Mare 12

6 december 2012 36ste Jaargang • nr. 12

‘Sesamstraat is echt te gek’ Pagina 11

Het debat over nieuwe technologie kan zoveel beter. ‘Er is moed nodig’

Van feeks tot meeloper: de framing van lipstickterroristen

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

Foto Hollandse Hoogte

Echte mannen hebben een ruggengraat, en koesteren hun snor

Een door God gegeven kans Hoe Atjeh opkrabbelde na tsunami In de Indonesische provincie Atjeh vielen acht jaar geleden maar liefst 160.000 doden als gevolg van een zeebeving. Maar overlevenden noemen de ramp een ‘kans’, die vrede en toeristen bracht. ‘De tsunami was een katalysator.’

DOOR VINCENT BONGERS ‘Baaaam! We hoorden een explosie, ik keek naar links en naar rechts. En toen zag ik het water, als een slang om ons heen.

Ik liet mijn jongere broertjes en zusje los en ging rennen. Het was ieder voor zich. Om mij heen waren er mensen die niet konden rennen, ook kinderen. Zij zeiden: “Help me, mevrouw!”

Maar wat kon ik doen? Ik dacht dat

Geschorst dispuut voorlopig welkom De straf tegen het naaktlopende Quintus-dispuut (schorsing en 1000 euro boete) was te zwaar. Het bestuur is teruggefloten door de leden.

Pagina 4

dit het einde van de wereld was.’ (Aldus de 18-jarige overlevende ‘Dita’) Op tweede kerstdag 2004 vond er zo’n 160 kilometer voor de kust van het Indonesische eiland Sumatra een zware zeebeving plaats. Door de aardschok ontstond een tsunami die dorpen en steden in Azië van de kaart veegde, en slachtoffers maakte tot in Afrika. De Indonesische provincie Atjeh werd het zwaarst getroffen. Naar schatting stierven er 160.000 mensen in de vloedgolven die op sommige plekken tien meter hoog waren. Tweederde van de hoofdstad Banda Atjeh werd met de grond gelijk gemaakt.

‘Er zijn zo ongelofelijk veel slachtoffers, dat is niet te bevatten’, zegt de Leidse antropologe Annemarie

Samuels. Ze onderzocht de nasleep van de ramp, de fysieke wederopbouw en het geestelijke herstel van Atjeh. Vorige week promoveerde ze cum laude. Aan de hand van interviews schept Samuels een beeld van het getroffen gebied vlak na de tsunami. De geïnterviewden gaf ze, zoals gebruikelijk in de antropologie, gefingeerde namen.

De getuigen beschrijven bergen naakte lichamen, zwart van de modder, uitgeteerd in de hete zon. Ze liggen opgestapeld als gedroogde vis.

Het zout in het water zorgde er voor dat de lijken niet zijn gaan stinken.

Maar op de stapels liggen niet alleen doden. Een zwaargewonde vrouw werd al in een lijkenzak gelegd, met haar laatste krachten wist ze zich nog met haar stem te redden.

‘Ze hadden al gezocht naar mijn familie, maar niemand had mij nog gevonden. Misschien hadden ze mij wel gezien, maar niet herkend. Mijn gezicht zat namelijk vol met modder en wonden. Mijn lichaam zat onder de sneeën en zweren van het water.

Plots schreeuwde ik. Daar schrokken de omstanders van. “Deze leeft nog, deze leeft nog”, hoorde ik toen.’ (Aldus overlevende ‘Rania’) Overlevenden waren op zoek naar familieleden en vonden die meestal niet. Samuels: ‘Lijken kwamen over de hele stad terecht en verdwenen in twee gigantische massagraven. Van veel doden is nooit vastgesteld wie het zijn. Voor de rouwverwerking is dat extra moeilijk.’

Na de chaos begon de opbouw. ‘Je

begint bij nul, zo zeggen de Atjeeërs dat ook. Dat heeft een bijna esthetische component: letterlijk vlak en plat, als het land na de tsunami.’

In 2007 ging Samuels voor het eerst naar het rampgebied. ‘Banda Atjeh was toen al voor een groot deel herbouwd. Veel gevluchte mensen waren teruggekeerd naar nieuwe huizen. De meeste hulporganisaties zaten er nog.’

Het gaat niet alleen om de doden, gewonden, uit elkaar gerukte families en materiële schade. ‘De structuur is ook weg. Dorpshoofden en andere bewoners die de leiding hadden, zijn dood.’

Veel vluchteling keerden toch terug naar hun oude dorpen. ‘De oude structuren werden heel vlug weer opgepakt. Echt ongelofelijk.

Bewoners die alles kwijt waren, hertrouwden heel snel. Er liepen al weer allemaal kleine kinderen rond. Het is in de cultuur van Atjeh moeilijk om alleen te blijven. Alleenwonende mannen zeggen meteen: “Ik heb een vrouw nodig.” Die snelle huwelijken lopen overigens lang niet altijd goed.’

De hulpverlening richtte zich sterk op het bouwen van nieuwe woningen. ‘Huizen zijn natuurlijk belangrijk. Het werd echter erg gepolitiseerd. Huizen kun je tellen.

Hoe meer huizen, hoe succesvoller de wederopbouw, aldus de overheid.

‘Er is te weinig aandacht besteed aan het opbouwen van de economie.

Dat werd meteen na de ramp al duidelijk. “Een huis kun je niet eten”, zeggen de Atjeeërs. Ze kregen wat rijst, olie en vis in blik van hulpverleners. Maar de draad moet weer op worden opgepakt. Ook door mensen die verder alles kwijt zijn. Sommigen verdienden wat geld met het opruimen van troep. Maar ze zetten ook zelf handeltjes op: pisang goreng verkopen langs de kant van de weg of werken in een restaurant. Atjeeers zeiden tegen mij: “We werken om te vergeten. Als je de hele dag in een tent zit is het veel moeilijker.”

Dat hulpverlening mensen alleen maar afhankelijker zou maken, dat is onzin.’

‘Er is goed werk gedaan, maar er was ook veel geld beschikbaar: zeven à acht miljard dollar voor een provincie met vier miljoen inwoners.

Daarvan bleef er veel te weinig over bleef voor structurele economische investeringen.’ > Verder lezen op pagina 6

USIS MOBILE IS LIVE! BEKIJK NU JE VOORTGANG, ROOSTER EN AL JE RESULTATEN OP JE SMARTPHONE OF TABLET. M.USIS.LEIDENUNIV.NL

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 6 december 2012 Geen commentaar

Wetenschappelijke draaikont DOOR BART BRAUN ‘Ik heb er een hekel aan om in overlegorganen te zitten met wetenschappers’, vertelde een oud-decaan van de Britse bioloog en schrijver Jack Stuart hem ooit. ‘Als je ze nieuwe informatie geeft, veranderen ze ineens van mening!’

Voor de politici die Mare lezen is het misschien handig als ik even benadruk dat dit een grap was. In de politiek geldt het bijstellen van je mening als draaikonterij, flip-flopping en zo’n beetje het ergste wat je kunt doen.

Slecht beleid voeren? Maakt niet uit! Aantoonbaar liegen tegen de Tweede Kamer? Je wordt gewoon nog een keer minister!

Maar wee je gebeente als je ooit tot een nieuw inzicht komt, of beseft dat beslissingen in het verleden toch niet de toekomst opleverden die je hoopte.

Terwijl van gedachten veranderen toch zo normaal en zo goed is. Een van de weinige voordelen van ouder worden is dat je jezelf in elk geval kunt wijsmaken dat je wijzer wordt. Als je besluit te stoppen met roken, vind je jezelf

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof

6 2311 SR Leiden 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000 Telefoon 071–527

niet een draaikont omdat je je mening hebt bijgesteld; je hebt een belangrijke beslissing genomen die je leven gaat verbeteren.

De sociale psychologie ligt de laatste tijd onder vuur, maar die wetenschap heeft een hoop verstandige dingen te zeggen over hoe mensen van gedachten veranderen. Je mening is vaak nauw verbonden met je identiteit – vandaar dat zoveel mensen er meningen op nahouden die niet te rijmen zijn met de werkelijkheid. Alleen als je identiteit of maatschappelijke rol juist behelst dat je objectief of open van geest bent, worden feiten belangrijk. Dat geldt wel voor wetenschappers, maar niet voor politici, voor wie een identiteit als ‘betrouwbaar’ zoveel belangrijker is dan een identiteit als ‘verstandig’.

De pluim van de week gaat daarom naar de PvdA. Tijdens het kabinet Balkenende IV vonden ze nog dat studenten die een tweede studie doen, het volledige instellingscollegegeld moeten betalen. Die regeling zou volgend collegejaar eigenlijk ingaan, maar bij nader inzien hoeft dat toch niet.

Je kan dat voortschrijdend inzicht noemen of wankelend beleid, maar voor de studenten die twee studies volgen – het moet nog wel tegelijkertijd - is het goed nieuws. Het is ook wel zo consequent: als je aan de ene kant roept dat Nederland een kennissamenleving moet worden, moet je niet aan de andere kant studenten die extra veel kennis willen opdoen een poot uitdraaien.

Tenminste de PvdA zou samen met nieuwe coalitiepartner VVD gaan pleiten voor de dubbelstudent, tijdens het onderwijsdebat van woensdag.

Dat was nog bezig toen dit stukje naar de vormgeving moest. Als u dit leest en het pleidooi is er niet van gekomen, dan kunt u alles hierboven vergeten. In dat geval zijn het gewoon leugenachtige draaikonten.

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl

Column

Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Ilkiz Erdogan (stagiaire) ilkiz_erdogan@hotmail.com Medewerkers

Maaike Lommerse • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Key Tengeler • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl.

Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Daar wordt op de beurs beknot Gisteren was het Pakjesavond. Misschien heb je het met je familie gevierd; misschien met je schoonfamilie. Misschien heb je op je stage lootjes getrokken en voor die ene collega waar je compleet geen mening over hebt uiteindelijk maar een boekenbon gekocht. Misschien heeft een huisgenoot een f les Pastis van papier-maché voor je gemaakt met een dildo erin. Als ik dit schrijf heb ik nog niets gevierd, maar ik vermoed dat ik (zoals elk jaar) gewikkeld in een deken me vol zal proppen met fondant en marsepeinen aardappeltjes, terwijl ik alle Sesamstraat Sinterklaasspecials achter elkaar kijk en doe alsof ik geen volwassen verantwoordelijkheden heb die verder gaan dan het soldaat maken van twee liter glühwein.

Hoe dan ook, ik weet zeker dat noch ik, noch jij, noch wie dan ook, ons nationale kinderfestijn groots en meeslepend gevierd zal hebben. Er is iets gezapigs aan Sinterklaas, iets typisch Hollands.

Toen ik nog legitiem naar Sesamstraat kon kijken, nodigden mijn grootouders een student uit om Sinterklaas te spelen ter lering ende vermaak van mijzelf en de andere kleinkinderen.

Zelf weet ik er weinig meer van, maar de leden van mijn familie die dit feest bewust mee hebben gemaakt mijmeren rond deze tijd van het jaar gelukzalig over deze tragische Sint, zijn baard op half zeven, en zo zat als twintig Zwitsers. Eén der Zwarte Pieten droeg een bruine panty die hij waarschijnlijk van zijn moeder c.q. hospita geleend had. Dat bedoel ik. Zo Hollands.

Dit was allemaal lang geleden; ik was zelf waarschijnlijk niet ouder dan een jaar of vier.

Deze week realiseerde ik me dat dit heilig avondje waarschijnlijk in 1993 plaatsvond.

Toevallig besloot Jo Ritzen (die ondergetekende ooit de hand schudde in Maastricht, maar dat terzijde) in 1993 dat het maar eens klaar moest zijn met al dat langgestudeer. Het kabinet kwam met de tempobeurs: studeren deed je maar zo

lang je wilde, maar na vijf jaar was het afgelopen met de basisbeurs. Vervolgens werd de OV-studentenkaart in 1994 ook nog teruggesneden tot weekend-of-weekkaart.

Misschien dat Studenterklaas toentertijd daarom maar bijbeunde als alcoholistische priester met spontane alopecia. Het waren moeilijke tijden voor studenten. Sint zou best wel eens eerder dat jaar in Den Haag op de barricade hebben kunnen staan. Stenen en verfbommen; arrestaties en waterkanonnen. In mijn grootouderlijk huis had Sint de moed duidelijk al opgegeven. Ik kan het hem niet kwalijk nemen dat hij en Piet te diep in het glaasje bisschopswijn hadden gekeken.

Bijna twintig jaar later is het vanzelfsprekend dat je of doordeweeks of in het weekend de zakken van de NS vult met je uitgeklede basisbeurs, en dat na vijf jaar de geldkraan zonder pardon dicht wordt gedraaid. Daar kijkt dan ook niemand meer van op. Diezelfde zaken waar mijn Sint toen misschien voor in elkaar werd gemept door een ME’er met een slecht huwelijk staan nu niet meer ter discussie.

Nu hebben we het over langstudeerboetes (oh nee, toch niet! Oh wacht, toch wel! Oh nee, laat maar. Toch niet) en sociale leenstelsels. Over trajectkaarten . Studerend Nederland zou studerend Nederland niet zijn als we niet op onze achterste benen zouden gaan staan op het Malieveld.

Soms is de ME er ook weer gezellig bij. Ik vond dat altijd een mooie zaak; aan ons brakke, opbezuinigde lijf geen politieke polonaise. Nu kan ik alleen maar denken aan mijn Sint. Mijn Sint loopt nu tegen de veertig. Uiteindelijk kon hij ook weinig anders doen dan een nepbaard en een mijter kopen. Ik ga in de uitverkoop maar eens een Sinterklaaspak aanschaffen. Voor de zekerheid.

Anne van de Wijdeven literatuurwetenschapper en docent Engels in opleiding

6 december 2012 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Medewerker van een evenementbureau in Jeddah, Saoedi-Arabië, checkt zijn Facebookpagina. Foto Hollandse Hoogte

Allah twittert niet Atheïsme, censuur en sociale media in Saoedi-Arabië Kritiek op religie of het koningshuis is ondenkbaar in Saoedi-Arabië. Een Leidse masterstudent publiceerde een spraakmakend interview op YourMiddleEast.com.

Door Marleen van Wesel Binnen de korste keren was het 70 duizend keer gelezen en alleen al op Facebook duizend keer ge-‘liked’.

Vorige maand publiceerde masterstudent Middle Eastern Studies William Bauer (25) een interview met de Saoediër Jabir op de jongerenwebsite YourMiddleEast.com. De reden van het succes: Jabir is atheïst.

Over Jabir wil hij niet meer kwijt dan in het interview te lezen is (een link staat op mareonline.nl). ‘Ik wil alleen vertellen dat hij bestaat. En dat hij niet alleen is. Grote bladen, zoals The Economist, laten vaak grote namen aan het woord. Dat levert abstracte verhalen op. Bij Your Midle East geven we liever individuen, vaak jongeren zoals Jabir, een stem.

Zonder vooringenomenheid.’

Zowel de auteurs als het publiek van de site komen uit westerse landen, zoals Zweden, Duitsland en Nederland, maar ook uit het Midden-Oosten zelf. Bauer, die zelf uit Birmingham komt, werkte een jaar als docent Engels in Saudi-Arabië en kwam deze zomer voor zijn master

naar Nederland. Momenteel schrijft hij zijn scriptie Political Criticism and Identity in Saudi Arabia.

Alleen door globaal te noemen waar Jabir ongeveer vandaan komt, zou Bauer een hele regio in gevaar kunnen brengen. ‘In Saoei-Arabië zijn er zaken die totaal niet bespreekbaar zijn, zoals het koningshuis en religie, en zaken die dat onder bepaalde voorwaarden wel zijn, zoals het functioneren van de regering.

Rechtstreekse kritiek, maar bijvoorbeeld ook het online delen van mijn artikel over atheïsme, kan flinke problemen opleveren. Veel Saoediërs proberen het feit dat atheïsme bestaat te negeren, of op zijn minst te wijten aan drugs- en drankgebruik.’

De komst van internet en sociale media brengt echter veranderingen met zich mee. ‘Saoedi-Arabië is niet langer een enorm gesloten land. Door Twitter en Facebook zijn er informatiestromen op gang gekomen, zowel het land in als uit, die er voorheen niet waren. Saoediërs maken tegenwoordig kennis met ándere ideeën, boeken en televisieprogramma’s.

Maar ze kunnen er niet over praten.’

Wie dat wel doet, loopt enorme risico’s. Hamza Kashgari, een bekende Saoedische blogger, zit momenteel in de gevangenis voor drie tweets over de profeet Mohammed. ‘Niet meer dan een soort kleine gedichtjes waarin hij de profeet als een gelijkwaardige benaderde, als een vriend,’ verduidelijkt Bauer. Kashgari’s voorbeeld laat goed zien wie wel en wie geen kritiek mogen uiten.

Bauer: ‘Wie tot een belangrijke stam behoort, kan heel wat meer maken. Heel typerend voor het Saoedische regime, in tegenstelling tot het regime in Egypte of Syrië, is namelijk om conflicten zoveel mogelijk te vermijden. Ze zullen dus niet zo snel in verweer komen tegen een machtige stam, wanneer een lid commentaar heeft geleverd op een relatief gevoelig onderwerp, zoals de regering.

Kashgari kwam echter uit een arme familie.’

Ondanks alle beperkingen die de bevolking opgelegd krijgt is SaoediArabië een land waar enorm veel gebeurt. ‘Of in elk geval een land waar enorm veel te gebeuren staat.

De olievoorraad raakt op en veel jongeren hebben geen baan. Niemand betaalt momenteel belasting.

Maar wanneer het oliegeld straks niet meer binnenstroomt, moet dat natuurlijk wel gaan gebeuren, hoe onwaarschijnlijk de inwoners dat nu nog vinden. Een belangrijke bijkomstigheid van belasting betalen is echter dat je wat te zeggen krijgt. De regering moet de bevolking straks dus aan het woord gaan laten. Twee miljoen Saoediërs zitten alvast klaar op Facebook en Twitter.’

Frutti di Mare

Ruggengraat kweken (en netjes eten) Door Petra Meijer ‘Op het veld lijkt het alsof we elkaar doodmaken, maar eigenlijk zijn we een stel debielen met veel respect voor onze medemens’, zegt Tom Beunder (27, geneeskunde).

Een klein groepje besnorde mannen van het Leidsch Studenten Rugbygezelschap (LSRG) bestelt bier in café Eigenzorg. De snorrenborrel betekent het einde van Movember. Elk jaar, in november, laten mannen over de hele wereld hun snor staan om aandacht te vragen voor prostaatkanker.

Op een speciale site maken de Mo Bros een profiel aan, waar ze de ontwikkeling van hun moustaches met grote zorg vastleggen, en waar ze geld inzamelen.

‘Elke reden om een snor te laten staan is een goede reden’, zegt Koos Wabeke (25, hbo geschiedenis). ‘Het voelt goed om met een groep mensen geld op te halen voor onderzoek naar een ziekte waarvan elke man hoopt dat hij hem nooit zal krijgen.’

Op de vraag hoeveel geld hij al heeft opgehaald blijft het even stil. ‘Nog niets eigenlijk. Maar het creëren van awareness is minstens zo belangrijk.’

Het tien teamleden van LSRG haalden in totaal zevenhonderd euro op.

‘Binnen de rugbywereld is het ook heel normaal om mee te doen. Er zijn nu grote internationale wedstrijden op tv, en dan zie je hele teams uit Australië en Nieuw Zeeland met een snor op het veld staan’, zegt Peter Verkerk (25, biomedische wetenschappen).

Zelf is Verkerk opvallend snorloos. ‘Ik doe niet mee, maar ik sponsor’, verontschuldigt hij zich. ‘Ik had twee be-

langrijke presentaties. Het is echt niet zo dat een mooie snor tegenwoordig niet meer kan, maar in een maand tijd krijg je natuurlijk geen mooie snor. De eerste twee weken zitten je collega’s tegen een onverzorgd vlassnorretje aan te kijken. In de medische wereld is dat not done.’

Liet een team van Minerva nog weten dat een van hun deelnemers ‘het kriebelende beest op zijn bovenlip niet meer aankon en hem toen toch maar heeft afgeschoren’, de rugbyers hebben weinig last van hun snor. ‘Je moet het gewoon bijhouden zodat

‘Mijn vriendin dreigde zich ook een maand lang niet te scheren’, zegt één van Mo Bros. Foto Taco van der Eb

er geen haren over je bovenlip heen groeien. En een beetje netjes eten’, aldus Beunder.

De vriendinnetjes van de heren waren minder blij met de actie. ‘Soms dreigen ze zich ook een maand lang niet te scheren’, zegt Michaël Naulais (24, Molecular Science & Technology).

‘Dat zijn nare argumenten.’ Beunder valt hem bij: ‘Of als chicks zeggen: “Het mag wel, maar ik vind het niet leuk”.’ Hij trekt een vies gezicht. ‘Ik hoorde laatst over een Tweede Kamerlid dat niet mee deed omdat zijn vrouw het niet leuk vond. Kerels moe-

ten een beetje ruggengraat kweken.

Misschien dat het daarom binnen rugby gebruikelijker is. Wij zijn geen slapperds.’

Naulais: ‘We zijn behoorlijk competitief. Een van onze teamgenoten heeft na een maand nog steeds maar drie snorharen. Daar lachen we om.’

Beunder: ‘Dat moet wel een enorm gebrek aan testosteron zijn.’

Ook na Movember laten sommige mannen hun snor nog even staan.

‘Mijn vriendin komt overmorgen terug uit het buitenland, kan ik haar nog even stangen’, zegt Beunder. Met het hele team samen scheren staat dan ook niet in de planning. ‘Maar ik heb duct tape in mijn tas zitten, dus we zien wel hoe de avond eindigt.’

Loont misdaad?

Het strafrisico is de afgelopen jaren gedaald, rekent de Leidse rechtseconoom Ben van Velthoven voor in zijn nieuwe boek, De economie van misdaad en straf.

Wat is dat, het strafrisico?

‘Dat is een maat waarin de kans op veroordeling en de zwaarte van de straf zijn samengenomen. Je zou het kunnen zien als de gemiddelde straf per gepleegd misdrijf. Van 1995 tot 2005 is die opgetrokken, maar sindsdien is het strafrisico weer lager geworden.’

Komt dat dan omdat de pakkans gedaald is, of omdat rechters lichter straffen?

‘Allebei een beetje, maar vooral doordat er in verhouding minder vrijheidsstraffen worden opgelegd.’

Wat is mijn strafrisico als ik, bijvoorbeeld, een fiets steel?

‘Als je dat uit wilt splitsen, zijn de cijfers helaas niet ten volle beschikbaar.

Bij gebrek daaraan heb ik alle misdrijven samen genomen, en daar een algemeen gemiddelde van genomen.

Het ophelderingspercentage van de politie is 24 procent, wat best goed klinkt. Echter: veel misdaad wordt niet aangegeven. Uit enquêtes weten we dat er in werkelijkheid vijf tot acht keer zoveel misdaden gepleegd worden als aangegeven. Ook volgt niet altijd een sanctie; er wordt bijvoorbeeld geseponeerd of vrijgesproken. Als je kijkt naar wat wij denken te weten over het aantal gepleegde misdrijven en het aantal opgehelderde, kom je uit op een pakkans van 1,8 procent.

Verwaarloosbaar, dus.

‘Niet groot, inderdaad. Gelukkig zijn er ook nog andere redenen waarom mensen zich aan de wet houden.’

NRC Handelsblad concludeerde uit uw boek dat de criminaliteit weer kan gaan stijgen.

‘Dat voorspel ik niet, want daar gaat mijn boek niet over. Dan zou ik ook naar andere maatschappelijke ontwikkelingen moeten kijken, zoals sociale cohesie en werkloosheidscijfers.

Ik stel wel vast dat het strafrisico één bepalende factor is. Veel onderzoek laat zien dat gevangenisstraf grosso modo werkt. Als dat effect minder wordt, zou het kunnen leiden tot een stijging van de criminaliteit.’

Maar een boef is toch niet iemand die een rekenmachine pakt en de opbrengst deelt door het strafrisico?

‘Geen van ons staat zo in het leven, maar we maken wel, al dan niet onbewust, een afweging van de kosten en de baten. De afschrikwekkende rol van het strafrecht speelt daarin mee.’

Een paar weken terug stond er op deze plek in de krant een criminologe die erop wees dat gevangenisstraffen de recidive juist opstuwen.

U zegt juist dat het werkt.

‘Over het algemeen worden mensen geen betere burgers van detentie, dat klopt. Maar dat is niet de enige functie van gevangenisstraf. In de tijd dat ze gedetineerd zijn, plegen ze geen misdrijven. En het feit dat de dreiging relevant is, zorgt dat de burger zich aan de wet houdt. Neem je die drie effecten samen, dan blijkt dat gevangenisstraffen wel degelijk leiden tot minder criminaliteit, zeker bij veelplegers.’

Maar…?

‘Zelfs als het werkt en loont, hoeft het nog steeds niet de beste aanpak te zijn. Misschien werken preventie en resocialisatie nog beter. Dat is nog onvoldoende onderzocht, maar onderzoek uit de Verenigde Staten geeft hoopvolle resultaten.’ BB

4 Mare · 6 december 2012 Nieuws

Tweede studie blijft gratis Voor wie twee studies tegelijk doet, blijft ook na volgend jaar de tweede studie gratis. Dat willen coalitiepartijen VVD en PvdA. ‘Iemand die ambitieus genoeg is en het vermogen in huis heeft om twee studies tegelijk te volgen mogen we niet afstraffen maar moeten we juist stimuleren’, aldus VVD-kamerlid Pieter Duisenberg op de website nu.nl. Onder kabinet Balkenende IV werden de kosten van een tweede opleiding met duizenden euro’s verhoogd, omdat reeds afgestudeerden voor een tweede studie instellingscollegegeld moesten gaan betalen. Voor studenten die twee studies tegelijk deden werd een uitzondering gemaakt. Een meerderheid van de Tweede Kamer is voor verlenging van deze regel.

Petitie voor OV-kaart De 15-jarige vmbo-scholier Milan van Schaik heeft samen met het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) zijn petitie voor behoud van de OV-jaarkaart aangeboden. Volgens het nieuwe regeerakkoord wil het kabinet de OV-jaarkaart voor studenten vanaf 2014 omzetten in een kortingskaart. Van Schaik en het ISO vinden dat studenten gratis moeten kunnen blijven reizen en dat eerst onderzocht moet worden wat het afschaffen van de kaart precies oplevert. Ruim 53.000 mensen tekenden de petitie. Met ondersteuning van 40.000 handtekeningen kan met een burgerinitiatief de Tweede Kamer gedwongen worden een voorstel op de agenda te plaatsen.

Omdat veel van de ondertekenaars jonger dan 18 jaar zijn, geldt de petitie voor de OV-jaarkaart niet als burgerinitiatief.

Nader onderzoek fraude De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) moet de fraude van voormalig hoogleraar cardiovasculaire geneeskunde Don Poldermans verder onderzoeken. Dat stelt de president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) Hans Clevers in reactie op het rapportStapel in NRC Handelsblad. Eerder pleitte Pim Levelt, voorzitter van de commissie die de affaire-Stapel anderhalf jaar lang onderzocht, al voor nader onderzoek. De commissieLevelt onderzocht 137 artikelen van Stapels hand en concludeerde dat er in 55 gevallen fraude is gepleegd. Het omvangrijke onderzoek naar de aard en omvang van de fraude van Stapel lijkt een nieuwe standaard te hebben gezet. De EUR bekijkt niet alleen de mogelijkheden om alle publicaties van Poldermans te onderzoeken, ook alle publicaties van de gevallen hoogleraar Dirk Smeesters worden nagegaan.

FOM-geld De stichting voor Fundamenteel Onderzoek naar de Materie (FOM) heeft vorige maand tien miljoen euro verdeeld over vijf natuurkundeprojecten. Niet een daarvan heeft een Leidse voortrekker, maar er werken wel Leidenaars aan mee. John van Noort doet mee in een project dat onderzoek gaat doen naar de moleculaire fysica van eiwitten in hoge dichtheden, zoals bijvoorbeeld in levende cellen. Prof.dr. Jan van Ruitenbeek en Sense Jan van der Molen gaan met Delftse onderzoekers werken aan kwantumverschijnselen in elektrische verbindingen van één molecuul groot. Vincenzo Vitelli en Martin van Hecke gaan in een groot team van verschillende universiteiten werken aan nieuwe soorten polymeren, die extreem goed schokken of geluid zouden moeten kunnen absorberen.

Streakers weer even welkom Leden fluiten Quintus-bestuur terug, nieuwe straf op komst Driekwart van de aanwezige leden van Quintus heeft vorige week tijdens een Algemene Ledenvergadering gestemd voor een herziening van de straf voor het dispuut Sjap Eisjedies.

Door Marleen van Wesel Het volledige dispuut had een schorsing van vier maanden en een boete van duizend euro opgelegd gekregen nadat vier nieuwe leden naakt, op de dispuuts-

das na, door de Haarlemmerstraat hadden gerend. Het dispuut was tegen de straf in beroep gegaan.

‘Een meerderheid van de aanwezige leden heeft besloten dat het oordeel van de raad van beroep over moet’, bevestigt Quintus-voorzitter Stijn van den Wijngaard. ‘De hele procedure waarin de sanctie vastgesteld wordt opnieuw gedaan. Het voorstel dat daaruit voortkomt, staat nog helemaal open.’ Dat de straf hoger wordt, is volgens hem echter onwaarschijnlijk. ‘De tegenstemmers

vonden hem immers te zwaar.’

Ook buiten de vereniging leidde het vonnis tot verontwaardiging.

Oud-bestuurslid en cabaretier Onno Innemee schreef onlangs in Mare een opiniestuk met de kop: ‘Geacht bestuur, dit is belachelijk.’

De raad heeft twee weken de tijd voor een nieuw voorstel. Tot die tijd zijn de leden van Sjap Eisjedies voorlopig weer welkom op de vereniging. ‘We hebben al een borrel bezocht’, laat Sjap Eisjedieslid Sam Pauwels weten. De dispuutsleden

hebben niet actief gelobbyd voor tegenstemmen, dus ze voelen zich ‘absoluut gesteund’ door de uitslag.

Pauwels spreekt van een ‘lichtpuntje’, maar hij is er nog niet zeker van dat de straf uiteindelijk daadwerkelijk lichter zal uitvallen. ‘Bovendien komen deze weken waarin de straf momenteel is opgeschort er dan aan het einde weer bij. In het slechtste geval zijn we dus tot mei niet welkom, in plaats van tot april. En anders is een maand minder geschorst nog steeds best wel veel te lang.’

Bril voor doven, Wetenschappers met ondertiteling in de minderheid Natuurkundige Michiel van Overbeek ontwikkelde een bril voor doven en slechthorenden waarmee zij hun gesprekspartners toch kunnen verstaan.

SpraakZien, zoals de bril heet, bestaat uit kleine microfonen die spraaksignalen van de gesprekspartner opnemen.

De bril is verbonden met een laptop, waar spraakherkenningssoftware op draait. Deze software herkent het spraaksignaal en zet dit om in tekst. Deze wordt op een virtuele afstand van enkele meters in de bril geprojecteerd. Daardoor kan de slechthorende of dove persoon het verhaal van zijn gesprekspartner in tekst lezen.

Er was ook behoefte aan linguïstisch onderzoek, en dat is waarom Leiden University Center for Linguistics (LUCL) en het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC)

afgelopen zomer zijn ingeschakeld.

‘Het is geen science fiction, het idee werkt. Deze bril verbetert de verstaanbaarheid van spraak aanzienlijk,’ vertelt prof.dr. Schiller van LUCL. Hij geeft toe dat een aantal dingen verbeterd moeten worden: ‘De bril moet lichter worden. Ook moeten we een app hebben in plaats van een laptop.’

Hij gelooft dat de SpraakZien binnen enkele jaren op de markt zal liggen als grote bedrijven als Philips of Siemens het project opmerken.

Schiller gelooft niet dat met de komst van deze bril gebarentaal en andere elementen uit de ‘dovencultuur’ in gevaar komen.

‘Slechthorenden en doven kunnen zelf beslissen aan welke manier van communiceren ze hun voorkeur geven. Wellicht kan de bril een ondersteunend effect hebben, ook als ze voor gebarentaal kiezen’. IE

Uit onderzoek van de universiteit blijkt dat het ondersteunend personeel vorig jaar gestegen is in aantal voltijdbanen, terwijl het wetenschappelijk personeel in totaal aantal voltijdbanen is gedaald.

Dat is een goede ontwikkeling, vindt Joost Augusteijn, fractievoorzitter van de Abvakabo-personeelspartij in de universiteitsraad.

Het was juist de bedoeling dat de balans meer richting het wetenschappelijk personeel zou doorslaan. Uit het onderzoek blijkt dat de personeelsomvang van de Universiteit Leiden in 2011 met 24,3 voltijdbanen is toegenomen ten opzichte van 2010. Die stijging komt voor het grootste gedeelte voor een toename van het ondersteunend personeel met 18,3 voltijdbanen. Bij het wetenschappelijk personeel is het aantal medewerkers toegenomen tot 1357.

Dit is overigens wel exclusief pro-

movendi. Het totaal aan voltijdbanen bij de wetenschappers is echter gezakt van 1107 tot 1098.

‘Verder daalt het aantal medewerkers dat direct ondersteuning geeft aan onderwijs ten opzichte van ander ondersteunend personeel’, zei Augusteijn tijdens de universiteitsraad van vorige week maandag. ‘Een ongewenste ontwikkeling, lijkt mij.’

De partij wil graag uitleg van het college van bestuur over de cijfers.

Een ander opvallend punt is dat het ziekteverzuim aan de universiteit vorig jaar flink is gestegen. Het verzuim nam in 2011 toe naar 3,07 procent. Terwijl dat percentage sinds 2008 constant rond 2,6 procent lag.

‘Het verschil komt grotendeels door toename van de gemiddelde verzuimduur’, staat er in het stuk. ‘De verzuimfrequentie is gelijk gebleven.’ De toename is zowel bij wetenschappers als het ondersteunende personeel. VB

6 december 2012 · Mare 5 Nieuws

Gezocht: docenten bij opleiding Nederlands Masterstudenten moderne Nederlandse letterkunde maken zich zorgen over het vertrek van drie zeer ervaren docenten. Verder klagen de studenten over een gebrek aan keuze in vakken in het tweede semester van de master.

Universitair docenten Eep Francken en Peter van Zonneveld zijn met pensioen, evenals hoogleraar Jaap Goedegebuure. ‘Ik maak me zorgen over hoe het gat dat zij achterlaten, wordt opgevuld’, zegt Bram van Dijk, die de master volgt en lid van de opleidingscommissie is. ‘Er wordt wel een nieuwe hoogleraar aangetrokken maar die begint pas volgend collegejaar. ‘Dat is voor mij te laat.’

Voor het tweede semester is er een nieuwe docent aangesteld: Rick Honings. ‘Ik vind dat wat weinig.’

Ook heeft hij niet de ervaring die is te vergelijken met de vertrokken docenten, zegt Van Dijk. Verder is er volgens hem in het tweede semester een gebrek aan keuze. ‘Indische letteren is weggevallen. Want dat was grotendeels afhankelijk van Peter van Zonneveld. Het aanbod van vakken is heel beperkt.’

Het vertrek van Van Zonneveld was een verrassing. ‘In de studiegids stond dat hij beide semesters zou doceren. Maar dat blijk nu toch niet zo te zijn. Je kunt als je geïnteresseerd bent in moderne letterkunde nu kie-

zen uit twee vakken. Mediëvisme en oriëntalisme bij Louis Couperus of iets over Arnon Grunberg. En Grunberg interesseert me niet. Dus eigenlijk heb ik geen keuze. Ik heb het aangekaart bij het bestuur. Maar er is niets aan te doen.’

Hoogleraar Nederlandse taal en cultuur en opleidingsvoorzitter van de master, Wim van Anrooij, begrijpt dat studenten het niet leuk vinden dat vak van Van Zonneveld niet doorgaat. ‘Het stond wel in de studiegids. Achteraf gezien had ik dat liever ook niet gehad. Maar goed, ik wist niet dat Van Zonneveld een stuwmeer aan vakantiedagen had opgebouwd. Dat wist hij zelf trouwens ook pas toen het te laat was.’

Van Anrooij vindt dat het vertrek goed wordt opgevangen.

‘We hebben twee docenten aangetrokken. En volgend collegejaar komt er een nieuwe hoogleraar.’ Over de keuzemogelijkheden is Van Anrooij helder. Het aantal vakken is afhankelijk van de hoeveelheid instromende studenten. ‘Stelt u zich voor dat Grunberg en Couperus beide dertig studenten trekken, dat gaat echt niet gebeuren. Dan heb je natuurlijk een sterkere claim op meer middelen waarmee een ander vak kan worden aangeboden. Maar dat is gewoon niet het geval. De studenten kunnen overigens ook nog kiezen voor het vak vertaalwetenschappen.’ VB

Leiden op nummer twee Tien studies behalen hoogste score in Keuzegids Op de ranglijst van brede universiteiten van de Keuzegids van dit jaar staat Universiteit Leiden op de tweede plaats met een gemiddelde score van 63 van de 100. De topper is dit jaar Radboud Universiteit Nijmegen met een beoordeling van 64.

Door Ilkiz Erdogan De Keuzegids komt jaarlijks uit en is bedoeld om aankomende studenten te helpen met het kiezen van de juiste studie in de juiste stad. Het cijfersysteem werkt als volgt: elke opleiding per universiteit krijgt een cijfer (0-100), gebaseerd op zaken als het aantal contacturen en de beoordeling van

studenten en experts. De totaalscore van de universiteit wordt bepaald door het gemiddelde cijfer van alle beoordeelde opleidingen. Omdat niet alle deelnemende universiteiten dezelfde opleidingen aanbieden, is er bij het berekenen van de scores rekening gehouden met de grootte van elke opleiding.

Universiteit Leiden haalt bij tien studies, onder andere bij criminologie, geschiedenis en notarieel recht, de hoogste score. Dit jaar voor het eerst heeft de Keuzegids ook een speciale ‘kwaliteitszegel’ toegekend aan studies die hoger dan 75 hebben behaald. Leiden heeft vier van die zegels binnengesleept, namelijk voor biomedische wetenschappen, filmen literatuurwetenschap, Griekse en

Latijnse taal en cultuur en Liberal Arts and Sciences.

Het motto van de Keuzegids is ‘durf kritisch te kiezen’. Aankomende studenten moeten geen overhaaste beslissingen nemen door de maatregelen die in de toekomst ingevoerd gaan worden, zoals de afschaffing van de studiebeurs en het gratis reizen met de OV-kaart.

De kans wordt dat ook ‘minder gemotiveerde’ scholieren meteen na hun eindexamen gaan studeren om het gratis studeren en reizen toch even mee te kunnen pakken, wordt hoog geschat door de gids. Waarschijnlijk komen ze dan bij ‘massale’ studies zoals rechten of psychologie terecht, waar ze eigenlijk niets voor voelen.

D66 wil raad sterker maken Als het aan D66 ligt, kan de universiteitsraad binnenkort de begroting van de universiteit afkeuren.

De partij wil namelijk dat de medezeggenschapsraden van mbo’s, hogescholen en universiteiten instemmingsrecht krijgen op de begroting.

Nu heeft de universiteitsraad slechts adviesrecht. Tweede Kamerlid Paul van Meenen lanceerde het plan van D66 afgelopen maandag in de Volkskrant.

Volgens Van Meenen hebben besturen ‘nu vrij spel.’ Door instemmingsrecht te verkrijgen ‘moeten studenten en docenten meer tegenkracht kunnen organiseren.’

Bestuurders hebben aldus het Kamerlid vaak een overmatige aandacht voor huisvesting en wat minder voor de kwaliteit van onderwijs. Dat laatste staat bij docenten en studenten wel ‘op één.’ De misstanden bij onderwijsmoloch Amarantis hebben de grond nog wat vruchtbaarder gemaakt voor maatregelen die de invloed van bestuurders inperkt.

D66 was van plan om deze week tijdens het Kamerdebat over de begroting van het ministerie van onderwijs, het voorstel in te dienen.

Of dat ook is gebeurd was bij het ter perse gaan van deze Mare nog niet bekend.

Het plan maakt zeker een kans van slagen. Er tekende zich volgens de partij een Kamermeerderheid af voor het voorstel. Regeringspartij PvdA, PVV, SP en het CDA zouden het plan ook steunen.

Onduidelijk is of bij een meerderheid het voorstel ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.

Regeringspartij VVD ziet meer macht voor de medezeggenschap niet echt zitten.

De Vereniging van Universiteiten (VSNU) reageerde niet erg enthousiast. De vereniging is ‘uitgesproken kritisch,’ aldus een persbericht. ‘ De adviezen van medezeggenschapsraden worden al heel erg serieus genomen.’

Daarnaast benadrukt de VSNU dat het adviesrecht een ‘krachtig instrument’ is. ‘Het negeren van adviezen door cvb kan tot grote interne conflicten leiden.’

Volgende week bespreekt de Leidse universiteitsraad de conceptbegroting voor 2013-2016. Uit de cijfers blijkt dat de universiteit zwarte cijfers blijft schrijven de komende jaren. Wel zakt het positieve resultaat flink in. Voor 2012 wordt er nog plus van bijna 25 miljoen verwacht.

In 2013 is dat slechts 2,5 miljoen. In 2014 wordt dat 3,6 miljoen. En voor 2015 en 2016 respectievelijk 2 en 5,2 miljoen. VB

Vrijheid in Europa

Donderdag 29 december was het Cleveringadebat, dit keer over Europa en persoonlijke vrijheid. In het Academiegebouw gingen sprekers als ex-minister Laurens Jan Brinkhorst, rechtendecaan Rick Lawson en Volkskrant-columnist René Cuperus met elkaar in debat over diverse stellingen. In 1940 sprak hoogleraar Rudolph Cleveringa zich uit tegen de verwijdering van Joodse hoogleraren van Nederlandse universiteiten, iets dat hij met gevangenisstraf moest bekopen. Het Leids UniversiteitsFonds organiseert jaarlijks ter nagedachtenis daaraan jaarlijks een debat over vrijheden. Foto marc de Haan

Motie tegen leenstelsel niet ondersteund Een door de SP, ChristenUnie en CDA ingediende motie waarin het kabinet wordt oproepen het sociaal leenstelsel niet in te voeren, kreeg geen steun van de meerderheid van de Tweede Kamer.

Met in het achterhoofd het geklungel rond de langstudeerboete riepen de partijen het kabinet op om met alternatieven voor het ‘onwenselijke’ plan te komen. De politieke steun voor het plan is immers ‘uiterst twijfelachtig,’ aldus de tekst in de motie.

Waarmee de partijen verwijzen naar de meerderheid tegen het stelsel in de Eerste Kamer Het gedoe met de langstudeerboete verdiende al geen ‘schoonheidsprijs’, vinden de indieners. De regering dient dan ook te voorkomen dat ‘studenten wederom langdurig in onzekerheid worden gehouden.’

Daarnaast kostte het invoeren en meteen weer afschaffen van de langstudeerboete de overheid 12,3 miljoen euro. Een scenario waarvan de inbrengers van de motie vrezen dat

deze mogelijk herhaald wordt.

De coalitiepartijen PvdA en VVD stemden uiteraard tegen de motie.

Maar D66 en GroenLinks gaven ook geen steun. Deze partijen zien wel wat in een leenstelsel maar niet in de variant die het kabinet in gedacht heeft. Ook is het nog veel te vroeg om het leenstelsel af te schieten.

Voorlopig is er namelijk nog geen uitgewerkt voorstel van het kabinet naar de Tweede Kamer gestuurd.

Dat gebeurt waarschijnlijk pas in de tweede helft van 2013. VB

Grote computer-storing treft universiteit Maandag, dinsdag en woensdagochtend werd het netwerk van de Universiteit Leiden getroffen door een flinke storing. Telkens werd die na enige tijd verholpen, maar de precieze oorzaak is nog niet gevonden.

‘Op onverwachte momenten verliest het hele VUW-netwerk verbinding

met de schijf, waarop alle persoonlijke instellingen en tijdelijke files van medewerkers en studenten staan. Hoe dit kan gebeuren zoeken we momenteel uit met een team dat we maandag meteen hebben samengesteld van eigen specialisten en van leveranciers’, vertelt Rinke Betten, hoofd Architectuur en Dienstverlening van het ISSC.

De impact van de storing wordt sinds woensdag beperkt, doordat het ISSC een zogeheten ‘workaround’ heeft ingesteld. Dat is een tijdelijke oplossing die het systeem bij een storing snel weer weet te verbinden.

Omdat een groot deel van de universiteit wel met VUW-werkplekken werkt, ondervonden mede-

werkers en studenten op behoorlijk wat onderwijslocaties, bibliotheken en studiezalen hinder. Computers werkten niet en delen van scripties en andere studieopdrachten waren door de storing niet opgeslagen.

Bij de werkplekken in het Pieter de la Courtgebouw, het Gorlaeus en de Sterrenwacht deden zich geen problemen voor. Dat komt doordat

deze locaties gebruik maken van eigen platformen en niet van het grote VUW-netwerk. Het is overigens wel de bedoeling dat alle locaties in de toekomst op een groot centraal netwerk aangesloten worden. De overgang van de Faculteit Sociale Wetenschappen (hoofdzakelijk gehuisvest in het Pieter de la Court) staat voor het voorjaar gepland.MVW

6 Mare · 6 december 2012 Brief

In deze rubriek kunnen lezers in maximaal 300 woorden reageren op artikelen in Mare.

De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren. Over weigering wordt niet gecorrespondeerd. Mail naar redactie@mare.leidenuniv.nl

Behoud Hebreeuws

Herdenkingsmonument voor slachtoffers van de tsunami in Atjeh.

De ramp als een kans > Vervolg van de voorpagina

‘Het is nu vijf jaar geleden, maar er is in Atjeh nog niemand geweest die zelfmoord heeft gepleegd omdat hij niet kan stoppen met denken aan overleden familieleden, of omdat hij niet weet waar het graf van een kind is, of niet weet waar zijn gestorven kinderen zijn. Misschien komt het omdat we zo sterk zijn, God weet dat. Hij gaf deze ramp aan Atjeh omdat de Atjeeërs zo sterk zijn dat we het aan kunnen.’ (Aldus overlevende ‘Cut Marliani’) Samuels sprak ook overlevenden over hoe zij alle ellende

proberen te verwerken. ‘De islam is daar heel belangrijk in. Mensen zijn heel gelovig in Atjeh. Maar ze hebben geen fatalistische instelling. Alles is door God gegeven, dus ook de tsunami. Je hoort ook mensen zeggen: “Dit is een door God gegeven kans om het beter te doen.” Zo’n verschrikkelijke ramp als een kans zien, daar schrok ik in het begin een beetje van. De overheid had ook heel erg die retoriek: “Dit is een opportunity.” Toen bleek dat de getroffen bevolking er wel hetzelfde over dacht.’

Voor de ramp was Atjeh gesloten voor de buitenwereld. Het Indonesische leger streed tegen rebellen die een

onafhankelijke staat wilden.

Het conflict sleepte zich al tijden voort en zorgde naast veel leed ook voor economische malaise. Buiten Indonesië werd de kwestie genegeerd.

Tot na de tsunami. ‘Eindelijk kwam er aandacht van de rest van de wereld, vertelden Atjeeërs. Sterker nog: “God gaf de ramp om het conflict te stoppen.”’ En er kwam ook bestand. ‘De vrede houdt nog steeds stand. Je kunt nu ook naar Atjeh toe, dat was vroeger onmogelijk. Er komen ook steeds meer toeristen. Er waren al stappen in de richting van een bestand gezet.

Maar de tsunami was een katalysator. Het is voor ons

navrante ironie dat een ramp het gebied ontsloot. Maar de bewoners zien dat anders.’

In 2009 werd de heropbouw van Atjeh officieel beëindigd.

‘Er is grote angst onder de Atjeeërs dat het conflict weer oplaait, met name omdat de sociaaleconomische problemen nog zo groot zijn. Nu de hulpverleners zijn grotendeels zijn vertrokken dreigt er weer isolatie. “Hoe moet het verder”, zeiden bewoners, “nu de wereld ons niet meer ziet?”

Door Vincent Bongers

Annemarie Samuels, After the Tsunami.

Promotie was 29 november

Er loopt precies één sopraan in Leiden rond die op hoog niveau Pizetti, Verdi en Dallapiccola wil uitvoeren. En die zelfstudie normaal vindt.

Jij? Info@Leiderdorpskamerkoor.nl of bel 071- 5176308 Oppas (M/V) gezocht. Voor onze zoontjes (4 en 6) zijn wij op zoek naar een enthousiaste oppas voor af en toe een avond (meestal in het weekend), eventueel met eten en naar bed brengen. Ervaring niet vereist, wel een pré. Ook zijn we op zoek naar iemand die ze donderdagen van school haalt en dan oppast tot zes uur - eventueel als duobaan met een andere student. Leiden, Professorenwijk. Ben je geïnteresseerd, stuur dan een e-mail naar doeresponsible@gmail.com.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week.

Nu zijn er vooral bijlesgevers Nederlands nodig. In Leiden-Noord hebben 25 basisschoolleerlingen bijles nodig, waarvan drie met vergoeding van €5,- per les. In Leiden-Zuid 15 basisschoolleerlingen, waarvan vijf met vergoeding van €5,-. Hulp is nodig bij rekenen, begrijpend

Twee weken geleden werd in Mare gemeld dat het faculteitsbestuur Geesteswetenschappen heeft besloten de opleidingen Godgeleerdheid en Hebreeuwse en Joodse Studies aan de Universiteit Leiden te zullen opheffen.

‘Voorlopig zullen de plannen niet tot ontslagen leiden’, stond er voorzichtig bij.

Voor de staf en studenten van Hebreeuwse en Joodse studies (HJS) was dit een onaangename verrassing, temeer daar zij niet eerder officieel van dit besluit op de hoogte waren gebracht en het uit Mare moesten vernemen.

Er is geen enkele f inanciële of inhoudelijke reden om de opleiding HJS op te heffen, zoals het faculteitsbestuur ook eerder al toegaf in hun gesprek met de studenten van de opleiding. De enige reden die het faculteitsbestuur wel aanvoerde, is de zelfopgelegde doelstelling, ingegeven door politieke druk uit Den Haag, om het aantal “kleine” opleidingen binnen Geesteswetenschappen te reduceren.

Volgens het faculteitsbestuur is het opheffen van kleine opleidingen, en het onderbrengen van componenten daaruit in verschillende “tracks” binnen grotere opleidingen, de enige manier om die voor teloorgang te behoeden.

Dit is althans het vermoeden van het bestuur want elk concreet bewijs ontbreekt. Hoe deze opdeling van expertise voor HJS zal plaatsvinden en bij welke opleidingen de verschillende onderdelen terechtkomen is in het besluit van het faculteitsbestuur echter niet opgenomen.

Desalniettemin staat er in de brief van het faculteitsbestuur aan het college van bestuur dat een goede inbedding van de expertise mogelijk is en dat hiervoor voldoende draagvlak zou bestaan! De inhoudsloosheid van

Anne Drijvers en Hannes Vlaardingerbroek, bestuursleden studievereniging Hebreeuws Sababa Leiden

Academische Agenda

Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur.

Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

het voorstel ontging ook de faculteitsraad niet toen hen om advies werd gevraagd. Dit bleek echter geen reden om kritische vragen of eisen te stellen, noch om tegen het voorstel te stemmen.

De huidige strategie van het faculteitsbestuur, gebaseerd op hopen en vermoedens in plaats van cijfers en feiten, zal dan ook niet leiden tot het behoud van Hebreeuwse en Joodse Studies, maar zal slechts de teloorgang bespoedigen. Immers, verschillende vakken van HJS worden ook nu al als “tracks” aangeboden binnen bijvoorbeeld Oude Culturen van de Mediterrane Wereld, wat tot nu toe niet heeft geleid tot een grotere belangstelling. Alternatieve oplossingen aangedragen door betrokkenen worden door het faculteitsbestuur preventief afgewezen met de woorden: “Wij denken niet dat werving of Engelstaligheid dit programma kunnen redden”, zonder deze gedachte op enige manier te onderbouwen.

De enige manier om te garanderen dat de expertise wordt behouden is dan ook om de opleiding te behouden in plaats van op te heffen; in plaats van commissies aan te stellen om te kijken hoe kleine studies kunnen worden afgestoten, te investeren in promotie en werving van studenten, zowel in binnen- en buitenland. Het ligt dan ook in de lijn der verwachting dat er op korte termijn meer kleine opleidingen zullen sneuvelen onder dit bestuur. Wij, de studenten denken en vermoeden in ieder geval dat ongefundeerde beslissingen niet tot groter bestuurssucces zullen leiden. Maar dat is wellicht een nieuwe wereld om te ontdekken.

lezen, woordenschat en spelling.

Vier brugklassers uit Leiden-Noord zoeken hulp bij Nederlands, Engels, wiskunde, maatschappijleer en huiswerkbegeleiding. Eén brugklasser zoekt hulp bij Latijn en Nederlands. Ook hulp gezocht voor: Marokkaanse jongen, mens en maatschappij, burgklas; Somalisch meisje, wiskunde, Nederlands, 2VMBO; Irakees meisje, Nederlands, 3vmbo; Turks meisje, economie, 3havo. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling.

Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/huiswerkhulp op twee basisscholen en op het woonwagencentrum Trekvaartplein, Leiden en in het Pluspunt in Voorschoten. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214256.

Ons e-mailadres is hdekoomen@ owwleiden.nl.

Oud-lerares vertaalster Frans verkoopt haar complete verzameling Franse literatuur, geschiedenis, Frankrijkkunde, naslagwerken etc.

800 stuks, 500 euro. E-mail: lumignon@kpnmail.nl tel. 071-5126335 Die éne tenor die in select gezelschap Pizetti, Verdi en Dallapiccola wil uitvoeren mag ons benaderen en blij zijn dat hij geen alt is! Info@ Leiderdorpskamerkoor.nl of bel 071- 5176308 Bijlesdocente wiskunde gezocht voor onze dochter (2 gymnasium). Vergoeding in overleg. Tel. 5231949 / 06-39314034.

Ga deze zomer mee naar Oost-Afrika! Heb jij zin om vrijwilligerswerk te doen met straatkinderen in Kenia en Tanzania? Ben je tussen de 18 en 25 jaar oud? Bezoek dan www.samen.org en meld je aan voor onze groepsreis.

De alten zijn compleet en kennen hun partij. Wie daar als bas een uitdaging in ziet, mailt info@Leiderdorpskamerkoor.nl of bel 0715176308. En ja, soms zing je solo.

Maretje extra Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com VACATURES Leiden (+ regio en Bollenstreek) Thuiszorg, Hulp bij het huishouden. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk! Jij bepaalt waar en wanneer (6 – 24 uur p.w) Solliciteren? Brief met CV www. thuiszorginholland.nl

Prof.dr. E.P. de Koning zal op vrijdag 7 december een oratie houden bij de benoeming van hoogleraar bij de faculteit Geneeskunde met als leeropdracht Diabetologie, in het bijzonder Bètaceltransplantatie en –Regeneratie.

Dhr. J. Tulius zal op dinsdag 11 december om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Family Stories:Oral Tradition, Memories of the Past, and Contemporary Conflicts over Land in Mentawai – Indonesia’. De promotoren zijn prof.dr.

B. Arps en prof.dr.G.A. Persoon.

Dhr. Y. Aubert zal op dinsdag 11 december om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Sex, Aggression and Pair bond’. De promotoren zijn prof.dr. E.R. de Kloet en prof.dr. D.H. Abbott (Univ. of Wisconsin-Madison, USA).

Mw. P.N. Timenta zal op dinsdagn 11 december om 12.30 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurkundewetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘A Lion Population Under Treat!’. De promotor is prof.dr.

H.A. Udo de Haes.

Dhr. A.E. Christina zal op 11 december om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Synthesis of Bacterial Oligosaccharides: Developments in the Construction of cis-Glycosidic bonds’. De promotor is prof.dr. G.A. van der Marel.

Mw. C. Hahn zal op dinsdag 11 december om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurkundewetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Steps Away From

Flat Land’. De promotor is prof.dr. A.W. Kleyn.

Mw. C.M. Calero Medina zal op dinsdag 11 december om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Links in Science’. De promotor is prof.dr. A.F.J. van Raan.

Mw. A. Konstantinidou zal op woensdag 12 december om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Pots for Monks’. De promotoren zijn prof.dr. J.L. Bintliff en prof.dr. J. Zangenberg.

Mw. W.P.E. van Roosmalen zal op woensdag 12 december om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurkundewetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘Novel candidate metastasis genes as putative drug targets for breast cancer’. De promotor is prof.dr. B. van de Water.

Dhr. D.S.J. Groenenberd zal op woensdag 12 december om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Molecular Taxonomy and Natural History Collections’. De promotor is prof.dr. E. Gittenberger.

Mw. Z. Kanwel zal op woensdag 12 december om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Regulatory mechanisms of innate immune signaling in zebrafish embryos’. De promotor is prof.dr. H.P. Spaink.

Dhr. R. Ladan zal op woensdag 12 december om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘De gezondheidszorg van Leiden in de late

middeleeuwen’. De promotoren zijn prof.dr. H. Beukers en prof.dr. D.E.H. de Boer (RU Groningen).

Dhr. A. Elmalk zal op donderdag 13 december om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurkundewetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Exposing bimolecular properties, one molecule at a time’. De promotoren zijn prof.dr. T.J. Aartsma en prof.dr. G.W. Canters.

Dhr. E. Szazi zal op donderdag 13 december om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid.

De titel van het proefschrift is ‘NGOs: Legitimate Subjects of International Law’. De promotor is prof.dr. G.E. Lock.

Dhr. P. van Eijk zal op donderdag 13 december om 12.30 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurkundewetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Nucleotide Excision Repair in Yeast’. De promotor is prof. dr. J. Brouwer.

Dhr. J.S. Lach Lau zal op donderdag 13 december om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Harmonic Dualty’. De promotor is prof.dr. de Ruiter.

Dhr. A.A. Hogewoning zla op donderdag 13 december om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘among schoolchildren in Africa’. De promotoren zijn prof.dr. W. Bergman en prof.dr. M. Yazdanbakhsh.

Mw. J.E. van den Brink zal op donderdag 13 december om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘De uitvoering van Europese subsidieregeling in Nederland’. De promotor is prof.dr. W. den. Ouden.

6 december 2012 · Mare 7 Wetenschap

Hakken uit het zand Hoe het technologiedebat beter kan Wetenschappers zijn geen Frankensteins en leken geen halfgeletterde angsthazen. De maatschappelijke discussie over wetenschappelijke ontwikkelingen verloopt onnodig moeizaam, vindt een promovenda filosofie.

‘Er is intellectuele moed nodig.’

Door Bart Braun Wie het gen voor de ziekte van Huntington heeft, zit op een genetische tijdbom. Op een gegeven moment, meestal tussen je dertigste en je vijfenveertigste, gaat hij zeker weten af. Snel of langzaam storten je lichamelijke en geestelijke vermogens in. Er bestaat geen medicijn. Het is een zogeheten dominant gen, wat betekent dat als één van de ouders Huntington had, hun kind vijftig procent kans heeft om het ook te krijgen. Het is een verschrikkelijke ziekte die je niemand toewenst, en zeker je eigen kind niet.

Dus toen het een paar jaar geleden mogelijk werd om reageerbuisembryo’s genetisch te screenen op ziektes als Huntington, leverde dat voor genetisch belaste koppels een mogelijkheid om kinderen te krijgen zonder mee te hoeven spelen in een dodelijke genenloterij.

Toch kwam er ook kritiek op de zogeheten pre-implantatie diagnostiek. Het Huntington-gen geeft je honderd procent kans op een nare dood op relatief jonge leeftijd.

Maar de rest dan? Er zijn ook genen die zestig procent kans op borstkanker geven; is dat risico hoog genoeg om deze techniek in te zetten? En is borstkanker erg genoeg? En suikerziekte? De ChristenUnie klaagde dat er zo mensen niet zouden worden geboren die ondanks hun ziekte een mooi leven hadden kunnen leiden, en waarschuwde voor een hellend vlak.

‘Vervolgens ging de discussie niet over dat vlak, maar over het feit dat de CU redeneert vanuit de Bijbel’, vertelt filosofe Olga Crapels. ‘Een groep mensen en hun argumenten werden uitgesloten van het maatschappelijk debat.’

Volgens goed Nederlands poldergebruik gaat de opkomst van nieuwe technologieën meestal gepaard met

gumenten, betekent niet dat je niet de plicht hebt om te luisteren.’

Het principe dat je groepen niet uitsluit van een debat noemt ze ‘inclusiviteit’, en ziet ze als een van de belangrijkste voorwaarden voor het succes van zo’n debat. Een andere is redelijkheid: vooroordelen over wetenschappers als Frankensteins of leken als halfgeletterde angsthazen kunnen ernstig in de weg staan.

‘Het publiek moet natuurlijk een minimale kennis hebben, maar een debat mag niet uitsluitend tussen de experts gaan. Wetenschappers verwachten bovendien vaak dat als mensen eenmaal weten waar het over gaat, ze het ook allemaal fantastisch vinden. Dat is gewoon niet waar: vaak zijn mensen het gewoon niet eens met de wetenschappers.

‘Het laatste ingrediënt is intellectuele moed. De moed om een stapje naar elkaar toe te zetten, en om tolerant te zijn. Maar ja; dat is niet gemakkelijk. Eigenlijk zouden er in de opvoeding een soort morele stages moeten zitten, waarin je jezelf actief blootstelt aan andere opvattingen.’

Olga Crapels, Morele democratisering van publieke debatten over nieuwe technologie, Promotie 6 december

Gentechnologie: het dieptepunt van het maatschappelijk debat.

Eeuwige mopperaars Waldorf en Statler. Hoe verhinder je dat het publieke debat verzandt?

Klonen In de zomer van 1996 werd in Schotland een lammetje geboren. Ze heette Dolly, en het was het eerste gekloonde schaap ter wereld. Het klonen van landbouwhuisdieren kan inef f iciënt fokken voorkomen, en als je eenmaal een genetische gemodi f iceerd beest hebt gemaakt, zou klonen handiger kunnen zijn dan telkens opnieuw modif iceren. ‘De controverse ging eigenlijk helemaal niet over het schaap zelf’, blikt Crapels terug, ‘het ging over mensen klonen.

Natuurlijk kwamen er angstbeelden over fabrieken met mensenklonen die opgroeiden in blazen, en verwijzingen naar The Boys from Brazil waarin nazi’s een aantal klonen van Hitler scheppen. Maar het ging ook over: wat betekent het voor iemand om erachter te komen dat hij een kloon is? Is het de bedoeling van het leven, dat we knutselen met ons nageslacht?’

De weerzin leek breed gedeeld, en mede daardoor kwam er in Nederland een verbod om ‘handelingen met geslachtscellen of embryo’s te verrichten met het oogmerk van de geboorte van genetisch identieke menselijke individuen’ - de Embryowet 2002. Crapels noemt de maatschappelijke discussie over klonen Still uit The Boys ‘een zeldzaam voorbeeld van een from Brazil. goed debat.’

Eten en genen zo’n debat. Op de opiniepagina’s van de kranten, in afgehuurde zaaltjes en bij de Pauwen & Wittemannen van deze wereld mogen voor- en tegenstanders hun zegje doen. Crapels promoveert vandaag op haar onderzoek naar die publieke debatten.

Meestal verlopen die niet zo goed.

Ze lopen uit op een herhaling van zetten. De deelnemers zetten hun hakken in het zand. ‘Leken voelen zich niet serieus genomen door de experts, wetenschappers vinden dat hun kennis als “slechts een mening” terzijde wordt geschoven, en mensen met een religieus geïnspireerde visie op de kwestie krijgen het idee dat religie taboe is in publieke discussies’, schrijft Crapels in haar proefschrift.

Dat moet beter kunnen, want veel kwesties zijn ‘te belangrijk om over te laten aan politiek en wetenschap’, aldus de promovenda. ‘Technologie grijpt in op je leven, je voortplanting, je eten; dat raakt iedereen. Debat draagt bij aan de legitimiteit en het draagvlak voor het publieke besluit over die technologie. Als je niet laat zien dat je aan andersdenkenden hebt gedacht, misken je dat er an-

dere groepen in je samenleving zitten. Dan krijg je morrende groepen, of mensen die zich gewoon afsluiten van de samenleving, zoals de rechtse militias in de Verenigde Staten.’

Religieuze argumenten hebben het extra lastig in het publieke debat, omdat die moeilijk deelbaar zijn. Als jouw god homoseksualiteit veroordeelt, maar ik niet in die god geloof, worden we het niet snel eens. Meestal reageert een samenleving daarop met moreel minimalisme. ‘We zijn het niet eens, en om die onenigheid uit de weg te gaan, hebben we het alleen nog maar over de dingen waarover we het wel eens kunnen worden. Dat zijn waarden als vrijheid en rechtvaardigheid.

Nadeel van die aanpak is dat je je beperkt tot een hele smalle moraal: we hebben het over hoe je goed kunt samenleven, maar niet over wat het goede leven is. Dan sluit je heel veel argumenten uit.’

Zulke argumenten moet je wel degelijk meenemen in je debat, vindt Crapels. ‘Achter: “Het staat in de Bijbel” gaat vaak een reële zorg schuil.

Dat je het niet eens bent met die ar-

‘Het debat over gentechnologie en voeding is voor veel mensen een les geweest in hoe het niet moet’, aldus Crapels. ‘Bij het inventariseren van de meningen is meteen gezegd: “Wat zijn de voorwaarden waaronder we genetisch gemodif iceerd voedsel kunnen introduceren?”

De optie om dat niet te doen, bestond niet; de uitkomst leek bij voorbaat vast te liggen.’ Veel partijen voelden zich daardoor buitengesloten, en Greenpeace schoof demonstratief niet aan. ‘Er is nooit fatsoenlijk gepraat over de zorgen die bestonden, en de vraag of genmodificatie eigenlijk nodig was voor het oplossen van voedseltekorten kwam niet aan bod.

Ook de implicaties van patenten op natuurlijke producten, en wat die betekenen voor boeren deden dat niet.’

In haar proefschrift citeert Crapels de Amsterdamse f ilosoof Huub Dijstelbloem: ‘Wat heeft een discussie over genetisch gemanipuleerd voedsel voor zin, als de producten allang in de winkel te verkrijgen zijn, en het kabinet niet van zins blijkt een principiële stop of een moratorium op de toepassing te overwegen?’

8  Mare ¡ 6 december 2012

Allemaal Zorg en Zekerheid Altijd verzekerd van de beste zorg met een aantrekkelijke korting

Dit jaar: 10% extra introductie korting

van 10% op de basis- en 15% op de aanvullende verzekeringen.

Vraag nu uw offerte aan op www.zorgenzekerheid.nl/universiteitleiden of sluit direct af. Gebruik collectiviteitsnummer 20878 om de korting te ontvangen.

6 december 2012 · Mare 9 Achtergrond

De flirt van de lipstickterrorist Portrettenreeks over vrouwelijke terroristen Ze worden Amazone van Allah, ontaarde moeder of stout buurmeisje genoemd. Maar wie zijn ze? Leidse hoogleraar Beatrice de Graaf beschreef tien vrouwen die als terrorist door het leven gingen. Vier van hen zijn Nederlands.

Door Thomas Blondeau Aanvankelijk probeert ze het getinkel van haar mobiel nog te negeren. Na een half uur van verwoede belpogingen, kijkt Beatrice de Graaf op het oplichtende schermpje. ‘Hilversum,’ zegt ze.

Als blijkt dat de redacteur niet van opgeven weet, neemt ze toch maar op. ‘Tanja Nijmeijer heeft weer een interview gegeven’, verduidelijkt ze.

Even later hangt Pauw &Witteman aan de lijn. De Somalische terreurbeweging Al-Shabaab heeft gewaarschuwd voor ‘grote gevolgen’ als Nederland het verbod op godslastering afschaft. De Graaf, hoogleraar conflict- en veiligheidsgeschiedenis en verbonden aan het Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme, was vorige week al te gast in het programma. Ze bracht er haar nieuwe boek Gevaarlijke vrouwen onder de aandacht.

Op toegankelijk en soepele manier beschrijft ze daarin tien vrouwelijke terroristen. Of vrouwen die ooit dat label opgeplakt kregen door de overheid. Nijmeijer staat er ook in.

Al gruwt De Graaf van de Guevararomantiek die om deze Nederlandse terroriste wordt gedrapeerd. ‘De Volkskrant laatst, die deden het wel goed. Nijmeijer kwam aan het woord.

Maar daarna werden ook slachtoffers van het FARC geïnterviewd.’

Aan media-aandacht voor De Graafs werk schort het niet. Toch twijfelde ze over het schrijven van dit boek.

Waarom?

‘Voor de visitatiecommissie maakt dit soort publicaties niet uit. Het wordt niet meegerekend in citaties, het telt niet echt. Bovendien moet je ook opletten voor wat in geschiedeniskringen ‘Het Maarten van Rossemeffect’ wordt genoemd. Ik respecteer Maarten zeer en heb met plezier met hem samengewerkt, maar als je op tv komt, word je door vakgenoten minder serieus genomen.’

En dan toch het boek schrijven.

‘Ja, ik had er gewoon zin in. Naast alle zwaar-wetenschappelijke werk, wil ik ook spectaculaire geschiedenisverhalen vertellen. Verhalen raken mensen. Ik ben historicus en vind het superboeiend om in de huid van personages te kruipen, het archief in te duiken, mensen te spreken. Ik ben voor mijn academische werk ook wel in de weer met allerlei politieke modellen maar ook in verhalen kun je eveneens abstracte en ingewikkelde kwesties blootleggen.’

Hoe ver gaat u om terroristen te spreken?

‘Ik ben geen onderzoeksjournalist, ik ga ze niet opwachten. Bij Lidwina Janssen (Nederlandse vrouw die eind

jaren zeventig in Israël werd gearresteerd wegens haar banden met een Palestijnse terreurbeweging, red.) heb ik meermaals naar haar adres geschreven maar als ze dan niet wil reageren, dan houdt het voor mij op.

Als zij met rust gelaten wil worden, moet je dat ook respecteren.’

Vrouwelijke terroristen worden door pers en politie anders behandeld dan hun collega’s van het andere geslacht, valt u op.

‘Je merkt dat het beeld van vrouwelijke terroristen een eigen dynamiek krijgt. Ze worden feller of juist meer vergoelijkend behandeld. In dat laatste geval worden ze niet als terrorist bekeken, maar meer als een meeloper of de vriendin van. Daardoor kunnen ze langer hun gang gaan.

‘Of ze worden al als terrorist geframed nog voor ze daadwerkelijk gevaarlijk worden. Ulrike Meinhof (1934 – 1976, lid van de links-extremistische Rote Armee Fraktion die verschillende aanslagen in vooral Duitsland pleegde, red.) is zo’n voorbeeld - misschien wel een van de bekendste terroristen die er is. Mensen denken dat ze een van de gevaarlijkste vrouwen uit die tijd was. Maar dat was helemaal niet zo. Voor ze zich bij de RAF aansloot, was ze gevierd schrijfster en moeder. Als journaliste had ze een paar rechtse politici flink de stuipen op het lijf gejaagd. Toen ze meehielp met de ontsnapping van een lid, had ze nog helemaal geen geweld gebruikt. Maar meteen de volgende dag verscheen haar foto overal met een flinke prijs op haar hoofd.

‘Haar ex had ook het gerucht verspreid dat ze hun tweelingdochters naar Palestina had ontvoerd om ze daar in een wezenkamp te laten opgroeien – niets van waar. Een verhaal dat dertig jaar is blijven rondzingen.

Maar ja, Meinhof was nu eenmaal de ontaarde moeder. Dat was het beeld.’

Maar worden mannelijke terroristen niet al even clichématig neergezet? De jihadi met het kromzwaard, de lone wolf à la Breivik…

‘Zeker, maar het komt minder vaak voor. Als je kijkt wat er over Breivik of Bin Laden wordt geschreven, merk je dat het vooral gaat om wat ze doen. Niet over hoe ze eruit zien of over hoeveel kinderen ze hebben.

Over vrouwelijke daders wordt altijd meer stereotiep gedacht. Misschien omdat ze nog altijd in de minderheid zijn en daardoor bekeken worden als iemand die alle grenzen van het vrouwelijke rolpatroon hebben overschreden: ze laat haar kinderen achter, ze geeft geen leven meer, ze neemt nu levens… Een soortgelijk fenomeen zie je ook bij vrouwelijke politici. Hun mannelijke tegenhangers krijgen veel minder vaak vragen over hun gezin of uiterlijk.

‘Ik pretendeer ook niet enorm vernieuwende inzichten te brengen met deze verhalen. Maar wat betreft het bestrijden van terrorisme lijkt het me aangewezen dat veiligheidsdiensten zich bewust zijn van deze manier van denken. Zodat ze het gegeven van een vrouwelijke terrorist zonder emotie kunnen bekijken en efficiënter aan de slag kunnen gaan.’

U schrijft hoe de patriarchale cultuur van sommige terreurbewegingen ervoor zorgt dat vrouwen in de minderheid zijn bij dergelijke organisaties. Maar sowieso zijn vrouwen zeer zelden frontpersonen van terroristische groeperingen. Hoe komt dat?

‘Daar heb ik geen specifiek onderzoek naar gedaan. Maar uit wetenschappelijke literatuur weten we dat überhaupt het aantal geweldsdaders hoofdzakelijk man is. Fysiek kan een man de terugslag van een AK47 gewoonweg beter aan. Maar in verhouding met de krijgsmacht of de georganiseerde misdaad is het vrouwelijk aandeel onder terroristen

veel groter. Bij sommige linkse groeperingen is het zelfs veertig procent.’

Hoe bepaalt u of iemand een terrorist is? In uw boek heeft u het over Angela Davis, ooit door Nixon gelabeld als staatsgevaarlijk, nu een gevierde academica.

‘Ik heb gekeken naar mensen die op een bepaald moment door politie en justitie zo zijn benoemd. Ik heb niet zelf een definitie bedacht en toegepast. Zo kan het gebeuren dat iemand soms wel en soms niet als terrorist wordt gezien.

‘Kijk maar naar de Nederlandse vrouw Soumaya S.: een paar jaar geleden werd zij tot vier jaar ver-

Een vrouw in Londen protesteert tegen het doden van Osama Bin Laden. Vrouwen vertegenwoordigen nog steeds een minderheid binnen terroristische bewegingen maar hun aandeel groeit. Foto HH

oordeeld door haar contacten met Samir A.. Nadat ze haar straf had uitgezeten, is het vonnis vernietigd.

Nu is het nog maar de vraag of het Openbaar Ministerie haar weer wil vervolgen. Dan ben je opeens met terugwerkende kracht geen terrorist meer.’

Slechts in een paar jaar van terrorist naar misschien wel onschuldig.

Het kan snel gaan.

‘Ja, eng is dat. Het pendelt van rechts naar links. Je kunt ook niet volhouden dat de rechtspraak zich in een vacuüm voltrekt. De rechters luisteren toch naar wat in de samenleving speelt. Als rechter ben je de laatste schakel van een heel proces. De angst leeft onder het volk, het parlement eist een wet, justitie gaat achter die mensen aan en als rechter moet je dan een afweging maken. Nu, een paar jaar later kun je overwegen die terrorismewet weer bij te stellen.’

Kunt u een onderscheid maken tussen gerechtvaardigd en ongerechtvaardigd geweld?

‘Goede vraag. Ik merk dat ik steeds vaker teruggrijp naar politieke filosofen om te kijken wat zij daarover hebben gezegd. Maar een sluitend antwoord heb ik nog niet gevonden.’

Gevaarlijke vrouwen, Tien militante vrouwen in het vizier, Beatrice de Graaf, Boom, EUR 24,90, 280 pagina’s

10

Mare · 6 december 2012

English page

Souped-up mopeds Physicians call for mandatory protection Research reveals that motorcycles are the deadliest means of motorised two-wheel transport. Another striking fact: riders of motorised bikes suffer from serious head injuries far more often.

BY BART BRAUN If you didn’t know

what a motor bike was, you would invent one after just one look at a traffic jam. It’s not surprising that the number of motor cyclists in the Netherlands has risen steeply in the last fifteen years, and that more people are riding mopeds and motorised bicycles too. However, what you gain in versatility, you lose in safety: motorised bicycles do not have cage constructions, air bags or seat belts. Despite that, the number of traffic deaths in the Netherlands has been falling for years: in the year of the most fatalities, 1972, the number was five times as high as the figure for 2011, while the number of fatal accidents involving two-wheelers is declining too.

That’s good news, but isn’t much help if you are actually involved in a traffic accident. A group of researchers, most of whom are from Leiden, examined the figures for motor bikes, mopeds and motorised bicycles with light engines in Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde [The Dutch Journal of Medicine].

Between 1993 and 2008, about 37,779 motorbike accidents, 115,054 moped accidents and 20,429 accidents with motorised bicycles were

registered in the Netherlands. 28 per cent of the motor cyclists needed hospital treatment, against approximately one sixth of the other categories, and motor bike accidents resulted in the most deaths: 1,342.

Men are strongly overrepresented in the figures – men account for more than eighty per cent of the victims.

The chances of physical injury or death are relatively higher among younger road users, perhaps because they are less experienced more reckless, and among and people over fifty-five. “The elderly have less capacity for recovery from blood loss, for example, and are more likely to have additional disorders such as diabetes,” remarks Inger Schipper, a trauma surgeon at Leiden University Medical Centre and the main author of the NTvG article. “This is a really Dutch study. Much of what you read about traffic accidents comes from America, and the traffic situation there is very different, with fewer mopeds and cyclists and so on.”

Her job at A&E gives the stark figures a human face, and jargon like “serious morbidity” becomes a real victim with terrible injuries. “You can recognise the motor bike accidents quite easily. The article explains that motor cyclists often have injuries to the extremities, and that is absolutely true. Motor cyclists often break

ADVERTENTIE

HOOR JIJ ALS TRAINEE THUIS IN EUROPA?

everything: upper arms, lower arms and wrists.”

There is another striking fact: riders of motorised bikes suffer from serious head injuries far more often, and they have the greatest chance of dying in hospital.

Nowadays, electric bikes are not stuffy Spartamets for people who have trouble walking any more: young people ride them too. Schipper adds: “They tend to soup up their engines.

By law, they are not allowed to go faster than 25 kilometres per hour, but I’ve been overtaken by motorised bikes when I’ve been driving faster than that in my car.” More than half of the motorised-bike riders who end up in hospital after an accident are under twenty-five. Why would a self-respecting sixteen-year old buy a motorised bike if he can buy a moped instead?

Well, because he doesn’t need to wear a helmet, that’s why, which brings us to the topic of head injury.

The faster you go, the harder the smack when you come to a sudden halt. “If you were going faster than twenty kilometres per hours, we call it high-energy trauma. The injuries are more extensive, and often include things like a ruptured spleen or fractured pelvis.” A motorised bike may go faster than that, even if you do not allow for the speed of oncoming traffic. And that is why the authors of the NTvG article are calling for helmet laws for motorised bikes, or, as Schipper says: “You could recommend wearing a helmet, given the morbidity and mortality.”

The research did not include non-motorised bikes, but Schipper and Co. intend to incorporate them in a follow-up study.

The SWOV Institute for Road Safety Research states on its website that the number of fatal bike accidents might be dropping but the number of cyclists who are hospitalised is rising slightly. Almost half of them have head injuries or brain damage. A helmet reduces the risks of that type of injury by half, but in countries where helmets are mandatory for cyclists, the popularity of bikes has dropped.

In addition, psychologists have indications that drivers tend to overtake cyclists less carefully if they notice that the cyclists are wearing helmets. At least, experiments seem to point to that. If that happened on a larger scale, you would expect the number of accidents involving both cars and bikes would increase a little in countries that have just introduced helmet laws, but that doesn’t seem to be the case.

Even if you were to support helmet laws, it would not be feasible to introduce them to the Netherlands for time being, which is why the SWOV has suggested that air bags on car windscreens might protect cyclists in crashes. Schipper is not very enthusiastic: “You would be protecting the dangerous outside world against crashes instead of teaching people to protect themselves.”

START JE TRAINEESHIP MET EEN MEET & GREET IN DEN HAAG ADVERTENTIES

Een traineeship bij de EU is goed voor vijf maanden boeiende werkervaring bij een Europese instelling. Hoe boeiend? Kom op woensdagmiddag 9 januari 2013 naar de Meet & Greet bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag en vraag het (oud) EU-trainees zelf.

Zij delen graag hun ervaringen met je.

Ga voor het programma en je aanmelding naar www.traineebijdeEU.nl.

Nu ook in Leiden Rondom relaties, assertiviteit, agressie & hoogbegaafdheid.

023 5252241 - www.idee-tt.nl al jaren vertrouwd

EU_adv_135x100V1 3.indd 1

16-11-12 16:37 mare-idee 120914.indd 1

04-10-2012 13:36:11

6 december 2012 · Mare 11 Cultuur

Agenda kaal klinken. Het is de bedoeling dat liedjes bepaalde beelden en sferen oproepen. Ik hou niet van teksten met een duidelijke clou. Er hoeft niet opzichtig een verhaal in te zitten. Het mag allemaal abstract zijn, zodat je er verschillende kanten mee op kan.

Als het maar niet te bedoelerig is.

‘Ik ben voornamelijk geïnteresseerd in de melodie en luister veel naar Engelstalige muziek. Ik ben bijvoorbeeld liefhebber van Bon Iver en Fink. Warme en toegankelijke melodieën, dat vind ik het mooist.’

Eefje de Visser zingt in het Nederlands, met dank aan Sesamstraat. ‘Zo kan het dus ook.’

Foto Lise Straatsma

Niet te bedoelerig Eefje de Visser hoeft geen clou Sesamstraat inspireerde zangeres Eefje de Visser om in het Nederlandste gaan zingen. Op 13 december speelt ze in de Leidse Schouwburg.

Eigenlijk vind je Nederlands geen mooie taal. Hoe zit dat ?

‘Ik vind de klank van het Nederlands vaak niet zo mooi, een beetje lomp zelfs. Soms wordt een tekst ook zo lelijk gezongen. Natuurlijk zijn er ook

uitzonderingen. Er zijn trouwens Nederlandstalige artiesten die ik erg goed vind, zoals Spinvis en Roosbeef maar ook bepaalde dingen van Toon Hermans zijn erg sterk.’

Waarom ben je dan toch overgestapt van het Engels naar Nederlands?

‘Ik heb van die cassettebandjes met liedjes van Sesamstraat erop. Die vind ik echt te gek. De liedjes van Harry Bannink en Willem Wilmink hebben vaak iets vreemds. Ze zijn

heel fantasierijk. Als ik er naar luister krijg ik er van die rare beelden bij. Ik dacht: “Zo kun je dus ook schrijven.”

‘Toen ik op de Rockacademie zat, die ik overigens niet heb afgemaakt, kreeg ik van een docent de opdracht om kinderliedjes te schrijven voor een toneelstuk. Dat beviel wel. Ik wilde eigenlijk ook vooral componeren voor anderen. Toen ben ik me gaan richten op het Nederlands.

‘Daarbij gaat het vooral om de klank van woorden. Het moet muzi-

Is er al een opvolger voor je debuutplaat De Koek?

‘De liedjes zijn al af. De plaat verschijnt ergens na de zomer van 2013. Hij is minder gevarieerd dan De Koek. Ik wilde er een meeslepend geheel van maken. Al is er niet echt een verbindend thema. Maar onderweg zijn en reizen komen wel vaak terug. Het is de bedoeling dat de luisteraar de plaat als een film voorbij ziet trekken.

‘Wat de muziek betreft. Je kunt natuurlijk kille geluiden uit een synth toveren. Maar ik kies niet voor kou maar juist voor een warm bad.’

En dan?

‘Ik ben geen carrièreplanner, heb niet in mijn hoofd dat ik volgend jaar sowieso op Lowlands en Pukkelpop moet staan. Ik verwacht niet veel en dan kan het ook niet tegenvallen.

Maar als je eenmaal een manager en een boeker hebt, gaat het toch wel leven. Dan wordt toch een klein bedrijfje en zorg je er toch voor dat je de zaken goed voor elkaar hebt.

‘Ik ben wel heel ambitieus als het gaatover de muziek, het artwork of een nieuwe videoclip. In het creatieve ga ik helemaal op.’

Door Vincent Bongers Eefje de Visser, Leidse Schouwburg,do 13 dec, 21.15 u € 9,30-21

Date met Beethoven Klassieke muziek in Oudheden Na een groots aangepakt debuut in 2010 komt er dit weekend een tweede editie van het Leidse White Crow Music Festival. Sommige composities proberen het Noorderlicht te vangen.

In 2010 haalde pianiste en artistiek leider Hanna Shybayeva nog een groot orkest naar de Leidse Stadsgehoorzaal.

Deze keer verzamelde ze acht jonge muzikanten uit Canada, Zweden, Hongarije en Nederland om zich heen voor een reeks kamerconcerten in het Rijksmuseum van Oudheden tijdens het White Crow Music Festival komend weekend. ‘We kennen elkaar allemaal van het New European Ensemble, waarmee we meestal moderne klassieke muziek spelen.

Nu combineren we dat met oudere stukken.’

Door Marleen van Wesel

Combineren jullie klassieke muziek weer met rock en electro?

‘Dat deden we in 2010 vooral om jongeren te trekken. Die vormen nog altijd onze grootste doelgroep, we zijn zelf immers ook jong. Maar ze zijn geïnteresseerder dan je zou denken. Vorige keer hergebruikte ik voor de klassieke optredens toepasselijke titels van bekende popnummers, zoals Life On Mars en Firestarter.

‘Deze keer doe ik niets meer dan vertellen dat je het eens uit moet proberen. Misschien vind je het niks. Maar misschien word je wel volledig verliefd op Beethoven.’

Dus de drempel ligt dit jaar hoger?

‘De zaterdag is nog altijd behoorlijk toegankelijk. Die avond heeft als titel Jazz Crimes meegekregen, naar een bestaand jazznummer. De avond draait namelijk rond de onderling invloeden van jazz en klassiek. Maar we spelen ook een stuk van de Oekraïense componist Nikolai Kapustin, die duidelijk inspiratie haalde uit rockmuziek.

‘De vrijdagavond heet Symphonic Intimacy. Daarbij spelen we grote symfonische werken, bijvoorbeeld composities van Mozart of Beethoven die je waarschijnlijk bekend zullen voorkomen, maar dan bewerkt voor heel klein gezelschap in plaats van een groot orkest. En de derde avond heet Translucent Horizons.

Dan spelen we muziekstukken die beïnvloed zijn door verschijnselen als de natuur, astrologie en de kosmos. De Finse componist Kaija Saariaho heeft bijvoorbeeld het Noorderlicht gevangen in muziek. Het wordt een heel atmosferische avond.’

Atmosferisch, maar wel wat minder groots dan in 2010?

‘Klopt, ik wil me niet laten beperken door tradities. Vandaar ook dat we twee jaar gewacht hebben. We nemen liever de tijd om écht iets moois te organiseren. Dat subsidie steeds lastiger te vinden is, speelt ook wel mee. Maar een minder grootse aanpak past ook wel bij de setting van dit jaar. Het schept een mooie sfeer als musici en publiek naast elkaar zitten in een museumzaal. Een klein kamerorkest op het grote podium van de Stadsgehoorzaal was lang niet zo gezellig geweest.’

FILM TRIANON Skyfall dagelijks 18.15 + 21.30 (wo niet) za. zo.

14.00 The Hobbit: An Unexpected Journey wo 0.30 + 13.30 + 17.30 + 21.30 Amour za. zo. + wo. 14.30 Jagten dagelijks 18.45 De Marathon dagelijks 21.30 za. zo. 14.30 Argo do. t/m zo. 18.45 Trouble with the Curve ma. di. wo. 18.45 Looper dagelijk 21.30 KIJKHUIS Amour dagelijks 18.30 + 21.00 (wo. alleen 18.30) Cloud Atlas wo. 21.00 Anna Karenina dagelijks 19.00 + 21.45 LIDO Alles is Familie dagelijks 18.30 + 21.30 za. zo. 14.00 Skyfall wo. 18.15 + 21.30 The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 2 dagelijks 18.45 + 21.30 Taken 2 dagelijks 21.30 Cloud Atlas dagelijks 20.30 (wo. niet)

MUZIEK LVC DI-RECT + Support: Soul Sister Dance Revolution Vr. 7 december 20.00 €19,50 Barbarbar X Crème Organization Za 8 december 23.00 €8,50 LAZARU’S Illocinoma Za 8 december 20.00 gratis DE TWEE SPIEGHELS Earswideopen Vr 7 december 21.00 gratis Akki Haak band Zo 9 december 16.00 gratis LEIDSE SCHOUWBURG Ives Ensemble: Strijkkwartet nr. 2 Zo 9 december 16.00 €33,10 Racoon: Liverpool Rain Theatertour Wo 12 december 20.15 €22,30 - €31,70

T H E AT E R

LEIDSE SCHOUWBURG Ellen Pieters: Shirley Valentine Vr 7 december 20.15 €9,30 - €25,Ali B geeft antwoord Za 8 december 20.15 €9,30 - €17,80 Big, Black and Beautiful Za 8 december 20.15 €24,90 - €29,40 Nachtgasten Di 11 december 19.30 €9,30 - €21,Molière: Don Juan Wo 12 december 20.15 €9,30 - €25,90 INS BLAU Toneelgroep Het Volk Wo 12 december 20.30 €17,LEF Vr 7 december 20.30 prijs op aanvraag IMPERIUM THEATER Kaatje is verdronken 7 t/m 22 december 20.30 €10,-

Hanna Shybayeva: ‘Misschien vind je het niks, misschien word je wel volledig verliefd.’ Foto Floris

DIVERSEN

Leeuwenberg

In 2013 dus misschien weer niet?

‘We zien wel wat er gebeurt. Ook in de klassieke muziek geldt: we live by the day. Maar ik hoop natuurlijk op een derde editie. In Leiden zijn zoveel mooie plekken te vinden voor bijzondere concerten.’

White Crow Music Festival Rijksmuseum van Oudheden 7, 8 en 9 december €25 per avond, €45 voor twee, €60 voor 3 avonden (Studenten €17,50 euro per concert)

MUSEUM BOERHAAVE Vrijbuiters van de heelkunde Wo 12 december 16.30 €7,50 MUSEUM VOLKENKUNDE 21 december 2012: Het einde van de wereld? t/m 12 mei 2013 €10

12 Mare · 6 december 2012 Het clubje

MaaiKey

Sinturprise Laat allen bellen ende trommen Van hevig feestgedruis maar brommen, Tingelen, tangelen ende klinken Opdat Sints boot maar snel mag zinken!

Hij is weer weg, die ‘goede’ Sint, Na zijn verjaardag zeer gezwind, Als dief in de nacht vlucht hij naar Spanje, Dus ontpop maar de champagne!

Eindelijk die man weer kwijt, Die met zijn paard over daken rijdt, Want die cadeautjes zijn leuk en aardig, En die verdeelt hij dan ook vaardig, Maar in menig studenten- of huisgezin Sluipt er een andere traditie in; Men maakt surprises, grote en kleine, Hele grove en hele f ijne.

Foto Taco van der Eb

‘Ik ga zeker van de trap vallen’ Bibi Beekman (20), archeologie Huis: Boerhaavelaan 26a Kamer: 22 m2 Betaalt: 295 euro incl.

Bewoners: 6 Hoe kwam je hier terecht?

‘Ik hoorde erover via een vriendin van deze kamer, maar had al een andere hospiteerafspraak op de hospiteeravond staan. Ik heb gemaild met de vraag of ik eerder langs mocht komen, ook al kon ik dan niet alle huisgenoten ontmoeten. Ik dacht dat het een groot nadeel was, maar ben het toch geworden. Deze kamer is perfect. Ik woon hier sinds gisteren, toen kwam ik er pas achter met hoeveel mensen we hier wonen.’

Waarom wilde je verhuizen?

‘Ik woonde op een zoldertje op de

Morsweg. Mijn huisgenoten waren top, maar ik had veel te weinig ruimte. Mijn kamer was 11 vierkante meter en had twee schuine daken.

Ik kon net van mijn bed naar mijn bureaustoel springen. Ik had een permanente hoop troep die ik van mijn vloer naar mijn bed verplaatste, en ’s avonds weer terug, omdat er gewoon geen ruimte was voor een kast. De badkamer was zo klein dat je er tegelijk kon douchen en poepen.’

Nu heb je toch ook twee schuine daken?

‘Ja, maar verder is het hier heel groot. Er is zelfs ruimte voor mijn geliefde bank die nog van mijn vader is geweest. We waren bang dat we hem nooit op zolder zouden krijgen.

De eerste twee verdiepingen paste

hij precies door de trap, daarna hebben we hem via het balkon naar het dak getild en door het raam naar binnen gekregen. Gelukkig maar, want zonder die bank was ik hier niet heengegaan.’

Heb je veel veranderd?

‘We mogen niets schilderen, de huisbaas wil geen felle kleuren. Ik had gevraagd of ik de balken in hoogglans wit mocht schilderen, maar ze moeten roomwit blijven: dat zijn ze in het hele huis.

‘In mijn vorige kamer had ik de balken, deur en kozijnen roze gemaakt.

Op de verpakking leek het mee te vallen, maar het was echt knalroze.

De gang had bovendien een perzikkleur, wat ook nog eens enorm vloekte. Ik was wel uitgekeken op die felle kleuren.’

Al rare dingen meegemaakt?

‘Nog niet, maar ik kan wel een voorspelling doen. De trap naar zolder heeft debiel hoge treden. Ik weet zeker dat ik een keer dronken thuis ga komen en van de trap val. Of dat ik überhaupt niet boven kom. En beneden zit een parfummuseum.

Ik weet ook niet wat ik me daarbij moet voorstellen. Misschien is het iets voor een huisuitje?’

Heb je in die ene dag al nadelen kunnen ontdekken?

‘Ik heb mijn hoofd al zes keer gestoten, er zit een f linke bult op. En als je aan de voorkant van de kamer te hard springt veert de hele grond heen en weer. Maar ik weet eigenlijk niet waarom je dat zou doen.’

Door Petra Meijer

Bandirah

Voor hem, die nu de prijs betaald Voor wat hij dit jaar heeft uitgehaald.

Het Lot wijst steeds een offer aan, Die deze slachting zal ondergaan.

Eerst doet men meer mysterieus Over creatie en onderwerpskeus.

Dan pakt men de brief of envelop, Want daar staat de vervloekte naam op.

Nu leest men voor, heel bedeesd, Wat voor een ander leuk was geweest.

Het rijmt maar half, loopt voor geen meter Maar iedereen lacht en brult en schater.

Een diepe zucht en verlossing begint: Kapot dat ding dat je niet zint.

En eindelijk, daar vind je half verscholen Tussen zaagsel, slijm en kolen, Verfrommeld en verfomfaaid het cadeau Een laatste scheur met in gedachten ‘yolo’ En ineens ligt het open en bloot, Nakend te zijn in je cadeau-papierschoot.

Je probeert een voorzichtige lach Tot je daar de fout van inzag, Daarna probeer je volledig oprecht: “Dit cadeau, dit wilde ik écht.”

De sfeer is bedrukt en raad weet je niet.

Je houdt het omhoog, gezicht vol verdriet.

Langzaam rollen ‘tranen van vreugde’, Maar je weet dat hier iets niet deugde.

Er zat zoveel aandacht en zoveel tijd In de verpakking en het vullen met nijd.

Het was een persoon die van je hield.

Wat had die in godesnaam bezield?

En dan is de inhoud zo nietszeggend, Dat is pas echt grensverleggend.

Grenzen van fatsoen en die van de Sint, Een gruwel die men telkens ondervindt.

Want die sleutelhanger is hartstikke leuk, Maar in je ziel zit een stevige deuk.

Zo kruipt de avond langzaam voorbij.

De een na de ander vernederd op rij.

Spoedig daalt de hilariteit, En daarmee de nuk, de wrok en de nijd.

Dus aan ‘t eind beweert eenieder stellig: Wat was het weer geslaagd en gezellig.

Key Tengeler