Mare

23 mei 2013 36ste Jaargang • nr. 28

‘Nog maar net mijn rijbewijs’ Pagina 11

Augustinus borrelt 24 uur.

'Straks heb ik werkgroep, maar ik wil mijn bed in'

De louterende werking van lolcats. Arjen van Veelen kijkt graag kattenplaatjes

Weg met wetenschappelijke profiteurs. 'Zonder ideeën mag je er niet komen'

Pagina 3

Pagina 6 en 7

Pagina 9

Lak aan het taboe Op bezoek bij Club de Villa Het is een superbijbaan, zeggen twee Leidse studenten die in een seksclub op de Veluwe werken. 'De eerste keer toen ik in bed op een klant lag te wachten gierde de spanning door mijn lijf.'

‘Op een avond, na een paar glaasjes, had ik het met een vriendin van vroeger over mannen en onenightstands.

Hoe het gesprek precies liep, weet ik niet meer, maar uiteindelijk vond zij dat je het net zo goed betaald kunt doen’, vertelt Robin (23, studente aan de Leidse faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen). ‘Ik keek er niet echt gek van op, want zij is heel vrij met seks. Net zoals ik. Toen ze bekende dat ze het al een tijdje deed, in een club, ben ik een keer meegegaan.’ Robin hield er een lucratief bijbaantje voor naast haar studie aan over, met een uurloon van 80 euro netto.

‘Een superbijbaan’, vindt haar collega en eveneens Leidse studente Leonie (21) zelfs. ‘Als je tenminste gek bent op seks en op mannen versieren en snel wat geld wil verdienen.’

Beide studentes reizen voor hun werk helemaal af naar Club de Villa, in Beekbergen, op de Veluwe. ‘Zo ver van huis is de kans kleiner om een bekende tegen te komen’, verklaart clubeigenaresse Marianne Roos (50), die ook regelmatig studentes uit Amsterdam, Rotterdam en Nijmegen inroostert. ‘Maar ja, zo redeneren sommige klanten natuurlijk ook. Voor zover ik weet is het één keer gebeurd. En wat dan nog?

Je deelt dan hetzelfde geheim.’ Ook

door Marleen van Wesel

Leonie is er nuchter over: ‘Ik denk niet dat veel van mijn vrienden zich een bezoek kunnen veroorloven.’

Achter de lange, zwarte, voile gordijnen van de Villa, tussen een koffietafelboek met pikante foto’s van Helmut Newton, omringd door grote kandelaars, en een vitrine met zwarte en glazen vibrators, lijkt deze geruststellende gedachte aannemelijk. Tot middernacht huur je hier suites vanaf 200 euro per uur, inclusief dame.

‘Het is een kwestie van marktwerking’, legt Roos uit. ‘Voor die prijs belt niet iedereen aan. In ieder geval niet van die dronken bravouremannetjes.’

Op een van de witleren loungesofa’s, haar hoge hakken diep in het hoogpolige witte tapijt, laat ze foto’s zien van het gebouw zoals ze het een paar jaar geleden met haar echtgenoot kocht. Het morsige interieur, geheel volgens de wansmaak van de jaren tachtig, met veel beige en oudroze, huisvestte toen seksclub Flamingo. Alleen enkele neonroze accenten knallen uit de verder vaal gekleurde foto’s. Plastic flamingo’s, met name. ‘Eigenlijk wilden wij er een chique herensociëteit van maken, met een knipoog’, vertelt ze. ‘En een compleet welnessaanbod.’

Het pand was al gekocht, toen dat plan door een foutje van de gemeente niet door kon gaan. Plan B, ombouwen tot woonvilla en weer verkopen, werd door de crisis gedwarsboomd.

‘We besloten het over een nóg andere boeg te gooien. Als we dit echt wilden, moesten we het goed doen. Met meiden die minimaal hbo-niveau hebben, in een stijlvol decor.’

‘Zo ver van huis is de kans kleiner om een bekende tegen te komen’.

Foto Frederique Molenaar

> Verder lezen op pagina 8

Wie heeft de mooiste almanak?

Seksuele intimidatie bij co-assistenten

Gezocht: Haagse pestkoppen

Minister: ‘Boete?

Eigen schuld.’

Ook dit jaar beloont Mare de vereniging met de meest originele almanak met een fust bier. Inleveren voor 13 juni bij de redactie, Pieterskerkhof 6, Leiden.

Ongeveer een vijfde van de artsen in spe is wel eens seksueel geïntimideerd tijdens de co-schappen, zo blijkt uit een enquête onder bijna 1400 studenten.

Het onderzoek naar sociale onveiligheid op de faculteit Den Haag start binnenkort. Er wordt daar meer geroddeld en gepest dan elders aan de universiteit.

Studenten zijn zelf verantwoordelijk voor hun ov-kaart. Als ze een boete krijgen wegens niet tijdig stopzetten, is dat hun verantwoordelijkheid, aldus Bussemaker.

Pagina 4

Pagina 5

Pagina 5

Bandirah Pagina 12

2 Mare · 23 mei 2013 Geen commentaar

Opkontje Hiphopgrootheid Dr. Dre maakte vorige week bekend dat hij 35 miljoen doneert aan de University of Southern California. Zakenpartner en producer Jimmy Iovine legde hetzelfde bedrag bij, voor een nieuwe kunst-, technologie-, businessopleiding. Extra opmerkelijk: Dre -in het echt heet hij Andre Young- en Iovine zijn zelf geen van beiden naar die universiteit, of überhaupt een universiteit, geweest. P. Diddy trouwens wel; hij gaf een paar jaar terug een half miljoen aan zijn alma mater, Howard University.

Het is in Amerika vrij gebruikelijk om grote sommen aan universiteiten te geven. Een ton voor wat leuke sterrenkunde, een paar miljoen voor een naar een alumnus vernoemde bibliotheek, dat werk. Een slimme professor gaat dan ook naar Amerika om onderzoeksgeld te halen – Mare interviewde er ooit een die aanschoof bij Paris Hilton en Halle Berry op grote fundraisers.

Nederland heeft geen geefcultuur.

Universiteitsbestuurders vinden dat jammer, en proberen met treurige alumniblaadjes en universiteitsobligaties afgestudeerden te verleiden.

Het resultaat: af en toe wordt er een stukje academiegebouw gerestaureerd door een nostalgische jaarclub.

Prachtig, maar wel van een andere orde dan het Jimmy Iovine and Andre Young Academy for Arts, Technology and the Business of Innovation.

Natuurlijk, rijke Nederlanders zitten in een andere belastingschaal dan Dre en Diddy. En ook hier steken de rijksten nog wel eens de hand uit voor een kunstwerk of museum, al doen ze dat liever anoniem. Uni-

Colofon

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

versiteiten zijn geen goede doelen; daar is al belasting voor betaald.

Aan de andere kant: USC is een instituut met 3,5 miljard op de bank, dat tweeëntwintigduizend dollar collegegeld (excl. $828,- parkeerkosten) per jaar heft. Dat zal toch ook in Amerika niet meer aanvoelen als een liefdadigheidsinstelling?

Kijk, daar komt dus die hoop vandaan bij de universitaire bedelaars.

Het kàn dus wel. De rijke alumnus die meebetaalt aan het digitaliseren van de UB. Een Heineken-erfgenaam die een paar ton uittrekt voor verslavingsonderzoek. Het Ali B-instituut voor Nederlandse poëzie. Universiteiten eten net zo goed uit de overheidsruif als musea, dus waarom krijgen die laatste zoveel makkelijker een particulier opkontje?

Geven doe je niet alleen voor het goede doel, maar ook voor jezelf.

De beste besteding van je goedendoelengeld is medische hulp voor de derde wereld. Malarianetten. Wormenkuurtjes. Pillen tegen rivierblindheid kosten geen ruk, vergeleken met een blindengeleidenhond, ze helpen veel meer mensen, en nog beter ook. Maar we geven liever aan blindengeleidenhonden, wegens puppies. Dre geeft om muziek en technologie, dus geeft hij daar geld aan, en niet aan malarianetten. En gelijk heeft hij: het is zijn geld.

De grote truc voor de universitaire fondsenwerving is dus lastig. Je moet zorgen dat rijke mensen onderwijs en onderzoek belangrijk vinden. De mensen die onderwijs en onderzoek belangrijk vinden, zijn echter bijna nooit rijk. Die werken namelijk aan een universiteit.

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl

column

Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Judith van Hoogdalem (stagiaire) j.j.van.hoogdalem@umail.leidenuniv.nl Medewerkers

Robbert van der Linde • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Marit de Vos • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690 Foto voorpagina: ANP (kroon) en Marc de Haan (zweetkamertje), Foto Beatrix & Willem-Alexander, pagina 8 en 9: Hollandse Hoogte

Vernietigde diversiteit Dit voorjaar woon ik in Berlijn om onderzoek te doen naar de Maartrevolutie van 1848 - een glorieus moment, vanuit democratisch perspectief bezien. Toch ontkom ik niet aan die duistere geschiedenis: het naziverleden, waarvan de zware erfenis nog overal in de stad voelbaar is. Elk park heeft zijn eigen monument; op oude gebouwen prijken gedenkstenen en kogelgaten. Voor huizen waar ooit Joden woonden liggen koperen ‘struikelstenen’ om de argeloze voorbijganger met de geschiedenis om de oren te slaan.

Impliciet is de oorlog zichtbaar in de extreme beleefdheid van veel Duitsers. Die gaat voor vriendelijkheid door, maar is een continue apologie: entschüldigung, bitte sehr, danke schön, de frasen zijn zo alomtegenwoordig in het taalgebruik dat de continue ondertoon is: ‘Ik ben er niet, sorry dat ik besta, excuses voor de oorlog!’ Het nationale masochisme van het grote Duitse herdenken vindt altijd wel een gelegenheid. Dit jaar is het de beurt aan 1933 (want 80 jaar geleden): de machtsgreep door de nazi’s met de verkiezing van Hitler tot Rijkskanselier. Op prominente plaatsen in Berlijn verrezen zuilen met foto’s van slachtoffers van het naziregime. 120 Instanties doen mee met de herdenkingscampagne die ‘Zerstörte Vielfalt’ heet: vernietigde diversiteit. Vooral nu Duitsland economisch weer oppermachtig wordt, kan het enkel geruststellen dat het land zich zo sterk rekenschap geeft van zijn eigen zwarte verleden.

Maar toch knaagt er iets. ‘Vernietigde diversiteit?

Is dat waar de nazi’s op uit waren? Für Juden verboten, de Kristallnacht, Auschwitz - waren dat aanslagen op de ‘Duitse diversiteit’? En waren Joden, zigeuners, homo’s, gehandicapten, communisten en socialisten vóór 1933 dan zulke gewaardeerde componenten van de bonte, diverse cultuur van de Weimarrepubliek? Nee. Werkelijk niemand zou zich in het Interbellum in het hoofd hebben gehaald te zeggen: ‘Dé Duitser bestaat niet!’ Diversiteit - Vielfalt - is het woord dat tegenwoordig gebruikt zou worden. Het slaat op de multiculturele samenleving

die Duitsland en heel West-Europa geworden is. Overgoten met een sausje uit de Amerikaanse melting pot.

Het probleem met de suggestie dat het de ‘diversiteit’ was die slachtoffer werd van het naziregime, is dat iedereen die kritiek heeft op de hedendaagse diversiteit - door bijvoorbeeld te wijzen op de sociale segregatie die voortvloeide uit het integratiebeleid van afgelopen decennia - tot potentiële nazi wordt gemaakt. Een kinderachtige ‘schuld door associatie’ dus.

Terwijl het Nederlandse publieke debat via Fortuyn, Van Gogh en Wilders met vallen en opstaan over die drogreden heen groeit, is Duitsland nog lang niet zover. Zeker niet Berlijn: enerzijds de stad die het meest met het naziregime wordt geassocieerd, anderzijds één van de meest linkse steden van Europa.

De krampachtige houding werkt een gezonde discussie geenszins in de hand. Integendeel: in Duitsland is van een rationeel integratiedebat geen sprake. De sociaaldemocraat Thilo Sarazzin verkocht weliswaar al miljoenen van zijn immigratie- en EU-kritische boeken, maar wordt door media en beleidsmakers nauwelijks serieus genomen. In Berlijn wekt Heinz Buschkowsky, de districtsburgemeester (ook SPD) van probleemwijk Neukölln, vooral agressie op met een van zijn Rotterdamse collega Aboutaleb afgekeken, gedisciplineerde integratiepolitiek. Let wel: tegenstanders van mensen als Sarazzin en Buschkowsky zijn het niet zomaar met hen oneens, nee, we hebben het hier over diepe haat en walging. Alsof het reïncarnaties van Hitler zijn! Een weinig verlichte instelling die een open debat onmogelijk maakt.

Dat werd pijnlijk duidelijk op 1 mei: ook dit jaar gingen er weer duizenden neonazi’s en duizenden ‘antifa’s’ de straat op. Beide kampen waren nauwelijks van elkaar te onderscheiden: iedereen in het zwart, met angstaanjagende tatoeages en spandoeken vol haatdragende en fascistoïde leuzen. Een opiniecultuur die moreel zo sterk begrensd is door het verleden vormt een ernstige bedreiging voor de vrijheid in de toekomst.

Geerten Waling is promovendus bij Geschiedenis

23 mei 2013 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Meestal gaat het goed

Eruit!

Op zoek naar voorspellende factoren kindermishandeling Alleenstaand ouderschap, armoede, en zeer lage opleiding vergroten het risico op kindermishandeling. Vroeg ingrijpen kan problemen voorko­ men, zegt Lenneke Alink. ‘Bijsturen gaat vaak makkelijker als je er op tijd bij bent.’

Door Vincent Bongers ‘Er zijn vele wegen die kunnen leiden tot mishandeling’, zegt de Leidse pedagoge Lenneke Alink, die ook is verbonden aan de juridische faculteit van de Vrije Universiteit als bijzonder hoogleraar in de studie van ‘voorkomen, gevolgen en aanpak van kindermishandeling’. Vrijdag spreekt zij in Amsterdam haar oratie uit.

Alink speurt naar factoren die mishandeling kunnen verklaren of voorspellen.

‘Uit onze studie naar de prevalentie van kindermishandeling in 2010 bleek dat werkloosheid, alleenstaand ouderschap en een zeer lage opleiding het risico op mishandeling vergroten. Ook blijkt uit ander onderzoek dat ouders die zelf mishandeld zijn, vaker hun eigen kinderen mishandelen.’

Het is crisistijd en de werkloosheid loopt op in Nederland. Mogelijk stijgt hierdoor het aantal gevallen van mishandeling. Maar natuurlijk betekent een risicofactor niet dat er altijd mishandeling plaatsvindt. ‘Bij de overgrote meerderheid gaat het gewoon goed.’

Maar hoe kan het dan soms toch

verkeerd lopen? ‘Een van de mechanismen die daarbij een rol speelt is stress. Werkloze ouders staan bijvoorbeeld onder druk door hun sociaal-economische omstandigheden. Daardoor is het moeilijker om goed te reageren op kinderen. Uit ons onderzoek weten we ook dat het stresssysteem bij mishandelende ouders is verstoord. Het gaat dan niet alleen om fysieke mishandeling. Andere vormen van mishandeling zijn vaak net zo ernstig.’

Emotionele verwaarlozing komt bijvoorbeeld veel voor. ‘Dan gaat het over kinderen die structureel geen liefde krijgen en afgewezen worden of ouders hebben die niet reageren op de emotionele behoeften van hun kind omdat het ongewenst is. In driekwart van de mishandelingsgevallen is dat het geval, al dan niet in combinatie met andere vormen van mishandeling.’

Belangrijk is om ook te kijken hoe ouders met hun jonge kind omgaan.

‘Als dat niet goed verloopt, hoeft er natuurlijk nog geen sprake te zijn van mishandeling. Maar het kan wel een teken zijn dat er iets aan de hand is. Als een ouder bijvoorbeeld structureel niet reageert op de emotionele behoeften van het kind, kan dat het begin van een vicieuze cirkel in de opvoeding zijn.’

Als het fout dreigt te gaan, is het geven van opvoedingsondersteuning mogelijk. ‘Vroeg ingrijpen kan een hoop problemen voorkomen.

Bijsturen gaat vaak makkelijker als je er op tijd bij bent. En veel ouders

Wat zijn redenen voor ontslag?

‘In de praktijk zie je heel vaak dat het gaat om gevallen van diefstal, verduis­ tering, fraude, mishandeling en seksu­ ele intimidatie. Opvallend is dat telkens als er nieuwe technologische ontwikke­ lingen zijn er ook in no-time werkgevers zijn die personeelsleden op staande voet ontslaan vanwege vermeend mis­ bruik van deze technologie. Je zag be­ gin 2000 een gigantische explosie aan rechtspraak over oneigenlijk gebruik van internet op het werk. Personeel dat bijvoorbeeld pornosites bezocht onder werktijd. Dat laatste is op zichzelf in be­ ginsel geen dringende reden voor ont­ slag. Al zijn er uitzonderingen.’

Kindermishandeling is niet alleen fysiek, soms krijgen kinderen structureel geen liefde. willen ook hulp, ze zijn echter bang voor het stempel: “Je kunt het niet.”’

Alink onderzocht met haar collega’s een in Leiden ontwikkelde methode die gebruikmaakt van videoopnames om ouders beter te leren met hun kinderen om te gaan­­­­­­.

‘Het gaat om een kortdurend programma. Hulpverleners filmen de interactie tussen ouders en het kind.

Samen kijken ze dan de beelden terug waarbij de hulpverlener feedback geeft aan de ouder.

‘Dan leren zij anders naar hun kind te kijken en hun gedrag bij te stellen. Ouders met problemen in de

opvoeding interpreteren de signalen van hun kinderen vaak als negatief.

Met behulp van de video-interventie leren ze juist het positieve gedrag van het kind zien. Deze methode is de basis voor een systeem dat in Canada wordt gebruikt bij gezinnen waar al mishandeling is gesignaleerd. Het werkt daar goed.’

Ze vindt het niet nodig dat alle ouders verplicht een ‘opvoeddiploma’ halen.

‘Het opvoeden gaat meestal goed.

Ook bij de risicogroepen. Je moet dit soort cursussen laagdrempelig maken en stigmatisering voorkomen.’

Frutti di Mare

24 uur lang borrelen: ‘Gewoon gaan!’

Door Sebastiaan van Loosbroek De bor­ rel op studentenvereniging Augustinus begint deze keer anders dan anders.

De leden zuipen en brallen niet, maar spelen bordspellen. Misschien ook niet zo gek, want het is nog ochtend. En ze moeten nog 24 uur.

Voorzitter Ivo Klap: ‘Normaal organi­ seert het bestuur de 24-uursborrel, maar dit jaar vieren we ons vierentwintigste lustrum en hebben we de taak overge­ dragen aan de lustrumcommissie.’

In totaal doen tien gezelschappen en drie cordialen mee. Dit jaar zit er een wedstrijdelement in: je kunt punten verdienen door je volledige stempel­ kaart in te leveren (elke twee uur krijg je een stempel als je je gemeld hebt) en activiteiten zoals een eetwedstrijd en pubquiz te winnen. Rechtenstudente en voorzitter van de lustrumcommissie Valerie van Haren heeft er zin in. ‘Ik hou echt van de 24-uursborrel. Het is ge­ woon gaan!’

Een paar verdiepingen hoger zitten enkele leden te studeren op energie­ drankjes. In een andere ruimte draait de Harry Potter-marathon. Het ruikt nog fris, de vloer is nog schoon en de leden zijn klaarwakker.

Twaalf uur later is dat al anders. Het pand is druk bezocht met leden die voetbal kijken op een beamer in de borrelzaal, deelnemen aan de pubquiz of verdiept zijn in Harry Potter. Hoe gaat het inmiddels met Van Haren? ‘Goed! Ik zit in een onwijze adrenalinekick. Maar als ik nu op kantoor ga zitten, stort ik in.’

De komende twaalf uur ziet ze met ple­ zier tegemoet. ‘Rond middernacht gaat de dixo aan, tot een uur of zes ’s och­ tends. Daarna is het nog even een paar uur doorzetten. En om vier uur vannacht

Stefan Sagel, advocaat en arbeids­ recht specialist van het Amster­ damse kantoor De Brauw hoopt op 30 mei te promoveren op het ontslag op staande voet.

Zoals?

‘Er speelde een zaak rond een human resources manager die zelf een strenge code had opgesteld voor het bezoeken van dit soort sites. Op een gegeven do­ ken er op de computers van onderge­ schikten van deze meneer pop-ups op van sekssites.

‘Het bleek dat de manager zelf die si­ tes had bezocht en het netwerk met het virus had besmet. Hij werd op staande voet ontslagen en de rechter ging hier­ mee akkoord omdat er bezwarende omstandigheden waren. Het is een lei­ dinggevende met een voorbeeldfunctie die de dingen doet die hij juist zelf heeft verboden.’

Waaraan moet de werkgever zich houden bij ontslag op staande voet?

‘Er zijn drie eisen. Een werkgever moet onverwijld handelen. Dat betekent zo snel mogelijk tot actie overgaan, nadat het vermoeden van een dringende re­ den is ontstaan.

‘De tweede eis is dat bij het ontslag gelijk de reden heel duidelijk moet wor­ den meegedeeld aan de medewerker.

Dat is lastig want de werkgever is vaak boos en roept dan iets van: “En nu eruit en je weet wel waarom.”

‘Er staat in de wet dat de reden ge­ lijktijdig moet worden gegeven. Maar uit mijn onderzoek blijkt dat de reden ook een of twee dagen later mag volgen.’

‘De derde eis is de dringende reden tot ontslag. Het gaat dan niet alleen om wat er is gebeurd. Maar ook de functie, aantal dienstjaren en opleiding spelen een rol. Van leidinggevenden wordt meer verwacht dan van iemand die aan de lopende band staat.’

Wat als de werkgever ongelijk krijgt van de rechter?

‘Dat kan lelijk in de papieren lopen.

Kans op claims op doorbetaling van loon voor jaren.’

Wordt er desondanks veel gebruik van gemaakt?

‘Ik heb zelf zeker een zaak per maand.

Veel gevallen komen echter niet voor de rechter. Sommigen weten natuurlijk dat ze er gloeiend bij zijn en zitten dan stil­ zwijgend op de blaren Procederen kost verder geld. Zorg daarom ook altijd voor een rechtsbijstandsverzekering of word lid van een vakbond, die verzorgen ook rechtsbijstand.’

‘Toen de brandslang op me gezet werd, had ik even een dipje.’ Foto Taco van der Eb is er nog een eetwedstrijd, dan gaat het erom wie zoveel mogelijk knakworsten kan eten.’

Om half tien ’s ochtends is van de frisheid van een etmaal geleden niets meer over. De borrelzaal stinkt naar zweet en verschaald bier. De vloer is bezaaid met plastic bekertjes en plas­ sen water. Het zijn overgebleven sporen van een goed feestje.

Eerstejaars geschiedenis Siri de Vrijer van gezelschap All’ure: ‘Ik voel me nog best prima. Ik heb spelletjes gedaan, wat gestudeerd, gefeest en na de dixo films gekeken en liedjes gezongen. Tij­

dens de film ben ik wel even een half uurtje weggezakt.’ Echt zwaar vond ze het niet. ‘Je bent 24 uur met de men­ sen die je leuk vindt. En gewoon veel energiedrankjes drinken. Straks heb ik eigenlijk werkgroep, maar ik wil liever m’n bed in.’

Psychologiestudent Kevin Lelieveld van cordial Ebrius: ‘Het zwaarste mo­ ment was toen de dixo uit ging. Daarna ben ik film gaan kijken en even in slaap gevallen. Ik duik zo m’n nest in.’

Om iets over tienen worden de win­ naars bekendgemaakt. Noot is het win­ nende cordial, Faust het winnende ge­

zelschap. Onder luid gezang nemen de leden van Faust hun prijs in ontvangst: een Heineken-badhanddoek met het lustrumlogo erop. Mats Akkerman (18) hangt de handdoek om zijn nek. ‘Ik heb het als enige van m’n gezelschap 24 uur volgehouden.’

Voor Van Haren zit de dag er nog niet op. Zij moet nog wat dingen afbouwen.

Maar het lijkt alsof ze nog steeds vol energie zit. Heeft ze dan helemaal geen dip gehad? ‘Jawel, toen de brandslang op me werd gezet. Dat was om zes uur vanochtend. Ik ben nu pas weer droog.

Dat was wel echt het zuurste moment.’

Maken werkgevers ook misbruik van de regeling?

‘Het wordt soms als tactisch ingezet om van personeel af te komen. Bedrijven weten dan dat het bij een rechter geen stand houdt. Maar werknemers krijgen plots geen loon meer en komen in fi­ nanciële problemen. Dan zijn ze wellicht wel bereid om voor een laag bedrag te schikken. Dat is minder duur dan een normale ontslagprocedure.’

Moet op staande voet blijven bestaan?

‘Ja. De werkgever heeft een gezagsmid­ del nodig om de orde te handhaven.

Het heeft een afschrikkend effect.’ VB

4 Mare · 23 mei 2013 Nieuws

Beurspromovendus toch student Het Gerechtshof in Leeuwarden heeft eind april bepaald dat beurspromovendi uit binnen- en buitenland geen werknemers zijn maar studenten. Een aantal promovendi en vakbond AbvaKabo/FNV waren naar de kantonrechter gestapt omdat zijn vinden dat de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) ten onrechte stelt dat beurspromovendi geen arbeidsovereenkomst hebben. De kantonrechter stelde dat deze promovendi wel werknemer zijn. Een hogere rechtsinstantie geeft nu de RUG gelijk. Het hof stelt dat de begeleiding die beurspromovendi ontvangen, niet wezenlijk verschilt van die van een reguliere student. Dat is volgens het hof niet hetzelfde als de gezagsverhouding die tussen een werkgever en een werknemer bestaat. Bovendien heeft de beurspromovendus een behoorlijke vrijheid bij de keuze van zijn onderwerp en de manier waarop hij aan zijn proefschrift werkt. Hij hoeft geen verantwoording af te leggen bij ziekte of afwezigheid, en voor hem geldt ook geen verhuisplicht.

Het Promovendi Netwerk Nederland is teleurgesteld over de uitspraak. Dat er nu ‘studentpromovendi zijn, veroorzaakt een devaluatie van het hoog aangeschreven Nederlandse promotietraject’, aldus het netwerk. Universiteiten willen graag meer beurspromovendi want die zijn veel goedkoper. Cassatie bij de Hoge Raad volgt mogelijk nog.

Seksuele intimidatie in OK Zowel patiënten als artsen vallen co-assistenten lastig Ongeveer een vijfde van de artsen in spe is wel eens seksueel geïntimideerd tijdens de co-schappen, volgens het KNMG Studenten­platform.

Het studentenplatform van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst hield een enquête onder 1394 co-assistenten.

Ongeveer een vijfde (18,4 procent) van hen gaf aan te maken te hebben gehad met seksuele intimidatie.

Dat is op zich best weinig: coassistenten zijn jonge mensen die werkgewijs te maken krijgen met

door Bart Braun

blote mensen, eenzame mensen en psychiatrisch patiënten. Een vergelijkbaar onderzoek door het zorgblad Bijzijn in 2011 suggereerde dat het percentage geïntimideerden onder verpleegkundigen bijna twee keer zo hoog ligt.

De gebruikte definitie van intimidatie is daarnaast vrij breed. Opmerkingen over het uiterlijk, persoonlijke vragen over het liefdesleven of seksueel getinte uitspraken tijdens een medische handeling tellen mee; slechts in 27,5 procent van de gevallen gaat het over ongewenst lichamelijk contact.

Bij nadere beschouwing valt het toch iets minder mee. Zo is slechts zes procent van de slachtoffers een

Er zijn weer verse Vidi-beurzen.

Bij de ronde van afgelopen maandag gingen er 13 van de 86 beurzen naar Leiden.

Er gaan meer treinen rijden tussen Leiden en Utrecht. De frequentie gaat in 2018 omhoog van twee naar vier treinen.

De plannen voor een betere treinverbinding tussen de twee steden lagen er al een tijdje. Maar er zit nu beweging in.

Afgelopen vrijdag tekende de provincie Zuid-Holland en diverse gemeenten in de regio een overeenkomst om het project nu echt uit te gaan voeren. Er komen ook vier nieuwe stations bij: Hazerswoude-Koudekerk, Zoeterwoude Meerburg, Boskoop Snijdelwijk en Waddinxveen Zuid. Uit de overeenkomst blijkt verder dat er zeven ‘hoogwaardige’ busverbindingen voor een betere bereikbaarheid van Leiden en omstreken gaan zorgen.

Subsidieverstrekker NWO deelt elk jaar een verzameling beurzen met Latijnse namen uit. Veni-beurzen zijn voor pas gepromoveerden, Vici’s voor gevestigde hoogleraren, en de Vidi zit er tussenin. Het is een pot van maximaal achthonderdduizend euro, waar de onderzoeker vijf jaar mee onder de pannen is.

De faculteit Geesteswetenschappen deed het opvallend goed, met drie beursveroveraars. Classicus Casper de Jonge, historicus Herman

Dertig Syrische studenten mogen vanaf het najaar een studie in Nederland volgen. Dat schrijft minister Timmermans van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer. Studenten die vanwege het politieke klimaat in Syrië hun studie moesten onderbreken, krijgen zo de kans om tot een jaar hun opleiding in een vreedzame omgeving voort te zetten, aldus de minister. Syriërs zich kunnen aanmelden voor eenjarige mastersopleidingen uit het Nederlands Fellowship Programma, wat gefinancierd wordt door het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Paul en taalkundige Gijsbert Rutten vielen in de prijzen. Archeoloog Alexander Geurds gaat met het geld onderzoek doen naar steencirkels in Nicaragua. Luis Ricondo Cruz van het LUMC kreeg een beurs om kankergezwellen zichtbaar te maken.

De overige beurzen kwamen terecht bij de bètafaculteit (Dennis Claessen, Catherijne Knibbe, Alesandro Patruno) en bij Sociale Wetenschappen (psychologen Ellen de Bruijn, Lorenza Colzato en Peter Putman, en bestuurskundige Anne Rasmussen). Oud Mare-columniste Rivke Jaffe zit inmiddels bij de UvA, en daar zullen ze blij zijn dat ook zij een Vidi heeft gewonnen. BB

Klachten DUO toegenomen

Augustinus zuinigst

Syrische studenten

ongeveer hetzelfde is. Misschien nog wel ernstiger is dat zo’n groot gedeelte blijkbaar niet weet waar ze terecht moet als ze klachten hebben.’

Ongeveer een derde van de ondervraagden gaf aan geen idee te hebben daarover. Posthuma: ‘De vorige keer is men erg geschrokken, maar nu blijkt dat er nog steeds onduidelijkheid heerst. Dat is jammer.’

Aan de Universiteit Leiden is de vertrouwenspersoon ongewenst gedrag bedrijfsarts Ria Bleeker van de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu.

Ze is te vinden op http://organisatie.leidenuniv.nl/klachtenloketmedewerkers/vertrouwenspersoonongewenst-gedrag.html

Vidi’s voor Leiden

Meer treinen

Studentenhuis Jan Elluf, waar zeven dames van Augustinus wonen, werd vorige week gekroond tot winnaar van de Student Energy Race. Acht studentenhuizen voerden afgelopen winter een energiezuinige strijd om zo min mogelijk gas, water en licht te verbruiken. Samen wisten ze ruim zevenduizend euro te besparen. ‘Dat is onwijs veel, zeker in zo’n strenge winter als deze’, vindt Tamara Can van SLS Wonen, die het project samen met ondermeer Minerva organiseerde. Per bewoner is er in Jan Elluf 111 euro bezuinigd deze winter. En dat leverde de hoofdprijs op: een energiezuinige roze koelkast. Aan de hand van allerlei meters in huis hadden de bewoners zicht op hun verbruik. Can: ‘We hebben de winnaars wel eens onder dekentjes aangetroffen, zodat de verwarming niet te hoog hoefde. Een ander huis had een boetepotje voor wie het licht onnodig liet branden.’ Dat zijn aardige opofferingen, maar Can denkt dat de huizen andere besparingsmethodes er wel zullen inhouden, zoals douchezandlopers, tochtstrips en spaarlampen.

man: het percentage vrouwelijke assistenten dat lastig wordt gevallen is dus veel hoger dan 18,4 procent.

Nog zorgelijker is het dat de intimidatie lang niet altijd van de patiënten komt. Specialisten, artsen en soms zelfs de docenten doen het ook.

Medisch Contact, het blad van KNMG, geeft voorbeelden: ‘Een arts laat een co-assistent tussen twee patiënten door naaktfoto’s zien van de ok-assistent. Een plastisch chirurg biedt een co-assistent aan om haar schaamlippen te corrigeren.’

Voorzitter Jeán-Paul Posthuma van het Landelijk Overleg Co-assistenten: ‘Een paar jaar terug was er ook al zo’n onderzoek. Het is jammer dat het percentage klagers nog steeds

Het aantal klachten over studiebeursverstrekker DUO is toegenomen in vergelijking met vorig jaar.

Dat blijkt uit een rapportage van het ministerie van Onderwijs.

Eind goed, al goed Op een lantaarnpaal aan de Hooigracht zat dit briefje. Het suggereert een droevig verhaal, over een groep studenten die een scootmobiel optillen en in de gracht mieteren. De werkelijkheid is anders. Manon Ples, opsteller van het briefje, heeft inderdaad een invalidenwagentje, maar dat was niet zoek. Daarnaast heeft ze ook een platte kar die ze gebruikt om dingen te vervoeren.

Een tijdje terug had ze wat tweedehands spullen cadeau gedaan aan een groep studenten, en om het transport makkelijk te maken had ze haar platte kar uitgeleend. Die kwam niet onmiddellijk terug, en daarom had ze één briefje opgehangen. ‘Twee uur later kwamen ze het karretje al brengen’, aldus Ples. ‘Die kinderen denken wel na; ze snappen ook wel dat ik dat ding nodig heb.’

Het ministerie ontving in 2012 zo’n 1607 klaagschriften. Een jaar eerder was dat nog 1388. Sinds 2009 stellen de ministeries jaarlijks een rapportage op voor de Tweede Kamer.

Het overgrote deel van de klachten kwamen bij DUO binnen. De meeste gingen over hoe mensen zich behandeld voelden en de moeizame bereikbaarheid van de dienst.

Het aantal bezwaarschriften was gezakt van zo’n 27.000 tot een kleine 25.000. Bij twaalf gevallen heeft DUO een dwangsom betaald met een totaalbedrag van 4.950 euro. De dwangsommen zijn door DUO bertaald omdat door werkdruk het be-

‘…’

Puber-phishing ‘De vakantieweken, waarin geen vergaderingen zijn gepland, probeer ik af te strepen. Dan ben ik er in principe niet. Bij de faculteit zette ik dan soms “Bandoeng” in de agenda, ook al was ik thuis. Dan werd er ook niet gebeld, omdat ik “ver weg” was.’

Maar vanaf nu is rector Carel Stolker is voortaan altijd bereikbaar (Rapsodie, jg.

25, nr. 1) ‘Toen ik hoogleraar was, heb ik wel eens Franse en Duitse teksten opgegeven. Zo heb ik ze een deel van Die

zwaarschrift niet op tijd afgehandeld kon worden. Of omdat de stukken niet teruggevonden konden worden.

Naast klachten, bezwaarverschiften en WOB-verzoeken (een verzoek om inzage in ambtelijke documenten), ontving het ministerie zo’n half miljoen van zogeheten ‘burgerbrieven’. DUO nam het leeuwendeel van deze correspondentie voor zijn rekening. Opmerkelijk aan de WOBverzoeken was dat de helft van de 59 verzoeken van een enkel persoon afkomstig waren.

De meeste gestelde vragen daar waren: ‘Kan ik een extra aflossing doen?’ en ‘Ik mag alleen nog maar lenen. Heb ik recht op een studentenreisproduct’?

Bij het minsterie zelf werd vooral gevraagd hoe een klacht ingediend kon worden en wanneer de schoolvakanties waren. TB

Leiden des Jungen Werthers opgegeven – dat begrepen ze niet. Onlangs werd ik uitgenodigd in het Engels om een lezing te geven in Den Haag. Het woord “lezing” werd vertaald in die brief met het woord “reading”. Ik vind dat ernstig.’

VVD-coryfee Frits Bolkestein ‘streeft naar elitaire studenten’ en zit zelf ook weer in de Leidse collegebanken. (Novum, jg 34, nr. 7) ‘Radicale democratisering van de universiteit: zojuist in college Andeweg

gestemd over pauze houden of pauze skippen.’

Bij politicologie stemmen ze zelfs over wel of geen koffie drinken (@Markla94, 21 mei) ‘Er valt een brief voor mijn pendelpuber in de bus van de Universiteit Leiden. Wel vind ik het wat vroeg. Ze moet immers nog overgaan naar vwo 6. De brief biedt haar een stoomcursus in de zomervakantie voor 5vwo-ers aan. Ze kan daar getraind worden voor haar examens. In een groepje van vijf

behandelt een jonge, gemotiveerde docent met jarenlange (!) ervaring in twee dagen (!) vrijwel alle stof uit vwo 4 en 5.’

Marleen Blommaert vindt dat universiteit aan ‘puber-phishing’ doet. (Provinciaal Zeeuwse Courant, 21 mei) ‘Net een boek van Universiteit Leiden ontvangen. Er stond een kleine cursus in hoe je als een Leidse student moet praten. Ik schrijf me uit.’ @Nerizzle wil niet leren praten als een lullo. (Twitter, 18 mei)

23 mei 2013 · Mare 5 Nieuws

Op zoek naar pestkoppen Reeks gesprekken moet probleem in Den Haag blootleggen Het onderzoek naar de sociale onveiligheid op de faculteit Den Haag gaat binnenkort van start. Het is de bedoeling dat onafhankelijke onderzoekers twintig vertrouwelijke gesprekken gaan voeren met medewerkers van de faculteit.

Door Vincent Bongers Al het personeel krijgt daarnaast de kans om per mail of brief het onderzoeksteam te informeren over problemen op de werkvloer.

Uit de universitaire personeelsmonitor die in maart verscheen, blijkt dat maar liefst een derde van de medewerkers te maken heeft met roddelen. Dat is veruit het meeste van alle faculteiten.

Universiteitsbreed is het cijfer slechts tien procent. Ook pesten en psychisch geweld komt in deze faculteit wat meer voor dan bij andere faculteiten.

Het faculteitsbestuur en het college van bestuur besloten dat verder onafhankelijk onderzoek naar de sociale onveiligheid nodig is. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder leiding van een expert van IVA Onderwijs, het bedrijf dat ook de personeelsmonitor vorm gaf. Een groot deel van het werk wordt door medewerkers van de afdeling Veiligheid, Gezondheid & Milieu (VGM) van de universiteit gedaan.

Een definitief onderzoeksvoorstel ligt er nog niet omdat het Leidse college van bestuur zich hier nog over moet buigen. Maar de directeur bedrijfsvoering van de faculteit, Rolf Oosterloo, schetste dinsdag tijdens faculteitsraad hoe het onderzoek er hoogstwaarschijnlijk uit gaat zien.

‘Het is de bedoeling dat er in redelijk tempo twintig intensieve gesprekken gevoerd worden met medewerkers’, zei Oosterloo. ‘De plek waar die gesprekken plaatsvinden, wordt alleen aan deelnemers per brief gericht aan het huisadres bekend gemaakt. Dit vindt buiten het systeem van de organisatie plaats.’

De onderzoekers selecteren gelijkelijk ondersteunende en wetenschappelijk personeel. En redelijk verdeeld naar hogere en lagere schalen in de organisatie.

Ook kunnen personeelsleden mailen naar de onderzoekers. Een brief sturen is ook mogelijk. ‘Iedereen die iets kwijt wil over de organisatie, moet dat kunnen doen. In een rechtstreeks en vertrouwelijk contact.’

De onderzoekers moeten op deze manier lopende het onderzoek nog meer informatie kunnen krijgen over bepaalde situaties. ‘Dan kan er mogelijk nog nader onderzoek en verdere gesprekken volgen.’ Voor het zomerreces wil het bestuur de uitkomsten uit het onderzoek nader bespreken met het personeel. Daarna volgt een plan van aanpak.

‘Wetenschap is een A-merk’ Verwarring over Om het vertrouwen in de wetenschap te bevorderen, moeten onderzoeksinstituten transparant en onafhankelijk werken. Door middel van peer pressure en peer review moet het zelfcorrigerend vermogen van de wetenschap in stand gehouden worden.

Dat staat in het vorige week verschenen KNAW-rapport Vertrouwen in de Wetenschap.

Maar er liggen ook belangrijke taken buiten de onderzoekswereld, bijvoorbeeld bij de overheid, het bedrijfsleven, het onderwijs en de media. De opdracht voor de rapportage kwam van Halbe Zijlstra toen hij nog staatssecretaris voor Hoger Onderwijs.

Het rapport richt zich niet alleen op wetenschappelijke integriteit, laat staan op specifieke fraudegevallen, maar op het vertrouwen dat Nederland heeft in de wetenschap.

Daarvoor is die integriteit natuurlijk

wel heel belangrijk. ‘Wetenschap is nog steeds een A-merk’, constateert KNAW-president Hans Clevers in het voorwoord van het rapport, maar hij waarschuwt dat het behouden en het versterken van het vertrouwen in de wetenschap niet vanzelf gaat.

De Akademie schrijft dat uit opinieonderzoek niet geconcludeerd kan worden dat er sprake is van een daling van het vertrouwen in wetenschap, zoals nogal eens wordt verondersteld.

De KNAW ziet dan ook geen redenen om te spreken van een urgent probleem of te komen tot radicale beleidsaanbevelingen. Maar doet wel een aantal voorstellen om de risico tot reputatieverlies tegen te gaan.

De Akademie stelt voor dat naast peer review ook peer pressure een belangrijkere rol moet gaan spelen.

Met peer pressure wordt bedoeld ‘de onderlinge, vaak informele, controle op wetenschappelijke aanpak en omgang met gegevens tijdens de ‘wor-

dingsfase’ van het onderzoek. Dat vereist een open cultuur waarin wetenschapsbeoefenaars elkaar voortdurend kritisch volgen.’

De overheid dient de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek te beschermen en wetenschappelijke en politieke argumenten helder te scheiden.

Verder moeten bachelorstudenten een goed beeld krijgen van de werkwijze, maar ook van de onzekerheden en beperkingen, van hun wetenschapsgebied.

Studenten in latere fasen moeten gedifferentieerd naar wetenschapsgebied en niveau standaard aandacht besteden aan wetenschapsethiek in theorie maar ook in de dagelijkse praktijk.

‘Laat hen daarbij kennismaken met de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening, inclusief de daarin beschreven voorbeelden en dilemma’s.’ aldus het rapport VB/ MVH

Boete te laat stoppen ov? Eigen schuld!

Studenten zijn zelf verantwoordelijk voor het stopzetten van hun ov-kaart. Als ze te laat zijn met stopzetten en een boete krijgen, is dat hun eigen schuld.

Dat schrijft minister Bussemaker van Onderwijs (PvdA) in antwoord op Kamervragen van partijgenoot Mohammed Mohandis. Volgens de minister waren er genoeg manieren waarop studenten kennis konden nemen van de nieuwe wijze van stopzetten. Als voorbeelden noemt

ze het jaarlijks bericht dat studenten in oktober of november van DUO ontvangen hebben en de maandelijkse tweet die naar DUO-volgers gestuurd wordt. Bovendien ontvangen studenten een maand voordat ze hun product moeten stopzetten een brief of een e-mail van DUO. Sinds 1 oktober 2012 is de boete voor het te laat stopzetten van de ov-kaart verhoogd van 68 naar 97 euro per halve maand. Volgens Bussemaker is hiervoor gekozen omdat het boetebedrag al lang gelijk geble-

ven was, en niet meer in verhouding stond tot de werkelijke markwaarde.

Ongeveer 10 procent van de studenten is te laat met het stopzetten van de ov-kaart.

Studenten hebben recht op de ovkaart tijdens de duur van de prestatiebeurs, wat veelal vier jaar is.

De kaart kan stop worden gezet bij een oplaadautomaat van een van de openbaar vervoerbedrijven. Die datum waarop dit gebeurt, wordt geregistreerd, en DUO beoordeelt vervolgens of de student op tijd was. JVH

bouwplannen Haagse campus In de Haagse faculteitsraad was er dinsdag enige beroering over de huisvesting van de campus.

In een afscheidsinterview met de universitaire nieuwsbrief had de vertrekkende directeur Vastgoed van de universiteit, Frans Dekker, gezegd dat hij ‘projectmanager wordt van de derde locatie van de Campus, te bouwen nabij het Haagse stadhuis.’

De raad wist echter nog niets van deze bouwplannen.

Dat viel niet goed bij personeelslid Marianne Derksen. ‘Ik las in het interview dat de campus de vestiging in Stichthage (het kantoorpand bij het Centraal Station, red.) gaat verlaten’, zei Derksen.

‘Er komt een nieuwe locatie bij het stadhuis. Daar ben ik nu wel heel benieuwd naar. Ik wil weten of dit klopt en ik wil ook weten waarom ik dit in nieuwsbrief moet lezen.’

Volgens de directeur bedrijfsvoering van de faculteit, Rolf Oosterloo, zijn er echter nog helemaal geen knopen doorgehakt.

‘Stichthage is tijdelijk, Lange Voorhout ook. Dus we zijn wel op zoek. Er is echter nog niets besloten over een nieuwe derde locatie van de campus. We zijn nog in overleg met de gemeente hierover. Die gesprekken gaan onder andere over de oude gebouwen van de ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken. We kijken of we daar op een of andere manier een mooie locatie kunnen

vinden. Er zijn ook nog andere opties. Er zijn nog een boel financiële en juridische stappen te zetten om het rond te krijgen. De inkt is nog niet droog van de stukken die besproken moeten worden. We willen in ieder geval een plek waar we de komende jaren mee vooruit kunnen.’

Derksen vond dat er inmiddels ‘een soort patroon begint te ontstaan dat we dingen die over onze organisatie gaan, via andere kanalen moeten horen.’

Ook wilde ze van het bestuur weten of Dekker ‘voor zijn beurt heeft gepraat.’

Oosterloo: ‘Wij hebben het niet gepubliceerd. Het is iemand die vertrekt en die met enige euforie vertelt over projecten die hij heeft meegemaakt. Het was chique geweest als iedereen die er bij betrokken is er op het gepaste moment de eigen organisatie over informeert. Zo gaan die dingen.’

Personeelslid Sander Dikker Hupkes constateerde vervolgens dat het bestuur niet ‘te laat was’ maar Dekker ‘te vroeg.’

De vertrekkend vastgoeddirecteur Dekker, die verantwoordelijk was voor de renovaties van het Kamerlingh Onnes, de Sterrewacht en het Academiegebouw, kreeg vorige week bij zijn afscheid de Gouden Speld van wethouder Pieter van Woensel (ruimtelijke ordening) ‘vanwege zijn bijzondere verdiensten voor de stad’. VB

6

Mare · 23 mei 2013

Voorpublicatie

Ons dagelijkse katt

‘Indifferent Cats In Amateur Porn’ en ande

Wat is het toch met die olijfboompjes overal? Waarom eten we slowfood in de stationsrestauratie? En waarom wordt het internet overspoeld met kattenplaatjes? Over deze vragen filosofeert Arjen van Veelen, oud-redacteur van Mare en NRC-columnist in het deze week verschenen boek En hier een plaatje van een kat. Een voorpublicatie.

Er was een man in de veertig genaamd ‘Bob’. Hij werkte als computerprogrammeur bij de firma Verizon. Hij haatte zijn werk, maar bedacht een list. Hij besteedde zijn werk uit aan Chinese freelancers. Die kregen maar een fractie van zijn eigen salaris. En het mooiste was: hij kon overdag op zijn werk de hele dag naar kattenfilmpjes kijken.

Bob werd kwartaal na kwartaal de beste werknemer van zijn afdeling. Pas toen zijn fraude werd ontdekt, verloor hij zijn baan, aldus het nieuwsbericht op cnn (‘u.s. programmer outsources own job to China, surfs cat videos’).

Het verhaal verspreidde zich snel over de wereld. In de reacties klonk vooral bewondering voor Bob. Hij was een moderne held, een kantoorrebel die, weliswaar tijdelijk, het systeem had afgetroefd en zo de hele dag in het kattenplaatjesparadijs kon vertoeven.

Niemand leek zich af te vragen waarom een intelligente man van in de veertig, die zich ontworsteld heeft aan zijn werk, de herwonnen vrijheid gebruikt om kattenplaatjes te browsen.

Terwijl je dit leest staren miljoenen ogen niet naar deze pagina, maar naar wat schattige pixels van een kat – en die mensen worden daardoor intens geraakt (‘Zooooooo liefffffffff!). Dat kan wijzen op een in zichzelf gekeerde mensheid, die unaniem is gestopt met denken. Wat een domper: de grootste uitvinding

van onze tijd gebruiken we voor stompzinnige plaatjes. Zo wordt het wilde web tam. Dan lijden we aan een ziekte, een collectief coma, en is het alleen maar humaan om in te grijpen.

Daarom besloot ik het virus te onderzoeken, om, als nodig, de mensheid op tijd van een vaccin te voorzien.

De moderne mens is een schermmens: zowel voor zijn werk als zijn privéleven kan hij niet zonder schermen. Hij zit vastgeketend achter het platte licht.

Soms voelt deze schermmens scheuten van deprimerende werkelijkheidswee. Dan groeit zijn verlangen om iets aan te raken, om iets te aaien, om werkelijk contact te maken – en dan zoekt hij troost bij kattenplaatjes op supercutekitten.com, plaatjes die zo zacht en schattig lijken, pluche voor het netvlies.

Dat is logisch: de kat is het meest aaibare dier van allemaal.

De essayist Rudy Kousbroek heeft het dierenrijk eens geclassificeerd op basis van de aaibaarheid der schepselen. De aaibaarheidsfactor, noemde hij dat. De vis gaf hij bijvoorbeeld een aaibaarheidsfactor van bijna nul, kwallen zelfs van onder nul, maar bovenaan de schaal positioneerde hij de kat: het aaibaarste schepsel.

Katten zijn aaibaar, maar plaatjes van katten allerminst. Je

kunt het scherm strelen, je kunt het desperaat swipen tot je een ons weegt, maar een kat blijft zelfs op het meest zijdeachtige touchscreen slechts een collectie kille pixels – het scherm voelt als een vis. Dat is de onaaibaarheidsfactor.

Kattenplaatjes kunnen het gemis dus niet wegnemen. Ze versterken het juist, omdat ze plaatje (dat is: plat) blijven. Met als gevolg dat de mens meer troost nodig heeft, die hij zoekt bij nog meer plaatjes, waardoor hij uiteindelijk in een eeuwige loop belandt, al swipend over een scherm dat zwijgt, tastend naar het ontastbare, zo dichtbij en toch zo ver: de schermmens is de ultieme Tantalos.

Deze mens, gevangen in het eendimensionale, zijn hoofd in de schoot, zijn ziel onder de arm, gaat dolen, langs pleintjes, door nauwe, onbekende steegjes, via doodlopende metrolijnen, op zoek naar liefde en troost, naar medelijders, steeds verder doordringend in duistere buurten, alsmaar dieper, en dieper, tot hij uiteindelijk voor de deur staat van een smoezelig pandje met op de voorgevel de tekst: ‘Indifferent Cats In Amateur Porn’.

Het bleek een blog vol filmpjes die voor een groot deel afkomstig waren van amateurpornokanalen als YouPorn. Met deze regel: in elk van die filmpjes was een onverschillige kat te zien. Zo was er een sm-filmpje met een vrouw die vastgebonden op de grond lag, een trillende vibrator tussen haar benen. En terwijl een man zijn stijve lul in haar mond steekt, rent er een witte raskat dwars door het tafereeltje heen.

Eerst leken die katten me louter rechtvaardiging om porno te kijken, een curieuze fetisj. Het ging deze community echter niet om de seks. Dat maakte ik op uit de bijschriften, die steeds precies vermeldden wanneer

de kat zijn onverschillige entree maakte, zodat je de rest van het filmpje gerust kon overslaan.

Bijvoorbeeld: ‘Relaxed cat at 1:15 min, curious cat at 4:40 min.’

Of: ‘Chillaxing in the background on the sofa at 7:50 min.’

Dit leek bewijs voor de stupificatie-these: we vinden de kat zelfs spannender dan seks. Maar de interesse van de bezoekers ging hier niet zozeer uit naar de kat zelf, als wel naar één specifieke eigenschap van katten: hun onverschilligheid. De filmpjes die het meeste applaus kregen, waren de filmpjes met de meest onverschillige katten. Dan stond er bijvoorbeeld: ‘Very indifferent cat at 0:32 min!’

Nooit eerder zag ik de menselijke tragiek zo scherp afgetekend als in deze filmpjes, met enerzijds de wanhopige om camera-aandacht bedelende grimassen van de amateurporno-acteurs, versus het stoïcijnse getippel van de kat, die de camera niet opmerkte, maar de strijd om aandacht alsnog met glans won.

Dit leek wel de kat als statement, als minachtend protest tegen alle menselijke uitsloverij: stoïcijns activisme.

Misschien ging dat laatste iets te snel, via porno naar de kat als protest. Om je ogen te laten wennen aan het licht, breng ik intussen

een intermezzo over activisme.

Als een distributienetwerk geschikt is voor het verspreiden van kattenplaatjes, is het ook een ideaal platform voor activisten.

Deze theorie is geformuleerd door de Amerikaanse wetenschapper en internetactivist Ethan Zuckerman.

Als activisten inderdaad gebruik maken van dezelfde netwerken als kattenplaatjesliefhebbers, bijvoorbeeld om pamfletten te verspreiden, dan is het aannemelijk dat een activist soms een kattenplaatje onder ogen krijgt.

En nog een stapje verder: als de rebel soms

23 mei 2013 · Mare

7

tenplaatjesparadijs

ere ongerijmdheden van het moderne leven ook een kattenplaatjesliefhebber blijkt, is het niet gek als het voortdurend zien van kattenplaatjes zijn pamfletten beïnvloedt.

Kortom: dan is het logisch als de scheidslijn tussen pamflet en kattenplaatje een beetje verwatert.

Het is tijd om naar de bronnen te gaan: naar 4chan.org. Dat internetforum werd in 2003 opgericht door een jongen van vijftien. De vormgeving lijkt sindsdien nog onveranderd. Het is oerinternet. Als internet een stad is, dan is dit een morsig kraakpand in een wijk waar je liever niet met kinderen komt. Je vindt er allerlei subsecties, zoals: Pokémon, Wapens, Dieren & Natuur, Origami, Sexy Mooie Vrouwen, Knappe Mannen, Politiek Incorrect, enzovoorts. Het is een kraamkamer van tegencultuur: de Anonymousbeweging, bijvoorbeeld, werd hier groot.

Het was ook hier op 4Chan dat de wereldwijde traditie van de zogeheten Lolcats begon: plaatjes van katten met een grappig bijschrift, vaak in hetzelfde lettertype (‘LOL’ staat voor ‘laughing out loud’). Vanuit 4Chan verspreidde de Lolcats zich als een meme – een goedaardig virus – over het internet. Hier bevond zich patient zero.

Volgens de website Know Your Meme, een museum voor internetmemes, begon de geschiedenis van de Lolcats in 2005, met het zogeheten Caturday, een traditie om elke zaterdag grappige kattenplaatjes te plaatsen. Die traditie was weer een protest tegen Furry Friday, de traditie om op vrijdag zogeheten Furry-porno (of op zijn Japans: hentai) te plaatsen: tekenfilmfiguurtjes die seks hebben met elkaar.

Een van de bekendste en eerste Lolcats is een kat met de tekst ‘I Can Has Cheezburger’, bewust verkeerd gespeld. Daar verschenen al snel allerlei variaties op. Zoals de Ceiling Cat: een kat die door een gat in het plafond bedenkelijk naar beneden keek, met als bijschrift: CEILING CAT WATCHES YOU MASTURBATE. Dat werd het stramien voor allerlei toespelingen, tot aan verwijzingen naar de politiek aan toe.

Die Lolcat-plaatjes verspreidden zich over het hele web, tot je Facebook-pagina aan toe. Er groeide een cultus om heen, met een eigen mythologie. Op 4Chan ontstond een waar kattenpantheon dat kon wedijveren met de genealogieën van de Griekse goden. Elke kat kreeg er zijn plaats: Grumpy Cat, Keyboard Cat, Spaghetti Cat, Venus the Two Faced Cat, Basement Cat, enzovoorts.

Er kwam zelfs een aparte kattentaal.

Een kleine gemeenschap van anonieme internetters stelde woordenlijsten samen, schreef een grammatica, stelde spellingregels op. De belangrijkste regel is dat je foutief spelt, maar wel volgens de strenge regels van het foutief spellen. En daar zijn dan weer uitzonderingen op, zoals in het echt.

Ook zijn er stopwoordjes die je kunt gebruiken als je wilt overkomen als native speaker. Bijvoorbeeld: ‘srsly’ (‘seriously’). Dat kun je na bijna elke zin gebruiken, srsly. Of ‘kthxbai’, een afkorting van ‘Okay, thank you, goodbye’.

Dat gebruik je bijvoorbeeld in een chatconversatie, als je je uit de voeten wilt maken uit een discussie, als een bluffend quod erat demonstrandum.

Bijna de gehele Bijbel werd vertaald in het Lolcats. De Lolcats zelf werden ook een religie: een anarchistische parodie-religie, zonder ideologisch doel, maar wel met logische bewijzen voor het bestaan van bepaalde katten, zoals het ‘Awgooment frum Happies’.

En met bepaalde heilige voorwerpen zoals, uiteraard, de ‘cheezburger’. En met geloofsbelijdenissen: ‘Wif beleefs in Ceiling Cat I can has a happie […] I do wants can has a happie so I beleefs in Ceiling Cat kthxbai.’

Bovenaan het pantheon stond Ceiling Cat. Hij was per slot van rekening de kat die al het doen en laten van de mensheid van bovenaf aanschouwde. Hij was alwetend, en waar je ook was, hij kon je begluren. Hij was de god van het denken, van het beschouwen – de oppergod van de Olympus.

Scienlologist of Y0urMom, was het meest indrukwekkend, het meest in de geest van Ceiling Cat zelf. Want juist door zijn bestaan in twijfel te durven trekken, wekten deze denkertjes Ceiling Cat tot leven. Aanschouw het mirakel: 1D werd 3D. Want zij brachten diepere lagen aan in een plaatje van een kat, gaven stomme pixels een bijschrift, een verhaal, een zelfgemaakte mythologie die ernstig was waar dat kon, maar komisch waar dat moest.

Het waren rationele romantici. De soulmates die ik zocht. Want het leven leek even onaaibaar – maar zij gaven het een vacht.

Maar op een kwade dag werd Ceiling Cat brutaal bedrogen, door een van zijn eigen volgelingen, nog wel, een sterveling die het lef had zijn alwetendheid in twijfel te trekken. Dat gebeurde in 2010, jaren na zijn geboorte. Ene ‘avapoet’ plaatste toen een eenregelig berichtje op een forum van Reddit, in de sectie ‘TIL’ – wat staat voor ‘Today I Learned’. {9}‘TIL that Ceiling Cat is actually Wall Cat. [warning: cannot be unseen]’ {1}Wie doorklikte, kreeg een plaatje te zien, dat volgens avapoet bewees dat er gerommeld was met de foto: plafondkat was helemaal geen plafondkat, hij zat gewoon achter een zijwandje van gipsplaat, de foto was gefotoshopt en gekanteld: Plafondkat is een muurkat, was de aantijging. De kat zit niet boven ons, maar onder ons. Kijk maar naar de positie van de plint. Als dit waar was, betekende het een perspectiefwisseling van Copernicaanse proporties. Een wereldbeeld kantelde, een mythe werd ontmaskerd, een geloof viel in diggelen uiteen.

Het bericht ontlokte 297 reacties. Sommige

stervelingen vielen direct van hun geloof af: ‘Millions of textbooks will have to be rewritten! EVERYTHING WE KNOW IS WRONG!’ Anderen schreven bedremmeld: ‘I haz a disappoint.’

Je had ook mensen die deden alsof ze niets zagen: ‘Lalalalalalalala I can’t hear you.’

En dan had je de fundamentalisten, die nooit onder de indruk zijn van feiten: ‘KILL THE UNBELIEVER!’ of ‘Fuck you, and fuck these lies.’

Maar een select groepje onafhankelijke denkers ging op nader onderzoek uit. Ze zochten de originele foto die was gebruikt voor Ceiling Cat. Ze wisselden informatie uit over de dikte van de gipsplaten voor plafonds in vergelijking tot die voor zijwandjes. Ze bestudeerden nauwkeurig de hoeken van de schaduwen.

Zij bleven denken.

Zij bleven kijken.

Zij bleven geloven.

De zoektocht van deze kritische kijkers, met namen als Giffylube,

En terwijl ik daar zelf ernstig aan twijfelde, lieten deze denkertjes – deze Bobs, deze ontsnapte Tantalosjes – mij net op tijd inzien dat zelfs het bestuderen van een plaatje van een kat een troostrijke en louterende bezigheid is, die het alledaagse compleet kan laten laat kantelen, maar die ook houvast geeft.

En is het dan niet hartverwarmend dat er wereldwijd, terwijl je dit leest, miljoenen stervelingen precies dat aan het doen zijn: kattenplaatjes bekijken?

KTHXBAI.

Dit is een bewerkt fragment uit En hier een plaatje van een kat van Arjen van Veelen. Mare geeft een paar exemplaren van het boek weg.

De eersten die zich op de Mare-Facebookpagina melden met hun favoriete Lolcatplaatje, kunnen een exemplaar komen ophalen bij de redactie.

En hier een plaatje van een kat en andere ongerijmdheden van het moderne leven, Arjen van Veelen, Uitgeverij Atlas Contact, €16,95

8 Mare · 23 mei 2013 Achtergrond

Ze vinden seks gewoon echt leuk drogers, een paar stellingkasten vol fris beddengoed en een strijkplank.

‘Dat zijn leuke momentjes samen.

Even horen hoe het was. Op een goede avond hebben we vijftien tot twintig klanten. Dat levert heel wat vuile was op’, verzucht ze.

Een nog veel groter nadeel is het grote taboe dat om de branche hangt. ‘Om seks als iets plezierigs in het algemeen, eigenlijk. De seksuele revolutie mag nog wel wat doorzetten.’ Dat ouders van de klasgenootjes van haar tienjarige dochter soms laten doorschemeren dat ze moeite hebben met haar werk, vindt ze wel heel naar. ‘Maar verder heb ik lak aan dat hele taboe. En ik wil best degene zijn die begint met het doorbreken ervan.’ Aan de bar zitten inmiddels nog vijf meiden te kletsen met twee klanten. Een schattig hartvormig kussentje bungelt aan de deurknop van suite 1, om te laten zien dat die bezet is. Roos: ‘Voor sommigen is dit fantasie die ze al lang koesterden. Ze vinden seks gewoon echt leuk. Natuurlijk faken die meiden van alles, maar niet dat ze het leuk vinden.’

Door Marleen van Wesel De namen van Robin en Leonie zijn gefingeerd

Hoogopgeleide prostituees

Leonie: ‘200 euro per uur, veel van mijn vrienden kunnen zich dat niet veroorloven.’ Foto’s Frederique Molenaar > Vervolg van de voorpagina Ook zakelijk is alles piekfijn geregeld, verzekert Roos. ‘Het is zo legaal als het maar zijn kan: voor je zoiets mag starten, word je volledig doorgecheckt door de gemeente en justitie. Zó’n pak papier moet je inleveren. Toch leent de bank niets aan zo’n club.’

Achter haar, aan de bar, zitten aan het begin van de middag zes dames met elkaar te kletsen in afwachting van klanten - tablets en smartphones in hun handen. Sommigen surfen maar wat, anderen studeren serieus tussen de bedrijven door. ‘Ik werk eigenlijk alleen als mijn studie het toelaat’, vertelt Robin. ‘In vakanties meer, in tentamenperiodes minder.

Dat kan hier prima.’ Haar studiegenoten en familie weten intussen van niets. ‘Alleen dat ene vriendinnetje.

Maar ik klets wel met de andere meiden als er geen klanten zijn. Soms ook serieuze gesprekken. Heel chill eigenlijk.’

Roos denkt er ook zo over. ‘Zo’n leuk team als hier zie je nergens. Personeelsuitjes in het openbaar zitten er niet in, maar hier binnen houden we regelmatig workshops rond massage, speeltjes of etiquette. En mijn man kookt elke avond en dan eten we met z’n allen samen. Gewoon aard-

‘Op een goede avond hebben we vijftien tot twintig klanten, en heel veel vuile was’ appels, groenten en vlees.’ Toch is de doorstroom vrij groot. Na een half jaar krijgen ze een vriendje, of zin in iets anders.’

Kleding regelen de meiden zelf.

‘In het begin verzorgde ik dat’, vertelt Roos. ‘Maar na een half jaar was de kast leeg en kwam er niets meer terug. Ze hoeven trouwens niet in

negligés of andere kleine dingetjes te lopen en ordinaire make-up hoeft ook niet. Lijkt me vreselijk. Maar in een spijkerbroek wil niemand met je mee naar boven, het moet wel netjes.’

In een van de vrije suites laat de clubeigenaresse de verschillende lagen lakens en waterdichte moltonhoezen zien die op de comfortabele matrassen liggen. ‘Een stukje hygiëne is natuurlijk wel mijn ding, vroeger was ik verpleegkundige.

Veiligheid ook, trouwens. We laten de GGD regelmatig langskomen en condoomgebruik is verplicht, op straffe van ontslag’, zegt ze streng.

Maar ook de heren dienen zich te gedragen. ‘Ze moeten de dames met respect behandelen. Gelukkig is corrigeren nauwelijks nodig. We hoeven ook geen uitsmijter paraat te hebben.’

De meeste klanten zijn volgens haar brave huisvaders. ‘Het spannendste dat ze hier zoeken is een beetje softsm, met een klein zweepje en pluche handboeien. Hoge kousen of laarzen vinden ze al heel wat.’

Doe meer met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Leiden-Noord, Onderwijswinkel. Basisonderwijs: 28 Marokkaanse, Turkse, Somalische en Nederlandse leerlingen hebben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7.

Vier leerlingen met vergoeding van €5,-. Leiden-Zuid, buurthuis Vogelvlucht. Basisonderwijs: 17 Marokkaanse, Turkse, Somalische leerlingen hebben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7.

Onderzoek in Frankrijk en Engeland lijkt erop te wijzen dat studenten steeds vaker de prostitutie ingaan om hun studie te betalen.

Van Nederland, of eigenlijk specifiek van Amsterdam, is alleen bekend, uit het onderzoek Kwetsbaar Beroep uit 2010, dat hoogopgeleide prostituees enkel in het hogere segment van de escortsector of zelfstandig werken.

Criminologen Wytske van der Wagen en Catrien Bijleveld en psycholoog Annelies Daalder publiceerden in 2010 een verkennende studie naar hoogopgeleide prostituees. Zij sommen verschillende buitenlandse onderzoeken op naar hoogopgeleide prostituees, waaruit financiële druk als belangrijkste motief naar voren komt.

Uit hun eigen kleine onderzoek onder Nederlandse studentprostituees blijkt het veroorloven van luxe zwaarder te wegen.

Ook spanning en fascinatie spelen mee.

Al hun respondenten vonden het stigma dat aan het werk kleeft veel lastiger dan de lichamelijke barrière.

Academische Agenda

Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Robin is in elk geval nog nooit geschrokken van een verzoek: ‘Maar ik vind dan ook niet zo snel iets raar. Ja, anaal en plasseks, dat doe ik niet.’ Ook Leonie heeft wat dingen die ze nooit zou doen. ‘Maar daar is nog nooit om gevraagd.’ De meiden mogen zulke handelingen, of klanten met wie ze geen klik hebben, gerust weigeren.

‘Maar dan wel vooraf ’, vindt Roos.

‘In de suite aangekomen heeft een klant nu eenmaal verwachtingen.’

De eerste keer was dan ook behoorlijk spannend, vond Robin. ‘De spanning gierde door mijn lijf toen ik op bed lag te wachten tot de klant binnen werd gebracht door de gastvrouw. Maar die zenuwen verdwenen als sneeuw voor de zon toen we gezellig in bad gingen zitten. We hebben het heel fijn gehad samen. Ik kijk er met plezier op terug.’

Na afloop zorgen de dames er meestal zelf voor dat alle lakens worden vervangen. ‘Vaak help ik wel’, vertelt Roos in een kleine kamer met twee wasmachines, twee

Twee leerlingen met vergoeding van €5,- per uur. Voorgezet onderwijs: TTwee Marokkaanse meisjes, Engels, brugklas VMBO. Woonwagencentrum Trekvaartplein: Twee leerlingen basisonderwijs groep 7 en 8, rekenen en wereldoriëntatie. Bijles kan ook bij een leerling thuis gegeven worden. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do, 15-17u.

Tel: 071-5214526. E-mail: hdekoomen@owwleiden.nl.

Vrijdagavond 31 mei vindt in de Pélibar het Leids Studenten Bridgetoernooi plaats. Inschrijven op: www.studentenbridgeleiden.nl. Zowel voor gevorderde als beginnende bridgers.

OPPAS gevraagd. Voor 2 kinderen van 10 en 12 jaar, op wisselende dagen, in Oegstgeest. Bel voor informatie 06-46622354.

Mw. Prof.dr. C.J. van Asperen zal op vrijdag 24 mei een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar aan de faculteit der Geneeskunde met als leeropdracht Klinisch Genetisch advies in de Oncogenetica.

Hr. Prof.dr. P.H. van der Graaf zal op maandag 27 mei een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar aan de faculteit der Geneeskunde met als leeropdracht Bio-farmaceutische wetenschappen, in het bijzonder systems pharmacology.

Mw. C.M. Khodabux hoopt op dinsdag 28 mei om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Anaemia of Prematurity: time for a change in transfusion management?’. Promotoren zijn prof.dr. A. Brand en prof.dr. F.J. Walther.

Hr. B. Pang hoopt op dinsdag 28 mei om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Understanding immunotherapy and chemotherapy’. Promotor is prof. dr. J. Neefjes.

Mw. L.E. Flinterman hoopt op dinsdag 28 mei om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Risk factors for a first and recurrent venous thrombosis’. Promotor is Prof.dr. F.R. Rosendaal.

Hr. P.J.R. Kok hoopt op dinsdag 28 mei om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Islands in the Sky: Species Diversity, Evolutionary History, and Patterns of Endemism of the Pantepui Herpetofauna’. Promotoren zijn prof.dr. E.

Gittenberger en prof.dr. E. Smets.

Mw. N.D. van Burgel hoopt op woensdag 29 mei om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Host-pathogen interactions in Lyme disease and their application in diagnostics’.

Promotor is prof.dr. A.C.M. Kroes.

Hr. C. Bruggink hoopt op woensdag 29 mei om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Characterization of oligosaccharides with capillary high performance anion exchange chromatography hyphenated to pulsed amperometric detection and ion trap mass spectrometry’. Promotor is Prof.dr. A.M. Deelder.

Mw. T. De Nile hoopt op donderdag 30 mei om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van

het proefschrift is ‘Spoockerijen’.

Promotoren zijn prof.dr. G. J. J. van der Sman en prof.dr. M. Di Macco.

Mw. M. Janssens hoopt op donderdag 30 mei om 13.45 uur te promoveren tot doctor in Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Atopic eczema: The role of stratum corneum lipids in the skin barrier’.

Promotor is prof.dr. J.A. Bouwstra.

Mw. M. Bobuafor hoopt op donderdag 30 mei om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘A grammar of Tafi’. Promotor is prof.dr.

M.P.G.M. Mous.

Hr. S.F. Sagel hoopt op donderdag 30 mei om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. Titel: ‘Het ontslag op staande voet’. Promotor is prof.dr.

G.J.J. Heerma van Voss.

23 mei 2013 · Mare 9 Wetenschap

Ruimte-ijs In de ruimte heb je heel andere scheikunde dan op aarde: het is er koud, de moleculen staan bloot aan veel meer straling en ze zijn met weinig. Om de vingers achter de kosmische chemie te krijgen, bouwen Leidse sterrenkundigen stukjes ruimte na in hun lab. In Physical Chemistry Chemical Physics beschrijven Leidse en Nijmeegse wetenschappers hoe in zo’n stukje laboratoriumheelal water kan ontstaan. Hoogleraar Harold Linnartz en co beschoten vastgevroren zuurstof – 260 graden onder nul – met waterstofatomen. Daarbij ontstaan watermoleculen, maar ook diverse andere stofjes, zoals waterstofperoxide. Telescopen zien die zelfde verbindingen ook in de ruimte.

Het water op aarde moet lang geleden op een vergelijkbare manier zijn gevormd, aldus de auteurs.

Nanolasers

De grote deeltjesversneller in het Zwitserland, gebruikt bij onderzoek naar het higgsbosondeeltje Foto Maximilien Brice, CERN

Met de P van Parasiet Nieuwe citatiescore doet recht aan wetenschappelijke bijdrage De h-index, een indicatie voor wetenschappelijke prestaties, houdt te weinig rekening met profiteurs. In PLoS One pleiten twee jonge wetenschappers voor een slimmer systeem.

Wetenschap kost geld. Dat is op zich niet zo’n probleem: op de langere termijn krijg je daar welvaart, of in elk geval kennis, voor terug. Het probleem is dat we op de korte termijn slechts een beperkte hoeveelheid geld hebben.

Dat schaarse geld moet dus verdeeld worden, en wat we zouden willen is dat het bij de beste wetenschappers terecht komt.

Dat roept de vraag op hoe je dan moet weten wie de beste wetenschapper is, en het beantwoorden van die vraag is weer een wetenschap op zich. Een bekende maat is de zogeheten h-index, vernoemd naar bedenker Jorge Hirsch. Een wetenschapper heeft een h-index van 10 als hij tien wetenschappelijke artikelen heeft geschreven die elk minstens tien keer geciteerd zijn.

Wetenschappers melden hun h-index op hun cv, subsidieverstrekkers vragen ernaar, kandidaat-leden van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen moeten het invullen op hun aanvraagformulier.

Er valt nogal wat af te doen op die h-index. Prestaties uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst, bijvoorbeeld. Citaties zeggen lang niet altijd iets over kwaliteit – als honderd mensen opschrijven dat uw werk leugens bevat, is dat geweldig voor uw score. Hij gedraagt zich wiskundig nogal inconsistent, waardoor wetenschappers die hetzelfde doen ineens van positie op de h-ranglijst kunnen wisselen. Hij blijft echter populair als ‘quick and

Door Bart Braun

dirty’-indicatie van iemands wetenschappelijke status: iemand met een lage h-index kan een matige of een prima wetenschapper zijn, maar een hoge score – meer dan dertiglaat zien dat je publicatielijst echt wat voorstelt.

Je publicatielijst zegt echter ook niet alles, vinden Ahmad Aziz en Maarten Rozing. Beiden zijn de afgelopen jaren gepromoveerd aan het Leids Universitair Medisch Centrum; Aziz werkt daar nog steeds en Rozing werkt nu bij de GGZ in Amstelveen. Aziz: ‘Je ziet om je heen dat er mensen zijn die maar weinig originele ideeën hebben, maar die wel in heel veel publicaties verschijnen.

Dat is uiteindelijk slecht voor de wetenschap, omdat zij de schaarse middelen krijgen die eigenlijk aan betere wetenschappers toebehoren, mensen die minder parasitair bezig zijn. Het leidt ook tot persoonlijke frustratie.’

‘De auteurslijst bij het higgsboson-verhaal in Science telde 20 pagina’s - bijna vier keer zo lang als het artikel zelf ’ Rozing: ‘Je begint met vier, vijf auteurs die alles gedaan hebben.

Dan is de publicatie af, maar er ontstaat vervolgens een soort vacuüm waardoor extra auteurs erbij worden gezogen. Je eindigt zo met 25 man.’

Bevriende onderzoekers, die zielige promovendus die toch ook eens een citatiepuntje moet hebben, die mevrouw die de grote databank beheert waar we van het najaar in willen roeren…Als het stuk maar

genoeg citaties scoort, krijgen al die mensen een h-puntje erbij.

Dat is een groeiend probleem, want er staan steeds meer namen boven wetenschappelijke artikelen.

Het zebravissengenoom, eerder dit jaar in Nature, had meer dan honderd auteurs. De auteurslijst bij het higgsboson-verhaal in Science verleden jaar bestond uit twintig pagina’s; bijna vier keer zoveel als het artikel zelf. Die mensen hebben niet allemaal even hard de kar getrokken, oplossingen bedacht of meegeschreven aan het artikel, maar voor hun h-index maakt dat niet uit.

Aziz en Rozing pleiten er daarom voor om een correctie op de h-index uit te voeren. De wiskunde beschreven ze recent in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS One, maar het achterliggende idee is eenvoudig.

Het is bij de meeste publicaties gebruikelijk dat de wetenschapper die het meeste werk heeft gedaan, als eerste wordt genoemd. De verantwoordelijke professor die – als het goed is – een coachende rol had bij de studie, staat helemaal achteraan.

Hoe meer naar het midden van de auteurslijst iemand staat, hoe kleiner de bijdrage. Het aangepaste systeem van Aziz en Rozing geeft de mensen aan het begin en het eind meer punten dan die in het midden.

‘Natuurlijk moet al dat werk aan zo’n genoom of deeltjesversneller wel gedaan worden’, beaamt Rozing.

‘En je krijgt er nu nog steeds krediet voor, maar wel minder dan de hoofdauteurs. Dat was eigenlijk al zo, maar het was niet in de h-index te zien; wij maken het nu explicieter. Dat kan ook een stimulans zijn om zelf iets creatiefs te verzinnen.

Met alleen meedraaien in een samenwerking, zonder eigen ideeën, moet je er niet kunnen komen in de wetenschap.’

De correctie levert ook een nieu-

we index op: de mate waarin anderen hebben bijgedragen aan de publicatielijst van een wetenschapper.

De P-index, noemen Aziz en Rozing het. ‘Voor Profit: de mate waarin iemand profiteert van andermans werk’, aldus Aziz. ‘We wilden het eigenlijk de Parasite index noemen om meer discussie aan te wakkeren over dit onderwerp, maar een van de reviewers van PLoS vond dat te ver gaan.’

In het tabelletje van hun publicatie laten ze met een voorbeeld zien dat die correctie nogal uitmaakt.

Aan de ene kant staat een geanonimiseerde top-15 van de beste onderzoekers van het LUMC, volgens de h-index. Aan de andere kant staat de aangepaste lijst. De nummer één, met een indrukwekkende h-index van 83, staat ook gecorrigeerd op de eerste plaats. Maar daarna wordt er flink gehusseld. Wetenschappers die eerst laag in de lijst stonden, kruipen omhoog en vice versa. Aziz: ‘Een onderzoeker daalde maar liefst 61 plaatsen op de lijst. Zo iemand is in wezen een freerider, iemand die een hoge status heeft, terwijl zijn of haar eigen creatieve bijdrage aan de wetenschap klein is. Wie dat was?

Dat zeg ik liever niet. We willen het concept illustreren, niet individuele wetenschappers zwart maken.’

‘De kracht van de h-index’, vervolgt hij, ‘is dat het een hele simpele maat is, die toch wel iets zegt over de kwaliteit van een wetenschapper. Je zou er wel genuanceerder naar kunnen kijken, en dat kan bijvoorbeeld zoals wij het doen.’ Rozing: ‘Onze pindex is een maat voor wat anderen voor jou hebben gedaan. Daarmee kun je de h-index corrigeren, of je kan hem los gebruiken als indicatie. De grootste eer voor ons zou natuurlijk zijn als wetenschappelijke databanken allebei de indices zouden vermelden.’

Leidse en Eindhovense fysici hebben een nieuw soort superkleine laser gemaakt. Het idee achter een zogeheten plasmonlaser is dat ze gebruik maken van licht dat gevangen is op een metaaloppervlak. Het ontwerp staat beschreven in Physical Review Letters: het oppervlak is van goud, en zit vol met piepkleine gaatjes. Over de goudplaat zit een flinterdun laagje van een halfgeleider, die het licht verder versterkt.

Interessant aan de nieuwe laser is dat hij echt verschrikkelijk klein is: enkele honderden nanometers dik, wat betekent dat je er een paar duizend op elkaar moet stapelen om aan de dikte van een mensenhaar te komen. Dat schept dan weer mogelijkheden voor superkleine computers of scherpe beeldschermen. Het is niet de enige nanolaser op de wereld, maar hij heeft een compacte straal en zit relatief eenvoudig in elkaar. Dat maakt het mogelijk om hem nog kleiner te maken.

Hamerhaai Hamerhaaien danken hun naam aan de opvallende kop. Wetenschappers maken zich al tijden druk over het waarom van die kop. Het geeft ze een lekker groot blikveld – ze kunnen 360 graden rond kijken, en de grote afstand tussen de ogen zou makkelijk zijn bij het jagen op snel zwemmende vis. Het zou ook handig kunnen zijn bij het ruiken, volgens sommige biologen.

Om te kijken of dat klopt, moet je eerst snappen hoe water zich rond de kop beweegt, want in dat water zitten de geurstofjes die de haai moet ruiken.

In het vakblad PLoS One staat een beschrijving van hoe die beweging verloopt, gebaseerd op hoge-resulatie scans van een haaienkop. Twee radiologen van het Leids Universitair Medisch Centrum werkten mee aan het stuk.

Het hoofd van Sphyrna tudes blijkt in grote mate aangepast aan het ruiken van de haai: er lopen groeven over die water naar het reukorgaan brengen, en aan de binnenkant zit een mechanisme dat het gevoelige orgaan moet beschermen tegen beschadigingen door te harde stroming.

10

Mare · 23 mei 2013

English page

Living in digs 2.0 Facebook is the new communal living-room More and more students want selfcontained accommodation, with their own kitchens and bathrooms.

But where does that leave that communal feeling of typical student life? Mare investigated the popularity of “new digs” in “the Black Boxes”.

“Me and my friend have just baked some cupcakes, but she’s eaten too much and I don’t want any. Who wants to try one?”

“Does anyone have a soldering iron I could borrow?”

“I’ve got a bell pepper and half a bottle of milk I can’s use. Any takers?”

This is just a selection of the abundance of messages posted on the Facebook group of “the Black Boxes”, the two blocks of student flats on Hildebrandpad behind the University of Applied Sciences Leiden. The flats house 504 students, each with a private living unit: a room measuring 24 square metres with a private kitchen and bathroom measuring three by three. The occupants don’t seem to miss having fellow residents to share with: the Facebook group reveals a lively community.

“We were all in the same boat when we got the flats”, explains Tobias Schrama (21), a Life Science & Technology student. “Nobody knew how to connect a washing machine, how to arrange your flat conveniently or how much fabric you need for curtains. That’s how the Facebook group was born. That quickly led to activities organised by the same means: an evening playing ‘Werewolf’, watching television or eating pancakes together.”

“Actually, I felt quite lonely at first”, admits Business Studies student ChiHo Yip (22). He would often call on his neighbours, but they were less inclined to socialise, or were out all the time.

“Then I discovered the Facebook page and became a member of the residents’ association and I got to know loads of great people.”

The group grew and grew. They held a competition to choose the nicest flat, and everyone posted pictures of their newly decorated rooms. They drew up a “find your neighbours” document and made a map to show where people who had First Aid certificates or resuscitation qualifications lived.

Schrama continues: “At one point, people started to sell more and more stuff via the group from Ikea high-sleeper beds to sandwich toasters and red cherry shrimps, so we created a special ‘Marktplaats’ [like e-Bay] for the flats. We also have a document for collecting giveaways like ‘Superdieren’ and Albert Heijn-minis for the girls from Education and Child Studies, otherwise all those messages would drive you nuts.”

Most of the residents are pleased with the group and react with sympathy to appeals like Maxine Lampers’ (21, Education and Child Studies): she

BY PETRA MEIJER

was afraid to take her bottles to the bottle bank because a large spider had taken up residence in it. Screw drivers, game controllers and trimmers are exchanged via Facebook and everyone complains about the cleaning. Strikingly often, the occupants require wine or beer, but are eager to get rid of six-packs of nonalcoholic beer.

Yip adds: “There’s always a demand for chairs for a birthday party, or a mattress when someone comes to stay.” Renita van Werkhoven, an Education and Child Studies student, says: “I collect screw caps from food jars for a colleague of my mother’s: a recycling company invests in the purchase and education of guide dogs in exchange for large quantities of caps. The whole block of flats helps me and new caps are posted through my letterbox every day.”

Last year, a study on Leiden student accommodation revealed that the demand for self-contained accommodation is rising rapidly, particularly among students who currently share facilities. Students who still live at home are not as fussy about sharing a shower or kitchen.

Leiden still has a shortage of 3,650 student rooms, and this is mainly caused by new students who want to leave home within twelve months. There would be enough non-self contained rooms with shared facilities if the students who want to move to self-contained flats

were able to do so, but there is a considerable lack of accommodation with private facilities.

The 2012 Apollo Monitor on student housing confirmed this discrepancy between supply and demand.

The model calculates – on the basis of the qualitative demand and the housing supply that annually becomes available due to new builds/ renovation and students moving on – that an annual optimal building programme would be the best way to accommodate the needs of all the students. If that demand is to be met by 2020, Leiden needs to build 1,210 new units: only twenty rooms with shared facilities, 740 rooms with private facilities and 450 self-contained flats.

Schrama’s explanation for the popularity of “new digs” is that residents want the pros but not the cons of student housing.

“It’s up to you to make something of it, but it is just as easy to close the door of your room on the rest of the world.”

“I’d be frightened of catching something if I shared a

bathroom,” claims Yara van Langen (22, International Relations and Chinese). “If I’m meeting friends, they usually come here: we don’t have to wait to use the kitchen and it’s not a big deal if you leave the washing up.”

Psychology student Anne Sophie Naus (21) left her parents’ house to move into the “Black Boxes”. “I wouldn’t want to live in a large student house. I’ve got my own place here but I still have contact with the neighbours – I share a cat with the guy next door.” Van Langen says: “I moved fast when I heard about these flats. I was only on the waiting list for twelve days - it’s a fourteenmonth wait now.”

Agaath Bont (20, Psychology) agrees that the units are very popular: “I moved here from Klikspaanweg. It was good to share for a while, but enough’s enough. People sometimes ask whether I get lonely, but I really enjoy having a place of my own. This floor is very friendly – we’ve organised afternoon teas to get to know everyone on the

corridor and we regularly get together for dinner or a barbecue. I think there should be more blocks of self-contained flats, but it would have been nice to have a communal living-room on each floor.”

Although many occupants consciously decided to rent a room with private facilities, they still seemed to need some offline company, so Van Langen and other members of the residents’ association decided to set up a bar on the ground floor of the building: the “Chilldebrandpad”.

“We got the idea from the Pelibar.

We thought if we raised the rent by 3.70 Euros a month, we could set up a communal area with a bar, some large settees, table-football tables and billiard tables on the ground floor. The plans were ready, but then some residents got upset about the proposed increase in rent, so we had to shelve the idea.”

Mark Schoonderwoerd (22), a Biology and Medical Laboratory Research student living on “party floor four”, claims that that’s the reason he dislikes the Facebook group. “Whatever you try and organise, there’s always someone who complains”, he says as he throws a ball for a huge German shepherd belonging to a neighbour on the same corridor.

Last year, he and two of his friends bought one-and-a-half kilometres of orange flags for the European football championship.

“We went round all the flats to ask people to attach them to their windows, but although we’d had some great response, some people refused to let us in. Then people complained on Facebook about the noise the flags created in the wind.

And some people didn’t like our plans to host a Hildebrand version of the Olympics.”

Moreover, Schoonderwoerd thinks that the Facebook group is rather detached. “If you want some sugar, don’t get on your computer – knock on doors.

I know nearly everyone on this floor. We held a party within a week of moving in. We go out a lot and hold barbecues too.” Their offline strategy seems to be working, because all the other floors mention their parties.

Wouldn’t Schoonderwoerd like to live in a “regular” student flat, where his typically student plans might be received with more enthusiasm? “I used to be a member of Quintus and I didn’t want to have to face more student life when I got home. Besides, I hate having to wash up twenty pans before I can cook my own meal.”

Schrama, the Facebook group moderator, also admits that all the moaning drives him round the bend, but he can also see the advantages.

“You put your name down for an apartment, so as far as that goes, this social atmosphere is unique. You’re always going to get people who gripe and moan when so many people are online in the same place. ‘The Black Boxes’ are like a miniature version of The Netherlands – there is always something to moan about”.

23 mei 2013 · Mare 11 Cultuur

Agenda

De crash van de liefde

F ILM

Veenfabriek brengt ontroering en hilariteit Vanaf 21 mei speelt de voorstelling Arianna op een parkeerterrein in Leiden. Het stuk over liefdesverdriet is van de hand van Annelies Verbeke en is losjes gebaseerd op de mythe van Ariadne. ‘Niks geen rode draad.

Niks in de lijn der verwachting.’

Door Judith van Hoogdalem ‘Ik heb pas net mijn rijbewijs’, zegt Arianna terwijl ze naast haar gecrashte auto op de grond ligt. Het publiek, dat met koptelefoons op plaatsgenomen heeft in een overdekte tribune, lacht.

Arianna, gespeeld door Yonina Spijker, kijkt na haar ongeluk terug op haar leven, met name op haar verbroken relatie met vriend T. De scènes worden ondersteund door meeslepende muziek, gecomponeerd door Ton van der Meer. Hij baseerde zich op de opera van Monteverdi uit 1609, waarvan slechts één lied bewaard is gebleven: het lamento van Arianna. Monteverdi liet zich voor zijn opera inspireren door de Griekse mythe van Ariadne en Theseus. Theseus versloeg de Minotaurus in een doolhof, en vond zijn weg terug door de rode draad van Ariadne te volgen. Hij belooft haar als dank eeuwige trouw, maar liet haar op weg naar Athene achter op een onbewoond eiland.

Van der Meer geeft zijn eigen draai aan de muziek van Monteverdi door het te bewerken en aan te vullen met beats van zijn laptop. Aan de linkerkant van het ‘toneel’, een zandterrein aan de Haagweg, brengt Van der Meer zijn muziek live ten gehore met zijn elektronische toetsinstrumenten en zijn laptop.

Hij wordt geholpen door drie zangeressen. Vooral wanneer zij de meer ontroerende nummers zingen, raken hun stemmen het publiek diep. De zangeressen, waarvan een ook nog viool speelt, hebben ook een rol in het stuk.

Van die rollen is het soms niet meteen duidelijk hoe zij precies in Arianna’s verhaal passen; het lijken

meer verhalen op zich. Zo verschijnt er iemand met een scooter ten tonele, om vervolgens een monoloog te houden over zijn problemen met werkgever. Later in het stuk komt een van de zangeressen op als een Afrikaanse zakenvrouw, die vertelt dat China de toekomst is. Dat doet denken aan wat Arianna helemaal aan het begin van het stuk zegt: ‘Niks geen rode draad. Niks in de lijn der verwachting.’

Op sommige momenten is de muziek zo goed dat de toeschouwer haast afgeleid wordt van waar het allemaal om draait: Arianna. Zij blikt ondertussen terug op het feestje waar ze haar vriend heeft leren kennen. ‘Ik vroeg aan een vriendin: “Als je ouder wordt, heb je dan nog steeds veel zin in seks?”, waarop zei antwoordde: “Hoe ouder je wordt, hoe geiler je wordt!”’

Een hilarische monoloog over Arianna’s dagelijks leven wordt door Spijker goed neergezet. ‘Heb je dat ook, dat je na je werk in de trein zit en nadenkt over wat je wil eten? En dan denk je: kut, ik heb helemaal geen eten! Kut, mijn hele koelkast is leeg! En dan moet je weer naar die klote supermarkt, waar het veel te druk is omdat iedereen net bedacht heeft dat zijn koelkast leeg is.’

Pas wat meer naar het eind van het toneelstuk toe, wordt duidelijk dat vriend T. het onlangs uitgemaakt heeft met Arianna. Zoals de held Theseus zijn geliefde achterliet op een onbewoond eiland, zo laat T. Arianna in de steek.

Tijdens een gevoelige monoloog kijkt Spijker terug op dit moment.

‘Ik was nog steeds aan het wachten tot hij terug zou komen.’

Dan eindelijk komt hij terug. Arianna vraagt hem of hij een ander heeft, waarop hij antwoordt: ‘Ik heb geen ander. Maar ik houd niet meer van je.’

Arianna De Veenfabriek, t/m 25 mei, 5 t/m 9 en 13 t/m 16 juni, Stadsparkeerplan, Haagweg 8, € 20,- en € 15,- Aanvang 20.30

MU Z IE K

LVC Dj Jelly VS De Club van Lelijke Kinderen Vrijdag 24 mei 23.00 €7,50 Bjonson & Klap invite friends Zaterdag 25 mei 23.00 €7,50 QBUS Lavinia Meijer Vrijdag 24 mei 21.00 €15,A Tom Collins Donderdag 23 mei 21.00 €10,-

THEATER

LEIDSE SCHOUWBURG Wim Helsen Vrijdag 24 mei 20.15 Sjaak Bral Woensdag 29 mei 20.15 INS BLAU De Laatste Dans Woensdag 29 mei 20.30 STADSGEHOORZAAL Yamato Donderdag 30 mei 20.15

D IVER S EN ‘Ik heb pas net mijn rijbewijs.’ Foto Bowie Verschuren

Chillen bij de collectie Museumnacht brengt plethora aan activiteiten Komende zaterdag vindt de vijfde editie van de Leidse Museumnacht plaats. Het thema ‘kracht’ werd geboren uit de onvrede over bezuinigingen op musea. Een kleine selectie.

Buikdansen in de Hortus Botanicus, sumoworstelen bij het Sieboldhuis of lasergamen in de Pieterskerk. Tot één uur ‘s nachts kunnen bezoekers hun energie kwijt op plekken waar dat normaal gesproken niet kan: het museum.

De Leidse Museumnacht werd in 2008 voor het eerst georganiseerd door leden van studentenvereniging Quintus. ‘Dit lustrumjaar werken we voor het eerst met een thema: kracht’, vertelt Sanne Doorenbosch van de organisatie. ‘Daar hebben we voor gekozen omdat er zo hard op subsidies voor musea wordt gekort.

Door Judith van Hoogdalem

Het doel is om de kracht van musea deze nacht te laten zien. Elk museum sluit met haar acts aan bij een subthema, zoals verleidingskracht in de Hortus en belevingskracht in het Sieboldhuis.’

Raskenmerken Promovendus Jaap Cohen, verbonden aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, geeft tijdens Museumnacht een minilezing in Museum Boerhaave over Portugese Joden die met wetenschappelijke argumenten hun deportatie tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerden te voorkomen.

‘De Portugese Joden in Nederland, van wie de voorouders eind 16e eeuw uit Portugal en Spanje naar Nederland vluchtten, probeerden te bewijzen dat ze raskundig gezien niet Joods waren. Dat deden ze bijvoorbeeld door aan te tonen dat hun voorouders, voordat ze naar Nederland kwamen, met de katholieke be-

TRIANON The Great Gatsby 3D dagelijks 18.15 + 21.30 za, zo, + wo 14.00 Daglicht dagelijks 18.45 + 21.30 Safe Haven dagelijks 21.30 KIJKHUIS Night Train to Lisbon dagelijks 21.00 Los amantes pasajeros dagelijks 19.00 + 21.30 LIDO Fast & Furious 6 dagelijks 18.30 + 21.30, za zo + wo 14.15 Iron Man 3 3D dagelijks 18.30 + 21.30, za zo + wo 14.15 Leve Boerenliefde dagelijks 19.00, za zo + wo 14.30 Evil Dead dagelijks 21.30 Scary Movie 5 dagelijks 19.00, za zo + wo 14.30 Olympus has Fallen dagelijks 21.30 The Big Wedding dagelijks 18.45 Two Mothers dagelijks 21.30

volking op het Iberisch Schiereiland gemengd waren. Verder werd er onderzoek gedaan naar onder meer de grootte van de schedel en de lengte van de neus. Die raskenmerken werden vergeleken met de eigenschappen van de Asjkenazische Joden, die oorspronkelijk uit het oosten kwamen. Zo probeerden ze aan te tonen dat ze anders waren.’

Maar hoe succesvol waren de Portugese Joden met hun argumenten?

‘Aanvankelijk waren de Duitsers wel ontvankelijk voor de raskundige theorieën die werden aangedragen.

Als je kon bewijzen dat zeven van je overgrootouders raszuivere Portugezen waren, kon je op een speciale lijst komen die je voorlopig vrijstelling van deportatie gaf. In 1944 werden deze Portugese Joden uiteindelijk ook gedeporteerd. Maar, dat was wel twee jaar nadat de grote deporaties van Joden begonnen, en dus hadden ze wel meer tijd om onder te duiken.’

Jazzy Cullum Piccadilly Circus is een Leidse jazzband die in 2007 werd opgericht op de studentenvereniging Quintus.

Zangeres Laura Meershoek: ‘We begonnen de band met vijf Quinten, maar ondertussen zitten er ook nietleden bij. Aanvankelijk traden we veel op binnen de vereniging, maar sinds een half jaar spelen we ook op andere plekken, zoals het LVC en Biercafé Olivier. We zijn een beetje aan het opgroeien van een studentenband naar een echte band.’

Met zijn zevenen staat ze tijdens Museumnacht in Museum Volkenkunde. ‘We spelen niet echt pure jazz, maar wel jazzy nummers. We hebben bijvoorbeeld Jamie Cullum en Amy Winehouse gecoverd. Aan die nummers geven we dan onze eigen draai.’

Laura Meershoek kijkt uit naar Museumnacht: ‘Het wordt heel gezellig, we gaan lekker swingen onder de sterren!’

DE TWEE SPIEGHELS Vernon Chatlein trio Vrijdag 24 mei 21.00 Olivers Army Zondag 26 mei 16.00 LEIDS WEVERSHUIS Dromen met Saskia t/m 16 juni MUSEUM VOLKENKUNDE Fetish Modernity - Hoezo modern? t/m 21 juli Een huis vol Indonesië t/m 21 juli MUSEUM BOERHAAVE Geletterd en geleerd t/m 16 juni 2013 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN Rondleiding Mummiekisten Zondag 26 mei 14.00 Lezingmiddag over rituelen Donderdag 30 mei 14.00 MUSEUM DE LAKENHAL Gratis instaprondleiding Zondag 26 mei 14.00 VEENFABRIEK Arianna Vrijdag 24 mei 20.30 SCIENCE DOC FEST 23, 24 en 25 mei €5/€7,50 Raamsteeg 2 MUSEUMNACHT Zaterdag 25 mei 20.00 €12,50 Diverse locaties STUDIUM GENERALE Lezingen door J.I. Rotmans en Nicolas l’Heureux Maandag 27 mei 16.00, toegang vrij Corpus, Willem Einthovenstraat 1, Oegstgeest CONCERT PRACTICUM MUSICAE Donderdag 30 mei 17.00, toegang vrij Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1

12 Mare · 23 mei 2013 Het Clubje

Bolwerkers

Eurovinger

Foto Currimus

‘Je bent moe hè? Stop maar’ Currimus, de studentenhardloopvereniging van Leiden Gijs van de Ven (25, geneeskunde): ‘Vorig weekend renden we voor het eerst mee in de RoPaRun. Dat is een estafetteloop van Parijs naar Rotterdam om geld op te halen voor kankeronderzoek.'

Daniel de Swart (23, Ruslandkunde): ‘Een commissie is er al sinds de zomervakantie mee bezig. Om zoveel mogelijk op te halen hebben we moeten netwerken en benefietborrels georganiseerd.'

Gijs: 'De loop was een groot feest: langs de route waren er waxinelichtjes, carnavalwagens en juichende mensen. Er was zelfs een podium waar we even on the run gehuldigd werden. In Frankrijk was

Bandirah

het minder. Die Fransen moesten echt niks hebben van die busjes die de hele nacht door hun dorp reden.’

Daniel: 'Er lagen gewoon schroeven op de weg. Daardoor hebben we drie keer een lekke band gehad met onze camper.

Gelukkig hebben Bulgaarse vrachtwagenchauffeurs ons, in de stromende regen, geholpen de band te verwisselen.’

Gijs: ‘Om ervoor te zorgen dat de hardloper nog op tijd was bij het volgende punt, hebben we hem maar op de fiets gezet.’

Daniel: ‘Er waren een paar mensen van Currimus meegegaan als reservelopers, voor als onze deelnemers last kregen van

blessures.

'Die hebben we uiteindelijk niet in hoeven te zetten. Ik was een van die reserves en ik vond het wel jammer dat ik niet mee kon lopen, dus af en toen zei ik tegen een loper: “Je bent moe hè?

Je mag wel stoppen hoor, dan neem ik over.” Maar dat leidde uiteindelijk alleen maar tot meer motivatie.’

Gijs: ‘Wij waren het enige studententeam dat meedeed. Er deden vooral veel bedrijven mee. En team 112 was de brandweer.’

Daniel: ‘Ja, die rommelen niet aan met campers, die nemen gewoon een hele tourbus mee. Het team van de politie

had een omgebouwde bus met allemaal stapelbedden erin. Maar alsnog liepen ze niet zo snel.’

Gijs: ‘Wij waren als een van de laatste teams gestart, en als achtste geëindigd van meer dan 350 deelnemende teams.’

Daniel: ‘Voor ons startte de race in Parijs op zaterdagavond om 12 uur. De donderdag ervoor zijn we nog even de stad in geweest. De laatste groep kwam vrijdagochtend pas om zeven uur terug op de camping.’

Gijs: ‘We blijven toch studenten.’

Door Judith van Hoogdalem

Veel vragen schieten door mijn hoofd tijdens de puntenbekendmaking van het Songfestival. De belangrijkste: ‘Waarom kijk ik hier naar?’

Zal vast iets te maken met het huisfeest van de dag ervoor. Door de brakheid de puf niet meer hebben om te zappen en daarom maar als een lompe zak aardappelen op de bank hangen en kijken naar aspirerende zangeresjes die worden toegejuicht door uit de kast geschoten paradenichten.

‘Jan Smit is toch geen nicht?’ hoor ik u denken. De vraag stellen is hem beantwoorden.

Je zou trouwens denken dat er in zo’n setting ruimte zou zijn voor wat schunnige dubbelzinnigheden hier en daar. Geen Gordon- en Joling-niveau, maar een ondeugend woordgrapje tussendoor om iedereen even wakker te schudden. Het hele arsenaal bestond echter uit voorgeprogrammeerde robots en sprekende poppen.

Niet eens een streaker, of een dronken Brit die de camera onderkotst.

Het meest spontane was nog dat de babyface ex-deelnemer, die zijn carrière ongetwijfeld kapot gesnoven heeft en het daarom als presentator mocht proberen, de presentatrice even gauw meegaf dat hij haar een MILF vond. Ingedommeld als ik was, schrok ik daar een beetje wakker van en had meteen medelijden met de geregisseerd spontane jongeman.

Die werd ongetwijfeld even songfeestelijk gezuiverd. Heb hem daarna ook niet meer teruggezien.

Het moest een nationaal avondje worden, want ‘we’ deden na jaren eindelijk weer eens mee. Alsof we er drie weken geleden nog niet genoeg aan herinnerd waren dat bijna iedereen wel een geheime lade in zijn kledingkast heeft die volgestouwd is met oranje shirtjes, jurkjes, brillen en allerhande hoofddeksels. Jammer dat mijn ‘W-van-Willem’-tatoeage, gezet op een intieme plek, onbruikbaar was deze avond.

Gaat het tijdens zo’n avond juist niet om de verbroedering van Europa, of zoiets dergelijks? Geen betere manier om dat te doen dan door alle landen tegen elkaar te laten strijden in een door vriendjespolitiek gestuwde poppenkast. Het werd wel heerlijk duidelijk hoe de verhoudingen liggen in Europa, los van het voorspelbare nepotisme en burenliefde.

Nul punten voor Nederland van Griekenland, IJsland of Bulgarije, landen die we de afgelopen tijd, op verschillende manieren, toch een soort van gesponsord hebben. Geen tegenprestatie van deelnemers die op dit moment worden gezoogd aan de tiet die het EU-noodfonds heet, als Paul de Leeuw aan de borst van een studiogast. Toch raar, of juist niet?

Wel weer hilarisch dat een economisch kreupel en door crisis verscheurd Griekenland met het liedje ‘Alcohol is free’ op de proppen kwam.

Als je dan toch een dikke middelvinger wil opsteken naar West- en Noord-Europa, doe het dan lekker opzichtig, over de top en met een bedenkelijk tintje. Volledig in Songfestivalstijl.

Robbert van der Linde