Mare 8 (37)

7 november 2013 37ste Jaargang • nr. 8

‘Whoef! Whoef!

Wij blaffen naar elkaar’ Pagina 12

Pas als je mag zijn wie je bent, kom je echt tot bloei

Mag je alles zomaar 3D-printen? En wie is er verantwoordelijk?

Leven met Asperger: ‘Jij bent toch geen autist?’ ‘Nou, wel dus’

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

Illustratie Michiel Walrave

Vleeskeuring voor gevorderden Eerste hulp bij hospiteren: drie scenario’s getest Het is een hel waar je als student in Leiden niet aan ontkomt: hospiteren. Maar wat werkt het beste?

Jezelf zijn, of juist niet? Mare deed drie pogingen, met telkens een ander verhaal.

DOOR SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK Eerst maar even de feiten. Het structureel kamertekort in Leiden bedraagt momenteel volgens de cijfers van SLS Wonen ongeveer drieduizend kamers. Het huidige aanbod bestaat voor negentig procent uit kamers waarvoor gegadigden verplicht moeten hospiteren.

Ziehier het noodzakelijke kwaad voor ongeveer alle dakloze studenten: een vleeskeuring, waarbij je vaak maar een paar minuten hebt om jezelf aan te prijzen. Een paar leugentjes om bestwil om jezelf iets beter voor te doen, kunnen je kansen vergroten. Maar wat doe je als zelfs dat niet helpt?

Zou een rigoureuzere aanpak ook werken? Tijd voor een test: Mare ging drie keer hospiteren, maar telkens met een totaal ander verhaal.

1: De rijkeluiszoon Huis: Gang T van Het Klooster, Vrouwenweg 1 Bewoners: 7 Kamer: 10 m² Kost: € 280 Gang T van Het Klooster aan de Vrouwenweg is een gemengd huis dat een ‘leuke en gezellige mannelijke huisgenoot’ zoekt. Ik meld me via Kamernet aan om te hospiteren.

Er komen twaalf personen op af, elf jongens en toch nog één meisje.

Deze woensdagavond draag ik een overhemd van Ralph Lauren en een kaki broek: ik ben namelijk zogenaamd een stinkend rijke student.

Zou dat als pluspunt worden gezien?

Tijdens het voorstelrondje steek ik zelfverzekerd van wal. ‘Ik ben Sebastiaan, 21 jaar. Ik kom uit Velp, bij

Arnhem. Ik heb een jaar aan de universiteit Nijmegen economie gestudeerd omdat mijn vader dat graag wilde. Is iemand van jullie ooit wel eens uitgeweest in Arnhem, op de Korenmarkt? Mijn vader heeft namelijk die discotheken in z’n bezit en verdient daar heel veel geld mee.

Hij wil dat ik ook een ondernemer word. Maar economie beviel me niet. Ik weet totaal niet wat ik wil, maar dat boeit me niet. Het klinkt misschien arrogant, maar ik heb zoveel geld dat ik me voor de rest van mijn leven geen zorgen hoef te maken over financiën. Ik ben in Leiden begonnen met de studie Nederlands, lekker makkelijk. Ik deed het ook om mijn vader te fucken, want hij zei meteen dat je daar niks mee kan.’

Sommige aanwezigen lachen. Anderen lijken eerder verbaasd. Een hospitant vraagt me of ik wel van mijn vader hou. ‘Ja ach, hij onderhoudt me financieel. Over vier weken krijg ik een BMW M5 van hem, omdat hij het allemaal steeds kariger vindt worden met afschaffing van de ov-kaart.’

‘No way!’ klinkt het verbaasd vanuit de fusie. ‘Als je zoveel geld hebt’, vraagt een andere bewoner, ‘waarom ga je dan niet in een appartement zitten?’ Shit, dat is een goeie vraag. Waarom zou ik in hemelsnaam een kamer van tien vierkante meter bewonen als ik een appartement kan betalen? Ik antwoord dat ik graag met leeftijdsgenoten wil samenwonen. Dat ik rijk ben, betekent niet dat ik niet van gezelligheid hou. Een aantal studenten staart me bevreemd aan. Sommige bewoners maken wederom oogcontact met elkaar.

‘Heb je nog hobby’s?’ vraagt een vierdejaars hoopvol. ‘Zuipen. Ik hou wel van een feestje. Hebben jullie vaak een huisfeest? Als jullie een echt gaaf huisfeest willen meemaken moet je mij aannemen, ik zorg wel voor de financiële kant van het verhaal.’

‘Omkoping!’ roept iemand. Het is tijd voor de volgende hospitant om zich voor te stellen. Hopend dat mijn strategie heeft gewerkt, werp ik een quasi-ongeïnteresseerde blik op mijn nieuwe smartphone.

Het valt me op hoe conformistisch de andere hospitanten reageren. Meer ruimte hebben ze niet nodig, zeggen ze, als ze de kamer bezichtigen. Ze roken niet ‘en anders dan doe ik dat wel buiten’. Zou dat de manier zijn om een kamer te krijgen? Is bescheidenheid wellicht een betere manier om te scoren?

Eenmaal op gang vraagt een bewoners wat we op de kale muren zouden hangen als we gekozen worden. ‘Playmates’, antwoord ik.

‘En One Direction voor de dames.’

De bewoonster reageert ietwat beledigd: ‘Jij wordt het sowieso niet.’

Enigszins bezorgd probeer ik de huisoudste, een student van 26, aan te klampen, totdat hij zegt: ‘Je bent arrogant en macho.’

Dit gaat niet goed. Ik probeer het over de softe boeg te gooien en vertel een bewoonster dat ik ‘al dat materiële eigenlijk niet zo belangrijk vind’. Als ik moet kiezen vind ik een gelukkig leven met leuke mensen om me heen veel belangrijker dan al dat geld.’ Ze wendt zich snel tot de hospitant aan haar rechterzijde. Alle kandidaten zijn nu met bewoners in gesprek, behalve ik. Terwijl ik het laatste bodempje bier naar binnen giet, vrees ik het ergste.

Diezelfde avond nog krijg ik een sms’je: ‘Hee lieve hospitant. Het was voor ons heel lastig kiezen omdat je goed bij het huis paste. Helaas ben je het niet geworden. Liefs gang T.’ Scenario 2: De geheelonthouder Huis: Klikspaanweg 54 Bewoners: 18 Kamer: 12 m² Kost: € 245 Of ik een biertje wil, vraagt een van de bewoners als ik binnenkom.

‘Doe maar een water’, antwoord

ik. Wederom via Kamernet heb ik me aangemeld voor de Klikspaanweg. Ik draag een groene trui met een V-hals en daaronder een casual broek. Zo neutraal mogelijk.

De sfeer in de fusie is gespannener dan in het vorige huis. Alle hospitanten, elf vrouwen en één man zitten in een kring en kijken afwachtend om zich heen. Iedereen houdt de lippen stijf op elkaar. Het grootste deel van de bewoners zit niet tussen de

hospitanten maar achter de kring.

Dit wordt geen gezellig borreluurtje, maar een persoonlijke pitch waarin je twee minuten moet knallen. > Verder lezen op pagina 6

LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJD Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons.

Mail uiterlijk 12 december naar: redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor Leidse studenten.

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 7 november 2013 Geen commentaar

#Dikke

vettepech DOOR SYBREN EPPINGA Nooit meer pasta met enkel een uitje en een blikje tomatenpuree van een paar cent. Ik had mijn bul gehaald en daarmee was mijn studententijd ten einde. Eindelijk kon ik de armoede achter me laten en een fatsoenlijke maaltijd bereiden van mijn eerste startersloon.

En, niet onbelangrijk, er was nog een bijkomend voordeel, bedacht ik me: nooit meer DUO. Oké, ik moest weliswaar nog een kleine studieschuld aflossen. Maar verder zou ik nooit meer last van ze hebben.

Tot er plots er een envelop in de bus lag.

Afzender: Dienst Uitvoering Onderwijs.

Huh? Een boete. En een flinke ook. Ik mocht 204 euro overboeken naar de stufi-instantie in Groningen. Want ik had ‘mijn reisproduct te laat stopgezet’.

Een zware tegenvaller. Het was niet dat ik structureel misbruik maakte van het systeem. Dat kon vroeger nog met de papieren ovkaart. Vlak voordat je die moest inleveren ‘verloor’ je hem en was je de rest van het jaar vrij om te gaan en te staan waar je maar wilde. Het was een vrijbrief om gratis heel Nederland door te reizen.

Maar inmiddels is er de ov-chipkaart, die DUO de uitgelezen kans biedt om automatisch het reisrecht van de studenten stop te zetten als ze hun studiefinanciering beëindigen. Het is één druk op de knop, en de poortjes blijven dicht.

Bovendien laat die (door velen vervloekte) ov-chip juist precies zien, waar je allemaal bent geweest. In mijn geval was dat: nergens. Ik moet dus tweehonderd euro aftikken, voor een kaart die ik niet eens meer had gebruikt. Voor de vorm tekende ik beroep aan. Tevergeefs.

Want, zo zei DUO: eigen schuld dikke bult. Had je je kaart maar moeten blokkeren bij een automaat. We hebben je een brief gestuurd en een e-mail. En man, we hebben er zelfs over getwitterd. Kortom: #dikkevettepech Maar was ik nou zo dom, of was hun communicatie nou zo belabberd? Want hoe kan het anders dat er met mij nog eens tienduizenden studenten te laat waren ‘met het stopzetten van hun reisproduct’? De boetepot bij DUO is dit jaar al gevuld met ruim 37 miljoen euro.

Huh? Ik herhaal: 37 miljoen euro.

Dat lijkt me geen stimulans om die ene, alles oplossende druk op de knop door te voeren. Want waarom zou je een goed werkend en fair systeem bedenken, als het geld zo makkelijk binnenstroomt? (Nog even los van de vraag of ze dat zouden kunnen, want - over belabberde communicatie gesproken - lag de website MijnDUO afgelopen anderhalve week niet plat?)

Het moge duidelijk zijn: minister Bussemaker en DUO hebben dé manier gevonden om lekker achterover leunend flink geld te verdienen en studenten als melkkoeien te misbruiken. Voorlopig eten we pasta met tomatenpuree.

Colofon

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Sybren Eppinga (stagiair) sybreneppinga@gmail.com Medewerkers

Emma Anbeek van der Meijden • Robbert van der Linde • Talitha Dehaene • Petra Meijer • Marc van Oostendorp • Benjamin Sprecher Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn, richgirl-design.com • Marcel van den Berg Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R. van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl. Studenten betalen €25.

Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Groetjes uit het promotieparadijs De promotiefabriek – dat schijnt nu eens iets echt stuitends te zijn. Zo’n mensonterend hol waar een enkele spaarlamp brandt en ondervoede kindertjes met holle oogjes 20 uur per dag onder leiding van een emotioneel analfabete slavendrijver de ene krakkemikkige dissertatie na de andere in elkaar draaien, die daarna tegen veel te lage kosten in de schappen van de dissertatiesupermarkt worden gelegd.

Die kindertjes doen dat werk tegen een minimaal loontje, waar dan ook nog de elektriciteit voor het spaarlampje van afgetrokken wordt ‘want je zou toch niet in het donker willen werken’.

De initiatiefnemers van het rapport Science in transition zijn belangrijke mensen, want vandaag en morgen krijgen ze een podium in het statige Trippenhuis van de KNAW, zaterdag werden er twee bladzijden NRC Handelsblad aan hen gewijd. En zij menen dat het maar eens afgelopen moeten zijn met al dat gepromoveer.

Het aantal promovendi moet verminderd worden: er is te weinig arbeidsperspectief voor ze, want er zijn in het onderzoek te weinig banen. Bovendien is veel van het onderzoek dat die promovendi doen toch ongeïnspireerd, en beneden de maat, en nergens goed voor.

Maar volgens mij zou het toch vooral jammer zijn wanneer die promotiefabriek gesloten zou worden.

Sterker nog, wat mij betreft mag de productie nog wel wat worden opgevoerd. Er zouden juist veel meer mensen moeten promoveren. Er vindt vast af en toe misbruik plaats en er worden vast niet zulke goede proefschriften geschreven.

De gemiddelde academische opleiding is in de loop der jaren steeds meer uitgehold. De studenten hebben er minder tijd voor – drie jaar voor een bachelor en dan nog een of twee jaar voor een master. Wie daar nog drie jaar aan toevoegt om zich echt in een onderwerp te verdiepen en een proefschrift te schrijven, heeft pas een echt volwaardige wetenschappelijke opleiding. Zo iemand hoeft daarna heus niet alleen academicus te

worden – maar zou ook het onderwijs in moeten kunnen gaan, of onderzoeker worden buiten de academie, of gelukszoeker, of eigenaar van een hip automatiseringsbedrijf.

Er moet zeker iets aan de arbeidsomstandigheden en de toekomstperspectieven en de begeleiding van promovendi gebeuren. We leven in een moeilijke tijd en we moeten jonge mensen zo goed mogelijk opleiden; en de opleiding van promovendi moet hen dan ook vaardigheden voor buiten de academie aanreiken.

Maar een paar jaar lang aan een proefschrift werken is het mooiste wat er is. ‘s Nachts niet kunnen slapen omdat je hoofd suist van de nieuwe ideeën. Samen met je medepromovendi pijltjes gooien naar een foto van je promotor die de hele tijd over deadlines zeurt. En het geluk kennen dat je iets begrijpt, iets nieuws, iets dat nog nooit iemand begrepen heeft.

Heeft de maatschappij ook iets aan al die kennis?

Daar kun je over discussiëren; wat mij betreft heeft de maatschappij meer aan één wat minder bruisend proefschrift dan aan honderd position papers die Science in transition heten. Het maakt daarbij geloof ik niet eens zoveel uit waar dat proefschrift over gaat. En vooral heeft de samenleving wat aan mensen die kennis hebben. Mensen die wat afstand weten te bewaren tot het dagelijks gewoel.

Bovendien: promovendi zijn volwassen mensen die zelf voor deze loopbaan kiezen, en kunnen weten wat de problemen zijn. Die enkele jaren worden vrijgesteld om goed na te denken en luxueuze activiteiten te ondernemen, waar ze betere burgers van worden die het publieke debat beter aan kunnen. We zouden ze misschien niet meer zo halfslachtig als werknemers moeten zien, maar als gevorderde studenten en als inwoners van een promotieparadijs.

Marc van Oostendorp is hoogleraar fonologische microvariatie

7 november 2013 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Goed voor alle groepen Universiteit stelt eerste diversity officer aan Universitair docent Film- en Literatuurwetenschappen Isabel Hoving is door het college van bestuur aangesteld als diversity officer.

Hoving en vicerector Simone Buitendijk willen een universiteit waar iedereen tot bloei kan komen.

Waarom is er een diversity officer?

Vicerector Simone Buitendijk: ‘Het beleid rond diversiteit was erg versnipperd. Er was er geen gedeelde visie over het belang van diversiteit en inclusiviteit. We willen zoveel mogelijk talent aantrekken. Als je niet voor diversiteit kiest, gaat er talent verloren. We zochten een wetenschapper die deze visie met kracht kan uitvoeren.’

Isabel Hoving: ‘Ik heb interesse voor andere visies op cultuur en identiteit en voor onderzoek naar gender en seksualiteit. De steeds terugkerende vraag is: “Hoe denken mensen die niet in het centrum van de macht zitten?” Daar doe ik onderzoek naar en geef ik onderwijs over. Ik dacht: “Dat is leuk, maar wat bereik ik ermee?” Nu kan ik er praktisch mee bezig zijn.’

De doorstroming van vrouwen is slecht. Hoe komt dat?

Hoving: ‘Er zijn diepliggende aannames over vrouwen en mannen in onze cultuur. Die zijn zo diep verankerd dat vrouwen minder kans maken als er een vacature is. Of hun onderzoek wordt anders beoordeeld. Er is Zweeds onderzoek waaruit blijkt dat als mannen en vrouwen een onderzoeksvoorstel indienen, die niet gelijk worden beoordeeld.

Die van vrouwen moest 2,5 keer zo goed zijn om dezelfde evaluatie te krijgen. De naam van een vrouw roept allerlei stereotypen op. Dat is bij mannen én vrouwen zo. Er is geen sprake van een bewust uitsluitingbeleid. De vooroordelen zitten bij ons allemaal heel diep. Je moet dit institutioneel en pragmatisch aanpakken.’

Hoe bijvoorbeeld?

Hoving: ‘Maak sollicitatieprocedures transparanter.’

Buitendijk: ‘Hoe meer objectiveerbare criteria er zijn, des te kleiner is de kans dat die onbewuste vooroordelen een rol kunnen spelen. Meer vrouwen in benoemingscommissies helpt ook. Er moet nu in Leiden al minimaal een vrouwelijke wetenschapper lid zijn.’

Hoving: ‘De situatie was: als er al een vrouw in de commissie zat dan was dat vaak een studente. Echt zo van: “Er moet nog een vrouw bij.”

Dat is nu veranderd.’

Buitendijk: ‘Mensen hebben vaak het gevoel dat het meevalt. Maar als je naar cijfers kijkt, is dat niet zo.’

Waarom is er speciale aandacht voor allochtone studenten?

Hoving: ‘Het blijkt dat er bij nietwesterse studenten meer uitval is dan bij autochtonen. We willen ze niet kwijt. Je moet als universiteit uitspreken dat ze hier thuis horen.

Ik hoorde van een Marokkaanse studente dat ze bij de open dag van Fot o

Tac o

van

der

haar opleiding niemand met haar achtergrond zag die iets over de studie vertelde. Er waren allemaal blonde meiden uitgekozen. Daar kun je iets aan kunt doen.’

Maar moet je dan extra geld en aandacht geven aan specifieke groepen?

Hoving: ‘Het is juist geen doelgroepenbeleid. Dan zeg je: “Deze groep heeft een probleem.” Het is de universiteit die een probleem heeft. We zijn niet divers genoeg en daarom kunnen we niet onze studenten voorbereiden op de interculturele wereld van vandaag. Als je kritisch en systematisch gaat kijken naar het aanstelling- en loopbaanbeleid, en naar hoe we studenten benaderen, dan is dat goed voor alle groepen.’

Buitendijk: ‘Het is een misverstand dat de ene groep lijdt onder het beleid voor een andere groep. In de discussie over vrouw en werk moet er ook gesproken worden over mannen. Vaders krijgen bijvoorbeeld maar twee dagen verlof bij de geboorte van hun kind. We

doen in Nederland mannen enorm tekort. Een betere balans is goed voor iedereen.’

De diversiteitnotitie noemt ook seksuele geaardheid. Waarom?

Buitendijk: ‘We weten niet hoe bijvoorbeeld Leidse homoseksuele studenten zich voelen. Er is onderzoek waaruit blijkt dat Britse homo- en transseksuele studenten zich minder thuis voelen op hun universiteit dan heteroseksuelen.

Ze hebben minder vaak het gevoel dat ze open kunnen zijn over hun seksualiteit. Hun studiesucces is daardoor ook lager. Het is heel belangrijk voor iedereen dat je mag zijn wie je bent. Dan pas kun je tot bloei komen.’

Hoving: ‘Je zie dat mensen beter gaan werken als er ook ruimte is voor hun perspectief.’

Excellence through Diversity Donderdag 7 november vanaf 13:00 uur Kamerlingh Onnes Gebouw Door vincent bongers

Eb

‘Zo word je nog eens bekeken.’ Foto Marc de Haan

Biologiestudente Anna Schwarz, voorzitter van de Green Keys, wat zijn jullie precies?

‘De duurzaamheidscommissie van de Universiteit Leiden. Wij willen de universiteit en haar studenten verduurzamen, onder meer door evenementen te organiseren voor de studenten, en door speciale projecten op te zetten. Bij Plexus staat er nu bijvoorbeeld een bak om pennen te recyclen; we willen dat uitbreiden met bakken voor de studieverenigingen.’

Jullie zitten ook achter de Fossil Free Leiden-beweging, die niet tegen fossielen is, maar tegen fossiele brandstoffen.

‘Dat is een internationale campagne, waar wij samen met onze zustercommissie Act Aware van het university college aan meewerken. Het doel is om ervoor te zorgen dat grote bedrijven en universiteiten stoppen met investeren in fossiele brandstoffen. Er zit wereldwijd minstens vijf keer zoveel olie, steenkool en aardgas in de grond als we zouden mogen uitstoten als we de temperatuurstijging op aarde beperkt willen houden.

Het zou dus slecht zijn om te investeren in het winnen daarvan. Niet alleen in de morele betekenis, maar ook omdat je investering niets waard is als je die stoffen niet meer mag verbranden.’

Doet ze dat dan?

‘Dat weten we niet, het is niet openbaar waar de universiteit haar geld precies in steekt. Ik weet wel van bijvoorbeeld de Vrije Universiteit dat ze in oliemaatschappijen investeert.’

(De Universiteit Leiden mag niet beleggen met publiek geld, en doet dat ook niet. Daarnaast heeft de universiteit privaat geld, onder meer van mensen die hun erfenis aan de universiteit schonken. Dat geld wordt belegd via fondsen.

‘Het valt niet uit te sluiten dat daar soms olie- of gasbedrijven inzitten’, aldus universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke.)

De volkomen absurde begrafenis De klokken luiden boven het volgepakte plein bij de Hooglandse Kerk. De rouwenden komen de kerk uit lopen. Voorgetrokken door vier Friese paarden, gedrapeerd met zwarte kleden, vertrekt de koets met kist richting begraafplaats Groenesteeg. Twee trommelaars lopen voorop. Met zacht geroffel moeten ze

Duurzaamheidsclub Green Keys voert campagne voor een universiteit vrij van fossiele brandstoffen.

Maar de universiteit draait al sinds 2010 op volledig op groene stroom.

Hoeveel fossielvrijer wil je het hebben?

‘We willen ook dat de universiteit niet meer investeert in de industrieën die fossiele brandstoffen winnen.’

Frutti di Mare

Door Sybren Eppinga

Brandstofballon

de mensen langs de kant stil krijgen.

‘Wie wordt er eigenlijk begraven?’ vraagt een van de toeschouwers aan een begrafenisondernemer die flyers uitdeelt. Leiden blijkt te zijn uitgelopen voor de herbegrafenis van de in 1846 overleden Diederik van Leyden Gael, de ‘Redder van Leiden’. Zeventig man gehuld in authentieke kledij volgt de

koets, onder hen ook rector magnificus Carel Stolker. ‘Ik ben even de naam kwijt voor wie ik in de stoet loop’, zegt hij. Hij blijkt uiteindelijk zijn voorganger uit die tijd te spelen: Joannes Henricus Scholten.

Mannen met bakkebaarden, zwarte hoeden en capes, de vrouwen met zwarte sluiers. Van een grafstemming is geen sprake. Mensen beginnen te lachen als ze cabaretier Jochem Myjer zien, die met trillende lippen en rooddoorlopen ogen meeloopt als ‘huilebalk’.

Een paar Leidenaren zijn zo brutaal en volgen de groep achter de bereden politie. ‘Zo word je nog eens bekeken.

Het is toch een beetje 3 oktober met zo’n tocht door de stad’, zegt Adrie Lindhout van de Historische Vereniging Oud Leiden. Het schouwspel is niet tot ieders genoegen. Een bestuurder van een rode Renault heeft haast en rijdt bijna in op de stoet.

Langs de route staat het rijen dik.

Bij Breestraat 125, de oude woning van de ‘redder’, houdt de rouwstoet even stil. Het moment voor het winkelend publiek snel over te steken. Via het Levendaal en de Rijnstraat komen ze aan

bij de begraafplaats.

Honderden belangstellenden dringen om een plaatsje te bemachtigen bij de laatste eer aan de ‘redder’. Burgemeester Henri Lenferink, verkleed als zijn oud-ambtgenoot Paul du Rieu, spreekt met een opgezet statige stem: ‘Als er een onzer diepste respect verdient, dan is het Diederik van Leyden Gael. Een groot weldoener.’

Dan gooit Johanna van der Hoop, zijn ‘weduwe’, een paar scheppen zand over de kist – waar overigens niemand in ligt. Een Gregoriaans koor zet voor de laatste keer in. Om het spel compleet te maken lopen de vrouwen met een witte zakdoek treurend terug naar de Hooglandse Kerk. Een stoïcijnse wachter bewaakt de kist.

‘Volkomen absurd dat dit eigenlijk nog kan’, zegt de zichtbaar genietende Stolker. ‘Maar het is mooi om de tradities uit Leiden in stand te houden. Je moet het dan ook goed doen. En het is hier prachtig natuurlijk. In andere universiteitssteden, ik zal geen namen noemen, kun je tussen de Febo en Bart Smit lopen. Hier loop je onder andere over de mooie Steenschuur en Langebrug.’

Maar als blijkt dat de universiteit niet in Shell belegt, dan slaat jullie campagne toch nergens op?

‘Je kan ook kijken naar indirecte investeringen. Als je geld bij een bank zit, investeert die het. Alle werknemers van de universiteit zijn verplicht aangesloten bij een pensioenfonds, en ook dat investeert in niet-duurzame bedrijven.

Een grote speler als de universiteit kan bij zulke instellingen druk uit oefenen, en aansturen op verandering.’

En jullie gaan vragen of de universiteit dat ook wil doen?

‘Maandag 11 november hebben we een afspraak met rector magnificus Carel Stolker, samen met mensen uit heel Nederland die op hun universiteit dezelfde campagne voeren. We bieden hem dan een brief aan met ons verzoek, en een grote ballon die hij lek mag prikken. Die ballon symboliseert de zeepbel die de huidige fossiele-brandstofindustrie is.’

Moet hij meteen ja of nee zeggen?

‘Nee hoor, er is geen dwang om dat direct te doen. Maar we hopen natuurlijk dat hij uiteindelijk ja zegt.’

En die ballon, wordt die gerecycled?

‘Er zit geld in de ballon, zodat je kan zeggen “Ik haal mijn geld eruit”. Dat geld hebben we tot nu toe elke keer bij deze actie gebruikt. De ballon recyclen we dus niet, maar het geld wel.’ BB

4 Mare · 7 november 2013 Nieuws

Leidse bij Jonge Akademie De Leidse onderzoekster Annemieke Aartsma-Rus (1977) is een van de tien nieuwe leden die De Jonge Akademie jaarlijks aan haar gelederen toevoegt.

Dit platform voor jonge topwetenschappers werd in 2005 opgericht door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Aartsma-Rus werkt sinds haar promotie in 2005 bij het LUMC aan de ontwikkeling van een nieuwe therapie voor de spierziekte Duchenne. In 2011 ontving zij voor haar inzet voor heldere informatie voor ouders en patiënten de Duchenne Award.

Ze is de enige Leidse onderzoeker die zich dit jaar bij de De Jonge Akademie mag aansluiten. De leden van de Jonge Akademie organiseren regelmatig activiteiten en formuleren adviezen voor wetenschappelijke organisaties, ministeries en onderwijsinstellingen. Bovendien stimuleert het samenbrengen van verschillende wetenschappers interdisciplinair onderzoek.

Wrakkenactie Dinsdag houdt de gemeente Leiden weer haar halfjaarlijkse fietswrakkenactie. Gemeentemedewerkers trekken door de binnenstad en hangen een label aan elke fiets die in hun ogen een achtergelaten wrak is. Staat zo’n fiets een week later nog op dezelfde plek met het label eraan, dan nemen ze hem mee en wordt de fiets vernietigd. De een z’n wrak is de ander z’n prima functionerende studentenbarrel, dus let volgende week even op of je fiets niet per ongeluk opgepakt wordt.

Alzheimerbeurs LUMC-promovendus Maarten Rotman heeft een beurs van 7500 euro gekregen van Alzheimer Nederland. Met zijn beurs gaat hij aan de Amerikaanse Mayo Clinic onderzoek doen naar gentherapie tegen dementie. Bij Alzheimerpatiënten hopen zich klontjes eiwit op in de hersenen. In celkweken is het prima mogelijk om die op te ruimen met een bepaald type antilichaampje.

Rotman wil kijken of hij met gentherapie muizen in staat kan stellen om dat antilichaam aan te maken, zodat ze hun eigen eiwitophopingen op kunnen ruimen.

Boekenprijzen Als je Engelstalige studieboeken hebt, is waarschijnlijk een gedeelte daarvan uitgegeven door Pearson Higher Education. Die Britse uitgeverij maakte afgelopen week bekend dat het slecht gaat met de verkoop van studieboeken.

In een persbericht klaagt Pearson over een ‘zwakke omgeving voor handel’ op met name de Amerikaanse markt.

Wat maakt de omgeving zwak? Onder meer het feit dat steeds meer universiteitswinkels boeken verhuren in plaats van verkopen, wat iets te maken kan hebben met een verdubbeling van de aanschafprijzen voor studieboeken.

Eerder dit jaar maakte de Amerikaanse boekenindustrie bekend dat meer dan een derde van alle studenten studieboeken illegaal van internet plukt om ze te lezen op tablet of e-reader.

DUO doet het weer Na anderhalve week is de technische storing bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) verholpen. Studenten konden sinds vorige week zondagavond hun studiefinancieringgegevens niet via de site van DUO bereiken. Ook medewerkers hadden geen toegang tot deze informatie. De KPN heeft de storing opgelost en de site is sinds woensdag weer in de lucht. De studiefinanciering voor oktober was gelukkig al de deur uit, dus daar kregen studenten geen problemen mee. De organisatie bood tijdens de storing alternatieve methoden om wijzigingen door te voeren. Via de website konden studenten formulieren printen en die vervolgens opsturen.

Leenstelsel verder onder druk ‘Waarom stoppen we er niet gewoon mee?’

Vier partijen in de Tweede Kamer hebben een motie ingediend waarin het kabinet wordt gevraagd om af te zien van het invoeren van het sociaal leenstelsel.

Minister van Onderwijs Jet Bussemaker kwam vorige week met een wetsvoorstel voor de invoering van het stelsel voor de masterfase in 2014. De bachelor volgt dan in 2015. De partijen raden het kabinet aan om het niet eens tot een stemming over het voorstel in de Tweede Kamer te laten komen.

De minister krijgt steeds meer tegenwind rond het voorstel maar wil nog van geen wijken weten. Volgens onderwijsbeleidssite Scienceguide valt zelfs de steun van de partijtop van haar eigen PvdA voor het plan weg.

ChristenUnie (CU), SP, PVV en het CDA sluiten nu al steun uit voor het plan in de Tweede Kamer. Dit terwijl het debat over het plan nog gevoerd wordt. Als reden voeren de partijen op dat de toegankelijkheid in het hoger onderwijs verslechtert door de komst van het stelsel. Ook is het geen goed idee om ‘jongvolwassenen na hun studie met hogere schulden de arbeids- en woningmarkt’ te laten betreden.

De opstelling van de CU is opvallend, de partij is toch een van de ondertekenaars van het herfstakkoord met het Kabinet.

Op dit punt zijn er echter geen zaken tussen de minister en de CU te doen. Eerder noemde de partij het leenstelsel al een slecht plan.

Door Vincent Bongers

Op zich is de motie geen probleem voor Bussemaker. In de Tweede Kamer heeft de coalitie van PvdA en VVD een meerderheid. In de Eerste Kamer moet het kabinet op zoek naar bondgenoten. Maar dat lijkt nu niet te gaan lukken.

Nu vier partijen zich afkeren van het stelsel zal de minister de hulp van GroenLinks én D66 nodig hebben. Ze allebei over de streep trekken, lijkt onhaalbaar. Of anders moet Bussemaker hopen op steun van andere nog kleinere fracties in de Senaat.

D66 is eventueel nog wel bereid om akkoord te gaan als

Onderwijs en onderzoek moeten beter Als de kwaliteit van onderwijs en onderzoek niet snel verbetert, dan raakt de Nederlandse economie achterop. Dat schrijft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in een lijvig rapport over hoe Nederland in de toekomst kan blijven concurreren.

De WRR is een belangrijke adviseur van de regering. De Tweede Kamer wil nog voor het Kerstreces met het kabinet debatteren over de conclusies uit het rapport.

Nederland moet geld verdienen met kennis, blijkt uit het advies.

Universiteiten spelen daar een grote rol in. Maar die hebben het erg druk omdat zij drie taken op topniveau uitvoeren: onderzoek, onderwijs en kennis te gelde maken. Dat is teveel.

De WRR pleit dan ook voor meer differentiatie. Er moeten tussen universiteiten en andere onderzoeksinstellingen meer verschillen komen.

Een duidelijkere rolverdeling over welke organisatie zich vooral op onderzoek stort, en welke vooral op onderwijs.

Ook is er een kwaliteitsimpuls nodig om het onderwijs en onderzoek op een concurrerend niveau te houden. Vooral in het onderwijs is een ‘forse kwaliteitsslag’ nodig.

‘De kwaliteit van het onderwijs in Nederland is altijd goed geweest, maar gaat inmiddels achteruit. Het gemiddelde opleidingspeil van leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs is jarenlang gedaald, net als het aantal mensen dat leraar wil worden.’

Opvallend genoeg schrijft de raad dat de nadruk in Nederland teveel op de productie van nieuwe kennis ligt. De raad pleit dan ook voor betere kenniscirculatie: beter gebruikmaken van de kennis die er al is.

‘Nieuwe kennis ontwikkelen blijft weliswaar belangrijk, maar er gaat daarnaast veel meer aandacht uit naar het mobiliseren en toepassen van ideeën en technieken die te vinden zijn in andere bedrijven, sectoren of landen.’

De raad vindt dat onderzoeks- en onderwijsinstellingen zich ook tot regionale kenniscentra moeten ontwikkelingen die structureel met hun omgeving zijn verbonden.

‘Op dit moment overheerst eenrichtingsverkeer: kennis wordt via artikelen, patenten of afgestudeerden doorgegeven aan de samenleving. Het ontbreekt aan de nodige afstemming en aan antennes voor wat die samenleving nodig heeft.’

VB

Bussemaker het geld dat met het leenstelsel uitgespaard wordt, herinvesteert in het hoger onderwijs.

Daar zijn in het herfstakkoord afspraken over gemaakt. GroenLinks ziet best wat in het leenstelsel maar niet tegen de huidige voorwaarden.

De partij wil graag dat het stelsel ook voor de master een jaar uitgesteld wordt. Ook D66 ziet dat wel zitten.

Tweede Kamerlid Joël Voordewind van de CU lichtte de motie tijdens het debat toe: ‘Waarom wordt er niet besloten om er gewoon mee te stoppen omdat er geen meerderheid is

in de Eerste Kamer? Voor masteropleidingen moet het leenstelsel volgend jaar worden ingevoerd. Op dit moment is er geen meerderheid.

Waarom wordt nu niet de stekker eruit getrokken, waarmee we duidelijkheid geven aan alle studenten die verder willen?’

Als het leenstelsel niet doorgaat, loopt de schatkist structureel 800 miljoen aan besparingen mis. Dat geld kan dan niet worden ingezet om te investeren in het onderwijs, schrijft het ministerie. VB

‘Meer academici voor de klas’ De VVD wil dat in 2020 vwo-scholieren in de bovenbouw alleen nog maar les krijgen van academici.

Kamerlid Pieter Duisenberg ontvouwde deze ambitie vorige week in zijn masterplan voor het onderwijs.

Volgens hem moet honderd procent van de docenten die les geven aan de hoogste klassen van het vwo academisch geschoold zijn in 2020.

Dat is nu nog zestig procent. Scholen die zeggen voorbereidend wetenschappelijk onderwijs te geven, schieten tekort als er geen academicus voor de klas staat, aldus de VVD. Duisenberg heeft het jaar 2020 geprikt om docenten zonder academische titel ruimschoots de tijd te geven die alsnog te behalen.

De kosten voor bijscholing kunnen volgens de VVD worden betaald uit middelen die op de begroting van het ministerie van onderwijs zijn vrijgemaakt voor kwaliteitsverbetering.

Minister Bussemaker van Onderwijs vindt het op zich een goed idee dat er meer academici voor de klas komen. Maar om niet wetenschappelijk opgeleide docenten te

weren uit de bovenbouw van het atheneum, gaat haar te ver. Er zijn namelijk ook leraren zonder academische titel die heel goed in hun vak zijn. Zo noemde ze op Radio 1 eerstegraads docenten met een hbo-master. ‘Die geven ook heel goed les in de bovenbouw.’

Verder is het zonde als bijvoorbeeld ‘topmusici niet meer voor de klas staan. En Johan Cruijff geen sport meer mag doceren.’

Tijdens het onderwijsdebat bleek dat staatssecretaris Sander Dekker werk wil maken van meer academici voor de klas. Maar honderd procent in 2020 lijkt hem wat optimistisch. ‘We moeten oog hebben voor een aantal praktische zaken, zoals de haalbaarheid. Dan denk ik dat wij een heel eind kunnen komen,’ zei hij tijdens het Kamerdebat vorige week.

Overigens investeert het ministerie van onderwijs ook in de bijscholing van leerkrachten. Rond de tweehonderd docenten gaan naast les geven ook promotieonderzoek doen.

Het kabinet stelt zo’n 20 miljoen euro per jaar beschikbaar voor deze promotietrajecten. VB

7 november 2013 · Mare 5 Nieuws

Bussemaker schrapt beurs De aanvullende beurs voor studenten met onvindbare of weigerachtige ouders wordt als het aan minister van Onderwijs Jet Bussemaker ligt per 1 januari 2015 afgeschaft.

Dit stelt zij in een nota aan de Tweede Kamer. De minister wil zo de studiefinanciering vereenvoudigen.

Tot op heden komen door onvindbare of weigerachtige ouders ongeveer 17.500 studenten in aanmerking voor een aanvullende beurs.

De SP-fractie vindt het vreemd dat het ontnemen van de aanvullende beurs van studenten uit gezinnen met een problematische achtergrond, onder de noemer ‘sociaal’ leenstelsel vallen.

De minister realiseert zich dat het een ‘pijnlijke maatregel is voor een kwetsbare doelgroep’. De regering stelt dat deze regeling kostbaar is in de uitvoering.

Zelfs haar partijgenoten van de PvdA vinden het de meeste ingrijpende maatregel die Bussemaker wil doorvoeren bij de versimpeling van het studiefinancieringsstelsel.

Zij heeft de verwachting dat een deel van deze groep ook na afschaffing van de regeling de mogelijkheid heeft op een aanvullende beurs. Ook kunnen studenten altijd het bedrag tot de hoogte van de aanvullende beurs bijlenen.

Momenteel ontvangen studenten nog een aanvullende beurs bij een ernstig en structureel conflict met hun ouders. Het moet om serieuze zaken gaan als situaties met geweld of ruzies rond geloof, levensovertuiging en cultuur. Zaken als betalingsproblemen, meningsverschillen over de gekozen opleiding of onderwijsinstelling of het verlangen naar financiële zelfstandigheid beschouwt de minister niet als conflict. SE

Wikipedia duikt in Leidse bibliotheken Het project Wikipedians in Special Residence is vanaf november gestart bij twaalf Nederlandse bibliotheken. Uit Leiden doen het Afrika- Studiecentrum en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde mee.

Wikipedia-medewerkers Hans Muller en Arie Sonneveld gaan aan de slag met de verschillende bibliotheekcollecties.

De twee moeten in veertien maanden de gegevens van de bibliotheken en Wikipedia gaan uitwisselen. Jos Damen van het studiecentrum is een van de projectleiders. ‘Het werkt twee kanten op. Met dit project gaan de kwaliteit en betrouwbaarheid omhoog.’ Volgens hem kijkt de wetenschap nog kritisch naar de internetencyclopedie. ‘Voor Wikipe-

dia is het interessant omdat zij hun informatie kunnen aanvullen met kwalitatief hoogwaardige bronnen.

Voor wetenschappers wordt Wikipedia betrouwbaarder. Zij maken er namelijk wel degelijk gebruik van.’

Het moet leiden tot een betere profilering van het Nederlandse erfgoed op internet.

Ook krijgen de bibliotheekmedewerkers een training van de Wikipedianen. Ze leren wat de mogelijkheden zijn van de internetencyclopedie.’ Bij het Afrika Studiecentrum begint op 1 december een van de twee Wikipedianen. En dan gaan ze iedere maand naar een andere instelling toe.’

In oktober startte Wikipedia al een samenwerking de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en het Nationaal Archief. SE

Kabinet houdt vast aan bijverdiengrens Minister Bussemaker van onderwijs is niet plan om de bijverdiengrens voor studenten te verhogen.

Een meerderheid in de Tweede Kamer vindt dat studenten wel wat meer mogen gaan bijverdienen voordat ze gaan betalen voor hun ov-kaart en hun teveel verkregen beurs moeten terugstorten.

Zeker als het sociaal leenstelsel doorgaat mag de grens die in 2013 op € 13.530,90 is gesteld wel wat opgerekt, of zelfs worden afgeschaft.

Studenten ontvangen als het stelsel doorgaat geen basisbeurs meer.

Thuiswonenden krijgen 1200 euro minder, uitwonenden gaan er 3200 euro op achteruit. Dus ter compensatie meer mogen bijverdienen ligt voor de hand, vinden Kamerleden.

Maar het kabinet wil daar niet aan. Zeker niet nu er in 2014 wel-

licht slechts in de masterfase een sociaal leenstelsel komt. ‘Zolang studenten aanspraak blijven maken op een aanvullende beurs en het studentenreisrecht, en in de bachelorfase ook nog een basisbeurs krijgen, ligt het in de rede om rekening houden met de inkomsten van de student’, schrijft Bussemaker aan de Kamer. Bovendien vindt ze dat ‘de bijverdiengrens ruim is gesteld.’

Daarnaast hoeft een student die de grens passeert alleen het teveel ontvangen bedrag terug te betalen.

Dus een overschrijding van 200 euro betekent 200 euro inleveren.

De afgelopen jaren kwamen veel studenten in de problemen omdat zij een forse naheffing kregen van de Dienst Uitvoering Onderwijs. Deze studenten waren uitgegaan van een netto-inkomen terwijl de dienst uit ging van een brutobedrag. VB

Verliefdheid leidt af Verliefde mensen zijn sneller afgeleid, volgens Leidse psychologen in het vakblad Motivation and Emotion.

Eerste auteur Henk van Steenbergen, wat hebben jullie precies gedaan?

‘We hebben mensen die recent een relatie waren aangegaan in een verliefde stemming gebracht. Ze moesten denken aan een romantische situatie met hun geliefde, en muziek meenemen die ze aan hun partner deed denken. Vervolgens lieten we ze een labtaakje doen waarmee we konden meten hoe snel ze afgeleid zijn. De resultaten lieten zien dat de mate van verliefdheid voorspelt hoe afgeleid iemand is.’

Is het voor je relatie niet juist beter als je je wel kunt afsluiten voor prikkels van buiten?

‘Dat is zeker zo als je al wat langer in

een relatie zit, en er andere potentiële partners in beeld komen. Het kan zijn dat je vermogen om dat te doen ook beter wordt als je relatie langer duurt.’

Maar waar zijn verliefdheid en de bijbehorende ongefocustheid dan goed voor?

‘Of het ergens goed voor is weten we niet. Het zou kunnen dat als je opener bent voor van alles, je ook opener bent voor die ene persoon van je dromen. Het is eigenlijk heel bijzonder dat je dan opeens één persoon heel erg leuk vindt en daardoor geobsedeerd bent, terwijl er ook genoeg andere potentiële partners rondlopen. Misschien is het wel gewoon nodig om ervoor te zorgen dat je samen een nestje gaat bouwen.’

Leuk, maar volgende maand heb ik tentamens. Kan ik mijn ver-

liefdheid ook uitstellen?

‘Het verband tussen verliefdheid en afgeleid zijn is nog onduidelijk. Het zou ook kunnen dat je minder snel verliefd wordt, als je gefocust bent.

Ik kan me voorstellen dat je in de aanloop naar een tentamen minder open staat voor dat soort emoties.’

En als je de proef over doet met dezelfde proefpersonen, maar dan zonder die verliefdheid te stimuleren met muziek en denkopdrachten?

‘Het zou kunnen dat de effecten dan een stuk minder zijn. Dat hebben wij nu niet gedaan; het was al moeilijk genoeg om voldoende proefpersonen te vinden. Ze moesten recent een relatie zijn begonnen, en dan wilden we ook nog eens evenveel mannen als vrouwen. Dat is amper te doen bij de faculteit Sociale Wetenschappen! Hopelijk pakt een later onderzoek dat op.’ BB

Miljoenen aan boetes dankzij ov-chipkaart Bijna zestigduizend studenten gedupeerd Studenten betalen miljoenen euro’s aan ov-boetes, omdat zij hun reisproduct vergeten stop te zetten. Het totale boetebedrag bedraagt dit jaar al 37 miljoen euro.

Dat blijkt uit cijfers die treinkrant Spits! opvroeg bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). ‘Het is veel geld. Maar studenten zijn soms niet snel genoeg’, zegt de woordvoerder van DUO. Bijna zestigduizend studenten waren in 2013 niet op tijd met het opzeggen van hun reisproduct. Gemiddeld zijn ze drie maanden te laat.

De boete is sinds vorig jaar oktober flink verhoogd. Voorheen moesten studenten 68 euro per halve maand betalen als zij te laat waren. Nu bedraagt de boete 97 euro.

Als studenten de studiefinanciering stopzetten, stopt de ov-kaart niet automatisch. ‘De student zal zelf actie moeten ondernemen om het reisrecht via een paal op het station te beëindigen. Dit kan DUO

Door sybren eppinga

niet voor hen doen’, licht de woordvoerder toe. De automaat registreert de datum van stopzetting. Deze wordt doorgeleid naar de DUO. Vervolgens beoordeelt DUO of dit op tijd is gebeurd.

Sinds 1 januari is het reisrecht van ‘gratis ov’ sterk ingeperkt. Studenten hebben er enkel nog recht op tijdens hun prestatiebeurs en het eerste jaar van de leenfase. Zo raakten 53.000 studenten hun reisproduct kwijt. Uit cijfers van DUO blijkt verder dat in de afgelopen jaren negentig procent van de studenten hun reisproduct op tijd stopzet. De rest krijgt een boete. Vorig jaar bedroeg de boetelast bijna 40 miljoen euro. Het geld wordt een jaar later overgemaakt naar de vervoersbedrijven voor gederfde inkomsten.

Ruud Nauts, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) vindt het ‘een beetje flauw’ dat studenten de boete moeten betalen. ‘Als de informatievoorziening onvoldoende is en het bij studenten niet op tijd bekend is dat zij hun kaart moeten stoppen, is het on-

rechtvaardig dat ze een boete moeten betalen.’ Het komt volgens hem ook voor dat verstuurde brieven op de verkeerde plaats en tijd aankomen bij studenten.

In het voorjaar stelde Tweede Kamerlid Mo Mohandis (PvdA) vragen over de communicatie van DUO in het kader van de ov-boetes.

Volgens minister van Onderwijs Jet Bussemaker worden studenten op verschillende manieren ingelicht door DUO over de nieuwe werkwijze van stopzetten. ‘Wij kunnen niet meer doen, dan we nu al doen. Wij wijzen studenten er via een brief, mailing en op de website op dat zij hun reisproduct stop moeten zetten’, zegt de DUO-woordvoerder.

De minister heeft studentenorganisaties gevraagd om ook na te denken over een oplossing. ‘Het gouden ei heb ik op dit moment ook niet’ geeft Nauts toe. ‘Het twistpunt is vooral wie verantwoordelijk is voor de informatievoorziening.

Wij willen er eerst zeker van zijn dat studenten op tijd weten dat zij hun reisproduct moeten stopzetten’.

6

Mare · 7 november 2013

Achtergrond

Slijmbal, bijt een concurrent me toe > Vervolg van de voorpagina Ik ben als tweede aan de beurt. Ik stel me voor, zeg mijn leeftijd en roep wat hobby’s. ‘En ik drink geen alcohol. Ik vind het echt niet lekker en het is gewoon slecht voor je gezondheid. En ik vind het zo’n onzin dat al die studenten zeggen dat je het dan maar moet leren drinken.

Waarom zou je alcohol moeten leren drinken?’

Ik ben vanavond een geheelonthouder met eigen wil, maar moet natuurlijk niet overdrijven: enthousiasme en gezelligheid gelden immers vaak als doorslaggevende criteria. Dus vervolg ik meteen: ‘Maar ik hou wel gewoon van uitgaan hoor! Zie het als een uitdaging. Als jullie mij kiezen, probeer mij dan maar eens aan de alcohol te krijgen!’

Hier en daar wordt gelachen. ‘Dat komt wel goed!’ reageert een bewoner opgewonden.

Volgende ronde. Wat we denken ‘toe te voegen aan het huis’? Mijn concurrenten kunnen ‘goed koken’ of ‘komen uit Brabant en omdat ik met carnaval ben opgegroeid kan ik goed feesten’. Pfff. Ik zeg: ‘Wat ik

toevoeg is dat jullie je helemaal lam kunnen zuipen, zodat ik jullie veilig naar huis kan brengen. En als jullie de volgende dag allemaal brak zijn heb ik nergens last van en maak ik een goed ontbijt voor het hele huis.’

‘Slijmbal’, bijt een nijdige hospitant me toe.

Nieuwe vraag: wat zoeken we in het huis, en wat juist niet? Ik zeg dat ik gezelligheid zoek en hoop dat er altijd iemand is om mee te chillen.

‘En wat ik niet zoek is een huis dat me de hele tijd gaat feuten omdat ik geen alcohol drink.’ Er valt een stilte. Een van de bewoners blijft strak naar de grond kijken.

Na een rondleiding worden we op een van de slaapkamers gedropt.

Daar moeten we ons lot afwachten tot de bewoners zijn uitvergaderd.

Een meisje dat hier al eerder heeft gehospiteerd weet dat er straks een paar uitverkorenen mogen blijven borrelen. De rest moet weg. Ik vraag de anderen hoe vaak ze al hebben gehospiteerd. Vier tot negen keer, zeggen ze. Allemaal wonen ze ver weg, dus telkens moeten ze een flinke afstand afleggen. ‘Ik vind het ook helemaal niet leuk’, zegt een

Drieduizend kamers te weinig ‘Het structureel kamertekort in Leiden bedraagt momenteel ongeveer 3.000 kamers’, aldus Wilbert Bots van SLS Wonen. ‘In 2009 waren dit er een paar honderd meer.’

Volgens Bots zal de groei van het tekort de komende jaren afnemen vanwege politieke maatregelen. ‘Het tempo van studeren is omhoog gegaan waardoor er sneller kamers vrijkomen.’ Ook zal de invoering van het sociaal leenstelsel sommige studenten ervan weerhouden op kamers te gaan.

Het kameraanbod van SLS Wonen bestaat voor 90 procent uit hospiteeraanbod.

Bots: ‘De overige 10 procent is voor studenten die niet willen hospiteren.’ Meestal worden deze kamers toegewezen via loting.

Bots geeft aan dat ongeveer 30 procent van de studenten aangeeft liever niet te hospiteren. Achteraf zijn de meeste studenten juist wel te spreken over het hospiteersysteem, omdat ze dan zelf mogen kiezen wie er in huis komt wonen. ‘Het is een succesvolle manier van marktwerking’, aldus Bots.

meisje. ‘Ik heb altijd het idee dat ik suf overkom.’

Bewoner Tom komt binnen en selecteert vier meisjes die mogen blijven. Voordat ik vertrek, vraag ik of hun keus om mij niet te selecteren afhangt van het feit dat ik geen alcohol drink. Tom lijkt overvallen door de vraag, maar zegt van niet. ‘Het toont alleen maar aan dat je sterk in je schoenen staat.’ De volgende dag hoor ik van een andere bewoner dat tijdens het stemmen is gezegd: ‘Als je niet drinkt kom je dit huis sowieso niet in.’

Scenario 3: Het feestbeest Huis: Vrijheidslaan 490 Bewoners: 10 Kamer: 15 m² Kosten: € 300,Ai, bijna betrapt! Als ik de fusie van de Vrijheidslaan betreed, zie ik een bekend gezicht. Terwijl ik een biertje krijg aangereikt, zie ik dat het meisje me herkent. De deur van de fusie wordt gesloten, en de voorstelronde gaat al beginnen. Straks moet ik hier in mijn I love NY-shirt en rafelige spijkerbroek het feestbeest uithangen, dat graag naar technofeesten gaat en daarbij regelmatig pillen slikt. En dan gaat zij me ontmaskeren. Met een smoes weet ik haar de gang op te krijgen. Daar blijkt ze gelukkig geen bewoner, maar hospitant te zijn. Ze zal me niet verraden, verzekert ze me.

Terug in de fusie dreun ik mijn verhaal op over hoe techno me uit het oosten naar de Randstad lokte, over de geweldige feesten in Den Haag, Amsterdam en Haarlem en over het genot van goede xtc. Het valt me op dat er niet wordt gereageerd op deze informatie. Of ze vinden het niet bijzonder, of ze houden zich in.

Een bewoner vraagt of ik ook rook. ‘Nee, ik blow alleen.’ Gelach klinkt door de fusie. ‘En stel dat je

drie dingen mocht meenemen naar een onbewoond eiland?’ ‘Techno, xtc en water.’

Als alle kandidaten (vier mannen, drie vrouwen) zich hebben voorgesteld (steeds weer dat standaard riedeltje van hobby’s, uitgaan en studie) gaan de bewoners in beraad. Ik schat mijn kansen om door te gaan naar de tweede ronde deze keer wat hoger in. Want welk huis wil nu iemand die ‘heel veel gamet’ en dan ook nog de uitspraak doet ‘dat zijn deur altijd open zal staan, al wil dat niet zeggen dat hij vaak bij zijn huisgenoten gaat buurten’? Een jongen vroeg: ‘Zijn jullie een heel actief huis? Er zijn toch niet veel verplichtingen?’

Er zitten alleen nog hospitanten in de fusie. Als ik zeg dat het ‘volgens mij niet een heel actief huis is’ reageert een jongen bozig: ‘Als je dat niet chill vindt, ga dan gewoon naar huis!’ Dat gebeurt jammer genoeg ook. Want ik zit niet bij de drie overgebleven kandidaten. De boze jongen en het meisje dat hoopte op ‘een niet al te actief huis’ gaan door.

De normalo’s hebben gewonnen.

Ook het meisje dat ik ken, mag niet blijven. ‘Wat een suffe mensen hebben ze uitgekozen’, reageert ze.

‘Dit was niet echt het huis waarnaar ik op zoek was’, geeft ze toe. ‘Maar ik moet gewoon een kamer hebben, het maakt me even niet uit welke.’

Conclusie En die laatste uitspraak geldt voor tal van studenten. Op een gemiddelde hospiteeravond komen zo’n tien hospitanten af. En zelfs daar is vaak al een strenge selectie aan vooraf gegaan. Tijdens mijn zoektocht naar hospiteeravonden op Kamernet ben ik bij sommige huizen bij voorbaat afgewezen, omdat ze ‘zo ontzettend veel reacties’ binnen hadden gekregen.

Wie toch wordt uitgenodigd, maakt nog steeds nauwelijks kans.

Wat me opviel tijdens de avonden,

is dat de meeste studenten zichzelf heel oppervlakkig voorstelden. Ik heb van geen enkele hospitant een bijzonderheid horen langskomen. Er werd er weinig humor gebruikt, geen zelfspot, geen sterke verhalen. Ook op ludieke vragen antwoordden bijna alle hospitanten bloedserieus.

Conclusie van het experiment: jezelf heel basic en risicoloos presenteren lijkt het best te werken. Gelukkig heb ik al een kamer.

DOOR SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK

Anderhalf jaar zoeken De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft vorige maand een onderzoek onder zevenhonderd studenten gepubliceerd. Uit dat rapport, getiteld Kamernood blijkt dat: - het landelijke kamertekort onder studenten ongeveer 30.000 kamers bedraagt.

- 55 procent van de thuiswonende studenten aangeeft nog thuis te wonen omdat hij/zij geen kamer kan vinden.

- in sommige studentensteden een student langer dan anderhalf jaar bezig is met het zoeken naar een kamer.

- 65 procent van de respondenten uit het onderzoek een kamer accepteert die niet aan de woonwensen voldoet (wat betreft prijs, oppervlakte, locatie).

- Bijna de helft van de thuiswonende studenten er langer dan een uur over doet om van huis naar hogeschool of universiteit te komen.

Illustratie Michiel Walrave

7 november 2013 · Mare 7 Wetenschap

Een printbaar pistool. Als je per se wilt schieten, ben je beter en goedkoper uit met een echt vuurwapen. Foto Wikimedia

Het nieuwe doe-het-zelven Juristen buigen zich over de consequenties van 3D-printen Wat zijn de maatschappelijke, juridische en ethische aspecten als straks de 3D-printers oprukken?

‘Je krijgt de hele Pirate Bay-discussie nog een keer, maar nu over voorwerpen.’

‘Het gaat richting de hype-hoek’, moppert dr. Bibi van den Berg, als ze de recente mediaaandacht voor 3D-printers overziet.

‘Er worden veel dingen gezegd die niet kloppen, en er worden beloftes gedaan die niet realistisch zijn.’

Jammer voor wie hoopvol werd van alle berichtgeving, maar het printen van organen zit er voorlopig nog niet in. Ook het wereldvoedselprobleem laat zich niet makkelijk oplossen met 3D-printers. Net als bij gewone printers moet er namelijk wel eerst een cartridge in. ‘Het zijn geen magische machines. Als je een worteltjestaart wilt printen, zul je toch echt eerst wortels, bloem en andere ingrediënten in je printer moeten stoppen.’

Techniekfilosofe Van den Berg werkt voor eLaw, het centrum voor en digitale technologie van de universiteit. Ze is mede-organisator van een congres over 3D-printen; volgende week in Leiden. ‘Veel van zulke congressen gaan over de technische en materiaalkundige aspecten. Wereldwijd is er maar een handjevol dat spreekt over ethiek, de politieke kanten, de gevolgen voor de samenleving en het bedrijfsleven.

Het is echter wel belangrijk om over zulke dingen na te denken, als de technologie doorbreekt.’

Voor wie het even gemist heeft: een 3D-printer is precies wat de naam zegt: een machine die objecten uitprint. Je stopt er een grondstof in, vertelt wat het moet worden, en vervolgens spuit of smelt het apparaat die vorm. Die grondstof is meestal plastic, maar je hebt ook printers die metaalpoeders aan elkaar laseren.

Speciaal voor banketbakkers bestaat

Door Bart Braun

er een versie die chocolade in elke denkbare vorm print.

De eerste patenten stammen alweer uit de jaren tachtig, maar zoals elke technologie ontwikkelde het 3D-printen zich verder. Resolutie, betaalbaarheid en gebruikersgemak gingen erop vooruit – je kan het ontwerpwerk desnoods doen in Minecraft¸ of gewoon wat foto’s maken met een smartphone en een app het 3D-model laten uitrekenen. Als volgend jaar de eerste van die patenten verlopen, wordt het driedimensionaal printen nog een stuk goedkoper en toegankelijker, verwacht de technologiewereld.

Stel, u hebt zo’n ding. Wat zou u ermee printen?

Fabrikanten maken prototypes, en hopen dat de technologie ooit zo goedkoop wordt dat ze ermee kunnen massaproduceren. Nike print schoenen die precies op iemands voet zijn afgestemd. Creatievelingen maken oorbellen, meubels, iPadhoesjes, lampenkappen en soms zelfs protheses.

Een van de sprekers op het congres zal het speciaal hebben over de relatie die mensen met hun voorwerpen hebben. Ga je met je eigen prints anders om dan met dingen die je gewoon in de winkel hebt gekocht?

Je kan natuurlijk ook speelgoed of merkproducten printen, of andere dingen waar de maker rechten op heeft. Speelgoedfabrikant Games Workshop stuurde haar advocaten af op iemand die een eigen variant had ontworpen van een tank uit een van haar spellen, en het model online had gezet. ‘Je krijgt de hele Pirate Bay-discussie over films, software en muziek nog een keer, maar dan over voorwerpen. En ingewikkelder, omdat je niet alleen zit met auteursrecht, maar ook met patenten en merkenrecht’, voorspelt Van den Berg.

‘Gucci vindt het uiteraard niet leuk als jij thuis hun tasje kan printen’, vervolgt ze. ‘Maar wat als je dat tasje aan mij verkoopt, en het mij op een of andere manier verwondt?

Pistolenprinter Ook op het congres: het geprinte pistool. De Amerikaanse grondwet garandeert het recht van elke burger om een vuurwapen te dragen. Die wet is echter geschreven in een tijd dat Amerika dunbevolkt was, weinig politie had, en een pistool een onnauwkeurig ijzeren pijpje was dat in je hand kon ontploffen.

Na elke grote schietpartij gaan er stemmen op om het wapenrecht wat aan te passen, en dat maakt vuurwapenliefhebbers bang. Als de overheid je wapens afpakt, wat kun je dan nog als ze vervolgens je andere rechten ook afpakt?

Om de wapenafpakkers voor te zijn, zette het bedrijfje Defense Distributed het eerste model voor een printbaar pistool online. Er zat één metalen onderdeel in, met als voornaamste reden dat het wapen pieppoortjes af laat gaan. De huidige printpistolen hebben zijn onnauwkeurige plastic pijpjes die in je hand kunnen ontploffen, en je hebt voorlopig een heel wat zwaarder apparaat nodig dan de huis-tuin-en-keuken 3D-printers om ze te kunnen maken. Als je per se wilt schieten, ben je beter en goedkoper uit met een echt vuurwapen.

‘Natuurlijk, je kunt een vuurwapen krijgen, als je het echt wilt’, aldus Van den Berg.

‘Het is echter een stuk moeilijker dan een ontwerp downloaden en op print drukken. Op het congres zal socioloog Gert van Vugt spreken over de hele discussie over plastic wapens. De uiterst rechtse angst voor gun control stond ineens hand in hand met de linkse voorstanders van vrijheid van informatie, en de discussie werd volledig gepolariseerd.’

Ben jij dan aansprakelijk? De fabrikant van de printer, of van de cartridge? Of de ontwerpers bij Gucci, misschien?’

‘Het zijn geen magische machines’ Meerdere sprekers op het congres zullen het hebben over auteursrecht en aansprakelijkheidskwesties. Van den Berg: ‘Het is nu goed afgesproken in het consumentenrecht wat je rechten zijn en waar je terecht kunt als je koffiezetapparaat in brand vliegt. Hoe dat straks moet, is voor mij de grote vraag.’

Volkomen andere vraag: hoe gaan onze spullen eruit zien in een wereld vol 3D-printers? Veel van wat we nu kopen wordt spotgoedkoop geproduceerd in andere landen. Gevolg is dat het vaak goedkoper is om iets te vervangen dan om het te repareren.

Dat kan veranderen: ‘Stel je voor dat een fabrikant van vaatwasmachines een databank maakt met alle 3D-modellen van alle onderdelen.

Dan hoeft de monteur geen grote hoeveelheden schroefjes en andere stukken op voorraad te hebben. Dat maakt die machines duurzamer, terwijl fabrikanten die onrepareerbare producten maken er ineens slechter op staan.’

Dat is geen denkbeeldig voorbeeld. Vliegtuigfabrikant Airbus, bijvoorbeeld, heeft op alle vliegvelden ter wereld alle reserveonderdelen van hun toestellen liggen, want als er iets stuk is, moet die kist zo snel mogelijk weer de lucht in. Al die onderdelen samen vormen een enorme hoeveelheid geld en materiaal die vastligt, terwijl het overgrote gedeelte ervan nooit zal worden gebruikt. Als je al die magazijnen vol boutjes en propellers kan vervangen door 3D-printers, druk je enorm de kosten. Technisch zijn er nog wat problemen – de boutjes moeten wel

echt precies passen bij de moertjes, ook als het boutje in New York is geprint en het moertje in Cairo – maar dit is wel de kant die Airbus op wil.

‘Voorraadbeheer, slimmer omgaan met grondstoffen, efficiënter transport, daar zitten de grote toepassingen. Zelf je eigen meubels printen is leuk, maar goedkoper dan Ikea zal het niet gauw worden. De meeste mensen hebben er ook geen behoefte aan.’

Congres: 3D-printing: destiny, doom or dream?

Het Leids Volkshuis, Apothekersdijk 33A 14 en 15 november, zie: elawconferences.org

Sleutels Politiebureaus hebben vaak dezelfde sleutel voor verschillende sets handboeien. Dat is wel zo handig bij het overdragen van arrestanten, of als er een keer een sleuteltje zoek raakt. Het wordt ineens verrekte onhandig als iedere boef met een 3D-printer die sleutels na kan maken. Voor goedkopere handboeien was dit al een paar jaar een probleem, maar verleden jaar demonstreerde een Duitse hacker dat het ook kon bij de boeien van echte topmerken, die hun stinkende best deden om hun sleutels uitsluitend in politiehanden te houden.

En gewone huissleutels? Die hacker had originele handboei-sleutels nodig om ze na te kunnen maken, maar bij een voordeurslot is het vaak mogelijk om de sleutel uit te printen met alleen een paar telefoonfoto’s. In 2008 liet een Amerikaanse hoogleraar zien hoe hij een bruikbare sleutel kon maken vanaf een foto die hij met een telelens had gemaakt, op meer dan zestig meter afstand. In augustus van dit jaar maakten studenten van het Massachusetts Institute of Technology bekend dat ze met enkel een foto de zogenaamd ondubliceerbare sleutels van topmerk Schlage Primus na konden maken. Wellicht dat de klassieke sleutel met tandjes gaat verdwijnen in het tijdperk van de 3Dprinter, opperden ze.

8 Mare · 7 november 2013 Maretjes extra

Maretjes

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Nieuwe begeleiders gezocht voor bijles/huiswerkbegeleiding Buurthuis Vogelvlucht Leiden-Zuid. Acht leerlingen basisonderwijs groep 7 en drie leerlingen groep 4 en 5 helpen met begrijpend lezen, spelling en rekenen. Zes leerlingen uit groep 6 hulp bij lezen, woordenschat en rekenen. Drie leerlingen met vergoeding van €5,- per les.

Eén leerling MBO, rekenen en Engels. Leiden-Noord zoekt begeleiders voor 23 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 7, waarvan vijf met vergoeding. Voortgezet onderwijs, hulp voor: Marokaans meisje, Engels, 3havo; Afghaanse jongen, Nederlands, Spaans, brugklas; Irakese jongen, Engels, 2vmbo; Marokkaans meisje, Engels, brugklas.

Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do, 15-17u. Tel: 071-5214526. E-mail: hdekoomen@owwleiden.nl.

UITNODIGING voor Openbare Generale Repetitie op Woensdag 13 november van 15:0017:30 uur in de Marekerk, Lange Mare 48. Werken van Johann Sebastian Bach, Phlipp Emanuel Bach en Wolgang

Amadeus Mozart. COLLEGIUM MUSICUM Den Haag, Esther Ebbinge (sopraan), Dave Hendry (trompet). Muzikale leiding: Rien Donkersloot (orgel).

Workshops Brazilaanse Samba en Afro Braziliaanse dans Kom dansen en leef je uit op de stoere exotische Braziliaanse ritmes. Zaterdag 23 november in het Lipsius. Ga voor meer info en aanmelden naar www.lakcursussen.nl Info: 071-5272410 of cursus@ lak.leidenuniv.nl Doe mee aan een online onderzoek naar persoonlijkheid en maak kans op een iPad mini. Het invullen van de vragenlijsten duurt ongeveer een half uur en na afloop van het gehele onderzoek zal er een iPad mini onder de deelnemers verloot worden. Ga naar http://tiny.cc/vragenlijsten Kom op dinsdagavond vrijblijvend en gratis kennismaken met ‘t Leidsch Schaakgenootschap in het Denksportcentrum aan het Diamantplein te Leiden. Aanmelden rond 19.30 en je kunt dezelfde avond een partij spelen!

Vrijwilligerswerk in het buitenland? Wil je met straatkinderen werken in Azië, Afrika of Zuid-Amerika? Kom naar ons informatieweekend van 22-24 november 2013. Voor informatie en aanmelding: www. samen.org

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties.

De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com Japanse Tafeltjes Avond: De Japanse Tafeltjes Avond is een jaarlijks terugkerend evenement, georganiseerd door SIB leiden, waarbij studenten netwerken met diplomaten uit een grote verscheidenheid aan landen. Elk jaar komen er rond de 30 tot 35 ambassadeurs en vertegenwoordigers naar het evenement toe. Het evenement bied jaarlijks een prachtige en unieke mogelijkheid aan onze leden, en andere geïnteresseerde, om te netwerken met hoge diplomaten. Op die manier krijgen zij de kans hun academische kennis over verschillende landen te vergroten en kritische vragen te stellen die niet noodzakelijk in de media naar voren komen.

Dit jaar organiseren wij de 16de JTA en hopen op net zulke goede ervaringen als vorig jaar. Inschrijven kan via de SIB-Leiden website.

Repetitor Tentamen Straf- en Strafprocesrecht, BA3, januari 2014 Onderwijs en tentamentraining in 10 lessen van 2,5 uur door ervaren en succesvolle docent.

(Strafprocesrecht, BI en BIII, NOVA en Open Universiteit). Mr L. Slooter-Satter. lucienne@slooter. com of 071-5157777

Literair talent opgelet!

Win € 250 met Mare-kerstverhalenwedstrijd

Schrijf een v­ erhaal van tussen de 1500 en 2000 ­woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons.

Mail uiterlijk 12 december naar redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor Leidse studenten

Academische Agenda Prof.dr. I.A.G. Snellen zal op vrijdag 8 november om 16:00 uur een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen met als leeropdracht Observationele Astrofysica.

Dhr. S.L.J. Jansen hoopt op maandag 11 november om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ’De kroongetuige in het Nederlandse strafproces’. Promotor is Prof.mr.

C.P.M. Cleiren.

Dhr. P. van der Pol hoopt op dinsdag 12 november om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ’Pathogenic role of complement in renal ischemia/ reperfusion injury’. Promotor is Prof.dr. C. van Kooten Mw. L.J. Stelling hoopt op dinsdag 12 november om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ’Religious Conversion in Early Modern English Drama’. Promotor is Prof.dr. P.Th.M.G. Liebregts.

Dhr. J. Nijland hoopt op dinsdag 12 november om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is

’De overheidsonderneming’.

Promotor is Prof.mr. W.G. Huijgen.

Dhr. F. Hübner hoopt op woensdag 13 november om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ’Shifting Identities; The Musician as Theatrical Performer’. Promotoren zijn Pof. F. de Ruiter en Prof. dr. Y. Spielmann (Lasalle College of the Arts, Singapore).

Dhr. S.E.F. Kleijn hoopt op woensdag 13 november om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Electrocatalysis at single nanoparticles’. Promotor is Prof. dr. M.T.M. Koper.

Dhr. A.H. de Wilde hoopt op woensdag 13 november om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ’Host factors in nidovirus replication’. Promotor is Prof. dr. E.J. Snijder.

Dhr. M.J. Sier hoopt woensdag 13 november om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ’Neandertals in the Forests, a palaeomagnetic Study of the Eemian ínterglacícll in northwestern and central Europe’.

advertentie

Promotor is Prof.dr. J.W.M. Roebroeks.

Dhr. A.M. Rolloos hoopt op donderdag 14 november om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ’The effect of the DNA metabolism of the recipient cell on the fate of T-DNA translocated by Agrobacterium’. Promotor is Prof.dr. P.J.J. Hooykaas.

Dhr. M. van der Vaart hoopt op donderdag 14 november om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ’Innate host defense against intracellular pathogens’. Promotor is Prof.dr. H.P. Spaink.

Mw. E.P. ‘t Hart hoopt op donderdag 14 november om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ’Cognition in Huntington’s disease’. Promotor is Prof.dr.

R.A.C. Roos.

Mw. D.K. de Vries hoopt op donderdag 14 november om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ’Inflammation and innate immunity in renal ischemia/ reperfusion injury’. Promotor is Prof.dr. J.H. van Bockel.

7 november 2013 · Mare 9 Achtergrond

Ik ben het niet, ik heb het Jongvolwassenen met autisme ervaren lagere levenskwaliteit Jongvolwassenen bij wie in de kindertijd autisme is vastgesteld hebben na hun vijfentwintigste een verhoogd risico op psychotische problemen, blijkt uit Leids promotieonderzoek. ‘In een ander studentenhuis hadden we een risicobordje met “huisautist” omgehangen gekregen.’

Door Marleen van Wesel ‘Studieopdrachten moeten strak afgebakend zijn. Anders breek ik met eindeloos veel details dwars door alle limieten heen. Onlangs begon ik na een nogal breed gestelde tentamenvraag te pennen tot er een essay van 2700 woorden op papier stond. Dat moesten er eigenlijk driehonderd zijn’, vertelt Jasper Gerretsen (27, student politicologie). ‘Gelukkig was de docent niet zo iemand die dan alleen de eerste driehonderd woorden nakijkt.’

Zomaar een van de obstakels waar jongeren met een autismespectrumstoornis tegenaan lopen.

‘Autisme is een ontwikkelingsstoornis. Al voor de geboorte verlopen de processen in het brein anders dan normaal’, vertelt Petra Barneveld (33). Zij promoveerde deze week op de weerslag onder volwassenen, die opgegroeid zijn met zo’n stoornis. ‘Als ze nog klein zijn, kost het de ouders al meer moeite om de behoeften van hun kind te begrijpen. De eisen die later op school gesteld worden, zoals zelfstandig en snel werken, nemen alleen maar toe. Hoe ouder ze worden, hoe meer hun ontwikkeling uiteenloopt met andere kinderen. Sommigen vin-

den daardoor meer aansluiting met jongere kinderen, andere juist met oudere, want die bieden wat meer structuur en zeggen duidelijker wat ze van je verwachten. Nog later, wanneer andere jongeren zelfstandig gaan wonen, relaties aangaan, opleidingen afronden en werk vinden, hebben zij steeds meer moeite om nog aan alle eisen te voldoen.’

Gerretsen ondervond dat ook.

‘Op Catena schreeuwde een meisje met wie ik een aanvaring had een keer heel boos: “Je bent toch geen autist?!” Nou ja, toch wel, bleek later.’

Dat ontdekte hij pas op zijn vierentwintigste. ‘Op de kleuterschool gooiden ze er al een IQ-test tegenaan omdat ik niet helemaal goed functioneerde. Tegen de verwachting van de juf in scoorde ik vrij hoog. Toen hebben ze alle verdere problemen dáár maar aan opgehangen. Pesterijen bijvoorbeeld. Die duurden tot halverwege mijn middelbareschooltijd. In de bovenbouw van het gymnasium werd je niet meer raar aangekeken op slim zijn.’

Toen hij op zijn drieëntwintigste een hernia kreeg, ging het mis. ‘Na het herstel heb ik een jaar letterlijk in mijn studentenkamer doorgebracht. Uiteindelijk belandde ik terug bij mijn ouders en raakte ik in een depressie verzeild. Ik volgde een maand of zes dagbesteding, een net woord voor bezigheidstherapie. Bij mijn psychiater rees toen een vermoeden dat later werd bevestigd: het syndroom van Asperger.’

Het onderzoek van Barneveld richt zich specifiek op zogeheten hoogfunctionerende jongeren, zoals Gerretsen. ‘Als neuropsycholoog ben ik benieuwd wat er in het brein gebeurt bij mensen met gedrags-

Politicologiestudent Jasper Gerretsen: ‘Een meisje schreeuwde boos: “Je bent toch geen autist?!” Nou ja, toch wel, bleek later.’ Foto Marc de Haan

problemen. Bij deze groep zijn de verschillende gebieden in de hersenen waar iets gebeurt goed uit elkaar te rafelen. Bij mensen met een IQ onder de zeventig, die vaak een laag taalniveau hebben, is dat lastiger. Het is dan een stuk onduidelijker waarom een bepaald probleem optreedt.’

Ze putte voor haar onderzoek uit patiëntgegevens die het Utrechts Medisch Centrum tussen 1984 en 2004 verzamelde. ‘Over zo’n lange periode kun je heel mooi zien hoe kinderen met allerlei diagnoses het op latere leeftijd zijn gaan doen.’

Niet al te best, zo bleek bij de groep met autisme. Barneveld: ‘Hun levenskwaliteit lag lager dan bij mensen zonder problemen, maar ook lager dan bij mensen met fysieke beperkingen én lager dan bij mensen bij wie in de jeugd andere kinderpsychiatrische stoornissen zijn vastgesteld. We zagen dat ze minder vaak een vaste partner hebben, moeite hebben met het voltooien van een opleiding, meestal nog bij hun ouders of in een woonvoorziening wonen en vaak geen betaalde baan hebben.’

Gerretsen woont weliswaar ook niet helemaal zelfstandig, maar wel in een studentenflat, in de Merenwijk. Een deel van het gebouw is bestemd voor drie woongroepen van Stumass. Dat is een organisatie die uitwonende studenten met autismespectrumstoornissen begeleidt.

Bovenaan de trap op de vijfde verdieping, waar ook het kantoor van Stumass is, hangt een whiteboard met daarop een dagindeling en verschillende aanwezigheidsschema’s van studenten én begeleiders. Gerretsen: ‘Dat kan wel een drempel zijn als je

iemand mee wil nemen.’ Momenteel heeft hij geen vriendin. ‘Een huisgenoot heeft een langeafstandsrelatie en sommige ganggenoten hebben gewoon meiden uit Leiden.’

De begeleiders eten ’s avonds mee met de woongroepen, die uit ongeveer zeven studenten bestaan. Gerretsen: ‘De rest van de dag lopen ze nu en dan even binnen. Ze helpen je de papiermolen van studiefinanciering, universiteitsadministratie, maar ook Wajong-uitkeringen en persoonsgebonden budgetten te overzien. Verder varieert de begeleiding per persoon van zelfstandig een route uitstippelen door Leiden tot het uiten van emoties. Toen ik hier ruim een jaar geleden kwam wonen, haalde ik mijn post wel uit de brievenbus, om vervolgens in te leveren bij de begeleiders. Nu lees ik alles zelf door.’

Barneveld onderzocht, naast factoren als relaties en woonsituaties, ook hoe tevreden haar onderzoeksgroep nu eigenlijk is met het leven.

Daarop scoorden de respondenten helaas gemiddeld ook lager dan leeftijdsgenoten met andere kinderpsychiatrische stoornissen, wonderlijk genoeg met uitzondering van hun fysieke conditie. Gerretsen heeft overigens wel een vermoeden van de oorzaak. ‘Met die hernia heb ik vrij lang niets gedaan. Misschien schort de communicatie met ons eigen lichaam ook een beetje. Ik ben bijvoorbeeld niet zo gevoelig voor kou.’

Het medicijngebruik onder mensen met een autismespectrumstoornis verschilt dan weer niet echt, constateerde Barneveld. Twintig procent gebruikt momenteel medicijnen, nog eens vijftien procent heeft dat in het verleden gedaan.

‘Wat wél opvalt,’ zegt ze, ‘Is dat 47 procent van de medicijngebruikers met autisme aan de antipsychotica zit, tegenover 10 procent van de andere onderzochte groepen. Dat is de pittigste boodschap uit mijn onderzoek: een aantal kinderen met autisme heeft een verhoogd risico op psychotische problemen, meestal pas na hun vijfentwintigste. Zij kunnen plotseling heel angstig worden, denken dat ze achtervolgd worden en of er van overtuigd raken dat reclameboodschappen op de radio speciaal voor hen bestemd zijn. Tot logisch redeneren zijn ze dan niet meer in staat. Het is erg lastig om te zien of er tijdens de adolescentie al voorlopers van de symptomen opduiken. We weten in elk geval dat we alert moeten zijn bij inhibitieproblemen. Dat houdt in dat je weinig controle hebt over je gedrag. Wellicht is dat een voorspeller. We kunnen ouders nu in elk geval waarschuwen.

Met realistischere verwachtingen worden hun kinderen hopelijk wat gelukkiger.’

‘Zelfstandig wonen en vrienden maken, is lastig’ De begeleiders van Stumass stimuleren intussen het lidmaatschap bij studentenverenigingen, zodat de bewoners hun sociale kader tegen het einde van hun studie bovendien wat verbreed hebben.

Maar wonen met lotgenoten bevalt Gerretsen vooralsnog wel: ‘Omdat we dezelfde diagnose hebben, is er wat meer begrip voor elkaar. In een ander huis hadden we misschien een risicobordje met “huisautist” omgehangen gekregen. En doordat we met hetzelfde probleem kampen, geldt het mooi niet als excuus om bepaalde dingen niet of juist wel te doen.’

Zijn huisgenoot Marius Stekelenburg (20, student wiskunde), die intussen staat te koken, werd al op zijn derde gediagnosticeerd. ‘Van jou wisten ze al eerder dat je niet spoorde’, grijnst Gerretsen. Woensdag is hijzelf volgens de schema’s en herinneringen die in de fusie hangen weer aan de beurt. ‘Maar zodra er eerder een gat in het rooster is, spring ik erin. Ik kan uitstekend zelfstandig en ongestructureerd koken. Sommige anderen lukt het alleen als ze één recept printen en daarmee naar de winkel gaan.’

‘Ik kan het ook wel vrij aardig hoor’, relativeert Stekelenburg terwijl hij een zak mihoen boven een pan leeggooit.

‘Zelfstandig wonen en vrienden maken, is dan misschien lastig, maar vaak zijn deze studenten in bepaalde vaardigheden juist heel sterk’, weet Barneveld. ‘Wiskundige oplossingen bijvoorbeeld. In de talige hoek blinken ze dan weer niet zo vaak uit.’

‘Voor mij klopt dat wel een beetje’, denkt Stekelenburg. Gerretsen: ‘De meesten hier doen bètastudies. Zelf ben ik toevallig juist wel goed met taal. Ik vind het bijvoorbeeld raar om te zeggen dat ik autist bén. Daarmee karakteriseer je alles wat ik ben tot een onderdeel van die stoornis.

Het is toch vreemd dat je een fysieke ziekte hébt, maar dat voor autisme, depressies en andere psychische problemen vaak het werkwoord “zijn” gebruikt wordt. Je zegt niet “Ik ben alvleesklierkanker”, maar wel “Ik ben schizofreen”.’

10 Mare · 7 november 2013 English page

They nearly didn’t make it Martin van Vliet, our man in Mali Last Friday, the Dutch Cabinet decided to send troops to Mali.

A doctoral student from Leiden, working in Mali as an advisor for the UN peacekeeping mission, says: “There will be consequences for us if it’s a mess in Mali. Safety in Europe begins here.”

BY VINCENT BONGERS “The contrast is very harsh: only a month ago I was working on the last chapter of my dissertation in the university library in Leiden, surrounded by twentyyear-olds,” recalls Martin van Vliet (34), speaking by telephone from a hotel in Bamako, Mali’s capital, “and now I’m here.”

Besides being a PhD student at Leiden, Van Vliet is also on the staff of the UN peacekeeping mission in Mali and advisor to Bert Koenders, the former Minister of Development Cooperation, who is heading the mission. “My job is to maintain relations with politicians and other influential people in Malian society like religious leaders. I write reports and background analyses. It’s very hard work: we start at eight in the morning and don’t finish till eleven at night, seven days a week.”

On Friday, the Cabinet decided to send troops, including Apache attack helicopters and commandos, to support this mission, which began on the 1st of July. Van Vliet does not want to comment on the desirability of the deployment of Dutch troops: “That’s up to the Dutch government and parliament to decide.”

In March 2012, the Northern Mali fell into the hands of Muslim extremists and rebels. Mali was a French colony until 1960 and French troops have been fighting jihadis in that region since January. The Malian government has now arranged a provisional peace agreement with the rebels. Van Vliet continues: “We’re facilitating the process for longlasting peace and since there’s been talk of possible Dutch military support, we’ve been even busier. Masses of reporters have turned up to speak to us.”

Van Vliet is an expert on Mali and has visited the country often: “I know a lot about its history and its political relations, and very few others do. Initially, I was asked to supply some background reports, then I was asked to go to Mali. I really wanted to go, despite the fact that I got married only three months ago.

My honeymoon’s been a bit lonely and I’ll be here for another eleven months yet.”

The West regarded Mali as an exemplary democracy for a long time. “However, that image was built on sand. The country is poor and a large proportion of its inhabitants live in rural areas. Only thirty to forty per cent vote during elections

and politicians with their own small power base made all the decisions.”

Crime was rife, too: “The country became a cocaine trafficking hub: twenty per cent of cocaine consumed in Europe arrived via the Sahel. In fact, you could compare it Mexico, although the situation has improved slightly since then.”

There were other problems: some

Worries about lecturers’ poor English skills The student parties LVS and BeP are worried about the standard of English spoken by lecturers and fear that poor language skills will have a detrimental effect on the quality of the education.

The parties claim that, in an attempt to stimulate internationalization, more and more subjects are being given in English, despite the fact that the lecturers’ English language skills are often not of an academic standard.

As a result, lectures and tutorials are given with a limited vocabulary.

“We held a small-scale survey on Facebook to see what students think of their lecturers’ English”, explains Marc Hogenhuis from the LVS.

“178 people responded, of whom 128 were on English-language programmes. Of those 128, 45 per cent thought there was a difference in standards between lectures in Dutch and lectures in English. That’s quite a large group and we feel that this problem deserves some attention.”

But it is not only the lecturers: Leiden students’ English is often not good enough to understand the subtle distinctions in the subject matter either.” You would think that grades would drop as a logical consequence of that, but performance rates reveal nothing of the sort. The parties suspect that standards for the grades are slipping to help more and more students graduate faster.

“Moreover, many lectures given in English are not attended by foreign students.” The parties demanded to know whether the Executive Board was aware of the problems and if there were any solutions. Vice-Rector Magnificus Simone Buitendijk said she “would like to study Facebook survey thoroughly. I think it is very hard to respond to these figures right now. According to the International Student Barometer, we’re actually doing very well as regards English – better than other Dutch universities. It would be better to take more time to see whether there really is a problem.” The parties will be meeting Buitendijk shortly to discuss the matter.

of the Tuaregs, a Berber nomadic people living Northern Mali, demanded more autonomy – some even wanted independence – and tried to obtain it by violent means.

Van Vliet adds: “Last week I was in Timbuktu in Northern Mali and I saw some signs of hope. The schools finally re-opened ten days ago and it was good to see crowds of laughing children walking to school.”

“But I also saw shops and buildings shot to ruins. The city’s inhabitants have been through more than their fair share of problems in recent years. Firstly, a group of rebel Tuaregs plundered the shops and raped the women. They were driven off by a group allied to Al Qaida: Al Qaida in the Islamic Maghreb (AQIM), Muslims from Algeria, who enforced the Sharia. Women had to wear veils, smoking was prohibited. People weren’t allowed to listen to Malian pop music on their mobiles and harsh corporal punishments were imposed for offences.”

In early 2013, the French chased them out and restored order, though the northern groups are still dangerous and violent raids occur frequently. Timbuktu is much safer and the city is starting to come to life, but there is still a risk of attacks.”

Despite all their issues, the Malians are starting to recover. “But the

country nearly didn’t make it; they’re not exactly cheerful and carefree but their resilience is unbelievable and it’s good to see it.”

What will happen now? Van Vliet thinks that is important that the conflict doesn’t turn into an openly ethnic struggle: “A large majority of the Tuaregs do not support the rebels or the violence – I’ve noticed that religious leaders constantly stress that point. When I was in Timbuktu, I spoke to an imam who kept pressing the same point. It all boils down to how various groups divide up the water and land, but it will take a lot of organisation to do it properly.”

Van Vliet points out that it is in everyone’s interest to make Mali safe.

“It’s better for the West if the country and this region are more stable.

There will be consequences for us if it’s a mess here.

“Safety in Europe begins here, not just because of all the refugees: criminals benefit from instability and if the Sahel region isn’t safe, the unrest will spread to North Africa. It’s in everybody’s interest to improve the situation in Mali and the international community has a part in that, particularly when it comes with respect to safety. Nonetheless, it’s up to the Malians themselves to find a peaceful solution for their nation.”

7 november 2013 · Mare 11 Cultuur

Agenda

Ik ben gewoon slecht in interviews Sander van Opzeeland wil graag de juiste dingen zeggen Cabaretier Sander van Opzeeland (43) schreef de laatste jaren vooral grappen voor anderen. Na zijn werk voor Dit was het nieuws en Koefnoen staat hij weer zelf op het podium. ‘Pinguïns zijn creepy.’

niet van de grond komt, dan staat dat raar.’

Je vorige programma stamt uit 2007. Waarom nu pas je tweede?

‘Ik vond het reizen vervelend en had er moeite mee om elke avond weer voor negentig procent hetzelfde materiaal te spelen. Ik legde ook heel erg de focus op bepaalde dingen: is deze grap wel leuk? Vertel ik wel wat ik wil vertellen?

‘Ik schreef daarna veel voor anderen, maar merkte toch dat ik graag toch weer een eigen verhaal wilde vertellen. Nu ik ouder ben, kan ik veel beter relativeren. Als je jonger bent, wil je door iedereen leuk worden gevonden. Terwijl dat natuurlijk onmogelijk is.’

Hans Teeuwen, Theo Maassen en anderen prijzen deze show anders wel aan.

‘Klopt. Daar heb ik flink voor moeten betalen. Het zijn mooie woorden, althans sommige, maar dat kost dan ook echt wel wat.

‘Maar ik ben echt heel slecht in het uitleggen van wat ik precies doe.

Dan vertel ik een stukje uit de voorstelling aan een journalist en slaat de grap vervolgens helemaal dood op papier. Dan wordt het zo’n slap half verhaal. Dat komt ook omdat ik het dan zelf niet goed heb omschreven.

Ik ben gewoon slecht in interviews.

‘Maar goed, ik kan wel een paar thema’s noemen. Het gaat over mensen helpen die helemaal niet aardig blijken te zijn. Types waar je dan aan vast zit terwijl je in eerste instantie beter door had kunnen lopen. Het gaat ook over de juiste dingen willen zeggen en vervolgens rolt precies het verkeerde uit je mond. Desondanks ben ik wel wat vrolijker en optimistischer dan in het vorige programma.’

Maar je stond toch nog regelmatig op het podium.

‘Klopt. Ik kom uit de stand-up comedy en ben al sinds 1997 lid van Comedytrain. Maar stand-up is twintig minuten grappen maken.

Een avondvullend programma heeft een heel andere spanningsboog. Ik vertel langere verhalen.’

Voelt het nu beter dan vroeger?

‘Zeker. Maar het programma honderd keer spelen, zoals collega’s doen, daar begin ik niet aan. Ik doe dit drie maanden en dan stop ik.

Dan ga ik weer aan een nieuwe voorstelling schrijven. Zo kort spelen is commercieel natuurlijk gezien niet erg verstandig.

‘Er komt nog een programma en daarna weet ik het nog niet. Ik zie wel hoe het loopt en wat er op mijn pad komt. Tjonge. Wat een clichés zijn dit allemaal. Ik zeg nooit veel over wat ik nog wil doen. Als het dan

Wat voor een cabaretier ben je?

‘Dat is moeilijk. Ik kan natuurlijk zeggen dat ik briljant geestig ben.

En dat mijn collega’s dat ook van mij vinden. Maar dat vind ik raar.’

door Vincent bongers

Manisch schrijven voor houvast Bas Heijne eert zijn held Couperus ‘Academici reduceren graag tot stromingen en invloeden’, zegt Bas Heijne, die een essay over Louis Couperus schreef. ‘Maar juist de emoties zijn heel herkenbaar en actueel.’

Door Marleen van Wesel ‘Geen literaire studie met voetnoten’, maar een persoonlijk essay schreef Bas Heijne (1960) over de Nederlandse schrijver Louis Couperus (1863-1923).

Zondag geeft hij in boekhandel Polare een lezing.

‘Jezelf confronteren met een kunstenaar en je loslaten op zijn werk, dat zou van mij vaker gedaan mogen worden.’ Maar, waarschuwt hij, het werkt alleen als je vanuit je eigen affiniteit schrijft. ‘Niet: wie zal ik nu eens tot leven wekken.’

Rusteloos, typeert hij Couperus.

‘Voortdurend op reis. Overal waar hij belandde dook die onrust weer op en wilde hij toch ergens anders heen. Je ziet dat ook in zijn werk. Hij

schreef ontzettend veel en was verbluffend veelzijdig. Zodra hij in Indië was, liet hij zich inspireren voor De Stille Kracht. Meteen schreef hij nog even Babel, húp, naar De kleine zielen. Tussendoor nog wat novelles.’

Na al Couperus’ omzwervingen in de ruimte, wil Heijne hem nu naar het heden brengen, om hem Louis Couperus (1863-1923).

TRIANON Leiden International Film Festival do. t/m zo.

Het Diner ma. di. wo. 19.00 + 21.30 en wo. 14.30 Elle s’en va ma. di. wo. 18.45 + 21.30 Hoe duur was de suiker ma. di. wo. 18.45 en wo. 14.00 Gravity 3D ma. di. wo. 21.30 KIJKHUIS Leiden International Film Festival do. t/m zo.

Camille Claudel ma. di. wo. 18.30 La vie d’Adèle ma. di. wo. 21.00 What Maisie Knew ma. di. wo. 19.00 La grande bellezza ma. di. wo. 21.30 LIDO Thor: The Dark World 3D dagelijks 18.45 + 21.30 De nieuwe wildernis dagelijks 19.00 za. zo. 13.00 + 15.30 en wo 14.30 Carrie dagelijks 21.30 + ma. di. wo. 18.45 Jackass Presents: Bad Grandpa dagelijks 19.00 Feuten: Het feestje dagelijks 21.30 Gravity 3D dagelijks 19.00 + do. t/m zo. 21.30 Insidious Chapter ma. di. wo. 21.30 Het Diner do. t/m zo. 19.00 + 21.30 About Time ma. di. wo. 21.30

M U Z IE K

En je zingt een nummer over pinguïns.

‘Het is een anti-pinguïnlied. Ik heb het niet zo op die beesten. Ik bedoel: ze kunnen niet eens vliegen. En ze lopen heel raar. Eigenlijk vind ik ze creepy. En iedereen vind ze altijd maar leuk. Nou, ik dus niet. En daarom probeer ik medestanders te vinden.’

Sander van Opzeeland, I’m Back!

Scheltema, wo 13 november, € 10

FILM

‘Die aanprijzingen?

Daar heb ik flink voor moeten betalen.’

Foto Martin Oudshoorn

vanonder alle lagen van nostalgie en academisch onderwijs opnieuw tevoorschijn te halen. ‘Academici reduceren graag tot stromingen en invloeden. Terwijl juist de emoties heel herkenbaar en actueel zijn. Hij zocht in al zijn werken naar iets dat het leven zinvol maakte. Schrijven gaf hem daarbij tijdelijke houvast.

Maar, dat geldt voor meer schrijvers: zodra een boek klaar is, staat het ineens ver van je af. Hij deed daar luchtig over, beweerde dat hij zo kon stoppen met schrijven. Maar tot zijn dood heeft hij manisch doorgeschreven.’

Geldnood was volgens Heijne niet de belangrijkste reden. ‘Ja, brieven aan zijn uitgever gingen altijd over geld, geld, geld. Maar ik denk dat de ongelukkige aankopen die schrijvers nogal eens doen, slechts een manier zijn om te moeten blijven schrijven.’ Het huisje dat hij met z’n vrouw enkele maanden voor z’n dood betrok, kon hij eigenlijk niet zelf betalen. ‘Heel literair Nederland heeft toen bijgedragen. Eigenlijk moest hij juist niets hebben van kliekjes, zoals de Amsterdamse schrijversscene die hij in Metamorfoze beschrijft. Nog zoiets trouwens, dat van toepassing is op het heden.

Doordat hij zo’n afstand nam van de rest, kon hij heel vrij schrijven, over seks bijvoorbeeld. Dat deed hij voor die tijd ongehoord expliciet.’

‘Hij had een heel goed oog voor de neiging van mensen om grote vragen te ontduiken, door zich te be-

wegen in kleine kringetjes van bankiers of schrijvers. Daarmee breken kan heel fataal eindigen. Eline Vere kon er uiteindelijk niet mee leven.

En Otto van Oudijck, de resident op Java in de Stille Kracht, ontdekte dat hij omringd werd door een wereld waarvan hij niets begrijpt, maar waarover hij wel moet heersen.’

Zelf schreef Couperus dus talloze boeken om uit te vinden hoe het zat met die grote vragen. ‘Uiteindelijk vond hij niet zozeer een antwoord, maar wel berusting en troost. Niets voorstellen geeft ook een gevoel van vrijheid. Plotseling kunnen genieten van cipressen die staan te trillen in de zon, of van Orlando, zijn ideale minnaar.’ Ook al was die nogal mysterieus, mogelijk zelfs verzonnen.

‘In feuilletons maakte hij van zichzelf een personage, en omgekeerd: hij wekt zijn personages soms tot leven. Getuigenissen over Orlando spreken elkaar tegen. En echte herinneringen aan die twee samen lijken er niet te zijn. Misschien is er veel verloren gegaan. Maar wellicht heeft hij die ideale vriend voor zichzelf bedacht. Ik vind dat mooi, maar ook tragisch.’

Bas Heijne, Angst en schoonheid.

Louis Couperus, de mystiek der zichtbare dingen.

De Bezige Bij, 144 pgs. € 18,90 Lezing bij Polare Leiden, zondag 10 november, 14.00, entree gratis

QBUS ABC of Canadian Music Do 7 nov. 20.30 €10 Coverbox Za 9 nov. 19.30 €8 SUB071 Schurftfest 2 Krush + Diesel Breath Gas + Kugra + Reign of War Aglio + Gewoon Fucking Raggen Za 9 nov.

DE TWEE SPIEGHELS King of Brown Vr 8 nov. vanaf 21:00 Leonie Freudenberger quartet Za 9 nov. vanaf 16:00 uur Jeen Rabs en Branca Zo10 nov. vanaf 16:00 uur Jamsessie o.l.v. Cedric Glans Ma 11 nov. vanaf 21:00 uur STADSGEHOORZAAL Holland Baroque Society & Capella Amsterdam Vr 8 nov. 20.15 vanaf €22,50 Frans van Deursen zingt Tom Waits Za 9 nov. 20.15 vanaf €14,50 Klara Würtz Zo 10 nov. 11.30 vanaf €20 Symfonieorkest Conservatorium Amsterdam Zo 10 nov. 14.30 vanaf €10

T H E ATER

THEATER INS BLAU Het Zuidelijk Toneel: Dinner with Dad Do 7 nov. 20.30 €23.50 Susies Haarlok: Anderman Vr 8 nov. 20.30 €16 LEIDSE SCHOUWBURG Joke Bruijs en Gerard Cox: Alles went behalve een vent Zo 10 nov. 14.30 vanaf €10 Wim Helsen Di 12 + Wo 13 nov. 20.15 vanaf €10 SCHELTEMA COMPLEX Movies That Matter: Omar Ma 11 nov. 19.30 vanaf €4,50 Sander van Opzeeland: I’m back!

Wo 13 nov. 20.00 €10

DI V ER S EN

RAAMSTEEG2 Tentoonstelling DA4GA T/m 15 dec. op do 12.00-2100, vr t/m zo 12-17u €2,50 LEIDS WEVERSHUIS Expositie: Kaartweven, wat is dat eigenlijk?

T/m 10 nov.

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Tentoonstelling: Eeuwig Recht.

De discrete charme van oude rechtsboeken T/m 14 januari

12

Mare · 7 november 2013

Clubje

Bolwerkers

Movember

Van links naar rechts: Leandros Talman, Maurits Helmich, Niels Neevenburgh, Rembrandt Donkersloot, Frank Marsman. Foto Marc de Haan

‘Elk kratje heeft zijn eigen verhaal’ Huisgenoten en levensgenieters De Preneurs Frank Marsman (23, natuurkunde): ‘In het leven heb je gevers en nemers, en wij nemen het ervan. Wij zijn De Preneurs.’

Maurits Helmich (20, rechten): ‘We blaffen regelmatig naar elkaar. Whoefwhoef!’

LeandrosTalman (24, natuurkunde): ‘We communiceren sowieso in een slechte taal die minimale inspanning vereist.’

Helmich: ‘Preneurs staat ook voor Presidiaal, Rancuneus, Entrepreneuriaal, Nepotisch, Extravagant, Uitmuntend, Recalcitrant en Superieur. Dat laatste spreekt natuurlijk voor zich.’

Rembrandt Donkersloot (23, rechten): ‘In Oegstgeest zijn weinig studentenhuizen, maar we hebben recentelijk concurrenten van NSL ontdekt. Ze gaven een feestje met twee dj’s en een rookmachine, maar halverwege de avond was het bier al op. Toen we binnenkwamen met drank kwamen ze als

Bandirah

aasgieren op ons af.’

Marsman: ‘Zo’n poepfeest is hier ondenkbaar.’

Donkersloot: ‘Drie van ons waren mentor tijdens de Orientation Week Leiden (OWL). Tachtig buitenlandse studenten hebben hier kennis gemaakt met Japie: jenever-appelsap. We maakten het in grote steelpannen en lieten het ze drinken uit soeplepels.’

Helmich: ‘We hebben een bierkrattenmuur als huisspaarpot. Euroshopper is de fundering van ons huis. We maken geen biermuur, integendeel, het groeit als onkruid.’

Donkersloot: ‘Elk kratje heeft zijn eigen verhaal.’

Niels Neevenburgh (22, rechten): ‘We hebben een goede band met de buurt, vooral met Peter van de snackbar, vanwege onze vele nachtelijke huisuitjes daarheen. Als we te veel drank hebben mogen we het daar koud zetten.’

Donkersloot: ‘Peter zegt altijd dat Euro-

shopper pijn aan zijn hart doet, dus we hebben custom-made Heinekenflesjes laten maken met “Peter bedankt!”’

Talman: ‘Voor ons huisfeest hadden we het dak van de naastgelegen Albert Heijn gebruikt. Er stonden beerpongtafels, een vuurkorf en na afloop was het volgekrijt met fallussen. Daar waren ze toen niet zo blij mee.’

Marsman: ‘We wilden ook een keer een springkussen op hun dak, maar het springkussenbedrijf vroeg ons specifiek waar we het zouden neerzetten. Toen hebben we maar gezegd dat er iemand overleden was en de boel daarom niet doorging.’

Donkersloot: ‘We hebben nu een goede band met de AH, hoor. Bier wordt vanuit het magazijn aan ons geleverd.’

Helmich: ‘Alles wat hier gebeurt, wordt opgetekend in ons geheime logboek: de huisalmanak. Die is niet voor vrouwenogen bestemd.’

Marsman: ‘We hebben wel tradities.

Wie een dame voor het eerst het hof maakt, krijgt bijvoorbeeld een vleesontbijt. Dan verdien je het om met louter vlees te ontbijten.’

Donkersloot: ‘We hebben ook allemaal wel onze eigen rare gewoontes. “Koken met Helmich” verwijst naar spaghetti uit de waterkoker.’

Talman: ‘Frank is de raarste. Hij eet potjes babyvoeding.’

Marsman: ‘Ik snap niet wat daar raar aan is. Je kunt het in tien seconden wegwerken én het is gezond. Er zitten geen E-nummers in, en soms zijn ze in de aanbieding. Vroeger stopte ik wel eens eten in de blender, maar die wordt nu bezet door Lodewijk.’

Neevenburgh: ‘Lodewijk is de babykikker die we hadden gevonden op straat.’

Marsman: ‘Maar nu is de blender veranderd in een groene, beschimmelde boel.

We vermoeden dat Lodewijk dood is.’

DOOR PETRA MEIJER

Als u de komende tijd steeds vaker mannen met toenemende gezichtsbeharing ziet rondlopen, vrees dan niet voor een afname van scheerlibido of een terugkeer naar onze holbewonerwortels. Sterker nog, bejubel deze maand de besnorde man, want hij zet zich in voor zijn medemens.

Het fenomeen waar u kennis mee heeft gemaakt, heet heel toepasselijk Movember.

De opzet is simpel: op 1 november staan mannen over de hele wereld gladgeschoren aan de start, waarna ze de hele maand hun snor (en soms algehele gezichtsbeharing) niet scheren. De groeiende bovenlipbeharing geldt als teken dat deze mannen aandacht vragen voor de gezondheid van mannen, meer specifiek de strijd tegen prostaat- en testikelkanker.

Snorren kunnen worden gesponsord, waarna het opgehaalde geld aan onderzoeksinstituten wordt gedoneerd.

Waarom nou juist Movember? Vele andere soortgelijke ideeën zijn al uitgeprobeerd, zoals de Maart-Baard en Fap-ruari, maar juist Movember blijft aan de bovenlip plakken en wint steeds meer aan steun. Uiteindelijk is gezichtsbeharing de ideale combinatie van mannelijkheid uitstralen en luiheid praktiseren. Een ongeschoren ondergezicht is vaak toch al een gevolg van lichte nalatigheid. Het is de minst veeleisende activiteit die mannen kunnen gebruiken om hun support ergens voor te laten zien en tevens eentje die makkelijk te verdedigen is met een stoer verhaal.

In de rugbywereld, waar mannen nog van staal zijn en boten van hout, kan Movember altijd op wijdverspreide steun en participatie rekenen.

Van amateur tot wereldster, de meest mannelijke mannen ter wereld geven het goede voorbeeld en laten hun snor staan in de strijd voor mannengezondheid.

Uiteraard zijn er altijd mensen die dit soort ludieke acties maar raar en idioot vinden. Deze beroepszeikerds snappen simpelweg niet dat de snor slechts een uiterlijke manifestatie is van een dieper saamhorigheidsgevoel. Vooral vrouwen doen er alles aan om hun testosteronbedeelde zielsverwant het leven zuur te maken, wanneer die zich in wil zetten voor het goede doel. Het is jammer dat zij falen om de schoonheid van gezichtsbeharing in het algemeen en de Movemberactie in het bijzonder in te zien.

Als Movember een splijtzwam is in uw relatie, moet u zich afvragen of u wel met uw huidige partner door wil. Lijkt me geen comfortabel leven, onder de plak en onder de duim.

Movember is voor mannen, so man up!

Helpt het laten groeien van je snor om de wereld kankervrij te maken?

Nee, maar aan de andere kant houden Facebookgroepen en -likes de mensheid ook niet gezond. Movember is een uitstekende doch eenvoudige manier om luiheid in te zetten als activiteit en daadwerkelijk een bijdrage te kunnen leveren aan een goed doel.

En wie daar toch nog over zeurt, gedraagt zich als (en heeft de bijbehorende innerlijke moustache van) een klein kind.

Grow that Mo! Doneer vandaag!

ROBBERT VAN DER LINDE (http://nl.movember.com/mospace/7605065)