Vittorio SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
PERSOONLIJKE GEGEVENS
Vittorio SIMONI ° 27.02.1954 te Genk
studies - Provinciaal Hoger Instituut voor Kunstonderwijs Hasselt Afdeling bouwkundig tekenen Diploma 1973
02
- Provinciaal Hoger Architectuur Instituut Hasselt Afdeling binnenhuisarchitectuur Diploma 1978 - Getuigschrift Normaalleergangen, 1979 - Academie van Bouwkunst Maastricht Afdeling architectuur Diploma 2007
werk - Januari 1980 tot juli 1980 werfleider bij NV Reynders-Interieur - Juli 1980 tot maart 1987 associatie met ir. architect
- April 1987 tot heden zelfstandig (interieur)architect – NV Simoni ArchitectEN - Februari 1989 tot 31 maart 2009 assistent aan de Provinciale Hoge school Limburg Departement Architectuur - 1990 tem 1994 Avondonderwijs CC Hasselt Cursus woonkultuur - April 2009 tot heden docent aan de Provinciale Hoge school Limburg Departement Architectuur - September 2000 – 2001 gastdocent St. Lucas Gent – departement architectuur - VLHORA 2002 - 2004 visitatiecommissie St. Lucas Brussel/Gent - KH Mechelen - PHL - Schooljaar 2005-2006 assistent aan de Katholieke Hogeschool te Mechelen – departement interieurarchitectuur - Schooljaar 2006-2007 gastdocent Hogeschool Antwerpen – departement architectuur
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
Het werkterrein van mijn bureau is uitgebreid. De ervaring strekt zich uit van het concipiëren en realiseren van ontwerpen voor (openbare) gebouwen, musea, hotels, winkels, cafés/restaurants en privé-woningen tot het doordacht herbestemmen, restaureren en renoveren van geklasseerde gebouwen en het opmaken van de lay-out voor tentoonstellingen, standenbouw, enz. Vanuit het ontstaan en de samenstelling van het bureau wordt architectuur en inrichting als een totaalontwerp beschouwd. Ingeval van restauratie en/of herbestemming zullen ingrepen in historisch waardevolle of beeldbepalende elementen steeds van die aard zijn dat het karakter behouden blijft of zelfs versterkt wordt. De nadruk ligt op het behoud van het waardevolle karakter en de harmonie tussen architectuur en interieur waarin de noodzakelijke technieken op een subtiele wijze geïntegreerd worden. De harmonie tussen architectuur en inrichting maakt dat de verschillende aspecten een meerwaarde krijgen hetgeen de coördinatie en budgetbeheersing van alle aspecten ten goede komt.
Erkenning van het bureau blijkt uit de vele publicaties in tijdschriften en boeken, lezingen, deelname aan tentoonstellingen, prijsuitreikingen, bekroning projecten … Zo werd in 1996 de driejaarlijkse Provinciale prijs voor Architectuur toegekend aan ons bureau voor de verbouwing en herinrichting van het Modemuseum te Hasselt. In 1997 werd het bureau ex-aequo laureaat voor het ontwerp ter uitbreiding van de kunstschool PHIKO te Hasselt. In 1998 werd het kantoorgebouw Kreon, Frankrijklei 112 te Antwerpen bekroond als “bedrijfsgebouw van het jaar”, een wedstrijd georganiseerd door Trends. De realisatie van de multifunctionele evenementenhal ‘De Soeverein’ te Lommel werd na een internationale architectuurwedstrijd (1999) toegewezen aan Gruppo Dromo, de Italiaans- Belgische tijdelijke vereniging waarbinnen ons bureau fungeerde voor architecturale vormgeving en volledige binneninrichting. Deze topevenementenhal werd op 24 maart 2002 officieel geopend. In 2006 werd een wedstrijd uitgeschreven door Stadsbestuur Bilzen mbt restauratie en uitbreiding De Wandeling te Bilzen. Uit-
werking voorontwerp werd toegewezen, aanvang realisatie is gestart (2013).In september 2012 werd het smaaksalon in Huis Corswarem geopend. De aanpalende nieuwbouw huisvest de toeristische dienst van Stad Hasselt. Ook voor de toeristische dienst van Tongeren werd een wedstrijd tot kandidatuurstelling ‘herbestemming Gasthuiskapel’ uitgeschreven door het stadsbestuur. Heden wordt het winnend voorontwerp, aan simoni architecten toegewezen, verder uitgewerkt ter realisatie. Verschillende projecten werden reeds opgenomen in diverse jaarboeken voor Architectuur.
03
BIBLIOGRAFIE OVER EIGEN WERK
- La mia Casa, april 1984
- A+ architektuur, februari 1993
- Het Volk, juni 1996
Jaarboek 1986
Architectuurwijzer : recente architectuur uit Limburg, Museum Stellingwerff-Waerdenhof, woning met notariaat Vanuytrecht-Vanhelmont, woning en bureau Simoni
- Archis, september 1987
- Tasarim nr. 43 Turkije, mei 1994
- Knack, juli 1996 ‘De Post geeft het voorbeeld’ Het jaarboek Architectuur en een expositie: Vlaanderen toont zijn recente
- Cataloog “ Jonge architecten in België”, Project i.s.m. Mauro Poponcini,
- Jaarboek architectuur Vlaanderen
architect
1990-1993, november 1994 Woning en bureau Simoni
- Encyclopedia European Masters
- Decors nr. 984, sept.-okt.-nov. 1994
Interior Design and Commercial Spaces
Samenkomst van 3 werelden
- Cataloog : ‘Jonge interieurontwerpers’, 1988
- Weekend Knack, mei 1995
“ L’ Het Magazijn di Hasselt”
- Museumleven
“ Architectuur in België na 1970”
04
Stichting Architectuurmuseum (tentoonstelling)
- The Directory of Interior Design,
Volume I, 1990 DID S.A.R.L. La Vieille Maison, Villemetrie Senlis 60300 FRANCE
- Architectuurwijzer, 1992, boek - The Directory of Interior Design, Volume II, 1992 DID S.A.R.L.
- A+ vermelding ‘Wedstrijd Creativiteit’, 1992, 1e prijs integratie radiatoren in privéwoning
Saatchi & Saatchi
‘Een chirurgische ingreep’ Woning Simoni
- Het beeld van de architectuur.
Architectuurprijs van de provincie Limburg 1995
- De Belleman, januari 1996
Vittorio Simoni, Laureaat provinciale architectuurprijs 1995
- Weekend Knack, april 1996 Tijdgenoten
- Jaarboek Architectuur Vlaanderen, 1994-1995, Modemuseum Hasselt
- Provincie Limburg, mei 1996
Brief betreffende prijs Schone Kunsten Architectuur
‘Laureaat Vittorio Simoni moest paar jaartjes wachten op zijn tentoonstelling’, artikel nav provinciale architectuurprijs 1995
gebouwen - AINB, infobrief september 1996 Architectuurprijs Limburg
- Bauwelt, november 1996
Städtisches Modemuseum in Hasselt
- A+ Architectuur, april-mei 1997
Het Modemuseum in Hasselt : De ultieme herbestemming van het vroegere clarissenklooster
- Vlaanderen nieuwe architectuur, 1987-1997, Tuinaanleg domein Reckheim, Modemuseum Hasselt, Kreon
- Jaarboek Architectuur Vlaanderen, 1996-1997 Kantoren en atelier CAPOMODA
- De Morgen, januari 1998
Het buitenverblijf staat in de tuin
- De Standaard, maart 1998
Het Paleis ondergaat royale facelift
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
- Interni, april 1998
‘La nuova sede Kreon di Anversa’
- Ethiek en Esthetiek van overheidsarchitectuur
Brochure met samenvatting lezingen colloquium “Renovaties : tradities of trouweloosheid”
- De Standaard, juni 2005, ”Het wordt nog
- Waterpas Bouwunie Limburg, december
- Monumenten, landschappen & archeologie, mei – juni 2005, diepenbeek, de
- Cebeolightstudio, 2007
knokken” Bronks krijgt theater, beursschouwburg zit nog in spanning
Royermolen Ginderoverstraat
- Boek Stedelijk Modemuseum Hasselt,
- In & Uit, november 2007 nr. 20
- Offices to work – to live – to relax,
- Interior concepts juli, aug, sept 2006
2001
augustus 2001, toonaangevende kantoren waar het goed werken is, uitgegeven door Lannoo, foto’s diverse realisaties ter illustratie van teksten
- Renoscripto, december 2001
Vittorio Simoni: de situatie als leidraad
- ID Wonen Interieur&Design 2001
Vittorio Simoni ‘Binnenhuisarchitect word je niet, dat ben je. Het zit in je bloed’
- Arquitectura y diseno nr.31, 2003 Formas Transparentes
- Cebeolightstudio, maart 2004 licht maakt of kraakt het interieur
- Architectures d’intérieur & Partners, N2 februari 2004, Vittorio Simoni : structureel ingrijpen
- Décors, mei juni jli 2004
Spaanse schoonheid in Top Altea
Zebrapadproject
portret : de eigenzinnige visie van Vittorio Simoni ontwerpen staat los van trends en geld - Trends, maart 2007, De architect van de toekomst. Vittorio Simoni tekende ‘Living Tomorrow 3’
- De Standaard, november 2007 “Met respect voor traditie” Restaurant La Botte – Genk
- De Standaard Cultuur & Media,
december 2007 Hasselt ruimt baan voor artiesten : kunst op zebrapad
- Arquitectura y diseno nr.34, 2007
Project : Altea Hills – Altea Hills (Spanje)
- Vlaamse architectuur vanuit de lucht, uitgave 2007, Projecten : Living Tomorrow 3 – De Souverein – Lommel – CapomodaMaasmechelen
- Beta plus, februari 2008
Renovatie Kasteel Ommerstein – Limburg
2007, Onthaasten in een vertrouwde omgeving. Chambres B’Hôtes Een symbiose van visies
- Boek ‘Vittorio Simoni – situational architecture’, 10 april 2008 - Immo Residentieel, jaargang 4 nr.11 juni 2008, Vittorio Simoni bundelt zijn projecten, “ik ben een nonchalante detaillist
- De Standaard, november 2008
Kattevennen “door de groene poort”
- Decostyle,vaktijdschrift voor
Interieurconcepten,sep.okt.nov.2008 nr.37 Abet Laminati “Designers Know”
- Newsmail Plastex,11 oktober 2008
“Plastex wint goud” wedstrijd mooiste zwembad
- Ainb, folder 2008
als interieurarchitect staan we graag mee op het veld
- Immo Residentieel, nr. 15, juni 2009
“het boek van Vittorio Simoni staat tussen mijn architectuurboeken”, Artikel Arch. Leander Kippers
- Renoscripto, sept.-okt.-nov. 2009
Kasteel van Ommerstein herwint vroegere luister
05
- Riant wonen, nr 25, 2009
- Interior Concepts –april 2012, jaargang 8
- Renoscripto, januari 2010
- b inspired – 2012, ‘Vittorio Simoni’
- Eigentijdse interieurs van toonaangevende interieurarchitecten,
- Chapeau, april – mei 2012 nr.2, jaargang 16
Voor anker met ‘Le fabuleux Destin’ Simoni bezorgt showroom Desso tweede leven
Herfst 2010, Standaard uitgeverij Colette Demil_ Staf Bellens
- Chapeau, april – mei 2010 nr.2, jaargang 14 Ommerstein een mix van art deco, minimalisme en ingehouden luxe
06
- MAS telt laatste honderd dagen af,
Gazet van Antwerpen,6 en 7 februari 2011. Reportage - Immo Residentieel, nr. 23, juni 2011 “Vittorio Simoni draagt steentje bij aan het Museum aan de Stroom”, Tweesterrenrestaurant ‘tZilte op de negende verdieping van het MAS Welkom in the lombok lodge
‘Legrand Group opent Concept Store’ ‘Inspiratie tussen aan en uit’
‘Cultuur als motor van duurzaam denken’
- Terug naar de sixties, 2012 ‘Boek uitgegeven door Lannoo’
- limburg Bouwt: lente 2013
‘Alle materialen onder één dak Nijst Natuursteen opent nieuwe showroom - Belang van Limburg: 27 maart 2013 UD Woonlabo geopend
- Builders facts jaargang 2 – editie 3 – 2013 Builders facts, ‘Vittorio Simoni tekent Ambiorix concept’
- Belang van Limburg: 25 april 2013
‘Simoni restaureert Tongerse Gasthuiskapel’
- Mijn Moment: nr 3 2011
Eb en Vloed, multifunctioneel wit
- Wonen, nr.27, november 2011
“ Vittorio Simoni’s situatietheorie, De situatie is de drager van de oplossing
- Limburg bouwt – zomer 2012
‘Een overkapping van geborgenheid en cortenstaal’ – begraafplaats Diepenbeek ‘Elke situatie vraagt een andere oplossing’ – Gavra Geel
Verder nog tal van publicaties in tijdschriften en kranten zoals Belang van Limburg, De standaard, Gazet van Antwerpen, Het nieuwsblad. www.simoni.be/publicaties/lijst.pdf
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
MAATSCHAPPELIJK DIENSTBETOON
Architect is geen 9 to 5 job. Het is een levenshouding verweven in je hele zijn, doen en laten. Aftoetsen van uitersten, grenzen verleggen, ontvankelijk zijn voor nieuwe dingen doch dit alles evenzeer kritisch benaderen. Kritisch onderzoek, getoetst aan ervaringen binnen mijn eigen bureau, doch ook door objectieve interactie met studenten, collega’s ea, heeft ertoe geleid dat systematisch dezelfde methodiek wordt toegepast. Het neerschrijven van deze methodiek in het boek ‘situatiearchitectuur’ geeft me de mogelijkheid deze visie uit te dragen. Bovendien is het steeds doelstelling geweest de inhoud ervan als didactisch materiaal aan te wenden binnen de diverse onderwijsinstellingen. Belangrijk vind ik het om architectuur in al zijn aspecten te delen met anderen. Naast deelname aan debatten en panelgesprekken geef ik zelf lezingen aan onderwijsinstellingen, middenveldorganisaties alsook beroepsverengingen die bvb voor pas afgestudeerden een infoavond organiseren. Steevast komt in al mijn lezingen de situatiearchitectuur, mijn methodiek ‘situaties, drager van oplossingen’, aan bod. Ook staat mijn bureau ter beschikking van stagiairs. Door mee te fungeren in een bu-
reau-infrastructuur leert men kritisch te denken op een objectieve manier om dan de bereikte resultaten om te zetten naar het creatieve. Ook kennisverwerving van materialen ed door contacten met het werkveld zijn mijn inziens essentieel om aan te reiken. Vandaar ook het voorstel om firma’s uit te nodigen op school zodoende de studenten een realistisch contact met het werkveld te geven. Zelf word ik geregeld aangesproken om als adviseur op te treden voor diverse firma’s. Zo leidde het bepalen van trendkleuren voor Caparol tot een eigen kleurenwaaier ‘Surplus’ met een specifieke tool (kleurenklapper) gebaseerd op mijn situatietheorie. Het concept werd door een ander ontwerper zelfs overgenomen voor de kleurenklapper bestemd voor de Zweedse markt. Recent wordt ook de kleurenklapper die ik samenstelde voor Frankrijk gepresenteerd. Door de firma Arte werd ik gevraagd om een behangcollectie samen te stellen op basis van de kleuren van Le Corbusier. Dit project loopt in samenwerking met architect Tobia Scarpa. Group Vanelderen stelde me de vraag mee te helpen de collecties voor Ridas muurbekleding samen te stellen en hen te adviseren mbt positioneren op de markt (doelgroepen). Voor Limburg Bouwt werkte ik het concept
van de ‘Bouwarena’ uit, hetgeen zorgde voor een platform in Limburg waar architecten en gemeentebesturen hun (toekomstige) projecten aan het professionele publiek kenbaar kunnen maken. Gezien mijn enthousiasme voor het vak neem ik regelmatig deel aan professionele studiereizen. Mijn reiservaringen en fotomateriaal geven me de kans de lessen een extra dimensie te geven en openen de mogelijkheid tot positieve discussie. Tegelijkertijd organiseer ik zelf tal van studiereizen, zowel voor studenten als collega’s, medewerkers en geïnteresseerden. Door het feit dat ik ook internationaal professioneel actief ben, een gevolg van erkenning nationaal, beschik ik tevens over diverse contacten, waaronder ook architectenbureaus, in Nederland, Frankrijk, Oostenrijk, Italië, Spanje, Boekarest, Oslo, Japan, Brazilië, Thailand,… . Als lid van de visitatiecommissie evalueerde ik in de periode van 2002 – 2004 de verschillende Vlaamse onderwijsinstellingen (interieur)architectuuropleiding.
voordrachten
www.simoni.be/voordrachten/lijst.pdf
07
CAPAMODA Maasmechelen 1997
08
De geheimhouding van het seizoengebonden creatieproces in de modeindustrie vertaalt zich in het gesloten karakter van dit ontwerpatelier voor Kyuso. Dit is een burcht die de creativiteit beschermt. Het gebouw sluit zich af van de industriezone waar het gevestigd is, en oriĂŤnteert zich volledig op het atrium, waarrond zich de creatiezones, ateliers, burelen en de opslagruimte bevinden.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
09
Gerechtshof Tongeren 2000
010
Totaalconcept voor de verbouwing en de herinrichting van het gerechtsgebouw. Voor de gerechtszalen werd een specifieke scenografie bedacht, die terug te vinden is in het meubelontwerp, de bekabeling, de subtiele geometrische manipulaties, het geraffineerde materiaal en de kleurkeuze. De traditionele plechtigheid van het historische gebouw werd intact gehouden. Niets leidt af van de functie van het gebouw: recht spreken.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
011
Afrikamuseum Tervuren 2007
012
Wedstrijdontwerp voor de verbouwing en aanpassing van het Afrikamuseum in Tervuren. Bij het verplaatsen van de toegangsweg naar het hoofdgebouw en het groeperen van de opslagruimtes in de parkzone werd rekening gehouden met de historische assen van zowel het museumgebouw als het park. Het auditorium-gebouw — gelegen op een van de historische assen — opent zich naar de achtergevel van het museum. Het cafetaria en de seminarieruimtes verbinden het nieuwe auditorium met het museumgebouw en liggen verzonken in de natuurlijke helling van het park. Door de overkapping van het centrale atrium van het museum worden de verschillende vleugels met elkaar verbonden.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
013
Living Tomorrow Vilvoorde 2007
014
De vorm van deze futuro-woning is een typisch gevolg van de situatie, waarbij met de schelpvorm gezocht werd bestaande delen te verbinden tot een nieuw geheel. De vorm biedt uitstraling en waardigheid aan het project, alsook een gesloten indruk, kenmerkend voor een huis. De inrichting focust op allerlei nieuwigheden, waarbij gezorgd werd voor een maximaliserend tentoonstellingseffect. Het huis is doorspekt met technische hoogstandjes die de architect moest compenseren met warmte en gevoeligheid. De beleving van het huis wordt versterkt door warme natuurlijke materialen en kleuren. Licht en lichtinval werden scherp bekeken, georiĂŤnteerd en geaccentueerd op wat de bezoeker niet mag ontlopen. Zoals steeds werd het overbodige geweerd, omdat alleen de essentie een huis groot kan maken.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
015
BEGRAAFPLAATS Diepenbeek 2012
ROYERMOLEN Diepenbeek 2002
FACULTY CLUB Leuven 2005
STADHUIS Bilzen 1999
STADSMUS Hasselt 1990
t’ ZILTE Antwerpen 2011
NATIONAAL MUSEUM VAN DE SPEELKAART Turnhout 2000
HET PALEIS Antwerpen 1999/2001/2004
LOMBOK BAY Lombok 2013 ontwerp
KATTEVENIA Genk 2007
PHL WOONLABO Hasselt 2013
FASHION POINT OBSIS Maasmechelen 1995
DE WANDELING Bilzen start 2013
PICO Bangkok 2005
KREON Anwterpen 1997
DESCO Wijnegem 2002
VASCO Dilsen-Stokkem 2001
HOTEL BERGFRIEDEN Oostenrijk 2004/2008
CC ADELBERG Lommel 1993
HOTEL TERHILLIS Eisden start 2013
1 020
PROJECT verbouwing en inrichting modemuseum ONTWERPTEAM SIMONI architectEN in samenwerking met architect Luc Vanroye OPDRACHTGEVER Stad Hasselt Groenplein 1 3500 HASSELT PROJECTADRES Stedelijk Modemuseum Gasthuisstraat 11 3500 HASSELT DATUM ONTWERP 1994 DATUM VOLTOOIING 1995 KOSTPRIJS € 3.1 miljoen OPPERVLAKTE 3020 m²
MODEMUSEUM Hasselt /1995
Het Modemuseum is ondergebracht in de 2 resterende evenwijdige vleugels van het 17de eeuwse gasthuisklooster van de Grauwzusters dat gelegen is tussen de Hasseltse kleine ring en de Gasthuisstraat. De ingang ligt niet aan de ring -een drukke verkeersweg met aan de overzijde een parking, enkele discotheken en winkelloodsen aan de zogenaamde Kanaalkom.- maar wel aan de Gasthuisstraat die daarentegen deel uitmaakt van een parallelle ring ‘intra muros’ waarlangs overigens vele andere Hasseltse musea liggen. De vleugel aan deze zijde was zwaar gehavend uit de Tweede Wereldoorlog gekomen. De bestaande openingen -ook de vroegere toegangsdeur- zijn intact gebleven, er zijn wel nieuwe raamkozijnen ontworpen. Er worden 2 inkompartijen gecreeerd, geaccentueerd door verticale snedes in de gevel: één snede voor de dienstingang, twee voor de hoofdingang in het stuk dat kort na de oorlog herbouwd werd. De 2 smalle verticale sleuven markeren een 7 meter hoog voorportaal, een inpandige buitenruimte waar groepen zich kunnen verzamelen -buiten is er enkel een smalle stoep- en waar de bezoeker onmiddellijk een idee krijgt van de aard van het museum: links de etalage van de museumwinkel, rechts een vitrine met enkele stukken uit de collectie.
Bij het binnenkomen maakt de bezoeker een zigzag beweging die in de ‘M’ van het museumlogo is weergegeven. Op deze wijze wordt het parcours verlengd en lijkt het inkomgebied groter dan het is. Van de inkomdeur wordt de bezoeker twee keer terug naar de voorgevel geleid: eerst naar de balie, vervolgens naar de vestiaire. Pas dan krijgt hij toegang tot het atrium waarop hij intussen door de oude raamopeningen een blik heeft kunnen werpen. De glazen overkapping van de binnenplaats steunt op een los geplaatste structuur die bekleed werd met geperforeerde metaalplaten. Als de avond valt verschijnt de oude gevel door de perforaties heen, overdag lijkt de wand vanuit het atrium gesloten, maar biedt dan weer wisselende zichten vanuit de rondgang. Om de eerste tentoonstellingszaal te bereiken steekt de bezoeker de binnenplaats over. Op zijn weg zal hij steeds weer het atrium kruisen en letterlijk een rondgang maken in het voormalige klooster. Het verkeer door het museum is zo opgevat dat er opnieuw een pandgang ontstaat: Op de verdieping zijn beide vleugels dmv 2 loopbruggen met elkaar verbonden.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
021
2 022
PROJECT multifunctionele evenementenhal ONTWERPTEAM GRUPPO DROMO tv BESTAAND UIT architecten Afra & Tobia Scarpa architect Luc Vanroye interieurarchitect Vittorio Simoni ingenieur Gian Domenica Cocco adviserend architect Amedeo Paolucci OPDRACHTGEVER Stad Lommel PROJECTADRES De soeverein Sportveldenstraat 10 3920 LOMMEL DATUM ONTWERP 1999 DATUM VOLTOOIING 2002 KOSTPRIJS € 14.4 miljoen OPPERVLAKTE 18.928m²
DE SOEVEREIN Lommel /2002
De realisatie van de multifunctionele evenementenhal ‘De Soeverein’ te Lommel werd na een internationale architectuurwedstrijd toegewezen aan GruppoDromo, een Italiaans- Belgische tijdelijke vereniging. Het ontwerp werd toegekend aan de Italiaanse architecten Afra en Tobia Scarpa -de architecten van Benetton- in samenwerking met interieurarchitect Vittorio Simoni en architect Luc Vanroye om een evenementenhal van hoge architecturale kwaliteit neer te zetten. Voor wat betreft speciale technieken en stabiliteit werd de groep ‘Gruppo Dromo’ verder aangevuld met 2 ingenieurs-teams, nl. Studio Tecnobrevetti uit Italië en Groep Libost uit Hasselt. Het ontwerp heeft de vorm van een hangbrug om een volledig vrije binnenruimte te bekomen. Twee enorme stalen balken zijn aan de ene kant verankerd in indrukwekkende betonblokken. Aan de andere kant lopen ze uit in een muur met een bouwvolume dat verschillende functies vervult zoals cafetaria, vergaderzalen en technische ruimten. Elke balk wordt op drie punten gedra-
gen door kabels en bovenaan verbonden met twee reusachtige, schuine masten. Elke mast wordt op zijn beurt op zijn plaats gehouden door acht kabels en is in de grond verankerd. De twee masten, de twee betonvolumes en de twee dalende trappen tekenen de hoofdingang zonder de cirkelvorm van de basis te verstoren. Binnenin het complex werd de cirkelvorm niet weerhouden als drager voor de verschillende gebruiksmogelijkheden. De constructie werkt duidelijk het polyvalent gebruik van haar infrastructuur in de hand. Bij de realisatie van het interieur heeft men de elementen willen tonen waaruit de constructie is samengesteld. Zo zijn de stalen balken die het dak torsen, zichtbaar en werden de verwarmings- en verlichtingsinstallatie ingebouwd om het basisgebouw.De enorme vrije ruimte die ontstaat door deze unieke constructie kan aangewend worden voor een uitgebreid aantal doeleinden, gaande van topsportevenementen tot concerten.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
023
3
HUIS CORSWAREM + VVV Hasselt /2012
Een glazen uitbreiding tegen de zijgevel van het herenhuis De Corswarem huisvest de Hasseltse toeristische dienst. Het dak van deze nieuwbouw werd zo ver mogelijk doorgetrokken, zodat de ruimte eronder een overdekt plein wordt, het eerste overdekte plein van Hasselt.
024 PROJECT Nieuwbouw toeristische dienst en restauratie voor Smaaksalon ONTWERP SIMONI architectEN OPDRACHTGEVER Stad Hasselt groenplein 1 3500 HASSELT PROJECTADRES Maastrichterstraat HASSELT DATUM ONTWERP 2012 DATUM VOLTOOIING 2012 KOSTPRIJS € 1.300.000
De vorm van de luifelconstructie is zo ontworpen dat een ‘fictieve gevel’ ontstaat, die visueel de aansluiting maakt met de naastgelegen gebouwen en zo de continuïteit van het straatbeeld herstelt.
dat het Smaaksalon - in de prachtig herstelde en opgefriste neogotische feestzaal - een ontmoetingsplek wordt, die bruist van leven. Daarnaast opent het overdekte plein een waaier aan mogelijkheden voor ontmoetingen en evenementen en vormt zo de perfecte aanvulling voor het Uit-kantoor. Vanuit de ontwerpmethodiek ‘situatie-architectuur’ werd onderzocht welke situaties zich allemaal kunnen voordoen. Vandaar werden tegen de zijgevel alle nodige aansluitingen voor een podium en zelfs een balkonnetje voor een DJ aangebracht .
Cultuur en dynamiek Door het Uit-kantoor naar Huis de Corswarem te verhuizen, creëert de stad een aantrekkingspool, die meer bezoekers naar deze wijk zal brengen. Het is dan ook de bedoeling
Het project heeft duidelijk de blinde gevel van het herenhuis weggewerkt en er is nieuw leven ingeblazen in het waardevolle pand dat beperkt gerestaureerd werd en waarin het Smaaksalon werd ondergebracht;
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
025
4 026 PROJECT restauratie kasteel Ommerstein ONTWERPTEAM SIMONI architectEN in samenwerking met Scoop OPDRACHTGEVER NV OMMERSTEIN PROJECTADRES De Schiervellaan 1 3650 DILSEN-STOKKEM DATUM ONTWERP 1999-2006 DATUM VOLTOOIING 2006
KASTEEL OMMERSTEIN + BOERDERIJEN Dilsen-Stokkem / 2006
Restauratie + verbouwing + inrichting van kasteel Ommerstein incl poortgebouwen en tuinaanleg.Het kasteel zelf heeft geen historische waarde. In de loop der jaren was het meermaals verbouwd, de dakconstructie was in uitermate slechte staat en het interieur was volstrekt banaal. Daarom werd ervoor gekozen het kasteel helemaal te ontmantelen en bijna van nul te vertrekken tijdens het ontwerpproces. De bouwheer wenste het kasteel luxueus in te richten. Daarom werd er gezocht naar een moderne vormgeving die toch een zekere ‘klassieke’ chique zou uitstralen. Al bij het betreden van het kasteel wijzen details op de moderne aanpak, zoals bij de aanhef van de monumentale trap in blauwe hardsteen. In de inkomhal werd er een van de steunkolommen in een gebogen pijler verwerkt, waarvan de vorm gereflecteerd wordt in de natuurstenen vloer. Vanuit de hal kunnen de woonvertrekken, het bureau van de bouwheer en de keuken bereikt worden via monumentale dubbele deuren. Er werd veel aandacht besteed aan de details, zowel in de deurlijsten als de klinken, die geïnspireerd zijn op art-deco-vormentaal. Die vormen leken me erg geschikt als inspiratie omdat ze een heldere, gestileerde en daarom moderne vormentaal combineren met een grote decoratieve vrijheid, en
het geheel een ‘klassieke’ uitstraling geven. Een lichtjes gebogen profiel in het stucwerk aan het plafond, nagenoeg onzichtbaar voor het oog, verbergt het luchtcirculatiesysteem. Het bureau van de bouwheer bevindt zich vooraan in het gebouw, en beschikt over een ingebouwde bibliotheek die overgaat in houten lambriseringen. Blikvanger is het plafond, waarin een stucwerken koepel zweeft, die bekleed werd met bladzilver. De koepelstructuur moet een reflectieschild vormen voor het lichtarmatuur dat daaronder komt te hangen. Bladzilver komt ook voor in het toilet op het gelijkvloers, waar het een nauwe nis bekleedt, zodat het het licht letterlijk naar binnen ‘zuigt’. Tegenover het toilet leidt een trap naar de kelder. Hier werd extra zorg aan de afwerking van de profielen van de natuurstenen treden besteed. Gepolijste delen wisselen af met ruwer gedikte delen. In een van de gewelfde kelderruimtes werden de jacuzzi’s ondergebracht, bekleed met Venetiaanse mozaïeksteentjes. De gebogen nis boven de baden weerspiegelt de rondboog van de deur aan de andere zijde van de ruimte. Die deur geeft uit op een gangetje waarop de sauna en de doucheruimte uitkomen. De kelder herbergt verder nog een fitnessruimte en een grote technische ruimte.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
Opnieuw op het gelijkvloers was de grote uitdaging allicht de eetzaal, een langwerpige ruimte, met daarin centraal een schoorsteenmantel met open haard. Grote schouwen hebben de neiging log over te komen, wat in het precieuze gebouw ongepast zou zijn. Met minimale ingrepen is het echter mogelijk een logge vorm te verfijnen. Zo werden de hoeken van de schoorsteenmantel weggenomen door er een concaaf profiel in aan te brengen. In diezelfde geest werden de moulures van het plafond ontworpen, opnieuw geïnspireerd door art-deco motieven. Een trapzaal leidt naar de verdiepingen. Ook hier werd een grote zorg besteed aan de detailafwerking van de profielen van de zwevende treden. Ook de trappen die van de eerste verdieping naar de zolder lopen, kregen een bijzondere vormgeving. Op de zolder eindigen ze in een houten passerelle die als het ware los in de ruimte lijkt te liggen. Op de eerste verdieping leidt een gang naar de slaapvertrekken van de ouders. Achteraan is een van de weinige originele stukken van het kasteel te zien, de kasteeltoren. De toren werd beklemtoond door hem los te trekken van de moderne verbouwing. Op de eerste verdieping liggen de slaapvertrekken – van de ouders, de kinderen en eventuele gasten. Ze zijn allemaal voorzien
van aparte badkamers. In een van de badkamers werd een technische oplossing gecombineerd met een praktische oplossing. De glazen wand die de douche in een van de gastenkamers afscheidt van de badkamer diende verstevigd te worden. Van die versteviging werd meteen een rek gemaakt om badhanddoeken op te hangen. Op de zolderverdieping werden nagenoeg alle constructieve elementen verborgen. De oorspronkelijke balken hadden geen enkele historische waarde en moesten vervangen worden. Op enkele plekken werd de herinnering aan de oude balkenstructuur behouden. Verder werd er een complexe structuur ontworpen van steunende structuren die de ruimte opdelen. Vanuit de zolder is er een toegang tot de toren. Het plafond van de torenruimte werd een beetje omhooggetild zodat op de eigenlijke torenkamer, daarboven gelegen, een zwevende vloer ontstond. Vanuit de torenkamer kan het dakterras worden bereikt, dat verwerkt werd in het Franse mansardedak.
027
028
5 030 PROJECT De bouw van een nieuw luxeresort te Indonesie ONTWERP SIMONI architectEN OPDRACHTGEVER Ben Olaerts & Anja Braeken PROJECTADRES Po Box 1016, 83 001 MATARAM DATUM ONTWERP 2008 DATUM VOLTOOIING 2010 OPPERVLAKTE 2072m²
THE LOMBOK LODGE Lombok /2010
Een vakantieresort ‘The Lombok Lodge’ ontworpen voor een belgisch koppel dat naar Indonesië (Medana Beach Lombok) verhuisde. Naast de faciliteiten van een vakantieresort omvatte het bouwprogramma tevens een woning met een restaurant, een terras en een wellnessruimte. Omdat het terrein sterk afhelt naar de zee werd ervoor geopteerd om het twee bouwlagen tellende hoofdvolume bovenaan te plaatsen. In de benedenverdieping werden het restaurant, keuken, wellness en onthaal ondergebracht zodoende dat de verdieping als woning voor de eigenaars kon fungeren en het privé karakter geaccentueerd werd. Daarnaast dienden ook 7 lodges en een zwembad met bar gerealiseerd te worden.
De uitdaging hier bestond erin om voor elk van de 7 entiteiten zicht op zee te creëren. De 7 lodges werden als dusdanig geschrankt tov elkaar ingepland. Het zwembad werd als overloopzwembad geconcipieerd waardoor dit visueel doorloopt in zee. Zwembad en bar werden bewust zover mogelijk aan de kant van de zee geplaatst zodat eventuele late gasten geen storend element kunnen vormen voor de rust in de lodges. Dit ontwerp is eerder modern en atypisch voor zulk land maar door het aanwenden van streekeigen materialen en accessoires en realisatie door inheemse bouwlieden werd het geheel en de lokale sfeer versterkt.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
031
DIDACTISCHE BENADERING
032
Toen ik in 2004 uitgedaagd werd door de Academie voor Bouwkunst in Maastricht om, na een jarenlange praktijk als interieurarchitect én de facto-‘ontwerper van gebouwen’ mijn mastergraad in de architectuur te halen, was het mijn ambitie om de ontwerpmethodiek die ik in de loop der jaren had ontwikkeld uit te schrijven en van een theoretisch kader te voorzien. Mijn ontwerpen vertrekken immers niet vanuit esthetische, artistieke of stilistische ambities, maar vanuit de dienstbaarheid aan de opdrachtgever en de gemeenschap waarin het gebouwde ontwerp zal functioneren.
De interactie van verschillende voor het ontwerpproces inspirerende situaties, wijzen de weg naar oplossingen voor de problemen die zich stellen in de eisenbundel en de ambities van de bouwheer. Architectuur is het zoeken naar oplossingen voor de bebouwde omgeving, oplossingen die zich enkel aandienen als de problemen en uitdagingen duidelijk worden gedefinieerd. Die uitdagingen presenteren zich in de dagelijkse confrontatie met de site, de bouwheer, de bouwvoorschriften, de doelgroep van het gebouw, de sociale, culturele, ecologische en zelfs politieke context van het gebouw.
Essentieel is dat het eindresultaat rekening houdt met het programma van eisen, de ambities van de bouwheer én met de bestaande situatie(s). De eerste twee aandachtspunten zijn evident in elk architectuurproject. De eisenbundel en de ambities zetten een toekomstgerichte dynamiek in gang. Welke constructie moet er gebouwd worden en wat wil de bouwheer bereiken met de constructie? Die toekomstvisie wordt tijdens het ontwerpproces doorkruist door de dwingende aanwezigheid van de werkelijkheid die zich ontvouwt bij elke stap in het proces.
Situatietheorie en situationele architectuur De praktijkervaring leerde me dat elke architectuurtheorie moet buigen voor de steeds wisselende, elkaar beïnvloedende en complexe situaties waarmee de ontwerper geconfronteerd wordt. Dat inzicht vormt het theoretische framework voor mijn architectuurpraktijk. Ik spreek in die zin over ‘situatietheorie’, een pragmatische theorievorming die vertrekt van de functionaliteitsvereiste van de architectuur, zoals die reeds door
Vitruvius in zijn De Architectura werd beschreven als bron van ‘schoonheid’. Het pragmatisme waarvan sprake, is geen vrijblijvendheid, maar een streven naar een architectuur die nuttig, praktisch, bruikbaar en toepasselijk is; die zich letterlijk ten dienste stelt van ‘de feiten’ en niet van ideologische ‘bespiegelingen’ of die, zoals het Griekse begrip πράγματος (pragmatos), eerder naar daden verwijst als criterium voor de ‘waarheid’ dan naar de ἰδέα (idea) waarvan de ideologie gebruik maakt. Het is geen toeval dat de begrippen pragmatiek en praktijk beiden hun oorsprong vinden in het Griekse prattein (handelen). De architectuurpraktijk bestaat dan ook uit een indrukwekkende reeks situationele variabelen waarnaar pragmatisch gehandeld moet worden. Of, zoals de Zwitserse filosoof Alain de Botton schreef in De Architectuur van het Geluk (2006): “Ontwerpen betekent, afleren wat we denken te weten, geduldig de mechanismen achter onze reflexen ontleden en ons doordrenken met het mysterie en de verbluffende complexiteit van onze dagelijkse handelingen, zoals het licht uitdoen of de kraan open draaien.”
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
Die houding resulteert in een architectuur die antwoorden biedt op vragen die de plek en de omstandigheden oproepen en die haar aandacht eerder richt op specifieke dan op algemene kenmerken. Dergelijke architectuur mist vaak een duidelijk herkenbare ‘stijl’, precies omdat die een kenmerk is van de ontwerper en niet van de situaties waarmee de ontwerper geconfronteerd wordt. Ontvankelijkheid als basishouding In de praktijk hanteer ik de theorie van de interpretatie van bestaande feiten, een houding die in de ethiek situationisme wordt genoemd. Situationele architectuur is de resultante van de interpretatie van verscheidene situaties om te voldoen aan de noden van die situaties. Daarbij richt de architect zich bij voorkeur op concrete en realistische problemen. Ontvankelijkheid of receptiviteit vormen daarbij de basishouding. De situationele architect is ontvankelijk voor allerlei situaties en staat open voor de echte wereld. Voor een privaat woningproject betekent dit bijvoorbeeld, dat de bouwheer weliswaar bij aanvang van een project een specifiek eisenprogramma kan hebben, maar dat het ook zeker is dat het leven van de bouwheer zal veranderen, en daarmee ook de functies van
het gebouw. Het ontwerp zal pas duurzaam zijn als het rekening houdt met mogelijke situationele wijzigingen. Een ontwerp dat wijzigingen in functies (kinderen die het huis verlaten, wijzigingen in de gezinssituatie, wijzigingen in de gezondheidstoestand van de bewoners…) makkelijk kan verwerken, zal duurzamer en daarom efficiënter zijn. Het betekent ook dat tijdens het ontwerpproces of de realisatie van het gebouw allerlei situaties aan het licht kunnen komen die een invloed hebben op de vormgeving. De Duitse architect Günter Behnisch (19222010) omschreef in 1977 situationele architectuur als volgt: “Situatiearchitectuur betekent: de architectonische oplossing zit in de situatie en ontstaat uit de situatie, door de in de situatie werkzame krachten.” Volgens Benisch omvat situationele architectuur de “subjectieve invloeden op het ontwerpproces, de verbondenheid van iedereen die bij het gebouw betrokken is, evenals hun denkbeelden, de persoon van de bouwheer, de gebruikers en instellingen, evenals de betrokken architecten en de dynamiek van het ontwerpproces. (…)” en zelfs alle “tijdsgebonden maatschappelijke aspecten, politiek,
de architecturale evoluties, de eigen biografie en steeds nadrukkelijker ook de betrokkenen (bouwheer, medewerkers, gebruikers), evenals de denkbeelden die er aan de basis van liggen.” Situationele architectuur en onderwijsmethodiek De situatietheorie vormt de basis voor het onderricht aan de studenten. Ze laat een hoge mate van autonomie toe omdat ze op geen enkele manier richtinggevend is qua stijl of ideologisch inzicht van de studenten. Ze laat maximale ruimte voor de individuele creativiteit van elke student. Studenten krijgen een ontwerpopdracht waarbij ze het eisenbundel moeten toetsen aan de situatietheorie. Het eerste deel van de opdracht is een groepgebeuren, waarbij de studenten alle mogelijke situaties die op het project betrekking kunnen hebben, onderzoeken. De situationele uitdagingen en problemen worden duidelijk gedefinieerd. De oplijsting van mogelijke situaties geeft aanleiding tot het uitwerken
033
034
van oplossingen voor elk van deze situaties. Ook die oplossingen kunnen, net zoals de situaties zelf, erg divers van aard zijn.
In deze fase zal de begeleiding er ook op toezien dat de stijlkeuze consequent wordt toegepast in het project.
In het tweede deel van de opdracht toetsen de studenten - onder begeleiding van de docent - individueel de toepassing van de oplossingen aan (een deel van) de architectuurpraktijk, in casu het ontwerp. Situationele architectuur is altijd het gevolg van praktijkervaring en kan dus niet zomaar als een ‘kennispakket’ overgebracht worden. De doelstelling is eerder de situatiemethodiek aan te reiken en de studenten een ontwerphouding bij te brengen die rekening houdt met de complexe werkelijkheid die zich hoedanook zal opdringen tijdens hun carrière als ontwerper.
Het ‘atelier’ op school wordt op dezelfde manier gerund als mijn architectenbureau. Architecten werken er vrij autonoom aan projecten, maar maken wel gedetailleerde verslagen over de situationele ingrepen die aan de basis liggen van het ontwerp. Door diezelfde methode toe te passen worden de studenten voorbereid op de praktijk van een architectenbureau.
Met de studenten worden alle mogelijke gevolgen van de keuzes die gemaakt worden om aan de noden van de situaties te voldoen, besproken. Ze worden ook getoetst aan de doelstellingen en het oorspronkelijke eisenpakket. Zoals gezegd staat de situationele ontwerphouding los van ‘stijl’ - net zoals ze nauwelijks beïnvloed wordt door budget. Elke student kan creatief omspringen met de opdracht en persoonlijke vorm- en stijlaccenten leggen.
VITTORIO SIMONI ACADEMISCH ONTWERPPORTFOLIO
ARTISTIEK ONDERZOEK
Zoals hoger vermeld, is dienstbaarheid aan de opdrachtgever én aan de omgeving en de gemeenschap waarin een gebouw zal functioneren het uitgangspunt van mijn architecturale praktijk. Omdat de methodiek die ik gebruik, onthecht is van kunstzinnige en ideologische uitgangspunten, heb ik de vrijheid pragmatisch om te springen met de wensen en verzuchtingen van de bouwheer. Situationele architectuur hoeft niets aan te tonen of te bewijzen, en heeft daarom geen nood aan rigiditeit. Ontvankelijkheid voor de verlangens en wensen van de bouwheer kan echter de indruk wekken dat de architect klakkeloos ontwerpt wat de bouwheer hem of haar vraagt. De situatietheorie die ik bij elk ontwerp toepas, leidt echter nooit tot het blind uittekenen van de ‘grillen van de bouwheer’. Ze leidt integendeel naar een breder verhaal dat betrekking heeft op de praktische of emotionele verlangens van de bouwheer. Het is een kwestie de diepere betekenissen en verzuchtingen achter die wensen te doorgronden om een echt architecturaal antwoord te kunnen bieden op de vragen van de bouwheer. Dat resulteert in architecturale oplossingen die de bouwheer in eerste instantie wellicht niet voor ogen had, maar die desalniettemin nauwer
aansluiten bij de drijfveren achter zijn of haar vragen en verzuchtingen.
blijvende banden met de klanten die ik de afgelopen 30 jaar mocht begeleiden.
Essentieel daarbij is dat de bouwheer (en de bredere context die hem of haar omringt) altijd centraal staat bij de zoektocht naar oplossingen. Het gevolg is dat ik als ontwerper nooit in conflict kwam met de bouwheer. Elke realisatie draagt in eerste instantie de handtekening van de bouwheer. De architect is de ervaringsdeskundige, de vakman eerder dan de beoefenaar van de artes liberales, die de bouwheer begeleidt bij de totstandkoming van zijn of haar project. De architect gedraagt zich tegenover de bouwheer als een ‘bescheiden uomo universalis’. Een uomo universalis omdat de architect beschikt over een diepgaande kennis, een ruime ervaring en een breed interesseveld, zowel in bouwkunst, ruimtelijke ordening, technologie, wetgeving, ecologie, als in (massa)psychologie, materialenkennis, sociologie, politiek, innovatie... kortom in alle domeinen die invloed hebben op de bebouwde en ‘beleefde’ omgeving. Bescheiden omdat die kennis, ervaring en interesses enkel ten dienste staan van de bouwheer en de gemeenschap. Een goede communicatie met de bouwheer is daarbij essentieel. Die mondt uit in intense en
De eerste toetssteen voor het gebouwde project is uiteraard de bouwheer, maar het blijft nodig de ontwerpmethodiek ook te toetsen aan een breder publiek van geïnteresseerden en specialisten. Ik geef daarom ook veelvuldig lezingen over situatiearchitectuur bij onderwijsinstellingen en middenveldorganisaties. Via de website www.simoni.be kunnen geïnteresseerden niet enkel kennis maken met mijn projecten, maar ook de theoretische onderbouw van mijn werk nader bestuderen. Tijdens mijn lezingen werd het duidelijk dat de behoefte leefde naar een wat diepgravendere tekst waarin ik mijn ontwerpmethodiek toelicht. Dat resulteerde in het boek Vittorio Simoni, Situatiearchitectuur, Situational Architecture in 2008 uitgegeven bij Stichting Kunstboek. Het boek is verpreid over de hele wereld, maakt deel uit van verschillende bibliotheken van universiteiten en architectuuropleidingen en wordt in Brazilië gebruikt als didactisch materiaal voor architectuurstudenten.
035