Mare

28 maart 2013 36ste Jaargang • nr. 23

Tranen door Iraanse film Pagina 6

Jonge historici nemen afscheid van cynisme en vertellen weer verhalen

Wat kost dat, zo’n ijsbeer?

De haken en ogen van natuur prijsstickeren

Dit is misschien wel de duurste foto van de universiteit

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

De dakloze alumnus Na het afstuderen wacht steeds vaker Hotel Mama Door campuscontracten en het tekort aan starterswoningen keren steeds meer afgestudeerden terug onder moeders vleugels. Het aantal SLS-bewoners dat weer in het ouderlijk huis is ingetrokken, verdubbelde in vijf jaar tot tien procent.

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Jongeren dreigen dakloos te worden’, waarschuwden de jongerenafdeling van CDA, ChristenUnie en D66 onlangs bij de lancering van hun petitie Opjezelfwonen.nl.

‘Als je afgestudeerd bent, heb je vaak nog niet genoeg wachttijd opgebouwd voor een sociale huurwoning. Particulier huren kost al snel negenhonderd euro per maand. Dat is niet te betalen als je ook nog eens moeilijk aan een baan komt. En voor een hypotheek bij een koopwoning komen veel jongeren al helemaal niet in aanmerking’, schetst minorstudent Overheid en Samenleving en D66’er Douwe Heeringa (28).

In Leiden verlaten elk jaar duizend afgestudeerden hun SLS-woning. Ruim de helft daarvan blijft in Leiden. En zo’n honderd keren terug naar hun ouders. Dat zijn er steeds meer: vijf jaar geleden waren het er nog vijftig, op een even groot aantal SLS-verlaters.

‘Anderen verhuizen naar Den Haag, waar meer woonruimte is’, vertelt Wilbert Bots van SLS Wonen. ‘Terwijl veel huurders bij woonwensenonderzoeken aangeven dat ze liever in Leiden blijven wonen.’

Blijven hangen in je studentenkamer is sinds SLS Wonen in 2007 het campuscontract invoerde in elk geval geen optie meer. In dat contract staat dat je je kamer moet verlaten binnen een half jaar na het beëindigen van je studie. Bots: ‘Elk jaar, in november, vergelijken we ons inschrijvingenbestand met dat van de universiteit. Zo’n vijf- tot zevenhonderd huurders die niet bij de universiteit staan ingeschreven

sturen we dan een e-mail. Wie een overstap naar de Hogeschool Leiden of naar een andere universiteit kan aantonen, mag gewoon blijven.

Uiteindelijk sturen we een formele aangetekende brief naar zo’n vijftig huurders die niet gereageerd hebben, waarin staat dat ze binnen drie maanden moeten vertrekken als ze geen bewijs van inschrijving kunnen overhandigen.’

Ook de enkeling die daar niet op reageert, trekt uiteindelijk aan het kortste eind. ‘En dan zijn ook de juridische kosten voor hen.’

Bij Do Bos (25), afgelopen zomer afgestudeerd, viel die aangetekende brief onlangs op de mat. ‘Ik was al voorbereid op het worst case scenario: terug naar mijn ouders.’ Om dat te voorkomen adviseert SLS Wonen alle nieuwe bewoners zich snel in te schrijven bij Woonzicht, een overkoepelend systeem van verschillende regionale corporaties.

De wachttijd voor een sociale huurwoning, dus met een kale huurprijs onder de 681 euro, is daar gemiddeld 68 maanden. Alleen: dat is aanzienlijk langer dan de nominale studieduur. Voor alle duidelijkheid: een urgentieverzoek bij de gemeente heeft geen zin. Dat kun je bijvoorbeeld aanvragen bij acute medische problemen of bijzondere psychosociale omstandigheden, maar daarvan is natuurlijk geen sprake als je nog in Hotel Mama terecht kunt.

Voor Bos, die niet genoeg wachttijd had opgebouwd, waren bovendien zelfs sociale huurwoningen te duur geweest, omdat ze niet direct na haar afstuderen een baan kon vinden. ‘Ik heb hard gesolliciteerd en in de tussentijd had ik wat inkomsten uit een communicatiebedrijfje dat ik had opgericht. Maar dat was niet genoeg.’

Niet alleen campuscontracten, lange wachtlijsten en de lastige arbeidsmarkt zit jongeren in de weg bij het vinden van een woning.

Bots zag de laatste jaren nog iets sterk veranderen: ‘Twee, drie jaar

geleden konden veel afgestudeerden nog gemakkelijk aan een extra master beginnen. Daarmee verstevigden ze hun cv, waardoor ze sneller aan een baan kwamen. Daarmee konden ze een hogere huurprijs of een hypotheek betalen.’ Twee vliegen in een klap: tijdens die verlenging konden ze rustig bij SLS Wonen blijven hangen en liep de wachttijd voor een sociale woning vanzelf door, voor het geval die droombaan toch nog even op zich zou laten wachten.

Bos vond overigens op de valreep een baan als social media-expert.

‘En met een goed inkomen gaat ook de particuliere woningmarkt voor je open’, constateerde ze. Ze vond een leuk appartement aan de rand van de stad, voor achthonderd euro per maand. Niet bij Woonzicht, maar bij een makelaar, aan wie ze eerst wel nog even drie keer het huurbedrag contant aan commissiekosten moest betalen.

De huurprijzen zijn in de particuliere sector vaak een stuk hoger dan bij sociale woningen en huurtoeslag is bovendien zelden mogelijk, maar er zijn tenminste geen wachtlijsten.

Jacqueline (‘mijn achternaam is privé’) van woonbemiddelingsbureau Vijf Sterren Leiden ziet dan ook veel pas afgestudeerden aan haar balie verschijnen. ‘Vaak hebben ze hun diploma nog maar een week als ze hier binnenkomen. Een baan hebben de meesten nog niet, dus hun ouders moeten dan een garantieverklaring ondertekenen.’

Ze vindt het opvallend hoe weinig besef deze jongeren hebben van de woningmarkt. ‘Ze zoeken een driekamerappartement in het centrum onder de huursubsidiegrens. Liefst ook nog met een tuin. Dan moeten wij ze voorzichtig informeren dat zulke woningen niet bestaan.’

Zoiets staat ook te lezen in het laatste woonwensenrapport van SLS Wonen. ‘Afstudeerders die op de huursector georiënteerd zijn, kijken vooral naar woningen tot circa 725 euro per maand met mini-

Volgende week geen Mare

Alfa’s willen slopen voor nieuwe campus

Te snel cum laude bij Vaker gepest bij de university college Haagse faculteit

In verband met Pasen zal er volgende week geen Mare uitkomen. Mare 24 verschijnt op 11 april. Mededelingen moeten 8 april ter redactie zijn.

De universiteit en gemeente werken aan een nieuwe campus voor Geesteswetenschappen. Aan weerskanten van de Witte Singel moet flink worden gesloopt.

De universiteitsraad wil dat het university college in Den Haag de regeling voor het halen van cum laude aanpast. Wie een 6,5 scoort, zou al ‘met lof’ slagen.

Pagina 3

Pagina 4

Leiden wint van Cambridge Leidse studentenrugby’ers versloegen vorige week woensdag de ploeg uit Cambridge. Reacties wisselden van ‘In rugby is er meer respect voor de scheids’ tot ‘Scheids, laat je kut zien!’ Zie pagina 3. Foto Taco van der Eb

maal 90 vierkante meters, verdeeld over 3 kamers in het centrum met een balkon.’

Voor wie genoegen neemt met wat minder kan de Stichting Huisvesting Werkende Jongeren Leiden nog een uitkomst bieden. Daar beginnen de wachttijden bij anderhalf jaar. Verder heeft SLS Wonen ook achthonderd felbegeerde zelfstandige woningen, waarvoor wat ruimere campusregels gelden.

En anders moet je je eisen nog maar wat bijstellen. Bij Woonzicht zijn momenteel namelijk maar liefst negentienduizend zoekende starters ingeschreven met wie je concurreert voor een plekje in de regio.

En geen paniek: in Teylingen en Hillegom is de wachttijd maar 58 maanden. Wie zich keurig op z’n achttiende verjaardag heeft ingeschreven en nominaal studeert, redt dat misschien net.

Het personeel van Campus Den Haag klaagt veel vaker dan gemiddeld over geroddel, gepest en psychisch geweld.

Er komt een onafhankelijk onderzoek.

Pagina 2 en 5

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 28 maart 2013 Geen commentaar

Lekker pesten Was dat even schrikken, ruim twee jaar geleden. Stonden we daar. Allemaal in ons beste pak, geweun heulemaal zoals het heurt. De Leidse Pieterskerk was als vanouds het volstrekt logische epicentrum van de wereld. Bobootje hier, ministertje daar, ouwe jongens krentenbrood. Even die speech uitzitten en dan volle bak aan de oranjebitter. Shabam!

Maar toen. Toen ging het ineens helemaal niet meer over Lugdunum Batavorum. De grote leider begon over een aanliggende gemeente. En dat het daar gebeurde. En dat we daarheen moesten. En hoe goed dat was. En dat nog veel vaker moest gebeuren.

Oh oh, Den Haag.

Dat kwam hard aan. Een burgemeester begon te briesen, de old boys wandelstokbrigade sloeg het glaasje jenever over en hese corpo’s foeterden over ‘die hbo-stad’. Maar toch, na het nodige gemor in de gemeente- en universiteitsraad trokken de pioniers wel degelijk zuidwaarts. De Haagse campus groeide, bestuurskunde transferde, er kwam een university college, studenten heten voortaan wereldprobleemoplossers.

Je ziet het voor je: samen schouder aan schouder op de barricade, beschaving bijbrengen in het land van Barbie. Verbroedering, saamhorigheid, het wij-tegen-de-wereld-gevoel.

En uiteraard met het vanzelfsprekende functieprofiel: stressbestendig, flexibel, innovatief, aanpoten, doorpakken, etc. Eigenlijk net zoals bij een gewone Mars-expeditie.

Maar hoe gaat het nu eigenlijk echt in het beloofde land?

DOOR FRANK PROVOOST

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Nou, niet zo lekker, zo blijkt uit een personeelsmonitor (zie pagina 5). De pioniers pesten elkaar de tent uit. Achterklap, verbale agressie en psychisch geweld komen er veel vaker voor dan bij de andere faculteiten. Een derde van de Hagenezen zegt last te hebben van roddels, tegenover een tiende aan de rest van de universiteit. De situatie is zo ernstig dat ‘onafhankelijke deskundigen’ de werkelijke problemen moeten gaan blootleggen.

Kon je dat zien aankomen? Misschien wel.

Neem bijvoorbeeld het jongste paradepaardje, het university college. Voor de zomer verbleef Mare daar een tijdje tussen de hipo’s. Natuurlijk, gaven die toe, bij een nieuwe instelling horen kinderziektes. Maar er klonken ook serieuze klachten.

Er waren bijvoorbeeld veel te weinig docenten, wat leidde tot een enorme werkdruk. En tot eigen cijferindex, zo bleek, want zodra er in plaats van de eigen docent een hardcore Leidenaar werd ingevlogen, daalden de cijfers dramatisch. ‘Leidse docenten zijn veel strenger’, zei een student. ‘Hier kun je zonder al teveel moeite een 8,5 gemiddeld staan. In Leiden schijnt dat een hoog cijfer te zijn.’

(Behalve tegen het pesten keerde de universiteitsraad zich deze week ook tegen te gemakkelijk uitgedeelde Haagse cum laudes, zie pagina 4.)

De dean prees destijds de criticasters. Klagen was goed, vond hij, want ‘dat bevestigt juist hoe zorgzaam onze gemeenschap is’. Waarna de onsterfelijke oneliner volgde: ‘Het is zeker het geval dat we allemaal overwerkt zijn, al komt dat ook deels door ons enthousiasme.’

Aha! Zalig zijn de overspannenen en opgebranden! It’s better to burn out, than to fade away, weet je. Voor wie zo optimistisch is, is pesten natuurlijk gewoon elkaar enthousiast de waarheid vertellen.

Het moge duidelijk zijn: Den Haag snakt naar onafhankelijke experts. Van pionieren weten die wellicht niks, maar gelukkig hebben ze meer verstand van werksfeer.

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl

Column

Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Sebastiaan van Loosbroek (stagiair) vanloosbroek1992@gmail.com

Judith van Hoogdalem (stagiaire)

Retourtje Genève

j.j.van.hoogdalem@umail.leidenuniv.nl Medewerkers

Robbert van der Linde • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Marit de Vos • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Regelmatig vragen vrienden mij iets als: ‘Benjamin, lul, wat moet ik nou doen om de wereld beter te maken?’ Meestal gevolgd door een cynische opmerking over de hoeveelheid KLM-punten die ik de afgelopen jaren bij elkaar heb gespaard.

Goede vraag natuurlijk. Je zou denken dat ik het antwoord, na twee jaar promoveren, zo uit mijn mouw kan schudden. Dat valt helaas tegen. Wat ik wel kan doen, is proberen uit te leggen waarom het voor de gemiddelde persoon zo verdomd moeilijk is om niet nog voor het ontbijt per ongeluk kleine kindjes aan het werk te zetten, ergens in Afrika een burgeroorlog uit te lokken of een diersoort uit te roeien.

We beginnen met een klein voorbeeldje en eindigen met een episch Dit Is Hoe De Wereld Werkt. Ben je er klaar voor?

Stel: jij stopt met het eten van vlees en installeert overal dubbel glas. Dat is goed voor het milieu en je portemonnee. Vervolgens koop je van het geld dat je spaart een retourtje Genève. Om te shoppen. Niet zo goed voor het milieu. Dus dan denk je, nee, laat ik van dit geld naar het cabaret gaan. Uitstekende keuze. Maar vervolgens heeft die cabaretier jouw geld en koopt daarvan een retourtje Genève. Of hij neemt gitaarles, en zijn gitaarleraar koopt een retourtje Genève. Of je laat jouw geld bij de bank staan, die het investeert, er geld mee verdient, daarmee een dikke bankiersbonus uitbetaalt, waarmee sowieso geshopt wordt in Genève.

Het gegeven dat iemand, ergens, sowieso een retourtje Genève koopt en zo jouw goede acties tenietdoet, heet in jargon het rebound effect. De heilige anti-graal van mijn onderzoeksgebied. De vraag is dan natuurlijk: waarom is dat zo? Waarom kan het niet andersom? Dat het niet zou uitmaken hoe vaak ik naar Genève vlieg, want uiteindelijk is er altijd ergens iemand die het goedmaakt?

Het eerste waar we naar moeten kijken is schaal.

Als iedereen een heel klein beetje doet, gebeurt er ook een heel klein beetje, dus geen verhaal over spaarlampen en € 5 per maand aan Greenpeace overmaken. Als we willen snappen waarom het hele systeem zich misdraagt, moeten we kijken naar wat relevant is op het niveau van het hele systeem.

Als we dan even tachtig denkstappen overslaan, is het meest fundamentele antwoord: de exponentiële groeicurves in onze economie. Mensen schatten die vaak compleet verkeerd in. Het klinkt heel schattig, als Mark Rutte roept dat we 2 procent economische groei per jaar nodig hebben, Maar wereldwijd betekent het dat we in de komende tien jaar meer fossiele brandstoffen, metalen en bouwmaterialen gaan consumeren dan in de hele geschiedenis van de mensheid tot nu toe, bij elkaar opgeteld. En in de tien jaar daarna nog een keer.

Als je bedenkt dat er de afgelopen tien jaar al enorm veel conflicten zijn uitgebroken over grondstoffen en we nu al last beginnen te krijgen van klimaatverandering (wanneer was de laatste Elfstedentocht ook al weer?) moet je je proberen voor te stellen hoe de wereld er in 2050 uitziet.

Nou. Dat was het dan. Exponentiële groei is de bron van al het kwaad, en elke politicus, econoom of lobbyist die zich van het ‘groei groei groei’-mantra bedient, zou regelrecht naar het internationaal strafhof moeten worden doorverwezen, voor misdaden tegen de menselijkheid.

Toen mijn promotor het bovenstaande stukje las zei hij: ‘Prima analyse, maar het einde is wat zwak.’

Dat is waar. Mocht je nu benieuwd zijn naar het oplossen van werkloosheid en hongersnood zonder economische groei kan ik sowieso een fantastisch beginpunt aanwijzen: het boek Prosperitiy without growth van de Britse econoom Tim Jackson.

Benjamin Sprecher Promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen

28 maart 2013 · Mare Mensen

071 -527 …

Historici mogen weer vertellen Wat de Europarlementariërs moeten lezen Wat maakt een groep mensen tot een natie? Het meest heldere antwoord daarop, is gegeven door Ernest Renan, een Fransman uit de negentiende eeuw. Dankzij een Leidse wetenschapper kunt u die tekst nu ook lezen.

DOOR THOMAS BLONDEAU Wat hebben God en Nietzsche gemeen? Dat we veel vaker hun namen noemen, dan hun boeken lezen.

De Franse historicus Ernest Renan (1823-1892) heeft misschien net iets minder X-factor maar hij is tegenwoordig wel eenzelfde lot beschoren.

Vooral in het steeds vuriger gevoerde Europa-debat. Nu de landenfamilie die de EU is, in ruzie ligt met elkaar wordt Renans invloedrijke lezing Wat is een natie? steeds vaker aangehaald. Maar als de voor- en tegenstanders naar dezelfde tekst wijzen, rijst de vraag of ze die wel goed hebben gelezen.

Dat is sinds kort een stuk makkelijker geworden, mede dankzij de Leidse geschiedenispromovendus en publicist Geerten Waling.

Waling, tevens Mare-columnist, vertaalde samen met historicus Coos Huijsen, de lezing en voorzag deze van duiding. Het boek verscheen on-

langs bij de uitgever van Elsevier. Waling: ‘Ik ben op Renan afgestudeerd, op de rol van religie in zijn werk. Zijn volledige werk beslaat veertienduizend pagina’s maar aan het einde van zijn leven zei hij dat hij het meest trots was op deze lezing. Een vrij revolutionaire voor die tijd, inderdaad.

Hij valt het beeld aan van de Blut und Boden-natie natie (de veronderstelde band tussen grond en afstamming, red.) .) en stelt daar tegenover een flexibele gemeenschap van mensen met een gedeeld verleden die de wil hebben om ook in de toekomst samen te leven.’

Renan was vanwege zijn oeuvre en eruditie al bij leven een fenomeen.

Hij sprak in 1875 op de driehonderdste verjaardag van de Leidse universiteit en twee jaar later kwam hij op uitnodiging van een corpsdispuut nog eens langs. ‘Hij gaf toen een eerste versie van deze lezing waarvan de tekst uit 1882 bewaard was. De Leidse versie is niet bewaard gebleven, maar door krantenartikelen weten we wel wat er gezegd is.

Opvallend is ook de kritiek erop. Ze vinden hem maar wat zweverig, een slappe hap. Een historisch principe in plaats van ras of volk,wat moeten ze daar nu mee? Zijn lezing mag nu wel heel plausibel in de oren klinken, toen was dat wel anders. Hij waarschuwde al voor bloedvergieten als landen per volk worden ingedeeld.’

Omdat Renan in deze lezing de rol van de natiestaat benadrukt maar tegelijk een Europese statenbond voorspelt, valt zijn naam zowel bij eurofielen als –sceptici. ‘Hij wordt er overal bij getrokken, maar

meestal bij de haren. Daarom wilden we graag dit boek uitgeven. Ook om hem in zijn tijd te plaatsen. Zelf zie ik het belang van de natiestaat, maar tegelijk zijn er problemen - milieu, banken – die je als Europa moet aanpakken. Renan benadrukt dat je moet luisteren naar de wil van het volk. En in de huidige EUstructuur wordt dat te veel over het hoofd gezien. Als driekwart van de Nederlanders een referendum wil over de rol van de Europese Unie, kan dat niet zomaar worden wegge‘Dat Nederland poetst.’ een natie is, In de daar zullen ni duiding veel mensen et bij het aan tw ijfelen. boek Nederlanders wordt zijn ook trots gewezen op hun land.’ op de elite van Nederland die in de jaren zestig de natiestaat als een gepasseerd station zagen. Moeten die nu op hun passen terugkomen? ‘Ja. Dat Nederland een natie is, daar zullen niet veel mensen aan twijfelen. Nederlanders zijn ook trots op hun land - ook al wordt die trots geuit via symbolen die volstrekt achterhaald zijn zoals het koningshuis. Maar Oranje heeft wel die verbindende functie.

‘Het valt me op dat historici heel lang bezig zijn geweest met het debunken, het ontraadselen van allerlei historische mythes. Dat is heel belangrijk en heel erg nodig geweest. Maar als je voortdurend aan het deconstrueren bent, blijft er op den duur niets anders meer over dan ironie of cynisme. Jonge historici mogen nu weer vertellen.’

Frutti di Mare

Voetballers zijn zielige jankers DOOR PETRA MEIJER ‘Nu

volgt een scrum.

Twee groepen van ongeveer 800 kilo proberen elkaar weg te duwen. Dat zijn bijna twee personenauto’s die op elkaar knallen. Indrukwekkend toch?’ LSRG-lid Steven Dubelaar kijkt woensdagavond toe hoe de rugbyspelers van de Leiden Defenders worstelen met een tegenstander van formaat: de spelers van Cambridge University vlogen over om te strijden om de Liberation Cup. Ondanks de kou zijn er veel toeschouwers. ‘De Leiden Defenders is een combinatieteam van het Leidsch Studenten Rugby Gezelschap (LSRG) en

Niet iedereen is op de hoogte van de rugbynormen.

‘Scheids, laat je kut zien!’

Foto Taco van der Eb

3

de Leidse Rugby Club DIOK. Oud-bondscoach Iain Krysztofiak selecteerde van beide clubs de beste spelers’, vertelt Paul Walenkamp, een van de organisatoren. ‘We hopen rugby in Leiden zo naar een hoger niveau te tillen.’ Op het veld klinkt gejuich omdat Leiden gescoord heeft, of – in rugbyjargon – een try heeft gemaakt. De Defenders staan inmiddels aardig voor. LSRG-bestuurslid Robbert van der Linde is tevreden. ‘Zo’n prestigieuze club is niet vaak buiten Engeland te zien.’

Als Leiden weer scoort klinkt er naast gejuich ook enige teleurstelling. ‘Die En-

gelsen vallen me een beetje tegen. Ik dacht dat ze Leiden helemaal zouden inmaken’, zegt een huisgenoot van een van de spelers.

‘Eroverheen, eroverheen!’ schreeuwen enthousiastelingen. En later: ‘Rukken! Rukken!’ Walenkamp grinnikt. ‘Zo klinkt rugby als een seksueel spelletje, maar als we “eroverheen” roepen is de bal naar de grond gegaan en is het de bedoeling dat iedereen erboven op duikt om de bal te beschermen.’

Terwijl het bier aan de zijlijn rijkelijk vloeit, gaat het er op het veld hard aan toe. Een Leidse speler vertrekt in volle

vaart naar de achterlijn, maar klapt na een tackle keihard tegen de grond. Na vier seconden staat hij op. ‘Op het veld doen we elkaar pijn, maar straks volgt de derde helft: samen een biertje drinken’, zegt van der Linde.

Als Cambridge even later scoort wordt er hard geapplaudisseerd. ‘Waarom klappen we? Zij scoorden toch?’ vraagt een van de toeschouwers. Dubelaar legt uit dat mooie acties – ook die van de tegenstander – op respect kunnen rekenen.

Hij vindt dat er binnen het rugby sowieso meer respect is voor de tegenstander en de scheidsrechter dan bij andere sporten. Uitgerekend op dat moment roept een toeschouwer: ‘Scheids, laat je kut zien!’ Het is duidelijk: nog niet het hele publiek op de hoogte is van de rugbynormen.

‘Toch verschilt de rugby- van de voetbalcultuur. Daar gaan ze bij een tikje meteen op de grond liggen. Dat zielige gejank kan hier echt niet’, zegt Dubelaar. Aan het eind van de wedstrijd strompelen sommige spelers over het veld. Een jongen rent een stukje terwijl hij een zak ijs tegen zijn hoofd houdt, bij een ander steekt een oncharmant propje papier uit zijn neusgat.

De Defenders winnen met 36-24. ‘Dat creëert buzz voor Leiden’, zegt Carry Visser, speler van het Leiden Defender team. ‘DIOK speelt in de eerste divisie, dus dit biedt ook kans om bij LSRG jong talent te spotten.’

Cambridge-speler en student Chemical Engering Andrew Murdoch haalt zijn schouders op. ‘Het is jammer dat we verloren hebben, maar het is tof om hier te zijn.’ Hij vervolgt zijn weg naar de bar.

Op naar de derde helft.

Sloop Witte Singel De Universiteit Leiden gaat samen met de gemeente werken aan plannen voor een nieuwe campus voor Geesteswetenschappen. Een flink deel van de in totaal veertien gebouwen aan weerskanten van de Witte Singel gaat waarschijnlijk tegen de vlakte.

Frans Dekker, directeur vastgoed van de universiteit. Waarom moet het gebied op de schop?

‘Er zijn verschillende redenen voor. De panden stammen uit 1982 en zijn enorm inefficiënt. De verhouding tussen bruikbare ruimtes en gangen en hallen is erg ongunstig. Slechts de helft van de oppervlakte is bruikbaar. Doordat het complex dertig jaar oud is, is het ook niet mogelijk om ze aan te passen. Je kunt geen delen vervangen. Op dit moment zit de faculteit in veertien gebouwen aan beide kanten van de Witte Singel. Dus er is sprake van een flinke fragmentatie. Studenten en docenten van verschillende opleidingen komen nauwelijks met elkaar in contact.

Ze leven langs elkaar heen. Medewerkers en studenten zien elkaar nooit en weten dus ook niet van elkaar wat ze doen. Het functioneert niet als een bijenkorf.’

Vastgoed heeft negen modellen ontwikkeld over de invulling van het terrein. Kunt u wat voorbeelden geven?

‘In alle modellen is het uitgangspunt een gebouw voor onderwijs, een gebouw voor onderzoek en een gebouw voor de collectie. Dat laatste is de UB, die blijft gewoon. Dus dan er blijven er twee complexen over. Een van de mogelijkheden is bijvoorbeeld het Huizinga slopen en daar nieuwbouw plaatsen en die koppelen aan het Lipsius.

‘Ook is er nieuwbouw mogelijk ten zuiden en noorden van de UB. Dan worden de panden aan de Matthias de Vrieshof en de PN van Eyckhof bijvoorbeeld gesloopt.’

Wat gaat het project kosten?

‘Dat weet ik niet. Dat hangt er ook vanaf voor welke variant er wordt gekozen.

Trouwens: als ik een bedrag noem, is dat natuurlijk link. Er moet nog een aanbesteding komen.’

Er wordt 75 miljoen genoemd.

‘Dat getal komt niet van mij. Maar bij dit soort projecten gaat het wel om dit soort bedragen.’

Hoe gaat het college dit financieren?

‘Dat weet ik niet. Ik ben van de uitgavenkant. Als het geld op tafel ligt, dan geef ik het uit. Maar het is natuurlijk wel zo dat de universiteit financieel heel gezond is. We draaien goed, er is dus ruimte om te investeren en te lenen, als het college dat wil.’

Gaat het door?

‘Tja. Zekerheid is er natuurlijk niet. Het huidige kabinet kan volgend jaar vallen.

Hun opvolgers bezuinigen misschien zwaar op de universiteiten. Wij plannen ondertussen rustig door.

‘De looptijd van het project is acht jaar.

We gaan de komende tijd eerst met de gemeente, de buurt en de faculteit overleggen en kijken wat nu het beste model is. Dan moeten er bestemmings- en bouwplannen komen die worden goedgekeurd.

‘Het gaat nog wel 2,5 jaar duren voordat we kunnen beginnen met slopen en bouwen. In de tussentijd kan er nog heel veel gebeuren.’ VB

4 Mare · 28 maart 2013 Nieuws

Gij zult niet studentikoos zijn!

In het oude pand van de Sociale Dienst aan de Langebrug komt een studentencomplex met 217 kamers. De Leidse gemeenteraad is vorige week akkoord gegaan met de plannen, ondanks de vele bezwaarschriften van omwonenden. Die vrezen verlies van zonlicht – de nieuwbouw wordt hoger dan wat er nu staat – maar vooral overlast van studenten.

De gemeente overweegt daarom om de huurders een convenant te laten tekenen, waarin ze moeten beloven niet te studentikoos te zijn. Dit vertelde wethouder Pieter van Woensel tegen de lokale radiozender Sleutelstad.

Meer buitenlanders De Europese Commissie (EC) wil dat het makkelijker wordt voor studenten en onderzoekers van buiten de Europese Unie om hier te komen en te verblijven.

Dat staat in een wetsvoorstel dat de commissie deze maand gepresenteerd heeft. Volgens de EC krijgen de 200.000 studenten en onderzoekers die zich elk jaar in de EU willen vestigen nu nog vaak te maken met onnodige bureaucratische hindernissen. Dit schrikt niet-Europese studenten af, waardoor de EU kennis en talent misloopt. De EC wil dit veranderen, onder anderen door het makkelijker te maken om naast de studie te werken. De regels moeten ingaan per 2016.

Aanwezigheidsplicht geen zaak college Het college van bestuur gaat niet in op het besluit van Rechten om de afwezigheid van eerstejaars bij werkgroepen in het tweede semester niet langer te registeren via de onderwijsadministratie. De facultaire sanctie voor veelvuldig afwezige studenten vervalt hierdoor. De universiteitsraad wilde maandag weten van het college wat zij van deze verrassende wending in het beleid vond. Het college ging er niet op in. ‘Dit is een zaak voor de faculteit’, zei vicerector Simone Buitendijk. Anne-Marie Leichsenring, raadslid voor de SGL, vindt het jammer dat het college er niet op in wil gaan: ‘Dit is iets waarmee de faculteit zich onderscheidt. Het is ook iets dat de universiteit uitdraagt. Dit is zo’n grote switch, dat we graag de visie van het college hierover horen.’

Pech Blauwe Schuit Bij studentenzeilvereniging de Blauwe Schuit is vrijdag een afvoerpijp gesprongen. Het clubgebouw ligt onder de studentenwoningen aan de Zijlstroom, en een van de afvoerpijpen van die huizen loopt door het verenigingspand. Die pijp was verstopt geraakt, en ging lekken.

‘Gelukkig was het vooral helder water van iemand die aan het douchen was, en maar een klein beetje riooldrab’, aldus bestuurslid Viktor Haaksman. Een rioolbedrijfje wist het lek de zelfde dag nog te herstellen, en de schade bleek verwaarloosbaar. Het is het tweede pechgevalletje voor de zeilers dit jaar, nadat eind januari een brandje uitbrak. Extra droevig was dat de traditionele openingswedstrijd, die zaterdag had moeten plaatsvinden werd afgelast vanwege de aanhoudende kou en sterke wind. ‘De zeilactiviteiten tijdens het paasweekend gaan wel gewoon door’, aldus Haaksman. ‘We houden de moed erin.’

Laat staan, die baard!

Nog een Facebookhype in studerend Nederland: ‘Zonder baard, geen praeses’ voorziet gratis en voor niks elke voorzitter van baardgroei. Onder meer Quintus, SSR, Asopos en NSL zijn al bebaard, samen met ruim 60 anderen. Hierbij zijn ook vrouwen, zoals de voorzitster van de PKvV. De bedenker van de site, Bram Kuiper (23) uit Rotterdam, kwam op het idee na het succes van ‘Zonder baard, geen koning’. ‘Het begon als een inside joke voor mijn eigen vereniging’, vertelt hij. ‘Maar de likes kwamen ineens overal vandaan.’

‘Geen strop om de nek van faculteiten’ Mogelijk sancties in de toekomst Het college van bestuur legt faculteiten die bestuursafspraken niet halen geen boete op. Voorlopig zijn er ook nog geen plannen om andere sancties op te leggen.

Door Vincent Bongers Dat bleek maandag bij de universiteitsraad.

Het ministerie van Onderwijs heeft zeven procent van het budget voor hoger onderwijs, gekoppeld aan afspraken met universiteiten over onder andere het verhogen van rendementen en verbeteren van de kwaliteit. Het niet voldoen aan deze eisen, kost geld.

Het college heeft nu met de faculteiten bestuursafspraken gemaakt

om aan de voorwaarden van het ministerie te voldoen. Deze bestuursafspraken zijn iets scherper gesteld dan de overeenkomst met het ministerie.

De raad maakt zich zorgen over de haalbaarheid van de nieuwe eisen en wilde van het college weten of een faculteit die een doel niet haalt, een boete of een andere straf krijgt.

Vicerector Simone Buitendijk deelt de zorgen van de raad over de eisen. ‘Ze zijn ambitieus maar haalbaar. Het wordt geen kat in het bakkie.’

Het college is echter niet van plan om druk uit te oefenen op de faculteiten om de ‘targets’ te halen.

‘Er zijn middelen om de doelen te

bereiken, maar die willen we voorlopig niet inzetten. De faculteiten nemen de afspraken heel serieus.

Er is groot besef dat het in gebreke blijven de universiteit geld kost. Het is overigens ook niet zo dat wij de strop om de nek van de faculteiten leggen en die aantrekken. De doelen komen voort uit de faculteiten.’ Het college houdt wel de vinger aan de pols. ‘We letten scherp op deviaties.

In de toekomst zijn sancties overigens wel mogelijk.’

Anne-Marie Leichsenring van studentenpartij SGL: ‘De raad dringt niet aan op consequenties voor de faculteiten. Maar er is wel onduidelijkheid over wat er gebeurt als het misgaat. Wellicht wordt een faculteit over twee jaar verrast.’

Sjoemelende Belg ook in Leiden De Vlaamse hoogleraar van wie vorige week bekend werd dat hij ontslagen is wegens fraude, heeft ook eventjes in Leiden rondgelopen.

De Vrije Universiteit Brussel had de man al eind januari ontslagen, maar het bericht lekte later pas uit.

De farmacoloog deed onderzoek naar epilepsiemedicijnen, in samenwerking met promovendi. Hij gebruikte hun data in zijn publicaties, maar paste die aan. Toen hij de

aangepaste data publiceerde, viel dat de promovendi natuurlijk op, en liep hij tegen de lamp.

Behalve hoogleraar aan de VUB is hij ook van 2005 tot 2012 gastonderzoeker geweest bij het Leiden Academic Center for Drug Research (LACDR), het farmacologisch onderzoeksinstituut van de Universiteit Leiden.

Hij was betrokken bij twee Leidse publicaties, maar die lijken geen fraude te bevatten. Ook was hij niet betrokken bij het begeleiden van

studenten. In Brussel lijkt het nu uit te lopen op een juridisch steekspel. De ontslagen hoogleraar heeft een advocaat in de arm genomen en dreigt de VUB aan te klagen.

De universiteit overweegt juist om hem aan te klagen en ook het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - de Vlaamse NWO - beraadt zich op juridische stappen.

De Universiteit Leiden is niet van plan om ook naar de rechter te stappen, vertelt woordvoerder Renée Merkx. BB

6,5 = cum laude De universiteitsraad wil dat het university college in Den Haag haar cum-laude-regeling aanpast.

Het blijkt dat studenten die gemiddeld in hun tweede en derde bachelorjaar meer dan een 6,5 halen, ‘met lof ’ slagen. Terwijl andere Leidse opleidingen pas bij een 8,5 een cum laude uitdelen.

Met dat cijfer behaalt een LUC-student een magna cum laude. Scores die nog hoger uitvallen, leveren zelfs een summa cum laude op. De universiteitsraad vindt dit maar raar en wil dit veranderen.

‘Je moet wel iets doen voor een cum laude’, zegt Gwen Wolters van personeelspartij Universitair Belang.

‘En niet vrijwel iedereen die zijn tentamens haalt deze eer verstrekken.

Dat is een devaluatie van het begrip.

Je moet tot de top behoren om met lof te slagen.’

‘De regeling wijkt inderdaad af ’, zei vicerector Simone Buitendijk maandag bij de raadsvergadering.

‘We zijn in overleg met de faculteit Den Haag hierover. We vinden het belangrijk dat hun regeling zich op een goede manier verhoudt tot de regelingen van andere opleidingen.’

Maar het diploma van het college moet ook vergelijkbaar zijn met de bullen van de colleges in het hele land. Er wordt gewerkt aan een nieuw voorstel. In de nieuwe onderwijs en examenregelingen staat een ander cum-laude-systeem.

Wolters wacht nu eerst af wat er uit de nieuwe regeling rolt. ‘Maar als deze niet gelijk is aan de rest van de universiteit dienen we weer een rondvraag in.’

Buitendijk noemde het college een ‘opvallend component’ binnen de universiteit. ‘Het moet niet zo zijn dat een cum laude van Utrecht minder waard is dan dat van Leiden. We vinden het belangrijk dat dit gecoördineerd is met het rest van het land.’

Wolters is het daar niet mee eens. ‘Je moet deze opleidingen hetzelfde behandelen als alle anderen.’ VB

28 maart 2013 · Mare 5 Nieuws

Gepest, geroddel en psychisch geweld Foto Taco van der Eb

Luisteren met SpraakZien-bril Toen in maart 2012 in Japan de eerste videobril op de markt kwam, werd in Leiden een onderzoeksgroep opgezet van bachelorstudenten taalwetenschap. Ontwikkelaar Michiel Overbeek en hoogleraar psycho- en neurolinguistiek Niels Schiller hadden al eerder over het idee van een ondertitelingsbril voor doven en zeer slechthorenden gebrainstormd.

Nu konden de mogelijkheden daadwerkelijk worden onderzocht worden met een groep auditief beperkte proefpersonen. Maandag presenteerden de studenten de eerste resultaten.

‘In de bril zit een microfoon, die is verbonden met een laptop waarop software staat die gesproken taal omzet in tekst. Die tekst wordt vervolgens op de binnenkant van de brilglazen geprojecteerd, als ondertiteling’, legt bachelorstudente taal-

wetenschap Maartje Lindhout uit.

Het ontwerp sloeg aan, al leverde het onderzoek een hoop verbeterpunten op. ‘Waar in beeld de ondertiteling komt bijvoorbeeld en dat de bril nog best wat modieuzer vormgegeven mocht worden’, vertelt studente Marianna Pános.

Samen met hun proefpersonen en verschillende wetenschappers gingen de studenten in discussie over de mogelijkheden, maar ook over de beperkingen van de bril. Overbeek, zelf zeer slechthorend, leidde de discussie, met een prototype van de SpraakZien-bril op zijn neus.

‘Het geeft een soort Droste-effect, om direct te lezen wat je zojuist zelf gezegd hebt.’ Over anderhalf jaar hoopt hij met zijn bedrijf Oorzaak de bril op de markt te kunnen brengen.

‘Het zal nog niet perfect zijn, maar wel beter dan dit.’ MVW

Geen tentamenverbod in augustus Het college van bestuur verbiedt faculteiten niet om tentamens te plannen in augustus.

Dat zei vicerector Simone Buitendijk tijdens de universiteitsraad van maandag.

Personeelspartij Abvakabo had een rondvraag gesteld over de gevolgen die het vervroegen van het tweede bsa naar 15 augustus heeft op (her)tentamens in deze maand.

Fractievoorzitter Joost Augusteijn meent dat in ieder geval Geesteswetenschappen van het college geen tentamens in augustus meer mag afnemen. Met als gevolg een hogere werkdruk voor docenten en minder voorbereidingstijd voor studenten.

Buitendijk bestrijdt dat het col-

Bij de Haagse campus, rector kondigt onderzoek aan Het personeel bij de faculteit Den Haag meldt veel vaker dan gemiddeld problemen met geroddel, pesten en psychisch geweld. Personeelspartij Abvakabo wil dat het college van bestuur snel aandringt op een verbetering van de slechte werkverhoudingen.

Door Vincent Bongers De faculteit laat de werkverhoudingen door onafhankelijke deskundigen onderzoeken.

Uit de universitaire personeelsmonitor die vorige maand verscheen, blijkt dat maar liefst een derde van de medewerkers te maken heeft met roddelen. Dat is veruit het meeste van alle faculteiten. Universiteitsbreed is het cijfer slechts tien procent.

‘Ook pesten en psychisch geweld komt in deze faculteit wat meer voor dan bij andere faculteiten’, aldus de monitor. Een op de tien van de personeelsleden heeft te maken met verbale agressie, acht procent met psychisch geweld, vijf procent met

pesten en vier procent meldt discriminatie. Al deze cijfers zijn hoger dan bij de andere faculteiten.

De Abvakabo wil daarom van het college horen welke stappen er genomen worden om de slechte personele verhouding op de Campus Den Haag te verbeteren. Vooral omdat twee jaar geleden sociale veiligheid ook al een probleem was op de faculteit.

‘We zijn er mee bezig’, zei rector Carel Stolker.

‘Het ligt voor de hand om iemand van buiten de faculteit gesprekken te laten voeren in Den Haag. Ik denk dat dat het verstandigst is. Het is een betrekkelijk kleine gemeenschap in opbouw. Het lijkt in de onderlinge verhoudingen niet allemaal even makkelijk te gaan.’

‘We hebben de resultaten van de monitor besproken in de faculteitsraad in Den Haag,’ zegt personeelsraadslid Sander Dikker Hupkes.

‘Zowel het bestuur als de raad zijn verrast over de cijfers. Het bestuur liet weten dat verbeteren van sociale werksfeer van groot belang is. Daar

is de raad blij mee.’

Dikker Hupkes is verbaasd dat de faculteit er zo uitspringt. ‘Naar mijn gevoel gaat het juist beter. In 2010 groeide de campus sterk. Er gebeurden veel dingen tegelijkertijd. Er was de nodige frictie. Ik had de indruk dat die situatie was veranderd.

Nu moet echter worden uitgezocht waar de problemen precies zitten.

Het is moeilijk voor personeel om helemaal veilig te bespreken. Dus een externe partij erbij betrekken, is een goed idee.’

De directeur bedrijfsvoering van de faculteit, Rolf Oosterloo, neemt de cijfers ‘bloedserieus. Het springt echt in het oog. Het faculteitsbestuur heeft overleg met de faculteitsraad en het college gehad.

En er komt een onderzoek naar de sociale veiligheid. Op dit moment is de afdeling veiligheid, milieu en gezondheid bezig met het opstellen van een advies over hoe dat onderzoek het beste vormgegeven wordt.

Als de volgende personeelsmonitor in 2014 uitkomt, moet de situatie verbeterd zijn.’

lege dit oplegt aan de faculteiten.

‘Naar mijn weten is er geen opdracht aan de studieadviseurs gegeven om tentamens in augustus te schrappen.

Dat is een misvatting. Als er door de vervroeging van het bsa knelpunten ontstaan, dan moeten de opleidingen die zelf oplossen.’

Augusteijn heeft een andere lezing. ‘Mij is ter ore gekomen, en dit is ook per e-mail bevestigd, dat Marcel Vooijs (ambtenaar academische zaken van het bestuursbureau, red.) bij een bijeenkomst van studieadviseurs van Geesteswetenschappen heeft gezegd dat er geen tentamens in augustus ingeroosterd mogen worden.’

Volgens Buitendijk is hij daar niet heen gestuurd door het college.

‘Misschien was hij daar op uitnodiging van de faculteit.’ VB

Opgelicht voor € 3000 Leidse docenten spelen onbedoeld een rol in e-mailzwendel door malafide mails door te sturen naar studenten.

Studentenpartij LVS waarschuwt voor phishingmails die in naam van de VN worden gestuurd en waarin stages worden aangeboden.

Een aantal studenten in Leiden vulde al privégegevens in die nu in handen zijn gekomen van een criminele organisatie. Een van hen maakte volgens de partij zelfs al € 3000 over om zo alvast huisvesting in het buitenland te regelen.

Volgens de LVS werken docenten onbedoeld mee aan de oplichterij.

De partij heeft een rondvraag over de kwestie gesteld en wil dat ‘dit soort gedrag van docenten aan banden wordt gelegd.’ Het college is niet bekend met de zaak en wil graag meer informatie over de kwestie. De LVS zal in april vervolgvragen stellen.

‘Veel studenten willen een stage volgen en spreken het netwerk van docenten aan voor contacten’, zegt LVS-universiteitsraadlid Janna Cheretis. ‘Het vervelende is dat in sommige gevallen studenten de mails doorgestuurd kregen van docenten.

Dan vertrouw je daar natuurlijk op hun contacten. Deze docenten sturen de mailtjes klakkeloos door. Dat vind ik echt heel gek. Ik vind dat zij eerst de bron moeten verifiëren.’ Cheretis wil geen namen noemen.

‘Ik wil ze niet aan de schandpaal nagelen. Zij doen dit ook niet bewust natuurlijk.’ Volgens haar krijgen studenten ‘mailtjes van de VN die eindigen op .com en niet .org. Die zijn niet in orde.’

Politie Hollands Midden heeft haar laten weten dat er meer gevallen van internetfraude zijn geweest.

Politiebureau Leiden centraal laat weten geen aangifte te hebben ontvangen van de zwendel. Politie Hollands Midden kon bij ter perse gaan van deze krant niet bevestigen of er aangifte is gedaan.

Op de website van de VN staat een waarschuwing over de fraudemails.

De organisatie schrijft nooit mails te sturen waarin stagemogelijkheden, prijzen, fondsen en beursen worden aangeboden. Ook wordt er niet gevraagd naar financiële bijdragen en bankgegevens.

Wie wil werken bij de VN kan terecht op de website http://careers. un.org. VB

Foto van de Facebookpagina: Slapende Aziaten in Universiteitsbibliotheken.

Gespot: slapende Aziaten Na de vele ‘Gespot’-pagina’s op Facebook, is er nu een nieuwe hype onder studerend Nederland: Slapende Aziaten in Universiteitsbibliotheken.

Facebook-gebruikers worden aangespoord slapende Aziaten te fotograferen en het kiekje op te sturen naar de beheerder van de pagina.

Volgens de makers zijn studenten die tijdens het blokken even een dutje doen in 90 procent van de gevallen Aziaten. De site werd al 5500 keer ge-liked.

Niet iedereen kan er om het idee lachen: op het prikbord klagen enkele bezoekers over racisme.

‘Totaal belachelijk’ noemt de op-

richter en beheerder van de pagina, die anoniem wil blijven, die beschuldigingen. De Amsterdamse student zegt dat de pagina niet bedoeld is om Aziaten belachelijk te maken.

‘Het cultuurverschijnsel is geestig en dat leggen wij op deze manier vast. Ik heb relatief gezien ook maar weinig negatieve reacties gehad.’

Volgens hem zijn het alleen blanken die klagen.

‘Zij proberen Aziaten ongewild in een slachtofferrol te duwen. Gelukkig komen er steeds meer tegengeluiden van Aziaten die het helemaal geweldig vinden.’ Herkenbare foto’s worden bovendien niet geplaatst.

‘En als een gespotte Aziaat mij vraagt om een foto weg te halen, doe ik dat

meteen. Maar dat is pas één keer gebeurd.’

Aziaten in de Leidse UB lijken het fenomeen inderdaad wel grappig te vinden. Lucie (26), een rechtenstudent uit China, vertelt in het Engels dat het ‘okay’ is om een pagina speciaal voor slapende Aziaten te maken.

Dit wordt bevestigd door een andere Chinese student (25), die niet met haar naam in de krant wil. Ze vertelt dat het in China gebruikelijk is om korte pauzes te nemen tijdens het werk of het studeren. Ze denkt dat een Facebook-pagina met uitgeputte Aziaten in de UB ook juist laat zien dat het hardwerkende mensen zijn.

Zelf is ze nog nooit in slaap gevallen tijdens het studeren in de UB. JVH

6 Mare · 28 maart 2013 Achtergrond

Bijna alles is poëzie Hoe Iraanse regisseurs zich in allerlei bochten wringen Docent Asghar Seyed-Gohrab stelde een bundel samen over de cinema in zijn geboorteland Iran. Zijn boodschap: zowel voor als na de revolutie zijn er prachtige films gemaakt. Ondanks, of misschien wel dankzij alle censuur.

Opgepast: spoiler alert!

Een zo goed als uitgestorven dorpje in Iran telt welgeteld één koe. De eigenaar is dolbij met het dier: het is zo’n beetje het enige wat hij bezit.

Meer en meer gaat hij zich met het beest identificeren. Als de koe uiteindelijk sterft, kan hij dat helemaal niet bevatten. Sterker nog: tegen die tijd praat hij met niemand meer en is hij zelfs hooi gaat eten. Hij is als het ware zelf koe geworden.

Asghar Seyed-Gohrab doet het tegen zijn zin. Maar wie de poëtische schoonheid van Gāv (De koe, uit 1969) wil beschrijven, ontkomt er niet aan de plot weg te geven. Bovendien gaat het in Iraanse films om zoveel meer dan alleen het verhaal. De techniek: kijk maar naar de unieke camerastandpunten of hoe mooi de hoofdpersonen spelen. De literatuur: let eens op de talrijke verwijzingen naar Perzische verzen. Voor wie het doorheeft, is bijna alles poëzie. En niet te vergeten, de historie: Gāv is namelijk het bewijs dat er ook voor de Iraanse Revolutie prachtige films zijn gemaakt.

Natuurlijk, alle aandacht en lof voor de Iraanse cinema is prachtig – regisseurs winnen volop prijzen, het Internationaal Filmfestival Rot-

Door Frank Provoost

Een filmbeeld uit The Day I Became a Woman

terdam werd er begin dit jaar aan gewijd. Maar waarom gaat het altijd over de periode na de revolutie? Er is ook zoveel moois van voor die tijd.

Toegegeven: eigenlijk is SeyedGohrab universitair hoofddocent Perzische literatuur en islamitische mystiek. Maar toch bouwde hij de collegezaal van het Lipsius ’s avonds om tot bioscoop. Voor Studium Generale vertoonde hij om en om een film van voor en na de revolutie, met een half uurtje voorbeschouwing en een discussie achteraf. Heerlijk, hij mist het nog steeds. Tot zijn eigen verbazing kwamen er al meteen honderdvijftig geïnteresseerden op af. Het leidde tot een symposium, en dat werd weer een bundel die onlangs verscheen: Conflict and Development in Iranian film.

Daarin komen zo’n beetje alle aspecten uit een eeuw filmgeschiedenis aan bod. Natuurlijk: oorlog, martelaarschap en religie. Maar ook: seksualiteit, armoede, drugsverslaving en prostitutie, etc. En natuurlijk: censuur. Want daar denkt iedereen altijd meteen aan bij Iran. En ook dat bestond al voor de revolutie. Gāv werd na de eerste verschijning meteen verboden. De shots van het desolate dorp en werkloze boeren – het gevolg van landhervormingen en beleid om dorpelingen naar de steden te lokken – bevielen de sjah namelijk niet. Uiteindelijk is de film naar Italië gesmokkeld om vervolgens op de filmfestivals van Venetië en Chicago in de prijzen te vallen. Daarna werd het alsnog een succes in Iran. Zo zou het nog vaak gaan.

Het is interessant om te zien hoe regisseurs zich in allerlei bochten

wringen om de censuur te omzeilen.

Het verklaart bijvoorbeeld waarom er zo vaak kinderen en vrouwen de hoofdrol krijgen. Maar door trucs te verzinnen is er juist veel mogelijk: ook commentaar geven op de positie van geestelijken.

Marmoulak (De hagedis, uit 2004) gaat over een dief die na een knokpartij in de gevangenis in het ziekenhuis belandt. Tot zijn afgrijzen moet hij daar een kamer delen met een moellah. Niet alle geestelijken zijn zo slecht als je denkt, zegt deze, zodra hij de haatvolle blik van de crimineel ziet. En inderdaad: de moellah blijkt behulpzaam. Als hij een bad neemt, laat hij opzettelijk zijn lange gewaad en tulband op bed liggen. Door die kleren aan te trekken kan de dief ontsnappen. Maar eenmaal buiten merkt hij meteen hoe ellendig het leven van een geestelijke is. Want als hij een taxi probeert aan te houden, is er geen chauffeur die voor hem wil stoppen. Dat is toch schitterend?

Zijn eerste film, dat moet Hasan kachal (Hasan de kale, uit 1970) zijn geweest. Wat hij er nog van weet: het ging over een badhuis en hoe geesten - die uiteraard uit flessen kwamen – daar een van de bezoekers plaagden. Nu hij er aan terugdenkt, moet het eigenlijk een heel slechte B-film zijn geweest. Maar hij was een jaar of vijf en het was de eerste keer dat hij in een bioscoop zat. Het was dus geweldig.

Iran was toen nog totaal anders.

Als zevenjarig jongetje reed hij met zijn opa in een taxi door Teheran, toen ze een gebouw passeerden met daarop een gi-gan-ti-sche afbeelding van een naakte vrouw. Haar achter-

kant weliswaar, maar toch. In die tijd, de jaren zeventig, kon dat gewoon.

Cafés hadden nog danseressen.

Naakt was geen taboe in Iran. Van die rit weet hij nog wel hoe zijn opa, een vroom man, zijn handen uitstak om de ogen van zijn kleinzoon af te dekken.

Maar toen kwam dus de revolutie.

In 1979 verdreven de streng islamitische opstandelingen de sjah. Voor hen was film een corrumperende invasie van het immorele Westen.

Tweederde van alle bioscopen vernielden ze, óók als er mensen aanwezig waren. In de Cinema Rex in Abadan, dat door militante religieuzen in de fik werd gestoken, zijn meer dan vierhonderd bezoekers toen levend verbrand. Gruwelijk.

Rond die tijd vluchtte zijn vader naar Nederland, moeder en broertje volgden drie jaar later. Als enige achterblijver heeft hij de groothandel in noten nog drie jaar draaiende gehouden. Maar toen hij werd opgeroepen voor het leger om te gaan vechten tegen Irak, is ook hij gevlucht. Hoe graag hij ook zou willen: hij is nooit teruggeweest. Het is te riskant, zeker met het huidige regime. En eerlijk gezegd: veel hoop op verbetering heeft hij voorlopig niet.

Na de revolutie ontstond een totaal andere cinema. Daarin is vooral de positie van de vrouw fascinerend. In het boek bespreekt hij daarom het drieluik Roozi ke zan shodam (The Day I Became a Woman, uit 2000), het debuut van de vrouwelijke regisseur Marziyeh Meshkini. Het eerste deel gaat over een meisje dat een paar uur voor haar negende verjaardag te horen krijgt dat ze voortaan

niet meer met jongens mag spelen en een hoofddoek moet dragen. Gisteren konden we nog spelen, zegt haar vriendje verbouwereerd, waarom vandaag dan niet? Maar negen is voor streng religieuzen nu eenmaal de leeftijd dat een vrouw mag trouwen. Bij hem in de straat ging het precies zo. Daar ontstond opeens een stiekem-cultuur. Om met vriendinnetjes te kunnen spelen moest hij in het geheim afspreken.

In het tweede deel doet een getrouwde vrouw mee aan een fietswedstrijd. Terwijl ze over het asfalt racet, probeert haar man – die op een paard door het stof galoppeert – haar over te halen terug naar huis te komen. In het laatste deel wordt de symboliek nog mooier: daarin besluit een oude vrijster om een bruidschat te kopen. Op het strand stalt ze haar nieuwe uitzet uit, tot het langzaam in zee spoelt. De film is alles ineen: een eerbetoon aan de kracht van de vrouw, maar ook een aanklacht tegen het gebrek aan onderlinge solidariteit. Het is immers de grootmoeder van het jonge meisje die er op staat dat de traditie wordt nageleefd.

Toen hij de film voor de eerste keer zag, stonden de tranen in zijn ogen.

En toch is het gek. Want als hij er met vrienden in Iran over spreekt, reageren ze altijd verbaasd. Dan zeggen ze: zo bijzonder is het toch niet? Er gebeuren hier veel ergere dingen!

En hij moet toegeven: daar hebben ze gelijk in.

Asghar Seyed-Gohrab & Kamran Talattof, Conflict and Development in Iranian Film, Leiden University Press.

152 pgs. € 44,95

28 maart 2013 · Mare 7 Wetenschap

Niet alles draait om geld. ‘Veel mensen willen de ijsbeer behouden, ook al doen ze er niks mee, en gaan ze niet op vakantie om hem in het echt te zien’, aldus de Leidse ecolooog Jeroen Admiraal.

Klimaatmars in Londen, eind vorig jaar. Foto HH

Wat de natuur waard is Economische modellen houden te weinig rekening met ecosysteem In de discussies over natuurbehoud kan het nuttig zijn om een cijfer te drukken op wat de natuur oplevert aan geld. Echt goed werkt dat echter niet, vinden Leidse ecologen.

Door Bart Braun Ecologie en economie lijken vaak lijnrecht tegenover elkaar te staan. Er moet ergens een snelweg komen, maar er ligt een obscure hagedissensoort in de weg.

Een bos is misschien mooi, maar omgezaagde bomen kun je verkopen als hout. Op zulke momenten is het misschien nuttig om te beseffen dat de natuur ook waarde oplevert.

Sterker nog: God helpe ons de brug over als we al het werk dat nu voor ons wordt gedaan, zelf moeten doen.

Als de wereldwijde bijenstand ooit helemaal instort – iets wat steeds dichterbij lijkt te komen – moeten onze gewassen bestoven worden door seizoensarbeiders met kwastjes. Dat is flink duurder, en dat zie je uiteindelijk terug op je kassabon.

Natuurgebieden zuiveren drinkwater, dat is goedkoper dan met waterzuiveringsinstallaties aan de gang gaan. Een beetje groen in de buurt zorgt dat mensen gezonder zijn: dat scheelt in Engeland 300 pond per persoon per jaar, volgens een Brits onderzoek.

Toerisme, nieuwe medicijnen, wild, vis, het voorkomen van erosie: dat soort zaken tikken aan tot een flink bedrag. In 1997 deed een groep ecologen in Nature een voorzichtige schatting van dat bedrag: 330 biljoen (1012) dollar per jaar; gecorrigeerd voor inflatie nu $471 biljoen. Op de berekening en de uitkomst viel van alles aan te merken, maar het laat wel zien dat de plantjes en beestjes op deze planeet niet alleen een hobby zijn voor geitenwollensokkendragers.

Bioloog Jeroen Admiraal van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden werkt aan een proefschrift over economische argu-

menten voor natuurbescherming.

Uiteindelijk moet dat leiden tot ‘een economisch verhaal dat beter aansluit bij de motivaties van mensen.’

Er zitten echter nogal wat haken en ogen aan het plakken van prijsstickers op de natuur. Op de rekensommetjes valt bijvoorbeeld vaak een hoop af te doen. Die mensen van de 330 biljoen hadden de waarde van een vierkante stukje ecosysteem, bijvoorbeeld een bos. Vervolgens vermenigvuldigden ze die waarde met het totale oppervlakte aan bos in de wereld, en concludeerden ze dat alle bossen samen jaarlijks zo’n vijf biljoen dollar aan waarde produceren zijn. ‘In het echt hechten we echter andere waarde aan bos in Europa dan elders op de wereld’, aldus Admiraal.

Plantjes en beestjes zijn niet alleen een hobby voor geitenwollensokkendragers Nog een probleem: het laat zich maar moeilijk voorspellen wat er in de toekomst geld waard zal zijn.

In de negentiende eeuw had Nederland plannen om de Waddenzee in te polderen: goed voor de pootaardappelen. Anno nu is het belang van de landbouw veel kleiner, en het belang van toerisme veel groter.

Admiraal: ‘Een ander kritiekpunt is dat het economisch denken andere motivaties wegdrukt. Natuur heeft namelijk niet alleen een economische waarde. Er is ook zoiets als existence value: we vinden het belangrijk dat iets blijft bestaan, ook levert ons dat geen geld op. Veel mensen willen de ijsbeer behouden, ook al doen ze er niks mee, en gaan ze niet op vakantie om hem in het echt te zien. Natuur kan ook een spirituele waarde hebben. Als iemand spirituele waarde hecht aan een stuk bos, en jij vraagt hoeveel het hem waard is om dat bos te behouden, sla je de plank mis. De

vraag alleen al geeft geen ruimte aan die spiritualiteit.’

In een recent artikel in het vaktijdschrift Ecological Economics leggen Admiraal en zijn mede-onderzoekers een technischer tekortkoming van het prijsstickeren bloot. ‘Als een econoom kijkt naar de diensten die een ecosysteem levert, zoals waterzuivering, benadert hij de natuur als een black box: als een ondoorzichtig systeem dat iets doet. Als je echter alleen naar het product kijkt, zie je niet of de goederen wel duurzaam zijn.’

Ecologen weten dat als je steeds meer druk op een ecosysteem uitoefent, het plotseling kan omslaan.

Net iets meer begrazing, en je savanne wordt een woestijn. Schiet teveel wolven in een gebied, en de nu onbejaagde elanden vreten de jonge boompjes op, zodat de complete vegetatie in een gebied verandert.

Als zoiets gebeurt, is dat in de regel onherstelbaar. ‘De diensten die

het ecosysteem levert, ben je dan kwijt’, aldus Admiraal. ‘Als je nou in de buurt van zo’n overgang zit, zijn de economische waarden ineens minder belangrijk dan de waarden van duurzaamheid. De huidige economische modellen zijn niet goed genoeg, want er zit geen informatie in over de staat van het ecosysteem.’

De grote vraag is dan: wat heeft een ecosysteem nodig om niet door die barrière heen te breken? Die is vaak lastig te beantwoorden, want de ecologische wetenschap staat in veel opzichten nog in de kinderschoenen.

‘Dat is inderdaad een groot probleem. Soms weten ecologen wel dat de omslag eraan komt, bijvoorbeeld als de grondwaterspiegel stijgt. De beste algemene indicator voor de weerbaarheid van een ecosysteem is biodiversiteit, nemen we aan. Als je daarin investeert, is dat als het ware een verzekering.

‘We kunnen niet gaan wachten

tot ecologen voor elk systeem een analyse hebben gemaakt van waar de omslagbarrière ligt en hoe je daar uit de buurt blijft. Er zit dus altijd een element van risico in, en de vraag hoeveel risico je wil nemen. Het zal wel nooit mogelijk zijn om een economisch model te maken dat die onzekerheid goed ondervangt; uiteindelijk ligt het toch in de handen van mensen, en van wat zij belangrijk vinden.’

Netter dan alleen naar geld kijken, is een analyse waarin ook de andere waarden worden meegenomen.

‘Mensen moeten de mogelijkheid hebben om ook waardes als duurzaamheid en spiritualiteit te uiten.

Welvaart is ook nobel doel, maar dan moet je wel de juiste methodes hebben om eraan te rekenen’, aldus Admiraal. ‘De huidige economische modellen zijn daarvoor niet goed genoeg.’

Met de pet rond voor de eerste verkenning Een Leidse archeoloog kreeg € 4550 aan onderzoeksgeld bij elkaar via crowdfunding. Dat maakt hem de eerste Nederlandse wetenschapper die zoiets lukt.

In het Jordaanse dorpje Udhruh, 15 kilometer ten oosten van werelderfgoedstad Petra, staat de resten van een Romeinse legerplaats. In de omgeving zijn nog steeds de sporen terug te vinden: steengroeven, resten van uitkijkposten, en een stokoud bewateringssysteem. Toen archeoloog Mark Driessen er ging kijken, viel hij van de ene verbazing in de andere.

Samen met de Jordaanse Al-Hussein Bin Talal Universiteit wil hij er gaan opgraven. ‘Je komt dan echter in een Catch-22 terecht’, vertelt hij.

‘Geld voor zulke opgravingen krijg je niet meer van de universiteit, want

dat geld is door de politiek naar subsidieverstrekker NWO verschoven.

Van NWO krijg je geen geld omdat je te onbekend bent met de materie. En je bent niet bekend met de materie omdat je geen geld hebt om onderzoek te doen.’

Via de crowdfunding-webpagina Commonsites.net probeerde hij dat geld bij elkaar te krijgen. Iedereen die het onderzoek wilde ondersteunen, kon wat geld in de pot gooien.

Meestal hebben wetenschappers daar grote moeite mee: wie spelletjes of muziek maakt, kan iets concreets teruggeven voor aan de crowdfunders. Wetenschap levert niet zoiets tastbaars op. Driessen lukte het echter wel: in een paar weken had hij een bedrag van 4550 euro bij elkaar.

Waarom het hem wel lukt: behalve archeoloog is hij ook reisleider, en organiseert hij oudheidkundige rei-

zen naar het Midden-Oosten. Hij kent dus veel mensen met bijzondere belangstelling voor het onderwerp.

Zij maakten hem de eerste Leidse, en vermoedelijk zelfs de eerste Nederlandse, wetenschapper die een crowdfunding-project rond krijgt.

‘Het is te weinig om op te graven, maar genoeg voor de veldverkenning van dit seizoen’, aldus Driessen. Als hij daarmee klaar is, hoopt hij alsnog bij NWO aan te kunnen kloppen.

‘Met echt grootschalig onderzoek is meer geld gemoeid dan je normaal gesproken via crowdfunding op kan halen. Je hebt als wetenschapper echter altijd wel wat losse eindjes liggen, waar je op deze manier wel geld voor kan krijgen.’ Aangemoedigd door het succes heeft Driessen alweer twee nieuwe projecten op Commonsites gestart. BB

8 Mare · 28 maart 2013 Maretjes

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Vrijwilligerswerk naast je studie? Verschillende anderstalige vrouwen willen graag Nederlandstalige vrijwilligsters ontmoeten om samen te oefenen met de taal. Informatie over Taalontmoetingen: Radius 0717074200.

Vrijwilligerswerk in het buitenland? Wil je met straatkinderen werken in Azië, Afrika of Zuid-Amerika? Kom naar ons informatieweekend van 12-14

april 2013. Voor informatie en aanmelding: www.samen.org Te koop: witte Mitsubishi Colt ’92. Prima studentenauto! Apk tot jan 2014, rijdt niet truttig, vraagprijs €400,-, 071-5218597 Gezocht: medisch student ibv reanimatiecertificaat en EHBOdiploma voor slaapdienst op huisartsenpost in Alphen aan den Rijn in de maanden juli en augustus 2013. Sollicitatie voorzien van CV en/of nadere informatie via SHR, mw Cindy van Baarle, cvanbaarle@shrnet.nl of tel 071-5815980 Doe meer met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Leiden-Noord, Onderwijswinkel. Basisonderwijs: 28 Marokkaanse, Turkse, Somalische en Nederlandse

bijles taal en rekenen nodig.

Groep 4 t/m 7. Zes leerlingen met vergoeding van €5,- per uur.

Voortgezet onderwijs: Marokkaanse jongen, wiskunde, 3vmbo. Marokkaans meisje, wiskunde, brugklas havo/vwo.

Marokkaanse jongen, wiskunde, biologie, Nederlands, brugklas vmbo, €7,50 per uur.

Bijles kan ook bij een leerling thuis gegeven worden. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214526.

Ons e-mailadres is hdekoomen@owwleiden.nl.

advertentie

Master of Arts in Latin American Studies

Academische Agenda Hr. Prof.dr. C. Taube zal op vrijdag 5 april een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Geneeskunde met als leeropdracht Inwendige Geneeskunde, in het bijzonder de Longziekten.

Hr. Prof.dr. M.J. Raven zal op maandag 8 april een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Geesteswetenschappen met als leeropdracht Museologie van het Oude Egypte.

Hr. X. Zhang hoopt op woensdag 10 april om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ‘Molecular mechanism of novel regulators in cytokine signal transduction’. Promotor is Prof.dr.

P. ten Dijke.

Mw. N.V. Malfanova hoopt op woensdag 10 april om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Numij 89 x 50

► Multi-disciplinary study of 15 months

Maretje extra Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties.

De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com

leerlingen hebben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7.

Zes leerlingen met vergoeding van €5,- tot €7,50. Voortgezet onderwijs: Twee Marokkaanse brugklassers hebben hulp nodig bij Nederlands of wiskunde.

Marokkaanse jongen, wiskunde, brugklas. Marokkaanse jongen, Grieks, 2vwo. Afghaanse jongen, wiskunde, biologie, brugklas havo/vwo. Marokkaanse jongen, economie, rekenen, 2vmbo. Leiden-Zuid, buurthuis Vogelvlucht. Basisonderwijs: 17 Marokkaanse, Turkse, Somalische leerlingen hebben

Scholten - Degelijk juridisch onderwijs en tentamentraining in kleine groepen (max 6 studenten) door een ervaren en professionele docent. Cursus ‘inleiding burgerlijk recht’ vanaf 15 april 2013. Tentamentraining ‘inleiding burgerlijk recht’ vanaf 13 mei 2013. Voor meer informatie: www.gijsscholten.com of gijs.scholten@planet.nl.

including three months fieldwork in Latin America

► Information day: 18 April, 15.30 hours at: Centre for Latin American Research and Documentation Keizersgracht 395-397 1016 EK Amsterdam www.cedla.uva.nl

08-02-2013

Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Endophytic bacteria with plant growth promoting and biocontrol abilities’. Promotor is Prof.dr. E.J.J. Lugtenberg.

Hr. W.P. Veenendaal hoopt op woensdag 10 april om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Politics and democracy in microstates’. Promotor is Prof.dr. I.C. van Biezen.

Mw. R.J. de Jong hoopt op donderdag 11 april om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Student teachers’ practical knowledge, discipline strategies, and the teacher-class relationship’. Promotoren zijn Prof.dr. N. Verloop, Prof. dr. J.W.F. van Tartwijk en Prof.dr. T. Wubbels.

15:23

Pagina 1

advertentie

Nederlandsche Uitgeversmaatschappij B.V. Voor al uw: • • • •

PROEFSCHRIFTEN WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES PERIODIEKE UITGAVEN OPMAAK EN DTP 071-5143747 • info@numij.nl • www.numij.nl

2013 Mare 89 xadvertentie 75 (mm: b x h)

PROGRAMMA Studium Generale voorjaar 2012 (2) www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken.

Indien niet anders vermeld geldt:TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!) Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

Serie: Het nieuwe van de oudheid: vier hoorcolleges over springlevende klassieken en onze moderne maatschappij door prof.dr. Ineke Sluiter Donderdag 4 april 2013 Generaties: ouders en kinderen van Homerus tot Euripides’ Medea Dinsdag 9 april 2013 Groepsgevoel: Herodotus’ Historiën en het belang van een gedeeld verleden Dinsdag 16 april 2013 Hiërarchie en competitie: beroemde processen uit de oudheid Dinsdag 23 april 2013 Persoonlijke identiteit: van Socrates tot Augustinus Tijd en plaats 19.30 - 21.00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, Leiden NB. Tijdens deze colleges worden door Home Academy Publishers opnames gemaakt voor een uit te brengen audio-cd.

Boekpresentatie: Waar of niet?

Over de vraag wat waarheid is Maandag 15 april 2013 Niets dan de waarheid (lezing 1) door dr.ir. Rob Wiche en De waarheid over de Romantiek (lezing 2) door prof.dr. Andreas Kinneging Tijd en plaats 19.30 (ontvangst met koffie/thee) – 21.15 uur Zaal 028, Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, Leiden Deze avond vindt plaats naar aanleiding van het verschijnen van het gelijknamige boek bij uitgeverij Bert Bakker, onder redactie van de sprekers.

Serie; Psychologie en psychiatrie zijn overal. Verweven in cultuur en maatschappij Woensdag 17 april 2013 De psychoanalyse: een eindige of oneindige geschiedenis? door dr. Jaap Bos Woensdag 24 april 2013 ‘Moeilijke jongedames’. De borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) in historisch perspectief Door dr. Gemma Blok Woensdag 15 mei 2013 100 jarig jeugdstrafrecht verdient een zachte dood...of een nieuw leven?

Door prof.dr. Theo Doreleijers Woensdag 22 mei 2013 De multiculturele binnenwereld.

Observaties uit de psychoanalytische psychotherapie bij migratiegerelateerde identiteitsproblematiek Door dr. Wouter Gomperts Woensdag 29 mei 2013 DSM 5 en de diagnostiek van de persoonlijkheidspathologie Door prof.dr. Liesbeth EurelingsBontekoe Woensdag 5 juni 2013 Psychiatrie en religie Door dr. Hanneke Schaap-Jonker Tijd en plaats 19.30 - 21.00 uur, Zaal 011 (24 april) en zaal 028 (overige avonden), Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, Leiden

Serie: Do It Yourself Science.

Ontmoet de onderzoeker in jezelf

Werk actief mee aan onderzoeken van Leidse wetenschappers en word lid van een heuse onderzoeksgroep!

Donderdag 18 april 2013 Openingsavond met o.a. Bas Haring Donderdag 30 mei 2013 Slotpresentatie van je eigen onderzoek Plus tussentijdse bijeenkomsten met je onderzoeksgroep Tijd, plaats en kosten 20.00 uur, Raamsteeg 2, Leiden Begintijdstip en locatie gelden voor openings- en slotavond.

Onderzoeksbijeenkomsten op andere data, tijden en locaties. € 10,- per persoon. Geschikt voor iedereen!

Aanmelding en verdere informatie op www.raamsteeg2.nl.

Een initiatief van Bas Haring, georganiseerd door Naturalis Biodiversity Center, Raamsteeg 2 en Studium Generale

Serie: Russische poëzie.

Een inleiding in vier avonden Donderdag 2 mei 2013 Alexander Poesjkin. “Zon” van de Russische poëzie?

Door dr. Otto Boele Maandag 6 mei 2013 De schone dame. Alexander Blok en Anna Achmatova Door dr. Arthur Langeveld Donderdag 16 mei 2013 Marina Tsvetajeva en Joseph Brodsky. Begin en einde van “een prachtig tijdperk” Door dr. Kees Verheul Dinsdagavond 21 mei 2013 Meer dan een dichter? Poëzie en engagement in Poetins Rusland Door prof.dr. Ellen Rutten Tijd en plaats 19.30 uur (tot uiterlijk 22.00 uur, met pauze), Zaal 005 (21 mei) en zaal 011 (overige avonden), Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden Een serie naar aanleiding van (en in samenwerking met) de Openlucht Poëziemanifestatie van Stichting TEGEN-BEELD op 28 mei 2013.

Avondprogramma De maakbare mens EN How to make a new blood vessel?

Maandag 27 mei 2013 De maakbare mens (lezing 1) door dr. J.I. Rotmans en How to make new blood vessel? (lezing 2, in het Engels) door dr. Nicolas l’Heureux Tijd en plaats 19.00 – 20.30 uur CORPUS Congress Centre, Willem Einthovenstraat 1, 2342 BH Oegstgeest

ORGANISATIE & INFORMATIE Studium Generale Universiteit Leiden • Postbus 9500, 2300 RA Leiden 071 527 7283/7295/7296 studiumgenerale@sea.leidenuniv.nl • www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

28 maart 2013 · Mare 9 KIEK

De kwetsbare eeuwigheid Door Maartje van den Heuvel U kijkt naar een van de meest waardevolle foto’s van de fotocollectie van de Universiteit Leiden. Niet omdat in de foto sprake is van een ‘beslissend moment’, een uitgebalanceerde compositie of een geraffineerde symboliek. Nee, dit stuk is bijzonder omdat het een experiment is van een van de uitvinders van de fotografie, William Henry Fox Talbot, uit 1839 - het jaar van de uitvinding van de fotografie zelf. Het ging de fotograaf bij dit beeld om het uitvinden van het juiste chemische procedé om een fotografisch beeld op papier te fixeren.

Er was in die tijd een wedloop gaande om de claim op de uitvinding van de fotografie. In Parijs had Jacques Louis Mandé Daguerre al de uitvinding van de daguerreotypie opgeëist - inderdaad is dit fotografische procedé naar hem genoemd. Hierbij werd het fotografische beeld in de camera direct op een verzilverd koperplaatje aangebracht en vervolgens gefixeerd.

Een daguerreotypie is daardoor uniek en niet reproduceerbaar. In Engeland waren in diezelfde tijd pioniers bezig met het ontwikkelen van een fotografisch procedé dat gebruik maakte van de tussenfase van het negatief. Hierdoor werd het fotografische beeld wel reproduceerbaar. De Britten gebruikten geen metaal maar papier als drager en werkten in het procedé van de zoutdruk.

Voor een zoutdruk drenkten zij een stuk papier in een oplossing van keukenzout en maakten het lichtgevoelig met een oplossing van zilvernitraat. Het lichtgevoelige papier werd belicht waardoor een negatief beeld onstond. Omdat het hen vooral om de chemie te doen was, namen zij vaak een voorwerp dat voorhanden was om een beeld mee te creëren. Op dit voorbeeld heeft Talbot het vel niet in een camera gedaan om een foto te maken, maar heeft hij een plantenblad op het papier aangebracht waardoor het beeld ontstond met de zogenaamde fotogramtechniek.

Na de belichting werd het fotopapier gespoeld en gefixeerd. Wat je dan krijgt, is een resultaat zoals hier afgebeeld.

Dit negatiefbeeld kon weer positief worden gemaakt door het in hetzelfde chemische proces over te brengen op een tweede vel. Het negatief werd hiertoe semitransparant gemaakt door het in te smeren met was, op het tweede vel geklemd in een belichtingsraam en in de zon gezet. Afhankelijk van de intensiteit van de zon en de lichtgevoeligheid van het papier kon deze belichting uren duren.

Talbot voerde deze experimenten niet alleen uit; hij ontwikkelde de fotografische techniek samen met andere pioniers zoals de wetenschapper Sir John Herschel en de vrijetijdsfotograaf Hippolyte Bayard uit Frankrijk. De Nederlandse fotograaf Nicolaas Henneman werkte in die periode als assistent van Talbot en heeft misschien nog aan deze foto meegewerkt.

Het beeld dat hier is afgebeeld is onderdeel van een map met vroege experimenten, dat het toenmalige Prentenkabinet van de Leidse universiteit in 1965 als schenking van een Nederlandse particulier verwierf. Wereldwijd gezien behoort het nu tot de schatten van de vroege fotografie.

Omdat zoutdrukken uit de experimentele fase vaak kwetsbaar zijn en nog altijd gevoelig voor licht, kan dit exemplaar niet worden tentoongesteld. Momenteel zijn echter

in de Museum De Lakenhal, in de tentoonstelling Wereldschatten! twee andere, meer stabiele voorbeelden te zien van zoutdrukken van William Henry Fox Talbot.

Ze hangen naast enkele daguerreotypieën: voorbeelden van de twee concurrerende procedés uit de vroege periode hier weer even naast elkaar.

WERELDSCHATTEN! Van Cicero tot Erwin Olaf. Ontdek de Bijzondere Collecties van de Universiteit Leiden. Nog tot en met 30 juni 2013 in Museum De Lakenhal in Leiden.

William Henry Fox Talbot, zoutdruk uit een album met vroege fotografische experimenten van Talbot, Sir John Herschel en Hippolyte Bayard, 1839, PK-F-65.1034.

Maartje van den Heuvel is conservator fotografie bij de Bijzondere Collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden. In september 2012 ontving zij de Mr. K.J. Cathprijs vanwege de positieve zichtbaarheid van de Universiteit Leiden waaraan zij bijdraagt met haar werk. Vorige maand won ze de Gouden Tulp (voor het beste non-fictieboek van 2012) voor het boek Zoet & Zout dat ze samen met journalist Tracy Metz schreef. Voor Mare schrijft ze iedere drie weken over de collectie. De columns verschijnen ook als ‘snapshot’, een e-mailservice vanuit de UB zie http://disc.leidenuniv.nl.

10

Mare · 28 maart 2013

English page

Pot for self-medication Problem teenagers and cannabis – the chicken and the egg Teenagers who smoke weed have other behaviour problems, but which is the cause and which is the effect? “Perhaps they use cannabis to calm down, or to suppress disturbing thoughts.”

BY BART BRAUN Not so very long ago, the Dutch regarded smoking pot as an innocent pastime: harmless plants, all natural and the smokers are so chill and relaxed, dude.

That view has gradually been adjusted in recent years. Pot might not be physically addictive, but problem pot smokers do exist and the number of people seeking help rises every year. It has also become increasingly obvious that hash and marijuana – particularly the selectively grown hemp varieties – can induce schizophrenia and psychosis in people who are susceptible to it. Compared to alcohol, the impact of cannabis on society is slight but it has lost its aura of innocence.

There is much concern about teenagers who smoke pot. Because their brains are still developing, they are even more susceptible to the detrimental effects of a joint. According to the Trimbos Institute, approximately one sixth of all teenagers has tried pot at some time. Four per cent of schoolchildren smoke a joint more than three times a month, a worrying development because, on

average, stoners don’t do so well.

They perform poorly at school, are more aggressive, suffer more often from depression and come into contact with the police more frequently.

So what is going on here? Does weed turn normal pupils into problem teenagers, or are problem teenagers more likely to smoke pot? Or perhaps there is some cross-sectoral factor, for example, do children from poorer areas both have more problems and smoke weed more often, without there being any relation between either aspects?

Psychologist Merel Griffith studied the issue for her doctoral thesis Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems, for which she hopes to be awarded her doctorate this week. For her research, she picked up on a large-scale study among some two thousand pupils in the north of the Netherlands. The subjects were measured fourteen times, at the ages of 11, 13, 16 and 19. “We concentrated on the chicken–and-the-egg question”, she says concisely.

In reality, psychological research reveals that all too often something proves to be both the chicken and the egg. This case was no different: adolescents who were more susceptible to psychosis smoked weed more often, and because they smoked weed more often, they were more susceptible to psychosis. Aggressive teenagers were different: children who

are already aggressive at a young age are more likely to smoke weed, but not the other way round.

“Moreover, we couldn’t find any evidence for a correlation between cannabis and depression or anxiety; perhaps the group was too young for that”, says Griffith. “Perhaps they didn’t take enough cannabis to induce detrimental effects on internalising behaviour problems like depression. Or maybe internalising behaviour only manifests itself in early adulthood.”

Another possibility is that, for aggressive teenagers, smoking pot is a type of experimental behaviour, but Griffith and her colleagues suspect that the matter is more nuanced. “Maybe they use cannabis to calm down, or to suppress disturbing thoughts.” Nederwiet for self-medication.

That sounds good, but it isn’t. If a child needs medicine, the medicine should be prescribed by a GP, not acquired from a kid on a scooter on the playground or a dubious cannabis café. “Considering the effects on the brain, it is important to put off taking cannabis, especially as the younger a person is, the more likely it is he or she will eventually become a habitual smoker. Susceptible children should be closely monitored too.”

Griffith’s research can help trace ADVERTENTIE

these susceptible children.

Aggressive and assertive children have an increased risk of becoming pot smokers,

though by contrast, children who work well with others seems have some protection.

The government’s current policy is to prohibit cannabis cafés near schools. Time will tell whether that measure is effective: only a minority of schoolchildren buy their cannabis there, according to research by the Trimbos Institute. Griffith adds: “I personally don’t know whether the prohibition will stop teenagers from acquiring cannabis. We know that Dutch adolescents can get hold of cannabis easily. They regard taking cannabis as normal - they don’t

see any danger in it and that is perhaps a better indicator for cannabis use.

If you want these children to put off taking it, you need to do something to change that attitude.”

The researcher stresses that smoking weed is not all bad news: “The literature reveals that experimenting with alcohol, smoking and weed during adolescence can be a good thing too. They experiment in social settings, with their friends, and that can be good for their social skills. Besides, experimenting at this age is more normal than not experimenting at all as a teenager – the latter is rather deviant. After all, who had his first beer at twenty?”

28 maart 2013 · Mare 11 Cultuur

Agenda compliceerde muziek. Op het juiste moment vinden ze het heel leuk.’

This Mangy Soul heet je laatste plaat. Geen krassen op je ziel dus, maar schurft?

‘Krassen gaan moeilijk over, terwijl schurft kan verdwijnen, met een zalfje. Dat klinkt relatief, maar mangy vond ik vooral een mooi woord.

Het album gaat over een terugkerende droom, waarin mijn vader weer leeft. Ik zie hem rondlopen, door een lens of zo. Hij pleegde zelfmoord toen ik klein was. Mijn ouders waren gescheiden, ik zag hem maar eens in de twee weken. Ik denk dat het daardoor langer duurde om het te verwerken.’

Dyzack: ‘Aangezien ik platzak ben, moet ik misschien toch maar doorbreken’ Foto Manon Bruininga

Muziek voor de moeë massa Dyzack speelt zo ‘digitaal als de ziekte’ Gitaarwonder Dyzack staat binnenkort op het podium van Q-bus. This Mangy Soul heette zijn laatste plaat, oftewel: deze schurftige ziel.

‘Krassen gaan moeilijk over, terwijl schurft kan verdwijnen, met een zalfje.’

Door Marleen van Wesel Op 6 april komt Dyzack, het gitaarwonder van Den Haag, naar Leiden. Met de trein. Hij sleept daarbij, meestal tot ongenoegen van zijn medereizigers, twee grote voorversterkers, een gitaar, een mondharmonica en een laptop vol effecten mee. ‘Die laptop

zet ik op het podium achter een kartonnen doos, dan lijkt het analoog.

Maar het is zo digitaal als de ziekte.

Dus je mag dit best opschrijven. En met die voorversterkers kan ik mijn akoestische gitaar behoorlijk hard en heftig laten klinken’, vertelt Erik Hofland, zoals Dyzack echt heet.

Die opvallende sound resulteerde eind jaren negentig bijna in een doorbraak.

Bijna. Wat gebeurde er toen?

‘Eigenlijk is alles verkeerd gegaan.

Dat eerste album was best goed: serieus, mooi en integer. Maar ik werd er een beetje moe van, dus mijn tweede album werd een tegenreac-

tie. En toen was Universal Music klaar met me. Misschien had ik een hit moeten scoren of zo. Luister je wel eens naar 3FM? Misschien moet ik dat ook maar eens doen, daar draaien ze hits. Maar ik verdwaal liever via YouTube. Zo kwam ik een keer terecht bij La Blogothèque, een Frans platform waar moeilijkere muziek op een bijzondere manier in beeld wordt gebracht. Bon Iver, alleen gefilmd op zijn rug tijdens een huiskameroptreden. Overigens wordt commerciële muziek vaak gezien als iets maken voor de grote, domme massa. Maar zo dom is die massa niet. Hooguit moe, waardoor ze niet continu openstaan voor ge-

Maakt die plaat nog deel uit van die verwerking?

‘Nee. De teksten gaan er wel over, maar volgens mij kun je tijdens zo’n verwerkingsproces niks schrijven.

Het is net als in een trip, dan krijg je ook niks op papier. Pas als je eruit bent, kun je aan de slag met de ideeën die ontstaan zijn.’

Recensenten waren lovend. Hoop je alsnog op die doorbraak?

‘Aangezien ik platzak ben, moet ik misschien toch maar doorbreken. Ik weet eigenlijk niet zo goed wat het inhoudt. Er ontstaat een hele fabriek om je heen. Heel nep, lijkt me. Ik weet niet of ik zo goed ben in foppen. Misschien werk ik liever wat stiekemer, maar ik zou wel iets meer willen optreden.’

Voor wanneer staat de opvolger gepland?

‘Gisteren. Maar dat is dus niet gelukt.

The Still Joy gaat het heten en het gaat over plezier. Soms heb je dat, plezier.

Maar dat moment gaat altijd weer weg. In de nummers geef ik anderen de schuld daarvan. Momenteel ben ik bezig met een nummer waarin ik God verwijten maak.’

Dyzack Q-bus, 6 april, 20.30, €10

Dostojevski op speed Regisseur Ilmer Rozendaal (25) werd gevraagd om een ‘speedvoorstelling’ te maken bij het toneelstuk Misdaad & Straf.

Het eindresultaat: Hit & Run – Misdaad & Straf voor en door studenten.

Om studenten enthousiast te maken voor de ‘lange’ voorstelling wordt het stuk volgende week opgevoerd tijdens de lunch in het Lipsius-gebouw.

Misdaad & Straf werd gemaakt door het Noord Nederlands Toneel naar het boek van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski uit 1866. In het toneelstuk volgen we de rechtenstudent Raskolnikov, die een moord pleegt omdat hij denkt dat hij de wereld ermee verbetert. Vervolgens krijgt hij last van zijn geweten.

Door Judith van Hoogdalem

Volgt Hit & Run dezelfde verhaal-

TRIANON Oz: The Great and Powerful 3D dagelijks 18.30 + 21.30 Silver Linings Playbook dagelijks 18.45 + 21.30 Life of Pi 3D za, zo, ma, wo 14.00 Yoko za, zo, ma, wo 14.30 KIJKHUIS Hitchcock dagelijks 21.30, ma 14.30 Lincoln ma, di 21.00 Thérèse Desqueyroux dagelijks 18.30, wo niet Django Unchained do, vr, za, zo 21.00 LIDO G.I. Joe: Retaliation 3D dagelijks 18.45 + 21.30 The Host dagelijks 18.30 + 21.30 Jack the Giant Slayer dagelijks 18.45 + 21.30 Verliefd op Ibiza dagelijks 18.30, za, zo, ma 15.30 Dark Skies do, vr, za 21.30 Mama. zo, ma, di, wo 21.30 Valentino dagelijks 19.00 + 21.30, za, zo, ma 15.30

MUZIEK

LVC Anne Soldaat Woensdag 3 april 20.00 €12,50 Cosmo Jarvis & band Donderdag 11 april 20.30 €10,QBUS Simon McBride & Band Dinsdag 2 april 20.30 €10,-

T H E AT E R

LEIDSE SCHOUWBURG Ronald Goedemondt Vrijdag 5 april 20.15 Verlies (Nicci French) Zaterdag 6 april 20.15 Ruth Jacott Dinsdag 9 april 20.15 INS BLAU Toneelgroep Maastricht: de bezetenen Zaterdag 30 maart 20.30 €17,Debby Petter Woensdag 10 april 20.30 STADSGEHOORZAAL Muzikale rondleiding Zondag 7 april 14.30

DIVERSEN

Klassieker weghappen tijdens pauze Hoe haal je de essentie uit een toneelstuk om daar vervolgens een aparte kortere voorstelling van te maken? En Dostojevski, kun je dat een beetje goed spelen in de hal van het Lipsius?

FILM

lijn als het ‘echte’ toneelstuk?

‘Ik heb geprobeerd zo dicht mogelijk bij Misdaad & Straf te blijven. Hit & Run kan het best gezien worden als een teaser: het is zowel een samenvatting als een aanvulling op het ‘echte’ toneelstuk.’

Was dat niet heel moeilijk?

‘Ja, het samenvatten was veel moeilijker dan ik aanvankelijk verwacht had. Toen ik eraan begon dacht ik: dat doen we effe. Maar Misdaad & Straf, dat twee uur duurt, is gebaseerd op een boek van 600 bladzijden. Er is dus heel veel mooi materiaal, en daar moet uit gekozen worden wat er weg wordt gelaten. We moesten ons dus de vraag stellen: ‘wat vinden wij belangrijk?’

gemerkt dat het toneelstuk aansluit bij studenten. Bijvoorbeeld dat Raskolnikov zich het ene moment heel succesvol voelt en het gevoel heeft dat hij de wereld aan kan. Dan hoeft er maar één klein dingetje fout te gaan en hij voelt zich waardeloos en ligt huilend in bed. Dan zei een student: “Hé, dat ken ik van toen ik mijn scriptie schreef ”.’

We? Je deed het dus niet alleen?

‘Nee, de speedvoorstelling is gemaakt samen met zes Groningse studenten en wordt ook gespeeld door twee teams van drie studenten.

Zij hadden tijdens het creëren van Hit & Run veel eigen inbreng: er was ruimte voor hun persoonlijke verhaal. Ik heb tijdens het maakproces

Herkende je dat bij jezelf ook?

Ja. Ik heb het boek van Dostojevski zelf gelezen en ik herkende sommige gevoelens van de hoofdpersoon Raskolnikov, bijvoorbeeld het iets willen betekenen in de maatschappij. Ik moest me soms wel door het boek worstelen, omdat ik vind dat het boek qua vorm niet in balans is.’

Studenten aan de Dostojevski Foto Sjoerd Huismans Hit & Run wordt dadelijk gespeeld in drukke ruimtes, zoals in de kantine van het Lipsius.

‘Dat klopt. Het idee achter de speedvoorstelling is dat het overal gespeeld kan worden, en dan het liefst op plekken waar veel studenten zijn.

Dat kan soms lastig zijn. De drie studenten die de speedvoorstelling doen zijn nooit eerder in het Lipsiusgebouw geweest, en moeten straks ter plekke bepalen waar ze gaan staan. Het is dus een beetje een pioniersactie.’

Hit & Run Hal en kantine Lipsiusgebouw, do 4 april 12.00u Misdaad & Straf Leidse Schouwburg, za 13 april 20.15u

SCHELTEMA Movies that matter Maandag 1 april 20.00, €4,50 The Apollo Project Donderdag 4 april 21.00, gratis DE TWEE SPIEGHELS Live muziek: Zosja Vrijdag 29 maart 21.00 Matiss Cudars quartet Zondag 31 maart 16.00 LEIDS WEVERSHUIS Expositie Meesterlijke Weefsels t/m 28 april MUSEUM VOLKENKUNDE Fototentoonstelling Sacha de Boer: Gjoa Haven 23 maart 2013 t/m 5 januari 2014 MUSEUM BOERHAVE Leydse Weelde t/m 5 mei 2013 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN De ochtenden van Beethoven Zondag 31 maart, 11.00 Couperus en de Oudheid t/m 25 augustus 2013 MUSEUM DE LAKENHAL Gratis instaprondleiding Zondag 31 maart 14.00 LOKHORSTKERK Concert studenten Practicum Musicae Donderdag 28 maart 17.00 ACADEMIEGEBOUW Inloopconcert Woensdag 3 april 13.00 MUSEUMWEEKEND 2013 Diverse musea Zaterdag 6 en zondag 7 april

12

Mare · 28 maart 2013

Het Clubje

Bolwerkers

Koevoet

Foto Taco van der Eb

‘Het hoeft niet pluizig of muf ’ Ruiltoko: Mira Geirnaert (25) Erika de Joode (22) en Floor Ruiter (25) Mira Geirnaert (links, student tolk gebarentaal, afgestudeerd psychologe): ‘Ik bezocht in Amsterdam of Utrecht wel eens kledingruilevenementen. In Leiden waren die er niet.’

Erika de Joode (rechts, afgestudeerd neerlandica): ‘Mira introduceerde ze in eerste instantie hier in huis. We gingen dan met zijn allen het hele huis opruimen en schoonmaken, om vervolgens als een soort toetje onze kleding en spullen te ruilen.’

Floor Ruiter (midden, master Linguistics): ‘Als beloning voor het harde werk.

We stortten alles op een tafel en dan was het pakken wat je pakken kan.

Regels waren er niet: we gunnen het elkaar.’

Geirnaert: ‘Zo kwamen we op het idee van De Ruiltoko. We organiseren evenementen waarop vrouwelijke studenten hun kleding kunnen ruilen. Op 5 april organiseren we "Tooi je Mooi", onze

eerste kledingruilavond in Café Midi.’

De Joode: ‘Bezoekers melden zich aan via Facebook en kunnen maximaal acht kledingstukken inleveren. Een basic is één punt waard, een leuk printje twee en voor een duurder kledingstuk van bijvoorbeeld de Bijenkorf krijg je drie punten. Hiermee kan je vervolgens shoppen.’

Geirnaert: ‘Ik hoor soms van studenten dat ze tweedehandskleding vies vinden. In kringloopwinkels hangt vaak kleding van twintig jaar oud. Wij bewijzen dat tweedehandskleding niet afgedragen, pluizig en muf hoeft te zijn.’

Ruiter: ‘Iedereen heeft wel mooie kledingstukken die je toch niet zo vaak draagt. We letten er bij het innemen op dat kleding niet verwassen of kapot is. Je levert mooie kleding in, maar krijgt er ook mooie items voor terug.’

De Joode: ‘Ik heb al een grote tas

klaarstaan. Zelf hoop ik een zwierig jurkje of een paar pumps te scoren.’

Geirnaert: ‘Ik lever mijn bontjasje in.

Ik vind hem nog steeds leuk, maar ik heb nog een ander bontjasje waardoor ik deze eigenlijk nooit draag. Zo kan ik iemand anders er blij mee maken.’

Floor Ruiter: ‘Ik moet echt nog even mijn kast induiken. Ik vind het heel moeilijk om dingen weg te doen. Ik ben altijd degene die het minste toevoegt en met de meeste spullen weer naar huis gaat.’

De Joode: ‘Naast een gezellige avond is het ook een soort protest tegen de consumptiemaatschappij. Ik krijg het niet over mijn hart om goede kleding weg te gooien, dus dan blijft het in de kast hangen. Kleding ruilen is leuk én duurzaam.’

Geirnaert: ‘Soms word ik boos als ik in winkels truitjes van vijf euro zie hangen. Qua vervuiling kost het pro-

ductieproces en het vervoer veel meer dan vijf euro. We moeten de waarde van producten opnieuw leren kennen.’

Ruiter: ‘Voorlopig is de avond alleen voor vrouwen. Mannen kopen liever elektronische gadgets, terwijl wij blij worden van een nieuw jurkje.’

De Joode: ‘We zijn op zoek naar verschillende kledingstijlen en verschillende maten. Dus ook iedereen met een maatje meer of minder is welkom.

Als je een vriendin meeneemt met ongeveer dezelfde maat, dan weet je dat je altijd goed zit.’

Ruiter: ‘Als je kleding aan het eind van de avond overblijft, dan kan je het terugkopen met je punten. Anders gaat het naar tweedehandswinkel Ratjetoe.

Zij lenen ons de kledingrekken. Wie punten overhoudt, neemt deze gewoon mee naar de volgende keer.’

DOOR PETRA MEIJER

Aaron Swartz was een Amerikaanse computerprogrammeur en internetactivist: een van de brightest young minds in zijn vakgebied. Afgelopen januari pleegde hij zelfmoord. Aaron was een voorvechter van ‘vrijheid van informatie’ en met verschillende acties vocht hij voor vrij toegankelijke informatie voor iedereen.

Zijn meest recente, en laatste actie begon eind 2010 met het downloaden van talloze academische publicaties van digitale bibliotheek JSTOR. Al snel werd hij gearresteerd en hing hem 35 jaar gevangenisstraf plus een miljoen dollar boete boven het hoofd.

Het levensverhaal van Aaron Swartz, die maar 26 jaar oud werd, fascineerde me. Tevergeefs ging ik bij mijzelf op zoek naar diepgewortelde idealen of uitgesproken standpunten over interessante kwesties. Dit gebrek kon ik gelukkig relativeren door mijzelf te spiegelen aan mijn soortgenoten. Want waar geloven wij moderne studenten nog eigenlijk in?

Anders dan je zou verwachten van jonge intellectuelen, vol potentie en strijdlust, lijkt het alsof wij helemaal niet meer zo vol idealen te zitten.

Natuurlijk, als er ons een boete dreigt te worden opgelegd, dan gaan we naar het Malieveld. Maar dit protest was tegen 3000 euro extra studieschuld en het eiste wat meer details voor twee studies of bestuursfuncties; ik heb daar niet 15.000 idealisten gezien die vochten voor de ‘vrijheid van langstuderen’.

Natuurlijk verwacht ik ook niet dat men zich op hun twintigste al vastpint op een ideologie; en al helemaal niet dat iemand hierin zo ver gaat als Swartz. Ik besef ook wel dat de tijden van de ‘blijf van mijn lijf’- of ‘make love not war’-demonstraties lang vervlogen zijn. Maar waar is die Begeisterung?

Studentenorganisaties doen vergeefse pogingen om symposia, lezingen of debatten te organiseren, maar een simpele steekproef zou uitwijzen dat meer dan de helft aanwezig is uit sociale verplichting. Het kan die mensen niet zozeer interesseren waar over gesproken gaat worden, maar voor een vriend(in) in het organiserende of deelnemende team komen ze trouw opdraven.

Mensen als Swartz zouden ons kunnen inspireren om onze idealen eens meer te exploreren. Om eens niet discussievermijdend de keuken uit te lopen zodra het gesprek overgaat op nationale of internationale, historische of politieke kwesties.

Om eens wel een toelatingsessay te schrijven voor een interessant symposium. Om eens vooral na te denken over wetten of systemen die jij uit volle overtuiging zou openbreken met jouw ideologische koevoet.

DOOR MARIT DE VOS Vijfdejaars studente geneeskunde doet dit collegejaar onderzoek in een ziekenhuis van Harvard Medical School in Boston.

Bandirah