Mare 17

7 februari 2013 Vechten versus vrouwelijkheid

36ste Jaargang • nr. 17

Pagina 3

De rector vertrekt. ‘Het is makkelijk praten langs de kant van de weg, hè?’

De universitaire pers: waakhonden, keffertjes en schoothondjes

Nederland na de apocalyps: 'Kapot, dat laat zich goed rijmen met mijn stijl'

Pagina 6 en 7

Pagina 9

Pagina 11

‘Van turners zie je alleen die keer dat het goed gaat.’ Epke Zonderland tijdens zijn gouden oefening. Foto Hollandse Hoogte

Vallen = korter leven Botsen tijdens sporten versnelt het verouderingsproces Topsporters die klappen oplopen – van boksers tot turners – leven gemiddeld korter dan botsvrije collega’s, ontdekten Leidse onderzoekers.

DOOR BART BRAUN Bewegen is gezond, of, misschien helderder: niet-bewegen is ongezond. Wetenschappers zijn het over van alles en nog wat oneens met elkaar, maar de gezondheidseffecten van bewegen staan behoorlijk vast. Wat aanzienlijk minder vaststaat is of je die beweging per se uit moet voeren met kleuterkleertjes aan, terwijl je stinkt naar zweet. Hoe Schapen op Texel En kan je zoveel gezond is sporten?

Foto HH/Joost van den Broek sporten dat het ongezond wordt?

Onderzoekers van de Leyden Academy on Vitality and Aging publiceerden onlangs een onderzoek in het gezaghebbende British Medical Journal dat een beetje licht werpt op die vragen.

Het grote probleem met onderzoek naar sporters is dat ze niet alleen sporten. Ze roken minder, drinken minder, gaan vaker op tijd naar bed, eten anders en als je ze dan gaat vergelijken met niet-sporters, weet je niet naar welke effecten je precies kijkt. De Leidenaars losten dat elegant op: ze keken alleen maar naar Olympische sporters. Uit een openbare sportdatabank plukten ze bijna tienduizend mensen die deelnamen aan de Spelen tussen 1896 en 1936,

van wie de sterfdatum bekend was.

Vervolgens konden ze binnen die groep sporten met elkaar vergelijken.

Als zeer intensief sporten ongezond is, zou je verwachten dat wielrenners en marathonlopers eerder doodgaan dan de deelnemers aan sporten als cricket of golf.

Olympiërs leven gemiddeld langer dan hun landgenoten, legt promovenda Frouke Engelaer uit. ‘Ik denk dat dat niet alleen aan het sporten ligt; als ze niet aan sport zouden doen, zouden ze ook langer leven.

Het is een heel selecte, supergezonde groep. Daarnaast: als ze er eenmaal zijn geweest, levert dat veel aanzien op. We weten uit ander onderzoek, waarin Nobelprijswinnaars en Os-

carwinnaars worden vergeleken met genomineerden die niet wonnen, dat status je levensverwachting verhoogt.’

En sporters onderling? Intensieve sporters bleken niet langer of korter te leven dan matig intensieve sporters, zo bleek. Dat was ook al de conclusie van een Duits overzichtsartikel dat de vorige zomer verscheen: bewegen is goed, maar er is geen bewijs dat hoog-intensief sporten beter is.

‘Het is niet zo dat voor sporten geldt: hoe meer, hoe beter’, vat Engelaer het samen.

Dat klopt niet echt met het volksgeloof dat topsporters, met name wielrenners, zichzelf in versneld tempo opbranden. Engelaer: ‘Daar bestaat

Raad tegen opheffen Hebreeuws

Vijf Vici’s voor Universiteit Leiden

Promotie geweigerd, want ‘niet integer’

Alternatief voor Usis was veel goedkoper

De universiteitsraad stemt niet in met het besluit van het college van bestuur om Hebreeuwse en Joodse studies te schrappen. ‘Het is geen fluttaaltje.’

De Leidse universiteit heeft vijf zogeheten Vici-beurzen gekregen. De subsidies van anderhalf miljoen euro zijn bedoeld voor gevorderde onderzoekers.

De commissie wetenschappelijke integriteit blokkeert een promotie vanwege ‘een vermoeden van een schending van de wetenschappelijke integriteit’.

Universiteiten die het studentenadministratie Osiris kochten waren veel goedkoper uit dan de Leidse universiteit, die bijna elf miljoen uitgaf aan Usis.

Pagina 4

Pagina 5

Pagina 5

Pagina 4

weinig hard bewijs voor. Wielrenners lopen natuurlijk het risico om te overlijden door een valpartij, dat haalt de gemiddelde levensverwachting omlaag. Om daarvoor te corrigeren, hebben we in ons artikel juist gekeken naar stervensdata na het vijfentwintigste en vijftigste levensjaar.’

Opvallendste vondst in het Leidse artikel: sporters die veel klappen maken, wel eerder doodgaan. Ergens tussen de zes en twintig procent eerder, is de schatting. ‘Het idee is dat de opeenstapeling van botsingen lijkt op een versneld verouderingsproces.

Het extreemste voorbeeld zijn de boksers, die elkaar letterlijk dement slaan. Als je maar genoeg schade verzamelt, is het op een gegeven moment niet meer herstelbaar, en uiteindelijk niet verenigbaar met het leven. Dat is in wezen wat veroudering is.’

Het gaat echter niet alleen voor boksers, benadrukt Engelaer: ‘Van turners zie je normaal alleen die keer dat het goed gaat. Maar voordat ze dat kunstje kunnen, krijgen ze een heleboel klappen elke keer dat ze uit die ringen vallen.’

Tot twintig procent korter leven, dat is nogal wat. En, met alle respect voor de vooroorlogse topsporters, hun huidige collega’s sporten nog aanzienlijk meer top. Alles gaat sneller, de ballen komen harder aan, de tegenstanders waar je tegenaan klapt zijn gespierder en dus zwaarder. Wat staat de huidige atleten te wachten?

Afgelopen week kreeg het BMJ-artikel respons van een Britse onderzoeksgroep, die onderzoek doet naar professioneel rugbyspelers. Van buitenaf lijken het supermensen, maar bij medisch onderzoek blijken ze harder te slijten dan hun medemens.

Ook zij gaan vroeger dood, lijkt het.

‘Het zou zeer verstandig zijn om een groot onderzoek op te zetten, waarin botsende sporters langdurig worden gevolgd’, vertelt Engelaer.

‘Lopen ze meer hersenschade op?

Neemt de nier- en leverfunctie af, zoals je zou verwachten?’

En als het antwoord op die vragen ‘ja’ is? ‘Dat is dan iets waar het opleidingsteam rekening mee moet houden, als ze werken met jonge sporters in spe. Minder koptrainingen in het voetbal, bijvoorbeeld. Het is in elk geval iets om met de ouders te bespreken. En misschien moeten we proberen sommige sporten minder intensief te maken. De vraag is, hebben we dat ervoor over?’

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 7 februari 2013 Geen commentaar

Met een hoedje, graag ‘Yes, I do’ of ‘I promise’ zeiden een kleine veertig promovendi en onderzoeksmasterstudenten afgelopen week.

Niet omdat ze voornemens waren om de rest van hun leven bij hun geliefde te blijven.

Nee, ze beloofden dat ze geen Stapeltje zouden maken van hun wetenschappelijk onderzoek. (Ik probeer onsterfelijk te worden. De minst schadelijke manier daartoe acht ik in het woordenboek terecht te komen onder: ‘(uitdr.) een Stapeltje maken van iets, iets door leugen en bedrog tot resultaten komen, meestal in wetenschappelijke context [door Thomas Blondeau ingevoerd naar aanleiding van de nu totaal vergeten frauderende hoogleraar Diederik Stapel].’ Gebruik het vandaag nog in gesprek met een collega of medestudent. Ik dank u bij voorbaat.)

Die promovendi en consorten legden de eed af in een zaaltje van de Eramus Universiteit Rotterdam (EUR). Dat deden ze ter afsluiting van een cursus wetenschappelijke integriteit. Toen bekend werd dat Stapel zijn carrière bij elkaar had gelogen en en passant vakgebied en medewerkers onherroepelijk had beschadigd, ging de academische wereld even een tijdje uit het DOOR THOMAS BLONDEAU

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288

raam staren en bedenken hoe ze haar leven ging beteren.

Uit dat zelfonderzoek kwam een reeks aanbevelingen waaronder deze cursus en het afleggen van eed, zoals artsen en sommige ambtenaren ook al doen. De Rotterdammers beten de spits af.

Nu, alle begin is moeilijk, en wie universitair decorum voor ogen probeert te halen, zal niet meteen denken aan de EUR, een tl-verlichte bunker aan het einde van een tramlijn.

De nuchtere medemens kan zich vrolijk maken over de effectiviteit van een dergelijke administratieve handeling maar de mens is geen louter rationeel wezen. Rituelen zoals toosten, trouwen en taptoe, het helpt ons met rechte rug de dag door te komen. Toen ik even deelachtig mocht zijn van het studentenleven in een van de hoogst aangeschreven universiteiten ter wereld, Oxford genaamd, verbaasde ik me over de omstandige rites en gewoontes. Zelf wie een korte periode meedraaide, moest allerlei gekke uitdossingen dragen, bepaalde dingen op bepaalde dagen doen en nog meer fraais dat zich verre hield van het dictum ‘Doe maar gewoon want dan doe je al gek genoeg’.

Nee, willen we gespaard blijven van broddelende zwendelaars dan mag het allemaal een tandje hoger.

Laten we inspiratie putten uit wat best practices. In Canada dragen ingenieurs een pinkring om hen voortdurend te wijzen op het feit dat hun slordigheid slachtoffers kan maken. Vrijmetselaars doen dingen met zwaarden en voorschoten, katholieken smeren graag zalf of as op dingen. Jagers halen een takje door het zweet van geschoten wild en plaatsen dat achter de halsband van hun hond.

En ik wil graag een hoed bij de eed. Misschien wat kaarsen en een baldakijn van visnetten. Maar in ieder geval een hoed. Gedoe? Misschien. Maar het is in ieders belang dat mensen er geen Stapeltje van maken.

Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Sebastiaan van Loosbroek (stagiair)

Brave New Leiden

vanloosbroek1992@gmail.com Medewerkers

Robbert van der Linde • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Marit de Vos • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

In 1931 schreef Aldous Huxley het boek Brave New World, en afgelopen woensdag, ruim tachtig jaar later, vond ik een mooi moment om het te lezen.

Een boek over de wereld van 2540, geschreven toen er nog geen iPhones waren. Ik dacht dat het grappig zou zijn, maar helaas beschrijft Brave New World een stabiele, gelukkige en tamelijk verontrustende maatschappij die mij net iets te veel doet denken aan ons eigen Leidse studentenwereldje.

Om te beginnen met het meest voor de hand liggend thema: drugsgebruik. In het boek gebruikt de gehele bevolking soma. Saai gesprek? Grammetje soma.

Mislukte date? Twee gram soma. Kopje koffie? Halfje soma. Iedereen gelukkig.

Nu wil ik natuurlijk niet beweren dat de Leidse studentenbevolking iedere dag van de week een pilletje slikt om zich beter te voelen. Maar in het weekend wel.

En laten we niet het enorme Ritalin-gebruik voor de tentamens vergeten, of de alcohol consumptie daarna.

Niet overtuigd? Ik daag je uit om een spetterend huisfeest te organiseren, en dan op het moment suprême aan 150 man uit te leggen dat er deze keer slechts appelsap en karnemelk te drinken is.

De andere thema’s uit Brave New World zijn ook interessant. Eén van Huxley’s personages is goed in zijn werk. Te goed. Prompt wordt hij verbannen naar een ver weg eilandje. Zo drastisch is onze zesjescultuur nog niet gevorderd, maar neem nu dit voorbeeld: ik gaf laatst een gastcollege over mijn promotieonderwerp en moest daar ook een tentamenvraag bij bedenken.

Een paar dagen later kwam de hoofddocent bij mij langs. Of ik de vraag wat makkelijker kon maken. Hij bleef net zo lang in mijn kamer staan tot het niveau zo ver gedaald was dat mijn dertienjarig nichtje hem die avond bij een familiediner ook wist te beantwoorden.

Dat onze universiteit een lachertje is geworden betekent volgens Huxley overigens niet dat wij studenten ons niet alsnog superieur mogen voelen. Brave New World kent een klassensysteem, verdeeld naar niveau

van intelligentie. De verschillende klassen interacteren nauwelijks met elkaar.

Zo ook de Leidse student. Natuurlijk is iedereen bevriend met een paar stumpers van de hogeschool, en zelfs die ene excuus-mbo’er kun je met een beetje geluk nog wel in je Facebook-vriendenlijst vinden. Maar heb jij de afgelopen jaren een biertje gedronken met iemand die zijn middelbare school niet heeft afgemaakt? Dit is een trend die door de jaren heen steeds sterker is geworden: onlangs verscheen een rapport waarin beschreven werd dat steeds minder hogeropgeleiden trouwen met lager opgeleiden en vice-versa.

In het boek krijgt de intelligente klasse via hypnose ingestampt dat de lagere klassen - hoe onsmaakvol ze ook mogen zijn - essentieel zijn voor de maatschappij. Nu worden wij studenten niet op regelmatige basis gehypnotiseerd, maar reclame komt toch aardig dichtbij. En zie daar, Leiden hangt tegenwoordig vol reclameposters met teksten als ‘jouw mobieltje was er niet zonder mbo’ers’.

Het meest frappante aan het boek is dat Huxley redelijk accuraat weet te voorspellen hoe we krampachtig ons falende economisch systeem in stand proberen te houden. Het levensdoel van de Brave New World bewoners is consumeren. Want zo lang men consumeert, moet er worden geproduceerd. En zo lang er wordt geproduceerd heeft onze maatschappij betekenis.

Zo ook in Nederland, waar regelmatig wordt geroepen dat we in een economische, sociale of zelfs morele afgrond glijden, alleen omdat we een jaartje slechts 0.1 procent economische groei halen, en dus nauwelijks beter af zijn dan tijdens die verschrikkelijke hongerwinter van 2011.

Wij Nederlanders komen weliswaar als uitermate gelukkig land uit de bus; Huxley laat zien dat we hard op weg zijn naar een ongelooflijk nare maatschappij. Die Brave New World, dat is Leiden, anno 2013.

Benjamin Sprecher promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden

7 februari 2013 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

‘Volgende keer bijt ik je nek eraf ’

Kiemkracht

Studente haalt tweede plek bij EK jiu-jitsu Student journalistiek Ismay Gossen werd tweede op het EK Braziliaanse jiu-jitsu. ‘Het was lastig een goede balans te vinden tussen vechten en het behouden van mijn vrouwelijkheid.’

Door Sebastiaan van Loosbroek De trai-

ning is al begonnen, maar er druppelen nog steeds sporters binnen in de Rijswijkse sportschool. Voordat ze gehuld in een gi (vechtpak) de mat betreden, buigen ze naar het slagveld. Vervolgens lopen ze naar de trainer om hem met een buiginkje en korte omhelzing te groeten.

Ismay Gossen (23) heeft haar haren in een strakke vlecht gebonden en ligt al op de mat. Terwijl ze op haar rug wordt geduwd, werpt ze haar benen om haar trainingsgenoot heen. Trekkend en sjorrend aan elkaars gi rollen de twee over elkaar.

Vorige maand werd Gossen tweede op het Europees kampioenschap Braziliaans jiu-jitsu (BJJ), in Lissabon. De vechtsport is nog niet zo bekend in Nederland. Het voornaamste verschil met de Japanse variant is dat de deelnemers vooral over de grond rollen en minder staand vechten. ‘Je gaat zo snel mogelijk voor de take down: de worp naar beneden.

Ik ben alleen heel lui en doe meestal de guard.’ Terwijl ze op haar rug ligt, klemt daarbij ze de tegenstander tussen haar benen. Voor leken lijkt dat nadelig, maar het verkleint de winkansen allerminst, zegt ze. ‘Het is mijn favoriete positie.’

Gossen begon op haar elfde met Japans jiu-jitsu. ‘Ik had al allerlei sporten gehad, van basketbal tot ballet. Mijn moeder zei: “Nu ga je dit doen.” Ik vond er eerst helemaal niks aan, maar rond mijn vijftiende werd ik beter en werd het steeds leuker.’

Uiteindelijk mocht ze zelfs bij een

Japanse school trainen, als tweede vrouw in 650 jaar. Alleen: door de zware trainingen merkte ze dat haar persoonlijkheid veranderde. ‘Ik moest mijn emoties uitschakelen.

Het was lastig een goede balans te vinden tussen het vechten en het behouden van mijn vrouwelijkheid.’

Anderhalf jaar geleden maakte ze de overstap naar BJJ. ‘Bij sommige vechtsporten lopen veel bichy grieten rond. Dat is hier veel minder. En verder is er veel minder hiërarchie tussen leerling en trainer. Bij de Japanse school moest ik nog wel eens de gi van mijn docent wassen.’

Nu heeft ze nog de witte band, maar eind deze maand krijgt ze de blauwe. Net op tijd, want anders had

ze in april niet mee mogen doen aan een belangrijk toernooi in Finland, waar tickets zijn te verdienen voor het WK in Brazilië. Hoe schat ze haar kansen in? Ze zucht diep. ‘Ik heb vaker tegen hogere categorieën gevochten. En van blauw heb ik zelfs al eens gewonnen. Ik ga gewoon heel hard trainen. Vandaag ben ik begonnen met diëten, want voor Finland moet ik nog vijf kilo afvallen. Ik mag maximaal 69 kilo wegen.’ Na de warming-up: ‘Er zijn dames waar je wel eens van verliest.

Maar dan denk ik: de volgende keer bijt ik je nek af.’

Elke dag traint ze nu vier uur, terwijl ze ook nog de master journalistiek en nieuwe media volgt.

‘De combinatie is heel zwaar. Laatst hadden we multimediamaand, waarbij we veertig uur per week voor Leidsch Dagblad schreven.

Daar ben ik voortijdig mee gestopt.’

Toch ziet ze uiteindelijk eerder een carrière in de journalistiek dan in de sport. ‘Met vechten valt niet veel te verdienen. Op dit moment ben ik ook een student zonder sponsor.

Ik heb wel een personal trainer en een diëtiste, maar voor de rest moet ik alles zelf bekostigen.’ Maar aan de andere kant: ‘In 2016 wordt BJJ geïntroduceerd op de Olympische Spelen. Stel dat ik kan meedoen aan de Spelen van 2020, dan ben ik 31.

Dat is een perfecte leeftijd, want als vechter piek je laat.’

Vorige week kwamen zo’n vijftig wiskundigen in het Leidse Lorentz Center bijeen met mensen uit het bedrijfsleven. De jaarlijkse Studiegroep Wiskunde met de industrie ging onder meer over rijst en koffie.

Mede-organisator Vivi Rottschäfer, wat is die studiegroep precies?

‘Elk jaar wordt er aan een Nederlandse universiteit een week georganiseerd, waarin zes bedrijven komen met een vraag waarop de wiskunde een antwoord kan formuleren. Een groep wiskundigen gaat dat vervolgens proberen.’

Waarom?

‘In de eerste plaats omdat het leuk is.

Je doet even iets anders, en werkt samen in een klein team van mensen die je waarschijnlijk nog niet kende. Voor de bedrijven is het natuurlijk voordelig als ze een antwoord krijgen en het biedt ze de kans om potentiële werknemers te scouten. Promovendi kunnen zien wat ze na hun promotie kunnen doen. En het levert publiciteit op: het laat zien dat wiskunde heel erg belangrijk is.’

Dit alles op kosten van die zes bedrijven, uiteraard.

‘Nee; ze leveren wel een bijdrage. Onze hoofdfinanciers zijn NWO en STW, twee organisaties die beurzen voor wetenschappelijk onderzoek verstrekken.’

Met wat voor problemen komen de bedrijven zoal?

‘Zelf heb ik gewerkt aan een probleem van een bedrijf dat machines ontwikkelt voor zaadproducenten en -verdelers. Zij willen weten welke zaden goed ontkiemen, maar dan zonder ze daadwerkelijk te laten ontkiemen, want dan kun je ze niet meer verkopen. Dat schatten ze in door te meten hoeveel zuurstof een zaadje opneemt: hoe sneller dat gebeurt, hoe groter de kiemkracht. Dat bedrijf had de meetgegevens al, maar ze wilden een wiskundig model dat beschrijft wat er in het zaadje plaatsvindt.’

Ismay Gossen (in het zwart) in haar favoiete positie.

Foto Taco van der Eb.

Frutti di Mare

Op Mega Mindy sla je niet door ‘Wij moeten naar veld Hulk, jullie moeten naar Batman’.

In de hal van het Universitair Sportcentrum staan twee jongens in Spidermanmorphsuits, omringd door Mega Mindymeisjes. Ze turen allemaal naar het wedstrijdschema. Veertig teams schreDoor Petra Meijer

Foto Taco van der Eb.

ven zich in voor het nachttoernooi van de Leidse studenten volleybalvereniging SKC. Er was eigenlijk plek voor 26.

‘Op het laatst stroomden nog veel aanmeldingen binnen’, vertelt Lisa le Feber (21, rechten). ‘Gelukkig hebben we toch nog 33 teams kunnen plaatsen.

Ongeveer de helft van de aanwezigen is lid, de andere helft bestaat uit externen.

Er zijn volleybalverenigingen uit andere steden, maar ook veel huizen, disputen en cordialen. Veel leden slepen hun vriendenkring mee en vormen samen een team. Ik denk dat bijna de helft hier niet kan volleyballen.’

Het blijkt een reële schatting. In het ene veld wordt er perfect geserveerd, in het andere belandt de bal keer op keer in het net. Een tweetal meisjes uit het team Ninja Turtles duikt angstig weg voor de bal. ‘Niemand van ons kan echt volleyballen.’ De meiden dragen groene outfits met kartonnen schildpadschildjes op hun buik en rug. ‘Dat beschermt ons tegen de bal.’ Ook hebben ze een handige manier gevonden om het niveau van de tegenstander te bepalen.

‘Als ze kniebeschermers dragen moet je oppassen, dan kunnen ze het.’

‘Het niveauverschil is niet echt een probleem. De meeste teams zijn wel redelijk gemixt’, zegt bestuurslid Rosanne Breedveld (23, geneeskunde).

‘Bovendien kent het volleybal een aantal ongeschreven gedragsregels. Je slaat bijvoorbeeld niet door op vrouwen, tenzij ze in een veel hoger team zitten. Je houdt gewoon een beetje rekening met elkaar.’ De bestuursleden hebben hun armen groen geschminkt en dragen een grote groene helm van papier-maché.

‘We zijn the Great Gazoo, het groene marsmannetje uit the Flintstones. De

kleur van SKC is groen, dus dat is wel toepasselijk.’

Het bestuur denkt dat een team met veel oud-bestuursleden wel eens zou kunnen winnen. Ze zijn behangen met felgekleurde sokken en dragen vrolijke capes met afbeeldingen van Ieniemienie, Elmo en Koekiemonster. ‘Wij zijn de Helden op sokken’, vertelt Joni van Leeuwen (25). ‘Daarom hebben we maar meteen de meest schattige kinderhelden gekozen die er zijn: de bewoners van Sesamstraat.’

De wedstrijden duren van tien uur ’s avonds tot twee uur ’s nachts. Dan komt er een dj en is er twee uur lang feest. Om vier uur ’s nachts beginnen de finales. ‘Als we doorgaan is dat wel even slikken. Een aantal van mijn teamgenootjes loopt coschappen, dus misschien moeten we dan wat mensen wisselen.’ Le Feber: ‘Tegen die tijd is iedereen moe en is er al flink wat gedronken. Deze wedstrijden draaien niet om presteren, maar om gezelligheid.’

En gezellig is het. Team Maxiéééééé (‘naar het drankspelletje’) gaat onder het motto ‘I can see the outline of your cock, Sir’, gekleed in strakke witte maillots en weinig verhullende regenboogboxers. ‘Alle helden dragen strakke maillots en kleine broekjes, en wij zijn helden. Natuurlijk gaan we winnen!’ schreeuwt een van de heren. Dan vervolgt hij zijn weg naar de bar, voor wat niet het laatste rondje bier zal zijn.

En jullie hebben zo’n model gebouwd?

‘Inderdaad. We kunnen in ons model bepaalde processen aanwijzen die belangrijk zijn. Hoe snel zuurstof van buiten het zaadje binnenkomt, is een maat voor hoe goed het zaadje is. Zo kan dat bedrijf selecteren op kwaliteit, bijvoorbeeld door verder te kweken met de zaden die dat het beste doen.’

Een andere groep deed onderzoek naar koffie, zag ik.

‘Dat is natuurlijk heel belangrijk. Zoals Alfréd Rényi al zei: “Een wiskundige is een machine die koffie omzet in stellingen.” De koffiemarkt lijkt sterk op de aandelenmarkt: er zijn puts en opties, en tachtig procent van de handel vindt alleen op papier plaats. Dat zorgt voor sterke prijsschommelingen en voor speculatie. Een Nederlandse koffie-inkoper wilde een model dat uitlegde hoeveel risico dat bedrijf daardoor loopt.

‘Het team maakte modellen van verschillende complexiteit. Het simpelste model was zó eenvoudig dat het bedrijf het dezelfde dag nog kon implementeren.

Ik denk dat ze daar direct wat aan hebben gehad, en echt kosten mee kunnen besparen.’

Dus volgend jaar is er weer zo’n studiegroep?

‘Zeker. Dit was al de zestiende keer dat we het deden. Maar volgend jaar is het niet in Leiden, dan is de TU Delft aan de beurt.’ BB

4 Mare · 7 februari 2013 Nieuws

Vijf Leidse Vici’s De Universiteit Leiden heeft goed geboerd bij de laatste toekenningen van Vici-beurzen. De Vici is een subsidie van anderhalf miljoen voor gevorderde onderzoekers. Met dat geld moeten ze een onderzoeksgroep verzamelen die een paar jaar vooruit kan. Bij de Vici-ronde van dit jaar hadden vijf Leidse onderzoekers beet. Natuurkundigen Tjerk Oosterkamp en Koenraad Schalm kregen een beurs voor hun onderzoek naar tastmicroscopen en de snaartheorie. Serge Rombouts is ook natuurkundige, maar hij doet hersenonderzoek; met het Vicigeld wil hij Alzheimer aantonen in een eerder stadium dan nu kan. Farmacologe Miranda van Eck gaat met het geld onderzoek doen naar geneesmiddelen die vaatvernauwingen moeten bestrijden.

De vijfde beurs gaat naar japanologe Kasia Cwiertka, die de omgang met afval in Aziatische landen wil bestuderen.

Raad tegen schrappen Hebreeuws ‘We hebben het hier niet over een of ander fluttaaltje’ De universiteitsraad stemt niet in met het besluit van het college van bestuur om Hebreeuwse en Joodse studies te schrappen. De raad wil dat de opleiding voorlopig naast de brede bachelors van de faculteit Geesteswetenschappen blijft bestaan.

Schoolse aanpak De nieuwe rector magnificus Carel Stolker vindt dat de Universiteit Leiden een stuk schoolser mag worden. Dat zegt hij in een interview met het Leidsch Dagblad.

Dat Stolker voor een schoolse aanpak pleit komt niet helemaal als een verrassing: als decaan van de rechtenfaculteit ondervond hij dat motivatiebrieven, aanwezigheidsplicht en huiswerkcontrole het studierendement flink konden verhogen.

Stolker benadrukt dat er vooral bij brede studies veel te winnen valt, bij kleinere studies is er over het algemeen meer begeleiding. Vrijdag, tijdens de 438ste dies van de Universiteit Leiden volgt hij Paul van der Heijden op als rector magnificus en collegevoorzitter.

Langer aflossen Na invoering van het sociaal leenstelsel zouden studenten langer de tijd moeten krijgen om hun lening af te lossen, stelden experts vandaag in de Tweede Kamer. Dat blijkt uit berichtgeving van het ANP. Minister Jet Bussemaker van Onderwijs wil dat studenten, als dat financieel mogelijk is, hun lening in vijftien jaar afbetalen. Volgens hoogleraar economie en openbare financiën Bas Jacobs zou het logischer zijn om studenten tot aan pensioengerechtigde leeftijd af te laten lossen. Net afgestudeerden krijgen te maken met andere grote kosten, zoals de aankoop van een huis of het stichten van een gezin. ‘Bovendien gaan mensen later in hun leven juist meer verdienen’, aldus Jacobs. Ook consultant voor het hoger onderwijs Gerrit de Jager denkt dat het aantal studenten dat de lening af kan betalen toeneemt als de aflosperiode wordt verlengd.

Nieuwe CAO Woensdag is de nieuwe universitaire CAO ondertekend door de vakbonden en universiteitskoepel VSNU. Universitair medewerkers krijgen er één procent loonsverhoging bij, en in september nog een keer. Wel wordt de seniorenregeling afgeschaft, waarbij 59-plussers een dag minder per week mochten werken met behoud van salaris. De universiteiten moeten hun uiterste best gaan doen om werknemers met eindigend dienstverband naar nieuw werk te begeleiden.

Als dat niet lukt, blijft een vereenvoudigd vangnet beschikbaar.

Klagen bij Mohandis Kamerlid Mohammed Mohandis (PvdA) roept studenten die voor hun tweede studie veel geld moeten betalen op hem te mailen. Hij vindt het instellingsgeld te hoog en pleit voor meer transparantie. ‘Ik zie tarieven die ik niet kan uitleggen. Dat de politiek de tarieven heeft vrijgegeven is geen argument.’ Mohandis betwijfelt of instellingen de werkelijke kostprijs van een studiejaar doorberekenen aan studenten, of dat zij met de tarieven ook winst maken. Sinds september 2010 betalen studenten die na hun bachelor- of masteropleiding een tweede studie willen volgen het zogeheten instellingscollegegeld. Dat is vaak vele malen hoger dan het normale collegegeld.

Door Vincent Bongers Met het schrap-

pen van een aparte opleiding godgeleerdheid is de raad wel akkoord. De faculteit is van plan om het in 2010 opgestarte Hebreeuwse en Joodse Studies te sluiten. Het is de bedoeling dat de opleidingen opgaan als afstudeerrichtingen en minoren in brede bachelors zoals bijvoorbeeld Midden-Oosten Studies.

De opleidingen trekken weinig studenten. In 2012 meldden zich drie studenten voor godgeleerdheid en vier voor Hebreeuws en Joodse studies.

Het college van bestuur vindt dat de discussie over de herziening van de opleidingen niet in de universiteitsraad thuishoort. ‘Het ontwikkelen van het profiel van de faculteit en het curriculum van een opleiding is iets wat in de faculteitsraad thuis hoort’, zei Hans van Dommele van academische zaken maandag tijdens de raadsvergadering.

Daar denken de universiteitsraadsleden anders over. Na enig aandringen kregen zij een plan van de faculteit over hoe de nieuwe opleidingen er uit komen te zien. ‘Er is binnen de faculteit steeds gevraagd om een goed uitgewerkt stuk van het facultair bestuur en dat komt er pas nu het in de universiteitsraad speelt’, zei Marc Newsome van studentenpartij BeP. ’Dan is dat ineens wel mogelijk. Maar de mensen om wie het gaat - de staf en studenten van de opleiding - krijgen niets te zien. Zo horen we niet met elkaar om te gaan.’

Joost Augusteijn van personeelspartij Abvakabo: ‘Het proces is niet goed verlopen. En dat dienen wij te bewaken. Er werd al om instemming gevraagd aan de faculteitsraad terwijl de inspraak binnen de opleidingen nog niet was afgerond.’

Volgens Maarten Jansen van promovendipartij PhDoc blijkt uit het stuk niet waarom de opleiding dicht moet. De faculteit wil de staf en de expertise immers behouden. ‘Brede bachelors met vakken Joods en Hebreeuws is best een goed idee maar

Universiteit Leidse ‘blue boys’ belooft beter wifi zijn de besten De universiteitraad wil dat er in aan alle universitaire gebouwen goed functionerende wifi komt.

Jan van der Boon, de directeur bedrijfsvoering van het bestuursbureau, vertelde maandag bij de raadsvergadering dat er al stappen zijn genomen om dat voor elkaar te krijgen.

‘De wifi-activiteiten zijn nu facultair geregeld’, zei Marc Newsome van studentenpartij BeP. Met als gevolg dat op sommige plekken er geen wifi wordt aangeboden. Dat kan beter.

Daar kunnen we nog een hele grote slag in maken. We adviseren dan ook dringend om dat centraal te regelen.’

De raad wordt op haar wenken bediend. ‘Een groot deel van de universiteit heeft een goede dekking’, zei Van der Boon. ‘Op een aantal punten niet en dat is af en toe irritant. We gaan zorgen dat de verantwoordelijkheid voor het draadloze netwerk en de bijbehorende financiering bij het ICT Shared Service Centre van de universiteit komt te liggen. Het is de bedoeling dat zij gaan zorgen dat de dekking verbetert. Zodat elk universitair gebouw is voorzien.’

Op welk termijn er complete dekking verwacht mag worden, is nog niet duidelijk. VB

In de nieuwste versie van de Keuzegids mbo is de Leidse instrumentmakersschool (LiS) verkozen tot beste vakschool van Nederland.

De LiS werd in 1991 opgericht door natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes, die behoefte had aan mensen die zijn apparatuur konden maken en repareren.

De ‘blue boys’ van de LiS deden dat ook, en droegen zo bij aan de Nobelprijs die Onnes later zou winnen.

Sinds 1997 zit de instrumentmakersschool in een eigen pand op het BioScience Park.

Directeur Dick Harms: ‘ De universiteit besloot dat de mbo-school een status aparte moest krijgen, omdat zij zich wilde richten op universitair onderwijs. Dat is goed geweest voor de school.’

Een terugkeer in de universitaire schoot ziet Harms voorlopig niet gebeuren.

‘Al zal de band altijd blijven bestaan. Het bestuur bijvoorbeeld, bestaat nog steeds uit mensen van de universiteit. Maar ook omdat de mensen die we afleveren belangrijk zijn voor de wetenschap. Ze zorgen ervoor dat de dingen die anderen bedenken, ook gemaakt kunnen worden.’ BB

waarom moet per se de opleiding dicht? Het is slecht voor Leiden als we in ons profiel geen opleiding Joods en Hebreeuws meer tonen.

Onze twintig collega’s in het samenwerkingsverband League of European Research Universities (LERU) bieden allemaal Joods-Hebreeuwse studies aan. Hebreeuws is straks niet meer zichtbaar in Leiden. Het gaat hier niet om een of andere fluttaal.

Het is een belangrijk onderdeel van onze cultuur en goed voor de uitstraling van deze universiteit. We worden het lachertje van de hele club als we de opleiding schrappen.’

Jansen verwoordde vervolgens het standpunt van de raad: ‘Laat de opleiding naast de brede bachelors bestaan. Als deze alsnog doodbloedt, kun je altijd nog tot sluiten over gaan. We stellen voor om deze optie te verkennen.’

Volgens Van Dommele is er geen probleem wat betreft de zichtbaarheid. ‘Een scholier gaat echt niet kijken hoe de opleiding precies in het centraal register opleidingen hoger onderwijs staat. Die is geïnteresseerd in Hebreeuws en de informatie is gewoon op de website te vinden.’

Van Dommele verwacht dat het college en het faculteitsbestuur weinig zien in het behouden van de opleiding.

‘De studentenaantallen blijven achter. Het is een bedrijfsmatige overweging.

Het is geen succes. Dat is geconstateerd, dus dan heeft het geen zin om de opleiding te laten bestaan.’

Jansen vond het bedrijfsmatige verhaal zwak. ‘De staf blijft aan. Het levert nauwelijks een kostenvoordeel op. Je vindt deze argumentatie ook nauwelijks terug in het plan van de faculteit.’

‘SLS is er niet voor starters’ SLS Wonen gaat meer woonruimte aanbieden voor studenten en minder voor afgestudeerden. ‘We willen de doorstroom op gang brengen.’

Tot 1 februari maakte SLS Wonen onderscheid tussen huurders met en zonder zogeheten campuscontract.

In dat contract staat dat de student na het afstuderen een andere woonruimte moet zoeken. Studenten die een kamer huren zonder campuscontract kunnen hun woonruimte onbeperkt huren. Voor beide groepen was evenveel woningaanbod beschikbaar.

Dat is nu veranderd. In de nieuwe situatie is tachtig procent van de zelfstandige woonruimte bestemd voor studenten die een geldig studiebewijs hebben. Zij krijgen een campuscontract.

Het vrije aanbod wordt twintig procent. Deze studenten krijgen geen campuscontract en kunnen er na hun studie blijven wonen.

‘Wij hebben deze wijziging doorgevoerd om de woonruimte zo eerlijk mogelijk te verdelen’, vertelt Hoofd Wonen Wilbert Bots. ‘We willen de doorstroom op gang brengen. Mensen van wie we niet zeker weten of ze nog studeren controleren we, om te bevorderen dat zij actiever zoeken naar een nieuwe woonruimte.’

De maatregel is vooral nadelig voor net afgestudeerden, want voor hen is er nu minder woonruimte beschikbaar.

‘Wij zijn er voor studenten en niet voor starters’, aldus Bots. ‘Wij willen dat starters verder gaan zoeken naar een andere woonruimte, zodat studenten meer kans krijgen.’

Op dit moment verhuurt SLS nog 160 zelfstandige woonruimtes aan net afgestudeerden.

Bots geeft daarbij aan dat deze appartementen ook door studerenden bewoond kunnen worden.

De wijziging in het aanbod heeft volgens Bots niets te maken met de fusie met DUWO van 1 januari. SVL

7 februari 2013 · Mare 5 Nieuws

Usis-alternatief was veel goedkoper Concurrenten bleven wel binnen begrote budget Universiteiten die het studentenadministratie en volgsysteem Osiris hebben ingevoerd zijn veel goedkoper uit dan de universiteit Leiden die Usis kocht. Leiden gaf al bijna elf miljoen uit aan het systeem, terwijl de Radboud Universiteit Nijmegen minder dan de helft spendeerde aan een vergelijkbaar systeem.

‘Het project is recentelijk afgesloten en binnen het budget van vier miljoen gebleven’, zegt Martijn Gerritsen, woordvoerder van de Radboud. ‘De ervaringen met het programma zijn uitstekend, de gebruikers zijn zeer tevreden.

Ook de samenwerking met implementatiepartner Capgemini was naar tevredenheid.’

Leiden begrootte de aankoop en implementatie van Usis op vijf miljoen, dat werd ruim twee keer zoveel.

Ook de Hogeschool en Universiteit van Amsterdam, waar het systeem Sis heet, maakte enorme kosten. Respectievelijk 14,6 en 25 miljoen euro. Ook zij overschreden ruim hun begroting.

Opvallend is dat de Radboud universiteit eerst onderdeel uitmaakte van een samenwerkingsverband (Sans) met Leiden, Amsterdam en Tilburg om een administratie- en volgsysteem aan te kopen en in te voeren.

Door Vincent Bongers

Nijmegen stapte uit het project, onder andere omdat het budget steeds werd verhoogd. De rest hield vertrouwen in de samenwerking met softwaregigant Oracle, dat het basissysteem van Usis ontwikkelde, en implementatiepartner Atos.

Volgens Gerritsen viel de keuze op Osiris omdat de technologie had zich al bewezen bij andere onderwijsinstellingen. Dit systeem is ontwikkeld door het Amsterdamse bedrijf PSB en wordt mede geïmplementeerd door consultancybureau Capgemini.

De technische universiteiten van Delft en Twente kochten Osiris aan.

De universiteiten van Nijmegen, Utrecht en Rotterdam bewandelden dezelfde weg. Bij geen van deze universiteiten rijzen de kosten enorm uit de pan.

Onlangs verscheen een rapport, nota bene door Capgemini opgesteld in opdracht van het Leidse college van bestuur, waarin drie toekomstscenario’s voor het gebruik en mogelijke uitbreiding van Usis worden doorgerekend. Het bureau maakt de vergelijking met de TU Delft, dat dus Osiris invoerde. Het blijkt dat Delft een stuk goedkoper uit is. Wel is het zo dat de TU veel minder gebruikers heeft. Ook biedt Usis meer mogelijkheden en is het een flexibeler programma.

Het meest in het oog springende what if-scenario is stoppen met Usis en overstappen op een ander programma. Het blijkt dat Osiris op de

Visum buitenlandse academici goedkoper Met ingang van deze maand betalen studenten en wetenschappers van buiten de EU fors minder voor een inreisvisum en verblijfsvergunning.

Naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State besloot staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Fred Teeven de leges te halveren. Betaalden wetenschappers en studenten eerst nog 600 euro, nu betalen ze 300 euro voor een inreisvisum en verblijfsvergunning. Voor wetenschappers gaan ook de kosten voor verlening van de verblijfsvergunning omlaag: van 375 naar 300 euro. Studenten betalen nog steeds 150 euro.

De uitspraak van de Raad van State is opmerkelijk, want 1 september 2011 werden de leges nog met 33 procent

korte termijn wel goedkoper is in de businesscase die Capgemini opstelt, maar in deze analyse worden de afschrijvingskosten voor Usis niet meegerekend. Ook het geld dat dan uitgegeven wordt aan ‘negatieve effecten op de organisatie’ telt het bureau niet mee.

‘Duidelijk is dat de kosten die de organisatie zal maken als na de intensieve invoering van Usis op korte termijn overgegaan wordt op een ander applicatie zeer hoog zullen zijn.’

Met als risico dat de organisatie die inspanning niet kan leveren. Het bureau raadt dan ook af om met Usis te stoppen.

Studenten moeten barakken verlaten Vijf bewoners van de voormalige asielzoekerswoningen op het terrein Rijnfront in Oegstgeest moeten de barakken uiterlijk 22 februari verlaten. Dat heeft de Haagse kantonrechter bepaald.

Studentenhuisvester DUWO had een kort geding aangespannen omdat de vijf studenten weigerden hun huis te verlaten. De barakken worden gefaseerd gesloopt om plaats te maken voor bedrijven. Hoewel DUWO van begin af aan al duidelijk had aangegeven dat het om tijdelijke huisvesting ging, meenden de vijf studenten dat de woningen niet tijdelijk zijn, omdat ze na de exploitatietermijn van vijf jaar nog drie jaar extra zijn verhuurd. Ze deden een beroep op het recht op huurbescherming en eisten daarnaast een verhuiskostenvergoeding

en vervangende woonruimte.

‘Een beetje flauw’, zegt algemeen directeur van DUWO Jan Benschop. ‘We proberen juist veel studenten aan goedkope woonruimte te helpen door niet alleen naar permanente, maar ook naar tijdelijke wooncomplexen te zoeken. In dit geval hadden de bewoners mazzel en konden we het met drie jaar oprekken, maar als de gemeente andere plannen heeft met zo’n terrein moet je toch vertrekken. Dat is altijd duidelijk geweest. Dat je dan rechtszaken moet voeren, daar baal ik best wel van – zakelijk en privé.’

De kantonrechter gaf DUWO gelijk. De vijf studenten moeten uiterlijk 22 februari verhuisd zijn en hebben geen recht op huurbescherming, verhuiskostenvergoeding of vervangende woonruimte. PM

Leiden wint strijd om eerstejaars Universiteit Leiden heeft per 1 oktober 2012 ruim 400 studenten meer aangenomen dan het jaar daarvoor. Dat blijkt uit de cijfers die VSNU deze week heeft gepubliceerd.

Dit academisch jaar zijn er 3.847 eerstejaars studenten in Leiden begonnen met een bachelor. Dat is 12,9 procent meer dan in 2011. Deze toename is aan geen enkele andere Nederlandse universiteit zo groot. De Vrije Universiteit kent de grootste daling: 16,9 procent, wat neerkomt op bijna 800 studenten. Het totale aantal eerstejaars in Nederland daalde met 2,8 procent.

Opvallend is de toename (8 procent) van het aantal internationale studenten. Zij kiezen vaker voor een economische opleiding, terwijl de sector gezondheid behoorlijk daalt in populariteit. De meeste internationale studenten komen uit Duitsland.

Bij de talenstudies daalde de inschrijvingen 12 procent.

Een andere opvallende ontwikkeling is de enorme stijging van de uitgereikte diploma’s. Dit academisch jaar zijn er 17 procent meer bachelordiploma’s uitgereikt dan een jaar eerder. Voor masterdiploma’s komt dit neer op 16,5 procent. Volgens VSNU-woordvoerder Bastiaan Verweij komt dit doordat studenten

haast achter hun studie hebben gezet.

‘De langstudeerboete hing boven het hoofd. Studenten zouden dan 3000 euro meer moeten gaan betalen.’ De grote studenteninstroom in 2009 kan volgens hem niet de hoofdreden zijn.

‘Zelfs als je die factor meeweegt is de toename van het aantal verstrekte diploma’s nog steeds erg hoog.’

Vorige week ontstond er verwarring over de door DUO naar buiten gebrachte cijfers. Het was niet duidelijk welke studententypen nu wel en niet onder de eerstejaars vielen. De VSNU definieert de eerstejaars als studenten die in voorgaande studiejaren niet aan een Nederlandse universiteit stonden ingeschreven. SVL

El Cid-groepje bezoekt Quintus.

Foto Marc de Haan

verhoogd. Toenmalig minister voor Immigratie- en Asielbeleid, Gerd Leers, meende dat dit noodzakelijk was om ze meer kostendekkend te maken. In oktober oordeelde de Raad van State dat Nederland zich niet aan de Europese richtlijnen over gezinshereniging houdt en dat de visa en verblijfsvergunningen te duur zijn.

Teeven besloot daarop de tarieven te verlagen.

Wie na de uitspraak van de Raad van State het oude tarief betaalde heeft volgens Teeven recht op restitutie, zo schrijft hij in een brief aan de Eerste Kamer.

Leden van de fractie van de PVV zijn bang voor een aanzuigende werking en vroegen om maatregelen. Volgens de staatssecretaris is dat onnodig. PM

Promotie geweigerd wegens ‘schending integriteit’ Kortingskaart? Dan ook minder lijnen Een Leidse promovendus krijgt hoogstwaarschijnlijk niet de kans om zijn of haar proefschrift te verdedigen. Om wie het gaat, wil de universiteit niet zeggen.

Uit de conclusielijst van de vergadering van het college van bestuur van 22 januari blijkt dat er grote problemen spelen rond het proefschrift.

De commissie wetenschappelijke integriteit onderzoekt binnen de universiteit ‘klachten betreffende

een vermoeden van een schending van de wetenschappelijke integriteit’.

De commissie deed onderzoek naar het proefschrift en oordeelde blijkbaar dat er iets niet in orde is.

Het college van bestuur volgt dan ook het commissieadvies op en raadt de promotiecommissie aan ‘om de promovendus niet toe te laten tot de verdediging van het proefschrift’.

Wat er aan de hand is, wil de commissie nog niet openbaar maken.

VB

De huidige regering is van plan om volgend jaar de ov-studentenkaart te vervangen door een kortingskaart.

De onderzoeksbureau’s Panteia en Significance zetten in een rapport op een rijtje wat de verwachtte gevolgen daarvan zullen zijn.

De studenten zijn natuurlijk direct getroffen, volgens het rapport zullen ze iets meer dan duizend euro per jaar aan reiskosten erbij krijgen.

Dat is echter niet het enige gevolg: studenten leveren een zevende van al het ov-geld op, en een derde van alle treinkilometers. De ov-bedrijven zullen er zo’n 355 miljoen euro per jaar op achteruit gaan, aldus het rapport; ongeveer een achtste van de totale omzet. Dat gaat alle reizigers merken: minder lijnen, of minder ritten op een lijn.

Ook onderwijsinstellingen worden indirect getroffen. Die moesten zich

juist specialiseren van de overheid, maar dat leidt tot een gemiddeld langere reisafstand van de studenten.

Als de studenten dat reizen niet meer kunnen betalen, heeft een universiteit minder mogelijkheden om zich te specialiseren. Oftewel: ‘De kwantitatieve en kwalitatieve effecten van de bezuiniging op het studentenreisrecht geven aanleiding alternatieven in beschouwing te nemen’, aldus de opstellers van het rapport. BB

‘Kritiek is onvermijdelijk bi Paul van der Heijden neemt afscheid als rector magnificus In tijden van economische tegenslag en ingrijpende onderwijshervormingen stond hij aan het hoofd van de Universiteit Leiden. Vrijdag neemt Paul van der Heijden afscheid als rector magnificus.

‘Het is een mooie tijd om de keten door te geven.’

DOOR THOMAS BLONDEAU EN VINCENT BONGERS Als Paul van der Heij-

den (1949), vertrekkend rector magnificus, koffie en water serveert voor zijn woordvoerder en de Mare-verslaggevers tikken de kopjes en lepeltjes net iets harder dan normaal in zijn werkkamer aan het Rapenburg. Een flink deel van de boekenkasten is al leeg, het schilderij van Herman Brood is verdwenen.

Aanstaande vrijdag wordt hij opgevolgd door oud-rechtendecaan Carel Stolker. Na twaalf jaar rectorschap in Amsterdam en Leiden gaat de ‘wereldkampioen rector zijn’ – zoals hij zichzelf ooit noemde – op sabbatical, alvorens weer wetenschapper te worden.

Waarom werd u rector?

‘Ik werd gevraagd.’

Speelde het nog mee dat u in Leiden zowel rector als collegevoorzitter kon zijn?

‘Zeker. Ik geloof er sterk in dat een organisatie het best geleid kan worden door iemand die thuis is in die organisatie. Een krant moet geleid door een journalist, een ziekenhuis door een dokter en een universiteit door een professor. The profes-

sional in the lead zoals het heet in het jargon. Je ziet overigens aan andere universiteiten hetzelfde gebeuren.’

Uw ambities – waar soms de nodige kritiek op was wat haalbaarheid betreft – heeft u in belangrijke mate weten te realiseren. Leiden weet in verhouding meer studenten te trekken, de financiën zijn op orde, de uitval is teruggebracht. Had u nu maar in tijden van economische voorspoed kunnen besturen.

‘Kijk, we zitten hier voor de wetenschap. Dat is onze taak: onderzoekers en onderwijzers zo goed mogelijk hun werk te laten doen. Volgens mij zijn we daar redelijk succesvol in geweest. Neem nu alleen de Spinozaprijzen, welke rector maakt er nou mee dat er drie in één jaar (2010, red.) worden uitgereikt? Dat is onovertroffen. Dat is niet mijn verdienste maar dat betekent dat wij wetenschappers in huis hebben die tot de top van hun vakgebied behoren. Leiden heeft sinds de eerste Spinoza-uitreiking in 1995 zo’n 25, 26 procent van die prijzen binnengehaald – wat gigantisch is. Dat zet zich door in de erkenning van NWO. Deze week ontvingen we vijf Vici’s (subsidie van anderhalf miljoen euro voor gevestigde wetenschappers, red.).

‘We waren afgelopen week met de decanen in Brussel op bezoek bij de European Research Council. Daar zeiden ze: “U komt nu hier om informatie over ons in te winnen maar wij hebben ook wat vragen voor u.

Hoe komt het dat u het zo goed doet?”.’

U kreeg ook de nodige kritiek.

Bijvoorbeeld op het sluiten van het LAKtheater, de bezuinigingen bij de bètafaculteit…

‘Kritiek is onvermijdelijk bij deze baan.’

Welke bezuiniging ging u het meest aan het hart?

‘Er zijn nogal wat plaatsen geweest waar er gereorganiseerd moest worden. Bij biologie, farmacologie, het LAKtheater, de centralisering van de ict- en de financiële afdeling… Dat leidt er bijna altijd toe dat er mensen uit de boot vallen. Dat is nooit leuk.’

Dat het studentenadministratiesysteem Usis tien miljoen kostte, twee keer zo veel als begroot, is dan zeer ongelukkig.

Hoe kan dat gebeuren?

‘Ieder groot automatiseringsproject, of het nu bij een bedrijf is of een universiteit, heeft een grote lastigheidsfactor. Die kosten begroten, is heel moeilijk.’

Waarom heeft u geen stappen ondernomen tegen die informatiseringbedrijven?

‘Als dat had gekund, hadden we dat gedaan. Ja, het is overschreden en ja, het had niet gemoeten. Noem mij één groot automatiseringsproject dat zijn begroting niet heeft overtreden.’

Bij huldiging van Karzai

Daarom zou je verwachten dat de afnemers meer druk kunnen zetten op die bedrijven.

‘Het is makkelijk praten langs de kant van de weg, hè?’

Zeker. Is dit uw grootste tegenslag geweest in de afgelopen zes jaar?

‘Ik denk niet in termen van grootste dit of dat. Maar het is wel heel erg jammer, ja. En tegenslagen als dit horen helaas bij de bedrijfsvoering van een instituut waar een klein half miljard per jaar omgaat.’

U heeft veel ingezet op centralisering. Waarom?

‘Omdat dat kostenbesparend werkt, efficiënter is. We hebben voortdurend te maken gehad met een vermindering van middelen uit Den Haag. We hebben daartegenover een verhoging van middelen geplaatst uit NWO en Europa. En bij de bezuinigingen hebben we zo goed als het kon het onderwijs en het onderzoek gespaard. We hebben daarom zoveel als mogelijk in de diensten en de overhead gereorganiseerd.

‘Toen ik hier kwam was er al jaren een exploitatietekort, dat is nu al een paar jaar weggewerkt.

Niet dat dat nu het hoogste doel is, maar je moet een gezonde exploitatie hebben om de dingen te doen die je wil doen.’

Critici van het huidige hoger onderwijs vrezen voor de teloorgang van Bildung, de traditionele, universitaire kennisverdieping.

‘Die gaat helemaal niet verloren. Ik ben een aanhanger van de Bildungsgedachte, ik ben ook zo opgevoed, ik zie de kracht ervan. Maar zulke mensen leven in een wereld die niet meer bestaat. Dat is jammer maar de wereld verandert voortdurend.

Dertig jaar geleden hadden we geen computers maar zaten we op tikmachines te rammelen.

De technologie is veranderd, de jeugd is veranderd.

‘Al dat geschrijf over dat de universiteit is verworden tot een lesfabriek, vind ik nergens op gebaseerd. Meestal afkomstig van mensen die niet eens de moeite hebben gedaan om eens langs te komen.’

Komt die verdieping dan niet in gevaar door de nadruk op prestatieafspraken en studieverduurverkorting?

‘Al 25 jaar is er in Nederland een probleem met studenten die te lang over hun studie doen.

Commissie na commissie heeft zich daarover gebogen. In heel veel landen is het heel gewoon dat als je in 2012 met je studie begint, je in 2015 je bachelor heb gehaald. Via die afspraken willen wij ook naar die situatie toe.

Wie een bachelor en een master doet, heeft daar nu zes jaar voor.

Je studie wordt door de overheid betaald. Dan is het logisch dat er grenzen aan de duur van je verblijf worden gesteld. Je komt hier om te studeren. Dat is prioriteit één. Alles wat je erbij kan doen, is mooi meegenomen.’

Maar met een sociaal leenstelsel, wordt een student haast gedwongen om erbij te werken.

‘Dan kan je toch lenen? Ik heb de afgelopen zes jaar bij de opening van de Elcid altijd voorgerekend hoeveel uren er in een week zitten. Als je veertig uur aan je studie besteedt – wat niemand doet – dan heb je nog zestig uur over om te werken, bij je gezelligheidsvereniging te zitten, te sporten…Het kan. Er zijn ook studenten die het doen. Het is alleen een kwestie van cultuur, een kwestie van willen.’

Moeten de Leidse verenigingen mee in die cultuuromslag?

‘Daar zijn ze al mee bezig. De grote gezelligheidsverenigingen benadrukken in het eerste jaar het belang van studeren en incorporeren dat in hun activiteiten.’

Studentenprotest

Aan de zijde van de koningin

Met oud-rector Breimer

Was er contact tussen de universiteit en de verenigingen zoals na de sluiting van Minerva?

‘We spreken de besturen van die clubs natuurlijk regelmatig.

Daar stel ik dat soort dingen aan de orde. Kijk, wij kunnen ze niets opleggen. Het zijn zelfstandige verenigingen van volwassenen mensen. Maar je kunt wel zeggen dat bepaalde gedragingen - ook in je eigen pand, ook op je eigen vereniging - niet horen. Fysiek geweld kan gewoon niet.

Wij hebben maar één sanctie, het terugtrekken van de bestuursbeurzen. Dat hebben we nog niet gedaan. Maar we hebben wel gezegd dat het niet evident is dat wij elk jaar die beurzen uitbetalen. Noblesse oblige. Wij faciliteren dat, daar hoort ook verantwoordelijk gedrag bij.’

En naaktlopen op stra een paar Quinten di miejaar deden, stoor daaraan?

‘Ik stoor me niet zo ga Vrijheid, blijheid. Ma gaat natuurlijk voorb soensgrenzen. Als iem 18 dat nu een leuk vindt, tja… Bij mij i wat anders.’

Is de universitaire dem de medezeggenschap denten, nog van deze t ‘Het medezeggenscha goed vanuit mijn vakge arbeidsrecht, ik heb h deerd en erover gepu Ook wat dit thema bet we naar een nieuwe fas dernemings- en univ raden zijn allemaal tw eeuws, ontstaan tijden democratiseringsbewe ‘Nu zijn we veertig j we zijn in netwerkorg terechtgekomen. Al o tenschappers zitten nationale netwerken w hun vak uitoefenen. ten en docenten zitte allerlei netwerken w voortdurend met elka municeren. Daar zit medezeggenschap.

‘Kijk je nu naar onze zaken, namelijk een co bestuur gaat met een v men besluit naar de teitsraad toe waar toev studenten en person zitten – dat past gew meer bij de werkelijkh

Dus de universiteits als we die nu kenn verdwijnen.

‘Ik zeg niet dat er niet de plaats moet komen medezeggenschap is topdown geïnstalleerd rectie neemt een beslu legt het dan ter adviser instemming voor aan naar model van de g raad. Maar zo werkt meer. Topdown is pla den, is netwerk geword ‘Neem het voorbeel Zwaartekracht-onderz voorstellen (Het Zwaar programma van de ove samenwerkingsverban sen de beste onderzo een bepaald gebied sti red.). Afgelopen jaar zi die voorstellen geho Vijftien tot vijfenderti per onderwerp over ee van tien jaar. In de hel voorstellen zijn we geweest. Daar zitten w andere universiteiten een heel andere manier ken dan vroeger.’

Tegelijk komen er uit tiek geluiden om de r instemmingsrecht op groting te geven.

‘Lijkt me niet meer da risping van een Kamer tje van de dag. Maar he stap terug zijn. Anderz van belang dat een un in een zekere autonom kunnen werken ten van de overheid. D hebben we verworven ren negentig en volge er een directe lijn tuss tuatie en het grote wet pelijke succes van Ned universiteiten nu in ver met de rest van Europa ‘Vroeger moesten we zo ieder ruitje dat aan ve toe was toestemming vr

7 februari 2013 · Mare 7

ij deze baan’

aat, zoals it acadert u zich

auw, hoor. aar zoiets bij de fatmand van spelletje is humor

mocratie, van stutijd? ap ken ik ebied, het het bestuubliceerd. treft, gaan e toe. Onversiteitswintigstens de grote egingen. jaar later, ganisaties onze wein interwaarin ze Studenen ook in waarin ze aar comt nu de

e gang van ollege van voorgenouniversivallig wat neelsleden woon niet heid.’

sraad zonen, gaat

ts voor in n. De hele in 1970 d. De diuit en die ring of ter n de raad, gemeentehet niet at geworden. ld van de zoeksrtekrachterheid wil nden tusoekers op imuleren, ijn zes van onoreerd. ig miljoen n periode lft van die succesvol we met zes in. Dat is r van wer-

de buitendienst van het ministerie van Onderwijs. En wat zien we nu? Afgelopen juni zette het Times Higher Education Supplement Nederland op de derde plaats na de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wat wetenschappelijk, universitair niveau betreft. Dat heeft direct te maken met onze zelfstandige positie.’

Is dat geen lastig te verkopen pleidooi in een tijd waarin duidelijk is geworden dat onderwijsinstellingen als InHolland en Amarantis hun werk niet goed deden?

‘Van dat soort toestanden zijn we in universitair Nederland goddank gespaard gebleven.

Maar door de beeldvorming in de media, door sommige Kamerleden en door daar naar luisterende bewindspersonen wordt dat wel allemaal in een mandje gegooid. Dan gaat het opeens om het onderwijs. Alsof er geen onderscheid is tussen een ROC en een universiteit.’

Acht u die beeldvorming ook verantwoordelijk voor de ophef die is ontstaan over uw loon?

‘De ene krant is de andere niet maar de berichtgeving hierover was niet altijd even genuanceerd, nee.’

Waarom zag u af van een deel van uw loon? U stond in uw recht.

‘Er werd gewoon te veel over geschreven en gepraat en dat was niet in belang van de organisatie.’

U heeft een intensievere samenwerking tussen de Rotterdamse en Delftse universiteit ingezet. Had u dat project niet willen tot voleinding brengen?

Een fusie misschien?

‘Dat is aan mijn opvolger. Nee, het is een mooie tijd om de keten door te geven, de prestatieafspraken zijn gemaakt, het instellingsplan is opgepoetst. De strategische alliantie die we met die universiteiten hebben opgezet, is ook weer zo’n voorbeeld van een netwerk. Hoe kunnen we met ons drieën elkaar niet beconcurreren maar net beter onderzoek verrichten?’

U gaat nu terug de wetenschap in. Heeft u de stand van zaken wat kunnen bijhouden in uw vakgebied?

‘Jawel, met name in het internationale arbeidsrecht ben ik actief gebleven. Ik ben commissievoorzitter gebleven van de International Labour organisation; van een commissie die zich bezighoudt met de mensenrechtenkant van arbeid, dus verenigings-, en demonstratievrijheid of het verbod op kinder- en dwangarbeid. In dit land is dat minder pregnant aan de orde, maar eens je voorbij Polen reist, wordt het een heel andere kwestie. En ik ben kroonlid gebleven van de SER.’ Na een sabbatical gaat u dus weer aan de slag. Leeft u voor uw werk?

‘Dat heb ik de afgelopen veertig jaar toch wel vaak gedaan, ja. Maar, stel, ik ben in de negentig - het is een cliché, ik weet het, maar die zijn vaak waar - en ik dreig te sneven, dan zal ik vermoedelijk niet denken: “Had ik nu maar vaker op kantoor gezeten.” Maar ja, dat ga ik nu toch weer doen.’

U kunt nu ook op een boot gaan zitten.

‘Nee, zo ben ik niet, geen behoefte aan. Wetenschappers van grote naam en faam, zoals bijvoorbeeld Huib Drion, die in Leiden hoogleraar burgerlijk recht is geweest en in de Hoge Raad heeft gezeten, heeft toen hij met pensioen is gegaan, letterlijk al zijn juridische boeken weggedaan. Hij wou er niks meer mee te maken hebben. Dat zou ik gewoon niet kunnen.’

t de poliraad weer p de be-

an een oprlid, ideeet zou een zijds is het niversiteit mie moet opzichte Die status n in de jaens mij is sen die sitenschapderlandse rgelijking a. owat voor ervanging ragen aan

Foto’s Taco van der Eb en Marc de Haan

8 Mare · 7 februari 2013 Opinie

Advertentie

UNIVERSITAIRE VERKIEZINGEN 'De universiteit lijkt op een Russische schoenenfabriek.'

Vergeet die dwaze getallen (Geestes)wetenschap is meer dan markt Het nut van wetenschap meet je niet door publicaties te tellen, betoogt Hendrik Kaptein. ‘Vraag en aanbod zeggen niets over kwaliteit.’

Geesteswetenschappen geven more bang for your buck dan enige andere tak van wetenschap – tenminste, dat beweren Geeske Langejans en Joanita Vroom in Mare van 24 januari jl.

Het lijkt geweldig: waarom zijn geesteswetenschappen ‘een goudmijn voor de Nederlandse samenleving’? Omdat de kennisbenutting en kennisoverdracht van geesteswetenschappen bijzonder goed zijn, althans volgens NWO. Hoe wordt dat gemeten? Aan aantallen publicaties voor een academisch en breder publiek.

Cijfers zouden leren dat geesteswetenschappelijk productiviteit en kennisbenutting hoger liggen dan in welke andere tak van wetenschap dan ook. Er is dan ook ‘een berg van populairwetenschappelijke publicaties’ van geesteswetenschap, die laat zien hoe groot de belangstelling er voor is.

En wat is de prijs van al dat moois? Deel de bijdragen van NWO door het aantal publicaties en dan kost een wetenschappelijk artikel 15.868 euro’s en een publiekspublicatie: 242.019 euro’s. Die bedragen liggen een stuk lager dan elders in de wetenschap. Zo zou popularisering van ‘technologie’ bijna 50 (ja, vijftig) miljoen per publicatie kosten. So more bang for your buck with the humanities indeed?

In ieder geval niet op grond van deze getallen. Kost een geesteswetenschappelijke publiekspublicatie inderdaad bijna een kwart miljoen? Moeten de kosten van NWO zelf niet worden meegerekend? Wat kost het universiteiten om NWO-onderzoek te herbergen? Gaat het om marginale of om integrale kosten? En zo voorts. Hooguit kan worden vastgesteld dat per kwart miljoen uitgedeeld NWO-geld 1 (één) geesteswetenschappelijk publicatie is verschenen. Dat is dan weer niet zo veel.

Vergeleken met andere wetenschappen kunnen geesteswetenschappen het dan toch nog steeds heel goed doen. Daarvoor zijn absolute getallen niet nodig. Maar wat leveren dergelijke vergelijkingen eigenlijk op? Wie weet heeft ‘technologie’ minder behoefte aan populariserende publicaties. Of is er gewoon geen publiek voor. Daarmee staat helemaal niet vast dat ‘technologisch’ besteed geld minder wetenschap heeft opgeleverd.

Want meer wetenschap is niet altijd beter. Er wordt nu eenmaal heel veel gepubliceerd dat net zo goed niet had kunnen worden gedrukt.

Net zo goed als wetenschappelijke schatten verborgen kunnen blijven in een exponentieel groeiende hoeveelheid publicaties. Grahame Lock schreef het al: ‘De universiteit lijkt op een Russische schoenenfabriek … . Zo’n fabriek produceert elk jaar honderdduizend schoenen, zonder dat iemand zich afvraagt of er iemand op zit te wachten. Zo produceren de universiteiten elk jaar tienduizenden wetenschappelijke artikelen.’

De Sovjet-Unie is weg, maar de universiteit gaat gewoon door. Verreweg de meeste wetenschappelijke geesteswetenschappelijke publicaties worden niet of nauwelijks gelezen, ook niet als zij een beter lot hadden verdiend. Zelfs de ijverigste geleerden kunnen lang niet alles bijhouden. Dus worden inzichten gepubliceerd

die al eerder waren afgedrukt. Kundig plagiaat kan putten uit zo onoverzienbaar veel materiaal dat zelfs de beste mensen en machines er niet meer achter komen. Wie schrijft mag in de academie blijven en wie veel schrijft drijft naar boven. Zo veel toonaangevende geleerden over wie nu nog veel wordt geschreven publiceerden zelf te weinig om aan enige Nederlandse universiteit verbonden te kunnen blijven.

Geesteswetenschappelijke productie is dus grotendeels voor de verslaglegging en voor het archief. Ook al worden wetenschappelijke en populariserende publicaties wél gelezen, dat maakt ze nog niet wetenschappelijk. Vraag en aanbod zeggen niets over wetenschappelijke kwaliteit. Hoeveel astrologische, natuurgeneeslijke, magnetische en parapsychologische publicaties verschijnen in Nederland per jaar in populaire media? Dat kan de maatstaf toch niet zijn?

‘Ja, maar dat is geen wetenschap!’ zo zal hierop worden geantwoord: geen serieus tijdschrift publiceert die verzinsels. Is het forum van de wetenschap de maatstaf? Waaraan ontlenen ‘gezaghebbende geleerden’ dan hun maatstaven, voor zover zij het al met elkaar eens zijn? Wetenschap moet meer zijn dan ‘wat in geleerde kringen de toon aangeeft’, anders is er helemaal geen wetenschap. Stapels verzinsels hadden ook hun eigen ‘wetenschappelijk forum’, zoals zo veel meer schijnwetenschap academische status heeft verworven en soms weer is kwijtgeraakt.

Exacte wetenschap en het nut er van kunnen evenmin worden gemeten door publicaties te tellen. Exacte wetenschap is wat zich bewijst in wiskunde en werkelijkheid. Die toets moeten geesteswetenschappen ontberen. Daarmee zijn zij nog niet zinloos. Geesteswetenschappen moeten zichzelf bewijzen, door verrijking van ons begrip van zo veel verschillende voortbrengselen van de geest. Niet door machinerieën van publicatie op gang te houden, maar door originele bijdragen te leveren aan wetenschap die per definitie niet kan worden gemeten. Gelukkig maar.

Gelijkstelling van wetenschappelijk belang en maatschappelijk nut – als verondersteld door Geeske Langejans en Joanita Vroom is niet alleen voor geesteswetenschap dodelijk.

Terug naar hun getallen: voor minstens een kwart miljoen euro zijn echt wel nuttiger dingen te bedenken dan één populariserende publicatie van geesteswetenschap.

Gelukkig zijn wetenschap en nut twee totaal verschillende dingen. Wetenschap is wetenschap, met eigen waarde. Diezelfde wetenschap is ook te gebruiken voor de meest uiteenlopende goede en minder goede doelen. Ethiek, de leer van goed en kwaad, moet uiteindelijk uitmaken welke toepassingen van wetenschap de voorkeur verdienen. En die ethiek is geesteswetenschap, net als reflectie op zin en doel van wetenschapsbeoefening in het algemeen.

We kunnen dus niet zonder. Maar laat die dwaze getallen voortaan weg. Wetenschap is oneindig veel meer dan markt en calculatie. – Dit stukje wordt u gratis aangeboden, zonder berekening.

Hendrik Kaptein is rechtsfilosoof aan de Universiteit Leiden

2013

1. tijdschema verkiezingen Het volgende tijdschema is opgesteld voor de verkiezingen van de studentengeleding van de Universiteitsraad, de beide geledingen van alle faculteitsraden en de studentenraad LUMC. Tevens zijn er verkiezingen voor de dienstraden van het Bestuursbureau, ICLON, ISSC, SOZ, UBL, UFB en Vastgoed.

18 maart peildatum en vaststelling kiezersregisters 19 en 20 maart kandidaatstelling, inzage kiezersregisters en indienen verzoeken tot verbetering kiezersregisters bij het betreffende stembureau 21 maart besluiten stembureaus inzake kandidaatstelling en verzoeken tot verbetering kiezersregisters (beroep mogelijk op 25 en 26 maart; beslissing op beroep 8 april 2013) 25 en 26 maart herstel van verzuimen kandidaatstelling 27 maart beslissing stembureaus herstel van verzuimen kandidaatstelling (beroep mogelijk op 2 en 3 april; beslissing op beroep 8 april 2013) 13 mei verzenden elektronische oproepen; opening verkiezingen (9.00 uur) 17 mei sluiting stemming (16.00 uur) 28 mei uitslag stemming (beroep mogelijk van 30 mei tot en met 3 juni 2013; beslissing op beroep 7 juni 2013)

2. wie is kiesgerechtigd Kiesgerechtigd is iedereen die op 18 maart 2013 (de peildatum) krachtens een aanstelling bij de Universiteit Leiden werkzaam is in een van de onderdelen waar verkiezingen worden gehouden en iedereen die op die datum als student – dus niet als extraneus of gaststudent- staat ingeschreven. Deze groep behoort dus in het kiezersregister te zijn opgenomen.

Op 19 en 20 maart 2013 liggen de kiezersregisters ter inzage bij de stembureaus en kunnen ook verzoeken tot verbetering worden ingediend.

Student-assistenten oefenen hun kiesrecht in beginsel uit in de geleding van de studenten.

Andere studenten in dienst van de universiteit oefenen hun kiesrecht uit in de geleding van het personeel. Personen in dienst van NWO, FOM of daarmee vergelijkbare organisaties en werkzaam bij de Universiteit zijn ook kiesgerechtigd; zij worden wel aangeraden bij de ter inzagelegging van de kiezersregisters te controleren of zij daarin ook zijn opgenomen.

U kunt uzelf ervan overtuigen dat u in het kiezersregister bent opgenomen door op 19 of 20 maart 2013 even bij het stembureau langs te gaan; u kunt op deze dagen ook een verzoek tot verbetering van het kiezersregister indienen.

3. kandidaatstelling Indien u belangstelling heeft voor een actieve rol in de medezeggenschap kunt u zich op 19 en 20 maart 2013 kandidaatstellen. De formulieren daarvoor zijn verkrijgbaar bij de stembureaus en op www.stemmen.leidenuniv.nl Dit jaar gaat het om studentleden voor de Universiteitsraad, student- en personeelsleden voor de Faculteitsraden, Studentenraad LUMC, en de Dienstraden Bestuursbureau, ICLON, ISSC, SOZ, UBL, UFB en Vastgoed.

Op 21 maart 2013 maken de stembureaus hun beslissingen ten aanzien van de ingediende kandidaatstellingen bekend. Mochten er verzuimen zijn geconstateerd die kunnen worden hersteld - zoals het ontbreken van voldoende handtekeningen van kiesgerechtigden die de kandidaatstelling ondersteunen - dan is daartoe volgens bovenstaand schema gelegenheid.

4. beroep Indien u het niet eens bent met een beslissing van een stembureau met betrekking tot de kandidaatstelling of de verbetering van het kiezersregister, dan kunt u daartegen beroep aantekenen volgens bovenstaand schema bij de kamer voor de verkiezingen van de Commissie voor de beroep- en bezwaarschriften (Rapenburg 70 te Leiden).

Ook tegen beslissingen met betrekking tot het herstel van verzuimen in de kandidaatstelling kan volgens bovenstaand schema bij de kamer voor de verkiezingen beroep worden aangetekend.

5. stemmen via internet De verkiezingen gaan volledig via het internet. Om te kunnen stemmen dient u gebruik te maken van uw ULCN account. Vanaf 13 mei (9.00 uur) kunt u met dit account inloggen op de verkiezingsapplicatie. U kunt tot uiterlijk 17 mei (16.00 uur) uw stem uitbrengen.

Stemmen kan vanaf elke computer met internetaansluiting.

6. stembureaus De verkiezingen worden georganiseerd door verschillende stembureaus, zie www.stemmen.leidenuniv.nl Voor verdere inlichtingen kunt u zich richten tot het Centraal Stembureau.

7 februari 2013 · Mare

9

Opinie

Blaffende bladen bijten niet De onafhankelijkheid van universiteitsbladen staat onder druk De Nederlandse universitaire pers wordt in toenemende mate in haar onafhankelijkheid aangetast. Een kwalijke zaak, volgens Jaap de Jong en Lars de Kruijf. Want bij de academische gemeenschap hoort een kritisch medium.

De onafhankelijke Nederlandse universiteitsbladen komen de laatste jaren steeds vaker in het nieuws vanwege conflicten tussen de redacties en universitaire bestuurders.

Laatstgenoemden zouden graag zien dat er minder kritische journalistiek wordt bedreven ten opzichte van de universiteit. Ze grijpen daarom naar maatregelen als het toepassen van censuur, het terugschroeven van de verschijningsfrequentie, het laten verdwijnen van de papieren krant.

En zelfs het onderbrengen van redacties bij de communicatieafdeling. Dit tot onvrede van redacties, die van tijd tot tijd van zich laten horen met acties en opiniestukken.

In 2010 stapte in Nijmegen nog een voltallige redactieraad op. Dit alles om aan te geven dat onafhankelijkheid een groot goed is voor een universiteitsblad.

Ook stemmen binnen de politiek zijn die mening toegedaan. Zo dienden Tweede Kamerleden Jasper van Dijk en Anne-Wil Lucas in 2011 een motie in die staatssecretaris Halbe Zijlstra opriep om in een overleg met de onderwijsbestuurders te benadrukken dat ‘universiteitsbladen onafhankelijk zijn en dat redactionele inmenging ongewenst is’. Deze motie werd unaniem aangenomen.

Maar of universitaire bestuurders zich iets aantrekken van het signaal dat de Tweede Kamer hiermee aangaf, is een tweede.

In ieder geval roept de aanhoudende ophef rondom de bladen de vraag op hoe onafhankelijk de Nederlandse universitaire pers eigenlijk is. Want staat de autonomie van redacties echt zo onder druk, of is alle commotie overdreven? Om daar achter te komen, hebben dertien studenten Journalistiek en Nieuwe Media in het voorjaar van 2012 literatuuronderzoek verricht en diepteinterviews afgenomen met onder meer hoofdredacteuren en redacteuren van alle dertien Nederlandse universiteitsbladen. Het beeld dat uit deze momentopname naar voren komt, is weinig rooskleurig. Want ja: het wordt de redacties van de bladen inderdaad steeds moeilijker gemaakt om onafhankelijke journalistiek te bedrijven.

Van academische vrijplaats naar universitair bedrijf Van oudsher worden universiteitsbladen door de universiteit betaald om onafhankelijke – dus ook kritische – journalistiek te bedrijven over diezelfde universiteit. Het idee hierachter ontstond in de jaren zestig, toen men inzag dat de universitaire gemeenschap – als vrijplaats voor onderzoek en kennisuitwisseling – gebaat is bij democratische besluitvorming. Naast stelsels van universiteits- en faculteitsraden, inspraakorganen en studentenvakbonden verrezen daarom ook universiteitsbladen om de macht van al deze partijen te controleren.

Maar dat was vroeger. De universiteit transformeert namelijk steeds meer van een academische vrijplaats naar een bedrijf dat omwille van universitaire marktwerking alles op alles zet om studenten binnen

te halen. Om dat doel te bereiken worden er talloze communicatieen voorlichtingsafdelingen ingezet.

Die verspreiden in dagelijkse persberichten, wekelijkse nieuwsbrieven en regelmatig verschijnende alumnimagazines berichten over hoge noteringen op (internationale) ranglijsten van universiteiten, een grote aanwas van nieuwe studenten, en wetenschappers die aan de lopende band geciteerd worden. Dat imago alles is, geldt tegenwoordig ook voor universiteiten.

Het kritische tegengeluid dat universiteitsbladen laten horen, is binnen deze context minder welkom: verhalen die ook de niet zo zonnige kanten van de universitaire gemeenschap belichten – beneden de maat presterende faculteiten, ontevreden studenten, misstappen van bestuurders – dragen immers niet bij aan de reputatie van de universiteit.

Censuur en zelfcensuur Het imago opkrikken is volgens redacties dan ook nadrukkelijk niet de bedoeling van een universiteitsblad. Zij zien zichzelf als de ‘kritische waakhond’ van de universiteit die de macht controleert, nieuws verspreidt en de discussie op gang houdt. Met als bovenliggend doel het verbinden van de universitaire gemeenschap die uit zeer verschillende doelgroepen – studenten, wetenschappers, medewerkers, bestuurders – bestaat.

Om aan deze journalistieke functies te kunnen blijven voldoen, is het belangrijk dat redacties autonoom werken. Natuurlijk mogen het college van bestuur en de communicatieafdeling kritiek hebben op de werkwijze van redacteuren – en dat hebben ze ook zeer regelmatig –, mits deze kritiek maar geen consequenties heeft voor de onafhankelijke positie van een universiteitsblad.

Helaas is dat in een aantal gevallen wel aan de orde.

Bestuurders plegen bijvoorbeeld censuur als ze echt niet willen dat bepaald nieuws via het blad naar buiten komt.

Zo greep het college van bestuur van de TU Delft in 2011 in toen een redactrice van Delta ontdekte dat een decaan zich schuldig maakte aan belangenverstrengeling en het niet zo nauw nam met het declareren van bonnetjes. De hoofdredacteur werd

gesommeerd om hier niet over te publiceren. Mocht dat wel gebeuren, dan zouden er ‘hele nare dingen gebeuren’. Verder verdween bij het Nijmeegse Vox in hetzelfde jaar de (inmiddels weer aanwezige) externe website voor een interne website met wachtwoord, waarvan het beheer in handen lag van het hoofd Communicatie. Omdat de hoofdredacteur van Vox niet eindverantwoordelijk was voor deze site, kon ze niet schrijven over sociaal psycholoog Roos Vonk, die toentertijd in verband werd gebracht met de fraudepraktijken van Diederik Stapel. En in Tilburg bemoeilijkte een door de communicatieafdeling geregisseerde mediastilte de berichtgeving van Univers over diezelfde Stapel.

Ook komt het voor, zo vertelden de geïnterviewde redacteuren, dat ze zelfcensuur toepassen. Zij werken als journalist binnen de context van de universiteit – een organisatie waar zij zelf ook deel van uitmaken –, waardoor het voor hen af en toe lastig is om volledig trouw te blijven aan het journalistieke metier. Als de redactie de ene dag een kritisch stuk over iemand brengt, is de kans namelijk groot dat men diegene de volgende dag tegenkomt op de campus.

Niet elke (hoofd)redacteur vindt het even gemakkelijk om dat maar te negeren en onbevangen over

alles en iedereen te schrijven. Zo sleutelen ze op verzoek van geïnterviewden aan teksten om ‘gezeur’ te voorkomen of ‘de angel uit een conflict te halen’. Of men besluit van tevoren al om niet te publiceren over onderwerpen die kunnen leiden tot rellen binnen de universitaire gemeenschap. Zij voelen zich soms dus bezwaard om geheel onafhankelijk – zonder rekening te houden met belangen van anderen – te werken.

Ten slotte is er altijd de mogelijke dreiging dat de geldkraan wordt dichtgedraaid. Zo kan een vertrekkende redacteur niet worden opgevolgd, de verschijningsfrequentie worden teruggeschroefd (waardoor het blad minder actueel kan zijn), de papieren versie verdwijnen voor een digitaal equivalent (dat wellicht minder gelezen wordt en dus minder impact heeft), of ten slotte besloten worden om helemaal te stoppen met het blad.

Houding college van bestuur cruciaal Redacties kunnen zich tegen dit alles wapenen door hun onafhankelijkheid te waarborgen. Essentieel hierbij zijn de redactiestatuten omdat daar expliciet in staat vastgelegd dat een universiteitsblad een onafhankelijke positie heeft.

Daarnaast is het mooi meegeno-

men als het blad via een stichting wordt uitgegeven, aangezien dat de afstand tot het college van bestuur vergroot. Verder is het van belang dat er een redactieraad is die voor het blad opkomt als er conflicten zijn met universitaire bestuurders of de communicatieafdeling.

Maar het meest cruciaal is toch wel de houding van colleges van bestuur. Zij moeten inzien dat onafhankelijke bladen de kwaliteit van de universiteit uiteindelijk verhogen, omdat ze helpen om iedereen scherp te houden. Daarop beknotten zou kortzichtig zijn. Hopelijk gaan bestuurders daarom unaniem inzien dat de universiteit als academische vrijplaats eerder een kritische krant verdient die ook de vuile was buiten hangt, dan een zonnig blad vol goed nieuws en vrolijke gezichten.

Jaap de Jong is hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media en voorzitter van de redactieraad van Mare. Lars de Kruijf schreef een masterscriptie over de onafhankelijkheid van de Nederlandse universitaire pers.

Drie soorten In zijn masterscriptie over de onafhankelijkheid van de Nederlandse universitaire pers onderscheidt Lars de Kruijf drie verschillende typen universiteitsbladen. Doordat alle diepte-interviews met (hoofd)redacteuren zijn afgenomen in het voorjaar van 2012 moet deze onderverdeling echter wel worden beschouwd als een momentopname.

WAAKHOND Deze bladen weten zich staande te houden als kritisch medium – de waakhond – binnen de universitaire gemeenschap.

Folia (Universiteit van Amsterdam) Mare (Universiteit Leiden) Observant (Universiteit Maastricht) UK (Rijksuniversiteit Groningen) UT Nieuws (Universiteit Twente) KEFFERTJE De gemene deler van deze bladen is dat de redacties hiervan weliswaar voor een groot deel autonoom kunnen werken, maar dat bepalingen in het statuut, tegenwerking en (zelf) censuur hieraan tornen. Vergeleken met de waakhond is dit type het keffertje dat wel blaft, maar moeite heeft met bijten.

Ad Valvas (Vrije Universiteit) Cursor (TU Eindhoven) Delta (TU Delft) DUB (Universiteit Utrecht) Erasmus Magazine (Erasmus Universiteit Rotterdam) SCHOOTHOND Wat deze bladen gemeen hebben, is dat de redacties ervan zichzelf zien als onafhankelijk journalist, maar dat andere partijen binnen de universiteit dat in veel mindere mate doen: Resource werd (tot grote ontevredenheid van de toenmalige redactie) overgeheveld naar de communicatieafdeling, de website van Vox verdween achter een inlog, en bij Univers blokkeerde het hoofd Communicatie de berichtgeving rondom Diederik Stapel. Door deze maatregelen wordt de journalistieke waakhond gemuilkorfd, waardoor er een schoothond overblijft.

Resource (Wageningen University) Univers (Tilburg University) Vox (Radboud Universiteit Nijmegen)

Illustratie Michiel Walrave

10 Mare · 7 februari 2013 English page

Stadium lectures

One landlord carried this

Already more than twelve thousand people have enrolled for Leiden’s Massive Open Online Course (MOOC) on European Law.

tion for a Law course. Moreover, it’s not officially a course given by Leiden University, but a course offered on the Coursera platform.”

Professor Stefaan Van den Bogaert, at this rate, you will be lecturing to a virtual lecture hall with more than 25,000 people. Are you nervous? “Since November, we’ve enrolled an average of just over a thousand people per week, so if that continues, we will actually achieve that number. I prefer not think about it because it is such an abstractly large number. If I try to imagine that number, I picture a middle-sized football stadium. I wouldn’t say I’m nervous, but there’s some healthy pressure: you really have to be good to lecture to so many people.”

What can you learn? “It is an introduction to European Law. Many of the students are from outside the EU, so for them it is a first acquaintance. We try to give straightforward explanations about the European Union, how it works and which rights and duties its citizens and businesses can derive from European law.”

Let’s says there is a seventeen-year old participant from Djibouti who proves to be a legal genius… “If he or she is interested in studying European Law in Leiden, we have grants available to attract someone like that over here. Our primary purpose is knowledge dissemination, but we also hope that it will inspire people to come and study Law in Leiden.”

The universities of Delft and Leiden have been experimenting with online education for some time, so what exactly is new about your course?

“Ours is part of Coursera, the Stanford platform for online education launched last year. Many prominent universities are taking part, such as Columbia, Princeton and Johns Hopkins. We don’t record whole lectures, but short films lasting about quarter of an hour. Students are guided by means of multiple choice questions, case studies and open questions.”

And who checks the work? “We provide model answers and the multiple choice questions are checked in a computer system. For the open questions, we use a combination of computer checks based on the model answers and peer review, which means that students check each other’s work.”

Can you earn credits? “No, but you can get a certificate, but that won’t get you any dispensa-

If the experiment proves to be popular, what will you do in the future?“This is a try-out, and I’m the guinea pig, as it were, to see whether Leiden wants to continue with Coursera. If the experiment works, we can see whether we’ll offer any more MOOCS from Leiden in the future.

Leiden might decide to become any official partner university of Coursera too, but we need to give at least three 3 MOOCS for that.”

And will there ever be courses for real credits?

“That’s more or less what we’re expecting to do. I think there will be a financial model for Coursera one day, with people paying for education. Practically nobody expects everything to be free still in five years’ time. You can hardly expect a lecturer to dedicate his time and effort to a five-month course for nothing.” BB

advertentie

Black paper on tight housing market Neglected maintenance, unannounced house inspections, letting fees for vague services, high rent, bullying and even threats: today, the ChristenUnie is to submit a “black paper” to Pieter van Woensel, the alderman responsible for Spatial Planning.

By Petra Meijer “There are some extreme cases”, remarks Mart Keuning, the party chairman of the Leiden section of the ChristenUnie party.

“We received a report about a landlord who walked around the house with a cocked pistol, because he wanted to move back into the building. And then there was a landlord who rubbed dog-shit on the walls and one who punctured bike tyres. But there are dozens about high letting agency fees and bad maintenance. And that’s what it’s like for many tenants in Leiden having to cope with this tight housing market every day.”

According to Keuning, the complaints stem from two sorts of problems: first of all, tenants on the private market can find almost nothing without a letting agency. “And they often charge high fees for all sorts of vague services.

And some of the contracts are dodgy too. For instance, some tenants have to promise not to call in the rent assessment committee, not to ask for a reduction of the rent and not to demand repairs.” These promises are not legal.

“But what can you do? If you don’t want it, there are ten others who do”, he explains.

Which is why the ChristenUnie party is calling for a licensing system: “There should be a strict set of rules for letting agencies, so they charge regular prices for their services and can’t push up the prices of rooms and apartments unnecessarily. We’ve noticed that shady agencies vanish as a matter of course in other towns when licences are introduced.”

The landlords are the other problem: “We know of plenty of cases where hardly any

maintenance is done, or none at all, where landlords walk in without permission or even try to bully the tenants into leaving if they have other plans for the building. Residents suddenly have to put up with a Polish pot-head for a flatmate, or someone plays extremely loud music all the time. Tenants can report it to the rent assessment committee, but that can take months and the police are often not acquainted with tenants’ rights. The current authorities need to work together more and there should be a central hotline so that people can take action sooner”, claims Keuning.

More than eighteen months ago, in response to a feature in Mare, Pieter van Woensel, the alderman responsible for Spatial Planning, agreed that there were landlord issues. “You know that some landlords are abusing the situation and the students don’t do anything about it because they feel intimidated”, he said at the time, calling for a hotline where tenants could report complaints.

“Although the council set up a hotline, they don’t put enough effort into it”, says Christiaan Harinck, a job-sharing councillor for the ChristenUnie Party. Van Woensel claims that much has been achieved in the past eighteen months, such as inspections of several buildings, but he admits that there still a number of bad situations “It is a major issue that demands attention, but I’ll wait for the black paper and the council committee debate before I say anything substantial on the subject.”

Heb je je bachelor afgerond? Kies dan voor een master in Leiden of Den Haag.

Masterdag 8 maart Kom langs en maak kennis met de Universiteit Leiden: 70 masters en meer dan 200 specialisaties.

Meld je aan op unileidenmasters.nl en volg ons op Twitter #masterdag.

advertentie

Bij ons leer je de wereld kennen.

7 februari 2013 · Mare Cultuur

11

Agenda

Thijs van Domburg: ‘Kapot, dat laat zich goed rijmen met mijn stijl.

Foto Joost Bataille

levenden door de ruïnes die allemaal voor hun eigen belang strijden. Een van deze groepen wil terug naar het Nederland van voor de ondergang.

Ik krijg van een vreemdeling een apparaat om mijn pols en reis door de tijd naar 2017 en sluit me bij deze groep aan. Ik ben de sleutel om terug te keren naar de oude situatie.’

Dat klink lekker dystopisch. Er valt toch wel wat te lachen? ‘Zeker. Ik vertel ook van alles over het Nederland van nu. En dan krijgen natuurlijk politici er van langs. Maar het gaat soms ook om heel kleine dingen. Zo erger ik me al mijn hele leven lang aan mensen die Bert en Erwnie zeggen, dus half op zijn Engels uitgesproken. Het is Bert en Ernie.

‘Voor dit programma heb ik onder ander inspiratie geput uit de comic Y: The Last Man. Dat gaat over een maatschappij waar in één klap alle mannen, ook de mannetjesdieren, door een virus worden gedood. Dat zorgt voor een enorme chaos. Vliegtuigen die neerstorten, dat soort werk. Er is nog één jongen over en voor de rest alleen maar vrouwen.

Hij wordt heel belangrijk. Een deel van deze vrouwen willen met hem voor nageslacht zorgen. Maar er zijn er ook bij die van plan zijn hem te doden. De jongen is een lone wanderer in een ingestorte samenleving.’

Aan de voorstelling is ook een strip gekoppeld. Waar gaat die over?

‘Het is de prequel van het verhaal in de voorstelling. Het speelt zich af in een post-apocalyptisch Amsterdam.’

Nederland na de ondergang Bij Thijs van Domburg gaat alles kapot In zijn eerste avondvullende voorstelling Van nare mensen en de dingen die kapot gaan, belandt comedian Thijs van Domburg in een Nederland waarvan niet veel meer over is.

Van nare mensen en de dingen die kapot gaan, is dat een ode aan Couperus? ‘Nee. Zijn fans komen van een koude kermis thuis. Ik heb Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan wel gelezen voor mijn lijst. Maar er zit niets van in de voorstelling. Ik vind het gewoon een mooie titel en vooral met het woord “van” kan ik leuk spelen.’

Waar gaat het dan wel over? ‘Het speelt zich af in het Nederland van 2017. Alles is kapot. En kapot, dat laat zich goed rijmen met mijn stijl.

Je moet denken aan een postapocalyptisch landschap zoals in de Mad Max-films. Gek genoeg is alleen Nederland getroffen. In Duitsland en België is bijvoorbeeld alles normaal.

‘Er trekken allerlei groepjes over-

In het buitenland zijn er meer comedians die science fiction, comics en games in hun repertoire verwerken. Waarom gebeurt dat in Nederland niet? ‘Ik schrijf samen met drie collega’s, onder wie Ronald Goedemondt, op het blog laserpunch.nl juist over deze onderwerpen. Ze zijn niet zulke hardcore geeks als ik maar de interesse is er wel.

‘Maar over het algemeen verwijzen comedians niet naar dingen die maar een klein deel van het publiek begrijpt. In een groter taalgebied kan dat makkelijker. In Amerika heb je al snel een miljoen mensen die jouw interesses delen. Er zijn ook niet veel Nederlandse sciencefictionfilms.

Dat genre ligt ons niet zo blijkbaar.

Het moet altijd realistisch zijn. Of een historisch drama.’

DOOR VINCENT BONGERS Thijs van Domburg, Van nare mensen en de dingen die kapot gaan Scheltema, wo 20 februari, €10

Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@ mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe meer met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. LeidenNoord, Onderwijswinkel. Basisonderwijs: 28 Marokkaanse, Turkse, Somalische en Nederlandse leerlingen hebben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7. Zes leerlingen met vergoeding van €5,- tot €7,50.

Voortgezet onderwijs: Drie Marokkaanse brugklassers hebben hulp nodig bij Latijn, Nederlands of wiskunde. Marokkaans meisje, wiksunde, economie, Engels, 3 Havo. Marokkaanse jongen, wiskunde, economie, 4 Havo. Marokkaanse jongen, Engels, 4 Vmbo, eindexamen. Marokkaanse jongen, Grieks, 2 VWO. Leiden-Zuid, buurthuis Vogelvlucht. Basisonderwijs: 17 Marokkaanse, Turkse, Somalische leerlingen hebben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7. Zes leerlingen met vergoeding van €5,- per uur.

Voortgezet onderwijs: Marokkaanse jongen, wiskunde, 3 Vmbo. Egyptische jongen,

wiskunde, brugklas, VMBO. Marokkaans meisje, wiskunde, brugklas Havo/VWO. Marokkaanse jongen, wiskunde, biologie, Nederlands, brugklas Vmbo, €7,50 per uur.

Bijles kan ook bij een leerling thuis gegeven worden. Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/huiswerkhulp op twee basisscholen in Leiden en in het Pluspunt in Voorschoten. Begeleiders wiskunde, Engels, Nederlands voor brugklassers en begrijpend lezen en rekenen basisonderwijs, groep 7 & 8 gezocht voor nieuwe huiswerkklas woonwagenkamp Trekvaartplein. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214526. Ons e-mailadres is hdekoomen@owwleiden.nl (Leren) Duiken? De Leidse Studenten Duikvereniging houdt introduiken op 18 en 21 februari in zwembad De Zijl. Stuur een mailtje naar secretaris@lsdweb.nl voor meer informatie.

Voor rustige, niet-rokende student(e), minimaal tweedejaars: zonnige kamer (11,5 m2) aan het Utrechtse Jaagpad, €259 inclusief energie. Rolgordijnen en laminaat aanwezig.

Twee huisgenoten (m), minifusie met eettafel. Bel Carien 071-5142469

Academische Agenda S. Stevanovi hoopt op dinsdag 12 februari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Exploiting HLA-class II disparity for anti-tumor immunity by allogeneic cellular immunotherapy’.

Promotor is Prof.dr. J.H.F. Falkenburg.

D. Seli hoopt op woensdag 13 februari om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘(De)connexions identitaires post-conflit: Les Hadjeray du Tchad face à la mobilité et aux technologies de la communication’. Promotoren zijn Prof.dr. M.E. de Bruijn, Prof. dr. K. Alio (University of N’Djaména) en Prof.dr. F.B. Nyamnjoh (University of Cape Town).

D. Iakubovskyi hoopt op woesndag 12 februari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Constraining properties of dark matter particles using astrophysical data’. Promotor is Prof.dr. A. Achúcarro.

A.J. Kunz hoopt op woensdag 13 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor inde Geesteswetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘Als een prachtig boek’. Promotor is Prof.dr. G. van den Brink.

M. Groothedde hoopt op donderdag 14 februari om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ‘Een vorstelijke palts te Zutphen?’. Promotor is Prof. dr.

F.C.W.J. Theuws.

K. Beerden hoopt op donderdag 14 februari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘Worlds full of signs: ancient Greek divination in context’. Promotor is Prof.dr. L. de Ligt.

A.H.J.M. van Lierop hoopt op donderdag 14 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Sclerostin, a key regulator of bone metabolsim’.

Promotor is Prof.dr. S.E. Papapoulos.

FILM TRIANON THEATER Django Unchained dagelijks 20.30 Alles is Familie dagelijks 18.30, za + zo 14.00 Gangster Squad dagelijks 21.30 The Hobbit: An Unexpected Journey 3D za, zo, wo 14.00 Life of Pi 3D dagelijks 18.30 + 21.30 KIJKHUIS Amour zo 14.00 The Master dagelijks 18.30 Zero Dark Thirty dagelijks 21.15 No dagelijks 19.00, zo 14.30 The Impossible dagelijks 21.45 LIDO Verliefd op Ibiza dagelijks 18.45 + 21.30, za, zo, wo 14.30 Les Misérables dagelijks 20.30 Skyfall do, vr, za 18.15, za, zo 14.00 Parker dagelijks 21.30, zo, ma, di, wo 19.00 Flight do, vr, za 18.15 + 21.30, zo, ma, di, wo 20.30 Lincoln do, vr, za 18.15 + 21.30, zo, ma, di, wo 20.30

MUZIEK

LVC Glue Factory ft Ziggi Recado Vrijdag 8 februari 21.00 €15,Glue Factory (na concert Ziggi Recado) Vrijdag 8 februari 23.00 €7,50,Doorgedraaid Zaterdag 9 februari 23.00 €14,QBUS Cosmo Jarvis & Band Zaterdag 9 februari 21.00 €10,Chico Wally & The Walibis Donderdag 14 februari 15.00

T H E AT E R

LEIDSE SCHOUWBURG Wilfried de Jong & Ocobar Non Stop New York Zaterdag 9 februari 20.15 35e VARA Leids Cabaretfestival Maandag 11 en dinsdag 12 februari 20.15 35e VARA Leids Cabaretfestival Donderdag 14 februari 20.15 STADSGEHOORZAAL Klassieke muziek: Residentie Orkest o.l.v.

Antonio Méndez Stravinsky ontmoet Italië Zondag 10 februari 14.30 vanaf €28,20,INS BLAU Ilse Warringa en Niek Barendsen Nest, tafel en bed Vrijdag 8 februari 20.30 €14,50,Toneel: Wittenbols schrijft, Ligthert regisseert Honingjagers Zaterdag 9 februari 20.30 €19,Toneelgroep Oostpool Tsjechov Donderdag 14 februari 20.30 €17,-

DIVERSEN

SCHELTEMA Zondoc: de baby Zondag 10 februari 15.30 €5,Down Index 12 Donderdag 14 februari 14.00 gratis entree DE TWEE SPIEGHELS Jeroen Vrolijk – Pianist series Vrijdag 8 februari 21.00 SIEBOLDHUIS Spoken en Geesten t/m 17 februari 2013 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN Middeleeuws chic t/m 15 september 2013 MUSEUM VOLKENKUNDE Het verhaal van de totempaal t/m 1 april 2013 Terracotta strijders uit China t/m 10 maart 2013

12

Mare · 7 februari 2013

Het Clubje

Bolwerkers

Wees geen held

(Vlnr.)Looi van Kessel, Nynke Feenstra, Danny de Haseth, Ellen Berkhout, Josine Heijnen, Tim Barnhoorn. Foto Taco van der Eb

‘Dit is onze tweede huiskamer’ Barkeepers van café de Bonte Koe Nynke Feenstra (22, kunstgeschiedenis): ‘We werken hier met twaalf barkeepers: bijna allemaal studenten of net afgestudeerden. Iedereen doet een andere studie en is lid van een andere vereniging, maar het klikt heel goed.’

Tim Barnhoorn (22, psychologie): ‘Mijn ouders hebben elkaar hier als barkeepers leren kennen. Ik werk voor dezelfde baas als zij toen deden. Mijn vader woonde hierboven. Toen ik hun namen noemde, was ik meteen aangenomen.’

Josine Heijnen (22, theologie): ‘Ook mijn ouders leerden elkaar hier kennen.

Later kwamen we hier vaak op zaterdagmiddag. Ik was toen een jaar of zeven en liep hier elke zaterdag in mijn groene scoutingbloesje rond om de glazen op te halen. Ik kreeg guldens als fooi voor op mijn spaarrekening. De eigenaar gaf me een bierviltje waarop stond dat ik hier mocht komen werken zodra ik achttien

was. Zo is het gegaan. Op mijn achttiende woonde ik nog in Katwijk, maar ik kwam speciaal met de auto hierheen om te werken. Nu haalt mijn kleine zusje de glazen op, en ook zij heeft een bierviltje gekregen.’

Looi van Kessel (25, afgestudeerd in literatuurwetenschap): ‘De Bonte Koe heeft een fijne sfeer. Het is een soort tweede huiskamer. Je kunt er rustig een praatje maken zonder dat je over harde muziek heen hoeft te schreeuwen.’

Heijnen: ‘En het is geen zuipkroeg. Natuurlijk worden mensen wel eens dronken en wordt er soms een taxi gebeld…’

Ellen Berkhout (24, Engels): ‘Maar over het algemeen gaat het er hier gemoedelijk aan toe. Je voelt je hier thuis.’

Danny de Haseth (29, afgestudeerd antropoloog): ‘Elk dagdeel heeft zijn eigen karakter, maar het is hier altijd druk. ’s Middags komen de stamgasten,

’s avonds meer studenten. Die mix van jong en oud maakt De Koe zo bijzonder.’

Heijnen: ‘We hebben een paar oude stamgasten die op handen en voeten worden gedragen. Zodra ze binnenkomen, maakt iedereen plaats. Ze hebben ook een eigen plek aan de bar. Na een drankje delen ze graag hun levenswijsheden met wat zij “de jonge honden” noemen.’

De Haseth: ‘Toen ik hier net was begonnen dacht ik dat zij er toevallig steeds waren als ik moest werken. Na een tijdje kreeg ik door dat ze er gewoon elke dag zijn.’

Berkhout: ‘Wie aan de bar zit, vergeet vaak dat wij alles verstaan. We horen de mooiste en vreemdste verhalen.’

Barnhoorn: ‘De Koe heeft ook leuke tradities. Ik ben gek op drie oktober. We werken dan allemaal en is het een groot feest.’

Heijnen: ‘Koninginnedag is ook grappig.

Wie een drankje koopt doet, mee in de tombola die onze baas organiseert. De hele dag struint hij over de rommelmarkt op zoek naar “geweldige” prijzen om te verloten. Ik ging dit jaar naar huis met een etalagebeen voor kousen en panty’s.’

Berkhout: ‘Een Leidse schilder had hier op een gegeven moment zo’n hoge drankschuld dat de eigenaar hem vroeg om zijn schuld in schilderijen te betalen.

Hij liet hem portretten maken van mensen die voor de Bonte Koe belangrijk zijn. Die hangen achter in de zaak.’

Van Kessel: ‘Met Oud en Nieuw is een van de schilderijen gestolen. Man Bijt Hond kwam langs om het mysterie op te lossen. De stamgasten voorzagen het item van droog commentaar. Je maakt hier altijd wel wat mee.’

DOOR PETRA MEIJER

Bandirah

Zoals in een aflevering van House MD zag ik de micro-organismen door de lucht vliegen en op mijn salade belanden. De besmetting was het gevolg van een hoestend meisje achter mij. Ik bedacht me nog dat het volkomen nutteloos was, maar kon een blik achterom toch niet onderdrukken.

Het meisje bleek gelukkig net zo gul met haar verontschuldigingen als met haar bacillen en ik schaamde mij direct voor mijn reactie. De spetters uit haar hoestbui hadden me niet slechts geïrriteerd, maar pure verontwaardiging was van mijn blik afgedropen. Hoe durfde ze?

Maar eigenlijk: hoe durfde ik en waarom liet ik me zo kennen? Bovenaan mijn lijstje mogelijke oorzaken zette ik mijn huidige verblijfplaats Amerika en de indoctrinatie door paranoïde nationale anti-griepcampagnes. Ook al kon ik er smakelijk om lachen, misschien hadden de ‘Wash your hands. Thanks for being a flu fighter’-bordjes toch hun effect op mij uitgeoefend.

De epidemie zelf heeft ook een bijzonder krachtige uitwerking op de mensen om mij heen. Ik zie collega’s er alles aan doen om kantoorgenoten, geveld door griep, nog een dagje thuis te houden; terwijl een dag ziek zijn een dag vakantie kost voor werkend Amerika. Deze oncollegiale sfeer wordt gesteund door een andere slogan uit de campagne: ‘Sick with the flu? Don’t be a hero, stay home.’ Gelukkig had ik mijn heldenstatus al eerder verworven toen ik voor mijn eigen veiligheid en die van mijn medemens, de griepprik in ontvangst nam.

Fijne bijkomstigheid van deze nationale angst is handalcohol op alle locaties; iets wat in de Leidse UB ook vast zou worden gewaardeerd. Wellicht is de angst voor besmetting er een die we onszelf, met de komst van de ‘preventie pretpakketten’, hebben wijsgemaakt. Maar we mogen blij zijn dat de preventiemiddelen in het land van Lange Frans & Baas B, toch nog minder vergaand zijn dan in Azië en Amerika. Griepseizoen of niet, er worden geen mondkapjes uitgedeeld bij de ingang van het LUMC. Tijdens het zojuist beschreven salade-incident, zat ik geprefabriceerde blaadjes naar binnen te lepelen op Amerikaanse wijze, met jas aan en plastic vork in de rechterhand.

Slechts een glaasje gesteriliseerde melk (Louis Pasteur is niet zo’n held hier) ontbrak nog aan dit aseptische tafereel.

Zo zijn wij toch niet opgevoed! Vol nostalgie denk ik terug aan de wasmiddelreclames, die ons vertelden dat dankzij de nieuwe megapearls, kinderen gewoon weer lekker ‘kind kunnen zijn’. Vol nostalgie denk ik aan de glazen op mijn studentenvereniging, amper gespoeld en waarschijnlijk kruisbestuifd met het koortslip-virus. Met een gerust hart heeft iedereen lekker weerstand op kunnen bouwen in de modderige polder. Wellicht moeten wij nu ook starten met een nationale campagne tegen de gezamenlijke micro-vijanden: “Vervuilt uzelve en uw naasten, voor volk en vaderland!”

MARIT DE VOS

Vijfdejaars studente geneeskunde doet dit collegejaar onderzoek in een ziekenhuis van Harvard Medical School in Boston.