre efekty wizualne, materiał naturalny,  wady: wysoka cena, narażone na zarysowania 5. fronty z litego drewna;  charakterystyka: fronty wykonane z litego drewna lub też połączone z płycinami  zalety: bardzo trwały materiał, możliwość malowania i lakierowania,  wady: bardzo wysoka cena 6. fronty TSS (thermo structured surface - termicznie formowana struktura powierzchni)NOWOŚĆ!!! 7. fronty z natuaralii (fronty z włókien drzewnych utwardzane żywicami termoutwardzalnymi)NOWOŚĆ!!!.

Fronty z płyty Fronty z MDF Fronty lakierowane Fronty fornirowane Fronty z drewna Fronty TTS Fronty z Naturalii

Cena

Jakość

Kolorystyka

* *** **** **** ***** *** *****

** *** **** **** ***** ***** *****

***** ***** ***** **** *** ** **

Czas Cena/jakość realizacji * ** *** *** *** **** *** **** **** ***** ** ** -

* - bardzo niska; ** - niska; *** - średnia; **** - wysoka; ***** - bardzo wysoka Źródło: opracowanie własne.

BLATY ROBOCZE Wyróżniamy: 1. Blaty kuchenne robocze laminowane;  charakterystyka: laminat naklejony na płytę wiórową o grubości 28 lub 38mm;  zalety: cena adekwatna do jakości, odporne na uszkodzenia, duża kolorystyka, ogólnie dostępne;  wady: możliwość puchnięcia blatu w miejscach nie laminowanych w wyniku kontaktu z wilgocią; 2. Blaty z konglomeratu;  charakterystyka: kamień produkowany przemysłowo z kwarcu oraz granitu;  zalety: imitacja naturalnego kamienia, bardzo wysoka jakość produktu, materiał pozbawiony porów, łatwy w pielęgnacji, odporny na zarysowania ,na uderzenia, na wysokie temperatury; możliwość łączenia blatów bez widocznych połączeń;  wady: bardzo wysoka cena, czas oczekiwania; 3. Blaty kamienne;  charakterystyka: blaty z naturalnego kamienia;  zalety: bardzo odporne na jakiekolwiek uszkodzenia i temperatury;  wady: bardzo wysoka cena, ciężar, trudna obróbka materiału, ryzyko pęknięcia; 4. Blaty z naturalii;  charakterystyka: płyta z włókien drzewnych połączonych z żywicami termoutwrdzalnymi;  zalety: możliwość wykonania bardzo cienkich blatów o grubości nawet 6mm, bardzo odporne na uszkodzenia,  wady: bardzo wysoka cena, czas oczekiwania.

Cena Blaty laminowane Konglomerat Blaty kamienne Naturalia

** ***** ***** *****

Jakość **** ***** ***** *****

Kolorystyka ***** *** *** ***

Czas realizacji * **** **** *****

Cena/Jakość **** ***** **** *****

* - bardzo niska; ** - niska; *** - średnia; **** - wysoka; ***** - bardzo wysoka Źródło: opracowanie własne.

AKCESORIA MEBLOWE Ze względu na bardzo duże zróżnicowanie akcesorii nie jesteśmy w stanie opisać wszystkich. Podajemy wiodących producentów: BLUM, HETTICH, GTV, NOMET, GAMET, REJS, PEKA i wiele innych. Na wszystkie pytania odpowiemy drogą mailową.

KONTAKT MARVELGROUP - Odkryj swoją przestrzeń! mail: marvelgroup13@gmail.com